Об утверждении Типового комплексного плана по усилению воспитательного компонента процесса обучения во всех организациях образования

Постановление Правительства Республики Казахстан от 29 июня 2012 года № 873

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить прилагаемый Типовой комплексный план по усилению воспитательного компонента процесса обучения во всех организациях образования.
2. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания и подлежит официальному опубликованию.

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Утвержден
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 29 июня 2012 года № 873

Типовой комплексный план по усилению
воспитательного компонента процесса обучения
во всех организациях образования

1. Паспорт

Наименование	Типовой комплексный план по усилению воспитательного компонента процесса обучения во всех организациях образования
Основание	Указ Президента Республики Казахстан от 30 января 2012 года № 261 «О мерах по реализации Послания Главы государства народу Казахстана от 27 января 2012 года «Социально- экономическая модернизация – главный вектор развития Казахстана»
Разработчик	Министерство образования и науки Республики Казахстан
Цель	Усиление воспитательного компонента всего процесса обучения с акцентом на духовно-нравственное формирование личности как гражданина и патриота Казахстана
Задачи	Формирование патриотического сознания; широкая пропаганда семейных ценностей; формирование духовно-нравственных качеств; формирование и развитие правосознания; формирование поликультурной личности на основе общечеловеческих качеств; создание комплексной, непрерывной и устойчивой системы формирования навыков ведения здорового образа жизни
Сроки реализации	2013 - 2015 годы
Источники и объемы финансирования	Объем финансирования из республиканского бюджета составляет 6 640 975 000 тенге (в 2013 году – 2 187 975,0; 2014 году – 2 239 474,0; 2015 году – 2 213 526,0). Финансирование из местного бюджета будет осуществляться в пределах средств, выделяемых ежегодно из соответствующих местных бюджетов на развитие системы образования
	К 2015 году:
Индикаторы эффективности реализации плана	доля школьников, студентов колледжей и вузов, охваченных деятельностью общественных объединений от общего числа обучающихся, – 70%; доля школьников, студентов колледжей и вузов, считающих себя патриотами от общего числа обучающихся, – 75%; доля родителей, принимающих активное участие в воспитательных мероприятиях, – 35%; охват школьников детско-юношескими спортивными школами от общего числа обучающихся – 25%; доля школьников, студентов колледжей и вузов, принимающих активное участие в воспитательных мероприятиях от общей численности, – 70%; доля вожатых, социальных педагогов и психологов, прошедших повышение квалификации от общего количества, – 30%.

2. Введение

На сегодняшний день в нашей стране выстроена целостная система воспитания, ориентированная на современные потребности общества и государства.
Требования, предъявляемые к воспитанию подрастающего поколения, отражены в Послании Президента страны народу Казахстана 1997 года «Казахстан – 2030: процветание, безопасность и улучшение благосостояния всех казахстанцев», в Законе Республики Казахстан от 27 июля 2007 года «Об образовании», в Законе Республики Казахстан от 8 августа 2002 года «О правах ребенка в Республике Казахстан», в Законе Республики Казахстан от 7 июля 2004 года «О государственной молодежной политике в Республике Казахстан».
Были приняты «Концепция воспитания в системе непрерывного образования Республики Казахстан», Закон Республики Казахстан от 9 июля 2004 года «О профилактике правонарушений среди несовершеннолетних и предупреждении детской безнадзорности и беспризорности», Указ Президента Республики Казахстан от 29 ноября 2005 года № 1677 «Об утверждении Стратегии гендерного равенства в Республике Казахстан на 2006 - 2016 годы».
Наработан большой образовательный и пропагандистский ресурс, посредством которого организована воспитательная работа. Этот ресурс формируется из системы образовательных и воспитательных программ, а также внеучебных мероприятий.
Ресурсы системы образования и науки вовлечены в эту работу следующим образом.
Дошкольное воспитание
Дошкольное воспитание и обучение являются первым уровнем системы непрерывного образования в формировании и развитии личности ребенка.
Число дошкольных организаций в 2011 году составляло 8096, из них 2748 детских садов, 5348 – мини-центров. Охват детей от 3-х до 6-ти лет дошкольным воспитанием и обучением составляет 65,4 % или 587 800 детей.
В соответствии с Государственным общеобязательным стандартом дошкольного воспитания и обучения в дошкольных организациях реализуются республиканские программы «Балбөбек», «Қарлығаш», «Қайнар»; в 2009 году разработаны и утверждены программы воспитания и обучения детей раннего возраста «Алғашқы қадам» (1-3 года), «Зерек бала» (3-5 лет), «Біз мектепке барамыз» (5-6 лет); «Балапан», разработан учебно-методический комплекс к данным программам (методические рекомендации и дидактический материал для частных, семейных детских садов и консультационных пунктов для родителей).
Для обеспечения качественного предоставления образовательных услуг дошкольного уровня совместно с ЮНЕСКО разработан стандарт нового поколения, который включает 5 образовательных областей: коммуникацию, познание, здоровье, творчество и социум.
В целом дошкольное воспитание выстроено достаточно эффективно для выполнения поставленных задач.
Среднее образование
В республике функционируют 7465 дневных государственных общеобразовательных школ с общим контингентом 2 479 000 детей. Ведется работа по кадровому обеспечению воспитательного процесса. Введены штатные единицы заместителей директоров по воспитательной работе школ, педагогов-организаторов, старших вожатых, социальных педагогов, педагогов-психологов, освобожденных классных воспитателей, педагогов дополнительного образования, методистов.
В целях реализации задач воспитательной системы организаций образования ведется работа по развитию сети внешкольных организаций дополнительного образования.
Наиболее доступной формой дополнительного образования является организация работы 24 000 секций при школах, свыше 450 дворовых клубов, в том числе 276 размещаются на базе школ.
В 1609 патриотических клубах занимаются более 60 000 детей и подростков. В инфраструктуру системы дополнительного образования детей входят 344 музыкальных и художественных школы искусств, 58 туристических, технических и натуралистических станций, 175 дворцов и центров творчества.
Органами образования принимаются меры по укреплению и развитию физкультурно-спортивного движения общеобразовательных школ. В настоящее время 71 % имеют спортивные залы, 56 % обеспечены спортивным оборудованием и инвентарем. Работа по укреплению материально-технической базы продолжается.
В 84,3 % общеобразовательных школах внедрен третий час физического воспитания, а в 3534 или 45,8 % - раздельное обучение мальчиков и девочек.
В общеобразовательных школах республики функционируют более 21 тысячи спортивных секций, в которых занимаются спортом свыше 455 тысяч школьников или 18 % от общего количества учащихся.
Важную роль в патриотическом воспитании подрастающего поколения играют детские и молодежные общественные движения и организации, творческие союзы, основной целью деятельности которых является оказание содействия в самоопределении и становлении личности. Функционирует свыше 1434 детских общественных организаций и объединений, где занято более 800 000 школьников (32,3 % охвата школьников).
6 июля 2011 года по инициативе Главы государства создано Республиканское общественное объединение «Единая детско-юношеская организация «Жас Ұлан». В настоящее время в ее рядах более 700 000 детей.
Забота о детях, всемерная защита их интересов являются важнейшим принципом нашего государства.
Кроме того, вопросы обеспечения социальных и правовых гарантий качества жизни детей нашли отражение в новой Государственной программе развития образования Республики Казахстан на 2011-2020 годы и Плане мероприятий по ее реализации.
Тем не менее, в системе среднего образования имеется ряд вопросов, требующих новых подходов к организации воспитательной работы. Так, на сегодняшний день отсутствует единая программа воспитательной работы в системе среднего образования. Внеучебные мероприятия не интегрированы в образовательный процесс и не направлены на закрепление полученных знаний.
Особую тревогу вызывает достаточно высокий уровень делинкветного и аутодеструктивного поведения среди детей и подростков.
По данным Агентства статистики Республики Казахстан количество совершивших суицид молодых людей в Казахстане в 2009 году составило 1424 человека (31 человек на 100 тысяч населения), 2010 году 3800 (113 человек на 100 тысяч населения) в возрасте до 29 лет.
Сегодня очевидно, что распространение наркомании несет в себе угрозу жизни молодого поколения, что, в конечном счете, негативно влияет на здоровье всего населения.
Одними из факторов, способствующих повышению уровня преступности среди детей и подростков, являются снижение платежеспособности родителей и коммерциализация всех видов досуга.
Проблема личной безопасности школьников на сегодняшний день приобретает актуальный характер.
Техническое и профессиональное образование
В республике функционируют 896 учебных заведений технического и профессионального образования (далее - ТиПО), в которых обучаются 600,7 тысяч молодых людей.
Практикуются такие формы воспитательной работы, как тренинги, конкурсы, викторины, олимпиады, конференции, творческие вечера, спортивные соревнования и др.
В учебных заведениях ТиПО ведется работа по выявлению детей «группы риска», оказывается психологическая помощь обучающимся, работает психологическая служба.
В целях популяризации среди молодежи производственных профессий ежегодно проводятся республиканские конкурсы профессионального мастерства «Лучший по профессии», исполнителей обучающихся музыкальных колледжей для выявления наиболее одаренных исполнителей, их творческого роста и пропаганды музыкального искусства Казахстана, повышения профессиональной подготовки обучающихся ТиПО в музыкальном направлении.
Также одними из основных направлений воспитательной работы являются:
1) всестороннее воспитание молодежи, содействие ее гражданскому и нравственному развитию;
2) содействие профессиональной ориентации и трудоустройству молодых граждан путем организации вторичной занятости в свободное от учебы (основной работы) время;
3) поддержка предпринимательской инициативы;
4) развитие общественно значимых молодежных инициатив молодежных и детских общественных объединений.
Вопросы воспитательной работы рассматриваются на заседаниях педагогических и попечительских советов. Функционируют 550 органов ученического самоуправления. Создано общественное объединение «Республиканская молодежная ассоциация организаций технического и профессионального образования «Кәсіп kz».
Анализ воспитательной работы учебных заведений ТиПО показывает, что в современных условиях проблемы воспитания подрастающего поколения резко обострились. С одной стороны студенческую молодежь отличает рост самостоятельности, практичности и мобильности, ответственности за свою судьбу, повышенная заинтересованность в получении качественного образования и профессиональной подготовки. С другой стороны имеются проблемы, связанные с переходным возрастом, стрессовыми ситуациями, воспитанием в неполной семье, нехваткой времени у родителей на воспитание, психологическими конфликтами в молодежной среде и неблагополучных семьях. Часть обучающихся попадает в категорию лиц с девиантным поведением. Также проблемы воспитательной работы в колледжах и профлицеях обусловлены сложными процессами изменения менталитета, образа жизни, социально-экономическими факторами.
В организации воспитательной работы существуют такие проблемы как нехватка социальных педагогов, психологов, недостаточное количество спортивных секций, клубов, кружков, тренажерных залов, культурно-массовых, спортивно-оздоровительных мероприятий, отсутствие системного мониторинга. Анализ анкетных данных показывает необходимость пристальной индивидуальной работы со студенческой молодежью в адаптационный период.
Высшее образование
В 146 вузах страны обучаются свыше 629 000 человек. Статистически удельный вес молодежи в возрасте от 16 до 23 составляет примерно 2 127 289 человек. Из них 50 % юношей, 50 % девушек. Процентное соотношение девушек, обучающихся в бакалавриате и магистратуре, больше, чем юношей. Среди обучающихся студентов 51 % молодые люди из сельской местности, в магистратуре их доля составляет 42 % и 20 % в докторантуре. Очень низкий процент среди обучающихся студентов-сирот (1 % студентов).
Всего в вузах функционируют 533 спортивные секции, средний охват в которых составляет около 10 % студентов. Укреплена инфраструктура сферы быта студентов. Во всех вузах имеются бытовые, прачечные и душевые комнаты, а также столовые, буфеты, читальные залы, спортивные залы и спортивные комплексы. В 7 вузах имеются бассейны.
Вузами проводится широкая информационная работа. Активная работа проводится по освещению мероприятий по реализации Послания Президента Республики Казахстан народу Казахстана, Государственной программы развития образования Республики Казахстан на 2011 - 2020 годы, а также нововведений в сфере образования, особенно в интернет пространстве.
Создаются вузовские центры воспитательной и досуговой деятельности, возрождаются студенческая самодеятельность и патриотическая работа среди студентов. Ведущая роль в управлении воспитательной деятельностью в вузах принадлежит ученому совету, утверждающему руководителей, обеспечивающих организацию и содержание воспитания. Руководство воспитательной работой осуществляется проректором по воспитательной работе. Повседневное осуществление воспитательной работы возложено на кураторов академических групп. Содержание работы и функции всех перечисленных субъектов управления процессом воспитания определяются в вузовских положениях.
В экспериментальном режиме 4-мя национальными вузами (КазНУ им. аль-Фараби, КазНАУ, КазНПУ им. Абая, ЕНУ им. Л.Гумилева) разработаны стратегии развития вузов, а также планы по их реализации. В рамках данных документов предусмотрены мероприятия по воспитательной работе, и определены индикаторы и показатели реализации.
Воспитательная работа – процесс, требующий постоянного совершенствования. Ослабление воспитательной роли социального института семьи, недостаточная сформированность навыков здорового образа жизни, негативное влияние средств массовой информации на формирование личности, недостаточное владение педагогами современными воспитательными технологиями, ограниченность сети детских и молодежных объединений по интересам (клубов, кружков, секций и т.д.) и недостаточный охват их деятельностью приводят к таким в негативным последствиям, как не снижающееся число правонарушений и суицидов, раннее вовлечение в табакокурение и алкоголизм. Кроме того, основной целевой аудиторией различных деструктивных религиозных течений является молодежь.
В большинстве случаев не всегда наблюдаются преемственность и согласованность воспитательных моментов в период детство-отрочество-юность, когда молодой человек переходит из одного учреждения в другое, так как каждое образовательное учреждение выстраивает свою воспитательную систему в соответствии со своим профилем и направленностью деятельности.

3. Цели и задачи типового комплексного плана по усилению
воспитательного компонента процесса обучения во всех
организациях образования

Вышеперечисленные проблемы, которые на сегодняшний день существуют в организации воспитательной работы в системе образования, требуют системного подхода.
Необходимо пересмотреть содержание, формы, методы и средства воспитания для усиления воспитательной работы в организациях всех уровней.
В связи с этим, актуальной является разработка типового комплексного плана по усилению воспитательного компонента процесса обучения во всех организациях образования, определяющего целостное видение дальнейшего совершенствования воспитательной работы.
План включает комплекс ценностных и идеологических установок Стратегии развития Казахстана «Казахстан – 2030» и Доктрины национального единства Казахстана, прежде всего факторов воспитания молодого поколения в духе взаимного уважения, патриотизма, сохранения и укрепления традиций, духовных и нравственных ценностей и мировоззренческих устоев, нацеленных на сплоченность государства, общества и семьи.
План разработан с учетом возрастных особенностей и требований современных методов и форм воспитательной работы и состоит из следующих направлений:
1) научно-исследовательское и методическое обеспечение воспитательного процесса;
2) формирование патриотизма, норм морали и нравственности, межэтнического и общественного согласия, законопослушания, а также физическое и духовное развитие подрастающего поколения;
3) совершенствование (повышение квалификации) кадрового потенциала воспитательной системы;
4) информационно-пропагандистская работа.
В рамках плана предусмотрены проведение мониторинга эффективности реализации программ воспитания по всем уровням образования, анализа учебно-воспитательных комплексов и программ с целью усиления воспитательного компонента, а также изучение и обобщение передового мирового опыта.
Особое внимание уделено разработке методик обновления системы воспитания с учетом общечеловеческих ценностей, исторического опыта Казахстана, новаторских педагогических подходов.
Научно-методическое обеспечение предполагает разработку комплекса учебных и специальных программ, методик по организации и проведению воспитательных мероприятий, использование всего многообразия педагогических форм и средств с учетом возрастных особенностей; развитие и совершенствование форм и методов воспитания; обобщение результатов учебно-методических разработок, информирование о новациях в этой области представителей системы образования; регулярное издание соответствующей литературы, освещающей эту сферу деятельности с учетом передового отечественного и зарубежного педагогического опыта; проведение экспертизы воспитательных программ с целью выявления особенностей формирования патриотических чувств и сознания у школьников и студентов колледжей и вузов.
При разработке инновационных методов воспитания планируется активно использовать опыт автономной организации образования «Назарбаев Университет» и автономной организации образования «Назарбаев Интеллектуальные школы».
Кроме того, будут организованы исследования в сфере патриотического воспитания и использования их результатов в практической деятельности; разработаны методические рекомендации по проблемам формирования и развития личности гражданина; предусмотрено обогащение содержания патриотического воспитания посредством включения в него культурно-исторического духовно-нравственного, идеологического и других компонентов на основе важнейших достижений в области социально-гуманитарных наук.
Формирование патриотизма, норм морали и нравственности, межэтнического и общественного согласия, законопослушания, а также физическое и духовное развитие подрастающего поколения предполагается осуществлять через активное привлечение известных людей страны для формирования в сознании молодого поколения образа успешного казахстанца, как примера для подражания. А также будет обеспечено активное вовлечение семьи в воспитательный процесс.
Особый акцент при разработке Плана сделан на воспитании уважения к культуре и традициям казахского народа, государственному языку, как фактору национального единства, обеспечивающему равенство всех граждан и гарантии участия в общественно-политической жизни страны, личную конкурентоспособность.
В рамках подготовки и совершенствования кадрового потенциала воспитательной системы будут разработаны программы и учебные планы по повышению квалификации и переподготовке работников организаций дополнительного образования детей и молодежи. В целях повышения ответственности лиц, занимающихся воспитательной работой, предлагается разработать систему повышения мотивации и профессионального уровня педагогических кадров.
Будет усилена пропагандистская работа через средства массовой информации, в том числе Интернет. Так, например, предусмотрено увеличение количества детских изданий отечественного производства (газеты, книги, журналы), молодежных и детских телепередач разной направленности.
Мероприятия Типового комплексного плана нацелены на вовлечение и участие самой молодежи, всех ее возрастных групп в процесс воспитательной работы.
В рамках проведения мероприятий Типового комплексного плана предусмотрен формат привлечения общественности, в том числе родительской, и институтов гражданского общества.

4. Ожидаемые результаты

По итогам реализации Типового комплексного плана ожидается создание эффективной воспитательной системы для обеспечения свободного досуга детей и учащейся молодежи, реализации их творческих способностей, формирования казахстанского патриотизма, гражданского самосознания, общей культуры, здорового образа жизни, профессионального самоопределения.
Будут развиты новые формы и технологии воспитательной работы, предусматривающие взаимодействие триады для вовлечения родителей в процесс сотворчества, соавторства с педагогами и детьми в осуществлении образовательного и воспитательного процессов.
Значительно снизится число правонарушений среди несовершеннолетних.
Повсеместно получит распространение инновационный опыт воспитательных систем ведущих-организаций образования.
Будут обеспечены подготовка, переподготовка и повышение квалификации педагогических кадров к реализации воспитательных задач.
В целом будет достигнуто обеспечение непрерывности и преемственности воспитания на всех уровнях системы образования.

Типовой комплексный план
по усилению воспитательного компонента
процесса обучения во всех организациях образования

Сноска. Типовой комплексный план с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 02.07.2013 № 674.

№ п/п	Мероприятия	Испол- нитель	Сроки	Финансирование						Форма завер- шения
				Объем финан- сиро- вания, млн.тг	Источ- ник финан- сиро- вания	Объем фи- нан- сиро- ва- ния, млн. тг	Ис- точ- ник фи- нан- сиро- вания	Объем финан- сиро- вания, млн.тг	Источ- ник финан- сиро- вания
				2013		2014		2015
1	2	3	4	5		6		7		8
1. Научно-исследовательское и методическое обеспечение
Цель: обновление методической литературы с учетом новаторских педагогических подходов. Задачи: развитие и совершенствование форм и методов воспитания; обобщение результатов учебно-методических разработок; регулярное издание методической литературы с учетом передового отечественного и зарубежного педагогического опыта; мониторинга эффективности реализации программ воспитания по всем уровням образования
1.	Изучение и обобщение отечествен- ного и зарубежного передового опыта по внедрению новых воспитатель- ных технологий в учебно- воспитатель- ный процесс	МОН АОО «НИШ»	2013 год	Не требуется						Методи- ческое пособие
2.	Мониторинг эффектив- ности воспитатель- ного процесса в организациях образования и издание методичес- кого пособия «Методика оценки эффектив- ности и результатов воспитатель- ной работы в организациях образования»	МОН	2013- 2015 годы	12,322	РБ	13,151	РБ	14,038	РБ	Методи- ческое пособие
3.	Разработка интерактив- ных технологий работы со школьниками и студентами колледжей и вузов в процессе совершенст- вования воспитатель- ной работы	МОН	2013 год	0,995	РБ	-	-	-	-	Учебно- методи- ческие пособия
4.	Разработка и внедрение региональных планов по реализации Типового комплексного плана по усилению воспитатель- ного компонента процесса обучения во всех организациях образования	аки- маты облас- тей, горо- дов Астаны и Алматы , ВУЗы	2013- 2015 годы	В пределах средств местного бюджета						Инфор- мация в МОН
	Итого по годам			13,317		13,151		14,038

2. Формирование патриотизма, норм морали и нравственности, межэтнической толерантности и общественного согласия, законопослушания, а также физическое и духовное развитие Индикаторы: доля школьников, студентов колледжей и вузов, считающих себя патриотами от общего числа обучающихся – 75 %; доля школьников, студентов колледжей и вузов, охваченных деятельностью общественных объединений от общего числа обучающихся – 70 %; доля родителей, принимающих активное участие в воспитательных мероприятиях – 35 %; охват школьников детско-юношескими спортивными школами от общего числа обучающихся – 25 %; доля школьников, студентов колледжей и вузов, принимающих активное участие в воспитательных мероприятиях от общей численности – 70 %.
2.1. Формирование патриотического сознания
Цель: формирование патриотического сознания Задачи: формирование осознанного позитивного отношения к патриотическим ценностям; формирование стремления к реализации активной гражданской позиции; воспитание любви и уважения к Родине: культуре, истории, фольклору, обычаям и традициям Казахстана; пропаганда знаний государственных символов; развитие чувства ответственности и гордости за достижения страны
5.	Создание информацион- но- методичес- кого сборника по вопросам патриоти- ческого воспитания детей	МОН	2014 год	-	-	5,483	РБ	-	-	Методи- ческий сборник
6.	Производство фильмов о выдающихся личностях страны в рамках постановления Правитель- ства «О юбилейных и памятных датах» для использо- вания на уроках «Истории Казахстана», литературы	МКИ, МОН	2013- 2015 годы	В рамках 021 бюджетной программы «Проведение государственной информационной политики», республиканский бюджет						Фильмы
7.	Форми- рование у школьников и студентов колледжей и вузов чувства патриотизма, активной гражданской позиции, уважения к госу- дарственным символам и государст- венному языку на занятиях по общест- вознанию, основам права	Управ- ления обра- зова- ния облас- тей, горо- дов Астаны и Алматы , ВУЗы	2013- 2015 годы	Не требуется						Инфор- мация в МОН

2.2. Духовно-нравственное развитие
Цель: воспитание целостной личности, понимающей и принимающей свои обязанности; способной к правильному оцениванию жизни и себя, своих поступков с точки зрения норм духовно-нравственного поведения; познание себя, своих способностей, возможностей для духовно-нравственного саморазвития, самореализации и самосовершенствования Задачи: формирование традиционного миропонимания и мировоззрения, познание окружающего мира во всем его многообразии, сложности, противоречивости и неоднозначности; осознание ценности человеческой жизни и уникальности каждого человека, воспитание бережного отношения к собственной жизни; формирование волевого характера, способности преодолевать любые возникающие трудности, быть целеустремленным в достижении поставленной цели; утверждение и развитие системы высших, построенных на любви, эталонов чувств и отношений к миру, к другому человеку и к себе.
8.	Развитие и поддержка детских инициатив через деятельность детско- юношеских организаций	МОН, аки- маты облас- тей, горо- дов Астаны и Алматы	2013- 2015 годы	180,0	РБ	180,	РБ	180,	РБ	Информация в ПРК
9.	Издание сборника казахских народных сказок на казахском языке	МКИ	2014- 2015 годы	2,297	-		РБ		РБ	Сборник сказок
10.	Разработка методических пособий по семейному воспитанию	МОН	2013 год	447,752	РБ	447,752	РБ	447,752	РБ	Пособия
11.	Распростра- нение опыта АО «Назарбаев Университет» и АОО «Назарбаев интеллекту- альные школы» по разработке и внедрению инновацион- ных проектов и идей в области развития личности	АОО «Назар- баев Универ- ситет», АОО «НИШ»	2013- 2015 годы	Не требуется						Информация в МОН
12.	Проведение ежегодных фестивалей молодежного творчества («Студенчес- кая весна», «Арман- дастар»)	ВУЗы	2013- 2015 годы	За счет средств вузов						Информация в МОН

2.3. Воспитание межэтнической толерантности и общественного согласия
Цель: воспитание в духе дружбы, терпимости и взаимопонимания, использование научных и культурных достижений в воспитательных целях Задачи: воспитание понимания самобытности культуры разных народов, бережного отношения к национальным ценностям; воспитание позитивного отношения к культурным различиям, обеспечивающим условия для самореализации личности; приобщение к основам мировой культуры и воспитание уважения к представителям других народов; формирование культуры межнациональных отношений учащихся; воспитание личности в духе мира, взаимопонимания с другими народами, осознания необходимости сохранения культуры мира.
1	2	3	4	5		6		7		8
13.	Проведение монито- ринга и социоло- гических опросов среди школь- ников, студентов колледжей и вузов по выявлению уровня их толерант- ности и религи- озности	МОН, АДР	2014 год	-	-	1,858	РБ	-	-	Аналити- ческий отчет
14.	Включение электив- ного курса «Казах- станская модель межэтни- ческой толерант- ности и обществен- ного согласия» в образова- тельные программы вузов	ВУЗы, центр изучения межэтни- ческих и межкон- фессио- нальных отноше- ний АГУ при Прези- денте РК, НЭС АНК	2013- 2015 годы	За счет средств вузов						Информация в МОН
15.	Проведение системных исследо- ваний в сфере межэтни- ческих отношений и молодежной политики с целью адаптации их результа- тов к обучающим программам гуманитар- ных дисциплин вузов	МОН, центр изучения межэтни- ческих и межкон- фессио- нальных отноше- ний АГУ при Прези- денте РК, НЭС АНК	2013- 2015 годы	В рамках 055 республиканской бюджетной программы «Научная и (или) научно-техническая деятельность» подпрограмма 100 «Программно-целевое финансирование» и подпрограмма 101 «Грантовое финансирование научных исследований»						Рекомен- дации

2.4. Правовое воспитание
Цель: совершенствование правовой культуры и правосознания и привитие осознанного стремления к правомерному поведению Задачи: - формирование знания о Конституции Республики Казахстан, основ законодательства страны, необходимости строгого соблюдения Конституции, законов и других правовых актов государства, своей гражданской ответственности за личное поведение и поступки; - формирование знаний правовой нормы, требований закона и процессов, происходящих в правовой системе общества, своих прав и обязанностей, понимания социальной ценности права, законности, личной роли в обеспечении последней, представлений о способах и средствах борьбы с нарушениями законности; - формирование соответствующего эмоционального отношения к праву, к закону, правам и свободам других лиц, фактам нарушения законности, к деятельности государства и его органов по установлению правопорядка в стране; - формирование навыков и умений применять свои правовые знания в конкретных условиях практической жизни и действовать в соответствии с требованиями правовой нормы и закона; - формирование психологической готовности человека совершенствовать в себе положительные качества и преодолевать отрицательные, способности противостоять к проявлениям нарушений закона.
16.	Исключена постановлением Правительства РК от 02.07.2013 № 674.
17.	Формиро- вание правовой компетент- ности, нетерпи- мости к анти- консти- туционным и анти- обществен- ным проявле- ниям на занятиях «Основы права» школьников и студентов колледжей и вузов с привле- чением предста- вителей право- охрани- тельных органов	Управ- ления образо- вания облас- тей, городов Астаны и Алматы, ВУЗы	2013- 2015 годы	Не требуется	Инфор- мация в МОН
18.	Изучение избира- тельного законода- тельства Республики Казахстан в вузах	ВУЗы	2013- 2015 годы	Не требуется	Инфор- мация в МОН
19.	Взаимо- действие организа- ций образова- ния с родитель- ской обществен- ностью, неправи- тельствен- ными обществен- ными организа- циями, средствами массовой информации по вопросам правового воспитания школьников и студентов колледжей и вузов	акиматы облас- тей, городов Астаны и Алматы	2013- 2015 годы	Не требуется	Инфор- мация в МОН
20.	Рассмот- рение возможнос- ти создания мультфиль- мов для разъясне- ния статей Конституции Республики Казахстан	МОН, МКИ	2013- 2015 годы	Не требуется	Внесение предло- жений в ПРК

2.5. Формирование здорового образа жизни
Цель: воспитание культуры здорового образа жизни, направленное на формирование у обучающегося навыков здорового образа жизни, осознание значимости здоровья как ценности, физическое совершенствование Задачи: создание условий для реализации принципов здорового образа жизни; усвоение школьниками и студентами принципов и навыков здорового образа жизни, воспитание необходимости регулярных занятий физической культурой и спортом; сохранение и укрепление здоровья школьников и студентов, содействие правильному формированию и всестороннему развитию организма; популяризация спорта; активизация социального опыта по формированию ответственного отношения к здоровью как ценности; формирование осознанной потребности в занятиях физическими упражнениями, приобщение к занятиям физкультурой и спортом, практическому участию в работе спортивных секций, состязаниях и спортивно-массовых мероприятиях, а также в организации спортивных соревнований; повышение уровня информированности по вопросам сохранения и укрепления здоровья, привлечение к активному отдыху, занятию физической культурой, туризмом и спортом
21.	Исследо- вание влияния современ- ных досуговых и развле- кательных форм на социально- психоло- гическое развитие и здоровье детей (влияние компьютер- ных клубов, игровых автоматов, интернет- ресурсов)	акиматы облас- тей, городов Астаны и Алматы	2013- 2015 годы	В рамках бюджетной программы 001 «Услуги по реализации государственной внутренней политики на местном уровне», местный бюджет						Информация в МОН
22.	Разработка учебно- методичес- кого пособия «Профилак- тика наркомании, алкоголиз- ма и табако- курения»	МОН	2013- 2015 годы	90,864	РБ	90,864	РБ	90,864	РБ	Пособие
23.	Обеспе- чение доступнос- ти спортивных объектов школьни- кам, студентам колледжей и вузов для привле- чения школьни- ков, студентов колледжей и вузов к массовому спорту	акиматы облас- тей, городов Астаны и Алматы	2013- 2015 годы	В рамках бюджетной программы 003 «Проведение спортивных мероприятий на областном уровне», местный бюджет						Информация в ПРК
24.	Органи- зация оздорови- тельных меропри- ятий для школьни- ков, студентов колледжей и вузов с привле- чением социальных партнеров	акиматы облас- тей, городов Астаны и Алматы	2013- 2015 годы	За счет средств спонсоров						Информация в МОН
25.	Расширение сети дворовых спортивных площадок и секций	акиматы облас- тей, городов Астаны и Алматы	2013- 2015 годы	В рамках бюджетной программы 003 «Проведение спортивных мероприятий на областном уровне», местный бюджет						Информация в МОН
26.	Укрепление материаль- но- техничес- кой базы детско- юношеских спортивных школ	акиматы облас- тей, городов Астаны и Алматы	2013- 2015 годы	В рамках бюджетной программы 006 «Дополнительное образование для детей и юношества по спорту», местный бюджет						Информация в МОН
	Итого по годам			720,913		725,957		718,616

2.6. Поддержка инициатив молодежи
Цели: оказание помощи молодым людям в приобретении умений и навыков, развитии способностей и качеств, необходимых для дальнейшего личностного и профессионального развития, а также активное участие в общественной жизни в своем регионе Задачи: развитие и поддержка инициативы молодых людей, способствование их успешной самореализации и активному участию в жизни общества; содействие распространению лучших практик и технологий молодежных проектов
27.	Разработка алгоритма взаимо- действия местных исполни- тельных и представи- тельных органов с учетом интересов и потреб- ностей молодежи	акиматы областей и г.г. Астаны и Алматы	2013- 2015 годы	Не требуется	Информация в ПРК
28.	Улучшение работы советов по делам молодежи при акимах всех уровней с привлече- нием депутатов всех уровней и комитетов по делам молодежи вузов	акиматы областей и г.г. Астаны и Алматы	2013- 2015 годы	Не требуется	Информация в ПРК
29.	Развитие молодеж- ного волонтер- ского движения как одиного из видов социаль- ного лифта для молодежи	МОН, акиматы областей и г.г. Астаны и Алматы	2013- 2015 годы	Не требуется	Информация в ПРК
3. Совершенствование (повышение квалификации) кадрового потенциала воспитательной системы Индикатор: доля вожатых, социальных педагогов и психологов, прошедших повышение квалификации от общего количества – 30 %.
Цель: создание условий для повышения профессиональной компетентности педагогических работников образования. Задачи: внедрение новых информационных технологий и инновационных методов обучения в традиционный образовательный процесс повышения квалификации и профессиональной переподготовки кадров.
30.	Обобщение передового опыта преподава- телей этно- педагогики для рекомен- дации лучших наработок в воспита- тельном процессе	МОН, центр изучения межэтни- ческих и меж- конфес- сиональ- ных отноше- ний АГУ при Прези- денте РК, НЭС АНК	2013- 2015 годы	Не требуется	Информация в МОН

4. Информационно-пропагандистская работа
Цель: целенаправленное комплексное использование средств и методов информационного воздействия Задачи: широкая пропаганда достижений страны; использование средств массовой информации как средства разъяснения и пропаганды; формирование навыков эффективного взаимодействия с информационной средой.
31.	Подготовка теле- и радиопрог- рамм с участием ученых, предста- вителей культуры и искусства, спорта, педагогов, ветеранов войны и труда, посвященных вопросам норм морали и нравствен- ности в воспитании подраста- ющего поколения	МКИ	2014- 2015 годы	В рамках 021 бюджетной программы «Проведение государственной информационной политики», республиканский бюджет						Теле- и радио- передачи
32.	Проведение информа- ционно- пропаган- дисткой работы среди студенчес- кой молодежи в рамках подготовки и проведения Всемирной универсиады 2017 года	МОН, АДСФК, МКИ	2013- 2015 годы	Не требуется						Инфор- мация в ПРК
33.	Организация ежегодного республи- канского конкурса на лучшее освещение достижений в сфере образования и воспитания в электронных и печатных средствах массовой информации	МОН	2013- 2015 годы	1,395	РБ	1,395	РБ	1,395	РБ	Информа- ция в ПРК
34.	Создание докумен- тальных фильмов о достижениях Казахстана, о новой истории Казахстана	МКИ	2013- 2015 годы	В рамках бюджетной программы 021 «Проведение государственной информационной политики», республиканский бюджет						Фильмы
	Итого по годам			1,395		1,395		1,395
	Всего по годам			735,625		740,503		734,049
	Итого									2 210 177 000

Примечание: расшифровка аббревиатур:

ПРК	-	Правительство Республики Казахстан
МОН	-	Министерство образования и науки Республики Казахстан
МКИ	-	Министерство культуры и информации Республики Казахстан
АДР	-	Агентство Республики Казахстан по делам религий
АДСФК	-	Агентство Республики Казахстан по делам спорта и физической культуры
АОО «Назарбаев Университет»	-	автономная организация образования «Назарбаев Университет»
АОО «НИШ»	-	автономная организация образования «Назарбаев Интеллектуальные школы»
НЭС АНК	-	научно-экспертный совет Ассамблеи народа Казахстана
ВУЗ	-	высшее учебное заведение
КазНУ им. аль-Фараби	-	Казахский национальный университет имени аль-Фараби
КазНАУ	-	Казахский национальный аграрный университет
КазНПУ им. Абая	-	Казахский национальный педагогический университет имени Абая
ЕНУ им. Гумилева	-	Евразийский национальный университет имени Л. Гумилева

Барлық білім беру ұйымдарында оқыту процесінің тәрбиелік құрамдасын күшейту жөніндегі үлгілік кешенді жоспарды бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 29 маусымдағы № 873 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған Барлық білім беру ұйымдарында оқыту процесінің тәрбиелік құрамдасын күшейту жөніндегі үлгілік кешенді жоспар бекітілсін.
2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2012 жылғы « »
№ қаулысымен
бекітілген

Барлық білім беру ұйымдарында оқыту процесінің тәрбиелік
құрамдасын күшейту жөніндегі үлгілік кешенді жоспар 1. Паспорты

Атауы Барлық білім беру ұйымдарында оқыту процесінің
тәрбиелік құрамдасын күшейту жөніндегі үлгілік
кешенді жоспар
Негіздеме «Мемлекет басшысының 2012 жылғы 27 қаңтардағы
«Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту - Қазақстан
дамуының басты бағыты» атты Қазақстан халқына
Жолдауын іске асыру жөніндегі шаралар туралы»
Қазақстан Республикасы Президентінің 2012 жылғы 30
қаңтардағы № 261 Жарлығы
Әзірлеуші Қазақстан Республикасы Білім және ғылым
министрлігі
Мақсаты Тұлғаның Қазақстанның азаматы және патриоты ретінде
рухани-адамгершілік қалыптасуына көңіл бөле отырып,
барлық оқу процесінің тәрбиелік құрамдасын күшейту
Міндеттері патриоттық сананы қалыптастыру;
отбасылық құндылықтарды кеңінен насихаттау;
рухани-адамгершілік қасиеттерді қалыптастыру;
құқықтық сананы қалыптастыру және дамыту;
жалпы адамзаттық қасиеттердің негізінде
көпмәдениетті тұлғаны қалыптастыру;
салауатты өмір салтын ұстану дағдыларын
қалыптастырудың кешенді, үздіксіз және тұрақты
жүйесін құру.
Іске асырылу 2013 - 2015 жылдар
мерзімі
Қаржыландыру Республикалық бюджеттен қаржыландыру көлемі
көздері мен көлемі 6 640 975 000 теңгені құрайды
(2013 жылы – 2 187 975,0, 2014 жылы – 2 239 474,0,
2015 жылы – 2 213 526,0). Жергілікті бюджеттен
қаржыландыру жыл сайын тиісті жергілікті бюджеттен
білім беру жүйесін дамытуға бөлінетін қаражат
шегінде жүзеге асырылатын болады.
2015 жылға қарай:
Жоспарды білім алушылардың жалпы санынан қоғамдық
іске асыру бірлестіктердің қызметімен қамтылған мектеп
тиімділігінің оқушыларының, колледждер мен жоғары оқу орындары
индикаторы студенттерінің үлесі – 70%;
білім алушылардың жалпы санынан өздерін патриотпыз
деп есептейтін мектеп оқушыларының, колледждер мен
жоғары оқу орындары студенттерінің үлесі – 75 %;
тәрбиелік іс-шараларға белсенді қатысатын
ата-аналардың үлесі - 35%;
білім алушылардың жалпы санынан мектеп оқушыларының
балалар мен жасөспірімдердің спорт мектептерімен
қамтылуы - 25%;
білім алушылардың жалпы санынан тәрбиелік
іс-шараларға белсенді қатысатын мектеп
оқушыларының, колледждер мен жоғары оқу орындары
студенттерінің үлесі - 70%;
жалпы санынан біліктілігін арттырудан өткен
тәлімгерлердің, әлеуметтік педагогтер мен
психологтардың үлесі - 30%.

2. Кіріспе

Бүгінгі күні елімізде қоғам мен мемлекеттің қазіргі заманғы қажеттілігіне бағытталған тұтас тәрбие жүйесі қалыптасқан.
Өскелең ұрпақты тәрбиелеуге қойылатын талаптар «Қазақстан – 2030: барлық Қазақстандықтардың өсiп-өркендеуi, қауiпсiздiгi және әл-ауқатының артуы» атты ел Президентiнiң Қазақстан халқына Жолдауында, Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шiлдедегi «Бiлiм туралы» Заңында, Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 8 тамыздағы «Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы» Заңында, Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 7 шiлдедегi «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттiк жастар саясаты туралы» Заңында көрсетілген.
«Қазақстан Республикасының үздіксіз білім беру жүйесіндегі тәрбие тұжырымдамасы», Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шiлдедегi «Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы мен балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы» Заңы, Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2005 жылғы 29 қарашадағы № 1677 «Қазақстан Республикасында 2006-2016 жылдарға арналған Гендерлiк теңдiк стратегиясын бекiту туралы» Жарлығы қабылданды.
Үлкен білім және насихат ресурсы әзірленіп, ол арқылы тәрбие жұмысы ұйымдастырылды. Бұл ресурс білім беру және тәрбие бағдарламаларының жүйесінен, сондай-ақ оқудан тыс іс-шаралардан қалыптасады.
Білім және ғылым жүйесінің ресурстары бұл жұмысқа мынадай түрде тартылған.
Мектепке дейінгі білім
Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту бала тұлғасын қалыптастыру мен дамытуда үздіксіз білім беру жүйесінің бірінші деңгейі болып табылады.
Мектепке дейінгі ұйымдардың саны 2011 жылы 8096-ны құрады, олардың 2748-і балабақша, 5348-і шағын орталық. 3 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамту 65,4%-ды немесе 587 800 баланы құрайды.
Мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес мектепке дейінгі ұйымдарда «Балбөбек», «Қарлығаш», «Қайнар» республикалық бағдарламалары іске асырылады; 2009 жылы кіші жастағы балаларға арналған «Алғашқы қадам» (1-3 жас), «Зерек бала» (3-5 жас), «Біз мектепке барамыз» (5-6 жас) тәрбие және оқыту бағдарламалары әзірленді және қабылданды, «Балапан», аталған бағдарламаларға оқу-әдістемелік кешен (жеке, отбасылық балабақшалар және ата-аналарға арналған консультациялық пунктер үшін әдістемелік ұсынымдамалар мен дидактикалық материалдар) әзірленді.
Мектепке дейінгі деңгейдегі білім беру қызметтерін сапалы ұсынуды қамтамасыз ету үшін ЮНЕСКО-мен бірлесіп жаңа ұрпақтың стандарты әзірленді. Ол 5 білім беру саласын қамтиды: коммуникация, тану, денсаулық, шығармашылық және социум.
Жалпы мектепке дейінгі тәрбие жүйесі қойылған міндеттерді орындау үшін жеткілікті түрде тиімді құрылған.
Орта білім
Республикада жалпы контингенті 2 479 000 баланы құрайтын 7465 күндізгі мемлекеттік жалпы білім беретін мектеп жұмыс істейді. Тәрбие процесін кадрлық қамтамасыз ету жұмысы жүргізілуде. Тәрбие жұмысы жөніндегі директордың орынбасары, педагог-ұйымдастырушы, аға тәлімгер, әлеуметтік педагог, педагог-психолог, қосымша білім беру педагогі, әдіскер штаттық бірліктері енгізілген.
Білім беру ұйымдарындағы тәрбие жүйесінің міндеттерін іске асыру мақсатында қосымша білім беретін мектептен тыс ұйымдардың желісін дамыту жұмысы жүргізілуде.
Қосымша білім берудің неғұрлым қол жетімді нысаны мектеп жанындағы 24 000 секцияның, 450-ден астам аула клубтарының жұмысын ұйымдастыру болып табылады, сондай-ақ 276-сы мектеп базасында орналастырылады.
1609 патриоттық клубқа 60 000-нан астам балалар мен жасөспірімдер қатысады. Балаларға қосымша білім беру жүйесінің инфрақұрылымына 344 музыкалық және көркем өнер мектебі, 58 туристік, техникалық және натуралистік станциялары, 175 сарай мен шығармашылық орталықтары кіреді.
Білім беру органдары жалпы білім беретін мектептердің дене шынықтыру-спорттық қозғалыстарын нығайту және дамыту шараларын қабылдауда. Қазіргі уақытта 71%-ында спорт залдары бар, 56%-ы спорттық жабдықтармен және мүкаммалдармен қамтамасыз етілген. Материалдық-техникалық базаны нығайту жұмысы жалғасуда.
Жалпы білім беретін мектептердің 84,3%-ына дене тәрбиесінің үшінші сағаты, ал 3534 мектепке немесе 45,8 %-ына ұлдар мен қыздарды бөліп оқыту енгізілген.
Республикадағы жалпы білім беретін мектептерде оқушылардың жалпы санынан 455 мыңнан астам мектеп оқушысы немесе 18 %-ы спортпен шұғылданатын 21 мыңнан астам спорт секциялары жұмыс істейді.
Өскелең ұрпақты патриоттық тәрбиелеуде қызметінің негізгі мақсаты тұлғаның өзін-өзі анықтауына және қалыптасуына ықпал ету болып табылатын балалар мен жастар қоғамдық қозғалыстары және ұйымдары, шығармашылық одақтар маңызды рөл атқарады. 800 000-нан астам мектеп оқушылары тартылған 1434 балалар ұйымдары мен бірлестіктері жұмыс істейді (мектеп оқушыларының 32,3%-ы қамтылған).
Елбасының бастамасымен 2011 жылғы 6 шілдеде «Жас Ұлан» бірыңғай балалар мен жасөспірімдер ұйымы» республикалық қоғамдық бірлестігі құрылды. Қазіргі уақытта оның қатарында 700 000-нан астам бала бар.
Балаларға қамқор болу, олардың мүдделерін қорғау мемлекетіміздің маңызды принципі болып табылады.
Сонымен қатар, балалардың өмір сүру сапасын әлеуметтік және құқықтық кепілдемелермен қамтамасыз ету мәселелері жаңа Қазақстан Республиксында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында және оны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарында көрсетілген.
Дегенмен, орта білім беру жүйесінде тәрбие жұмысын ұйымдастырудың жаңа тәсілдерін талап ететін бірқатар мәселелер де бар. Бүгінгі күні орта білім беру жүйесінде тәрбие жұмысының бірыңғай бағдарламасы жоқ. Оқудан тыс іс-шаралар оқу процесіне кіріктірілмеген және алған білімді бекітуге бағытталмаған.
Әсіресе балалар мен жасөспірімдер арасында делинквентті және аутодеструктивті мінез-құлық деңгейінің жоғары болуы алаңдатады.
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің мәліметтері бойынша Қазақстанда өзіне-өзі қол жұмсаған жас адамдардың саны 29 жасқа дейінгі жас аралығында 2009 жылы 1424 адамды (100 мың тұрғынға 31 адам), 2010 жылы 3800 адамды (100 мың тұрғынға 113 адам ) құрады.
Бүгінгі күнде нашақорлықтың таралуы нәтижесінде барлық халықтың денсаулығына кері әсерін тигізетін жас ұрпақтың өміріне қауіп төндіретіні белгілі.
Балалар мен жасөспірімдер арасындағы қылмыстылық деңгейінің артуына ықпал ететін факторлардың бірі ата-аналардың төлем қабілеттілігінің төмендеуі және бос уақытты өткізудің барлық түрлерінің коммерциялануы болып табылады.
Бүгінгі күнде мектеп оқушыларының жеке қауіпсіздігі проблемасы маңызды сипатқа ие болып отыр.
Техникалық және кәсіптік білім
Республикада 896 техникалық және кәсіптік білім беретін (бұдан әрі - ТжКБ) оқу орны жұмыс істейді, онда 600,7 мың жас білім алады.
Тренингтер, конкурстар, викториналар, олимпиадалар, конференциялар, шығармашылық кештер, спорттық жарыстар және т.б. сияқты тәрбие жұмысының нысандары қолданылады.
ТжКБ оқу орындарында «тәуекел топтарының» балаларын анықтау жұмыстары жүргізіледі, білім алушыларға психологиялық көмек көрсетіледі, психологиялық қызмет жұмыс істейді.
Жастар арасында өндіріс кәсіптерін танымал ету мақсатында жыл сайын «Үздік кәсіп иесі» кәсіби шеберлік, неғұрлым дарынды орындаушыларды анықтау, олардың шығармашылық өсуі мен Қазақстанның музыка өнерін насихаттау, музыка бағытындағы ТжКБ білім алушыларының кәсіби даярлығын арттыру үшін музыкалық колледждерде білім алушы орындаушылардың республикалық конкурстары өткізіледі.
Сондай-ақ тәрбие жұмысының негізгі бағыттарының бірі:
1) жастарды жан-жақты тәрбиелеу, олардың азаматтық және адамгершілік тұрғыда дамуына ықпал ету;
2) оқудан (негізгі жұмысынан) бос уақытта қосалқы жұмыспен қамтуды ұйымдастыру арқылы жас азаматтардың кәсіби бейімделуіне және жұмысқа орналасуына ықпал ету;
3) кәсіпкерлік бастамаларына қолдау көрсету;
4) жастар және балалар қоғамдық бірлестіктерінің қоғамдық маңызы бар жастар бастамаларын дамыту болып табылады.
Тәрбие жұмысының мәселелері педагогикалық және қамқоршылық кеңестер отырыстарында қарастырылады. 550 оқушылық өзін-өзі басқару органы жұмыс істейді. «Кәсіп kz» республикалық техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының жастар қауымдастығы» қоғамдық бірлестігі құрылды.
ТжКБ оқу орындарындағы тәрбие жұмысына жүргізілген талдау қазіргі жағдайда өскелең ұрпақты тәрбиелеу проблемалары жедел шиеленіскенін көрсетеді. Бір жағынан студент жастарды дербестігі, іскерлігі мен икемділігі, өзінің тағдырына жауаптылығы, сапалы білім алуға және кәсіби даярлануға аса қызығушылық танытуы ерекшелендіреді. Екінші жағынан өтпелі жасқа, стрестік жағдайларға, толық емес отбасындағы тәрбиеге, ата-аналардың тәрбиеге уақытының жетіспеушілігіне, жастар арасындағы психологиялық жанжалдарға және тұрмысы нашар отбасыларға байланысты проблемалар бар. Білім алушылардың бір бөлігі девианттық мінез-құлықты адамдардың санатына қосылып кетеді. Сондай-ақ колледждер мен кәсіптік лицейлердегі тәрбие жұмысының проблемалары менталитетті, өмір сүру салтын, әлеуметтік-экономикалық факторларды өзгертудің күрделі процестеріне негізделеді.
Тәрбие жұмысын ұйымдастыруда әлеуметтік педагогтердің, психологтардың жетіспеушілігі, спорттық секциялар, клубтар, үйірмелер, тренажерлық залдар, мәдени-бұқаралық, спорттық-сауықтыру іс-шаралары санының жеткіліксіздігі, жүйелі мониторингтің болмауы сияқты проблемалар бар. Сауалнама деректерінің талдауы бейімделу кезеңінде студент жастармен нақты жеке жұмыс жүргізу қажеттігін көрсетеді.
Жоғары білім
Елдегі 146 жоғары оқу орнында 629 000-нан астам адам оқиды. 16-23 жас аралығындағы жастардың статистикалық үлес салмағы шамамен 2 127 289 адамды құрайды. Олардың 50%-ы ұлдар, 50%-ы қыздар. Бакалавриатта және магистратурада білім алушы қыздардың пайыздық арасалмағы ұлдарға қарағанда көп. Білім алушы студенттердің арасында 51%-ы ауылдық жерден келген жастар, магистратурада олардың үлесі 42%-ды және докторантурада 20%-ды құрайды. Білім алушылардың ішінде жетім студентттердің пайызы өте төмен (студенттердің 1%-ы).
Жоғары оқу орындарында барлығы 533 спорттық секция жұмыс істейді. Оларда орташа қамту студенттердің 10%-ға жуығын құрайды. Студенттердің тұрмыс саласының инфрақұрылымы нығайтылған. Барлық жоғары оқу орындарында тұрмыс, кір жуу және жуыну бөлмелері бар. Сонымен қатар, асханалар, буфеттер, оқу залдары, спорт залдары және спорт кешендері. 7 жоғары оқу орнында бассейн бар.
Жоғары оқу орындары кең ақпараттық жұмыс жүргізеді. Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан халқына Жолдауын, Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын, сондай-ақ білім беру саласындағы, әсіресе интернет кеңістігіндегі жаңалықтарды іске асыру жөніндегі іс-шараларды жариялау бойынша белсенді жұмыс жүргізіледі.
Жоғары оқу орындарында тәрбиелеу және бос уақытын өткізу қызметінің орталықтары құрылуда, студенттің өзін-өзі басқару қызметі және студенттер арасындағы патриоттық жұмыс жандануда. Жоғары оқу орындарында тәрбие қызметін басқаруда тәрбиені ұйымдастыруды және оның мазмұнын қамтамасыз ететін жетекшілерді бекітетін Ғылым Кеңесі негізгі рөл атқарады. Тәрбие жұмысын басқаруды тәрбие жұмысы жөніндегі проректор жүргізеді. Тәрбие жұмысын күнделікті жүзеге асыру академиялық топтардың кураторларына жүктелген. Жұмыс мазмұны мен тәрбие процесін басқарудың аталған барлық субъектілерінің функциялары жоғары оқу орындарының жалпы ережелерінде айқындалады.
Эксперимент режимінде 4 ұлттық жоғары оқу орнында (әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, ҚазҰАУ, Абай атындағы ҚазҰПУ, Л.Гумилев атындағы ЕҰУ) жоғары оқу орындарының Даму стратегиясы, сондай-ақ оларды іске асыру жоспарлары әзірленген. Аталған құжаттар шеңберінде тәрбие жұмысы жөніндегі іс-шаралар қарастырылған және іске асыру индикаторлары мен көрсеткіштері анықталған.
Тәрбие жұмысы – үнемі жетілдіруді талап ететін процесс. Отбасының әлеуметтік институтының тәрбиелік рөлінің әлсіреуі, салауатты өмір салты дағдыларының жеткіліксіз қалыптасуы, тұлғаның қалыптасуына бұқаралық ақпарат құралдарының жағымсыз әсері, педагогтердің қазіргі заманғы тәрбие технологияларын жеткіліксіз меңгеруі, қызығушылығы бойынша балалар мен жастар бірлестіктері желісінің (клубтар, үйірмелер, секциялар және т.б.) шектеулілігі және олардың қызметімен жеткіліксіз қамтылу нәтижесі құқықбұзушылық пен суицид санының азаймауы, темекі шегуге және алкоголизмге ерте араласу сияқты жағымсыз салдарға әкеледі. Одан басқа, әртүрлі деструктивті діни ағымдардың негізгі мақсатты аудиториясы жастар болып табылады.
Көп жағдайда жас адам бір мекемеден басқа мекемеге ауысқан кезде балалық-ересектік-жас кезеңдегі тәрбие сәттерінің бірізділігі мен келісілгендігі байқала бермейді, өйткені әрбір білім беру мекемесі өз тәрбие жүйесін өз бейіні мен қызметінің бағытына сәйкес құрады.

3. Барлық білім беру ұйымдарында оқыту процесінің тәрбиелік
құрамдасын күшейту жөніндегі үлгілік кешенді жоспардың мақсаты
мен міндеттері

Бүгінгі күні білім беру жүйесіндегі тәрбие жұмысын ұйымдастыруда кездесетін жоғарыда аталған проблемалар жүйелі тәсілді қажет етеді.
Барлық деңгейдегі ұйымдарда тәрбие жұмысын күшейту үшін тәрбиенің мазмұнын, нысандарын, әдістері мен құралдарын қайта қарау қажет.
Осыған байланысты, тәрбие жұмысын одан әрі жетілдірудің тұтас пайымын айқындайтын барлық білім беру ұйымдарында оқыту процесінің тәрбиелік құрамдасын күшейту жөніндегі үлгілік кешенді жоспарды әзірлеу маңызды болып табылады.
Жоспар «Қазақстан-2030» Қазақстан дамуының стратегиясы мен Қазақстанның Ұлт бірлігі доктринасының құндылықтары мен идеологиялық ұстанымдарының кешенін, ең алдымен, жас ұрпақты өзара құрмет көрсету, патриоттық, дәстүрді, рухани және адамгершілік құндылықтары мен мемлекеттің, қоғам мен отбасының мызғымастығына бағытталған дүниетанымдық ұстанымдарды сақтау және нығайту рухында тәрбиелеу факторларын қамтиды.
Жоспар жас ерекшеліктерін және тәрбие жұмысының қазіргі заманғы әдістері мен нысандарын ескере отырып әзірленген және мынадай бағыттардан тұрады:
1) тәрбие процесін ғылыми-зерттеу және әдістемелік қамтамасыз ету;
2) патриотизмді, мораль мен парасаттылық нормаларын, этносаралық және қоғамдық келісімді, заңға мойынұсынушылықты, сондай-ақ өскелең ұрпақтың дене және рухани дамуын қалыптастыру;
3) тәрбие жүйесінің кадрлық әлеуетін жетілдіру (біліктілігін арттыру);
4) ақпараттық насихаттау жұмысы.
Жоспар шеңберінде барлық білім беру деңгейлері бойынша тәрбие бағдарламаларының іске асырылу тиімділігіне моноторинг жүргізу, тәрбие құрамдасын күшейту мақсатында оқу-тәрбие кешендері мен бағдарламаларына талдау жүргізу, сондай-ақ әлемдік озық тәжірибелерді зерттеу және қорыту көзделген.
Жалпы адамзаттық құндылықтарды, Қазақстанның тарихи тәжірибесін, педагогтердің жаңашыл тәсілдерін ескере отырып, тәрбие жүйесін жаңарту әдістемелерін әзірлеуге ерекше көңіл бөлінген.
Ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету оқу және арнайы бағдарламалар кешенін, тәрбиелік іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу жөніндегі әдістемелерді әзірлеуді, жас ерекшеліктерін ескере отырып педагогикалық нысандар мен құралдардың көптүрлілігін пайдалануды; тәрбиенің нысандары мен әдістерін дамытуды және жетілдіруді; оқу-әдістемелік әзірлемелердің нәтижелерін қорыту, білім беру жүйесінің өкілдеріне осы саладағы жаңалықтар туралы хабарлауды; отандық және шетелдік озық педагогикалық тәжірибені ескере отырып, осы сала қызметін жариялайтын тиісті әдебиеттерді тұрақты басып шығаруды, мектеп оқушыларының, колледждер мен жоғары оқу орындары студенттерінің патриоттық сана-сезімдерін қалыптастыру ерекшеліктерін анықтау мақсатында тәрбие бағдарламаларына сараптама жүргізуді қарастырады.
Тәрбиенің инновациялық әдістерін әзірлеу барысында «Назарбаев Университеті» дербес білім беру ұйымының және «Назарбаев зияткерлік мектептері» дербес білім беру ұйымының тәжірибелерін белсенді пайдалану жоспарланған.
Сонымен қатар, патриоттық тәрбие саласында зерттеулер ұйымдастырылып, олардың нәтижесі практикалық қызметте пайдаланылады; азаматтың тұлғасын қалыптастыру және дамыту проблемалары бойынша әдістемелік ұсынымдамалар әзірленеді; патриоттық тәрбие мазмұнын әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдар саласындағы маңызды жетістіктер негізінде мәдени-тарихи рухани-адамгершілік, идеологиялық және басқа құрауыштарды қосу арқылы байыту көзделген.
Патриотизмді, мораль мен парасаттылық нормаларын, этносаралық және қоғамдық келісімді, заңға мойынұсынушылықты, сондай-ақ өскелең ұрпақтың дене және рухани дамуын қалыптастыруды жас ұрпақтың санасында еліктеуге үлгі ретінде табысты қазақстандық адамның бейнесін жасау үшін танымал адамдарды тарту арқылы жүзеге асыру қарастырылған. Сондай-ақ, отбасын тәрбие процесіне белсенді тарту қамтамасыз етіледі.
Жоспарды әзірлеуде барлық азаматтардың теңдігі мен елдің қоғамдық-саяси өмірінее қатысуына кепілдемені, жеке басының бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ететін ұлт бірлігінің факторы ретінде қазақ халқының мәдениеті мен салт-дәстүріне, мемлекеттік тілге деген құрмет сезімін тәрбиелеуге басты назар назар аударылды.
Тәрбие жүйесінің кадрлық әлеуетін дайындау және жетілдіру шеңберінде балалар мен жастарға арналған қосымша білім беру ұйымдары қызметкерлерінің біліктілігін арттыру және қайта даярлау жөнінде бағдарламалар мен оқу жоспарлары әзірленеді. Тәрбие жұмысымен айналысатын тұлғалардың жауапкершілігін арттыру мақсатында педагог кадрлардың ұтқырлығы мен кәсіби деңгейін арттыру жүйесін әзірлеу жоспарлануда.
Бұқаралық ақпарат құралдары, оның ішінде Интернет арқылы насихат жұмысы күшейтілетін болады. Мысалы, отандық өндірістегі балалар басылымдарының (газеттер, кітаптар, журналдар), әртүрлі бағыттағы жастар мен балалар телебағдарламаларының санын көбейту қарастырылған.
Үлгілік кешенді жоспардың іс-шаралары тәрбие жұмысы процесіне жастардың өздерін, олардың барлық жасерекшелік топтарын тартуға және қатыстыруға бағытталған.
Үлгілік кешенді жоспардың іс-шараларын өткізу шеңберінде қоғамның, оның ішінде ата-аналар мен азаматтық қоғам институттарын тарту форматтары қарастырылған.

4. Күтілетін нәтижелер

Үлгілік кешенді жоспарды іске асыру қорытындылары бойынша балалар мен оқушы жастардың бос уақытын өткізуді қамтамасыз ету, олардың шығармашылық мүмкіндіктерін іске асыру, қазақстандық патриотизмді, азаматтық сана-сезімді, жалпы мәдениетті, салауатты өмір салтын, өзін-өзі кәсіби анықтауды қалыптастыру үшін тиімді тәрбие жүйесін құру күтіледі.
Білім және тәрбие процесін іске асыруда ата-аналарды педагогтермен және балалармен бірлескен шығармашылық, бірлескен авторлық процеске тарту үшін үштағанның өзара іс-қимылын қарастыратын тәрбие жұмысының жаңа нысандары мен технологиялары дамитын болады.
Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылық саны мейлінше төмендейді.
Барлық жерге жетекші білім беру ұйымдарындағы тәрбие жүйесінің инновациялық тәжірибесі таратылады.
Тәрбие міндеттерін іске асыру үшін педагог кадрларды даярлау, қайта даярлау және біліктілігін арттыру қамтамасыз етіледі.
Жалпы білім беру жүйесінің барлық деңгейінде тәрбиенің үздіксіздігі мен бірізділігін қамтамасыз етуге қол жеткізіледі.

Барлық білім беру ұйымдарында оқыту үдерісінің тәрбиелік
құрамдасын күшейту жөніндегі үлгілік кешенді жоспар

Ескерту. Үлгілік кешенді жоспарға өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 02.07.2013 № 674 қаулысымен.

№	Іс-шаралар	Орындаушы	Мерзімі	Қаржыландыру						Аяқталу нысаны
				Қаржыландыру көлемі млн.теңге	Қаржыландыру көзі	Қаржыландыру көлемі млн. теңге	Қаржыландыру көзі	Қаржыландыру көлемі млн теңге	Қаржыландыру көзі
				2013		2014		2015
1	2	3	4	5		6		7		8
1. Ғылыми-зерттеу және әдістемелік қамтамасыз ету
Мақсаты: педагогтердің жаңышыл тәсілдерін ескере отырып, әдістемелік әдебиеттерді жаңарту Міндеттері: тәрбие нысандары мен әдістерін дамыту және жетілдіру; оқу-әдістемелік әзірлемелердің нәтижелерін қорыту; озық отандық және шетелдік педагогикалық тәжірибені ескере отырып, әдістемелік әдебиеттерді тұрақты басып шығару; білім берудің барлық деңгейі бойынша тәрбие бағдарламаларының іске асырылу тиімділігіне моноторинг жүргізу.
1	Оқу-тәрбие процесіне тәрбиенің жаңа технологияларын енгізу бойынша отандық және шетелдік озық тәжірибені зерделеу және жалпылау	БҒМ «НЗМ» ДБҰ	2013 - жыл	Талап етілмейді						Әдістемелік құрал
2.	Білім беру ұйымдарындағы тәрбие процесінің тиімділігіне мониторинг жүргізу және «Білім беру ұйымдарындағы тәрбие жұмысының тиімділігі мен нәтижесін бағалау әдістемесі» әдістемелік құралын басып шығару	БҒМ	2013 - 2015 жылдар	12,322	РБ	13,151	РБ	14,038	РБ	Әдістемелік құрал
3.	Тәрбие жұмысын жетілдіру процесінде мектеп оқушыларымен, колледждердің және жоғары оқу орындарының студенттерімен жұмыстың интерактивті технологияларын әзірлеу	БҒМ	2013 жыл	0,995	РБ	-	-	-	-	Оқу - әдістемелік құрал
4.	Барлық білім беру ұйымдарында оқыту процесінің тәрбиелік құрамдасын күшейту жөніндегі үлгілік кешенді жоспарды іске асыру бойынша өңірлік бағдарламалар мен жоспарлар әзірлеу және енгізу	Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, ЖОО-лар	2013-2015 жылдар	Жергілікті бюджеттен көзделген қаражат шеңберінде						БҒМ-ге ақпарат
	Жылдар бойынша жиыны			13,317		13,151		14,038
2. Патриотизмді, мораль мен адамгершілік нормаларын, этникааралық толеранттылық пен қоғамдық келісімді, заңға мойынсынушылықты қалыптастыру, сондай-ақ дене және рухани дамыту Индикаторлар: білім алушылардың жалпы санынан өздерін патриотпыз деп есептейтін мектеп оқушыларының, колледждер мен жоғары оқу орындары студенттерінің үлесі – 75%; білім алушылардың жалпы санынан қоғамдық ұйымдардың қызметімен қамтылған мектеп оқушыларының, колледждер мен жоғары оқу орындары студенттерінің үлесі – 70%; тәрбиелік іс-шараларға белсенді қатысатын ата-аналардың үлесі - 35%; білім алушылардың жалпы санынан мектеп оқушыларының балалар мен жасөспірімдердің спорттық мектептерімен қамтылуы - 25%; білім алушылардың жалпы санынан тәрбиелік іс-шараларға белсенді қатысатын мектеп оқушыларының, колледждер мен жоғары оқу орындары студенттерінің үлесі – 70%.
2.1. Патриоттық сананы қалыптастыру
Мақсаты: Патриоттық сананы қалыптастыру Міндеттері: патриоттық құндылықтарға саналы оң қарым-қатынасты қалыптастыру; белсенді азаматтық ұстанымды іске асыруға ұмтылуды қалыптастыру; Отанды: Қазақстанның мәдениетін, тарихын, фольклорын, салт-дәстүрлерін сүюге және құрметтеуге тәрбиелеу; мемлекеттік рәміздерді білуді насихаттау; елдің жетістіктері үшін жуапкершілік пен мақтаныш сезімін дамыту
5.	Балаларды патриоттық тәрбиелеу мәселелері бойынша ақпараттық-әдістемелік жинақтар әзірлеу	БҒМ	2014 жыл	-	-	5,483	РБ	-	-	Әдістемелік құрал
6.	«Қазақстан тарихы», әдебиет сабақтарында пайдалану үшін «Мерейтойлар мен атаулы күндер туралы» Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулысының шеңберінде еліміздің көрнекті тұлғалары туралы фильмдер шығару	МАМ, БҒМ	2013-2015 жылдар	021 «Мемлекеттік ақпараттық саясатты жүргізу» бюджеттік бағдарламасы шеңберінде, республикалық бюджет						Фильмдер
7.	Қоғамтану, құқық негіздері бойынша сабақтарда мектеп оқушыларының, колледждер мен жоғары оқу орындары студенттерінің бойында патриоттық сезімді, белсенді азаматтық көзқарасты, мемлекеттік рәміздер мен мемлекеттік тілге деген құрметті қалыптастыру	Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының білім басқармалары	2013-2015 жылдар	Талап етілмейді						БҒМ-ге ақпарат
2.2. Рухани-адамгершілік даму
Мақсаты: өзінің міндеттерін түсінетін және қабылдайтын, өмірді және өзін, өзінің іс-әрекеттерін рухани-адамгершілік нормалары тұрғысынан дұрыс бағалауға қабілетті толық тұлғаны тәрбиелеу, өзін-өзі, өзінің қабілетін, рухани-адамгершілік тұрғысынан өзін-өзі дамыту және жетілдіру мүмкіндіктерін тану. Міндеттері: дәстүрлі көзқарас пен дүниетанымды қалыптастыру, қоршаған әлемнің көптүрлілігін. қарама-қайшылығы мен күрделілігін тану; адам өмірінің құндылықтарын және әр адамның ерекшелігін түсіну, өз өміріне ұқыпты қарауға тәрбиелеу; қайсар мінезді, туындайтын кез келген қиыншылықтарды жеңіп шығуға, алға қойған мақсаттарына қол жеткізуге талпыну қабілеттерін қалыптастыру; әлемге, басқа адамға және өзіне деген махаббатқа, жағымды сезімдер мен қарым-қатынасқа құрылған жоғары жүйені бекіту және дамыту.
8.	Балалар мен жасөспірімдер ұйымдарының қызметі арқылы балалар бастамаларын дамыту және қолдау	БҒМ, Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері	2013-2015 жылдар	180,0	РБ	180,	РБ	180,	РБ	ҚР Үкіметіне ақпарат
9.	Қазақ тіліндегі қазақ халық ертегілерінің жинағын басып шығару	МАМ	2013-2015 жылдар	2,297	-		РБ		РБ	Ертегілер жинағы
10.	Отбасы тәрбиесі бойынша әдістемелік құралдар әзірлеу	БҒМ	2013-2015 жылдар	447,752	РБ	447,752	РБ	447,752	РБ	Құралдар
11.	Тұлғаны дамыту саласында инновациялық жобалар мен идеяларды әзірлеу және енгізу бойынша «Назарбаев Университеті» ДБҰ мен «Назарбаев зияткерлік мектептері» ДБҰ-ның тәжірибесін тарату	«Назарбаев Университеті» ДБҰ, «Назарбаев зияткерлік мектептері» ДБҰ	2013-2015 жылдар	Білім беру ұйымдарының қаражаты есебінен						БҒМ-ге ақпарат
12.	Жыл сайынғы жастар шығармашылық фестивальдерін өткізу («Студенттік көктем», «Армандастар»)	ЖОО-лар	2013-2015 жылдар	ЖОО қаражаттары есебінен						БҒМ-ге ақпарат
2.3. Этносаралық толеранттылық пен қоғамдық келісімге тәрбиелеу
Мақсаты: достыққа, төзімділік пен өзара түсінушілікке тәрбиелеу, ғылыми және мәдени жетістіктерді тәрбиелеу мақсатында пайдалану Міндеттері: әртүрлі халықтар мәдениетінің өзіндік ерекшелігін түсінуге, ұлттық құндылықтарға ұқыпты қарауға тәрбиелеу; тұлғаның өзін-өзі дамытуы үшін жағдайлармен қамтамасыз ететін мәдени ерекшеліктерге деген оң қарым-қатынасқа тәрбиелеу; әлем мәдениетінің негіздеріне бейімдеу және басқа халық өкілдеріне құрметпен қарауға тәрбиелеу; оқушылардың ұлтаралық қарым-қатынас мәдениетін қалыптастыру; тұлғаны бейбітшілік рухында, басқа халықтармен өзара түсінушілікке тәрбиелеу, әлем мәдениетін сақтауға қажеттілігін дәріптеу.
13.	Мектеп оқушыларының, колледждер мен жоғары оқу орындары студенттерінің арасында олардың толеранттылық және діндарлық деңгейін анықтау бойынша мониторинг және әлеуметтік сауалнама жүргізу	БҒМ, ДІА	2014 жыл	-	-	1,858	РБ	-	-	Талдамалық есеп
14.	Жоғары оқу орындарының оқу бағдарламаларына «Этносаралық толеранттылық пен қоғамдық келісімнің қазақстандық моделі» элективті курсын енгізу	ЖОО-лар, Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының Этносаралық және конфессияаралық қарым-қатынасты зерттеу орталығы, ҚХА-ның ҒСК	2013-2015 жылдар	ЖОО-лар қаражаты есебінен						БҒМ-ге ақпарат
15.	Жоғары оқу орындарындағы гуманитарлық пәндердің оқыту бағдарламаларына нәтижесін бейімдеу мақсатында этносаралық қарым-қатынас және жастар саясаты саласында жүйелі зерттеулер жүргізу	БҒМ, Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының Этникааралық және конфессияаралық қарым-қатынасты зерттеу орталығы, ҚХА-ның ҒСК	2013-2015 жылдар	055 «Ғылыми және (немесе) ғылыми-қолданбалы қызмет» республикалық бюджеттік бағдарламасы, 100 «Бағдарламалық-мақсатты қаржыландыру» кіші бағдарламасы және 101 «Ғылыми зерттеулерді грантты қаржыландыру» кіші бағдарламасы шеңберінде						Ұсынымдамалар
2.4. Құқықтық тәрбие
Мақсаты: құқықтық мәдениетті және құқықтық сананы жетілдіру, заңды іс-әрекетке саналы түрде ұмтылуға баулу Мақсаттары: Республика Конституциясын, еліміздегі заңнама негіздерін, Конституцияны қатаң сақтау қажеттілігін, мемлекеттің заңдары мен басқа да құқықтық актілерін білуді, жеке іс-әрекеттері үшін өзінің азаматтық жауапкершілігін қалыптастыру; құқық нормаларын, қоғамның құқықтық жүйесінде орын алатын заң мен процестердің талаптарын, өзінің құқықтары мен міндеттерін білуді, құқықтың әлеуметтік құндылықтарын, заңдылықты, соңғысын қамтамасыз етудегі жеке рөлін, заң бұзушылықпен күрестің тәсілдері мен құралдары туралы түсініктерін қалыптастыру; құқыққа, басқа тұлғалардың құқықтары мен еркіндігіне, заң бұзушылық фактілеріне, мемлекеттің және елдегі құқықтық тәртіпті белгілеу органдарының қызметіне деген тиісті эмоционалды қарым-қатынасты қалыптастыру; құқықтық нормалар және заңның талаптарына сәйкес өзінің құықтық білімін күнделікті өмірдің нақты жағдайларында пайдалана білу дағдылары мен іскерліктерін қалыптастыру; адамның өз бойындағы жағымды қасиеттерді жетілдіруге, жағымсыз әрекеттерге, заң бұзушылық болған жағдайда қарсы тұруға психологиялық дайын болуын қалыптастыру.
16.	Алынып тасталды - ҚР Үкіметінің 02.07.2013 № 674 қаулысымен.
17.	Құқық қорғау органдарының өкілдерін тарта отырып, «Құқық негіздері» сабақтарында мектеп оқушыларының, колледждер мен жоғары оқу орындары студенттерінің құқықтық сауаттылығын, конституцияға қарсы және қоғамға қарсы көріністерге төзімсіздігін қалыптастыру	Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының Білім басқармалары, ЖОО-лар	2013-2015 жылдар	Талап етілмейді						БҒМ-ге ақпарат
18.	Жоғары оқу орындарында Қазақстан Республикасындағы сайлау заңнамасын оқыту	ЖОО-лар	2013-2015 жылдар	Талап етілмейді						БҒМ-ге ақпарат
19.	Білім беру ұйымдарының мектеп оқушыларын, колледждер мен жоғары оқу орындарының студенттерін құқықтық тәрбиелеу мәселелері бойынша ата-аналар жұртшылығымен, үкіметтік емес қоғамдық ұйымдармен, бұқаралық ақпарат құралдарымен өзара іс-қимыл жасауы	Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері	2013-2015 жылдар	Талап етілмейді						БҒМ-ге ақпарат
20.	Қазақстан Республикасы Конституциясының баптарын түсіндіру үшін мультфильмдер жасау мүмкіндігін қарастыру	БҒМ, МАМ	2013-2015 жылдар	Талап етілмейді						ҚР Үкіметіне ұсыныстар енгізу
2.5. Салауатты өмір салтын қалыптастыру
Мақсаты: білім алушылардың бойында салауатты өмір салтының дағдыларын қалыптастыруға бағытталған салауатты өмір салты мәдениетіне тәрбиелеу, денсаулықтың маңыздылығын құндылық ретінде түсіну, дене тұрғысынан жетілу Міндеттері: салауатты өмір салты принциптерін іске асыру үшін жағдайлар жасау; мектеп оқушылары мен студенттердің салауатты өмір сүру принциптері мен дағдыларын меңгеруі, дене тәрбиесімен және спортпен тұрақты шұғылдану қажеттілігіне тәрбиелеу; мектеп оқушылары мен студенттердің денсаулығын сақтау және нығайту, ағзаның дұрыс қалыптасуы мен жан-жақты дамуына ықпал ету; спортты дәріптеу; денсаулыққа құндылық ретінде жауапкершілікпен қарауды қалыптастыру бойынша әлеуметтік тәжірибені белсендіру; дене жаттығуларымен шұғылдануда саналы қажеттіліктерді қалыптастыру, дене тәрбиесімен және спортпен шұғылдануға, спорт секцияларының жұмысына, жарыстарға және бұқаралық спорттық іс-шараларға практикалық қатысуға, сондай-ақ спорттық жарыстарды ұйымдастыруға тарту; денсаулықты сақтау және нығайту мәселелері бойынша ақпараттандыру деңгейін арттыру, белсенді демалысқа, дене тәрбиесімен, туризммен және спортпен шұғылдануға тарту
21.	Балалардың әлеуметтік-психологиялық дамуына және денсаулығына қазіргі заманғы демалыс және ойын-сауық нысандарының әсерін (компьютер клубтарының, ойын автоматтарының, интернет ресурстарының әсері) зерттеу	Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері	2013 -2015 жылдар	001 «Жергілікті деңгейде мемлекеттік ішкі саясатты іске асыру бойынша қызметтер» бюджеттік бағдарламасы шеңберінде, жергілікті бюджет						БҒМ-ге ақпарат
22.	«Нашақорлықтың, алкоголизм мен темекі шегудің алдын алу» атты оқу-әдістемелік құрал әзірлеу	БҒМ	2013 -2015 жылдар	90,864	РБ	90,864	РБ	90,864	РБ	Құрал
23.	Мектеп оқушыларын, колледждер мен жоғары оқу орындары студенттерін бұқаралық спортқа тарту үшін мектеп оқушыларына, колледждер мен жоғары оқу орындарының студенттеріне спорт объектілеріне қол жеткізуін қамтамасыз ету	Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері	2013 -2015 жылдар	003 «Облыстық деңгейде спорттық іс-шаралар өткізу» бюджеттік бағдарламасы шеңберінде, жергілікті бюджет						ҚР Үкіметіне ақпарат
24.	Әлеуметтік әріптестерді тарта отырып, мектеп оқушыларына, колледждер мен жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған сауықтыру іс-шараларын ұйымдастыру	Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері	2013-2015 жылдар	Демеушілердің қаражаты есебінен						БҒМ-ге ақпарат
25.	Аула спорт алаңдары мен секциялар желісін кеңейту	Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері	2013-2015 жылдар	003 «Облыстық деңгейде спорттық іс-шаралар өткізу» бюджеттік бағдарламасы шеңберінде, жергілікті бюджет						БҒМ-ге ақпарат
26.	Балалар мен жасөспірімдер спорт мектептерінің материалдық-техникалық базасын нығайту	Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері	2013-2015 жылдар	006 «Балалар мен жасөспірімдерге спорт бойынша қосымша білім беру» бюджеттік бағдарламасы шеңберінде, жергілікті бюджет						БҒМ-ге ақпарат
			2013-2015 жылдар
	Жылдар бойынша жиыны			720,913		725,957		718,616
2.6 Жастар бастамаларын қолдау
Мақсаты: жастардың одан әрі тұлғалық және кәсіби дамуы үшін іскерліктер мен дағдыларды алуына, қабілеттері мен жеке қасиеттерін дамытуға, сондай-ақ өз өңіріндегі қоғамдық өмірге белсене қатысуына көмек көрсету Міндеттері: жастардың бастамаларын дамыту және қолдау, өзін-өзі табысты дамытуына және қоғам өміріне белсенді қатысуына; жастар жобаларының үздік практикалары мен технологияларын таратуға көмек көрсету
27.	Жастардың қызығушылықтары мен қажеттіліктерін ескере отырып, жергілікті атқарушы және өкілді органдардың өзара іс-қимылының алгоритмін әзірлеу	Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері	2013-2015 жылдар	Талап етілмейді						ҚР Үкіметіне ақпарат
28.	Барлық деңгейдегі депутаттарды және жоғары оқу орындарындағы жастар ісі жөніндегі комитеттерді тарта отырып, барлық деңгейдегі әкімдер жанындағы Жастар ісі жөніндегі кеңестердің жұмысын жақсарту	Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері	2013-2015 жылдар	Талап етілмейді						ҚР Үкіметіне ақпарат
29.	Жастардың еріктілер қозғалысын жастарға арналған әлеуметтік сатының бірі ретінде дамыту	БҒМ, Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері	2013-2015 жылдар	Талап етілмейді						ҚР Үкіметіне ақпарат
3. Тәрбие жүйесінің кадрлық әлеуетін жетілдіру (біліктілігін арттыру) Индикатор: жалпы санынан біліктілігін арттырудан өткен тәлімгерлердің, әлеуметтік педагогтер мен психологтардың үлесі – 30%.
Мақсаты: білім берудің педагог қызметкерлерінің кәсіби құзыреттілігін арттыру үшін жағдайлар жасау Міндеттер: кадрлар біліктілігін арттырудың және кәсіби қайта даярлаудың дәстүрлі оқыту процесіне оқытудың жаңа ақпараттық технологиялары мен инновациялық әдістерін енгізу
30.	Тәрбие саласындағы үздік әзірлемелерді ұсыну үшін этнопедагогика оқытушыларының озық тәжірибесін жалпылау	БҒМ ҚР Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының Этникааралық және конфессияаралық қарым-қатынасты зерттеу орталығы, ҚХА-ның ҒСК	2013-2015 жылдар	Талап етілмейді						БҒМ-ге ақпарат
4. Ақпараттық-насихаттау жұмысы
Мақсаты: ақпараттық әсер етудің құралдары мен әдістерін мақсатты кешенді пайдалану Міндеттер: елдің жетістіктерін кең көлемде насихаттау; БАҚ-ты түсіндіру мен насихаттау құралы ретінде пайдалану; ақпараттық ортамен тиімді іс-қимыл жүргізу дағдыларын қалыптастыру
31.	Ғалымдарды, мәдениет пен өнер, спорт өкілдерін, педагогтерді, соғыс және еңбек ардагерлерін қатыстыра отырып, өскелең ұрпақты тәрбиелеудегі мораль мен адамгершілік нормалары мәселелеріне арналған теле және радио бағдарламалар дайындау	МАМ	2014-2015 жылдар	021 «Мемлекеттік ақпараттық саясатты жүргізу» бюджеттік бағдарламасы шеңберінде, республикалық бюджет						Теле және радио бағдарламалар
32.	2017 жылы Бүкіләлемдік универсиадаға дайындау және өткізу шеңберінде студент жастар арасында ақпараттық-насихаттау жұмысын жүргізу	БҒМ, СДШІА, МАМ	2013-2015 жылдар	Талап етілмейді						ҚР Үкіметіне ақпарат
33.	Электрондық және баспа ақпарат құралдарында білім және тәрбие саласындағы жетістіктерді үздік жариялауға арналған жыл сайынғы республикалық конкурс ұйымдастыру	БҒМ	2013-2015 жылдар	1,395	РБ	1,395	РБ	1,395	РБ	ҚР Үкіметіне ақпарат
34.	Қазақстанның жетістіктері туралы, Қазақстанның жаңа тарихы туралы деректі фильмдер түсіру	МАМ	2013-2015 жылдар	021 «Мемлекеттік ақпараттық саясатты жүргізу» бюджеттік бағдарламасы шеңберінде, республикалық бюджет						Фильмдер
		Жылдар бойынша жиыны		1,395		1,395		1,395
		Жылдар бойынша барлығы		735,625		740,503		734,049
		Жиыны								2 210 177 000

Ескертпе: аббревиатуралардың толық жазылуы:
ҚРҮ – Қазақстан Республикасының Үкіметі
БҒМ – Қазақстан Республикасы Білім және
ғылым министрлігі
МАМ – Қазақстан Республикасы Мәдениет және
ақпарат министрлігі
ДІА – Қазақстан Республикасы Дін істері
агенттігі
СДШІА – Қазақстан Республикасы Спорт және дене
шынықтыру істері агенттігі
«Назарбаев Университеті» ДБҰ - «Назарбаев Университеті» дербес білім
беру ұйымы
«Назарбаев зияткерлік
мектептері» ДБҰ – «Назарбаев зияткерлік мектептері» ДБҰ
дербес білім беру ұйымы
ҚХА-ның ҒСК – Қазақстан халқы Ассамблеясының
ғылыми-сарапшылық кеңесі
ЖОО – жоғары оқу орындары
әл-Фараби атындағы ҚазҰУ – әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық
университеті
ҚазҰАУ – Қазақ ұлттық аграрлық университеті
Абай атындағы ҚазҰПУ - Абай атындағы Қазақ ұлттық
педагогикалық университеті
Л.Гумилев атындағы ЕҰУ - Л.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық
университеті