ИПС "Әділет"

Об утверждении Программы модернизации жилищно-коммунального хозяйства до 2020 года

Постановление Правительства Республики Казахстан от 1 ноября 2010 года № 1146. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 апреля 2011 года № 473

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 30.04.2011 № 473.

      В целях реализации Указа Президента Республики Казахстан от 17 февраля 2010 года № 925 "О мерах по реализации Послания Главы государства народу Казахстана от 29 января 2010 года "Новое десятилетие - новый экономический подъем - новые возможности Казахстана" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
      1. Утвердить прилагаемую Программу модернизации жилищно-коммунального хозяйства до 2020 года.
      2. Признать утратившим силу постановление Правительства Республики Казахстан от 26 мая 2009 года № 778 "О вопросах модернизации и развития жилищно-коммунального хозяйства Республики Казахстан".
      3. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Утверждена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 1 ноября 2010 года № 1146

Программа
модернизации жилищно-коммунального хозяйства до 2020 года

1. Паспорт Программы

Наименование Программа модернизации жилищно-коммунального
хозяйства до 2020 года

Основания для            Послание Президента Республики Казахстан
разработки               народу Казахстана от 29 января 2010 года
                         "Новое десятилетие - новый экономический
                         подъем - новые возможности Казахстана";
                         Стратегический план развития Республики
                         Казахстан до 2020 года, утвержденный Указом
                         Президента Республики Казахстан от 1 февраля
                         2010 года № 922

Разработчик              Агентство Республики Казахстан по делам
                         строительства и жилищно-коммунального
                         хозяйства

Цель                     Обеспечение потребителей коммунальными
                         услугами надлежащего качества, надежность
                         функционирования систем жизнеобеспечения и
                         повышение эффективности деятельности
                         жилищно-коммунального хозяйства

Задачи                   Модернизация и развитие коммунальных систем.
                         Органы управления объектом кондоминиума
                         самостоятельно обеспечивают нормативную
                         эксплуатацию жилищного фонда.
                         Повышение знергоэффективности в сфере
                         жилищного и коммунального хозяйства.
                         Совершенствование институциональной основы.
                         Привлечение частного капитала в сферу
                         жилищно-коммунального хозяйства

Сроки и этапы            2011 - 2020 годы
реализации               I этап: 2011 - 2015 годы
                         II этап: 2016 - 2020 годы

Целевые индикаторы       Не менее 50 % потребителей к 2015 году и не
                         менее 70 % к 2020 году в каждом регионе
                         страны удовлетворены качеством коммунальных
                         услуг;
                         снижение количества аварий и остановок до 14
                         случаев в год на 1 км коммунальных сетей к
                         2015 году;
                         на основе проведенной инвентаризации
                         формирование регулярно обновляемой базы
                         данных состояния жилого фонда и
                         инфраструктуры коммунальных услуг;
                         увеличение доли предприятий коммунального
                         сектора внедривших современные методы
                         менеджмента;
                         государством предоставляются целевые займы
                         на проекты по модернизации инфраструктуры
                         ЖКХ

Источники и объемы       Объем финансирования мероприятий на первом
финансирования           этапе реализации Программы (2011 - 2015
                         годы) составляет 53 545 млн. тенге, в том
                         числе: республиканский бюджет - 53 545 млн.
                         тенге: в 2011 году - 26 581 млн. тенге, в
                         2012 году - 15 980 млн. тенге, в 2013 году -
                         10 493 млн. тенге, в 2014 году - 208 млн.
                         тенге, в 2015 году - 283,3 млн. тенге.
                         Объемы финансирования на 2012 - 2015 годы
                         будут уточняться в Законе Республики
                         Казахстан "О республиканском бюджете" на
                         соответствующие финансовые периоды.
                         Объемы финансирования второго этапа
                         реализации Программы (2016 - 2020 годы)
                         будут определены по результатам реализации
                         первого этапа

2. Введение

      Программа модернизации жилищно-коммунального хозяйства до 2020 года (далее - Программа) разработана в целях реализации Послания Президента Республики Казахстан "Новое десятилетие - новый экономический подъем - новые возможности Казахстана" и в соответствии с Указом Президента Республики Казахстан от 17 февраля 2010 года № 925 "О мерах по реализации Послания Главы государства от 29 января 2010 года "Новое десятилетие - новый экономический подъем - новые возможности Казахстана", а также Стратегическим планом развития Республики Казахстан до 2020 года, утвержденным Указом Президента Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 922.
      Сфера жилищно-коммунального хозяйства (далее - ЖКХ) до 1993 года финансировалась государством путем выделения дотаций, что привело к высокой степени износа коммунальных сетей и объектов. В 1996 году были начаты системные реформы в ЖКХ, которые позволили отказаться от принципа дотирования ЖКХ и выйти на качественно новый уровень жилищных отношений. Вместе с тем, вопросы дальнейшего развития и модернизации ЖКХ являются актуальными и на данном этапе развития страны.
      ЖКХ представлено двумя основными взаимосвязанными элементами:
      - коммунальный сектор, включающий в себя системы, обеспечивающие водо-, газо-, тепло-, электроснабжение и водоотведение, благоустройство и содержание объектов общего пользования и территории населенных пунктов, а также объекты и территории специального назначения;
      - жилищный сектор, включающий в себя многоквартирные жилые дома (далее - МЖД) и индивидуальные домостроения и являющийся основным потребителем коммунальных услуг.
      Программа обеспечит разработку и принятие мер по модернизации ЖКХ, что позволит усовершенствовать систему его функционирования, повысить качество предоставляемых коммунальных услуг, также позволит реализовать механизм привлечения инвестиций в сферу жилищно-коммунального хозяйства.
      Ввиду особой важности вопроса обеспечения населения республики качественной питьевой водой Правительством Республики Казахстан принято решение о разработке отдельного программного документа. В этой связи, настоящая Программа не рассматривает вопросы водоснабжения населенных пунктов.

3. Анализ текущей ситуации

      В настоящее время ЖКХ республики характеризуется малоэффективной системой управления и недостаточно устойчивым финансовым положением предприятий - субъектов ЖКХ, высокими эксплуатационными затратами и отсутствием экономических стимулов к их снижению.
      Существующие сети и сооружения значительно изношены, что приводит к увеличению аварий и сбоям в работе инженерных коммуникаций, повсеместному перерасходу материально-технических ресурсов, большим потерям энергии и воды. Состояние сетей и сооружений систем, в основном, не соответствуют требованиям устойчивого и надлежащего качества предоставления коммунальных услуг.
      Сфера ЖКХ остается малопривлекательной не только для крупного, но и для малого и среднего бизнеса. Большой износ основных средств, большие сроки окупаемости при жестко регулируемых тарифах, отсутствие законодательных основ для долгосрочного инвестирования и прочие факторы не стимулируют частный капитал к развитию деятельности в этой сфере экономики.

3.1. Состояние жилищного сектора

      По данным Агентства Республики Казахстан по статистике в 2009 году, жилищный сектор республики насчитывает 267,8 млн. кв. метров общей площади, из них 261,4 млн. кв. метров или 97,6 % жилья находится в частной собственности.
      Количество объектов кондоминиума в городских населенных пунктах составляет 172 164 единиц. По данным Министерства юстиции Республики Казахстан число зарегистрированных объектов кондоминиума составляет 14 681 единиц, или 8,5 % к общему количеству объектов кондоминиума. Основной проблемой регистрации объектов кондоминиума является необходимость присутствия при регистрации всех собственников для письменного заверения размеров долей правообладателей в общей собственности.
      Государственный контроль в области жилищного фонда осуществляется местным исполнительным органом (далее - МИО) посредством проведения проверки должностными лицами жилищной инспекции МИО общего имущества участников кондоминиума. Основными проблемами в деятельности жилищных инспекций являются:
      отсутствие бюджетных программ, позволяющих финансировать обеспечение деятельности жилищных инспекций, и программы по проведению технологического обследования;
      отсутствие нормативных правовых актов, детально регламентирующих деятельность жилищных инспекций;
      не определен единый подход по созданию жилищных инспекций как структурных подразделений МИО.
      Платежная дисциплина собственников квартир и помещений по-прежнему низка.
      Собственники квартир по различным причинам не осуществляют накопление денежных средств на капитальный ремонт жилья, что приводит к ветшанию жилищного фонда, ускоряемое ненадлежащим его содержанием.
      Предотвращение дальнейшего разрушения зданий и их сохранение должны стать первоочередными мерами в жилищном секторе. По данным МИО 50,1 млн. кв. метров, или 32 % от жилищного фонда, относящегося к МЖД, требуют проведения отдельных видов ремонта, а 3,8 млн. кв. метров (2 %) - это аварийное жилье, подлежащее сносу, как непригодное для проживания.
      Кроме того, согласно данным Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан (далее - МЧС) на сегодняшний день в республике имеется 414 жилых зданий повышенной этажности, на которых были предусмотрены проектом и оборудованы системы противопожарной защиты. При этом в 264 зданиях системы автоматической пожарной сигнализации и подпора воздуха в лифтовые шахты находятся в неисправном состоянии. В нерабочем состоянии находятся: системы дымоудаления - в 257 жилых зданиях; внутренний противопожарный водопровод - в 251 жилом здании.
      Кроме того, в неудовлетворительном техническом состоянии находятся 622 школы, 305 больниц, 132 детских дошкольных учреждений, 1481 общественное здание и сооружение и 459 зданий производственных предприятий, более чем на 1152 объектах социального и производственного назначения общей площадью 489 тысяч кв.м. требуются работы по сейсмоусилению.
      Данные обстоятельства требуют приведение систем противопожарной защиты жилых зданий и объектов социальной сферы повышенной этажности в исправное состояние и сейсмоусиления.
      Решение проблем жилищного сектора невозможно без решения проблемы пассивности собственников квартир в управлении общим имуществом, сочетающейся с низким уровнем правового сознания и культуры населения но отношению к объекту кондоминиума. Предусмотренная в действующем законодательстве гражданско-правовая ответственность за неисполнение или ненадлежащее исполнение своих обязанностей лицами, осуществляющими управление объектами кондоминиума, а также отдельных собственников помещений (квартир), не исполняющих или исполняющих ненадлежащим образом обязанностей по содержанию и эксплуатации общего имущества жилого дома, не позволяет эффективно решать проблемы содержания и ремонта многоквартирных домов.
      Положительный опыт постсоциалистических стран свидетельствует о возможности приведения взаимоотношений субъектов коммунального сектора и потребителей коммунальных услуг в такое соответствие, при котором государство практически не участвует в управлении ЖКХ, а рынок услуг является конкурентоспособным и саморегулируемым.

3.2. Водоотведение (канализация)

      По данным Агентства Республики Казахстан по статистике в 2009 году в республике канализационные системы имеются в 198 населенных пунктах, что составляет 2,7 % от общего количества населенных пунктов (7 152 единиц) по республике. В республике насчитывается 349 предприятий, оказывающих услуги по водоотведению, из них 153 (43,8 %) находятся в государственной коммунальной собственности, 196 (56,2 %) - в частной собственности. В управлении этих предприятий находится 544 канализационных сооружения.
      Общая протяженность канализационных сетей по республике составляет 14 531,3 км, в том числе протяженность главных коллекторов составляет 32,7 %, разводящей канализационной сети - 67,3 %. В коммунальной собственности находятся 9 081,1 км сетей водоотведения или 62,5 %, в частной собственности 5 450,2 км или 37,5 %.
      Как показывает анализ, большинство сооружений и сетей системы водоотведения, так же как и объекты водоснабжения, введены в эксплуатацию или капитально отремонтированы более 20 лет назад. В целом, исходя из нормативного срока надежной эксплуатации в 25 лет, около 66 % сетей требуют капитального ремонта или их полной замены.
      По данным МИО, в целом по республике насчитывается 130 прудов-накопителей.
      Значительный объем сточных вод промышленных предприятий (до 24 % в отдельных городах) поступает напрямую на городские очистные сооружения, изначально не рассчитанные на очистку промышленных сточных вод. Многие действующие очистные сооружения уже выработали свои эксплуатационные ресурсы и требуют замены.
      За период с 2004 по 2010 годы из бюджета было выделено 42 805,9 млн. тенге, в том числе из республиканского бюджета - 40 965,5 млн. тенге, из местного бюджета - 1840,65 млн. тенге.
      В результате использования данных средств, в целом по республике доступность к сетям водоотведения возросла на 8,2 %, а количество аварий на сетях водоотведения в 2009 году снизилось на 41,8 %.
      В рамках Стратегии развития региональной занятости и переподготовки кадров (далее - Дорожная карта) в 2009 году были выполнены ремонт и реконструкция 162,1 км канализационных сетей, что составляет 1,1 % от всей протяженности по республике, из них капитальному ремонту было подвергнуто 109,2 км, что составляет 2,8 % от существующей потребности в ремонте сетей (9590,5 км), введено в эксплуатацию 52,9 км новых сетей.
      Следует отметить, что до настоящего времени в республике работают коммунальные системы, построенные по проектам советского периода. Высокая ремонтопригодность обеспечивается за счет высокой степени унификации запасных частей и оборудования.
      Сложившаяся на сегодняшний день практика проектирования приводит к тому, что проектные организации, имея различный опыт деятельности и квалификацию сотрудников, применяют при проектировании технологии, материалы и оборудование различных зарубежных фирм без должной оценки их надежности, технологичности и ремонтопригодности. Отсутствие единого подхода при выборе технических решений приводит к тому, что в одном населенном пункте используются несколько различных, технологий, номенклатура применяемых материалов и оборудования имеет большое количество наименований. Результатом этого является снижение надежности и технологичности эксплуатации коммунальных систем, что не позволяет четко определить номенклатуру товаров, материалов и оборудования для создания новых отечественных производств, а также затрудняет внедрение новых технологий.
      В связи с этим, представляется целесообразным перейти к практике централизованной разработки планов мероприятий по модернизации и развитию ЖКХ на краткосрочный и долгосрочный периоды в рамках программ территориального развития регионов.

3.3. Теплоснабжение

      По данным Агентства Республики Казахстан по статистике, по республике в этом секторе действуют 1004 предприятия, из них 277 (27,6 %) - государственной коммунальной формы собственности, 727 (72,4 %) - частной формы собственности. Общее количество источников теплоснабжения (теплогенерирующие установки до 100 Гкал/час) составляет 2 121 единиц, установленных в них котлов (электроустановок) - 5 493 единиц.
      Общая протяженность тепловых сетей в двухтрубном исчислении составляет 11 675,5 км, из которых 32,6 % сетей теплоснабжения или 3 803 км находятся в коммунальной собственности, 67,4 % или 7 872,5 км - в частной собственности.
      За последние 6 лет из бюджета было выделено 19 270,5 млн. тенге, в том числе из республиканского бюджета 15 069,5 млн. тенге, из местного бюджета - 4 201,0 млн. тенге.
      В результате использования выделенных средств доступность к услугам теплоснабжения по республике увеличилась с 38,1 % в 2004 году до 40,5 % в 2008 году.
      В рамках Дорожной карты в 2009 году были отремонтированы и реконструированы 283,6 км тепловых сетей или 2,4 % от всей протяженности по республике, в том числе выполнен капитальный ремонт 139,7 км и введено в эксплуатацию 143,9 км новых сетей.
      Система теплоснабжения характеризуется крайне низким уровнем обеспеченности приборами учета. По оценкам экспертов, общая потребность в них составляет 45,8 тыс. единиц, установлено - 23,3 тыс. единиц. Отсутствие должного учета приводит к колоссальным потерям тепловой энергии и теплоносителя в протяженных и разветвленных тепловых сетях. Прижившаяся в стране практика нормативной тарификации теплоснабжения не способствует повышению показателей энергоэффективности.
      Количество потерь в сетях теплоснабжения в 2009 году увеличилось на 3,1 % по сравнению с 2004 годом (с 11 246,4 до 11 596,3 тыс. Гкал.). По среднестатистическим данным, потери тепловой энергии в сетях в 2009 году составили 11,6 млн. Гкал, или 17,5 % от общего количества отпущенной энергии.
      Во взаимосвязи с коммунальной сферой, МЖД являются самыми неэффективными потребителями тепловой энергии.
      Физическое старение жилищного фонда, ускоряемое ненадлежащим содержанием, привело к тому, что большое количество многоквартирных жилых домов недостаточно теплоизолированы, вследствие чего большая часть потребляемого ими тепла теряется через ограждающие конструкции: стены, кровлю, подвальные помещения, полы первого этажа.
      Согласно статистике, в Казахстане жилищно-коммунальный сектор потребляет около 40 % отпущенной тепловой энергии. При этом, по различным экспертным оценкам, непроизводительные теплопотери в зданиях, в зависимости от их состояния, достигают 30 %.
      По данным Международной энергетической ассоциации в Казахстане расход тепловой энергии в зданиях составляет около 240 кВт на кв. метр в год, что существенно ниже среднеевропейских показателей - 100-120 кВт на кв. метр в год.
      Проведение термомодернизации жилых домов в сочетании с обновлением кровли, ремонтом подвальных помещений, заменой и обновлением инженерных систем, установкой приборов учета приведет к продлению срока службы стареющего жилищного фонда. Выделение на эти цели денежных средств напрямую из государственного бюджета невозможно ввиду частной формы собственности большинства (97,6 %) жилищного фонда. Для решения этой задачи следует, используя международный опыт, шире вовлекать собственников квартир и помещений в финансирование ремонта домов.

3.4. Электроснабжение

      По данным Агентства Республики Казахстан по статистике, по республике в 2008 году было выработано 80 326,7 млн. кВт. ч. электроэнергии, из них 72 866,1 млн. кВт. ч. (90,7 %) - тепловыми электростанциями, 7 459,8 млн. кВт. ч. (9,3 %) - гидроэлектростанциями, 18,6 млн.кВт.ч. (0,02 %) - передвижными и прочими электростанциями.
      Количество отпущенной потребителям электроэнергии составило 80 612,1 млн. кВт. ч., в том числе на освещение квартир и другие жилищные нужды населения - 83 19,6 млн. кВт. ч. (10,3 %).
      В последние годы становится все более актуальной проблема дефицита электроэнергии. Если в 2004 году население потребляло 5 775,4 млн. кВт. ч, то в 2008 году - 8 319,6 млн. кВт. ч. Ежегодный прирост составляет около 10 %.
      Прогнозные показатели удельного коммунально-бытового потребления электроэнергии по зонам в долгосрочной перспективе на уровне 2030 года могут увеличиться по сравнению с 2007 годом в 1,6-2,1 раза и составить в среднем 1 150-1 200 кВтч/чел.
      Следует отметить, что в странах Европы показатели удельного коммунально-бытового потребления значительно выше, так, например, для Германии они достигают порядка 3 200 кВтч/чел.
      По данным МИО, в целом в республике действуют 92 предприятия по передаче и снабжению электроэнергии (электросетевые объекты 10/0,4 кВ), из которых 33 (35,9 %) - относятся к частной форме собственности, 59 (64,1 %) - к коммунальной.
      В сфере электроснабжения самая высокая по всему коммунальному сектору доля сетей, требующих ремонта. Так, при общей протяженности электрических сетей 10/0,4 кВ по республике 199 488 км, требуют ремонта - 73 % или 145 600 км. Кроме этого, требуется ремонт трансформаторных подстанций 10/0,4 кВ, линий электропередач, внутридомовых распределительных устройств и сетей. Особенно актуальным, в связи с ожидаемым ростом электропотребления в жилищно-коммунальном секторе, становится ремонт распределительных сетей 10/0,4 кВ.
      За последние 6 лет из бюджета было выделено 8 130,4 млн. тенге, в том числе из республиканского бюджета - 4 894,5 млн.тенге, из местного бюджета - 3 235,9 млн.тенге.
      В рамках Дорожной карты в 2009 году были выполнены ремонт и реконструкция на 736,9 км электрических сетей, что составляет 0,4 % от всей протяженности по республике, в том числе капитальный ремонт на 292,7 км и введено в эксплуатацию 444,3 км.
      В сфере электроснабжения уровень обеспеченности приборами учета наиболее высокий (88,5 %) по сравнению с другими системами коммунального хозяйства, но большинство из них старого образца и не соответствуют энергоэффективным требованиям. Современные бытовые приборы и электроустановки, работающие на минимальных токах, не учитываются индукционными приборами учета, механизм которых имеет большую погрешность при отрицательных температурах наружного воздуха, характерной для большей части территории Республики Казахстан, что влечет к образованию коммерческих потерь во внутридомовых сетях, а при некоторой изношенности счетного устройства создают погрешность самохода.
      В настоящий момент индукционные приборы учета не исключены из Государственного реестра средств измерений, принимаются к поверке и как следствие, ведется их дальнейшая эксплуатация. Необходимо поэтапно выводить данные приборы из эксплуатации с последующей установкой приборов учета с дистанционным снятием показаний.
      Энергоэффективными мероприятиями могут быть создание и внедрение единой автоматизированной системы коммерческого учета коммунальных услуг в пределах населенного пункта, города, области. Кроме функций учета, автоматизированные системы также позволят осуществлять контроль и управление электропотреблением. Основной экономический эффект от применения автоматизированной системы состоит для потребителя в уменьшении платежей за используемую энергию и мощность, а для энергокомпаний - в снижении пиков потребления и уменьшении капиталовложений на наращивание пиковых генерирующих мощностей.
      Особенно актуальным автоматизированные системы становятся при внедрении дифференцированных тарифов. Основной поток жалоб потребителей обращен на низкое качество снятия показаний приборов учета, недостоверных объемов, предъявляемых в квитанциях, нежелание самостоятельного обслуживания и передачи показаний.
      В качестве одного из способов стимулирования потребителей можно рассмотреть вопрос о повышении величины потребления электрической энергии (социальная норма при расчете дифференцированного тарифа) в случае замены и установки потребителем за свой счет средств измерений в рамках утвержденного проекта создания автоматизированной системы коммерческого учета для населенного пункта.

3.5. Газоснабжение

      Природный газ
      Природным газом обеспечивается население западных и южных регионов страны, а также Костанайская область. По данным Агентства Республики Казахстан по статистике в республике зарегистрировано 37 предприятий, осуществляющих распределение природного газа в 10 регионах страны. В 6 регионах (Актюбинской, Западно-Казахстанской, Жамбылской, Кызылординской, Южно-Казахстанской областях и в городе Алматы) газоснабжение потребителей природным газом осуществляется исключительно частными компаниями. В Алматинской, Атырауской, Мангистауской областях снабжением природным газом занимаются как частные, так и государственные компании. В Костанайской области газоснабжение природным газом осуществляется только государственными предприятиями.
      По данным Агентства Республики Казахстан по статистике к 2009 году по республике газифицировано природным газом 594 населенных пункта, что составляет 8,3 % к общему количеству населенных пунктов (7152). По сравнению с 2004 годом количество населенных пунктов, газифицированных природным газом, увеличилось на 260 населенных пунктов.
      Общая протяженность газовых сетей в целом по республике составляет 27 349,8 км, в том числе 11 089,8 км в одиночном исполнении внутриквартальных (внутридворовых) сетей, из них 33,7 % (9 216,9 км) находятся в коммунальной собственности, 66,3 % в частной собственности (18 132,9 км).
      Проведенный анализ использования выделенных средств в сфере ЖКХ для МИО по обеспечению природным газом показывает, что за последние 6 лет из бюджета было выделено 5 162,9 млн. тенге, в том числе из республиканского бюджета - 3 232 млн. тенге, из местного бюджета - 1 930,9 млн. тенге.
      В 2009 году в рамках программы Дорожная карта выполнены ремонт и реконструкция на 409,1 км газовых сетей, что составляет 1,6 % от всей протяженности по республике, из них выполнен капитальный ремонт 128,7 км, что составляет 3,6 % от общей потребности в ремонте сетей (14 768,5 км) и введено в эксплуатацию 280,4 км новых сетей.
      В настоящее время имеются "бесхозяйные" газопроводы природного газа, которые необходимо поставить на балансовый учет, с целью их дальнейшего капитального ремонта и замены.
      Дальнейшее развитие систем газоснабжения, ввиду большой протяженности газопроводов при низкой плотности населения, потребует значительного объема инвестиций. Кроме этого, удаленность северных и восточных областей республики от основных газовых месторождений и газопроводов требует поиска альтернативных источников поставки природного газа, например, импорт из западносибирских месторождений Российской Федерации.
      Сжиженный газ
      По данным Агентства Республики Казахстан по статистике на 2009 год по республике сжиженным газом газифицировано 16 населенных пунктов, что составляет 0,2 % к общему количеству населенных пунктов. По сравнению с 2004 годом количество населенных пунктов, газифицированных сжиженным газом, снизилось в 3 раза или на 46 населенных пункта (с 2004 года - 62 населенных пункта до 16 населенных пункта в 2009 году).
      За 6 лет газоснабжающими предприятиями отпущено потребителям 127 721 тонна сжиженного газа или в среднем за год - 21 286,8 тонн. По сравнению с 2004 годом в 2009 году объем отпущенного газа снизился на 36,5 % (в 2004 г. - 27 036 тонн, в 2009 г. - 17 160 тонн). Среднесуточный отпуск сжиженного газа в 2009 году в расчете на одного жителя по республике составил 1 кг, при этом в городах - 1,8 кг, по сравнению с 2004 годом среднесуточный отпуск сжиженного газа снизился на 41,2 % или на 0,7 кг.
      По данным МИО по состоянию на 1 января 2010 года общее количество газораспределительных установок (далее - ГРУ) по республике составляет 6 194 единиц, из них действующих 5 194, или 84 % от общего количества.
      В настоящее время учет потребляемых услуг в системе газоснабжения ведется не в полном объеме. Счетчики учета, установленные в 90-х годах, в основном, не сертифицированы и не соответствуют требованиям точного учета, например при малых потоках.
      Не ведутся работы по техническому обслуживанию ГРУ, не отлажена система инспектирования деятельности газораспределительных систем. Распространена практика пользования газом в баллонах в многоэтажных (более 2-х этажей) домах, что категорически недопустимо по требованиям МЧС.
      В органах статистики и в МИО отсутствует достоверная информация о техническом состоянии ГРУ. Проблему представляют бесхозяйные ГРУ.

3.6. Утилизация твердых бытовых отходов

      Существующая в нашей стране система обращения с твердыми бытовыми отходами (далее - ТБО) сложилась еще во времена Советского Союза (далее - СССР) и в основном базировалась на полигонном захоронении.
      По статистическим данным, в настоящее время в республике используются 4 525 мест размещения отходов (полигонов). 307 полигонов (6,8 %) являются узаконенными, то есть, отведены соответствующие участки, получены положительные заключения санитарной и экологической государственных экспертиз, имеется разрешение на эмиссии в окружающую среду и т.д. Соответственно, оставшиеся 93,2 % полигонов, как правило, не соответствуют требованиям природоохранного и санитарного законодательства Республики Казахстан.
      Согласно данным Министерства охраны окружающей среды Республики Казахстан (далее - МООС), на территории Казахстана накопилось 22 млрд. тонн отходов, в том числе 96 млн. тонн ТБО. Ежегодно объем накапливаемых ТБО увеличивается на 2 млн. тонн. Основная масса ТБО без разделения (сортировки) на компоненты вывозится и складируется на открытых свалках.
      В состав ТБО в основном входят органические (пищевые) отходы, вторичное сырье и остаток, содержащий опасные отходы, такие как автошины (около 100 тыс. единиц в год), масла (около 49 млн. литров в год), отходы охлаждающих жидкостей (около 4,2 млн. литров в год) и аккумуляторы (порядка 2,8 млн. единиц в год).
      Менее 5 % ТБО подвергается переработке, остальной мусор складируется на мусорных полигонах без сортировки, что приводит к дополнительному загрязнению окружающей среды. По данным экспертов около 40 % морфологического состава ТБО представляет собой потенциальное сырье для использования в промышленности, еще около 30 % подлежит компостированию. Отходы автосервиса также являются сырьем для производства ценных материалов, в том числе горюче-смазочных материалов и других видов топлива, строительных материалов и т.д. Например, 1 тонна шин содержит 700 кг. резины, 160 кг. металла и 170 кг. текстиля.
      Таким образом, утилизация ТБО в полезное вторичное сырье представляется перспективным направлением в Казахстане, как с точки зрения экономической привлекательности, так и экологической безопасности.
      Управление ТБО преследует несколько целей:
      уменьшение воздействия на окружающую среду;
      возвращение во вторичное использование извлекаемых материалов;
      повышение культуры содержания придомовых территорий.
      В настоящее время в Республике Казахстан предпринимается ряд мер, направленных на снижение негативного воздействия отходов на окружающую среду. В нескольких городах построены и эксплуатируется предприятия по переработке ТБО, открыты пункты по приему макулатуры на переработку.
      Вместе с тем есть необходимость дальнейшего совершенствования ответственности и контроля за несанкционированное захоронение муниципальных отходов, разработки правил и рекомендаций по раздельному сбору ТБО, разработке правил, направленных на внедрение подземных контейнеров по сбору мусора при новом строительстве.
      Для успешного развития данной сферы также необходимо обеспечить конкуренцию, для чего рассмотреть возможность предоставления МИО земельных участков с соответствующей инфраструктурой субъектам рынка в соответствии с земельным законодательством.

3.7. Анализ кадрового обеспечения отрасли

      В настоящее время подготовка кадров по профессиям и специальностям в сфере ЖКХ ведется в 26 учебных заведениях технического и профессионального образования, в том числе в 21 профессиональном лицее и 5 колледжах. Обучение ведется по следующим специальностям: "Монтаж и эксплуатация внутренних санитарно-технических устройств, вентиляции и инженерных систем" (2430 человек), "Очистные сооружения систем водоснабжения и водоотведения" (213 человек). Общая численность обучающихся составляет 2643 человек, из них по государственному образовательному заказу (далее - госзаказ) - 1328 человека.
      Выпуск за 2008-2009 учебный год составил 1253 человек (специалисты коммунального хозяйства и инженерных систем - 810 человек, водоснабжение и водоотведение - 19 человек, монтажник сантехнических систем и оборудования - 424 человек).
      Подготовка и переподготовка кадров для сферы ЖКХ ведется также в рамках Дорожной карты. Курсы профессиональной подготовки и переобучения организованы в основном по следующим специальностям: газоэлектросварщик, электромонтажник, каменщик, слесарь-сантехник, лифтер, мастер отделочных строительных работ.
      Высокоэффективная система образования является одним из основных факторов обеспечения устойчивости роста экономики страны. В соответствии с Болонской декларацией, в системе образования был осуществлен переход на трехступенчатую модель подготовки кадров: бакалавр-магистр-доктор философии. В основные положения государственных общеобязательных стандартов образования (далее - ГОСО) были внесены соответствующие коррективы, определены группы ключевых компетенций, структурно унифицированы образовательные программы. Данная модель ориентирует процесс обучения на ожидания работодателей и потребности рынка труда. При этом, к разработке стандартов и образовательных программ предполагается привлечение потенциальных работодателей, отраслевых ассоциаций и предприятий.
      На сегодняшний день подготовка кадров с высшим образованием для жилищно-коммунальной сферы осуществляются в рамках специальностей 050729 "Строительство" и 050730 "Производство строительных материалов, изделий и конструкций".
      В настоящее время подготовку по специальности 050729 "Строительство" осуществляют 32 высших учебных заведения, по специальности 050730 "Производство строительных материалов изделий и конструкций" - 14 высших учебных заведений республики.
      Контингент обучающихся составляет по специальностям: 050729 "Строительство" - 10 813 человек, в том числе по образовательному гранту - 6 510 человек или 60,2 %; 050730 "Производство строительных материалов, изделий и конструкций" - 1 120 человек, в том числе по образовательному гранту - 912 человек или 81,4 %.
      При этом действующий Классификатор специальностей не отвечает потребностям отрасли ЖКХ, так как в нем отсутствуют специальности "Водоснабжение и водоотведение", "Теплогазоснабжение и вентиляция", "Управление городским хозяйством". В этой связи, в высших учебных заведениях страны (Казахский национальный технический университет им. К. Сатпаева, Восточно-Казахстанский государственный технический университет имени Д. Серикбаева) в рамках подготовки бакалавров по направлению 050729 "Строительство" осуществляется выпуск ограниченного количества специалистов для ЖКХ в количестве 20-30 человек по специализациям "Водоснабжение и водоотведение", "Теплогазоснабжение и вентиляция". По данным предприятий - работодателей Республики Казахстан, потребность в специалистах по водоснабжению составляет ежегодно 150 - 170 и в целом около 2 000 человек. По специальности "Теплогазоснабжение и вентиляция" - потребность составляет более 600 человек.

3.8. Анализ инвестиционной привлекательности сферы ЖКХ

      В сфере ЖКХ существует ряд рисков, минимизация которых позволит повысить инвестиционную привлекательность данной отрасли.
      1. Отраслевые риски: ввиду значительных первоначальных затрат и длительного периода окупаемости инвестирование в инфраструктурные проекты в сфере ЖКХ не привлекательно.
      2. Политические риски:
      при смене руководства МИО возможен пересмотр инвестиционных планов и изменение приоритетов в развитии коммунальной инфраструктуры;
      МИО, ответственные за уровень инфляции и платежеспособность местного населения, а также органы, уполномоченные регулировать коммунальные тарифы, неохотно соглашаются на повышение тарифов.
      3. Финансовые (валютные) риски: большие сроки окупаемости ставят в опасную зависимость заемщиков от колебаний курсов национальной валюты и валюты заимствования.
      4. Технологические риски: в связи со значительным износом эксплуатация коммунальных систем характеризуется частными простоями и авариями и связанными с этим высокими показателями технологических и некоммерческих потерь. Эти технические факторы делают непредсказуемыми размеры эксплуатационных затрат.

3.9. Анализ казахстанского содержания товаров в сфере ЖКХ

      Анализ состояния отечественного производства товаров в сфере ЖКХ на внутреннем рынке и данных на основе внешнеторговых показателей показывает невысокую конкурентоспособность товаров, производимых в сфере ЖКХ.
      По данным Комитета таможенного контроля Министерства финансов Республики Казахстан, общий оборот товаров, применяемых в сфере ЖКХ в 2009 году, составил 280 548,8 млн. тенге. Из них импортировано в целом по республике на сумму 218 092,8 млн. тенге, экспортировано на сумму 62 456 млн. тенге.
      Основными поставщиками товаров, применяющихся в ЖКХ, является Россия, откуда было ввезено товаров на сумму 76 878 481,6 тыс. тенге, что составляет 35,2 % от общего объема импорта товаров в сфере ЖКХ, Китай - 31 861 247,6 тыс. тенге или 14,6 %.
      Основными товарами, ввозимыми в республику являются: фланцы и фитинги (10,1 % от общего объема импорта), вентили, краны, клапаны (9,6 %), насосы (8,9 %), трубы из металла (8,3 %), трубы из полимеров (6,0 %), котлы (4,9 %).
      По данным Агентства Республики Казахстан по статистике, в 2008 году в республике произведены следующие товары, применяющиеся в сфере ЖКХ:
      трубы, трубки, рукава и шланги из резины в объеме 212 700 тонн (доля казахстанского содержания составляет 91 %);
      трубы, трубки, рукава и шланги, и их фитинги из пластмасс в объеме 58 497,0 тонн (доля казахстанского содержания варьируется от 31 % до 57,4 %);
      трубы большого и малого диаметров, профили пустотелые стальные - 104082,0 тонн (доля казахстанского содержания составляет 75 %);
      трубы, трубки и фитинги к ним, из асбестоцемента, фиброцемента, растительных, синтетических волокон и т.д. в объеме 6785,0 тонн (доля казахстанского содержания составляет 100 %);
      насосы центробежные для перекачки жидкостей, насосы прочие, подъемники жидкостей в объеме 10253,0 штук (доля казахстанского содержания составляет 68 %).
      Также необходимо отметить имеющийся потенциал по увеличению доли казахстанского содержания в производстве товаров, работ, услуг для сферы ЖКХ, в частности:
      котлов центрального отопления - 2890 штук (доля казахстанского содержания составляет 68 %);
      радиаторов для центрального отопления, без электрического нагрева из черных металлов - 648 тонн (доля казахстанского содержания составляет 100 %).
      Анализ показывает, что объем производства товаров для ЖКХ в республике незначителен, существенно меньше объема импорта.

3.10. Анализ сильных и слабых сторон текущей ситуации в ЖКХ

Сильные стороны	Слабые стороны	Угрозы (Риски)	Возможности
достаточный уровень сырьевой базы для обеспечения необходимыми ресурсами населения	нерациональное использование имеющихся ресурсов	высокий уровень потерь энергоресурсов и как следствие повышение тарифов для населения	проведение энерго- и ресурсосберегаю- щих мероприятий
поддержка государстве	отсутствие эффективного и точного планирования	секвестрование республиканского бюджета, являющегося одним из основных источником финансирования	увеличение частных инвестиций и механизмов государственно- частного партнерства (далее-ГЧП)
высокий уровень частных предприятий в сфере ЖКХ	отсутствие высоко квалифицированных кадров	отсутствие механизма мотивации по привлечению к работе молодых способных специалистов	совершенствование системы образовательного процесса путем создания учебно- методического объединения по специальностям ЖКХ
высокая потребность в услугах ЖКХ надлежащего качества	отсутствие методики измерения качества услуг ЖКХ; наличие высокого износа объектов и сетей коммунального сектора, отсутствие надежной инфраструктуры (аварии, потери)	возможный отказ оборудования по причине физического износа, риск негативного воздействия на окружающую среду; отсутствие контроля в сфере ЖКХ за надлежащим содержанием и эксплуатацией жилищного фонда	предоставление качественных коммунальных услуг, обновление активов и использование энерго- и ресурсосберегающих технологий
благоприятный инвестиционный климат, заинтересованность зарубежных финансовых институтов в модернизации и развитии ЖКХ	низкий уровень конкурентоспособности отрасли ЖКХ	отсутствие ликвидного залогового обеспечения, снижение конкурентоспособности сферы ЖКХ в результате не отрегулированных тарифов	возможность привлечения иностранных инвестиций, развитие ГЧП
наличие отечественных предприятии по производству товаров для сферы ЖКХ	слабая материально- техническая база, отсутствие трансферта необходимых технологий	отсутствие стабильного долгосрочного государственного заказа на научно - исследовательские и опытно — конструкторские работы (далее - НИОКР), вероятность невозможности практического применения технологий	использование зарубежного опыта по управлению жилищным фондом и проведению НИОКР, трансферт инновационных технологий, развитие отечественного производства в сфере ЖКХ
применение дифференцированных тарифов	отсутствие долгосрочных тарифов от 5 и выше лет	рост инфляции, социальное недовольство населения	оказание государственной поддержки социально не защищенным слоям населения
наличие опыта применения информационно- аналитических систем в иных отраслях	отсутствие достоверных данных о техническом состоянии ЖКХ	неэффективное планирование средств, направляемых на развитие сферы ЖКХ, отсутствие жестких рычагов усиления финансовой дисциплины, вероятность предоставления и получения некорректных данных	Формирование информационно- аналитической системы мониторинга и контроля за состоянием объектов ЖКХ и выделяемых бюджетных средств

3.11. Анализ государственного регулирования сферы ЖКХ

      В действующем законодательстве Республики Казахстан насчитывается порядка 50 нормативных правовых актов, регулирующих отношения в сфере жилищно-коммунального хозяйства и более 70 подзаконных нормативных правовых актов, регулирующих сферу ЖКХ.
      В области нормативно-технического обеспечения отраслей ЖКХ насчитывается порядка 156 нормативно-технических документов (далее - НТД).
      Вместе с тем, государственное регулирование сферы ЖКХ не соответствует текущим реалиям и не направлено на стимулирование повышения эффективности ЖКХ, снижение удельных эксплуатационных затрат, внедрение инновационных технологий. При этом, данная проблема приводит к фактической "заморозке" прогресса как в сфере технического регулирования ЖКХ.
      Действующие нормы эксплуатационных характеристик жилых и общественных зданий, разработанные в период бывшего СССР, которые не соответствуют современным стандартам энергосбережения.
      Вместе с тем, предпринимаются определенные меры по повышению эффективности государственного регулирования отдельных аспектов ЖКХ. Например, с вступлением в силу СНиП-РК 2.04.21-2004 "Тепловая защита гражданских зданий и сооружений" существенно ужесточились требования к энергетической эффективности зданий.
      В целом, анализ государственного регулирования в сфере ЖКХ свидетельствует о следующем. На текущий момент правоотношения участников рынка ЖКХ урегулированы не в полной мере. При этом требуется не только удаление пробелов нормативно-правовом регулировании, но в систематизации правового поля в этой сфере.
      Таким образом, в целях дальнейшего развития ЖКХ и соответствия нормативной правовой базы предпринимаемым мерам по повышению качества предоставляемых услуг, а также эффективности и надежности деятельности систем коммунального хозяйства, следует провести комплекс мер по совершенствованию научно-технической документации.

3.12. Обзор позитивного зарубежного опыта

      В странах с развитой рыночной экономикой - Соединенных Штатов Америки, Великобритании, Германии, Франции, Австрии и других, накоплен богатый опыт организации жилищно-коммунальных служб в рамках государственного (муниципального) и частного секторов. Его детальное изучение позволяет использовать положительный опыт в казахстанской практике.
      На рубеже 80-90-х годов правительства многих стран в рамках социально-экономических программ и программ реформирования государственного сектора экономики проводили приватизацию объектов ЖКХ. Параллельно с процессом приватизации шел поиск новых форм предоставления коммунальных услуг с участием представителей частного бизнеса.
      Во многих развитых странах, - Великобритании, Соединенных Штатов Америки, Швеции, - государственные власти давно осознали, что монопольное положение муниципальных служб сдерживает улучшение условий жизни в крупных городах.
      Нововведения в жилищно-коммунальной сфере развитых стран, основанные на рациональном сочетании централизации и децентрализации, дали положительные результаты. Они не тормозят, а активизируют рынок услуг и улучшают условия жизни потребителей. Подобные нововведения можно применить при организации городского водопровода, тепло-, электро- и газоснабжения, то есть к работе тех служб, которые принято относить к технически монопольным.
      Подобный опыт может широко применяться и в нашей стране, в особенности в местах нового жилищного строительства на окраине крупных городов и в области. Эффективность такого подхода доказана и опытом некоторых стран Восточной Европы (Польша, Югославия, Чехия и Словакия).
      Большой опыт проведения конкурсов по благоустройству территорий накоплен местными властями крупных городов Великобритании. Акт о местном управлении (1988 год) предписывает им проведение конкурсов среди частных фирм при подрядах на строительство и ремонт зданий, дорог, санитарную очистку, уборку территории и др. При организации обслуживания населения в названных сферах местные власти могут прибегать к услугам собственных служб только в случае их победы на конкурсе с частными подрядчиками.
      В мировой практике наиболее успешный опыт, широкое применение и высокий уровень развития форм ГЧП в сфере ЖКХ наблюдается, как правило, в высокоразвитых странах Западной Европы и Северной Америки. Что же касается перспективных экономических лидеров (Китай, Индия, Россия, Бразилия и пр.), а также многих стран постсоветского пространства, то они пока заметно уступают как по степени развитости форм ГЧП, так и по широте применения.
      Зарубежный опыт указывает на следующие направления развития ГЧП в жилищно-коммунальной сфере:
      организация и эксплуатация жилищного фонда (Соединенные Штаты Америки, Великобритания, Бельгия, Нидерланды, Швеция, Австрия);
      бытовое обслуживание населения: ремонтные услуги, благоустройство дворовых территорий, сбор, удаление и переработка бытовых отходов (Соединенные Штаты Америки, Великобритания, Франция, Германия, Япония, Канада, Швеция, Австрия);
      уборочные работы, озеленение (Соединенные Штаты Америки, Великобритания, Австрия, Германия, Бельгия, Канада);
      транспортное обслуживание (Соединенные Штаты Америки, Великобритания, Швеция, Австрия, Франция);
      ремонт и содержание дорог (Соединенные Штаты Америки, Великобритания, Австрия, Франция, Италия, Бельгия, страны Латинской Америки).
      Следует принять во внимание, что государственное регулирование коммунальной инфраструктуры в развитых странах не только не упразднено, но и претерпело глубокую эволюцию под воздействием специфических потребностей в той или иной отрасли ЖКХ.

3.13 Оценка влияния на окружающую среду

      При наличии, все возможные воздействия реализации мероприятий программы на окружающую среду с учетом природных условий конкретной территории, а именно: границы проведения оценки влияния на окружающую среду, объекты воздействия, прогнозируемые изменения окружающей среды и ее компонентов (вода, воздух, почвы, животный и растительный мир, недра).
      По мере реализации плана мероприятий программы определяется категория экологической опасности объекта в соответствии с нормами принятыми в Республике Казахстан по выбросам вредных веществ в атмосферу, степенью загрязнения атмосферы и классом санитарной опасности. В коммунальной сфере объекты, оказывающие существенные влияния на окружающую среду являются отопительные объекты: котельные, теплоцентрали, различные полигоны для захоронения отходов, очистные сооружения, искусственно-биологической очистки сточных вод, при проектировании новых объектов или реконструкциии будут исполнены рабочие проекты имеющие раздел "Охрана окружающей среды", который проходит обязательную государственную экологическую экспертизу по мере разработки и по месту реализации планов.
      Проведение мероприятий по энергосбережению существенно сократит расход топлива на обеспечение потребности в электрической и тепловой энергии. Модернизация и реконструкция источников тепловой и электрической энергии, тепловых сетей, инженерных коммуникаций будут проводиться с использованием новых энергосберегающих технологий, которые приведут к уменьшению выбросов парниковых газов на единицу продукции. Снижение потерь тепла в зданиях - это одно из наиболее эффективных мероприятий по уменьшению расходов энергии. Предполагаемая установка автоматизированных систем регулирования теплопотребления у потребителей в планируемом объеме за 2011 год позволит снизить объем парниковых газов в минимальном объеме на 14 000 тонн в год.
      Одним из основных направлений работы по охране водных ресурсов является внедрение новых технологических процессов производства, переход на замкнутые (бессточные) циклы водоснабжения, где очищенные сточные воды не сбрасываются, а многократно используются в технологических процессах.
      Существенное влияние на повышение водооборота может оказать внедрение высокоэффективных методов очистки сточных вод, в частности физико-химических, из которых одним из наиболее эффективных является применение реагентов. Использование реагентного метода очистки производственных сточных вод не зависит от токсичности присутствующих примесей, что по сравнению со способом биохимической очистки имеет существенное значение.
      Основная масса ТБО в Казахстане (более 97 %) без разделения вывозится и складируется на открытых свалках, что является причиной загрязнения почв, поверхностных и грунтовых вод, атмосферного воздуха, а также появления неприятных запахов. Кроме того, менее 5 % ТБО в Республике Казахстан подвергается переработке, в результате чего происходит их постоянное накопление.
      Внедрение технологии раздельного сбора коммунальных отходов с использованием двух и трех контейнерной системы существенно сократит загрязнение окружающей среды и воздуха в окрестностях региона путем снижения образования токсичных газов на полигонах.
      При успешной реализации данного проекта, воздействие на здоровье человека будет только положительным, так как будут снижены не только вредные выбросы в атмосферу, но и снижено количество, и объемы образуемого мусора, как на полигонах, так и на дворовых площадках.
      Для дальнейшего совершенствования утилизации твердых бытовых отходов предусматривается внесение предложений в Правительство по строительству и приведения в соответствие коммунальных полигонов и обеспечению инфраструктурой по вывозу отходов.
      Таким образом, реализация данной программы на территории Республики Казахстан будет влиять на окружающую среду положительно и благоприятно для здоровья населения.

4. Цель, задачи, целевые индикаторы и показатели результатов
реализации Программы

4.1. Цель Программы

Обеспечение потребителей коммунальными услугами надлежащего качества, надежность функционирования систем жизнеобеспечения и повышение эффективности деятельности жилищно-коммунального хозяйства.

4.2. Задачи Программы

      1. Органы управления объектом кондоминиума самостоятельно обеспечивают нормативную эксплуатацию жилищного фонда.
      2. Модернизация и развитие коммунальных систем.
      3. Повышение энергоэффективности в сфере жилищного и коммунального хозяйства.
      4. Совершенствование институциональной основы.
      5. Привлечение частного капитала в сферу жилищно-коммунального хозяйства.
      Основными условиями, необходимыми для достижения поставленных задач, является использование ресурсосберегающих технологий, снижение эксплуатационных затрат, внедрение новых форм и методов управления, развитие инвестиционного потенциала и привлечение частного капитала.

4.3. Целевые индикаторы и показатели результатов
реализации Программы

	Единица измерения	Ответственный государственный орган	2011	2012	2013	2014	2015
Цель 1 Обеспечение потребителей коммунальными услугами надлежащего качества
Целевой индикатор
не менее 50 % потребителей к 2015 году в каждом регионе страны удовлетворены качеством коммунальных услуг	%	АДСЖКХ, МИО	35	40	45	47	50
Задача 1 Органы управления объектом кондоминиума самостоятельно обеспечивают нормативную эксплуатацию жилищного фонда
Показатели результатов реализации Программы
доля объектов кондоминиума требующих капитального ремонта снизится до 22 % к 2015 году	%	АДСЖКХ, МИО	32	30	28	25	22
доля объектов кондоминиума обеспеченных нормативной эксплуатацией жилого фонда достигнет 78 % к 2015 году	%	АДСЖКХ, МИО	68	70	72	75	78
Цель 2 Надежность функционирования систем жизнеобеспечения
Целевой индикатор
снижение количества аварий и остановок до 14 случаев в год на 1 км коммунальных сетей к 2015 году	Кол-во	АДСЖКХ, МИО	21	20	18	17	14
Задача 2 Модернизация и развитие коммунальных систем
Показатели результатов реализации Программы
протяженность модернизированных сетей	км	АДСЖКХ, МИО	7 184	6 544	5 935	5 935	5935
увеличение доли сточных вод путем полной биологической очистки до 90 % к 2015 году	%	АДСЖКХ, МИО	75	78	80	85	90
Задача 3 Повышение энергоэффективности в сфере жилищного и коммунального хозяйства
Показатели результатов реализации Программы
в 2011 году будут выданы энергетические паспорта на 150 многоквартирных жилых дома и 50 объектом социальной сферы	Кол-во паспортов	АДСЖКХ	200	-	-	-	-
в 2011 году будут установлены автоматизированные системы регулирования теплопотребления на 48 объектах жилищного фонда и 96 объектах социальной сферы	Кол-во	АДСЖКХ	144	-	-	-	-
50 % охват населения политикой энергосбережения к 2015 году	%	АДСЖКХ	10	20	30	40	50
Цель 3 Повышение эффективности деятельности жилищно-коммунального хозяйства
Целевые индикаторы
к 2011 году на основе проведенной инвентаризации формирование регулярно обновляемой базы данных состояния жилого фонда и инфраструктуры коммунальных услуг	Кол-во	АДСЖКХ, МИО	1	-	-	-	-
увеличение доли предприятий коммунального сектора внедривших современные методы менеджмента	%	АДСЖКХ, МИО	0,5	1	1,5	2	2,5
государством предоставляются целевые займы на проекты по модернизации инфраструктуры ЖКХ	Кол-во	АДСЖКХ, МФ, МИО	1	1	2	2	2
Задача 4 Совершенствование институциональной основы
Показатели результатов реализации Программы
разработано и усовершенствовано более 80 единиц нормативно- технической документации в сфере ЖКХ к 2015 году	Кол-во	АДСЖКХ	29	20	20	20	20
доля квалифицированных специалистов в сфере жилищно-коммунального хозяйства увеличится до 10 % к 2015 году	%	МОН, АДСЖКХ	0,46	1,22	1,53	2,00	10,0
Задача 5 Привлечение частного капитала в сферу жилищно-коммунального хозяйства
Показатели результатов реализации Программы
доля частных инвестиций в общем объеме инвестиций, направленных на жилищно-коммунальное хозяйство достигнет 3,5 % к 2015 году	%		0	0,5	1,5	2,0	3,5

5. Этапы реализации Программы

      Реализация Программы будет осуществляться по следующим направлениям:
      1. Жилищные отношения;
      2. Модернизация коммунальных сетей и система управления твердо-бытовыми отходами;
      3. Повышение энергоэффективности и энергосбережение;
      4. Информационно-аналитическое обеспечение;
      5. Нормативно-техническое регулирование;
      6. Научная и инновационная деятельность;
      7. Кадровое обеспечение;
      8. Повышение инвестиционной привлекательности.
      В результате реализации Программы на первом этапе к 2015 году будут достигнуты нижеприведенные показатели.

5.1. Жилищные отношения

      В сфере жилищных отношений необходимо выработать предложения по:
      совершенствованию правового статуса жилищной инспекции;
      установлению ответственности собственников квартир (помещений), руководителей органов управления объектов за ненадлежащее исполнение своих обязанностей по содержанию общего имущества объекта кондоминиума;
      установлению квалификационных требований к руководителям органов управления объектами кондоминиума, с обязательным прохождением аттестации;
      4) наделению жилищную инспекцию правом рекомендовать кандидатуру на должность руководителя органа управления объектом кондоминиума.
      Оптимизировать и усовершенствовать формы управления объектами кондоминиума посредством:
      1) осуществления постоянного контроля по регистрации объектов кондоминиума;
      2) разработки рекомендаций по управлению объектами кондоминиума на примере опыта стран Восточной Европы и Содружества Независимых Государств и на основании этих рекомендаций в одном из крупных городов Казахстана в 2011 году организован "пилотный" проект по управлению и содержанию МЖД с привлечением профессиональных компаний по управлению и эксплуатации объектов кондоминиума (управляющих компаний);
      3) постепенного внедрения принципа управления МЖД: один дом - один орган управления кондоминиумом - наемная профессиональная компания по управлению объектом кондоминиума;
      4) организации курсов повышения квалификации, семинары для работников органов управления кондоминиумами.
      Дальнейшее развитие жилищных отношений будет достигнуто путем формирования сознания правовой ответственности у собственников квартир (помещений).
      Это будет осуществляться путем проведения мероприятий по целенаправленной информационной «атаке», направленной на повышение уровня гражданско-правовой сознательности у собственников квартир (помещений); создание необходимых условий для осмысления и переоценки отношения у собственников квартир (помещений) к общему долевому имуществу в объекте кондоминиума; расширение информационного пространства по освещению участия в содержании объекта кондоминиума; повышение роли собственника в организации благоустройства, ремонте многоквартирного дома, для этого необходимо разработать республиканскую программу информационно-пропагандистской деятельности среди субъектов сферы жилищных отношений.
      Необходимо максимально использовать механизм предоставления жилищной помощи, накопительной системы для проведения капитального ремонта объектов кондоминиума, для этого предполагается:
      1) усовершенствовать механизм оказания жилищной помощи малообеспеченным семьям в части обеспечения ее доступности, в том числе путем разработки информационных систем, объединяющих базы данных услугодателей и центров обслуживания населения. Это позволит избавить граждан от необходимости сбора справок при оформлении жилищной помощи;
      2) для увеличения объема предоставления жилищной помощи предусмотреть возможность выделения трансфертов местным исполнительным органам для предоставления жилищной помощи на примере крупного и малого «пилотных» городов;
      3) изучить и внедрить в 2011 году новые механизмы кредитования на капитальный ремонт объектов кондоминиума, в том числе, через систему строительных сбережений, использования накопительной системы.

5.2. Модернизация коммунальных сетей и система управления
твердо-бытовыми отходами

      Модернизация коммунальных сетей
      Рост показателей аварийности сооружений и сетей свидетельствуют о необходимости их комплексного обновления и модернизации. Проведенные в период с 2005 по 2009 годы работы по ремонту и обновлению сетей не привели к должному результату ввиду опережающего старения инженерных коммуникаций, построенных в 70-е годы и срок нормативной эксплуатации которых уже закончился.
      Для решения данных задач необходимо провести ряд мероприятий по модернизации и развитию коммунальных сетей.
      Во-первых, необходимо провести начиная с 2011 года оценку технического состояния инженерных сетей. Так, ежегодно предполагается проводить оценку технического состояния 838,7 км инженерных сетей. Для этой цели необходимо провести обследование инженерных сетей, результатом которого будет заключение (технический отчет) с выводами о возможности эксплуатации или капитального ремонта обследованных объектов, рекомендации по повышению их надежности. Для объектов теплоснабжения и водоотведения следует составлять гидравлические модели.
      По результатам обследования объектов в 2011 году будет сформирована единая, в разрезе населенных пунктов, база данных по сетям и объектам коммунального сектора, которая в дальнейшем будет обновляться на постоянной основе. Эта работа будет сопровождаться постоянным совершенствованием системы статистической и оперативной отчетности для целей мониторинга состояния объектов ЖКХ и оценки эффективности проводимых, в соответствии с настоящей Программой, мероприятий.
      С 2011 года по 2015 году будут приниматься меры по определению и передаче в коммунальную собственность «бесхозяйных» сетей и сооружений.
      Во-вторых, ежегодно, начиная с 2011 года будут разработаны планы мероприятий по модернизации и развитию коммунальной инфраструктуры на среднесрочный и долгосрочный периоды в рамках программ развития территорий.
      Мероприятия на среднесрочный период разрабатываются с учетом результатов обследования технического состояния коммунальных систем и включают следующее:
      разработка и утверждение критериев отбора приоритетных инвестиционных проектов в коммунальном секторе;
      выработка предложений по источникам финансирования проектов модернизации и развития коммунального сектора;
      составление общего перечня инвестиционных проектов;
      мероприятия по внедрению энерго- и ресурсосберегающих технологий.
      Мероприятия на долгосрочный период разрабатываются исходя из перспектив экономического и социального развития региона с учетом планов по форсированной индустриализации экономики региона и планов развития населенных пунктов, в соответствии с утвержденными градостроительными планами и должны включать в себя прогноз потребностей в коммунальных услугах. Исходя из этого будут составлены прогнозы развития коммунальных сетей, а также прогнозы роста эксплуатационных затрат и других экономических показателей, влияющих на тарифообразование.
      В третьих, с 2011 года будут осуществляться проекты по реконструкции существующих и строительству новых объектов коммунального сектора. При проведении мероприятий, направленных на реконструкцию и строительство новых объектов, следует использовать новые технологии, технические решения и оборудование, позволяющие уменьшить эксплуатационные затраты при предоставлении коммунальных услуг. В целях достижения этого критерия следует на ранней стадии проектирования участвовать в выборе принимаемых технических решений. Так модернизацией коммунальных сетей нуждающихся в ремонте будут в 2011 году охвачены 7 184 км, 2012 году - 6 544 км, 2013 году - 5 935 км, в 2015 году - 5 935 км.
      Реконструкция и модернизация существующих и строительство новых сетей и сооружений будет осуществляться за счет средств предприятий независимо от форм собственности, согласно утвержденных инвестиционных программ, а также за счет бюджетных (республиканского и местных) средств.
      В четвертых, следует завершить в период с 2011 года по 2013 годы мероприятия по установке приборов учета и контроля тепловой энергии, водо-, электро- и газопотребления.
      Система управления ТБО
      Система управления ТБО преследует несколько целей:
      уменьшение воздействия на окружающую среду;
      возвращение во вторичное использование извлекаемых материалов;
      повышение культуры содержания придомовых территорий.
      Основным компонентом перспективной системы управления ТБО является организация раздельного сбора ТБО непосредственно в местах их образования с последующим их глубокой переработкой.
      Поэтому, полагаясь на успешный зарубежный опыт, в рамках реализации настоящей программы в 2 — 3 крупных городах страны будут организованы начиная с 2013 года «пилотные» проекты по внедрению технологий раздельного сбора мусора.
      Успешность развития раздельного сбора, безусловно, определяется качеством информационно-разъяснительной работы. МИО следует вести работу с населением по разъяснению и пропаганде раздельного сбора мусора.
      Реализации поставленной задачи будет способствовать дальнейшее совершенствование ответственности и контроля за несанкционированное захоронение муниципальных отходов, разработки правил и рекомендаций по раздельному сбору ТБО, внедрению подземных контейнеров по сбору мусора при новом строительстве в 2012 году.
      В целях развития местного содержания следует оказать содействие инициаторам проектов по производству мусоросортировочных линий и контейнеров для сбора и транспортировки ТБО.

5.3. Повышение энергоэффективности и энергосбережение

      Повышение энергоэффективности
      Определенные Стратегическим планом развития Республики Казахстан до 2020 года направления предусматривают снижение энергоемкости внутреннего валового продукта (далее — ВВП) к 2015 году не менее чем на 10 % от уровня показателей 2009 года, а к 2020 году — не менее чем на 25 %.
      Учитывая, что ЖКХ является одним из основных потребителей энергоресурсов, в МЖД и зданиях социальной сферы следует провести комплекс мероприятий, а именно:
      1) проведение в 2011 году энергетического аудита с выдачей энергетического паспорта 270 объектов жилищного фонда и 145 зданий объектов социальной сферы в различных климатических зонах и в различном конструктивном исполнении для разработки типовых рекомендаций по энергосбережению и составления в период с 2011 года по 2012 годы региональных планов по термомодернизации жилых домов и объектов социальной сферы;
      2) разработка схем возвратного финансирования и софинансирования, накоплениями собственников квартир и помещений проектов по санации и термомодернизации объектов кондоминиума;
      3) для вовлечения собственников квартир в процесс термомодернизации объектов кондоминиума необходимо проведение ежегодно, начиная с 2011 года мероприятий по пропаганде энергосбережения среди населения с приобщением к этой деятельности потенциалы и ресурсы партийных организаций, неправительственных организаций и общественных объединений.
      Пропаганда энергосбережения среди населения является основой успешной реализации программы и включает в себя следующие основные мероприятия:
      тиражирование и распространение просветительской и специальной литературы;
      организация в регионах семинаров, выставок и конференций;
      проведение общественных акций и рекламных компаний через средства массовой информации.
      В результате этого должно быть сформировано хозяйское отношение к многоквартирному дому как к собственному жилью и бережливое отношение к энергии.
      4) для реализации проектов по термомодернизации и установке энергоэффективного оборудования в жилых домах, а также для проведения мероприятий по установке автоматизированных систем регулирования теплопотребления в жилых домах и объектах социальной сферы разработать в 2012 году механизмы создания и деятельности энергосервисных компаний (далее - ЭСКО).
      Энергосбережение
      Для достижения стратегических задач по уменьшению энергоемкости ВВП при проведении мероприятий, направленных на реконструкцию и строительство новых объектов в коммунальном секторе, необходимо решить вопросы стимулирования энергосбережения, объединив методы экономического стимулирования энергосбережения с экономическими санкциями и другими видами юридической ответственности за нерациональное использование энергетических ресурсов.
      Для создания экономических рычагов, стимулирующих эффективное использование тепловой и электрической энергии необходимо выполнение следующих мероприятий:
      разработка в 2011 году механизмов использования средств на возвратной основе;
      разработка в 2011 году предложений по созданию и внедрению автоматизированных систем коммерческого учета коммунальных услуг;
      совершенствование системы энергоаудита и энергомониторинга;
      выработка предложений для привлечения инвестиций в энергосбережение.
      Также одним из критериев получения государственной поддержки для предприятий сферы ЖКХ станет внедрение в период с 2012 по 2014 годы стандарта энергетического менеджмента ISO 50001 (EN 16001). Для этого необходимо организовать обучение соответствующих квалификаций персонала коммунальных предприятий.

5.4. Информационно-аналитическое обеспечение

      Необходимость дальнейшего повышения конкурентоспособности отрасли ЖКХ увеличивает потребность в качественных информационно-аналитических услугах.
      Для эффективного управления отраслью ЖКХ, привлечения долгосрочных инвестиций необходимо повышение уровня информационной прозрачности, ужесточение контроля за целевым назначением инвестиций.
      В этой связи, для повышения эффективности государственного управления необходимо проводить на постоянной основе мониторинг состояния ЖКХ, оперативно получать информацию для принятия управленческих решений, посредством разработки автоматизированной информационно-аналитической системы.
      В соответствии со Стратегическим планом развития Республики Казахстан до 2020 года в 2011 году на основе проведенной инвентаризации в сфере ЖКХ будет сформирована регулярно обновляемая база данных состояния жилого фонда и инфраструктуры коммунальных услуг.

5.5. Нормативно-техническое регулирование

      Перечень первоочередных НТД, требующих пересмотра и разработки новой редакции в 2011 году будет подготовлен на основе запросов коммунальных предприятий, местных исполнительных органов и иных учреждений в соответствии с их актуальностью и спросом на качество соответствующих услуг.
      Одной из основных целей при разработке и совершенствовании НТД является стимулирование применения новых ресурсосберегающих технологий.
      Для технологического развития сектора необходимо не менее одного раза в 5 - 10 лет пересматривать всю нормативно-техническую документацию, что подразумевает пересмотр и утверждение порядка 20 нормативно-технических документов ежегодно. И к 2020 году необходимо разработать около 200 документов регламентирующих ЖКХ.

5.6. Научная и инновационная деятельность

      В вопросах реконструкции и повышения эффективности работы инженерных сетей с целью устранения технологической отсталости необходимо широкое использование энергосберегающих технологий в ЖКХ.
      Повсеместное использование энергосберегающих технологий требует скоординированных действий на государственном уровне по обеспечению взаимодействия науки, образования, производства и финансовой сферы в ЖКХ.
      Необходимо обеспечить разработку и внедрение передовых ресурсосберегающих технологий, что с учетом значительного увеличения объемов работ по данному направлению, потребует организацию специализированного отраслевого научно-исследовательского института с соответствующей инфраструктурой, проведения аналитических, научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ.
      С 2011 года будут разработаны предложения по развитию научно-исследовательской инфраструктуры в секторе ЖКХ, проведению прикладных НИОКР в сфере ЖКХ.
      На первом этапе НИОКР будут отобраны наиболее перспективные технологии и технические решения по каждому направлению. На втором этапе будут проведены прикладные исследования с целью апробации и адаптации данных технологий к условиям Казахстана. Третий этап проведения НИОКР завершится разработкой конструкторской документации и опытно-промышленных образцов оборудования и устройств. Для ускорения сроков и повышения эффективности работ к этой деятельности будут привлекаться ведущие отечественные и зарубежные научные центры.
      Вместе с тем, с целью внедрения научных разработок в производство, а также трансферта и адаптации передовых зарубежных технологий, в 2011 году будут внесены предложения по созданию инжиниринговых компаний по продвижению инновационных технологий — от разработки бизнес-плана, структурирования сделки и финансовой поддержки, вплоть до реализации проекта и выхода из него, что обеспечит эффективное внедрение новых технологий, спрос на которые, в целях реализации настоящей Программы значительно возрастет.
      При трансферте зарубежных технологий в настоящее время отсутствуют четкие критерии, предъявляемые к ввозимому оборудованию и технологиям. В этих целях будет проводиться экспертиза новых технологий и технических решений в сфере ЖКХ на предмет их эффективности и адаптивности.
      Программа предусматривает в 2011 году внесение предложений по реализации проектов по лизингу оборудования, для обеспечения эффективной реализации государственной политики, направленной на трансферт энергоэффективных и передовых технологий.
      Кроме того, для продвижения новых технологий и технических решений в 2011 году будут внесены предложения по созданию системы повышения квалификации кадров и распространения знаний в сфере ЖКХ. Система распространений знаний будет являться ключевым элементом инновационной инфраструктуры ЖКХ, и направлена на внедрение научных технологий и знаний в экономику отрасли.
      Учитывая нехватку отечественных научно-технических кадров и инновационных топ-менеджеров, на первом этапе реализации Программы, для работы в научно-исследовательском институте и организации, основным направлением деятельности которой является модернизация и развитие ЖКХ, предполагается привлечение зарубежных специалистов, в том числе соотечественников, работающих в ведущих научно-технических и инновационных центрах мира.

5.7. Кадровое обеспечение

      В целях повышения эффективности функционирования ЖКХ необходимо принятие следующих мер по кадровому обеспечению отрасли:
      1. Совершенствование системы подготовки кадров в высших и учебных заведениях технического и профессионального образования.
      В этих целях предусматривается:
      совершенствование системы подготовки специалистов для ЖКХ с увеличением доли обучения практической подготовки;
      введение в 2011 году в Классификатор высшего и послевузовского образования дополнительной специальности по специфике ЖКХ: «Инженерные системы и сети»;
      выделение начиная с 2012 года государственных образовательных грантов на обучение научно-технических кадров в сфере ЖКХ в магистратуре и докторантуре;
      создание в 2011 году учебно-методического объединения по специальностям жилищно-коммунального сектора при национальном техническом университете;
      с 2011 года внедрение системы дополнительного профессионального образования для специалистов предприятий ЖКХ, ориентированного на консалтинговую компоненту составленных на основе кастомизированных обучающих программ по запросам предприятий;
      с 2011 года организация и внедрение системы учебных, учебно-производственных практик студентов и учащихся дневной формы обучения с учетом международного опыта и дуальной системы обучения.
      Для реализации указанных задач требуется организация финансирования посредством бюджетных программ Министерства образования и науки Республики Казахстан.
      2. Повышение информационного обеспечения субъектов ЖКХ и компетенции кадров.
      В этих целях предусматривается:
      организация доступного консультационно-образовательного и информационного обеспечения населения и хозяйствующих субъектов ЖКХ;
      создание системы распространения знаний и инновационного опыта;
      формирование экспертно-тренерского пула для организации процесса передачи знаний и инноваций;
      переподготовка и повышение компетенций специалистов ЖКХ;
      организация и проведение семинаров, круглых столов, общественных слушаний инновационных проектов и других мероприятий по обмену опытом и трансферту технологий;
      внесение предложений по организации ежегодной международной конференции и международной выставки ЖКХ.

5.8. Повышение инвестиционной привлекательности

      ЖКХ, являясь важнейшей отраслью экономики страны, вместе с тем имеет определенные риски (отраслевые, социальные, экономические, технологические), снижение которых позволит повысить инвестиционную привлекательность данной отрасли.
      Для этого необходимо разработать новые институциональные и финансовые механизмы по эффективному вложению государственных и частных инвестиций. Ожидается, что привлечение частого бизнеса в управление коммунальными сетями позволит отойти от иждивенческой позиции коммунальных предприятий и перейти к конструктивному диалогу по созданию прямых взаимоотношений "услугодатель - потребитель", а также путем создания здоровой конкуренции - обеспечить качественное предоставление услуг.
      Во-первых, необходимо развивать механизмы ГЧП. В настоящее время в Казахстане распространена наиболее простая форма ГЧП - концессионные контракты на доверительное управление и содержание. Вместе с тем, известны многочисленные положительные примеры реализации в этой сфере более сложных моделей концессий - контракты на проектирование, строительство и эксплуатацию, другие контракты. Эти модели должны также рассматриваться как приемлемые инструменты механизма ГЧП в сфере ЖКХ.
      Во-вторых, необходимо разработать и постепенно внедрять возвратный механизм финансирования проектов ЖКХ.
      В-третьих, в целях уменьшения участия республиканского бюджета следует установить механизм выделения средств из республиканского бюджета в большей степени тем МИО, которые обеспечили софинансирование проектов из внебюджетных источников.
      В-четвертых, для реализации намеченных мероприятий по развитию инвестиционного потенциала сферы ЖКХ в 2011 году будут внесены предложения по созданию Фонда развития ЖКХ (далее - Фонд ЖКХ).
      Целью Фонда ЖКХ будет мобилизация финансовых средств, для привлечения инвестиций в сферу ЖКХ, а также улучшение финансового и административного управления и управления инвестиционными программами. Основной задачей Фонда ЖКХ будет финансирование инвестиционных проектов на возвратной основе.
      Фонд ЖКХ будет содействовать привлечению средств банков второго уровня (далее - БВУ) в сферу ЖКХ путем частичного возмещения ставки вознаграждения займов.
      Фонд ЖКХ своей деятельностью должен выработать системные решения к вопросу финансирования проектов в сфере ЖКХ средствами на возвратной основе, формировать идеологию постепенного отхода от иждивенческого отношения собственников квартир (помещений) к задачам содержания и ремонта многоквартирного дома.
      В деятельности Фонда ЖКХ следует предусмотреть возможность софинансирования инвестиционных проектов и привлечения к финансированию средств международных финансовых институтов и частных инвесторов.
      В пятых, для вовлечения в процесс улучшения жилищно-бытовых условий денежных средств граждан необходимо развивать механизмы кредитования органов управления объектами кондоминиума через систему жилищных сбережений. В этих целях, будут разработаны предложения по определению порядка обязательного накопления средств собственников жилья (помещений) на текущий и капитальный ремонт общего имущества в МЖД, а также по определению порядка накопления денежных средств предприятий (юридических и физических лиц) - органов управления объектами кондоминиума в специализированных банках и БВУ для целей ремонта общего имущества в МЖД.
      На втором этапе к 2020 году:
      степень удовлетворения населения в каждом регионе страны качеством предоставляемых коммунальных услуг будет составлять не менее 70 % на основе социального опроса;
      100 % охват населения политикой энергосбережения;
      будет достигнуто 100 % обеспечение населения приборами учета;
      количество аварий на объектах ЖКХ снизится до 70 %;
      объем сточных вод промышленных предприятий поступающих на городские очистные сооружения снизится до 15 %;
      процент вовлечения частного капитала в сферу ЖКХ составит не менее 3,5 %.
      План мероприятий второго этапа будет разработан позднее, исходя из результатов исполнения плана мероприятий первого этапа.

6. Необходимые ресурсы

Финансовые затраты, связанные с реализацией первого этапа Программы в 2011-2015 годах:

Годы	Общий объем необходимых средств (млн. тенге)	Республиканский бюджет
2011	26 580,6	26 580,6
2012	15 980,0	15 980,0
2013	10 492,9	10 492,9
2014	208,0*	208,0*
2015	283,3*	283,3*

* Расходы на реализацию Программы в 2012 - 2015 годах будут уточняться в Законе "О республиканском бюджете" на соответствующие финансовые периоды.
Объемы финансирования второго этапа реализации Программы будут определены по результатам реализации первого этапа.

7. План мероприятий по реализации Программы

План мероприятий по реализации Программы модернизации жилищно-коммунального хозяйства Республики Казахстан до 2020 года в приложении к настоящей Программе.

Приложение
к Программе модернизации
жилищно-коммунального хозяйства
Республики Казахстан до 2020 года

        План мероприятий по реализации Программы модернизации
         жилищно-коммунального хозяйства Республики Казахстан
                              до 2020 года

№
п/п

Мероприятия

Форма
завер-
шения

Ответ-
ствен-
ные за
испол-
нение

Сроки
исполне-
ния

Предполагаемые расходы
(млн. тенге)

Источ-
ники
финан-
сиро-
вания

№
бюдт-
жетной
прог-
раммы
(если
есть)

2011

2012

2013

2014

2015

Все-
го

1. Модернизация и развитие коммунальных систем

1.1. Разработка мероприятий по модернизации и развитию коммунальных систем

1.1.1.

Реконструкция
и строитель-
ство инженер-
ных сетей
Астанинской
агломерации

Инфор-
мация в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
акимат
Акмо-
линской
области

2012-2013
годы в
декабре
месяце

В пределах выделяемых
трансфертов

Рес-
публи-
канс-
кий
бюджет

1.1.2.

Разработка
планов
мероприятий
по модерниза-
ции и
развитию ЖКХ
на средне-
срочный и
долгосрочный
периоды в
рамках
программ
развития
территорий

Инфор-
мация в
АДСЖКХ

Акиматы
облас-
тей,
городов
Астана
и Алматы,
АО "Каз-
Центр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

Ежегодно
к 15 мая

Не требуются

1.1.3.

Проведение
оценки
технического
состояния
инженерных
сетей (систем
теплоснабже-
ния, электро-
снабжения,
газоснабже-
ния)

Инфор-
мация в
АДСЖКХ

Акиматы
областей,
городов
Астана и
Алматы,
АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

2011-2013
годы
в декабре
месяце

250

250*

750*

Рес-
публи-
канс-
кий
бюджет

019

1.1.4.

Принятие мер
по
определению и
передаче в
коммунальную
собственность
"бесхозяйных"
сетей и
сооружений

Инфор-
мация в
АДСЖКХ

Акиматы
областей,
городов
Астана и
Алматы

2011-2015
годы в
ноябре
месяце

Не требуются

1.2. Реконструкция существующих и строительство новых объектов коммунального
сектора

1.2.1.

Реализация
проектов
модернизации
и реконструк-
ции систем
водоотведе-
ния, тепло-
снабжения,
электро-
снабжения,
газоснабжения

Инфор-
мация в
АДСЖКХ

АДСЖКХ,
акиматы
областей,
городов
Астана и
Алматы

2011-2015
годы в
декабре
месяце

25108

15549*

9969*

70564*

Рес-
публи-
канс-
кий
бюджет

012

1.2.2.

Проведение
мероприятий
по установке
приборов
учета и
контроля
тепловой
энергии

Инфор-
мация в
АДСЖКХ

Акиматы
областей,
городов
Астана и
Алматы

2011-2012
годы
ежеквар-
тально

Не требуются

1.2.3.

Проведение
мероприятий
по установке
приборов
учета и
контроля
газопотреб-
ления

Инфор-
мация в
АДСЖКХ

Акиматы
областей,
городов
Астана и
Алматы

2011-2012
годы
ежеквар-
тально

Не требуются

1.2.4.

Внедрение
стандартов
энергетичес-
кого
менеджмента
ISO 50001

Инфор-
мация в
Прави-
тель-
ство

АДСЖКХ,
акиматы
областей,
городов
Астана и
Алматы

2012-2014
годы в
декабре
месяце

Не требуются

1.2.5.

Внесение
предложений
по внедрению
системы
раздельного
вывоза мусора
и
использования
подземных
контейнеров
при новом
строительстве

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
МООС, АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

Декабрь
2012 год

Не требуются

1.2.6.

Разработка
предложений
по проведению
мероприятий
по сейсмо-
усилению
зданий

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
МЧС,
акиматы
областей,
городов
Астана и
Алматы

3 квартал
2011 год

Не требуются

2. Повышение энергоэффективности ЖКХ

2.1. Повышение энергоэффективности коммунального сектора

2.1.1.

Внесение
предложений
по
энергосбере-
жению в
коммунальном
секторе

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
Акиматы
областей,
городов
Астана и
Алматы,
АО "Каз-
Центр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

2011-2012
годы
в октябре
месяце

Не требуются

2.1.2.

Разработка
предложений
по созданию и
внедрению
единой
автоматизи-
рованной
системы
коммерческого
учета
коммунальных
услуг

Предло-
жение в
Прави-
тель-
ство

АДСЖКХ АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

3 квартал
2011 года

Не требуются

2.2. Повышение энергоэффективности зданий социальной сферы

2.2.1.

Проведение
пилотного
энергетичес-
кого аудита
объектов
социальной
сферы
(больницы,
школы,
детские сады)

Инфор-
мация в
Прави-
тель-
ство

АДСЖКХ АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

Декабрь
2011 года

150

150*

Рес-
публи-
канс-
кий
бюджет

007

2.2.2.

Проведение
мероприятий
по установке
автоматизиро-
ванных систем
регулирования
теплопотреб-
ления в
зданиях
социальной
сферы
(больницы,
школы,
детские сады)

Инфор-
мация в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

Декабрь
2011 года

300

300*

Рес-
публи-
канс-
кий
бюджет

007

2.3. Повышение энергоэффективности жилищного фонда

2.3.1.

Проведение
паспортизации
(энергетичес-
кого аудита)
многоквартир-
ных жилых
домов

Инфор-
мация в
Прави-
тель-
ство

АДСЖКХ,
акиматы
областей,
городов
Астана и
Алматы,
АО "Каз-
Центр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

3 квартал
2011 года

210

210*

Рес-
публи-
канс-
кий
бюджет

007

2.3.2.

Разработка
предложение
по проведению
мероприятий
по термо-
модернизации
жилых домов

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
АО "Каз-
Центр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

2 квартал
2011 года

Не требуются

2.3.3.

Проведение
пилотных
мероприятий
по установке
автоматизиро-
ванных систем
регулирования
теплопотреб-
ления в жилых
домах (в том
числе с
созданием
пилотных
ЭСКО)

Инфор-
мация в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
АО "Каз-
Центр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию),
акиматы
областей,
городов
Астана и
Алматы

4 квартал
2011 года

150

150*

Рес-
публи-
канс-
кий
бюджет

007

2.3.4.

Разработка
предложений
по законода-
тельному
обеспечению
энергосбере-
жения в
многоквартир-
ных жилых
домах

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
МФ, АЗК,
МИНТ, АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию),
акиматы
областей,
городов
Астана и
Алматы

1 квартал
2012 года

Не требуются

2.3.5.

Разработка
механизма
создания и
деятельности
энергосервис-
ных компаний
(ЭСКО)

Предло-
жение в
МИНТ

АДСЖКХ,
АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

2 квартал
2012 года

Не требуются

2.3.6.

Пропаганда
политики
энергосбере-
жения

Инфор-
мация в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

3 квартал
2011 года

50*

Рес-
публи-
канс-
кий
бюджет

007

3. Совершенствование институциональной основы

3.1. Информационно-аналитическое обеспечение

3.1.1.

Предложение
по созданию
информацион-
но-аналити-
ческой
системы
мониторинга и
контроля ЖКХ

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
АО "Каз-
Центр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

2 квартал
2011 года

Не требуются

3.2. Формирование эффективных форм управления жилищным сектором

3.2.1.

Проведение
мероприятий
по
регистрации
объектов
кондоминиумов

Инфор-
мация в
АДСЖКХ

Акиматы
областей,
городов
Астана и
Алматы

2011-2015
года в
декабре
месяце

Не требуются

3.2.2.

Внесение
предложений
по совершен-
ствованию
деятельности
жилищных
инспекций, в
том числе
путем
расширения их
полномочий

Предло-
жения в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
МЧС,
акиматы
областей,
городов
Астана и
Алматы,
АО "Каз-
Центр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

1 квартал
2011 года

Не требуются

3.2.3.

Внесение
предложений
по разработке
Типового
положения о
жилищных
инспекциях

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
акиматы
областей,
городов
Астана и
Алматы,
АО "Каз-
Центр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

1 квартал
2011 года

Не требуются

3.2.4.

Внесение
предложений
по механизму
проведения
аттестации
руководителей
органов
управления
объектами
кондоминиума

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
АО "Каз-
Центр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию),
акиматы
областей,
городов
Астана и
Алматы

1 квартал
2012 года

Не требуются

3.2.5.

Реализация
"пилотного"
проекта по
созданию
управляющей
компании в
одном из
городов
Казахстана

Инфор-
мация в
АДСЖКХ

АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию),
акиматы
областей,
городов
Астана
и Алматы

3 квартал
2011 года

Не требуются

3.2.6.

Внесение
предложений
по
обеспечению
правовой
основы по
вопросам:
1) управления
многоквартир-
ных жилых
домов;
2) регистра-
ция объектов
кондоминиума;
3) страхова-
ния жилого
имущества

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
АЗК, АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

2012 год
в ноябре
месяце

Не требуются

3.2.7.

Определение
уровня
качества
предоставля-
емых
населению
коммунальных
услуг

Инфор-
мация в
АДСЖКХ

АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию),
акиматы
областей,
городов
Астана и
Алматы

2 квартал
2015 года

Не требуются

3.2.8.

Внесение
предложений
по выработке
новых
механизмов
кредитования
капитального
ремонта
объектов
кондоминиума,
в том числе,
через систему
строительных
сбережений,
использования
накопительной
системы, и
жилищной
помощи как
возвратных
гарантирован-
ных средств

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
АО
"ЖССБ",
АО "Каз-
Центр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию),
акиматы
областей,
городов
Астана и
Алматы

3 квартал
2011 года

Не требуются

3.3. Развитие научно-технической и инновационной деятельности

3.3.1.

Внесение
предложений
по развитию
научно-иссле-
довательской
инфраструкту-
ры в секторе
ЖКХ,
проведению
прикладных
научно-иссле-
довательских
и опытно -
конструктор-
ских работ в
сфере ЖКХ

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

4 квартал
2011 года

Не требуются

3.3.2.

Внесение
предложений
по внедрению
и коммерциа-
лизации
инновационных
технологий и
инжиниринго-
вых консуль-
тационных
услуг в ЖКХ

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

4 квартал
2011 года

Не требуются

3.3.3.

Внесение
предложений
по разработке
нормативно-
технической
документации
в ЖКХ

Предло-
жение в
АДСЖКХ

Акиматы
областей,
городов
Астана
и Алматы,
АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

2011-2015
годы в
декабре
месяце

362,6

150*

662,6*

Рес-
публи-
канс-
кий
бюджет

003

3.3.4.

Внесение
предложений
по разработке
стандартов
предоставле-
ния
коммунальных
услуг
надлежащего
качества

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

МИНТ,
АДСЖКХ,
АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

3 квартал
2011 года

Не требуются

3.3.5.

Внесение
предложений
по внедрению
системы
менеджмента
качества
предоставле-
ния услуг
коммунальными
предприятиями
ЖКХ

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

МИНТ,
АДСЖКХ,
АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

3 квартал
2011 года

Не требуются

3.4. Кадровое обеспечение

3.4.1.

Внесение
предложений
по созданию
системы
повышения
квалификации
кадров и
распростране-
ния знаний в
сфере ЖКХ

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

4 квартал
2011 года

Не требуются

3.4.2.

Разработка
методологи-
ческой основы
по
организации и
проведению
мероприятий
по
распростране-
нию знаний

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

4 квартал
2011 года

Не требуются

3.4.3.

Предоставле-
ние государ-
ственных
образователь-
ных грантов
для
подготовки
кадров по
специальности
"Инженерные
системы и
сети" в сфере
ЖКХ

Инфор-
мация в
Прави-
тельст-
во по
итогам
года

МОН

2012-2015 годы

31,0

123,9

208,0*

283,3*

646,2*

Рес-
публи-
канс-
кий
бюджет

023

3.4.4.

Создание
учебно-мето-
дического
объединения
по специаль-
ностям
жилищно-
коммунального
сектора при
национальном
техническом
университете

Предло-
жения в
МОН

КазНТУ,
АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

2 квартал
2011 года

Не требуются

3.4.5.

Разработка и
внесение в
Классификатор
высшего
профессио-
нального
образования
специальности
"Инженерные
системы и
сети"

Предло-
жения в
Прави-
тельст-
во

МОН,
АДСЖКХ,
АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

2 квартал
2011 года

Не требуются

3.4.6.

Внедрение
системы
дополнитель-
ного
профессио-
нального
образования
для специа-
листов
предприятий
ЖКХ

Предло-
жения в
МОН

КазНТУ,
АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

2011-2015
годы в
декабре
месяце

Не требуются

3.4.7.

Организация и
внедрение
системы
прохождения
учебно-произ-
водственных
практик
студентов

Предло-
жения в
МОН

КазНТУ,
АДСЖКХ,
АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

2011-2015
годы в
марте
месяце

Не требуются

4. Привлечение частного капитала в сферу ЖКХ

4.1.

Внесение
предложений
по созданию
Фонда
развития ЖКХ

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

1 квартал
2011 года

Не требуются

4.2.

Внесение
предложений
по реализация
проектов по
лизингу
оборудования

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

4 квартал
2011 года

Не требуются

4.3.

Разработка
механизмов
использования
средств на
возвратной
основе

Предло-
жение в
Прави-
тельст-
во

АДСЖКХ,
АО
"КазЦентр
ЖКХ" (по
согласо-
ванию)

4 квартал
2011 года

Не требуются

Примечание:
* - Расходы на реализацию Программы в 2012 - 2015 годах будут уточняться в законе о республиканском бюджете на соответствующие финансовые периоды.
расшифровка аббревиатур:
АДСЖКХ - Агентство Республики Казахстан по делам строительства и жилищно-коммунального хозяйства
АЗК - Агентство Республики Казахстан по защите конкуренции
МФ - Министерство финансов Республики Казахстан
МИНТ - Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан
МООС - Министерство охраны окружающей среды Республики Казахстан
МЧС - Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан
МОН - Министерство образования и науки Республики Казахстан Правительство - Правительство Республики Казахстан
АО "ЖССБ" - акционерное общество "Жилищный строительный сберегательный банк Казахстана"
АО "КазЦентр ЖКХ" - акционерное общество "Казахстанский центр модернизации и развития жилищно-коммунального хозяйства"
КазНТУ - Казахский национальный технический университет имени К. Сатпаева

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2011.04.30 № 473 Қаулысымен.

      «Мемлекет басшысының 2010 жылғы 29 қаңтардағы «Жаңа онжылдық - жаңа экономикалық өрлеу - Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты Қазақстан халқына Жолдауын іске асыру жөніндегі шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 17 ақпандағы № 925 Жарлығын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. Қоса беріліп отырған Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғыртудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасы бекітілсін.
      2. «Қазақстан Республикасының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғырту және дамыту мәселелері туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 26 мамырдағы № 778 қаулысының күші жойылды деп танылсын.
      3. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2010 жылғы 1 қарашадағы
№ 1146 қаулысымен
бекітілген

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғыртудың
2020 жылға дейінгі бағдарламасы

1. Бағдарламаның паспорты

Бағдарламаның Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғыртудың
атауы 2020 жылға дейінгі бағдарламасы

Әзірлеу үшін           Қазақстан Республикасы Президентінің «Жаңа
негіздеме              онжылдық - жаңа экономикалық өрлеу -
                       Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты
                       Қазақстан халқына Жолдауы;
                       Қазақстан Республикасы Президентінің 2010
                       жылғы 1 ақпандағы № 922 Жарлығымен бекітілген
                       Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі
                       Стратегиялық даму жоспары

Әзірлеуші Қазақстан Республикасы Құрылыс және тұрғын
үй-коммуналдық шаруашылық істері агенттігі

Мақсаты                Тұтынушыларды тиісті сападағы коммуналдық
                       қызметтермен қамтамасыз ету, тіршілік ету
                       жүйесінің сенімді жұмыс істеуі және тұрғын
                       үй-коммуналдық шаруашылық қызметінің
                       тиімділігін арттыру

Міндеттері             Коммуналдық жүйелерді жаңғырту және дамыту;
                       Кондоминиум объектілерін басқару органдары
                       тұрғын үй қорын нормативтік пайдалануды дербес
                       қамтамасыз етеді;
                       Тұрғын үй және коммуналдық
                       шаруашылық саласында энергетикалық тиімділікті
                       арттыру;
                       Институционалдық негізді жетілдіру;
                       Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласына жеке
                       капитал тарту.

Іске асыру             2011 - 2020 жылдар
мерзімдері мен         I кезең: 2011 - 2015 жылдар
кезеңдері              II кезең: 2016 - 2020 жылдар

Нысаналы               2015 жылға қарай елдің әр өңіріндегі
индикаторлары          тұтынушылардың кемінде 50 %-ы және 2020 жылға
                       қарай елдің әр өңіріндегі тұтынушылардың
                       кемінде 70 %-ы коммуналдық қызмет көрсету
                       сапасына қанағаттанады;
                       2015 жылға қарай коммуналдық желілердегі 1 км
                       шаққанда жылдық апаттардың санын 14-ке дейін
                       төмендету;
                       жүргізілген түгендеу негізінде
                       тұрғын үй қоры мен коммуналдық қызмет
                       инфрақұрылымының жай-күйінің жаңартылатын
                       тұрақты дерекқоры жасалады;
                       менеджменттің қазіргі заманғы әдістерін
                       енгізген коммуналдық сектор кәсіпорындарының
                       үлесін ұлғайту;
                       мемлекет ТКШ инфрақұрылымын
                       жаңғырту жөніндегі жобаларға нысаналы қарыздар
                       береді.

Қаржыландыру           Бағдарламаны іске асырудың бірінші кезеңінде
көздері және           (2011 - 2015 жылдар) іс-шараларды
көлемдері              қаржыландыру көлемі 53 545 млн. теңгені
                       құрайды, оның ішінде:
                       республикалық бюджет - 53 545 млн. теңге:
                       2011 жылы - 26 581 млн.
                       теңге, 2012 жылы - 15 980 млн. теңге, 2013
                       жылы - 10 493 млн. теңге, 2014 жылы - 207,99
                       млн. теңге, 2015 жылы - 283,34 млн. теңге.
                       2012 - 2015 жылдарға арналған қаржыландыру
                       көлемі тиісті қаржылық кезеңдерге арналған
                       «Республикалық бюджет туралы» Заңда
                       нақтыланады.
                       Бағдарламаны іске асырудың екінші
                       кезеңін (2016 - 2020 жылдар) қаржыландыру
                       көлемі бірінші кезеңде іске асырудың
                       нәтижелері бойынша белгіленетін болады.

2. Кіріспе

      Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғыртудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) Қазақстан Республикасы Президентінің «Жаңа онжылдық - жаңа экономикалық өрлеу - Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты Қазақстан халқына Жолдауын іске асыру мақсатында және «Мемлекет басшысының 2010 жылғы 29 қаңтардағы «Жаңа он жылдық - жаңа экономикалық өрлеу - Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты Қазақстан халқына Жолдауын іске асыру жөніндегі шаралар туралы» Қазақстан Республикасының Президентінің 2010 жылғы 17 ақпандағы № 925 Жарлығына, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 1 ақпандағы № 922 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарына сәйкес әзірленді.
      Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласын (бұдан әрі - ТКШ) 1993 жылға дейін мемлекет демеу қаржы бөлу арқылы қаржыландырып келген, бұл коммуналдық желілер мен объектілердің қатты тозуына алып келді. 1996 жылы ТКШ-те жүйелі реформалар басталды, бұл ТКШ-ге демеуқаржы беру қағидатынан бас тартуға және тұрғын үй қатынастарының сапалы жаңа деңгейіне шығуға мүмкіндік берді. Сонымен қатар, ТКШ-ні одан әрі дамыту және жаңғырту мәселелері экономиканы дамытудың қазіргі кезеңінде де өзекті болып табылады.
      ТКШ өзара байланысты екі негізгі элементтен тұрады:
      - коммуналдық сектор ол, сумен, газбен, жылумен, электрмен жабдықтауды және су бұруды, абаттандыру мен жалпы пайдаланудағы және елді мекендердің аумақтарындағы объектілерді, сондай-ақ арнайы мақсаттағы объектілер мен аумақтарды күтіп ұстауды қамтамасыз ететін жүйелерден тұрады;
      - тұрғын үй қоры көп пәтерлі тұрғын үйлерді және жеке үй құрылыстарын қамтиды және коммуналдық қызметтердің негізгі тұтынушылары болып табылады.
      Бағдарлама ТКШ-ні жаңғырту бойынша шаралар әзірлеуді және қабылдауды қамтамасыз етеді, бұл оның жұмыс істеу жүйесін жетілдіруге және көрсетілетін коммуналдық қызметтердің сапасын арттыруға, сондай-ақ ТКШ саласына инвестиция тарту тетігін іске асыруға мүмкіндік береді.
      Республика тұрғындарын сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету мәселесінің аса маңыздылығын ескере отырып, Қазақстан Республикасының Үкіметі арнайы бағдарламалық құжатты әзірлеу туралы шешім қабылдаған. Осыған байланысты, осы Бағдарламада елді мекендерді сумен жабдықтау мәселелерін қарамайды.

3. Ағымдағы ахуалды талдау

      Бүгінгі күні республикадағы ТКШ субъектілерді - ТКШ кәсіпорындарын басқарудың тиімсіз жүйесімен және олардың қанағаттанғысыз қаржылық жағдайымен, жоғары пайдалану шығындарымен және оларды төмендетуге экономикалық ынталандырудың болмауымен сипатталады.
      Қолданыстағы желілер мен құрылғылар айтарлықтай тозған, бұл инженерлік коммуникацияларда авариялардың артуына және оларда жұмыстың тоқтауына, жаппай материалдық-техникалық ресурстардың артық жұмсалуына, энергия мен судың үлкен ысырабына алып келеді. Желілер және жүйе ғимараттарының жай-күйі, негізінен, коммуналдық қызметтерді ұсыну түрақты және қажетті сападағы талаптарға сәйкес келмейді.
      ТКШ саласының ірі, сондай-ақ шағын және орта бизнес үшін тартымдылығы аз болып қала бермек. Негізгі құралдардың әбден тозуы, қатаң реттелетін тарифтер кезінде өтелу мерзімінің ұзақ болуы, ұзақ мерзімді инвестициялау үшін заңнамалық базаның болмауы және өзге де факторлар экономиканың осы саласындағы қызметті дамытуға жеке капитал тартуды ынталандырмайды.

3.1. Тұрғын үй секторының жай-күйі

      Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің деректері бойынша республиканың тұрғын үй қорының жалпы алаңы 267,8 млн. шаршы метрді құрайды, оның ішінде 261,4 млн. шаршы метр немесе 97,6% тұрғын үй жеке меншікке тиесілі.
      Қалалық елді мекендердегі кондоминиум объектілерінің (көп пәтерлі Тұрғын үйлердің) саны 172164 бірлікті құрайды. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің деректері бойынша тіркелген кондоминиум объектілерінің саны 14687 бірлікті құрайды, бұл кондоминиум объектілерінің жалпы санының 8,5 -%-ын құрайды. Тіркеу кезінде құқық иелерінің ортақ меншіктегі үлесінің мөлшерін жазбаша растау үшін барлық меншік иелерін қатыстыру қажеттілігі кондоминиум объектілерін тіркеудің негізгі проблемасы болып отыр.
      Тұрғын үй қоры саласындағы мемлекеттік бақылауды жергілікті атқарушы орган кондоминиум қатысушыларының ортақ мүлкіне жергілікті атқарушы органдардың (бұдан әрі - ЖАО) тұрғын үй инспекциясы лауазымды адамдарының тексеру жүргізуі арқылы жүзеге асырады. Тұрғын үй инспекциясы қызметінің негізгі проблемалары мыналар болып табылады:
      тұрғын үй инспекциясының қызметін қамтамасыз етуді қаржыландыруға мүмкіндік беретін бюджеттік бағдарламалар және техникалық тексеру жүргізу жөніндегі бағдарламалар жоқ;
      тұрғын үй инспекциясының қызметін регламенттейтін нормативтік Құқықтық актілер жоқ;
      жергілікті атқарушы органдардың құрылымдық бөлімшесі ретінде тұрғын үй инспекциясын құру бойынша бірыңғай тәсіл белгіленбеген.
      Пәтер және үй-жай иелерінің төлем жасау тәртібі бүгінгі күнге дейін төмен.
      Әр түрлі себептер бойынша пәтер иелері тұрғын үйді күрделі жөндеуге ақшалай қаражат жинауды жүзеге асырмайды, бұл тұрғын үй қорын тиісті күтіп ұстамағандықтан оның тозуына алып келеді.
      Ғимараттардың одан әрі қирауының алдын алу және оларды сақтау тұрғын үй секторындағы бірінші кезектегі шаралар болуға тиіс. ЖОА-ның деректері бойынша көп пәтерлі тұрғын үйлерге жататын тұрғын үй қорының 50,1 млн. шаршы метрі немесе 32 % күрделі жөндеудің жекелеген түрлерін жүргізуді талап етеді, ал 3,8 млн. шаршы метр (2 %) бұл бұзылуға жататын, тұруға жарамсыз авариялық тұрғын үйлер.
      Бұдан басқа, Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің (бұдан әрі - ТЖМ) деректеріне сәйкес республикада 414 көп қабатты ғимараттарды бар, оларда жоба бойынша өртке қарсы қорғау жүйесінің жабдықтары көзделген. Бұл ретте, 264 ғимаратта автоматты өрт дабылы және лифт шахталарына ауаны айдау жүйелерінде ақаулар бар. 257 тұрғын ғимаратта түтін шығару жүйесі; 251 тұрғын ғимаратта өртке қарсы ішкі су құбыры жұмыс істемейді.
      Бұдан басқа, ТЖМ-ның деректері бойынша 622 мектептің, 305 аурухананың, 132 мектепке дейінгі мекеменің, 1481 қоғамдық ғимарат пен құрылыстың және өндірістік кәсіпорынның 459 ғимаратының техникалық жай-күйі қанағаттанғысыз, жалпы алаңы 489 мың шаршы метр әлеуметтік және өндірістік мақсаттағы кемінде 1152 объекті сейсмикалық күшейтуді талап етеді.
      Осы жағдай көп қабатты тұрғын ғимараттар мен әлеуметтік сала объектілерінің өртке қарсы жүйелерін қалпына келтіруді және сейсмикалық күшейтуді талап етеді.
      Кондоминиум объектілеріне қатысы бойынша халық құқықтық санасы мен мәдениетінің төменгі деңгейіне сәйкес келетін ортақ мүлікті басқаруда пәтер иелерінің енжарлық проблемасын шешпей, тұрғын үй секторындағы проблеманы шешу мүмкін емес. Кондоминиум объектілерін басқаруды жүзеге асыратын тұлғалардың өз міндеттерін орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін, сондай-ақ жекелеген үй-жай (пәтер) иелерінің тұрғын үйдің ортақ мүлкін күтіп ұстау және пайдалану жөніндегі міндеттемелерін орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін қолданыстағы заңнамада көзделген азаматтық-құқықтық жауапкершілік көп пәтерлі тұрғын үйлерді күтіп ұстау және жөндеу проблемаларын тиімді шешуге мүмкіндік бермейді.
      Бұрынғы социалистік елдердің оң тәжірибелері коммуналдық сектор субъектілері мен коммуналдық қызметті тұтынушылардың өзара қарым-қатынасын іс жүзінде мемлекет ТКШ-ні басқаруға қатыспайтын жағдайға келтіру мүмкіндігі туралы куәландырады, ал қызмет көрсету нарығы бәсекеге қабілетті болады және өзін-өзі реттейді.

3.2. Су буру (кәріз)

      Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің деректері бойынша 2009 жылы республикадағы 198 елді мекенде кәріз желісі бар, бұл республика бойынша елді мекендердің жалпы санының 2,7 %-ын (7152 бірлік) құрайды. Республикада 349 кәсіпорын жұмыс істейді, соның ішінде 153 (43,8 %) кәсіпорын коммуналдық меншікте, 196 (56,2 %) кәсіпорын жеке меншікте, олардың құрамында 544 кәріздік құрылыстар.
      Су құбырының жалпы ұзындығы республика бойынша 47668,3 км, оның ішінде магистральдық су тартқыштар 18859,6 км, оның ішінде бас коллекторлардың ұзындығы 32,7 %, тарататын кәріз желілері 67,3 % болады Су бұру желісінің 62,5 %-ы немесе 9081,1 км коммуналдық меншікте, 37,7 % немесе 5450,2 км жеке меншікте.
      Су бұру жүйесінің көпшілік құрылыстары мен желілері бұдан 20 жыл бұрын пайдалануға берілгенін немесе күрделі жөнделгенін талдау көрсетіп отыр. Тұтастай, 25 жыл сенімді пайдаланудың нормалау мерзімін негізге алсақ, 66 %-ға жуық желілер күрделі жөндеуді немесе толық ауыстыруды талап етеді.
      ЖАО-ның деректері бойынша тұтастай республика бойынша 130 су жинағыш тоғандар.
      Өнеркәсіптік кәсіпорындардың сарқынды суларының едәуір көлемі (жекелеген қалаларда 24 %-ға дейін) әуелден-ақ өнеркәсіптік сарқынды суларды тазаруға бейімделмеген қалалық тазарту құрылыстарына тікелей түседі. Көпшілік қолданыстағы тазарту құрылыстары өздерінің пайдалану ресурстарын тауысты және ауыстыруды талап етеді.
      2004 жылдан бастап 2010 жыл ішінде бюджеттен 42 805,9 млн. теңге бөлінді, оның ішінде республикалық бюджеттен - 40 965,5 млн. теңге, жергілікті бюджеттен - 1 840,65 млн. теңге.
      Осы қаражатты пайдалану нәтижесінде тұтастай республика бойынша 2009 жылы су буру желілеріне қол жеткізу 8,2 %-ға өсті, ал су буру желілеріндегі авариялардың саны 41,8 %-ға төмендеді.
      Әзірлік жұмыспен қамту және кадрларды қайта даярлау стратегиясы (бұдан әрі - Жол картасы) шеңберінде 2009 жылы 162,1 км кәріз желілері жөнделді және қайта жаңартылды, бұл республика бойынша барлық ұзындықтың 1,1 %-ы болады, оның ішінде 109,2 км желі күрделі жөнделді, бұл жөндеуді талап ететін желілердің 2,8 %-ы болады (9590,5 км), 52,9 км жаңа желілер пайдалануға берілді.
      Қазіргі уақытқа дейін кеңес кезіндегі жобалар бойынша салынған коммуналдық жүйелердің жұмыс істейтінін атап өту қажет. Жөндеуге жарамдылығының жоғары болуы қосалқы бөлшектер мен жабдықтарды біріздендірудің жоғары деңгейі есебінен қамтамасыз етіледі.
      Жобалау практикасының бүгінгі күні қалыптасқан жағдайы қызмет тәжірибесі мен қызметкерлерінің біліктілігі әр түрлі жобалау ұйымдарының сенімділігін, технологиялығын және жөндеуге жарамдылығын тиісті бағалаусыз әр түрлі шетел фирмаларының технологияларын, материалдары мен жабдықтарын жобаға енгізуіне жол береді. Техникалық шешімді таңдау кезінде бірыңғай тәсілдің болмауы елді мекенде әр түрлі технологияны пайдалануға, қолданылатын материалдар мен жабдықтардың номенклатурасы атауының көп болуына алып келеді. Осының нәтижесінде коммуналдық жүйелерді пайдаланудың сенімділігі мен технологиялығы төмендейді, бұл жаңа отандық өндіріс құру үшін тауарлардың, материалдардың және жабдықтарды номенклатурасын нақты анықтауға мүмкіндік бермейді, сондай-ақ жаңа энергия үнемдейтін технологиялар енгізуге ынталандырмайды.
      Осыған байланысты өңірлерді аумақтық дамыту бағдарламалары шеңберінде орта мерзімді және ұзақ мерзімді кезеңдерде ТКШ-ні жаңғырту мен дамыту жөніндегі іс-шаралар жоспарын бір орталықтан әзірлеу тәжірибесіне көшу орынды болып табылады.

3.3. Жылумен жабдықтау

      Қазақстан Республикасы Статистика агентігінің деректері бойынша республикада осы секторда 1004 кәсіпорын жұмыс істейді, соның ішінде 277 кәсіпорын (27,6 %) кәсіпорын коммуналдық меншікте, 727 (72,7 %) кәсіпорын жеке меншікте. Жылумен жабдықтау көздерінің (100 Гкал/сағат дейін жылуды ұдайы өндіретін қондырғылар) жалпы саны 2121 бірлікті құрайды, оларға орнатылған қазандықтар (электр қондырғылар) - 5493 бірлік.
      Екі құбырлық деп есептегенде жылу желілерінің жалпы ұзындығы 11,7 мың км, оның ішінде тарату желілері - 79,6 % (құбырдың диаметрі 400 мм дейін) болады. Жылу желісінің 32,6 %-ы немесе 3803 км коммуналдық меншікте, 67,4 %-ы немесе 7872,5 км жеке меншікте.
      Соңғы 6 жылдың ішінде бюджеттен 19 270,5 млн. теңге, оның ішінде республикалық бюджеттен - 15 069,5 млн. теңге, жергілікті бюджеттен - 4 201,0 млн. теңге бөлінді.
      Осы қаражатты пайдалану нәтижесінде республика бойынша жылумен жабдықтау желілеріне қол жеткізу 2004 жылы 38,1 %-дан 2008 жылы 40,5 %-ға дейін өсті.
      Жол картасы шеңберінде 2009 жылы 283,6 км жылу мөлшері жөнделді және қайта жаңартылды, республика бойынша жалпы ұзындықтың 2,4 %-ы, оның ішінде 139,7 км желі күрделі жөнделді және 143,9 км жаңа желілер пайдалануға берілді.
      Жылумен жабдықтау саласы есептеу құралдарымен қамтамасыз етудің өте төменгі деңгейімен сипатталады. Сарапшылардың бағалауы бойынша жылуды есептеу құралдарына жалпы қажеттілік 45,8 мың бірлікті құрайды, 23,3 мың бірлік есептеу құралдары орнатылған. Тиісті деңгейде есепке алудың болмауы өткізгіш және таратқыш жылу желілеріндегі жылу энергиясы мен жылу көздерінің өте көп ысырабына алып келеді. Елімізде орныққан жылумен жабдықтауға нормативтік тариф белгілеу практикасы энергетикалық тиімділікке ықпал етпейді.
      Жылу желілеріндегі ысыраптың саны 2009 жылы 2004 жылмен салыстырғанда 3,1 %-ға өсті (11246,4 мың Гкал-дан 11596,3 мың Гкал-ға дейін). Орташа статистикалық деректер бойынша желілердегі жылу энергиясының ысырабы 11,6 млн. Гкал немесе босатылған энергияның жалпы санының 17,5 %-ын құрайды.
      Коммуналдық саламен салыстырғанда көп пәтерлі тұрғын үйлер жылу энергиясын өте тиімсіз тұтынушылар болып табылады.
      Тиісінше күтіп ұсталмағандықтан, тұрғын үй қорының тездетіп табиғи тозуы көп пәтерлі тұрғын үйлердің басым көпшілігінің жылумен жеткіліксіз оқшаулануына алып келді, осының салдарынан олар тұтынатын жылудың басым бөлігі қоршау құрастырмалары: қабырғалар, шатырлар, бірінші қабаттың едендері арқылы ысырып болады.
      Статистикаға сәйкес Қазақстандағы ТКШ саласы босатылған жылу энергиясының 40 %-ын тұтынады. Бұл орайда, әртүрлі сараптамалық бағалаулар бойынша ғимараттардағы босқа кеткен жылу ысырабы олардың жай-күйіне байланысты 30 %-ға дейін жетеді.
      Қазақстандағы Халықаралық энергетикалық қауымдастықтың деректері бойынша ғимараттардағы жылу энергиясының шығыны жылына бір шаршы метр үшін шамамен 240 кВт болады, бүкіл жылына 1 шаршы метрге 100-120 кВт деген ортаеуропалық көрсеткіштен айтарлықтай төмен.
      Тұрғын үйлерге шатырларды жаңарта, жертөле үй-жайларды жөндей, инженерлік жүйелерді ауыстыра және жаңарта, ресурстарды есептеу құралдарын орната отырып, терможаңғырту жүргізу тозған тұрғын үй қорының жұмыс істеу мерзімін ұзартуға алып келеді. Осы мақсаттарға мемлекеттік бюджеттен тікелей ақшалай қаражат бөлу мүмкін емес. Осы міндетті шешу үшін халықаралық тәжірибені пайдалана отырып, үйлерді жөндеуді қаржыландыруға пәтерлер мен үй-жай иелерін кеңінен тарту қажет. Бұл орайда мемлекет ұзақ мерзімді (кемінде 20 жылға) және арзан (1 %-ға жуық) қарыздар беру жолымен көмек көрсетеді.

3.4. Электрмен жабдықтау

      Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің деректері бойынша тұтастай республика бойынша 2008 жылы 80326,7 млн. кВт.сағ. электр энергиясы өндірілді, оның 72866,1 млн. кВт.сағ. (90,7 %), жылу электр станциялары, 7459,8 млн. кВт.сағ. (9,3 %) гидроэлектростанциялары, 18,6 млн. кВт.саг. (0,02 %) жылжымалы және өзге де электр станциялары өндірген.
      Тұтынушыларға босатылған электр энергиясының саны 80612,1 млн. кВт.сағ., оның ішінде пәтерлерді жарықтандыруға және халықтың басқа да тұрғын үй мұқтаждарына - 8319,6 млн. кВт.сағ. (10,3 %) құрайды.
      Соңғы жылдары электр энергиясы тапшылығының проблемасы аса өзекті бола түсуде. Егер 2004 жылы халық 5775,4 млн. кВт.сағ, энергияны тұтынған болса, ал 2008 жылы 8319,6 млн. кВт.сағ. энергия тұтынылды. Жыл сайынғы өсім 10 %-ды құрайды.
      Аймақтар бойынша ұзақ мерзімді перспективада 2030 жылғы деңгейде электр энергиясын үлестік коммуналдық-тұрмыстық тұтынудың болжамды көрсеткіштері 2007 жылмен салыстырғанда 1,6 - 2,1 есе ұлғаюы мүмкін және орташа 1150-1200 кВт.сағ/адам болады.
      Еуропа елдерінде үлестік коммуналдық-тұрмыстық тұтыну көрсеткіші айтарлықтай жоғары екенін айта кеткен жөн, айталық, мысалы, Германия үшін ол шамамен 3200 кВт.сағ/адам болады.
      ЖАО деректері бойынша тұтастай республикада электр энергиясын беру және жабдықтау (0,4 кВт дейінгі электр желісі объектілері) бойынша 92 кәсіпорын жұмыс істейді, оның 33 кәсіпорны (35,9 %) жеке меншік нысанына, 59 кәсіпорын (64,1 %) коммуналдық меншікке жатады.
      Электрмен жабдықтау саласында барлық коммуналдық сектордың ішінен жөндеуді талап ететін желілердің үлесі өте жоғары. Айталық, 10/0,4 кВ дейінгі электр желілерінің жалпы ұзындығы республика бойынша 199488 км құрайды, 73 % немесе 145600 км жөндеуді талап етеді. Бұдан басқа, 10/0,4 кВ трансформаторлық қосалқы станциялар, электр беру желілері (ЭБЖ), үйдің ішіндегі таратушы қондырғылар мен желілер жөндеуді талап етеді. Әсіресе тұрғын үй-коммуналдық секторда электр энергиясын тұтынудың күтіліп отырған өсіміне байланысты 10/0,4 кВ таратушы желілерді жөндеу өзекті болып отыр.
      Соңғы 6 жылдың ішінде бюджеттен 8 130,4 млн. теңге, оның ішінде республикалық бюджеттен - 4 894,5 млн. теңге, жергілікті бюджеттен - 3 235,9 млн.теңге бөлінді.
      Жол картасының шеңберінде 2009 жылы 736,9 км электр желісі жөнделді және қайта жаңартылды, бұл республика бойынша жалпы ұзындықтың 0,4 %-ын құрайды, оның ішінде 292,7 км электр желісі жөнделді, 444,3 км желі пайдалануға берілді.
      Электрмен жабдықтау саласында есептеу құралдарымен қамтамасыз ету деңгейі коммуналдық шаруашылықтың басқа салаларымен салыстырғанда мейлінше жоғары (88,5 %), олардың көпшілігі ескі үлгіде және энергетикалық тиімділік талаптарына сәйкес келмейді. Әлсіз тоқта жұмыс істейтін қазіргі заманғы құралдар мен электр қондырғылары индукциялық есептеу құралдарында ескерілмейді, олардың тетігінде Қазақстан Республикасының көпшілік аумағына тиесілі сыртқы ауаның теріс температурасы кезінде кінараты бар, бұл үйдің ішіндегі желілерде коммерциялық ысыраптың пайда болуына алып келеді, есептеу құралдарының айтарлықтай тозуы өздігінен кінарат туғызады.
      Бүгінгі күні индукциялық есептеу құралдары Өлшеу құралдарының мемлекеттік тізілімінен алынып тасталмаған, тексеруде қолданылады және сондықтан олар пайдаланылып отыр. Көрсеткіштерді қашықтықтан алатын есептеу құралдарын орнату арқылы осы құралдарды кезең-кезеңмен пайдаланудан алып тастау қажет.
      Елді мекеннің, қаланың, облыстың шегінде коммуналдық қызметтерді коммерциялық есептейтін бірыңғай автоматтандырылған жүйе құру және енгізу энергетикалық тиімді шаралар бола алады. Автоматтандырылған жүйенің есептеу функциясымен қатар электр энергиясын тұтынуды бақылауды және басқаруды жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Автоматтандырылған жүйені қолданудың негізгі экономикалық тиімділігін тұтынушы үшін пайдаланылған энергия мен қуатқа төлемдерді азайтудан, ал энергетикалық компаниялар үшін тұтыну шекті мәнін төмендетуден және генерацияланатын қуаттың шекті мәнін өсіруге күрделі жұмсалымның азаюынан көреміз.
      Автоматтандырылған жүйелер сараланған тарифтер енгізу кезінде ерекше өзекті болады. Тұтынушылар шағымдарының негізгі ағымы есептеу құралдарынан көрсеткіштерді алу сапасының төмендігін, түбіртектерде дұрыс емес көлемдер көрсетілетінін, өз бетімен қызмет көрсетуге және көрсеткіштерді беруге құлықсыз екендіктерін айтады.
      Тұтынушыларды ынталандыру тәсілінің бірі ретінде елді мекендер үшін коммерциялық есептеудің автоматтандырылған жүйесін құрудың бекітілген жобасы шеңберінде тұтынушылар өздерінің қаражаты есебінен өлшеу құралдарын ауыстырған және орнатқан жағдайда электр энергиясын тұтыну шамасын арттыру (сараланған тарифті есептеген кездегі әлеуметтік норма) туралы мәселені қарастыру қажет.

3.5. Газбен жабдықтау

      Табиғи газ
      Еліміздің батыс және оңтүстік өңірлерінің, сондай-ақ Қостанай облысының халқы табиғи газбен қамтамасыз етілген. Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің деректері бойынша республикада еліміздің 10 өңіріне табиғи газды бөлуді жүзеге асыратын 37 кәсіпорын тіркелген. 6 өңірде (Ақтөбе, Батыс Қазақстан, Жамбыл, Қызылорда, Оңтүстік Қазақстан облыстары және Алматы қаласы) тұтынушыларды табиғи газбен жабдықтауды тек қана жеке меншік компаниялар жүзеге асырады. Алматы, Атырау, Маңғыстау облыстарында жеке меншік компаниялармен қатар мемлекеттік компаниялар да табиғи газбен жабдықтаумен айналысады. Қостанай облысында табиғи газбен жабдықтауды тек қана мемлекеттік компаниялар жүзеге асырады.
      Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің деректері бойынша 2009 жылы республика бойынша 594 елді мекен табиғи газбен газдандырылды, бұл елді мекендердің жалпы санының 8,3 %-ы (7152). 2004 жылмен салыстырғанда табиғи газбен газдандырылған елді мекендердің саны 260 елді мекенге артты.
      Газ желілерінің жалпы ұзындығы тұтастай республика бойынша 27349,8 км болады, оның ішінде 11089,8 км бір бағыттағы орамішілік (алаңішілік) желілер, соның 33,7 %-ы (9216,9 км) коммуналдық меншікте, 66,3 %-ы (18132,9 км) жеке меншікте.
      ЖАО үшін табиғи газбен қамтамасыз ету бойынша бөлінген қаражатқа жүргізілген талдау соңғы 6 жылдың ішінде бюджеттен 5162,94 млн. теңге, оның ішінде республикалық бюджеттен - 3 232 млн. теңге, жергілікті бюджеттен - 1 930,9 млн. теңге бөлінгенін көрсетеді.
      2009 жылы Жол картасының бағдарламасының шеңберінде 409,1 км газбен жабдықтау желісі жөнделді және қайта жаңартылды, бұл республика бойынша жалпы ұзындықтың 1,6 %-ын құрайды, оның ішінде 128,7 км желіге күрделі жөндеу жүргізілді, бұл желілерді жөндеудің жалпы қажеттілігінің 3,6 %-ын (14768,5 км) құрайды және 280,4 км жаңа желі пайдалануға берілді.
      Бүгінгі күні табиғи газдың «иесіз қалған» газ құбырлары бар, оларды одан әрі күрделі жөндеу және ауыстыру мақсатында баланстық есепке алу қажет.
      Газбен жабдықтау жүйесін одан әрі дамыту халықтың тығыздығы төмен болса да газ құбырлары мейлінше ұзын болғандықтан инвестицияның едәуір көлемін талап етеді. Бұдан басқа, республиканың солтүстік және шығыс облыстарының негізгі газ кен орындары мен газ құбырларынан өте қашық болуы табиғи газды жеткізудің баламалы көздерін іздестіруді талап етеді, мысалы, Ресей Федерациясының батыс сібір кен орындарынан газды импорттау.
      Сұйытылған газ
      Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің деректері бойынша 2009 жылы республикада сұйылтылған газды бөлуді жүзеге асыратын 16 кәсіпорын тіркелген, бұл елді мекендердің жалпы санының 0,2 %-ы болады. 2004 жылмен салыстырғанда сұйытылған газбен газдандырылған елді мекендердің саны 3 есеге немесе 46 елді мекенге (2004 жылғы 46 елді мекеннен 2009 жылы елді мекендер 16-ға дейін) кеміді.
      6 жылдың ішінде газбен жабдықтайтын кәсіпорындар тұтынушыларға 127721 тонна сұйытылған газ босатты немесе орташа жылына 21286,8 тонна. 2004 жылмен салыстырғанда 2009 жылы босатылған газдың көлемі 36,5 %-га төмендеді (2004 жылы - 27036 тонна, 2009 жылы - 17160 тонна). 2009 жылы сұйытылған газды орташа тәуліктік босату республика бойынша бір тұрғынға шаққанда 1 кг болады, бұл орайда қалаларда - 1,8 кг, ал 2004 жылмен салыстырғанда сұйытылған газды орташа тәуліктік босату 41,2 5 %-га немесе 0,7 кг төмендеді.
      ЖАО деректері бойынша 2010 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша газ бөлу қондырғылары (бұдан әрі - ГБҚ) республикада 6194 бірлік болады, оның 5194 бірлігі немесе жалпы санының 84 %-ы жұмыс істеп жатыр.
      Бүгінгі күні газбен жабдықтау жүйесінде тұтынылған қызметтерді есепке алу толық көлемде жүргізілмей отыр. 90-шы жылдарда орнатылған есептеу құралдары негізінен сертификатталмаған және дәл есептеу талаптарына сәйкес келмейді, мысалы, газ аз мөлшерде жіберілген кезде.
      ГБҚ-қа техникалық қызмет көрсету бойынша жұмыстар жүргізілмейді, газ бөлу жүйелерінің қызметін инспекциялау жүйесі жолға қойылмаған. Көп қабатты (2 қабаттан артық) үйлерде баллондағы газды пайдалану практикасы қолданылады, бұған ТЖМ-ның талаптары бойынша үзілді-кесілді жол берілмейді.
      Статистика органдарында және ЖАО-да ГБҚ-ның техникалық жай-күйі туралы нақты ақпарат жоқ. Иесіз қалған ГБҚ проблема туғызып отыр.

3.6. Қатты тұрмыстық қалдықтарды кәдеге жарату

      Елімізде қолданылып жүрген қатты тұрмыстық қалдықтармен (бұдан әрі - ҚТҚ) жұмыс жасау жүйесі Кеңес Одағы (бұдан әрі - КСРО) кезеңінде қалыптасқан болатын және ең бастысы полигондық көмуге негізделген.
      Статистикалық деректер бойынша бүгінгі күні республика бойынша қалдықтарды орналастыратын 4525 орын (полигондар) пайдаланылады. 307 полигон (6,8 %) заңдастырылған, яғни тиісті учаскелер бөлініп берілген, санитарлық және экологиялық мемлекеттік сараптамалардың оң қорытындылары алынған, қоршаған ортаның эмиссиясына рұқсаттар бар. Тиісінше, қалған 93,2 % полигондар, әдетте, Қазақстан Республикасының табиғат қорғау және санитарлық заңнамаларының талаптарына сәйкес келмейді.
      Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігінің (бұдан әрі - Қоршағанортамині) деректеріне сәйкес Қазақстанның аумағында 22 млрд. тонна қалдық жиналған, соның ішіндегі 96 млн. тоннасы ҚТҚ. Жыл сайын жиналған ҚТҚ-ның көлемі 2 млн. тоннаға ұлғайып отыр. ҚТҚ-ның негізгі массасы құрамдас бөлшектерге бөлінбестен (сұрыптаусыз), ашық қоқыс үйінділеріне төгіледі және жиналады.
      ҚТҚ-ның құрамына негізінен органикалық (тағамдық) қалдықтар, қайталама өнімдер және автомашина (жылына шамамен 100 мың бірлік), май (жылына шамамен 4,2 млн. литр) сияқты қауіпті қалдықтары бар қалдықтар, салқындатқыш сұйықтықтардың қалдықтары (жылына шамамен 4,2 млн. литр) және аккумуляторлар (жылына шамамен 2,8 млн. бірлік) жатады.
      Қазақстан Республикасындағы ҚТҚ-ның кемінде 5 %-ы қайта өңдеуге жатады, қалған қоқыстар сұрыптаусыз қоқыс полигондарына жиналады, бұл қоршаған ортаны қосымша ластауға алып келеді. Сарапшылардың деректері бойынша ҚТҚ-ның морфологиялық құрамының 40 %-ы өнеркәсіпте пайдалану үшін әлеуетті шикізат бола алады, тағы да 30%-ға жуығы компостерлеуге жатады. Автосервистің қалдықтары бағалы материалдар, оның ішінде жанар-жағар май материалдары және отынның басқа түрлерін, құрылыс материалдарын және т.б. өндіру үшін шикізат болып табылады. Мысалы, 1 тонна шинада 700 кг резеңке, 160 кг металл және 170 кг тоқыма материалдары бар.
      Осылайша, ҚТҚ пайдалы қайталама шикізат ретінде кәдеге жарату экономикалық тартымдылығы, сонымен қатар экологиялық қауіпсіздігі тұрғысынан Қазақстандағы перспективалы бағытты көрсетеді.
      ҚТҚ-ты басқару мынадай мақсаттарды көздейді:
      қоршаған ортаға әсерді төмендету;
      алынған материалдарды қайта пайдалануды қалпына келтіру;
      үй маңындағы аумақты күтіп ұстау мәдениетін арттыру.
      Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасында қалдықтардың қоршаған ортаға жағымсыз әсерін төмендетуге бағытталған бірқатар шаралар қабылданып жатыр. Бірнеше қалада ҚТҚ өңдейтін кәсіпорындар салынды және пайдалануға берілді, макулатураларды қайта өңдеуге қабылдайтын пункттер ашылды.
      Сонымен бірге, муниципалдық қалдықтарды рұқсатсыз көмгені үшін әкімшілік жауапкершілік пен бақылауды күшейту, ҚТҚ-ты бөлек жинау жөнінде ереже мен ұсынымдар әзірлеу, жаңа құрылыс салған кезде қоқысты жинайтын жерасты контейнерлерін енгізуге бағытталған ереже әзірлеуді одан әрі кемел жетілдіру қажет.
      Осы саланың табысты дамуы үшін бәсекені қамтамасыз ету қажет, ол үшін ЖАО-ның жер заңнамасына сәйкес нарық субъектілеріне тиісті инфрақұрылымы бар жер учаскелерін беру мүмкіндігін қарастыру қажет.

3.7. Саланың кадрлық қамтамасыз етілуін талдау

      Бүгінгі күні ТКШ саласында кәсіптер мен мамандықтар бойынша мамандар даярлауды техникалық және кәсіптік білім беретін 26 оқу орны, оның ішінде 21 кәсіптік лицей және 5 колледж жүргізіп отыр. Оқу мынадай мамандықтар бойынша жүргізіледі: «Ішкі санитарлық-техникалық қондырғыларды монтаждау және пайдалану, желдету және инженерлік жүйелер» (2430 адам), «Сумен жабдықтау және су бұру жүйелерінің тазарту құрылғылары» (213 адам). Білім алып жатқандардың жалпы саны 2643 адамды, оның ішінде мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша (бұдан әрі - мемлекеттік тапсырыс) 1328 адамды құрайды.
      2008 - 2009 оқу жылында 1253 адам (коммуналдық шаруашылық және инженерлік жүйе мамандары - 810 адам, сумен жабдықтау және су бұру -19 адам, санитарлық-техникалық жүйені монтаждау және жабдықтар -424 адам) оқуды аяқтады.
      ТКШ саласы үшін кадрларды даярлау және қайта даярлау Жол картасы шеңберінде де жүргізіледі. Қайта даярлау және қайта оқыту курстары негізінен мынандай мамандықтар бойынша ұйымдастырылған: газ-электр дәнекерлеуші, электр монтаждаушы, тас қалаушы, слесарь-сантехник, лифтер, құрылыс жұмыстарын әрлеуші шебер.
      Білім берудің жоғары тиімді жүйесі ел экономикасының тұрақты өсуін қамтамасыз етудің негізгі факторларының бірі болып табылады. Болон декларациясына сәйкес білім беру жүйесі кадр даярлаудың үш сатылы: бакалавр-магистр-доктор моделіне көшті. Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарына (бұдан әрі - МЖМБС) тиісті түзетулер енгізілді, басты өкілеттіктер тобы анықталды, білім беру бағдарламалары құрылымдық жағынан біріздендірілді. Осы модель жұмыс берушілер күткен және еңбек нарығындағы сұраныс бойынша білім беру процесіне арналған. Бұл орайда, стандарттар мен білім беру бағдарламаларын әзірлеуге әлеуетті жұмыс берушілерді, салалық қауымдастықтар мен кәсіпорындарды тарту болжанып отыр.
      Бүгінгі күні жоғары білімі бар кадрлар даярлау 050729 «Құрылыс» және 050730 «Құрылыс материалдары, бұйымдары мен құрастырмалары өндірісі» деген мамандықтар шеңберінде жүзеге асырылады.
      Бүгінгі таңда «050729 «Құрылыс» мамандығы бойынша республиканың 32 жоғарғы оқу орны, 050730 «Құрылыс материалдары, бұйымдары мен құрастырмалары өндірісі» мамандығы бойынша 14 жоғарғы оқу орны мамандар даярлауды жүзеге асырады.
      Оқушылардың контингенті 050729 «Құрылыс» мамандығы бойынша 10813 адамды, оның ішінде білім беру гранттары бойынша - 6510 адамды немесе 60,2 %-ды, 050730 «Құрылыс материалдары, бұйымдары мен құрастырмалары өндірісі» мамандығы бойынша 1120 адамды, оның ішінде білім беру гранттары бойынша - 912 адамды немесе 81,4 %-ды құрайды.
      Бұл ретте, мамандықтар жіктегіші ТКШ саласының сұранысына жауап бермейді, өйткені «Сумен жабдықтау және су бұру», «Жылумен газбен жабдықтау және желдету», «Қалалық шаруашылықты басқару» және т.б. мамандықтар жоқ. Осыған байланысты еліміздің жоғарғы оқу орындарында 050729 - «Құрылыс» бағыты бойынша бакалаврлар дайындау шеңберінде жекелеген жоғарғы оқу орындары (Қ. Сәтпаев атындағы Қазақ ғылыми-техникалық университеті, Д. Серікбаев атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік техникалық университеті және т.б.) «Сумен жабдықтау және су бұру», «Жылумен газбен жабдықтау және желдету» бойынша саны 20-30 адам болатын ТКШ үшін мамандардың шектелген санын шығаруды жүзеге асырады. Қазақстан Республикасы кәсіпорындарының - жұмыс берушілерінің деректері бойынша сумен жабдықтау мамандықтарына сұраныс жыл сайын 150 - 170 адамды құрайды және тұтастай 2000 адамға жуық. «Жылумен газбен жабдықтау және желдету» бойынша сұраныс 600-ден астам адамды құрайды.

3.8. ТКШ саласының инвестициялық тартымдылығын талдау

      ТКШ саласында бірқатар тәуекелдер бар, оларды азайту осы саланың инвестициялық тартымдылығын арттырады.
      1. Салалық тәуекелдер: біраз бастапқы шығындар қажет болғандықтан және инфрақұрылымдық жобаларды инвестициялау ұзақ мерзімде өтетіндіктен, ТКШ саласы тартымсыз.
      2. Саяси тәуекелдер:
      ЖАО басшысы ауысқан кезде инвестициялық жоба қайта қаралуы және коммуналдық инфрақұрылым саласын дамытудағы басымдықтар өзгеруі мүмкін;
      инфляцияның деңгейіне және жергілікті халықтың төлем қабілетіне жауапты ЖАО, сондай-ақ коммуналдық тарифтерді реттеуге уәкілетті органдар тарифті көтеруге амалсыз келіседі.
      3. Қаржылық (валюталық) тәуекелдер: өзін өзі ақтау мерзімінің ұзақ болуы қарыз алушыларды ұлттық валюта мен қарыз алған валютаның курстарының ауытқуына тәуелді етеді.
      4. Технологиялық тәуекелдер: жүйелер айтарлықтай тозғандықтан, пайдаланылатын коммунналдық жүйелер жиі тоқтап қалады және онда авариялар болады және осыған байланысты технологиялық және коммерциялық емес ысыраптардың көрсеткіштері жоғары. Осындай техникалық факторлардан пайдалану шығындарының мөлшерін болжау мүмкін емес.

3.9. ТКШ саласындағы тауарларды, қазақстандық қамтуды талдау

      Ішкі нарықта ТКШ саласындағы отандық тауарлар өндірісінің жай-күйін талдау және сыртқы сауда көрсеткіштерінің негізінде алынған деректер ТКШ саласында өндірілетін тауарлардың бәсекеге қабілетінің жоғары емес екенін көрсетеді.
      Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Кедендік бақылау комитетінің деректері бойынша ТКШ саласында қолданылатын тауарлардың жалпы айналымы 2009 жылы 280 548,8 млн. теңгені құрады. Оның ішінде тұтастай республика бойынша 218 092,8 млн. теңге сомасына импортталды, 62 456 млн. теңге сомасына экспортталды.
      ТКШ саласында қолданылатын тауарлардың негізгі жеткізушісі Ресей болып табылады, ол 76 878 481,6 мың теңге сомасында тауар әкелді, бұл, ТКШ саласындағы тауарлар импортының жалпы көлемінің 35,2 %-ын құрайды, Қытай - 31 861 247,6 мың теңге немесе 14,6 %.
      Республикаға әкелінетін негізгі тауарлар шентемірлер мен фитингтер (10,1 %), вентильдер, крандар, клапандар (9,6 %), сорғылар (8,9 %), металдан жасалған құбырлар (8,3 %), полимерден жасалған құбырлар (6,0 %), қазандар (4,9 %) болып табылады.
      Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің деректері бойынша 2008 жылы ТКШ саласында қолданылатын мынадай тауарлар шығарылған:
      көлемі 212,7 тонна (қазақстандық қамтудың үлесі 91 %-ды құрайды) резеңкеден жасалған құбырлар, түтікшелер, қолғаптар мен шлангілер;
      көлемі 58497,0 тонна (қазақстандық қамтудың үлесі 31 %-дан 57,4%-ға дейін өзгереді) пластмассадан жасалған құбырлар, түтікшелер, қолғаптар мен шлангілер, олардың финингтері;
      көлемі 104082,0 тонна (қазақстандық қамтудың үлесі 75 %-ды құрайды) үлкен және шығын диаметрлердегі құбырлар, қуыс болат пішіндер;
      көлемі 6785,0 тонна (қазақстандық қамтудың үлесі 100 %-ды құрайды) асбестцементтен, фиброцементтен, табиғи, синтетикалық талшықтардан және т.б. жасалған құбырлар, түтікшелер және фитингтер;
      көлемі 10253,0 дана (қазақстандық қамтудың үлесі 68 %-ды құрайды) сұйықтықтарды copу үшін ортадан тепкіш сорғылар, сұйықтықтарды көтеруге арналған өзге де сорғылар.
      Сонымен бірге, ТКШ саласындағы тауарлар, жұмыстар, қызметтер өндірісіндегі қазақстандық қамтудың үлесін ұлғайту бойынша әлеуеттің бар екенін баса көрсету қажет, атап айтқанда:
      орталықтан жылыту қазандары - 2890 дана (қазақстандық қамтудың үлесі 68 %-ды құрайды);
      қара металдан жасалған электрсіз қыздырылатын орталықтан жылытуға арналған радиаторлар - 648 тонна (қазақстандық қамтудың үлесі 100 %-ды құрайды).

3.10. ТКШ-дегі ағымдағы жағдайдың күшті және әлсіз
жақтарын талдау

Күшті жақтары	Әлсіз жақтары	Қауіптер (тәуекелдер)	Мүмкіндіктер
1	2	3	4
халықты қажетті ресурстармен қамтамасыз ету үшін шикізат базасының жеткіліксіз деңгейі	қолда бар ресурстарды ұғымсыз пайдалану	энергетикалық ресурстар ысырабының жоғары деңгейі және осының салдарынан халық үшін тарифтердің артуы	энергия және ресурс үнемдейтін іс-шаралар жүргізу
мемлекеттің қолдауы	тиімді және дәл жоспарлаудың болмауы	қаржыландырудың негізгі көздерінің бірі болып табылатын республикалық бюджетті секвестрлеу	жеке инвестициялардың және мемлекеттік жеке меншік әріптестік (бұдан әрі - МЖӘ) тетіктерінің ұлғаюы
ТКШ саласында жеке кәсіпорындардың жоғары деңгейі	біліктілігі жоғары кадрлардың болмауы	қабілетті жас мамандарды жұмысқа тарту бойынша уәждеме тетігінің болмауы	ТКШ мамандықтары бойынша оқу-әдістемелік бірлестіктер құру жолымен білім беру үдерісін жетілдіру
тиісті сападағы ТКШ қызметтеріне жоғары сұраныс	ТКШ қызметінің сапасын өлшейтін әдістеменің болмауы; коммуналдық сектор объектілері мен желілерінің қатты тозуы және осының салдарынан сенімді инфрақұрылымның болмауы (авариялар, ысыраптар)	табиғи тозғандықтан жабдықтардың істен шығуы, Қоршаған ортаға жағымсыз әсер ету тәуекелі; тұрғын үй қорын тиісті күтіп ұстау мен пайдаланылу үшін ТКШ саласында бақылаудың болмауы	энергия және ресурс үнемдейтін технологияларды пайдалана отырып, сапалы коммуналдық қызметтер көрсету
қолайлы инвестициялық климат, ТКШ-ні жаңғырту мен дамытуға шетелдік қаржы иституттарының қызығушылығы	ТКШ саласының бәсекеге қабілетінің төменгі деңгейі	өтімді кепілдікті қамтамасыз етудің болмауы, реттелмеген тарифтердің нәтижесінде ТКШ саласының бәсекеге қабілетінің төмендеуі	шетелдік инвестицияларды, тарту, МЖӘ дамыту мүмкіндігі
ТКШ саласы үшін тауарлар өндіретін отандық кәсіпорындардың болуы	әлсіз материалдық-техникалық база, қажетті технологиялар трансфертінің болмауы	ғылыми зерттеу және тәжиребелік-жұмыстар (бұдан әрі - ҒЗТКЖ) тұрақты ұзақ мерзімді мемлекеттік тапсырыстың болмауы, технологияларды практикада қолдану мүмкін еместігінің ықтималдығы	тұрғын үй қорын басқару және ҒЗТКЖ жүргізу, ТКШ саласында инновациялық технологиялар трансферті, отандық өндірісті дамыту жөніндегі шетелдік тәжірибені пайдалану
сараланған тарифтерді қолдану	5 және одан көп жылдарға ұзақ мерзімді тарифтердің болмауы	инфляцияның өсуі, халықтың әлеуметтік наразылығы	халықтың әлеуметтік жағынан қорғалмаған топтарына мемлекеттік қолдау көрсету
өзге салаларда ақпараттық-талдамалық жүйені қолдану тәжірибесінің болуы	ТКШ техникалық жай-күйі туралы дұрыс деректердің болмауы	ТКШ саласын дамытуға жұмсалатын бюджет қаражатын тиімсіз жоспарлау, қаржы тәртібін нығайтудың қатаң тетіктерінің болмауы	ТКШ объектілерінің жай-күйіне мониторинг жүргізу мен бақылаудың ақпараттық-талдамалық жүйесін құру

3.11. ТКШ саласындағы мемлекеттік реттеуді талдау

      Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасында тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын реттейтін 50 нормативтік құқықтық актілер, ТКШ саласын реттейтін 70 заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілер бар.
      ТКШ саласын нормативтік-техникалық қамтамасыз ету саласында 156 нормативтік-техникалық құжаттамалар (бұдан әрі - НТҚ) бар.
      Сонымен бірге, ТКШ саласын нормативтік-техникалық реттеу бүгінгі күні нақты жағдайларға сәйкес келмейді және ТКШ-нің тиімділігін арттыруды ынталандыруға, үлестік пайдалану шығындарын төмендетуге және озық технологияларды енгізуге арналмаған. Бұл ретте, осы проблема ТКШ саласындағы техникалық реттеу саласын алға жылжытудың нақты «тежелуіне» әкеліп соғады.
      Тұрғын үйлердің және азаматтық ғимараттардың пайдалану сипаттамасының нормалары бұрынғы КСРО кезеңінде әзірленген, олар осы заманғы энергия үнемдеу стандарттарына сай келмейді.
      Сонымен бірге, ТКШ жеке аспектілерін мемлекеттік реттеудің тиімділігін арттыру бойынша арнайы шаралар қабылдануда. Мысалы, «Азаматтық ғимараттар мен құрылыстардың жылуын сақтау» ҚР ҚНж/Е 2.04.21-2004 күшіне енгеннен кейін ғимараттардың энергетикалық тиімділігіне қойылатын талаптар едәуір күшейтілді.
      Тұтастай алғанда, ТКШ саласындағы мемлекеттік реттеуді талдау келесіні дәлелдейді. Ағымдағы кезде ТКШ нарығына қатысушылардың құқықтық қатынасы толық мөлшерде реттелмеген. Осы себепті, нормативтік-құқықтық реттеулердің кемшіліктерін жою ғана емес, сонымен бірге, осы саладағы құқықтық алаңды жүйелендіру қажет.
      Осылайша, ТКШ дамыту және ұсынылатын қызметтердің сапасын, сонымен бірге, коммуналдық шаруашылық жүйелері қызметінің тиімділігін және сенімділігін арттыру бойынша қабылданып жатқан шараларды нормативтік құқықтық базаға сәйкестендіру мақсатында ғылыми-техникалық құжаттамаларды жетілдіру бойынша кешенді шаралар жүргізу қажет.

3.12. Шетелдік оң тәжірибеге шолу

      Нарықтық экономикасы дамыған елдерде - Америка Құрама Штаттарында, Ұлыбританияда, Германияда, Францияда, Австрияда және басқа да елдерде коммуналдық-шаруашылықты мемлекеттік (муниципалдық) және жеке секторлардың аясында ұйымдастырудың бай тәжірибесі жинақталған. Оны мұқият зерттеу арқылы оң тәжірибелерді қазақстандық тәжірибеде қолдануға мүмкіндік туады.
      80-90 жылдары көптеген елдердің үкіметтері әлеуметтік-экономикалық бағдарламалардың және мемлекеттік сектордың экономикасын қайта құру бағдарламалары аясында ТКШ объектілерін түгендеуді жүргізді. Түгендеу барысымен бірге жеке бизнес өкілдерінің қатысуымен коммуналдық қызметтерді ұсынудың жаңа нысандарын іздестіру қатар жүргізілді.
      Көптеген дамыған елдерде - Ұлыбританияда, Америка Құрама Штаттарында, Швецияда мемлекеттік билік муниципиалдық қызметтің монополиялық жағдайы үлкен қалалардағы өмір сүру жағдайын жақсартуды тежейтіндігін әлдеқашан ұғынды.
      Дамыған елдердегі тұрғын үй-коммуналдық саласындағы орталықтандырудың және орталықтандырмаудың ұтымды үйлесіміне негізделген жаңа енгізулер оң нәтижелер берді. Олар нарық қызметін тежемейді, керсінше қарқындатады және тұтынушылардың өмір сүру жағдайын жақсартады. Осындай енгізілген жаңалықтарды қалалық су құбыры, жылу-, электр-, газбен жабдықтау, яғни техникалық монополияға жатқызуға дағдыланылған қызмет түрлеріне қолдануға болады.
      Осындай тәжірибелерді біздің елімізде де, әсіресе, үлкен қалалар мен облыстардың шетіндегі жаңа тұрғын үй құрылысы орындарында кеңінен қолдануға болады. Осындай әдістің тиімділігі бірқатар Шығыс Еуропа елдерінің (Польша, Югославия, Чехия және Словаки) тәжірибесімен дәлелденген.
      Ұлыбританияның үлкен қалаларының жергілікті биліктерінде аймақтарды абаттандыру бойынша конкурстарды өткізудің үлкен тәжірибесі жинақталған. Жергілікті басқару туралы акті (1988 жыл) мердігерлік кезінде ғимараттарды, жолдарды салу және қайта жаңарту, санитарлық тазарту, аймақтарды тазалау жұмыстарына конкурстар өткізуді белгілейді. Аталған салада тұрғындарға қызмет көрсетуді ұйымдастыру кезінде жергілікті билік, жеке мердігерлермен бірге қатысқан конкурста жеңіске жеткен жағдайда ғана өз қызметтерінің көмегіне жүгіне алады.
      Әлемдік тәжірибеде МЖӘ бойынша айрықша табысты тәжірибе, кеңінен қолдану және МЖК нысандарын дамытудың жоғарғы деңгейі, әдеттегідей, Батыс Еуропа және Солтүстік Америка елдерінің жоғары дамыған елдерінде байқалады. Ал басты экономикалық көшбасшыларға (Қытай, Үндістан, Ресей, Бразилия және т. б.), сонымен бірге, бұрынғы кеңестік кеңістіктегі көптеген елдеріне қатысты айтатын болсақ, олар әлі де болса МЖӘ нысандарын дамыту тәжірибесі бойынша, қолданылу аясы бойынша да едәуір артта қалған.
      Шетелдік тәжірибе тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласындағы МЖК дамытудың келесі бағытын көрсетеді:
      тұрғын үй қорын ұйымдастыру және пайдалану (Америка Құрама Штаттары, Ұлыбритания, Бельгия, Нидерланды, Швеция, Австрия);
      тұрғындарға тұрмыстық қызмет көрсету: жөндеу қызметтері, аулалық аймақтарды абаттандыру, жинау, тұрмыстық қалдықтарды жою және қайта өңдеу (Америка Құрама Штаттары, Ұлыбритания, Франция, Германия, Япония, Канада, Швеция, Австрия);
      тазалау жұмыстары, көгалдандыру (Америка Құрама Штаттары, Ұлыбритания, Австрия, Германия, Бельгия, Канада);
      көліктік қызмет көрсету (Америка Құрама Штаттары, Ұлыбритания, Франция, Швеция, Австрия);
      жолдарды жөндеу және күтіп ұстау (Америка Құрама Штаттары, Ұлыбритания, Франция, Италия, Бельгия Латын Америка елдері, Австрия).
      Назарға алатын бір жайт, дамыған елдерде коммуналды инфрақұрылымдарды мемлекеттік реттеу қысқартылмаған, сонымен бірге ТКШ саласына арнайы қажеттілік әсерімен терең эволюцияны бастан өткізген.

3.13. Қоршаған ортаға әсерді бағалау

      Нақты аумақтың табиғи жағдайларын ескере отырып, қоршаған ортаға Бағдарлама іс-шараларын іске асырудың барлық мүмкін болатын әсері болған жағдайда мыналар анықталады, атап айтқанда: қоршаған ортаға әсерді бағалау жүргізу шекарасы, әсер ету объектілері, қоршаған ортаны болжанған өзгерісі және оның құрамдамас бөліктері (су, ауа, топырақ, жануарлар және өсімдіктер әлемі, жер қойнауы).
      Бағдарламаның іс-шараларын іске асыру бойынша зиянды заттарды атмосфераға шығару жөніндегі Қазақстан Республикасында қабылданған нормаларға, атмосфераның ластану дәрежесіне және санитарлық қауіптілік сыныбына сәйкес объектінің экологиялық қаупінің санаты анықталады. Қоршаған ортаға айтарлықтай әсер ететін коммуналдық саладағы объектілерге жылыту объектілері: қазандықтар, жылу орталықтары, қалдықтарды көмуге арналған әртүрлі полигондар, тазарту құрылғылары, сырқынды суды жасанды-биологиялық тазарту құрылғылары жатады, жаңа объектілерді жобалаған немесе қолданыстағы объектілерді қайта жаңартқан кезде «Қоршаған ортаны қорғау» бөлімі бар жұмыс жобалары пайдаланылады, олар әзірленгеннен кейін және жоспарлар іске асырылатын жерде мемлекеттік экологиялық сараптамадан міндетті түрде өтеді.
      Энергиямен үнемдеу жөніндегі іс-шараларды жүргізу электр және жылу энергияларының қажеттілігін қамтамасыз етуге арналған отынның шығыстарын едәуір кысқартады. Жылу және электр энергиясының көздерін, жылу желілерін, инженерлік коммуникацияларды жаңғырту және қайта жаңарту жаңа энергия үнемдейтін технологияларды пайдалану арқылы жүргізіледі, бұл өнімнің бірлігіне шаққанда парниктік газдарды атмосфераға шығаруды төмендетеді. Ғимараттарда жылу ысырабын төмендету - энергия шығындарын азайту жөніндегі аса тиімді іс-шараның бірі. Ұсынылып отырған тұтынылатын жылуды реттеудің автоматтандырылған жүйесін орнату тұтынушылардың 2011 жылдың ішінде жоспарланған көлемде парниктік газдардың көлемін жылына 14000 тонна деген ең төменгі көлемге дейін төмендетуге мүмкіндік береді.
      Су ресурстарын қорғау жөніндегі жұмыстардың негізгі бағыттарының бірі өндірістің жаңа технологиялық үдерістерін енгізу, тазартылған сарқынды сулар ақпайтын, технологиялық үдерістерде бірнеше рет пайдаланылатын сумен жабдықтаудың тұйық (ағынсыз) циклына ауысу болып табылады.
      Су айналымын арттыруға сарқынды суды тазартудың тиімділігі жоғары әдістерін, атап айтқанда, физикалық-химиялық әдісті енгізу едәуір әсер етеді, онда аса тиімді әдістердің бірі реагенттерді қолдану болып табылады. Өндірістік сарқынды суды тазартуға реагент әдісін қолдану ондағы қоспалардың улылығына байланысты емес, мұның биохимиялық тазарту әдісімен салыстырғанда айтарлықтай маңызы бар.
      Қазақстанда ҚТҚ-ның негізгі массасы (97 %-дан астамы) бөлінбестен ашық қоқыс үйінділеріне жиналады, бұл топырақты, жер бетіндегі және жер астындағы суды, атмосфералық ауаны ластайды, сондай-ақ жағымсыз иіс пайда болады. Бұдан басқа, Қазақстан Республикасындағы ҚТҚ-ның кемінде 5 % қайта өңдеуге жатады, сондықтан олар үнемі жиналады.
      Екі және үш контейнерлік жүйені пайдалана отырып, коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау технологиясын енгізу полигондарда улы газдардың түзілуін төмендету арқылы қоршаған ортаны және ауаны ластауды айтарлықтай қысқартады.
      Осы жоба табысты іске асырылған жағдайда ол адамның денсаулығына оң әсер етеді, өйткені атмосфераға зиянды заттардың шығарылуы төмендеп қана қоймайды, сондай-ақ полигондар мен аулалық алаңдардағы жиналатын қоқыстың саны мен көлемі де төмендейді.
      ҚТҚ-ны кәдеге жаратуды одан әрі жетілдіру үшін коммуналдық полигондар салу және ретке келтіру, қалдықтарды шығару жөніндегі инфрақұрылымды қамтамасыз ету бойынша Үкіметке ұсыныс енгізу көзделіп отыр.
      Сонымен, Қазақстан Республикасының аумағында осы Бағдарламаны іске асыру қоршаған ортаға оң әсер етеді және халықтың денсаулығы үшін қолайлы болады.

4. Бағдарламаның мақсаты, міндеттері, нысаналы индикаторлары
және оны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері

4.1. Бағдарламаның мақсаты

Бағдарламаның мақсаты тұтынушыларды тиісті сападағы коммуналдық қызмет көрсетумен, тіршілік ету жүйесінің сенімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықтың тиімділігін арттыру болып табылады.

4.2. Бағдарламаның міндеттері

      1. Кондоминиум объектілерін басқару органдары тұрғын үй қорын нормативтік пайдалануды дербес қамтамасыз етеді.
      2. Коммуналдық жүйелерді жаңғырту және дамыту.
      3. Тұрғын үй және коммуналдық шаруашылық саласында энергетикалық тиімділікті арттыру.
      4. Институционалдық негізді жетілдіру.
      5. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласына жеке капитал тарту.
      Алда тұрған міндеттерге қол жеткізуге қажетті негізгі шарттар ресурс үнемдейтін технологияларды пайдалану, пайдалану шығындарын төмендету, басқарудың жаңа нысандары мен әдістерін енгізу, инвестициялық әлеуетті дамыту және жеке капиталды тарту болып табылады.

4.3. Бағдарламаның нысаналы индикаторлары және оны іске
асыру нәтижелерінің көрсеткіштері

	Өлш. бірл.	Жауапты мемлекеттік орган	2011	2012	2013	2014	2015
1	2	3	4	5	6	7	8
1-мақсат Тұтынушыларды тиісті сападағы коммуналдық қызметтермен қамтамасыз ету
Нысаналы индикатор
2015 жылға қарай елдің әр өңіріндегі тұтынушылардың кемінде 50 %-ы коммуналдық қызмет көрсету сапасына қанағаттанады	%	ҚТКШІА, ЖАО	35	40	45	47	50
1-міндет. Кондоминиум объектілерін басқару органдары тұрғын үй қорын нормативтік пайдалануды дербес қамтамасыз етеді
Бағдарламаны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері
2015 жылға қарай күрделі жөндеуді қажет ететін кондоминиум объектілерінің үлесі 22 %-ға кемиді	%	ҚТКШІА, ЖАО	32	30	28	25	22
2015 жылға қарай тұрғын үй қорын нормативтік пайдаланумен қамтамасыз етілген кондоминиум объектілерінің үлесі 78 %-ға жетеді	%	ҚТКШІА, ЖАО	68	70	72	75	78
2-мақсат Тіршілік ету жүйесінің сенімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету
Нысаналы индикатор
2015 жылға қарай коммуналдық желілердегі 1 км. шаққанда жылдық апаттардың санын 14-ке дейін төмендету	Саны	ҚТКШІА, ЖАО	21	20	18	17	14
2-міндет. Коммуналдық жүйелерді жаңғырту және дамыту
Бағдарламаны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері
жаңғыртылған желілердің ұзындығы	км	ҚТҚШІА, ЖАО	7 184	6 544	5 935	5 935	5 935
2015 жылға қарай толық биологиялық тазартылатын сарқынды судың үлесін арттыру	%	ҚТҚШІА, ЖАО	75	78	80	85	90
3-мақсат. Тұрғын үй және коммуналдық шаруашылық саласында энергетикалық тиімділікті арттыру
Бағдарламаны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері
2011 жылы 150 көп пәтерлі тұрғын үйлерге және 50 әлеуметтік сала объектілеріне энергетикалық паспорт берілетін болады	Паспорттардың саны	ҚТҚІША	200	-	-	-	-
2011 жылы 48 тұрғын үй қоры объектілеріне және 96 әлеуметтік сала объектілеріне жылу тұтынуды реттеудің автоматты жүйесі орнатылатын болады	Саны	ҚТҚІША	144	-	-	-	-
2015 жылға қарай тұрғындарды энергияны үнемдеу саясатымен 50% қамту	%	ҚТҚІША	10	20	30	40	50
3-міндет. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы қызметтерінің тиімділігін арттыру
Нысаналы индикаторлар
2011 жылы жүргізілген түгендеудің негізінде тұрғын үй қорын және коммуналдық қызмет инфрақұрылымдары жай-күйінің жаңартылатын тұрақты деректер базасын қалыптастыру	Саны	ҚТҚШІА, ЖАО	1	-	-	-	-
менеджменттің осы заманғы әдістерін енгізген коммуналдық сала кәсіпорындарының үлесін ұлғайту;	%	ҚТҚШІА, ЖАО	0,5	1	1,5	2	2,5
мемлекет ТКШ инфрақұрылымын жаңғырту жөніндегі жобаларға нысаналы қарыздар береді.	Саны	ҚТҚШІА, Қаржымині, ЖАО	1	1	2	2	2
4-міндет. Институционалдық негізді жетілдіру
Бағдарламаны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері
2015 жылға қарай 100 бірлік нормативтік-техникалық құжаттарды әзірлеу және жетілдіру	Саны	ҚТҚШІА і	29	20	20	20	20
2015 жылға қарай тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласындағы білікті мамандандардың саны 20 %-ға жетеді	%	БҒМ, ҚТҚШІА	0,46	1,22	1,53	2,00	10,0
5-міндет. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласына жеке капитал тарту
Бағдарламаны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері
2015 жылға қарай тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығына бағытталған жеке инвестициялардың үлесі жалпы инвестиция көлемінің 3,5 %-ына жетеді	%		0	0,5	1,5	2,0	3,5

5. Бағдарламаны іске асыру кезеңдері

      Бағдарламаны іске асыру келесі бағыттар бойынша жүзеге асырылатын болады:
      1. Тұрғын үй қатынастары;
      2. Коммуналдық желілерді жаңғырту және қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару жүйесі;
      3. Энергетикалық тиімділікті арттыру және энергия үнемдеу;
      4. Ақпараттық-талдамалық қамтамасыз ету;
      5. Нормативтік-техникалық реттеу;
      6. Ғылыми және инновациялық қызмет;
      7. Кадрлық қамтамасыз ету;
      8. Инвестициялық тартымдылықты арттыру.
      Бағдарламаны іске асыру нәтижесінде бірінші кезеңде 2015 жылға қарай мынадай көрсеткіштерге қол жеткізіледі.

5.1. Тұрғын үй қатынастары

      Тұрғын үй қатынастары саласында мынандай ұсыныстарды әзірлеу қажет:
      1) тұрғын үй инспекциясының құқықтық мәртебесін жетілдіру;
      2) кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күтіп ұстау бойынша өз міндеттемелерін орындамаған не тиісінше орындамаған пәтерлер (үй-жайлар) иелеріне, кондоминиум объектісін басқару органының жетекшілеріне әкімшілік жауапкершілік белгілеу;
      3) аттестаттаудан міндетті түрде өткізе отырып, кондоминиум объектісін басқару органының жетекшілеріне қойылатын біліктілік талаптарын белгілеу,
      4) тұрғын үй инспекциясына кондоминиум объектісін басқару органы жетекшілерінің лауазымына кандидатура ұсынуға құқық беру.
      Мыналар арқылы кондоминиум объектілерін басқару нысанын оңтайландыру және жетілдіру қажет:
      1) кондоминиум объектілерін тіркеу бойынша тұрақты бақылауды жүзеге асыру;
      2) Шығыс Еуропа мен Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы елдері тәжірибесінің негізінде кондоминиум объектісін басқару жөнінде ұсынымдар әзірленеді және осы ұсынымдардың негізінде кондоминиум объектілерін басқару және пайдалану жөніндегі кәсіби компанияларды (басқарушы компаниялар) тарта отырып, көп пәтерлі тұрғын үйлерді (бұдан әрі - КПТҮ) басқару мен күтіп ұстау жөніндегі пилоттық жоба 2011 жылы Қазақстанның ірі қалаларының бірінде ұйымдастырылады;
      3) КПТҮ басқару қағидатын біртіндеп енгізу: бір үй-бір кондоминиум объектісін басқару ортаны-кондоминиум объектісін басқару жөніндегі жалдамалы кәсіби компания;
      4) тұрақты негізде кондоминиум объектілерін басқару органдарының қызметкерлері үшін біліктілікті арттыру курстарын, семинарлар ұйымдастыру.
      Тұрғын үй қатынастарын одан әрі дамытуға пәтерлер (үй-жайлар) меншік иелерінің құқықтық жауапкершілік санасын қалыптастыру арқылы қол жеткізіледі.
      Бұл пәтерлер (үй-жайлар) иелерінің азаматтық-құқықтық саналылық деңгейін арттыруға бағытталған нысаналы ақпараттық «шабуыл» жөнінде іс-шаралар өткізу; пәтерлер (үй-жайлар) иелерінің кондоминиум объектісіндегі жалпы үлестік мүлікке қатынасын ұғынуы мен қайта бағалауы үшін қажетті жағдайлар жасау; кондоминиум объектісін күтіп ұстауға қатысуды түсіндіру бойынша ақпараттық кеңістікті кеңейту, көп пәтерлі үйді абаттандыруды, жөндеуді ұйымдастыруда меншік иелерінің рөлін арттыру жолымен жүзеге асырылатын болады, бұл тұрғын үй қатынастары саласының субъектілері арасында ақпараттық-насихаттау қызметтің республикалық бағдарламасын әзірлеу арқылы жүзеге асырылады.
      Тұрғын үй көмегін көрсету тетігін, кондоминиум объектілеріне күрделі жөндеу жүргізу үшін жинақ жүйесін барынша пайдалану қажет, ол үшін мыналар болжанып отыр:
      1) тұрғын үй көмегін көрсетудің қол жетімділігі бөлігінде аз қамтамасыз етілген отбасыларына оның тетігін жетілдіру, оның ішінде қызмет көрсетушілер мен халыққа қызмет көрсету орталықтарының дерек қорын біріктіретін ақпараттық жүйе әзірлеу;
      2) ірі және шағын пилоттық қалалар мысалында тұрғын үй көмегін көрсету көлемін ұлғайту үшін жергілікті атқарушы органдарға тұрғын үй көмегін беруге республикалық бюджеттен трансферттер бөлу мүмкіндігін қарастыру;
      3) 2011 жылы кондоминиум объектісін күрделі жөндеуге, оның ішінде тұрғын үй құрылыс жинақтары жүйесі арқылы кредит берудің жаңа тетігін зерделеу және енгізу, жинақ жүйесін пайдалану.

5.2. Коммуналдық желілерді жаңғырту және қатты тұрмыстық
қалдықтарды басқару жүйесі

      Коммуналдық желілерді жаңғырту
      Құрылыстар мен желілердің авариялық көрсеткіштерінің өсуі оларды кешенді жаңарту мен жаңғырту қажеттілігі туралы куәландырады. 2005 жылдан бастап 2009 жылдар кезеңінде желілерді жөндеу мен жаңарту бойынша жүргізілген жұмыстар 70-ші жылдары салынған және нормативтік пайдалану мерзімі аяқталған инженерлік коммуникациялардың мерзімінен бұрын тозғандықтан тиісті нәтижеге алып келмеді.
      Осы міндетті шешу үшін коммуналдық желілерді жаңғырту мен дамыту жөнінде бірқатар іс-шаралар жүргізу қажет.
      Біріншіден, инженерлік желілердің жай-күйіне техникалық бағалау жүргізу қажет. Осылайша, жыл сайын 838,7 км инженерлік желілердің техникалық жай-күйін бағалауды жүргізу жоспарланады. Ол үшін инженерлік желілерге тексеру жүргізіледі, оның нәтижесінде тексерілген инженерлік желілерді пайдалану немесе күрделі жөндеу мүмкіндігі туралы тұжырымдары бар қорытынды (техникалық есеп) жасалады, сенімділікті арттыру бойынша ұсынымдар беріледі. Жылумен жабдықтау және су бұру объектілері үшін гидравликалық модель жасау қажет.
      Инженерлік желілерді тексерудің нәтижесінде 2011 жылы елді мекендердің бөлінісінде коммуналдық сектор желілері мен объектілері бойынша бірыңғай дерекқор жасалады, ол тұрақты негізде жаңартылып отырады. Бұл жұмыс ТКШ объектілерінің жай-күйіне мониторинг жүргізу және осы Бағдарламаға сәйкес өткізілетін іс-шаралардың тиімділігін бағалау үшін статистикалық және жедел есеп беру жүйесін ұдайы жетілдірумен сүйемелденеді.
      2011 жылдан бастап 2015 жыл аралығында «иесіз» желілер мен ғимараттарды анықтау және коммуналдық меншікке беру бойынша шаралар қабылданатын болады.
      Екіншіден, 2011 жылдан бастап аумақты дамыту бағдарламасының шеңберінде орта мерзімді және ұзақ мерзімді кезеңдерге коммуналдық инфрақұрылымды жаңғырту және дамыту жөніндегі іс-шаралар жоспары әзірленеді.
      Орта мерзімді кезеңге арналған іс-шаралар жоспары коммуналдық жүйелердің техникалық жай-күйін тексерудің нәтижелерін ескере отырып әзірленеді және мыналарды қамтиды:
      коммуналдық сектордағы басым инвестициялық жобаларды іріктеу өлшемдерін әзірлеу және бекіту;
      коммуналдық секторды жаңғырту және дамыту жобаларын қаржыландырудың көздері бойынша ұсыныстар әзірлеу;
      инвестициялық жобалардың жалпы тізбесін жасау;
      энергия және ресурс үнемдейтін технологиялар енгізу жөніндегі іс-шаралар.
      Ұзақ мерзімді кезеңге арналған іс-шаралар өңірдің экономикасын үдемелі индустрияландыру жөніндегі жоспарларды және бекітілген қала құрылысы жоспарларына сәйкес елді мекендерді дамыту жоспарларын ескере отырып, экономикалық және әлеуметтік даму перспективаларын негізге ала отырып әзірленеді және коммуналдық қызметтерге сұраныстың болжамын қамтуға тиіс. Осының негізінде коммуналдық желілерді дамыту болжамы, сондай-ақ пайдалану шығындары өсімінің болжамы және тариф белгілеуге әсер ететін өзге де экономикалық көрсеткіштер жасалады.
      Үшіншіден, қолданыстағы коммуналдық сектор объектілерін қайта жаңарту және жаңа объектілер салу. Қолданыстағы объектілерді қайта жаңартуға және жаңа объектілер салуға арналған іс-шаралар жүргізген кезде коммуналдық қызметтер көрсеткен кезде пайдалану шығындарын төмендетуге мүмкіндік беретін жаңа технологияларды, техникалық шешімдер мен жабдықтарды қолдану қажет. Осы көрсеткіштерге қол жеткізу мақсатында жобалаудың бастапқы сатысында қолданылатын техникалық шешімдерді іріктеуге қатысуы тиіс. Осылайша, жөндеуді қажет ететін коммуналдық желілерді жаңғыртумен 2011 жылы - 7 184 км, 2012 жылы - 6 544 км, 2013 - 5 935 км, 2015 - 5 935 км қамтамасыз етіледі.
      Меншік нысанына қарамастан, бекітілген инвестициялық бағдарламаларға сәйкес кәсіпорындардың қаражаты, сондай-ақ бюджет (республикалық және жергілікті) қаражаты есебінен қолданыстағы объектілер қайта жаңартылады және жаңғыртылады әрі жаңа объектілер салынады.
      Төртіншіден, жылу энергиясын, суды, электр энергиясын және газды тұтынуды есептеу және бақылау құралдарын орнату жөніндегі іс-шараларды 2011 - 2013 жылдар аралығында аяқтау қажет.
      Қатты тұрмыстық қалдықтарды (ҚТҚ) басқару жүйесі
      ҚТҚ-ты басқару мынадай мақсаттарды көздейді:
      қоршаған ортаға әсерді төмендету;
      алынған материалдарды қайта пайдалануды қалпына келтіру;
      үй маңындағы аумақты күтіп ұстау мәдениетін арттыру.
      ҚТҚ басқарудың перспективалы жүйесінің негізгі құрамдас бөлігі кейіннен қалдықтарды толық қайта өңдей отырып, ҚТҚ түзілген жерлерде оларды бөлек жинауды ұйымдастыру болып табылады.
      Сондықтан, 2013 жылдан бастап қолданыстағы табысты шетелдік тәжірибеге сүйене отырып, еліміздің 2-3 ірі қалаларында осы Бағдарламаны іске асыру шеңберінде қоқысты бөлек жинайтын технологияны енгізу жөніндегі пилоттық жобалар ұйымдастырылатын болады.
      Қоқысты бөлек жинауды дамытудың ойдағыдай болуы, әлбетте ақпараттық-түсіндіру жұмыстарының сапасымен айқындалады. ЖАО қоқысты бөлек жинауды түсіндіру және насихаттау жөнінде халықпен жұмыс жүргізгені жөн.
      Алда тұрған міндеттерді іске асыру муниципалдық қалдықтарды рұқсатсыз көмгені үшін әкімшілік жауапкершілік пен бақылауды күшейту, ҚТҚ-ны бөлек жинау жөнінде ереже мен ұсынымдар әзірлеу, 2012 жылы жаңа құрылыс салған кезде қоқысты жинайтын жерасты контейнерлерін енгізуге бағытталған ереже әзірлеуді одан әрі жетілдіруге ықпал етеді.
      Жергілікті қамтуды дамыту мақсатында қоқысты сұрыптайтын желілер мен ҚТҚ жинауға және тасымалдауға арналған контейнерлер шығаратын жобалардың бастамашыларына жәрдем көрсеткен жөн.

5.3. Энергиялық тиімділікті арттыру және энергия үнемдеу

      Энергиялық тиімділікті арттыру
      Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарында айқындалған отандық экономиканы үдемелі әртараптандырудың бағыты 2015 жылға қарай жалпы ішкі өнімнің (бұдан әрі - ЖІӨ) энергия сыйымдылығын 2009 жылғы көрсеткіш деңгейінен кемінде 10. %-ға және 2020 жылға қарай - кемінде 25 %-ға азайтуды көздейді.
      ТКШ энергия ресурстарының негізгі тұтынушысының бірі екенін ескере отырып, ҚПТҮ мен әлеуметтік сала ғимараттарында кешенді іс-шаралар жүргізген жөн, атап айтқанда:
      1) 2011 жылы энергия үнемдеу жөнінде үлгі ұсынымдар әзірлеу және 270 тұрғын үйлер мен 145 әлеуметтік сала объектілеріне энергетикалық паспорт берумен бірге, 2011 - 2012 жылдар аралығында терможаңғырту бойынша өңірлік жоспарлар жасау үшін тұрғын үй қоры мен әртүрлі климаттық аймақтағы және әртүрлі конструктивтік орындауда әлеуметтік сала объектілеріне энергетикалық аудит жүргізу;
      2) кондоминиум объектілерін сауықтыру және терможаңғырту жөніндегі жобаларды бюджет қаражатынан қайтарымды негізде қаржыландыру және пәтерлер мен үй-жай иелерінің жинақтаған қаражатынан бірлесіп қаржыландыру схемасын әзірлеу;
      3) 2011 жылдан бастап жыл сайын кондоминиум объектілерін терможаңғырту үдерісіне пәтер иелерін тарту үшін халықтың арасында энергия үнемдеуді насихаттау жөнінде іс-шаралар жүргізу, осы қызметке үкіметтік емес ұйымдардың, партия ұйымдары мен қоғамдық бірлестіктердің әлеуеті мен ресурстарын қатыстыру қажет.
      Халықтың арасында энергия үнемдеуді насихаттау Бағдарламаны табысты іске асырудың негізі болып табылады және мынадай негізгі іс-шараларды қамтиды:
      ағартушылық және арнайы әдебиетті тираждау және тарату;
      бұқаралық ақпарат құралдары арқылы қоғамдық акциялар мен жарнамалық науқандар өткізу.
      Осының нәтижесінде көп қабатты тұрғын үйге өзінің жеке меншік тұрғын үй ретінде иелік ету қатынасы және энергияны үнемдеу қатынасы қалыптасуға тиіс;
      4) тұрғын үйлерді терможаңғырту және онда тиімді жабдықтар орнату жөніндегі жобаларды іске асыру үшін, сондай-ақ тұрғын үйлер мен әлеуметтік сала объектілерінде жылуды тұтынуды реттеудің автоматтандырылған (АЖТ) жүйесін орнату жөнінде іс-шаралар жүргізу үшін энергосервис компанияларын (бұдан әрі - ЭСКО) құру мен оның жұмыс істеу тетіктерін әзірлеу.
      Энергия үнемдеу
      Қолданыстағы коммуналдық сектор объектілерін қайта жаңартуға және жаңа объектілер жалға арналған іс-шаралар жүргізген кезде ЖІӨ-нің энергия сыйымдылығын азайту жөніндегі стратегиялық міндеттерге қол жеткізу үшін энергия үнемдеуді экономикалық ынталандыру әдістерін экономикалық сауықтырумен және энергетикалық ресурстарды рұқсатсыз пайдаланғаны үшін жауапкершіліктің басқа да заңды түрлерінен біріктіріп энергия үнемдеуді ынталандыру мәселелерін шешу қажет.
      Жылу және электр энергиясын тиімді пайдалануды ынталандыратын экономикалық тетік жасау үшін мынадай іс-шараларды орындау қажет:
      2011 жылы инвестицияның қайтарылуын қамтамасыз ететін қаржылық тетіктерді жетілдіру;
      2011 жылы коммуналдық қызметтерді коммерциялық есептеудің автоматтандырылған жүйесін жасау және енгізу;
      энергетикалық аудит және энергетикалық мониторинг жүйесін жетілдіру;
      энергия үнемдеуге инвестиция тарту үшін тартымды жағдайлар жасау.
      ТКШ саласы үшін мемлекеттік қолдау көрсету өлшемдерінің бірі ISO 50001 (EN 16001) энергетикалық менеджмент стандартын енгізу болып табылады. Бұл үшін және коммуналдық кәсіпорындар персоналдарын тиісті біліктілікке оқытуды ұйымдастыру қажет.

5.4. Ақпараттық-талдамалық қамтамасыз ету

      ТКШ саласының бәсекеге қабілетін одан әрі арттыру қажеттілігі сапалы ақпараттық-талдамалық қызметтерге сұранысты арттырады.
      ТКШ саласын тиімді басқару, ұзақ мерзімді инвестициялар тарту үшін ақпараттық ашықтық деңгейін арттыру, инвестициялардың нысаналы мақсатын бақылауды қатаңдату қажет.
      Осыған байланысты, автоматандырылған ақпараттық-талдамалық жүйесін әзірлеу арқылы мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттыру үшін ТКШ-нің жай-күйіне тұрақты негізде мониторинг жүргізу, басқару шешімдерін қабылдау үшін жедел ақпарат алу қажет.
      Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарына сәйкес 2011 жылға қарай жүргізілген түгендеу негізінде тұрғын үй қоры мен коммуналдық қызмет инфрақұрылымы жай-күйінің жаңартылатын тұрақты дерекқор жасалады.

5.5. Нормативтік-техникалық реттеу

      Қайта қарауды және жаңадан әзірлеуді талап ететін нормативтік-техникалық құжаттардың бірінші кезектегі тізбесі 2011 жылы олардың өзектілігіне және тиісті қызметтің сапасына сұранымға сәйкес коммуналдық кәсіпорындардың, жергілікті атқарушы органдардың және өзге де ұйымдардың сұраулары негізінде дайындалады.
      Нормативтік-техникалық құжаттарды жүйелі әзірлеу мен жетілдірудің негізгі мақсатының бірі ТКШ-ге ресурс және энергия үнемдейтін үдерістерді енгізу болып табылады.
      Секторды технологиялық дамыту үшін бес-он жылда кемінде бір рет барлық нормативтік-техникалық құжаттарды қайта қарау қажет, бұл жыл сайын 20 нормативтік-техникалық құжатты қайта қарауды және бекітуді көздейді. 2020 жылға қарай ТКШ-ні регламенттейтін 200-ге жуық құжат әзірлеу қажет.

5.6. Ғылыми және инновациялық қызмет

      Технологиялық артта қалуды жою мақсатында инженерлік желілерді қайта жаңарту мен олардың жұмыс тиімділігін арттыру мәселелерінде тұрғын үй-коммуналдық салада энергия үнемдейтін технологияларды кеңінен пайдалану қажет.
      Энергия үнемдейтін технологияларды жаппай пайдалану ТКШ саласында ғылымның, білімнің, өндірістің және қаржының өзара іс-қимылын қамтамасыз ету бойынша мемлекеттік деңгейде іс-қимылды үйлестіруді талап етеді.
      Осы бағыт бойынша жұмыстардың көлемін едәуір ұлғайту есебінен ресурс үнемдейтін озық технологиялар әзірлеу мен енгізуді қамтамасыз ету қажет, бұл тиісті инфрақұрылымы бар мамандандырылған салалық ғылыми-зерттеу институтын ұйымдастыруды, талдамалық, ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар жүргізуді талап етеді.
      2011 жылдан бастап осы бағдарламаны тиімді іске асыру үшін және ТКШ-ні дамыту үшін тұтастай аса маңызды ҒЗТКЖ жүргізіледі.
      Бірінші кезеңде ҒЗТКЖ әрбір бағыт бойынша аса перспективалық технологиялар мен техникалық шешімдерді пысықтайды. Екінші кезеңде Қазақстанның жағдайларына осы технологияларды сынау және бейімдеу мақсатында қолданбалы зерттеулер жүргізеді. Үшінші кезеңде ҒЗТКЖ жабдықтар мен құрылғылардың конструкторлық құжаттамасын және тәжірибелік-өнеркәсіптік үлгілерін әзірлейді. Жұмыс мерзімдерін жеделдету және оның тиімділігін арттыру үшін озық отандық және шетелдік ғылыми орталықтар тартылады.
      Сонымен қатар, ғылыми әзірлемелерді, сонымен бірге озық шетелдік технологиялардың трансферті мен бейімділігін өндіріске енгізу мақсатында 2011 жылы бизнес жоспарды әзірлеу, келісімді құрылымдау және қаржылық қолдаудан бастап жобаны іске асыруға және одан шыққанға дейін инновациялық технологияларды жетілдіру бойынша ұсыныстар енгізілетін болады, бұл жаңа технологияларды тиімді енгізуді қамтамасыз етеді, бұған сұраныс Бағдарламаны іске асыру барысында айтарлықтай өседі.
      Шетелдік технологияларды тасымалдаған кезде бүгінгі күні сырттан әкелінетін жабдықтар мен технологияларға қойылатын нақты өлшемдер жоқ. Сондықтан ТКШ саласындағы жаңа технологиялар мен техникалық шешімдердің тиімділігі мен бейімділігіне сараптама жүргізілетін болады.
      Бағдарлама 2011 жылы энергетикалық тиімді және озық технологиялардың трансфертіне бағытталған мемлекеттік саясатты тиімді іске асыру үшін жоғары технологиялық жабдықтардың лизингін жүзеге асыру жөнінде іс-шаралар әзірлеуді көздейді.
      Бұдан басқа, 2011 жылы жаңа технологиялар мен техникалық шешімдерді ілгерлету үшін білімді тарату жүйесі белсенді пайдаланылатын болады. Білімді тарату жүйесі ТКШ инфрақұрылымының басты инновациялық элементі болып табылады және сала экономикасына ғылыми технологиялар мен білімді кең ауқымда енгізуге арналған.
      Отандық ғылыми-техникалық кадрлар мен инновациялық топ-менеджерлердің жетіспейтіндігін ескере отырып, Бағдарламаның бірінші кезеңінде ғылыми-техникалық институттарда және ұйымдарда жұмыс істеу үшін қызмет бағыты ТКШ-ні жаңғырту және дамыту болатын шетелдік мамандарды, соның ішінде әлемнің алдыңғы қатарлы ғылыми-техникалық орталықтарында жұмыс істейтін отандастарымызды тарту көзделіп отыр.

5.7. Кадрлық қамтамасыз ету

      ТКШ-нің тиімді жұмыс істеуін арттыру мақсатында саланы кадрлық қамтамасыз ету бойынша мынадай шаралар қабылдау қажет:
      1. Жоғарғы, техникалық және кәсіптік білім беретін оқу орындарында кадрлар даярлау жүйесін жетілдіру.
      Осы мақсатта мыналар көзделеді:
      практикалық даярлаудың оқыту үлесін ұлғайта отырып, ТКШ үшін мамандар даярлау жүйесін жетілдіру;
      2011 жылы ТКШ өзгешелігі бойынша: «Инженерлік желілер мен жүйелер» деген жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі қосымша білім мамандықтарының жіктеуішін енгізу;
      2012 жылдан бастап ТКШ мамандықтары бойынша жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі біліммен, сондай-ақ техникалық және кәсіптік біліммен кадрлар даярлауға мемлекеттік білім беру гранттарының санын ұлғайту;
      2011 жылы ТКШ саласындағы ғылыми-техникалық кадрларды магистратурада және докторантурада оқытуға мемлекеттік білім беру гранттарын бөлу;
      2011 жылдан бастап ТКШ кәсіпорындарының мамандары үшін, кәсіпорындардың сұраулары бойынша кастомизирлік білім беру бағдарламаларының негізінде жасалған консалтинг компонентке бағдарланған қосымша кәсіптік білім беру жүйесін (ҚКБЖ) енгізу;
      2011 жылдан бастап халықаралық тәжірибені және жеке білім беру жүйесін ескере отырып, күндізгі оқу нысанында оқитын студенттер мен оқушылардың оқу, оқу-өндірістік практикасын ұйымдастыру және енгізу.
      Көрсетілген міндеттерді іске асыру үшін Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бюджеттік бағдарламалары арқылы қаржыландыруды ұйымдастыру талап етіледі.
      2. ТКШ субъектілерін ақпараттық қамтамасыз етуді және кадрлардың құзыретін арттыру.
      Осы мақсатта мыналар көзделеді:
      халық пен ТКШ-нің шаруашылық жүргізуші субъектілеріне қолжетімді консультациялық-білім беру және ақпараттық қамтамасыз етуді ұйымдастыру;
      өңірлерде тұрақты жұмыс істейтін білім беру және инновациялық тәжірибе орталықтарын құру;
      білім беру процесін ұйымдастыру үшін сараптамалық-тренерлік пул қалыптастыру;
      ТКШ мамандарын қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру;
      инновациялық жобалардың семинарларын, дөңгелек үстелдерін, қоғамдық тыңдауларын, тәжірибе алмасу және технологиялар трансферті бойынша басқа да іс-шаралар ұйымдастыру және өткізу;
      жыл сайын халықаралық конференциялар мен ТКШ форумын ұйымдастыру бойынша ұсыныстар енгізу.

5.8. Инвестициялық тартымдылықты арттыру

      ТКШ ел экономикасының аса маңызды саласы болып табылады, сонымен қатар онда белгілі бар тәуекелдер (салалық, әлеуметтік, экономикалық, технологиялық және т.б) бар, оларды төмендету осы саланың инвестициялық тартымдылығын арттырады.
      Ол үшін ТКШ-ні жаңғырту жөнінде бірқатар іс-шаралар жүргізу, мемлекеттік және жеке инвестицияларды тиімді салу бойынша жаңа институционалдық және қаржылық тетіктер әзірлеу қажет. Коммуналдық желілерді басқаруға жеке бизнесті тарту коммуналдық кәсіпорындардың масылдық ұстанымынан арылуға және «қызмет көрсетуші-тұтынушы» деген тікелей өзара қарым-қатынас жасау бойынша сындарлы диалогқа көшуге, сондай-ақ әділ бәсеке құру жолымен сапалы қызмет көрсетуді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді деп күтіліп отыр.
      Біріншіден, МЖӘ тетігін дамыту қажет. Бүгінгі таңда Қазақстанда МЖӘ-нің өте қарапайым нысаны таралған, бұл концессиялық келісімшарттарды сенімді басқаруға беру және ұстау. Сонымен қатар, осы салада концессияның аса күрделі модельдерін қолданудың көптеген оң нәтижелері белгілі, бұл жобалауға, салуға және пайдалануға арналған келісімшарттар, басқа да келісімшарттар. Осы модельдер ТКШ саласындағы МЖӘ тетігінің өте тиімді құралы ретінде қарастырылуы мүмкін.
      Екіншіден, республикалық бюджет қаражаты есебінен ТКШ жобаларын қаржыландырудың қайтарымды тетігін әзірлеу және тұрақты енгізу қажет.
      Үшіншіден, республикалық бюджеттің қатысуын азайту мақсатында бюджеттен тыс көздерден жобаларды бірлесіп қаржыландырған ЖАО-ға республикалық бюджеттен ең көп қаражат бөлу тетігін белгілеу қажет.
      Төртіншіден, ТКШ саласының инвестициялық әлеуметін дамыту жөнінде белгіленген іс-шараларды іске асыру үшін Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты дамыту қорын (бұдан әрі - ТКШ қоры) құру бойынша ұсыныс енгізу қажет.
      ТКШ қорының мақсаты ТКШ саласына инвестиция тарту үшін, сондай-ақ қаржылық және әкімшілік басқаруды жақсарту мен инвестициялық бағдарламаларды басқару үшін қаржы қаражатын жұмылдыру болып табылады. ТКШ қорының негізгі міндеті қайтарымды негізде инвестициялық жобаларды қаржыландыру болып табылады.
      ТКШ қоры қарыздардың сыйақы ставкаларын ішінара субсидиялау арқылы ТКШ саласына екінші деңгейдегі банктерден (бұдан әрі - ЕДБ) қаражат тартуға жәрдем көрсетеді.
      ТКШ қоры өзінің қызметінде қайтарымды негізде бюджеттің қаражатынан ТКШ саласындағы жобаларды қаржыландыру мәселелеріне жүйелі шешім әзірлеуге, көп пәтерлі тұрғын үйлерді күтіп ұстау және жөндеу міндеттері бойынша пәтер (үй-жай) иелерінің масылдық қарым-қатынасынан біртіндеп арылу идеологиясын қалыптастыруға тиіс.
      ТКШ қорының қызметінде инвестициялық жобаларды бірлесіп қаржыландыру және халықаралық қаржы институттарының және жеке инвесторлардың қаражатын қаржыландыруға тарту мүмкіндігін қарастыру қажет.
      Бесіншіден, азаматтардың тұрғын үй-тұрмыстық жағдайларын жақсартуға ақшалай қаражат тарту үшін кондоминиум объектілерін басқару органдарына тұрғын үй құрылыс жинақтары жүйесі арқылы кредит беру тетігін дамыту қажет. Осы мақсатта тұрғын үй (үй-жай) иелерінің ҚПТҮ-деп ортақ мүлікті ағымдағы және күрделі жөндеуге міндетті қаражат жинақтау тәртібін белгілеу бойынша, сондай-ақ ҚПТҮ-дегі ортақ мүлікті жөндеу мақсатында кәсіпорындардың (заңды және жеке тұлғалардың) - кондоминиум объектілерін басқарушы органдардың арнайы банктерде және ЕДБ ақшалай қаражат жинақтау тәртібін белгілеу бойынша ұсыныстар әзірленеді.
      2-ші кезеңде 2020 жылға қарай:
      Әлеуметтік сауалнама негізінде елдің әр өңіріндегі тұтынушылардың кемінде 70 %-ы коммуналдық қызмет көрсету сапасына қанағаттанады;
      тұрғындарды энергия үнемдеу саясатымен 100 % қамту;
      тұрғындарды есептеу құралдарымен 100 % қамтамасыз етуге қол жеткізіледі;
      ТҚШ объектілеріндегі апаттар саны 70 %-ға дейін төмендейды;
      ТҚШ саласына жеке капиталды тарту пайызы кемінде 3,5 %-ды құрайды;
      2-ші кезеңнің іс-шаралар жоспары 1-ші кезеңнің іс-шаралар жоспарын орындау нәтижелеріне байланысты кешірек әзірленетін болады.

6. Қажетті ресурстар

2011 - 2015 жылдары Бағдарламаның бірінші кезеңін іске асыруға байланысты қаржы шығындары:

Жылдар	Қажетті қаражаттың жалпы көлемі (млн. теңге)	Республикалық бюджет
2011	26 581,0	26 581,0
2012	15 980,0	15 980,0
2013	10 492,9	10 492,9
2014	208*	208*
2015	283,3*	283,3*

* Бағдарламаны 2012 - 2015 жылдары іске асыруға арналған шығындар тиісті тиісті қаржы жылына арналған «Республикалық бюджет туралы» заңда нақтыланатын болады.
Бағдарламаны іске асырудың екінші кезеңін қаржыландыру көлемі бірінші кезеңді іске асыру нәтижелері бойынша анықталады.

7. Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғырту жөніндегі 2020 жылға дейінгі бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары қосымшада берілген.

Тұрғын үй-коммуналдық
шаруашылықты жаңғырту жөніндегі
2020 жылға дейінгі бағдарламаға
қосымша

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғыртудың 2020 жылға
дейінгі бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар
жоспары

Р/с
№

Іс-шаралар

Аяқтау нысаны

Орындалу үшін жауаптылар

Орындау мерзімі

Болжалды шығыстар (млн. теңге)

Қаржыландыру көздері

Бюджеттік бағдарламаның (егер болса) №

2011

2012

2013

2014

2015

Барлығы

1. Коммуналдық жүйелерді жаңғырту мен дамыту

1.1. Коммуналдық жүйелерді жаңғырту мен дамыту жөнінде іс-шаралар әзірлеу

1.1.1.

Астана қаласының агломерациялық ресурстарының инженерлік желілерін қайта жаңарту және салу

Үкіметке ақпарат

ҚТКШІА, Ақмола облысының әкімдігі

2012- 2013 жылдардың желтоқсан айында

Бөлінген трансферттер шегінде

Республикалық бюджет

1.1.2.

Өңірлерді аумақтық дамыту бағдарламалары шеңберінде орта мерзімді және ұзақ мерзімді кезеңдерде ТКШ-ні жаңғырту мен дамыту жөніндегі іс-шаралар жоспарын әзірлеу

ҚТКІША-ға ақпарат

Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

Жыл сайын, 15 мамырға

Талап етілмейді

1.1.3.

Инженерлік желілердің (жылумен жабдықтау, электрмен жабдықтау, газбен жабдықтау жүйелерінің) техникалық жай-күйіне бағалау жүргізу

ҚТКІША-ға ақпарат

Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011- 2013 жылдардың желтоқсан айында

250

250*

750*

Республикалық бюджет

019

1.1.4.

«Иесіз қалған» желілер мен құрылғыларды анықтау және оларды коммуналдық меншікке беру жөнінде шаралар қабылдау

ҚТКІША-ға ақпарат

Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

2011- 2015 жылдардың қараша айында

Талап етілмейді

1.2 Коммуналдық сектордың қолданыстағы объектілерін қайта жаңарту және жаңа объектілер салу

1.2.1.

Су бұру, жылумен жабдықтау, электрмен жабдықтау, газбен жабдықтау жүйелерін жаңғырту және қайта жаңарту жөніндегі жобаларды іске асыру

Үкіметке ақпарат

ҚТКІША, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері

2011- 2015 жылдардың желтоқсан айында

25108

15549*

9969*

70564*

Республикалық бюджет

012

1.2.2.

Жылу энергиясын есептеу және бақылау құралдарын орнату жөнінде іс-шаралар өткізу

ҚТКІША-ға ақпарат

Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

2011- 2012 жылдар тоқсан сайын

Талап етілмейді

1.2.3.

Газды тұтынуды есептеу және бақылау құралдарын орнату жөнінде іс-шаралар өткізу

ҚТКІША-ға ақпарат

Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

2012-2013 жылдары тоқсан сайын

Талап етілмейді

1.2.4.

ISO 50001 энергетикалық менеджмент стандарттарын енгізу

Үкіметке ақпарат

ҚТКІША, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

2012-2014 жылдардың желтоқсан айында

Талап етілмейді

1.2.5.

Жаңа құрылыс салған кезде қоқысты жинау жөніндегі жерасты контейнерлерді енгізуге бағытталған қоқысты бөлек әкету жүйесін енгізу жөнінде ұсыныстар енгізу

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, Қоршағанортаминіне, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2014 жылдың желтоқсан айында

Талап етілмейді

1.2.6.

Ғимараттарды сейсмикалық күшейту жөнінде іс-шаралар өткізу бойынша ұсыныстар әзірлеу

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, ТЖМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

2011 жылғы 3-тоқсан

Талап етілмейді

2. ТКШ-нің энергетикалық тиімділігін арттыру

2.1. Коммуналдық сектордың энергиялық тиімділігін арттыру

2.1.1.

Коммуналдық секторда энергиямен үнемдеу жөнінде ұсыныстарды енгізу

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011-2012 жылдардың қазан айында

Талап етілмейді

2.1.2.

Коммуналдық қызметтерді коммерциялық есептеудің бірыңғай автоматтандырылған жүйесін құру және енгізу бойынша ұсыныс әзірлеу

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 3-тоқсан

Талап етілмейді

2.2. Әлеуметтік сала ғимараттарының энергиялық тиімділігін арттыру

2.2.1.

Әлеуметтік сала объектілеріне (ауруханаларға, мектептерге, балабақшаларға) пилоттық энергетикалық аудит жүргізу

Үкіметке ақпарат

ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылдың желтоқсаны

150

150*

Республикалық бюджет

007

2.2.2.

Әлеуметтік саланың ғимараттарында (ауруханаларда, мектептерде, балабакшаларда) тұтынылған жылуды реттеудің автоматтандырылған жүйесін орнату жөнінде іс-шаралар өткізу

Үкіметке ақпарат

ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылдың желтоқсаны

300

300*

Республикалық бюджет

007

2.3. Тұрғын үй қорының энергиялық тиімділігін арттыру

2.3.1.

Көп қабатты тұрғын үйлердің паспорттандырылуын (энергетикалық аудит) өткізу

Үкіметке ақпарат

ҚТКІША, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 3-тоқсан

210

210*

Республикалық бюджет

007

2.3.2.

Тұрғын үйлерді терможаң ғырту жөнінде іс-шаралар өткізу бойынша ұсыныс әзірлеу

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 2-тоқсан

Талап етілмейді

2.3.3.

Тұрғын үйлерде жылуды тұтынуды реттеудің автоматтандырылған жүйесін орнату жөнінде (оның ішінде пилоттық ЭСКО құра отырып) пилоттық іс-шаралар өткізу

Үкіметке ақпарат

ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша), ) облыстардың Астана және Алматы қалаларыны ң әкімдіктері

2011 жылғы 4-тоқсан

150

150*

Республикалық бюджет

007

2.3.4.

Көп пәтерлі тұрғын үйлерде энергия үнемдеуді заңнамалық қамтамасыз ету бойынша ұсыныс әзірлеу

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, Қаржымині, БҚА, ИЖТМ, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

2012 жылғы 1-тоқсан

Талап етілмейді

2.3.5.

Энергетикалық-сервистік компаниялар (ЭСКО) құрудың және олардың қызметінің тетігін әзірлеу

ИЖТМ-ге ұсыныс

ҚТКІША, Қаржымині, БҚА, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2012 жылғы 2-тоқсан

Талап етілмейді

2.3.6.

Энергия үнемдеу саясатын насихаттау

Үкіметке ақпарат

ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 3-тоқсан

50*

Республикалық бюджет

007

3. Институционалдық негізді жетілдіру

3.1. Ақпараттық-талдамалық қамтамасыз ету

3.1.1.

ТКШ-ге мониторинг жүргізудің және бақылаудың ақпараттық-талдамалық жүйесін құру жөніндегі ұсыныс

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 2-тоқсан

Талап етілмейді

3.2. Тұрғын үй секторын басқарудың тиімді нысандарын қалыптастыру

3.2.1.

Кондоминиум объектілерін тіркеу жөнінде іс-шаралар өткізу

ҚТКІША-ға ақпарат

Облыстардың Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

2011-2015 жылдарда желтоқсан айында

Талап етілмейді

3.2.2.

Тұрғын үй инспекциясының қызметін жетілдіру, оның ішінде олардың өкілеттілігін кеңейту бойынша ұсыныстар енгізу

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, ТЖМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 1-тоқсан

Талап етілмейді

3.2.3.

Тұрғын үй инспекциясы туралы үлгі ереже әзірлеу бойынша ұсыныстар енгізу

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 1-тоқсан

Талап етілмейді

3.2.4.

Кондоминиум объектілерін басқару органдарының жетекшілеріне аттестаттау жүргізу тетігі бойынша ұсыныстар енгізу

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

2012 жылғы 1-тоқсан

Талап етілмейді

3.2.5.

Қазақстанның бір қаласында басқарушы компания құру жөніндегі «пилоттық» жобаны іске асыру

ҚТКІША-ға ақпарат

«ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

2011 жылғы 3-тоқсан

Талап етілмейді

3.2.6.

Мынадай мәселелер бойынша құқықтық негізді қамтамасыз ету жөнінде ұсыныс енгізу:
1) көп пәтерлі тұрғын үйлерді басқару;
2) кондоминиум объектілерін тіркеу;
3) тұрғын мүлікті сақтандыру

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, БҚА, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2012 жылдың қараша айында

Талап етілмейді

3.2.7.

Халыққа көрсетілетін коммуналдық қызметтердің сапасының деңгейін анықтау

ҚТКІША-ға ақпарат

«ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

2015 жылғы 2-тоқсан

Талап етілмейді

3.2.8.

Кондоминиум объектісін күрделі жөндеуге, оның ішінде тұрғын үй құрылыс жинақтары жүйесі, қайтарылатын кепілдікті қаражат ретінде жинақ және тұрғын үй көмегі жүйелерін пайдалану арқылы кредит берудің жаңа тетігін әзірлеу жөнінде ұсыныстар енгізу

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, «ТҚЖБ» АҚ «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

2011 жылғы 3-тоқсан

Талап етілмейді

3.3. Ғылыми-техникалық және инновациялық қызметті дамыту

3.3.1.

ТКШ секторында ғылыми-зерттеу инфрақұрылымын дамыту, ТКШ саласында қолданбалы ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар жүргізу бойынша ұсыныстар енгізу

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 4-тоқсан

Талап етілмейді

3.3.2.

ТКШ-ке инновациялық технологияларды және инжинирингтік-консультациялық қызметтерді енгізу және коммерцияландыру бойынша ұсыныстар енгізу

Үкіметке ұсыныс

ҚТКШІА, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 4-тоқсан

Талап етілмейді

3.3.3.

ТКШ-тегі нормативтік-техникалық құжаттамаларды әзірлеу бойынша ұсыныстар енгізу

ҚТКІША-ға ұсыныс

Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, «ТКШ ҚазОртаорталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011- 2015 жылдардың желтоқсан айында

362,6

150*

662,6*

Республикалық бюджет

003

3.3.4.

Тиісті сапада коммуналдық қызмет көрсету стандарттарын әзірлеу бойынша ұсыныстар енгізу

Үкіметке ұсыныс

ИТЖМ, ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 3-тоқсан

Талап етілмейді

3.3.5.

ТКШ коммуналдық кәсіпорындарының қызмет көрсетуінің сапа менеджмент жүйесін (СМЖ) енгізу бойынша ұсыныстар әзірлеу

Үкіметке ұсыныс

ИТЖМ, ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 3-тоқсан

Талап етілмейді

3.4. Кадрлық қамтамасыз ету

3. 4.1.

ТКШ саласында кадрларлың біліктілігін арттыру және білімін тарату жүйесін құру бойынша ұсыныстар енгізу

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 4-тоқсан

Талап етілмейді

3.4.2.

Білімді тарату жөніндегі іс-шараны ұйымдастыру және өткізу бойынша әдістемелік негіз әзірлеу

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 4-тоқсан

Талап етілмейді

3.4.3.

ТКШ саласында «Инженерлік жүйелер және желілер» мамандығы бойынша кадрлар даярлау үшін мемлекеттік білім беру гранттарын беру

Жылдың қорытындысы бойынша Үкіметке ақпарат

БҒМ, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2012-2015 жылдар

31,0

123,9

208,0*

283,3*

646,2*

Республикалық бюджет

023

3.4.4.

Ұлттық техникалық университеттің жанынан тұрғын үй-коммуналдық секторы мамандыктары бойынша оқу-әдістемелік бірлестіктер құру

БҒМ-ге ұсыныстар

ҚазҰТУ, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 2-тоқсан

Талап етілмейді

3.4.5.

«Инженерлік жүйелер мен желілер» мамандығын Жоғары кәсіптік білім беру жіктеуішіне әзірлеу және енгізу

Үкіметке ұсыныстар

БҒМ, ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 2-тоқсан

Талап етілмейді

3.4.6.

ТКШ кәсіпорындарының мамандары үшін қосымша кәсіптік білім беру жүйесін енгізу

БҒМ-ге ұсыныстар

ҚазҰТУ, «ТКШ ҚазОрталығы) АҚ (келісім бойынша)

2011-2015 жылдардың желтоқсан айында

Талап етілмейді

3.4.7.

Студенттердің оқу-өндірістік практикадан өту жүйесін ұйымдастыру және енгізу

БҒМ-ге ұсыныстар

ҚазҰТУ, ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011-2015 жылдардың наурыз айында

Талап етілмейді

4. ТКШ саласына жеке капитал тарту

4.1.

ТКШ-ні дамыту қорын құру бойынша ұсыныстар енгізу

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 1-тоқсан

Талап етілмейді

4.2.

Жабдықтарға лизинг беру жөніндегі жобаларды іске асыру бойынша ұсыныс енгізу

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 4-тоқсан

Талап етілмейді

4.3.

Қайтарымды негізде қаражаттарды пайдалану тетіктерін әзірлеу

Үкіметке ұсыныс

ҚТКІША, «ТКШ ҚазОрталығы» АҚ (келісім бойынша)

2011 жылғы 4-тоқсан

Талап етілмейді

Ескертпе:
* - 2012 - 2015 жылдары Бағдарламаны іске асыруға арналған шығыстар тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда нақтыланатын болады.

аббревиатуралардың толық жазылуы:

ҚТКІША              - Қазақстан Республикасы Құрылыс және тұрғын
                      үй-коммуналдық шаруашылық істері агенттігі
БҚА                 - Қазақстан Республикасы Бәсекелестікті қорғау
                      агенттігі
Қаржымині           - Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі
ИЖТМ                - Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа
                      технологиялар министрлігі
Қоршағанортамині    - Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау
                      министрлігі
ТЖМ                 - Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар
                      министрлігі
БҒМ                 - Қазақстан Республикасы Білім және ғылым
                      министрлігі
Үкімет              - Қазақстан Республикасының Үкіметі
«ТҚЖБ» АҚ           - «Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» акционерлік
                      қоғамы
«ТКШ                - «Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғырту
ҚазОрталығы» АҚ       мен дамытудың қазақстандық орталығы»
                      акционерлік коғамы
ҚазҰТУ              - Қ. Сәтпаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық
                      университеті

Об утверждении Программы модернизации жилищно-коммунального хозяйства до 2020 года

Программа модернизации жилищно-коммунального хозяйства до 2020 года

1. Паспорт Программы

2. Введение

3. Анализ текущей ситуации

3.1. Состояние жилищного сектора

3.2. Водоотведение (канализация)

3.3. Теплоснабжение

3.4. Электроснабжение

3.5. Газоснабжение

3.6. Утилизация твердых бытовых отходов

3.7. Анализ кадрового обеспечения отрасли

3.8. Анализ инвестиционной привлекательности сферы ЖКХ

3.9. Анализ казахстанского содержания товаров в сфере ЖКХ

3.10. Анализ сильных и слабых сторон текущей ситуации в ЖКХ

3.11. Анализ государственного регулирования сферы ЖКХ

3.12. Обзор позитивного зарубежного опыта

3.13 Оценка влияния на окружающую среду

4. Цель, задачи, целевые индикаторы и показатели результатов реализации Программы

4.1. Цель Программы

4.2. Задачи Программы

5. Этапы реализации Программы

5.1. Жилищные отношения

5.2. Модернизация коммунальных сетей и система управления твердо-бытовыми отходами

5.3. Повышение энергоэффективности и энергосбережение

5.4. Информационно-аналитическое обеспечение

5.5. Нормативно-техническое регулирование

5.6. Научная и инновационная деятельность

5.7. Кадровое обеспечение

5.8. Повышение инвестиционной привлекательности

6. Необходимые ресурсы

7. План мероприятий по реализации Программы

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғыртудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасын бекіту туралы

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғыртудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасы

1. Бағдарламаның паспорты

2. Кіріспе

3. Ағымдағы ахуалды талдау

3.1. Тұрғын үй секторының жай-күйі

3.2. Су буру (кәріз)

3.3. Жылумен жабдықтау

3.4. Электрмен жабдықтау

3.5. Газбен жабдықтау

3.6. Қатты тұрмыстық қалдықтарды кәдеге жарату

3.7. Саланың кадрлық қамтамасыз етілуін талдау

3.8. ТКШ саласының инвестициялық тартымдылығын талдау

3.9. ТКШ саласындағы тауарларды, қазақстандық қамтуды талдау

3.10. ТКШ-дегі ағымдағы жағдайдың күшті және әлсіз жақтарын талдау

3.11. ТКШ саласындағы мемлекеттік реттеуді талдау

3.12. Шетелдік оң тәжірибеге шолу

3.13. Қоршаған ортаға әсерді бағалау

4. Бағдарламаның мақсаты, міндеттері, нысаналы индикаторлары және оны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері

4.1. Бағдарламаның мақсаты

4.2. Бағдарламаның міндеттері

4.3. Бағдарламаның нысаналы индикаторлары және оны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері

5. Бағдарламаны іске асыру кезеңдері

5.1. Тұрғын үй қатынастары

5.2. Коммуналдық желілерді жаңғырту және қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару жүйесі

5.3. Энергиялық тиімділікті арттыру және энергия үнемдеу

5.4. Ақпараттық-талдамалық қамтамасыз ету

5.5. Нормативтік-техникалық реттеу

5.6. Ғылыми және инновациялық қызмет

5.7. Кадрлық қамтамасыз ету

5.8. Инвестициялық тартымдылықты арттыру

6. Қажетті ресурстар

7. Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғыртудың 2020 жылға дейінгі бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

Программа
модернизации жилищно-коммунального хозяйства до 2020 года

4. Цель, задачи, целевые индикаторы и показатели результатов
реализации Программы

5.2. Модернизация коммунальных сетей и система управления
твердо-бытовыми отходами

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғыртудың
2020 жылға дейінгі бағдарламасы

3.10. ТКШ-дегі ағымдағы жағдайдың күшті және әлсіз
жақтарын талдау

4. Бағдарламаның мақсаты, міндеттері, нысаналы индикаторлары
және оны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері

4.3. Бағдарламаның нысаналы индикаторлары және оны іске
асыру нәтижелерінің көрсеткіштері

5.2. Коммуналдық желілерді жаңғырту және қатты тұрмыстық
қалдықтарды басқару жүйесі

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғыртудың 2020 жылға
дейінгі бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар
жоспары