Об утверждении Программы технологического развития Республики Казахстан до 2015 года

Постановление Правительства Республики Казахстан от 26 ноября 2007 года N 1131. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 14 апреля 2010 года N 302

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 14.04.2010 N 302.

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемую Программу технологического развития Республики Казахстан до 2015 года (далее - Программа).

2. Центральным исполнительным органам и иным организациям, ответственным за выполнение Программы:
1) обеспечить надлежащее и своевременное исполнение мероприятий по реализации Программы;
2) представлять два раза в год, к 10 января и 10 июля, информацию о ходе выполнения Программы в Министерство индустрии и торговли Республики Казахстан.

3. Министерству индустрии и торговли Республики Казахстан представлять сводную информацию о ходе выполнения Программы в Правительство Республики Казахстан два раза в год, к 15 января и 15 июля, по итогам полугодия.

4. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на Заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан Шукеева У.Е.

5. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Утверждена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 26 ноября 2007 года N 1131

Программа
технологического развития Республики Казахстан до 2015 года

Астана, 2007 год

Содержание

1. Паспорт Программы

Наименование Программы технологического развития Республики
Казахстан до 2015 года (далее - Программа).

Основание для Пункт 95 Общенационального плана основных
разработки направлений (мероприятий) по реализации ежегодных
2005-2007 годов посланий Главы государства народу
Казахстана, утвержденного Указом Президента
Республики Казахстан от 6 апреля 2007 года N 310;
Пункт 245.1 Плана мероприятий по исполнению
Общенационального плана основных направлений
(мероприятий) по реализации ежегодных 2005-2007
годов посланий Главы государства народу
Казахстана и Программы Правительства Республики
Казахстан на 2007-2009 годы, утвержденного
постановлением Правительства Республики Казахстан
от 20 апреля 2007 года N 319;
Пункт 89 раздела 4 перечня действующих и
разрабатываемых государственных и отраслевых
(секторальных) программ на 2008-2010 годы,
утвержденного постановлением Правительства
Республики Казахстан от 29 августа 2007 года
N 753 "О Среднесрочном плане социально-
экономического развития Республики Казахстан на
2008-2010 годы".

Ответственный Министерство индустрии и торговли Республики
исполнитель Казахстан.

Цель Повышение уровня технологического развития
Республики Казахстан путем обеспечения
эффективности производственных мощностей и
использование новейших технологий.

Задачи Повышение объема привлечения и внедрения новейших
технологических решений;
Обеспечение инфраструктурных и инжиниринговых
условий для внедрения полученных научных
результатов в промышленность;
Обновление основных фондов и техническое
перевооружение;
Внедрение современных управленческих технологий.

Срок реализации Первый этап: 2008-2010 годы;
Второй этап: 2011-2013 годы;
Третий этап: 2014-2015 годы.

Необходимые Финансирование Программы осуществляется за счет и
ресурсы и в пределах средств, предусматриваемых в
источники республиканском бюджете, средств институтов
финансирования развития, собственных средств предприятий,
отечественных и зарубежных инвестиций.
Общий объем финансирования Программы из
республиканского бюджета и других источников
составит 154 700 535 тыс. тенге.
Первый этап:
На 2008 год финансовых затрат из бюджета не
требуется.
2009 г. - 10 252 555 тыс. тенге
2010 г. - 12 906 705 тыс. тенге
Итого в первом этапе - 23 159 260 тыс. тенге
Второй этап:
2011 г. - 18 314 255 тыс. тенге
2012 г. - 22 299 255 тыс. тенге
2013 г. - 26 314 255 тыс. тенге
Итого во втором этапе - 66 927 765 тыс. тенге
Третий этап:
2014 г. - 30 299 255 тыс. тенге
2015 г. - 34 314 255 тыс. тенге
Итого в третьем этапе - 64 613 510 тыс. тенге
Объем бюджетных средств, необходимых для
реализации Программы в 2009-2015 годах, будет
уточняться при формировании Республиканского
бюджета на соответствующий финансовый год.

Ожидаемые В результате реализации Программы будут получены
результаты следующие основные результаты:
создание эффективной системы внедрения
полученных научных результатов в промышленности;
создание инженерной инфраструктуры (5
конструкторских бюро, 1 инжиниринговая
организация и иные организации);
повышение технического и технологического
уровня предприятий за счет модернизации
производств;
увеличение производительности труда к 2015 году
по сравнению с 2000 годом не менее чем в 3 раза и
снижение энергоемкости ВВП в 2 раза;
вовлечение в инновационную деятельность
предприятий и компаний по совершенствованию и
созданию технологий;
повышение удельного веса услуг научной и
научно-инновационной деятельности в структуре ВВП
с 0,9 % в 2000 году до 1,5-1,7 % в 2015 году;
техническое перевооружение 25 % предприятий
малого и среднего бизнеса обрабатывающей
промышленности;
повышение эффективности деятельности
отечественных предприятий за счет внедрения
современных управленческих технологий.

2. Введение

Основанием для разработки Программы технологического развития является План мероприятий по исполнению Общенационального плана основных направлений (мероприятий) по реализации ежегодных 2005-2007 годов посланий Главы государства народу Казахстана и Программы Правительства Республики Казахстан на 2007-2009 годы, утвержденный постановлением Правительства Республики Казахстан от 20 апреля 2007 года N 319 (пункт 245.1).
Технологическое развитие в общемировом масштабе получило огромный импульс в связи с созданием передовых технологий в наукоемких отраслях, появлением новых управленческих технологий, ускорением процессов экономической интеграции. Проходят процессы глобализации и создания новых кооперационных связей как внутри предприятий, так и между странами, которые во многом определяют уровень технологического развития отдельной страны. Занятие страной определенной ниши в глобальной экономике, отличной от статуса сырьевого придатка, подразумевает повышение уровня технологического развития страны и использование новейших технологий в промышленности. Существует мировая тенденция увеличения затрат на научно-исследовательские и опытно-конструкторские разработки (далее - НИОКР), связанных с ресурсосбережением и разработкой новых продуктов, так как лидерство в технологическом развитии является залогом экономического успеха.
Технологический уровень страны определяется структурой и эффективностью промышленного производства, уровнем развития научного потенциала и скоростью внедрения новых технологий.
Для стран, находящихся на различных этапах технологического развития (аграрный, аграрно-индустриальный, индустриальный, постиндустриальный, информационный) соответствуют разные наборы факторов, в наибольшей степени влияющих на их технологическое развитие в рамках проводимой индустриальной политики. Так, для стран, находящихся на аграрном этапе технологического развития, важно повышение уровня образования, развитие базовых отраслей промышленности (добыча сырья, металлургия), создание первичной инфраструктуры, тогда как для постиндустриальных стран определяющими факторами технологического развития являются развитие научного потенциала, и принятие государственных мер по охране окружающей среды.
Поскольку Казахстан находится на аграрно-индустриальном этапе технологического развития, ключевыми факторами, влияющими на технологическое развитие, являются эффективность производства и техническое перевооружение, скорость освоения новых видов продукции и привлечение новейших технологий производства. Особое влияние данных факторов на технологическое развитие страны обусловлено структурой и состоянием казахстанской промышленности, положением в научно-технической сфере, мировой конъюнктурой на сырьевые товары, тенденцией роста отечественной экономики и такими исторически сложившимися факторами, как качество кадрового обеспечения, сырьевая направленность структуры промышленности.
Таким образом, для повышения уровня технологического развития Республики Казахстан в условиях существующей структуры промышленности и текущего состояния научно-технического потенциала необходимо уделять особое внимание вышеназванным факторам.

3. Анализ современного состояния проблемы

3.1. Привлечение технологий в промышленность

На сегодняшний день казахстанская промышленность не придает особого значения уровню используемых технологий. Соответственно, казахстанские промышленные предприятия не стремятся заниматься НИОКР самостоятельно, и не склонны вкладывать деньги в приобретение продукции НИОКР. В этом смысле сравнительно инертны даже те предприятия, которые занимаются модернизацией производства. Согласно статистическим данным уровень инновационной активности предприятий в Казахстане в последние годы колеблется на уровне 3-4 %, что значительно ниже, чем в странах ЕС или даже в таких странах с переходной экономикой, как Эстония (36 %) и Венгрия (47 %). Это объясняется тем, что структура промышленного производства в Казахстане тяготеет к концентрации в традиционных горнодобывающем и нефтегазовом секторах. К примеру, интенсивность НИОКР в горнорудных компаниях США также заметно ниже, чем в других отраслях промышленности.
В то же время, анализ структуры затрат на выполнение научно-технических работ с 1997 года по 2005 год отражает то, что удельный вес научно-технических услуг увеличился более чем в 4,5 раза. Указанные результаты свидетельствуют о том, что по мере повышения уровня технологического развития традиционных секторов экономики, модернизации казахстанских предприятий, выявляется тенденция повышения спроса на продукцию отечественных научно-исследовательских и опытно-конструкторских организаций в Казахстане.
Однако, большинство предприятий все еще предпочитают проекты "под ключ", когда технологические решения уже воплощены в импортной технике и оборудовании. Подобная стратегия свойственна и предприятиям других стран. Например, Германия создала мощную инновационную экономику путем импорта оборудования и технологий и включения их в отечественные производственные процессы. В то же время, казахстанские предприятия очень редко приобретают знания из зарубежных источников в виде лицензированных технологий или покупки патентов за пределами страны (только 4 % фирм).
Современным примером "заимствования" новейших технологий путем приобретения патентов и лицензий является опыт стран Юго-Восточной Азии. Моделью развития для данных стран послужила японская модель заимствования технологий, которая отдавала предпочтение не созданию, а привлечению технологий, произведенных зарубежными странами. Такая специфика проведения технологической политики позволила избежать значительных затрат на создание новых технологий, а также коммерческого риска, который сопровождает инновационную деятельность. Данное утверждение основывается на том, что приобретение уже существующих на мировом рынке образцов новой продукции и освоение собственного серийного производства "имитации", осуществляемое в результате проведения "аналитического дизайна", позволяло снизить коммерческий риск от внедрения нововведений при максимизации доходов.
Аналогичен опыт Китая, где начиная с конца 70-х гг., в рамках политики "открытых дверей" открыто используется импорт технологии в интересах повышения технологической самостоятельности и расширения своего присутствия в мировой экономике. В Китае был сделан упор не на импорт оборудования и получение только эксплуатационных "ноу-хау", а на привлечение и усвоение секретов производства и проектирования. Такой подход к распространению заимствованной современной технологии наряду с модернизацией технической базы приводит к широкому развитию собственно инновационной деятельности, дает толчок самостоятельному развертыванию научно-технических программ. Благодаря этому формируется самостоятельность в технологическом развитии, что отражается на характере экономического развития, структуре национальной экономики и экспорта товаров и услуг.

3.2. Условия внедрения технологий

При обзоре мирового опыта установлено, что техническое развитие непременно сопровождалось созданием эффективной системы внедрения технологий, так как основным фактором ускоренного технологического развития страны является скорость внедрения разработок в промышленное производство.
Обзор ситуации в Казахстане показывает, что в стране нет успешно функционирующей системы внедрения технологий. Данный факт связан с разрывом кооперационной цепочки предприятий бывшего СССР и современной структурой научно-образовательных организаций, которая не включает в себя опытно-конструкторские и проектно-лабораторные комплексы, которые в свою очередь обеспечивают доработку научно-исследовательских разработок до уровня готовой технологии.
При анализе полной структуры отечественного научно-исследовательского комплекса установлено, что 80 % всей научной сферы республики составляет исследовательская часть и менее 20 % приходится на проектно-конструкторские и опытно-производственные части. Соотношение ученых, конструкторов и работников опытных производств в Казахстане 25:4:1, в то же время в развитых странах это соотношение составляет 1:2:4. Данные факты служат доказательством того, что научный комплекс не стремится наладить устойчивую связь с промышленным сектором.
В то же время частный сектор не стал инициатором внедрения технологий и налаживания тесных связей с научными и опытно-конструкторскими организациями. Подтверждением служат статистические данные об уровне инновационной активности, приведенные в предыдущем разделе. В связи с этим, государство предпринимает ряд мер по созданию условий и развитию инфраструктуры передачи технологий в промышленность в целях усиления научно-производственной связи. Создаются Парк информационных технологий, Парк ядерных технологий, научно-исследовательский комплекс "Национальный центр биотехнологий Республики Казахстан". Уже функционируют региональные технопарки в городах Алматы, Караганда, Уральск, Усть-Каменогорск. Данные центры являются местом сотрудничества и кооперации науки и промышленности. В то же время, создание подобных парков соответствует мировому опыту. В частности, детальный обзор этапов промышленного развития Южной Кореи и Сингапура установил, что эти страны тоже создали свои производственные и технологические парки.
Анализ опыта стран ЕС также свидетельствует, что основной акцент государственной политики перенесен на усиление связей между индустрией и наукой. Страны ЕС сегодня характеризуются широким спектром технологических инфраструктур, предназначенных для стимулирования сотрудничества и кооперации науки и бизнеса. Показательным примером является город Карлсруэ в Германии, где создано 14 центров передачи технологий, центр профессиональной информации.
Обзор мирового опыта установил, что основными рыночными инструментами звена, связующего науку и производство, являются R&D (Research and Development) компании, соответствующие "советским" опытно-конструкторским бюро и инжиниринговым организациям. Целью данных организаций является доведение разработки до уровня, позволяющего внедрить ее в производство, и привести в "товарный" вид для последующей коммерциализации. Однако в Казахстане практически отсутствуют инжиниринговые компании, способные подготовить качественный инновационный/инвестиционный проект "под ключ" (разработка ТЭО, ПСД, авторский надзор, монтаж оборудования, обучение специалистов, управление проектами). Хотя, как указано в предыдущем разделе, в Казахстане существует рыночный спрос на проекты "под ключ".
В целом, исходя из зарубежного опыта технологического развития формирование устойчивого взаимодействия науки и производства невозможно без комплексной государственной поддержки научной сферы путем создания системы внедрения технологий. Интересы бизнес структур узконаправленны на экономический рост, поэтому их затраты на НИОКР и усилия по внедрению результатов не позволяют полномасштабно поддерживать необходимую инфраструктуру и развиваться кооперации с научно-исследовательской сферой.
Соответственно, необходимо систематизировать отечественную индустриальную политику в области внедрения технологий и развить имеющийся подход формирования научно-технической инфраструктуры с помощью параллельного создания опытно-конструкторских бюро и инжиниринговых компаний.

3.3. Управленческие технологии

Необходимость оптимизации производственных процессов является частью конкурентной борьбы в рыночных условиях. Кроме того, рассматривая экономические достижения мировых лидеров необходимо отметить, что внедрение новейших решений в области менеджмента производственного процесса является одним из ключевых факторов ускоренного технологического прогресса. Использование технологий управления производственным процессом можно исследовать на примере развития японского автопрома, который в 1980-х годах опередил своего стратегического конкурента в лице американской автомобильной индустрии.
Конкретным примером эффективного использования управленческих технологий может служить развитие японской компании "Тойота", опередившей американские автомобильные гиганты по качеству, дизайну и производительности: в начале 1980-х на безнадежно отсталом оборудовании 1960-х годов ее первый небольшой завод производил в 4,5 раза больше двигателей в час, чем современные предприятия "Форда" или "Крайслера". Достижение подобных результатов стало следствием использования технологий управления производственным процессом "Total Quality Management" и "Just-in-time".
В Казахстане применение управленческих решений для оптимизации производственных процессов не получило широкого распространения. Данный факт является следствием слабого менеджмента руководителей предприятий и неинформированности о перспективных результатах внедрения управленческих технологий. Системы управления в подавляющем большинстве отечественных предприятий являются вертикально интегрированными цепочками с жестким администрированием. В рыночных условиях функционирования отдельно взятого предприятия данный вид управления имеет несколько ключевых недостатков, ограничивающих конкурентоспособность данного предприятия, таких как: долгий процесс принятия решений, ограничение инициативы нижестоящих сотрудников, невозможность перманентной оптимизации производственных процессов, а также размытое распределение обязанностей сотрудников низшего звена в управленческой цепочке.
Исходя из приведенных недостатков используемого промышленностью подхода менеджмента предприятия следует, что требуется внедрение современных технологий управления для повышения производительности труда и технологического развития. Кроме того, необходимость повышения технологического развития путем внедрения управленческих технологий продиктована ожидаемым вступлением в ВТО. Так как в связи с данной интеграционной инициативой существует необходимость сертифицирования промышленных производств по международным стандартам качества.
Современные технологии управления производственным процессом получили новое решение в виде информационных технологий. Современные решения управленческих информационных технологий получили общее название ERP (Enterprise Resource Planning). Данные системы включают в себя практически все аспекты бизнес-процессов (производственные процессы, финансы и бухгалтерия, склады, логистика, человеческие ресурсы и т.д.).
В целом, управленческие технологии служат повышению производительности труда, развитию гибкости процесса производства в целях освоения новых видов продукции. Соответственно, повышается технологический уровень производства и снижается затратная часть.

3.4. Основные средства

Оптимизация производственного процесса и технологическое развитие невозможны без обновления основных фондов и технического перевооружения. Исходя из мирового опыта техническое перевооружение являлось одной из основных задач достижения высокого уровня технологического развития. Мировой опыт показывает, что обновление основных производственных фондов должно происходить каждые 5 лет, причем пятилетний цикл является предельным сроком. Предприятия, превышающие этот цикл обновления, начинают отставать в своем техническом развитии и не способны выдерживать конкуренцию с технически развитыми предприятиями.
Рассматривая опыт развитых стран, необходимо отметить, что они придают огромное значение обновлению основных фондов и постоянному техническому перевооружению. Например, в Японии 2/3 оборудования - новейшее из достижений НТП. Полное обновление основных фондов в Германии происходит в срок не более пяти лет. Причем уровень рентабельности предприятий позволяет 71 % необходимых на восстановление фондов средств выделять из собственных финансовых ресурсов предприятий, и только 29 % поступает от внешних инвесторов.
Анализ состояния основных фондов казахстанских предприятий показал, что удельный вес полностью изношенных фондов достиг 20 %, в том числе по машинам и оборудованию - более 30 %. Затраты предприятий на капитальный ремонт оборудования составляют до 40 % собственных инвестиционных средств. В 2005 году коэффициент обновления основных средств в Казахстане составил: в сельском хозяйстве 13,3 %, в промышленности - 13,9 %, в строительстве - 21,8 %, в сфере торговли - 33,6 %, транспорт и связь - 14,9 %. Наибольший коэффициент ликвидации отмечается в сельском хозяйстве - 16,1 % и в строительстве - 2,6 %. Приведенные данные свидетельствуют о низких темпах обновления основных фондов и, соответственно, физическом износе основных фондов, что является причиной низкой эффективности производства и невозможности освоения новых видов продукции.
Ситуация высокого износа основных средств в промышленности обусловлена низкой активностью самих предприятий по техническому перевооружению. В качестве стимулов технического перевооружения и обновления фондов, государством предоставляются преференции и налоговые льготы, направленные на стимулирование инвестиций, техническое перевооружение и обновление основных фондов.
В целом, исходя из мирового опыта технического перевооружения и анализа ситуации в Казахстане следует, что государство должно придавать большее значение техническому перевооружению и обновлению основных средств промышленности. Так как уровень технологического развития напрямую зависит от состояния материально-технической базы и уровня оснащенности предприятий и научных организаций. В то же время необходимо учитывать отраслевые тенденции инвестиционной привлекательности и направлять усилия государства в области технического перевооружения в сферы, не представляющие интерес для частного сектора.
Учитывая неразвитость фондового рынка и низкую инвестиционную привлекательность тех предприятий, которые работают в несырьевых секторах экономики, единственным путем технического перевооружения является привлечение заемных средств для технического перевооружения. Мировые тенденции в инвестировании, направленном на модернизацию основных фондов, свидетельствуют о том, что большая часть инвестиций, направленных на техническое перевооружение, проводится с помощью операций лизинга.

4. Цель и задачи Программы

Исходя из анализа мирового опыта технологического развития и развития конкурентоспособности и обзора уровня технологического развития Казахстана дальнейшее ускоренное развитие предполагает целенаправленное внедрение новейших технологий производства в целях обеспечения выхода на глобальный уровень конкурентоспособности. Основой экономического развития в современном мире становится технологическое развитие. Развитые страны используют все возможные ресурсы для сохранения технологического лидерства, так как это является фундаментом экономического процветания. В то же время, освоение технологий подразумевает создание и обновление современной материально-технической базы, формирование эффективной инфраструктуры внедрения технологий в производство, использование мировых достижений в области эффективного управления производственным процессом.
В связи с вышеизложенным, целью Программы является повышение уровня технологического развития Республики Казахстан путем обеспечения эффективности производственных мощностей и использование новейших технологий.
В соответствии с вышеизложенным, для достижения цели Программы необходимо решить такие основные задачи как: повышение объема привлечения и внедрения новейших технологических решений, обеспечение инфраструктурных и инжиниринговых условий для внедрения полученных научных результатов в промышленность, обновление основных фондов и техническое перевооружение, а также внедрение современных управленческих технологий.

5. Основные направления и механизмы реализации Программы

5.1. Повышение объема привлечения и внедрения новейших
технологических решений

В целом, за последние годы только около 3-4 % казахстанских компаний занимались инновационной деятельностью, при этом большая часть инновационных мероприятий в таком объеме осуществлялось иностранными компаниями. Доля участия частного сектора в финансировании НИОКР составляет 26 %, которые в основном охватывают горнорудные и нефтяные секторы. Тогда как 74 % государственных средств, направленных на финансирование НИОКР, охватывают другие отрасли и которые не применяются в производстве.
Кроме того, инновационная деятельность, ограничивается собственными финансовыми средствами предприятий, большими коммерческими рисками и отсутствием государственной поддержки.
Вследствие всего этого, предприятия, заинтересованные в технологиях и работающих в таких секторах как сельское хозяйство, машиностроение, пищевая промышленность, не рискуют приобретать и применять технологии в свои производственные процессы.
Такая система по привлечению и внедрению технологий на сегодняшний день является не эффективной. Государственные средства не должны выделяться только на исследования, поскольку на долю Казахстана приходится незначительный объем научных знаний. В случае формирования самых эффективных систем для производства знаний и коммерциализации технологий, в обозримом будущем существующая пропорция значительно не изменится. На современном этапе развития Казахстана более предпочтительным является приобретение большей части необходимых технологий, как в стране, так и за пределами страны в виде лицензированных технологий или патентов.
Для увеличения уровня технологического развития посредством привлечения и внедрения технологий государство должно переориентировать свою деятельность на поддержку реально действующих предприятий, заинтересованных в новых или существующих казахстанских или зарубежных технологиях, но не имеющих финансовых возможностей для привлечения и воплощения их в производство.
Учитывая фактическое отсутствие системного подхода к организации эффективных механизмов привлечения и внедрения новейших технологических решений, настоящая Программа предполагает активную роль государственных органов, институтов развития и национальных холдингов в данном процессе. Основной формой государственной поддержки привлечения технологий будет предоставление грантов на приобретение существующих и новых технологий в Казахстане и за рубежом, а также на разработку новых технологий.
Для определения перспективных направлений и повышения эффективности трансферта технологий планируется создать центр на базе существующих институтов развития, который будет отвечать за формулирование и постоянный мониторинг потребностей отечественной индустрии в технологической модернизации, осуществление которой целесообразно за счет привлечения технологий, а также за предоставление грантов на приобретение существующих и новых технологий в Казахстане и за рубежом.
На начальном этапе такой центр на основе проводимых исследований, с использованием принципов конкурсного отбора, будет производить поиск участников процесса передачи технологий - владельца соответствующего технического решения (источника технологии) и потенциального потребителя технологий - будущего оператора инвестиционного проекта.
После определения участников центром будут производиться процедуры его структурирования, результатом которого будет передача оператору инвестиционного проекта технологии, приобретаемой за счет государственных средств.
Центр в начале своей деятельности будет привлекать специализированные зарубежные компании по торговле интеллектуальной и промышленной собственности в качестве консультантов на договорной основе в рамках исполнения конкретных технических заданий. Привлекаемые зарубежные компании будут выполнять работы по поиску, оценке и подготовке проектов в области трансферта технологий.
Завершающим этапом будет являться эксплуатация технологий оператором инвестиционного проекта. На данном этапе будет фактически происходить возврат ранее предоставленных инструментов государственной поддержки в виде увеличения налоговых поступлений, занятости и уровня доходов населения, вовлечения неиспользуемых ресурсов в производственные процессы и повышения уровня экономической безопасности страны за счет роста конкурентоспособности экономики.
Для более эффективной деятельности в области привлечения и внедрения технологий будет начато формирование национального информационного пространства, интегрированного в международную сеть трансферта технологий, которая послужит основным источником информации в области тех или иных технологий.
Кроме того, с целью привлечения прямых заказов на НИОКР от зарубежных компаний планируется определить перечень перспективных отечественных научных организаций, с целью оказания им государственной поддержки для получения международного стандарта надлежащей научной и лабораторной практики.
Особое внимание будет уделено покупке иностранных компаний, в том числе вступление в состав их акционеров, для получения доступа к применяющимся технологиям и для последующего переноса производственных мощностей в Казахстан.
Таким образом, основными направлениями в области привлечения и внедрения технологий в Казахстане должны быть покупка патентов или лицензированных технологий, покупка иностранных компаний и стимулирование международного сотрудничества между научно-исследовательскими организациями Казахстана и предприятиями других стран.

5.2. Обеспечение инфраструктурных и инжиниринговых условий для
внедрения полученных научных результатов в промышленность

На сегодняшний день Казахстан отстает от многих стран по индексу внедрения технологий в экономику. Это в первую очередь объясняется тем, что многие казахстанские компании и разработчики сталкиваются с проблемой отсутствия специальных услуг на стадиях опытно-конструкторских работ и освоения производства, что затягивает процесс внедрения технологий. Такие услуги в основном заключаются в разработке и модернизации технологий, проектировании, а также включают услуги от маркетинга проекта и подготовки рабочей документации до сдачи объекта "под ключ" и эксплуатационного сопровождения.
Исходя из международного опыта, эффективными элементами системы внедрения технологий являются инжиниринговые организации, конструкторские бюро и системы быстрого прототипирования.
В соответствии с необходимостью скорейшего доведения привлекаемых и разрабатываемых технологий до необходимого уровня в целях последующей коммерциализации требуется создание опытно-конструкторских бюро и инжиниринговых организаций.
Деятельность конструкторских бюро будет направлена на разработку и модернизацию машин, оборудования, узлов, изделий, инструментов и т.д. Такие конструкторские бюро будут оснащены системами прототипирования.
Инжиниринговая деятельность планируемых к созданию компаний должна включать в себя маркетинг, разработку бизнес-планов, поиск инвесторов, проектирование, строительство, закуп и установку оборудования, шефмонтаж и услуги по эксплуатации.
В то же время, учитывая имеющийся потенциал отраслей обрабатывающей промышленности в четырех регионах Казахстана (северный, восточный, южный и западный) и в г. Астане будут созданы конструкторские бюро, оснащенные всеми существующими системами прототипирования. Конструкторское бюро в г. Астане, кроме непосредственных задач, будет также выполнять роль методического центра по общим проблемам создания, оснащения, развитие сети конструкторских бюро.
При этом, в целях усиления связи между наукой и производством, доведения научно-исследовательских разработок до промышленного образца и проведения пилотных испытаний конструкторские бюро будут создаваться при крупных промышленных предприятиях, тесно сотрудничающих с ВУЗами и научно-исследовательскими институтами.
Конструкторские бюро и инжиниринговые организации будут укомплектованы сотрудниками, имеющими высокую квалификацию, умеющими пользоваться прикладными программными системами. Повышение квалификации планируется провести в странах дальнего зарубежья и в странах СНГ.
Учитывая наличие квалифицированных производственных и научных кадров, а также расположение промышленных предприятий по регионам, будет произведена инвентаризация действующих конструкторских бюро и инжиниринговых организаций. Планируемое финансирование создаваемых организаций будет осуществляться за счет средств республиканского бюджета.
Принимая во внимание существующее размещение систем прототипирования в созданных технопарках, а также в целях усиления науки с производством и ускорения процесса внедрения технологий, размещение сети конструкторских бюро будет предусматриваться с учетом места расположения технопарков, крупных промышленных предприятий, научно-исследовательских и образовательных учреждений.

5.3. Обновление основных фондов и техническое перевооружение

Исходя из анализа казахстанского состояния основных фондов, в настоящее время Казахстан характеризуется проблемами в области обновления основных фондов и улучшения состояния оборудования, что существенным образом сказывается на конкурентоспособности отечественной продукции по цене и качеству.
Обновление основных фондов и техническое перевооружение должно стать приоритетом государственной индустриальной политики, так как повышение производительности труда напрямую зависит от состояния основных средств.
Техническое перевооружение требует огромных финансовых затрат. В условиях недостатка собственных средств, которым страдает подавляющее большинство отечественных промышленных предприятий, существует два пути технического перевооружения: с помощью привлечения стратегического инвестора и передачи доли в предприятии или привлечении заемных средств с предоставлением залога. В условиях отсутствия ликвидного залога у большинства предприятий и низкой инвестиционной привлекательности предприятий несырьевого сектора, одним из наиболее эффективных инструментов для обновления основных производственных фондов, модернизации оборудования и технологий является лизинг.
Для достижения цели, поставленной Программой, требуется акцентированное внимание на нуждах обрабатывающего сектора промышленности. Для решения данной задачи необходим анализ финансового и технического состояния основных фондов наиболее важных производств с точки зрения приоритетов развития промышленности Казахстана.
Основным инструментом государственной поддержки в сфере обновления основных фондов станет система лизинга по льготной процентной ставке. В этих целях необходима разработка соответствующих бюджетных программ, предусматривающих предоставление лизинговых услуг по обновлению основных фондов и техническому перевооружению через институты развития по приоритетным направлениям на основе проведенного анализа, в том числе в кооперации с частным сектором.
Исходя из методов, применяемых в зарубежных странах, государство также будет создавать условия для стимулирования технического перевооружения предприятий, в том числе путем предоставления налоговых и таможенных льгот.

5.4. Внедрение современных управленческих технологий

В Казахстане применение управленческих решений для оптимизации производственных процессов не получило полного развития, что в целом связано с человеческим фактором и требуемыми первоначальными затратами. Повышение эффективности управления в условиях конкуренции требует внедрения современных технологий менеджмента. На данный момент, существует острая необходимость освоения технологий операционного менеджмента, включающего в себя технологии управления всем производственным процессом от научных разработок до выпуска готовой продукции.
Исходя из настоящего положения промышленности Казахстана и поставленной цели актуальными технологиями являются решения в области эффективной систематизации работы предприятий и оптимизации производственного процесса.
Данные технологии позволят повысить качество выпускаемой продукции и повысить производительность труда. Операционный менеджмент заключается в формализации бизнес-процессов и: выработке стандартов предприятия, неукоснительное исполнение которых приводит к достижению оптимального результата.
Существуют несколько основополагающих технологий менеджмента производственного процесса, которые легли в основу экономического развития мировых индустриальных гигантов на основе повышения производительности труда и которые будут внедрены в Казахстане для повышения производительности труда.
Кроме внедрения абстрактных управленческих технологий будут автоматизированы процессы производства в целях снижения рутинных функций предприятия, не требующих вмешательства человека, используя новейшие достижения в данной области.
В целях ускоренного внедрения всех вышеперечисленных технологий менеджмента бизнес-процессов необходима инициатива государства. Данный управленческий подход должен использоваться в национальных компаниях, государственных органах, других организациях с государственным участием. Результаты повышения эффективности позволят популизировать управленческие решения среди частного сектора.
Главными инструментами поддержки для внедрения современных управленческих технологий среди промышленных предприятий должны стать стажировки и семинары, оплачиваемые за счет государственных средств. Более того, управленческие технологии, относящиеся к классу процессных инноваций, станут предметом инвестирования существующими институтами развития для их последующего внедрения в производство.
Для эффективного стимулирования внедрения управленческих технологий будет предусмотрена возможность возмещения 50 % затрат субъектов малого и среднего предпринимательства, занятых в сфере промышленного производства, на внедрение систем международных стандартов качества в области менеджмента производства.

6. Необходимые ресурсы и источники финансирования

Финансирование Программы осуществляется за счет и в пределах средств, предусматриваемых в республиканском бюджете, средств институтов развития, собственных средств предприятий, отечественных и зарубежных инвестиций.
Общий объем финансирования Программы из республиканского бюджета и других источников составит 154 700 535 тыс. тенге.
Первый этап:
На 2008 год финансовых затрат из бюджета не требуется.
2009 г. - 10 252 555 тыс. тенге
2010 г. - 12 906 705 тыс. тенге
Итого в первом этапе - 23 159 260 тыс. тенге
Второй этап:
2011 г. - 18 314 255 тыс. тенге
2012 г. - 22 299 255 тыс. тенге
2013 г. - 26 314 255 тыс. тенге
Итого во втором этапе - 66 927 765 тыс. тенге
Третий этап:
2014 г. - 30 299 255 тыс. тенге
2015 г. - 34 314 255 тыс. тенге
Итого в третьем этапе - 64 613 510 тыс. тенге
Объем бюджетных средств, необходимых для реализации Программы в 2009-2015 годах, будет уточняться при формировании Республиканского бюджета на соответствующий финансовый год.

7. Ожидаемые результаты от реализации Программы

В результате реализации Программы будут получены следующие основные результаты:
создание эффективной системы внедрения полученных научных результатов в промышленности;
создание инженерной инфраструктуры (5 конструкторских бюро, 1 инжиниринговая организация и иные организации);
повышение технического и технологического уровня предприятий за счет модернизации производств;
увеличение производительности труда к 2015 году по сравнению с 2000 годом не менее чем в 3 раза и снижение энергоемкости ВВП в 2 раза;
вовлечение в инновационную деятельность предприятий и компаний по совершенствованию и созданию технологий;
повышение удельного веса услуг научной и научно-инновационной деятельности в структуре ВВП с 0,9 % в 2000 году до 1,5-1,7 % в 2015 году;
техническое перевооружение 25 % предприятий малого и среднего бизнеса обрабатывающей промышленности;
повышение эффективности деятельности отечественных предприятий за счет внедрения современных управленческих технологий.

8. План мероприятий
на 2008-2010 годы по реализации Программы
технологического развития до 2015 года
(I этап)

N п/п	Мероприятие	Форма завершения	Ответ- ственные испол- нители	Срок испол- нения	Пред- пола- гаемые расходы (тыс. тенге)	Источ- ники финан- сиро- вания
1	2	3	4	5	6	7
1. Повышение объема привлечения и внедрения новейших технологических решений
1.1	Разработать предложения по обеспечению государственной поддержки в це- лях продвижения казахстанских разработок на международные рынки инноваций	Предложения в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), АО "ФУР "Қазына" (по согласо- ванию)	4 квартал 2008 г. 4 квартал 2009 г. 4 квартал 2010 г.	Не тре- буются
1.2	Проработать вопрос по опре- делению перечня перспективных отечественных научных органи- заций, с целью оказания им государственной поддержки для получения между- народного стан- дарта надлежащей научной и лабо- раторной практики	Предложения в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), АО "ФУР "Қазына" (по согласо- ванию)	4 квартал 2008 г.	Не тре- буются
1.3	Возложить на организацию из числа институтов развития функции по формулирова- нию и постоянно- му мониторингу потребностей отечественной индустрии в тех- нологической мо- дернизации, осу- ществление кото- рой целесообраз- но за счет прив- лечения техноло- гий, а также с помощью предо- ставления гран- тов на приобре- тение существую- щих и новых технологий в Казахстане и за рубежом	Информация в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), АО "ФУР "Қазына" (по согласо- ванию)	15 июля 2009 г.	Не тре- буются
1.4	Провести переговоры с зарубежными компаниями по торговле интеллектуальной и промышленной собственности	Информация в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), МЭБП, АО "ФУР "Қазына" (по согласо- ванию)	15 января 2009 г.	Не тре- буются
1.5	Внесение измене- ний и дополнений в Закон "О госу- дарственной под- держке иннова- ционной деятель- ности", преду- сматривающие предоставление грантов на приобретение существующих и новых технологий в Казахстане и за рубежом, а также разработку новых технологий	Проект Закона	МИТ (созыв), МЭБП, АО "ФУР "Қазына" (по согласо- ванию)	1 квартал 2008 г.	Не тре- буются
1.6	Вынесение на Республиканскую бюджетную комис- сию вопроса по предоставлению грантов на прио- бретение сущест- вующих и новых технологий в Казахстане и за рубежом, а также разработку новых технологий в составе бюджет- ной заявки при формировании Республиканского бюджета на соответствующий финансовый год	Бюджетная заявка	МИТ (созыв), МЭБП	2 квартал 2008 г., 2 квартал 2009 г.	Решение Респуб- ликан- ской бюджет- ной комис- сии
1.7	Покупка акций или долей учас- тия в иностран- ных компаний за счет средств институтов раз- вития для полу- чения доступа к применяющимся технологиям и для последующего переноса произ- водственных мощностей в Казахстан	Информация в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), АО "ФУР "Қазына" (по согласо- ванию)	15 июля 2008 г. 15 июля 2009 г. 15 июля 2010 г.	Не тре- буются
1.8	Провести перего- воры с иностран- ными предприя- тиями на предмет размещения сов- местных произ- водств на терри- тории Казахстана	Информация в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), МЭБП, АО "ФУР "Қазына" (по согласо- ванию)	15 января 2010 г.	Не тре- буются
2. Обновление основных фондов и техническое перевооружение
2.1	Провести анализ финансового и технического состояния основ- ных фондов наи- более важных производств с точки зрения приоритетов раз- вития промышлен- ности Казахстана	Информация в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), МЭБП	15 июля 2009 г.	2009 г. - 15 000	Рес- публи- кан- ский бюджет
2.2	Разработать предложения по формированию системы лизинга по льготной про- центной ставке через институты развития для об- новления основ- ных фондов и технологического перевооружения	Предложения в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), АО "ФУР "Қазына" (по согласо- ванию)	4 квартал 2008 г.	Не тре- буются
2.3	Кредитование лизинговой дея- тельности (орга- низация лизинга техники и обору- дования) в приоритетных отраслях промышленности	Информация в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), МЭБП	15 июля 2009 г. 15 июля 2010 г.	2009 г. - 6 000000 2010 г. - 10 000 000	Рес- публи- кан- ский бюджет и другие источ- ники
3. Обеспечение инфраструктурных и инжиниринговых условий для внедрения технологий в промышленность
3.1	Разработать предложения по созданию опытно- конструкторских бюро и инжини- ринговых органи- заций, а также приобретению систем прототи- пирования на ба- зе функционирую- щих Технопарков, Индустриальных зон и Бизнес- инкубаторов с обеспечением систем прототи- пирования в Технопарках	Предложения в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), АО "ФУР "Қазына" (по согласо- ванию)	4 квартал 2008 г.	Не тре- буются
3.2	Создать 2 конструкторских бюро и 1 инжиниринговую организацию	Информация в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), МЭБП	15 июля 2009 г.	3 938 300	Рес- публи- кан- ский бюджет и другие источ- ники
3.3	Создать 3 конструкторских бюро	Информация в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), МЭБП	15 июля 2010 г.	2 607 450	Рес- публи- кан- ский бюджет и другие источ- ники
3.4	Внести предложе- ния по использо- ванию прикладных программных систем в области систем прототи- пирования	Информация в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), МЭБП	15 июля 2008 г. 15 июля 2010 г.	Не тре- буются
3.5	Провести инвен- таризацию действующих конструкторских бюро, проектных и инжиниринговых организаций	Информация в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), МЭБП	15 июля 2008 г.	Не тре- буются
4. Внедрение современных управленческих технологий
4.1	Разработать предложения по внедрению новей- ших технологий управления производственны- ми процессами, в том числе на основе информа- ционных техноло- гий и управлении человеческими ресурсами	Предложения в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), АО "ФУР "Қазына" (по согласо- ванию)	4 квартал 2008 г.	Не тре- буются
4.2	Внести предложе- ния по внесению управленческих технологий в разряд процесс- ных инноваций, которые станут предметом инвес- тирования инсти- тутами развития	Предложения в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), АО "ФУР "Қазына" (по согласо- ванию)	4 квартал 2008 г.	Не тре- буются
4.3	Возмещение 50 % затрат субъектов малого и средне- го предпринима- тельства, заня- тых в сфере про- мышленного производства, на внедрение систем международных стандартов ка- чества в области менеджмента производства	Информация в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), МЭБП	15 июля 2009 г. 15 июля 2010 г.	2009 г. - 59 255 2010 г. - 59 255	Рес- публи- кан- ский бюджет
4.4	Реализация ком- плекса мер, направленных на внедрение совре- менных управлен- ческих техноло- гий на предприя- тиях обрабаты- вающих отраслей	Информация в Правительство Республики Казахстан	МИТ (созыв), МЭБП	15 июля 2009 г. 15 июля 2010 г.	2009 г. - 240 000 2010 г. - 240 000	Рес- публи- кан- ский бюджет

Предполагаемые источники финансирования

Всего:	2009 год	10 252 555 тыс. тенге	Республиканский бюджет
	2010 год	12 906 705 тыс. тенге	Республиканский бюджет
Итого:		23 159 260 тыс. тенге	Республиканский бюджет

Примечание:
МИТ - Министерство индустрии и торговли Республики
Казахстан;
МЭБП - Министерство экономики и бюджетного планирования
Республики Казахстан;
АО "ФУР - акционерное общество "Фонд устойчивого развития
"Қазына" "Қазына".

Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі технологиялық даму бағдарламасын бекіту туралы

Қазақстан Респуболикасы Үкіметінің 2007 жылғы 26 қарашадағы N 1131 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 14 сәуірдегі № 302 Қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2010.04.14 № 302 Қаулысымен.

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ :
1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі технологиялық даму бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) бекітілсін.

2. Бағдарламаның орындалуына жауапты орталық атқарушы органдар мен өзге де ұйымдар:
1) Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралардың тиісінше және уақтылы орындалуын қамтамасыз етсін;
2) жылына екі рет 10 қаңтарға және 10 шілдеге Бағдарламаның орындалу барысы туралы ақпаратты Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігіне ұсынсын.

3. Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігі жарты жылдықтың қорытындысы бойынша жылына екі рет 15 қаңтарға және 15 шілдеге Бағдарламаның орындалу барысы туралы жиынтық ақпаратты Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсынсын.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары Ө.Е. Шөкеевке жүктелсін.

5. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2007 жылғы 26«қарашадағы
N 1131 қаулысымен
бекітілген

Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі технологиялық даму бағдарламасы

Астана, 2007 жыл

Мазмұны

1. Бағдарлама паспорты
2. Кіріспе
3. Проблеманың қазіргі заманғы жай-күйін талдау
3.1. Технологияларды өнеркәсіпке тарту
3.2. Технологияларды енгізу шарттары
3.3. Басқару технологиялары
3.4. Негізгі құралдар
4. Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері
5. Бағдарламаның негізгі бағыттары мен оның іске асыру тетіктері
5.1. Аса жаңа технологиялық шешімдерді тарту және енгізу көлемін арттыру
5.2. Алынған ғылыми нәтижелерді өнеркәсіпке енгізу үшін инфрақұрылымдық және инжинирингтік жағдайлармен қамтамасыз ету
5.3. Негізгі қорларды жаңарту және техникалық қайта жарақтау
5.4. Қазіргі заманғы басқару технологияларын енгізу
6. Қажетті ресурстар және қаржыландыру көздері
7. Бағдарламаны іске асырудан күтілетін нәтижелер
8. Технологиялық дамудың 2015 жылға дейінгі Бағдарламасын іске асырудың 2008-2010 жылдарға арналған іс-шаралар жоспары

1. Бағдарлама паспорты

Атауы Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі
технологиялық даму бағдарламасы (бұдан әрі -
Бағдарлама)

Әзірлеу Қазақстан Республикасы Президентінің
үшін 2007 жылғы 6 сәуірдегі N 310 Жарлығымен
негіздеме бекітілген Мемлекет басшысының 2005-2007 жылдардағы
Қазақстан халқына жыл сайынғы жолдауларын іске
асыру жөніндегі негізгі бағыттардың (іс-шаралардың)
жалпыұлттық жоспарының 95-тармағы;
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 20
сәуірдегі N 319 қаулысымен бекітілген Мемлекет
басшысының 2005-2007 жылдардағы Қазақстан халқына
жыл сайынғы жолдауларын іске асыру жөніндегі
негізгі бағыттардың (іс-шаралардың) жалпыұлттық
жоспарын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің
2007-2009 жылдарға арналған бағдарламасын орындау
жөніндегі іс-шаралар жоспарының 245.1-тармағы;
"Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық
дамуының 2008-2010 жылдарға арналған орта мерзімдік
жоспары туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің
2007 жылғы 29 тамыздағы N 753 қаулысымен бекітілген
2008-2010 жылдарға арналған жұмыс істеп тұрған
және әзірленіп жатқан мемлекеттік және салалық
(секторалдық) бағдарламалар тізбесінің 4-бөлімінің
89-тармағы.

Жауапты Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда
орындаушы министрлігі

Мақсаты Өндірістік қуаттардың және аса жаңа технологияларды
пайдаланудың тиімділігін қамтамасыз ету жолымен
Қазақстан Республикасының технологиялық дамуының
деңгейін арттыру

Міндеттері Аса жаңа технологиялық шешімдерді тартудың және
оларды енгізудің көлемін арттыру;
Алынған ғылыми нәтижелерді өнеркәсіпке енгізу үшін
инфрақұрылымдық және инжинирингтік жағдайларды
қамтамасыз ету;
Негізгі қорларды жаңарту және техникалық қайта
жарақтандыру

Іске асыру Бірінші кезең: 2008-2010 жылдар
мерзімі Екінші кезең: 2011-2013 жылдар
Үшінші кезең: 2014-2015 жылдар

Қажетті Бағдарламаны қаржыландыру республикалық
ресурстар мен бюджетте көзделген қаражат, даму
қаржыландыру институттарының қаражаты, кәсіпорынның
көздері меншікті қаражаты және отандық пен
шетелдік инвестициялар есебінен және шегінде жүзеге
асырылады.
Республикалық бюджеттен және басқа да қаржы
көздерінен бағдарламаны қаржыландырудың жалпы көлемі
154 700 535 мың теңгені құрайды.
Бірінші кезең:
2008 жылға бюджеттен қаржы шығындары қажет емес.
2009 ж. - 10 252 555 мың теңге
2010 ж. - 12 906 705 мың теңге
Бірінші кезеңде жиыны - 23 159 260 мың теңге
Екінші кезең:
2011 ж. - 18 314 255 мың теңге
2012 ж. - 22 299 255 мың теңге
2013 ж. - 26 314 255 мың теңге
Екінші кезеңде жиыны - 66 927 765 мың теңге
Үшінші кезең:
2014 ж. - 30 299 255 мың теңге
2015 ж. - 34 314 255 мың теңге
Үшінші кезеңде жиыны - 64 613 510 мың теңге
2009-2015 жылдары Бағдарламаны іске асыру үшін
қажетті бюджет қаражаты көлемі тиісті қаржы жылына
Республикалық бюджетті қалыптастыру кезінде
нақтыланатын болады.

Күтілетін Бағдарламаны іске асыру нәтижесінде мынадай
нәтижелер негізгі нәтижелер алынатын болады:
алынған ғылыми нәтижелерді өнеркәсіпке енгізудің
тиімді жүйесін құру;
инженерлік инфрақұрылым құру (5 конструкторлық
бюро, 1 инжинирингтік ұйым және өзге де ұйымдар);
өндірістерді жаңғырту есебінен кәсіпорындардың
техникалық және технологиялық деңгейін арттыру;
2000 жылмен салыстырғанда 2015 жылға қарай еңбек
өнімділігін кемінде 3 есеге ұлғайту және ЖІӨ-нің
энергоқажетін 2 есеге төмендету;
инновациялық қызметке кәсіпорындар мен
компанияларды технологияларды жетілдіру және құру
бойынша тарту;
ІЖӨ құрылымындағы ғылыми және ғылыми-инновациялық
қызметтердің басым салмағын 2000 жылғы 0,9%-дан
2015 жылы 1,5-1,7% арттыру;
өңдеуші өнеркәсіптің шағын және орта бизнес
кәсіпорындарының 25% техникалық қайта жарақтандыру;
қазіргі заманғы басқару технологияларын енгізу
есебінен отандық кәсіпорындар қызметінің
тиімділігін арттыру.

2. Кіріспе

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 20 сәуірдегі N 319 қаулысымен бекітілген Мемлекет басшысының 2005-2007 жылдардағы Қазақстан халқына жыл сайынғы жолдауларын іске асыру жөніндегі негізгі бағыттардың (іс-шаралардың) жалпыұлттық жоспарын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007-2009 жылдарға арналған бағдарламасын орындау жөніндегі іс-шаралар жоспары (245.1-тармағы) Технологиялық даму бағдарламасын әзірлеу үшін негіздеме болды.
Ғылымды қажетсінетін салаларда озат технологиялардың құрылуы, жаңа басқару технологияларының пайда болуы, экономикалық интеграция процестерінің жеделдетілуіне байланысты технологиялық даму жалпы әлемдік ауқымда орасан зор серпінге ие болды. Көптеген жағдайларда жаһандану процесі мен жекелеген елдің технологиялық даму деңгейін айқындайтын кәсіпорын ішінде де, елдер арасында да жаңа бірігу байланыстарын құру үдерісі болмай қоймайды. Елдің жаһандық экономикада шикізат шылауы мәртебесінен айырмасы бар белгілі бір тауашаны иемденуі елдің технологиялық даму деңгейінің артқанын және өнеркәсіптегі аса жаңа технологиялардың пайдаланылуын білдіреді. Әлемде ресурстарды үнемдеумен және жаңа өнімдерді әзірлеумен байланысты ғылыми-зерттеу және тәжірибе-конструкторлық әзірлемелерге (бұдан әрі - ҒЗТКӘ) арналған шығынның ұлғаю үдерісі бар, өйткені технологиялық дамуда көшбастау экономикалық табыстың кепілі болып табылатынын түсінетін уақыт жетті.
Елдің технологиялық деңгейі өнеркәсіп өндірісінің құрылымымен және тиімділігімен, ғылыми әлеуметтік даму деңгейімен әрі жаңа технологияларды енгізу жылдамдығымен айқындалады.
Технологиялық дамудың әртүрлі кезеңінде тұрған елдер үшін (аграрлық, аграрлық-индустриялық, индустриялық, бұрынғы индустриялық, ақпараттық) жүргізілетін индустриялық саясат шеңберінде олардың технологиялық дамуына барынша жоғары деңгейде әсер ететін факторлардың әртүрлі жиынтығы сәйкес болады. Мәселен, технологиялық дамудың аграрлық кезеңінде тұрған ел үшін білім беру деңгейін арттыру, өнеркәсіптік базалық салаларын дамыту (шикізат өндіру, металлургия), бастапқы инфрақұрылым құру маңызды болса, ал бұрынғы индустриялық елдер үшін ғылыми әлеуметті дамыту және қоршаған ортаны қорғау жөніндегі мемлекеттік шараларды қабылдау технологиялық дамудың айқындаушы факторлары болып табылады.
Қазақстан аграрлық-индустриялық кезеңде тұрғандықтан, өндірістің тиімділігі мен техникалық қайта жарақтану, өнімнің жаңа түрлерін игеру тиімділігі мен өндіріске аса жаңа технологияларды тарту технологиялық дамуға әсер ететін өзекті факторлар болып табылады. Бұл факторлардың елдің технологиялық дамуына айрықша әсері қазақстандық өнеркәсіптің құрылымы мен жағдайына, ғылыми-техникалық саладағы жағдайға, шикізат тауарындағы әлемдік конъюнктураға, отандық экономиканың өсім үдерісіне және кадрлық қамтамасыз ету сапасы, өнеркәсіп құрылымының шикізат бағыттылығы сияқты тарихи қалыптасқан факторларға байланысты.
Осындай жолмен, өнеркәсіптің қолданыстағы құрылымы жағдайында Қазақстан Республикасының технологиялық даму деңгейін және ғылыми-техникалық әлеуеттің ағымдық жағдайын арттыру үшін жоғарыда аталған факторларға айрықша назар аудару қажет.

3. Проблеманың қазіргі жай-күйін талдау

3.1. Өнеркәсіпке технологияларды тарту

Қазіргі күні Қазақстан өнеркәсібі пайдаланылатын технологиялар деңгейіне айрықша маңыз береді. Тиісінше қазақстандық өнеркәсіп кәсіпорындары ҒЗТКӘ-мен дербес айналысуға ұмтылмайды және ҒЗТКӘ өнімін сатып алуға ақша салуға бейім емес. Бұл бойынша өнеркәсіпті жаңғыртумен айналысатын кәсіпорындардың өзі салыстырмалы түрде серпінді. Статистикалық деректерге сәйкес Қазақстандағы кәсіпорындардың инновациялық белсенділік деңгейі соңғы жылдары 3-4%, деңгейі аралығында, бұл ЕО елдерінде немесе тіптен Эстония (36%) және Венгрия (47%) сияқты өтпелі экономикасы бар елдерден төмен. Бұл Қазақстандағы өнеркәсіп өндірісінің құрылымы дәстүрлі тау-кен өндіру және мұнай-газ секторларындағы шоғырлануды ауырсынатынымен түсіндіріледі. Мысалы, АҚШ-тың тау-кен компанияларындағы ҒЗТКӘ қарқындылығы өнеркәсіптің басқа салаларымен салыстырғанда елеулі түрде төмен.
Сонымен қатар, 1997 жыл мен 2005 жыл аралығындағы ғылыми-техникалық жұмыстарды орындауға кеткен шығын құрылымын талдау, ғылыми-техникалық қызметтердің басым салмағы 4,5 еседен астамға ұлғайғанын көрсетіп отыр. Көрсетілген нәтижелер экономиканың дәстүрлі секторларын технологиялық дамыту деңгейін арттыру, қазақстандық кәсіпорындарды жаңғырту шамасына қарай Қазақстандағы отандық ғылыми-зерттеу және тәжірибе-конструкторлық ұйымдардың өнімге сұранысын арттыру үдерісі айқындалатынын көрсетеді.
Алайда, көптеген кәсіпорындар технологиялық шешімдер импорттық техника мен жабдыққа енгізілетін "толық кілтті" жобаларға басымдық береді. Мұндай стратегия басқа елдердің кәсіпорындарына да тән. Мысалы, Германия жабдықтар мен технологиялардың импорты және оларды отандық өндірістік процестерге енгізу жолымен қуатты инновациялық экономика құрды. Сонымен қатар, қазақстандық кәсіпорындар лицензияланған технологиялар немесе патенттерді елден тысқары жерлерден сатып алу түрінде шетел бастау көздерінен ілім-білімді сирек сатып алады (фирмалардың тек 4%).
Оңтүстік Шығыс Азия елдерінің тәжірибесі патенттер мен лицензияларды сатып алу жолымен аса жаңа технологияларды "қарымта алудың" қазіргі заманғы мысалы болып табылады. Технологияларды жасау емес, ал шетел мемлекеттері өндірген технологияларды тартуға басымдық берген технологияны шеттен алып пайдаланудың жапондық моделі бұл елдер үшін даму моделі болды. Технологиялық саясатты жүргізудің мұндай ерекшелігі жаңа технологияларды құруға арналған елеулі шығындарды, сондай-ақ инновациялық қызмет бастан кешіретін коммерциялық қатерді болдырмауға мүмкіндік берді. Бұл пікір әлемдік нарықта бұрыннан бар жаңа өнімдер үлгілерін сатып алудың және "талдамалық дизайн" жүргізу нәтижесінде жүзеге асырылатын меншікті "имитациялық" топтама өндірісті игерудің кірістерді барынша көбейту кезінде жаңалықтар енгізуден коммерциялық қатерлерді төмендетуге мүмкіндік беретініне негіз болады.
70 жылдардың аяғынан бастап, "ашық есік" саясаты шеңберінде технологиялық дербестікті арттыру және әлемдік экономикада өз қатысын ұлғайту мүддесінде технологиялар импорты ашық пайдаланылатын Қытай тәжірибесі де осыған ұқсас. Қытайда жабдықтар импорты мен пайдалану "ноу-хау" ғана алуға емес, ал өндіріс пен жобалау құпияларын тарту мен алуға екпін түсірілді. Технологиялық базаны жаңғыртумен қатар шеттен алынған қазіргі заманғы технологияларды таратудың мұндай әдісі өз инновациялық қызметін кеңінен дамытуға әкеліп, ғылыми-техникалық бағдарламаларды дербес өрістетуге әкеледі. Осының арқасында технологиялық дамуда дербестік қалыптасып, бұл экономикалық даму сипатында, ұлттық экономика құрылымында және тауарлар мен қызметтердің экспортында көрінеді.

3.2. Технологияларды енгізу жағдайлары

Әлемдік бұл тәжірибеге шолу жасау кезінде техникалық даму технологияларды енгізудің тиімді жүйесін құрумен тікелей жанасатыны анықталды, өйткені әзірлемелерді өнеркәсіп өндірісіне енгізу жылдамдығы елдің жедел экономикалық дамуының негізгі факторы болып табылады.
Қазақстандағы ахуалға шолу жасау елде технологияларды енгізудің ойдағыдай жұмыс істейтін жүйесінің жоқтығын көрсетіп отыр. Бұл факт бұрынғы КСРО кәсіпорындарының біріккен тізбегінің үзілуімен және өз кезегінде ғылыми-зерттеу әзірлемелерін дайын технологиялар деңгейіне дейін өңдеуді қамтамасыз ететін тәжірибе-конструкторлық және жобалау-зертханалық кешендерді қамти алмайтын ғылыми-білім беру ұйымдарының қазіргі заманғы құрылымымен байланысты болып отыр.
Отандық ғылыми-зерттеу кешенінің толық құрылымын талдау кезінде республикалық барлық ғылыми саласының 80% зерттеме бөлігін құрайды және 20%-дан кемі жобалық-конструкторлық және тәжірибе-өндірістік бөлігіне тиесілі. Қазақстандағы тәжірибе өндірістеріндегі ғалымдардың, конструкторлар мен қызметкерлердің қатынасы 25:4:1, ал дамыған елдерде бұл қатынас 1:2:4. Бұл фактілер ғылыми кешен өнеркәсіп секторымен орнықты байланысты орнатуға ұмтылмайтынының айғағы ретінде қызмет етеді.
Сонымен қатар, жеке сектор технологияларды енгізудің және ғылыми әрі тәжірибелік-конструкторлық ұйымдармен тығыз байланысты орнатудың бастамашысы бола алмады. Мұның алдындағы бөлімде келтірілген инновациялық белсенділік деңгейі туралы статистикалық деректер осыны растайды. Осыған байланысты ғылыми-өндірістік байланыстарды күшейту мақсатында технологияларды өнеркәсіпке берудің жағдайларын жасау және оның инфрақұрылымын дамыту жөнінде бірқатар шаралар қабылдайды. Ақпараттық технологиялар паркі, Ядролық технологиялар паркі, "Қазақстан Республикасының ұлттық биологиялар орталығы" ғылыми-зерттеу кешені құрылып жатыр. Қазірдің өзінде Алматы, Қарағанды, Орал, Өскемен қалаларында өңірлік технопарктер жұмыс істеуде. Бұл орталықтар ғылым мен өнеркәсіптің ынтымақтастық және бірігу орны болып табылады. Сонымен қатар, мұндай парктерді құру әлемдік тәжірибеге сәйкес келеді. Жекелей алғанда Оңтүстік Корея мен Сингапурдің өнеркәсіптік дамуын егжей-тегжейлі шолу бұл елдер өздерінің өндірістік және технологиялық парктерін құрғанын анықтады.
ЕО елдерінің тәжірибесін талдау да мемлекеттік саясаттың негізгі екпіні индустрия мен ғылым арасындағы байланыстарды күшейтуге ауысқанын көрсетіп отыр. ЕО елдері бүгінде ғылым мен бизнестің ынтымақтастығы мен бірігуін ынталандыруға арналған технологиялық инфрақұрылымдардың кең ауқымымен сипатталады. Германияның технологияларды берудің 14 орталығы, кәсіби ақпарат орталығы құрылған Карлсруэ қаласы бұған мысал бола алады.
Әлемдік тәжірибеге шолу жасау R&D (Research and Development) компаниялар ғылым мен өндірісті байланыстыратын буынның негізгі нарықтық құралдары болып табылатынын көрсетті, олар "кеңестік" тәжірибе-конструкторлық бюросы мен инжинирингтік ұйымдарға сәйкес. Бұл ұйымдардың мақсаты әзірлемелерді оны өндіріске енгізуге мүмкіндік беретін деңгейге дейін жеткізу және кейіннен коммерцияландыру үшін "тауарлық" түрге келтіру. Алайда, Қазақстанда сапалы инновациялық/инвестициялық жобаларды "толық кілттік" дайындауға қабілетті (ТЭН, ЖСҚ әзірлеу, авторлық қадағалау, жабдықтарды монтаждау, мамандарды оқыту, жобаларды басқару) инжинирингтік компаниялар жоққа тән. Әлбетте, алдыңғы бөлімде көрсетілгендей Қазақстанда "толық кілтті" жобаларға нарықтық сұраныс бар.
Тұтастай алғанда технологиялық дамудың шетелдік тәжірибесіне орай ғылым мен өндірістің өзара әрекетін қалыптастыру технологияларды енгізу жүйесін құру жолымен ғылыми саланы кешенді мемлекеттік қолдаусыз мүмкін емес. Бизнес құрылымдардың мүдделері экономикалық өсімге бағытталған, сондықтан олардың ҒЗТКӘ-ға шығыны мен нәтижелерді енгізу жөніндегі күш-жігері қажетті инфрақұрылымды кең ауқымда қолдауға және ғылыми-зерттеу саласымен бірігуді дамытуға мүмкіндік бермейді.
Тиісінше технологияларды енгізу саласындағы отандық индустриялық саясатты жүйелендіру және тәжірибелік-конструкторлық бюро мен инжинирнгтік компанияларды қатарлас құру көмегімен ғылыми-техникалық инфрақұрылымды қалыптастырудың қолда бар әдісін дамыту қажет.

3.3. Басқару технологиялары

Өндірістік үдерістерді оңтайландыру қажеттігі нарық жағдайларында бәсекелестік күрестің бөлігі болып табылады. Бұдан өзге, әлемдік көшбасшыларының экономикалық жетістіктерін қарастыра отырып, өндірістің үдерістер менеджменті саласына аса жаңа шешімдерді енгізу жеделдетілген технологиялық прогрестің өзекті факторының бірі екенін атап кету қажет. Өндірістік процестердің басқару технологияларын пайдалануын 1980 жылдары Америка автомобиль индустриясы атынан өзінің стратегиялық бәсекелесін айқындаған жапон автоөнеркәсібінің дамуы мысалында зерттеуге болады.
Сапасы, дизайны және өнімділігі жағынан америкалық автомобиль алпауыттарын басып озған "Тойота" жапон компаниясының дамуы басқару технологияларын тиімді пайдаланудың нақты мысалы бола алады: 1980 жылдың басында 1960 жылдардағы артта қалған жабдықтармен оның бірінші шағын зауыты сағатына қазіргі заманғы "Форд" немесе "Крайслер" кәсіпорындары шығарған қозғалтқыштарды 4,5 есеге көп өндірді. Мұндай нәтижелерге қол жеткізу өндірістік үдерістерді басқарудың "Total Quality Managment" және "Just-in-time" технологияларын пайдалану арқасында мүмкін болды.
Қазақстанда өндірістік үдерістерді оңтайландыру үшін басқару шешімдерін қолдану кең қолдау тапқан жоқ. Бұл факт кәсіпорын басшыларының әлсіз менеджменті мен олардың басқару технологияларын енгізудің перспективалық нәтижелері туралы білмеуі салдарынан болып отыр. Басқару жүйесі отандық кәсіпорындардың көпшілігінде қатаң әкімшілік етумен тік ықпалдасқан тізбек болып табылады. Жекелей алғандағы кәсіпорынның жұмыс істеуінің нарықтық жағдайларында басқарудың осы түрі осы кәсіпорынның мынадай бәсекеге қабілеттілігін шектеудің бірнеше негізгі кемшіліктері бар: шешім қабылдаудың ұзақ процесі, төменде тұрған қызметкерлердің бастамаларын шектеу, өндірістік процестердің перманенттік оңтайландыруының мүмкін еместігі, сондай-ақ басқару тізіліміндегі төменгі буын қызметкерлерінің міндеттерін жайластырып тарату.
Кәсіпорынның менеджменттік тәсілінің өнеркәсіптегі пайдаланылатын кемшіліктеріне сүйене отырып, еңбектің өнімділігін арттыру және технологиялық дамыту үшін басқарудың қазіргі заманғы технологияларын енгізу талап етіледі.
Сонымен қатар, технологиялық дамытуды басқару технологияларын енгізу жолымен арттыру қажеттілігі күтіліп отырған ДСҰ-ға кіруден туындаған. Осы ықпалдастық бастамасымен байланысты сапаның халықаралық стандарттары бойынша өнеркәсіптік өндірістерді сертификаттау қажеттілігі бар.
Өндірістік процестерді қазіргі заманғы технологиялық басқару ақпараттық технологиялар түріндегі жаңа шешімге ие болды. Басқарушылық ақпараттық технологияларды қазіргі заманғы шешу ЕRР (Enterprise Resource Planning) деген атауға ие болды. Осы жүйелер бизнес процестердің іс жүзіндегі барлық аспектілерін (өндірістік процестер, қаржы мен бухгалтерия, қоймалар, логистика, адам ресурстары және т.б.) қамтиды.
Тұтастай алғанда, басқарушылық технологиялар еңбектің өнімділігіне, өнімдердің жаңа түрлерін игеру мақсатында өндіріс процесінің икемділігін дамытуға қызмет етеді. Тиісінше, өндірістің технологиялық деңгейі артады және шығындық бөлігі төмендейді.

3.4. Негізгі құралдар

Өндірістік процесті және технологиялық дамытуды оңтайландыру негізгі қорды және технологиялық дамытуды жаңартусыз мүмкін емес. Техникалық қайта жарақтандырудың әлемдік тәжірибесіне сүйенсек, технологиялық дамытудың жоғары деңгейіне қол жеткізудің негізгі міндеттерінің бірі болып табылады. Әлемдік тәжірибе негізгі өндірістік қорлардың жаңаруы әрбір бес жылда болуы тиіс екендігін көрсетуі тиіс, бұл ретте бес жылдық цикл шектік мерзім. Осы жаңарудың кезеңінен асып кететін кәсіпорындар өзінің техникалық дамуында қалады және техникалық дамыған кәсіпорындармен бәсекелестікті ұстап тұруға қабілетсіз болмақ.
Дамушы елдердің тәжірибесін қарастыра отырып, олардың негізгі қорлардың жаңаруына және техникалық қайта жарақтануына орасан мән беретінін атап өтуге болады. Мысалға, Жапонияда 2/3 жабдық КЖТ жетістіктерінің ішіндегі ең жаңасы. Германияда негізгі қорлардың толық жаңаруы кемінде бес жылдан аспайтын мерзімде жүргізіледі. Бұл ретте, кәсіпорындардың рентабельділік деңгейі қор қаржысын қалыптастыруға қажетті 71% кәсіпорындардың жеке қаржылық ресурстарының ішінен бөлуге мүмкіндік береді және тек қана 29% сыртқы инвесторлардан келіп түседі.
Қазақстандық кәсіпорындардың негізгі қорлары жағдайын талдау үлес салмағы толығымен тозған қорлардың 20%-на жеткендігін, оның ішінде машиналар мен жабдықтар бойынша 30%-дан астам екендігін көрсетті. Кәсіпорындардың жабдықтарды күрделі жөндеуге арналған шығындары жеке инвестициялық қаржының 40%-на дейін құрайды. 2005 жылы негізгі қаражатты жаңғырту коэффициенті Қазақстанда мынадай: ауыл шаруашылығында - 13,3 %, өнеркәсіпте - 13,9, құрылыста - 21,8%, сауда саласында - 33,6 %, көлік және байланыста - 14,9 %-ды құраған. Таратудағы барынша үлкен коэффициент ауыл шаруашылығында - 16,1% және құрылыста - 2,6% деп атап өтіледі. Келтірілген деректер негізгі қорлардың жаңаруына төменгі қарқыны және тиісінше өндірістің төменгі тиімділігінің себебі және өнімнің жаңа түрлерін игерудің мүмкін еместігі болып табылатын негізгі қорлардың физикалық тозуы туралы куәландырады.
Өнеркәсіптегі негізгі қорлардың жоғары тозу жағдайы кәсіпорындардың өзінің техникалық қайта жарақтандырылуы бойынша төменгі белсенділігіне негізделген. Қорлардың техникалық қайта жарақтандырылуы және жаңаруының стимулы ретінде мемлекет инвестицияларды ынталандыруға, негізгі қорларды техникалық қайта жарақтандыру мен жаңартуға бағытталған артықшылықтарды және салықтық жеңілдіктерді ұсынады.
Тұтастай алғанда техникалық қайта жарақтандырудың әлемдік тәжірибесіне сүйенсек және Қазақстандағы жағдайды талдайтын болсақ мемлекеттің техникалық қайта жарақтандыруға және өнеркәсіптің негізгі құралдарын жаңартуына барынша мән беруі тиіс екендігін атап өткен жөн. Технологиялық дамудың деңгейі материалдық-техникалық базаның жағдайына және кәсіпорындар мен ғылыми ұйымдардың жарақтандыру деңгейіне тікелей байланысты. Сонымен бірге, инвестициялық тартымдылықтың салалық үрдістерін ескеру қажет және мемлекеттің бар күшін жеке сектор үшін қызығушылық білдірмейтін салаларға техникалық қайта жарақтандыру саласына бағыттаған жөн.
Қаржылық нарықтың дамымаушылығын және экономиканың шикізаттық емес секторларында жұмыс істейтін кәсіпорындардың төмен инвестициялық тартымдылығын ескере отырып, техникалық қайта жарақтандырудың жалғыз жолы техникалық қайта жарақтандыру үшін қарыз қаражаттарын тарту болып табылады. Негізгі қорларды жаңғыртуға бағытталған инвестициялаудағы әлемдік үрдістер техникалық қайта жарақтандыруға бағытталған инвестициялардың едәуір бөлігінің лизинг операцияларының көмегімен жүргізілетіндігі туралы куәландырылады.

4. Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері

Технологиялық дамудың және бәсекеге қабілеттілікті дамытудың әлемдік тәжірибесін талдай отырып және Қазақстанның технологиялық даму деңгейіне шолу жасай отырып, бұдан кейінгі жедел даму бәсекеге қабілеттіліктің жаһандық деңгейіне шығуды қамтамасыз ету мақсатында өндірістің озық технологияларын мақсатқа сай енгізуді болжайды. Қазіргі заманғы әлемде негізгі экономикалық даму технологиялық даму болып келеді. Елдің дамуы технологиялық көшбасшылықты сақтау үшін барлық мүмкін болатын ресурстарды пайдаланады. Бұл экономикалық гүлденудің іргетасы болып табылады. Сонымен қатар технологияларды игеру өндірістік процесті тиімді басқару саласындағы қазіргі заманғы материалдық-техникалық базаны құру және жаңартуды, технологияларды өндірісте енгізудің тиімді инфрақұрылымдарын қалыптастыруды, әлемдік жетістіктерді пайдалануды білдіреді.
Жоғарыда айтылғандармен байланысты бағдарламаның мақсаты Қазақстан Республикасының технологиялық даму деңгейін тиімді өндірістік қуаттылықты қамтамасыз ету және жаңа технологияларды пайдалану жолымен арттыру болып табылады.
Жоғарыда айтылғандарға сәйкес бағдарламаның мақсатына қол жеткізу үшін мынадай негізгі міндеттерді шешу қажет: жаңа технологиялық шешімдерді тарту мен енгізудің көлемдерін арттыру, алынған ғылыми нәтижелерді өнеркәсіпке енгізу үшін инфрақұрылымдық және инжинирингтік жағдайларды қамтамасыз ету, негізгі қорларды және техникалық қайта жарақтандыруды жаңарту, сондай-ақ қазіргі заманғы басқару технологияларын енгізу.

5. Бағдарламаның негізгі бағыттары мен оны іске асырудың тетіктері

5.1. Аса жаңа технологиялық шешімдерді тарту және енгізу көлемін арттыру

Жалпы алғанда, соңғы жылдары шамамен 3-4% қазақстандық компания инновациялық қызметпен айналысты, бұл ретте осындай көлемдегі іс-шаралардың үлкен бөлігін шетелдік компаниялар жүзеге асырды. ҒЗТКӘ қаржыландыруда жеке сектордың қатысу үлесі 26 % құрайды, негізінен тау-кен және мұнай секторларын қамтиды. Осылайша, ҒЗТКӘ қаржыландыруға бағытталған мемлекеттік қаражаттың 74% өндірісте қолданылмайтын өзге салалар қамтиды.
Бұдан өзге, инновациялық қызмет кәсіпорындардың өзіндік қаржылық қаражатымен, орасан коммерциялық тәуекелдермен және мемлекеттік қолдаудың болмауымен шектеліп отыр.
Осының салдарынан технологияларға мүдделі және ауыл шаруашылығы, машина жасау, тамақ өнеркәсібі сияқты секторларда жұмыс істейтін кәсіпорындар өз өндірістік процестерінде технологияларды сатып алуға және қолдануға тәуекел етпейді.
Бүгінгі күні технологияларды тарту және енгізу жөніндегі осындай жүйе тиімді болып табылмайды. Қазақстанның үлесіне ғылыми білімдердің елеусіз көлемі тиетіндіктен, мемлекеттік қаражат зерттеулерге ғана бөлінбеуі тиіс. Білім өндірісі және технологияларды коммерцияландыру үшін аса тиімді жүйелерді қалыптастырған жағдайда болжанған болашақта қолданыстағы тепе-теңдік айтарлықтай өзгермейді. Қазақстанның қазіргі заманғы даму кезеңінде неғұрлым артықшылықты лицензиялық технологияларды немесе патенттер түрінде елде, сондай-ақ елден тыс жерлерде қажетті технологиялардың көпшілік бөлігін сатып алу болып табылады.
Технологиялық дамудың деңгейін технологияларды тарту және енгізу арқылы ұлғайту үшін мемлекет өз қызметін жаңа немесе қолданыстағы қазақстандық немесе шетелдік технологияларға мүдделі, бірақ оларды өндіріске тартуға және араластыруға қаржылық мүмкіндіктері жоқ нақты әрекет етуші кәсіпорындарды қолдауға бағыттауы тиіс.
Жаңа технологиялық шешімдерді тартудың және енгізудің тиімді тетіктерін ұйымдастыруға жүйелік тәсілдің нақты болмауын ескере отырып, осы бағдарлама осы процестегі мемлекеттік органдардың, даму институттарының және ұлттық холдингтердің белсенді рөлін болжайды. Технологияларды тартуды мемлекеттік қолдаудың негізгі нысаны Қазақстандағы және шетелдегі қолданыстағы және жаңа технологияларды сатып алуға гранттар беру, сондай-ақ жаңа технологияларды әзірлеу болады.
Басымдықты бағыттарды айқындау және технологиялық трансферттер тиімділігін арттыру үшін жүзеге асырылуы технологияларды тарту есебінен жүзеге асырылатын технологиялық жаңғыртуды, отандық индустрияның қажеттіліктердің құрастыруға және тұрақты мониторингіне жауап беретін қолданыстағы даму институттарының базасында орталық құру, сондай-ақ Қазақстанда және шетелде қолданыстағы және жаңа технологияларды сатып алуға гранттар беру жоспарланып отыр.
Бастапқы кезеңде мұндай орталық конкурстық іріктеу қағидаттарын пайдалана отырып, жүргізілген зерттеулер негізінде технологияларды беру процесіне қатысушыларды - тиісті техникалық шешімнің (технология көзінің) иесін және технологияларды әлеуетті тұтынушысын - инвестициялық жобаның болашақ операторын іздеуді жүргізетін болады.
Орталық қатысушыларды айқындағаннан кейін нәтижесі инвестициялық жобаның операторына мемлекеттік қаражат есебінен сатып алынған технологияларды беру болып табылатын оны құрылымдау рәсімдерін жүргізетін болады.
Орталық өз қызметінің басында нақты техникалық міндеттерді орындау шеңберінде шарттық негізде консультанттар негізінде зияткерлік және меншік саудасы жөніндегі мамандандырылған шетелдік компанияларды тартатын болады. Тартылатын шетелдік компаниялар технологиялар трансферті саласындағы жобаларды іздестіру, бағалау және дайындау жөніндегі жұмыстарды орындайтын болады.
Қорытындылау кезеңі инвестициялық жобаның операторының технологияларды пайдалануы болып табылады. Осы кезеңде салықтық түсімдері, халықтың жұмыспен қамту және табысының деңгейін ұлғайту, өндірістік процестерге пайдаланылмаған ресурстарды тарту және экономиканың бәсекеге қабілеттілігінің өсуі есебінен елдің экономикалық қауіпсіздігінің деңгейін арттыру түрінде мемлекеттік қолдаудың бұрынырақ ұсынылған құралдарын қайтару нақты жүргізілетін болады.
Технологияларды тарту мен енгізу саласындағы барынша тиімді қызмет үшін сол немесе өзге де технологиялар саласында ақпараттардың негізгі көзі болып қызмет жасайтын технологиялар трансфертінің халықаралық желісіне ықпалдастырылған ұлттық ақпараттық кеңістікті қалыптастыруды бастау керек болады.
Бұдан өзге шетелдік компаниялардан ҒЗТКӘ-ға тікелей тапсырыстарды тарту мақсатында тиісті ғылыми және зертханалық тәжірибенің халықаралық стандартын алу үшін оларға мемлекеттік қолдауды көрсету мақсатында перспективті отандық ғылыми ұйымдарды айқындау жоспарлануда.
Шетелдік компанияларды сатып алуға, оның ішінде олардың акционерлерінің құрамына кіруге, қолданыстағы технологияларға қол жетімділікті алу үшін және кейіннен өндірістік қуаттылықтарды Қазақстанға ауыстыру үшін ерекше назар аударылатын болады.
Осындай жолмен, Қазақстанда технологияларды тарту және енгізу саласындағы негізгі бағыттар патенттерді немесе лицензияланған технологияларды сатып алу, шетелдік компанияларды сатып алу және Қазақстанның ғылыми зерттеу ұйымдары мен басқа елдердің кәсіпорындарының арасындағы халықаралық ынтымақтастықты ынталандыру болуы тиіс.

5.2. Алынған ғылыми нәтижелерді өнеркәсіпке енгізу үшін инфрақұрылымдық және инжинирингтік жағдайлармен қамтамасыз ету

Бүгінгі күнде Қазақстан экономикаға технологияларды енгізу индексі бойынша көптеген елдерден артта қалып отыр. Бұл ең алдымен көптеген қазақстандық компаниялар мен әзірлеушілердің технологияларды енгізудің процесін кідіртетін тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар мен өндірісті игеру сатысында арнайы қызметтердің жоқ болуы проблемасы мен бетпе-бет келуінде. Мұндай қызметтер негізінен технологияларды әзірлеу мен жаңғыртуға, жобалауға байланысты, сондай-ақ жобаны маркетингтеу қызметі мен объектіні "іске қосуға" дейінгі жұмысшы құжаттамасын дайындауды және пайдалануды сүйемелдеуді қамтиды.
Халықаралық тәжірибеге сүйенсек, технологияларды енгізудің жүйесінің тиімді элементтері инжинирингтік ұйымдар, конструкторлық бюро мен жылдам пішімдеу жүйесі болып табылады.
Тартылатын және әзірленетін технологияларды кейіннен коммерцияландыру мақсатында қажетті деңгейге дейін жедел жеткізудің қажеттілігіне сәйкес тәжірибелік-конструкторлық бюро мен инжинирингтік ұйымдар құру талап етіледі.
Конструкторлық бюроның қызметі машиналарды, жабдықтарды, түйіндерді, бұйымдарды, құралдарды және т.б. әзірлеуге және жаңғыртуға бағытталатын болады. Мұндай конструкторлық бюро пішімдеу жүйесімен жарақтандырылатын болады.
Компанияларды құруға жоспарланған инжинирингтік қызмет маркетингті, бизнес-жоспарларды, инвесторларды іздестіру, жобалау, құрылыс, жабдықтарды сатып алу мен орнатуды, шефмонтаж бен пайдалану жөніндегі қызметтерді қамтуы тиіс.
Сонымен бірге Қазақстанның 4 өңіріндегі (солтүстік, шығыс, оңтүстік және батыс) және Астана қаласындағы өңдеуші өнеркәсіптің өңдеуші салаларының қолда бар әлеуетін ескере отырып, барлық қолданыстағы пішімдеу жүйелерімен жарақталған конструкторлық бюро құрылатын болады. Тікелей міндеттерден басқа, Астана қаласындағы конструкторлық бюро конструкторлық бюроның желісін құру, жабдықтау, дамытудың жалпы проблемалары жөніндегі әдістемелік орталықтың рөлін орындайтын болады.
Бұл ретте ғылым мен өндіріс арасындағы байланысты нығайту ғылыми-зерттеу әдістемелерін өнеркәсіптік үлгілерге дейін жеткізу және пилоттық сынақтарын жүргізу мақсатында конструкторлық бюро ЖОО мен ғылыми-зерттеу институттарымен тығыз ынтымақтастық жасайтын ірі өнеркәсіптік кәсіпорындар жанынан құрылатын болады.
Конструкторлық бюро және инженерлік бюролар жоғары біліктілігі бар қолданбалы бағдарламалық жүйелерді пайдалана білетін қызметкерлермен жасақталатын болады. Біліктілікті арттыруды алыс шетел мен ТМД елдерінде жүргізу жоспарланды.
Біліктілікті өндірістік және ғылыми кадрлардың болуын, сондай-ақ өңірлер бойынша өнеркәсіптік кәсіпорындардың орналасуын ескере отырып, қолданыстағы конструкторлық бюроларға және инжинирингтік ұйымдарға түгендеу жүргізілетін болады. Құрылатын ұйымдардың жоспарланған қаржыландыруы республикалық бюджет есебінен жүзеге асырылатын болады.
Құрылған технопарктердегі пішімдеу жүйелерінің қолданыстағы орналасуын назарға ала отырып, сондай-ақ ғылымды өндіріспен нығайту және технологияларды енгізу процесін жеделдету мақсатында конструкторлық бюро желісін орналастыру технопарктердің, ірі өнеркәсіптік кәсіпорындардың, ғылыми-зерттеу және білім беру мекемелерінің орналасқан жерін ескере отырып, көзделетін болады.

5.3. Негізгі қорларды жаңарту және техникалық қайта жарақтау

Негізгі қорлардың қазақстандық жағдайын талдауға байланысты қазіргі кезде Қазақстанда негізгі қорларды жаңарту және жабдықтардың жағдайын жақсарту саласындағы проблемалар сипатталады, бұл отандық өнімдердің бағасы мен сапасы бойынша бәсекеге қабілеттілігіне барынша ықпалын тигізуде.
Негізгі қорларды жаңарту мен техникалық қайта жарақтандыру мемлекеттік индустриялық саясаттың басымдығы болуы тиіс, бұл ретте еңбек өнімділігінің артуы негізгі құралдардың жағдайына тікелей байланысты.
Техникалық қайта жарақтандыру орасан қаржылық шығындарды талап етеді. Көптеген отандық өнеркәсіптік кәсіпорындар жапа шегетін жеке қаражаттардың жетіспеушілігі жағдайларында техникалық қайта жарақтандырудың мынадай екі жолы бар: стратегиялық инвесторды тарту көмегімен және үлесті кәсіпорындарға беру немесе кепіл ұсына отырып қарыз қаражаттарын тарту. Өтімді кепілдің жоқ болуы көптеген кәсіпорындарда және шикізаттық емес секторлар кәсіпорындарының инвестициялық тартымдылығының төмен болуы жағдайларында негізгі өндірістік қорларды жаңарту, жабдықтар мен технологияларды жаңғырту үшін неғұрлым тиімді құралдардың бірі лизинг болып табылады.
Бағдарламаның алдына қойған мақсаттарына қол жеткізу мақсатында өнеркәсіптің өңдеуші секторларының мұқтаждықтарына шоғырландырылған назар талап етіледі. Осы міндеттерді шешу үшін Қазақстан өнеркәсіптерін дамытудың басымдықтары тұрғысынан алғанда барынша маңызды өндірістердің негізгі қорларының қаржылық және техникалық жағдайын талдау қажет.
Негізгі қорларды жаңарту саласында мемлекеттік қолдаудың негізгі құралы жеңілдік пайыздық ставка бойынша лизинг жүйесі болмақ. Осы мақсатта, жүргізілген талдау негізінде басым бағыттар бойынша даму институттары арқылы негізгі қорларды жаңарту мен техникалық қайта жарақтандыру бойынша лизингтік қызметтерді ұсынуды көздейтін тиісті бюджеттік бағдарламаларды әзірлеу қажет.
Шетелдерде қолданылатын әдістерге сүйенсек мемлекет кәсіпорындардың техникалық қайта жарақтандыруды ынталандыру үшін, оның ішінде салықтық және кедендік жеңілдіктерді ұсыну жолымен жағдайлар жасайтын болады.

5.4. Қазіргі заманғы басқару технологияларын енгізу

Қазақстанда өндірістік процестерді оңтайландыру үшін басқарушылық шешімдерді қолдану толық дамыған жоқ, бұл жалпы алғанда адами факторлармен және талап етілетін алғашқы шығындармен байланысты.
Бәсеке жағдайында басқарудың тиімділігін арттыру менеджменттің қазіргі заманғы технологияларын енгізуді талап етеді. Осы сәтте ғылыми әзірлемеден бастап дайын өнімді шығаруға дейінгі барлық өндірістік процесті басқарудың технологиясын қамтитын операциялық менеджменттің технологиясын игерудің аса қажеттілігі туындайды.
Қазақстан өнеркәсібінің осы жағдайынан және қойылған мақсаттары тұрғысынан алғанда өзекті технология кәсіпорындары жұмысының тиімді жүйелендіру және өндірістік процесті оңтайландыру саласындағы шешім болып табылады.
Осы технологиялар шығарылатын өнімдердің сапасын арттыруға және еңбек өнімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Операциялық менеджмент бизнес процестерді қалыптастыруға және мүлтіксіз орындау оңтайлы нәтижеге қол жеткізуге алып келетін кәсіпорындардың стандарттарын әзірлеуге байланысты.
Еңбек өнімділігін арттыру негізінде әлемдік индустриялық алпауыттарды экономикалық дамыту негізіне жатқызылған және Қазақстанда еңбек өнімділігін арттыру үшін енгізілетін өндірістік процесс менеджментінің бірнеше негізін құрайтын технологиялар бар.
Абстрактылы басқару технологияларын енгізуден басқа осы саладағы жаңа жетістіктерді пайдалана отырып, адамның қатысуын қаламайтын кәсіпорындардың кертартпалық функцияларын төмендету мақсатында өндірістің процестері автоматтандырылатын болады.
Бизнес-процестердің жоғарыда айтылған барлық менеджмент технологияларын жедел енгізу мақсатында мемлекеттің бастамашылығы қажет. Осы басқару тәсілі мемлекеттің қатысуымен ұлттық компанияларда, мемлекеттік органдарда, басқа да ұйымдарда пайдаланылуы тиіс. Тиімділікті арттырудың нәтижелері жеке сектор арасында басқарушылық шешімдердің танымал болуына мүмкіндік береді.
Өнеркәсіптік кәсіпорындар арасында қазіргі заманғы басқарушылық технологияларын енгізу үшін қолдаудың басты құралы мемлекеттік қаражат есебінен төленетін тағылымдамалар мен семинарлар болуы тиіс. Бұдан өзге, процестік инновациялар тобына жататын басқару технологиялары қолданыстағы даму институттарын оларды кейіннен өндіріске енгізу үшін инвестициялаудың мәні болады.
Басқарушылық технологияларды енгізуді тиімді ынталандыру үшін өнеркәсіптік өндіріс саласында еңбек ететін шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері шығындарының 50% өндіріс менеджменті саласындағы сапаны халықаралық стандарттарының жүйесін орналастыру мүмкіндігі көзделетін болады.

6. Қажетті ресурстар және қаржыландыру көздері

Бағдарламаны қаржыландыру республикалық бюджетте көзделген, даму институттарының қаражаты, кәсіпорындардың өзіндік қаражаты, отандық және шетелдік инвестициялар қаражаты есебінен және шегінде жүзеге асырылды.
Республикалық бюджеттен және басқа да қаржы көздерінен бағдарламаны қаржыландырудың жалпы көлемі 154 700 535 мың теңгені құрайды.
Бірінші кезең:
2008 жылға бюджеттен қаржылық шығын талап етілмейді.
2009 ж. - 10 252 555 мың теңге
2010 ж. - 12 906 705 мың теңге
Бірінші кезеңде жиыны - 23 159 260 мың теңге
Екінші кезең:
2011 ж. - 18 314 255 мың теңге
2012 ж. - 22 299 255 мың теңге
2013 ж. - 26 314 255 мың теңге
Екінші кезеңде жиыны - 66 927 765 мың теңге
Үшінші кезең:
2014 ж. - 30 299 255 мың теңге
2015 ж. - 34 314 255 мың теңге
Үшінші кезеңде жиыны - 64 613 510 мың теңге
2009-2015 жылдары Бағдарламаны іске асыру үшін қажетті бюджеттік қаражаттардың көлемі тиісті қаржылық жылға арналған Республикалық бюджетті қалыптастырған кезде нақтыланатын болады.

7. Бағдарламаны іске асырудан күтілетін нәтижелер

Бағдарламаны іске асыру нәтижесінде мынадай негізгі нәтижелер алынатын болады:
өнеркәсіпте алынған ғылыми нәтижелерді енгізудің тиімді жүйесін құру;
инженерлік инфрақұрылымды құру (5 конструкторлық бюро, 1 инженерлік ұйым және өзге де ұйымдар);
өндірісті жаңғырту есебінен кәсіпорындардың техникалық және технологиялық деңгейін арттыру;
2015 жылға 2000 жылмен салыстырғанда кемінде 3 рет еңбек өнімділігінің ұлғаюы және ІЖӨ энергия сыйымдылығының 2 есе төмендеуі;
инновациялық қызметке технологияларды жетілдіру және құру жөніндегі кәсіпорындар мен компанияларды тарту;
ІЖӨ құрылымындағы ғылыми және ғылыми-инновациялық қызметтің үлес салмағын 2000 жылы 0,9%-дан 2015 жылы 1,5-1,7%-ға дейін арттыру;
өңдеуші өнеркәсіптің шағын және орта бизнес кәсіпорындарын 25% техникалық қайта жарақтандыру;
қазіргі заманғы басқару технологиялары есебінен отандық кәсіпорындарының тиімді қызметін арттыру.

8. Технологиялық дамудың 2015 жылға дейінгі бағдарламасын
іске асырудың 2008-2010 жылдарға арналған іс-шаралар жоспары
(I кезең)

Р/с N	Іс-шара	Аяқталу нысаны	Жауапты орын- даушы- лар	Орын- далу мер- зімі	Болжа- натын шығыс- тар (мың теңге)	Қаржы- ланды- ру кө- здері
1	2	3	4	5	6	7
1. Аса жаңа технологиялық шешімдерді тарту және енгізу көлемін арттыру
1.1	Қазақстандық әзір- лемелерді халықара- лық инновациялық нарыққа жылжыту мақсатында мемлеке- ттік қолдауды қам- тамасыз ету жөнін- дегі ұсыныстарды әзірлеу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ұсыныс	ИСМ (жи- нақтау), "Қазына" ОДҚ" АҚ (келісім бойынша)	2008 жылғы 4 тоқ- сан 2009 жылғы 4 тоқ- сан 2010 жылғы 4 тоқ- сан	Талап етіл- мейді
1.2	Ғылыми және зертха- налық тәжірибеге жататын халықаралық стандартты алу үшін оларға мемлекеттік қолдау көрсету мақ- сатында перспекти- валық отандық ғылы- ми ұйымдардың тіз- бесін анықтау жөні- ндегі мәселені пысықтау	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ұсыныс	ИСМ (жи- нақтау), "Қазына" ОДҚ" АҚ (келісім бойынша)	2008 жылғы 4 тоқ- сан	Талап етіл- мейді
1.3	Даму институттары- ның қатарынан тех- нологияларды тарту есебінен, сондай-ақ Қазақстанда және шетелде колданыстағы және жаңа техноло- гияларды сатып алуға гранттар беру көмегімен жүзеге асырылуы орынды бо- латын, технология- лық жаңғыртудағы отандық индустрия- ның қажеттілігін тұжырымдау және оның тұрақты мони- торингі жөніндегі функцияларды ұйымға жүктеу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ақпарат	ИСМ (жи- нақтау), "Қазына" ОДҚ" АҚ (келісім бойынша)	2009 жылғы 15 шілде	Талап етіл- мейді
1.4	Зияткерлік және өнеркәсіптік меншік саудасы жөнінде шетел компанияла- рымен келіссөздер жүргізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ақпарат	ИСМ (жи- нақтау), ЭБЖМ, "Қазына" ОДҚ" АҚ (келісім бойынша)	2009 жылғы 15 қаңтар	Талап етіл- мейді
1.5	Қазақстанда әрі ше- телде қолданыстағы және жаңа техноло- гияларды сатып алу- ға гранттарды беру- ді, сондай-ақ жаңа технологияларды әзірлеуді көздейтін "Инновациялық қыз- метті мемлекеттік қолдау туралы" Заң- ға өзгерістер мен толықтырулар енгізу	Заң жобасы	ИСМ (жи- нақтау), ЭБЖМ, "Қазына" ОДҚ" АҚ (келісім бойынша)	2008 жылғы 1-тоқ- сан	Талап етіл- мейді
1.6	Тиісті қаржы жылына арналған республи- калық бюджетті қа- лыптастыру кезінде бюджеттік өтінімнің құрамына Қазақстан- да әрі шетелде қол- даныстағы және жаңа технологияларды са- тып алуға арналған гранттарды беру, сондай-ақ жаңа тех- нологияларды әзір- леу жөніндегі мәсе- лені республикалық бюджеттік комиссия- ға енгізу	Бюджет- тік өтінім	ИСМ (жи- нақтау), ЭБЖМ	2008 жылғы 2-тоқ- сан 2009 жылғы 2 тоқ- сан	Респу- блика- лық бюдже- ттік комис- сиясы- ның шешімі
1.7	Қазақстанға қолда- нылатын технология- ларға рұқсат алу үшін және өндіріс- тік қуаттарды кейіннен ауыстыру үшін даму институт- тарының қаражаты есебінен шетел компанияларынан акцияларды немесе қатысу үлесін сатып алу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ақпарат	ИСМ (жи- нақтау), "Қазына" ОДҚ" АҚ (келісім бойынша)	2008 жылғы 15 шілде 2009 жылғы 15 шілде 2010 жылғы 15 шілде	Талап етіл- мейді
1.8	Қазақстан аумағында бірлескен өндірісті орналастыру мәніне шетел кәсіпорында- рымен келіссөздер жүргізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ақпарат	ИСМ (жи- нақтау), ЭБЖМ, "Қазына" ОДҚ" АҚ (келісім бойынша)	2010 жылғы 15 қаңтар	Талап етіл- мейді
2. Негізгі қорларды жаңарту және техникалық қайта жарақтану
2.1	Қазақстан өнеркәсі- бінің даму басым- дықтары тұрғысынан қарағанда аса ма- ңызды өндірістер негізгі қорларының қаржылық және тех- никалық жай-күйіне талдау жүргізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ақпарат	ИСМ (жи- нақтау), ЭБЖМ	2009 жылғы 4 тоқ- сан	2009 жылы - 15000	Респу- блика- лық бюджет
2.2	Негізгі қорларды жаңарту және тех- нологиялық қайта жарақтану үшін даму институттары арқылы жеңілдік пайыз ставкасы бойынша лизинг жүйесін қа- лыптастыру жөнінде ұсыныстар әзірлеу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ұсыныс	ИСМ (жи- нақтау), "Қазына" ОДҚ" АҚ (келісім бойынша)	2008 жылғы 4-тоқ- сан	Талап етіл- мейді
2.3	Өнеркәсіптің басым салаларында лизинг- тік қызметті кре- диттеу (техника жә- не жабдықтардың ли- зингін ұйымдастыру)	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ақпарат	ИСМ (жи- нақтау), ЭБЖМ	2009 жылғы 15 шілде 2010 жылғы 15 шілде	2009 жылы - 6 000 000 2010 жылы - 10 000000	Респу- блика- лық бюджет және басқа да көздер
3. Технологияларды өнеркәсіпке енгізу үшін инфрақұрылымдық және инжинирингтік шарттарды қамтамасыз ету
3.1	Технопарктердегі пішімдеу жүйесімен қамтамасыз ете оты- рып, жұмыс істейтін Технопарктер, Инду- стриялық аймақтар мен Бизнес-инкуба- торлар базасында тәжірбиелік-кон- структорлық бюро және инжинирингтік ұйымдар құру, сон- дай-ақ пішімдеу жүйесін сатып алу жөніндегі ұсыныс- тарды әзірлеу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ұсыныс	ИСМ (жи- нақтау), "Қазына" ОДҚ" АҚ (келісім бойынша)	2008 жылғы 4-тоқ- сан	Талап етіл- мейді

3.2	2 конструкторлық бюро мен 1 инжини- рингтік ұйым құру	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ақпарат	ИСМ (жи- нақтау), ЭБЖМ	2009 жылғы 15 шілде	3938300	Респу- блика- лық бюджет және басқа да көздер
3.3	3 конструкторлық бюро құру	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ақпарат	ИСМ (жи- нақтау), ЭБЖМ	2010 жылғы 15 шілде	2607450	Респу- блика- лық бюджет және басқа да көздер
3.4	Қолданбалы бағдар- лама жүйесін қолдану жөніндегі ұсыныстар- ды енгізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ақпарат	ИСМ (жи- нақтау), ЭБЖМ	2008 жылғы 15 шілде 2010 жылғы 15 шілде	Талап етіл- мейді
3.5	Жұмыс істеп тұрған конструкторлық бюроны, жобалық және инжинирингтік ұйым- дарды түгендеу жүргізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ақпарат	ИСМ (жи- нақтау), ЭБЖМ	2008 жылғы 15 шілде	Талап етіл- мейді
4. Қазіргі заманғы басқару технологияларын енгізу
4.1	Өндірістік үдеріс- терді басқару, оның ішінде ақпараттық технологиялар мен адами ресурстарды басқару негізінде жаңа технологияларды енгізу жөніндегі ұсыныстарды әзірлеу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ұсыныс	ИСМ (жи- нақтау), "Қазына" ОДҚ" АҚ (келісім бойынша)	2008 жылғы 4 тоқсан	Талап етіл- мейді
4.2	Даму институттары инвестициялау мәні болатын, үдерістік инновациялар бөліні- сінде басқару технологияларын енгізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ұсыныс	ИСМ (жи- нақтау), "Қазына" ОДҚ" АҚ (келісім бойынша)	2008 жылғы 4 тоқсан	Талап етіл- мейді
4.3	Өндіріс менеджменті саласында халықара- лық сапа стандарты- ның жүйесін енгізу- ге өнеркәсіп өнді- рісі саласында ең- бек ететін шағын және орта кәсіпкер- лік субъектілерінің шығындарын 50% өтеу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ақпарат	ИСМ (жи- нақтау), ЭБЖМ	2009 жылғы 15 шілде 2010 жылғы 15 шілде	2009 жылы - 59 255 2010 жылы - 59 255	Респу- блика- лық бюджет
4.4	Өңдеуші салалар кәсіпорындарда қазіргі заманғы басқару технология- ларын енгізуге бағытталған іс-ша- ралар кешенін іске асыру	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіме- тіне ақпарат	ИСМ (жи- нақтау), ЭБЖМ	2009 жылғы 15 шілде 2010 жылғы 15 шілде	2009 жылы - 240000 2010 жылы - 240000	Респу- блика- лық бюджет

Болжанатын қаржыландыру көздері

Барлығы:	2009 жыл	10252555 мың теңге	Республикалық бюджет
	2010 жыл	12906705 мың теңге	Республикалық бюджет
Жиыны:		23159260 мың теңге.	Республикалық бюджет

Ескертпе:
ИСМ - Қазақстан Республикасы Индустрия және
сауда министрлігі
ЭБЖМ - Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік
жоспарлау министрлігі
"Қазына" ОДҚ" АҚ - "Қазына" орнықты даму қоры" акционерлік қоғамы