Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению паразитарных заболеваний"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 17 января 2012 года № 89. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 8 сентября 2015 года № 754

      Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 08.09.2015 № 754 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

ПРЕСС-РЕЛИЗ

      Примечание РЦПИ!
      В соответствии с Законом РК от 29.09.2014 г. № 239-V ЗРК по вопросам разграничения полномочий между уровнями государственного управления см. приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 31 марта 2015 года № 283
 

      В соответствии с подпунктом 2) статьи 6 Кодекса Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года «О здоровье народа и системе здравоохранения» Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
      1. Утвердить прилагаемые Санитарные правила «Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению паразитарных заболеваний».
      2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня первого официального опубликования.

      Премьер-Министр
      Республики Казахстан                       К. Масимов

Утверждены       
постановлением Правительства
Республики Казахстан  
от 17 января 2012 года № 89

Санитарные правила
«Санитарно-эпидемиологические требования к организации и
проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических)
мероприятий по предупреждению паразитарных заболеваний»

1. Общие положения

      1. Настоящие Санитарные правила «Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению паразитарных заболеваний» (далее – Санитарные правила) разработаны в соответствии с Кодексом Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года «О здоровье народа и системе здравоохранения» и определяют организацию и проведение санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий, несоблюдение которых создает угрозу жизни или здоровью человека, а также угрозу возникновения и распространения паразитарных заболеваний.
      2. Государственный санитарно-эпидемиологический надзор за выполнением настоящих Санитарных правил осуществляют органы государственной санитарно-эпидемиологической службы Республики Казахстан в пределах своей компетенции.
      3. Санитарная охрана границы и территории Республики Казахстан по предупреждению завоза паразитарных заболеваний осуществляется в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 декабря 2009 года № 2293 «Об утверждении Правил осуществления санитарно-карантинного контроля над завозом и распространением инфекционных и паразитарных заболеваний на Государственной границе Республики Казахстан и обеспечения санитарной охраны границы и территории Республики Казахстан».
      4. В настоящих Санитарных правилах использованы следующие понятия:
      1) местный случай малярии – случай, местный для данной территории или страны;
      2) завозной случай малярии – случай, когда заражение/заболевание произошло вне зоны, в которой он был обнаружен, и когда его происхождение связано с пребыванием в известной малярийной зоне;
      3) гельминтозы – заболевания, вызываемые паразитированием гельминтов в организме животного и человека;
      4) дегельминтизация – система профилактических мероприятий по уничтожению яиц или личинок гельминтов у больного человека (животного) и во внешней среде;
      5) дезинсекционные мероприятия – мероприятия (профилактические и истребительные) по уничтожению членистоногих;
      6) иммуноферментный анализ – сероиммунологический метод, позволяющий с высокой эффективностью выявлять в сыворотках крови больного специфические антигены или антитела к ним;
      7) инсектициды – средства (препараты) химической природы, используемые для уничтожения кровососущих насекомых и клещей;
      8) контагиозные гельминтозы – паразитарные заболевания, передающиеся контактно-бытовым путем (энтеробиоз, гименолепидоз);
      9) копроовоскопическое исследование – комплекс лабораторных исследований фекалий, проводимых для выявления яиц гельминтов;
      10) паразиты – организмы, живущие постоянно или временно за счет других организмов и использующие их как место обитания и источник питания;
      11) паразитарные заболевания – заболевания человека, возникновение и распространение которых обусловлено воздействием на него биологических факторов среды обитания и возможностью передачи болезни от заболевшего человека, животного к здоровому человеку;
      12) паразитологическое исследование – исследование по выявлению и определению возбудителей паразитарных заболеваний в биологическом материале (фекалии, кровь, моча и другое) и объектах внешней среды;
      13) репелленты – вещества, обладающие отпугивающим действием на насекомых и клещей;
      14) санитарно-противоэпидемические (профилактические) мероприятия – меры, направленные на устранение или уменьшение вредного воздействия на человека факторов среды обитания, предотвращение возникновения и распространения инфекционных и паразитарных заболеваний, массовых отравлений и их ликвидацию;
      15) санитарно-паразитологическое исследование – выявление и определение возбудителей паразитарных заболеваний в объектах внешней среды;
      16) сероиммунологическое исследование – методы изучения определенных антител или антигенов в сыворотке крови больных, основанных на реакциях иммунитета;
      17) переносчики – кровососущие насекомые и клещи, способные переносить возбудителей различных паразитарных (инфекционных) заболеваний;
      18) мониторинг переносчиков – система регулярных энтомологических наблюдений за численностью, фенологией, местами выплода кровососущих насекомых и клещей, изучение их видового состава;
      19) химиопрофилактика – защита от болезни или ее предотвращение при помощи химиотерапевтических средств;
      20) гнус – объединенное название группы кровососущих летающих насекомых (комары, мошки, мокрецы, москиты и слепни), причиняющих вред здоровью человека;
      21) эндемичная территория – страна, местность, где регистрируется паразитарная заболеваемость;
      22) ретроспективный эпидемиологический анализ – анализ уровня, структуры и динамики инфекционной заболеваемости за длительный предшествующий промежуток времени с целью обоснования перспективного планирования противоэпидемических мероприятий;
      23) скабиозорий – стационар, кабинеты где проводится обследование и лечение больных чесоткой;
      24) деларвация – мероприятия по уничтожению личинок кровососущих насекомых в водоемах с использованием различных методов борьбы (химические, биологические);
      25) организации образования – организации образования дошкольного, начального, основного среднего, общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования;
      26) дегельминтизация – комплекс лечебно-профилактических
мероприятий, направленных на уничтожение всех стадий гельминтов в
организме больного;
      27) инвазия – поражение возбудителем паразитарного заболевания.

2. Государственный санитарно-эпидемиологический надзор
за проведением мероприятий по предупреждению
паразитарных заболеваний

      5. Государственный санитарно-эпидемиологический надзор за проведением мероприятий по предупреждению паразитарных заболеваний в Республике Казахстан осуществляют государственные органы санитарно-эпидемиологической службы (далее – органы госсанэпидслужбы).
      6. Специалисты органов госсанэпидслужбы в ходе государственного санитарно-эпидемиологического надзора по предупреждению паразитарных заболеваний проводят:
      1) оперативный и ретроспективный эпидемиологический анализ паразитарной заболеваемости населения;
      2) районирование территории по степени эпидемического неблагополучия, определение типа очагов паразитарных заболеваний;
      3) выявление контингентов риска, подверженных опасности заражения возбудителями паразитарных заболеваний;
      4) выявление факторов и путей передачи паразитарных заболеваний;
      5) определение комплекса профилактических мероприятий, планирование сроков их реализации, оценку эффективности;
      6) прогноз эпидемической ситуации по паразитарной заболеваемости;
      7) мониторинг численности переносчиков паразитарных заболеваний, изучение их видового состава и фенологии, борьбу с кровососущими насекомыми и клещами;
      8) гигиеническое обучение населения.

3. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению паразитарных болезней

      7. Органы госсанэпидслужбы проводят комплекс мероприятий по предупреждению паразитарных заболеваний, который включает:
      1) выявление и учет больных;
      2) санитарно-эпидемиологический мониторинг за возбудителями паразитарных заболеваний в объектах государственного санитарно-эпидемиологического надзора;
      3) предупреждение завоза паразитарных заболеваний на территорию Республики Казахстан;
      4) гигиеническое обучение населения.
      8. Выявление больных и паразитоносителей:
      1) осуществляется при обращении населения в медицинские организации, оказании медицинской помощи на дому, проведении медицинского наблюдения за контактными в очаге; проведении подворных (поквартирных) обходов; проведении профилактических плановых, предварительных, периодических медицинских осмотров; при обследовании в клинико-диагностических лабораториях любой формы собственности;
      2) проводят медицинские работники медицинских организаций независимо от ведомственной принадлежности и форм собственности;
      3) каждый случай паразитарного заболевания (носительства) подлежит регистрации и учету по месту их выявления в медицинских организациях образования, оздоровительных и других организациях, независимо от ведомственной принадлежности и форм собственности.
      9. Плановые профилактические обследования на контагиозные гельминтозы и кишечные протозойные заболевания проводят в соответствии с Правилами проведения обязательных медицинских осмотров, утверждаемыми Правительством Республики Казахстан.
      10. Забор материала для исследования на паразитарные заболевания проводят медицинские работники.
      11. Отстранение от работы выявленных паразитарных больных из декретированного контингента проводится на период лечения, при контагиозных гельминтозах, чесотке, дерматомикозах – на период лечения и лабораторных обследований после лечения, или инвазированные работники переводятся на работу, где они не могут представлять эпидемиологической опасности.
      12. Лабораторная диагностика паразитарных заболеваний проводится клинико-диагностическими лабораториями медицинских организаций и организациями санитарно-эпидемиологической службы (далее – организации санэпидслужбы).
      13. Клиническая диагностика проводится на основании анамнеза заболевания, эпидемиологического анамнеза, жалоб, симптомов, данных осмотра с учетом возможности стертых, атипичных форм заболевания.
      14. При сборе эпидемиологического анамнеза устанавливается наличие контакта с больным или носителем (с указанием места и времени), употребления сырой воды, подозрительных продуктов питания, контакта с больным животным или сырьем животного происхождения.
      15. Для подтверждения диагноза редких гельминтозов и кишечных протозойных болезней медицинская организация направляет исследуемый материал и результаты исследования в организацию санэпидслужбы.
      16. Медицинские организации по результатам выявления больных и паразитоносителей направляют сведения в органы госсанэпидслужбы.
      17. В очаге паразитарного заболевания проводится эпидемиологическое расследование c применением лабораторных методов исследований для выявления источника, факторов и путей передачи инвазии.
      18. Обследование населения по эпидемиологическим показаниям (в очагах) на гельминтозы проводят специалисты организаций санэпидслужбы.
      19. После проведенного эпидемиологического обследования очага заполняется Карта эпидемиологического обследования очага паразитарного заболевания.
      20. Все выявленные больные и носители возбудителей паразитарных заболеваний подлежат лечению и диспансерному наблюдению в медицинских организациях.
      21. Лабораторному обследованию на гельминтозы и кишечные протозоозы подлежат:
      1) дети, посещающие организации дошкольного образования – при поступлении и переводе в другую группу, в дальнейшем один раз в год;
      2) персонал организаций образования;
      3) учащиеся 1-4 классов организаций образования – ежегодно после летних каникул, при формировании классов;
      4) декретированные группы населения при диспансеризации и медицинских осмотрах;
      5) дети и подростки, перед поступлением в организации образования, дома ребенка, детские дома, на санаторно-курортное лечение, в оздоровительные лагеря;
      6) стационарные больные детских больниц при поступлении на лечение;
      7) амбулаторные и стационарные больные взрослых поликлиник и больниц – при наличии клинических показаний;
      8) лица, ухаживающие за детьми, находящихся на стационарном лечении;
      9) больные с острыми кишечными инфекциями неустановленной этиологии – на патогенные кишечные простейшие;
      10) лица, контактировавшие с больным (паразитоносителем);
      11) лица, посещающие спортивные группы по водным видам спорта – при поступлении в спортивные секции и в дальнейшем один раз в год.
      22. Осмотру на заразно-кожные болезни (чесотка, дерматомикозы) подлежат:
      1) дети, проживающие в детских домах, домах ребенка, учащиеся школ-интернатов – еженедельно;
      2) дети, вновь поступающие в организации образования и возвращающиеся в них после длительного (более недели) отсутствия по различным причинам;
      3) дети, выезжающие в оздоровительные организации;
      4) учащиеся организаций образования – ежеквартально;
      5) лица из числа декретированного контингента при диспансеризации или профилактических осмотрах;
      6) стационарные больные;
      7) лица, посещающие спортивные группы по водным видам спорта - при поступлении в спортивные секции и в дальнейшем один раз в год.
      23. Результаты осмотра пациентов на заразно-кожные болезни, поступающих на амбулаторное и стационарное лечение, регистрируют в амбулаторных картах пациента. В случае длительного стационарного лечения осмотр пациентов проводится медицинским персоналом не реже одного раза в 10 дней.
      24. Больные паразитарными заболеваниями из декретированной группы населения отстраняются от работы на период прохождения лечения и отрицательных результатов контрольного обследования после лечения, или переводятся на другую работу.

4. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению малярии

      25. Малярия – группа инфекционных болезней, вызываемых простейшими кровепаразитами рода Plasmodium, передающихся в естественных условиях через укусы малярийных комаров.
      26. Обследованию на малярию по клинико-эпидемиологическим показаниям подлежат:
      1) лица, прибывшие из эндемичных по малярии территорий или посетившие эндемичные территории в течение последних трех лет при постановке на учет и по клиническим показаниям при появлении любых из следующих симптомов: повышение температуры, озноб, недомогание, головная боль, увеличение печени, селезенки, желтушность склер и кожных покровов, герпес, анемия;
      2) больные, лихорадящие в течение трех дней в эпидемический сезон по малярии и в течение пяти дней в остальное время года;
      3) больные с продолжающимися периодическими подъемами температуры тела, не смотря на проводимое лечение в соответствии с установленным диагнозом;
      4) реципиенты при повышении температуры тела в последние три месяца после переливания крови;
      5) лица, проживающие в очаге малярии, при любом повышении температуры тела;
      6) лица, переболевшие малярией, при любом заболевании, сопровождающемся повышением температуры;
      7) доноры перед сдачей крови.
      27. Мероприятия по предупреждению малярии проводят органы госсанэпидслужбы, которые включают:
      1) раннее выявление, диагностику случаев малярии;
      2) эпидемиологическое расследование каждого случая малярии;
      3) эпидемиологическое обследование и классификацию очагов малярии;
      4) маляриогенное деление территории и населенных пунктов в зависимости от маляриогенного потенциала;
      5) энтомологические наблюдения за переносчиками и местами выплода, изучение видового состава;
      6) меры борьбы с переносчиками;
      7) предупредительный и текущий надзор за строительством и эксплуатацией гидротехнических сооружений, рисовых полей и других водоемов с целью предупреждения заболачивания водоемов и выплода кровососущих насекомых, в том числе малярийных комаров;
      8) гигиеническое обучение населения.
      28. Маляриогенное деление населенных пунктов (территорий) - осуществляется на основе ежегодного сбора, обобщения и анализа различных факторов (видовой состав и численность переносчика, температурный режим, миграция населения, состояние медицинской сети, другое), которые используются для определения степени маляриогенности населенных пунктов (территории) и дальнейшего планирования профилактических мероприятий.
      29. Выявление больных малярией и паразитоносителей проводят медицинские работники по клинико-эпидемиологическим показаниям путем опроса и исследования крови при:
      1) обращении лиц в медицинские организации;
      2) медицинских осмотрах;
      3) обследовании доноров.
      30. Учету и регистрации подлежат лабораторно подтвержденные случаи малярии. Лечение больных малярией проводится в условиях стационара, исследование препаратов крови больного проводят в первый, четвертый дни лечения и перед выпиской.
      31. Препараты крови от лиц с подозрением на малярию исследуют в клинико-диагностической лаборатории медицинской организации с подтверждением результата исследования в территориальной организации санэпидслужбы.
      32. Все положительные и 10 процентов (далее - %) от общего числа просмотренных препаратов направляют для контрольного исследования в территориальную организацию санэпидслужбы, а те, в свою очередь - в вышестоящую организацию санэпидслужбы.
      33. Результаты эпидемиологического расследования случаев и очагов малярии направляются в вышестоящий орган госсанэпидслужбы.
      34. Профилактические мероприятия в активном очаге малярии осуществляют в течение трех лет с момента выявления заболевания.
      35. При выявлении больного малярией или паразитоносителя в сезон эффективной заражаемости комаров проводится:
      1) дезинсекционная обработка помещений (домовладение больного и не менее трех соседних домов) по эпидемиологическим показаниям;
      2) энтомологическое обследование всех водоемов в населенном пункте и не менее трех километров (далее – км) зоны вокруг него и мест временного пребывания больного;
      3) массовый отлов и определение видового состава малярийных комаров на территориях, прилежащих к анофелогенным водоемам;
      4) деларвация анофелогенных водоемов, расположенных в населенном пункте и в зоне трех – пяти км вокруг него.
      36. В медицинских организациях (стационарах) на всех окнах устанавливают сетки для защиты персонала и пациентов от укусов кровососущих насекомых.
      37. Сбор и анализ данных о местных или завозных случаях малярии осуществляют медицинские организации и органы госсанэпидслужбы.
      38. Руководители местных органов государственного управления здравоохранением обеспечивают наличие неснижаемого запаса противомалярийных препаратов.
      39. Диспансерное наблюдение за переболевшими малярией устанавливается в течение трех лет с момента их выздоровления с ежегодным исследованием крови.
      40. Не допускаются к донорству лица, перенесшие малярию и паразитоносители, независимо от срока давности заболевания.
      41. Энтомолог органа и организации госсанэпидслужбы осуществляет:
      1) изучение фауны комаров, экологии и фенологии каждого вида, мониторинг мест выплода и численности переносчиков, расчеты сроков начала и окончания сезона эффективной заражаемости комаров и сезона передачи малярии;
      2) экстенсивное обследование населенных пунктов (массовые отловы) для установления уровня численности комаров в текущем году;
      3) паспортизацию водоемов в населенном пункте и не менее трех километров зоны вокруг него;
      4) организацию противомалярийных обработок по эпидемиологическим и энтомологическим показаниям, контроль эффективности мероприятий;
      5) маляриогенное деление населенных пунктов и территорий по степени опасности возобновления местной передачи малярии.
      42. Для защиты населения от укусов комаров используются средства механической защиты (пологи, сетки) и репелленты.
      43. Лица, выезжающие в эндемичные территории, предупреждаются туристическими фирмами, ведомствами и организациями об опасности заражения малярией, особенно ее хлорохинустойчивой тропической формой, и проходят курс химиопрофилактики против тропической малярии в случае выезда.
      44. Руководители организаций, направляющих в эндемичные по малярии территории экипажи судов, самолетов и железнодорожного транспорта, обеспечивают:
      1) обучение персонала мерам личной профилактики (включая химиопрофилактику);
      2) информацией (памятками) об эпидемиологической ситуации в странах (портах), куда выполняются рейсы;
      3) противомалярийными препаратами и средствами защиты от укусов комаров (пологи, репелленты, аэрозольные баллоны).
      45. Работники медицинских пунктов вокзалов, портов, аэропортов при обращении к ним лиц, подозрительных на заболеваемость малярией, из числа пассажиров или поездных бригад, организуют их госпитализацию.
      46. При обнаружении комаров на воздушном и железнодорожном транспорте, в суднах заграничного плавания, прибывших из эндемичной по малярии территории, проводится дезинсекция транспорта в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.
      47. Организации, независимо от ведомственной принадлежности, в том числе иностранные, имеющие сведения о военнослужащих, демобилизованных, беженцах, вынужденных переселенцах, мигрантах, прибывших из неблагополучных по малярии территорий, по запросу органа госсанэпидслужбы информируют о сроках прибытия и местах проживания указанных групп лиц.

5. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению трихинеллеза, тениаринхоза и тениоза

      48. Тениаринхоз – биогельминтоз, проявляющийся токсико-аллергическими реакциями и диспептическими расстройствами. Возбудитель – ленточный гельминт или бычий цепен.
      49. Тениоз – биогельминтоз, проявляющийся диспептическими нарушениями и функциональными расстройствами центральной нервной системы, с возможными тяжелыми органическими поражениями головного мозга, глаз и других органов. Возбудитель – свиной цепень.
      50. Трихенеллез – зоонозный биогельминтоз, протекающий с лихорадкой, болями в мышцах, диспептическими явлениями и осложнениями.
      Мероприятия по предупреждению гельминтозов, передающихся через мясо (трихинеллез, тениаринхоз, тениоз), включают:
      1) коммунальное благоустройство животноводческих хозяйств и поселков, строительство и ремонт туалетов, строительство очистных сооружений, истребление грызунов и бродячих животных;
      2) защиту окружающей среды от загрязнения яйцами гельминтов;
      3) соблюдение правил личной гигиены работниками животноводческих хозяйств, обеспечение их специальной одеждой.
      51. Медицинские мероприятия включают:
      1) выявление инвазированных лиц, в том числе среди декретированных контингентов и групп риска, с использованием эпидемиологических, клинических и лабораторных методов, а также амбулаторных и стационарных больных - при наличии клинических и эпидемиологических показаний;
      2) серологическое обследование лиц, употреблявших зараженное трихинеллами мясо (через две недели после употребления);
      3) ежегодное обследование животноводов и членов их семей, работников боен, мясокомбинатов, поваров;
      4) персональный учет, лечение и диспансерное наблюдение инвазированных лиц (больные трихинеллезом подлежат лечению в условиях стационара);
      5) на каждый случай заболевания трихинеллезом в органы госсанэпидслужбы представляется внеочередная информация;
      6) лица, переболевшие тяжелой формой трихинеллеза находятся в течение шести месяцев на диспансерном учете в организациях, оказывающих амбулаторно-поликлиническую помощь. В период диспансерного учета через две недели, два и шесть месяцев после завершения лечения проводится исследование состава крови, со снятием электрокардиограммы. При наличии остаточных клинических проявлений болезни и изменений электрокардиограммы диспансеризацию продолжают в течение 12 месяцев, при нормализации показателей пациент снимается с диспансерного учета;
      7) больные тениидозами после лечения находятся в течение четырех месяцев на диспансерном учете в организациях, оказывающих амбулаторно-поликлиническую помощь. В период диспансерного учета через две и четыре месяца больных тениидозами подвергают контрольным лабораторным обследованиям и при наличии двух отрицательных анализов (в конце четвертого месяца наблюдения) пациент снимается с диспансерного учета;
      8) обследование населения методами опроса и лабораторного исследования на территориях, где обнаружен цистицеркоз (финноз) у животных, кратность и объем которых определяет орган госсанэпидслужбы.
      52. К группам риска заболевания трихинеллезом, тениаринхозом и тениозом относятся животноводы и члены их семей, работники мясокомбинатов, свиноводческих ферм, боен, охотники и другие.
      53. Органы госсанэпидслужбы осуществляют надзор за санитарным состоянием населенных пунктов, животноводческих хозяйств разного типа, работой предприятий общественного питания, за мероприятиями по уничтожению грызунов и бродячих животных.
      54. Органы госсанэпидслужбы совместно с государственными органами ветеринарной службы (далее – госветслужба) обеспечивают взаимную информацию о случаях паразитарных заболеваний, общих для человека и животных, проводят совместное расследование случаев и обследование очагов паразитарных болезней.

6. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению описторхоза, дифиллоботриоза

      55. Диффилоботриозы – группа гельминтозов зооантропонозной природы, протекающих с диспептическими расстройствами и возможным развитием железодефицитной анемии. Возбудители – ленточные гельминты.
      56. Описторхозы – зооантропонозные биогельминтозы с преимущественным поражением гепатобиллиарной системы и поджелудочной железы. Возбудители – плоские гельминты-трематоды.
      57. Комплекс мер борьбы с гельминтозами, передающимися через рыбу, включает:
      1) паспортизацию и эпидемиолого-эпизоотологическую оценку рыбохозяйственных водоемов на основе оценки их состояния и определения рисков инфицирования населения;
      2) проведение лабораторных исследований сточных вод очистных сооружений хозяйственно-фекальной канализации с целью контроля эффективности их очистки от яиц гельминтов;
      3) недопущение использования гумуса хозяйственно-фекальных очистных сооружений для удобрения полей и огородов, где выращиваются овощи (зелень);
      4) проведение санитарно-паразитологических исследований объектов внешней среды (почва, вода, ил);
      5) медицинские мероприятия;
      6) гигиеническое обучение населения.
      58. Медицинские мероприятия при описторхозе включают:
      1) обследование лиц из групп риска, к которым относятся:
      - жители населенных пунктов, расположенных по берегам и вблизи рек, озер, водохранилищ, пойменных водоемов эндемичных территорий;
      - работники водного транспорта, рыбоперерабатывающих предприятий, рыбаки и члены их семей;
      2) обследование групп риска проводится при пораженности населения эндемичных населенных пунктов 5 % и более;
      3) обследование первично обратившихся больных с признаками поражения органов гепатобилиарной системы, желудочно-кишечного тракта, с явлениями аллергии;
      4) специфическое лечение больных описторхозом в условиях стационара. После завершения лечения больной переводится на диспансерное наблюдение;
      5) диспансеризация переболевших описторхозом проводится в течение четырех - пяти месяцев после проведения специфического лечения, после чего проводится двухкратное исследование фекалий с двухнедельным перерывом, при получении отрицательных результатов лабораторных исследований пациенты снимаются с диспансерного учета.
      59. Для выявления инвазированных описторхозом лиц применяют методы клинического, эпидемиологического, лабораторного обследования (основной метод обследования – копроовоскопический).
      60. В эндемичных по описторхозу территориях республики проводится мониторинг рыбохозяйственных (рыбопромысловых) водоемов с составлением ветеринарно-санитарных паспортов (далее – паспорт) водоемов. В паспорте отражаются данные мониторинга за три года, видового состава и динамики численности промежуточных и дополнительных хозяев биогельминтов, динамики результатов исследований рыбы на паразитарную чистоту, поступления в водоем хозяйственно-фекальных сточных вод и результаты их исследований на наличие яиц и личинок гельминтов.
      61. Лабораторные исследования рыбной продукции на соответствие требованиям безопасности для здоровья человека и животных по показателям паразитарной чистоты проводятся организациями санэпидслужбы по эпидемиологическим показаниям.
      62. Место, порядок и условия обеззараживания (утилизации) рыбной продукции, содержащей живых гельминтов, опасных для здоровья человека и животных, определяет товаропроизводитель (поставщик) по согласованию и под контролем органа госсанэпидслужбы и органа госветслужбы.

7. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению эхинококкоза

      63. Эхинококкозы – зоонозные гельминтозы, проявляющиеся у человека в двух клинических формах – гидатидозный (однокамерный) эхинококкоз и альвеолярный (многокамерный) эхинококкоз. Протекают по типу объемных процессов в печени, легких, головном мозге, сердце и костях. Возбудители – ленточные гельминты или альвеококк.
      64. Мероприятия по предупреждению эхинококкоза, в том числе альвеококкоза, включают:
      1) предупреждение заражения человека;
      2) обмен взаимной информацией медицинских и ветеринарных организаций;
      3) регулярное лабораторное обследование групп риска.
      65. Плановое обследование на эхинококкоз проводят лицам из групп риска, к которым относятся:
      1) работники животноводческих ферм, мясоперерабатывающих предприятий, убойных пунктов, объектов утилизации и захоронения животных;
      2) чабаны, охотники, егеря;
      3) работники мастерских по переработке пушно-мехового сырья;
      4) члены семей лиц указанных профессий;
      5) ветеринарные работники;
      6) владельцы собак;
      7) работники звероферм, заповедников и зоопарков;
      8) лица, ранее оперированные или состоящие на диспансерном учете по поводу эхинококкозов;
      9) амбулаторные и стационарные больные по клиническим и эпидемиологическим показаниям.
      66. Диагностика эхинококкоза проводится с использованием комплексных методов исследований: сероиммунологических и рентгено- инструментальных (ультразвуковое исследование брюшной полости, флюорография легких и другие).
      67. Сероиммунологическое обследование групп риска на эхинококкоз проводится организациями санэпидслужбы.
      Забор материала (сыворотка крови) для сероиммунологических исследований осуществляют медицинские организации.
      68. Учету и регистрации подлежат случаи эхинококкоза, подтвержденные после оперативного вмешательства и гистологического исследования патологического материала.
      69. Сроки и кратность диспансерного наблюдения:
      1) лица с положительным результатом сероиммунологических реакций, лица с нарастанием титра антител, а также пациенты, оперированные по поводу эхинококкоза любой локализации наблюдаются в течение пяти лет с момента заболевания (в первые три года - комплексное обследование два раза в год, по истечении трех лет – один раз в год);
      2) при отсутствии в течение пяти лет с момента диспансерного наблюдения клинико-лабораторных и инструментальных показателей рецидива и стабильно отрицательных серологических реакций, больные и лица с отрицательным результатом сероиммунологических реакций снимаются с диспансерного учета;
      3) диспансерное наблюдение за оперированными больными по поводу эхинококкозов и лицами с положительными титрами антител проводит хирург медицинской организации по месту жительства.
      70. Послеоперационный материал (после эхинококкэктомии) обеззараживается в растворах дезинфицирующих средств и утилизируется в коробках безопасной утилизации класса «Б» в соответствии с требованиями Санитарных правил «Санитарно-эпидемиологические требования к объектам здравоохранения».
      71. Государственный санитарно-эпидемиологический надзор за эхинококкозами включает:
      1) разработку комплексного плана мероприятий совместно с органами госветслужбы, организациями здравоохранения с учетом эпидемической и эпизоотической ситуации на конкретной территории;
      2) ежегодное обновление перечня очагов эхинококкозов и медико-биологическое районирование обслуживаемой территории по типам очагов;
      3) определение населенных пунктов, где необходимо проведение обследования населения с учетом заболеваемости людей и регистрации эхинококкоза среди сельскохозяйственных животных и собак;
      4) санитарно-эпидемиологический мониторинг объектов внешней среды и территорий с неудовлетворительным санитарным состоянием, домовладений, в которых проживают контингенты риска и больные эхинококкозом путем исследования почвы, песка, овощей, ягод, зелени, смывов и др.;
      5) сероиммунологическое обследование контактных лиц в очагах, санитарно-паразитологическое исследование объектов внешней среды.

8. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению токсокароза

      72. Токсокароз – зооантропонозный тканевой (личиночный) геогельминтоз из класса нематодозов с фекально-оральным механизмом передачи возбудителя, характеризуется поражением печени, легких, глаз; проявляется рецидивирующей лихорадкой и аллергическими реакциями.
      73. Мероприятия по предупреждению токсокароза включают:
      1) обследование населения по эпидемиологическим показаниям с целью раннего выявления инвазированных, учет и дегельминтизацию, диспансерное наблюдение;
      2) обследование первично обратившихся больных, больных с признаками поражения органов гепатобилиарной системы, желудочно-кишечного тракта, с явлениями аллергии, лимфаденопатии, рецидивирующей лихорадки и другими;
      3) анализ критериев эффективности лечения, которые включают: улучшение общего состояния, постепенное уменьшение проявлений токсокароза, снижение уровня эозинофилии и титров специфических антител. При рецидивах клинической симптоматики, стойкой эозинофилии и положительных иммунологических реакциях проводят повторные курсы лечения;
      4) диспансерное наблюдение за переболевшими в течение шести месяцев с проведением трехкратного сероиммунологического исследования каждые два месяца;
      5) соблюдение правил личной гигиены (мытье рук после контакта с животными, почвой, тщательное мытье зелени, овощей и других пищевых продуктов, которые могут содержать частички почвы);
      6) защита игровых детских площадок, парков, скверов от посещений животных и содержание их в хорошем гигиеническом состоянии;
      7) использование естественных факторов санации почвы (открытые солнечные лучи);
      8) периодическая дератизация;
      9) санитарно-паразитологическое исследование проб почвы, песка, смывов с объектов окружающей среды.
      74. К группе риска в отношении заражения токсокарозом относятся:
      1) дети трех – пяти лет, интенсивно контактирующие с почвой;
      2) ветеринары и работники питомников для собак, водители автотранспорта, рабочие фермерских хозяйств и садоводы, продавцы овощных магазинов;
      3) умственно отсталые и психически больные с привычкой геофагии и низким уровнем гигиенических навыков, а также психически нормальные люди с привычкой геофагии;
      4) владельцы приусадебных участков, огородов, лица, занимающиеся охотой и использующие для этих целей собак, причем риск заражения возрастает при наличии двух и более собак.

9. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению контагиозных гельминтозов

      75. К контагиозным гельминтозам относятся энтеробиоз (возбудитель – острица) и гименолепидоз (возбудитель – карликовый цепень).
      76. Мероприятия по предупреждению контагиозных гельминтозов:
      1) выявление больных;
      2) лечение выявленных инвазированных и их дегельминтизация;
      3) санитарно-эпидемиологический мониторинг в организациях образования, организациях общественного питания, плавательных бассейнах и других организациях;
      4) гигиеническое обучение медицинского и обслуживающего персонала детских организованных коллективов;
      5) гигиеническое обучение населения.
      77. В случае выявления в организациях образования при однократном обследовании 15 % и более инвазированных острицами лиц, профилактическому лечению подвергаются все дети и персонал.
      78. Выявленные больные, инвазированные контагиозными гельминтозами в стационарах переводятся в отдельную палату или в карантинное отделение на период лечения до первого отрицательного результата контрольного обследования.
      79. Выявленные больные контагиозными гельминтозами в организациях образования отстраняются от посещения коллектива на период лечения и до первого отрицательного результата лабораторного обследования.
      80. Выявленные больные контагиозными гельминтозами среди работников общественного питания, временно на период лечения и лабораторных обследований отстраняются от работы или переводятся на другую работу, не связанную с продуктами питания до первого отрицательного результата лабораторного обследования.
      81. В организациях образования проводится комплекс профилактических мероприятий, который включает:
      1) обеспечение детей индивидуальными (разовыми) полотенцами, постельным бельем, жидким мылом и другими предметами личной гигиены. Зубные щетки и посуда для полоскания рта (индивидуальные) хранятся в открытых ячейках;
      2) использование игрушек, изготовленных из материалов, разрешенных к применению, поддающихся мытью;
      3) мытье пластмассовых и резиновых игрушек горячей водой с мылом не реже одного раза в день;
      4) стирка кукольной одежды и проглажка утюгом;
      5) ежедневное очищение мягких игрушек от пыли и проветривание на открытом воздухе или облучение бактерицидными лампами с расстояния не менее 25 сантиметров в течение 30 минут;
      6) маркирование постельных принадлежностей и уборочного инвентаря;
      7) пользование индивидуальными горшками проводится под наблюдением обслуживающего персонала. Горшки после использования промываются горячей водой (температура не ниже 60оС) с дезинфицирующим раствором;
      8) ежедневно мытье унитазов, ванных, ручек дверей, пола, кранов и панелей горячей водой с применением моющих средств;
      9) песок в песочницах в теплое время года меняется один раз в месяц и закрывается щитами;
      10) сквозное проветривание, ежедневная влажная уборка и мытье  спортивного инвентаря в спортивных залах;
      11) недопущение больных детей в общественный бассейн в период лечения.
      82. Мероприятия при выявлении больных детей контагиозными гельминтозами в организациях образования включают:
      1) ежедневную смену постельного и нательного белья;
      2) в течение трех дней, начиная с первого дня лечения очистку одеял, матрацев, подушек пылесосом или вытряхивание вне помещений;
      3) замену или обработку песка в песочницах дезинфекционными средствами;
      4) ежедневную двукратную влажную уборку помещений с применением моющих и дезинфицирующих средств;
      5) обеззараживание ультрафиолетовым бактерицидным излучением объектов и воздуха помещений;
      6) очистку мягкой мебели, ковров, дорожек, мягких игрушек пылесосом и обеззараживание ультрафиолетовым бактерицидным излучением (после чего ковры и игрушки убирают до завершения заключительной дезинфекции);
      7) мойку твердых и резиновых игрушек с применением моющих и дезинфицирующих средств.
      83. Дезинфекционные мероприятия (текущая дезинфекция) проводятся медицинскими работниками, в домашних очагах – членами семьи во время лечения и в период после лечения.
      84. Эпидемиологическое обследование очага включает:
      1) в организациях образования, на объектах общественного питания и приравненных к ним, эпидемиологическое расследование проводится при выявлении каждого случая гименолепидоза и энтеробиоза; после планового лабораторного обследования, если выявляются случаи энтеробиоза, с последующим контролем данных предложений и эффективности проведенных противоэпидемических мероприятий;
      2) в домашних очагах при заболевании детей посещающих организации образования гименолепидозом; при регистрации трех и более случаев энтеробиоза; при заболевании гименолепидозом и энтеробиозом работников общественного питания.
      85. Требования по проведению диспансерного наблюдения:
      1) диспансерное наблюдение за переболевшими лицами гименолепидозом проводится в течение шести месяцев после окончания лечения, лабораторное исследование фекалий проводится первые два месяца наблюдения – каждые две недели, далее ежемесячно. Если в образцах не обнаруживаются яйца карликового цепня, лица считаются излеченными от гименолепидоза;
      2) не излеченные от гименолепидоза больные повторно подвергаются дегельминтизации с продлением диспансерного наблюдения до года;
      3) диспансерное наблюдение за переболевшими лицами энтеробиозом проводится в течение 10-14 дней с обязательным взятием двух анализов с интервалом три дня;
      4) не излеченные от энтеробиоза больные повторно подвергаются лечению через две недели после окончания первого курса лечения с продлением диспансерного наблюдения до 1 месяца.
      86. В целях лабораторного контроля за состоянием внешней среды и выявления факторов и путей передачи гельминтов проводятся санитарно-паразитологические исследования почвы, песка, овощей и фруктов, зелени, воды, смывов, пыли. В каждой обследуемой организации образования производят забор не менее 10 – 15 смывов в одной группе (классе).
      87. Специалисты органа госсанэпидслужбы, медицинских организаций и организаций образования проводят обучение детей мерам личной профилактики и ежеквартально проводят оценку гигиенического воспитания детей.

10. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению аскаридоза (трихоцефалеза)

      88. Аскаридоз – кишечный геогельминтоз, в ранней фазе которого характерно развитие легочных эозинофильных инфильтратов и других аллергических реакций, а в поздней – диспептических явлений с возможными тяжелыми осложнениями. Возбудитель – круглый гельминт-нематода.
      89. Трихоцефалез – антропонозный геогельминтоз, протекающий с диспептическим синдромом. Возбудитель – круглый гельминт-нематода, паразитирующий в толстой кишке, реже в нижнем отделе тонкой кишки человека.
      90. Мероприятия по предупреждению аскаридоза (трихоцефалеза):
      1) выявление источников инвазии путем проведения копроовоскопических обследований населения в плановом порядке и по эпидемиологическим показаниям;
      2) оздоровление очагов инвазии;
      3) санитарно-эпидемиологический мониторинг в очагах;
      4) оценка эффективности оздоровительных мероприятий.
      91. К группе риска относятся дети дошкольного и младшего школьного возраста, сельскохозяйственные рабочие, работники теплиц и оранжерей, дачники.
      92. Органы госсанэпидслужбы совместно с организациями санэпидслужбы на соответствующей территории проводит контроль эффективности выявления больных в лабораториях медицинских организаций, который включает выборочное обследование среди детей школьного возраста (семь – четырнадцать лет); детей, посещающих организации образования (три – семь лет), а также лиц с желудочно-кишечными заболеваниями; стационарных и амбулаторно-поликлинических больных по медицинским показаниям.
      93. Контроль полноты охвата, сроков и эффективности обследования лиц декретированного контингента на гельминтозы проводят органы госсанэпидслужбы не реже одного раза в год.
      94. Мероприятия в очаге организуются и проводятся в зависимости от его классификации: истинный (имеются условия для циркуляции возбудителя во внешней среде) и ложный очаг (отсутствуют условия).
      95. Контрольное копроовоскопическое обследование членов семьи инвазированного лица (больного) проводится по эпидемическим показаниям.
      96. При эпидемиологическом обследовании очага учитывают:
      1) санитарное состояние двора;
      2) наличие и состояние туалета;
      3) наличие домашних животных;
      4) соблюдение лицами, контактировавшими с больным в очаге, правил личной гигиены;
      5) использование не обезвреженных фекалий на огороде в качестве удобрения;
      6) перечень выращиваемых огородных культур.
      97. При отсутствии вновь выявленных больных и возбудителей в окружающей среде органом госсанэпидслужбы совместно со специалистом медицинской организации проводится снятие очага с учета наблюдения.
      98. Паразитолог (эпидемиолог) проводит не реже одного раза в шесть месяцев проверку полноты охвата контингентов группы риска в соответствии со списками лиц, подлежащих плановому и по клиническим показаниям паразитологическому обследованию.
      99. Контроль эффективности дегельминтизации проводят после лечения путем двукратного исследования фекалий с интервалом в десять – пятнадцать дней.

11. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению лямблиоза и токсоплазмоза

      100. Лямблиоз – антропонозная паразитарная инфекция, чаще протекающая как бессимптомное паразитоносительство, в тяжелых случаях развиваются дисфункции кишечника. Возбудитель – простейшее класса жгутиконосцев.
      Токсоплазмоз – паразитарная инфекция, протекающая в латентной или хронической форме. Возбудитель – внутриклеточный паразит.
      101. Мероприятия по предупреждению лямблиоза (криптоспоридиоза) включают:
      1) обеспечение населения доброкачественной питьевой водой;
      2) соблюдение санитарно-гигиенического и противоэпидемического режима в организациях образования;
      3) обследование больных на лямблиоз при наличии клинико- эпидемиологических показаний (вспышки острых кишечных заболеваний);
      4) лабораторное исследование фекалий (дуоденальное содержимое) при лямблиозе проводят ежемесячно в течение трех месяцев в период диспансерного наблюдения;
      5) лечение.
      102. Эпидемиологическое обследование очага лямблиоза проводится при регистрации вспышек (три и более случаев) в детских организованных коллективах. В очаге проводят обследование контактных паразитологические исследования.
      103. Мероприятия по предупреждению токсоплазмоза включают:
      1) раннее обследование групп риска;
      2) наблюдение за положительно реагирующими лицами.
      104. Медицинские организации проводят учет и регистрацию лиц с серопозитивными результатами исследований крови на токсоплазмоз, информируют органы госсанэпидслужбы – ежеквартально (список выявленных серопозитивных лиц с указанием паспортных данных).
      105. Лабораторному обследованию на токсоплазмоз подлежат:
      1) беременные женщины при взятии на учет и в динамике - ежемесячно, при невозможности – каждый триместр на протяжении беременности;
      2) женщины с отягощенным акушерским диагнозом (первичное и вторичное бесплодие, невынашивание беременности);
      3) больные токсоплазмозом, получающие специфическое лечение - для контроля эффективности лечения;
      4) пациенты с клиническими проявлениями, характерными для токсоплазмоза: лимфоаденопатия (лимфоденит) неясной этиологии, длительная субфебрильная температура (более одного месяца) неясной этиологии; воспалительные заболевания глаз неясной этиологии; воспалительные заболевания центральной нервной системы неясной этиологии; гепатоспленомегалия и выраженная общая интоксикация, лихорадка;
      5) пациенты с выявленными кальцификатами различной величины;
      6) ВИЧ-инфицированные лица;
      7) дети, рожденные от матерей с отягощенным анамнезом по токсоплазмозу;
      8) дети с врожденными пороками развития (хореоретинит, микроофтальмия, менингоэнцефалит с последующим развитием кальцификатов в головном мозге, эпилептиформные припадки, гидроцефалия, олигофрения, гипертонус мышц конечностей);
      9) группы населения, деятельность которых связана с кошками, собаками и другими животными;
      10) плацентарная кровь при самопроизвольных абортах и при родах у женщин с манифестной инфекцией во время беременности.
      106. В случае отрицательных лабораторных исследований при последнем обследовании беременных из группы риска (женщины с бесплодием, не вынашиванием беременности, владельцы кошек и другие контингенты) дальнейшее обследование на токсоплазмоз и диспансерное наблюдение не проводятся.
      107. Диспансерному наблюдению подлежат:
      1) беременные женщины из групп риска в течение беременности;
      2) дети до десяти лет, родившиеся от матерей с точно установленным первичным инфицированием во время беременности, которые наблюдаются совместно педиатром, невропатологом, кардиологом, офтальмологом с осмотром и серологическим обследованием два раза в год;
      3) дети с документированной острой стадией приобретенного токсоплазмоза с дальнейшим наблюдением у офтальмолога, невропатолога в течение одного года с осмотром и сероиммунологическим обследованием один раз в три месяца.
      108. Больные с манифестной формой хронической стадии токсоплазмоза наблюдаются до формирования стойкой ремиссии.
      109. Лица с латентной формой хронической стадии токсоплазмоза диспансерному наблюдению не подлежат.
      110. Эпидемиологическое расследование в очаге токсоплазмоза не проводится.

12. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению заболеваний, передаваемых
иксодовыми клещами (клещевой весенне-летний
энцефалит, клещевой иксодовый боррелиоз)

      111. Медицинские организации проводят своевременную регистрацию и учет случаев заболеваний, а также всех лиц, пострадавших от укусов клещей, диагностику, госпитализацию, лечение больных и диспансеризацию переболевших лиц.
      112. Диспансерное наблюдение за переболевшими клещевым весенне-летним энцефалитом лицами (далее – клещевой энцефалит) проводится врачом-невропатологом в течение двух лет и более в зависимости от состояния здоровья пациента.
      113. Плановую иммунизацию против клещевого энцефалита осуществляют медицинские организации.
      114. Плановой профилактической иммунизации подлежат лица, деятельность которых связана с пребыванием в природном очаге клещевого энцефалита.
      115. Руководители организаций ежегодно представляют в орган госсанэпидслужбы список лиц, подлежащих плановой профилактической иммунизации.
      116. Лицам, обратившимся за медицинской помощью, в течение трех дней после укуса клеща проводится серопрофилактика иммуноглобулином.
      117. В случае, когда проводится серологическое исследование снятого с тела человека клеща на зараженность вирусом клещевого энцефалита, и результат его отрицательный, то иммуноглобулин не вводится.
      118. Диспансерное наблюдение за лицами, пострадавшими от укуса клеща, проводится в медицинской организации по месту жительства в течение двадцати одного дня с регулярной термометрией.
      119. Органы госсанэпидслужбы организуют и проводят эпидемиологическое расследование случая клещевого энцефалита (клещевого боррелиоза) и энтомологическое обследование территории предполагаемого места заражения.
      120. Руководители органов госсанэпидслужбы и местных органов государственного управления здравоохранением на эндемичной территории осуществляют:
      1) разработку совместно с заинтересованными ведомствами, организациями перспективных комплексных планов мероприятий по профилактике клещевого энцефалита с утверждением в органах местной исполнительной власти;
      2) диагностическое обследование больных на клещевой энцефалит (клещевой боррелиоз);
      3) потребность на диагностикумы для сероиммунологических исследований на клещевой энцефалит, противоклещевую вакцину, донорский иммуноглобулин для лечения больных и серопрофилактики покусанных клещами;
      4) своевременное выявление и регистрацию случаев профессиональных заболеваний клещевым энцефалитом.
      121. Органы госсанэпидслужбы на эндемичной по клещевому энцефалиту территории осуществляют:
      1) эпидемиологическую оценку территории для установления участков и контингентов повышенного риска заражения;
      2) анализ многолетних данных (за последние пять – десять лет) о местах заражения;
      3) ежегодный эпидемиологический опрос населения эндемичных территорий для установления участков повышенного риска заражения клещевым энцефалитом;
      4) сбор, изучение распространения, видового состава, фенологии и численности иксодовых клещей;
      5) организацию и методическое руководство мероприятиями по борьбе с клещами-переносчиками.
      122. Специалисты, работающие на территории природного очага клещевых инфекций, обеспечиваются защитной специальной одеждой, репеллентами и другими средствами индивидуальной защиты.
      123. Организации отдыха для детей и взрослых и другие объекты в зоне природного очага размещаются на эпидемиологически благополучных территориях или участках, освобожденных от клещей.
      124. В санаторно-курортных организациях, базах, зонах и местах отдыха и оздоровительных организациях для детей проводятся следующие мероприятия:
      1) расчистка и благоустройство территории, а также вокруг в радиусе не менее ста метров, перед началом заезда отдыхающих;
      2) санитарная рубка леса, обрезание деревьев, удаление сухостоя и валежника, скашивание травы, разреживание и обрезка кустарника, уничтожение свалок бытового, строительного и растительного мусора, расчистка и расширение лесных дорожек к жилым и подсобным помещениям, к водным источникам, местам отдыха, спортивным площадкам;
      3) поддержание благоустроенного состояния объекта в течение всего сезона;
      4) противоклещевая обработка и расчистка походных дорожек от сухостоя и валежника по обе стороны на расстоянии не менее пятидесяти метров при наличии туристических маршрутов;
      5) не допущение на территорию объекта домашних животных;
      6) дератизационные мероприятия.
      125. Противоклещевая обработка проводится:
      1) в местах размещения оздоровительных организаций для детей и взрослых;
      2) в местах постоянного пребывания лиц, профессия и работа которых связана с пребыванием в природном очаге;
      3) на территориях баз отдыха и туризма, садово-огороднических кооперативов;
      4) на участках лесных массивов, где происходят заражения клещевым энцефалитом (клещевым боррелиозом);
      5) в наиболее часто посещаемых населением местностях с хозяйственно-бытовыми и другими целями.

13. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению лейшманиоза

      126. Медицинские мероприятия при лейшманиозе включают:
      1) выявление больных при обращении их за медицинской помощью, при эпидемиологических показаниях – путем подворных обходов, посещении полевых станов;
      2) проведение подворных обходов на основе посемейных списков при осложнении эпидемической ситуации не менее двух раз в неделю с июля по октябрь и ежемесячно в ноябре и декабре;
      3) лечение больных лейшманиозами в стационарных условиях;
      4) подтверждение лабораторными методами клинического диагноза лейшманиоза;
      5) проведение диспансерного наблюдения за переболевшими кожной формой лейшманиоза в течение одного года, висцеральной – двух лет. Кратность медицинских осмотров и назначение лабораторных исследований переболевшим лейшманиозами принимается врачом в зависимости от состояния переболевшего.
      127. Органы госсанэпидслужбы на эндемичной территории осуществляют совместно с заинтересованными службами (ветеринарная, коммунальная) и местными исполнительными органами следующие мероприятия:
      1) своевременную организацию и проведение санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий при регистрации случаев заражения населения лейшманиозом;
      2) эпидемиологическое расследование в очаге;
      3) оценку и прогноз эпизоотической и эпидемиологической ситуации по лейшманиозу в процессе освоения пустынных земель;
      4) организацию профилактических мероприятий среди групп риска, связанных в своей деятельности с пребыванием на территории эпидемически активного очага лейшманиоза (геологи, археологи, строители, сезонные и вахтовые рабочие, чабаны и члены их семей);
      5) изучение видового состава москитов, наблюдение за сезонным ходом их численности в природе и населенных пунктах, фенологией доминирующих видов, наличием антропофильных видов, особенностями их биологии;
      6) организацию и проведение противомоскитных обработок в местах их выплода и помещениях;
      7) картирование территорий, где расположены колонии больших песчанок;
      8) оценку эффективности проводимых противолейшманиозных мероприятий (механическое разрушение колоний больших песчанок, обработка помещений и т.д.).

14. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению чесотки

      128. Санитарно-противоэпидемические (профилактические) мероприятия при чесотке включают:
      1) недопущение и отстранение от работы лиц из числа
декретированных групп населения больных чесоткой, а также не прошедших предварительные и периодические медицинские осмотры;
      2) проведение эпидемиологического расследования каждого случая и очага в организованных коллективах и по месту жительства.
      129. При выявлении больного чесоткой в семье, в организованном
коллективе, члены семьи больного подвергаются тщательному осмотру и однодневному профилактическому лечению.
      При выявлении случая чесотки в организованном коллективе осмотр контактных проводится в течение сорока пяти дней (первые десять дней ежедневно, далее – один раз каждые десять дней).
      130. Медицинское наблюдение за очагом проводят медицинские работники под контролем специалистов кожно-венерологического диспансера (кабинета).
      131. В домашних условиях для больного выделяют отдельную постель и предметы индивидуального пользования (белье, полотенце, игрушки), которые держат отдельно от тех, которыми пользуются другие члены семьи.
      132. Диагноз чесотки выставляется на основании комплекса клинических и эпидемиологических данных, подтвержденных лабораторными исследованиями на наличие чесоточного клеща.
      133. Стационарным больным лечение проводят в стационаре при его изоляции в отдельную палату, бокс.
      134. Организациями, оказывающими услуги дезинфекции на соответствующей территории, проводится контроль качества текущей (визуальный, химический) и заключительной дезинфекции (камерный метод дезинфекции) в организованных и бытовых очагах с повторными случаями заболевания чесоткой.
      135. Текущую дезинфекцию проводят в скабиозориях, стационарах, изоляторах школ-интернатов, домов ребенка, детских домов, а также в домашних очагах, где больные чесоткой лечатся на дому.
      136. При текущей дезинфекции обеззараживают нательное и постельное белье кипячением в 1–2 % растворе соды или любого стирального порошка в течение десяти минут с момента закипания. При невозможности кипячения белье обрабатывают одним из инсектицидов, зарегистрированных в Республике Казахстан, с обычной последующей стиркой. Верхнюю одежду больного проглаживают утюгом через увлажненную ткань.
      137. Влажную уборку помещения проводят ежедневно, а в детских коллективах два-три раза в день горячим 1–2 % мыльно-содовым раствором. Уборочный материал после использования кипятят или помещают в дезинфекционный раствор.
      138. Заключительную дезинфекцию в очагах проводят после госпитализации больного или окончания амбулаторного лечения (в сельской местности в течение суток, в городе – через шесть часов). В домашних условиях текущую и заключительную дезинфекцию выполняют лица, ухаживающие за больным или сам больной; в медицинских организациях, организациях образования – медицинский персонал.
      139. Заключительная дезинфекция включает:
      1) санитарную обработку лиц, контактировавших с больным в очаге;
      2) дезинсекцию одежды, постельных принадлежностей, предметов обстановки и помещения.
      140. Все мероприятия заключительной дезинфекции выполняются одновременно, контактные проходят санитарную обработку в санитарном пропускнике, вещи обрабатывают в дезинфекционной камере.
      141. Постельные принадлежности больного, одежда, мягкие игрушки и другие вещи, которые соприкасались с вещами больного, упаковывают в
специальные мешки, пропитанные одним из разрешенных к применению инсектицидов, и направляют для обеззараживания в дезинфекционную камеру.
      142. Обувь протирают тампонами, смоченными в дезинфицирующем средстве. Обработка мебели, предметов обстановки проводится путем протирания 1-2 % мыльно-содовым раствором. Мягкую мебель и другие вещи обрабатывают инсектицидами.

15. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению дерматомикозов

      143. Кожно-венерологические диспансеры (кабинет, отделение), центры дерматологии и профилактики болезней, передающихся половым путем, осуществляют следующие мероприятия:
      1) учет, регистрацию, диагностику, лечение и диспансерное наблюдение больных дерматомикозами;
      2) выявление источника заражения дерматомикозами, медицинский осмотр и наблюдение за контактными лицами в очаге (в течение месяца с кратностью один раз в неделю);
      3) своевременную госпитализацию больных дерматомикозами, имеющих поражения волосистой части головы или множественные очаги на коже, из детских коллективов, общежитий, социально-неблагополучных семей; при отсутствии в семье лиц для ухода за больным ребенком; при невыполнении указаний дерматолога или эпидемиолога о необходимом дезинфекционном режиме;
      4) диспансерное наблюдение за больными дерматомикозами в течение одного месяца после лечения с двумя контрольными лабораторными исследованиями с интервалом десять – пятнадцать дней;
      5) лабораторную диагностику грибкового патологического материала;
      6) организуют текущую и заключительную дезинфекцию в очагах дерматомикозов;
      7) участие в проведении медицинских осмотров детей в организациях образования на наличие грибковых заболеваний;
      8) гигиеническое обучение больных дерматомикозами и лиц декретированной группы населения.
      144. Органы госсанэпидслужбы проводят:
      1) эпидемиологическое расследование в очагах дерматомикозов совместно со специалистами медицинской организации, в том числе при регистрации случаев заболевания в организованных коллективах;
      2) контроль своевременности подачи экстренных извещений медицинскими организациями на больных дерматомикозами, госпитализации больного, выявления контактных лиц, проведения и полноты охвата медицинскими осмотрами установленных контингентов;
      3) контроль качества дезинфекции в очаге;
      4) информирование органа госветслужбы о всех случаях заражения людей от животных для принятия ими необходимых мер по санации очагов дерматомикозов у животных.
      145. Больные дети, получающие лечение на дому, не допускаются в бани, бассейны и парикмахерские до полного выздоровления.
      146. Посещение организаций образования допускается после проведенного курса лечения и получения отрицательных результатов лабораторного исследования.
      147. Дети, являющиеся контактными в очаге грибковых заболеваний, не принимаются без соответствующего обследования в организованные коллективы или не подлежат переводу из группы в группу.
      148. В каждом случае заболевания дерматомикозами проводится текущая и заключительная дезинфекция.
      149. Дезинфекционные мероприятия при дерматомикозах, проводимые в медицинской организации:
      1) после осмотра каждого больного в смотровом кабинете (приемной) все предметы, в том числе и предметы с которыми соприкасался больной, подвергаются влажной дезинфекции по режимам, соответствующим обработке при грибковых заболеваниях;
      2) одежда и другие личные вещи больного при поступлении его в стационар подвергаются камерной дезинфекции, после чего эти вещи хранятся до выписки больного в чехлах на вешалках или стеллажах;
      3) использованное белье больного (постельное, нательное, полотенца, чулки, носки), а также халаты и полотенца персонала, собираются в специальную емкость (бак, целлофановый/клеенчатый мешок) в отдельном изолированном помещении для грязного белья, и сдаются в больничную прачечную для обеззараживания и стирки. При этой работе персонал надевает второй халат, резиновые перчатки, марлевую повязку или респиратор, которые после каждого использования подвергаются дезинфекции. Порядок обеззараживания и стирки мешков для транспортировки белья такой же, как и белья;
      4) мочалки для мытья больных в приемном отделении после каждого использования обеззараживаются кипячением или дезинфицирующим раствором и содержатся в маркированной таре для чистых мочалок; ванны после купания каждого больного обеззараживаются растворами дезинфицирующих средств;
      5) больным детям допускается пользование только легко моющимися и поддающимися обеззараживанию игрушками (пластмассовые, резиновые);
      6) использованный перевязочный материал (бинты, вата, марлевые тампоны, салфетки), а также грибковый патологический материал (обломки волос, ногтей, чешуйки кожи), без предварительного обеззараживания помещается в контейнеры для сбора и безопасной утилизации и отправляется на утилизацию;
      7) предметные стекла с патологическим материалом после использования обеззараживаются кипячением в течение пятнадцати минут в 1 % мыльно-содовом растворе или погружением в дезинфицирующий раствор;
      8) столики инструментальные и рабочие в конце смены протираются ветошью, смоченной в дезинфицирующем растворе;
      9) помещения и мебель (в том числе кушетки, полки медицинских шкафов и другое) после каждой смены подвергаются влажной уборке теплой водой с мылом, содой и другими моющими средствами;
      10) в рентгеновских (ультразвуковой диагностики) кабинетах подголовные подушки покрываются чехлами, подлежащими обеззараживанию раствором дезинфицирующих средств;
      11) уборочный инвентарь обеззараживается кипячением или дезинфицирующим раствором;
      12) постельные принадлежности (подушки, матрацы, одеяла и другие) обеззараживаются в дезинфекционных камерах после выписки каждого больного;
      13) не допускается выдача родственникам больных вещей больного, не прошедших обеззараживание;
      14) одноразовый медицинский и лабораторный инструментарий без предварительного обеззараживания помещается в контейнеры безопасной утилизации и отправляется на специальные установки по уничтожению.
      150. Методы обеззараживания в очагах:
      1) помещение и предметы обихода протираются или орошаются дезинфицирующим средством;
      2) предметы ухода за больными погружаются в дезинфицирующий раствор или тщательно протираются дезинфицирующим раствором, после окончания дезинфекции тщательно промываются водой;
      3) белье (постельное, нательное), полотенца, косынки, халаты, носки, колготки, перевязочный материал погружаются в дезинфицирующие растворы, по окончании дезинфекции белье стирается и прополаскивается;
      4) постельные принадлежности, верхняя одежда, меховые головные уборы, ковры, книги, мягкие игрушки подвергаются камерной дезинфекции;
      5) обувь, кожаные перчатки подвергаются камерной дезинфекции. При текущей дезинфекции внутренние поверхности обрабатываются дезинфекционным средством, прошедшим государственную регистрацию и действие которого направлено на уничтожение данного вида возбудителя, до полного увлажнения внутренней поверхности, и помещаются в полиэтиленовый пакет на двое суток, после чего вынимаются и проветриваются в течение десяти часов до исчезновения запаха препарата.

16. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению тропических паразитарных болезней

      151. Медицинские организации обеспечивают обучение граждан мерам индивидуальной защиты и квалифицированную консультативную помощь перед их выездом в эндемичные страны в целях предупреждения их заражения и завоза тропических паразитарных болезней.
      152. Диспансерное наблюдение за лицами, прибывшими из
эндемичных территорий, проводится в течение двух лет с момента прибытия с отметкой «выезжал в тропические страны» в амбулаторных картах медицинского наблюдения.
      153. При любом недомогании (лихорадка, диарея и другие) у лиц производится срочный забор крови и другого биологического материала для исследования на малярию и другие тропические паразитарные болезни (лейшманиоз, трипаносомоз, амебиаз, паразитарные и вирусные шистосомозы, филяриатозы, другие).
      154. Органы госсанэпидслужбы проводят:
      1) ежегодные тренинги по профилактике малярии и других тропических паразитарных болезней для менеджеров туристических фирм с последующей их аттестацией и выдачей справок сроком на 1 год о прохождении обучения;
      2) своевременное информирование туристических фирм и других организаций, связанных в своей деятельности с эндемичными странами, о территориях, неблагополучных по малярии и другим тропическим паразитарным болезням, о необходимости их профилактики и личной ответственности за свою безопасность;
      3) инструктаж на санитарно-карантинных пунктах: членов экипажей самолетов, бригад поездов, пассажиров, выезжающих в эндемичные страны, об эпидемиологической ситуации и мерах личной профилактики тропических паразитарных болезней, обеспечивает их соответствующими памятками.

17. Требования к организации и проведению мероприятий
по борьбе с кровососущими насекомыми и клещами

      155. Для защиты населения от опасных для человека кровососущих насекомых (гнус) и клещей проводятся профилактические истребительные мероприятия, включающие:
      1) истребление кровососущих насекомых и клещей с применением инсектицидов;
      2) индивидуальную защиту населения репеллентами и другими средствами от гнуса.
      156. Органы госсанэпидслужбы разрабатывают комплексные программы мероприятий по защите населения от опасных для человека кровососущих насекомых и клещей.
      157. Энтомолог органа госсанэпидслужбы проводит:
      1) определение площадей, подлежащих обработке инсектицидами против гнуса;
      2) выявление мест выплода кровососущих насекомых в зоне проведения истребительных работ, изучение сезонного хода численности кровососущих насекомых и их видового состава;
      3) осуществление организационно-методического руководства истребительными обработками, обоснование сроков, кратности и эффективности проводимых работ.
      158. На открытых территориях против экзофильных видов компонентов гнуса проводится противоличиночная обработка всех прибрежных водоемов, мест массового выплода, как на территории защищаемого объекта (населенный пункт, место работы большого коллектива людей), так и вокруг него (защитной зоне). Ширина защитной зоны имеет радиус от одного до шести километров и более.
      159. Мероприятия по снижению численности гнуса, в том числе мух и комаров подвальных помещений, включают технические, санитарно-противоэпидемические (профилактические) и истребительные мероприятия, направленные на поддержание чистоты в строениях, подвалах, на прилежащих территориях, в целях предотвращения заселения помещений насекомыми и ликвидации мест их обитания.
      160. Энтомологические показания (наличие личинок или комаров в подвалах, подъездах, на лестничных площадках) являются основными к проведению дезинсекционных мероприятий на объекте.
      161. После проведения дезинсекции проводится оценка ее эффективности. Показателем эффективности дезинсекции служат количество освобожденных от насекомых объектов и их общая физическая площадь, выраженная в процентах ко всей физической договорной площади.
      162. Оценку эффективности мероприятий против личиночной стадии комаров, выплаживающихся в подвальных помещениях, проводят через трое-пять суток после обработки, по численности окрыленных комаров - через пять-семь дней. Удовлетворительным показателем эффективности дезинсекционных мероприятий является отсутствие живых личинок в пробах воды и наличие, в среднем, не более одной особи окрыленных комаров на один квадратный метр поверхности стен помещения. При неудовлетворительном показателе эффективности организация, оказавшая услуги дезинсекции, проводит повторную обработку за свой счет.

"Паразиттік аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 17 қаңтардағы № 89 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 8 қыркүйектегі № 754 қаулысымен

      Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 08.09.2015 № 754 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

      БАСПАСӨЗ РЕЛИЗІ

      РҚАО-ның ескертпесі.
      ҚР мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіктердің аражігін ажырату мәселелері бойынша 2014 жылғы 29 қыркүйектегі № 239-V ҚРЗ Заңына сәйкес ҚР Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 31 наурыздағы № 283 бұйрығын қараңыз.

      "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Кодексінің 6-бабының 2) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. Қоса беріліп отырған "Паразиттік аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары бекітілсін.
      2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрі                               К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің      
2012 жылғы 17 қаңтардағы
№ 89 қаулысымен   
бекітілген     

"Паразиттік аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары

1. Жалпы ережелер

      1. Осы "Паразиттік аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары (бұдан әрі – Санитариялық қағидалар) "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Кодексіне сәйкес әзірленді және санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруды және жүргізуді айқындайды, оларды cақтамау адамның өміріне немесе денсаулығына, сондай-ақ паразиттік аурулардың пайда болу және таралу қаупін туғызады.
      2. Осы Санитариялық қағидалардың орындалуын мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауды Қазақстан Республикасының мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдары өз құзыреті шегінде жүзеге асырады.
      3. Паразиттік аурулардың әкелінуінің алдын алу бойынша Қазақстан Республикасының шекарасы мен аумағын санитариялық қорғау "Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасында инфекциялық және паразиттік аурулардың енуіне және таралуына санитариялық-карантиндік бақылауды жүзеге асыру және Қазақстан Республикасының шекарасы мен аумағын санитариялық қорғауды қамтамасыз ету ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 30 желтоқсандағы № 2293 қаулысына сәйкес жүзеге асырылады.
      4. Осы Санитариялық қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылды:
      1) безгектің жергілікті жағдайы – сол аумақ немесе ел үшін жергілікті жағдай;
      2) безгектің сырттан әкеліну жағдайы – жұқтыру/ауру анықталған аймақтан тыс орын алған және безгек бойынша белгілі аймақта болумен байланысты жағдай;
      3) гельминтоздар – жануардың және адамның организмінде гельминттердің паразиттенуінен пайда болатын аурулар;
      4) дегельминтизация – науқас адамда (жануарда) және сыртқы ортада гельминт жұмыртқаларын немесе дернәсілдерін жою бойынша профилактикалық іс-шаралардың жүйесі;
      5) дезинсекциялау іс-шаралары – буынаяқтыларды жою бойынша (профилактикалық және жою) іс-шаралар;
      6) иммуноферменттік талдау – науқас қанының сарысуындағы ерекше антигендерді немесе антиденелерді жоғары тиімділікпен анықтауға мүмкіндік беретін сероиммунологиялық әдіс;
      7) инсектицидтер – қансорғыш жәндіктерді және кенелерді жою үшін пайдаланылатын химиялық құралдар (препараттар);
      8) контагиозды гельминтоздар – қатынастық-тұрмыстық жолмен берілетін паразиттік аурулар (энтеробиоз, гименолепидоз);
      9) копроовоскопиялық зерттеу – нәжістегі гельминт жұмыртқаларын анықтауға арналған зертханалық тексерулер кешені;
      10) паразиттер – басқа организмдердің арқасында тұрақты немесе уақытша тіршілік ететін, оларды тіршілік орны және қорек көзі ретінде пайдаланатын организмдер;
      11) паразиттік аурулар – пайда болуы мен таралуы мекендеу ортасы биологиялық факторларының адамға әсер етуі және аурудың науқас адамнан, жануардан сау адамға берілу мүмкіндігінен болатын адам аурулары;
      12) паразитологиялық зерттеу – биологиялық материалда (нәжіс, қан, несеп және басқалары) және сыртқы орта объектілерінде паразиттік аурулардың қоздырғыштарын анықтау бойынша зерттеу;
      13) репелленттер – жәндіктерге және кенелерге әсер ететін заттар;
      14) санитариялық-эпидемияға қарсы (проҒфилактикалық) іс-шаралар – мекендеу ортасы факторларының адамға зиянды әсерін жоюға немесе азайтуға, инфекциялық және паразиттік аурулардың пайда болуы мен таралуының, жаппай уланудың алдын алуға және оларды жоюға бағытталған шаралар;
      15) санитариялық-паразитологиялық зерттеу – сыртқы орта объектілерінде паразиттік аурулар қоздырғыштарын анықтау;
      16) сероиммунологиялық зерттеу – иммунитет реакцияларымен негізделген науқастар қанының сарысуындағы белгілі антиденелерді немесе антигендерді зерттеу әдісі;
      17) тасымалдаушылар – әртүрлі паразиттік (инфекциялық) қоздырғыштарды тасымалдауға бейім қансорғыш жәндіктер және кенелер;
      18) тасымалдаушылар мониторингі – қансорғыш жәндіктер мен кенелер санын, фенологиясын, көбею орындарын үнемі энтомологиялық бақылау жүйесі, олардың түрлік құрамын зерттеу;
      19)химиялық профилактика – химиялық-терапиялық құралдардың көмегімен аурудан қорғау немесе оны болдырмау;
      20) шыбын-шіркей – адамның денсаулығына зиян келтіретін қан сорғыш, ұшатын жәндіктердің (масалар, шіркейлер, құмытылар, үнсіз масалар және соналар) жалпы атауы;
      21) эндемиялық аумақ – паразиттік сырқаттанушылық тіркелген ел, жер;
      22) ретроспективті эпидемиологиялық талдау – эпидемияға қарсы іс-шараларды перспективалық жоспарлауды негіздеу мақсатында алдаңғы ұзақ уақыт аралығындағы инфекциялық сырқаттанушылықтың деңгейін, құрылымын және динамикасын талдау;
      23) скабиозорий – қышымамен ауыратын науқастарды тексеру және емдеу жүргізілетін стационар, кабинеттер;
      24) деларвация – күресудің әртүрлі әдістерін (химиялық, биологиялық) пайдалана отырып, су қоймаларында қансорғыш жәндіктердің дернәсілдерін жою бойынша іс-шаралар;
      25) білім беру ұйымдары – мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары;
      26) дегельминтизация – науқастың организміндегі гельминттерді барлық сатыларда жоюға бағытталған емдік-профилактикалық іс-шаралар кешені;
      27) инвазия – паразиттік ауру қоздырғыштарымен зақымдалу.

2. Паразиттік аурулардың алдын алу жөніндегі іс-шаралардың
жүргізілуін мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау

      5. Қазақстан Республикасында паразиттік аурулардың алдын алу жөніндегі іс-шаралардың жүргізілуін мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауды мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдары (бұдан әрі – мемсанэпидқызмет органдары) жүзеге асырады.
      6. Мемсанэпидқызмет органдарының мамандары паразиттік аурулардың алдын алу бойынша мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау барысында мыналарды:
      1) халықтың паразиттік сырқаттанушылығын жедел және ретроспективті эпидемиологиялық талдауды;
      2) аумақты эпидемиялық қолайсыздық дәрежесі бойынша аудандастыруды, паразиттік аурулардың ошақтарының типін айқындауды;
      3) паразиттік аурулардың қоздырғыштарын жұқтыру қаупі бар тәуекел контингенттерін анықтауды;
      4) паразиттік аурулардың факторларын және берілу жолдарын анықтауды;
      5) профилактикалық іс-шаралар кешенін айқындауды, оларды іске асыру мерзімін жоспарлауды, тиімділігін бағалауды;
      6) паразиттік сырқаттанушылық бойынша эпидемиялық жағдайды болжауды;
      7) паразиттік аурулар қоздырғыштарының санына мониторинг жүргізуді, түр құрамын және фенологиясын зерттеуді, қансорғыш жәндіктермен және кенелермен күресуді;
      8) халықты гигиеналық оқытуды жүргізеді.

3. Паразиттік аурулардың алдын алу бойынша іс-шараларды
ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

      7. Мемсанэпидқызмет органдары паразиттік аурулардың алдын алу бойынша іс-шаралар кешенін жүргізеді, ол мыналарды қамтиды:
      1) науқастарды анықтау және есепке алу;
      2) мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау объектілерінде паразиттік аурулар қоздырғыштарына санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг жүргізу;
      3) Қазақстан Республикасының аумағына паразиттік аурулардың сырттан әкелінуінің алдын алу;
      4) халықты гигиеналық оқыту.
      8. Науқастарды және паразит тасымалдаушыларды анықтау:
      1) тұрғындардың медициналық ұйымдарға жүгінуі, медициналық көмекті үйде көрсету, байланыста болғандарды ошақта медициналық бақылау; үйлерді (пәтерлерді) аралау жүргізу; профилактикалық жоспарлы, алдын ала, мерзімдік медициналық тексеру жүргізу; меншіктің кез келген нысанындағы клиникалық-диагностикалық зертханаларда тексеру кезінде жүзеге асырылады;
      2) ведомстволық тиесілілігіне және меншік нысанына қарамастан медициналық ұйымдардың медицина қызметкерлері жүргізеді;
      3) паразиттік аурулардың (тасымалдаушылық) әр жағдайы анықталған жері бойынша ведомстволық тиесілілігіне және меншік нысанына қарамастан медициналық, білім беру, сауықтыру және басқа да ұйымдарда тіркелуге және есепке алуға жатады.
      9. Контагиозды гельминтоздарға және ішек протозойлы ауруларға жоспарлы профилактикалық тексеру Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін Міндетті медициналық тексеріп-қараулар жүргізу қағидаларына сәйкес жүргізіледі.
      10. Паразиттік ауруларға зерттеу үшін материал жинауды медицина қызметкерлері жүргізеді.
      11. Декреттелген контингенттің ішінен анықталған паразиттік науқастарды жұмыстан шеттету емдеу кезеңінде, контагиозды гельминтоз, қышыма, дерматомикоздарда – емдеу кезеңінде және емдеуден кейін зертханалық тексерулер кезінде жүргізіледі немесе инвазияланған қызметкерлер эпидемиологиялық қауіп төндірмейтін жұмысқа ауыстырылады
      12. Паразиттік ауруларды зертханалық диагностикалау медициналық ұйымдардың клиникалық-диагностикалық зертханалары және санитариялық-эпидемиологиялық қызмет ұйымдары (бұдан әрі – санэпидқызмет ұйымдары) жүргізеді.
      13. Клиникалық диагностикалау ауру анамнезі, эпидемиологиялық анамнезі, шағым, белгілер, аурудың жойылған, қалыптан тыс нысандары ескеріліп тексеру деректері негізінде жүргізіледі.
      14. Эпидемиологиялық анамнез жинау кезінде науқаспен немесе тасымалдаушымен байланыстың болуы, қайнатылмаған суды, күдікті тамақ өнімдерін пайдалануы, ауру жануармен байланыста болуы немесе жануарлардан алынған шикізатты пайдалануы (орны және уақыты көрсетіле отырып) анықталады.
      15. Сирек кездесетін гельминтоздар мен ішек протозойлық аурулардың диагнозын растау үшін медициналық ұйым зерттелетін материалды және зерттеу нәтижелерін аумақтық санэпидқызмет ұйымына жібереді.
      16. Медициналық ұйымдар науқастарды және паразит тасымалдаушыларды анықтау нәтижелері бойынша мәліметтерді мемсанэпидқызмет органдарына жібереді.
      17. Паразиттік ауру ошағында инвазия көзін, факторларын және берілу жолдарын анықтау үшін зертханалық әдістерді қолдану арқылы эпидемиологиялық зерттеу жүргізіледі.
      18. Эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша (ошақтарда) халықты гельминтоздарға тексеруді санэпидқызмет ұйымдарының мамандары жүргізеді.
      19. Ошақта жүргізілген эпидемиологиялық тексеруден кейін Паразиттік ауру ошағын эпидемиологиялық тексеру картасы толтырылады.
      20. Барлық анықталған науқастар мен паразиттік ауру қоздырғыштарын тасымалдаушылар медициналық ұйымдарда емделуі және диспансерлік бақылаудан өтуі қажет.
      21. Гельминтоздарға және ішек протозооздарына зертханалық тексерілуге мыналар жатады:
      1) білім беру ұйымдарына баратын балалар – қабылдау алдында және басқа топқа ауысу кезінде, кейіннен жылына бір рет тексеріледі;
      2) білім беру ұйымдарының персоналы;
      3) білім беру ұйымдарының 1-4-сыныптарының оқушылары – жыл сайын жазғы демалыстардан кейін, сыныптардың құрылуы кезінде тексеріледі;
      4) диспансерлеу және медициналық тексеру кезінде халықтың декреттелген топтары;
      5) білім беру ұйымдарына, сәбилер үйлеріне, балалар үйлеріне, санаторий-курорттық емделуге, сауықтыру лагеріне бару алдында балалар және жасөспірімдер;
      6) емделуге келіп түсу кезінде балалар ауруханаларының стационарлық науқас балалары;
      7) ересек адамдар емханаларындағы және ауруханалардағы амбулаториялық және стационарлық науқастар клиникалық айғақтар болғанда;
      8) стационарлық емделіп жатқан балаларға күтім жасайтын адамдар;
      9) патогенді ішек қарапайымдыларына этиологиясы анықталмаған жіті ішек инфекцияларымен ауыратын науқастар;
      10) науқаспен (паразит тасымалдаушымен) байланыста болған адамдар;
      11) судағы спорт түрі бойынша спорттық топтарына баратын адамдар спорттық секцияларға баруы кезінде және одан әрі жылына бір рет.
      22. Жұқпалы-тері (қышыма, дерматомикоздар) ауруларына тексерілуге мыналар жатады:
      1) балалар үйлеріндегі және сәбилер үйлеріндегі балалар, мектеп-интернаттардың оқушылары – апта сайын;
      2) білім беру ұйымдарына жаңадан келетін және әртүрлі себептермен ұзақ уақыттан кейін (бір аптадан аса) оларға қайта келетін балалар;
      3) сауықтыру ұйымдарына баратын балалар;
      4) білім беру ұйымдарының оқушылары – тоқсан сайын;
      5) диспансерлеу және профилактикалық тексеру кезінде декреттелген контингенттің адамдары;
      6) стационарлық науқастар;
      7) судағы спорт түрі бойынша спорттық топтарына баратын адамдар спорттық секцияларға баруы кезінде және одан әрі жылына бір рет.
      23. Амбулаториялық және стационарлық емделуге келіп түсетін пациенттерді жұқпалы-тері ауруларына тексеру нәтижелерін пациенттің амбулаториялық карталарында тіркейді. Ұзақ уақыт бойы стационарлық емделу жағдайында пациенттерді тексеруді медицина персоналы 10 күнде 1 реттен сиретпей жүргізеді.
      24. Халықтың декреттелген тобынан паразиттік аурулармен ауыратын науқастар емдеуден өту кезеңінде және емделуден кейінгі қорытынды тексерудің нәтижелері теріс болғанда жұмыстан шеттетіледі немесе басқа жұмысқа ауыстырылады.

4. Безгектің алдын алу бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және
жүргізуге қойылатын талаптар

      25. Безгек – безгек масаларының шағуы арқылы табиғи жағдайларда берілетін Plasmodium тектес қарапайым қан-паразиттерінен болатын инфекциялық аурулардың тобы.
      26. Клиникалық-эпидемиологиялық айғақтар бойынша безгекке тексерілуге мыналар жатады:
      1) безгек бойынша эндемиялық аумақтардан келген немесе эндемиялық аумақтарда соңғы үш жыл ішінде барып келген адамдар есепке тұрғызғанда және клиникалық айғақтар бойынша мына белгілердің кез-келгені пайда болған кезде: дене қызуының көтерілуі, қалшылдау, әлсіздік, бастың ауыруы, бүйрек, көкбауырдың үлкеюі, ақ қабық пен тері жабындысының сарғаюы, ұшық, қан аздық;
      2) безгек бойынша эпидемиялық маусымда үш күн ішінде және жылдың басқа уақытында бес күн ішінде қызба пайда болған науқастар;
      3) қойылған диагнозға сәйкес жасалған емге қарамастан, дене қызуының мезгіл-мезгіл жоғарылуы жалғасқан науқастар;
      4) қан құйғаннан кейін соңғы 3 айда дене қызуы жоғарылаған реципиенттер;
      5) безгек ошағында тұратын дене қызуының кез келген жоғарылауы байқалған адамдар;
      6) безгекпен ауырып жазылған адамдар, дене қызуының жоғарылауымен бірге жүретін кез-келген ауру кезінде;
      7) қан тапсыру алдында донорлар.
      27. Безгектің алдын алу бойынша іс-шараларды мемсанэпидқызмет органдары жүргізеді, олар мыналарды қамтиды:
      1) безгек жағдайларын ерте анықтау, диагностикалау;
      2) безгектің әр жағдайын эпидемиологиялық тексеру;
      3) безгек ошақтарын эпидемиологиялық тексеру және жіктеу;
      4) безгек-генді ықтималға байланысты аумақты және елді мекендерді безгек-генді аудандарға бөлу;
      5) тасымалдаушыны және көбею орындарын энтомологиялық бақылау және түрлік құрамды зерделеу;
      6) тасымалдаушылармен күресу жолдары;
      7) су қоймаларының тоғандануының және қан сорғыш жәндіктердің, оның ішінде безгек масасының көбеюінің алдын алу мақсатында гидротехникалық құрылыстардың, күріш алқаптарының және басқа да су қоймаларының құрылысын және пайдаланылуын алдын ала және ағымдық қадағалау;
      8) халықты гигиеналық оқыту.
      28. Елді мекендерді (аумақты) безгек-генді аудандарға бөлу – елді мекендердің (аумақтың) безгек-генді дәрежесін айқындау және профилактикалық іс-шараларды будан әрі жоспарлау үшін пайдаланылатын әртүрлі факторларды (тасымалдаушының түрлік құрамы мен саны, температуралық режим, тұрғындардың көші-қоны, медициналық желінің жағдайы, басқа) жыл сайын жинау, қорытындылау және талдау негізінде жүзеге асырылады.
      29. Безгекпен ауыратын науқастарды және паразит тасымалдаушыларды анықтауды медицина қызметкерлері сұрау жүргізу және қанды зерттеу арқылы клиникалық-эпидемиологиялық айғақтар бойынша:
      1) адамдардың медициналық ұйымдарға жүгінуі;
      2) медициналық тексеру;
      3) донорларды тексеру кезінде жүргізеді.
      30. Есепке алуға және тіркеуге безгектің зертханалық расталған жағдайлары жатқызылады. Безгекпен ауыратын науқастарды емдеу стационар жағдайында жүргізіледі, науқастың қан препараттарын зерттеу емдеудің бірінші, төртінші күндері және ауруханадан шығару алдында жүргізіледі.
      31. Безгекке күдікті адамдардың қан препараттары зерттеу нәтижесін аумақтық санэпидқызмет ұйымының паразитологиялық зертханаларында растау арқылы медицина ұйымдарының клиникалық-диагностикалық зертханаларында тексеріледі.
      32. Барлық оң нәтижелі препараттары және тексерілген препараттардың жалпы санының 10 пайызы (бұдан әрі – %) бақылау зерттеуі үшін аумақтық санэпидқызмет ұйымына жіберіледі, ал олар өз кезегінде – жоғары тұрған санэпидқызмет ұйымына жіберіледі.
      33. Безгек жағдайларын және ошақтарын эпидемиологиялық тексеру нәтижелері жоғары тұрған мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау органына жіберіледі.
      34. Безгектің белсенді ошағында профилактикалық іс-шаралар ауру анықталған сәттен бастап үш жыл ішінде жүзеге асырылады.
      35. Масалардың тиімді ауру жұқтыратын маусымда безгекпен ауырған науқасты немесе паразит тасымалдаушыны анықтаған кезде мыналар жүргізіледі:
      1) эпидемиологиялық айғақтар бойынша үй-жайларды (науқас тұратын үйде және кемінде үш көрші үйлерде) дезинсекциялық өңдеу жүргізу;
      2) елді мекендердегі барлық су қоймаларын және олардан кемінде үш километр (бұдан әрі – км) аралықтағы аймақты және науқастың уақытша болған орындарын энтомологиялық тексеру;
      3) анофелогенді су қоймаларына жататын аумақтарда безгек масаларын жаппай аулау және олардың түрлік құрамын анықтау;
      4) елді мекенде және одан үш – бес км аралықтағы аймақта орналасқан анофелогенді су қоймаларын деларвациялау.
      36. Персоналды және пациенттерді қан сорғыш жәндіктерден қорғау мақсатында медициналық ұйымдарда (стационарларда) барлық терезелерге тор орнатылады.
      37. Безгектің жергілікті немесе сырттан әкеліну жағдайлары туралы деректерді жинауды және талдауды медициналық ұйымдар және мемсанэпидқызмет органдары жүзеге асырады.
      38. Денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарының басшылары безгекке қарсы препараттардың азаймайтын қорын қамтамасыз етеді.
      39. Безгекпен ауырып жазылған адамдарды диспансерлік бақылау қан препараттарын сауыққан сәттен бастап жыл сайын зерттей отырып, үш жыл бойы жүргізіледі.
      40. Аурудың мерзіміне қарамастан безгекпен ауырып жазылған адамдардың және паразит тасымалдаушылардың донор болуына жол берілмейді.
      41. Мемсанэпидқызмет органы мен ұйымының энтомологы мыналарды:
      1) маса фаунасын, әр түрдің экологиясын және фенологиясын зерттеу, көбею орындары және тасымалдаушылар санының мониторингін, масалардың ауру жұқтыру мерзімінің басталу, аяқталу және безгектің берілу мерзімін есептеуді;
      2) белгілі жылдағы масалар санының деңгейін анықтау үшін елді мекенді экстенсивті зерттеуді (жаппай аулау);
      3) елді мекендегі және олардан кемінде үш километр қашықтықта орналасқан су қоймаларын паспорттауды;
      4) безгекке қарсы эпидемиологиялық және энтомологиялық көрсеткіштер бойынша тазалауды ұйымдастыруды, шаралар тиімділігін бақылауды;
      5) елді мекендерді және аумақтарды безгектің жергілікті берілуінің қайта пайда болу қаупі деңгейі бойынша безгек-генді бөлуді жүзеге асырады.
      42. Елді мекендерді маса шағудан қорғау үшін механикалық қорғаныш құралдары (шыт жапқыштар және торлар) және репелленттер пайдаланылады.
      43. Эндемиялық аумақтарға баратын адамдарды туристік фирмалар, ведомстволар мен ұйымдар безгекті жұқтыру қаупі, әсіресе оның хлорохинге қарсы тұратын тропикалық түрі туралы ескертеді және барған жағдайда тропикалық безгекке қарсы химиялық профилактика курсынан өткізіледі.
      44. Безгек бойынша эндемиялық аумаққа кеме, ұшақ, теміржол көлігі экипаждарын жіберетін ұйымдардың басшылары мыналарды:
      1) персоналды жеке профилактика (химиялық-профилактиканы қоса алғанда) шараларына оқытуды;
      2) сапарлар бойынша шығатын елдердегі (айлақтардағы) эпидемиологиялық жағдай туралы ақпарат (жадынама) беруді;
      3) безгекке қарсы препараттармен және масаның шағуынан қорғайтын құралдармен (шыт жапқыштар, репелленттер, аэрозоль баллондары) қамтамасыз етеді.
      45. Вокзалдардың, айлақтардың, әуежайлардың медициналық пункттерінің қызметкерлері жолаушылар немесе поезд бригадаларының ішінде оларға безгекпен сырқаттануға күдікті адамдар жүгінген кезде оларды емдеуге жатқызуды ұйымдастырады.
      46. Безгек бойынша эндемиялық аумақтардан келген әуе және теміржол көлігі, шетелге жүзетін кемелерде масалар болған жағдайда, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен көлікті дезинсекциялау жүргізіледі.
      47. Ведомстволық тиесілілігіне қарамастан ұйымдар, оның ішінде безгек бойынша қолайсыз аумақтан келген әскери қызметшілер, әскерден оралғандар, босқындар, өз еркінен тыс қоныс аударушылар, мигранттар туралы мәліметі бар шетелдік ұйымдар мемсанэпидқызмет органының сұрауы бойынша аталған топтардағы адамдардың келу мерзімдері және тұратын орны туралы ақпарат береді.

5. Трихинеллездің, тениаринхоздың және тениоздың алдын
алу бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және
жүргізуге қойылатын талаптар

      48. Тениаринхоз – токсикологиялық-аллергиялық реакциялар мен диспептикалық бұзылулар пайда болатын биогельминтоз. Қоздырғышы – ленталық гельминт немесе тениаринхоз.
      49. Тениоз – мидың, көздің және басқа да ағзалардың ауыр органикалық бұзылуы мүмкін орталық нерв жүйесінің диспептикалық бұзылулары және функционалдық бұзылулары пайда болатын биогельминтоз. Қоздырғышы – тениоз.
      50. Трихенеллез – қызба, бұлшықеттің ауыруы, диспептикалық белгілер мен асқынулар болатын зооноздық биогельминтоз.
      Ет арқылы берілетін гельминтоздардың (трихинеллез, тениаринхоз, тениоз) алдын алу бойынша іс-шараларға мыналар жатады:
      1) мал шаруашылығы қожалықтарын және кенттерді коммуналдық абаттандыру, дәретханаларды салу және оларды жөндеу, тазарту қондырғыларын салу, кеміргіштерді және қаңғыма жануарларды ату;
      2) қоршаған ортаны гельминт жұмыртқаларымен ластанудан қорғау;
      3) мал шаруашылықтары қызметкерлерімен жеке гигиена қағидаларын сақтау, оларды арнайы киіммен қамтамасыз ету;
      51. Медициналық іс-шаралар мыналарды қамтиды:
      1) эпидемиологиялық, клиникалық және зертханалық әдістерді пайдалана отырып, инвазияланған адамдарды, оның ішінде декреттелген контингенттер мен тәуекел тобындағы адамдарды, сондай-ақ клиникалық және эпидемиологиялық айғақтар болғанда амбулаториялық және стационарлық науқастарды анықтау;
      2) трихинеллаларды жұқтырған етті пайдаланған адамдарды серологиялық тексеру (пайдаланудан кейін екі аптадан соң);
      3) мал өсірушілерді және олардың отбасы мүшелерін, қасапхана, ет комбинатының қызметкерлерін, аспаздарды жыл сайын тексеру;
      4) инвазияланған адамдарды жеке есепке алу, емдеу және диспансерлік бақылау (трихенеллезбен ауыратын науқастар стационар жағдайында емдеуге жатқызылады);
      5) трихинеллез ауруының әрбір жағдайына мемсанэпидқызмет органдарына кезектен тыс ақпарат ұсынылады;
      6) трихинеллездың ауыр түрімен ауырып сауыққандар алты ай ішінде амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін ұйымдарда диспансерлік есепте тұрады. Екі аптадан кейін, екі және алты айдан кейін электрокардиограмма алу арқылы қан құрамын зерттеу жүргізіледі. Диспансерлік есепке алу кезеңінде емдеу аяқталғаннан кейін екі аптадан, екі және алты айдан соң элетрокардиограммаға түсіре отырып, қанның құрамын зерттеу жүргізіледі. Аурудың қалдықты клиникалық белгілері болған жағдайда және ЭКГ өзгерген кезде диспансерлеуді он екі ай ішінде жалғастырады, айғақтар қалыпты болған жағдайда пациент диспансерлік есептен шығарылады;
      7) тениидозбен ауыратын науқастар ем аяқталғаннан кейін төрт ай ішінде амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін ұйымдарда диспансерлік есепте тұрады. Диспансерлік есепке алу кезеңінде тениидозбен ауыратын науқастар екі және төрт айдан кейін қорытынды зертханалық тексеруден өткізіледі және екі теріс нәтижелі талдау болған жағдайда (бақылаудың төрт айының соңында) пациент диспансерлік есептен шығарылады;
      8) жануарларда цистицеркоз (финноз) анықталған аумақтардағы халықты тексеру сұрау жүргізу және зертханалық зерттеу әдістерімен жүргізіледі, жиілігі мен көлемін мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау органы айқындайды.
      52. Трихинеллезбен, тениаринхозбен және тениозбен сырқаттанудың тәуекел топтарына мал өсірушілер мен олардың отбасы мүшелері, ет комбинаты, шошқа өсіретін фермалар, қасапхана қызметкерлері, аңшылар және басқалар жатады.
      53. Мемсанэпидқызмет органдары елді мекендердің, әртүрлі үлгідегі мал шаруашылықтарының, қоғамдық тамақтану кәсіпорындары жұмысының санитариялық жағдайын, кеміргіштер мен қаңғыма жануарларды құрту шараларын бақылауды жүзеге асырады.
      54. Мемсанэпидқызмет органдары ветеринариялық қызмет (бұдан әрі – мемветқызмет) органдарымен бірлесіп, адамға және жануарларға ортақ паразиттік аурулар жағдайлары туралы өзара ақпарат алмасуды қамтамасыз етеді, паразиттік аурулар жағдайларын бірге тексереді және ошақтарын зерттейді.

6. Описторхоздың, дифиллоботриоздың алдын алу бойынша
іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

      55. Диффилоботриоздар – диспептикалық бұзылулары болатын және темір тапшылығы анемиясының дамуы мүмкін зооантропноздық табиғи гельминтоздардың тобы. Қоздырғыштары – ленталық гельминттер.
      56. Описторхоздар – көбінесе гепатобиллиарлық жүйені және ұйқыбезін зақымдайтын зооантропноздық биогельминтоздар. Қоздырғыштары – жалпақ гельминттер – трематодтар.
      57. Балық арқылы берілетін гельминтоздарға қарсы күрес шараларының кешені мыналарды қамтиды:
      1) балық шаруашылығы су қоймаларын олардың жағдайын бағалау және халықтың жұқтыру қаупін анықтау негізінде паспорттау және эпидемиологиялық-эпизоотологиялық бағалау;
      2) гельминт жұмыртқаларынан тазарту тиімділігін бақылау мақсатында шаруашылық-нәжіс кәріздерін тазарту құрылыстарының сарқынды суларын зертханалық зерттеулерді орындау;
      3) шаруашылық-нәжіс кәріздерінің тазарту құрылыстарының гумусын егістіктерді және көкөніс (аскөк) өсетін бақшаларды тыңайту үшін пайдалануға жол бермеу;
      4) сыртқы орта объектілеріне (топырақ, су, тұнба) санитариялық-паразитологиялық зерттеу жүргізу;
      5) медициналық іс-шаралар;
      6) халықты гигиеналық оқыту.
      58. Описторхоз кезінде медициналық іс-шаралар мыналарды қамтиды:
      1) мыналар жатқызылатын тәуекел тобындағы адамдарды тексеру:
      - эндемиялық аумақтардағы өзендер, көлдер, су сақтау орындары, су қоймалары жағалауларындағы және оларға жақын орналасқан елді мекендердің тұрғындары;
      - су көлігінің, балық өңдейтін кәсіпорындардың қызметкерлері, балықшылар және олардың отбасы мүшелері.
      2) эндемиялық елді мекендердегі халықтың 5 % және одан астам жұқтырған жағдайда тәуекел топтарын тексеру;
      3) гепатобилиарлы жүйесінің мүшелері, асқазан-ішек жолдары бұзылған, аллергия белгілері бар бірінші рет жүгінген науқастарды тексеру;
      4) описторхозбен ауыратын науқастарды арнайы емдеу стационар жағдайында ғана жүргізіледі. Емдеу аяқталғаннан кейін науқас диспансерлік бақылауға ауыстырылады;
      5) описторхозбен ауырып жазылған адамдарды диспансерлеу төрт-бес ай ішінде арнайы емдеуден кейін жүргізіледі, содан соң екі апталық үзіліс жасау арқылы нәжісті екі рет тексеру жүргізіледі, зертханалық зерттеулердің теріс нәтижелері алынған жағдайда пациенттер диспансерлік есептен шығарылады.
      59. Описторхозды жұқтырған адамдарды анықтау үшін клиникалық, эпидемиологиялық, зертханалық тексеру (негізгі әдісі-копроовоскопиялық әдіс) әдістері қолданылады.
      60. Республиканың описторхоз бойынша эндемиялық аумақтарында су қоймаларының ветеринариялық-санитариялық паспорттарын (бұдан әрі – паспорт) жасап, балық шаруашылығы (балық кәсіпшілігі) су қоймаларына мониторинг жүргізіледі. Паспортта үш жылдағы мониторинг мәліметтері, биогельминттердің аралық және қосымша иелерінің түрлік құрамы мен санының динамикасы, балықты паразиттік тазалыққа тексеру нәтижелерінің динамикасы, су қоймасына шаруашылық-нәжіс сарқынды суының ағуы, оны гельминт жұмыртқаларына және дернәсілдеріне тексеру нәтижелері көрсетіледі.
      61. Балық өнімін паразиттік тазалық айғақтар бойынша адамның және жануарлардың денсаулығына қауіпсіздігі талаптарына сәйкестігіне зертханалық тексерулерді эпидемиологиялық айғақтар бойынша санэпидқызмет ұйымдары жүргізеді.
      62. Адамның және жануарлардың денсаулығына қауіпті тірі гельминттер бар балық өнімін залалсыздандыру (кәдеге жарату) жерін, тәртібін және шарттарын мемсанэпидқызмет органы мен мемветқызмет органының келісімі бойынша және бақылауымен тауар өндіруші (жеткізуші) айқындайды.

7. Эхинококкоздың алдын алу бойынша іс-шараларды
ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

      63. Эхинококкоздар – адамдарда екі клиникалық түрде – гидатидоздық (бір камералы) эхинококкоз және альвеолярлық (көп камералы) эхинококкоз пайда болатын зооноздық гельминтоздар. Бауырдың, өкпенің, мидың, жүректің және сүйектің көлемді үдерістері типі бойынша жүреді. Қоздырғыштары – ленталық гельминт немесе альвеококк.
      64. Эхинококкоздың, оның ішінде альвеококкоздың алдын алу бойынша іс-шаралар мыналарды қамтиды:
      1) адамға жұғудың алдын алу;
      2) медициналық және ветеринариялық ұйымдардың өзара ақпарат алмасуы;
      3) тәуекел топтарын тұрақты түрде зертханалық тексеру.
      65. Эхинококкозға жоспарлы тексеру мынадай тәуекел топтарының адамдарына жүргізіледі:
      1) мал шаруашылығы фермаларының, ет өңдейтін кәсіпорындардың, мал соятын пункттердің, малды жою және көму объектілерінің қызметкерлері;
      2) малшылар, аңшылар, орманшылар;
      3) мамық-тері шикізатын өңдейтін шеберханалардың қызметкерлері;
      4) көрсетілген мамандықтар иелерінің отбасы мүшелері;
      5) ветеринария қызметкерлері;
      6) иттердің иелері;
      7) аң фермаларының, қорықтардың, хайуанаттар паркінің қызметкерлері;
      8) бұрын эхинококкоз себебімен операция жасалған немесе диспансерлік есепте тұрған адамдар;
      9) клиникалық және эпидемиологиялық айғақтар бойынша амбулаториялық және стационарлық науқастар.
      66. Эхинококкозды диагностикалау тексерулердің кешенді- сероиммунологиялық және рентгенді-аспаптық (іш қуысын ультрадыбыстық тексеру, тыныс жолдарының флюорографиясы және басқалары) әдістерін қолдану арқылы жүргізіледі.
      67. Эхинококкозға тәуекел топтарын сероиммунологиялық тексеруді санэпидқызмет ұйымдарының паразитологиялық зертханалары жүргізеді:
      Сероиммунологиялық зерттеулер үшін материалды (қан сарысуын) жинауды медициналық ұйымдар жүзеге асырады.
      68. Операциялық шара қолданудан және патологиялық материалды гистологиялық зерттеуден кейін расталған эхинококкоз жағдайлары есепке алынады және тіркеледі.
      69. Диспансерлік бақылаудың мерзімдері және жиілігі:
      1) сероиммунологиялық реакциялардың оң нәтижелері бар адамдар, антиденелер титрі өсетін адамдар, сондай-ақ кезкелген орналасудағы эхинококкоз себебімен операция жасалғандар ауырған сәттен бастап бес жыл бойы (алғашқы үш жылда жылына екі рет, үш жыл өткен соң жылына бір рет кешенді тексеру) бақыланады;
      2) диспансерлік бақылауға алынған сәттен бастап бес жыл ішінде рецидивтің клиникалық-зертханалық және аспаптық көрсеткіштері кездеспеген жағдайда және тұрақты теріс серологиялық реакциялары кезінде сероиммунологиялық реакциялардың теріс нәтижелері бар науқастар диспансерлік есептен шығарылады;
      3) эхинококкозға байланысты операция жасалған науқастарды және антиденелердің оң титрлары бар адамдарды диспансерлік бақылауды тұрғылықты жері бойынша медициналық ұйымның хирургі жүргізеді.
      70. Операциядан кейінгі (эхинококкэктомиядан кейінгі) материал "Денсаулық сақтау объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларының талаптарына сәйкес дезинфекциялау құралдары ерітіндісінде өңделеді және "Б" сыныпты қауіпсіз жою қорапшаларында жойылады.
      71. Эхинококкозды мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау мыналарды қамтиды:
      1) нақты аумақтағы эпидемиялық және эпизоотиялық жағдайды есепке алу арқылы денсаулық сақтау, мемветқызмет органдарымен, денсаулық сақтау ұйымдарымен бірлесіп, іс-шаралардың кешенді жоспарын әзірлеу;
      2) эхинококкоздар ошақтарының тізбесін жыл сайын жаңарту және ошақ түрлеріне байланысты қызмет көрсетілетін аумақты медициналық-биологиялық аудандастыру;
      3) адамдардың ауруын және ауыл шаруашыны жануарлары мен иттердің арасында эхинококкозды тіркеуді есепке ала отырып халықты тексеруді қажет ететін елді мекендерді анықтау;
      4) сыртқы орта объектілеріне және санитариялық жағдайы қанағаттанғысыз аумақтарға, қауіптілік контингенті және эхинококкозбен ауыратындар тұратын үйлерге топырақты, құмды, көкөністі, жеміс-жидекті, аскөкті, шайындыларды және басқаларды зерттеу жолымен санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг жүргізу;
      5) ошақтардағы байланысқа түсетін адамдарды сероиммунологиялық тексеру, сыртқы орта нысандарын санитариялық-паразитологиялық зерттеу.

8. Токсокароздың алдын алу бойынша іс-шараларды
ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

      72. Токсокараз – қоздырғышы фекальдық-ауыз механизмімен берілетін нематодоздар сыныбының зооантропоноздық тіндік (дернәсілдік) геогельминтоз, бауырды, өкпені, көзді зақымдауымен сипатталады; қызба және аллергиялық реакция пайда болды.
      73. Токсокароздың алдын алу жөніндегі іс-шаралар мыналарды қамтиды:
      1) ауру жұқтырғандарды ерте анықтау мақсатында халықты эпидемиологиялық айғақтар бойынша тексеру, есепке алу және дегельминтизациялау, диспансерлік бақылау;
      2) алғашқы рет жүгінген науқастарды, гепатобилиарлы жүйесі ағзаларының, асқазан-ішек жолдарының бұзылуы, аллергияның, лимфаденопатия, үдемелі қызба және басқа белгілері бар науқастарды тексеру;
      3) емдеу тиімділігінің критерийлерін талдау, олар мыналарды қамтиды: жалпы жағдайдың жақсаруы, токсокароз белгілерінің біртіндеп азаюы, эозинофилия және арнаулы антиденелер титрі деңгейлерінің төмендеуі. Клиникалық симптоматика рецидивтері, тұрақты эозинофилия және оң иммунологиялық реакциялар жағдайында емдеу курстарын қайталайды;
      4) ауырып сауыққандарды диспансерлік бақылауды әрбір екі ай сайын үш рет сероиммунологиялық зерттеу жүргізу арқылы алты ай бойы жүргізу;
      5) жеке гигиена қағидаларын сақтау (жануарларды, топырақты ұстағаннан кейін қолды жуу, топырақ бөлшектері болуы мүмкін аскөкті, көкөністі және басқа да тағам өнімдерін мұқият жуу);
      6) балалардың ойын алаңдарында, саябақтарда, скверлерде жануарлардың жүруінен қорғау және оларды ойдағыдай гигиеналық жағдайда ұстау;
      7) топырақ тазаруының табиғи факторларын қолдану (ашық күн сәулелері);
      8) мерзімдік дератизация жүргізу;
      9) топырақ, құм сынамаларын, қоршаған орта объектілерінен алынған шайындыларды санитариялық-паразитологиялық тексеру.
      74. Токсокароздың жұғуына қатысты тәуекел топтарына мыналар жатады:
      1) топырақпен жиі байланыста болатын үш-бес жастағы балалар;
      2) ит өсіру үшін арналған питомниктердің ветеринарлары және қызметкерлері, авткөлік жүргізушілері, фермерлік шаруашылық жұмыскерлері және бағбандар, көкөніс дүкендерінің сатушылары;
      3) ақыл-есі дамымаған және геофагия дағдысы бар және гигиеналық дағдылары төмен психикалық науқастар, сондай-ақ геофагия дағдысы бар психикасы қалыпты адамдар;
      4) үй жанындағы учаскелердің, бақшалардың иелері, аңшылықпен айналысатын және осы мақсатта ит ұстайтын адамдар, әсіресе екі және одан көп ит ұстағанда жұғу қаупі артады.

9. Контагиозды гельминтоздардың алдын алу бойынша
іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге
қойылатын талаптар

      75. Контагиозды гельминтоздарға энтеробиоз (қоздырушы – ішек құрт) және гименолепидоз (қоздырушы – карликті таспа құрт) жатады.
      76. Контагиозды гельминтоздардың алдын алу бойынша іс-шаралар:
      1) науқастарды анықтау;
      2) анықталған инвазияланғандарды емдеу және оларды дегельминтизациялау;
      3) білім беру ұйымдарының, қоғамдық тамақтану ұйымдарының, жүзу бассейндерінің және басқа да ұйымдардың санитариялық-паразитологиялық мониторингін жүргізу;
      4) ұйымдастырылған балалар ұжымдарының медициналық қызметкерлерін және қызмет көрсетушілерін гигиеналық оқыту;
      5) халықты гигиеналық оқыту.
      77. Білім беру ұйымдарында ішек құртты жұқтырған адамдардың 15% және одан көп пайызын бір рет тексеру жағдайында барлық балалар мен қызметкерлер профилактикалық ем қабылдайды;
      78. Стационарларда контагиозды гельминтоздарды жұқтырғаны анықталған науқастар қорытынды тексерудің бірінші теріс нәтижесіне дейін емдеу кезеңінде жеке палатаға немесе карантинді бөлімшеге ауыстырылады.
      79. Білім беру ұйымдарында контагиозды гельминтоздармен ауыратыны анықталған науқастар емдеу кезеңінде және зертханалық тексерудің бірінші теріс нәтижесіне дейін ұжымға барудан шеттетіледі.
      80. Қоғамдық тамақтану қызметкерлерінің арасындағы контагиозды гельминтоздармен ауыратыны анықталған науқастар емдеу және зертханалық тексеру кезеңінде уақытша жұмыстан шеттетіледі немесе зертханалық тексерудің бірінші теріс нәтижесіне дейін тамақ өнімдеріне қатысы жоқ басқа жұмысқа ауыстырылады.
      81. Білім беру ұйымдарында профилактикалық іс-шаралар кешені жүргізіледі, ол мыналарды қамтиды:
      1) балаларды жеке (бір рет қолданатын) сүлгілермен, төсек жабдықтарымен, сұйық сабынмен және басқа да жеке гигиена заттарымен қамтамасыз ету. Тіс щеткалары және ауыз шаюға арналған (жеке) ыдыстар ашық жәшіктерде сақталады;
      2) қолдануға рұқсат етілген материалдардан жасалған, жууға жеңіл ойыншықтарды пайдалану;
      3) пластмасса және резеңке ойыншықтарды сабынды ыстық суда күніне бір реттен сиретпей жуу;
      4) қуыршақтың киімдерін жуу және үтікпен үтіктеу;
      5) жұмсақ ойыншықтарды күн сайын тазарту және ашық ауада желдету немесе бактерицидті шамдармен 25 сантиметрден аспайтын қашықтықта 30 минут ішінде сәулелендіру;
      6) төсек жабдықтарын және жинау мүкәммалын таңбалау;
      7) жеке түбектерді пайдалану қызмет көрсететін персоналдың бақылауымен жүргізіледі. Түбектер пайдаланылғаннан кейін дезинфекциялау ерітінділері бар ыстық сумен (600 С-тан төмен емес температурада) дезинфекциялау ерітіндісі бар ыстық сумен жуылады;
      8) унитаздар, ванналар, есіктің тұтқалары, еден, шүмектер, панельдер күн сайын жуу құралдарын қолдана отырып, ыстық сумен жуылады;
      9) жылдың жылы мезгілінде құмсалғыштардағы құм айына бір рет ауыстырылады және қалқандармен жабылады;
      10) спорт залдарында өтпелі желдету жүргізіледі, күн сайын ылғалды тазалау және спорттық мүкәммалды жуу;
      11) емдеу кезеңінде науқас балаларды қоғамдық бассейнге жібермеу.
      82. Білім беру ұйымдарында контагиоздармен ауыратын науқас балалар анықталған кездегі іс-шаралар мыналарды қамтиды:
      1) төсек жабдықтарын және іш киімді күн сайын ауыстыру;
      2) емдеудің бірінші күнінен бастап үш күн ішінде көрпелерді, матрастарды, жастықтарды шаңсорғышпен тазалау немесе бөлмеден тыс қағу;
      3) құмсалғыштардағы құмды ауыстыру немесе дезинфекциялау құралдарымен өңдеу;
      4) жуу және дезинфекциялау құралдарын қолдана отырып, үй-жайларды күн сайын екі рет ылғалды жинау;
      5) объектілерді және үй-жайлардың ауасын ультракүлгін бактерицидті сәулемен залалсыздандыру;
      6) жұмсақ жиһазды, кілемді, төсемшелерді, жұмсақ ойыншықтарды шаңсорғышпен тазалау және ультракүлгін бактерицидті сәулемен залалсыздандыру, кейін кілемдерді және ойыншықтарды соңғы залалсыздандыруға дейін жинау;
      7) қатты және резеңке ойыншықтарды жуу-дезинфекциялау заттарын қолдана отырып жуу.
      83. Дезинфекциялау іс-шараларын (ағымдық дезинфекция) медицина қызметкерлері, отбасы ошақтарында – емдеу кезінде және одан кейін отбасы мүшелері жүргізеді.
      84. Ошақтағы эпидемиологиялық тексеру мыналарды қамтиды:
      1) білім беру ұйымдарында, қоғамдық тамақтану объектілерінде және оларға теңдестірілгендерде эпидемиологиялық тексеру әрбір гименолепидоз және энтеробиоз жағдайын анықтау жағдайында; жасалған ұсыныстардың орындалуын және эпидемияға қарсы жүргізілген іс-шаралардың тиімділігін бақылау арқылы энтеробиоз жағдайлары анықталған жағдайда әрбір жоспарлы зертханалық тексеруден кейін жүргізіледі;
      2) отбасы ошақтарында эпидемиологиялық тексеру білім беру ұйымдарына баратын балалар гименолепидозбен ауырған жағдайда; энтеробиоз жағдайы үш және одан көп рет тіркелген жағдайда; қоғамдық тамақтану қызметкерлері гименолепидозбен және энтеробиозбен ауырған жағдайда жүргізіледі.
      85. Диспансерлік бақылауды жүргізу бойынша талаптар:
      1) гименолепидозбен ауырып сауыққан адамдарды диспансерлік бақылау емдеу аяқталғаннан соң алты ай ішінде жүргізіледі, нәжісті зертханалық зерттеу бірінші екі айда әрбір екі апта сайын, кейін ай сайын жүргізіледі. Егер карликті таспа құрт жұмыртқалары анықталмаса, адамдар гименолепидоздан сауыққан болып есептеледі;
      2) гименолепидоздан сауықпаған науқастарға диспансерлік бақылауды бір жылға дейін ұзарту арқылы қайтадан дегельминтизациялау;
      3) энтеробиоздан сауыққан адамдарды диспансерлік бақылау үш күн аралықпен міндетті түрде екі талдау алу арқылы 10-14 күн ішінде жүргізіледі;
      4) энтеробиоздан сауықпаған адамдар 1 айға дейін диспансерлік бақылауды ұзарта отырып, бірінші емделу курсынан кейін екі апта өткеннен кейін қайта емделеді.
      86. Сыртқы ортаның жағдайын және гельминттердің факторларын және берілу жолдарын зертханалық бақылау мақсатында топырақңа, құмға, көкөніс пен жеміске, аскөкке, суға, шайындыларға және шаңға санитариялық-паразитологиялық зерттеулер жүргізіледі. Әрбір тексерілетін білім беру ұйымында бір топта (сыныпта) кемінде 10-15 шайынды жинау жүргізіледі.
      87. Мемсанэпидқызмет органының, медициналық ұйымдардың және білім беру ұйымдарының қызметкерлері балаларға жеке профилактика шараларын үйретеді және тоқсан сайын балаларға гигиеналық тәрбие беруге бағалау жүргізеді.

10. Аскаридоздың (трихоцефалездің) алдын алу
бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және
жүргізуге қойылатын талаптар

      88. Аскаридоз – өкпе эозинофильдік инфильтраттар және басқа да аллергиялық реакциялар дамуымен, ал кейіннен – ауыр асқынулары болуы мүмкін дипептикалық белгілері дамуымен сипатталатын ерте фазадағы ішек геогельминтаздары. Қоздырғыштары – дөңгелек гельминт-нематод.
      89. Трихоцефалез – диспептикалық синдромы болатын антропоноздық геогельминтоз. Қоздырғышы – адамның тоқішегінде, көбінесе жіңішке ішегінің бөлігінде паразиттік өмір сүретін дөңгелек гельминт-нематод.
      90. Аскаридоздың (трихоцефалездің) алдын алу бойынша іс-шаралар:
      1) жоспарлы түрде және эпидемиологиялық айғақтар бойынша халыққа копроовоскопиялық зерттеулер жүргізу арқылы инвазия көзін анықтау;
      2) инвазия ошақтарын сауықтыру;
      3) ошақтардағы санитариялық-паразитологиялық мониторинг;
      4) сауықтыру іс-шараларының тиімділігін бағалау.
      91. Тәуекел топтарына мектепке дейінгі және бастауыш мектеп жасындағы балалар, ауылшаруашылық жұмыскерлері, жылыжайлар мен оранжереялардың қызметкерлері, саяжайшылар жатады.
      92. Мемсанэпидқызмет органдары тиісті аумақтағы санэпидқызмет ұйымдарымен бірлесіп, медициналық ұйымдардың зертханаларында науқастарды анықтау тиімділігіне бақылау жүргізеді, олар мектеп жасындағы (жеті-он төрт жас) балалар; білім беру ұйымдарына баратын (үш-жеті жас) балалар, сондай-ақ асқазан-ішек ауруларымен ауыратын адамдар; медициналық айғақтары бойынша стационарлық, амбулаториялық және емханалардағы науқастар арасында іріктеп тексеруді қамтиды.
      93. Декреттелген контингенттің адамдарын гельминтоздарға тексерумен қамту толықтығын, мерзімдерін және тиімділігін бақылауды мемсанэпидқадағалау органдары жылына бір реттен сиретпей жүргізеді.
      94. Ошақтағы іс-шаралар оның сыныптамасына байланысты ұйымдастырылады және жүргізіледі: шынайы (қоздырғыштың сыртқы ортадағы айналымына жағдайлар бар) және жалған ошақ.
      95. Ауру жұқтырған адам (науқастың) отбасының мүшелеріне бақылау копроовоскопиялық тексеру эпидемиологиялық айғақтары бойынша жүргізіледі.
      96. Ошақты эпидемиологиялық тексеру кезінде мыналар ескеріледі:
      1) ауланың санитариялық жағдайы;
      2) дәретхананың болуы және оның жағдайы;
      3) үй жануарларының болуы;
      4) ошақта науқаспен байланыста болған адамдардың жеке гигиена қағидаларын сақтауы;
      5) бақшадағы залалсыздандырылмаған нәжісті тыңайтқыш ретінде қолдану;
      6) өсірілетін бақша дақылдарының тізбесі.
      97. Қоршаған ортада жаңадан анықталған аурулар мен қоздырғыштар болмағанда мемсанэпидқызмет органы медициналық ұйымның мамандарымен бірлесіп ошақты бақылаудан алуды жүргізеді.
      98. Паразитолог (эпидемиолог) кемінде алты айда бір рет жоспарлы және клиникалық айғақтары бойынша паразитологиялық тексерілуге жататын адамдардың тізімдеріне сәйкес тәуекел тобындағы контингенттерді қамтудың толықтығына тексеру жүргізеді.
      99. Дегельминтизациялау тиімділігін бақылау емделуден кейін нәжісті он-он бес күн аралықпен екі реттік тексеру арқылы жүргізіледі

11. Лямблиоздың және токсоплазмоздың алдын алу бойынша
іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

      100. Лямблиоз – көбінесе білінбейтін паразит тасымалдаушы ретінде болатын антропоноздық паразиттік инфекция, ауыр жағдайларда – ішектің бұзылуы дамиды. Қоздырғышы – шыбыртқы тәрізді таратушылар сыныбының қарапайымдары.
      Токсоплазмоз – латентті немесе созылмалы түрде болатын паразиттік инфекция. Қоздырғышы – жасушаішілік паразит.
      101. Лямблиоздың (криптоспоридиоз) алдын алу іс-шаралары мыналарды қамтиды:
      1) халықты сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету;
      2) білім беру ұйымдарында санитариялық-гигиеналық және эпидемияға қарсы режимді сақтау;
      3) клиникалық-эпидемиологиялық айғақтары (жіті ішек ауруының өршуі) болғанда науқастарды лямблиозға тексеру;
      4) лямблиоз болғанда диспансерлік бақылау кезінде үш ай ішінде ай сайын нәжіске (ішінде дуоденальді) зертханалық зерттеу жүргізеді;
      5) емдеу.
      102. Лямблиоз ошағын эпидемиологиялық тексеру балалар ұйымдарының ұжымдарында өршуін (үш және одан көп жағдайлар) тіркеу кезінде жүргізіледі. Ошақта байланысты тексеру және паразитологиялық зерттеу жүргізіледі.
      103. Токсоплазмоздың алдын алу бойынша іс-шаралар мыналарды қамтиды:
      1) тәуекел тобын ерте тексеру;
      2) оң әсер беретін адамдарды бақылау.
      104. Медициналық ұйымдар токсоплазмозға қанды зерттеудің серопозитивті нәтижелері бар адамдарды есепке алуды және тіркеуді жүргізеді, мемсанэпидқадағалау органдарына тоқсан сайын хабарлайды (паспорт деректері көрсетілген, серопозитив анықталған адамдар тізімі).
      105. Токсоплазмозға зертханалық тексеруге мыналар жатады:
      1) жүкті әйелдерді есепке алу кезінде және динамикада - ай сайын, мүмкіншілік болмағанда – жүктілік кезінде әр үшайлық сайын;
      2) күрделі акушерлік диагнозы бар әйелдер (бірінші және екінші бедеулік, жүктілікке төзе алмау);
      3) арнайы ем қабылдайтын токсоплазмозбен ауыратындар – емдеу тиімділігін бақылау үшін;
      4) токсоплазмозға тән клиникалық көрсеткіштер: этиологиясы анық емес лимфоаденопатия (лимфоденит), анық емес созылмалы субфебрильді температура (бір айдан көп); этиологиясы анық емес көз аурулары; анық емес орталық нерв жүйесінің қабыну аурулары; гепатоспленомегалия және анық жалпы улану, қызба бар пациенттер;
      5) әр түрлі көлемдегі анықталған кальцификаттары бар пациенттер;
      6) АИТВ-жұқтырған адамдар;
      7) токсоплазмоз бойынша күрделі анамнезі бар аналардан туған балалар;
      8) туа біткен даму кемістіктері (хореоретинит, микроофтальмия, миында кальцификаттар дамыған менингоэнцефалит, эпилепсияллық нысандағы талмалар, гидроцефалия, олигофрения, аяқ-қол бұлшық еттерінің гипертонусы бар балалар);
      9) жұмысы мысықтармен, иттермен және басқа да жануарлармен байланысты топтың тұрғындары;
      10) өздігінен аборт жасату және жүктілік кезінде манифесті инфекциясы болған әйелдердің босануы кезіндегі плацентті қан.
      106. Егер тәуекел тобындағы жүкті әйелдерді (бедеу, жүктілікке төзбеген әйелдер, мысықтың иелері және басқа контингенттер) соңғы тексеру кезінде зертханалық зерттеулер теріс болса, токсоплазмозға одан әрі тексеру және диспансерлік бақылау жүргізілмейді.
      107. Диспансерлік бақылауға мыналар жатады:
      1) жүктілік кезінде тәуекел тобында болған жүкті әйелдер;
      2) жүктілік кезінде нақты анықталған алғашқы рет жұқтырған аналардан туған он жасқа дейін балалар, оларды педиатр, невропатолог, кардиолог, офтальмолог бірлесіп, жылына екі рет тексеріп-қарау және серологиялық тексеру арқылы бақылайды;
      3) жүре пайда болған токсоплазмоздың құжатталған жіті сатысындағы балалар бір жыл ішінде офтальмологта, невропатологта қаралып, үш айда бір рет сероиммунологиялық тексеру арқылы бақыланады.
      108. Токсоплазмоздың созылмалы сатысындағы манифестті нысаны бар науқастар тұрақты ремиссияға дейін бақыланады.
      109. Токсоплазмоздың созылмалы сатысындағы латентті түрімен ауыратын науқастар диспансерлік бақылауға жатпайды.
      110. Токсоплазмоз ошағында эпидемиологиялық тексеру жүргізілмейді.

12. Иксод кенелері (көктемгі-жазғы кене энцефалиті, иксод кене
боррелиозы) арқылы берілетін аурулардың алдын алу бойынша
іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

      111. Медициналық ұйымдар уақытында ауру жағдайларын, сондай-ақ кене шаққаннан зардап шеккендерді тіркеу және есептеу, аурулардың диагностикасын жүргізу, ауруханаға жатқызып емдеу және осы аурумен ауырғандарды диспансерлеу жұмыстарын жүргізеді.
      112. Көктемгі-жазғы кене энцефалитімен (бұдан әрі – кене энцефалиті) ауырып жазылған адамдарды диспансерлік бақылауды пациенттің денсаулық жағдайына байланысты екі және одан да көп жыл бойы невропотолог-дәрігер жүргізеді.
      113. Кене энцефалитіне қарсы жоспарлы иммундауды медициналық ұйымдар жүзеге асырады.
      114. Жоспарлы профилактикалық иммундауға жұмысы кене энцефалитінің табиғи ошақтарында болуымен байланысты адамдар жатқызылады.
      115. Ұйымның басшылары жоспарлы профилактикалық иммундауға жатқызылатын адамдардың тізімін мемсанэпидқызмет органына жыл сайын береді.
      116. Кене шаққаннан кейін үш күн ішінде медициналық көмекке жүгінген адамдарға иммуноглобулинмен серопрофилактика жүргізіледі.
      117. Адамның денесінен алынған кенені кене энцефалиті вирусын жұқтыруына серологиялық зерттеу жүргізгенде нәтиже теріс болса, онда иммуноглобулин салынбайды.
      118. Кене шаққаннан зардап шеккен адамдарды диспансерлік бақылауды тұрғылықты жері бойынша медициналық ұйымда жиырма бір күн ішінде тұрақты термометриямен жүргізеді.
      119. Мемсанэпидқызмет органдары кене энцефалиті (кене боррелиозы) жағдайын эпидемиологиялық тексеруді, зақымдануы ықтимал жердің аумағын энтомологиялық зерттеуді ұйымдастырады және жүргізеді.
      120. Мемсанэпидқызмет органдарының және денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарының басшылары эндемиялық аумақта:
      1) жергілікті атқарушы билік органдарында бекітіп, мүдделі ведомстволармен, ұйымдармен бірлесіп, кене энцефалитінің алдын алу бойынша іс-шаралардың перспективалық кешенді жоспарларын әзірлеуді;
      2) кене энцефалитіне (кене боррелиозына) науқастарды диагностикалық тексеруді;
      3) кене энцефалитіне сероиммунологиялық зерттеу үшін диагностикумға, кенеге қарсы вакцинаға, науқастарды емдеуге және кене шаққандардың серопрофилактикасына арналған донорлық иммуноглобулинге қажеттілікті;
      4) кене энцефалитімен кәсіптік ауру жағдайларын уақтылы анықтауды және тіркеуді жүзеге асырады.
      121. Кене энцефалиті бойынша эндемиялық аумақта мемсанэпидқызмет органдары:
      1) жоғары жұқтыру қаупі бар учаскелерді және контингенттерді анықтау үшін аумақты эпидемиологиялық бағалауды;
      2) жұқтыру жерлері туралы көп жылдық (соңғы бес-он жылғы) деректерді талдауды;
      3) кене энцефалитін жұқтырудың жоғары қаупі бар учаскелерді анықтау үшін эндемиялық аумақтағы халыққа жыл сайын эпидемиологиялық сауалнама жүргізуді;
      4) иксод кенелерін жинауды, олардың таралуын, түрлерінің құрамын, фенологиясын және санын зерттеуді;
      5) кене-тасымалдаушыларға қарсы күрес іс-шараларын ұйымдастыру және әдістемелік жағынан басшылық етуді, тиімділігін бақылауды жүзеге асырады.
      122. Кене инфекцияларының табиғи ошақтарының аумақтарында жұмыс істейтін мамандар арнайы қорғаныш киімімен, репеленттермен және басқа да жеке қорғаныш құралдарымен қамтамасыз етіледі.
      123. Табиғи ошақтар аймағында балалар мен ересектердің демалыс ұйымдары және басқа да объектілер эпидемиологиялық жағынан кене инфекциясынан таза аумақтарға немесе кенелер жоқ учаскелерге орналастырылады.
      124. Санаториялық-курорттық ұйымдарда, базаларда, демалыс аймақтары мен орындарында және балаларға арналған сауықтыру ұйымдарында мынадай іс-шараларды жүргізеді:
      1) ұйым аумағын, сондай-ақ оның айналасындағы кемінде жүз метр радиустағы жерді демалушылар келер алдында тазалау және абаттандыру;
      2) аумақтағы ағаштарды санитариялық кесу, қураған бұтақтарын алып тастау, шөпті шабу, бұталарды тегістеу және кесу, тұрмыстық, құрылыстық және өсімдік қоқыстарын төгетін жерлерді тазалау, тұратын және қосалқы бөлмелерге, су көздеріне, демалу орындарына, спорт алаңдарына баратын орман жолдарын тазалау және кеңейту;
      3) барлық маусымда объектіні абаттандырылған жағдайда ұстау;
      4) туристік бағыт болғанда кемінде елу метр қашықтықтағы екі жақтың қураған ағаштары мен бұтақтарынан бастап сүрлеу жолдарды кенеге қарсы өңдеу және тазалау;
      5) объект аумағына үй жануарларын жібермеу;
      6) дератизациялау іс-шаралары.
      125. Кенелерге қарсы өңдеу:
      1) балаларға және ересектерге арналған сауықтыру ұйымдары орналасқан орындарда;
      2) кәсібі мен жұмысы табиғи ошақта болуымен байланысты адамдар тұрақты болатын орындарда;
      3) демалыс және туризм базаларының, бау-бақша кооперативтерінің аумақтарында;
      4) кене энцефалитінің (кене боррелиозы) жұғу қаупі бар орман алқаптарында;
      5) шаруашылық-тұрмыстық және басқа мақсаттарда халық жиі жиналатын жерлерде жүргізіледі.

13. Лейшманиоздың алдын алу бойынша іс-шараларды
ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

      126. Лейшмониоз кезіндегі медициналық іс-шаралар мыналарды қамтиды:
      1) науқастарды медициналық көмекке жүгінгенде, эпидемиологиялық айғақтарда – дала қостарын, аулаларды аралап тексеру жолымен анықтау;
      2) эпидемиялық жағдайлар шиеленіскенде аптасына кемінде екі рет шілдеден қазанға дейін және ай сайын қараша мен желтоқсанда отбасылық тізім негізінде үй басын жекелеп тексеру;
      3) лейшмониоздармен ауыратын науқастарды стационар жағдайында емдеу;
      4) лейшманиоздың клиникалық диагнозын зертханалық әдіспен растау;
      5) лейшмониоздың тері нысанымен ауырып сауыққан адамдарға бір жыл бойы, висцеральды нысанымен ауырып сауыққан адамдарға екі жыл бойы диспансерлік бақылау жүргізу. Лейшманиозбен ауырып сауыққан адамдарға жағдайына байланысты оларды медициналық тексеру және зертханалық зерттеуді белгілеу жиілігін дәрігер белгілейді.
      127. Эндемиялық аумақта мемсанэпидқызмет органдары мүдделі қызметтермен (ветеринариялық, коммуналдық) және жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп, мынадай іс-шараларды жүзеге асырады:
      1) халықтың лейшманиозды жұқтыру жағдайларын тіркеу кезінде санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды уақтылы ұйымдастыру және өткізу;
      2) ошақты эпидемиологиялық тексеру;
      3) бос жерлерді игеру үдерісінде лейшмониоз бойынша эпизоотиялық және эпидемиологиялық жағдайларды бағалау мен болжау;
      4) жұмысы лейшманиоздың эпидемиялық белсенді ошағы аумағында болумен байланысты тәуекел топтарының (геологтар, археологтар, құрылысшылар, маусымдық және вахталық жұмысшылар, шопандар және олардың отбасы мүшелері) арасында алдын алу шараларын ұйымдастыру;
      5) үнсіз маса түрінің құрамын зерттеу, табиғаттағы және елді мекендердегі олардың маусымдық кездегі санын, басым түрлерінің фенологиясын, антропофильді түрлерін, биологиясының ерекшеліктерін бақылау;
      6) үнсіз масаға қарсы өңдеу жұмысын олардың ұрықтану орындарында ұйымдастыру және жүргізу;
      7) үлкен құмтышқан колониясы орналасқан аумақты картаға түсіру;
      8) лейшманиозға қарсы іс-шараларды (үлкен құмтышқан колонияларын механикалық жолмен бұзу, үй-жайларды өңдеу және т.б.) өткізу тиімділігін бағалау.

14. Қышыманың алдын алу бойынша іс-шараларды
ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

      128. Қышыма кезінде санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шаралар мыналарды қамтиды:
       1) қышымамен ауыратын декреттелген топтағы адамдарды, сондай-ақ алдын ала және мерзімдік медициналық тексеруден өтпеген адамдарды жұмысқа жібермеу және жұмыстан шеттету;
      2) ұйымдастырылған ұжымдардағы әрбір жағдайды және ошақты және тұрғылықты жері бойынша эпидемиологиялық тексеру.
      129. Отбасында, ұйымда қышыма ауруы анықталғанда науқастың отбасы мүшелері толығымен тексеруден және алдын алу үшін бір күндік емдеуден өтуге жатқызылды.
      Ұйымдастырылған ұжымда қышыма ауру жағдайы анықталғанда, қарым-қатынаста болғандарды қырық бес күн ішінде (алғашқы он күнде күн сайын, одан әрі – әр он күнде бір рет) тексереді.
      130. Ошақта медициналық бақылауды тері-венерологиялық диспансер (кабинет) мамандарының бақылауымен медицина қызметкері жүргізеді.
      131. Үй жағдайында науқасқа отбасының басқа мүшелері пайдаланбайтын жеке төсек жабдығы және жеке заттар (іш киім, орамал, ойыншықтар) беріледі.
      132. Қышыма диагнозы қышыма кенесіне зертханалық зерттеулермен расталған клиникалық және эпидемиологиялық деректердің кешені негізінде қойылады.
      133. Стационарлық науқасты емдеу жеке палатада, бокста оны оқшаулау кезінде стационарда жүргізіледі.
      134. Тиісті аумақта дезинфекциялау қызметтерін көрсететін ұйымдар қышыма ауруы қайталанған, ұйымдастырылған және тұрмыстық ошақтарда ағымдық (көзбен шолу, химиялық) және қорытынды дезинфекциялау (дезинфекциялаудың камералық әдісі) сапасына бақылауды жүргізеді.
      135. Ағымдық дезинфекциялау скабиозорларда, стационарларда, мектеп-интернаттардың, сәбилер үйлерінің, балалар үйлерінің изоляторларында, сондай-ақ науқастарды үйде емдеуге болатын үй ошақтарында жүргізіледі.
      136. Ағымдық дезинфекциялау кезінде іш киімдерді және төсек жабдықтарын соданың 1-2% ерітіндісінде немесе кез келген жуғыш ұнтақпен қайнаған сәтінен бастап он минут ішінде қайнату арқылы зарарсыздаңдырады. Киім-кешектерді қайнату мүмкін болмағанда, Қазақстан Республикасында тіркелген инсектицидтердің бірімен өндейді, содан кейін жуады. Науқастың сыртқы киімін дымқыл матамен үтіктейді.
      137. Үй-жайды ылғалды тазалау күн сайын, ал балалар ұжымдарында 1-2%-ды сабынды-содалы ыстық ерітіндімен күніне екі-үш рет жүргізіледі. Жинау материалы қолданылғаннан кейін қайнатылады немесе дезинфекциялау ерітіндісіне салады.
      138. Ошақтарда қорытынды дезинфекциялауды науқасты емдеуге жатқызғаннан кейін немесе амбулаториялық емдеуден соң жүргізеді (ауылдық жерде бір тәулік ішінде, қалада – алты сағаттан кейін). Үй жағдайында ағымдық және қорытынды дезинфекциялауды науқасты күтетін адам немесе науқастың өзі жүргізеді; медициналық, білім беру ұйымдарында және басқа да объектілерде медицина қызметкері жүргізеді.
      139. Қорытынды дезинфекциялау мыналарды қамтиды:
      1) ошақтағы науқастармен байланыста болған адамдарды санитариялық өңдеу;
      2) киімдерді, төсек жабдықтарын, үй-жай жабдықтарының заттарын дезинсекциялау.
      140. Барлық қорытынды дезинфекциялау іс-шаралары бір уақытта орындалады, байланыста болғандар санитариялық өткізу орындарында санитариялық өңдеуден өтеді, заттар дезинфекциялау камерасында өңделеді.
      141. Науқастың заттарымен жанасқан төсек жабдықтарын, киімді, жұмсақ ойыншықтарды және басқа заттарды қолдануға рұқсат етілген инсектицидтердің бірімен толтырылған арнайы қаптарға салып, дезинфекциялау камерасына дезинфекциялауға жібереді.
      142. Аяқ-киімді дезинфекциялау құралына малынған тампондармен сүртеді. Жиһазды, жайластыру заттарын 1-2%-ды сабынды-содалы ерітіндімен өңдейді. Жұмсақ жиһазды және басқа заттарды инсектицидтермен өңдейді.

15. Дерматомикоздың алдын алу бойынша іс-шараларды
ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

      143. Тері-венерологиялық диспансерлер (кабинет, бөлімше), жыныс жолдары арқылы берілетін аурулардың профилактикасы мен дерматология орталықтары мынадай іс-шараларды жүзеге асырады:
      1) дерматомикоздармен ауыратын науқастарды есепке алу, тіркеу, диагностикалау, емдеу және диспансерлік бақылау;
      2) дерматомикоздардың жұғу көзін анықтау, ошақтағы қарым-қатынаста болған адамдарды медициналық тексеру және бақылау (бір ай ішінде аптасына бір рет жиілікпен);
      3) балалар ұжымдарынан, жатақханалардан, әлеуметтік жағдайы төмен отбасылардан терідегі көптеген ошақтары бар немесе бастың шаш бөлігін зақымдаған дерматомикоздармен ауыратын науқастарды; отбасында науқас баланы қарайтын адам болмағанда; дерматологтың немесе эпидемиологтың қажетті дезинфекциялау режимі туралы нұсқауларын орындамағанда науқасты уақтылы емдеуге жатқызу;
      4) дерматомикоздармен ауыратын науқастарды он-он бес күн аралығымен екі рет зертханалық бақылау зерттеулерін жүргізе отырып емдегеннен кейін бір ай ішінде диспансерлік бақылау;
      5) грибоктық патологиялық материалды зертханалық диагностикалау;
      6) дерматомикоздар ошағында ағымдағы және қорытынды дезинфекциялауды ұйымдастырады;
      7) білім беру ұйымдарында грибок аурулары болуына медициналық тексеріп-қарауларды жүргізуге қатысу;
      8) дерматомикоздармен ауыратын науқастарды және халықтың декреттелген тобын гигиеналық оқыту.
      144. Мемсанэпидқызмет органдары:
      1) медициналық ұйым мамандарымен бірлесіп, дерматомикоздар ошақтарында, сондай-ақ ұйымдарда ауру жағдайлары тіркелгенде эпидемиологиялық тексеруді;
      2) медициналық ұйымдар дерматомикозбен ауыратын науқастарға шұғыл хабарламаны уақтылы беруін, науқасты ауруханаға жатқызуды, қарым-қатынаста болғандарды анықтауды және белгіленген контингенттердің медициналық тексеруден толық өткізілуін бақылауды;
      3) ошақта дезинфекциялау сапасын бақылауды;
      4) жануарлар арасындағы дерматомикоз ошақтарын санациялау бойынша қажетті шаралар қолдану үшін жануарлардан адамдарға жұққан барлық жағдайлар туралы мемветқызмет органына хабарлайды.
      145.Үйде ем алып жатқан науқас балалар толық сауыққанға дейін моншаларға, бассейндерге және шаштараздарға жіберілмейді.
      146. Білім беру ұйымдарына баруға емделу курсынан және зертханалық тексерудің теріс нәтижесін алғаннан кейін рұқсат етіледі.
      147. Грибок аурулары ошағында байланыста болған балаларды тиісті тексерусіз ұйымдастырылған ұжымдарға қабылдамайды және бір топтан екінші топқа ауыстырылмауы тиіс.
      148. Дерматомикоздармен сырқаттанудың әрбір жағдайында ағымдық және қорытынды дезинфекциялау жүргізіледі.
      149. Дерматомикоз кезінде медициналық ұйымда жүргізілетін дезинфекциялау іс-шаралары:
      1) тексеру кабинетінде (қабылдау бөлімінде) әр науқасты тексергеннен кейін барлық заттар, оның ішінде науқас ұстаған заттар грибок аурулары кезіндегі өңдеу режиміне сәйкес ылғалды дезинфекциялаудан өтеді;
      2) науқас ауруханаға түскенде, оның киімі және басқа да жеке заттары камералық дезинфекциялануы тиіс, содан соң ол заттар науқас ауруханадан шыққанға дейін қапқа салынып, киім ілгіштерде немесе стеллаждарда сақталады;
      3) науқас қолданған киім-кешектерді (төсек-орын тыстары, іш киім, сүлгі, шұлық, носки), сондай-ақ қызметкердің халаттары мен сүлгілерін кір киімдерге арналған жеке оқшауланған үй-жайда арнайы ыдысқа (бакқа (целлофан/ клеенка қапқа) жинайды, залалсыздандыру және жуу үшін аурухананың кір жуатын орнына тапсырады. Осы жұмыс кезінде қызметкер әр қолданыстан кейін дезинфекцияланатын екінші халат, резеңке қолғап және дәкеден жасалған таңғыш немесе респиратор киеді. Төсек жабдықтарын тасымалдауға арналған қаптарды залалсыздандыру және жуу тәртібі киім-кешектерді залалсыздандыру сияқты болады;
      4) қабылдау бөлімшесінде науқастарды жуындыруға арналған жөке әрбір пайдаланғаннан кейін қайнаған сумен немесе дезинфекциялау ерітіндісімен залалсыздандырылады және таза жөкелерге арналған таңбасы бар ыдыста ұсталады; әрбір науқас шомылғаннан кейін ваннаны дезинфекциялау құралдарының ерітінділерімен залалсыздандырады;
      5) науқас балаларға жеңіл жуылатын және залалсыздандыруға қолайлы (пластмасса, резеңке) ойыншықтарды ғана пайдалануға жол беріледі;
      6) пайдаланылған таңу материалдары (бинттер, мақта, дәке тампондары, салфеткалалар), сондай-ақ грибоктық патологиялық материал (шаш, тырнақ сынықтары,тері қабыршағы) алдын ала залаласыздандырылмай, жинау және қауіпсіз кәдеге жарату үшін контейнерлерге салынады және кәдеге жаратуға жіберіледі;
      7) патологиялық материалы бар зат шынылар пайдаланылғаннан кейін он бес минут ішінде 1%-дық сабынды-содалы ерітіндіде қайнату немесе залалсыздандыру ерітіндісіне салу арқылы залалсыздандырылады;
      8) аспаптық және жұмыс үстелдері ауысым соңында дезинфекциялау ерітіндісіне салынған шүберекпен сүртіледі;
      9) әрбір ауысымнан кейін үй-жай мен жиһазға (оның ішінде кушеткаларға, медициналық шкафтардың сөрелеріне және басқаларына) сабынды, соданы және басқа жуғыш заттарды қолданып, жылы сумен ылғалды тазалау жүргізіледі;
      10) рентген (ультрадыбыстық диагностикалау) кабинеттеріндегі жастықтар дезинфекциялау құралдарының ерітінділерімен өңделетін тыстармен қапталады;
      11) жинау құралдары қайнату арқылы немесе дезинфекциялау ерітіндісімен өңделеді;
      12) төсек жабдықтары (жастықтар, матрастар, көрпелер және тағы басқа) әр науқас ауруханадан шыққаннан кейін дезинфекциялау камерасында залалсыздандырылады;
      13) науқастың залалсыздандырудан өтпеген заттарын оның туыстарына беруге жол берілмейді;
      14) бір рет пайдаланатын медициналық және зертханалық аспаптар алдын ала залаласыздандырылмай, қауіпсіз кәдеге жарату контейнеріне салынады және жою үшін арнайы қондырғыларға жіберіледі.
      150. Ошақтардағы залалсыздандыру әдістері:
      1) үй-жай және тұрмыстық заттар дезинфекциялау құралымен сүртіледі немесе ылғалдандырылады;
      2) науқастарды күту заттары дезинфекциялау ерітіндісіне малынады немесе дезинфекциялау ерітіндісімен мұқият сүртіледі, дезинфекциялау аяқталғаннан кейін сумен мұқият жуылады;
      3) төсек жабдықтары, сырт киім, сүлгілер, бас орамалдар, халаттар, шұлық, колготкалар, таңу материалдары дезинфекциялау ерітінділеріне салынады, залалыздандырудан кейін олар жуылады және шайылады;
      4) төсек жабдықтары, сыртқы киім, теріден жасалған бас киім, кілемдер, кітаптар, жұмсақ ойыншықтар камералық дезинфекциялаудан өтеді;
      5) аяқ киім, тері қолғаптар камералық дезинфекциялаудан өтеді. Ағымдық дезинфекциялау кезінде ішкі қабаттарын мемлекеттік тіркеуден өткен және ішкі қабаттарының суланғанға дейін қоздырушының осы түрін жоюға бағытталған залалсыздандыру құралдарымен өңдейді және полиэтилен пакетінде екі тәулікке салынады, содан кейін ашады және препараттың иісі кеткенге дейін он сағат бойы желдетіледі.

16. Тропикалық паразиттік аурулардың алдын алу
бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және
жүргізуге қойылатын талаптар

      151. Медициналық ұйымдар тропикалық паразиттік ауруларды жұқтырудың және әкелудің алдын алу мақсатында эндемиялық елдерге баратын азаматтарға жеке қорғаныш шараларын үйретуді және білікті кеңес беруді қамтамасыз етеді.
      152. Эндемиялық аумақтардан келген адамдарды диспансерлік бақылау келген сәттен бастап екі жыл бойы, амбулаториялық медициналық бақылау карталарында "тропикалық елдерге шықты" деген белгі қою арқылы жүргізіледі.
      153. Азаматтардың кез келген ауырып жүрген жағдайында (қызба, іш өту және басқалар) безгекке және басқа да тропикалық паразиттік ауруларға (лейшманиоз, трипаносомоз, амебиаз, паразиттік және вирусты шистосомоздар, филяриатоздар, басқалар) тексеру үшін шұғыл қан және басқа да биологиялық материал алынады.
      154. Мемсанэпидқызмет органдары:
      1) безгек пен басқа да тропикалық паразиттік аурулардың алдын алу бойынша туристік фирмалардың менеджерлеріне оларды аттестаттау және оқудан өткені жөнінде бір жылға арналған анықтамалар беру арқылы жыл сайын тренингтер өткізуді;
      2) қызметі эндемиялық елдермен байланысты туристік фирмаларға және басқа да ұйымдарға безгек пен басқа да тропикалық паразиттік аурулар қаупін тудыратын аумақтар, алдын алу қажеттілігі және жеке қауіпсіздік жауапкершілігі туралы уақтылы ақпарат беруді;
      3) санитариялық-карантиндік пункттерде ұшақ экипаждарының, поездар бригадаларының мүшелеріне, эндемиялық елдерге шығатын жолаушыларға эпидемиологиялық жағдай және тропикалық паразиттік аурулардың жеке алдын алу шаралары туралы нұсқама беруді жүргізеді, жадынамалармен қамтамасыз етеді.

17. Қан сорғыш жәндіктерге және кенелерге қарсы күрес бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

      155. Адамдарға қауіп төндіретін қан сорғыш жәндіктерден (шыбын-шіркейден) және кенелерден қорғану үшін профилактикалық жою іс-шаралары жүргізіледі, олар мыналарды қамтиды:
      1) инсектицидтер қолдана отырып, қан сорғыш жәндіктерді және кенелерді жою;
      2) шыбын-шіркейден репелленттермен және басқа да құралдармен халықтың жеке қорғануы.
      156. Мемсанэпидқызмет органдары адамға қауіп төндіретін қан сорғыш жәндік пен кенелерден халықты қорғау бойынша кешенді іс-шаралар бағдарламаларын әзірлейді.
      157. Мемсанэпидқызмет органының энтомологы:
      1) шыбын-шіркейлерге қарсы инсектицидтермен тазалауға жататын алаңдарды анықтауды;
      2) жою жұмысы аймағында қан сорғыш жәндіктердің ұрықтану орнын анықтауды, қан сорғыш жәндік санының мерзімдік жүруін және олардың түрлік құрамын зерттеуді;
      3) шыбын-шіркейді жоюдың ұйымдастыру-әдістемелік нұсқауын жүзеге асыруды, жүргізілетін жұмыстардың мерзімі мен жиілігін, оларды өткізу тиімділігін анықтауды жүргізеді.
      158. Шыбын-шіркейлердің экзофильдік түріне қарсы ашық аумақтарды барлық жағажайлық суқойма, жаппай ұрықтану орындары, сонымен қатар оның айналасындағы (қорғаныс аймағы) қорғалатын объект (елді мекен, адамдардың көп ұжымының жұмыс істеу орны) ретінде дернәсілге қарсы өңдеу жүргізіледі. Қорғаныш аймағының ені бір километрден алты километрге дейін және одан артық радиуста болады.
      159. Шыбын-шіркей санын, оның ішінде жертөле үй-жайларында шыбынды және масаларды азайту бойынша іс-шаралары үй-жайларда шыбын-шіркейлерді болдырмау және олардың мекендеу орнын жою мақсатында құрылыс, жертөле, іргелес аумақтарда тазалықты сақтауға бағытталған техникалық, санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) және жою іс-шараларын қамтиды.
      160. Энтомологиялық айғақтар (жертөлелерде, кіреберістерде, баспалдақ алаңдарында дернәсіл немесе имаго масалардың бар болуы) объектіде дезинсекциялау іс-шараларын жүргізудің негізі болып табылады.
      161. Дезинсекциялау жүргізілгеннен кейін оның тиімділігін бағалау жүргізіледі. Дезинсекциялау тиімділік көрсеткішіне жәндіктерден тазартылған объектілердің саны және олардың барлық келісілген физикалық алаңының пайызбен көрсетілген жалпы физикалық алаңы жатады.
      162. Жертөле үй-жайларында ұрықтанушы дернәсіл сатысындағы масаларға қарсы іс-шаралардың тиімділігін бағалауды өңдегеннен кейін үш-бес тәуліктен кейін, қанаттанған масалардың саны бойынша бес-жеті күннен кейін жүргізіледі. Дезинсекциялау іс-шараларының тиімділігінің қанағаттанарлық көрсеткіші су сынамаларында тірі дернәсілдердің болмауы және орташа есеппен үй-жай қабырғаларының бір шаршы метріне қанаттанған масалардың бірден көп емес дарақтарының бар болуы болып табылады. Тиімділік көрсеткіші қанағаттанғысыз болған жағдайда, дезинсекциялау қызметін көрсеткен ұйым өз есебінен қайта өңдеу жүргізеді.