О проекте Закона Республики Казахстан "О микрофинансовых организациях"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 11 января 2012 года № 20

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
внести на рассмотрение Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "О микрофинансовых организациях".

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Проект

ЗАКОН
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН О микрофинансовых организациях

Настоящий Закон регулирует отношения, связанные с осуществлением деятельности по предоставлению микрокредитов, устанавливает особенности правового положения, создания, деятельности микрофинансовых организаций, а также определяет особенности регулирования, контроля и надзора за микрофинансовыми организациями.

1. Общие положения

Статья 1. Основные понятия, используемые
в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
1) заемщик - физическое или юридическое лицо, заключившее с микрофинансовой организацией договор о предоставлении микрокредита;
2) заявитель - физическое или юридическое лицо, подавшее заявление в микрофинансовую организацию на получение микрокредита;
3) кредитное досье - документы и сведения, формируемые микрофинансовой организацией на каждого заемщика, предоставленные в соответствии с заключенным договором о предоставлении микрокредита;
4) микрокредит - деньги, предоставляемые микрофинансовой организацией заемщику в национальной валюте Республики Казахстан в размере и порядке, определенных настоящим Законом, на условиях платности, срочности и возвратности;
5) микрофинансовая организация - юридическое лицо, являющееся коммерческой организацией, официальный статус которого определяется государственной регистрацией в органах юстиции и прохождением учетной регистрации, осуществляющее деятельность по предоставлению микрокредитов, а также дополнительные виды деятельности, разрешенные настоящим Законом;
6) учетная регистрация микрофинансовых организаций (далее - учетная регистрация) - включение микрофинансовой организации в реестр микрофинансовых организаций в соответствии со статьей 14 настоящего Закона;
7) реестр микрофинансовых организаций - единый перечень микрофинансовых организаций, ведение которого осуществляется уполномоченным органом;
8) целевой микрокредит - микрокредит, выданный на условиях его использования заемщиком на определенные цели в соответствии с заключенным договором о предоставлении микрокредита;
9) уполномоченный орган - Национальный Банк Республики Казахстан.

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан о
микрофинансовых организациях

1. Законодательство Республики Казахстан о микрофинансовых организациях основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из Гражданского кодекса, настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.
2. Законодательство Республики Казахстан, регулирующее деятельность хозяйственных товариществ, акционерных обществ, распространяется на микрофинансовые организации в части, не урегулированной настоящим Законом.
3. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

2. Предоставление микрокредитов

Статья 3. Предоставление микрокредитов

1. Микрофинансовая организация предоставляет микрокредиты в размере, не превышающем восьмитысячекратного размера месячного расчетного показателя, установленного законом Республики Казахстан о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год, на одного заемщика.
2. Порядок и условия предоставления микрокредита с соблюдением требований настоящего Закона устанавливаются правилами предоставления микрокредитов, утвержденными высшим органом микрофинансовой организации, и договором о предоставлении микрокредита.
Микрофинансовая организация осуществляет свою деятельность по предоставлению микрокредитов при наличии правил предоставления микрокредитов.
3. Ставка вознаграждения за пользование предоставленным микрокредитом указывается в пересчете на год независимо от срока предоставления микрокредита.
4. Комиссия, вознаграждение и иные платежи, связанные с предоставлением микрокредита, взимаются микрофинансовой организацией после или в момент предоставления микрокредита.

Статья 4. Договор о предоставлении микрокредита

1. Договор о предоставлении микрокредита заключается в письменной форме, один из экземпляров которого хранится микрофинансовой организацией в кредитном досье заемщика.
2. Обязательным условием договора о предоставлении микрокредита микрофинансовой организацией является наличие письменного согласия заемщика на предоставление сведений о нем и заключаемой сделке (получении микрокредита), а также информации, связанной с исполнением сторонами своих обязательств, в базу данных кредитных историй.
3. Договор о предоставлении микрокредита содержит:
1) сведения о микрофинансовой организации и заемщике, включая полное наименование микрофинансовой организации и фамилию, имя и при наличии отчество или полное наименование заемщика;
2) цель микрокредита, условия и порядок осуществления контроля за целевым использованием микрокредита (при выдаче целевого микрокредита);
3) общую сумму предоставляемого микрокредита;
4) сроки погашения микрокредита;
5) способ погашения микрокредита (в наличном либо безналичном порядке, единовременно либо частями);
6) метод погашения микрокредита, определенный в соответствии с внутренними правилами микрофинансовой организации. При этом в обязательном порядке заемщику должны быть представлены проекты графиков погашения микрокредита, рассчитанных с периодичностью, установленной в договоре о предоставлении микрокредита, следующими методами погашения:
методом дифференцированных платежей, при котором погашение задолженности по микрокредиту осуществляется уменьшающимися платежами, включающими равные суммы платежей по основному долгу и начисленное за период на остаток основного долга вознаграждение;
методом аннуитетных платежей, при котором погашение задолженности по микрокредиту осуществляется равными платежами на протяжении всего срока микрокредита, включающими увеличивающиеся платежи по основному долгу и уменьшающиеся платежи по вознаграждению, начисленному за период на остаток основного долга. Размеры первого и последнего платежей могут отличаться от других;
7) график погашения микрокредита, подписанный обеими сторонами договора о предоставлении микрокредита, с указанием номера и даты заключения договора о предоставлении микрокредита, дат погашения и размеров очередных платежей, содержащих суммы погашения микрокредита и вознаграждения, остатков суммы микрокредита на дату следующего погашения, а также с указанием общей суммы микрокредита и вознаграждения на дату подписания договора о предоставлении микрокредита;
8) обеспечение исполнения заемщиком обязательств по договору о предоставлении микрокредита (при его наличии);
9) размер ставок вознаграждения по микрокредиту, в том числе размер годовой ставки вознаграждения и годовой эффективной ставки вознаграждения (реальную стоимость микрокредита), рассчитанной в порядке, установленном статьей 5 настоящего Закона;
10) ответственность сторон;
11) иные условия в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
4. В случаях предоставления целевого микрокредита микрофинансовая организация осуществляет контроль за его целевым использованием в порядке, установленном, в договоре о предоставлении микрокредита, а заемщик обязан обеспечить возможность осуществления - микрофинансовой организацией такого контроля.
При невыполнении заемщиком обязанностей по целевому использованию микрокредита, а также обязанности, предусмотренной частью первой настоящего пункта, микрофинансовая организация отказывается от исполнения договора о предоставлении микрокредита, соответственно непредоставленной части микрокредита, и предпринимает усилия о досрочном возврате микрокредита от заемщика и вознаграждения по нему в части использованного кредита.

Статья 5. Годовая эффективная ставка вознаграждения
по микрокредиту

1. Годовая эффективная ставка вознаграждения - ставка вознаграждения в достоверном, годовом, эффективном, сопоставимом исчислении по микрокредиту, рассчитываемая с учетом расходов заемщика, включающих в себя вознаграждение, при наличии - комиссионные и иные платежи, подлежащие уплате микрофинансовой организации за предоставление, обслуживание и погашение (возврат) микрокредита.
Размер годовой эффективной ставки вознаграждения по микрокредиту не должен превышать предельного размера, определенного нормативным правовым актом уполномоченного органа.
2. Микрофинансовые организации указывают годовую эффективную ставку вознаграждения в пункте договора о предоставлении микрокредита, в котором указывается размер ставки вознаграждения.
3. Порядок расчета годовой эффективной ставки вознаграждения по предоставляемым микрокредитам определяется нормативным правовым актом уполномоченного органа.
4. При расчете годовой эффективной ставки вознаграждения по микрокредиту учитываются:
1) вознаграждение по микрокредиту за весь срок погашения микрокредита;
2) комиссионные и иные платежи - расходы заемщика, размеры и сроки уплаты которых известны на момент заключения договора о предоставлении микрокредита, связанные с получением, пользованием и погашением (возвратом) микрокредита, подлежащие уплате микрофинансовой организации в соответствии с договором о предоставлении микрокредита.
5. При расчете годовой эффективной ставки вознаграждения по микрокредиту не учитываются:
1) неустойка (штраф, пеня), в том числе за несоблюдение заемщиком условий договора о предоставлении микрокредита;
2) предусмотренные договором о предоставлении микрокредита платежи по обслуживанию микрокредита, величина и (или) сроки уплаты которых неизвестны на дату заключения договора и зависят от решения заемщика и (или) варианта его поведения (полное досрочное или частичное погашение микрокредита).
6. При изменении условий договора о предоставлении микрокредита, влекущем изменение суммы (размера) денежных обязательств заемщика и (или) срока их уплаты, расчет уточненного значения годовой эффективной ставки вознаграждения производится исходя из остатка задолженности, оставшегося срока погашения микрокредита на дату, с которой изменяются условия, без учета платежей по микрокредиту, произведенных заемщиком с начала срока действия договора о предоставлении микрокредита.

Статья 6. Обеспечение исполнения заемщиком обязательств
по договору о предоставлении микрокредита

Исполнение обязательств заемщиком договора о предоставлении микрокредита обеспечивается способами, предусмотренными законодательством Республики Казахстан или договором о предоставлении микрокредита.

Статья 7. Права и обязанности микрофинансовой организации

1. Микрофинансовая организация вправе:
1) предоставлять микрокредиты с обеспечением либо без обеспечения, в том числе принимать в залог под предоставленный микрокредит имущество в соответствии с законодательством Республики Казахстан;
2) запрашивать у заемщика (заявителя) документы и сведения, необходимые для заключения договора о предоставлении микрокредита и исполнения обязательств по нему;
3) осуществлять иные права в соответствии с законами Республики Казахстан и договором о предоставлении микрокредита.
2. Микрофинансовая организация обязана:
1) в случае изменения места нахождения либо изменения наименования письменно известить об этом уполномоченный орган, а также заемщиков путем опубликования соответствующей информации в двух печатных изданиях, на государственном и русском языках, по месту нахождения микрофинансовой организации и ее заемщиков либо путем письменного уведомления каждого заемщика в срок не позднее тридцати календарных дней с даты таких изменений;
2) разместить копию правил предоставления микрокредитов в месте, доступном для обозрения и ознакомления клиентами микрофинансовой организации;
3) проинформировать заемщика (заявителя) до получения им микрокредита о его затратах, связанных с получением и обслуживанием микрокредита;
4) проинформировать заемщика (заявителя) о его правах и обязанностях, связанных с получением микрокредита;
5) соблюдать тайну предоставления микрокредита;
6) соблюдать пруденциальные нормативы и иные обязательные к соблюдению нормы и лимиты, методику их расчетов, установленные уполномоченным органом;
7) исполнять нормативные правовые акты уполномоченного органа;
8) представлять отчетность в уполномоченный орган в сроки и порядке, предусмотренные уполномоченным органом;
9) устранять нарушения законодательства Республики Казахстан, выявленные уполномоченным органом;
10) письменно уведомлять в течение пятнадцати рабочих дней уполномоченный орган об изменениях, внесенных в документы, предусмотренные подпунктами 2), 7) пункта 3 статьи 14 настоящего Закона;
11) созданная в организационно-правовой форме акционерного общества, - проводить аудит годовой финансовой отчетности и представлять копию аудиторского отчета и рекомендации аудиторской организации в уполномоченный орган в течение тридцати календарных дней со дня их получения от аудиторской организации;
12) соблюдать иные требования, установленные законодательством Республики Казахстан.
3. Микрофинансовая организация не вправе:
1) в одностороннем порядке изменять ставки вознаграждения (за исключением случаев их снижения) и (или) способ и метод погашения микрокредита, а также размеры тарифов и комиссий (за исключением случаев их снижения), связанных с выдачей и обслуживанием микрокредитов, действовавших на дату подписания договора о предоставлении микрокредита;
2) применять к заемщику, являющемуся физическим лицом, досрочно полностью или частично возвратившему микрофинансовой организации сумму микрокредита и предварительно письменно уведомившему о таком намерении микрофинансовую организацию не менее чем за десять календарных дней, штрафные санкции за досрочный возврат микрокредита.

Статья 8. Права и обязанности заявителя
микрофинансовой организации

1. Заявитель вправе:
1) ознакомиться с правилами предоставления микрокредитов микрофинансовой организации, тарифами микрофинансовой организации по предоставлению микрокредитов;
2) получать полную и достоверную информацию о порядке и об условиях предоставления микрокредита, включая информацию о всех платежах, связанных с получением, обслуживанием и возвратом микрокредита;
3) отказаться от подписания договора о предоставлении микрокредита.
2. Заявитель предоставляет в микрофинансовую организацию документы и сведения, определенные пунктами 3 и 5 статьи 20 настоящего Закона, необходимые для подписания договора о предоставлении микрокредита и договоров, обеспечивающих исполнение обязательств заемщика.
3. Заявитель имеет иные права и обязанности в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 9. Права и обязанности заемщика микрофинансовой
организации

1. Заемщик имеет право:
1) ознакомиться с правилами предоставления микрокредитов микрофинансовой организации, тарифами микрофинансовой организации по предоставлению микрокредитов;
2) распоряжаться полученным микрокредитом в порядке и на условиях, установленных договором о предоставлении микрокредита;
3) защищать свои права в порядке, установленном законами Республики Казахстан, при этом требования договоров об исключении данного права признаются не действительными;
4) досрочно полностью или частично возвратить микрофинансовой организации сумму микрокредита, предоставленную по договору о предоставлении микрокредита;
5) осуществлять иные права, предусмотренные законодательством Республики Казахстан и договором о предоставлении микрокредита.
2. Заемщик обязан:
1) возвратить полученный микрокредит и оплатить начисленное вознаграждение по нему в сроки и порядке, которые установлены договором о предоставлении микрокредита;
2) представлять документы и сведения, запрашиваемые микрофинансовой организацией в соответствии с настоящим Законом;
3) выполнять иные требования, предусмотренные законодательством Республики Казахстан и договорами, заключенными с микрофинансовой организацией.

Статья 10. Прекращение обязательств по договору
о предоставлении микрокредита

Прекращение обязательств по договору о предоставлении микрокредита производится по основаниям, предусмотренным гражданским законодательством Республики Казахстан.

3. Создание и деятельность микрофинансовых организаций

Статья 11. Правовое положение микрофинансовой организации

1. Микрофинансовая организация может создаваться в организационно-правовой форме хозяйственного товарищества или акционерного общества.
2. Микрофинансовой организации запрещается выпускать ценные бумаги, за исключением случая, предусмотренного пунктом 3 настоящей статьи.
3. Микрофинансовая организация, созданная в организационно-правовой форме акционерного общества, имеет право выпускать акции в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 12. Формирование уставного капитала
микрофинансовой организации

1. Учредители микрофинансовой организации обязаны полностью оплатить минимальный размер уставного капитала создаваемой микрофинансовой организации к моменту ее государственной регистрации.
2. Минимальный размер уставного капитала микрофинансовой организации устанавливается нормативным правовым актом уполномоченного органа.
3. Уставный капитал микрофинансовой организации оплачивается исключительно деньгами в национальной валюте Республики Казахстан.

Статья 13. Наименование микрофинансовой организации

1. Полное наименование микрофинансовой организации должно в обязательном порядке содержать слова "микрофинансовая организация".
2. Сокращенное наименование микрофинансовой организации должно в обязательном порядке содержать аббревиатуру "МФО".
3. Юридическое лицо, не зарегистрированное в качестве микрофинансовой организации, не имеет право использовать в своем наименовании слова "микрофинансовая организация", производные от них слова, предполагающие, что оно осуществляет деятельность по предоставлению микрокредитов, или аббревиатуру "МФО".

Статья 14. Учетная регистрация микрофинансовых организаций

1. Микрофинансовая организация проходит учетную регистрацию в уполномоченном органе в порядке, установленном настоящим Законом, и нормативными правовыми актами уполномоченного органа.
2. Основанием допуска к учетной регистрации микрофинансовой организации, перерегистрированной в органах юстиции в качестве микрофинансовой организации, является осуществление безубыточной деятельности по предоставлению микрокредитов в каждом из последних трех завершенных финансовых лет.
3. Для прохождения учетной регистрации микрофинансовая организация представляет в уполномоченный орган:
1) заявление;
2) нотариально засвидетельствованную копию устава и свидетельства о государственной регистрации микрофинансовой организации в качестве юридического лица;
3) копии документов, подтверждающих оплату уставного капитала, минимальный размер которого установлен нормативным правовым актом уполномоченного органа;
4) при наличии - положение о службе внутреннего аудита, утвержденное советом директоров микрофинасовой организации (при создании микрофинасовой организации в организационно-правовой форме акционерного общества) или службе внутреннего контроля (при создании микрофинасовой организации в организационно-правовой форме хозяйственного товарищества);
5) копию штатного расписания работников с указанием фамилий, имен и при наличии отчеств и занимаемых ими должностей;
6) бизнес-план, раскрывающий стратегию деятельности микрофинансовой организации, определение сегмента рынка, на который ориентирована микрофинансовая организация, виды услуг, план маркетинга (формирования клиентуры), источники финансирования деятельности организации, прогноз доходов и расходов за первые три финансовых (операционных) года, показывающий, что микрофинансовая организация обладает организационной структурой, соответствующей планам ее деятельности, перспективные планы развития деятельности;
7) в случае создания микрофинасовой организации в организационно-правовой форме акционерного общества, - сведения об акционерах (участниках), должностных лицах, главном бухгалтере, в случае создания микрофинасовой организации в форме хозяйственного товарищества, - о первом руководителе (членах) исполнительного органа, главном бухгалтере, по состоянию на дату, предшествующую дате представления заявления;
8) копию правил предоставления микрокредитов;
9) копию договора о предоставлении информации, заключенного в соответствии с Законом Республики Казахстан "О кредитных бюро и формировании кредитных историй в Республике Казахстан".
4. Уполномоченный орган рассматривает заявление для прохождения учетной регистрации в течение тридцати рабочих дней со дня представления полного пакета документов, соответствующих требованиям законодательных актов Республики Казахстан и нормативных правовых актов уполномоченного органа.
5. В срок, установленный пунктом 4 настоящей статьи, уполномоченный орган обязан внести микрофинансовую организацию в реестр микрофинансовых организаций и уведомить ее о данном решении, либо дать мотивированный ответ в письменном виде о причинах отказа в учетной регистрации.
6. Реестр микрофинансовых организаций ведется уполномоченным органом в порядке, установленном нормативным правовым актом уполномоченного органа.

Статья 15. Основания отказа в учетной регистрации
микрофинансовых организаций

Отказ в учетной регистрации микрофинансовых организаций производится в случаях:
1) несоответствия представленных документов требованиям, установленным пунктом 3 статьи 14 настоящего Закона;
2) представления недостоверных сведений и информации, подлежащих отражению в документах, указанных в пункте 3 статьи 14 настоящего Закона;
3) если микрофинансовая организация в течение одного года со дня ее государственной регистрации (перерегистрации) в органах юстиции не обратилась с заявлением о прохождении учетной регистрации.

Статья 16. Основания для исключения из реестра
микрофинансовых организаций

1. Микрофинансовая организация исключается из реестра микрофинансовых организаций в случаях:
1) осуществления деятельности с систематическими (три и более раза в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) нарушениями норм настоящего Закона, иных законодательных актов, а также нормативных правовых актов уполномоченного органа;
2) систематического (три и более раза в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) нарушения пруденциальных нормативов и (или) других обязательных к соблюдению норм и лимитов;
3) систематического (три и более раза в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) непредставления отчетности уполномоченному органу;
4) представления заведомо недостоверных отчетности и сведений;
5) систематического (три и более раза в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) невыполнения письменных предписаний уполномоченного органа;
6) осуществления деятельности, запрещенной и ограниченной для микрофинансовых организаций, за исключением деятельности, предусмотренной статьей 19 настоящего Закона;
7) неосуществления микрофинансовой организацией деятельности в течение двенадцати последовательных календарных месяцев со дня включения в реестр микрофинансовых организаций;
8) принятия судом решения о прекращении деятельности микрофинансовой организации;
9) принятия микрофинансовой организацией решения о добровольном прекращении своей деятельности путем реорганизации или ликвидации. При этом микрофинансовая организация до подачи заявления об исключении из реестра микрофинансовых организаций должна исполнить все свои обязательства. К заявлению одновременно прилагается письмо о подтверждении исполнения всех обязательств;
10) неоднократного (два и более раза в ходе проверки) воспрепятствования микрофинансовой организацией проведению проверки, вызвавшее невозможность его проведения в установленные сроки.
2. В случае исключения из реестра микрофинансовых организаций уполномоченный орган в течение четырнадцати календарных дней со дня исключения письменно уведомляет об этом микрофинансовую организацию.
3. Решение уполномоченного органа об исключении из реестра микрофинансовых организаций может быть обжаловано заинтересованным лицом в порядке, установленном законодательными актами Республики Казахстан.
Обжалование решений уполномоченного органа об исключении из реестра микрофинансовых организаций не приостанавливает исполнения данных решений.
4. Микрофинансовой организации запрещается предоставление новых микрокредитов после получения письменного уведомления уполномоченного органа об исключении ее из реестра микрофинансовых организаций.
5. В случае исключения из реестра микрофинансовых организаций органы управления микрофинансовой организации обязаны в течение тридцати календарных дней с момента уведомления уполномоченным органом об исключении из реестра микрофинансовых организаций принять решение о реорганизации либо ликвидации микрофинансовой организации.

Статья 17. Правила предоставления микрокредитов

Правила предоставления микрокредитов должны содержать следующие сведения:
1) порядок подачи заявления на предоставление микрокредита и порядок его рассмотрения;
2) порядок заключения договора о предоставлении микрокредита и договора залога (при его наличии);
3) предельные суммы и сроки предоставления микрокредита;
4) предельные величины ставок вознаграждения по предоставляемым микрокредитам;
5) порядок оплаты вознаграждения по предоставленным микрокредитам;
6) требования к обеспечению, предоставляемому микрофинансовой организации (при его наличии);
7) общую методику расчета годовой эффективной ставки вознаграждения по микрокредиту в соответствии со статьей 5 настоящего Закона;
8) способы доведения микрофинансовыми организациями до сведения заемщиков информации, предусмотренной подпунктом 1) пункта 2 статьи 7 настоящего Закона.
Правила предоставления микрокредитов могут содержать также иные условия предоставления микрокредита и сведения, не противоречащие законам Республики Казахстан.

Статья 18. Служба внутреннего аудита (контроля)

1. Для осуществления контроля за своей финансово-хозяйственной деятельностью микрофинансовой организацией, созданной в организационно-правовой форме акционерного общества, может быть образована служба внутреннего аудита.
2. Для осуществления контроля за своей финансово-хозяйственной деятельностью микрофинансовой организацией, созданной в организационно-правовой форме хозяйственного товарищества, может быть образована служба внутреннего контроля.
3. Порядок работы службы внутреннего аудита (контроля) определяется законодательством Республики Казахстан, а также правилами, положением и иными документами, регулирующими внутреннюю деятельность микрофинансовой организации.

Статья 19. Дополнительные виды деятельности
микрофинансовых организаций

1. Микрофинансовые организации дополнительно к деятельности по предоставлению микрокредитов имеют право осуществлять следующие виды деятельности:
1) привлечение займов (за исключением привлечения денег в виде займа от граждан в качестве предпринимательской деятельности) и грантов от резидентов и нерезидентов Республики Казахстан;
2) размещение временно свободных активов в государственные ценные бумаги, долговые ценные бумаги, депозиты банков второго уровня и другими способами, не противоречащими требованиям настоящего Закона;
3) пользование и распоряжение залоговым имуществом, полученным в качестве обеспечения микрокредита в порядке, предусмотренном законодательными актами Республики Казахстан;
4) приобретение акций или долей участия в уставном капитале кредитных бюро, микрофинансовых организаций, организаций, оказываемых услуги по инкассации банкнот, монет и ценностей и организаций, имеющих лицензию на охранную деятельность;
5) реализацию собственного имущества;
6) оказание консультационных услуг по вопросам, связанным с деятельностью по предоставлению микрокредитов;
7) сдачу в аренду собственного имущества;
8) осуществление лизинговой деятельности;
9) обучение на безвозмездной и платной основе;
10) реализацию специальной литературы по вопросам деятельности микрофинансовых организаций на любых видах носителей информации;
11) заключение договоров страхования от имени и по поручению страховых организаций-резидентов Республики Казахстан в качестве страхового агента;
12) осуществление функций агента эмитента электронных денег, в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
2. Микрофинансовым организациям запрещается осуществлять иную, не предусмотренную настоящим Законом, предпринимательскую деятельность.

Статья 20. Порядок ведения документации по
предоставленному микрокредиту

1. Каждый предоставленный микрокредит регистрируется микрофинансовой организацией в регистрационном журнале заемщиков, ведение которого осуществляется в электронном виде или на бумажном носителе.
2. Для получения микрокредита заявитель (заемщик) предоставляет документы, предусмотренные пунктом 3 настоящей статьи.
3. По каждому заемщику или предоставленному микрокредиту микрофинансовая организация ведет кредитное досье, которое формируется со дня подписания заемщиком первого в данной микрофинансовой организации договора о предоставлении микрокредита. Кредитное досье содержит следующее:
1) заявление со сведениями о цели использования микрокредита (в случае предоставления целевого микрокредита), об имуществе, предоставляемом в обеспечение исполнения заемщиком обязательств по погашению микрокредита и выплате вознаграждения с указанием его стоимости, либо об отсутствии обеспечения;
2) решение уполномоченного органа заемщика - юридического лица на получение микрокредита;
3) решение уполномоченного органа залогодателя - юридического лица на предоставление предмета залога в обеспечение исполнения обязательств заемщика;
4) нотариально засвидетельствованные копии учредительных документов заемщика (для юридических лиц);
5) копию документа, удостоверяющего личность заемщика (для физических лиц);
6) документы, подтверждающие полномочия представителя заемщика на подписание договора о предоставлении микрокредита;
7) договор о предоставлении микрокредита;
8) в случае, если предоставленный микрокредит обеспечен залогом имущества, - договор о залоге, копии документов, подтверждающих право собственности на имущество, а в случаях обязательной регистрации залога имущества, - документы, подтверждающие факт регистрации залога имущества;
9) в случае, если предоставленный микрокредит обеспечен гарантией и (или) поручительством, - договор гарантии, поручительства и решение уполномоченного органа гаранта или поручителя - юридического лица о выдаче гарантии или поручительства в обеспечение исполнения обязательств заемщика.
4. В случаях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, залог имущества, подлежащего государственной регистрации, подлежит регистрации в органе, осуществляющем государственную регистрацию данного имущества.
5. По микрокредиту, исполнение обязательства по которому обеспечено гарантией или поручительством, к кредитному досье прилагаются следующие дополнительные документы:
1) договор гарантии или поручительства;
2) документы, подтверждающие полномочия представителя на подписание гарантийного договора от имени гаранта или договора поручительства от имени поручителя.
6. Документы (или их копии), подтверждающие полное или частичное погашение задолженности по микрокредиту, должны быть приобщены к кредитному досье и отражать источник погашения микрокредита (деньги, перечисленные заемщиком либо вырученные от продажи заложенного имущества).

Статья 21. Тайна предоставления микрокредита

1. Тайна предоставления микрокредита включает в себя сведения о заемщиках, размерах микрокредитов, об иных условиях договора о предоставлении микрокредита, относящихся к заемщику, и об операциях микрофинансовой организации (за исключением правил предоставления микрокредитов).
Не относятся к тайне предоставления микрокредита сведения о заключенных договорах о предоставлении микрокредитов микрофинансовой организацией, находящейся в процессе ликвидации.
2. Микрофинансовые организации.гарантируют тайну предоставления микрокредита.
3. Тайна предоставления микрокредита может быть раскрыта только заемщику, кредитному бюро по предоставленным микрокредитам в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан, третьему лицу на основании письменного согласия заемщика, а также лицам, указанным в пунктах 4 и 5 настоящей статьи.
4. Сведения о заемщиках, размерах микрокредитов, об иных условиях договора о предоставлении микрокредита, относящихся к заемщику, об операциях, проводимых микрофинансовой организацией, выдаются:
1) органам дознания и предварительного следствия: по находящимся в их производстве уголовным делам на основании письменного запроса, заверенного печатью и санкционированного прокурором;
2) судам:, по находящимся в их производстве делам на основании определения, постановления, решения и приговора суда;
3) органам исполнительного производства и частным судебным исполнителям: по находящимся в их производстве делам исполнительного производства на основании санкционированного судом постановления судебного исполнителя, заверенного печатью органа исполнительного производства или печатью частного судебного исполнителя;
4) прокурору: на основании постановления о производстве проверки в пределах его компетенции по находящемуся у него на рассмотрении материалу;
5) налоговым органам: по вопросам, связанным с налогообложением проверяемого лица, на основании предписания;
6) представителям заемщика: на основании нотариально удостоверенной доверенности.
5. Сведения о заемщике, размере микрокредита, об иных условиях договора о предоставлении микрокредита, относящихся к заемщику, в случае смерти заемщика, помимо лиц, предусмотренных в пункте 4 настоящей статьи, также выдаются на основании письменного запроса:
1) лицам, указанным заемщиком в завещании;
2) нотариусам: по находящимся в их производстве наследственным делам на основании письменного запроса нотариуса, заверенного его печатью. К письменному запросу нотариуса должна быть приложена копия свидетельства о смерти;
3) иностранным консульским учреждениям: по находящимся в их производстве наследственным делам.

Статья 22. Ведение бухгалтерского учета и составление
финансовой отчетности

1. Ведение бухгалтерского учета и составление финансовой отчетности микрофинансовой организацией, автоматизация ведения бухгалтерского учета осуществляются в соответствии с нормативными правовыми актами уполномоченного органа.
2. Микрофинансовые организации,, созданные в организационно-правовой форме акционерного общества публикуют годовую финансовую отчетность в порядке и сроки, установленные уполномоченным органом.

Статья 23. Хранение документов

Хранение документов, связанных с деятельностью микрофинансовой организации, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 24. Запрет на деятельность по предоставлению
микрокредитов и рекламу, не соответствующую
действительности

1. Юридические лица, за исключением банков и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций, не зарегистрированные в качестве микрофинансовых организаций, не вправе осуществлять предпринимательскую деятельность по предоставлению микрокредитов.
2. Микрофинансовым организациям запрещается реклама их деятельности, не соответствующая действительности на день ее опубликования.

Статья 25. Реорганизация и ликвидация микрофинансовых
организаций

Реорганизация и ликвидация микрофинансовых организаций осуществляются в порядке, предусмотренном законодательными актами Республики Казахстан.

4. Государственное регулирование, контроль и надзор
микрофинансовых организаций

Статья 26. Пруденциальные нормативы и иные обязательные к
соблюдению нормы и лимиты, устанавливаемые для
микрофинансовой организации

1. В состав пруденциальных нормативов и иных норм и лимитов, обязательных для соблюдения, входят:
1) минимальный размер уставного капитала;
2) минимальный размер собственного капитала;
3) достаточность собственного капитала.
2. В целях обеспечения надлежащего уровня контроля и надежности своей деятельности в соответствии с характером и масштабом проводимых операций микрофинансовые организации обязаны осуществлять классификацию активов и условных обязательств по предоставленным микрокредитам и создавая против них провизии (резервы) в порядке и на условиях, устанавливаемых уполномоченным органом.
3. Уполномоченный орган имеет право устанавливать дополнительные пруденциальные нормативы и иные обязательные к соблюдению нормы и лимиты.

Статья 27. Компетенция уполномоченного органа

Уполномоченный орган в отношении микрофинансовой организации осуществляет следующие полномочия:
1) проводит учетную регистрацию;
2) ведет реестр микрофинансовых организаций;
3) устанавливает пруденциальные нормативы и другие обязательные к соблюдению микрофинансовой организацией нормы и лимиты и методику их расчетов;
4) издает нормативные правовые акты;
5) устанавливает перечень, формы, сроки и порядок представления отчетности микрофинансовой организацией;
6) производит проверку деятельности микрофинансовой организации;
7) устанавливает требования к автоматизации ведения бухгалтерского учета;
8) применяет меры воздействия;
9) возбуждает административное производство в порядке, установленном Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях;
10) иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Статья 28. Меры воздействия, применяемые к микрофинансовой
организации, и основания их применения

1. При нарушении микрофинансовой организацией пруденциальных нормативов и других обязательных к соблюдению норм и лимитов, нарушений нормативных правовых актов уполномоченного органа, выявления неправомерных действий или бездействия должностных лиц и работников микрофинансовой организации, уполномоченным органом могут применяются меры воздействия, установленные настоящей статьей. Под мерами воздействия понимаются ограниченные меры воздействия и санкции.
2. В качестве ограниченных мер воздействия уполномоченный орган имеет право применить к микрофинансовой организации следующие ограниченные меры:
1) затребовать письмо - обязательство;
2) дать обязательное для исполнения письменное предписание;
3) вынести письменное предупреждение;
4) составить письменное соглашение.
Письмо - обязательство микрофинансовой организации должно содержать факт признания имеющихся недостатков и гарантию руководителя микрофинансовой организации по их устранению в строго определенные сроки с указанием перечня запланированных мероприятий.
Письменное предписание уполномоченного органа - это указание микрофинансовой организации о принятии коррективных мер, направленных на устранение выявленных недостатков в установленный срок. Обжалование письменного предписания уполномоченного органа в суде не приостанавливает его исполнения.
Письменное предупреждение является уведомлением уполномоченного органа о возможности применения к микрофинансовой организаций санкций, предусмотренных пунктом 4 настоящей статьи, в случае выявления уполномоченным органом аналогичного(ых) нарушения(ий) микрофинансовой организацией законодательства Республики Казахстан, или если имеющиеся недостатки не будут устранены в установленный уполномоченным органом срок.
Письменное соглашение - соглашение, заключенное между уполномоченным органом и микрофинансовой организацией о необходимости незамедлительного устранения выявленных недостатков и об утверждении первоочередных мер в связи с этим. Письменное соглашение заключается в тех случаях, когда в деятельности микрофинансовой организации намечено финансовое ухудшение, требующее принятия эффективных скоординированных мер по его улучшению. В письменном соглашении указываются действия и сроки их исполнения, которые предстоит предпринять органу управления и (или) исполнительному органу микрофинансовой организации, по устранению недостатков, улучшению финансового состояния. Подписав письменное соглашение, микрофинансовая организация, принимает на себя обязательства по выполнению его условий.
3. Микрофинансовая организация в течение десяти календарных дней после получения уведомления уполномоченного органа о применении в отношении нее ограниченных мер воздействия, представляет в уполномоченный орган план-график мероприятий по устранению имеющихся недостатков с приложением необходимых документов.
Уполномоченный орган рассматривает представленный план-график и направляет по нему свое заключение в течение десяти календарных дней. В случае несогласия с планом-графиком уполномоченный орган может направить указание микрофинансовой организации о необходимости выполнения конкретных мероприятий в определенные сроки.
Микрофинансовая организация обязана уведомить уполномоченный орган об исполнении ограниченной меры воздействия в срок, указанный в документе.
В случае, если срок установленный для устранения нарушения будет превышать один месяц, микрофинансовая организация ежемесячно до двадцатого числа месяца уведомляет уполномоченный орган о поэтапном исполнении плана-графика мероприятий по устранению имеющихся недостатков.
Применение одной ограниченной меры воздействия не исключает применения других ограниченных мер воздействия в случаях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, и не приостанавливает и не прекращает действия ранее принятых мер.
4. В качестве санкций уполномоченный орган имеет право исключить микрофинансовую организацию из реестра микрофинансовых организаций по основаниям, предусмотренным в пункте 1 статьи 16 настоящего Закона.
5. Решение уполномоченного органа о применении к микрофинансовой организации мер воздействия, предусмотренных настоящей статьей, может быть обжаловано в суде.

Статья 29. Проверка деятельности микрофинансовой
организации

1. Проверка деятельности микрофинансовой организации производится уполномоченным органом самостоятельно либо с привлечением других государственных органов и (или) организаций.
2. Микрофинансовая организация обязана оказывать содействие проверяющему органу по вопросам, указанным в задании уполномоченного органа на проверку, а также обеспечивать возможность опроса любых должностных лиц и работников и доступ к любым источникам необходимой для выполнения проверки информации.
3. Работникам уполномоченного органа запрещается разглашение либо передача третьим лицам сведений, полученных в ходе проверки деятельности микрофинансовой организации.
4. Лица, осуществляющие проверку, несут ответственность за разглашение сведений, полученных в ходе проверки деятельности микрофинансовой организации, составляющих охраняемую законом тайну, в соответствии с законами Республики Казахстан.
5. Заключительные положения

Статья 30. Ответственность за нарушение законодательства
Республики Казахстан о микрофинансовых
организациях

Лица, виновные в нарушении законодательства Республики Казахстан о микрофинансовых организациях, несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 31. Порядок введения в действие настоящего Закона

1. Настоящий Закон вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после его первого официального опубликования.
2. В течение тридцати шести календарных месяцев после введения в действие настоящего Закона органы управления действующих микрокредитных организаций вправе принять решение о перерегистрации в органах юстиции микрокредитных организаций в микрофинансовые организации.
В течение срока, установленного частью первой настоящего пункта, микрокредитные организации руководствуются в своей деятельности нормами, предусмотренными в подпунктах 1), 2), 3), 4), 8) статьи 1, статье 2, статье 3, статье 4, статье 5, статье 6, пункте 1, подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 12) пункта 2, пункте 3 статьи 7, статье 8, статье 9, статье 10, статье 17, пунктах 2 и 3 статьи 18, подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9) пункта 1, пункте 2 статьи 19, статье 20, статье 21, статье 23, статье 24, статье 25, статье 30, статье 31 настоящего Закона.
3. После перерегистрации в органах юстиции микрофинансовые организации обязаны пройти учетную регистрацию в уполномоченном органе в соответствии со статьей 14 настоящего Закона.
4. В случае несоблюдения требований, установленных частью первой пункта 2 настоящей статьи, микрокредитные организации подлежат реорганизации либо ликвидации в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.
5. Признать утратившим силу Закон Республики Казахстан от 6 марта 2003 года "О микрокредитных организациях" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2003 г., № 4, ст. 23; 2006 г., № 11, ст. 55; № 23, ст. 140; 2010 г., № 7, ст. 28; 2011 г., № 3, ст. 32).

Президент
Республики Казахстан

"Микрокаржы ұйымдары туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 11 қаңтардағы № 20 Жарлығы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
«Микроқаржы ұйымдары туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасы Парламентінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Жоба

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
ЗАҢЫ Микроқаржы ұйымдары туралы

Осы Заң микрокредиттер беру жөніндегі қызметті жүзеге асыруға байланысты қатынастарды реттейді, микроқаржы ұйымдарының құқықтық жағдайының, олардың құрылуының, қызметінің ерекшеліктерін белгілейді, сондай-ақ микроқаржы ұйымдарын реттеудің, бақылаудың және қадағалаудың ерекшеліктерін айқындайды.

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) кредиттік дерекнама - микроқаржы ұйымы әрбір қарыз алушыға қалыптастыратын, микрокредит беру туралы жасалған шартқа сәйкес берілген құжаттар мен мәліметтер;
2) қарыз алушы - микроқаржы ұйымымен микрокредит беру туралы шарт жасасқан жеке немесе заңды тұлға;
3) мақсатты микрокредит - қарыз алушыға микрокредит беру туралы жасалған шартқа сәйкес белгілі бір мақсаттарға пайдалану шарттарымен берілген микрокредит;
4) микрокредит - микроқаржы ұйымы қарыз алушыға осы Заңда айқындалған мөлшерде және тәртіпте ақылылық, жеделділік және қайтарымдылық шарттарымен Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен беретін ақша;
5) микроқаржы ұйымдарын есептік тіркеу (бұдан әрі - есептік тіркеу) - осы Заңның 14-бабына сәйкес микроқаржы ұйымын микроқаржы ұйымдарының тізіліміне қосу;
6) микроқаржы ұйымдарының тізілімі - жүргізілуін уәкілетті орган жүзеге асыратын микроқаржы ұйымдарының бірыңғай тізбесі;
7) микроқаржы ұйымы - коммерциялық ұйым болып табылатын, ресми мәртебесі әділет органдарында мемлекеттік тіркелумен және есептік тіркеуден өтумен айқындалатын, микрокредиттер беру жөніндегі қызметті, сондай-ақ осы Заңмен рұқсат етілген қызметтің қосымша түрлерін жүзеге асыратын заңды тұлға;
8) өтініш беруші - микроқаржы ұйымына микрокредит алуға өтініш берген жеке немесе заңды тұлға;
9) уәкілетті орган - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі.

2-бап. Микроқаржы ұйымдары туралы Қазақстан
Республикасының заңнамасы

1. Микроқаржы ұйымдары туралы Қазақстан Республикасының заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және Азаматтық кодекстен, осы Заңнан және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.
2. Шаруашылық серіктестіктердің, акционерлік қоғамдардың қызметін реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамасы осы Заңда реттелмеген бөлігінде микроқаржы ұйымдарына қолданылады.
3. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгіленсе, халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

2-тарау. Микрокредиттер беру

3-бап. Микрокредиттер беру

1. Микроқаржы ұйымы бір қарыз алушыға тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген айлық есептік көрсеткіштің сегіз мың еселенген мелшерінен аспайтын мөлшерде микрокредиттер береді.
2. Осы Заң талаптарын сақтай отырып, микрокредит беру тәртібі мен шарттары микроқаржы ұйымының жоғары органы бекіткен микрокредиттер беру ережесінде және микрокредит беру туралы шартта белгіленеді.
Микроқаржы ұйымы өзінің микрокредиттер беру жөніндегі қызметін микрокредиттер беру ережесі бар болғанда жүзеге асырады.
3. Берілген микрокредитті пайдаланғаны үшін сыйақы ставкасы микрокредиттің берілу мерзіміне қарамастан, бір жылға қайта есептеуде көрсетіледі.
4. Микроқаржы ұйымы микрокредит беруге байланысты комиссияны, сыйақыны және өзге де төлемдерді микрокредит берілгеннен кейін немесе беру сәтінде өндіріп алады.

4-бап. Микрокредит беру туралы шарт

1. Микрокредит беру туралы шарт жазбаша нысанда жасалады, оның бір данасын микроқаржы ұйымы қарыз алушының кредиттік дерекнамасында сақтайды.
2. Қарыз алушының өзі туралы және жасалатын мәміле (микрокредит алу) туралы мәліметтерді, сондай-ақ тараптардың өз міндеттемелерін орындауына байланысты ақпаратты кредиттік тарихтың деректер базасына беруге жазбаша келісімінің болуы микроқаржы ұйымының микрокредит беруі туралы шарттың міндетті талабы болып табылады.
3. Микрокредит беру туралы шартта:
1) микроқаржы ұйымының толық атауы мен қарыз алушының тегі, аты және бар болса әкесінің аты немесе толық атауын қоса алғанда, микроқаржы ұйымы және қарыз алушы туралы мәліметтер;
2) микрокредиттің мақсаты, микрокредиттің мақсатты пайдаланылуын бақылауды жүзеге асыру талаптары мен тәртібі (мақсатты микрокредит беру кезінде);
3) берілетін микрокредиттің жалпы сомасы;
4) микрокредитті өтеу мерзімдері;
5) микрокредитті өтеу тәсілі (қолма-қол ақшамен не қолма-қол ақшасыз тәртіппен, біржолғы не бөлшектеп);
6) микроқаржы ұйымының ішкі қағидасына сәйкес айқындалған микрокредитті өтеу әдісі. Бұл ретте міндетті түрде қарыз алушыға микрокредит беру туралы шартта белгіленген кезеңділікпен есептелген, микрокредитті өтеудің мынадай әдістерімен:
микрокредит бойынша берешекті өтеу негізгі борыш бойынша төлемдердің тең сомалары және негізгі борыш қалдығы кезеңі үшін есептелген сыйақы кіретін, азайып отыратын төлемдермен жүзеге асырылатын дифференциалды төлемдер әдісімен;
микрокредит бойынша берешекті өтеу негізгі борыш бойынша ұлғайып отыратын төлемдер және негізгі борыш қалдығы кезеңі үшін есептелген сыйақы бойынша азайып отыратын төлемдер кіретін, микрокредиттің бүкіл мерзімі бойына тең төлемдермен жүзеге асырылатын аннуитеттік төлемдер әдісімен өтеу кестелерінің жобалары ұсынылуы тиіс. Алғашқы және соңғы төлемнің мөлшерлері басқаларынан ерекшеленуі мүмкін;
7) микрокредит беру туралы шарттың нөмірі мен жасалған күні, микрокредитті өтеу және сыйақы сомалары қамтылған кезекті төлемдерді өтеу күндері және мөлшерлері, келесі өтеу күніне микрокредит сомасының қалдықтары, сондай-ақ микрокредит беру туралы шартқа қол қойылған күнгі микрокредиттің және сыйақының жалпы сомасы көрсетілген микрокредит беру туралы шарттың екі тарабы да қол қойған микрокредитті өтеу кестесі;
8) микрокредит беру туралы шарт бойынша (ол бар болса) қарыз алушының міндеттемелерді орындауын қамтамасыз ету;
9) микрокредит бойынша сыйақы ставкаларының мөлшері, оның ішінде осы Заңның 5-бабында белгіленген тәртіппен есептелген жылдық сыйақы ставкасының және жылдық тиімді сыйақы ставкасының мөлшері (микрокредиттің нақты құны);
10) тараптардың жауаптылығы;
11) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де шарттар қамтылады.
4. Мақсатты микрокредит беру жағдайларында микроқаржы ұйымы микрокредит беру туралы шартта белгіленген тәртіппен оның мақсатты пайдаланылуын бақылауды жүзеге асырады, ал қарыз алушы микроқаржы ұйымының мұндай бақылауды жүзеге асыру мүмкіндігін қамтамасыз етуге міндетті.
Қарыз алушы микрокредитті мақсатты пайдалану жөніндегі міндеттерді, сондай-ақ осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген міндетті орындамаған кезде микроқаржы ұйымы микрокредит беру туралы шартты микрокредиттің берілмеген бөлігіне сәйкес орындаудан бас тартады және қарыз алушыдан микрокредитті және ол бойынша пайдаланылған кредит бөлігінде сыйақыны мерзімінен бұрын қайтаруға күш салады.

5-бап. Микрокредит бойынша жылдық тиімді сыйақы ставкасы

1. Жылдық тиімді сыйақы ставкасы - микрокредитті бергені, қызмет көрсеткені және оны өтегені (қайтарғаны) үшін микроқаржы ұйымына төленуі тиіс сыйақыны, бар болса — комиссиялық және өзге де төлемдерді қамтитын, қарыз алушының шығыстарын ескере отырып есептелетін микрокредит бойынша анық, жылдық, тиімді, салыстырмалы түрде есептелген сыйақы ставкасы.
Микрокредит бойынша жылдық тиімді сыйақы ставкасының мөлшері уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде айқындалған шекті мөлшерден аспауы тиіс.
2. Микроқаржы ұйымдары жылдық тиімді сыйақы ставкасын микрокредит беру туралы шарттың сыйақы ставкасының мөлшері көрсетілетін тармағында көрсетеді.
3. Берілетін микрокредиттер бойынша жылдық тиімді сыйақы ставкасын есептеу тәртібі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде айқындалады.
4. Микрокредит бойынша жылдық тиімді сыйақы ставкасын есептеу кезінде:
1) микрокредитті өтеудің бүкіл мерзімі ішіндегі микрокредит бойынша сыйақы;
2) комиссиялық және өзге де төлемдер - микрокредит беру туралы шартқа сәйкес микроқаржы ұйымына төленуі тиіс микрокредитті алуға, пайдалануға және өтеуге (қайтаруға) байланысты, микрокредит беру туралы шарт жасасқан сәтте мөлшері мен төлеу мерзімдері белгілі болған қарыз алушының шығыстары ескеріледі.
5. Микрокредит бойынша жылдық тиімді сыйақы ставкасын есептеу кезінде:
1) тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл), оның ішінде қарыз алушының микрокредит беру туралы шарттың талаптарын сақтамағаны үшін;
2) микрокредитке қызмет көрсету бойынша микрокредит беру туралы шартта көзделген, көлемі және (немесе) төлеу мерзімдері шарт жасасқан күні белгісіз болған және қарыз алушының шешіміне және (немесе) оны төлеу тәртібіне (микрокредитті мерзімінен бұрын толық немесе ішінара өтеу) байланысты болған төлемдер ескерілмейді.
6. Қарыз алушының ақшалай міндеттемелерінің сомасын (мөлшерін) және (немесе) оларды төлеу мерзімін өзгертуге әкеп соғатын микрокредит беру туралы шарттың талаптары өзгерген кезде жылдық тиімді сыйақы ставкасының нақтыланған мәнін есептеу микрокредит беру туралы шарттың қолданылу мерзімі басталғанда қарыз алушы жүргізген микрокредит бойынша төлемдер ескерілмей, талаптары өзгертілетін күнгі микрокредитті өтеудің қалған мерзіміндегі берешек қалдығына қарай жүргізіледі.

6-бап. Қарыз алушының микрокредит беру туралы шарт бойынша
міндеттемелерді орындауын қамтамасыз ету

Қарыз алушының микрокредит беру туралы шарт міндеттемелерін орындауы Қазақстан Республикасының заңнамасында немесе микрокредит беру туралы шартта көзделген тәсілдермен қамтамасыз етіледі.

7-бап. Микроқаржы ұйымының құқықтары мен міндеттері

1. Микроқаржы ұйымы:
1) қамтамасыз етілген, не қамтамасыз етілмеген микрокредиттер беруге, оның ішінде берілген микрокредитке Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мүлікті кепілге қабылдауға;
2) қарыз алушыдан (өтініш берушіден) микрокредит беру туралы шартты жасау және ол бойынша міндеттемелерді орындау үшін қажет құжаттар мен мәліметтерді сұратуға;
3) Қазақстан Республикасының заңдарына және микрокредит беру туралы шартқа сәйкес өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.
2. Микроқаржы ұйымы:
1) орналасқан жері өзгерген не атауы өзгерген жағдайда бұл туралы уәкілетті органды, сондай-ақ қарыз алушыларды микроқаржы ұйымының және оның қарыз алушыларының орналасқан жері бойынша екі баспа басылымында, мемлекеттік және орыс тілдерінде тиісті ақпарат жариялау жолымен, не мұндай өзгерістер болған күннен бастап күнтізбелік отыз күннен кеш емес мерзімде әрбір қарыз алушыны жазбаша хабарландыру жолымен жазбаша хабардар етуге;
2) микрокредиттер беру ережесінің көшірмесін микроқаржы ұйымының клиенттері үшін оны көзбен шолуға және танысуға қолжетімді жерде орналастыруға;
3) қарыз алушы (өтініш беруші) ол микрокредит алғанға дейін микрокредит алуға және оны қызмет көрсетуге байланысты шығындар туралы хабардар етуге;
4) қарыз алушыны (өтініш берушіні) микрокредит алуға байланысты оның құқықтары мен міндеттері туралы хабардар етуге;
5) микрокредит беру құпиясын сақтауға;
6) уәкілетті орган белгілеген пруденциалдық нормативтерді және сақталуы міндетті өзге де нормалар мен лимиттерді, оларды есептеу әдістемесін сақтауға;
7) уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерін орындауға;
8) уәкілетті орган көздеген мерзімдерде және тәртіпте уәкілетті органға есептілік ұсынуға;
9) уәкілетті орган анықтаған Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылықты жоюға;
10) он бес жұмыс күні ішінде уәкілетті органды осы Заңның 14-бабы 3-тармағының 2), 7) тармақшаларында көзделген құжаттарға енгізілген өзгерістер туралы жазбаша хабардар етуге;
11) акционерлік қоғамның ұйымдастыру-құқықтық нысанында құрылғаны - жылдық қаржылық есептілік аудитін жүргізуге және аудиторлық есептің көшірмесін және аудиторлық ұйымның ұсынымдарын оларды аудиторлық ұйымнан алған күннен бастап күнтізбелік отыз күн ішінде уәкілетті органға ұсынуға;
12) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өзге де талаптарды сақтауға міндетті.
3. Микроқаржы ұйымының:
1) бір жақты тәртіпте сыйақы ставкаларын (оларды төмендету жағдайларын қоспағанда) және (немесе) микрокредитті өтеу тәсілі мен әдісін, сондай-ақ микрокредит беру туралы шартқа қол қойған күні қолданыста болған, микрокредиттерді беруге және оларға қызмет көрсетуге байланысты тарифтер мен комиссиялардың мөлшерлерін (оларды төмендету жағдайларын қоспағанда) өзгертуге;
2) жеке тұлға болып табылатын, микроқаржы ұйымына микрокредит сомасын толығымен немесе ішінара мерзімінен бұрын қайтарған және кемінде күнтізбелік он күн бұрын микроқаржы ұйымын осындай ниеті туралы алдын ала жазбаша хабардар еткен қарыз алушыға микрокредитті мерзімінен бұрын қайтарғаны үшін айыппұл санкцияларын қолдануға құқығы жоқ.

8-бап. Микроқаржы ұйымы өтініш берушісінің құқықтары
мен міндеттері

1. Өтініш беруші:
1) микроқаржы ұйымының микрокредиттер беру қағидасымен, микроқаржы ұйымының микрокредиттер беру тарифтерімен танысуға;
2) микрокредитті алуға, оған қызмет көрсетуге және оны қайтаруға байланысты барлық төлемдер туралы ақпаратты қоса алғанда, микрокредит беру тәртібі мен шарттары туралы толық және анық ақпарат алуға;
3) микрокредит беру туралы шартқа қол қоюдан бас тартуға құқылы.
2. Өтініш беруші микроқаржы ұйымына осы Заңның 20-бабының 3 және 5-тармақтарында айқындалған, микрокредит беру туралы шартқа және қарыз алушының міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз ететін шарттарға қол қою үшін қажетті құжаттар мен мәліметтерді ұсынады.
3. Өтініш берушінің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де құқықтары мен міндеттері бар.

9-бап. Микроқаржы ұйымының қарыз алушысының құқықтары
мен міндеттері

1. Қарыз алушының:
1) микроқаржы ұйымының микрокредиттер беру қағидасымен, микроқаржы ұйымының микрокредиттер беру тарифтерімен танысуға;
2) алған микрокредитті микрокредит беру туралы шартта белгіленген тәртіпте және талаптарда пайдалануға;
3) өз құқықтарын Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіпте қорғауға, бұл ретте шарттардың осы құқықты алып тастау туралы талаптары жарамсыз деп танылады;
4) микроқаржы ұйымына микрокредит беру туралы шарт бойынша берілген микрокредит сомасын мерзімінен бұрын толығымен немесе ішінара қайтаруға;
5) Қазақстан Республикасының заңнамасында және микрокредит беру туралы шартта көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқығы бар.
2. Қарыз алушы:
1) алған микрокредитті қайтаруға және ол бойынша есептелген сыйақыны микрокредит беру туралы шартта белгіленген мерзімдерде және тәртіпте төлеуге;
2) микроқаржы ұйымы осы Заңға сәйкес сұрататын құжаттар мен мәліметтерді беруге;
3) Қазақстан Республикасының заңнамасында және микроқаржы ұйымымен жасалған шарттарда көзделген өзге де талаптарды орындауға міндетті.

10-бап. Микрокредит беру туралы шарт бойынша
міндеттемелерді тоқтату

Микрокредит беру туралы шарт бойынша міндеттемелер Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында көзделген негіздер бойынша тоқтатылады.

3-тарау. Микроқаржы ұйымдарын құру және олардың қызметі

11-бап. Микроқаржы ұйымының құқықтық жағдайы

1. Микроқаржы ұйымы шаруашылық серіктестіктің немесе акционерлік қоғамның ұйымдастыру-құқықтық нысанында құрылуы мүмкін.
2. Осы баптың 3-тармағында көзделген жағдайды қоспағанда, микроқаржы ұйымына бағалы қағаздар шығаруға тыйым салынады.
3. Акционерлік қоғамның ұйымдастыру-құқықтық нысанында құрылған микроқаржы ұйымының Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес акциялар шығаруға құқығы бар.

12-бап. Микроқаржы ұйымының жарғылық капиталын
қалыптастыру

1. Микроқаржы ұйымының құрылтайшылары құрылатын микроқаржы ұйымының жарғылық капиталының ең төменгі мөлшерін оны мемлекеттік тіркеу сәтінде толық төлеуге міндетті.
2. Микроқаржы ұйымының жарғылық капиталының ең төменгі мөлшері уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді.
3. Микроқаржы ұйымының жарғылық капиталы тек қана Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен ақшалай төленеді.

13-бап. Микроқаржы ұйымының атауы

1. Микроқаржы ұйымының толық атауында міндетті түрде «микроқаржы ұйымы» деген сөздер болуы тиіс.
2. Микроқаржы ұйымының қысқартылған атауында міндетті түрде «МҚҰ» аббревиатурасы болуы тиіс.
3. Микроқаржы ұйымы ретінде тіркелмеген заңды тұлғаның атауында «микроқаржы ұйымы» деген сөздерді, ол микрокредиттер беру жөніндегі қызметті жүзеге асырады деп болжайтын олардың туынды сөздерін немесе «МҚҰ» аббревиатурасын пайдалануға құқығы жоқ.

14-бап. Микроқаржы ұйымдарын есептік тіркеу

1. Микроқаржы ұйымы осы Заңда және уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген тәртіпте уәкілетті органда есептік тіркеуден өтеді.
2. Аяқталған соңғы үш қаржы жылының әрқайсысында микрокредиттер беру бойынша шығынсыз қызметті жүзеге асыру әділет органдарында микроқаржы ұйымы ретінде қайта тіркелген микроқаржы ұйымын есептік тіркеуге жіберуге негіздеме болып табылады.
3. Микроқаржы ұйымы есептік тіркеуден өту үшін уәкілетті органға:
1) өтініш;
2) микроқаржы ұйымы жарғысының және микроқаржы ұйымын заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің нотариалды куәландырылған көшірмесін;
3) ең төменгі мөлшері уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген жарғылық капиталдың төленгенін растайтын құжаттардың көшірмелерін;
4) бар болса - микроқаржы ұйымының директорлар кеңесі бекіткен ішкі аудит қызметі туралы (микроқаржы ұйымы акционерлік қоғамның ұйымдастыру-құқықтық нысанында құрылған жағдайда) немесе ішкі бақылау қызметі (микроқаржы ұйымы шаруашылық серіктестіктің ұйымдастыру-құқықтық нысанында құрылған жағдайда) туралы ережені;
5) тегін, атын және бар болса әкесінің атын және олардың атқарып отырған қызметтерін көрсете отырып, қызметкерлердің штат кестесінің көшірмесін;
6) микроқаржы ұйымы қызметінің стратегиясын, микроқаржы ұйымы бағдарланған нарық сегментінің анықтамасын, қызмет түрлерін, маркетинг жоспарын (клиентураны қалыптастыру), ұйымның қызметін қаржыландыру көздерін, микроқаржы ұйымының оның қызметінің жоспарына сәйкес келетін ұйымдастырушылық құрылымды иеленуін, қызметін дамытудың перспективалық жоспарын көрсететін алғашқы үш қаржы жылындағы (операциялық жылдағы) кірістері мен шығыстарының болжамын ашып көрсететін бизнес-жоспарды;
7) микроқаржы ұйымы акционерлік қоғамның ұйымдастыру-құқықтық нысанында құрылған жағдайда - акционерлер (қатысушылар), лауазымды тұлғалар, бас бухгалтер туралы, микроқаржы ұйымы шаруашылық серіктестік нысанында құрылған жағдайда - атқарушы органның бірінші басшысы (мүшелері), бас бухгалтер туралы, өтініш берген күннің алдындағы күнгі жағдай бойынша мәліметтерді;
8) микрокредиттер беру қағидасының көшірмесін;
9) «Қазақстан Республикасындағы кредиттік бюролар және кредиттік тарихты қалыптастыру туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жасалған ақпарат беру туралы шарттың көшірмесін ұсынады.
4. Уәкілетті орган есептік тіркеуден өтуге арналған өтінішті Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінің және уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінің талаптарына сәйкес келетін құжаттардың толық пакеті ұсынылған күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде қарастырады.
5. Осы баптың 4-тармағында белгіленген мерзімде уәкілетті орган микроқаржы ұйымын микроқаржы ұйымдарының тізіліміне енгізуге және оны осы шешім туралы хабардар етуге не есептік тіркеуден бас тарту себептері туралы жазбаша түрде дәлелді жауап беруге міндетті.
6. Уәкілетті орган микроқаржы ұйымдарының тізілімін уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген тәртіпте жүргізеді.

15-бап. Микроқаржы ұйымдарын есептік тіркеуден бас
тарту негіздері

Микроқаржы ұйымдарын есептік тіркеуден бас тарту:
1) ұсынылған құжаттар осы Заңның 14-бабының 3-тармағында белгіленген талаптарға сәйкес келмеген;
2) шынайы емес мәліметтер ұсынылған және осы Заңның 14-бабының 3-тармағында көрсетілген құжаттарда көрсетілуі тиіс ақпарат ұсынылмаған;
3) егер микроқаржы ұйымы әділет органдарында мемлекеттік тіркеуден (қайта тіркеуден) өткен күнінен бастап бір жыл ішінде есептік тіркеуден өту туралы өтініш жасамаған жағдайларда жүргізіледі.

16-бап. Микроқаржы ұйымдарының тізілімінен шығару
негіздемелері

1. Микроқаржы ұйымы:
1) қызметті осы Заңның, өзге заңнамалық актілердің, сондай-ақ уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінің нормаларын жүйелі түрде бұза отырып (кейінгі күнтізбелік он екі ай ішінде үш және одан көп рет) жүзеге асыруы;
2) пруденциалдық нормативтерді және (немесе) басқа да сақталуы міндетті нормалар мен лимиттерді жүйелі түрде бұзуы (кейінгі күнтізбелік он екі ай ішінде үш және одан көп рет);
3) уәкілетті органға есептілікті жүйелі түрде ұсынбауы (кейінгі күнтізбелік он екі ай ішінде үш және одан көп рет);
4) есептілікті және мәліметтерді анық емес екенін біле тұра әдейі ұсынуы;
5) уәкілетті органның жазбаша нұсқамаларын жүйелі түрде орындамауы (бірінен соң бірі күнтізбелік он екі ай ішінде үш және одан көп рет);
6) осы Заңның 19-бабында көзделген қызметті қоспағанда, микроқаржы ұйымдары үшін тыйым салынған және шектелген қызметті жүзеге асыруы;
7) микроқаржы ұйымының қызметті микроқаржы ұйымдарының тізіліміне қосылған күннен бастап қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде жүзеге асырмауы;
8) соттың микроқаржы ұйымының қызметін тоқтату туралы шешім қабылдауы;
9) микроқаржы ұйымының қайта ұйымдастыру немесе тарату жолымен өз қызметін ерікті тоқтату туралы шешім қабылдауы. Бұл ретте микроқаржы ұйымы микроқаржы ұйымдарының тізілімінен шығару туралы өтініш бергенге дейін өзінің барлық міндеттемелерін орындауы тиіс. Өтінішке бір мезгілде барлық міндеттемелердің орындалғанын растау туралы хат қоса беріледі;
10) микроқаржы ұйымының тексеру жүргізуге, оны белгіленген мерзімдерде жүргізуге мүмкіндік болмауына әкеп соғатын бірнеше рет (тексеру барысында екі және одан көп) кедергі жасауы жағдайларында микроқаржы ұйымдарының тізілімінен шығарылады.
2. Микроқаржы ұйымдарының тізілімінен шығарылған жағдайда уәкілетті орган шығарылған күннен бастап күнтізбелік он төрт күн ішінде микроқаржы ұйымын бұл туралы жазбаша хабардар етеді.
3. Мүдделі тұлға уәкілетті органның микроқаржы ұйымдарының тізілімінен шығару туралы шешіміне Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіпте шағымдана алады.
Уәкілетті органның микроқаржы ұйымдарының тізілімінен шығару туралы шешімдеріне шағымдану осы шешімдердің орындалуын тоқтата алмайды.
4. Уәкілетті органның микроқаржы ұйымының микроқаржы ұйымдарының тізілімінен шығарылғаны туралы жазбаша хабарламасын алғаннан кейін оның жаңа микрокредиттер беруіне тыйым салынады.
5. Микроқаржы ұйымдарының тізілімінен шығарылған жағдайда микроқаржы ұйымының басқару органдары уәкілетті орган микроқаржы ұйымдарының тізілімінен шығарылғаны туралы хабарландырған сәттен бастап күнтізбелік отыз күн ішінде микроқаржы ұйымын қайта ұйымдастыру не тарату туралы шешім қабылдауға міндетті.

17-бап. Микрокредиттер беру қағидасы

Микрокредиттер беру қағидасында мынадай мәліметтер:
1) микрокредит алуға арналған өтінішті беру тәртібі және оны қарау тәртібі;
2) микрокредит беру туралы шартты және кепіл шартын (ол бар болса) жасау тәртібі;
3) микрокредиттердің шекті сомалары және беру мерзімдері;
4) берілетін микрокредиттер бойынша сыйақы ставкаларының шекті мөлшері;
5) берілген микрокредиттер бойынша сыйақы төлеу тәртібі;
6) микроқаржы ұйымына берілетін қамтамасыз етуге (ол бар болса) қойылатын талаптар;
7) осы Заңның 5-бабына сәйкес микрокредит бойынша жылдық тиімді сыйақы ставкасын есептеудің жалпы әдістемесі;
8) микроқаржы ұйымдарының осы Заңның 7-бабы 2-тармағының 1) тармақшасында көзделген ақпаратты қарыз алушыларға хабарлау тәсілдері қамтылуы тиіс.
Микрокредиттер беру қағидасында сондай-ақ микрокредиттер берудің өзге талаптары және Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келмейтін мәліметтер қамтылуы мүмкін.

18-бап. Ішкі аудит (бақылау) қызметі

1. Акционерлік қоғамның ұйымдастыру-құқықтық нысанында құрылған микроқаржы ұйымы өзінің қаржы-шаруашылық қызметін бақылауды жүзеге асыру үшін ішкі аудит қызметін құруы мүмкін.
2. Шаруашылық серіктестіктің ұйымдастыру-құқықтық нысанында құрылған микроқаржы ұйымы өзінің қаржы-шаруашылық қызметін бақылауды жүзеге асыру үшін ішкі бақылау қызметін құруы мүмкін.
3. Ішкі аудит (бақылау) қызметінің жұмыс тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасында, сондай-ақ қағидаларда, ережеде және микроқаржы ұйымының ішкі қызметін реттейтін өзге де құжаттарда айқындалады.

19-бап. Микроқаржы ұйымдары қызметінің қосымша түрлері

1. Микроқаржы ұйымдары микрокредиттерді беру жөніндегі қызметіне қосымша мынадай қызмет түрлерін:
1) Қазақстан Республикасының резиденттерінен және резидент еместерінен қарыз (азаматтардан кәсіпкерлік қызмет ретінде қарыз түрінде ақша тартуды қоспағанда) және гранттар тарту;
2) уақытша еркін активтерді мемлекеттік бағалы қағаздарға, борыштық бағалы қағаздарға, екінші деңгейдегі банктердің депозиттеріне және осы Заңның талаптарына қайшы келмейтін басқа да тәсілдермен орналастыру;
3) микрокредитті қамтамасыз ету ретінде алынған кепілге салынған мүлікті Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген тәртіпте пайдалану және иелік ету;
4) кредиттік бюролардың, микроқаржы ұйымдарының, банкноттарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау жөніндегі қызметтер көрсететін ұйымдардың және күзет қызметіне лицензиясы бар ұйымдардың акцияларын немесе жарғылық капиталына қатысу үлесін сатып алу;
5) өзінің мүлкін сату;
6) микрокредиттер беру жөніндегі қызметке байланысты мәселелер бойынша консультациялық қызметтер көрсету;
7) өзінің мүлкін жалға беру;
8) лизинг қызметін жүзеге асыру;
9) өтеусіз және ақылы негізде оқыту;
10) микроқаржы ұйымдары қызметінің мәселелері жөніндегі арнайы әдебиетті кез келген ақпарат тасымалдауышта өткізу;
11) Қазақстан Республикасының резидент сақтандыру ұйымдарының атынан және тапсырмасы бойынша сақтандыру агенті ретінде сақтандыру шартын жасау;
12) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес электрондық ақша эмитентінің агенті функцияларын жүзеге асыруға құқығы бар.
2. Микроқаржы ұйымдарына осы Заңда көзделмеген өзге кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға тыйым салынады.

20-бап. Берілген микрокредит бойынша құжаттама жүргізу
тәртібі

1. Микроқаржы ұйымы әрбір берілген микрокредитті жүргізілуі электрондық түрде немесе қағаз тасымалдауышта жүзеге асырылатын қарыз алушылардың тіркеу журналында тіркейді.
2. Микрокредит алу үшін өтініш беруші (қарыз алушы) осы баптың 3-тармағында көзделген құжаттарды ұсынады.
3. Микроқаржы ұйымы әрбір қарыз алушы немесе берілген микрокредит бойынша қарыз алушының аталған микроқаржы ұйымында микрокредит беру туралы алғашқы шартқа қол қойған күнінен бастап қалыптасатын кредиттік дерекнама жүргізеді.
Кредиттік дерекнамада:
1) микрокредитті пайдалану мақсаты туралы (мақсатты микрокредит берілген жағдайда), қарыз алушының микрокредитті өтеу және сыйақы төлеу жөніндегі міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз етуге өткізетін, құны көрсетілген мүлкі туралы не қамтамасыз етудің болмауы туралы мәліметтер бар өтініш;
2) заңды тұлға - қарыз алушының уәкілетті органының микрокредит алу шешімі;
3) заңды тұлға - кепіл берушінің уәкілетті органының қарыз алушы міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз етуге кепіл нысанасын беру шешімі;
4) қарыз алушының нотариалды куәландырылған құрылтай құжаттарының көшірмелері (заңды тұлғалар үшін);
5) қарыз алушының жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі (жеке тұлғалар үшін);
6) қарыз алушы өкілінің микрокредит беру туралы шартқа қол қою өкілеттігін растайтын құжаттар;
7) микрокредит беру туралы шарт;
8) егер берілген микрокредит мүлік кепілімен қамтамасыз етілген жағдайда - кепіл туралы шарт, мүлікке меншік құқығын растайтын құжаттардың көшірмелері, ал мүлік кепілін міндетті түрде тіркеген жағдайда - мүлік кепілінің тіркелу фактісін растайтын құжаттар;
9) егер берілген микрокредит кепілдікпен және (немесе) кепілдемемен қамтамасыз етілген жағдайда - кепілдік, кепілдеме шарты және заңды тұлға -кепілдік немесе кепілдеме берушінің уәкілетті органының қарыз алушы міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз етуге кепілдік немесе кепілдеме беру туралы шешімі қамтылады.
4. Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда мемлекеттік тіркеуге жататын мүлік кепілі осы мүлікті мемлекеттік тіркеуді жүзеге асыратын органда тіркелуі тиіс.
5. Міндеттемесінің орындалуы кепілдікпен немесе кепілдемемен қамтамасыз етілген микрокредит бойынша кредиттік дерекнамаға мынадай қосымша құжаттар:
1) кепілдік немесе кепілдеме шарты;
2) кепілдік беруші атынан кепілдік беру шартына немесе кепілдеме беруші атынан кепілдеме шартына қол қоятын өкілдің өкілеттігін растайтын құжаттар қоса беріледі.
6. Микрокредит бойынша берешектің толық немесе ішінара өтелгенін растайтын құжаттар (немесе олардың көшірмелері) кредиттік дерекнамаға қоса берілуі және микрокредитті өтеу көзі (қарыз алушы аударған не кепілге салынған мүлікті сатудан түскен ақша) көрсетілуі тиіс.

21-бап. Микрокредит беру құпиясы

1. Микрокредит беру құпиясы қарыз алушылар, микрокредиттердің мөлшерлері туралы, қарыз алушыға қатысты микрокредит беру туралы шарттың өзге де талаптары туралы және микроқаржы ұйымының операциялары туралы (микрокредиттер беру ережесін қоспағанда) мәліметтерді қамтиды.
Тарату барысындағы микроқаржы ұйымының микрокредит беру туралы жасалған шарттары жөніндегі мәліметтер микрокредит беру құпиясына жатпайды.
2. Микроқаржы ұйымдары микрокредит беру құпиясына кепілдік береді.
3. Микрокредит беру құпиясы берілген микрокредиттер бойынша Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес тек қана қарыз алушыға, кредиттік бюроға, қарыз алушының жазбаша келісімі негізінде үшінші тұлғаға, сондай-ақ осы баптың 4 және 5-тармақтарында көрсетілген тұлғаларға ашылуы мүмкін.
4. Қарыз алушылар, микрокредиттердің мөлшерлері туралы, микрокредит беру туралы шарттың қарыз алушыға қатысты өзге де талаптары туралы, микроқаржы ұйымы жүргізетін операциялар туралы мәліметтер:
1) анықтау және алдын ала тергеу органдарына: олар жүргізіп жатқан қылмыстық істер бойынша мөрмен расталған және прокурор санкция берген жазбаша сұрату негізінде;
2) соттарға: олар жүргізіп жатқан істер бойынша соттың ұйғарымы, қаулысы, шешімі және үкімі негізінде;
3) атқарушылық іс жүргізу органдарына және жеке сот орындаушыларына: өздері жүргізіп жатқан атқару өндірісінің істері бойынша атқарушылық іс жүргізу органының мөрімен немесе жеке сот орындаушысының мөрімен расталған, сот орындаушысының сот санкция берген қаулысы негізінде;
4) прокурорға: оның құзыреті шегінде өзінің қарауында жатқан материал бойынша тексеру өндірісі туралы қаулы негізінде;
5) салық органдарына: тексерілетін тұлғаға салық салуға байланысты мәселелер бойынша ұйғарым негізінде;
6) қарыз алушының өкілдеріне: нотариалды куәландырылған сенімхат негізінде беріледі.
5. Қарыз алушы, микрокредит мөлшері туралы, микрокредит беру туралы шарттың қарыз алушыға қатысты өзге де талаптары жөніндегі мәліметтер қарыз алушы қайтыс болған жағдайда, осы баптың 4-тармағында көзделген тұлғаларды қоспағанда, жазбаша сұрату негізінде:
1) қарыз алушы өсиетте көрсеткен тұлғаларға;
2) нотариустарға: нотариус мөрімен расталған өздері жүргізіп жатқан мұрагерлік істер бойынша оның жазбаша сұратуы негізінде беріледі. Нотариустың жазбаша сұратуына қайтыс болуы туралы куәліктің көшірмесі қоса берілуі тиіс;
3) шетелдік консулдық мекемелерге: олар жүргізіп жатқан мұрагерлік істер бойынша беріледі.

22-бап. Бухгалтерлік есепті жүргізу және қаржылық
есептілікті жасау

1. Микроқаржы ұйымының бухгалтерлік есепті жүргізуі және қаржылық есептілікті жасауы, бухгалтерлік есепті жүргізуді автоматтандыруы уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес жүзеге асырылады.
2. Акционерлік қоғамның ұйымдастыру-құқықтық нысанында құрылған микроқаржы ұйымдары жылдық қаржылық есептілікті уәкілетті орган белгілеген тәртіпте және мерзімдерде жариялайды.

23-бап. Құжаттарды сақтау

Микроқаржы ұйымының қызметіне байланысты құжаттарды сақтау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

24-бап. Микрокредиттер беру жөніндегі қызметке және
шындыққа сай келмейтін жарнамаға тыйым салу

1. Банктерді және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарды қоспағанда, микроқаржы ұйымдары ретінде тіркелмеген заңды тұлғалардың микрокредиттер беру жөніндегі кәсіпкерлік қызметті жүзеге; асыруға құқығы жоқ.
2. Микроқаржы ұйымдарына өздерінің қызметі туралы оны жариялау күнінде шындыққа сай келмейтін жарнама беруге тыйым салынады.

25-бап. Микроқаржы ұйымдарын қайта ұйымдастыру және тарату

Микроқаржы ұйымдарын қайта ұйымдастыру және тарату Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген тәртіпте жүзеге асырылады.

4-тарау. Микроқаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу, бақылау және қадағалау

26-бап. Микроқаржы ұйымы үшін белгіленетін пруденциалдық
нормативтер және сақталуы міндетті өзге де
нормалар мен лимиттер

1. Пруденциалдық нормативтердің және сақталуы міндетті өзге де нормалар мен лимиттердің құрамына:
1) жарғылық капиталдың ең төменгі мөлшері;
2) меншікті капиталдың ең төменгі мөлшері;
3) меншікті капиталдың жеткіліктілігі кіреді.
2. Микроқаржы ұйымдары жүргізілетін операциялардың сипаты мен
ауқымына сәйкес өз қызметінің бақылануын және оның сенімділігін тиісті деңгейде қамтамасыз ету мақсатында уәкілетті орган белгілейтін тәртіпте және талаптарда оларға қарсы провизиялар (резервтер) құра отырып, берілген микрокредиттер бойынша активтерді және шартты міндеттемелерді жіктеуді жүзеге асыруға міндетті.
3. Уәкілетті орган қосымша пруденциалдық нормативтерді және сақталуы міндетті өзге де нормалар мен лимиттерді белгілеуге құқылы.

27-бап. Уәкілетті органның құзыреті

1. Уәкілетті орган микроқаржы ұйымына қатысты мынадай өкілеттіктерді жүзеге асырады:
1) есептік тіркеуді жүргізеді;
2) микроқаржы ұйымдарының тізілімін жүргізеді;
3) пруденциалдық нормативтерді және микроқаржы ұйымының сақтауы міндетті басқа да нормалар мен лимиттерді және оларды есептеу әдістемесін белгілейді;
4) нормативтік құқықтық актілерді шығарады;
5) микроқаржы ұйымының есептілік беру тізбесін, нысандарын, табыс ету мерзімдері мен тәртібін белгілейді;
6) микроқаржы ұйымының қызметіне тексеру жүргізеді;
7) бухгалтерлік есептің жүргізілуін автоматтандыруға қойылатын талаптарды белгілейді;
8) ықпал ету шараларын қолданады;
9) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіпте әкімшілік іс қозғайды;
10) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

28-бап. Микроқаржы ұйымына қолданылатын ықпал ету шаралары
және оларды қолдану негіздері

1. Микроқаржы ұйымы пруденциалдық нормативтерді және сақталуы міндетті басқа да нормалар мен лимиттерді, уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерін бұзған, микроқаржы ұйымы лауазымды адамдарының және қызметкерлерінің заңсыз іс-әрекеттері немесе әрекетсіздігі анықталған жағдайда, уәкілетті орган осы бапта белгіленген ықпал ету шараларын қолдана алады. Ықпал ету шараларына шектеулі ықпал ету шаралары мен санкциялар жатады.
2. Уәкілетті орган шектеулі ықпал ету шаралары ретінде микроқаржы ұйымына мынадай шектеулі шараларды қолдануға:
1) міндеттеме-хат талап етуге;
2) орындалуы міндетті жазбаша нұсқама беруге;
3) жазбаша ескерту шығаруға;
4) жазбаша келісім жасауға құқылы.
Микроқаржы ұйымының міндеттеме-хатында орын алып отырған кемшіліктерді мойындау фактісі және микроқаржы ұйымы басшысының жоспарланған шаралар тізбесін көрсете отырып, оларды қатаң белгіленген мерзімде жою бойынша кепілдігі болуы тиіс.
Уәкілетті органның жазбаша нұсқамасы - анықталған кемшіліктерді белгіленген мерзімде жоюға бағытталған түзету шараларын қабылдау туралы микроқаржы ұйымына берілген нұсқау. Уәкілетті органның жазбаша нұсқамасына сотта шағым жасау оның орындалуын тоқтатпайды.
Қазақстан Республикасының заңнамасын микроқаржы ұйымының бұзғанына ұқсас бұзушылықты (бұзушылықтарды) уәкілетті орган анықтаған немесе орын алып отырған кемшіліктер уәкілетті орган белгілеген мерзімде жойылмаған жағдайда, жазбаша ескерту осы баптың 4-тармағында көзделген санкцияларды микроқаржы ұйымына қолдану мүмкіндігі туралы уәкілетті органның хабарламасы болып табылады.
Жазбаша келісім - уәкілетті орган мен микроқаржы ұйымы арасында анықталған кемшіліктерді тез арада жою қажеттігі туралы және оған байланысты бірінші кезектегі шараларды бекіту туралы жасалған келісім.
Жазбаша келісім микроқаржы ұйымының қызметінде қаржылық жағдайды жақсарту жөніндегі тиімді үйлестірілген шаралар қолдануды талап ететін қаржылық нашарлау байқалған жағдайларда жасалады. Жазбаша келісімде микроқаржы ұйымының басқару органы және (немесе) атқару органы алдағы уақытта кемшіліктерді жою, қаржылық жай-күйді жақсарту жөнінде қолданатын іс-қимылдар мен олардың орындалу мерзімдері көрсетіледі. Жазбаша келісімге қол қоя отырып, микроқаржы ұйымы оның талаптарын орындау жөнінде өзіне міндеттемелер қабылдайды.
3. Микроқаржы ұйымы уәкілетті органнан оған қатысты шектеулі ықпал ету шараларын қолдану туралы хабарлама алғаннан кейін күнтізбелік он күн ішінде уәкілетті органға қажетті құжаттармен қоса орын алған кемшіліктерді жою жөніндегі іс-шаралардың жоспар-кестесін ұсынады.
Уәкілетті орган ұсынылған жоспар-кестені қарастырады және күнтізбелік он күн ішінде ол бойынша өз қорытындысын жібереді. Жоспар-кестемен келіспеген жағдайда уәкілетті орган микроқаржы ұйымына белгілі бір мерзімдерде нақты іс-шараларды орындау қажеттігі туралы нұсқау жібере алады.
Микроқаржы ұйымы уәкілетті органға шектеулі ықпал ету шарасын құжатта көрсетілген мерзімде орындағаны туралы хабарлауға міндетті.
Егер бұзушылықты жою үшін белгіленген мерзім бір айдан асқан жағдайда, микроқаржы ұйымы ай сайын, айдың жиырмасына дейін уәкілетті органға орын алған кемшіліктерді жою жөніндегі іс-шаралардың жоспар-кестесінің кезең-кезеңімен орындалғаны туралы хабарлайды.
Бір шектеулі ықпал ету шарасын қолдану Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда басқа шектеулі ықпал ету шараларының қолданылуын жоққа шығармайды және бұған дейін қолданылған шаралардың қолданылуын тоқтата тұрмайды және тоқтатпайды.
4. Уәкілетті орган осы Заңның 16-бабының 1-тармағында көзделген негіздемелер бойынша санкциялар ретінде микроқаржы ұйымын микроқаржы ұйымдарының тізілімінен шығаруға құқылы.
5. Уәкілетті органның микроқаржы ұйымына осы бапта көзделген ықпал ету шараларын қолдану туралы шешіміне сотта шағымдануға болады.

29-бап. Микроқаржы ұйымының қызметін тексеру

1. Микроқаржы ұйымының қызметін тексеруді уәкілетті орган дербес не басқа мемлекеттік органдарды және (немесе) ұйымдарды тарта отырып жүргізеді.
2. Микроқаржы ұйымы уәкілетті органның тексеруге арналған тапсырмасында көрсетілген мәселелер бойынша тексеруші органға көмек көрсетуге, сондай-ақ кез келген лауазымды адамдар мен қызметкерлерге сауал-сұрақ қою мүмкіндігін және тексеруді орындауға қажетті кез келген ақпарат көздерін алуды қамтамасыз етуге міндетті.
3. Уәкілетті органның қызметкерлеріне микроқаржы ұйымының қызметін тексеру барысында алынған мәліметтерді жария етуге не үшінші тұлғаларға беруге тыйым салынады.
4. Тексеруді жүзеге асырушы адамдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес микроқаржы ұйымының қызметін тексеру барысында алынған заңмен қорғалатын құпияны құрайтын мәліметтерді жария еткені үшін жауапты болады.

5-тарау. Қорытынды ережелер

30-бап. Қазақстан Республикасының микроқаржы ұйымдары
туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

Қазақстан Республикасының микроқаржы ұйымдары туралы заңнамасының бұзылуына кінәлі адамдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.

31-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

1. Осы Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.
2. Осы Заң қолданысқа енгізілгеннен кейін күнтізбелік отыз алты ай ішінде жұмыс істеп тұрған микрокредиттік ұйымдардың басқару органдары микрокредиттік ұйымдарды әділет органдарында микроқаржы ұйымдарына қайта тіркеу туралы шешім қабылдауға құқылы.
Осы тармақтың бірінші бөлігінде белгіленген мерзім ішінде микрокредиттік ұйымдар өз қызметінде осы Заңның 1-бабының 1), 2), 3), 4), 8) тармақшаларында, 2-бабында, 3-бабында, 4-бабында, 5-бабында, 6-бабында, 7-бабының 1-тармағында, 2-тармағының 1), 2), 3), 4), 5), 12) тармақшаларында, 3-тармағында, 8-бабында, 9-бабында, 10-бабында, 17-бабында, 18-бабының 2 және 3-тармақтарында, 19-бабының 1-тармағының 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9) тармақшаларында, 2-тармағында, 20-бабында, 21-бабында, 23-бабында, 24-бабында, 25-бабында, 30-бабында, 31-бабында көзделген нормаларды басшылыққа алады.
3. Әділет органдарында қайта тіркелгеннен кейін микроқаржы ұйымдары осы Заңның 14-бабына сәйкес уәкілетті органда есептік тіркеуден өтуге міндетті.
4. Осы баптың 2-тармағында белгіленген талаптар сақталмаған жағдайда Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес микрокредиттік ұйымдар қайта ұйымдастырылуы не таратылуы тиіс.
5. «Микрокредиттік ұйымдар туралы» 2003 жылғы 6 наурыздағы Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2003 ж., № 4, 23-құжат; 2006 ж., № 11, 55-құжат; № 23, 140-құжат; 2010 ж., № 7, 28-құжат) күші жойылды деп танылсын.

Қазақстан Республикасының
Президенті