О проекте Закона Республики Казахстан "Об энергоснабжении и повышении энергоэффективности"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 7 сентября 2011 года № 1024.

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНАВЛЯЕТ :

внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "Об энергоснабжении и повышении энергоэффективности".

Премьер-Министр
Республики Казахстан	К. Масимов

Проект

ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
Об энергосбережении и повышении энергоэффективности

Настоящий Закон регулирует общественные отношения в области использования энергетических ресурсов и определяет правовые, экономические и организационные основы деятельности физических и юридических лиц по энергосбережению и повышению энергоэффективности.

Глава 1. Общие положения Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) свидетельство об аккредитации – официальный документ, выдаваемый уполномоченным органом в области энергосбережения и повышения энергоэффективности, удостоверяющий компетентность юридических лиц осуществлять энергоаудит и (или) экспертизу энергосбережения и энергоэффективности;

2) класс энергоэффективности здания, строения, сооружения – уровень экономичности энергопотребления здания, строения, сооружения, характеризующий его энергоэффективность на стадии эксплуатации;

3) субъекты квазигосударственного сектора – государственные предприятия, товарищества с ограниченной ответственностью, акционерные общества, в том числе национальные управляющие холдинги, национальные холдинги, национальные компании, участником или акционером которых является государство, а также дочерние, зависимые и иные юридические лица, являющиеся аффилиированными с ними в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан;

4) субъекты Государственного энергетического реестра – индивидуальные предприниматели и юридические лица, потребляющие энергетические ресурсы в объеме эквивалентном 1500 и выше тонн условного топлива в год, а также государственные учреждения и субъекты квазигосударственного сектора;

5) Государственный энергетический реестр – систематизированный свод информации о субъектах Государственного энергетического реестра;

6) оператор Государственного энергетического реестра – организация, осуществляющая формирование и ведение Государственного энергетического реестра в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан;

7) термомодернизация – мероприятие по улучшению теплотехнических характеристик здания, строения и сооружения, приводящее к снижению в них потерь тепловой энергии;

8) класс энергоэффективности электрического энергопотребляющего устройства – уровень экономичности энергопотребления электрического энергопотребляющего устройства, характеризующий его энергоэффективность на стадии эксплуатации;

9) условное топливо – принятая при технико-экономических расчетах, регламентируемая в нормативах и стандартах единица, служащая для сопоставления тепловой ценности различных видов органического топлива;

10) эффективное использование энергетических ресурсов – достижение технически возможного и экономически оправданного уровня использования энергетических ресурсов;

11) энергетические ресурсы – совокупность природных и произведенных носителей энергии, запасенная энергия которых используется в настоящее время или может быть использована в перспективе в хозяйственной и иных видах деятельности, а также виды энергии (атомная, электрическая, химическая, электромагнитная, тепловая и другие виды энергии);

12) энергоаудит (энергетический аудит) – сбор, обработка и анализ данных об использовании энергетических ресурсов в целях оценки возможности и потенциала энергосбережения и подготовки экспертного заключения, в том числе рекомендаций по эффективному использованию энергетических ресурсов;

13) энергоменеджмент – комплекс административных действий, направленных на обеспечение рационального потребления энергетических ресурсов и повышение энергоэффективности объекта управления, включающий разработку и реализацию политики энергосбережения и повышения энергоэффективности, планов мероприятий, процедур и методик мониторинга, оценки энергопотребления и других действий, направленных на повышение энергоэффективности;

14) показатели энергоэффективности – класс энергоэффективности, показатели, характеризующие уровни потребления энергетических ресурсов, приходящихся на единицу валового внутреннего продукта, валового регионального продукта, продукции, площади зданий, строений, сооружений;

15) энергоэффективность (энергетическая эффективность) – характеристики, отражающие отношение полезного эффекта (результата), в том числе объема произведенной продукции, полученного от использования энергетических ресурсов, к затратам соответствующих ресурсов, обусловившим получение данного эффекта (результата);

16) аккредитация в области энергосбережения и повышения энергоэффективности – процедура официального признания уполномоченным органом в области энергосбережения и повышения энергоэффективности компетентности юридических лиц осуществлять энергоаудит и (или) экспертизу энергосбережения и энергоэффективности;

17) уполномоченный орган в области энергосбережения и повышения энергоэффективности (далее – уполномоченный орган) – центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

18) экспертиза энергосбережения и энергоэффективности – экспертиза, проводимая в целях оценки энергоэффективности архитектурно-строительных и технических решений, связанных с использованием энергетических ресурсов и оптимизацией затрат потребителей на энергообеспечение, при создании новых (реконструкции, капитальном ремонте) зданий, строений и сооружений;

19) энергосбережение – реализация организационных, технических, технологических, экономических и иных мер, направленных на уменьшение объема используемых энергетических ресурсов;

20) энергосберегающее оборудование – оборудование, позволяющее повысить эффективность использования энергетических ресурсов;

21) энергосберегающий материал – материал, позволяющий повысить эффективность использования энергетических ресурсов;

22) оптимальный радиус электроснабжения – расстояние от энергоисточника до потребителя, в пределах которого технические потери электроэнергии в электрических сетях находятся в допустимых пределах (на нормативном уровне).

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан об энергосбережении и повышении энергоэффективности

1. Законодательство Республики Казахстан об энергосбережении и повышении энергоэффективности основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, устанавливаются иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

Глава 2. Государственное регулирование в области
энергосбережения и повышения энергоэффективности Статья 3.Основные направления государственного регулирования в области энергосбережения и повышения энергоэффективности

Основными направлениями государственного регулирования в области энергосбережения и повышения энергоэффективности являются:

1) стимулирование энергосбережения и повышения энергоэффективности, включая использование энергосберегающих оборудований и материалов;

2) организация учета производимых, передаваемых и потребляемых энергетических ресурсов;

3) пропаганда экономических, экологических и социальных преимуществ эффективного использования энергетических ресурсов, повышения общественного образовательного уровня в этой области;

4) осуществление мер государственного контроля за эффективным и рациональным использованием энергетических ресурсов;

5) осуществление сбалансированной тарифной политики и ценообразования в области производства и потребления энергетических ресурсов с учетом государственных интересов по эффективному использованию энергетических ресурсов;

6) введение ограничения по обороту продукции с низкой энергоэффективностью;

7) введение требований по энергоэффективности для зданий, строений, сооружений и электрических энергопотребляющих устройств;

8) привлечение к ответственности за несоблюдение законодательства в области энергосбережения и повышения энергоэффективности.

Статья 4. Компетенция Правительства Республики Казахстан

Правительство Республики Казахстан:

1) разрабатывает и обеспечивает реализацию основных направлений государственной политики в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

2) осуществляет координацию работ по энергосбережению и повышению энергоэффективности;

3) осуществляет международное сотрудничество в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

4) утверждает правила аккредитации в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

5) утверждает нормативы энергопотребления, нормативные значения коэффициента мощности в электрических сетях индивидуальных предпринимателей и юридических лиц;

6) утверждает порядок формирования и ведения Государственного энергетического реестра;

7) определяет оператора Государственного энергетического реестра;

8) утверждает механизм оценки деятельности местных исполнительных органов по вопросам энергосбережения и повышения энергоэффективности;

9) устанавливает требования по энергоэффективности для зданий, строений, сооружений и их окон и прочего остекления;

10) устанавливает требования по энергоэффективности для транспорта;

11) устанавливает требования по энергоэффективности для электродвигателей;

12) утверждает правила определения и пересмотра классов энергоэффективности зданий, строений, сооружений;

13) утверждает порядок проведения энергоаудита и порядок проведения экспертизы энергосбережения и энергоэффективности;

14) утверждает требования по энергосбережению и повышению энергоэффективности по предпроектным и (или) проектным документациям зданий, строений, сооружений;

15) утверждает типовое соглашение в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

16) утверждает отраслевую программу в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

17) утверждает требования к форме и содержанию плана мероприятий по энергосбережению и повышению энергоэффективности, разрабатываемого субъектом Государственного энергетического реестра по итогам энергоаудита;

18) утверждает оптимальный радиус электроснабжения;

19) определяет порядок деятельности учебных центров по переподготовке и повышению квалификации физических и юридических лиц, осуществляющих энергоаудит и (или) экспертизу энергосбережения и энергоэффективности, а также созданию, внедрению и организации системы энергоменеджмента;

20) утверждает форму и сроки предоставления центральными исполнительными органами отчетов по реализации государственной политики в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

21) осуществляет иные функции, предусмотренные Конституцией, законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Статья 5. Компетенция уполномоченного органа

Уполномоченный орган:

1) реализует государственную политику в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

2) осуществляет в пределах своей компетенции международное сотрудничество в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

3) осуществляет межотраслевую координацию деятельности государственных органов в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

4) организует формирование и ведение Государственного энергетического реестра;

5) осуществляет государственный контроль за соблюдением требований законодательства Республики Казахстан об энергосбережении и повышении энергоэффективности;

6) разрабатывает нормативные правовые акты в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

7) разрабатывает и утверждает форму предписания об устранении нарушений в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

8) разрабатывает отраслевую программу в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

9) формирует и опубликовывает на своем интернет-ресурсе перечень субъектов Государственного энергетического реестра, не обеспечивших ежегодное снижение в сопоставимых условиях объема потребления энергетических ресурсов, воды до величин определенных по итогам энергоаудита, в том числе включающий государственные учреждения, не соблюдающие нормативы энергопотребления;

10) организует и координирует проведение научно-исследовательских работ, опытно-конструкторских и технологических разработок в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

11) создает постоянно действующую комиссию по аккредитации в области энергосбережения и повышения энергоэффективности, утверждает ее состав и порядок деятельности;

12) проводит аккредитацию и утверждает форму свидетельства об аккредитации в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

13) в установленном им порядке ведет реестр юридических лиц, получивших свидетельство об аккредитации на проведение энергоаудита и (или) экспертизы энергосбережения и энергоэффективности;

14) обеспечивает разработку оптимального радиуса электроснабжения;

15) организует создание и функционирование учебных центров по переподготовке и повышению квалификации физических и юридических лиц, осуществляющих энергоаудит и (или) экспертизу энергосбережения и энергоэффективности, а также созданию, внедрению и организации системы энергоменеджмента;

16) в установленном им порядке формирует перечень учебных центров по переподготовке и повышению квалификации физических и юридических лиц, осуществляющих энергоаудит и (или) экспертизу энергосбережения и энергоэффективности, а также созданию, внедрению и организации системы энергоменеджмента;

17) запрашивает от центральных исполнительных органов отчеты по реализации государственной политики в области энергосбережения и повышения энергоэффективности по форме и в сроки установленные Правительством Республики Казахстан, осуществляет мониторинг и анализ этих отчетов;

18) разрабатывает типовое соглашение в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

19) разрабатывает и утверждает формы ведомственной статистической отчетности, проверочных листов, критерии оценки степени риска, ежегодные планы проверок в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственном контроле и надзоре;

20) представляет на утверждение в Правительство Республики Казахстан оператора Государственного энергетического реестра;

21) осуществляет иные функции, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 6. Компетенция иных государственных органов в области энергосбережения и повышения энергоэффективности

1. Центральные исполнительные органы в пределах своей компетенции реализуют государственную политику в области энергосбережения и повышения энергоэффективности и представляют отчеты по реализации государственной политики в области энергосбережения и повышения энергоэффективности в уполномоченный орган по форме и в сроки, установленные Правительством Республики Казахстан.

2. Уполномоченный государственный орган по делам архитектуры, градостроительства и строительства:

1) обеспечивает включение требований по энергоэффективности в архитектурно-строительную и иную проектную (проектно-сметную) документацию, разрабатываемую и утверждаемую в целях реконструкции, строительства зданий, строений, сооружений;

2) обеспечивает разработку и утверждение предпроектной и проектно-сметной документации типовых многоквартирных домов, с учетом термомодернизации;

3) осуществляет иные функции, предусмотренные иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

3. Уполномоченный государственный орган в области технического регулирования:

1) осуществляет государственный контроль за обозначением класса и характеристик энергоэффективности в технической документации и на этикетке электрических энергопотребляющих устройств в соответствии с техническим регламентом Таможенного союза;

2) осуществляет иные функции, предусмотренные иными законами, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

4. Местные исполнительные органы областей:

1) обеспечивают включение мероприятий по энергосбережению и повышению энергоэффективности в программу развития соответствующей территории;

2) реализуют в пределах своей компетенции государственную политику в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

3) осуществляют в пределах своей компетенции мониторинг за соблюдением нормативов энергопотребления государственными учреждениями;

4) осуществляют иные функции в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

5. Местные исполнительные органы города республиканского значения, столицы:

1) обеспечивают включение мероприятий по энергосбережению и повышению энергоэффективности в программу развития соответствующей территории;

2) реализуют в пределах своей компетенции государственную политику в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

3) в пределах своей компетенции осуществляют мониторинг за соблюдением нормативов энергопотребления государственными учреждениями, организуют проведение энергоаудита, термомодернизации государственных учреждений, закуп и установку приборов учета энергетических ресурсов и автоматических систем регулирования теплопотребления для государственных учреждений, а также обеспечивают модернизацию паркового и уличного освещения с учетом использования энергосберегающих ламп;

4) организуют утилизацию ртуть содержащих энергосберегающих ламп населения;

5) осуществляют иные функции в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

6. Местные исполнительные органы районов (городов областного значения):

1) обеспечивают включение мероприятий по энергосбережению и повышению энергоэффективности в программу развития соответствующего района (города областного значения);

2) реализуют в пределах своей компетенции государственную политику в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

3) в пределах своей компетенции осуществляют мониторинг за соблюдением нормативов энергопотребления государственными учреждениями, организуют проведение энергоаудита, термомодернизации государственных учреждений, закуп и установку приборов учета энергетических ресурсов и автоматических систем регулирования теплопотребления для государственных учреждений, а также обеспечивают модернизацию паркового и уличного освещения с учетом использования энергосберегающих ламп;

4) организуют утилизацию ртуть содержащих энергосберегающих ламп населения;

5) осуществляют иные функции в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 7. Государственный контроль за соблюдением законодательства Республики Казахстан об энергосбережении и повышении энергоэффективности

1. Государственный контроль осуществляется за:

1) достоверностью предоставляемой в Государственный энергетический реестр информации;

2) исполнением требований по энергоэффективности зданий, строений и сооружений, кроме объектов указанных в пункте 3 статьи 11 настоящего Закона;

3) соблюдением нормативов энергопотребления и нормативных значений коэффициента мощности в электрических сетях индивидуальными предпринимателями и юридическими лицами;

4) проведением энергоаудита и экспертизы энергосбережения и энергоэффективности, также соблюдением требований, предъявляемых к учебным центрам по переподготовке и повышению квалификации физических и юридических лиц, осуществляющих энергоаудит и (или) экспертизу энергосбережения и энергоэффективности, а также созданию, внедрению и организации системы энергоменеджмента;

5) соблюдением иных требований, установленных настоящим Законом и другими нормативными правовыми актами в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

2. Государственный контроль осуществляется в форме проверки и иных формах.

Виды, основания, сроки и порядок проведения проверок устанавливаются в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственном контроле и надзоре в Республике Казахстан".

3. Должностные лица уполномоченного органа выдают предписание об устранении нарушения требований, установленных настоящим Законом и другими нормативными правовыми актами в области энергосбережения и повышения энергоэффективности в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственном контроле и надзоре в Республике Казахстан".

Предписания, выданные должностными лицами уполномоченного органа, обязательны для исполнения всеми физическими и юридическими лицами на территории Республики Казахстан и исполняются в срок, предусмотренный решениями (предписаниями), но не позднее тридцати дней со дня их получения.

Глава 3. Общие требования в области энергосбережения
и повышения энергоэффективности Статья 8. Использование энергосберегающего оборудования и материалов, ограничения и расчет по поставке энергетических ресурсов

1. В проектах строительства объектов, потребляющих энергетические ресурсы, предусматривается обязательное использование энергосберегающих материалов, установка приборов учета энергетических ресурсов, автоматизированных систем регулирования теплопотребления.

В проектах многоквартирных жилых домов предусматриваются обязательное использование энергосберегающих материалов, установка общедомовых приборов учета тепловой энергии и поквартирных приборов учета электрической энергии, холодной и горячей воды, газа, а также приборов – регуляторов в отопительных системах, автоматизированных систем регулирования теплопотребления.

2. Не допускается поставка тепловой и электрической энергии, газа и воды в возведенные новые объекты, не оснащенные соответствующими приборами учета и автоматизированными системами регулирования теплопотребления.

Требование настоящего пункта в части автоматизированных систем регулирования теплопотребления не распространяется на объекты, не подключенные к системе централизованного теплоснабжения, и на индивидуальные жилые дома.

3. Не допускается поставка тепловой и электрической энергии, газа в существующие объекты, не оснащенные соответствующими приборами учета, за исключением периода ремонта приборов учета.

Требование настоящего пункта в части запрета поставок тепловой энергии не распространяется на объекты, не подключенные к системе централизованного теплоснабжения, и жилые дома.

4. Потребители производят оплату за потребленную тепловую энергию по тарифам, дифференцированным в зависимости от наличия или отсутствия приборов учета тепловой энергии, утвержденным в соответствии с законодательством о естественных монополиях и регулируемых рынках.

Статья 9. Государственный энергетический реестр

1. Информация, вносимая в Государственный энергетический реестр, включает:

1) наименование, адрес и основные виды деятельности субъектов Государственного энергетического реестра;

2) объемы добычи, производства, потребления, передачи и потерь энергетических ресурсов и воды в натуральном и денежном выражении за один календарный год;

3) план мероприятий по энергосбережению и повышению энергоэффективности, разрабатываемый субъектом Государственного энергетического реестра по итогам энергоаудита, а также дополнения и (или) изменения, вносимые в данный план мероприятий по энергосбережению и повышению энергоэффективности;

4) результаты исполнения плана мероприятий по энергосбережению и повышению энергоэффективности, разрабатываемого субъектом Государственного энергетического реестра по итогам энергоаудита, за отчетный период;

5) фактические энергопотребление на единицу продукции и (или) расход энергетических ресурсов на отопление на единицу площади зданий, строений, сооружений;

6) копию экспертного заключения по энергоаудиту;

7) информацию об оснащенности приборами учета энергетических ресурсов.

2. Информация, указанная в пункте 1 настоящей статьи, предоставляется субъектами Государственного энергетического реестра, за исключением подпунктов 3), 4), 6) для государственных учреждений, оператору Государственного энергетического реестра на бумажном и электронном носителе ежегодно в обязательном порядке не позднее 1 марта текущего года.

3. На основе данных Государственного энергетического реестра и государственных органов уполномоченный орган обеспечивает анализ и прогнозирование энергоемкости внутреннего валового продукта и эффективности использования энергетических ресурсов в Республике Казахстан.

Статья 10. Энергоменеджмент

1. Субъекты Государственного энергетического реестра, потребляющие энергетические ресурсы в объеме эквивалентном 1500 и выше тонн условного топлива в год, обязаны создать, внедрить и организовать систему энергоменеджмента в соответствие с требованиями международного стандарта по энергоменеджменту.

2. Контроль за созданием, внедрением и организацией системы энергоменеджмента возлагается на первых руководителей субъектов Государственного энергетического реестра, потребляющих энергетические ресурсы в объеме эквивалентном 1500 и выше тонн условного топлива в год.

Статья 11. Обеспечение энергоэффективности зданий, строений, сооружений

1. Проектируемые и строящиеся (реконструируемые, капитально ремонтируемые) здания, строения, сооружения должны соответствовать требованиям по энергоэффективности, установленным настоящим Законом и Правительством Республики Казахстан.

2. Требования по энергоэффективности зданий, строений, сооружений должны включать в себя:

1) показатели, характеризующие удельную величину расхода энергетических ресурсов в здании, строении, сооружении;

2) требования к влияющим на энергоэффективности зданий, строений, сооружений архитектурным, объемно-планировочным, технологическим, конструктивным и инженерно-техническим решениям;

3) требования к используемому в зданиях, строениях, сооружениях инженерному и технологическому оборудованию;

4) требования к включаемым в проектную документацию и применяемым при строительстве (реконструкции, капитальном ремонте) зданий, строений, сооружений технологиям и материалам, позволяющие исключить нерациональный (необоснованный) расход энергетических ресурсов.

Выполнение требований по энергоэффективности при вводе в эксплуатацию зданий, строений, сооружений возлагается на застройщика.

3. Требования по энергоэффективности не распространяются на следующие здания, строения, сооружения:

1) здания, строения, сооружения, которые отнесены к объектам историко-культурного наследия;

2) временные строения хозяйственного либо иного подсобного назначения, срок службы которых составляет не более 2 лет;

3) индивидуальные жилые дома, дачные и садовые дома;

4) отдельно стоящие здания, строения, сооружения общей площадью менее пятидесяти квадратных метров;

5) культовые здания, строения и сооружения;

6) отдельно стоящие неотапливаемые здания, строения и сооружения.

4. Требуемый класс энергоэффективности указывается в задании заказчика на разработку проекта строительства (реконструкции, капитального ремонта) и указывается в техническом паспорте построенного и введенного в эксплуатацию объекта при регистрации прав на недвижимое имущество после ввода завершенного строительством (реконструкцией, капитальным ремонтом) объекта в эксплуатацию.

5. Класс энергоэффективности существующих зданий, строений, сооружений и его пересмотр устанавливается в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан, по итогам проведения энергоаудита и указывается в техническом паспорте здания, строения, сооружения. Заверенные результаты энергоаудита прикладываются к техническому паспорту зданий, строений, сооружений.

Статья 12. Электрические энергопотребляющие устройства

1. В технической документации и на этикетке электрических энергопотребляющих устройств, реализуемых на территории Республики Казахстан, должна содержаться информация о классе и характеристиках их энергоэффективности.

2. Перечень электрических энергопотребляющих устройств, на которые распространяются требования пункта 1 настоящей статьи, устанавливается техническим регламентом Таможенного союза.

3. Определение класса и характеристик энергоэффективности производится в соответствии с техническим регламентом Таможенного союза и осуществляется производителем (импортером).

4. Производители (импортеры), начиная с вступления в силу технического регламента Таможенного союза, обязаны указывать класс и характеристики энергоэффективности в технической документации и на этикетке электрических энергопотребляющих устройств в соответствии с техническим регламентом Таможенного союза.

Статья 13. Ограничения по производству, обороту и использованию продукции

1. Не допускаются продажа и производство электрических ламп накаливания мощностью 25 Вт и выше, которые могут быть использованы в цепях переменного тока в целях освещения.

2. Не допускаются осуществление закупок электрических ламп накаливания мощностью 25 Вт и выше, которые могут быть использованы в цепях переменного тока в целях освещения для государственных учреждений и субъектов квазигосударственного сектора.

3. Не допускаются производство и использование в строящихся (реконструируемых, капитально ремонтируемых) зданиях, строениях, сооружениях технологий и материалов, не соответствующих требованиям по энергоэффективности, установленным Правительством Республики Казахстан.

4. Не допускается продажа и производство электрических энергопотребляющих устройств, не содержащих информацию о классе и характеристиках их энергоэффективности согласно техническому регламенту Таможенного союза.

5. В новых вводимых объектах и при замене счетчика электрической энергии в существующих объектах запрещаются к использованию счетчики электрической энергии, не предназначенные для дифференцированного учета и контроля расхода электроэнергии по времени суток.

6. Не допускаются к использованию в целях коммерческого учета счетчики электрической энергии с классом точности 2,5.

Статья 14. Ограничения при проектировании и строительстве линий электропередачи

1. Не допускаются проектирование и строительство линий электропередачи к потребителям, находящимся вне оптимального радиуса электроснабжения.

2. Для потребителей, находящихся вне оптимального радиуса электроснабжения, местными исполнительными органами областей совместно с уполномоченным органом определяется его альтернативное электроснабжение с учетом вовлечения в энергобаланс возобновляемых источников энергии.

3. Местные исполнительные органы областей определяют структуру и параметры источников генерации для потребителей вне оптимального радиуса электроснабжения с учетом технико-экономического расчета.

Глава 4. Мероприятия, направленные на обеспечение
энергосбережения и повышения энергоэффективности Статья 15. Аккредитация в области энергосбережения и повышения энергоэффективности

1. Энергоаудит и экспертиза энергосбережения и энергоэффективности относятся к аккредитуемым видам деятельности в области энергосбережения и повышения энергоэффективности.

2. Аккредитация в области энергосбережения и энергоэффективности осуществляется в соответствии с правилами, установленными Правительством Республики Казахстан.

3. Для рассмотрения документов юридических лиц об аккредитации и принятия решения по ним создается постоянно действующая комиссия по аккредитации в области энергосбережения и повышения энергоэффективности, состав и порядок деятельность которой определяются руководителем уполномоченного органа.

Рассмотрение документов об аккредитации осуществляется комиссией в течение тридцати рабочих дней, исчисляемых с момента их поступления в уполномоченный орган.

В случае принятия положительного решения уполномоченным органом заявителю выдается свидетельство об аккредитации.

При отказе в аккредитации заявителю в течение пяти рабочих дней направляется мотивированный письменный ответ с указанием причин такого отказа.

Основанием для отказа в аккредитации является:

1) наличие в представленных документах искаженной и (или) недостоверной информации;

2) несоответствие представленной информации требованиям, предъявляемым для осуществления деятельности по энергоаудиту и (или) экспертизе энергосбережения и энергоэффективности;

3) наличие решения суда о запрете на занятие деятельности по заявленному виду.

4. Свидетельство об аккредитации, выданное уполномоченным органом, действительно на всей территории Республики Казахстан и имеет срок действия пять лет.

Срок действия свидетельства об аккредитации исчисляется с момента принятия решения об аккредитации.

5. Лишение свидетельства об аккредитации осуществляется в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан об административных правонарушениях.

6. Основаниями прекращения действия свидетельства об аккредитации, не связанными с нарушением требований законодательства об энергосбережении и повышении энергоэффективности, являются:

1) письменное обращение аккредитованного субъекта;

2) ликвидация или банкротство аккредитованного субъекта.

7. Требования, предъявляемые для осуществления энергоаудита, которым должны соответствовать юридические лица, включают наличие:

1) у руководителя юридического лица высшего технического образования и стажа работы по специальности не менее пяти лет;

2) в штате не менее трех инженерно-технических работников, имеющих высшее техническое образование и стажа работы по специальности не менее пяти лет, а также обучившихся энергоаудиту;

3) на праве собственности и (или) аренды измерительного оборудования, по перечню определенному Правительством Республики Казахстан;

4) на праве собственности и (или) аренды офисного помещения;

5) на праве собственности оргтехники и электронной техники для проверки расчетов, составления и оформления экспертных заключений.

8. Требования, предъявляемые для осуществления экспертизы энергосбережения и энергоэффективности, которым должны соответствовать юридические лица, включают наличие:

1) у руководителя юридического лица высшего технического образования и стажа работы по специальности не менее пяти лет;

2) в штате не менее двух инженерно-технических работников, имеющих высшее техническое образование и стажа работы по специальности не менее пяти лет, а также обучившихся экспертизе энергосбережения и энергоэффективности;

3) на праве собственности оргтехники и электронной техники для проверки расчетов, составления и оформления экспертных заключений;

4) на праве собственности и (или) аренды офисного помещения.

Статья 16. Экспертиза энергосбережения и энергоэффективности

1. Обязательной экспертизе энергосбережения и энергоэффективности подлежат предпроектная и проектная документация строительства новых или расширения (капитальный ремонт, реконструкция) существующих зданий, строений и сооружений с размером потребления энергетических ресурсов в объеме эквивалентном 500 и выше тонн условного топлива за один календарный год.

По предпроектной и проектно-сметной документации на строительство объектов, не обеспеченных наличием действующих государственных или межгосударственных нормативов, разработанных по специальным техническим условиям (особым нормам), заменяющим отсутствующие нормативы, проведение экспертизы энергосбережения и энергоэффективности обязательно.

По подлежащей государственной экспертизе проектам (предпроектной и проектно-сметной документации) на строительство объектов, выполненным в соответствии с действующими в Республике Казахстан государственными или межгосударственными нормативными требованиями к энергосбережению и повышению энергоэффективности, совокупное годовое потребление энергетических ресурсов которых эквивалентно менее 500 тонн условного топлива за один календарный год, обязательная экспертиза энергосбережения и энергоэффективности не проводится.

2. Основной задачей экспертизы энергосбережения и энергоэффективности является установление соответствия предпроектной и проектной документации на строительство зданий, строений и сооружений нормативным и нормативно правовым актам, действующим в области энергосбережении и повышении энергоэффективности Республики Казахстан.

3. Правом проведения экспертизы энергосбережения и энергоэффективности обладают юридические лица, получившие свидетельство об аккредитации по данному виду деятельности.

4. Физические и юридические лица, являющиеся разработчиками предпроектной и (или) проектной документаций (отдельных его частей или разделов), не могут проводить экспертизу энергосбережения и энергоэффективности этих предпроектных и проектных документаций в качестве экспертов.

5. Экспертиза энергоэффективности и энергосбережения осуществляется за счет средств обратившегося лица (заказчика) на основании договора, заключенного в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

6. По результатам проведенной обязательной экспертизы энергоэффективности и энергосбережения составляется экспертное заключение.

Экспертное заключение выдается на фирменном бланке юридического лица, осуществлявшего экспертизу энергоэффективности и энергосбережения.

7. Проекты, в которые вносятся изменения, оказывающие влияние на утвержденные основные технико-экономические показатели в части энергоэффективности и энергосбережения, подлежат повторной экспертизе в порядке, установленном для вновь разрабатываемых проектов.

8. Предпроектная и (или) проектная документация зданий, строений и сооружений, подлежащая обязательной экспертизе энергосбережения и энергоэффективности, должна содержать раздел по энергосбережению и повышению энергоэффективности.

9. Утверждение проектов без положительного заключения обязательной экспертизы энергосбережения и энергоэффективности и запрещается.

10. Проектная документация, установленная пунктом 1 настоящей статьи, по которой по истечении трех лет после проведения экспертизы не начато строительство или расширение (капитальный ремонт, реконструкция) действующих зданий, строений, сооружений, оборудований с размером потребления энергетических ресурсов эквивалентном 500 и выше тонн условного топлива за один календарный год, используется для реализации только после проведения повторной экспертизы энергосбережения и энергоэффективности.

Статья 17. Проведение энергоаудита

1. Правом проведения энергоаудита обладают юридические лица, получившие свидетельство об аккредитации по данному виду деятельности.

2. Энергоаудит осуществляется за счет средств обратившегося лица (заказчика) на основании договора, заключенного в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

3. По результатам энергоаудита составляется экспертное заключение по энергосбережению и повышению энергоэффективности.

Заключение выдается на фирменном бланке юридического лица, осуществлявшего энергоаудит.

4. Субъекты Государственного энергетического реестра, за исключением государственных учреждений, проходят обязательный энергоаудит не реже одного раза каждые пять лет.

5. Субъекты Государственного энергетического реестра, за исключением

государственных учреждений, обязаны в течение трех лет со дня введения в

действие настоящего Закона получить экспертное заключение по результатам проведения энергоаудита.

Глава 5. Государственная поддержка в области энергосбережения и
повышения энергоэффективности Статья 18.Направления государственной поддержки в области энергосбережения и повышения энергоэффективности

Государственная поддержка в области энергосбережения и повышения энергоэффективности осуществляется по следующим направлениям:

1) стимулирование использования энергосберегающего оборудования;

2) содействие в осуществлении образовательной деятельности и информационной поддержки мероприятий в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

3) реализация комплексного плана повышения энергоэффективности;

4) проведение научно-исследовательских работ в области энергосбережения и повышения энергетической эффективности, в том числе финансирование разработки и развития методической и нормативной правовой базы в области энергосбережения и повышения энергетической эффективности;

5) утилизация ртуть содержащих энергосберегающих ламп населения;

6) создание учебных центров по переподготовке и повышению квалификации физических и юридических лиц, осуществляющих энергоаудит и (или) экспертизу энергосбережения и энергоэффективности, а также созданию, внедрению и организации системы энергоменеджмента;

7) в соответствии с законодательством Республики Казахстан о жилищных отношениях оказание помощи собственникам жилых домов, жилых помещений (квартир) на оплату мероприятий по энергосбережению и повышению энергоэффективности.

Статья 19. Соглашение в области энергосбережения и повышения энергоэффективности

1. Соглашение в области энергосбережения и повышения энергоэффективности заключается на добровольной основе между уполномоченным органом, местным исполнительным органом области (города республиканского значения либо столицы) и субъектом Государственного энергетического реестра, потребляющим энергетические ресурсы в объеме 100 000 и выше тонн условного топлива в год (далее - Соглашение).

2. Основанием заключения Соглашения является заявление субъекта Государственного энергетического реестра, потребляющего энергетические ресурсы в объеме 100 000 и выше тонн условного топлива в год, в местный исполнительный орган областей, города республиканского значения, столицы.

Предметом Соглашения является принятие субъектом Государственного энергетического реестра обязательств по снижению им потребления энергетических ресурсов за счет увеличения эффективности их использования. Соглашение заключается на срок не менее трех лет.

3. Подпункт 2) пункта 2 статьи 22 не распространяется насубъектов Государственного энергетического реестра, заключивших Соглашение.

4. Действие Соглашения может быть досрочно прекращено:

1) по соглашению сторон;

2) в одностороннем порядке.

5. В случаях, не предусмотренных законодательством в области энергосбережения и повышения энергоэффективности, прекращение Соглашения осуществляется в соответствии с нормами гражданского законодательства.

Статья 20. Информационное обеспечение деятельности по энергосбережению и повышению энергоэффективности

Информационное обеспечение деятельности по энергосбережению и повышению энергоэффективности осуществляется центральными и местными государственными органами и субъектами квазигосударственного сектора регулярно путем:

1) обсуждения программ энергосбережения, пропаганды эффективного использования энергетических ресурсов;

2) координации работ по созданию демонстрационных проектов высокой энергоэффективности;

3) содействия в организации выставок энергосберегающих материалов и оборудования.

Глава 6. Права и обязанности
субъектов отношений в области энергосбережения
и повышения энергоэффективности Статья 21. Права и обязанности оператора государственного энергетического реестра

1. Оператор Государственного энергетического реестра вправе:

1) запрашивать и получать информацию, необходимую для формирования и ведения Государственного энергетического реестра от субъектов Государственного энергетического реестра и физических и юридических лиц, осуществлявших энергоаудит и (или) экспертизу энергосбережения и энергоэффективности;

2) вносить в уполномоченный орган предложения по формированию Государственного энергетического реестра;

3) осуществлять иные права, предусмотренные законами Республики Казахстан.

2. Оператор Государственного энергетического реестра обязан:

1) соблюдать порядок формирования и ведения Государственного энергетического реестра и передавать в уполномоченный орган информацию о субъектах Государственного энергетического реестра, уклоняющихся от предоставления информации или предоставляющих недостоверную информацию;

2) проводить оценку и анализ эффективности мероприятий по энергосбережению и повышению энергоэффективности, осуществляемых субъектами Государственного энергетического реестра и предоставлять информацию уполномоченному органу;

3) выполнять иные обязанности, предусмотренные законами Республики Казахстан.

Статья 22. Права и обязанности иных субъектов отношений в области энергосбережения и повышения энергоэффективности

1. Иные субъекты отношений в области энергосбережения и повышения энергоэффективности вправе:

1) вносить в государственные органы предложения по обеспечению энергосбережения и повышения энергоэффективности;

2) получать информацию от уполномоченного органа по вопросам энергосбережения и повышения энергоэффективности;

2. Индивидуальные предприниматели и юридические лица обязаны:

1) соблюдать нормативные значения коэффициента мощности в электрических сетях;

2) не превышать нормативы энергопотребления;

3) при осуществлении производства и передачи энергетических ресурсов, воды не допускать их прямых потерь, вызванных неисправностью оборудования, арматуры, трубопроводов, их теплоизоляции и несоблюдением режима работы энергопотребляющего оборудования.

3. Субъекты Государственного энергетического реестра обязаны предоставлять сведения, установленные статьей 9 настоящего Закона и, за исключением государственных учреждений, обеспечивать ежегодное снижение в сопоставимых условиях объема потребленных ими энергетических ресурсов и воды до величин, определенных по итогам энергоаудита, в течение 5 лет после прохождения энергоаудита.

4. Юридические лица, получившие свидетельство об аккредитации на проведение энергоаудита и (или) экспертизы энергосбережения и энергоэффективности, обязаны:

1) соблюдать порядок проведения энергоаудита и порядок экспертизы энергосбережения и энергоэффективности;

2) своевременно исполнять предписания уполномоченного органа по устранению допущенных нарушений при осуществлении энергоаудита и (или) экспертизы энергосбережения и энергоэффективности;

3) по итогам полугодия, не позднее 15 июля и 15 января направлять в уполномоченный орган заверенные копии всех выданных за отчетный период экспертных заключений по энергоаудиту и экспертизе энергосбережения и энергоэффективности.

5. Учебные центры по переподготовке и повышению квалификации физических и юридических лиц, осуществляющих энергоаудит и (или) экспертизу энергосбережения и энергоэффективности, а также созданию, внедрению и организации системы энергоменеджмента обязаны выполнять требования, установленные Правительством Республики Казахстан.

6. Физические и юридические лица обязаны при проектировании электрических сетей соблюдать оптимальный радиус электроснабжения потребителей от энергоисточника.

Глава 7. Заключительные положения Статья 23. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан об энергосбережении и повышении энергоэффективности

Нарушение законодательства Республики Казахстан об энергосбережении и повышении энергоэффективности влечет ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 24. Обжалование действий (бездействия) должностного лица уполномоченного органа

Физические и юридические лица вправе обжаловать действия (бездействие) должностного лица уполномоченного органа, если его действия (бездействие) нарушают их права и законные интересы.

Статья 25. Порядок введения в действие настоящего Закона

1. Настоящий Закон вводится в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования, за исключением:

подпункта 9) статьи 5, который вводится в действие с 1 января 2013 года;

пункта 2 статьи 8, который вводятся в действие с 1 января 2013 года;

пункта 3 статьи 8, который вводятся в действие с 1 января 2014 года;

пункта 4 статьи 8, который вводится в действие с 1 июля 2012 года;

статьи 9, которая вводится в действие с 1 января 2013 года;

пункта 1 статьи 13, который вводится в действие для электрических ламп накаливания мощностью 100 Вт и выше с 1 июля 2012 года, мощностью 75 Вт и выше с 1 января 2013 года, мощностью 25 Вт и выше с 1 января 2014 года;

пункта 6, статьи 13, который вводится в действие с 1 января 2014 года;

пунктов 1 и 9, статьи 16, которые вводятся в действие с 1 января 2013 года;

пункта 1, статьи 10, который вводится в действие с 1 января 2014 года;

пункта 3, статьи 22, который вводится в действие с 1 января 2013 года.

2. Признать утратившим силу Закон Республики Казахстан от

25 декабря 1997 года "Об энергосбережении" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 24, ст. 343; 2004 г., № 23, ст. 142; 2006 г.,№ 1, ст. 5, 2009 г., № 13-14, ст. 62, 2010г., № 5, ст. 23; 2011г., № 1, ст. 2).

Президент
Республики Казахстан

"Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 7 қыркүйектегі № 1024 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
«Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Жоба

Қазақстан Республикасының Заңы Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру туралы

Осы Заң энергетикалық ресурстарды пайдалану саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді және жеке және заңды тұлғалардың энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру бойынша қызметінің құқықтық, экономикалық және ұйымдастырушылық негіздерін айқындайды.

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) аккредиттеу туралы куәлік – энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы уәкілетті орган беретін, заңды тұлғалардың энергиялық аудитті және (немесе) энергия үнемдеу және энергия тиімділігінің сараптамасын жүзеге асыру құзыретін куәландыратын ресми құжат;
2) ғимараттардың, құрылыстардың, имараттардың энергия тиімділігі сыныбы – ғимараттардың, құрылыстардың, имараттардың энергия тұтыну үнемділігінің пайдалану сатысындағы энергия тиімділігін сипаттаушы деңгейі;
3) квазимемлекеттік сектордың субъектілері – мемлекеттік кәсіпорындар, жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер, акционерлік қоғамдар, оның ішінде қатысушысы немесе акционері мемлекет болып табылатын ұлттық басқару холдингтері, ұлттық холдингтер, ұлттық компаниялар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес олармен аффилиирленген болып табылатын еншілес, тәуелді және өзге де заңды тұлғалар;
4) Мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектілері – энергетикалық ресурстарды жылына шартты отынның 1500 және одан астам тоннаға барабар көлемде энергетикалық ресурстар тұтынатын жеке кәсіпкерлер және заңды тұлғалар, сондай-ақ мемлекеттік мекемелер мен квазимемлекеттік сектордың субъектілері;
5) Мемлекеттік энергетикалық тізілім – Мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектілері туралы ақпараттардың жүйелендірілген жиыны;
6) Мемлекеттік энергетикалық тізілім операторы – Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен мемлекеттік энергетикалық тізілімді қалыптастыруды және жүргізуді жүзеге асыратын ұйым;
7) терможаңғырту – олардағы жылу энергиясы ысырабының азаюына әкелетін, ғимараттың, құрылыс пен имараттың жылу техникалық сипаттамасын жақсарту жөніндегі іс-шара;
8) электр энергиясын тұтынатын құрылғының энергия тиімділігі сыныбы – электр энергиясын тұтынатын құрылғының энергия тұтыну үнемділігінің пайдалану сатысындағы энергия тиімділігін сипаттаушы деңгейі;
9) шартты отын – техникалық-экономикалық есептер кезінде қабылданған органикалық отынның алуан түрлерінің жылу құндылығын салыстыру үшін қызмет ететін нормативтер мен стандарттарда регламенттелетін бірлік;
10) энергетикалық ресурстарды тиімді пайдалану – энергетикалық ресурстарды пайдаланудың техникалық жағынан мүмкін болатын және экономикалық жағынан ақталған деңгейіне қол жеткізу;
11) энергетикалық ресурстар – табиғи және өндірілген энергия көздерінің, қазіргі уақытта пайдаланылатын немесе перспективада шаруашылық және өзге де қызмет түрлеріне пайдаланылуы мүмкін қордағы энергияның, сондай-ақ энергия түрлерінің (атом, электр, химия, электрлі-магнитті, жылу және энергияның басқа түрлерінің) жиынтығы;
12) энергия аудиті (энергетикалық аудит) – энергия үнемдеудің мүмкіндігі мен әлеуетін бағалау және сараптамалық қорытынды, оның ішінде энергетикалық ресурстарды тиімді пайдалану жөніндегі ұсынымдарды дайындау мақсатында энергетикалық ресурстардың пайдаланылуы туралы деректерді жинау, өңдеу және талдау;
13) энергия менеджменті – энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саясатын, іс-шаралар жоспарын, мониторинг рәсімдері мен әдістемелерін, энергия тұтынуды бағалау саясатын және энергия тиімділігін арттыруға бағытталған басқа да іс-қимылдарды әзірлеу мен іске асыруды қамтитын энергетикалық ресурстарды ұтымды пайдалануды қамтамасыз етуге және басқару объектісінің энергия тиімділігін арттыруға бағытталған әкімшілік әрекеттер кешені;
14) энергия тиімділігінің көрсеткіштері – энергия тиімділігі сыныбы, жалпы ішкі өнімнің, өңірлік ішкі өнімнің, өнімнің бірлігіне, ғимараттың, құрылыстың, имараттың ауданына тиесілі энергетика ресурстарын тұтыну деңгейін сипаттайтын көрсеткіштер;
15) энергия тиімділігі (энергетикалық тиімділік) – пайдалы әсердің (нәтиженің), оның ішінде энергетикалық ресурстарды пайдаланудан алынған, өндірілген өнімнің көлемін, осы әсерді (нәтижені) алуға негіз болған тиісті ресурстардың шығындарына қатынасын көрсететін сипаттамалар;
16) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы аккредиттеу – энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы уәкілетті органның энергия аудиті және (немесе) энергия үнемдеу және энергия тиімділігі сараптамасын жүзеге асыратын заңды тұлғалардың құзыретін ресми тану рәсімі;
17) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) – энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы басшылықты жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;
18) энергия үнемдеу және энергия тиімділігі сараптамасы – энергетика ресурстарын пайдаланумен және жаңа ғимараттарды, құрылыстар мен имараттарды салу (қайта жаңарту, күрделі жөндеу) кезінде тұтынушылардың энергия қамтамасыз етуге арналған шығындарын оңтайландыруымен байланысты сәулет-құрылыс және техникалық шешімдердің энергия тиімділігін бағалау мақсатында жүргізілетін сараптама;
19) энергия үнемдеу – пайдаланылатын энергетикалық ресурстардың көлемін азайтуға бағытталған ұйымдастырушылық, техникалық, технологиялық, экономикалық және өзге де шараларды іске асыру;
20) энергия үнемдеуші жабдық – энергетикалық ресурстарды пайдаланудың тиімділігін арттыруға мүмкіндік беретін жабдық;
21) энергия үнемдеуші материал – энергетикалық ресурстарды пайдаланудың тиімділігін арттыруға мүмкіндік беретін материал;
22) энергиямен жабдықтаудың оңтайлы радиусы – оның шегінде электрлік желілердегі электр энергиясының техникалық шығындары рұқсат етілген шектерде (нормативтік деңгейде) орналасқан энергия көзінен тұтынушыға дейінгі арақашықтық.

2-бап. Қазақстан Республикасының энергия үнемдеу және
энергия тиімділігін арттыру туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда қамтылғандардан өзге қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

2-тарау. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру
саласындағы мемлекеттік реттеу

3-бап. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру
саласындағы мемлекеттік реттеудің негізгі
бағыттары

Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы мемлекеттік реттеудің негізгі бағыттары:
1) энергия үнемдейтін жабдықтар мен материалдарды қоса алғанда, энергия үнемдеуді және энергия тиімділігін арттыруды ынталандыру;
2) өндірілетін, берілетін және тұтынылатын энергетикалық ресурстардың есебін ұйымдастыру;
3) энергетикалық ресурстарды тиімді пайдаланудың экономикалық, экологиялық және әлеуметтік артықшылықтарын насихаттау, осы салада қоғамның білім деңгейін арттыру;
4) энергетикалық ресурстардың тиімді әрі ұтымды пайдаланылуына мемлекеттік бақылау шараларын жүзеге асыру;
5) энергетикалық ресурстарды тиімді пайдалану жөніндегі мемлекеттік мүдделерді ескере отырып, энергетикалық ресурстарды өндіру және тұтыну саласындағы теңгерімді тариф саясаты мен баға белгілеуді жүзеге асыру;
6) энергия тиімділігі төмен өнімдердің айналымы бойынша шектеу енгізу;
7) ғимараттар, құрылыстар, имараттар және электр энергиясын тұтынатын құрылғылар үшін энергия тиімділігі бойынша талаптар енгізу;
8) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы заңнаманы сақтамағаны үшін жауапкершілікке тарту.

4-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі:
1) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді және іске асырылуын қамтамасыз етеді;
2) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру жөніндегі жұмыстарды үйлестіруді жүзеге асырады;
3) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;
4) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы аккредиттеу қағидасын бекітеді;
5) энергия тұтынудың нормативтерін, жеке кәсіпкерлердің және заңды тұлғалардың электр желілеріндегі қуат коэффициентінің нормативтік мәнін бекітеді;
6) мемлекеттік энергетикалық тізілімді қалыптастыру және жүргізу тәртібін бекітеді;
7) мемлекеттік энергетикалық тізілім операторын айқындайды;
8) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру мәселелері бойынша жергілікті атқарушы органдар қызметтерін бағалау тетігін бекітеді;
9) ғимараттар, құрылыстар, имараттар және олардың терезелері мен өзге де шынылаулары үшін энергия тиімділігі бойынша талаптарды белгілейді;
10) көлік үшін энергия тиімділігі бойынша талаптарды белгілейді;
11) электр қозғалтқыштары үшін энергия тиімділігі бойынша талаптарды белгілейді;
12) ғимараттардың энергия тиімділігі сыныбын айқындау және қайта қарастыру қағидасын бекітеді;
13) энергия аудиті тәртібін және энергия үнемдеу мен энергия тиімділігіне сараптама жүргізу тәртібін бекітеді;
14) ғимараттардың, құрылыстардың, имараттардың жобалау алдындағы және (немесе) жобалау құжаттамасының энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру бойынша талаптарды бекітеді;
15) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы үлгілік келісімді бекітеді;
16) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы салалық бағдарламаны бекітеді;
17) энергия аудитінің қорытындысы бойынша мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектісі әзірлейтін энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының нысаны мен мазмұнына қойылатын талаптарды бекітеді;
18) электрмен жабдықтаудың оңтайлы радиусын бекітеді;
19) энергия аудитін және (немесе) энергия үнемдеу мен энергия тиімділігінің сараптамасын жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғаларды қайта даярлау мен олардың біліктіліктерін арттыру, сондай-ақ энергия менеджменті жүйесін құру, енгізу және ұйымдастыру жөніндегі оқу орталықтарының қызмет тәртібін айқындайды;
20) орталық атқарушы органдардың энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру бойынша есеп беру нысаны мен мерзімдерін бекітеді;
21) Қазақстан Республикасының Конституциясында, заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

5-бап. Уәкілетті органның құзыреті

Уәкілетті орган:
1) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;
2) өз құзыреті шегінде энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;
3) мемлекеттік органдардың энергия үнемдеу және энергия тиімділігі саласындағы қызметін салааралық үйлестіруді жүзеге асырады;
4) мемлекеттік энергетикалық тізілімді қалыптастыруды және жүргізуді ұйымдастырады;
5) Қазақстан Республикасының энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру туралы заңнамасы талаптарының сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;
6) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді;
7) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың нысанын әзірлейді және бекітеді;
8) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы салалық бағдарламаны әзірлейді;
9) энергетикалық ресурстардың, судың тұтыну көлемін салыстырмалы жағдайда энергия аудитінің қорытындысы бойынша айқындалған мөлшерге дейін жыл сайын азайтуды қамтамасыз етпейтін, оның ішінде энергия тұтынудың нормативтерін сақтамайтын мемлекеттік мекемелерді қамтитын, мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектілерінің тізбесін өзінің интернет ресурсында жариялау үшін қалыптастырады және жариялайды;
10) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы ғылыми-зерттеу жұмыстарын, тәжірибелік-конструкторлық және технологиялық әзірлемелерді жүргізуді ұйымдастырады және үйлестіреді;
11) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы аккредиттеу жөніндегі тұрақты әрекет ететін комиссияны құрады, оның құрамын және қызмет тәртібін бекітеді;
12) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы аккредиттеуді жүргізеді және аккредиттеу куәлігінің нысанын бекітеді;
13) өзіне белгіленген тәртіппен энергия аудитін және (немесе) энергия үнемдеу және энергия тиімділігі сараптамасын жүргізуге аккредиттеу куәлігін алған заңды тұлғалардың тізілімін жүргізеді;
14) электрмен жабдықтаудың оңтайлы радиусын әзірлеуді қамтамасыз етеді;
15) энергия аудитін және (немесе) энергия үнемдеу мен энергия тиімділігінің сараптамасын жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғаларды қайта даярлау мен олардың біліктіліктерін арттыру, сондай-ақ энергия менеджменті жүйесін құру, енгізу және ұйымдастыру жөніндегі оқу орталықтарының құрылуын және олардың жұмыс істеуін ұйымдастырады;
16) энергия аудитін және (немесе) энергия үнемдеу мен энергия тиімділігінің сараптамасын жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғаларды қайта даярлау мен олардың біліктіліктерін арттыру, сондай-ақ энергия менеджменті жүйесін құру, енгізу және ұйымдастыру жөніндегі оқу орталықтарының тізбесін жасайды;
17) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі есептерді Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген нысан бойынша және мерзімдерде орталық атқарушы органдардан сұратады, осы есептердің мониторингін және талдауын жүзеге асырады;
18) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы үлгілік келісімді әзірлейді;
19) Қазақстан Республикасының мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы заңнамасына сәйкес ведомстволық статистикалық есептіліктің, тексеру парақтарының нысандарын, тәуекел дәрежесін бағалау өлшемдерін, жыл сайынғы тексеру жоспарларын әзірлейді және бекітеді;
20) мемлекеттік энергетикалық тізілім операторын Қазақстан Республикасының Үкіметіне бекітуге ұсынады;
21) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасының Президенті мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

6-бап. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру
саласындағы өзге де мемлекеттік органдардың
құзыреті

1. Орталық атқарушы органдар өз құзыреттері шегінде энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласында мемлекеттік саясатты іске асырады және Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген нысан бойынша және мерзімдерде уәкілетті органға энергия үнемдеу мен энергия тиімділігін арттыру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру бойынша есеп береді.
2. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган:
1) энергия тиімділігі бойынша талаптарды ғимараттарды, құрылыстарды, имараттарды қайта жаңарту, салу мақсатында әзірленетін және бекітілетін сәулет-құрылыс және өзге де жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасына енгізуді қамтамасыз етеді;
2) терможаңғыртуды ескере отырып, үлгілік көп пәтерлі үйлердің алдын ала жобалау және жобалау-сметалық құжаттамаларының әзірленуі мен бекітілуін қамтамасыз етеді;
3) Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.
3. Техникалық реттеу саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган:
1) Кеден одағының техникалық регламентіне сәйкес техникалық құжаттамада және энергия тұтынатын электрлік құрылғылардың заттаңбаларында энергия тиімділігінің сыныбы мен сипаттамасының белгіленуіне мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;
2) өзге де заңдарда, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.
4. Облыстардың жергілікті атқарушы органдары:
1) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру бойынша іс-шараларды тиісті аумақтың даму бағдарламасына енгізуді қамтамасыз етеді;
2) өз құзыреті шегінде энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;
3) өз құзыреті шегінде мемлекеттік мекемелердің энергия тұтынудың нормативтерін сақтауына мониторингті жүзеге асырады;
4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де функцияларды орындайды.
5. Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары:
1) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру бойынша іс-шараларды тиісті аумақтың даму бағдарламасына енгізуді қамтамасыз етеді;
2) өз құзыреті шегінде энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;
3) өз құзыреті шегінде мемлекеттік мекемелердің энергия тұтынудың нормативтерін сақтауына мониторингті жүзеге асырады, мемлекеттік мекемелердің энергия аудитін өткізуді, терможаңғыртуды, мемлекеттік мекемелер үшін, энергетика ресурстарын есепке алу аспаптары мен жылу тұтынуды реттеудің автоматты жүйесін сатып алуды және орнатуды ұйымдастырады, сондай-ақ энергия үнемдейтін шамдарды пайдалануды ескере отырып, саябаққа және көшеге жарық беруді жаңғыртуды қамтамасыз етеді;
4) халықтың құрамында сынап бар энергия үнемдеу шамдарын кәдеге жаратуын ұйымдастырады;
5) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де функцияларды орындайды.
6. Аудандардың (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органдары:
1) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру бойынша іс-шараларды тиісті ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) даму бағдарламасына енгізуді қамтамасыз етеді;
2) өз құзыреті шегінде энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;
3) өз құзыреті шегінде мемлекеттік мекемелердің энергия тұтыну нормативтерін сақтауына мониторингті жүзеге асырады, мемлекеттік мекемелердің энергия аудитін өткізуді, терможаңғыртуды, мемлекеттік мекемелер үшін энергетика ресурстарын есепке алу аспаптары мен жылу тұтынуды реттеудің автоматты жүйесін сатып алуды және орнатуды ұйымдастырады, сондай-ақ энергия үнемдейтін шамдарды пайдалануды ескере отырып, саябаққа және көшеге жарық беруді жаңғыртуды қамтамасыз етеді;
4) халықтың құрамында сынап бар энергия үнемдеу шамдарын кәдеге жаратуын ұйымдастырады;
5) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де функцияларды орындайды.

7-бап. Қазақстан Республикасының энергия үнемдеу және
энергия тиімділігін арттыру туралы заңнамасының
сақталуын мемлекеттік бақылау

1. Мемлекеттік бақылау:
1) Мемлекеттік энергетикалық тізілімге ұсынылатын ақпараттың дұрыстығына;
2) осы Заңның 11-бабының 3-тармағында көрсетілген объектілерден басқа, ғимараттарда, құрылыстар мен имараттарда энергия тиімділігі жөніндегі талаптардың орындалуына;
3) жеке кәсіпкерлердің және заңды тұлғалардың энергия тұтыну нормативтері мен электр желілеріндегі қуат коэффициентінің нормативтік мәндерінің сақталуына;
4) энергия аудитін және (немесе) энергия үнемдеу мен энергия тиімділігінің сараптамасын жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғаларды қайта даярлау мен олардың біліктіліктерін арттыру, сондай-ақ энергия менеджменті жүйесін құру, енгізу және ұйымдастыру жөніндегі оқу орталықтарына қойылатын талаптардың сақталуына;
5) осы Заңда және энергия үнемдеу мен энергия тиімділігін арттыру саласындағы басқа да нормативтік құқықтық актілерде белгіленген өзге де талаптардың сақталуына жасалады.
2. Мемлекеттік бақылау тексеру нысанында және өзге де нысандарда жүзеге асырылады.
Тексеру жүргізу түрлері, негіздемелері, мерзімдері мен тәртібі «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес белгіленеді.
3. Уәкілетті органның лауазымды тұлғалары «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес, осы Заңда және энергия үнемдеу мен энергия тиімділігін арттыру саласындағы басқа нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген талаптарды бұзушылықтарды жою туралы нұсқама береді.
Уәкілетті органның лауазымды тұлғалары берген нұсқама Қазақстан Республикасының аумағында барлық жеке және заңды тұлғалардың орындауы үшін міндетті және шешімдерде (нұсқамаларда) көзделген мерзімде, бірақ оларды алған күнінен бастап отыз күннен кешіктірілмей орындалады.

3-тарау. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру
саласындағы жалпы талаптар

8-бап. Энергия үнемдейтін жабдықтар мен материалдарды
пайдалану, энергетикалық ресурстар жеткізілімі
бойынша шектеу және есептеу

1. Энергетикалық ресурстарды тұтынатын объектілердің құрылыс жобаларында энергия үнемдейтін материалдарды міндетті пайдалану, энергетикалық ресурстарды есепке алу аспаптарын, жылуды тұтынуды реттеудің автоматтандырылған жүйелерін орнату көзделеді.
Көппәтерлі тұрғын үйлердің жобаларында энергия үнемдейтін материалдарды міндетті пайдалану, жалпы үйлік жылу энергиясын есепке алу аспаптарын және пәтер бойынша электр энергиясын, суық және ыстық суды, газды есепке алу аспаптарын, сондай-ақ жылыту жүйелерінде реттеуші аспаптарды, жылу тұтынуды реттеудің автоматтандырылған жүйелерін орнату көзделеді.
2. Жылу тұтынуды есепке алудың тиісті аспаптарымен және оны реттеудің автоматтандырылған жүйелерімен жабдықталмаған жаңадан салынған объектілерге және жылу мен электр энергиясын, газды және суды жеткізуге рұқсат етілмейді.
Осы тармақтың жылу тұтынуды реттеудің автоматтандырылған жүйесі бөлігіндегі талабы орталықтандырылған жылумен жабдықтау жүйесіне қосылмаған объектілерге және жеке тұрғын үйлерге қолданылмайды.
3. Есепке алу аспаптарын жөндеу кезеңін қоспағанда, тиісті есепке алу аспаптарымен жабдықталмаған қолданыстағы объектілерге жылу және электр энергиясын, газды жеткізуге рұқсат етілмейді.
Осы тармақтың жылу энергиясын жеткізуге тыйым салу бөлігіндегі талабы орталықтандырылған жылумен жабдықтау жүйесіне қосылмаған объектілерге және тұрғын үйлерге қолданылмайды.
4. Тұтынушылар табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы заңнамаға сәйкес бекітілген жылу энергиясын есепке алу аспаптарының болуына немесе жоқтығына байланысты сараланған тарифтер бойынша тұтынылған жылу энергиясы үшін төлем жүргізеді.

9-бап. Мемлекеттік энергетикалық тізілім

1. Мемлекеттік энергетикалық тізілімге енгізілетін ақпарат:
1) Мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектілерінің атауын, мекенжайы мен олардың қызметінің негізгі түрлерін;
2) бір күнтізбелік жыл ішінде заттай және ақшалай көріністегі энергетика ресурстарын және суды өндіру, шығару, тұтыну, беру және жоғалту көлемдерін;
3) энергия аудиті қорытындысы бойынша мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектісі әзірлейтін энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын, сондай-ақ осы энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шаралар жоспарына енгізілетін толықтыруларды және (немесе) өзгерістерді;
4) есепті кезең ішінде энергия аудиті қорытындысы бойынша мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектісі әзірлейтін энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының орындалу нәтижелерін;
5) өнім бірлігіне нақты энергия тұтынуды және (немесе) ғимараттар, құрылыстар, имараттар ауданының бірлігін жылытуға арналған энергетикалық ресурстардың шығысын;
6) энергия аудиті бойынша сараптамалық қорытындының көшірмесін;
7) энергетикалық ресурстарды есепке алу аспаптарымен жабдықталуы туралы ақпаратты қамтиды.
2. Мемлекеттік мекемелер үшін 3), 4), 6) тармақшаларды қоспағанда, осы баптың 1-тармағында көрсетілген ақпаратты Мемлекеттік энергетика тізілімінің субъектілері міндетті түрде жыл сайын қағаз және электрондық тасығышта ағымдағы жылғы 1 наурыздан кешіктірмей мемлекеттік энергетикалық тізілім операторына ұсынады.
3. Мемлекеттік энергетикалық тізілімнің және мемлекеттік органдардың деректері негізінде уәкілетті орган жалпы ішкі өнімнің энергия сыйымдылығының және Қазақстан Республикасында энергетика ресурстарын пайдалану тиімділігін талдауды және болжауды қамтамасыз етеді.

10-бап. Энергия менеджменті

1. Жылына 1500 тоннаға барабар және одан жоғары шартты отын көлемінде энергия ресурстарын тұтынатын мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектілері энергия менеджменті бойынша халықаралық стандарттың талаптарына сәйкес энергия менеджментінің жүйесін құруға, енгізуге және ұйымдастыруға міндетті.
2. Энергия менеджменті жүйесін құруды, енгізуді және ұйымдастыруды бақылау жылына 1500 тоннаға барабар және одан жоғары шартты отын көлемінде энергетикалық ресурстарды тұтынатын мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектілерінің бірінші басшыларына жүктеледі.

11-бап. Ғимараттардың, құрылыстардың, имараттардың
энергия тиімділігін қамтамасыз ету

1. Жобаланатын және салынатын (қайта жаңартылатын, күрделі жөндеу жүргізілетін) ғимараттар, құрылыстар, имараттар осы Заңда және Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген энергия тиімділігі бойынша талаптарға сәйкес келуге тиіс.
2. Ғимараттардың, құрылыстардың, имараттардың энергия тиімділігі бойынша талаптары өзіне:
1) ғимараттардағы, құрылыстардағы, имараттардағы энергетикалық ресурстар шығынының үлестік шамасын сипаттайтын көрсеткіштерді;
2) сәулет, көлемдік-жоспарлау, технологиялық, сындарлы және инженерлік-техникалық шешімдерге ғимараттардың, құрылыстардың, имараттардың энергия тиімділігіне әсер ететін талаптарды;
3) ғимараттарда, құрылыстарда, имараттарда инженерлік және технологиялық жабдықтарды пайдалануға қойылатын талаптарды;
4) жобалық құжаттамаға енгізілетін және ғимараттарды, құрылыстарды, имараттарды салу (қайта жаңарту, күрделі жөндеу) кезінде қолданылатын энергетикалық ресурстардың тиімсіз (негізсіз) шығыстарын болдырмауға мүмкіндік беретін технологиялар мен материалдарға қойылатын талаптарды қамтуы тиіс.
Ғимараттарды, құрылыстарды, имараттарды пайдалануға беру кезінде энергия тиімділігі бойынша талаптарды орындау құрылыс салушыға жүктеледі.
3. Энергия тиімділігі бойынша талаптар мынадай ғимараттарға, құрылыстарға, имараттарға қолданылмайды:
1) тарихи-мәдени мұра объектілеріне жатқызылған ғимараттар, құрылыстар, имараттар;
2) қызмет мерзімі кемінде 2 жылдан аспайтын шаруашылық не өзге де қосалқы мақсаттағы уақытша құрылыстар;
3) жеке тұрғын үйлер, саяжайлар және бақшалық үйлер;
4) жалпы алаңы елу шаршы метрден аз жеке тұрған ғимараттар, құрылыстар, имараттар;
5) ғибадат ету ғимараттары, құрылыстары және имараттары;
6) жеке тұрған жылытылмайтын ғимараттар, құрылыстар және имараттар.
4. Энергия тиімділігінің талап етілетін сыныбы құрылыс (қайта жаңарту, күрделі жөндеу) жобасын әзірлеуге тапсырыс берушінің тапсырмасында көрсетіледі және аяқталған құрылыс (қайта жаңарту, күрделі жөндеу) объектісін пайдалануға бергеннен кейін жылжымайтын мүлікке арналған құқықты тіркеу кезінде салынған және пайдалануға берілген объектінің техникалық паспортында көрсетіледі.
5. Қолданыстағы ғимараттардың, құрылыстардың, имараттардың энергия тиімділігі сыныбы және оны қайта қарау энергия аудитін жүргізу қорытындысы бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен белгіленеді және ғимараттардың, құрылыстардың, имараттардың техникалық паспортында көрсетіледі. Энергия аудитінің расталған нәтижелері ғимараттардың, құрылыстардың, имараттардың техникалық паспортына қоса беріледі.

12-бап. Электр энергиясын тұтынатын құрылғылар

1. Қазақстан Республикасының аумағында сатылатын электр энергиясын тұтынатын құрылғылардың техникалық құжаттамасында және заттаңбасында олардың сыныбы мен энергия тиімділігінің сипаттамалары туралы ақпарат болуға тиіс.
2. Осы баптың 1-тармағының талаптары қолданылатын электр энергиясын тұтынатын құрылғылардың тізбесі кеден одағының техникалық регламентінде белгіленеді.
3. Энергия тиімділігінің сыныбы мен сипаттамасын анықтау кеден одағының техникалық регламентіне сәйкес жүргізіледі және өндіруші (импорттаушы) жүзеге асырады.
4. Өндірушілер (импорттаушылар) кеден одағының техникалық регламенті күшіне енгеннен бастап техникалық құжаттамада және электр энергиясын тұтынатын құрылғылардың заттаңбасында энергия тиімділігінің сыныбы мен сипаттамасын кеден одағының техникалық регламентіне сәйкес көрсетуге міндетті.

13-бап. Өнімдерді өндіру, олардың айналымы және пайдалану
бойынша шектеулер

1. Жарық беру мақсатында ауыспалы тоқ тізбектерінде пайдаланылуы мүмкін қуаты 25 Вт және одан жоғары электр қыздыру шамдарын сатуға және өндіруге рұқсат етілмейді.
2. Мемлекеттік мекемелер мен квазимемлекеттік сектор субъектілеріне жарық беру мақсатында ауыспалы ток тізбектерінде пайдаланылуы мүмкін қуаты 25 Вт және одан жоғары электр қыздыру шамдарын сатып алуды жүзеге асыруға рұқсат етілмейді.
3. Салынып жатқан (қайта жаңартылатын, күрделі жөнделетін) ғимараттарға, құрылыстарға, имараттарға Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген энергия тиімділігі жөніндегі талаптарға сәйкес келмейтін технологиялар мен материалдарды өндіруге және пайдалануға рұқсат етілмейді.
4. Кеден одағының техникалық регламентіне сәйкес энергия тиімділігінің сыныбы мен сипаттамасы туралы ақпаратты қамтымайтын энергия тұтынатын құрылғыларды сатуға және өндіруге рұқсат етілмейді.
5. Жаңа іске қосылған объектілерде және қолданыстағы объектілердегі электр энергиясын есептеуіштерді ауыстыру кезінде тәулік кезеңі бойынша электр энергиясының шығыстарын саралап есептеуге және бақылауға арналмаған электр энергиясын есептеуіштерді пайдалануға тыйым салынады.
6. 2,5 дәлдік сыныбы бар электр энергиясын есептеуіштерді коммерциялық есепке алу мақсатында пайдалануға рұқсат етілмейді.

14-бап. Электр беру желілерін жобалау және салу
кезіндегі шектеулер

1. Электрмен жабдықтаудың оңтайлы радиусынан тыс орналасқан тұтынушыларға электр беру желілерін жобалауға және салуға рұқсат етілмейді.
2. Электрмен жабдықтаудың оңтайлы радиусынан тыс орналасқан тұтынушылар үшін облыстардың жергілікті атқарушы органдары уәкілетті органмен бірігіп, энергия теңгеріміне жаңартылатын энергия көздерін тарту есебінен баламалы электрмен жабдықтауды анықтайды.
3. Облыстардың жергілікті атқарушы органдары техникалық-экономикалық есепті ескере отырып, электрмен жабдықтаудың оңтайлы радиусынан тыс тұтынушылар үшін өндіруші көздердің құрылымы мен параметрлерін айқындайды.

4-тарау. Энергия үнемдеуді және энергия тиімділігін арттыруды
қамтамасыз етуге бағытталған іс-шаралар

15-бап. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру
саласындағы аккредиттеу

1. Энергия аудиті мен энергия үнемдеу және энергия тиімділігінің сараптамасы энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы қызметтің аккредиттелетін түріне жатады.
2. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігі саласындағы аккредиттеу Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.
3. Заңды тұлғалардың аккредиттеу туралы құжаттарын қарастыру және олар бойынша шешім қабылдау үшін энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласында аккредиттеу жөніндегі тұрақты жұмыс істейтін комиссия құрылады, оның құрамы мен қызмет тәртібін уәкілетті органның басшысы айқындайды.
Аккредиттеу туралы құжаттарды қарастыруды комиссия уәкілетті органға түскен кезден бастап есептелетін отыз жұмыс күні ішінде жүзеге асырады.
Оң шешім қабылданған жағдайда уәкілетті орган өтініш берушіге аккредиттеу туралы куәлік береді.
Аккредиттеуден бас тартқан жағдайда өтініш берушіге бес жұмыс күні ішінде бас тарту себебі көрсетіле отырып, хат түрінде дәлелді жазбаша жауап жіберіледі.
Аккредиттеуден:
1) ұсынылған құжаттарда бұрмаланған және (немесе) дұрыс емес ақпараттың болуы;
2) ұсынылған ақпараттың энергия аудиті және (немесе) энергия үнемдеу мен энергия тиімділігі сараптамасы бойынша қызметті жүзеге асыру үшін қойылатын талаптарға сәйкес келмеуі;
3) қызметтің мәлімделген түрімен айналысуға тыйым салу туралы сот шешімінің болуы бас тарту үшін негіз болып табылады.
4. Уәкілетті орган берген аккредиттеу туралы куәлік Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында жарамды және бес жыл қолдану мерзімі болады.
Аккредиттеу туралы куәліктің қолданылу мерзімі аккредиттеу туралы шешім қабылданған сәттен бастап есептеледі.
5. Аккредиттеу туралы куәліктен айыру Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.
6. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру туралы заңнама талаптарының бұзылуына байланысты емес аккредиттеу туралы куәліктің қолданылуын тоқтату негіздері:
1) аккредиттелген субъектінің жазбаша өтініші;
2) аккредиттелген субъектінің таратылуы немесе банкротқа ұшырауы.
7. Энергия аудитін жүзеге асыру үшін заңды тұлғалар сәйкес болуы тиіс қойылатын талаптар мыналардың:
1) заңды тұлға басшысының жоғары техникалық білімі және мамандығы бойынша кемінде бес жыл жұмыс өтілі болуын;
2) штатында жоғары техникалық білімі және мамандығы бойынша кемінде бес жыл жұмыс өтілі бар, сондай-ақ энергия аудитін оқыған кемінде үш инженер-техникалық қызметкердің болуын;
3) меншік және (немесе) жалға алу құқығында Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тізбе бойынша өлшеу жабдықтарының болуын;
4) меншік және (немесе) жалға алу құқығында кеңсе үй-жайының болуын;
5) меншік құқығында есептерді тексеру, сараптамалық қорытындыны жасау мен рәсімдеу үшін ұйымдастыру және электрондық техникалардың болуын қамтиды.
8. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігі сараптамасын жүзеге асыру үшін заңды тұлғалар сәйкес болуы тиіс қойылатын талаптар мыналарды:
1) заңды тұлғаның басшысында жоғары техникалық білім және мамандығы бойынша кемінде бес жыл жұмыс өтілі болуын;
2) штатында жоғары техникалық білімі мен мамандығы бойынша кемінде бес жыл жұмыс өтілі бар, сондай-ақ энергия үнемдеу және энергия тиімділігі сараптамасын оқыған кемінде екі инженер-техникалық қызметкердің болуын;
3) меншік құқығында есептерді тексеру, сараптамалық қорытындыны жасау мен рәсімдеу үшін ұйымдастыру және электрондық техникалардың болуын;
4) меншік және (немесе) жалға алу құқығында кеңсе үй-жайының болуын қамтиды.

16-бап. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігі
сараптамасы

1. Күнтізбелік бір жыл ішінде 500 тоннаға барабар және одан астам шартты отын көлемінде энергетика ресурстарын тұтыну мөлшері бар жаңа ғимараттардың, құрылыстардың, имараттардың жаңаларын салудың немесе жұмыс істеп тұрғандарын кеңейтудің (күрделі жөндеудің, қайта жаңартудың) жобалау алдындағы және жобалау құжаттамалары міндетті түрде энергия тиімділігі және энергия үнемдеу сараптамасын жатады.
Қолданыстағы мемлекеттік немесе мемлекетаралық нормативтердің болуымен қамтамасыз етілмеген және жоқ нормативтерді алмастыратын арнайы техникалық шарттар (ерекше нормалар) бойынша әзірленген объектілерді салуға арналған жобалау алдындағы және жобалау-сметалық құжаттамалары бойынша міндетті түрде энергия үнемдеу және энергия тиімділігі сараптамасын өткізіледі.
Мемлекеттік сараптамаға жататын энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыруға қойылатын Қазақстан Республикасында қолданыстағы мемлекеттік немесе мемлекетаралық нормативтік талаптарға сәйкес орындалған, энергетика ресурстарын тұтынуға арналған жылдық шығындарының жиынтығы күнтізбелік бір жыл ішінде шартты отынның кем дегенде 500 тоннасына барабар құрылысқа арналған жобаларға (жобалау алдындағы және жобалау-сметалық құжаттамаларына) бойынша міндетті энергия үнемдеу және энергия тиімділігі сараптамасы жүргізілмейді.
2. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігі сараптамасының негізгі міндетті ғимараттарды, құрылыстарды, имараттарды салуға арналған жобалау алдындағы және жобалау құжаттамаларының Қазақстан Республикасының энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласында қолданыстағы нормативтік және нормативтік құқықтық актілерімен сәйкестігін белгілеу болып табылады.
3. Қызметтің осы түрі бойынша аккредиттеу туралы куәлік алған заңды тұлғалар энергия үнемдеу және энергия тиімділігі сараптамасын жүргізу құқығына ие.
4. Жобалау алдындағы және (немесе) жобалау құжаттамаларын (оның жекелеген бөліктерін немесе бөлімдерін) әзірлеушілер болып табылатын жеке және заңды тұлғалар сарапшылар ретінде осы жобалау алдындағы және жобалау құжаттамаларына энергия үнемдеу және энергия тиімділігі сараптамасын жүргізе алмайды.
5. Энергия тиімділігі және энергия үнемдеу сараптамасы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жасалған шарт негізінде өтініш білдірген заңды тұлғаның (тапсырыс берушінің) қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
6. Жүргізілген міндетті энергия үнемдеу және энергия тиімділігі сараптамасының нәтижелері бойынша сараптамалық қорытынды жасалады.
Сараптамалық қорытынды энергия тиімділігі және энергия үнемдеу сараптамасын жүзеге асырған заңды тұлғаның фирмалық бланкісінде беріледі.
7. Энергия тиімділігі және энергия үнемдеу бөлігінде бекітілген негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштерге әсер ететін өзгерістер енгізілетін жобалар жаңадан әзірленетін жобалар үшін белгіленген тәртіппен қайтадан сараптамадан өткізілуге тиіс.
8. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігінің міндетті сараптамасына жататын ғимараттардың, құрылыстар мен имараттардың жобалау алдындағы және (немесе) жобалау құжаттамаларында энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру бойынша бөлім болуға тиіс.
9. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігінің міндетті сараптамасының оң қорытындысынсыз жобаларды бекітуге тыйым салынады.
10. Осы баптың 1-тармағында белгіленген, сараптама жүргізілгеннен кейін үш жыл өткен соң бір күнтізбелік жыл ішінде энергетика ресурстарын тұтыну мөлшері шартты отынның 500 және одан көп тоннасына барабар ғимараттарды, құрылыстарды, имараттарды салу немесе жұмыс істеп тұрғандарын кеңейту (күрделі жөндеу, қайта жаңарту) басталмаған болса, энергия үнемдеу мен энергия тиімділігінің қайта сараптамасы жүргізілгеннен кейін ғана іске асыру үшін пайдаланылуы мүмкін.

17-бап. Энергия аудитін жүргізу

1. Қызметтің осы түрі бойынша аккредиттеу туралы куәлік алған заңды тұлғалар энергия аудитін жүргізу құқығына ие болады.
2. Энергия аудиті Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жасалған шарт негізінде өтініш білдірген тұлғаның (тапсырыс берушінің) қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
3. Энергия аудитінің нәтижелері бойынша энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру жөніндегі сараптамалық қорытынды жасалады.
Қорытынды энергия аудитін жүзеге асырған заңды тұлғаның фирмалық бланкісінде беріледі.
4. Мемлекеттік мекемелерді қоспағанда, мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектілері, әрбір бес жылда кемінде бір рет міндетті энергия аудитінен өтеді.
5. Мемлекеттік мекемелерді қоспағанда, мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектілері, осы Заң қолданысқа енгізілген күнінен бастап үш жыл ішінде энергия аудитін жүргізу нәтижелері бойынша сараптамалық қорытынды алуға міндетті.

5-тарау. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру
саласындағы мемлекеттік қолдау

18-бап. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру
саласындағы мемлекеттік қолдау бағыттары

Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы мемлекеттік қолдау мынадай бағыттар бойынша жүзеге асырылады:
1) энергия үнемдеу жабдығын пайдалануды ынталандыру;
2) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы білім беру қызметін және іс-шараларды ақпараттық қолдауды жүзеге асыруға жәрдемдесу;
3) энергия тиімділігін арттырудың кешенді жоспарын іске асыру;
4) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласында ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу, оның ішінде энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласында әдістемелік және нормативтік құқықтық базаны әзірлеуді және дамытуды қаржыландыру;
5) халықтың құрамында сынап бар энергия үнемдеу шамдарын кәдеге жарату;
6) энергия аудитін және (немесе) энергия үнемдеу мен энергия тиімділігінің сараптамасын жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғаларды қайта даярлау және біліктіліктерін арттыру, сондай-ақ энергия менеджменті жүйесін құру, енгізу және ұйымдастыру жөніндегі оқу орталықтарын құру;
7) тұрғын-үй қатынастары туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тұрғын үйлердің, көппәтерлі тұрғын үйлерде үй-жайлардың (пәтерлердің) меншік иелеріне энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шараларға ақы төлеуге көмектесу.

19-бап. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру
саласындағы келісім

1. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы келісім (бұдан әрі - Келісім) уәкілетті орган, облыстың (республикалық маңызы бар қаланың не астананың) жергілікті атқарушы органы мен энергетикалық ресурстарды жылына 100 000 және одан астам тонна көлемінде шартты отын тұтынатын мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектісінің арасында ерікті негізде жасалады.
2. Энергетикалық ресурстарды жылына 100 000 және одан астам тонна көлемінде шартты отын тұтынатын мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектісінің облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органына өтініші келісім жасау негізі болып табылады.
Мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектісінің энергетикалық ресурстарды тұтыну тиімділігін арттыру есебінен энергетикалық ресурстарды тұтынуды азайту бойынша міндеттемелерін қабылдауы келісім мәні болып табылады. Келісім үш жылдан аспайтын мерзімге жасалады.
3. 22-баптың 2-тармағының 2) тармақшасы Келісім жасаған мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектілеріне қолданылмайды.
4. Келісімнің қолданылуы:
1) тараптардың келісімі бойынша;
2) бір жақты тәртіпте мерзімінен бұрын тоқталуы мүмкін.
5. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы заңнамада көзделмеген жағдайларда Келісімді тоқтату азаматтық заңнаманың нормаларына сәйкес жүзеге асырылады.

20-бап. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру
жөніндегі қызметті ақпараттық қамтамасыз ету

Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру жөніндегі қызметті ақпараттық қамтамасыз етуді орталық және жергілікті мемлекеттік органдар мен квазимемлекеттік сектордың субъектілері:
1) энергия үнемдеу бағдарламаларын талқылау, энергетикалық ресурстарды тиімді пайдалануды насихаттау;
2) энергия тиімділігі жоғары көрсету жобаларын жасақтау бойынша жұмыстарды үйлестіру;
3) энергия үнемдейтін материалдар мен жабдықтар көрмелерін ұйымдастыруға жәрдемдесу жолымен жүйелі түрде жүзеге асырады.

6-тарау. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру
саласындағы қатынастар субъектілерінің құқықтары мен міндеттері

21-бап. Мемлекеттік энергетикалық тізілім операторының
құқықтары мен міндеттері

1. Мемлекеттік энергетикалық тізілім операторы:
1) мемлекеттік энергетикалық тізілімді құру және жүргізу үшін қажетті ақпаратты мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектілері мен энергия аудиті және (немесе) энергия үнемдеу мен энергия тиімділігі сараптамасын жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалардан сұратуға және алуға;
2) мемлекеттік энергетикалық тізілім құру бойынша ұсыныстарды уәкілетті органға енгізуге;
3) Қазақстан Республикасының заңдарымен көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.
2. Мемлекеттік энергетикалық тізілім операторы:
1) мемлекеттік энергетикалық тізілімнің құрылу мен жүргізілу тәртібін сақтауға және ақпаратты беруден жалтарған немесе жалған ақпарат берген мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектілері туралы ақпаратты уәкілетті органға беруге;
2) мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектілері жүзеге асыратын, энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру бойынша іс-шаралар тиімділігін бағалау мен талдау жүргізуге және уәкілетті органға ақпарат беруге;
3) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

22-бап. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру
саласындағы қарым-қатынастардың өзге де
субъектілерінің құқықтары мен міндеттері

1. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саласындағы қатынастардың өзге де субъектілері:
1) мемлекеттік органдарға энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыруды қамтамасыз ету жөнінде ұсыныстар енгізуге;
2) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру мәселелері бойынша уәкілетті органнан ақпарат алуға құқылы.
2. Жеке кәсіпкерлер және заңды тұлғалар:
1) электр желілерінде қуат коэффициентінің нормативтік мәндерін сақтауға;
2) энергия тұтыну нормативтерінен аспауға;
3) энергетикалық ресурстарды, суды өндіруді және беруді жүзеге асыру кезінде жабдықтың, арматураның, құбырлардың, жылу оқшаулаудың ақаулығынан және энергия тұтыну жабдығының жұмыс режимін сақтамаудан туындаған олардың тікелей шығындарына жол бермеуге міндетті.
3. Мемлекеттік энергетикалық тізілім субъектілері осы Заңның 9-бабында белгіленген мәліметтерді беруге және мемлекеттік мекемелерді қоспағанда, энергия аудиті өткеннен кейін 5 жыл ішінде, энергия аудиті қорытындылары бойынша айқындалған шамаға дейін олардың энергетикалық ресурстарды және суды тұтыну көлемімен салыстырмалы жағдайында жыл сайын азайтуды қамтамасыз етуге міндетті.
4. Энергия аудитін және (немесе) энергия үнемдеу мен энергия тиімділігі сараптамасын жүргізуге аккредиттеу туралы куәлік алған заңды тұлғалар:
1) энергия аудитін жүргізу тәртібін және энергия үнемдеу мен энергия тиімділігінің сараптама тәртібін сақтауға;
2) энергия аудит және (немесе) энергия үнемдеу мен энергия тиімділігі сараптамасын жүзеге асыру кезінде жол берілген бұзушылықтарды жою бойынша уәкілетті органның нұсқамаларын уақытылы орындауға;
3) жарты жылдың қорытындысы бойынша 15 шілдеден және 15 қаңтардан кешіктірмей есептік кезең ішінде берілген энергия аудиті мен энергия үнемдеу және энергия тиімділігі сараптамасы бойынша сараптама қорытындыларының барлық куәландырылған көшірмелерін уәкілетті органға жіберуге міндетті.
5. Энергия аудиті және (немесе) энергия үнемдеу мен энергия тиімділігі сараптамасын жүзеге асыратын, жеке және заңды тұлғаларды қайта даярлау және біліктіліктерін арттыру, сондай-ақ энергия менеджменті жүйесін құру, енгізу және ұйымдастыру жөніндегі оқу орталықтары Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіптерді орындауға міндетті.
6. Жеке және заңды тұлғалар электрлік жүйелерді жобалау барысында тұтынушыларды энергия көздерінен электрмен жабдықтаудың оңтайлы радиусын сақтауға міндетті.

7-тарау. Қорытынды ережелер

23-бап. Қазақстан Республикасының энергия үнемдеу және
энергия тиімділігін арттыру туралы заңнамасын
бұзғаны үшін жауапкершілік

Қазақстан Республикасының энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру туралы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапкершілікке әкеліп соғады.

24-бап. Уәкілетті органның лауазымды тұлғасының
іс-әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағым жасау

Жеке және заңды тұлғалар, егер уәкілетті органның лауазымды тұлғасының іс-әрекеті (әрекетсіздігі) олардың құқықтарын және заңды мүдделерін бұзса, уәкілетті органның лауазымды тұлғасының іс-әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымдануға құқылы.

25-бап. Осы Заңның қолданысқа енгізілу тәртібі

1. Осы Заң:
2013 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 5-баптың 9) тармақшасын;
2013 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 8-баптың 2-тармағын;
2014 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 8-баптың 3-тармағын;
2012 жылғы 1 шілдеден бастап қолданысқа енгізілетін 8-баптың 4-тармағын;
2013 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 9-бапты;
қуаты 100 Вт және одан жоғары қыздыру электр лампалары үшін 2012 жылғы 1 шілдеден бастап, қуаты 75 Вт және одан жоғары қыздыру электр лампалары үшін 2013 жылғы 1 қаңтардан бастап, қуаты 25 Вт және одан жоғары қыздыру электр лампалары үшін 2014 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 13-баптың 1-тармағын;
2014 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 13-баптың 6-тармағын;
2013 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 16-баптың 1 және 9-тармақтарын;
2014 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 10-баптың 1-тармағын;
2013 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 22-баптың 3-тармағын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.
2. «Энергия үнемдеу туралы» 1997 жылғы 25 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., № 24, 343-құжат; 2004 ж., № 23, 142-құжат; 2006 ж., № 1, 5-құжат, 2009 ж., № 13-14, 62-құжат, 2010 ж., № 5, 23-құжат; 2011 ж., № 1, 2-құжат) күші жойылды деп танылсын.

Қазақстан Республикасының
Президенті