Об утверждении технического регламента "Требования безопасности к шахтным подъемным установкам"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 26 ноября 2009 года № 1940. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 января 2017 года № 29

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 30.01.2017 № 29 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

В целях реализации Закона Республики Казахстан от 9 ноября 2004 года "О техническом регулировании" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемый технический регламент "Требования безопасности к шахтным подъемным установкам".

2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении шести месяцев со дня первого официального опубликования.

Премьер-Министр
Республики Казахстан	К. Масимов

Утвержден постановлением Правительства Республики Казахстан от 26 ноября 2009 года № 1940

Технический регламент
"Требования безопасности к шахтным подъемным установкам"
1. Область применения

1. Настоящий технический регламент "Требования безопасности к шахтным подъемным установкам" (далее - Технический регламент) распространяется на шахтные подъемные установки, предназначенные для перемещения руды и породы, спуска и подъема людей, устанавливает требования к шахтным подъемным установкам и процессам его жизненного цикла.

2. Перечень продукции, подпадающий под действие настоящего Технического регламента приведен в приложении 1 к настоящему Техническому регламенту.

3. Идентификация шахтных подъемных установок производится путем использования кодов Товарной номенклатуры внешнеэкономической деятельности Республики Казахстан (далее - ТН ВЭД РК), приведенных в приложении 1, по маркировке и сопроводительным документам (включающую в себя нормативную и техническую документацию), по признакам и параметрам, показателям и требованиям, которые в совокупности достаточны для распознавания.

4. Основными опасными факторами (рисками), которых следует избегать, являются:

1) незащищенные подвижные элементы;

2) повышенный уровень шума и вибрации;

3) опасный уровень напряжения в электрической цепи и возможность его воздействия на работника;

4) общетоксическое и раздражающее действие пыли на человека;

5) пожароопасные и взрывоопасные элементы.

Снижение рисков должно осуществляться на стадиях проектирования, изготовления, монтажа, испытания, эксплуатации, ремонта.

Критерии опасности шахтных подъемных установок устанавливаются при проектировании на основе анализа возможных рисков - отказа оборудования, средств автоматизации и неправильных действий обслуживающего персонала.

2. Термины и определения

5. В настоящем Техническом регламенте применяются термины и определения, установленные законодательством в области технического регулирования и в сфере промышленной безопасности, а также следующие термины с соответствующими определениями:

1) бремсберг - подземная наклонная горная выработка, не имеющая выхода на поверхность, проведенная по падению пласта или залежи и предназначенная для спуска и подъема полезного ископаемого;

2) копер - инженерное сооружение воздвигаемое над устьем шахтного ствола в качестве поддерживающей конструкции направляющих шкивов подъемных машин шахтных подъемных установок;

3) подъемное оборудование - подъемные сосуды с подвесными и парашютными устройствами, стопорные устройства клетей, подъемные канаты, посадочные устройства для клетей;

4) подъемная машина - основная часть шахтной подъемной установки. Подъемные машины разделяются на однобарабанные, двухбарабанные с ведущим шкивом трения и многоканатные;

5) ляда - устройство для закрытия доступа воздуха в вертикальные и наклонные выработки;

6) бадья, клеть шахтная, вагонетка шахтная - подъемные сосуды, применяемые на шахтах для подъема горной массы, перевозки людей и грузов;

7) крепь ствола - соединение элементов, предназначенных для крепления горизонтальных и наклонных выработок. Изготавливается из дерева, металла и железобетона;

8) армировка ствола - совокупность конструкций, устанавливаемых в стволе (проводников, лестничных отделений, трубопроводов, кабелей);

9) реборда - выступающая часть обода колеса вагонетки или шкива для предохранения от схода с рельса или для удержания каната, ремня;

10) горнотехнические сооружения - стволы шахты, оборудованные направляющими проводниками для движения по ним клетей и скипов при вертикальном подъеме и рельсовыми путями для движения вагонеток и скипов при наклонном подъеме. Сооружения, расположенные в околоствольном дворе шахты (загрузочный бункер и камера для опрокидывателя или приемная площадка). Надшахтные сооружения (копер и приемный бункер для разгрузки подъемных сосудов, или надшахтные здание с применением площадками и откаточными путями);

11) технологический регламент - внутренний нормативный документ организации, устанавливающий методы производства, технологические нормативы, технические средства, условия и порядок проведения технологического процесса, обеспечивающий получение готовой продукции с показателями качества, отвечающими требованиями стандартов, а также устанавливающий безопасность ведения работ и достижение оптимальных технико-экономических показателей производства;

12) паспорт - документ, содержащий сведения о характеристиках продукции и мерах по обеспечению безопасного обращения с ней;

13) шахтная подъемная установка - состоит из подъемной машины, подъемного оборудования и горнотехнических сооружений;

14) переподъем шахтной установки - обеспечение подъема сосуда не выше уровня нормального положения его при разгрузке.

3. Условия обращения шахтных подъемных установок на рынке
Республики Казахстан

6. Шахтные подъемные установки (далее - установки), не подлежат реализации на рынке, если они не соответствуют требованиям настоящего Технического регламента и могут причинить вред жизни, здоровью человека и окружающей среде.

7. Каждая поставляемая изготовителем установка должна иметь маркировку и сопроводительную документацию на государственном и русском языках по эксплуатации, техническому обслуживанию и ремонту, при этом содержать:

1) проектные документы и паспорт на продукцию;

2) инструкцию по монтажу, сборке, наладке или регулировке шахтной подъемной установки;

3) инструкцию по эксплуатации шахтной подъемной установки;

4) сборочные чертежи установки и сборочных единиц;

5) паспорта на сборочные единицы (подъемную машину и т.п.);

6) паспорта на стальные канаты;

7) паспорта на прокат и крепежные детали;

8) комплектовочная ведомость.

8. Инструкция по эксплуатации должна включать:

1) указания по штатному использованию установки, мерам по обеспечению безопасности, которые необходимо соблюдать при эксплуатации (включая ввод в эксплуатацию, использование по назначению, техническое обслуживание, все виды ремонта и технических свидетельств, средства защиты, транспортировку и хранение);

2) назначенные показатели срока службы или назначенный ресурс;

3) перечень критических отказов, возможных ошибок персонала, приводящие к аварии и действий, предотвращающих указанные ошибки;

4) критерии предельных состояний.

4. Требования безопасности к шахтным подъемным установкам

9. При невозможности снижения риска до допустимого уровня в проектной документации должна предусматриваться система мер, обеспечивающая безопасность жизни и здоровья человека и окружающей среды.

10. Установка должна состоять из подъемной машины, подъемного оборудования и горнотехнических сооружений.

11. Для всех типов вертикальных горных выработок подъемная машина должна обеспечивать номинальную скорость:

1) при подъеме и спуске людей в подъемных сосудах (клети, бадьи) по направляющим проводникам не более 8 м/с, а без направляющих - не более 1 м/с;

2) при подъеме и спуске грузов в подъемных сосудах по направляющим проводникам не более 12 м/с, без направляющих проводников - не более 2 м/с;

3) при спуске-подъеме грузов, подвешенных к подъемным сосудам, не должна превышать 1/3 номинальной скорости для данного подъема;

4) при подъеме и спуске людей в бадьях по направляющим наибольшая скорость должна быть не более 8 м/с, а в местах, где направляющие отсутствуют - не более 1 м/с.

12. Для подъемных установок всех типов вертикальных и наклонных (более 30^о) выработок величина замедления подъемных сосудов не должна превышать 1 м/с, а для выработок с углом наклона (менее 30^о) - 0,7 м/с. Для подъемных установок вертикальных и наклонных (более 30^о) выработок, предназначенных для подъема и спуска людей, величина ускорения не должна превышать 1 м/с, а для выработок с углом наклона (менее 30^о) - 0,7 м/с.

Величина ускорения для грузовых подъемных установок определяется проектной документацией.

Ускорение и замедление подъемных сосудов при проходке стволов на участках движения без направляющих и при разгрузке бадей должны быть не более 0,3 м/с, а при выборе напуска каната, при подъеме бадьи для успокоения и при посадке ее на забой - 0,1 м/с.

13. Тормозное устройство подъемной машины должно обеспечивать регулирование скорости в рабочих режимах и предохранительного торможения в аварийной ситуации. Торможение должно осуществляться двумя тормозными приводами и управляться как машинистом, так и автоматически. Включение предохранительного тормоза должно сопровождаться автоматическим отключением двигателя подъемной машины от сети.

14. Кроме тормоза на случай регулировки положения барабанов или ремонта тормозного устройства в каждой подъемной машине должно быть предусмотрено стопорное устройство. При применении барабанов, допускающих дистанционное отсоединение их от вала (с целью регулирования взаимного положения подъемных сосудов), должна быть предусмотрена блокировка, обеспечивающая предварительное застопоривание освобождаемого барабана.

15. При вертикальном и наклонном подъемах с углом наклона свыше 30^о тормозной момент при предохранительном торможении должен быть не менее 3-кратного статического момента вращения при подъеме или спуске расчетного для машины груза. Рабочий тормоз в случае необходимости должен обеспечивать возможность получения тормозного момента такой же величины. При углах наклона менее 30^о тормозной момент при предохранительном торможении должен соответствовать значениям, приведенным в таблице 1 приложения 2 к настоящему Техническому регламенту.

При наличии двух раздельных приводов рабочего и предохранительного торможения должна быть исключена возможность появления тормозного момента, превышающего расчетный, вследствие сложения создаваемых ими моментов при совместном действии.

При перестановке холостого барабана тормозное устройство должно развивать на одном тормозном шкиве тормозной момент, равный не менее 1,2 статического момента, создаваемого весом подъемного сосуда и одной ветвью каната.

16. При расчете тормозов коэффициент трения между деревянными колодками и тормозным ободом следует принимать 0,35, а между прессмассовыми колодками и ободом - 0,3. Для определения величины тормозного момента после окончания монтажа машины или после замены тормозных колодок новыми должна производиться проверка фактического значения коэффициента трения прессмассовых тормозных колодок независимо от результатов испытаний этой прессмассы ранее.

17. Для подъемных установок в вертикальных и наклонных выработках с углом наклона более 30^о, оборудованных подъемными машинами всех типов, при включении предохранительного тормоза должны быть обеспечены установившиеся значения замедлений машины не менее 1,5 м/с при спуске расчетного груза и не более 5 м/с при подъеме расчетного груза, при перегоне порожних скипов нижний предел замедления должен быть 2,0 м/с.

В установках со шкивами трения замедление, создаваемое рабочим или предохранительным торможением, не должно превышать величины, создающей возможность проскальзывания каната на шкиве.

При углах наклона менее 30^о величина замедления, создаваемого рабочим и предохранительным тормозами при подъеме расчетного груза, не должна превышать значений, указанных в таблице 2 приложения 2 к настоящему Техническому регламенту (при условии отсутствия набегания сосуда на канат).

Для выработок с переменным углом наклона замедление устанавливается по наименьшему углу наклона в данной выработке.

Величины замедлений для промежуточных углов наклона, не указанных в таблице 2 приложения 2 к настоящему Техническому регламенту, определяются путем линейной интерполяции.

Для тормозных устройств, обеспечивающих двухступенчатое предохранительное торможение, все указанные выше величины замедлений должны создаваться первой ступенью.

18. Исполнительный орган тормоза должен быть снабжен блокировкой, исключающей возможность растормаживания машины при чрезмерном износе колодок.

19. Продолжительность холостого хода предохранительного тормоза подъемных машин не должна превышать 0,3 с. Время срабатывания предохранительного тормоза (с учетом времени холостого хода) не должно превышать 0,8 с.

20. Всякое размыкание цепи защиты, независимо от длительности его действия, должно вызывать предохранительное торможение подъемной машины, действие которого может быть прекращено только машинистом или обслуживающим персоналом.

21. Каждая подъемная машина должна иметь проверенные исправно действующие:

1) самопишущий скоростемер (для машин со скоростью более 3 м/с);

2) вольтметр и амперметр;

3) манометры, показывающие давление сжатого воздуха или масла в тормозной системе.

22. Грузолюдские подъемные установки, служащие для спуска и подъема людей и грузов в вертикальных выработках, должны удовлетворять следующим требованиям:

1) спуск людей должен производиться подъемными машинами с электрическими приводами, оборудованными устройствами электродинамического торможения, а также устройствами, обеспечивающими возможность генераторного режима;

2) схема электродинамического торможения должна предусматривать обратную связь, за исключением подъемных установок со скоростью движения не более 1,5 м/с;

3) в случае нарушения схемы системы электрического торможения должен срабатывать предохранительный тормоз.

23. Подъемные сосуды должны быть оборудованы прицепными устройствами и надежными, безотказно действующими автоматическими приспособлениями (с парашютами) для улавливания, плавной остановки и последующего удержания клети или вагонетки.

Замедление при торможении парашютом порожних клетей не должно превышать 50 м/с, а при торможении клетей с людьми - не менее 6 м/с.

24. Прицепные устройства для присоединения шахтных клетей и скипов к подъемному канату должны обеспечивать:

1) безаварийную работу клети при выходе из строя основной подвески;

2) устойчивость клети;

3) равномерное натяжение канатов;

4) прочность закрепленного в нем каната не менее 85 % агрегатной прочности нового каната;

5) иметь приспособления, надежно закрывающие зев крюка во время движения и исключающие его самопроизвольную отцепку;

6) запас прочности (по отношению к расчетной статистической нагрузке) не менее: 13-кратного - для прицепных устройств и дужек проходческих бадей; 10-кратного - для прицепных устройств проходческого оборудования. Прицепные и подвесные устройства грузолюдских подъемных установок должны обеспечивать 15-кратный запас прочности по отношению к массе максимально спускаемого количества людей; 6-кратного - для прицепных устройств проводниковых и отбойных канатов.

25. Детали прицепных устройств установок, работающие в условиях совместного действия изгиба и растяжения или сжатия (серьги, кольца, крюки и т.д.), должны рассчитываться на 4-кратный запас прочности по отношению к пределу текучести.

Дужки бадьи и детали, соединяющие дужки с корпусом, а также проушины дужки должны изготовляться с 13-кратным запасом прочности.

26. Прицепные устройства всех типов должны иметь маркировку с указанием изготовителя, заводского номера и даты изготовления.

27. Приводы стопорных устройств подъемных сосудов должны быть сблокированы с предохранительными дверями (решетками) клети или иметь парные сблокированные стопоры.

28. Клети, служащие для спуска и подъема людей, должны иметь сплошные металлические открывающиеся крыши или крыши с открывающимся лазом, а также сплошной прочный пол. Допускается иметь в полу надежно укрепляемые съемные части или откидные ляды в местах, необходимых для осмотра стопорных устройств. Длинные стороны (бока) клетей должны обшиваться на полную высоту металлическими листами; запрещается обшивать клети против проводников металлическими листами с отверстиями. Вдоль длинных сторон клетей должны быть устроены поручни.

29. С коротких (торцовых) сторон клети должны быть устроены двери, предотвращающие возможность выпадения людей из клети. Конструкция дверей не должна допускать соскакивания их при движении клетей. Двери должны открываться внутрь клети и запираться засовом, расположенным снаружи. При обслуживании клети сопровождающим (лифтером) засов двери может устраиваться внутри клети.

30. Грузовые и грузолюдские клети должны иметь подвесные устройства для подъема и спуска крупногабаритного оборудования и длинномерных материалов под клетью, а двери и ограждающие устройства должны быть несъемными.

31. Установки с противовесом, предназначенные для подъема и спуска людей и грузов по наклонным и вертикальным выработкам, должны удовлетворять следующим требованиям:

1) подъемный канат противовеса должен быть того же диаметра, что и подъемный канат сосуда, и в отношении контроля и испытания к нему должны предъявляться те же требования, что и к канату сосуда;

2) вес противовеса для установок, предназначенных исключительно для подъема и спуска людей, должен быть равен весу сосуда плюс половинный вес максимального числа людей, помещающихся в сосуде, а для грузолюдских установок равен весу клети плюс половина веса максимального расчетного груза, который поднимается в данной клети.

При транспортировании людей на грузолюдских подъемных установках допускается в отдельных случаях уменьшение веса противовеса до значения, равного весу клети с порожними вагонетками;

3) противовесы должны передвигаться по смонтированным для этой цели направляющим.

В наклонных выработках противовесы должны быть отделены от клетевых отделений прочными перегородками.

32. На шахтных подъемных установках должны применяться только стальные подъемные канаты.

Для многоканатных подъемов необходимо применять головные и уравновешивающие канаты из оцинкованной проволоки или имеющей специальное покрытие, обеспечивающее антикоррозионную устойчивость.

33. Канаты для подъемных установок всех систем должны иметь при навеске запас прочности не ниже:

1) 9-кратного для людских и аварийно-ремонтных подъемных установок;

2) 7,5-кратного для грузолюдских подъемных установок;

3) 6,5-кратного для подъемных установок, служащих исключительно для спуска и подъема груза;

4) 6-кратного для передвижных подъемных установок, канатных проводников эксплуатационных шахт и спасательных лестниц;

5) 8-кратного для подъемных установок со шкивами трения (людских, грузолюдских и грузовых) и грузолюдских многоканатных подъемных установок;

6) 7-кратного для грузовых многоканатных подъемных установок;

7) 5-кратного для канатных проводников и отбойных канатов проходческих подъемных установок;

8) 3-кратного от динамической нагрузки для тормозных канатов парашютов (динамическая нагрузка принимается по данным проекта парашютной установки).

34. Не допускается применение плоских канатов в качестве подъемных на главных и вспомогательных подъемных установках. Допускается применение плоских канатов на проходческих установках, а также в качестве нижних уравновешивающих канатов на всех подъемах.

35. На одноканатных подъемных установках с канатными проводниками головные канаты для обоих подъемных сосудов должны навешиваться одного диаметра, конструкции и направления свивки.

36. В качестве амортизационных, а также тормозных канатов парашютов должны применяться нераскручивающиеся круглопрядные канаты крестовой свивки с органическим сердечником. Диаметр наружных проволок тормозных канатов должен быть не менее 2 мм.

37. Отношение наименьшего диаметра навивки к диаметру каната должно быть не менее:

1) 120 для одноканатных подъемных машин со шкивом трения;

2) 95 для многоканатных подъемных машин с отклоняющим шкивом;

3) 79 для направляющих шкивов и барабанов подъемных установок на поверхности и для многоканатных установок без отклоняющего шкива;

4) 60 для направляющих шкивов и барабанов подземных подъемных машин и лебедок, а также для машин и лебедок, используемых при проходке выработок;

5) 50 для передвижных подъемных машин, направляющих шкивов, применяемых на породных отвалах.

38. Для грузолюдских и людских подъемных установок на вертикальных и наклонных (более 60^о) эксплуатационных стволах навивка каната на барабане должна быть однослойной.

Допускается:

1) двухслойная навивка каната на барабан - для грузовых вертикальных подъемных установок на поверхности и при подъеме и спуске людей по выработкам с углом наклона 30^о - 60^о;

2) трехслойная навивка - при подъеме и спуске людей по наклонным выработкам с углом наклона до 30^о, при прохождении вертикальных и наклонных выработок, для грузовых подземных вертикальных и наклонных подъемных установок и грузовых наклонных откаточных установок на поверхности.

39. Барабаны подъемных машин должны иметь реборды с двух сторон, высотой не менее 1,5 диаметра каната.

Навивочная поверхность барабанов должна иметь нарезанные спиральные канавки независимо от числа слоев навивки.

При наличии более одного слоя навивки канатов на барабан реборда барабана должна выступать над верхним слоем на 2,5 диаметра каната.

40. Направляющие проводники должны обеспечивать в подъемном отделении плавное движение клетей и скипов параллельно оси ствола шахты.

Направляющие проводники могут быть металлическими (рельсовыми и коробчатого сечения) и канатные.

При применении канатных проводников исключается возможность отклонения сосуда и вращения его вокруг собственной оси.

41. Направляющие шкивы должны обеспечивать направление движения подъемных канатов по стволу шахты.

42. Угол отклонения (девиация) струны каната на направляющих шкивах и барабанах не должен превышать 1^о30'; при бицилиндроконических барабанах допускается увеличение угла отклонения до 2^о со стороны малого цилиндра барабана в случае выполнения его с желобчатой поверхностью; при конических барабанах угол отклонения со стороны большого диаметра не должен превышать 1^о и со стороны малого диаметра 2^о. В подъемных установках со шкивом трения направляющие шкивы на копре должны располагаться в одной вертикальной плоскости со шкивом трения. Угол отклонения (девиация) струны каната на проходческих направляющих шкивах и барабанах проходческих грузовых лебедок не должен превышать 2^о30'.

43. Площадка копров, на которой установлены направляющие шкивы, должна быть оборудована подъемным устройством, обеспечивающим смену шкивов. В зимнее время температура на площадке должна обеспечиваться не менее плюс 5^оС.

44. Все открытые движущиеся части машины, механизмов и устройств шахтной подъемной установки должны быть надежно ограждены.

45. Шахтная подъемная установка должна быть снабжена устройствами связи:

1) предупредительной;

2) оперативной;

3) аварийной;

4) контрольной;

5) ремонтной.

46. Схема сигнализации должна предусматривать возможность подачи сигнала с любого горизонта.

Сигнальные устройства должны иметь блокировку, препятствующую пуску подъемной машины до получения разрешительного сигнала.

47. Шахтные подъемные установки должны быть снабжены электрооборудованием (электродвигатели, пускатели и другие приборы) только во взрывобезопасном исполнении.

48. Для защиты от переподъема и превышения скорости шахтная подъемная установка должна быть снабжена следующими предохранительными устройствами:

1) для каждого подъемного сосуда (противовеса) концевым выключателем, установленным на копре, предназначенным для выключения подъемной машины и включения предохранительного тормоза при подъеме сосуда на 0,5 м выше уровня приемной площадки (нормального положения его при разгрузке), и двумя концевыми выключателями, установленными на указателе глубины или на регуляторе хода и предназначенными для дублирования работы концевых выключателей, установленных на копре. В наклонных выработках концевые выключатели должны устанавливаться на расстоянии 0,5 м от места остановки: людских вагонеток - при посадке людей на верхней посадочной площадке; грузовой партии - перед спуском ее в наклонный заезд.

Подъемные установки с опрокидными клетями должны иметь дополнительные концевые выключатели, установленные на копре на 0,5 м выше уровня площадки, предназначенной для посадки людей в клети. Работа этих концевых выключателей должна также дублироваться концевыми выключателями, установленными на указателях глубины (регуляторе хода).

Допускается установка дублирующих концевых выключателей на копре на одном уровне с основными при питании их отдельными кабелями и установке на пульте управления машиной для каждого из них отдельных кнопок (без фиксации положения), предназначенных для проверки исправности выключателей. Дополнительные концевые выключатели (основные и дублирующие) на подъемных установках с опрокидными клетями должны включаться в цепь защиты в зависимости от поданного сигнала "груз" или "люди";

2) аппаратом, выключающим установку в случае превышения максимальной скорости нормального хода на 15 %;

3) ограничителем скорости, не допускающим подход сосуда к приемным площадкам со скоростью более 1,5 м/с при спуске-подъеме груза и 1 м/с при спуске-подъеме людей и срабатывающим при превышении скорости подхода сосуда более чем на 15 %. В период замедления при наиболее тяжелом режиме предохранительного торможения ограничитель скорости не должен допускать переподъем и жесткую посадку подъемных сосудов (это требование распространяется на вновь монтируемые подъемные установки, у которых скорость равного хода более 2 м/с, и эксплуатируемые со скоростью более 3 м/с);

4) амортизирующими устройствами, устанавливаемыми на копре и в зумпфе (распространяется только на многоканатные подъемы).

49. Шахтные подъемные установки должны быть оборудованы следующими защитными и блокировочными устройствами:

1) максимальной и нулевой защитой, действующей при перегрузке электродвигателя и отсутствии напряжения;

2) защитой от провисания струны и напуска каната в стволе;

3) блокировкой предохранительных решеток стволов на приемных площадках, включающей сигнал "Стоп" у машиниста при открытых решетках и не допускающей открывания решеток при отсутствии клети на приемной площадке горизонта;

4) блокировкой, позволяющей включить двигатель после переподъема сосуда только в направлении ликвидации переподъема;

5) дуговой блокировкой между контакторами реверса, а также динамического торможения;

6) блокировкой, предотвращающей снятие предохранительного тормоза, если рукоятка рабочего тормоза не находится в положении "заторможено", а рукоятка аппарата управления (контроллера) - в нулевом положении;

7) блокировкой, обеспечивающей при проходке ствола остановку бадьи за 5 м до подхода ее к рабочему полку во время возведения крепи и при подходе к забою ствола;

8) защитой от зависания сосудов в разгрузочных кривых;

9) блокировкой от скольжения канатов.

50. Подъемные машины должны быть снабжены аппаратом (индикатором), показывающим машинисту положение сосудов в стволе, и автоматическим звонком, сигнализирующим о необходимости начала периода замедления.

5. Требования к маркировке

51. Маркировка проводится в соответствии с требованиями постановления Правительства Республики Казахстан от 21 марта 2008 года № 277 "Об утверждении Технического регламента "Требования к упаковке, маркировке, этикетированию и правильному их нанесению".

52. Подъемная установка и при необходимости отдельные сборочные единицы должны иметь четкую и нестираемую маркировку, выполненную на государственном и русском языках.

6. Требования при монтаже

53. Монтаж подъемной установки производится в соответствии с технической документацией изготовителя, проектной документацией с соблюдением требований промышленной безопасности.

54. Отступления от проектной документации не допускаются без согласования с проектной организацией и изготовителем установки.

55. При монтаже установки осуществляется входной контроль качества материалов, канатов, деталей, сборочных единиц установки, нормативным документам, а также операционный контроль качества выполненных работ. Результаты контроля оформляются актом с приложением всех документов, подтверждающих качество изделий и выполненных работ.

56. Изделия и материалы, на которые истекли сроки применения, могут быть переданы в монтаж только после проведения ревизии, устранения дефектов, испытаний, экспертизы и других работ, подтверждающих их качество и безопасность применения.

57. Не допускается монтаж сборочных единиц, деталей и других изделий установки, поврежденных коррозией, деформированных, с поврежденными защитными покрытиями.

7. Требования к приемке в эксплуатацию

58. Подъемная установка после выполнения монтажных и сборочных работ и оформления документов, подтверждающих качество выполненных работ, подвергается визуальному осмотру и испытаниям.

59. При визуальном осмотре проверяются соответствие смонтированного оборудования установки проектной и конструкторской документации, правильность установки всех проектных креплений.

60. Испытанию подвергается установка полностью.

61. Подъемные сосуды, прицепные устройства, парашюты, направляющие башмаки, проводники, стопоры, кулаки, качающиеся площадки, загрузочные и разгрузочные устройства, копровые шкивы, их футеровка и подшипники, все элементы подъемной машины (барабан, тормозные устройства, предохранительная и регулирующая аппаратура, привод и т.д.) должны быть осмотрены и проверены.

8. Требования при эксплуатации

62. Организация разрабатывает технологический регламент, содержащий перечень опасностей при эксплуатации, меры, обеспечивающие безопасную эксплуатацию, производство работ.

63. Не реже одного раза в 15 дней должна производиться проверка правильности работы предохранительного тормоза и всех выключателей против переподъема путем искусственного переподъема при замедленной скорости. Результаты проверки записываются в "Журнал записи результатов осмотра подъемной установки".

64. Не реже одного раза в год производится проверка правильности установки направляющих шкивов по отношению к оси ствола и оси подъема, а также вертикальности средней плоскости их желобов и горизонтальности осей вращения.

65. Раз в год производится ревизия и наладка подъемной установки.

При ревизии тормозных устройств и валов, вновь вводимых в эксплуатацию, производить их дефектоскопию.

В дальнейшем дефектоскопия должна производиться регулярно не реже одного раза в 3 года.

Одновременно с производством ревизии и наладки, производится полная маркшейдерская проверка установки подъемной машины и износа проводников, о чем составляется акт.

После ревизии и наладки подъемной установки производят контрольные испытания.

По результатам контрольных испытаний составляется акт.

66. Через 6 месяцев после ревизии и наладки каждая эксплуатационная и проходческая подъемная установка должна подвергаться техническому осмотру.

О проведенном осмотре и испытании составляется акт.

67. Подъемные канаты, за исключением канатов в установках с одноканатным и многоканатным шкивами трения и нижних уравновешивающих канатов, повторно испытываются через каждые 6 месяцев.

Для исключительно грузовых и аварийных подъемов, а также канатов для подвески полков и спасательных лестниц первое повторное испытание канатов допускается через 12 месяцев и затем через каждые 6 месяцев. Срок повторных испытаний канатов исчисляется с момента их навески.

68. На установках со шкивами трения (одноканатных и многоканатных) предельный срок службы подъемных и уравновешивающих канатов устанавливается 2 года.

При удовлетворительном состоянии после проверки канатов дефектоскопом срок их службы может быть продлен решением технического руководителя организации.

Для нижних уравновешивающих канатов машин с цилиндрическими барабанами и тормозных канатов предельный срок службы устанавливается 4 года.

Продление срока службы канатов свыше 4 лет допускается только после разработки и осуществления дополнительных мер по контролю за его состоянием.

69. Канат необходимо снять и заменить другим, если при повторном испытании его запас прочности окажется ниже:

1) 7-кратного - для исключительно людских и аварийно-ремонтных подъемов; 6-кратного - для грузолюдских подъемов; 5-кратного - для грузовых подъемов и подвески полков, спасательных лестниц;

2) суммарная площадь проволок, не выдержавших испытания на разрыв и перегиб, достигает 25 % общей площади поперечного сечения всех проволок каната.

На канаты вертикальных стволов глубиной более 600 м, рассчитанные по переменному запасу прочности, распространяется только требование подпункта 2) настоящего Технического регламента.

70. Каждый подъемный и нижний уравновешивающий канаты в установках со шкивами трения необходимо ежесуточно тщательно осматривать при скорости движения не более 0,3 м/с. При этом определяется общее число оборванных проволок по всей длине каната. Еженедельно необходимо производить дополнительный осмотр канатов, при этом подсчитывается число обрывов проволок на одном шаге свивки в наиболее поврежденных местах. Участок (шаг), на котором число оборванных проволок превышает 2 % общего числа проволок каната, регистрируется в учетном документе.

Тормозные канаты парашютов, проводниковые канаты и нижние уравновешивающие канаты подъемных установок с барабанными машинами осматриваются еженедельно.

Для осмотра подъемных и нижних уравновешивающих канатов необходимо оборудовать специальные площадки, обеспечивающие безопасность при осмотре и позволяющие осуществлять контроль состояния канатов по всей их длине.

Ежемесячно необходимо производить детальный дополнительный осмотр канатов.

71. Болты, закрепляющие футеровку, сегменты футеровки ведущих шкивов, подлежат осмотру еженедельно. Обнаруженные при этом негодные болты подлежат немедленно замене новыми. Реборды направляющих шкивов и шкивов трения должны выступать над верхней частью каната не менее чем на 1,5 его диаметра.

Сегменты футеровки должны заменяться новыми при изношенности их в глубину на один диаметр (без учета первоначального углубления), на сторону - на половину диаметра каната.

72. Шкивы с литыми или штампованными ободами, не предусматривающие применение футеровки, подлежат замене новыми или восстановлению наплавкой. Наплавка производится по технологической карте, разработанной специализированной организацией при износе толщины обода или реборды до 50 % их начальной толщины.

73. Прицепные устройства всех типов должны иметь маркировку с указанием заводского номера и даты изготовления и не реже чем через 5 лет со дня подвески заменяться новыми.

74. Подъемные сосуды, прицепные устройства, парашюты, направляющие башмаки, проводники, стопоры, кулаки, качающиеся площадки, загрузочные и разгрузочные устройства, копровые шкивы, их футеровка и подшипники, а также элементы подъемной машины (барабан, тормозные устройства, предохранительная и регулирующая аппаратура, привод и т.д.) должны осматриваться и проверяться ежесуточно.

Результаты проверки записываются в прошнурованный "Журнал записи результатов осмотра подъемной установки". Если при осмотре подъемных устройств будут обнаружены неисправности, то подъем и спуск должны быть немедленно прекращены до полного устранения неисправностей.

9. Требования при консервации и ликвидации

75. Работы по консервации и ликвидации шахтных подъемных установок производятся на основании проектной документации, обеспечивающей решения по промышленной безопасности и охране окружающей среды.

10. Подтверждение соответствия

76. Подтверждение соответствия шахтных подъемных установок требованиям настоящего Технического регламента и иных Технических регламентов, к сфере применения которых относятся шахтные подъемные установки, осуществляется в форме обязательной сертификации.

77. Подтверждение соответствия осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области технического регулирования и в соответствии с требованиями постановления Правительства Республики Казахстан от 4 февраля 2008 года № 90 "Об утверждении Технического регламента "Процедуры подтверждения соответствия".

11. Сроки и условия введения в действие Технического регламента

78. Со дня введения в действие настоящего Технического регламента обеспечение безопасности реализуемых на рынке Республики Казахстан и вводимых в эксплуатацию шахтных подъемных установок должно осуществляться в соответствии с установленными в нем требованиями.

79. Применяемые для выполнения требований настоящего Технического регламента нормативные документы по стандартизации и иные документы государственных органов, формируемые в пределах их компетенции, подлежат гармонизации в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан в области технического регулирования.

80. Центральным и местным исполнительным органам обеспечить приведение своих нормативных правовых актов в соответствии с настоящим Техническим регламентом, а также их адаптированное внедрение.

81. Настоящий Технический регламент вводится в действие по истечении шести месяцев со дня первого официального опубликования.

Приложение 1 к Техническому регламенту

Перечень
видов продукции, подпадающей под действие
Технического регламента

Код ТН ВЭД РК	Наименование продукции
1	2
8428	Машины и устройства для подъема, перемещения, погрузки или разгрузки (например, лифты, эскалаторы, конвейеры, канатные дороги) прочие:
8430	Машины и механизмы прочие для перемещения, планировки, профилирования, разработки, трамбования, уплотнения, выемки или бурения грунта, полезных ископаемых или руд; оборудование для забивки и извлечения свай; снегоочистители плужные и роторные:

Приложение 2 к Техническому регламенту Таблица 1

При углах наклона менее 30^о тормозной момент при
предохранительном торможении должен соответствовать значениям:

Угол наклона, градус	5-:-15	20	25	30
Мторм К = -------- Мстат	1,8	2,0	2,6	3,0

Таблица 2

При углах наклона менее 30^о величина замедления, создаваемого
рабочим и предохранительным тормозами при подъеме
расчетного груза, не должна превышать значений:

Угол наклона, градус	5	10	15	20	25	30
Замедление, м/сек	1,0	1,8	2,6	3,4	4,2	5,0

"Шахталық көтергіш қондырғыларға қойылатын қауіпсіздік талаптары" техникалық регламентін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 26 қарашадағы N 1940 Қаулысы. Күші жойылды – ҚР Үкіметінің 30.01.2017 № 29 қаулысымен.

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Үкіметінің 30.01.2017 № 29 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

"Техникалық реттеу туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 қарашадағы Заңын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған "Шахталық көтергіш қондырғыларға қойылатын қауіпсіздік талаптары" техникалық регламенті бекітілсін.

2. Осы қаулы алғаш рет ресми жарияланған күнінен бастап алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі	К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 26 қарашадағы N 1940 қаулысымен бекітілген

"Шахталық көтергіш қондырғыларға қойылатын қауіпсіздік
талаптары" техникалық регламенті
1. Қолданылу саласы

1. Осы "Шахталық көтергіш қондырғыларға қойылатын қауіпсіздік талаптары" техникалық регламенті (бұдан әрі - Техникалық регламент) тау кендері мен жыныстарының орнын ауыстыруға, адамдарды түсіру мен көтеруге арналған шахталық көтергіш қондырғыларға қолданылады, шахталық көтергіш қондырғылар мен оның тіршілік циклінің үдерісіне қойылатын талаптарды белгілейді.

2. Осы Техникалық регламенттің қолданыс аясына жататын өнімдердің тізбесі осы Техникалық регламенттің 1-қосымшасында келтірілген.

3. Шахталық көтергіш қондырғыларды бірдейлендіру таңбалау және ілеспе құжаттар бойынша (өзіне нормативтік және техникалық құжаттаманы қамтитын), белгілері мен өлшемдері, көрсеткіштері мен талаптары бойынша жиынтығында айырып тану үшін жеткілікті болатын, 1-қосымшада келтірілген Қазақстан Республикасы сыртқы экономикалық қызметінің тауар номенклатурасы (бұдан әрі - ҚР СЭҚ ТН) кодтарын пайдалану жолымен жүргізіледі.

4. Сақтануды қажет ететін негізгі қауіпті факторлар (қатерлер) болып мыналар табылады:

1) қорғалмаған жылжымалы элементтер;

2) шу мен дірілдің жоғары деңгейі;

3) электр тізбектегі кернеудің қауіпті деңгейі және оның қызметкерге әсер ету мүмкіндігі;

4) шаңның адамға жалпы улылық және тітіркендіретін әрекеті;

5) өрт қауіпті және жарылыс қауіпті элементтер.

Қатерлерді азайту жобалау, дайындау, монтаждау, сынау, пайдалану, жөндеу сатыларында жүзеге асырылуы тиіс.

Шахталық көтергіш қондырғылардың қауіптілік өлшемдері - жабдықтың, автоматтандыру құралдарының істен шығуы мен қызмет көрсетуші персоналдың теріс әрекеті болуы мүмкін қатерлерді талдау негізінде жобалау кезінде анықталады.

2. Терминдер мен анықтамалар

5. Осы Техникалық регламентте техникалық реттеу саласындағы және өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы заңнамада белгіленген терминдер мен анықтамалар, сондай-ақ тиісті анықтамалары бар мынадай терминдер қолданылады:

1) бремсберг - жер бетіне шықпайтын, пласт немесе шоғырды түсіру арқылы жасалған және пайдалы қазбаларды түсіру және көтеруге арналған жер асты көлбеу тау-кен өнімдері;

2) копер - шахталық көтергіш қондырғылардың көтергіш машиналарының бағыттаушы шкивтері конструкциясын ұстап тұратын ретінде шахталық оқпан ұңғымасының үстінен салынатын инженерлік құрылыс;

3) көтергіш жабдығы - аспалы және парашютті құрылғылары бар көтергіш сауыттар, көтермелердің тоқтатқыш құрылғысы, көтеру арқандары, көтермелерге арналған қондыру құрылғылары;

4) көтергіш машина - шахталық көтергіш қондырғының негізгі бөлігі. Көтергіш машиналар жетекті үйкелу тегершігі бар бір барабанды, екі барабанды және көп арқанды болып белінеді.

5) қақпақ - тік және көлбеу өндірулерге ауа кіргізбеуге арналған құрылғы;

6) қауға, шахталық көтерме, шахталық вагонша - шахталарда тау-кен массаларын көтеру және адамдар мен жүктерді тасымалдау үшін қолданылатын көтергіш сауыттар;

7) оқпан бекіткіші — көлбеу және қиғаш өндірулерді бекітуге арналған элементтердің қосылысы. Ағаштан, металдан және темір бетоннан дайындалады;

8) оқпанды бекемдеу - оқпанда орнатылатын конструкциялардың жиынтығы (өткізгіштер, саты бөліктері, құбыр өткізгіштер, кабельдер)

9) реборда — вагонша немесе шкив доңғалағы бөлігінің рельстен шығып кетуін сақтандыруға арналған немесе арқанды, белдікті ұстауға арналған шығып тұратын бөлігі;

10) тау-кен техникалық құрылысы - көлбеу көтеруде вагоншалар мен скиптердің қозғалысына арналған рельс жолдары мен тік көтеруде көтермелер мен скиптердің қозғалысы үшін бағытталған өткізгіштермен жабдықталған шахта оқпаны. Шахтаның оқпан айналасы ауласында орналасқан құрылыс (төңкергішке арналған арту бункері мен камера немесе қабылдау алаңы). Шахта үстіндегі құрылыс (көтергіш сауыттарын түсіруге арналған копер мен қабылдау бункері немесе алаңдар мен айдау жолдарын қолдана отырып шахта үстіндегі ғимарат);

11) технологиялық регламент - ұйымның өндіріс әдістерін, технологиялық нормативтерін, техникалық құралдарын, технологиялық үдерісті жүргізу шарты мен тәртібін белгілейтін, дайын өнімді сапа көрсеткішімен алуды қамтамасыз ететін, стандарт талаптарына жауап беретін, сондай-ақ жер асты қауіпсіз жүргізуді және өндірістің оңтайлы техникалық-экономикалық көрсеткішіне қол жеткізуін анықтайтын ішкі нормативтік құжат;

12) паспорт - өнімнің сипаттамалары туралы мәліметті және онымен қауіпсіз жұмыс істеуді қамтамасыз ету жөніндегі шараларды қамтитын құжат;

13) шахталық көтергіш қондырғы - көтергіш машинадан, көтергіш жабдық пен тау-кен техникалық құрылыстардан тұрады;

14) шахталық қондырғыларды қайта көтеру - көтеру сауытын түсіру кезінде оның қалыпты жағдай деңгейінен аспауын қамтамасыз ету.

3. Қазақстан Республикасы нарығындағы шахталық көтергіш
қондырғылар айналымының шарттары

6. Егер шахталық көтергіш қондырғылар (бұдан әрі - қондырғылар) осы Техникалық регламент талаптарына сәйкес келмесе және адам өмірі мен денсаулығына және қоршаған ортаға залал келтіруі мүмкін болса, олар нарықта сатылмайды.

7. Дайындаушы ұсынатын әрбір қондырғыны пайдалану, оған техникалық қызмет көрсету және жөндеу жөнінде мемлекеттік және орыс тілдеріндегі таңбасы мен ілеспе құжаттары болуы тиіс, бұл ретте мыналар қамтылуы тиіс:

1) өнім паспорты мен жобалық құжаттар;

2) шахталық көтергіш қондырғыларды монтаждау, жинақтау, жөндеу немесе реттеу бойынша нұсқаулық;

3) шахталық көтергіш қондырғыларды пайдалану бойынша нұсқаулық;

4) қондырғылар мен жинақтау бірліктерінің жинақтау сызбалары;

5) жинақтау бірліктерінің паспорттары (көтергіш машина және т.е.с);

6) болат арқандардың паспорттары;

7) прокат пен бекіту бөлшектерінің паспорттары;

8) жиынтықтау ведомосі;

8. Пайдалану жөніндегі нұсқаулықта мыналар көрсетіледі:

1) қондырғыларды штаттық қолдану бойынша нұсқаулар, пайдалану кезінде сақталуы тиіс қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі шаралар (пайдалануға беруді, мақсаты бойынша пайдалануды, техникалық қызмет көрсетуді, жөндеудің барлық түрі мен техникалық куәліктерді, қорғау құралдарын, тасымалдауды және сақтауды қоса алғанда);

2) қызмет ету мерзімінің белгіленген көрсеткіштері немесе белгіленген ресурс;

3) сындарлы ақаулардың апатқа әкеп соқтыратын, персоналдың жол беруі мүмкін қателіктерінің және көрсетілген қателіктердің алдын алатын іс-қимылдың тізбесі;

4) шекті жағдайлар өлшемдері.

4. Шахталық көтергіш қондырғыларға қойылатын қауіпсіздік
талаптары

9. Қатерді рұқсат етілетін деңгейге дейін төмендету мүмкін болмаған жағдайда жобада адам өмірі мен денсаулығына және қоршаған ортаның қауіпсіздігін қамтамасыз ететін шаралар жүйесі қарастырылуы тиіс.

10. Қондырғы көтергіш машинадан, көтергіш жабдықтан және тау-кен техникалық құрылысынан тұруы тиіс.

11. Барлық тік тау-кең өндірулерінің түрлері үшін көтергіш машина мынадай номиналды жылдамдықты қамтамасыз етуі тиіс:

1) көтергіш сауыттарда (көтерме, қауға) адамдарды көтеру және түсіру кезінде бағыттаушы өткізгіштер бойынша 8 м/с артық емес, ал бағыттаушы болмаса - 1 м/с артық емес;

2) көтергіш сауыттарда жүктерді көтеру және түсіру кезінде бағыттаушы өткізгіштер бойынша 12 м/с артық емес, бағыттаушы болмаса - 2 м/с артық емес;

3) көтергіш сауыттарға ілінген жүктерді түсіру-көтеру кезінде, осы көтергіш үшін номиналды жылдамдықтан 1/3 аспауы тиіс.

4) адамдарды қауғаларда көтеру және түсіру кезінде бағыттаушы бойынша ең жоғары жылдамдық 8 м/с артық емес, ал бағыттаушы жоқ орындарда - 1 м/с артық емес.

12. Барлық тік және көлбеу (30^о аса) өндірулердің көтергіш қондырғылары үшін көтергіш сауыттардың жылдамдығын азайту көлемі 1 м/с, ал көлбеу бұрышты (30^о кем) өндірулер үшін - 0,7 м/с аспауы тиіс. Адамдарды көтеруге және түсіруге арналған тік және көлбеу (30^о аса) өндірулердің кептіргіш қондырғылары үшін жылдамдығын үдету көлемі — 1 м/с, ал көлбеу бұрышты (30^о кем) өндірулер үшін - 0,7 м/с аспауы тиіс.

Жүктерді көтергіш қондырғылар үшін жылдамдықты үдету жобалық құжаттамамен анықталады.

Бағыттаушысы жоқ қозғалыс учаскесіндегі оқпандарды өткізу кезінде және қауғаларға тиеу кезінде көтергіш сауыттардың жылдамдығын үдету және азайту - 0,3 м/с, ал арқанды жіберу, қауғаны көтеру кезінде тынышталуы үшін және оны орнына қою кезінде 0,1 м/с аспауы тиіс.

13. Көтергіш машинаның тежегіш құрылғысы жұмыс режимінде жылдамдықты реттеуді және авариялық жағдайда алдын ала сақтандыру тежегішін қамтамасыз етуі тиіс. Тежеу екі тежегіш жетегімен жүзеге асырылуы және машиниспен де, автоматты түрде де басқарылуы тиіс. Сақтандыру тежегішін қосу көтергіш машина қозғалтқышын желіден автоматты ажыратумен қатар жүруі тиіс.

14. Тежегіштен басқа барабанның жай-күйін реттеу немесе тежегіш Құрылысын жөндеу жағдайларында әрбір көтергіш машинада тоқтатқыш құрылғы қарастырылуы тиіс. Оларды иіннен қашықтықтан ажыратуға мүмкіндік беретін барабандарды қолдану кезінде (көтергіш сауыттардың өзара жағдайын реттеу мақсатында) босатылатын барабанның алдын ала тоқтатылуын қамтамасыз ететін бұғаттау қарастырылуы тиіс.

15. Көлбеу бұрышы 30^о жоғары тік және көлбеу көтерілулерде алдын ала сақтану тежелуі кезіндегі тежелу сәті машина үшін жүктің көтерілу немесе түсірілу кезінде айналымның 3 есе статикалық сәтінен кем болмауы тиіс. Жұмыс тежегіші қажет болған жағдайда осындай көлемді тежегіш сәтін алу мүмкіндігін қамтамасыз етуі тиіс. Көлбеу бұрышы 30^о төмен алдын ала сақтану тежелу сәті осы Техникалық регламентке 2-қосымшаның 1-кестесінде келтірілген мәндерге сәйкес келуі тиіс.

Жұмыс және алдын ала сақтану тежегішінің екі жеке жетегі болған кезде, бірігіп әрекет ету кезінде туындайтын сәттерді біріктіру салдарында есептіден асып кететін тежелу сәтінің пайда болу мүмкіндігі болмауы тиіс.

Бос барабанды ауыстырған кезде тежегіш құрал бір тежегіш шкивте көтергіш сауыт салмағы мен арқанның бір саласынан қалыптасатын 1,2 статикалық сәттен кем емес тежелу сәтін дамытуы тиіс.

16. Тежегіштерді есептеу кезінде ағаш қалыптар мен тежегіш құрсауы арасындағы үйкелу коэффициента 0,35, ал прессмассалық қалып пен құрсау арасында 0,3 деп қабылданады. Тежелу сәтінің көлемін анықтау үшін машинаны монтаждау аяқталғаннан кейін немесе тежегіш қалыптарын жаңасына ауыстырғаннан кейін, бұл прессмассаның бұрынғы сыналу нәтижелеріне қарамастан прессмассалық тежегіш қалыптардың үйкелу коэффициентінің нақты мәніне тексеріс жүргізілуі тиіс.

17. Барлық типті көтергіш машиналармен жабдықталған, көлбеу бұрышы 30^о жоғары тік және көлбеу өндірулерде көтергіш қондырғылар үшін алдын ала сақтану тежегішін қосқан кезде, машинаны бәсеңдетудің есепті жүкті түсіру кезінде 1,5 м/с кем емес және есепті жүкті көтеру кезінде 5 м/с артық емес бекітілген мәндері қамтамасыз етілуі тиіс, бос скиптерді тасымалдау кезінде бәсеңдеудің төменгі шегі 2,0 м/с болуы тиіс.

Шкивті қондырғыларда жұмыс немесе алдын ала сақтану тежелуінен туындайтын бәсеңдеу үйкелісі шкивте арқанның жылжу мүмкіндігін туғызатын көлемнен аспауы тиіс.

Жүкті көтеру кезінде жұмыс және алдын ала сақтану тежелуінен туындайтын 30^о төмен көлбеу бұрышында бәсеңдеу көлемі осы Техникалық регламентке 2-қосымшаның 2-кестесінде көрсетілген мәннен аспауы тиіс (сауыттың арқанға жылжуының болмау шартымен).

Көлбеу бұрышы ауыспалы өндірулер үшін бәсеңдеу осы өндірудегі ең төменгі көлбеу бұрышымен анықталады.

Осы Техникалық регламентке 2-қосымшаның 2-кестесінде көрсетілмеген көлбеудің аралық бұрыштары үшін бәсеңдеу көлемі сызбалы интерполяция жолымен анықталады.

Екі сатылы алдын ала сақтану тежелуін қамтамасыз ететін тежегіш құрылғылар үшін барлық жоғарыда көрсетілген бәсеңдеу көлемдері бірінші сатымен қалыптасуы тиіс.

18. Тежегіштің атқарушы органы қалыптардың аса тозуы кезінде машинаның тежелмеу мүмкіндігін болдырмайтын бекіткішпен жабдықталуы тиіс.

19. Көтергіш машинаның алдын ала сақтану тежелуінің бос жүру ұзақтығы 0,3 с аспауы тиіс.

Алдын ала сақтану тежелуінің жұмыс істей бастау уақыты (бос жүру уақытын есептегенде) 0,8 с аспауы тиіс.

20. Қорғау шынжырының кез келген ажырауы оның әрекет ету ұзақтығына қарамастан, көтергіш машинаның әрекетін тек машинист немесе қызмет көрсетуші персонал тоқтата алатын алдын ала сақтану тежелуін туындатуы тиіс.

21. Әрбір көтергіш машинаның:

1) өздігінен жазатын жылдамдық өлшегішінің (3 м/с астам жылдамдығы бар машиналар үшін);

2) вольтметр мен амперметрінің;

3) тежеуіш жүйесіндегі қысылған ауа немесе майды көрсететін манометрлерінің ақаусыз жұмыс істейтіні тексерілген болуы тиіс.

22. Тік өндірулерде адамдарды және жүктерді түсіру және көтеру үшін қызмет ететін адамдарды, жүктерді көтергіш қондырғылар мынадай талаптарды қанағаттандыруы тиіс:

1) адамдарды түсіру электродинамикалық тежелу құрылғысымен, сондай-ақ генераторлық режим мүмкіндігін қамтамасыз ететін құрылғылармен жабдықталған электр жетекті көтергіш машиналармен жүзеге асырылуы тиіс;

2) электродинамикалық тежелу схемасында қозғалыс жылдамдығы 1,5 м/с артық емес көтергіш қондырғыларды қоспағанда, кері байланыс көзделуі тиіс;

3) электрлік тежелу жүйесінің схемасы бұзылған жағдайда алдын ала сақтану тежегіші жұмыс істей бастауы тиіс.

23. Көтергіш сауыттар тіркемелі құрылғылармен және ұстап алу, ырғақты тоқтау мен көтермені немесе вагоншаны баяу тоқтату үшін сенімді, тоқтаусыз әрекет ететін автоматты құрылғылармен (парашюттермен) жабдықталуы тиіс.

Бoc көтермелерді парашютпен тежеу кезінде бәсеңдеу 50 м/с аспауы, ал адамы бар көтермелерді тежеу кезінде - 6 м/с кем болмауы тиіс.

24. Шахталық көтермелер мен скиптерді көтергіш арқанға қосуға арналған тіркемелі құрылғылар мыналарды қамтамасыз етуі тиіс:

1) негізгі аспалының істен шығуы кезінде көтерменің апатсыз жұмыс істеуін;

2) көтерме тұрақтылығын;

3) арқандардың біркелкі тартылуын;

4) онда бекітілген арқанның жаңа арқанның агрегаттық беріктілігінің 85 %-дан кем емес беріктігін;

5) қозғалыс кезінде ілгек аузын жабатын және оның өз бетімен ажырауын болдырмайтын құрал-саймандарының болуын;

6) беріктік қоры (статистикалық жүктеме есебіне қатысы бойынша): тіркемелі құрылғы мен ұңғымалы қауға тұтқалары үшін — 13 еседен; өтетін жабдықтардың тіркемелі құрылғылары үшін - 10 еседен кем емес. Адамдарды көтеретін көтергіш қондырғылардың тіркемелі және аспалы құрылғылары түсірілетін адам санының шекті салмағына қатысты 15 есе; өткізгішті және кері қайтару арқандардың тіркемелі құрылғылары үшін - 6 есе беріктік қорын қамтамасыз етуі тиіс.

25. Бүгілу және созылу немесе сығылудың біріккен әсері жағдайында жұмыс істейтін қондырғылардың тіркемелі құрылғылар бөлшектері (сырға, сақина, ілгек және т.с.с.) өту шегіне қатысты 4 есе беріктілік қорымен есептелуі тиіс.

Қауға тұтқасы және корпуспен тұтқаны қосатын бөлшектер, сондай-ақ сырғалық саңылаулардың тұтқасы 13 есе беріктік қорымен дайындалуы тиіс.

26. Барлық түрлі тіркемелі құрылғылардың жасаушысы, зауыт нөмірі және жасалған күні көрсетілген таңбасы болуы тиіс.

27. Көтергіш сауыттардың тоқтатқыш құрылғыларының жетектері көтерменің алдын ала сақтандыру есіктерімен (торларымен) бұғауланған болуы немесе қос бұғаулау бекіткіші болуы тиіс.

28. Адамдарды түсіруге және көтеруге қызмет ететін көтермелерде тұтас ашылатын металл шатыр немесе ашылатын тесігі бар шатыр, сондай-ақ тұтас берік едені болуы тиіс. Еденде тоқтатқыш құрылғыларды қарауға қажетті орындарда сенімді бекітілген шешілмелі бөлшектер немесе тартпалы қақпақтар болуына рұқсат беріледі. Көтерменің ұзын жақтары (бүйірлері) толық биіктігіне металл табақтармен қапталуы тиіс; көтерменің өткізгішке қарсы жағын тесігі бар металл табақтармен қаптауға тыйым салынады. Көтерменің ұзын жақтарына ұстағыштар орнатылуы тиіс.

29. Көтерменің қысқа (бүйір) жақтарына көтермеден адамдардың құлап қалу мүмкіндігін болдырмайтын есіктер орнатылуы тиіс. Есіктер конструкциясы көтерменің қозғалысы кезінде оның секіруіне жол бермеуі тиіс. Есіктер көтерменің ішіне қарай ашылып, сыртта орналасқан ілгішпен бекітілуі тиіс. Көтермеге ілесіп жүретін адам (лифтер) қызмет көрсеткен кезде есік ілгішін көтерменің ішкі жағына орналастыруға болады.

30. Жүктерді және адамдарды көтеретін көтермелердің көтерме астымен ірі габаритті жабдықтар мен ұзын материалдарды көтеруге және түсіруге арналған аспалы құрылғылары болуы тиіс, ал есіктері мен қоршағыш құрылғылары шешілмейтін болуы тиіс.

31. Көлбеу және тік өндірулер бойымен адамдар мен жүктерді көтеруге және түсіруге арналған тепе-теңдігі бар қондырғылар мынадай талаптарды қанағаттандыруы тиіс:

1) тепе-тендіктің көтергіш арқаны сауыттың көтергіш арқанының диаметрімен бірдей болуы тиіс және оны қадағалауға және сынауға сауыт арқанына қойылатын талаптармен бірдей талаптар қойылуы тиіс;

2) тек адамдарды көтеруге және түсіруге арналған қондырғылар үшін тепе-теңдік салмағы сауыт салмағына сауытқа сыятын барынша көп адамдар саны салмағының жартысын косқанмен тең болуы тиіс, ал адамдарды көтеретін қондырғылар үшін көтерме салмағына осы көтермеде көтерілетін барынша көп есепті жүктер салмағының жартысын қосқанмен тең болуы тиіс.

Адамдарды көтеру қондырғыларында адамдарды тасымалдау кезінде жеке жағдайларда тепе-теңдіктің мәні көтермедегі бос вагоншалардың салмағына тең мәнге дейін азайтылуына рұқсат етіледі;

3) тепе-теңдіктер осы мақсат үшін құрастырылған бағыттаушылар бойынша қозғалуы тиіс.

Көлбеу өндірулерде тепе-теңдіктер көтерме бөлімшелерінен берік қоршаулармен бөлінуі тиіс.

32. Шахталық көтергіш қондырғыларда тек болат көтергіш арқандар қолданылуы тиіс.

Көп арқанды көтергіштер үшін цинк жалатылған сымнан немесе арнайы, жабыны бар, таттануға қарсы тұрақтылықты қамтамасыз ететін негізгі және теңестіретін арқандар қолданылуы тиіс.

33. Барлық жүйелердің көтергіш қондырғыларына арналған арқандар ілу кезінде төменде көрсетілгеннен кем емес беріктілік қорына ие болуы тиіс:

1) адамдар және апаттық-жөндеу көтергіш қондырғылары үшін 9 есе;

2) адамдарды көтеру көтергіш қондырғылар үшін 7,5 есе;

3) тек жүктерді түсіруге және көтеруге қызмет ететін көтергіш қондырғылар үшін 6,5 есе;

4) жылжымалы көтергіш қондырғылар, пайдалану шахталарының арқан өткізгіштері мен құтқару сатылары үшін 6 есе;

5) үйкелу шкивтері бар көтергіш қондырғылар (адам, адам және жүк көтеретін) және адам көтеретін көп арқанды көтергіш қондырғылар үшін 8 есе;

6) жүктер көтеретін көп арқанды көтергіш қондырғылар үшін 7 есе;

7) арқан өткізгіштер мен ұңғымалы көтергіш қондырғылардың уатпа арқандары үшін 5 есе;

8) парашюттердің тежегіш арқандары үшін динамикалық жүктемеден 3 есе (динамикалық жүктеме парашют қондырғысы жобасының мәліметтері бойынша қабылданады).

34. Негізгі және косалқы көтергіш қондырғыларда көтергіш ретінде жалпақ арқандарды қолдануға рұқсат етілмейді. Жалпақ арқандарды ұңғымалы қондырғыларда, сондай-ақ барлық көтерілулерде төменгі теңестіруші арқандар ретінде қолдануға рұқсат беріледі.

35. Арқанды өткізгіштері бар бір арқанды көтергіш қондырғыларда көтергіш сауыттардың екеуі үшін де негізгі арқандар диаметрі, құрылымы және орау бағыты бірдей болып ілінуі тиіс.

36. Парашюттердің амортизациялық, сондай-ақ тежегіш арқандары ретінде органикалық орталығы бар айқыш орамды айналмайтын дөңгелек түйінделген арқандар қолданылуы тиіс. Тежегіш арқандардың сыртқы сымдарының диаметрі 2 мм кем болмауы тиіс.

37. Ең төменгі орам диаметрінің арқан диаметріне қатынасы мыналардан кем болмауы тиіс:

1) үйкелу шкиві бар бір арқанды көтергіш машиналар үшін - 120;

2) ауытқымалы шкиві бар көп арқанды көтергіш машиналар үшін - 95;

3) жер бетіндегі көтергіш қондырғылардың бағыттаушы шкивтері мен барабандары үшін және ауытқымалы шкиві жоқ көп арқанды қондырғылар үшін - 79;

4) жер асты көтергіш машиналары мен шығырларының бағыттаушы шкивтері және барабандары үшін, сондай-ақ өндірулерден өту кезінде қолданылатын машиналар мен шығырлар үшін - 60;

5) жыныс үйінділерінде қолданылатын бағыттаушы шкивтердің қозғалмалы көтергіш машиналары үшін - 50.

38. Тік және көлбеу (60^о жоғары) пайдалану оқпандарындағы жүктер мен адамдарды көтеретін және адам көтеретін қондырғылар үшін барабандағы арқан орамы бір қабатты болуы тиіс.

Мыналарға рұқсат етіледі:

1) жер бетіндегі жүк көтеретін тік көтергіш қондырғылар үшін және көлбеу бұрышы 30^о - 60^о өндірулер бойымен адамдарды көтеру және түсіру кезінде - барабандағы арқанның екі қабатты орам;

2) көлбеу бұрышы 30^о дейінгі көлбеу өндірулер бойымен адамдарды көтеру және түсіру кезінде, тік және көлбеу өндірулердің өтуі кезінде, жүк көтеретін жер асты көтергіш қондырғылары мен жер бетіндегі жүк көтеретін көлбеу тасымалдау қондырғылары үшін - үш қабатты орам.

39. Көтергіш машина барабандарының екі жағынан арқанның 1,5 диаметрінен кем емес биіктіктегі ребордалары болуы тиіс.

Барабанның орамды бетінде орам қабаттарының санына байланыссыз кесілген шиыршық жырашықтары болуы тиіс.

Барабанда арқан орамы бір қабаттан көп болған жағдайда барабан ребордасы жоғарғы қабатқа арқанның 2,5 диаметрінен шығып тұруы тиіс.

40. Бағыттаушы өткізгіштер көтергіш бөлімшеде көтермелер мен скиптердің шахталық оқпанының діңіне параллель бір қалыпты қозғалысын қамтамасыз етуі тиіс.

Бағыттаушы өткізгіштер металл (рельстік және қораптық бөліністі) және арқанды болуы мүмкін.

Арқан өткізгіштерді қолдану барысында сауыттың ауытқуы және оның өз діңінің айналасында айналу мүмкіндігі жоққа шығарылады.

41. Бағыттаушы шкивтер көтергіш арқандардың шахталық оқпан бойымен қозғалыс бағытын қамтамасыз етуі тиіс.

42. Бағыттаушы шкивтер мен барабандардағы арқан қылының ауытқу бұрышы (девиация) 1^о30' аспауы тиіс; бицилиндрлі-конустық барабандарда қыртыс жер үстімен орындалу жағдайында барабанның кіші цилиндрі жағынан ауытқу бұрышының 2^о дейін ұлғаюына рұқсат етіледі; конустық барабандарда үлкен диаметр жағынан ауытқу бұрышы 1^о және кіші диаметр жағынан 2^о аспауы тиіс. Үйкелу шкиві бар көтергіш қондырғыларда копердегі бағыттаушы шкивтер үйкелу шкивтерімен бірдей тік жазықтықта орналасуы тиіс. Ұңғымалы бағыттаушы шкивтерде және ұңғымалы жүк шығырлы барабандарда арқан қылдарының ауытқу бұрышы (девиация) 2^о30' аспауы тиіс.

43. Бағыттаушы шкивтер орналасқан коперлер алаңы шкивтерді ауыстыруды қамтамасыз ететін көтергіш құрылғылармен жабдықталған болуы тиіс. Қысқы уақытта алаңдағы температура плюс 5^о С төмен болмауы қамтамасыз етілуі тиіс.

44. Машиналар, механизмдер және шахталық көтергіш қондырғы құрылғыларының барлық ашық қозғалыстағы бөліктері сенімді қоршалған болуы тиіс.

45. Шахталық көтергіш қондырғы байланыс құрылғыларымен жабдықталуы тиіс:

1) ескерту;

2) жедел;

3) апаттық;

4) бақылау;

5) жөндеу.

46. Сигнал беру жүйесінде кез келген көкжиектен сигнал беру мүмкіндігі көзделуі тиіс.

Сигнал беру құрылғылары көтергіш машинаның рұқсат беру белгісін алғанға дейін іске қосылуына бөгет жасайтын бұғаулау бекіткіші болуы тиіс.

47. Шахталық көтергіш қондырғылар тек жарылысқа қауіпсіз орындалған электр жабдықпен (электр қозғалтқыштар, іске қосқыштар және басқа аспаптар) жабдықталуы тиіс.

48. Аса көтерілу және жылдамдықты асырудан қорғау үшін шахталық көтергіш қондырғылары мынадай сақтандырушы құрылғылармен жабдықталуы тиіс:

1) көтергіш машиналарды сөндіруге және сауытты қабылдау алаңы деңгейінен (жүк түсірілгеннен кейінгі қалыпты жағдайда) 0,5 м жоғары көтерген кезде сақтандыру тежегішін қосуға арналған, коперде орнатылған ақырғы сөндіргішті әрбір көтергіш сауыт (тепе-теңдіктер) үшін және тереңдікті көрсеткіште немесе жүруді реттегіште орнатылған және коперде орналастырылған ақырғы сөндіргіштердің жұмысын қайталауға арналған 2 ақырғы сөндіргіш. Көлбеу өндірулерде ақырғы сөндіргіштер аялдамадан 0,5 м қашықтықта орналасуы тиіс: адамдарға арналған вагоншаларда - жоғарғы түсіру алаңында адамдарды түсіру кезінде; жүктер партиясында - оның көлбеу кіріске түсуінің алдында.

Аудармалы көтермелері бар көтергіш қондырғылардың көтермедегі адамдарды түсіруге арналған алаң деңгейінен 0,5 м жоғары коперде орналастырылған қосымша ақырғы сөндіргіштері болуы тиіс. Бұл ақырғы сөндіргіштердің жұмысы, тереңдікті көрсеткіште (жүруді реттегіште) орналастырылған ақырғы сөндіргіштермен қайталануы тиіс.

Копердегі қайталаушы ақырғы сөндіргіштерді негізгілермен бір деңгейде орнатуға олар жеке кабельдермен қоректенген кезде және машинаны басқару пультінде олардың әрқайсысына сөндіргіштердің дұрыстығын тексеруге арналған жеке тетікшелер (қалыбын бекітпей) орналастырылғанда рұқсат етіледі. Аудармалы көтермелері бар көтергіш қондырғылардағы қосымша ақырғы сөндіргіштер (негізгі және қайталаушы) "жүк" немесе "адам" деп берілген белгіге байланысты қорғау шынжырына қосылуы тиіс;

2) қалыпты жүрістің барынша көп жылдамдығын 15 %-дан асырған жағдайда қондырғыны сөндіргіш аппаратпен;

3) сауыттың қабылдау алаңдарына жақындауына рұқсат бермейтін жүктерді түсіру-көтеру кезінде 1,5 м/с артық жылдамдықта және адамдарды түсіру-көтеру кезінде 1 м/с аспайтын және сауыт жақындауының жылдамдығы 15 % асқан кезде жұмыс істей бастайтын жылдамдықты шектегішпен. Алдын ала сақтандыру тежегішінің неғұрлым ауыр режимі кезіндегі бәсеңдеу кезеңінде жылдамдықты шектегіш көтергіш сауыттардың аса көтерілуін және қатты қонуын болдырмауы тиіс (бұл талап біркелкі жүру жылдамдығы 2 м/с аспайтын және 3 м/с астам жылдамдықпен пайдаланылатын қайтадан жөнделген көтергіш қондырғыларға қолданылады);

4) коперде және зумпфте орналастырылған амортизациялық құрылғылармен (тек көп арқанды көтергіштерге қатысты қолданылады).

49. Шахталық көтергіш қондырғылар мынадай қорғағыш және бұғаттағыш құрылғылармен жабдықталуы тиіс:

1) электр қозғалтқыштың шамадан артуы және кернеу болмаған кезде әрекет ететін барынша көп және нөлдік қорғағышпен;

2) қылдың салбырауынан және оқпанда арқанның жіберілуінен

қорғағышпен;

3) ашық торларда машинистің "Тоқта" белгісін іске қосатын және горизонттың қабылдау алаңында көтерме болмаған кезде, торлардың ашылуын болдырмайтын қабылдау алаңдарында оқпандардың сақтандырғыш торларын бұғаттағышпен;

4) сауытты қайта көтеруден кейін тек қайта көтеруді жою бағытында қозғалтқышты іске қосуға мүмкіндік беретін бұғаттағышпен;

5) реверс байланыстырғыштары, сондай-ақ динамикалық тежегі шарасындағы доғалы бұғаттағышпен;

6) егер жұмыс тежегішінің сабы "тежелген" жағдайында болмаған, ал басқару аппаратының сабы (контроллер) - нөлдік жағдайда болған кезде сақтандырғыш тежегішті түсірудің алдын алатын бұғаттағышпен;

7) бекіткішті тұрғызу кезінде оқпанды ұңғылағанда және оқпан кенжарына жақындағанда қауғаның тоқтауын оның жұмыс сөресіне жеткеніне дейін 5 м бұрын тоқтатуды қамтамасыз ететін бұғаттағышпен;

8) жүкті түсіру қисықтарында сауыттардың іркіліп қалуынан қорғағышпен;

9) арқандардың жылжып кетуінен қорғайтын бұғаттағышпен.

50. Көтергіш машиналар машинистке оқпандағы сауыттар жағдайын көрсететін аппаратпен (индикатормен) және бәсеңдеу кезеңін бастау қажеттігі туралы сигнал беретін автоматты қоңыраумен жабдықталуы тиіс.

5. Таңбалауға қойылатын талаптар

51. Таңбалау "Буып-түюге, таңбалауға, затбелгі жапсыруға және оларды дұрыс түсіруге қойылатын талаптар" техникалық регламентін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 21 наурыздағы N 277 қаулысының талаптарына сәйкес жүргізіледі.

52. Көтергіш қондырғылардың және қажет болған кезде жекелеген жинақтау бірліктерінің мемлекеттік және орыс тілдерінде жазылған анық және өшірілмейтін таңбасы болуы тиіс.

6. Монтаждау кезіндегі талаптар

53. Көтергіш қондырғының монтажы дайындаушының техникалық құжаттамасына, өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптары сақталған жобалық құжаттамаға сәйкес жүргізіледі.

54. Жобалық құжаттамадан ауытқуға жобалық ұйым және қондырғы жасаушының келісімінсіз рұқсат берілмейді.

55. Қондырғыны монтаждау кезінде материалдардың, арқандардың, бөлшектердің, қондырғылардың жинақтау бірліктерінің сапасына, нормативтік құжаттарына ішкі бақылау, сондай-ақ орындалған жұмыс сапасына операциялық бақылау жүргізіледі. Бақылау нәтижелері өнім сапасы мен атқарылған жұмыстарды дәлелдейтін барлық құжаттар тіркеле отырып, актімен ресімделеді.

56. Қолдану мерзімі өтіп кеткен өнімдер мен материалдар монтажға тек тексеріс жүргізілгеннен, ақаулар жойылғаннан, сынаулар, сараптама және олардың сапасы мен қолдануға қауіпсіздігін растайтын басқа жұмыстардан кейін берілуі мүмкін.

57. Коррозиямен зақымдалған, деформацияланған, қорғау қабаттары бүлінген жинақтау бірліктерін, бөлшектерін және қондырғының өзге өнімдерін монтаждауға рұқсат берілмейді.

7. Пайдалануға қабылдауға қойылатын талаптар

58. Көтергіш қондырғы монтаждау мен жинақтау жұмыстары орындалғаннан кейін және орындалған жұмыстардың сапасын дәлелдейтін құжаттар ресімделгеннен кейін көзбен шолынады және сыналады.

59. Көзбен шолып қарау кезінде жөнделген жабдықтардың жобалық және құрылымдық құжаттамаларға сәйкестігі, барлық жобалық бекіткіштердің дұрыс орнатылғаны тексеріледі.

60. Қондырғы толығымен сыналады.

61. Көтергіш сауыттар, тіркемелі құрылғылар, парашюттер, бағыттаушы кебістер, өткізгіштер, тоқтатқыштар, жұдырықшалар, шайқалмалы алаңдар, тиеу және түсіру құрылғылары, коперлі шкивтер, олардың футеровкасы мен мойынтіректер, көтергіш машинаның барлық элементтері (барабан, тежегіш құрылғылар, сақтандырушы және реттеуші аппаратура, жетек және т.б.) қаралуы және тексерілуі тиіс.

8. Пайдалану кезіндегі талаптар

62. Ұйым пайдалану кезіндегі қауіптер тізбесін құрайтын, жұмыс өндірісін қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ететін технологиялық регламент әзірлейді.

63. Кемінде 15 күнде бір рет сақтандыру тежегішінің және бәсеңдетілген жылдамдық кезінде жасанды көтеру жолымен көтеруге қарсы барлық сөндіргіштердің жұмысының дұрыстығын тексеру жүргізілуі тиіс. Тексеру нәтижелері "Көтергіш қондырғыларды қарау нәтижелерін жазу журналына" жазылады.

64. Кемінде жылына бір рет бағыттаушы шкивтерді оқпан діңіне және көтеру діңіне, сондай-ақ олардың желобтарының орташа жазықтығының тіктігіне және айналу діңдерінің көлденеңдігіне теодолиттік тексеру жүргізіледі.

65. Жылына бір рет көтергіш қондырғыларға тексеру және жөндеу жүргізіледі.

Жаңадан пайдалануға берілетін тежегіш құрылғылары мен иіндерді тексеру кезінде олардың дефектоскопиясы жүргізіледі.

Кейіннен дефектоскопия кемінде 3 жылда бір рет тұрақты түрде жүргізіледі.

Тексеру және жөндеу өндірісімен бір уақытта, көтергіш машина қондырғыларының және өткізгіштердің тозуына толық маркшейдерлік тексеріс жүргізіледі, ол туралы акт жасалады.

Көтергіш қондырғыны тексергеннен және жөндегеннен кейін бақылау сынағы жүргізіледі.

Бақылау сынағының нәтижелері бойынша акт жасалады.

66. Тексеруден және жөндеуден 6 ай өткеннен кейін әрбір пайдаланылатын және ұңғымалы көтергіш қондырмаға техникалық қарау жүргізілуге тиіс.

Жүргізілген қарау және сынау туралы акт жасалады.

67. Бір арқанды және көп арқанды үйкеліс шкивтері бар қондырғылардағы арқандар мен төменгі теңестіруші арқандардан басқа көтергіш арқандар әрбір 6 ай сайын қайта сыналады.

Тек жүк және апаттық көтергіштердің, сондай-ақ сөрелер мен құтқарушы сатыларды ілуге арналған арқандардың алғашқы қайта сыналуы 12 айдан кейін және одан кейін әрбір 6 ай сайын жүргізіледі. Арқандарды қайта сынау мерзімі оларды ілген сәтінен бастап есептеледі.

68. Үйкеліс шкиві бар қондырғылардағы (бір арқанды және көп арқанды) Көтергіш және теңестіргіш арқандардың қызмет етуінің шекті мерзімі 2 жыл болып белгіленеді.

Жекелеген жағдайларда дефектоскопией арқандарды тексергеннен кейін олардың қызмет ету мерзімі ұйымның техникалық басшысы тағайындайтын арнайы комиссияның шешімімен ұзартылуы мүмкін.

Цилиндр барабанды машиналардың төменгі теңестіргіш арқандары мен тежегіш арқандарының қызмет етуінің шекті мерзімі 4 жыл болып белгіленеді.

Арқандардың қызмет етуін 4 жылдан артық мерзімге ұзарту тек оның жағдайын бақылау үшін қосымша шараларды жасағаннан және жүзеге асырғаннан кейін рұқсат етіледі.

69. Егер қайта сынау кезінде оның беріктілік қоры төменде көрсетілгеннен кем болса, арқан міндетті түрде шешіліп, басқасымен ауыстырылады:

1) 7 есе - тек адамдар мен апаттық-жөндеу көтергіштері үшін; 6 есе - адамдарды көтеретін көтергіштер үшін; 5 есе - жүктер көтергіштер мен сөрелер ілгіштері, құтқарушы сатылар үшін;

2) үзілуге және бүгуге сынауға шыдамаған сымдардың қосынды алаңы арқанның барлық сымдарының көлденең қиылыстарының жалпы алаңының 25 %-ы жетеді.

Ауыспалы беріктілік қоры бойынша есептелген 600 м астам тереңдікті тік оқпандардың арқандарына тек осы Техникалық регламенттің 2) тармақшасының талаптары қолданылады.

70. Үйкеліс шкивтері бар қондырғылардағы әрбір көтергіш және төменгі теңестіргіш арқандар тәулік сайын 0,3 м/с артық емес қозғалыс жылдамдығында мұқият қаралады. Бұл ретте арқанның барлық ұзындығы бойымен үзілген сымдардың жалпы саны анықталады. Апта сайын арқандарды қосымша қараудан өткізіп тұру қажет, бұл кезде неғұрлым бүлінген жерлердегі есудің бір қадамындағы сымдардың үзілу саны есептеледі. Арқан сымдарының жалпы санының 2 % асатын учаскедегі (қадамдағы) үзілген сымдар саны есептік құжатта тіркеледі.

Парашюттердің тежегіш арқандары, өткізгіш арқандар және барабанды машиналары бар көтергіш қондырғылардың төменгі теңестіргіш арқандары апта сайын қаралады.

Көтергіш және төменгі теңестіргіш арқандарды қарау үшін қарау кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ететін және барлық ұзындығы бойынша арқандардың жағдайын бақылауды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін арнайы алаңдарды жабдықтау қажет.

Ай сайын арқандарға бөлшектік қосымша тексеру жүргізу қажет.

71. Футеровканы бекітетін бұрандалар, жетекші шкивтердің футеровка сегменттері апта сайын тексеріледі. Бұл кезде табылған жарамсыз бұрандалар дереу жаңасымен ауыстырылады. Бағыттаушы шкивтердің және үйкеліс шкивтерінің ребордалары арқанның жоғарғы бөлігінен оның диаметрінен 1,5 кем болмай шығып тұруы тиіс.

Футеровка сегменттері олардың тереңдігіне бір диаметр (алғашқы тереңдігін есептемеген кезде), жанына - арқан диаметрінің жартысына тозған кезінде жаңасымен ауыстырылуға тиіс.

72. Футеровканы қолдануды көздемейтін құйылған және мөрленген айналмалары бар шкивтер жаңасымен ауыстырылуға немесе қайтадан құю арқылы қалпына келтірілуге жатады. Қайта құю айналма қалыңдығының тозуы немесе реборданың алғашқы қалыңдығының 50 % дейін тозуы кезінде мамандандырылған ұйыммен жасалынған технологиялық карта бойынша жүргізіледі.

73. Барлық түрлі тіркемелі құрылғылардың зауыттық нөмірі және жасалған күні көрсетілген таңбасы болуы және ілінгеннен кейін 5 жылдан кем емес уақытта жаңасымен ауыстырылуы тиіс.

74. Көтергіш сауыттар, тіркемелі құрылғылар, парашюттер, бағыттаушы кебістер, өткізгіштер, тоқтатқыштар, жұдырықтар, шайқалмалы алаңдар, тиеу және түсіру құрылғылары, коперлі шкивтер, олардың футеровкасы мен мойынтіректері, сондай-ақ көтергіш машинаның элементтері (барабан, тежегіш құрылғылар, сақтандырушы және реттеуші аппаратура, жетек және т.б.) тәулік сайын қаралады және тексеріледі.

Тексеру нәтижелері тігілген "Көтергіш қондырғыны қарау нәтижелерін жазу журналында" жазылады. Егер көтергіш құрылғыларды қарау кезінде кемшіліктер анықталған болса, көтеру және түсіру кемшіліктер толық жойылғанға дейін дереу тоқтатылуы тиіс.

9. Консервациялау және жою кезіндегі талаптар

75. Шахталық көтергіш қондырғыларды консервациялау және жою жөніндегі жұмыстар өнеркәсіптік қауіпсіздік және қоршаған ортаны қорғау бойынша шешімдерді қамтамасыз ететін жобалық құжаттама негізінде жүргізіледі.

10. Сәйкестікті растау

76. Шахталық көтергіш қондырғылардың осы Техникалық регламенттің және қолданылу аясына шахталық көтергіш қондырғылар жататын өзге де Техникалық регламенттердің талаптарына сәйкестігін растау сәйкестікті міндетті түрде растау нысанында жүзеге асырылады.

77. Сәйкестікті растау Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасына сәйкес және "Сәйкестікті растау рәсімдері" техникалық регламентін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 4 ақпандағы N 90 қаулысының талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

11. Техникалық регламентті қолданысқа енгізу мерзімдері мен
шарттары

78. Осы Техникалық регламент қолданысқа енгізілген күннен бастап Қазақстан Республикасы нарығына өткізілетін және пайдалануға берілетін шахталық көтергіш қондырғылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету белгіленген талаптарға сәйкес жүзеге асырылуы тиіс.

79. Техникалық регламенттің талаптарын орындау үшін қолданылатын стандарттау жөніндегі нормативтік құжаттар және олардың құзыреті шегінде қалыптастырылған мемлекеттік органдардың өзге де құжаттары Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласында бекітілген заңнамаларымен белгіленген тәртіппен үйлестіріледі.

80. Орталық және жергілікті атқарушы органдар өз нормативтік құқықтық актілерін осы қаулымен бекітілген Техникалық регламентке сәйкес келтіруді, сондай-ақ олардың бейімделген енгізілуін қамтамасыз етсін.

81. Осы Техникалық регламент алғаш рет ресми жарияланған күнінен бастап алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Техникалық регламентке 1-қосымша

Техникалық регламенттің қолданылу аясындағы өнім түрлерінің
тізбесі

ҚР СЭҚ ТН коды	Өнімнің атауы
1	2
8428	Жүк көтеруге, тасымалдауға, тиеуге немесе түсіруге арналған машиналар мен құрылғылар (мысалы, лифтілер, эскалаторлар, конвейерлер, аспалы жолдар), өзгелері:
8430	Топырақты, пайдалы қазбаларды немесе кенді тасымалдауға, жоспарлауға, профильдеуге, игеруге, нығыздауға, тығыздауға, қазып алуға немесе бұрғылауға арналған машиналар мен өзге де тетіктер; тіреуіштер қағуға және суырып алуға арналған жабдықтар; соқалы және роторлы қар тазартқыштар:

Техникалық регламентке 2-қосымша 1-кесте

Көлбеу бұрышы 30^о-тан төмен болғанда алдын ала тежеу кезіндегі
тежелу сәті мынадай мәндерге сәйкес келуі керек:

Көлбеу бұрышы, градус	5 -:-15	20	25	30
Стеж К = -------- Сстат	1,8	2,0	2,6	3,0

2-кесте

Көлбеу бұрышы 30^о - тан төмен болғанда есепті жүкті көтеру
кезінде жұмыс және алдын ала тежегіштерден туындайтын баяулау
көлемі мынадай мәндерден аспауы керек:

Көлбеу бұрышы, градус	5	10	15	20	25	30
Баяулау, м/сек	1,0	1,8	2,6	3,4	4,2	5,0