Об утверждении Правил подготовки граждан к воинской службе, организации и проведения, а также формирования учебно-материальной базы начальной военной подготовки

Постановление Правительства Республики Казахстан от 11 февраля 2013 года № 118. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 28 августа 2015 года № 671

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 28.08.2015 № 671 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Примечание РЦПИ.
В соответствии с Законом РК от 29.09.2014 г. № 239-V ЗРК по вопросам разграничения полномочий между уровнями государственного управления см. приказ Министра обороны Республики Казахстан от 11 июня 2015 года № 329, приказ Министра обороны Республики Казахстан от 19 декабря 2014 года № 606.

В соответствии с Законом Республики Казахстан от 16 февраля 2012 года «О воинской службе и статусе военнослужащих» Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить прилагаемые Правила подготовки граждан к воинской службе, организации и проведения, а также формирования учебно-материальной базы начальной военной подготовки.
2. Признать утратившим силу постановление Правительства Республики Казахстан от 24 мая 2006 года № 449 «Об утверждении Правил организации и обеспечения государственными органами подготовки граждан к воинской службе» (САПП Республики Казахстан, 2006 г., № 18, ст. 182).
3. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования.

Премьер-Министр
Республики Казахстан С. Ахметов

Утверждены
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 11 февраля 2013 года № 118

Правила
подготовки граждан к воинской службе, организации и проведения,
а также формирования учебно-материальной базы начальной военной
подготовки

1. Основные положения

1. Настоящие Правила подготовки граждан к воинской службе, организации и проведения, а также формирования учебно-материальной базы начальной военной подготовки (далее - правила) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан от 16 февраля 2012 года «О воинской службе и статусе военнослужащих» (далее - Закон).
2. Настоящие Правила определяют порядок организации и осуществления подготовки граждан к воинской службе.

2. Подготовка граждан к воинской службе

3. Подготовка граждан к воинской службе включает в себя:
1) начальную военную подготовку;
2) военную подготовку по дополнительным образовательным программам;
3) подготовку по военно-техническим и другим специальностям;
4) военную подготовку по программе офицеров запаса.
4. Контроль за организацией и проведением подготовки граждан к воинской службе осуществляется Министерством обороны Республики Казахстан.

3. Начальная военная подготовка

1. Общие положения

5. Начальная военная подготовка организуется уполномоченным органом в области образования совместно с уполномоченным органом в области обороны, здравоохранения, чрезвычайных ситуаций, местными исполнительными органами и осуществляется в организациях образования независимо от принадлежности и форм собственности.
Начальная военная подготовка проводится с целью:
1) изучения положений Конституции Республики Казахстан, основ обороны государства;
2) уяснения назначения Вооруженных Сил Республики Казахстан, их характера и особенностей, значения воинской службы, как почетной обязанности граждан Республики Казахстан, основных требований военной присяги, уставов Вооруженных Сил Республики Казахстан;
3) ознакомления с вооружением и военной техникой воинских частей, размещением и бытом личного состава;
4) приобретения необходимых военных знаний и практических навыков, освоения основ безопасности жизнедеятельности человека в чрезвычайных ситуациях.
6. Начальная военная подготовка лиц допризывного и призывного возраста проводится в 10 и 11 классах организаций образования, реализующих общеобразовательные учебные программы общего среднего образования и профессиональные учебные программы технического и профессионального (кроме специальных), после среднего образования на первых-вторых курсах обучения, независимо от подчиненности и форм собственности (далее -организации образования) штатными преподавателями-организаторами начальной военной подготовки. По окончанию курса начальной военной подготовки с обучающимися проводятся учебно-полевые (лагерные) сборы.
Юноши, не прошедшие начальную военную подготовку в организациях образования, проходят ее в учебных пунктах перед призывом.
Занятия на учебных пунктах организуются и проводятся внештатными начальниками учебных пунктов, их заместителями по воспитательной работе и инструкторами начальной военной подготовки из числа офицеров, сержантов (старшин) запаса, привлекаемых местными органами военного управления или работающих в организациях.

2. Порядок организации, проведения и осуществления
контроля за начальной военной подготовкой,
а также формирования учебно-материальной базы

7. При организации проведения и контроля за начальной военной подготовкой уполномоченный орган в области обороны:
1) планирует по согласованию с уполномоченным органом в области образования проверку деятельности местных органов военного управления и образования по организации начальной военной подготовки и обеспечению патриотического воспитания молодежи;
2) оказывает содействие в организации начальной военной подготовки в организациях образования.
8. Уполномоченный орган в области образования:
1) осуществляет координацию начальной военной подготовкой и патриотическим воспитанием обучающихся;
2) обеспечивает проведение начальной военной подготовки и патриотического воспитания обучающихся;
3) содействует в разработке учебных программ, издании учебников и учебно-методических комплексов, аудио-видео фильмов по начальной военной подготовке;
4) изучает, обобщает и распространяет положительный опыт проведения начальной военной подготовки и патриотического воспитания обучающихся.
9. Уполномоченный орган в области здравоохранения:
1) осуществляет руководство обучением по медико-санитарной подготовке и через подведомственные органы обеспечивает подбор и подготовку преподавателей по медико-санитарной подготовке;
2) принимает участие в разработке уполномоченным органом в области чрезвычайных ситуаций программ и табеля снабжения организаций образования имуществом по медико-санитарной подготовке обучающихся организаций образования;
3) закрепляет за организациями образования лечебные учреждения для проведения практических занятий с обучающимися и осуществляет контроль за их подготовкой.
10. Уполномоченный орган в области чрезвычайных ситуаций:
1) осуществляет руководство по обучению основам безопасности жизнедеятельности человека;
2) совместно с уполномоченными органами в области образования и здравоохранения разрабатывает раздел программы по курсу «Основы безопасности жизнедеятельности», а также табель снабжения организаций образования имуществом гражданской обороны.
11. На территориях областей, городов и районов местные органы военного управления:
1) ведут отчетность по начальной военной подготовке;
2) совместно с территориальными органами в области образования и здравоохранения разрабатывают проекты решений местных исполнительных органов по итогам проведения начальной военной подготовки за год и планы основных мероприятий на новый учебный год;
3) организуют и проводят трехдневные учебно-методические сборы и однодневные методические занятия с преподавателями-организаторами начальной военной подготовки, изучение состояния начальной военной подготовки в организациях образования по согласованию с органами образования;
4) совместно с территориальными органами в области образования и здравоохранения планируют и организуют учебно-полевые (лагерные) сборы;
5) организуют показ научно-популярных, хроникально-документальных кино- и видеофильмов патриотической тематики;
6) информируют уполномоченный орган в области обороны и местные исполнительные органы о состоянии начальной военной подготовки и патриотического воспитания в организациях образования;
7) согласуют подбор кандидатов на должности преподавателей-организаторов начальной военной подготовки;
8) вносят соответствующие записи в приписные свидетельства призывников, окончивших полный курс начальной военной подготовки.
12. Начальники гарнизонов совместно с местными органами военного управления закрепляют за воинскими частями, военными учебными заведениями и военными кафедрами при высших учебных заведениях организации образования, учебные пункты для оказания помощи в организации и проведении начальной военной подготовки, патриотической и воспитательной работы с молодежью.
13. Командиры воинских частей (учреждений), начальники военных учебных заведений, военных кафедр высших учебных заведений:
1) оказывают постоянную шефскую помощь организациям образования и учебным пунктам по начальной военной подготовке и патриотическому воспитанию молодежи;
2) организуют встречи отличников боевой подготовки с молодежью, знакомят их с бытом личного состава, вооружением и военной техникой подразделений;
3) выделяют в порядке шефской помощи офицеров, сержантов (старшин) для проведения занятий;
4) оказывают помощь местным органам военного управления, территориальным органам в области образования в проведении практических, инструкторско-методических и показных занятий с преподавателями-организаторами начальной военной подготовки организаций образования, внештатными начальниками учебных пунктов организаций и патриотическом воспитании молодежи.
14. Руководители организаций образования:
1) отвечают за организацию и состояние начальной военной подготовки и патриотического воспитания молодежи;
2) осуществляют подбор кандидатов на должности преподавателей-организаторов начальной военной подготовки по рекомендации местных органов военного управления;
3) обеспечивают своевременное планирование и организацию учебного процесса, полное и качественное выполнение программы начальной военной подготовки;
4) выделяют помещения, площадки и места для отработки практических занятий начальной военной подготовки, принимает меры к постоянному совершенствованию учебно-материальной базы в соответствии с требованиями настоящих Правил и программы начальной военной подготовки;
5) проводят работу по повышению личной ответственности обучающихся за успеваемость;
6) оказывают преподавателю-организатору учебно-методическую помощь, обеспечивают связь начальной военной подготовки с другими предметами, организацию и проведение кружковой работы (факультатива);
7) контролируют проведение преподавателем-организатором занятий по начальной военной подготовке, качество усвоения молодежью пройденного материала, обсуждают состояние начальной военной подготовки и патриотической работы с молодежью не реже одного раза в течение учебного года;
8) издают приказы о начале и окончании обучения по начальной военной подготовке, назначении командиров взводов и отделений;
9) представляют отчеты о состоянии начальной военной подготовки и патриотической работы с молодежью в местные органы военного управления по подчиненности.
15. Преподаватель-организатор начальной военной подготовки:
1) подчиняется руководителю организации образования и отвечает за начальную военную подготовку обучающихся, строгое соблюдение установленных правил и мер безопасности при проведении занятий;
2) организует и проводит занятия по начальной военной подготовке в учебное время и факультативно (во внеурочное время) руководит кружками по изучению основ военного дела;
3) систематически повышает свои профессиональные и педагогические знания, совершенствует методические навыки;
4) совместно с педагогическим коллективом организации образования проводит работу по патриотическому воспитанию обучающихся;
5) организует предварительную работу по постановке на воинский учет допризывников;
6) оказывает помощь местным органам военного управления по отбору юношей для поступления в военные учебные заведения.
Преподаватель-организатор начальной военной подготовки организации образования работает в контакте с организатором внеклассной и внешкольной воспитательной работы с детьми (заместителем директора по учебно-воспитательной работе), учителем физической культуры (руководителем физического воспитания) и классными руководителями (мастерами производственного обучения), педагогическим коллективом.
Работа преподавателя-организатора начальной военной подготовки регламентируется расписанием занятий, планом мероприятий, проводимых во внеурочное время, и его личным планом, утвержденным руководителем организации образования.
Работа преподавателя-организатора начальной военной подготовки, не предусмотренная функциональными обязанностями и утвержденная планом, выполняется в каждом отдельном случае по согласованию с руководителем организации образования.
Преподаватели-организаторы могут привлекаться к дежурству по организации образования, как и другие учителя и преподаватели.
Преподавателю-организатору начальной военной подготовки необходимо знать:
1) нормативные правовые акты по вопросам обучения и воспитания с учетом специфики начальной военной подготовки и курса «Основы безопасности жизнедеятельности»;
2) основы педагогики, психологии;
3) правила охраны жизни и здоровья обучающихся;
4) основы трудового законодательства;
5) правила охраны труда;
6) организационные структуры системы предупреждения и действий в чрезвычайных ситуациях;
7) основные принципы и методы защиты населения при стихийных и экологических бедствиях, крупных производственных авариях, катастрофах, а также защиты от современных средств поражения;
8) приемы оказания первой медицинской помощи.
16. Начальник учебного пункта отвечает за качество проведения занятий по начальной военной подготовке и воспитательную работу с юношами, обучающимися в учебном пункте, сохранность учебных приборов и имущества, планирование и организацию учебного процесса по начальной военной подготовке, проведение инструкторско-методических занятий с инструкторами начальной военной подготовки, осуществление контроля за качеством проведения занятий и успеваемостью юношей, доклад руководителям организаций о состоянии дисциплины, успеваемости юношей и посещаемости ими занятий.

3. Организация и проведение занятий по начальной
военной подготовке

17. Начальная военная подготовка проводится в организациях образования, реализующих общеобразовательные учебные программы общего среднего образования и профессиональные учебные программы технического и профессионального (кроме специальных), после среднего образования.
На начальную военную подготовку обучающихся в школах, колледжах и профессиональных лицеях отводится 136 часов, а с юношами-призывниками, не прошедшими начальную военную подготовку и проходящими ее в учебных пунктах, - 60 учебных часов.
Занятия по программе начальной военной подготовки проводятся еженедельно не более 2 часов.
Учебно-полевые (лагерные) сборы организуются и проводятся местными исполнительными органами в весенний период по окончании теоретического курса начальной военной подготовки с юношами под руководством территориальных органов в области образования совместно с местными органами военного управления и по чрезвычайным ситуациям.
Учебно-полевые (лагерные) сборы проводятся на базе организаций образования, имеющих необходимую учебно-материальную базу.
18. Занятия по программе начальной военной подготовки в организациях образования с девушками проводятся совместно с юношами, по разделу «Основы медицинских знаний» - раздельно. К практическим занятиям по разделу «Основы военного дела» девушки не привлекаются.
19. В организации образования разрабатывается понедельный план прохождения начальной военной подготовки на весь учебный год.
Занятия по начальной военной подготовке включаются в общее расписание занятий и проводятся по классам и учебным группам. Классы и учебные группы именуются взводами и делятся на три отделения. Из числа обучающихся приказом руководителя организации образования назначаются командиры взводов и отделений.
20. В организациях образования и на учебном пункте оформляется наглядная агитация, содержащая патриотическую тематику и актуальные материалы, отражающие важные политические события и успехи казахстанского народа, героев и ветеранов войн.
21. На начальную военную подготовку в учебных пунктах отводится 60 часов, в том числе 20 часов - на физическую подготовку.
Занятия проводятся по 6-7 часов в неделю. В учебном пункте разрабатываются и утверждаются руководителем организации понедельные планы прохождения начальной военной подготовки и расписание занятий.
22. Для обеспечения начальной военной подготовки на учебном пункте издается приказ руководителя организации, которым определяется состав учебных групп, порядок организации, проведения и материально-технического обеспечения занятий.
Учебные группы комплектуются по 20-25 юношей с учетом сроков их призыва на воинскую службу по призыву.
23. На учебных пунктах после изучения программы принимаются зачеты с выставлением итоговой оценки.
Для приема зачетов решением акима района, города создается комиссия в составе представителей местных органов военного управления, управления внутренней политики местных исполнительных органов.
Юношам, прошедшим обучение на учебных пунктах, выдается справка о прохождении начальной военной подготовки.
24. Списки юношей, окончивших полный курс начальной военной подготовки в организациях образования и на учебных пунктах, с итоговыми оценками направляются в местный орган военного управления по месту приписки юношей.
25. Знания обучающихся по начальной военной подготовке оцениваются, как и по другим предметам, по пятибалльной системе.
Итоговая оценка на основании годовых (курсовых) оценок, полученных обучающимися по начальной военной подготовке (за исключением лиц, которые по состоянию здоровья освобождены от начальной военной подготовки), выставляется в аттестат о среднем образовании, диплом об окончании колледжа или профессионального лицея, выписку из семестровых и экзаменационных ведомостей к диплому.
26. Уполномоченный орган образования совместно с уполномоченным органом обороны проверяет и оценивает работу организаций образования по вопросам начальной военной подготовки и качества усвоения материала обучаемыми.
27. По результатам проверки состояния начальной военной подготовки в организациях образования, а также организации и проведения учебно-полевых (лагерных) сборов руководителем учреждения образования, реализующим общеобразовательные учебные программы общего среднего образования и профессиональные учебные программы технического и профессионального после среднего образования составляется акт и в присутствии членов проверяющей комиссии проводится анализ по организации начальной военной подготовки и проведению учебно-полевых (лагерных) сборов.
28. О результатах проверки территориальные органы в области образования информируют местные исполнительные органы на местах.

4. Подбор, назначение и подготовка преподавателей -
организаторов начальной военной подготовки организаций
образования и администрации учебных пунктов организаций

29. Назначение на должности преподавателей-организаторов и их увольнение с этих должностей осуществляются руководителями организаций образования по согласованию с местными органами военного управления и вышестоящими органами образования.
30. Назначение на должность преподавателей-организаторов начальной военной подготовки осуществляется в соответствии с требованиями типовых квалификационных характеристик должностей педагогических работников и приравненных к ним лиц, утвержденных приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 13 июля 2009 года № 338.
Должности преподавателей-организаторов начальной военной подготовки при отсутствии возможности комплектования их офицерами запаса могут замещаться преподавателями-организаторами начальной военной подготовки из числа хорошо подготовленных и опытных сержантов (старшин) и солдат (матросов) запаса, имеющих высшее образование, прошедших воинскую службу на должностях солдат и сержантов в мотострелковых, разведывательных, танковых и учебных подразделениях. Организации образования направляют преподавателей-организаторов начальной военной подготовки этой категории на курсы повышения квалификации.

4. Военная подготовка по дополнительным образовательным
программам в организациях образования

1. Прохождение военной подготовки

31. Организациями образования с дополнительными образовательными программами являются республиканские военные школы-интернаты (лицеи) и иные организации образования, реализующие программы общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования.
Организации образования, реализующие военную подготовку, определяются на основании совместного приказа Министерства образования и науки Республики Казахстан и Министерства обороны Республики Казахстан.
32. Военная подготовка является одним из видов обучения и включается в учебные планы как самостоятельная учебная дисциплина.
33. К военной подготовке привлекаются воспитанники, годные к воинской службе по состоянию здоровья.
Годность воспитанников к воинской службе определяется в соответствии с законодательством перед началом военной подготовки, а также (только для предъявивших жалобы на состояние здоровья) перед началом учебных сборов.
34. Руководство военной подготовкой осуществляется Министерством обороны Республики Казахстан совместно с Министерством образования и науки Республики Казахстан.
35. На Министерство обороны Республики Казахстан возлагаются:
1) разработка и утверждение совместно с Министерством образования и науки Республики Казахстан программ военной подготовки, табелей вооружения, военной техники, военно-учебного и другого имущества, необходимого для обеспечения военной подготовки;
2) организация и проведение учебных сборов воспитанников, создание необходимой учебной материально-технической базы для военной подготовки;
3) руководство военной подготовкой, учебной, воспитательной и методической работой, повышением квалификации преподавателей военной подготовки;
4) подбор воспитанников для обучения в военные учебные заведения Республики Казахстан и других государств;
5) прием учащихся в подведомственные организации образования;
6) проверка качества организации и проведения военной и физической подготовки, патриотического воспитания;
7) осуществление иных полномочий, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.
36. На Министерство образования и науки Республики Казахстан возлагаются:
1) рассмотрение и утверждение штатных расписаний подведомственных организаций образования по согласованию с Министерством обороны Республики Казахстан;
2) утверждение программы развития подведомственных организаций образования;
3) руководство общеобразовательной подготовкой, учебно-воспитательной и методической работой;
4) организация и проведение в пределах своей компетенции периодического контроля за соответствием содержания учебно-воспитательного процесса требованиям государственных общеобязательных стандартов образования;
5) проведение аттестации педагогических работников и присвоение им квалификационных разрядов в соответствии с нормативными правовыми актами в области образования;
6) осуществление приема учащихся в организации образования по согласованию с Министерством обороны Республики Казахстан;
7) оказание помощи руководителям организаций образования в подборе педагогических кадров;
8) организация разработки учебных, методических и наглядных пособий;
9) обеспечение воспитанников подведомственных организаций образования учебными и жилыми помещениями, учебным оборудованием, методическими и наглядными пособиями;
10) проверка материально-технического, финансового обеспечения в подведомственных организациях образования;
11) осуществление иных полномочий, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.
37. Непосредственную ответственность за организацию военной подготовки, создание для этого необходимой учебной материально-технической базы, обеспечение сохранности вооружения несет руководитель организации образования.
38. На руководителя организации образования возлагаются:
1) организация разработки проекта устава;
2) утверждение правил внутреннего распорядка;
3) утверждение рабочих учебных планов и программ, календарных графиков учебного процесса;
4) разработка проекта штатного расписания и выделение численности руководящего, преподавательского состава и учебно-вспомогательного персонала для проведения военной подготовки;
5) оказание учебно-методической помощи в организации изучения воспитанниками военных дисциплин в тесной связи с другими дисциплинами, совершенствование методик образовательного процесса и образовательных технологий;
6) создание и содержание необходимой учебной материально-технической базы, кроме имущества и литературы, получаемой от Министерства обороны Республики Казахстан;
7) формирование контингента воспитанников;
8) организация хранения, обеспечения сбережения вооружения и военной техники в соответствии с установленными требованиями эксплуатации;
9) проведение текущего контроля успеваемости, промежуточной и итоговой аттестации воспитанников;
10) обеспечение повышения квалификации и переподготовки кадров в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;
11) обсуждение на заседании педагогического совета состояния военной подготовки;
12) создание необходимых условий для работы организаций питания и медицинского обеспечения, контроль их работы в целях охраны и укрепления здоровья воспитанников и работников;
13) обеспечение своевременного предоставления воспитанникам дополнительных льгот и видов материального обеспечения, предусмотренных законодательством Республики Казахстан;
14) обеспечение условий содержания и проживания воспитанников и обучающихся не ниже установленных норм;
15) содействие деятельности органов общественного самоуправления;
16) предоставление учредителю отчета о поступлении и расходовании финансовых и материальных ресурсов.
39. Учебные сборы воспитанников организуются совместно с Министерством обороны Республики Казахстан и проводятся в соответствии с программой обучения, продолжительность которых составляет не более 30 дней,
40. От прохождения учебных сборов освобождаются воспитанники, признанные в соответствии с законодательством негодными по состоянию здоровья.
41. Учебно-воспитательная классная, внеклассная работа в организациях образования организуется в соответствии с программами, положениями и нормативными документами о средней общеобразовательной школе с учетом специфических задач.
42. Обучение воспитанников осуществляется по взводам (классам) на государственном и русском языках. Занятия проводятся в учебных кабинетах, классах по каждому предмету.

2. Обеспечение воспитанников всеми видами довольствия

43. Обеспечение воспитанников обмундированием осуществляется за счет бюджетных средств.
44. Обеспечение вещевым имуществом осуществляется по схеме:
1) исчисление потребности в вещевом имуществе в планах снабжения организации образования производится на списочную численность личного состава в соответствии с нормами обеспечения с учетом проводимых мероприятий;
2) в планах снабжения предусматривается содержание в организации образования неснижаемого запаса вещевого имущества;
3) в обеспеченность потребности учреждений засчитывается все наличие нового, а также бывшего в употреблении вещевого имущества, сроки носки которого не истекают в планируемом периоде. Кроме того, в обеспеченность потребности засчитываются инвентарные вещи, сроки носки которых истекли, но годные к использованию по прямому назначению без ремонта или после ремонта;
4) отпуск вещевого имущества организациям образования производится:
5) по летнему плану - к 15-му апреля;
6) по зимнему плану - к 15-му октября;
7) одновременно с отпуском организациям образования вещевого имущества по летнему плану снабжения им отпускается также вещевое имущество, положенное лицам офицерского, сержантского и рядового состава контрактной службы по срокам носки до 1-го июля текущего года;
8) досрочная выдача и расходование имущества сверхустановленных норм, табелей и штатов не производится;
9) знаки различия (фурнитура) выдаются воспитанникам одновременно с выдачей тех предметов обмундирования, на которых предусмотрено ношение этих знаков;
10) кроме того, воспитанникам, получившим воинские звания сержантов, выдается галун (нашивки), соответствующий воинскому званию;
11) истребование вещевого имущества производится организациями образования, состоящими на довольствии в Министерстве обороны Республики Казахстан, по отчетам - заявкам, представляемым в Министерство обороны Республики Казахстан;
12) истребование вещевого имущества производится по отчетам - заявкам в вышестоящие министерства организациями образования, в ведении которых они находятся;
13) представление внеочередных заявок на отпуск вещевого имущества допускается только для обеспечения организационных мероприятий, предусмотренных заранее планом, а также возмещения имущества, утраченного в результате стихийных бедствий.

5. Подготовка граждан по военно-техническим и другим
военным специальностям

1. Общие положения

45. Подготовка граждан по военно-техническим и другим военным специальностям проводится в соответствии с Законом.
46. Основными задачами подготовки военно-технических и других военных специалистов для Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан являются:
1) приобретение обучающимися необходимых знаний по устройству вооружения и техники, практических навыков по их обслуживанию, ремонту и применению, позволяющих им в короткие сроки после призыва приступить к выполнению обязанностей по своей штатной должности в период прохождения воинской службы;
2) формирование у обучающихся черт характера, позволяющих быстро адаптироваться в воинском коллективе: дисциплинированности, исполнительности и организованности, а также высокой ответственности за выполнение поставленной задачи.
47. Специализированные организации комплектуются на добровольной основе.
48. Подготовка по военно-техническим и другим военным специальностям производится в специализированных организациях на безвозмездной основе в соответствии с потребностью Вооруженных Сил и на возмездной основе с полным или частичным возмещением расходов на обучение.
При частичном возмещении расходов на обучение за счет Министерства обороны Республики Казахстан осуществляются проведение учебных стрельб и обеспечение горюче-смазочными материалами.
49. На безвозмездной основе к подготовке по военно-техническим и другим военным специальностям привлекаются граждане, годные по состоянию здоровья к воинской службе, в возрасте от семнадцати лет шести месяцев до двадцати шести лет, подлежащие призыву на срочную службу.
Разнарядка на подготовку младших специалистов формируется уполномоченным органом.
50. К подготовке на возмездной основе по военно-техническим и другим военным специальностям привлекаются:
1) военнообязанные (граждане), годные по состоянию здоровья к воинской службе, для прохождения воинской службы по контракту;
2) граждане в возрасте от двадцати двух до двадцати семи лет, годные или ограниченно годные по состоянию здоровья к воинской службе, в том числе имеющие отсрочку от призыва на воинскую службу, для обучения по программам подготовки военно-обученного резерва. При этом учитываются навыки, гражданская специальность и опыт практической работы военнообязанных (граждан).
Для обучения в специализированные организации не направляются военнообязанные (граждане), ранее судимые или освобожденные от уголовной ответственности по не реабилитирующим основаниям либо в отношении которых возбуждены уголовные дела.
51. Граждане, зачисленные в специализированные организации для обучения именуются воспитанниками.
Из числа воспитанников комплектуются учебные взводы, численностью 24-30 человек, которые включают в себя учебные отделения по 8-10 человек.
52. Подготовка граждан по военно-техническим и другим военным специальностям для Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан на возмездной основе проводится на базе специализированных организаций.
53. Начало и периоды обучения в специализированных организациях определяются Министерством обороны Республики Казахстан.
Воспитанники на весь период обучения размещаются в казармах специализированных организаций.
54. Подготовка граждан на возмездной основе обучения по военно-техническим и другим военным специальностям, а также программам военно-обученного резерва проводится в течение учебного года.
Срок обучения военнообязанных для прохождения воинской службы по контракту устанавливается в зависимости от получаемой специальности, по программе подготовки военно-технической и другой военной специальности.
Срок обучения граждан по подготовке военно-обученного резерва устанавливается в зависимости от специальности, получаемой по программе подготовки военно-обученного резерва.
55. В соответствии с потребностью воинских частей в военно-технических специалистах и местных органов военного управления в военно-обученных резервах мобилизационным органом Министерства обороны Республики Казахстан ежегодно разрабатывается план подготовки военно-технических и других военных специалистов для Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан на следующий год, который утверждается первым руководителем Генерального штаба Вооруженных Сил Республики Казахстан и доводится до специализированных организаций и местных органов военного управления.
56. Местные органы военного управления после получения выписки из плана подготовки военно-обученного резерва, военно-технических и других военных специалистов для Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан в специализированных организациях на очередной учебный год разрабатывают план-график комплектования учебных взводов.
57. Граждане, прошедшие подготовку в специализированных организациях на безвозмездной основе и не имеющие права на отсрочку или освобождение от призыва (по состоянию здоровья), призываются на воинскую службу.

2. Организация подготовки по военно-техническим и другим военным специальностям

58. Организация подготовки по военно-техническим и другим военным специальностям для Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан осуществляется курирующими структурными подразделениями Министерства обороны Республики Казахстан.
59. Призыв военнообязанных, прошедших обучение в специализированных организациях, для прохождения воинской службы по контракту осуществляется в соответствии с Правилами прохождения воинской службы и Вооруженных Силах, других войсках и воинских формированиях Республики Казахстан.
60. Программное и учебно-методическое обеспечение, разработка табелей к штатам и снабжение специализированных организаций учебными образцами вооружения, техникой, имуществом и боеприпасами возлагаются на Министерство обороны Республики Казахстан по профилю подготовки военно-технических и других военных специалистов.
61. Командиры (начальники) воинских частей, военных учебных заведений, военных кафедр и учреждений, за которыми закреплены специализированные организации, организуют:
1) предоставление специализированным организациям тиров, стрельбищ, боеприпасов, автодромов, полигонов и других объектов учебно-материальной базы для проведения занятий;
2) ознакомление воспитанников с вооружением, боевой техникой, жизнью и бытом военнослужащих;
3) методическую помощь в учебно-воспитательном процессе поддержании внутреннего порядка, привитии воспитанникам навыков выполнения требований общевоинских уставов Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан.
62. Граждане, отобранные для обучения по военно-техническим и другим военным специальностям, проходят медицинские комиссии при местных органах военного управления для определения их годности к воинской службе.
63. Местные органы военного управления несут ответственность за своевременное и качественное комплектование специализированных организаций гражданами.
64. Отбор призывников для обучения по военно-техническим и другим военным специальностям осуществляется при участии представителей специализированных организаций и заканчивается не позднее, чем за пять дней до начала занятий. После окончания отбора местные органы военного управления выдают им предписание, а также направляют извещения по месту их основной работы.
65. Направление граждан в специализированные организации для обучения оформляется приказами местных органов военного управления, в котором указываются списочный состав, специальность, по которой они подлежат обучению, дата прибытия граждан в специализированные организации.
Местные органы военного управления за 2-3 дня до начала занятий направляют отобранных граждан для обучения в специализированные организации согласно именных списков.
Именные списки граждан составляются в двух экземплярах. Первый экземпляр списков вместе с медицинскими листками о результатах прохождения медицинской комиссии каждым гражданином передается в специализированные организации, второй экземпляр списков хранится в соответствующих местных органах военного управления. С каждым воспитанником специализированными организациями заключается договор на обучение.
66. Местные органы военного управления к 1 июля и 30 декабря (по окончании периода весеннего и осеннего призывов) представляют в мобилизационный орган Министерства обороны Республики Казахстан донесения о подготовке военно-технических и других военных специалистов в специализированных организациях, имеющихся недостатках и принимаемых мерах по их устранению.
67. Зачисление воспитанников в специализированные организации производится приказом руководителей, в котором указываются: номер учебного взвода, списочный состав, начало и конец обучения, ведущий преподаватель (мастер производственного обучения лабораторно-практических работ), командир взвода и командиры отделений. Доукомплектование учебных взводов после издания приказа руководителя специализированной организации запрещается.
Учебные взводы по подготовке водителей транспортных средств регистрируются в органах дорожной полиции Министерства внутренних дел Республики Казахстан.
68. Отчисление воспитанников из специализированных организаций по неуспеваемости, недисциплинированности, а также собственному желанию производится приказом руководителя с последующим уведомлением вышестоящего командования, местных органов военного управления, которыми направлялся на учебу отчисленный воспитанник. Местные органы военного управления, в свою очередь, уведомляют об отчислении граждан руководство организаций, где они работали. Затраты, понесенные на обучение воспитанников, возмещаются по решению суда или в добровольном порядке, согласно заключенному двустороннему договору и требованиям Гражданского кодекса Республики Казахстан.
69. Подготовка военно-технических и других военных специалистов в специализированных организациях обеспечивается своевременным и качественным выполнением поставленных задач, отработкой учебных программ, наиболее целесообразным использованием учебно-материальной базы, рабочего времени преподавателей и мастеров производственного обучения, а так же решением других задач обеспечения учебно-воспитательного процесса.
70. Планирование обучения воспитанников в специализированных организациях начинается с момента получения ими выписки из плана подготовки военно-обученного резерва, военно-технических и других военных специалистов для Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан на учебный год и включает в себя выработку предложений по плану-графику комплектования учебных взводов и завершается за десять дней до начала нового учебного года.
71. Для проверки качества подготовки военно-технических и других военных специалистов после окончания их обучения в специализированных организациях проводятся выпускные экзамены. К сдаче экзаменов допускаются воспитанники, прошедшие полный курс обучения, получившие положительные оценки и зачеты по всем предметам, предусмотренным программой обучения.
72. Воспитанники, получившие на выпускных экзаменах по всем предметам (разделам) программы обучения положительные итоговые оценки, считаются закончившими обучение по данным специальностям.
Воспитанники, не сдавшие выпускные экзамены в связи с болезнью или по другим уважительным причинам, к экзаменам допускаются с очередными учебными взводами.
73. Воспитанникам, сдавшим выпускные экзамены, присваиваются квалификации и выдаются сертификаты установленного образца об окончании специализированных организаций по соответствующим специальностям, заверенные подписями руководителя и печатями специализированной организации, которые являются основанием для получения военного билета в местных органах военного управления.
74. Воспитанники, прошедшие подготовку по специальностям, связанным с управлением транспортными средствами, кроме того, сдают экзамены в органах дорожной полиции Министерства внутренних дел Республики Казахстан.

6. Военная подготовка по программе офицеров запаса в организациях высшего профессионального образования

75. Военная подготовка граждан по программе офицером запаса проводится на основе получаемого высшего профессионального образования в соответствии с государственным заказом на военных кафедрах.
76. Военная подготовка граждан Республики Казахстан - студентов дневных (очных) высших учебных заведений (далее - ВУЗ) по программе офицеров запаса (далее - военная подготовка студентов) организуется с целью подготовки офицеров запаса для Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан.
77. Для проведения военной подготовки при ВУЗах создаются военные кафедры.
При открытии военной кафедры необходимо наличие:
1) изолированного здания для размещения военной кафедры;
2) учебных и служебных кабинетов, необходимых для проведения занятий со студентами, отвечающих требованиям и нормам, установленных нормативными документами;
3) мест под оборудование строевого плаца, полосы препятствий АРД (атлетизм, решительность, дерзость) и учебного центра для проведения учебных сборов со студентами в соответствии с требованиями общевоинских уставов и руководящих документов Министерства обороны Республики Казахстан;
4) боксов для хранения вооружения и военной техники;
5) денежных средств на все виды деятельности военной кафедры, предусмотренные учебными программами, в том числе на создание и содержание на военной кафедре необходимой учебной материально-технической базы, за исключением тех видов деятельности, которые финансируются Министерством обороны Республики Казахстан.
При отдельных ВУЗах совместным приказом Министерства обороны Республики Казахстан и министерств, в ведении которых находятся ВУЗы, могут создаваться межвузовские военные кафедры.
Количество привлекаемых к военной подготовке студентов определяется заявкой Министерства обороны Республики Казахстан, исходя из мобилизационной потребности Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан.
Для обучения на военных кафедрах руководителем ВУЗа по согласованию с Министерством обороны Республики Казахстан и министерствами, в ведении которых находятся ВУЗы, могут привлекаться студенты других ВУЗов, независимо от форм собственности и подчиненности, имеющих лицензию Министерства образования и науки Республики Казахстан на ведение образовательной деятельности, но не имеющих военных кафедр.
78. Военная подготовка студентов слагается из теоретического и практического курсов обучения на военной кафедре и учебного сбора и начинается со второго, а для специальностей с пятилетним сроком обучения с третьего курса, но во всех случаях заканчивается учебным сбором за год до окончания ВУЗа.
На военных кафедрах при ВУЗах военная подготовка студентов включает обязательные аудиторные занятия и самостоятельную подготовку студентов под руководством преподавателей. Занятия на военной кафедре проводятся методом «военного дня». На военных кафедрах медицинских ВУЗов по представлению начальника военной кафедры приказом ректора ВУЗа может устанавливаться и другая организация военной подготовки студентов с учетом специфики обучения в ВУЗе.
Военная подготовка студентов является одним из видов обучения и включается в учебные планы ВУЗов как самостоятельная учебная дисциплина с началом учебного года.
Конкретные сроки начала и окончания военной подготовки студентов на военной кафедре определяются учебным планом ВУЗа.
79. К военной подготовке привлекаются студенты - граждане Республики Казахстан в возрасте до 27 лет, годные к воинской службе по состоянию здоровья, а по ряду военно-учетных специальностей, определяемых Министерством обороны Республики Казахстан, привлекаются также и студенты-девушки.
Отбор студентов для прохождения военной подготовки проводится отборочной комиссией по их личным заявлениям, которые представляются на имя руководителя ВУЗа.
При отборе студентов учитываются:
1) результаты медицинского освидетельствования призывной комиссии местных органов военного управления;
2) результаты выполнения нормативов по физической подготовке, установленных для абитуриентов, поступающих в военные учебные заведения;
3) результаты психологического отбора;
4) средний балл успеваемости студента в учебном заведении, определяемом по результатам сдачи экзаменов.
Эти показатели рассматриваются на заседании отборочной комиссией, в состав которой входят представители ВУЗа:
1) председатель комиссии - представитель Министерства обороны;
2) заместитель председателя комиссии - представитель министерства, в ведении которого находится высшее учебное заведение;
3) члены комиссии - из числа директоров. институтов, деканов факультетов и преподавательского состава военных кафедр.
Персональный состав отборочной комиссии определяется приказом уполномоченного органа в области образования.
Зачисление студентов для прохождения военной подготовки производится руководителем ВУЗа на основании протокола отборочной комиссии по представлению начальника военной кафедры.
Зачисление студентов на обучение на военной кафедре вместо отчисленных студентов допускается не позже первого семестра обучения на военной кафедре по согласованию с Министерством обороны.
Годность студентов к воинской службе определяется по результатам их медицинского освидетельствования военно-врачебными комиссиями в местных органах военного управления перед началом военной подготовки, а также накануне учебных сборов.
Перевод студента, обучающегося на военной кафедре из одного ВУЗа в другой, осуществляется приказом руководителя ВУЗа по согласованию с министерствами, в ведении которых находятся эти ВУЗы.
80. Руководство военной подготовкой осуществляется Министерством обороны Республики Казахстан совместно с министерствами, в ведении которых находятся ВУЗы.
Министерство обороны Республики Казахстан осуществляет:
1) установление военно-учетных специальностей, по которым студенты ВУЗов подлежат подготовке по программе офицеров запаса и времени для проведения учебных сборов;
2) разработку и утверждение совместно с министерствами, в ведении которых находятся ВУЗы, инструкций, регламентирующих деятельность военных кафедр при ВУЗах, программ военной подготовки с учетом получаемых в ВУЗе гражданских специальностей, табелей учебного вооружения, техники, военно-учебного и другого имущества, необходимого для обеспечения военной подготовки;
3) составление планов по организации учебных сборов студентов, использование полигонов, стрельбищ Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан, создание при ВУЗах необходимой учебной материально-технической базы для военной подготовки;
4) создание экзаменационных комиссий для приема выпускных экзаменов по военной подготовке, организацию их проведения;
5) присвоение студентам, прошедшим полный курс военной подготовки и, учебные сборы, воинского звания в соответствии с действующим законодательством;
6) контроль за военной подготовкой, соблюдением на военных кафедрах требований общевоинских уставов Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан, режима секретности и сохранением государственных секретов;
7) руководство деятельностью военных кафедр по вопросам учебной, научной, методической, воспитательной работы и повышения квалификации профессорско-преподавательского состава;
8) подбор и назначение военнослужащих на штатные должности военных кафедр при ВУЗах, а также из числа офицеров запаса (в отставке);
9) обеспечение военных кафедр учебным вооружением, боеприпасами, военной техникой, приборами, аппаратурой, инструментом, запасными частями к военной технике, а также общевоинскими уставами, необходимыми наставлениями, руководствами, инструкциями, топографическими и морскими картами, учебниками по военной подготовке и иностранной литературой, выделение лимитов на горюче-смазочные и другие материалы;
10) организацию в соответствии с установленными требованиями эксплуатации, хранения и обеспечения сбережения вооружения, военной техники и материально-технического имущества военной кафедры;
11) производство среднего и капитального ремонта, монтажа(демонтажа), наладку (настройку), списание вооружения, военной техники и другого военного имущества.
Обеспечение военных кафедр материально-техническими средствами, а также осуществление работ, предусмотренных настоящим пунктом, производятся Министерством обороны Республики Казахстан безвозмездно и осуществляются через учреждения Министерства обороны.
81. Министерства, в ведении которых находятся ВУЗы, в установленном законодательством порядке осуществляют:
1) согласование государственного заказа по разнарядке Министерства обороны Республики Казахстан, исходя из мобилизационной потребности Вооруженных Сил;
2) организацию военной подготовки при ВУЗах в соответствии с утвержденными программами, а также определяют порядок прохождения военной подготовки в учебных планах с выделением для этого необходимого учебного времени в соответствии с пунктами 83-84 настоящих Правил;
3) рассмотрение и утверждение штатных расписаний военных кафедр по согласованию с Министерством обороны.
82. Для руководства военной подготовкой в министерствах, в ведении которых находятся ВУЗы, назначаются должностные лица, ответственные за организацию военной подготовки.
83. Непосредственную ответственность за организацию военной подготовки при ВУЗе, создание для этого необходимой учебной материально-технической базы, обеспечение сохранности вооружения и военной техники, строгое соблюдение режима секретности несут руководители ВУЗов.
Руководитель ВУЗа обеспечивает:
1) выделение необходимого количества учебных часов для военной подготовки и времени на учебные сборы студентов в каникулярное время, а также проведение учебных сборов;
2) разработку проекта штатного расписания военной кафедры и выделение им необходимой численности профессорско-преподавательского состава, инженерно-технического и учебно-вспомогательного персонала для проведения военной подготовки и обслуживания военной техники;
3) выделение необходимых учебных, служебных помещений и объектов для проведения занятий в соответствии с учебными программами, а также их содержание и ремонт;
4) оказание военной кафедре учебно-методической помощи в организации изучения студентами военных дисциплин в тесной связи с дисциплинами, изучаемыми на кафедрах ВУЗа;
5) издание разрабатываемых на военных кафедрах методических пособий;
6) выделение денежных средств на довольствие личного состава и все виды деятельности военной кафедры, предусмотренные учебными программами и табелями снабжения, в том числе обеспечение учебного процесса военной кафедры техническими средствами обучения, учебно-тренировочными средствами, электронно-вычислительной и другой техникой на создание и содержание на военной кафедре необходимой учебной материально-технической базы, за исключением тех видов деятельности, которые финансируются Министерством обороны Республики Казахстан;
7) представление ежегодного отчета о поступлении, распределении, расходе и целевом использовании бюджетных средств, выделяемых ВУЗу на военную подготовку студентов перед министерствами, в ведении которых находятся ВУЗы, с информированием Министерства обороны Республики Казахстан;
8) утверждение плана работы военной кафедры на учебный год;
9) обсуждение на заседании ректората или ученого совета ВУЗа состояния военной подготовки.
Руководитель ВУЗа по представлению начальника военной кафедры может поощрять военнослужащих военной кафедры за достигнутые ими высокие показатели в учебной, методической, научной и воспитательной работе.
84. На военную подготовку в ВУЗе отводится не менее 450 часов обязательных занятий под руководством преподавателей. Конкретное количество часов на военную подготовку и их распределение по видам занятий устанавливаются Типовой учебной программой подготовки офицеров запаса в зависимости от военно-учетных специальностей.
Объем обязательных занятий под руководством преподавателя составляет не более 6 часов в день. Необходимое время для самостоятельной работы студентов планируется в дни военной подготовки в пределах восьми часового учебного дня.
85. В период военной подготовки студенты сдают зачеты и экзамены. После прохождения всей программы военной подготовки и учебных сборов при воинских частях, высших учебных заведениях и учреждениях Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Казахстан студенты сдают выпускные экзамены.
Учебные сборы студентов организуются руководителем ВУЗа совместно с Министерством обороны Республики Казахстан на завершающем этапе военной подготовки и проводятся перед последним курсом обучения в каникулярное время.
Студенты-девушки на учебные сборы не привлекаются, им организуется дополнительная практика по получаемой военно-учетной специальности.
Продолжительность учебных сборов студентов по всем военно-учетным специальностям определяется Типовой учебной программой подготовки офицеров запаса, но не более 30 дней.
Во время прохождения учебных сборов студенты выполняют обязанности и несут ответственность, установленные Законом Республики Казахстан «О воинской службе и статусе военнослужащих».
Студенты в период прохождения учебных сборов именуются курсантами.
Выплата студентам стипендий за время учебных сборов производится ВУЗами в установленном порядке.
Студенты, признанные по состоянию здоровья военно-врачебными комиссиями при местных органах военного управления негодными, к учебным сборам не допускаются. Данная категория после переосвидетельствования может быть допущена к прохождению учебных сборов, но не позже года после окончания ВУЗа.
86. Студенты, систематически не посещающие занятия по военной подготовке без уважительных причин (более 24 часов), уклоняющиеся от прохождения учебных сборов или нарушающие дисциплину в процессе обучения на военных кафедрах и во время сборов, по представлению начальника военной кафедры приказом руководителя ВУЗа отстраняются от занятий по военной подготовке.
87. Студентам, прошедшим полный курс военной подготовки, сдавшим экзамены и прошедшим учебные сборы, после получения диплома об окончании ВУЗа в установленном порядке присваивается воинское звание «лейтенант запаса».
88. На штатные должности военных кафедр назначаются военнослужащие, состоящие на воинской службе, а также находящиеся в запасе (в отставке) и уволенные с воинской службы с правом ношения военной формы одежды.
Начальник военной кафедры и заместители назначаются Министерством обороны Республики Казахстан с последующим информированием руководителя ВУЗа.
Офицеры запаса (в отставке) на должности профессорско-преподавательского состава назначаются ректором ВУЗа по согласованию с Министерством обороны и представлению начальника военной кафедры.
Военнослужащие, назначаемые на штатные должности военных кафедр, состоят на воинской службе и за ними сохраняются все права, установленные для военнослужащих Вооруженных Сил Республики Казахстан.
Военнослужащие обеспечиваются вещевым имуществом, обмундированием, медицинским обслуживанием и лечением в санатории, а также другими видами натурального довольствия на общих основаниях с офицерами за счет сметы и фондов Министерства обороны Республики Казахстан.
Увольнение военнослужащих военных кафедр с воинской службы производится в порядке, установленном законодательством.
89. Охрана вооружения, военной техники и имущества, выделенных ВУЗам для военной подготовки, а также служебных помещений секретных частей и библиотек военной кафедры организуется за счет средств ВУЗа.

Азаматтарды әскери қызметке даярлау, бастапқы әскери даярлықты ұйымдастыру және жүргізу, сондай-ақ оның оқу-материалдық базасын қалыптастыру қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 11 ақпандағы № 118 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 28 тамыздағы № 671 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 28.08.2015 № 671 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

«Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы» 2012 жылғы 16 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған Азаматтарды әскери қызметке даярлау, бастапқы әскери даярлықты ұйымдастыру және жүргізу, сондай-ақ оның оқу-материалдық базасын қалыптастыру қағидалары бекітілсін.
2. «Мемлекеттік органдардың азаматтарды әскери қызметке даярлауды ұйымдастыру және қамтамасыз ету ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 24 мамырдағы № 449 қаулысының (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2006 ж., № 18, 182-құжат) күші жойылды деп танылсын.
3. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі С. Ахметов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2013 жылғы 11 ақпандағы
№ 118 қаулысымен
бекітілген

Азаматтарды әскери қызметке даярлау, бастапқы әскери даярлықты ұйымдастыру және жүргізу, сондай-ақ оның оқу-материалдық базасын қалыптастыру қағидалары

1. Негізгі ережелер

1. Осы Азаматтарды әскери қызметке даярлау, бастапқы әскери даярлықты ұйымдастыру және жүргізу, сондай-ақ оның оқу-материалдық базасын қалыптастыру қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) «Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы» 2012 жылғы 16 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі - Заң) сәйкес әзірленді.
2. Осы Қағидалар азаматтарды әскери қызметке даярлауды ұйымдастыру және жүзеге асыру тәртібін айқындайды.

2. Азаматтарды әскери қызметке даярлау

3. Азаматтарды әскери қызметке даярлау:
1) бастапқы әскери даярлықты;
2) қосымша білім беру бағдарламалары бойынша әскери даярлықты;
3) әскери-техникалық және басқа да мамандықтар бойынша даярлықты;
4) запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша әскери даярлықты қамтиды.
4. Азаматтарды әскери қызметке даярлауды ұйымдастыруға және оны жүргізуге бақылауды Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі жүзеге асырады.

3. Бастапқы әскери даярлық

1. Жалпы ережелер

5. Бастапқы әскери даярлықты қорғаныс, денсаулық сақтау, төтенше жағдайлар саласындағы уәкілетті органмен, жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп, білім беру саласындағы уәкілетті орган ұйымдастырады және тиесілігіне және меншік нысанына қарамастан, білім беру ұйымдарында жүзеге асырылады.
Бастапқы әскери даярлық:
1) Қазақстан Республикасы Конституциясының ережелерін, мемлекеттің қорғаныс негіздерін зерделеу;
2) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің тағайындалуын, олардың сипаты мен ерекшеліктерін, Қазақстан Республикасы азаматтарының қастерлі міндеті ретінде әскери қызметтің мәнін, әскери анттың, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері жарғыларының негізгі талаптарын түсіндіру;
3) әскери бөлімдердің қару-жарағымен және әскери техникасымен, жеке құрамның орналасуымен және тұрмысымен таныстыру;
4) қажетті әскери білім мен практикалық дағдыларды алу, төтенше жағдайларда адамның тіршілік әрекеті қауіпсіздігінің негіздерін меңгеру мақсатында жүргізіледі.
6. Әскерге шақыру жасына дейінгі және әскерге шақыру жасындағы адамдарды бастапқы әскери даярлауды бағыныстылығына және меншік нысанына қарамастан, жалпы орта білімнің жалпы білім беру оқу бағдарламаларын және техникалық және кәсіптік (арнаулыдан басқа), орта білімнен кейінгі білімнің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарының (бұдан әрі - білім беру ұйымдары) 10 және 11-сыныптарында, бірінші-екінші оқу курстарында бастапқы әскери даярлықтың штаттық ұйымдастырушы оқытушылары жүргізеді. Бастапқы әскери даярлық курсы аяқталғаннан кейін оқитындармен оқу-жаттығу-далалық (лагерьлік) жиындар өткізіледі.
Білім беру ұйымдарында бастапқы әскери даярлықтан өтпеген жасөспірімдер оны әскерге шақыру алдында оқу-жаттығу пункттерінде өтеді.
Оқу-жаттығу пункттеріндегі сабақтарды оқу-жаттығу пункттерінің штаттан тыс бастықтары, олардың тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасарлары және жергілікті әскери басқару органдары тартатын немесе ұйымдарда жұмыс істейтін запастағы офицерлер, сержанттар (старшиналар) қатарынан бастапқы әскери даярлық нұсқаушылары ұйымдастырады және өткізеді.

2. Бастапқы әскери даярлыққа бақылауды ұйымдастыру, жүргізу және жүзеге асыру, сондай-ақ оқу-материалдық базаны қалыптастыру тәртібі

7. Бастапқы әскери даярлықты жүргізуді және бақылауды ұйымдастыру кезінде қорғаныс саласындағы уәкілетті орган:
1) білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша жергілікті әскери басқару және білім беру органдарының жастарды бастапқы әскери даярлауды ұйымдастыру және патриоттық тәрбиелеуді қамтамасыз ету жөніндегі қызметін тексеруді жоспарлайды;
2) білім беру ұйымдарында бастапқы әскери даярлықты ұйымдастыруға жәрдем көрсетеді.
8. Білім беру саласындағы уәкілетті орган:
1) оқитындарды бастапқы әскери даярлауды және патриоттық тәрбиелеуді үйлестіруді жүзеге асырады;
2) оқитындарды бастапқы әскери даярлауды және патриоттық тәрбиелеуді жүргізуді қамтамасыз етеді;
3) бастапқы әскери даярлық бойынша оқу бағдарламаларын әзірлеуге, оқулықтарды және оқу-әдістемелік кешендерді, аудио-бейне фильмдерді шығаруға жәрдемдеседі;
4) оқитындарды бастапқы әскери даярлауды жүргізудің және патриоттық тәрбиелеудің оң тәжірибесін зерделейді, жинақтайды және таратады.
9. Денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган:
1) медициналық-санитариялық даярлық бойынша оқытуға басшылық жасауды жүзеге асырады және ведомстволық бағынысты органдар арқылы медициналық-санитариялық даярлық бойынша оқытушыларды іріктеуді және даярлауды қамтамасыз етеді;
2) төтенше жағдайлар саласындағы уәкілетті органның білім беру ұйымдарында оқитындарды медициналық-санитариялық даярлық бойынша бағдарламаларды және білім беру ұйымдарын мүлікпен жабдықтау табельдерін әзірлеуге қатысады;
3) оқитындармен практикалық сабақтар өткізу үшін емдеу мекемелерін білім беру ұйымдарына бекітіп береді және олардың даярлығына бақылауды жүзеге асырады.
10. Төтенше жағдайлар саласындағы уәкілетті орган:
1) адамның тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі негіздерін оқыту бойынша басшылық жасауды жүзеге асырады;
2) білім беру және денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органдармен бірлесіп, «Тіршілік әрекеті қауіпсіздігінің негіздері» курсы бойынша бағдарлама бөлімін, сондай-ақ білім беру ұйымдарын азаматтық қорғаныс мүлкімен жабдықтау табелін әзірлейді.
11. Жергілікті әскери басқару органдары облыстардың, қалалар мен аудандардың аумақтарында:
1) бастапқы әскери даярлық бойынша есептілікті жүргізеді;
2) білім беру және денсаулық сақтау саласындағы аумақтық органдармен бірлесіп, бір жыл үшін бастапқы әскери даярлықты жүргізу қорытындылары бойынша жергілікті атқарушы органдар шешімдерінің жобаларын және жаңа оқу жылына арналған негізгі іс-шаралар жоспарларын әзірлейді;
3) бастапқы әскери даярлықты ұйымдастырушы оқытушылармен үш күндік оқу-әдістемелік жиындарын және бір күндік әдістемелік сабақтарды, білім беру органдарымен келісу бойынша білім беру ұйымдарында бастапқы әскери даярлықтың жай-күйін зерделеуді ұйымдастырады және жүргізеді;
4) білім беру және денсаулық сақтау саласындағы аумақтық органдармен бірлесіп, оқу-жаттығу-далалық (лагерьлік) жиындарды жоспарлайды және ұйымдастырады;
5) патриоттық тақырыптағы ғылыми-танымдық, хроникалық деректі кино, бейнефильмдерді көрсетуді, ұйымдастырады;
6) қорғаныс саласындағы уәкілетті органдарды және жергілікті атқарушы органдарды білім беру ұйымдарындағы бастапқы әскери даярлықтың және патриоттық тәрбиелеудің жай-күйі туралы хабардар етеді
7) бастапқы әскери даярлықты ұйымдастырушы оқытушылардың лауазымдарына кандидаттарды іріктеуді келіседі;
8) бастапқы әскери даярлықтың толық курсын аяқтаған әскерге шақырылушылардың тіркеу куәліктеріне тиісті жазбаларды енгізеді.
12. Гарнизондардың бастықтары жергілікті әскери басқару органдарымен бірлесіп, әскери бөлімдерге, әскери оқу орындарына және жоғары оқу орындары жанындағы әскери кафедраларға бастапқы әскери даярлықты, жастармен патриоттық және тәрбие жұмысын ұйымдастыруда және жүргізуде көмек көрсету үшін білім беру ұйымдарын, оқу-жаттығу пункттерін бекітіп береді.
13. Әскери бөлімдердің (мекемелердің) командирлері, әскери оқу орындарының, жоғары оқу орындары әскери кафедраларының бастықтары:
1) білім беру ұйымдары мен оқу-жаттығу пункттеріне бастапқы әскери даярлық және жастарды патриоттық тәрбиелеу бойынша ұдайы қамқорлық көмек көрсетеді;
2) жауынгерлік даярлық үздіктерінің жастармен кездесуін ұйымдастырады, оларды жеке құрамның тұрмысымен, бөлімшелердің қару-жарағымен және әскери техникасымен таныстырады;
3) қамқорлық көмек ретінде сабақтарды өткізу үшін офицерлерді, сержанттарды (старшиналарды) бөледі;
4) білім беру ұйымдарының бастапқы әскери даярлықты ұйымдастырушы оқытушыларымен, ұйымдардың оқу-жаттығу пункттерінің штаттан тыс бастықтарымен практикалық, нұсқау беру-әдістемелік және көрсету сабақтарын өткізуде және жастарды патриоттық тәрбиелеуде жергілікті әскери басқару органдарына, білім беру саласындағы аумақтық органдарға көмек көрсетеді.
14. Білім беру ұйымдарының басшылары:
1) жастардың бастапқы әскери даярлығын және патриоттық тәрбиелеуді ұйымдастыруға және оның жай-күйіне жауап береді;
2) жергілікті әскери басқару органдарының ұсынымы бойынша бастапқы әскери даярлықты ұйымдастырушы оқытушылар лауазымдарына кандидаттарды іріктеуді жүзеге асырады;
3) оқу үдерісін уақтылы жоспарлауды және ұйымдастыруды, бастапқы әскери даярлық бағдарламасын толық және сапалы орындауды қамтамасыз етеді;
4) бастапқы әскери даярлықтың практикалық сабақтарын пысықтау үшін үй-жайлар, алаңдар мен орындар бөледі, осы Қағидалардың және бастапқы әскери даярлық бағдарламасының талаптарына сәйкес оқу-материалдық базаны ұдайы жетілдіруге шаралар қабылдайды;
5) үлгерімі үшін оқитындардың жеке жауапкершілігін арттыру жөнінде жұмыс жүргізеді;
6) ұйымдастырушы оқытушыға оқу-әдістемелік көмек көрсетеді, бастапқы әскери даярлықтың басқа пәндермен сабақтастығын, үйірме жұмыстарын (факультативті) ұйымдастыруды және өткізуді қамтамасыз етеді;
7) ұйымдастырушы оқытушының бастапқы әскери даярлық бойынша сабақтарды өткізуін, жастардың өткен материалды меңгеру сапасын бақылайды, оқу жылы ішінде кемінде бір рет бастапқы әскери даярлықтың және жастармен патриоттық жұмыстың жай-күйін талқылайды;
8) бастапқы әскери даярлық бойынша оқытудың басталғаны және аяқталғаны, взводтар мен бөлімшелер командирлерін тағайындау туралы бұйрықтар шығарады;
9) бағыныстылығы бойынша жергілікті әскери басқару органдарына бастапқы әскери даярлық және жастармен патриоттық жұмыстың жай-күйі туралы есеп берулерді ұсынады.
15. Бастапқы әскери даярлықты ұйымдастырушы оқытушы:
1) білім беру ұйымының басшысына бағынады және оқитындардың бастапқы әскери даярлығына, сабақтарды өткізу кезінде белгіленген қағидалар мен қауіпсіздік шараларының қатаң сақталуына жауап береді;
2) оқыту уақытында бастапқы әскери даярлық бойынша сабақтарды ұйымдастырады және өткізеді және факультативті түрде (сабақтан тыс уақытта) әскери іс негіздерін зерделеу жөніндегі үйірмелерге басшылық жасайды;
3) өзінің кәсіби және педагогикалық білімін жүйелі түрде арттырады, әдістемелік дағдыларын жетілдіреді;
4) білім беру ұйымының педагогикалық ұжымымен бірлесіп, оқитындарды патриоттық тәрбиелеу жөніндегі жұмысты жүргізеді;
5) әскерге шақыру жасына дейінгілерді әскери есепке қою бойынша алдын ала жұмысты ұйымдастырады;
6) жергілікті әскери басқару органдарына әскери оқу орындарына түсу үшін жасөспірімдерді іріктеу бойынша көмек көрсетеді.
Білім беру ұйымының бастапқы әскери даярлықты ұйымдастырушы оқытушысы балалармен сыныптан тыс және мектептен тыс тәрбие жұмысын ұйымдастырушымен (директордың оқу-тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасарымен), дене шынықтыру мұғалімімен (дене тәрбиесінің жетекшісімен) және сынып жетекшілерімен (өндірістік оқыту шеберлерімен), педагогикалық ұжыммен байланыста жұмыс істейді.
Бастапқы әскери даярлықты ұйымдастырушы оқытушының жұмысы сабақ кестесімен, сабақтан тыс уақытта өткізілетін іс-шаралар жоспарымен және білім беру ұйымының басшысы бекіткен оның жеке жоспарымен регламенттеледі.
Функционалдық міндеттерімен көзделмеген және жоспармен бекітілген бастапқы әскери даярлықты ұйымдастырушы оқытушының, жұмысы әрбір жекелеген жағдайда білім беру ұйымының басшысымен келісу бойынша орындалады.
Ұйымдастырушы оқытушылар басқа мұғалімдер мен оқытушылар сияқты білім беру ұйымы бойынша кезекшілікке тартылуы мүмкін.
Бастапқы әскери даярлықты ұйымдастырушы оқытушы:
1) бастапқы әскери даярлықтың және «Тіршілік әрекеті қауіпсіздігінің негіздері» курсының ерекшелігін ескере отырып, оқыту және тәрбиелеу мәселелері жөніндегі нормативтік-құқықтық актілерді;
2) педагогика, психология негіздерін;
3) оқитындардың өмірі мен денсаулығын сақтау қағидаларын;
4) еңбек заңнамасының негіздерін;
5) еңбекті қорғау қағидаларын;
6) сақтандыру жүйесінің ұйымдық құрылымдарын және төтенше жағдайлардағы іс-қимылдарды;
7) табиғи және экологиялық зілзала, ірі өндірістік авариялар, апаттар кезінде халықты қорғаудың, сондай-ақ қазіргі заманғы зақымдау құралдарынан қорғаудың негізгі қағидаттары мен әдістерін;
8) алғашқы медициналық көмек көрсету тәсілдерін білуі тиіс.
16. Оқу-жаттығу пунктінің бастығы оқу-жаттығу пунктінде оқитын жасөспірімдермен бастапқы әскери даярлық бойынша сабақтарды және тәрбие жұмысын өткізу сапасына, оқу аспаптары мен мүліктің сақталуына, бастапқы әскери даярлық бойынша оқу процесін жоспарлауға және ұйымдастыруға, бастапқы әскери даярлық нұсқаушыларымен нұсқау беру-әдістемелік сабақтарын өткізуге, сабақтарды өткізу сапасына және жасөспірімдердің үлгеріміне бақылауды жүзеге асыруға, ұйымдар басшыларына жасөспірімдердің тәртібі, үлгерімі және олардың сабақтарға қатысуы туралы баяндауға жауап береді.

3. Бастапқы әскери даярлық бойынша сабақтарды ұйымдастыру және өткізу

17. Бастапқы әскери даярлық жалпы орта білімнің жалпы білім беру оқу бағдарламаларын және техникалық және кәсіптік (арнаулыдан басқа), орта білімнен кейінгі білімнің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында жүргізіледі.
Оқитындарды бастапқы әскери даярлауға мектептерде, колледждер мен кәсіптік лицейлерде - 136 сағат, ал бастапқы әскери даярлықтан өтпеген және оны оқу-жаттығу пункттерінде өтетін әскерге шақырылатын жасөспірімдерге - 60 оқу сағаты бөлінеді.
Бастапқы әскери даярлық бағдарламасы бойынша сабақтар апта сайын 2 сағаттан артық емес өткізіледі.
Оқу-жаттығу-далалық (лагерьлік) жиындарды жергілікті атқарушы органдар бастапқы әскери даярлықтың теориялық курсы аяқталғаннан кейін жергілікті әскери басқару және төтенше жағдайлар органдарымен бірлесіп, білім беру саласындағы аумақтық органдардың басшылық жасауымен көктемгі кезеңде жасөспірімдермен оқу сабағын ұйымдастырады және өткізеді.
Оқу-жаттығу-далалық (лагерьлік) жиындар қажетті оқу-материалдық базасы бар білім беру ұйымдары базасында өткізіледі.
18. Қыздармен білім беру ұйымдарында бастапқы әскери даярлық бағдарламасы бойынша сабақтар ұлдармен бірге, «Медициналық білім негіздері» бөлімі бойынша - бөлек өткізіледі. «Әскери іс негіздері» бөлімі бойынша практикалық сабақтарға қыздар тартылмайды.
19. Білім беру ұйымында барлық оқу жылына арналған апталық бастапқы әскери даярлықтан ету жоспары әзірленеді.
Бастапқы әскери даярлық бойынша сабақтар жалпы сабақ кестесіне енгізіледі және сыныптар мен оқу топтары бойынша өткізіледі. Сыныптар мен оқу топтары взводтар деп аталады және үш бөлімшеге бөлінеді. Білім беру ұйымы басшысының бұйрығымен оқитындар қатарынан взводтар мен бөлімшелер командирлері тағайындалады.
20 Білім беру ұйымдарында және оқу-жаттығу пунктінде маңызды саяси оқиғаларды және Қазақстан халқының, соғыстар батырлары мен ардагерлерінің жетістіктерін көрсететін патриоттық тақырыпты және өзекті материалдарды қамтитын көрнекі үгіт-насихат құралы ресімделеді.
21 Оқу-жаттығу пункттерінде бастапқы әскери даярлыққа 60 сағат, оның ішінде 20 сағат дене дайындығына бөлінеді.
Сабақтар аптасына 6-7 сағаттан өткізіледі. Оқу-жаттығу пунктінде апталық бастапқы әскери даярлықтан өту жоспарлары мен сабақ кестесі әзірленеді және оны ұйым басшысы бекітеді.
22. Оқу-жаттығу пунктінде бастапқы әскери даярлықты қамтамасыз ету үшін оқу топтарының құрамы, сабақтарды ұйымдастыру, өткізу және материалдық-техникалық қамтамасыз ету тәртібі айқындалатын ұйым басшысының бұйрығы шығарылады.
Оқу-жаттығу топтары оларды әскерге шақыру бойынша әскери қызметке шақыру мерзімдерін ескере отырып, 20-25 жасөспірімнен жасақталады.
23. Оқу-жаттығу пункттерінде бағдарламаны зерделегеннен кейін қорытынды баға қоюмен сынақтар қабылданады.
Сынақтарды қабылдау үшін аудан, қала әкімінің шешімімен құрамында жергілікті әскери басқару органдарының, жергілікті атқарушы органдардың ішкі саясат басқармасының өкілдері бар комиссия құрылады.
Оқу-жаттығу пункттерінде оқытудан өткен жасөспірімдерге бастапқы әскери даярлықтан өткені туралы анықтама беріледі.
24. Білім беру ұйымдарында және оқу-жаттығу пункттерінде бастапқы әскери даярлықтың толық курсын бітірген жасөспірімдердің тізімдері қорытынды бағаларымен жасөспірімдердің тіркелген жері бойынша жергілікті әскери басқару органына жолданады.
25. Бастапқы әскери даярлық бойынша оқитындардың білімі басқа пәндер сияқты бес балдық жүйе бойынша бағаланады.
Бастапқы әскери даярлық бойынша оқитындар алған жылдық (курстық) бағалар негізінде қорытынды баға (денсаулық жағдайы бойынша бастапқы әскери даярлықтан босатылған адамдарды қоспағанда) орта білімі туралы аттестатқа, колледжді немесе кәсіптік лицейді бітіргені туралы дипломға, дипломға семестрлік және емтихан ведомостарынан үзіндіге қойылады.
26. Уәкілетті білім беру органы уәкілетті қорғаныс органымен бірлесіп, бастапқы әскери даярлық және оқитындардың материалды меңгеру сапасы мәселелері бойынша білім беру ұйымының жұмысын тексереді және бағалайды.
27. Білім беру ұйымдарындағы бастапқы әскери даярлықтың, сондай-ақ оқу-жаттығу-далалық (лагерьлік) жиындарды ұйымдастыру және өткізу жай-күйін тексеру нәтижелері бойынша жалпы орта білімнің жалпы білім беру оқу бағдарламаларын және техникалық және кәсіптік орта білімнен кейінгі білімнің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру мекемесінің жетекшісі акт жасайды және тексеруші комиссия мүшелерінің қатысуымен оқу-жаттығу-далалық (лагерьлік) жиындарды ұйымдастыру мен өткізу бойынша талдау жүргізеді.
28. Тексеру нәтижелері туралы білім беру саласындағы аумақтық органдар орындардағы жергілікті атқарушы органдарды хабардар етеді.

4. Білім беру ұйымдарының бастапқы әскери даярлықты ұйымдастырушы оқытушыларын және ұйымдардың оқу-жаттығу пункттерінің әкімшілігін іріктеу, тағайындау және даярлау

29. Ұйымдастырушы оқытушылар лауазымдарына тағайындауды және оларды осы лауазымдардан босатуды жергілікті әскери басқару органдарымен және жоғары тұрған білім беру ұйымдарымен келісу бойынша білім беру ұйымдарының басшылары жүзеге асырады.
30. Бастапқы әскери даярлықты ұйымдастырушы оқытушыларды лауазымға тағайындау Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2009 жылғы 13 шілдедегі № 338 бұйрығымен бекітілген педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген тұлғалардың лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларының талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.
Бастапқы әскери даярлықты ұйымдастырушы оқытушылардың лауазымдарын запастағы офицерлермен жасақтау мүмкін болмаған кезде бастапқы әскери даярлықты ұйымдастырушы оқытушылар етіп жоғары білімі бар, мотоатқыштар, барлау, танк және оқу-жаттығу бөлімшелерінде сарбаздар мен сержанттар лауазымдарында әскери қызмет өткерген жақсы даярланған және тәжірибелі запастағы сержанттар (старшиналар) мен сарбаздарды (матростарды) тағайындауға рұқсат етіледі. Білім беру ұйымдары осы санаттағы бастапқы әскери даярлықты ұйымдастырушы оқытушыларды біліктілікті арттыру курстарына жібереді.

4. Білім беру ұйымдарында қосымша білім беру бағдарламалары бойынша әскери даярлық

1. Әскери даярлықтан өту

31. Қосымша білім беру бағдарламалары бар білім беру ұйымдары республикалық әскери мектеп-интернаттар (лицейлер) және өзге де жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі бағдарламаларды іске асыратын білім беру ұйымдары болып табылады.
Әскери даярлықты іске асыратын білім беру ұйымдары Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі мен Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің бірлескен бұйрығы негізінде айқындалады.
32. Әскери даярлық оқытудың бір түрі болып табылады және жеке оқу пәні ретінде оқу жоспарларына енгізіледі.
33. Әскери даярлыққа денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамды тәрбиеленушілер тартылады.
Тәрбиеленушілердің, әскери қызметке жарамдылығы заңнамаға сәйкес әскери даярлық басталар алдында, сондай-ақ оқу-жаттығу жиындары басталар алдында (тек денсаулығына шағымданғандар үшін) айқындалады.
34. Әскери даярлыққа басшылық жасауды Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігімен бірлесіп, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі жүзеге асырады.
35. Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігіне:
1) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігімен бірлесіп, әскери даярлық бағдарламаларын, әскери даярлықты қамтамасыз ету үшін қажетті қару-жарақтың, әскери техниканың, әскери оқу-жаттығу және басқа да мүліктің табельдерін әзірлеу және бекіту;
2) тәрбиеленушілердің оқу-жаттығу жиындарын ұйымдастыру және өткізу, әскери даярлық үшін қажетті оқу материалдық-техникалық базаны құру;
3) әскери даярлыққа, оқу, тәрбиелік және әдістемелік жұмысқа, әскери даярлық оқытушыларының біліктілігін арттыруға басшылық жасау;
4) Қазақстан Республикасының және басқа да мемлекеттердің әскери оқу орындарында оқыту үшін тәрбиеленушілерді іріктеу;
5) оқушыларды ведомстволық бағынысты білім беру ұйымдарына қабылдау;
6) әскери даярлықты және дене дайындығын, патриоттық тәрбиелеуді ұйымдастыру мен жүргізу сапасын тексеру;
7) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру жүктеледі.
36. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігіне:
1) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігімен келісу бойынша ведомстволық бағынысты білім беру ұйымдарының штат кестесін қарау және бекіту;
2) ведомстволық бағынысты білім беру ұйымдарын дамыту бағдарламасын бекіту;
3) жалпы білім беру даярлығына, оқу-тәрбиелік және әдістемелік жұмысқа басшылық жасау;
4) өз құзыреті шегінде оқу-тәрбие процесі мазмұнының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының талаптарына сәйкес келуіне кезең-кезеңімен бақылауды ұйымдастыру және жүргізу;
5) білім беру саласындағы нормативтік-құқықтық актілерге сәйкес педагогикалық қызметкерлерді аттестаттауды жүргізу және оларға біліктілік разрядтарын беру;
6) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігімен келісу бойынша оқушыларды білім беру ұйымдарына қабылдауды жүзеге асыру;
7) білім беру ұйымдарының басшыларына педагогикалық кадрлар іріктеуде көмек көрсету;
8) оқу, әдістемелік және көрнекі құралдар әзірлеуді ұйымдастыру;
9) ведомстволық бағынысты білім беру ұйымдарының тәрбиеленушілерін оқу және тұрғын үй-жайларымен, оқу жабдығымен, әдістемелік және көрнекті қамтамасыз ету;
10) ведомстволық бағынысты білім беру ұйымдарында материалдық-техникалық, қаржылық қамтамасыз етуді тексеру;
11) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру жүктеледі.
37. Әскери даярлықты ұйымдастыруға, ол үшін қажетті материалдық техникалық базаны құруға, қару-жарақтың сақталуын қамтамасыз етуге білім беру ұйымының басшысы тікелей жауапты болады.
38. Білім беру ұйымының басшысына:
1) жарғы жобасын әзірлеуді ұйымдастыру;
2) ішкі тәртіп қағидаларын бекіту;
3) жұмыс оқу жоспарлары мен бағдарламаларын, оқу үдерісінің күнтізбелік кестелерін бекіту;
4) штат кестесінің жобасын әзірлеу және әскери даярлық жүргізу үшін басшылық, оқытушылар құрамының және қосалқы оқыту персоналының санын бөлу;
5) тәрбиеленушілердің әскери пәндерді басқа пәндермен тығыз сабақтастықта оқуын ұйымдастыруда оқу-әдістемелік көмек көрсету, білім беру процесінің әдістемелерін және білім беру технологияларын жетілдіру;
6) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінен алынатын мүлік пен әдебиеттен басқа, қажетті оқу материалдық-техникалық базаны құру және ұстау;
7) тәрбиеленушілер контингентін қалыптастыру;
8) белгіленген пайдалану талаптарына сәйкес қару-жарақ пен әскери техниканы сақтауды, жинақтауды қамтамасыз етуді ұйымдастыру;
9) тәрбиеленушілердің ағымдағы үлгерімін бақылауды, аралық және қорытынды аттестаттауды жүргізу;
10) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен кадрлардың біліктілігін арттыруды және қайта даярлауды қамтамасыз ету;
11) педагогикалық кеңес отырысында әскери даярлықтың жай-күйін талқылау;
12) тамақтандыру және медициналық қамтамасыз ету ұйымдарының жұмыс істеуі үшін қажетті жағдайларды жасау, тәрбиеленушілер мен қызметкерлердің денсаулығын сақтау және нығайту мақсатында олардың жұмысын бақылау;
13) тәрбиеленушілерге Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген қосымша жеңілдіктер мен материалдық қамтамасыз ету түрлерін уақтылы ұсынуды қамтамасыз ету;
14) белгіленген нормалардан төмен емес тәрбиеленушілер мен оқитындарды ұстау және тұру жағдайларын қамтамасыз ету;
15) қоғамдық өзін-өзі басқару органдарының қызметіне жәрдемдесу;
16) қаржы және материалдық ресурстардың келіп түсуі және жұмсалуы туралы есеп беруді құрылтайшыға ұсыну жүктеледі.
39. Тәрбиеленушілердің оқу-жаттығу жиындары Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігімен бірлесіп ұйымдастырылады және ұзақтығы 30 күннен аспайтын оқыту бағдарламасына сәйкес өткізіледі.
40. Оқу-жаттығу жиындарынан өтуден заңнамаға сәйкес денсаулық жағдайы бойынша жарамсыз деп танылған тәрбиеленушілер босатылады.
41. Білім беру ұйымдарында оқу-тәрбие сыныптық, сыныптан тыс жұмысы ерекше міндеттерді ескере отырып, жалпы орта білім беретін мектеп туралы бағдарламаларға, ережелерге және нормативтік құжаттарға сәйкес ұйымдастырылады.
42. Тәрбиеленушілерді оқыту взводтар (сыныптар) бойынша мемлекеттік және орыс тілдерінде жүзеге асырылады. Сабақтар әрбір пән бойынша оқу кабинеттерінде, сыныптарында өткізіледі.

2. Тәрбиеленушілерді барлық жабдықталым түрлерімен қамтамасыз ету

43. Тәрбиеленушілерді киім-кешекпен қамтамасыз ету бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
44. Заттай мүлікпен қамтамасыз ету мынадай схема бойынша жүзеге асырылады:
1) білім беру ұйымын жабдықтау жоспарларында заттай мүлікке қажеттілікті есептеу өткізілетін іс-шараларды ескере отырып, қамтамасыз ету нормаларына сәйкес жеке құрамның тізімдік санына жүргізіледі;
2) жабдықтау жоспарларында білім беру ұйымында азаймайтын заттай мүлік қорын ұстау көзделеді;
3) мекемелер қажеттілігін қамтамасыз етуге барлық жаңа, сондай-ақ жоспарланған кезеңде кию мерзімі өтпеген бұрын пайдаланылған заттай мүлік есептеледі. Бұдан басқа, қажеттілікті қамтамасыз етуге кию мерзімі өткен, бірақ жөндеусіз немесе жөндеуден кейін тікелей мақсаты бойынша пайдалануға жарамды мүкәммалдық заттар есептеледі;
4) білім беру ұйымдарына заттай мүлікті беру:
5) жазғы жоспар бойынша - 15 сәуірге қарай;
6) қысқы жоспар бойынша - 15 қазанға қарай жүргізіледі;
7) білім беру ұйымдарына жазғы жабдықтау жоспары бойынша заттай мүлікті берумен бір уақытта оларға кию мерзімі бойынша ағымдағы жылғы 1 шілдеге дейінгі келісімшарт қызметінің офицерлері, сержанттары және қатардағы жауынгерлері құрамының адамдарына тиесілі заттай мүлік беріледі;
8) мүлікті мерзімінен бұрын беру және белгіленген нормалардан, табельдер мен штаттардан артық жұмсау жүргізілмейді;
9) айырым белгілері (фурнитура) тәрбиеленушілерге онда осы белгілерді тағу көзделген киім-кешек заттарымен бірге беріледі;
10) бұдан басқа, сержанттар әскери атақтарын алған тәрбиеленушілерге әскери атағына сәйкес оқа (жапсырмалар) беріледі;
11) заттай мүлікті талап етуді Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігіне ұсынылатын есептілік-өтінімдер бойынша Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің жабдықталымында тұрған білім беру ұйымдары жүргізеді;
12) заттай мүлікті талап ету олар қарамағында тұратын білім беру ұйымдарының жоғары тұрған министрліктерге берген есептілік-өтінімдері бойынша жүргізіледі;
13) заттай мүлікті беруге кезектен тыс өтінімдерді ұсынуға тек жоспармен алдын ала көзделген ұйымдастыру іс-шараларын қамтамасыз ету үшін, сондай-ақ табиғи зілзала нәтижесінде жоғалтылған мүліктің орнын толтыру үшін жол беріледі.

5. Азаматтарды әскери-техникалық және басқа да әскери мамандықтар бойынша даярлау

1. Жалпы ережелер

45. Азаматтарды әскери-техникалық және басқа да әскери мамандықтар бойынша даярлау Заңға сәйкес жүргізіледі.
46. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары үшін әскери-техникалық және басқа да әскери мамандарды даярлаудың негізгі міндеттері:
1) оқитындардың қару-жарақ пен техниканың құрылымы жөнінде қажетті білімдер, оларға әскерге шақырылғаннан кейін қысқа мерзімдерде әскери қызмет өткеру кезеңінде өз штаттық лауазымы бойынша міндеттерін орындауға кірісуге мүмкіндік беретін оларға қызмет көрсету, жөндеу және қолдану бойынша практикалық дағдылар алуы;
2) оқитындарда әскери ұжымда тез бейімделуге мүмкіндік беретін тәртіптілік, орындаушылық пен ұйымшылдық, сондай-ақ қойылған міндетті орындау үшін жоғары жауапкершілік қасиеттерін қалыптастыру болып табылады.
47. Мамандандырылған ұйымдар ерікті негізде жасақталады.
48. Әскери-техникалық және басқа да әскери мамандықтар бойынша даярлау Қарулы Күштердің қажеттілігіне сәйкес мамандандырылған ұйымдарда өтеусіз негізде және оқуға арналған шығыстарды толық немесе ішінара өтеумен ақылы негізде жүргізіледі.
Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі есебінен оқуға арналған шығыстарды ішінара өтеу кезінде оқу-жаттығу оқ атуларын өткізу және жанар-жағармай материалдарымен қамтамасыз ету жүзеге асырылады.
49. Өтеусіз негізде әскери-техникалық және басқа да әскери мамандықтар бойынша даярлауға денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамды, он жеті жас алты айдан жиырма алты жасқа дейінгі мерзімді қызметке шақырылуға жататын азаматтар тартылады.
Кіші мамандарды даярлауға тәртіптемені уәкілетті орган жасайды.
50. Өтеулі негізде әскери-техникалық және басқа да әскери мамандықтар бойынша даярлауға:
1) келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеру үшін денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамды әскери міндеттілер (азаматтар);
2) әскери оқытылған резервті даярлау бағдарламалары бойынша оқыту үшін денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамды немесе шектеулі жарамды, оның ішінде әскери қызметке шақыру кейінге қалдырылған жиырма екі жастан жиырма жеті жасқа дейінгі азаматтар тартылады. Бұл ретте әскери міндеттілердің (азаматтардың) дағдылары, азаматтық мамандығы және практикалық жұмыс тәжірибесі ескеріледі.
Мамандандырылған ұйымдарға оқыту үшін бұдан бұрын сотталған немесе ақталмайтын негіздер бойынша қылмыстық жауапкершіліктен босатылған не оларға қатысты қылмыстық істер қозғалған әскери міндеттілер (азаматтар) жіберілмейді.
51. Мамандандырылған ұйымдарға оқыту үшін қабылданған азаматтар тәрбиеленушілер деп аталады.
Тәрбиеленушілер қатарынан саны 24-30 адам оқу-жаттығу взводтары жасақталады, олар 8-10 адамнан тұратын оқу-жаттығу бөлімшелерін қамтиды.
52. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары үшін азаматтарды әскери-техникалық және басқа да әскери мамандықтар бойынша даярлау ақылы негізде мамандандырылған білім беру ұйымдарының базасында жүргізіледі.
53. Мамандандырылған ұйымдарда оқытудың басталуы мен оның кезеңдерін Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі айқындайды.
Тәрбиеленушілер барлық оқыту кезеңінде мамандандырылған ұйымдардың казармаларына орналастырылады.
54. Азаматтарды өтелетін оқыту негізінде әскери-техникалық және басқа да әскери мамандықтар бойынша, сондай-ақ әскери оқытылған резервтің бағдарламалары бойынша даярлау оқу жылы ішінде жүргізіледі.
Келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеру үшін әскери міндеттілерді оқыту мерзімі әскери-техникалық даярлау және басқа да әскери мамандық бағдарламасы бойынша алатын мамандығына байланысты белгіленеді.
Әскери оқытылған резервті даярлау бойынша азаматтарды оқыту мерзімі әскери оқытылған резервті даярлау бағдарламасы бойынша алатын мамандығына байланысты белгіленеді.
55. Әскери бөлімдердің әскери-техникалық мамандарға және жергілікті әскери басқару органдарының әскери оқытылған резервтерге қажеттілігіне сәйкес Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің жұмылдыру органы жыл сайын келесі жылға арналған Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары үшін әскери-техникалық және басқа да әскери мамандарды даярлау жоспарын әзірлейді, оны Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Бас штабының бірінші басшысы бекітеді және мамандандырылған ұйымдарға және жергілікті әскери басқару органдарына жеткізіледі.
56. Жергілікті әскери басқару органдары мамандандырылған ұйымдарда Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары үшін әскери оқытылған резервті, әскери-техникалық және басқа да әскери мамандарды даярлау жоспарынан үзіндіні алғаннан кейін оқу-жаттығу взводтарын жасақтаудың кезекті оқу жылына арналған жоспар-кестесін әзірлейді.
57. Мамандандырылған ұйымдарда өтеусіз негізде даярлықтан өткен және әскерге шақыруды кейінге қалдыруға немесе одан босатуға (денсаулық жағдайы бойынша) құқығы жоқ азаматтар әскери қызметке шақырылады.

2. Әскери-техникалық және басқа да әскери мамандықтар бойынша даярлауды ұйымдастыру

58. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары үшін әскери-техникалық және басқа да әскери мамандықтар бойынша даярлауды ұйымдастыруды жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің құрылымдық бөлімшелері жүзеге асырады.
59. Келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеру үшін мамандандырылған ұйымдарда оқытудан өткен әскери міндеттілерді әскерге шақыру Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында әскери қызмет өткеру ережелеріне сәйкес жүзеге асырылады.
60. Бағдарламалық және оқу-әдістемелік қамтамасыз ету, штаттарға табельдерді әзірлеу және мамандандырылған ұйымдарды қару-жарақтың, техниканың, мүлік пен оқ-дәрілердің оқу-жаттығу үлгілерімен жабдықтау әскери-техникалық және басқа да әскери мамандарды даярлау бейіні бойынша Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігіне жүктеледі.
61. Мамандандырылған ұйымдар бекітіліп берілген әскери бөлімдердің, әскери оқу орындарының, әскери кафедралар мен мекемелердің командирлері (бастықтары):
1) мамандандырылған ұйымдарға сабақтарды өткізу үшін тирлерді, оқ ату орындарын, оқ-дәрілерді, автоайлақтарды, полигондарды және оқу-материалдық базаның басқа да объектілерін беруді;
2) тәрбиеленушілерді қару-жарақпен, жауынгерлік техникамен, әскери қызметшілердің өмірімен және тұрмысымен таныстыруды;
3) оқу-тәрбие процесінде, ішкі тәртіпті ұстауда, тәрбиеленушілерге Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары жалпыәскери жарғыларының талаптарын орындау дағдыларын дарытуда әдістемелік көмек көрсетуді ұйымдастырады.
62. Әскери-техникалық және басқа да әскери мамандықтар бойынша оқыту үшін іріктелген азаматтар олардың әскери қызметке жарамдылығын айқындау үшін жергілікті әскери басқару органдары жанындағы медициналық комиссиялардан өтеді.
63. Жергілікті әскери басқару органдары мамандандырылған ұйымдарды азаматтармен уақтылы және сапалы жасақтауға жауапты болады.
64. Әскери-техникалық және басқа да әскери мамандықтар бойынша оқыту үшін әскерге шақырылушыларды іріктеу мамандандырылған ұйымдар өкілдерінің қатысуымен жүзеге асырылады және сабақтар басталғанға дейін бес күннен кешіктірмей аяқталады. Іріктеу аяқталғаннан кейін жергілікті әскери басқару органдары оларға нұсқама береді, сондай-ақ олардың негізгі жұмыс орны бойынша хабарламалар жолдайды.
65. Азаматтарды оқыту үшін мамандандырылған ұйымдарға жіберу жергілікті әскери басқару органдарының бұйрықтарымен ресімделеді, онда тізімдік құрам, олар оқытылуға жататын мамандық, азаматтардың мамандандырылған ұйымдарға келу күні көрсетіледі.
Жергілікті әскери басқару органдары оқыту үшін іріктелген азаматтарды сабақтар басталғанға дейін 2-3 күн бұрын атаулы тізімдер бойынша мамандандырылған ұйымдарға жібереді.
Азаматтардың атаулы тізімдері екі данада жасалады. Тізімдердің бірінші данасы әрбір азаматтың медициналық комиссиядан өту нәтижелері туралы медициналық парақтармен бірге мамандандырылған ұйымдарға беріледі, тізімдердің екінші данасы тиісті жергілікті әскери басқару органдарында сақталады. Мамандандырылған ұйымдар әрбір тәрбиеленушімен оқуға шарт жасасады.
66. Жергілікті әскери басқару органдары 1 шілдеге және 30 желтоқсанға қарай (көктемгі және күзгі әскерге шақыру кезеңі аяқталғаннан кейін) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің жұмылдыру органына мамандандырылған ұйымдарда әскери-техникалық және басқа да әскери мамандарды даярлау, бар кемшіліктер және оларды жою жөнінде қабылданатын шаралар туралы жеткізілімдерді ұсынады.
67. Тәрбиеленушілерді мамандандырылған ұйымдарға қабылдау басшылардың бұйрығымен жүргізіледі, онда: оқу-жаттығу взводының нөмірі, тізімдік құрамы, оқудың басталуы мен аяқталуы, жетекші оқытушы (зертханалық-практикалық жұмыстарды өндірістік оқыту шебері), взвод командирі мен бөлімшелер командирлері көрсетіледі. Мамандандырылған ұйым басшысының бұйрығы шығарылғаннан кейін оқу-жаттығу взводтарын толық жасақтауға тыйым салынады.
Көлік құралдарының жүргізушілерін даярлау жөніндегі оқу-жаттығу взводтары Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің жол полициясы органдарында тіркеледі.
68. Тәрбиеленушілерді үлгермеушілігі, тәртіпсіздігі, сондай-ақ өз өтініші бойынша мамандандырылған ұйымдардан шығару кейіннен жоғары тұрған қолбасшылықты, шығарылған тәрбиеленушіні оқуға жіберген жергілікті әскери басқару органдарын хабардар ете отырып, басшының бұйрығымен жүргізіледі. Жергілікті әскери басқару органдары, өз кезегінде, азаматтарды шығарғаны туралы олар жұмыс істеген ұйымдардың басшылығын хабардар етеді. Тәрбиеленушілерді оқытуға жұмсалған шығындар сот шешімі бойынша немесе ерікті түрде жасалған екіжақты шартқа және Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің талаптарына сәйкес өтеледі.
69. Мамандандырылған ұйымдарда әскери-техникалық және басқа да әскери мамандарды даярлау қойылған міндеттерді уақтылы және сапалы орындаумен, оқу бағдарламаларын пысықтаумен, оқу-материалдық базаны, оқытушылардың және өндірістік оқыту шеберлерінің жұмыс уақытын анағұрлым мақсатты пайдалануымен, сондай-ақ оқу-тәрбие процесін қамтамасыз етудің басқа да міндеттерін шешумен қамтамасыз етіледі.
70. Мамандандырылған ұйымдарда тәрбиеленушілерді оқытуды жоспарлау Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары үшін әскери оқытылған резервті, әскери-техникалық және басқа да әскери мамандарды даярлаудың оқу жылына арналған жоспарынан үзінділерді алған сәтінен бастап басталады және оқу-жаттығу взводтарын жасақтаудың жоспар-кестесі бойынша ұсыныстар әзірлеуді қамтиды және жаңа оқу жылы басталғанға дейін он күн бұрын аяқталады.
71. Әскери-техникалық және басқа да әскери мамандарды даярлау сапасын тексеру үшін оларды мамандандырылған ұйымдарда оқыту аяқталғаннан кейін бітіру емтихандары өткізіледі. Емтихандарды тапсыруға толық оқу курсынан өткен, оқыту бағдарламасымен көзделген барлық пәндер бойынша оң бағалар алған және сынақтар тапсырған тәрбиеленушілер жіберіледі.
72. Оқыту бағдарламасының барлық пәндері (бөлімдері) бойынша бітіру емтихандарынан оң қорытынды бағалар алған тәрбиеленушілер осы мамандықтар бойынша оқытуды аяқтады деп саналады.
Науқастануына байланысты немесе басқа да дәлелді себептер бойынша бітіру емтихандарын тапсырмаған тәрбиеленушілер емтихандарға кезекті оқу-жаттығу взводтарымен жіберіледі.
73. Бітіру емтихандарын тапсырған тәрбиеленушілерге тиісті мамандықтар бойынша біліктілік беріледі және жергілікті әскери басқару органдарында әскери билет алу үшін негіздеме болып табылатын мамандандырылған ұйым басшысының қол қоюымен және мөрлерімен расталған мамандандырылған ұйымдарды аяқтағаны туралы белгіленген үлгідегі сертификаттар беріледі.
74. Көлік құралдарын жүргізумен байланысты мамандықтар бойынша даярлықтан өткен тәрбиеленушілер бұдан басқа Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің жол полициясы органдарында емтихандар тапсырады.

6. Жоғары кәсіптік білім беру ұйымдарында запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша әскери даярлық

75. Запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша азаматтарды әскери даярлау әскери кафедраларда мемлекеттік тапсырысқа сәйкес алатын жоғары кәсіптік білімі негізінде жүргізіледі.
76. Қазақстан Республикасының азаматтары – күндізгі (іштей) жоғары оқу орындарының (бұдан әрі – ЖОО) студенттерін запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша әскери даярлау (бұдан әрі – студенттерді әскери даярлау) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары үшін запастағы офицерлерді даярлау мақсатында ұйымдастырылады.
77. Әскери даярлықты жүргізу үшін ЖОО-лар жанында әскери кафедралар құрылады.
Әскери кафедраны ашу кезінде:
1) әскери кафедраны орналастыру үшін оқшауланған ғимарат;
2) белгіленген нормативтік құжаттардың талаптарына және нормаларына жауап беретін студенттермен сабақтар өткізу үшін қажетті оқу және қызметтік кабинеттер;
3) жалпыәскери жарғылардың және Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі басшылық құжаттарының талаптарына сәйкес саптық плацты, АТБ (атлетизм, табандылық, батылдық) кедергілері жолақтарын және студенттермен оқу-жаттығу жиындарын өткізуге арналған оқу-жаттығу орталығын жабдықтауға арналған орындар;
4) қару-жарақ пен әскери техниканы сақтауға арналған бокстар;
5) оқу бағдарламаларымен көзделген әскери кафедра қызметінің барлық түрлеріне, оның ішінде Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі қаржыландыратын қызмет түрлерін қоспағанда, әскери кафедрада қажетті оқу материалдық-техникалық базаны құруға және ұстауға арналған ақшалай қаражат болуы қажет.
Жекелеген ЖОО-ларда Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің және қарамағында ЖОО-лар бар министрліктердің бірлескен бұйрығымен жоғары оқу орындары арасындағы әскери кафедралар құрылуы мүмкін.
Әскери даярлауға тартылатын студенттердің саны Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының жұмылдыру қажеттілігіне сүйене отырып, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің өтінімімен айқындалады.
Әскери кафедраларда оқыту үшін ЖОО басшысы Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігімен және қарамағында ЖОО-лар бар министрліктермен келісу бойынша меншік және бағыныстылық нысанына қарамастан, Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің білім беру қызметін жүргізуге лицензиясы бар, бірақ әскери кафедралары жоқ басқа ЖОО-ның студенттерін тартуы мүмкін.
78. Студенттерді әскери даярлау әскери кафедрада теориялық және практикалық оқыту курстарынан және оқу-жаттығу жиынынан тұрады және ол екінші курстан басталады, ал оқу мерзімі бес жыл мамандықтар үшін үшінші курстан басталады, бірақ барлық жағдайларда ЖОО-ны бітіргенге дейін бір жыл бұрын оқу-жаттығу жиынымен аяқталады.
ЖОО-лар жанындағы әскери кафедраларда студенттерді әскери даярлау студенттердің міндетті дәрісханалық сабақтарын және оқытушылардың жетекшілік етуімен өздік даярлығын қамтиды. Әскери кафедрадағы сабақтар «әскери күн» әдісімен өткізіледі. Медициналық ЖОО-лардың әскери кафедраларында әскери кафедра бастығының ұсынысы бойынша ЖОО ректорының бұйрығымен ЖОО-дағы оқыту ерекшелігін ескере отырып, студенттерді әскери даярлауды басқаша ұйымдастыру белгіленуі мүмкін.
Студенттерді әскери даярлау оқытудың бір түрі болып табылады және ЖОО-лардың оқу жоспарларына оқу жылы басталғаннан бастап дербес оқу пәні ретінде енгізіледі.
Әскери кафедрада студенттерді әскери даярлауды бастаудың және аяқтаудың нақты мерзімдері ЖОО-ның оқу жоспарымен айқындалады.
79. Әскери даярлауға денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамды 27 жасқа дейінгі студенттер – Қазақстан Республикасының азаматтары тартылады, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі айқындайтын бірқатар әскери-есептік мамандықтар бойынша студент қыздар тартылады.
Студенттерді әскери даярлықтан өту үшін іріктеуді ЖОО басшысының атына ұсынылатын олардың жеке өтініштері бойынша іріктеу комиссиясы жүргізеді.
Студенттерді іріктеу кезінде:
1) жергілікті әскери басқару органдары әскерге шақыру комиссиясының медициналық куәландыру нәтижелері;
2) әскери оқу орындарына түсетін талапкерлер үшін белгіленген дене дайындығы бойынша нормативтерді орындау нәтижелері;
3) психологиялық іріктеу нәтижелері;
4) емтихандарды тапсыру нәтижелері бойынша айқындалатын студенттің оқу орнындағы үлгерімінің орташа балы ескеріледі.
Осы көрсеткіштер іріктеу комиссиясының отырысында қаралады, оның құрамына ЖОО өкілдері кіреді:
1) комиссия төрағасы – Қорғаныс министрлігінің өкілі;
2) комиссия төрағасының орынбасары – жоғары оқу орны қарамағында тұрған министрліктің өкілі;
3) комиссия мүшелері – институттар директорлары, факультеттердің декандары және әскери кафедралардың оқытушылар құрамы қатарынан.
Іріктеу комиссиясының дербес құрамы білім беру саласындағы уәкілетті органның бұйрығымен айқындалады.
Әскери даярлықтан өту үшін студенттерді қабылдауды ЖОО-ның басшысы іріктеу комиссиясының хаттамасы негізінде әскери кафедра бастығының ұсынысы бойынша жүргізеді.
Оқудан шығарылған студенттердің орнына әскери кафедраға оқуға студенттерді қабылдауға Қорғаныс министрлігімен келісу бойынша әскери кафедрадағы бірінші оқу семестрінен кешіктірілмей жол беріледі.
Студенттердің әскери қызметке жарамдылығы әскери даярлық басталар алдында, сондай-ақ оқу-жаттығу жиындары қарсаңында жергілікті әскери басқару органдарында әскери-дәрігерлік комиссиялардың оларды медициналық куәландыру нәтижелері бойынша айқындалады.
Әскери кафедрада оқитын студентті бір ЖОО-дан екіншісіне ауыстыру қарамағында осы ЖОО-лар бар министрліктермен келісу бойынша ЖОО басшысының бұйрығымен жүзеге асырылады.
80. Әскери даярлыққа басшылық жасауды қарамағында ЖОО-лар бар министрліктермен бірлесіп, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі:
1) ЖОО-лардың студенттері запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша даярлануға тиіс әскери-есептік мамандықтарды және оқу-жаттығу жиындарын өткізу үшін уақыт белгілеуді;
2) қарамағында ЖОО-лар бар министрліктермен бірлесіп, ЖОО-лар жанындағы әскери кафедралар қызметін регламенттейтін нұсқаулықтарды, ЖОО-да алатын азаматтық мамандықтарды ескере отырып, әскери даярлау бағдарламаларын, әскери даярлықты қамтамасыз ету үшін қажет оқу-жаттығу қару-жарағының, техникасының, әскери оқу-жаттығу және басқа да мүліктің табельдерін әзірлеуді және бекітуді;
3) студенттердің оқу-жаттығу жиындарын ұйымдастыру жөніндегі жоспарларды жасауды, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының полигондарын, оқ ату алаңдарын пайдалануды, ЖОО-лар жанында әскери даярлық үшін қажет оқу материалдық-техникалық база құруды;
4) әскери даярлық бойынша бітіру емтихандарын қабылдау үшін емтихан комиссияларын құруды, оларды өткізуді ұйымдастыруды;
5) әскери даярлықтың толық курсынан және оқу-жаттығу жиындарынан өткен студенттерге қолданыстағы заңнамаға сәйкес әскери атақ беруді;
6) әскери даярлықты, әскери кафедраларда Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да әскерлері мен әскери құралымдары жалпыәскери жарғыларының талаптарын сақтауды, құпиялылық режимін және мемлекеттік құпияларды сақтауды бақылауды;
7) оқу, ғылыми, әдістемелік, тәрбие жұмысы және профессорлық-оқытушы құрамның біліктілігін арттыру мәселелері бойынша әскери кафедралардың қызметіне басшылық жасауды;
8) ЖОО-лар жанындағы әскери кафедралардың штаттық лауазымдарына, сондай-ақ запастағы (отставкадағы) офицерлер қатарынан әскери қызметшілерді іріктеуді және тағайындауды;
9) әскери кафедраларды оқу-жаттығу қару-жарағымен, оқ-дәрілермен, әскери техникамен, аспаптармен, аппаратурамен, керек-жарақпен, әскери техникаға қосалқы бөлшектермен, сондай-ақ жалпыәскери жарғылармен, қажетті тәлімдемелермен, басшылықтармен, нұсқаулықтармен, топографиялық және теңіз карталарымен, әскери даярлық бойынша оқулықтармен және шетел әдебиетімен қамтамасыз етуді, жанар-жағармай және басқа да материалдарға лимиттер бөлуді;
10) әскери кафедраның қару-жарағын, әскери техникасы мен материалдық-техникалық мүлкін пайдалануды, сақтауды және жинақтауды қамтамасыз етуді белгіленген талаптарға сәйкес ұйымдастыруды;
11) қару-жарақты, әскери техниканы және басқа да әскери мүлікті орташа және күрделі жөндеуді, монтаждауды (бөлшектеуді), реттеуді (дәлдеуді), есептен шығаруды жүргізуді жүзеге асырады.
Әскери кафедраларды материалдық-техникалық құралдармен қамтамасыз етуді, сондай-ақ осы тармақпен көзделген жұмыстарды жүзеге асыруды Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі өтеусіз жүргізеді және Қорғаныс министрлігінің мекемелері арқылы жүзеге асырылады.
81. Қарамағында ЖОО-лар бар министрліктер заңнамада белгіленген тәртіппен:
1) Қарулы Күштердің жұмылдыру қажеттілігіне сүйене отырып, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің тәртіптемесі бойынша мемлекеттік тапсырысты келісуді;
2) бекітілген бағдарламаларға сәйкес ЖОО-лар жанында әскери даярлықты ұйымдастыруды, сондай-ақ оқу жоспарларында осы Қағидалардың 83-84-тармақтарына сәйкес ол үшін қажетті оқу уақытын бөле отырып, әскери даярлықтан өту тәртібін айқындауды;
3) Қорғаныс министрлігімен келісу бойынша әскери кафедралардың штат кестелерін қарауды және бекітуді жүзеге асырады.
82. Қарамағында ЖОО-лар бар министрліктерде әскери даярлыққа басшылық жасау үшін әскери даярлықты ұйымдастыру үшін жауапты лауазымды адамдар тағайындалады.
83. ЖОО жанында әскери даярлықты ұйымдастыруға, ол үшін қажетті оқу материалдық-техникалық базаны құруға, қару-жарақ пен әскери техниканың сақталуын қамтамасыз етуге, құпиялылық режимін қатаң сақтауға ЖОО басшылары тікелей жауапты болады.
ЖОО басшысы:
1) студенттерді әскери даярлау үшін оқу сағаттарының қажетті санын және каникул уақытында оқу-жаттығу жиындарына уақыт бөлуді, сондай-ақ оқу-жаттығу жиындарын өткізуді;
2) әскери кафедраның штат кестесінің жобасын әзірлеуді және оларға әскери даярлықты өткізу және әскери техникаға қызмет көрсету үшін профессорлық-оқытушы, инженерлік-техникалық құрамның және қосалқы оқу персоналының қажетті санын бөлуді;
3) оқу бағдарламаларына сәйкес сабақтарды өткізу үшін қажетті оқу, қызметтік үй-жайлар мен объектілерді бөлуді, сондай-ақ оларды ұстауды және жөндеуді;
4) әскери кафедраға студенттердің ЖОО-ның кафедраларында оқытылатын пәндермен тығыз сабақтастықта әскери пәндерді оқытуын ұйымдастыруда оқу-әдістемелік көмек көрсетуді;
5) әскери кафедраларда әзірленетін әдістемелік құралдарды басып шығаруды;
6) жеке құрамды жабдықтауға және оқу бағдарламаларымен және жабдықтау табельдерімен көзделген әскери кафедра қызметінің барлық түрлеріне, оның ішінде Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі қаржыландыратын қызмет түрлерін қоспағанда, әскери кафедраның оқу процесін техникалық оқыту құралдарымен, оқу-жаттығу жаттықтыру құралдарымен, электрондық-есептеу және басқа да техникамен қамтамасыз етуге, әскери кафедрада қажетті оқу материалдық-техникалық базаны құруға және ұстауға ақшалай қаражат бөлуді;
7) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігін хабардар ете отырып, қарамағында ЖОО-лар бар министрліктер алдында студенттерді әскери даярлауға ЖОО-ға бөлінетін бюджет қаражатының түсуі, бөлінуі, шығысы және мақсатты пайдаланылуы туралы жыл сайын есеп беруді;
8) әскери кафедраның оқу жылына арналған жұмыс жоспарын бекітуді;
9) ЖОО ректоратының немесе ғылыми кеңесінің отырысында әскери даярлықтың жай-күйін талқылауды қамтамасыз етеді.
ЖОО басшысы әскери кафедра бастығының ұсынысы бойынша оқу, әдістемелік, ғылыми және тәрбие жұмысында олар қол жеткізген жоғары жетістіктері үшін әскери кафедраның әскери қызметшілерін көтермелейді.
84. ЖОО-дағы әскери даярлыққа оқытушылардың жетекшілік етуімен міндетті сабақтардың кемінде 450 сағаты бөлінеді. Әскери даярлыққа нақты сағат саны және оларды сабақ түрлері бойынша бөлу әскери-есептік мамандықтарға байланысты Запастағы офицерлерді даярлаудың үлгілік оқу бағдарламасымен белгіленеді.
Оқытушының жетекшілік етуімен міндетті сабақтардың көлемі күніне 6 сағаттан аспауы тиіс. Студенттердің өздік жұмысы үшін қажетті уақыт сегіз сағаттық оқу күні шегінде әскери даярлық күндері жоспарланады.
85. Әскери даярлық кезеңінде студенттер сынақтар мен емтихандар тапсырады. Әскери даярлықтың барлық бағдарламасынан және Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының әскери бөлімдері, жоғары оқу орындары мен мекемелері жанындағы оқу-жаттығу жиындарынан өткеннен кейін студенттер бітіру емтихандарын тапсырады.
Студенттердің оқу-жаттығу жиындарын Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігімен бірлесіп, ЖОО басшысы әскери даярлықтың соңғы кезеңінде ұйымдастырады және ол соңғы оқыту курсы алдында каникул уақытында өткізіледі.
Студент қыздар оқу-жаттығу жиындарына тартылмайды, оларға алатын әскери-есептік мамандығы бойынша қосымша практика ұйымдастырылады.
Барлық әскери-есептік мамандықтар бойынша студенттердің оқу-жаттығу жиындарының ұзақтығы Запастағы офицерлерді даярлаудың үлгілік оқу бағдарламасымен, бірақ 30 күннен артық емес айқындалады.
Оқу-жаттығу жиындарынан өту уақытында студенттер «Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген міндеттерді орындайды және жауапты болады.
Студенттер оқу-жаттығу жиындарынан өту кезеңінде курсанттар деп аталады.
Оқу-жаттығу жиындары уақытында студенттерге шәкіртақы төлеуді ЖОО-лар белгіленген тәртіппен жүргізеді.
Жергілікті әскери басқару органдары жанындағы әскери-дәрігерлік комиссиялар денсаулық жағдайы бойынша жарамсыз деп таныған студенттер оқу-жаттығу жиындарына жіберілмейді. Көрсетілген санат қайта куәландырылғаннан кейін оқу-жаттығу жиындарынан өтуге, бірақ ЖОО-ны аяқтағаннан кейін бір жылдан кешіктірілмей жіберілуі мүмкін.
86. Әскери даярлық бойынша сабақтарға дәлелсіз себептермен жүйелі түрде (24 сағаттан артық) қатыспайтын, оқу-жаттығу жиындарынан өтуден жалтарған немесе әскери кафедраларда оқыту процесінде және жиындар уақытында тәртіп бұзған студенттер әскери кафедра бастығының ұсынысы бойынша ЖОО басшысының бұйрығымен әскери даярлық бойынша сабақтардан шеттетіледі.
87. Әскери даярлықтың толық курсынан өткен, емтихандарды тапсырған және оқу-жаттығу жиындарынан өткен студенттерге ЖОО-ны бітіргені туралы диплом алғаннан кейін белгіленген тәртіппен «запастағы лейтенант» әскери атағы беріледі.
88. Әскери кафедралардың штаттық лауазымдарына әскери қызметте, сондай-ақ запаста (отставкада) тұрған және әскери киім нысанын кию құқығымен әскери қызметтен шығарылған әскери қызметшілер тағайындалады.
Әскери кафедраның бастығын және орынбасарларын кейіннен ЖОО басшысын хабардар ете отырып, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі тағайындайды.
Профессорлық-оқытушы құрамының лауазымдарына запастағы (отставкадағы) офицерлерді Қорғаныс министрлігімен келісу және әскери кафедра бастығының ұсынымы бойынша ЖОО-ның ректоры тағайындайды.
Әскери кафедралардың штаттық лауазымдарына тағайындалатын әскери қызметшілер әскери қызметте тұрады және олардың Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілері үшін белгіленген барлық құқықтары сақталады.
Әскери қызметшілер Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің сметасы және қорлары есебінен офицерлермен бірге жалпы негіздемелерде заттай мүлікпен, киім-кешекпен, медициналық қызмет көрсетумен және санаторлық емделумен, сондай-ақ заттай жабдықталымның барлық түрлерімен қамтамасыз етіледі.
Әскери кафедралардың әскери қызметшілерін әскери қызметтен шығару заңнамада белгіленген тәртіппен жүргізіледі.
89. Әскери даярлық үшін ЖОО-ларға бөлінген қару-жарақты, әскери техника мен мүлікті, сондай-ақ әскери кафедраның құпия бөлімдері мен кітапханаларының қызметтік үй-жайларын күзету ЖОО қаражаты есебінен ұйымдастырылады.