О Концепции дальнейшего развития Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 30 июня 2006 года N 633

В целях реализации пункта 11 Сетевого графика исполнения Общенационального плана мероприятий по реализации Послания Президента Республики Казахстан народу Казахстана от 1 марта 2006 года "Стратегия вхождения Казахстана в число пятидесяти наиболее конкурентоспособных стран мира" и Программы Правительства Республики Казахстан на 2006-2008 годы, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 31 марта 2006 года N 222 Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ :

1. Одобрить прилагаемую Концепцию дальнейшего развития Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос".

2. Министерству индустрии и торговли Республики Казахстан в срок до 10 октября 2006 года внести в Правительство Республики Казахстан согласованную в установленном порядке Программу дальнейшего развития Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос" по реализации указанной Концепции.

3. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Одобрена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 30 июня 2006 года N 633

Концепция дальнейшего развития
Международного центра приграничного
сотрудничества "Хоргос"

Введение

Укрепление широкомасштабного и взаимовыгодного торгово-экономического сотрудничества с Китайской Народной Республикой является одним из главных направлений общей стратегии развития внешнеэкономических связей Республики Казахстан.
Китай на сегодняшний день является одним из ключевых торгово-экономических партнеров Казахстана.
Однако, несмотря на положительную динамику роста внешнеторгового оборота между двумя странами, объем взаимной торговли не отражает реальные возможности обеих стран, и, в целом, уровень двусторонних отношений в торговой сфере не соответствует имеющемуся потенциалу государств.
Потенциал развития приграничных районов Казахстана определяется особенностями инвестиционного климата, стоимостью производственных факторов осваиваемого рынка и транзакционными издержками, связанными с пересечением государственной границы, транспортными условиями, инфраструктурой пограничных переходов и таможенных постов.
Эти аспекты определяют необходимость изменения отношения к приграничному сотрудничеству в Республике Казахстан в целях подъема экономики приграничных территорий, как составной части социально-экономического развития регионов и страны в целом.
В настоящее время потенциал республики не в полной мере задействован в системе международных грузопотоков, до конца не сформирована специализация основных международных транспортных коридоров, требуется повысить уровень сервисных услуг и качество транспортных путей в соответствии с международными стандартами, призванных обеспечить полноценное формирование транзитных грузопотоков по территории страны.
Деятельность транспортных коридоров привлекает наибольшее количество представителей международного бизнеса, транснациональных компаний, отечественных и зарубежных инвесторов, прежде всего своими либеральными условиями ведения бизнеса, минимизацией рыночных издержек, особенно необходимых для успешного развития среднего и малого предпринимательства страны.
В этой связи Концепция дальнейшего развития Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос" (далее - Концепция) предполагает также постановку и решение основных целей и задач развития Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос" как начального базового элемента международного трансконтинентального коридора.

Мировой опыт в развитии приграничной торговли

Анализ мирового опыта показывает, что в большинстве стран мира приграничная торговля развивается в основном путем создания специальных экономических зон, которые изначально создавались на территории крупных транспортных узлов - морских портов, аэропортов, железнодорожных узлов, а затем и на территории примыкающих к ним районов, и были представлены понятием "свободный порт". Под свободным портом понималась территория данного порта, предназначенная для беспошлинного складирования товаров на период поиска покупателей для развития в первую очередь внутреннего рынка, а затем для содействия выхода и на внешний рынок.
Такие зоны являлись частью территории единого государства, на которой ввезенные товары обычно рассматривались как товары, находящиеся за пределами таможенной территории по отношению к праву импорта и соответствующим налогам и не подвергающиеся обычному таможенному контролю.
В дальнейшем все большее значение стала приобретать переработка товаров на территории зон приграничной торговли. Такие зоны созданы в Ирландии (свободная экономическая зона "Шеннон"), Великобритании, Филиппинах, Сингапуре, Тайване.
Весьма показательным является опыт организации приграничной торговли Китайской Народной Республики.
Специальный режим приграничной торговли в Китае характеризуется использованием налоговых и таможенных льгот.
Выделяются два основных направления развития приграничной торговли в Китае. Первое, развитие взаимной торговли между приграничными районами в пределах 20 км от линии государственной границы в установленных государством пункте или рынке и в пределах установленных сумм или количества товаров. Второе, развитие мелкомасштабной приграничной торговли в утвержденных пограничных уездах и городских районах, расположенных на сухопутной границе и открытых для торговли с внешним миром. Этой деятельностью занимаются утвержденные предприятия, обладающие правом ведения приграничной торговли в установленных государством районах контрольно-пропускных пунктов.
Одной из основных задач Правительства Китайской Народной Республикой является переход от чисто приграничной торговли к организации крупных каналов торговли.
В этой связи Правительство Китайской Народной Республики за счет системы встроенных друг в друга зон экономического развития, задействуйя финансовые и технологические ресурсы зарубежных компаний, а также, используя природные ресурсы и научные разработки других стран, модернизирует имеющееся производство, создавая условия по диверсификации структуры экспорта китайских товаров.
Правительство Китая, наряду с прямой финансовой поддержкой, активно использует административные меры для стимулирования банковских кредитов при развитии зон переработки и привлечении капиталов в эти зоны.

Анализ текущего состояния деятельности
Международного Центра приграничного сотрудничества "Хоргос"

Международный центр приграничного сотрудничества "Хоргос" представляет собой современный международный транспортно-торговый узел на приграничной территории Панфиловского района Алматинской области, который будет состоять из следующих объектов:
1) сухого порта Хоргос, в который входят:
торгово-ярмарочная территория (центр оптово-розничной торговли и демонстрационный зал, телекоммуникационные услуги, информационно-логистический центр, пункты общественного питания, санитарно-карантинный пункт, специализированные автоматизированные складские помещения для хранения и обработки грузов, центры сертификации, транспортно-экспедиционные и брокерские фирмы, страховые компании, туристические фирмы и т.д.);
транснортно-логистический терминал с широким спектром оказываемых услуг, включая услуги складов временного хранения и представляющий собой комплекс инженерно-технических сооружений с современным технологическим оборудованием - занимает центральное место в логистической системе грузо- и товародвижения порта Хоргос;
сообщающийся с аналогичной прилегающей территорией города-порта Хоргос (Китайская Народная Республика) коридор, для свободного перемещения граждан и товаров внутри казахстанско-китайской торговой территории;
помещение для государственно-контрольных служб;
2) административно-делового, культурного и гостинично-бытового центра, в который входят:
бизнес-центр;
офисы банков и страховых компаний;
административные помещения и офисы;
торговые и туристские представительства;
культурный блок, включая этнографический парк и гостиничный блок.
Управление Международным центром приграничного сотрудничества "Хоргос" осуществляется как с казахстанской стороны, так и с китайской стороны на основе двустороннего Соглашения между Правительством Республики Казахстан и Правительством Китайской Народной Республики о регулировании деятельности Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос".
Управление с казахстанской стороны осуществляется юридическим лицом в форме акционерного общества, основным предметом деятельности которого является создание, развитие и обеспечение функционирования инфрастуктуры казахстанской части Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос", привлечение потенциальных инвесторов в осуществление на территории казахстанской части территории видов деятельности, оговоренных вышеуказанным Соглашением.
Выбор зоны строительства Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос" обусловлен следующими факторами:
по своему географическому месторасположению данный район обладает значительным потенциалом в развитии системы услуг: международная транзитная торговля, обслуживание транзитных грузов, транспортный и телекоммуникационный сервис;
пункт перехода через государственную границу Хоргос расположен на пути прохождения древнего исторически сложившегося Великого Шелкового пути, что обеспечивает выход Китая и других государств Юго-Восточной Азии в страны Европы и Ближнего Востока через Казахстан и способствует дальнейшему развитию международной торговли;
Международный центр приграничного сотрудничества "Хоргос" располагается вблизи развитых инфраструктурных узлов в западном Китае, в том числе к основной железнодорожной магистрали Урумчи - Ланьчжоу -Ляньюньгань;
в районе расположения Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос" имеются предпосылки для создания и развития режима свободной экономической зоны, так как граничащий город-порт Хоргос (Китай) является динамично развивающейся зоной свободной торговли и производства, на сегодняшний день это один из крупнейших проектов Правительства Китайской Народной Республики по развитию западных территорий.
С начала 2005 года проведена следующая работа по подготовке участка и строительству казахстанской части территории Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос":
сформирована совместная рабочая группа из представителей Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос", руководителей китайского управления города-порта Хоргос, проектных организаций Республики Казахстан и Китайской Народной Республики;
произведен отвод земельного участка площадью 120 га;
начаты работы по ограждению участка первой очереди Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос";
проведена топографическая съемка;
проведены инженерно-геологические изыскания с целью определения уровня грунтовых вод, несущей способности грунтов;
проведены гидрологические изыскания для обеспечения участка питьевой водой;
собраны технические условия всех заинтересованных служб, участвующих в освоении;
производится бурение скважин для обеспечения водой;
начато строительство электролинии Алмалы - Международный центр приграничного сотрудничества "Хоргос" с трансформаторными подстанциями.

Цели и задачи Концепции

Целями настоящей Концепции являются:
развитие приграничного торгово-экономического сотрудничества;
развитие экспортоориентированных отраслей;
решение социально-экономических вопросов Алматинской области, на территории которой располагается Международный центр приграничного сотрудничества "Хоргос".
Концепция предусматривает решение следующих основных задач:
развитие транспортно-логистической инфраструктуры, увеличение грузопотоков через имеющиеся транспортные и транзитные коридоры;
создание условий для привлечения мировых брендов и транснациональных корпораций, в целях дальнейшего продвижения казахстанского экспорта;
развитие научно-технического и инновационного потенциала Республики Казахстан, размещение новых технологий, внедрение инновационных проектов;
развитие банковского обслуживания и страхования;
внедрение международных стандартов;
разработка и совершенствование нормативной правовой базы, регулирующей приграничную торговлю и приграничное сотрудничество;
развитие информационных сетей;
развитие международного туризма;
создание новых рабочих мест, а также условий для повышения квалификации кадров;
взаимодействие с другими международными логистическими центрами.

Основные этапы и направления по дальнейшему развитию
Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос"

Создание и развитие Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос" включает следующие этапы:
1) подготовительный - 2005-2006 годы;
2) инвестиционный - 2006-2008 годы:
освоение территории инфраструктуры - 2006-2007 годы;
перспективное развитие инфраструктуры - 2007-2008 годы;
3) основной - 2009 год.
На подготовительном этапе планируется:
создание нормативной правовой базы для согласования вопросов функционирования Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос";
осуществление подготовки территории для строительства Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос".
На инвестиционном этапе планируется осуществление основных мероприятий инвестиционного и организационного характера в соответствии с проектными и программными решениями:
разработка проектно-сметной документации;
начало строительства инфраструктуры (инженерной, коммуникационной и производственной).
С 2009 года планируется завершение строительства и начало полномасштабного функционирования Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос".
Основными направлениями развития Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос" являются:
развитие транспортно-логистической инфраструктуры, в том числе координация деятельности с транспортно-логистическим центром "Таскала-Озинки" в целях организации единой системы обеспечения грузопотоков в направлении Европа - СНГ - Россия - Казахстан - Китай - страны Юго-Восточной Азии;
взаимодействие с индустриальными и технопарковыми зонами страны, в том числе в части развития кластерных инициатив;
определение механизма взаимодействия Международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос" со службами пограничного, таможенного, санитарно-карантинного, ветеринарного, фитосанитарного и других органов контроля;
развитие таможенной и пограничной инфраструктуры, в том числе увеличение пропускной способности казахстанского автомобильного пункта пропуска Хоргос;
внедрение комплексного подхода в обслуживании и расширении импортно-экспортных и транзитных грузопотоков;
обеспечение прозрачности прохождения и обработки грузопотоков и эффективности импортных операций из Китайской Народной Республики;
совершенствование таможенного администрирования на основе "зеркальной" статистики внешней торговли двух стран с целью использования казахстанской стороной данных, позволяющих выявить реальный объем неучтенного товарооборота участников внешнеэкономической деятельности;
разработка единого формата обмена информацией, согласование с китайской стороной процедур регистрации и таможенного оформления грузов;
привлечение государственных и частных инициатив для реализации взаимовыгодных трансграничных проектов.
Кроме того, планируется:
развитие финансового рынка, в том числе развитие совместных банковских операций и страхования в системе внешнеторговой деятельности;
рассмотрение возможности применения специального льготного таможенного, налогового и инвестиционного режимов;
проведение мероприятий по гармонизации двусторонних торгово-экономических отношений между Республикой Казахстан и Китайской Народной Республикой в сфере стандартизации, сертификации и инспекционного контроля, нормативно-правовой базы в области качества продукции с учетом международных стандартов и норм, преодоление технических барьеров в торговле;
принятие мер по обеспечению национальной безопасности сторон от возможных угроз, связанных с приграничной торговлей (экономическая, экологическая, санитарно-эпидемиологическая и ветеринарная безопасность):
1) разработка совместных подходов по решению проблем международного терроризма, религиозного экстремизма и наркотрафика;
2) разработка природоохранных мер и проектов;
3) решение медико-профилактических вопросов по эпидемиологическому, ветеринарному, фитосанитарному и карантинному надзору;
4) миграционный контроль и регулирование перемещения рабочей силы, в том числе заключение Соглашения между Правительствами Республики Казахстан и Китайской Народной Республики по международному разделению труда;
обмен информацией (научно-технической, коммерческой, юридической), проведение мониторинга импорта, экспорта и транзитных грузопотоков;
оказание консалтинговых услуг для предпринимателей по вопросам приграничной торговли;
проведение на регулярной основе совместных мероприятий в сфере торговли и инвестиций, таких как ярмарки, выставки, форумы;
разработка программ по развитию международного туризма на Великом Шелковом пути, включая инфраструктуру транспорта, связи, туристского сервиса.

Ожидаемые результаты от реализации Концепции

Принятие Концепции будет способствовать формированию необходимых условий для дальнейшего развития казахстанской части международного центра приграничного сотрудничества "Хоргос", как основы трансконтинентального коридора.
Также предполагается достижение следующих результатов:
развитие индустриально-инновационной инфраструктуры приграничных территорий Казахстана;
развитие специальных технопарковых зон вдоль транспортного коридора, на основе геоэкономических ресурсов городов Алматы, Тараза, Шымкента, Кызылорды, Актюбинска и Уральска;
создание благоприятных условий для привлечения мировых брендов и транснациональных корпораций, в целях продвижения казахстанского участка трансконтинентального азиатского коридора в число активно действующих международных транспортных коридоров;
модернизация структуры промышленности Казахстана путем привлечения современных наукоемких технологий производства через организацию систем субконтрактации, промышленного аутсорсинга с производителями развитых и индустриально развивающихся стран;
рост экспорта казахстанских промышленных товаров;
дальнейшее развитие и укрепление международных связей Республики Казахстан с другими странами, в частности с Китайской Народной Республикой, Российской Федерацией, странами Содружества Независимых Государств, Азии и Европы на уровне государственных органов и бизнес сообществ;
способствование развитию туристской отрасли, повышение объемов въездного туризма;
увеличение бюджетных поступлений за счет роста объемов грузопотоков через территорию Республики Казахстан;
вхождение Республики Казахстан в международную систему разделения труда, развитие внешнеэкономической деятельности;
формирование новых рабочих мест, повышение профессионального уровня населения страны, занятого в процессе отечественного товаропроизводства.

"Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығын одан әрi дамытудың тұжырымдамасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 30 маусымдағы N 633 Қаулысы

Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2006 жылғы 31 наурыздағы N 222 қаулысымен бекiтiлген Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2006 жылғы 1 наурыздағы "Қазақстанның әлемдегi бәсекеге барынша қабiлеттi елу елдiң қатарына кiру стратегиясы" атты Қазақстан халқына Жолдауын iске асыру жөнiндегi iс-шаралардың жалпыұлттық жоспарын және Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2006-2008 жылдарға арналған бағдарламасын орындаудың желiлiк кестесiнiң 11-тармағын iске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкiметi ҚАУЛЫ ЕТЕДI :

1. Қоса берiлiп отырған "Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығын одан әрi дамытудың тұжырымдамасы мақұлдансын.

2. Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлiгi 2006 жылғы 10 қазанға дейiнгi мерзiмде Қазақстан Республикасының Үкiметiне белгiленген тәртiппен келiсiлген көрсетiлген Тұжырымдаманы iске асыру жөнiндегi "Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығын одан әрi дамыту бағдарламасын енгiзсiн.

3. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгiзiледi.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2006 жылғы 30 маусымдағы
N 633 қаулысымен
мақұлданған

"Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығын одан әрi дамыту тұжырымдамасы Кiрiспе

Қытай Халық Республикасымен кең ауқымды және өзара тиiмдi сауда-экономикалық ынтымақтастықты нығайту Қазақстан Республикасының сыртқы экономикалық байланыстарын дамытудың жалпы стратегиясының басты бағыттарының бiрi болып табылады.
Бүгiнгi күнi Қытай Қазақстанның негiзгi сауда-экономикалық әрiптестерiнiң бiрi болып табылады.
Алайда, екi ел арасындағы сыртқы сауда айналымының оң өсу серпiнiне қарамастан, өзара сауда көлемi екi елдiң нақты мүмкiндiктерiн көрсетпейдi және тұтастай алғанда, сауда саласындағы екi жақты қатынастар деңгейi мемлекеттердiң қолдағы әлеуетiне сәйкес келмейдi.
Қазақстанның шекара маңы аудандарын дамытудың әлеуетi инвестициялық ахуалдың ерекшелiктерiмен, игерiлетiн нарықтың өндiрiстiк факторларының құнымен және мемлекеттiк шекараны кесіп өтумен байланысты транзакциялық шығындармен, көлiк жағдайлары, шекаралық өтпелердiң және кедендiк бекеттердiң инфрақұрылымымен айқындалады.
Бұл аспектiлер өңiрлердiң де, сол сияқты тұтастай алғанда елдiң де әлеуметтiк-экономикалық дамуының құрамдас бөлiгi ретiнде, шекара маңы аумақтарының экономикасын көтеру мақсатында Қазақстан Республикасында шекара маңы ынтымақтастығына қарым-қатынасты өзгертудiң қажеттiлiгiн айқындайды.
Қазiргi уақытта республиканың әлеуетi халықаралық жүк ағындары жүйесiнде толық көлемде әрекет етпейді, негізгi халықаралық көлiк дәлiздерінің мамандануы соңына дейiн қалыптастырылмаған, елдiң аумағы бойынша көлiк жүк ағындарын толыққанды қалыптастыруды қамтамасыз етуге арналған халықаралық стандарттарға сәйкес көлiк жолдарының сервистiк қызметтерi мен сапасының деңгейiн арттыру талап етiледi.
Көлiк дәлiздерiнің қызметi халықаралық бизнес, трансұлттық компаниялар, отандық және шетелдiк инвесторлар өкiлдерiнiң неғұрлым көп санын, ең алдымен, бизнестi жүргiзудiң өзiнiң либералдық жағдайларымен, әсіресе, елдің орта және шағын кәсіпкерлiгін ойдағыдай дамыту үшiн қажеттi нарықтық шығындарды барынша азайтумен тартады.
Осыған байланысты "Қорғас" халықаралық шекара маңы ынтымақтастығы орталығын одан әрi дамыту тұжырымдамасы (бұдан әрi - Тұжырымдама) "Қорғас" халықаралық шекара маңы ынтымақтастығы орталығын дамытудың негiзгi мақсаттары мен мiндеттерiн қоюды әрi шешудi халықаралық трансконтинентальдық дәлiздiң бастапқы базалық элементi ретiнде болжайды.

Шекара маңы саудасын дамытудағы әлемдiк тәжiрибе

Әлемдiк тәжiрибенi талдау әлем елдерiнiң көпшiлiгiнде шекара маңы саудасы бастапқы негiзiнен iрi көлiк тораптарының - теңiз порттарының, әуежайлардың, темiр жол тораптарының, ал кейiннен олардың маңындағы аудандардың аумақтарында арнайы экономикалық аймақтар құру жолымен дамыған және олар "еркiн порт" ұғымымен берiлген. Еркiн порт ұғымы бiрiншi кезекте iшкi нарықты дамыту үшiн, содан кейiн сыртқы нарыққа шығуға жәрдемдесу үшiн сатып алушыларды iздестiру кезеңiнде тауарларды бажсыз қоймалау аумағын бiлдiредi.
Мұндай аймақтар әкелiнген тауарлар әдетте импорт құқығына және тиiстi салыққа қатысы бойынша кедендiк аумақтан тыс орналасқан және жай кедендiк бақылауға ұшырамайтын тауарлар ретiнде қаралатын бiртұтас мемлекеттік аумағының бiр бөлiгi болды.
Кейiннен шекара маңы саудасы аймақтарының аумақтарында тауарларды қайта өңдеу үлкен мәнге ие бола бастады. Мұндай аймақтар Ирландияда ("Шеннон" еркін экономикалық аймағы), Ұлыбританияда, Филлипиндерде, Сингапурда, Тайваньда құрылған.
Қытай Халық Республикасының шекара маңы сауда ұйымының тәжірибесі айтарлықтай үлгi болып табылады.
Қытайдағы шекара маңы саудасының арнайы режимi салықтық және кедендiк жеңілдiктердi пайдаланумен сипатталады.
Қытайда шекара маңы саудасын дамытудың екi негiзгi бағыты бөлiп алынады. Бiрiншiсi, мемлекеттiк шекара сызығынан 20 км шектен шекара маңы аудандарының арасындағы белгiленген мемлекеттiк пунктерде немесе нарықта және белгiленген сомалар немесе тауар саны шегiнде өзара сауданы дамыту. Екiншiсi, құрлықтағы шекарада орналасқан және сыртқы ортамен сауда үшiн ашық бекiтілген шекара маңы уездерi мен қала аудандарындағы аз ауқымды шекара маңы саудасын дамыту. Бұл қызметпен шекара маңы саудасын мемлекет белгілеген бақылау-өткiзу бекеттерi аудандарында жүргiзу құқығы бар кәсіпорындар айналысады.
Қытай Халық Республикасы Үкiметiнiң негiзгi мiндеттерiнiң бiрi таза шекара маңы саудасынан iрi сауда арналарын ұйымдастыруға көшу болып табылады.
Осыған байланысты, Қытай Халық Республикасының Yкiметi экономикалық даму аймақтарының бiр-бiрiне жанасқан жүйесi есебiнен шетел компанияларының қаржылық және технологиялық ресурстарын iске қосып, сондай-ақ табиғи ресурстар мен басқа елдердiң ғылыми әзiрлемелерiн пайдалана отырып, қытай тауарларының экспорты құрылымын әртараптандыру бойынша жағдай жасау арқылы қазiр бар өндiрiстi жаңғыртады.
Қайта өңдеу аймақтарын дамыту және бұл аймақтарға капитал тарту кезiнде тiкелей қаржылық қолдаумен қатар, Қытай Yкiметi банктiк кредиттердi ынталандыру үшiн әкiмшiлiктiк шараларды қолданады.

"Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығының халықаралық орталығы қызметiнiң ағымдағы жай-күйiн талдау

"Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығының халықаралық орталығы Алматы облысы Панфилов ауданының шекара маңы аумағындағы қазiргi заманғы халықаралық көлiк-сауда торабы болады, ол мынадай объектiлерден тұрады:
1) Қорғас құрлық порты, оған мыналар кiредi:
сауда-жәрмеңке аумағы (көтерме-бөлшек сауда орталығы және көрсету залы, телекоммуникациялық қызметтер, ақпараттық-логистикалық орталық, қоғамдық тамақтандыру пункттерi, санитарлық-карантиндiк пункт, жүктердi сақтауға және өңдеуге арналған мамандандырылған автоматтандырылған қойма, сертификаттау орталықтары, көлiктiк-экспедициялық және брокерлiк фирмалар, сақтандыру компаниялары, туристiк фирмалар және т.б.);
уақытша сақтау қоймаларының қызметтерiн қамтитын және көрсетiлетiн қызметтердiң кең ауқымы бар және қазiргi заманғы технологиялық жабдығы бар инженерлiк-техникалық құрылыс кешенiн бiлдiретiн көлiктiк-логистикалық терминал "Қорғас" жүк-тауар қозғалысы портының логистикалық жүйесiнде орталық орынды иеленедi;
азаматтар мен тауарлардың қазақстан-қытай сауда аумағы iшiнде еркiн қозғалуына арналған Қорғас қала-портының (Қытай Халық Республикасы) осындай жақын орналасқан аумағы бар қатынас дәлiзi;
мемлекеттiк-бақылау қызметiне арналған үй-жай;
2) әкiмшiлiктiк-iскерлiк, мәдени және қонақ үй-тұрмыстық орталық, оған мыналар кiредi:
бизнес-орталық;
банктер мен сақтандыру компанияларының офистерi;
әкiмшiлiк үй-жайлар мен офистер;
сауда және туристiк өкiлдiктер;
этнографиялық бақты және қонақ-үй блогiн қоса алғанда, мәдени блок.
"Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығын басқаруды Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Қытай Халық Республикасы Yкiметiнiң арасындағы "Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығының қызметiн реттеу туралы екi жақты келiсiм негiзiнде, Қазақстандық тарап та, Қытай тарабы да жүзеге асырады.
Қазақстан тарабынан басқаруды қызметiнiң негiзгi нысаны "Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығының қазақстандық бөлігінің инфрақұрылымын құру, дамыту және жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету, жоғарыда көрсетілген Келiсiмде айтылған қызмет түрлерiн аумақтың қазақстандық бөлiгiнiң аумағында жүзеге асыруға әлеуеттi инвесторларды тарту болып табылатын акционерлiк қоғам нысанындағы заңды тұлға жүзеге асырады.
"Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығының құрылыс аймағын таңдау мына факторлармен негiзделедi:
өзiнiң географиялық орналасуы бойынша бұл аудан қызметтер жүйесiн дамытуда айтарлықтай әлеуетке ие, олар: халықаралық транзиттiк сауда, транзиттік жүктерге қызмет көрсету, көлiктiк және телекоммуникациялық сервис;
Қорғас мемлекеттiк шекарасы арқылы өту пунктi тарихи қалыптасқан көне Ұлы Жiбек жолының өту жолында орналасқан, бұл Қытайдың және Оңтүстiк-Шығыс Азияның басқа да мемлекеттерiнiң Еуропаға және Таяу Шығыс елдеріне Қазақстан арқылы шығуын қамтамасыз етедi және халықаралық сауданы одан әрi дамытуға ықпал етедi;
"Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығы батыс Қытайдағы дамыған инфрақұрылым тораптарына, оның iшiнде Үрiмшi - Ланьчжоу - Ляньюньгань негiзгi темiр жол магистралына жақын орналасқан;
"Қорғac" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығы орналасқан ауданда еркiн экономикалық аймақ режимiн құру және дамыту үшiн алғышарттар бар, өйткенi Қорғас (Қытай) шекаралас қала порты серпiндi дамушы еркiн сауда және өндiрiс аймағы болып табылады, бүгiнде бұл Қытай Халық Республикасы Үкiметiнiң батыс аумақтарды дамыту жөнiндегi аса iрi жобаларының бiрi болып табылады.
2005 жылдың басынан берi "Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығы аумағының қазақстандық бөлiгiнiң учаскесiн дайындау және салу жөніндегі мынадай жұмыс жүргізілді:
"Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығының, Қорғас қала-портының Қытай басқармасы басшыларының, Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасының жобалау ұйымдарының өкілдерінен бiрлескен жұмыс тобы құрылды;
алаңы 120 га жер учаскесi бөлiндi;
"Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығының бiрiншi кезектегi учаскесiн қоршау жөнiндегi жұмыс басталды;
топографиялық түсiру жүргізілдi;
топырақ суының деңгейiн, топырақтың көтеру қабiлетiн айқындау мақсатында инженерлiк-геологиялық iздестiру жүргiзiлдi;
учаскенi ауыз сумен қамтамасыз ету үшiн гидрологиялық iздестiру жүргізiлдi;
игеруге қатысатын барлық мүдделi қызметтердiң техникалық шарттары жинақталды;
сумен қамтамасыз ету үшiн ұңғымаларды бұрғылау жүргiзiлуде;
трансформаторлы кiшi станциялары бар Алмалы - "Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығы электр желiсiн салу басталды.

Тұжырымдаманың мақсаты мен мiндеттерi

Осы Тұжырымдаманың мақсаттары:
шекара маңы сауда-экономикалық ынтымақтастығын дамыту;
экспортқа бағдарланған салаларды дамыту;
аумағында "Қорғac" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығы орналасқан Алматы облысының әлеуметтiк-экономикалық мәселелерiн шешу болып табылады;
Тұжырымдама мынадай негiзгi мiндеттердi шешудi көздейдi:
көлiктiк-логистикалық инфрақұрылымды дамыту, қолда бар көлiктiк және транзиттiк дәлiздер арқылы жүк ағынын ұлғайту;
қазақстандық экспортты одан әрi iлгерiлету мақсатында әлемдiк брендтер мен трансұлттық корпорацияларды тарту үшiн жағдай жасау;
Қазақстан Республикасының ғылыми-техникалық және инновациялық әлеуетін дамыту, жаңа технологияларды орналастыру, инновациялық жобаларды енгiзу;
банктiк қызмет көрсетудi және сақтандыруды дамыту;
халықаралық стандарттарды енгiзу;
шекара маңы саудасын және шекара маңы ынтымақтастығын реттейтiн нормативтiк құқықтық базаны әзiрлеу және жетiлдiру;
ақпараттық желiлердi дамыту;
халықаралық туризмдi дамыту;
жаңа жұмыс орындарын құру, сондай-ақ кадрлардың бiлiктiлiгiн арттыру үшiн жағдайлар жасау;
басқа да халықаралық логистикалық орталықтармен өзара iс-қимыл жасау.

"Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығын одан әрi дамыту жөнiндегi негiзгi кезеңдер мен бағыттар

"Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығын құру және дамыту мынадай кезеңдерден тұрады:
1) дайындық - 2005 - 2006 жылдар;
2) инвестициялық - 2006 - 2008 жылдар:
инфрақұрылым аумағын игеру - 2006 - 2007 жылдар;
инфрақұрылымды перспективалық дамыту - 2007 - 2008 жылдар;
3) негiзгi - 2009 жыл.
Дайындық кезеңiнде:
"Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығының жұмыс iстеуi мәселелерiн келiсу үшiн нормативтi құқықтық база жасау;
"Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығын салу үшiн аумақты дайындауды жүзеге асыру жоспарланып отыр.
Инвестициялық кезеңде жобалық және бағдарламалық шешiмдерге сәйкес инвестициялық және ұйымдастыру сипатындағы негiзгi iс-шараларды жүзеге асыру:
жобалау-сметалық құжаттаманы әзiрлеу;
инфрақұрылымдардың құрылысын бастау (инженерлiк, коммуникациялық және өндiрiстiк) жоспарланады.
2009 жылдан бастап "Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығын салуды аяқтау және толық ауқымды жұмыс iстеуiн бастау жоспарлануда.
"Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығын дамытудың негiзгi бағыттары:
көлiктiк-логистикалық инфрақұрылымды дамыту, оның iшiнде Еуропа - ТМД - Ресей - Қазақстан - Қытай - Оңтүстiк-Шығыс Азия елдерi бағытында жүк ағынын қамтамасыз етудiң бiрыңғай жүйесiн қамтамасыз етудi ұйымдастыру мақсатында "Тасқала-Озинки" көлiктiк-логистикалық орталығымен қызметтi үйлестiру;
елдiң индустриялық және технопарктiк аймақтарымен, оның iшiнде кластерлiк бастамаларды дамыту бөлiгiнде өзара iс-қимыл жасау;
"Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығының шекара, кеден, санитарлық-карантиндiк, ветеринарлық, фитосанитарлық және басқа да бақылау органдарының қызметтерiмен өзара iс-қимыл жасау тетiгiн айқындау;
кедендiк және шекаралық инфрақұрылымды дамыту, оның iшiнде Қорғас қазақстандық автомобиль өткiзу пунктiнiң өткiзу қабiлетiн ұлғайту;
импорттық-экспорттық және транзиттiк жүк ағындарына қызмет көрсетуде және кеңейтуде кешендi тәсiлдi енгізу;
өтудiң ашықтығын және жүк ағындарын өңдеудi әрi Қытай Халық Республикасынан импорттық операциялардың тиiмдiлiгiн қамтамасыз ету;
сыртқы экономикалық қызметке қатысушылардың есепке алынбаған тауар айналымының нақты көлемiн айқындауға мүмкiндiк беретiн деректердi қазақстандық тараптың пайдалануы мақсатында екi елдiң сыртқы саудасының "айна" статистикасы негiзiнде кедендiк әкiмшiлендiрудi жетiлдiру;
ақпарат алмасудың бiртұтас пiшiмiн әзiрлеу, жүктердi тiркеу және кедендiк ресiмдеу рәсiмдерiн қытай тарабымен келiсу;
өзара тиiмдi трансшекаралық жобаларды iске асыру үшiн мемлекеттiк және жеке бастамаларды тарту болып табылады.
Бұдан басқа:
қаржы нарығын дамыту, оның iшiнде бiрлескен банктiк операцияларды және сыртқы сауда қызметi жүйесiндегi сақтандыруды дамыту;
арнайы жеңiлдiктi кедендiк, салықтық және инвестициялық режимдердi қолдану мүмкiндiгiн қарау;
халықаралық стандарттар мен нормаларды ескере отырып, стандарттау, сертификаттау және инспекциялық бақылау саласындағы Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасының арасындағы екi жақты сауда-экономикалық қарым-қатынастарды, өнiм сапасы саласындағы нормативтiк-құқықтық базаны үйлестiру жөнiндегi iс-шараларды жүргiзу, саудадағы техникалық кедергiлердi еңсеру;
шекара маңы саудасымен (экономикалық, экологиялық, санитарлық-эпидемиологиялық және ветеринарлық қауiпсiздiк) байланысты ықтимал қауiптерден тараптардың ұлттық қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiнде шаралар қабылдау:
1) халықаралық терроризм, дiни экстремизм және есiрткi трафигi проблемаларын шешу жөнiндегi бiрлескен ұстанымдарды әзiрлеу;
2) табиғат қорғау шаралары мен жобаларын әзiрлеу;
3) эпидемиологиялық, ветеринарлық, фитосанитарлық және карантиндiк қадағалау жөнiндегi медициналық-сауықтыру мәселелерiн шешу;
4) көшi-қон бақылауы және жұмыс күшiнiң қозғалысын реттеу, оның iшiнде, Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасының Үкiметтерi арасында Еңбектiң халықаралық бөлiнiсi жөнiнде келiсiм жасау;
ақпарат (ғылыми-техникалық, коммерциялық, заңдық) алмасу, импорт, экспорт және транзиттiк жүк ағындары мониторингiн жүргiзу;
шекара маңы саудасы мәселелерi бойынша кәсiпкерлер үшiн
консалтингтiк қызметтер көрсету;
сауда және инвестициялар саласында жәрмеңкелер, көрмелер, форумдар сияқты бiрлескен iс-шараларды тұрақты негiзде өткiзу;
көлiк, байланыс, туристiк сервис инфрақұрылымын қоса алғанда, Ұлы Жiбек жолындағы халықаралық туризмдi дамыту жөнiндегi бағдарламаларды әзiрлеу жоспарлануда.

Тұжырымдаманы iске асырудан күтiлетiн нәтижелер

Тұжырымдаманы қабылдау трансконтинентальдық дәлiз негiздерi ретiнде "Қорғас" шекара маңы ынтымақтастығы халықаралық орталығының қазақстандық бөлiгiн одан әрi дамыту үшiн қажеттi жағдай жасауға ықпал ететiн болады.
Сондай-ақ мынадай нәтижелерге қол жеткiзу болжануда:
Қазақстанның шекара маңы аумақтарының индустриялық-инновациялық инфрақұрылымын дамыту;
Алматы, Тараз, Шымкент, Қызылорда, Ақтөбе және Орал қалаларының геоэкономикалық ресурстарының негiзiнде көлiктiк дәлiз бойында арнайы технопарктiк аймақтарды дамыту;
трансконтинентальдық азия дәлiзiнiң қазақстандық учаскесiн белсендi жұмыс iстейтiн халықаралық көлiк дәлiздерiнiң арасына жылжыту мақсатында әлемдiк брендтер мен трансұлттық корпорацияларды тарту үшiн қолайлы жағдай жасау;
Қазақстан өнеркәсiбiнiң құрылымын субконтрактация, дамыған және индустриялық дамушы елдердiң өндiрушiлерiмен өнеркәсiптiк аутсорсинг жүйесiн ұйымдастыру арқылы қазiргi заманғы ғылымды қажетсiнетiн технологияларды тарту жолымен жаңғырту;
қазақстандық өнеркәсiптiк тауарлардың экспортын ұлғайту;
Қазақстан Республикасының басқа елдермен, атап айтқанда Қытай Халық Республикасымен, Ресей Федерациясымен, Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығы, Азия және Еуропа елдерiмен халықаралық байланысын мемлекеттiк органдар мен бизнес қоғамдастықтардың деңгейiнде одан әрi дамыту және нығайту;
туристiк саланы дамытуға жәрдемдесу, келу туризмiнiң көлемiн арттыру;
Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жүк ағынының көлемiн өсiру есебiнен бюджеттiк түсiмдердi ұлғайту;
Қазақстан Республикасының халықаралық еңбек бөлiнiсi жүйесiне кiруi, сыртқы экономикалық қызметтi дамыту;
жаңа жұмыс орындарын құру, елдiң отандық тауар өндiру процесiнде еңбек ететiн халқының кәсiби деңгейiн жоғарылату.