О проекте Закона Республики Казахстан "О ратификации Конвенции об охране заработной платы (Конвенция 95)"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 15 января 2014 года № 5

ПРЕСС-РЕЛИЗ

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан «О ратификации Конвенции об охране заработной платы (Конвенция 95)».

Премьер-Министр
Республики Казахстан С. Ахметов

ЗАКОН
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН О ратификации Конвенции об охране заработной платы
(Конвенция 95)

Ратифицировать Конвенцию об охране заработной платы (Конвенция 95), принятую в Женеве 32-й сессией Генеральной конференции Международной организации труда 1 июля 1949 года.

Президент
Республики Казахстан

МЕЖДУНАРОДНАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ ТРУДА КОНВЕНЦИЯ 95

Конвенция об охране заработной платы,
Женева, 1 июля 1949

аутентичный текст

МЕЖДУНАРОДНАЯ КОНФЕРЕНЦИЯ ТРУДА

Конвенция 95

Конвенция об охране заработной платы

Генеральная Конференция Международной Организации Труда, созванная в Женеве Административным Советом Международного Бюро Труда и собравшаяся 8 июня 1949 года на свою тридцать вторую сессию,
постановив принять ряд предложений об охране заработной платы, что является седьмым пунктом повестки дня сессии, решив придать этим предложениям форму международной конвенции,
принимает сего первого дня июля месяца тысяча девятьсот сорок девятого года нижеследующую Конвенцию, которая будет именоваться Конвенцией 1949 года об охране заработной платы.

Статья 1

В целях настоящей Конвенции термин «заработная плата» означает, независимо от названия и метода исчисления, всякое вознаграждение или всякий заработок, исчисляемые в деньгах и устанавливаемые соглашением или национальным законодательством, которые в силу письменного или устного договора о найме предприниматель уплачивает трудящемуся за труд, который либо выполнен, либо должен быть выполнен, или за услуги, которые либо оказаны, либо должны быть оказаны.

Статья 2

1. Настоящая Конвенция применяется ко всем лицам, которым выплачивается или причитается заработная плата.
2. Компетентный орган власти может, после консультации с соответствующими организациями предпринимателей и трудящихся, где таковые существуют и непосредственно в этом заинтересованы, исключить из сферы применения настоящей Конвенции в целом или некоторых ее положений категории лиц, которые работают в таких обстоятельствах и на таких условиях, что применение к ним всех или некоторых из упомянутых положений нецелесообразно, и которые не заняты на физических работах или заняты в домашнем хозяйстве или на аналогичной работе.
3. Каждый Член Организации указывает в своем первом ежегодном докладе о применении настоящей Конвенции, представляемом в соответствии со статьей 22 Устава Международной Организации Труда, все категории лиц, которые он намерен исключить из действия всех или каких-либо положений Конвенции в соответствии с постановлениями предыдущего пункта. Впоследствии ни один Член Организации не сможет делать подобных исключений, кроме как в отношении категорий лиц, указанных упомянутым способом.
4. Каждый Член Организации, указавший в своем первом ежегодном докладе категории лиц, которые он намерен исключить из действия всех или каких-либо положений настоящей Конвенции, в своих последующих докладах указывает категории лиц, в отношении которых он отказывается от права воспользоваться положениями пункта 2 настоящей статьи, и сообщает о всяких мерах, предпринятых им в целях применения Конвенции к этим категориям лиц.

Статья 3

1. Денежная заработная плата выплачивается исключительно в валюте, имеющей законное обращение в данной стране, а уплата в форме долговых обязательств, расписок, купонов или в какой-либо иной форме, якобы соответствующей законной валюте, запрещается.
2. Компетентный орган власти может разрешить или предписать выплату заработной платы банковыми чеками или почтовыми переводами, если такая форма выплаты является обычной или необходимой ввиду особых обстоятельств или, если коллективный договор или решение арбитражного органа это предусматривают или, в отсутствии таких постановлений, если заинтересованный трудящийся согласен на это.

Статья 4

1. Законодательство страны, коллективные договоры и арбитражные решения могут разрешить частичную выплату заработной платы натурой в тех отраслях промышленности или профессиях, где такая выплата является обычной или желательной; выплата заработной платы в виде спиртных напитков с высоким содержанием алкоголя, а также в виде вредных для организма наркотиков не разрешается ни при каких обстоятельствах.
2. В тех случаях, когда разрешается частичная выплата заработной платы в виде пособия натурой, принимаются соответствующие меры для обеспечения того, чтобы:
a) подобного рода пособия являлись подходящими для личного потребления трудящегося и его семьи или приносили ему известного рода пользу;
b) такая выдача представляла справедливую и разумную стоимость.

Статья 5

Заработная плата выплачивается непосредственно заинтересованному трудящемуся, за исключением тех случаев, когда иной способ ее выплаты предусматривается законодательством данной страны, коллективными договорами или арбитражными решениями или, когда имеется личное согласие на то самого трудящегося.

Статья 6

Предпринимателям запрещается в какой бы то ни было мере стеснять трудящихся в свободном распоряжении своей заработной платой.

Статья 7

1. Когда на предприятиях существуют магазины для продажи трудящимся предметов первой необходимости или предоставляются другие виды обслуживания, связанного с предприятием, трудящиеся данного предприятия не будут принуждаться к пользованию такими магазинами или другими видами обслуживания.
2. Когда доступ к другим магазинам или видам обслуживания невозможен, компетентным органом власти принимаются соответствующие меры к тому, чтобы трудящимся была предоставлена возможность покупать товары или пользоваться обслуживанием по справедливым и доступным для них ценам или чтобы магазины, открытые предприятием, или предоставляемое им обслуживание осуществляли свои функции не с целью получения предприятием прибыли, а в интересах занятых на нем трудящихся.

Статья 8

1. Вычеты из заработной платы разрешаются только при соблюдении условий и в размерах, определяемых законодательством данной страны или устанавливаемых коллективными договорами или арбитражными решениями.
2. Трудящиеся уведомляются наиболее подходящим по усмотрению компетентных органов власти образом о том, при каких условиях и в каких размерах могут производиться такие вычеты.

Статья 9

Запрещаются всякие отчисления из заработной платы, производимые трудящимся в пользу предпринимателя или его представителя или какого-либо посредника (например, подрядчика или вербовщика) с целью, путем прямого или косвенного вознаграждения, обеспечить себе получение или сохранение работы.

Статья 10

1. Заработная плата может явиться объектом ареста или цессии лишь в форме и пределах, предписываемых национальным законодательством.
2. Заработная плата охраняется от ареста и цессии в той мере, в какой это считается необходимым для обеспечения содержания трудящегося и его семьи.

Статья 11

1. В случае банкротства предприятия или ликвидации его в судебном порядке, трудящиеся, занятые на этом предприятии, пользуются положением привилегированных кредиторов либо в отношении заработной платы, которая им причитается за услуги, оказанные в предшествовавший банкротству или ликвидации период, который определяется национальным законодательством, либо в отношении заработной платы, сумма которой не превосходит суммы, предписанной национальным законодательством.
2. Заработная плата, составляющая этот привилегированный кредит, подлежит выплате полностью до того, как обычные кредиторы смогут потребовать свою долю.
3. Очередность погашения привилегированного кредита, составляющего заработную плату, по отношению к другим видам привилегированного кредита определяется национальным законодательством.

Статья 12

1. Заработная плата выплачивается регулярно. За исключением тех случаев, когда существуют иные соответствующие способы, обеспечивающие ее выплату в определенные регулярные сроки, сроки выплаты заработной платы устанавливаются законодательством данной страны или определяются коллективными договорами или арбитражными решениями.
2. По прекращении действия трудового договора, окончательный расчет в связи со всей причитающейся заработной платой производится в соответствии с законодательством данной страны, коллективным договором или арбитражным решением или, за отсутствием такого законодательства, договора или решения, в течение разумного периода времени, в зависимости от условий договора.

Статья 13

1. Выплата заработной платы, когда она производится в деньгах, должна происходить только в рабочие дни и в самом месте работы или поблизости от него, если национальное законодательство, коллективный договор или решение арбитражного органа не предусматривают иного или если другие известные трудящимся способы не признаются более целесообразными.
2. Запрещается производить выплату заработной платы в тавернах или других подобных заведениях, а также, если необходимо предотвратить злоупотребления, в магазинах розничной торговли и в местах увеселения, за исключением тех случаев, когда заработная плата выплачивается работающим в таких учреждениях лицам.

Статья 14

Где это необходимо, принимаются эффективные меры для обеспечения того, чтобы трудящиеся уведомлялись в соответствующей и легко доступной для них форме:
а) до поступления их на работу, а также в тех случаях, когда имеют место какие-либо перемены, об условиях, касающихся заработной платы, согласно которым они наняты на работу;
b) при каждой выдаче заработной платы, о различных составных частях их заработной платы за данный период, поскольку они могут подлежать изменению.

Статья 15

Законодательство, вводящее в действие положения настоящей Конвенции:
a) доводится до сведения заинтересованных лиц;
b) определяет лиц, являющихся ответственными за его соблюдение;
c) предписывает надлежащие наказания или иные соответствующие меры в случае его нарушения;
d) обеспечивает во всех соответствующих случаях производство надлежащих записей, сделанных по установленной форме и подобающим образом.

Статья 16

В ежегодных докладах, представляемых в соответствии со статьей 22 Устава Международной Организации Труда, приводятся полные сведения о мерах, принятых в целях проведения в жизнь положений настоящей Конвенции.

Статья 17

1. Если на территории Члена Организации имеются большие районы, где, вследствие распыленности населения или уровня развития районов, компетентная власть считает практически неосуществимым применение положений настоящей Конвенции, эта власть может, после консультации с соответствующими организациями предпринимателей и трудящихся, где таковые существуют, изъять такие районы из-под действия Конвенции либо полностью, либо с такими исключениями в отношении отдельных предприятий или профессий, которые она считает целесообразным сделать.
2. Каждый Член Организации в своем первом ежегодном докладе о применении настоящей Конвенции, представляемом в соответствии со статьей 22 Устава Международной Организации Труда, указывает все районы, в отношении которых он намеревается воспользоваться положениями настоящей статьи, а также причины, по которым он намерен воспользоваться этими положениями. Впоследствии ни один Член Организации не может использовать положения настоящей статьи иначе, как в отношении указанных им таким образом районов.
3. Каждый Член Организации, использующий положения настоящей статьи, пересматривает, не реже, чем каждые три года, и по консультации с соответствующими организациями предпринимателей и трудящихся, где таковые существуют, вопрос о возможности распространения настоящей Конвенции на районы, исключенные из сферы ее применения в силу пункта 1.
4. Каждый Член Организации, использующий положения настоящей статьи, указывает в своих последующих ежегодных докладах те районы, в отношении которых он отказывается от права воспользоваться указанными положениями, а также все меры, которые он принял с целью постепенного распространения сферы применения настоящей Конвенции на такие районы.

Статья 18

Официальные документы о ратификации настоящей Конвенции направляются Генеральному Директору Международного Бюро Труда для регистрации.

Статья 19

1. Настоящая Конвенция связывает только тех Членов Международной Организации Труда, чьи документы о ратификации зарегистрированы Генеральным Директором.
2. Она вступает в силу через двенадцать месяцев после того, как Генеральный Директор зарегистрирует документы о ратификации двух Членов Организации.
3. Впоследствии настоящая Конвенция вступает в силу в отношении каждого Члена Организации через двенадцать месяцев после даты регистрации его документа о ратификации.

Статья 20

1. Заявления, направляемые Генеральному Директору Международного Бюро Труда в соответствии с положениями пункта 2 статьи 35 Устава Международной Организации Труда, содержат указания относительно:
a) территорий, в отношении которых заинтересованный Член Организации обязуется применять без изменений положения настоящей Конвенции;
b) территорий, в отношении которых он обязуется применять положения настоящей Конвенции с изменениями, и детали этих изменений;
c) территорий, на которых Конвенция не будет применяться, и в таком случае, - причины, по которым она не будет применяться;
d) территорий, в отношении которых он резервирует свое решение впредь до дальнейшего рассмотрения положения.
2. Обязательства, упомянутые в подпунктах а) и b) пункта 1 настоящей статьи, считаются неотъемлемой частью документа о ратификации и влекут за собой одинаковые с ним последствия.
3. Любой Член Организации может посредством нового заявления отказаться от всех или от части оговорок, содержащихся в его предыдущем заявлении в силу подпунктов b), с) и d) пункта 1 настоящей статьи.
4. Любой Член Организации может в периоды, в течение которых настоящая Конвенция может быть денонсирована в соответствии с положениями статьи 22, направить Генеральному Директору новое заявление, изменяющее в любом другом отношении условия любого предыдущего заявления и сообщающее о существующем положении на определенных территориях.

Статья 21

1. Заявления, направляемые Генеральному Директору Международного Бюро Труда в соответствии с положениями пунктом 4 и 5 статьи 35 Устава Международной Организации Труда, указывают, будут ли положения настоящей Конвенции применяться к данной территории с изменениями или без изменений; если в заявлении указывается, что положения Конвенции будут применяться при условии их изменения, в нем уточняется, в чем именно состоят эти изменения.
2. Заинтересованный Член или Члены Организации или международная власть могут посредством нового заявления отказаться полностью или частично от права использовать изменения, оговоренные в каком-либо предыдущем заявлении.
3. Заинтересованный Член или Члены Организации или международная власть в периоды, когда Конвенция может быть денонсирована в соответствии с положениями статьи 22 настоящей Конвенции, могут направить Генеральному Директору новое заявление, изменяющее в любом другом отношении условия любого предыдущего заявления и сообщающее о существующем положении в отношении применения этой Конвенции.

Статья 22

1. Любой Член Организации, ратифицировавший настоящую Конвенцию, может по истечении десятилетнего периода с момента ее первоначального вступления в силу денонсировать ее посредством акта о денонсации, направленного Генеральному Директору Международного Бюро Труда и зарегистрированного им. Денонсация вступает в силу через год после регистрации акта о денонсации.
2. Каждый Член Организации, ратифицировавший настоящую Конвенцию, который в годичный срок после истечения упомянутого в предыдущем пункте десятилетнего периода не воспользуется своим правом на денонсацию, предусматриваемым в настоящей статье, связан на следующий период в десять лет и впоследствии может денонсировать настоящую Конвенцию по истечении каждого десятилетнего периода в порядке, определенном в настоящей статье.

Статья 23

1. Генеральный Директор Международного Бюро Труда извещает всех Членов Международной Организации Труда о регистрации всех документов о ратификации, заявлений и актов о денонсации, полученных им от Членов Организации.
2. Извещая Членов Организации о регистрации полученного им второго документа о ратификации, Генеральный Директор обращает их внимание на дату вступления настоящей Конвенции в силу.

Статья 24

Генеральный Директор Международного Бюро Труда направляет Генеральному Секретарю Организации Объединенных Наций для регистрации в соответствии со статьей 102 Устава Организации Объединенных Наций, полные сведения относительно всех документов о ратификации, заявлений и актов о денонсации, зарегистрированных им в соответствии с положениями предыдущих статей.

Статья 25

Каждый раз, когда Административный Совет Международного Бюро Труда считает это необходимым, он представляет Генеральной Конференции доклад о применении настоящей Конвенции и решает, следует ли включать в повестку дня Конференции вопрос о ее полном или частичном пересмотре.

Статья 26

1. В случае, если Конференция примет новую конвенцию, полностью или частично пересматривающую настоящую Конвенцию, и если в новой конвенции не предусмотрено обратное, то:
a) ратификация каким-либо Членом Организации новой пересмотренной конвенции влечет за собой автоматически, независимо от положения статьи 22, немедленную денонсацию настоящей Конвенции, при условии, что новая пересмотренная конвенция вступила в силу;
b) начиная с даты вступления в силу новой пересмотренной конвенции, настоящая Конвенция закрыта для ратификации ее Членами Организации.
2. Настоящая Конвенция остается во всяком случае в силе по форме и содержанию в отношении тех Членов Организации, которые ее ратифицировали, но не ратифицировали новую пересмотренную конвенцию.

Статья 27

Английский и французский тексты настоящей Конвенции имеют одинаковую силу.
Вышеизложенный текст является аутентичным текстом Конвенции, должным образом принятой Генеральной конференцией Международной организации труда на ее тридцать второй сессии, состоявшейся в Женеве и объявленной закрытой второго июля 1949 года.

В удостоверение чего восемнадцатого августа 1949 года мы поставили свои подписи:

Председатель Конференции
ГИЛДХАЙМ МИРДДИН-ЭВАНС

Генеральный директор
Международного бюро труда

ДЭВИД МОРС

Приведенный текст Конвенции является верной копией текста, удостоверенного подписями Председателя Международной Конференции Труда и Генеральным Директором Международного Бюро труда.

Удостоверяется верность и полнота копии,

за Генерального Директора Международного Бюро Труда:

Гвидо Раймонди

Юридический Советник
Международного Бюро Труда

Копию Конвенции об охране заработной платы (Конвенция 95), принятую на тридцать второй сессии Генеральной Конференции Международной Организации Труда в Женеве 1 июля 1949 года, заверяю.

Директор Департамента
правового обеспечения
Министерства труда и
социальной защиты населения РК А. Куан

Настоящим удостоверяю, что данный текст является заверенной копией заверенной копии Конвенции 95 относительно защиты заработной платы, совершенный в Женеве 1 июля 1949 года.

Начальник управления
Международно-правового департамента
Министерства иностранных дел
Республики Казахстан Н.Сакенов

Примечание РЦПИ. Далее прилагается текст Конвенции на английском языке.

"Жалақыны қорғау туралы конвенцияны (95-конвенция) ратификациялау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 15 қаңтардағы № 5 қаулысы

БАСПАСӨЗ РЕЛИЗІ

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
«Жалақыны қорғау туралы конвенцияны (95-конвенция) ратификациялау туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі С. Ахметов

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
ЗАҢЫ

Жалақыны қорғау туралы конвенцияны (95-конвенция) ратификациялау туралы

1949 жылғы 1 шілдеде Женевада Халықаралық еңбек ұйымы Бас конференциясының 32-сессиясы қабылдаған Жалақыны қорғау туралы конвенция (95-конвенция) ратификациялансын.

Қазақстан Республикасының
Президенті

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЕҢБЕК КОНФЕРЕНЦИЯСЫ 95-КОНВЕНЦИЯ
Жалақыны қорғау туралы конвенция,
Женева, 1949 жылғы 1 шілде

теңтүпнұсқалы мәтін

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЕҢБЕК КОНФЕРЕНЦИЯСЫ

95-конвенция

Жалақыны қорғау туралы конвенция

Халықаралық Еңбек Бюросының Әкімшілік Кеңесі Женевада шақырған және 1949 жылғы 8 маусымда өзінің отыз екінші сессиясына жиналған Халықаралық Еңбек Ұйымының Бас Конференциясы,
сессия күн тәртібінің жетінші тармағы болып табылатын жалақыны қорғау туралы бірқатар ұсыныстарды қабылдауға қаулы ете отырып, осы ұсыныстарға халықаралық конвенция нысанын беруді ұйғара отырып,
бір мың тоғыз жүз қырық тоғызыншы жылғы шілде айының бірінші күні Жалақыны қорғау туралы 1949 жылғы конвенция деп аталатын төмендегі Конвенцияны қабылдайды.

1-бап

Осы Конвенцияның мақсатында «жалақы» термині атауы мен есептеу әдісіне қарамастан, ақшамен есептелетін және келісімде немесе ұлттық заңнамада белгіленетін, жалдау туралы жазбаша немесе ауызша шартқа сәйкес кәсіпкердің еңбекшіге орындалған не орындалуға тиіс еңбегі үшін немесе көрсеткен не көрсетілуге тиіс қызметі үшін төлейтін кез келген сыйақыны немесе кез келген табысты білдіреді.

2-бап

1. Осы Конвенция жалақы төленетін немесе тиесілі адамдардың барлығына қолданылады.
2. Құзыретті билік органы кәсіпкерлер мен еңбекшілердің тиісті ұйымдары бар болғанда және олар осыған тікелей мүдделі болғанда осындай ұйымдармен консультациядан кейін, осы Конвенцияның тұтастай немесе оның кейбір ережелерінің қолданылу аясынан өздеріне жоғарыда аталған ережелердің барлығын немесе кейбіреуін оларға қолдану орынсыз болатын осындай жағдайларда және осындай шарттарда жұмыс істейтін және дене еңбегімен айналыспайтын немесе үй шаруашылығындағы немесе осыған ұқсас жұмыспен айналысатын адамдар санатын алып тастай алады.
3. Ұйымның әрбір Мүшесі Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының
22-бабына сәйкес ұсынылатын, осы Конвенцияның қолданылуы туралы өзінің жыл сайынғы бірінші баяндамасында алдыңғы тармақтың қаулыларына сәйкес Конвенцияның барлық немесе қандай да бір ережелерінің қолданысынан өзі алып тастауға ниеттенген адамдардың барлық санаттарын көрсетеді. Кейіннен Ұйым Мүшесінің бірде-біреуі аталған тәсілмен көрсетілген адамдар санатына қатысты алып тастаудан басқа, мұндай алып тастауларды жасай алмайды.
4. Осы Конвенцияның барлық немесе қандай да бір ережелерінің қолданысынан өзі алып тастауға ниеттенген адамдардың санатын өзінің жыл сайынғы бірінші баяндамасында көрсеткен Ұйымның әрбір Мүшесі өзінің келесі баяндамаларында оларға қатысты ол осы баптың 2-тармағының ережелерін пайдалану құқығынан бас тартатын адамдардың санатын көрсетеді және Конвенцияны адамдардың осы санатына қолдану мақсатында өзі қабылдаған кез келген шаралар туралы хабарлайды.

3-бап

1. Ақшалай жалақы аталған елде заңды айналымдағы валютамен ғана төленеді, ал борыштық міндеттемелер, қолхаттар, купондар нысанында немесе заңды валютаға сәйкес келетін сияқты қандай да бір өзге нысанда төлеуге тыйым салынады.
2. Егер төлемнің мұндай нысаны ерекше мән-жайларға байланысты кәдімгі немесе қажетті болып табылса немесе, егер ұжымдық шарт немесе төрелік органның шешімі осыны көздейтін болса немесе, мұндай қаулылар болмағанда, егер мүдделі еңбекші осыған келіскен болса, құзыретті билік органы жалақыны банктік чектермен немесе пошта аударымдарымен төлеуге рұқсат етуі немесе ұйғарым беруі мүмкін.

4-бап

1. Елдің заңнамасы, ұжымдық шарттар мен төрелік шешімдер жалақының ішінара заттай төлемі кәдімгі немесе оған ынталы болып табылатын өнеркәсіп салаларында немесе кәсіптерде мұндай төлемге рұқсат бере алады; жалақыны құрамында алкоголь мөлшері жоғары спирт ішімдіктері, сондай-ақ организмге зиянды есірткі түрінде төлеуге қандай жағдайда болсын рұқсат етілмейді.
2. Жалақыны заттай жәрдемақы түрінде ішінара төлеуге рұқсат етілетін жағдайларда:
а) жәрдемақының осындай түрі еңбекшінің және оның отбасының жеке тұтынуы үшін лайықты болып табылуын немесе оған белгілі бір пайда әкелуін;
b) мұндай беру әділетті және ақылға қонымды құнының болуын қамтамасыз ету үшін тиісті шаралар қолданылады.

5-бап

Жалақыны төлеудің өзгеше тәсілі осы елдің заңнамасында, ұжымдық шарттарда немесе төрелік шешімдерде көзделген жағдайларды, немесе осыған еңбекшінің өзінің жеке келісімі болған жағдайларды қоспағанда, жалақы мүдделі еңбекшіге тікелей төленеді.

6-бап

Еңбекшілердің өз жалақысына еркін билік етуіне кәсіпкерлердің қандай деңгейде болсын қысым жасауына тыйым салынады.

7-бап

1. Кәсіпорындарда еңбекшілерге ең қажетті заттарды сатуға арналған дүкендер болғанда немесе кәсіпорынға байланысты басқа да қызмет көрсету түрлері ұсынылғанда осы кәсіпорынның еңбекшілері мұндай дүкендерді немесе басқа да қызмет көрсету түрлерін пайдалануға мәжбүрленбейтін болады.
2. Басқа дүкендерге немесе қызмет көрсету түрлеріне қол жеткізу мүмкін болмағанда құзыретті билік органы еңбекшілерге әділетті және өздеріне қолжетімді бағамен тауарлар сатып алу немесе қызмет көрсетуді пайдалану мүмкіндігін беру немесе кәсіпорын ашқан дүкендер немесе оларға қызмет көрсету орындары өздерінің функцияларын кәсіпорынның пайда табуы мақсатында емес, онда жұмыс істейтін еңбекшілердің мүддесіне орай жүзеге асырылуы үшін тиісті шараларды қабылдайды.

8-бап

1. Жалақыдан шегерімдер жүргізуге осы елдің заңнамасында
айқындалатын немесе ұжымдық шарттарда немесе төрелік шешімдерде
белгіленетін талаптар сақталған кезде және мөлшерде ғана рұқсат етіледі.
2. Еңбекшілер құзыретті билік органдарының қалауы бойынша мұндай шегерімдердің қандай жағдайларда және қандай мөлшерде жүргізіле алатыны туралы неғұрлым қолайлы түрде хабардар етіледі.

9-бап

Тікелей немесе жанама сыйақы арқылы өзіне жұмыс табуын немесе оның сақталуын қамтамасыз ету мақсатында кәсіпкердің немесе оның өкілінің немесе қандай да бір делдалдың (мысалы, мердігердің немесе жұмысқа тартушының) пайдасына жалақыдан еңбекші жүргізетін кез келген аударымдарға тыйым салынады.

10-бап

1. Жалақы ұлттық заңнамада белгіленген нысанда және шекте ғана
тыйым салу немесе цессия объектісі бола алады.
2. Жалақы тыйым салудан және цессиядан, еңбекшіні және оның отбасын күтіп-бағуды қамтамасыз етуге қажетті деп есептелетін мөлшерде қорғалады.

11-бап

1. Кәсіпорын банкрот болған немесе оны сот тәртібімен таратқан
жағдайда, осы кәсіпорында жұмыс істейтін еңбекшілер банкроттық немесе
тарату алдында ұлттық заңнамада айқындалатын кезеңде көрсетілген
қызметтері үшін өздеріне тиесілі жалақыға қатысты не ұлттық заңнамада
айқындалған сомадан аспайтын сомадағы жалақыға қатысты артықшылықты
кредиторлар жағдайын пайдаланады.
2. Осы артықшылықты кредитті құрайтын жалақы қатардағы кредиторлар өз үлесін талап ете алғанға дейін толық төленуге тиіс.
3. Артықшылықты кредиттің басқа түрлеріне қарағанда, жалақыны
құрайтын артықшылықты кредитті өтеу кезектілігі ұлттық заңнамада
айқындалады.

12-бап

1. Жалақы тұрақты түрде төленеді. Оны белгілі бір тұрақты мерзімдерде төлеуді қамтамасыз ететін өзге де тиісті тәсілдер болған жағдайларды қоспағанда, жалақыны төлеу мерзімдері осы елдің заңнамасында белгіленеді немесе ұжымдық шарттарда немесе төрелік шешімдерде айқындалады.
2. Еңбек шартының қолданысы тоқтатылған кезде, барлық тиесілі
жалақымен байланысты түпкілікті есеп айырысу осы елдің заңнамасына,
ұжымдық шартқа немесе төрелік шешімге сәйкес немесе мұндай заңнама, шарт немесе шешім болмағандықтан, шарт талаптарына қарай ақылға қонымды кезең ішінде жүргізіледі.

13-бап

1. Жалақыны ақшамен төлеу жүргізілген кезде, егер ұлттық заңнамада, ұжымдық шартта немесе төрелік органның шешімінде өзгеше көзделмесе немесе егер еңбекшілерге белгілі басқа да тәсілдер неғұрлым мақсатқа сай деп танылмаса, тек қана жұмыс күндері және жұмыс орнының өзінде немесе оған жақын жерде жүргізілуге тиіс.
2. Таверналарда немесе осыған ұқсас орындарда, сондай-ақ, егер теріс пайдалануды болғызбау қажет болса, бөлшек сауда дүкендері мен көңіл көтеру орындарында, мұндай мекемелерде жұмыс істейтін адамдарға жалақы төленетін жағдайларды қоспағанда, жалақы төлемін жүргізуге тыйым салынады.

14-бап

Қажет болған жерде еңбекшілердің:
а) жұмысқа кіргенге дейін, сондай-ақ қандай да бір өзгерістер болған жағдайларда, өздері жұмысқа жалданған жалақыға қатысты шарттар туралы;
b) әрбір жалақы беру кезінде, олардың өзгеруі мүмкін болғандықтан, осы кезеңдегі жалақының түрлі құрамдас бөліктері туралы тиісті және оларға оңай қолжетімді нысанда хабардар етілуін қамтамасыз ету үшін тиімді шаралар қолданылады.

15-бап

Осы Конвенцияның ережелерін қолданысқа енгізетін заңнама:
а) мүдделі адамдардың назарына жеткізіледі;
b) оның сақталуына жауапты болып табылатын адамдарды айқындайды;
с) ол бұзылған жағдайда, тиісінше жазаларды немесе өзге де тиісті шараларды белгілейді;
d) барлық тиісті жағдайларда белгіленген нысан бойынша және лайықты түрде жасалған тиісінше жазбалардың жасалуын қамтамасыз етеді.

16-бап

Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының 22-бабына сәйкес ұсынылатын жыл сайынғы баяндамаларда осы Конвенцияның ережелерін іс жүзіне асыру мақсатында қабылданған шаралар туралы толық мәліметтер келтіріледі.

17-бап

1. Егер Ұйым Мүшесінің аумағында үлкен аудандар болып, онда құзыретті билік халықтың шашыраңқылығы немесе аудандардың даму деңгейі салдарынан осы Конвенцияның ережелерін қолдану іс жүзінде мүмкін емес деп есептесе, осы билік кәсіпкерлер мен еңбекшілердің тиісті ұйымдары бар болғанда, осындай ұйымдармен консультациядан кейін, мұндай аудандарды Конвенцияның қолданылу аясынан толығымен не жекелеген кәсіпорындарға немесе кәсіптерге қатысты өзі мақсатқа сай деп есептейтін осындай ерекшеліктерімен алып тастай алады.
2. Ұйымның әрбір Мүшесі Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының 22-бабына сәйкес ұсынатын осы Конвенцияның қолданылуы туралы өзінің жыл сайынғы бірінші баяндамасында оларға қатысты өзі осы баптың ережелерін қолдануға ниет білдірген барлық аудандарды, сондай-ақ осы ережелерді қолдануға ниетті болу себептерін көрсетеді. Кейіннен Ұйымның бірде-бір Мүшесі осы баптың ережелерін өзі осылай етіп көрсеткен аудандардан өзгеше қолдана алмайды.
3. Осы баптың ережелерін қолданатын Ұйымның әрбір Мүшесі
1-тармаққа сәйкес қолдану аясынан алып тасталған аудандарға осы
Конвенцияның қолданылу мүмкіндігі туралы мәселені кемінде әрбір үш жылда және кәсіпкерлер мен еңбекшілердің тиісті ұйымдары бар болғанда осындай ұйымдармен консультациялар жүргізу арқылы қайта қарайды.
4. Осы баптың ережелерін қолданатын Ұйымның әрбір Мүшесі өзінің келесі жыл сайынғы баяндамаларында көрсетілген ережелерді оларға қатысты қолдану құқығынан бас тартатын аудандарды, сондай-ақ осы Конвенцияның қолданылу аясын мұндай аудандарға біртіндеп қолдану мақсатында өзі қабылдаған барлық шараларды көрсетеді.

18-бап

Осы Конвенцияны ратификациялау туралы ресми құжаттар тіркеу үшін Халықаралық Еңбек Ұйымының Бас Директорына жіберіледі.

19-бап

1. Осы Конвенция Халықаралық Еңбек Ұйымының ратификациялау
туралы құжаттарын Бас Директор тіркеген Мүшелерін ғана байланыстырады.
а) Ол Ұйымның екі Мүшесінің ратификациялау туралы құжаттарын Бас Директор тіркегеннен кейін он екі ай өткен соң күшіне енеді.
b) Кейіннен осы Конвенция Ұйымның әрбір Мүшесіне қатысты оның ратификациялау туралы құжаты тіркелген күннен кейін он екі ай өткен соң күшіне енеді.

20-бап

1. Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының 35-бабы 2-тармағының
ережелеріне сәйкес Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директорына
жіберілетін өтініштер мыналарға:
а) Ұйымның мүдделі Мүшесі осы Конвенцияның ережелерін оларға қатысты өзгеріссіз қолдануға міндеттенетін аумақтарға;
b) осы Конвенцияның ережелерін оларға қатысты өзгерістермен және бұл өзгерістердің детальдарын қолдануға міндеттенетін аумақтарға;
с) Конвенция қолданылмайтын аумақтарға және мұндай жағдайда - ол қолданылмайтын себептерге;
d) бұдан былай ережелер одан әрі қаралғанға дейін ол өзінің шешімін резервте ұстайтын аумақтарға қатысты нұсқауларды қамтиды.
2. Осы баптың 1-тармағының а) және b) тармақшаларында айтылған міндеттемелер ратификациялау туралы құжаттың ажырамас бөлігі болып есептеледі және онымен бірдей салдарға әкеп соғады.
3. Ұйымның кез келген Мүшесі жаңа өтініш арқылы оның алдыңғы өтінішіндегі ескертпелерінің барлығынан немесе бір бөлігінен осы баптың 1-тармағының b), с) және d) тармақшаларына сәйкес бас тарта алады.
4. Ұйымның кез келген Мүшесі 22-баптың ережелеріне сәйкес осы Конвенция денонсациялануы мүмкін кезеңдерде Бас Директорға кез келген алдыңғы өтініштің шарттарын кез келген басқа қатынаста өзгертетін және белгілі бір аумақтарда қазіргі бар ережелер туралы хабарлайтын жаңа өтінішті жібере алады.

21-бап

1. Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының 35-бабы 4 және
5-тармақтарының ережелеріне сәйкес Халықаралық Еңбек Бюросының Бас
Директорына жіберілетін өтініштер осы Конвенция ережелерінің осы аумаққа қатысты өзгерістермен немесе өзгерістерсіз қолданылатын-қолданылмайтынын көрсетеді; егер өтініште Конвенцияның ережелері өзгерген жағдайда қолданылатыны көрсетілсе, бұл өзгерістердің қандай екені нақтыланады.
2. Ұйымның мүдделі Мүшесі немесе Мүшелері немесе халықаралық билік жаңа өтініш арқылы қандай да бір алдыңғы өтініште айтылған өзгерістерді пайдалану құқығынан толық немесе ішінара бас тарта алады.
3. Ұйымның мүдделі Мүшесі немесе Мүшелері немесе халықаралық билік осы Конвенцияның 22-бабының ережелеріне сәйкес Конвенция денонсациялануы мүмкін кезеңдерде Бас Директорға кез келген алдыңғы өтініштің шарттарын кез келген басқа қатынаста өзгертетін және осы Конвенцияның қолданылуына қатысты қолданыстағы ереже туралы хабарлайтын жаңа өтінішті жібере алады.

22-бап

1. Осы Конвенцияны ратификациялаған Ұйымның кез келген Мүшесі оның алғашқы күшіне енген кезінен бастап он жылдық кезең өткеннен кейін, оны Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директорына жолданған және ол тіркеген денонсациялау туралы акт арқылы денонсациялай алады. Денонсациялау туралы акт тіркелгеннен кейін бір жылдан соң денонсация күшіне енеді.
2. Осы Конвенцияны ратификациялаған Ұйымның әрбір Мүшесі алдыңғы тармақта айтылған он жылдық кезең өткеннен кейін бір жыл мерзімде осы бапта көзделген өзінің денонсациялау құқығын пайдаланбаған жағдайда келесі он жыл кезеңге онымен байланысты болады және кейіннен осы бапта айқындалған тәртіппен осы Конвенцияны әр он жылдық кезең өткеннен кейін денонсациялай алады.

23-бап

1. Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директоры Ұйым Мүшелерінен өзі алған ратификациялау туралы барлық құжаттардың, өтініштердің және денонсациялау туралы актілердің тіркелгені туралы Халықаралық Еңбек Ұйымының барлық Мүшелерін хабардар етеді.
2. Бас Директор Ұйымның Мүшелерін өзі алған ратификациялау туралы екінші құжаттың тіркелгені туралы хабардар ете отырып, олардың назарын осы Конвенцияның күшіне енетін күніне аударады.

24-бап

Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директоры алдыңғы баптардың ережелеріне сәйкес өзі тіркеген ратификациялау туралы барлық құжаттарға, өтініштерге және денонсациялау туралы актілерге қатысты толық мәліметтерді Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының 102-бабына сәйкес тіркеу үшін Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысына жібереді.

25-бап

Халықаралық Еңбек Бюросының Әкімшілік Кеңесі қажет деп есептеген әрбір жағдайда, ол осы Конвенцияның қолданылуы туралы баяндаманы Бас Конференцияға ұсынады және Конференцияның күн тәртібіне оны толық немесе ішінара қайта қарау туралы мәселені енгізу қажеттігін шешеді.

26-бап

1. Конференция осы Конвенцияны толық немесе ішінара қайта қарайтын жаңа конвенцияны қабылдаған жағдайда және егер жаңа конвенцияда керісінше көзделмесе, онда:
а) Ұйымның қандай да бір Мүшесінің қайта қаралған жаңа конвенцияны ратификациялауы, 22-баптың ережелеріне қарамастан, қайта қаралған жаңа конвенция күшіне енген жағдайда, осы Конвенцияны автоматты түрде дереу денонсациялауға әкеп соғады;
b) қайта қаралған жаңа конвенция күшіне енген күннен бастап осы Конвенция Ұйым Мүшелерінің оны ратификациялауы үшін жабық болады.
2. Осы Конвенция оны ратификациялаған, бірақ қайта қаралған жаңа конвенцияны ратификацияламаған Ұйым Мүшелеріне қатысты кез келген жағдайда нысаны мен мазмұны бойынша күшінде қалады.

27-бап

Осы Конвенцияның ағылшын және француз тілдеріндегі мәтіндерінің күші бірдей.

Жоғарыда баяндалған мәтін Женевада өткен және 1949 жылғы екінші шілдеде жабық деп жарияланған, Халықаралық Еңбек Ұйымы Бас Конференциясының отыз екінші сессиясында тиісті түрде қабылданған Конвенцияның теңтүпнүсқалы мәтіні болып табылады.
Осыны куәландыру үшін біз 1949 жылғы он сегізінші тамызда қол қойдық.

Конференция төрағасы
ГИЛДХАЙМ МИРДДИН-ЭВАНС

Халықаралық Еңбек Бюросының
Бас директоры

ДЭВИД МОРС

Конвенцияның ұсынылған мәтіні Халықаралық Еңбек Конференциясының Төрағасы мен Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директорының қолтаңбаларымен куәландырған мәтіннің дұрыс көшірмесі болып табылады.

Көшірменің дұрыстығы мен толықтығы куәландырылады.

Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директоры үшін:

Гвидо Раймонди
Халықаралық Еңбек Ұйымының
Заң кеңесшісі

1949 жылғы 1 шілдеде Женевада Халықаралық Еңбек Ұйымы Бас Конференциясының отыз екінші сессиясында қабылданған «Жалақыны қорғау туралы конвенцияның» (95-Конвенция) көшірмесін куәландырамын.

Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау министрлігі
Құқықтық қамтамасыз ету
департаментінің директоры Ә. Қуан

РҚАО-ның ескертпесі!
Бұдан әрі Конвенцияның ағылшын тіліндегі мәтіні берілген.