О проекте Конституционного закона Республики Казахстан "О внесении изменений и дополнений в Конституционный закон Республики Казахстан "О судебной системе и статусе судей Республики Казахстан"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 29 августа 2015 года № 702

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Конституционного закона Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в Конституционный закон Республики Казахстан «О судебной системе и статусе судей Республики Казахстан».

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Проект

КОНСТИТУЦИОННЫЙ ЗАКОН
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН О внесении изменений и дополнений в Конституционный закон
Республики Казахстан «О судебной системе и статусе судей
Республики Казахстан»

Статья 1. Внести изменения и дополнения в Конституционный закон Республики Казахстан от 25 декабря 2000 года «О судебной системе и статусе судей Республики Казахстан» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2000 г., № 23, ст. 410; 2006 г., № 23, ст. 136; 2008 г., № 20, ст. 77; 2010 г., № 24, ст. 147; 2012 г., № 5, ст. 38; 2014 г., № 16, ст. 89; № 21, ст.119):
1) статью 3 дополнить пунктом 5 следующего содержания:
«5. Специальный статус имеет суд Международного финансового центра «Астана», не входящий в судебную систему Республики Казахстан.»;
2) статью 4 дополнить частью второй следующего содержания:
«Предусмотренные настоящей статьей требования не распространяются на суд Международного финансового центра «Астана».»;
3) пункт 2 статьи 9 дополнить частью третьей следующего содержания:
«При необходимости исполнение обязанностей судьи возлагается распоряжением Председателя Верховного Суда на судей в отставке, не достигших предельного возраста пребывания в должности судьи.»;
4) подпункт 9-1) пункта 1 статьи 16 исключить;
5) пункт 1 статьи 16-1 дополнить подпунктом 1-1) следующего содержания:
«1-1) обсуждает вопрос о передаче в Судебное жюри материала о возбуждении дисциплинарного производства в отношении судьи, совершившего дисциплинарный проступок, и по итогам обсуждения выносит соответствующее решение;»;
6) в статье 17:
пункт 1 изложить в следующей редакции:
«1. Верховный Суд является высшим судебным органом по гражданским, уголовным и иным делам, подсудным местным и другим судам, осуществляет функции кассационной инстанции по отношению к ним и дает разъяснения по вопросам судебной практики.»;
подпункт 3-1) пункта 2 изложить в следующей редакции:
«3-1) по согласованию с Высшим Судебным Советом формирует кадровый резерв на должности председателей и председателей судебных коллегий местных и других судов, судей и председателей судебных коллегий Верховного Суда (далее – кадровый резерв);»;
пункт 3 изложить в следующей редакции:
«3. Порядок формирования и организации работы с кадровым резервом утверждается Высшим Судебным Советом по представлению Председателя Верховного Суда.»;
7) статью 18 дополнить пунктом 7 следующего содержания:
«7. При Верховном Суде функционирует Академия правосудия, осуществляющая повышение квалификации действующих судей и обучение в специализированной магистратуре.»;
8) в статье 20:
подпункт 4-1) пункта 1 изложить в следующей редакции:
«4-1) вносит представления о пересмотре судебных актов по основаниям, предусмотренным законом;»;
в пункте 2:
подпункт 2) изложить в следующей редакции:
«2) вносит на рассмотрение пленарного заседания Верховного Суда на альтернативной основе кандидатуры на вакантные должности председателей и председателей судебных коллегий областных судов, председателей судебных коллегий Верховного Суда;»;
подпункт 3) исключить;
подпункт 3-1) изложить в следующей редакции:
«3-1) на основании решения пленарного заседания Верховного Суда представляет в Высший Судебный Совет на альтернативной основе кандидатуры на должности председателей и председателей судебных коллегий областных судов, председателей судебных коллегий Верховного Суда;»;
дополнить подпунктом 8-1) следующего содержания:
«8-1) привлекает для отправления правосудия судей в отставке, не достигших предельного возраста пребывания в должности судьи;»;
9) в пункте 1 статьи 22:
подпункт 3) изложить в следующей редакции:
«3) принимает нормативные постановления, дает разъяснения по вопросам судебной практики и вносит предложения по совершенствованию законодательства.
Нормативные постановления принимаются на пленарном заседании Верховного Суда квалифицированным большинством голосов от числа судей Верховного Суда и при наличии кворума не менее трех четвертей от общего числа судей Верховного Суда;»;
подпункт 7-1) исключить;
10) в статье 22-1:
пункт 1 дополнить подпунктом 1-1) следующего содержания:
«1-1) обсуждает вопрос о передаче в судебное жюри материала о возбуждении дисциплинарного производства в отношении судьи, совершившего дисциплинарный проступок, и по итогам обсуждения выносит соответствующее решение;»;
пункт 2 изложить в следующей редакции:
«2. Состав президиума пленарного заседания Верховного Суда состоит из десяти членов - Председателя и председателей судебных коллегий Верховного Суда, председателя Союза судей, председателя Комиссии по судейской этике, председателя Судебного жюри, председателя Республиканской комиссии по кадровому резерву, а также двух судей, делегируемых пленарным заседанием Верховного Суда сроком на два года.»;
11) статью 28 дополнить пунктом 1-1 следующего содержания:
«1-1. Судьи, за исключением имеющих стаж судейской работы более двадцати пяти лет, каждые пять лет проходят оценку профессиональной деятельности в Судебном жюри.»;
12) статьи 29 и 30 изложить в следующей редакции:
«Статья 29. Требования, предъявляемые к кандидатам в судьи
1. Судьей районного суда может быть назначен гражданин Республики Казахстан:
1) достигший возраста тридцати лет;
2) имеющий высшее юридическое образование, безупречную репутацию и стаж работы по юридической профессии, непосредственно связанной с участием в судопроизводстве (секретари судебных заседаний, консультанты (помощники) судей, прокуроры и адвокаты, участвующие в судебных процессах, арбитры), не менее пяти лет;
3) сдавший квалификационный экзамен, состоящий в том числе из практических заданий, моделирующих конкретные ситуации из судейской практики (лицо, окончившее обучение и сдавшее квалификационный экзамен в специализированной магистратуре, освобождается от сдачи экзамена в течение четырех лет со дня окончания обучения);
4) прошедший медицинское освидетельствование и подтвердивший отсутствие заболеваний, препятствующих исполнению профессиональных обязанностей судьи;
5) успешно прошедший оплачиваемую годичную стажировку в суде с отрывом от основного места работы и получивший положительный отзыв пленарного заседания суда (лицо, окончившее обучение и сдавшее квалификационный экзамен в специализированной магистратуре, освобождается от прохождения стажировки в течение четырех лет со дня окончания обучения);
6) прошедший психологическое тестирование и полиграфологическое исследование.
2. Судьей областного суда может быть гражданин, отвечающий требованиям пункта 1 настоящей статьи, имеющий стаж работы по юридической профессии не менее пятнадцати лет, в том числе стаж работы судьей не менее пяти лет, и получивший заключение пленарного заседания соответствующего областного суда и поручительство в письменной форме одного судьи вышестоящего суда или судьи в отставке и одного лица, не являющегося судьей.
Поручительство не может быть дано судьей, подвергавшимся дисциплинарному взысканию в течение двух лет до дачи поручительства.
При даче поручительства судья обязан быть объективным, руководствоваться известными ему достоверными данными. При даче поручительства судьей учитываются установленные критерии:
1) период времени, в течение которого судья знаком с лицом, в отношении которого им дается поручительство, а также обстоятельства знакомства;
2) опыт совместной работы с лицом, в отношении которого дается поручительство;
3) известные судье сведения о профессиональных и коммуникативных навыках, личных и деловых качествах лица, в отношении которого дается поручительство;
4) иные сведения и данные, достоверно известные судье.
Лица, не являющиеся судьями, от которых дается поручительство, должны состоять в профессиональных сообществах юристов.
При даче поручительства лицом, не являющимся судьей, учитываются критерии, установленные настоящим пунктом.
Заключение пленарного заседания соответствующего областного суда для действующих судей не требуется.
Заключение пленарного заседания соответствующего областного суда может быть обжаловано в пленарное заседание Верховного Суда.
Заключение пленарного заседания соответствующего областного суда или Верховного Суда представляется кандидатом в Высший Судебный Совет.
3. Судьей Верховного Суда может быть гражданин, отвечающий требованиям пункта 1 настоящей статьи, имеющий стаж работы по юридической профессии не менее двадцати лет, в том числе стаж работы судьей не менее десяти лет, из которых не менее пяти лет стажа работы судьей областного суда, получивший положительное заключение пленарного заседания Верховного Суда и письменное поручительство от одного судьи вышестоящего суда и/или судьи в отставке и одного лица, не являющегося судьей.
4. Кандидаты в судьи проходят годичную оплачиваемую стажировку в суде на постоянной основе с отрывом от основного места работы. Условия и порядок прохождения стажировки кандидатом в судьи определяются Положением, утверждаемым Президентом Республики Казахстан.
Статья 30. Отбор кандидатов на должность судьи,
председателя, председателя судебной коллегии суда
1. Кандидатам на должность судьи обеспечивается равное право на занятие должности, независимо от происхождения, социального и имущественного положения, расовой и национальной принадлежности, пола, политических взглядов, религиозных убеждений и иных обстоятельств.
2. Отбор кандидатов на вакантные должности председателя и судьи районного суда, судьи областного суда и судьи Верховного Суда осуществляется Высшим Судебным Советом на конкурсной основе из числа лиц, подавших заявление на занятие вакантных должностей и отвечающих требованиям статьи 29 настоящего Конституционного закона.
3. Кандидатуры на вакантные должности председателей и председателей судебных коллегий областных судов, председателей судебных коллегий Верховного Суда рассматриваются на альтернативной основе Высшим Судебным Советом по представлению Председателя Верховного Суда, внесенному им на основании решения пленарного заседания Верховного Суда.
4. Кандидатуры на вакантные должности председателя районного суда рекомендуются из числа действующих судей или лиц, имеющих стаж работы в должности судьи не менее пяти лет.
Кандидатуры на вакантные должности председателей и председателей судебных коллегий областных судов рекомендуются из числа действующих судей или лиц, имеющих стаж работы в должности судьи не менее десяти лет.
При этом приоритет при отборе кандидатов на должность председателя районного суда, председателей и председателей судебных коллегий областных судов, судьи и председателей судебных коллегий Верховного Суда отдается лицам, состоящим в кадровом резерве.
Кандидат на должность председателя судебной коллегии Верховного Суда рекомендуется из числа судей Верховного Суда.
Высший Судебный Совет рекомендует кандидатов на вакантные должности председателей, председателей судебных коллегий местных и других судов, председателей судебных коллегий Верховного Суда Президенту Республики Казахстан для назначения на должности.
Кандидатура на должность Председателя Верховного Суда рассматривается Высшим Судебным Советом.
Высший Судебный Совет рекомендует кандидатов на вакантные должности Председателя, судьи Верховного Суда Президенту Республики Казахстан для представления в Сенат Парламента Республики Казахстан.»;
13) дополнить статьей 30-1 следующего содержания:
«Статья 30-1. Оценка профессиональной деятельности судьи
1. Оценкой профессиональной деятельности судьи признается оценка уровня его профессиональных знаний и умения применять их при осуществлении правосудия, результатов судебной деятельности, деловых и нравственных качеств судьи и соответствия его требованиям, предъявляемым настоящим Конституционным законом и Кодексом судейской этики.
Оценка профессиональной деятельности судьи проводится в целях улучшения качественного состава судейского корпуса, оценки и стимулирования роста профессиональной квалификации, повышения ответственности за укрепление законности при рассмотрении дел, охраны прав граждан и интересов общества.
Оценка профессиональной деятельности судьи впервые проводится по результатам одного года работы в должности судьи. В последующем оценка профессиональной деятельности судьи проводится через каждые пять лет, а также при участии в конкурсе на должность судьи вышестоящей инстанции, на должность председателя суда, председателя судебной коллегии.
Освобождаются от периодической оценки профессиональной деятельности судьи, имеющие двадцать пять и более лет судейского стажа.
2. Результаты работы судьи по истечении годичного срока рассматриваются на заседании квалификационной комиссии Судебного жюри и утверждаются Высшим Судебным Советом.
Результаты работы судьи рассматриваются на основании следующих критериев:
1) показатели качества отправления правосудия;
2) соблюдение норм судейской этики и трудовой дисциплины.
3. Оценку профессиональной деятельности судьи осуществляет квалификационная комиссия Судебного жюри.
4. Порядок прохождения полиграфологического исследования определяется Правительством Республики Казахстан.»;
14) в статье 31:
дополнить пунктом 2-1 следующего содержания:
«2-1. Лица, впервые рекомендованные на должность судьи районного суда, перед назначением на должность судьи проходят курсы, организуемые Верховным Судом.
Непрохождение курсов, указанных в части первой настоящего пункта, является основанием отмены соответствующей рекомендации и отказа в назначении судьей.»;
пункт 5 изложить в следующей редакции:
«5. Председатели местных и других судов назначаются на должность Президентом Республики по рекомендации Высшего судебного совета Республики Казахстан сроком на пять лет.
Председатели районных судов, председатели и председатели судебных коллегий областных судов, председатели коллегий Верховного Суда не могут быть назначены на занимаемую ими должность в соответствующем суде более двух раз подряд.»;
15) подпункт 3-1) пункта 1 статьи 33 изложить в следующей редакции:
«3-1) имеется решение Судебного жюри о необходимости прекращения полномочий судьи по основаниям, предусмотренным подпунктами 11) и 11-1) пункта 1 статьи 34 настоящего Конституционного закона;»;
16) в статье 34:
в пункте 1:
подпункты 5) и 11) изложить в следующей редакции:
«5) вступление в законную силу обвинительного приговора в отношении этого судьи, прекращение уголовного дела на досудебной стадии по нереабилитирующим основаниям;»;
«11) решение квалификационной комиссии Судебного жюри о несоответствии судьи занимаемой должности в силу профессиональной непригодности;»;
дополнить подпунктом 11-1) следующего содержания:
«11-1) решение дисциплинарной комиссии Судебного жюри о необходимости освобождения от должности судьи за совершение им дисциплинарного проступка или невыполнение требований, указанных в статье 28 настоящего Конституционного закона;»;
пункт 5 изложить в следующей редакции:
«5. Основания прекращения полномочий судей, предусмотренные подпунктами 5), 11) и 11-1) пункта 1 настоящей статьи, признаются отрицательными мотивами.»;
17) статью 34-1 изложить в следующей редакции:
«Статья 34-1. Предельный возраст пребывания в должности судьи
1. Судьи и председатели коллегий Верховного Суда, председатели, председатели коллегий и судьи местных судов осуществляют свои полномочия до достижения ими предельного возраста – 70 лет.
2. Полномочия судей, достигших пенсионного возраста, установленного законом Республики Казахстан, могут быть прекращены при наличии их согласия до достижения предельного возраста.»;
18) в статье 35:
часть первую пункта 1 изложить в следующей редакции:
«1. Отставкой является прекращение полномочий судьи в форме почетного ухода с должности судьи, имеющего безупречную репутацию, стаж судейской работы не менее двадцати пяти лет, с сохранением за ним звания судьи, принадлежности к судейскому сообществу, гарантии личной неприкосновенности и иных материальных и социальных гарантий, предусмотренных настоящим Конституционным законом.»;
пункт 2 изложить в следующей редакции:
«2. При выходе в отставку судье выплачивается единовременное выходное пособие в размере двадцати четырех месячных должностных окладов.»;
дополнить пунктами 6 и 7 следующего содержания:
«6. Судьи, находящиеся в отставке и не достигшие предельного возраста пребывания в должности судьи, могут при наличии их согласия привлекаться к отправлению правосудия на период временного отсутствия судьи, но не более чем на шесть месяцев.
7. Решение о привлечении судьи в отставке к отправлению правосудия принимается Председателем Верховного Суда.»;
19) статьи 36 и 38-1 изложить в следующей редакции:
«Статья 36. Высший Судебный Совет
1. Высший Судебный Совет состоит из Председателя и других членов Совета.
Председатель Совета назначается Президентом Республики Казахстан.
В состав Совета по должности входят Председатель Верховного Суда, Генеральный Прокурор, Министр юстиции, руководитель уполномоченного органа по делам государственной службы и противодействия коррупции, председатели соответствующих профильных комитетов Сената и Мажилиса Парламента.
Половина членов Совета избирается пленарным заседанием Верховного Суда из числа судей, судей в отставке.
В состав Совета Президентом Республики Казахстан могут быть назначены также другие члены, в том числе ученые-юристы, адвокаты, иностранные эксперты, представители судейских объединений.
2. Высший Судебный Совет имеет секретаря, который не имеет права голоса и по должности является руководителем аппарата Высшего Судебного Совета.
3. Статус и организация работы Высшего Судебного Совета определяются законом.»;
«Статья 38-1. Судебное жюри
1. Для оценки профессиональной деятельности действующего судьи, подтверждения права судьи на отставку и ее прекращение, а также рассмотрения вопроса о возбуждении дисциплинарного производства, дисциплинарных дел в отношении судей образуется Судебное жюри.
Судебное жюри состоит из квалификационной и дисциплинарной комиссий.
Квалификационная комиссия состоит из семи членов – двух судей областных судов, двух судей Верховного Суда и трех судей в отставке.
Дисциплинарная комиссия состоит из девяти членов – трех судей районных судов, трех судей областных судов и трех судей Верховного Суда.
2. Основанием для рассмотрения на дисциплинарной комиссии Судебного жюри материалов в отношении судьи является решение президиума пленарного заседания Верховного Суда и областного суда.
Основанием для рассмотрения Судебным жюри материалов в отношении судьи являются также обращения физических и юридических лиц, если ими были использованы все иные имеющиеся способы обжалования действий судей.
3. Порядок формирования и организация работы Судебного жюри и его комиссий, а также рассмотрения материалов, дисциплинарных дел на Судебном жюри определяется Положением, утверждаемым Президентом Республики Казахстан.»;
20) дополнить статьей 38-2 следующего содержания:
«Статья 38-2. Высшее учебное заведение Верховного Суда
Высшее учебное заведение Верховного Суда Республики Казахстан - государственное учреждение, реализующее образовательные программы послевузовского образования, осуществляющее переподготовку, повышение квалификации кадров судебной системы и научную деятельность.
Верховный Суд является уполномоченным органом, осуществляющим его общее управление.
Учредителем Высшего учебного заведения Верховного Суда является государство в лице Президента Республики Казахстан.
Статус и организация работы Высшего учебного заведения Верховного Суда определяются Президентом Республики Казахстан.»;
21) пункты 1 и 3 статьи 39 изложить в следующей редакции:
«1. Судья может быть привлечен к дисциплинарной ответственности за совершение дисциплинарного проступка.
Дисциплинарным проступком является виновное действие (бездействие) при исполнении служебных обязанностей либо во внеслужебной деятельности, в результате которого были нарушены положения настоящего Конституционного закона и (или) Кодекса судейской этики, что повлекло умаление авторитета судебной власти и причинение ущерба репутации судьи.
Судья может быть привлечен к дисциплинарной ответственности:
1) за грубое нарушение законности при рассмотрении судебных дел;
2) за совершение порочащего проступка, противоречащего судейской этике;
3) за нарушение трудовой дисциплины.»;
«3. Судейская ошибка, а также отмена или изменение судебного акта не влекут ответственности судьи, если при этом не были допущены грубые нарушения закона, о которых указано в судебном акте вышестоящей судебной инстанции.
Судейской ошибкой признается деяние, приведшее к неправильному толкованию и применению норм материального или процессуального права, не связанного с виновными действиями судьи.»;
22) в пункте 1 статьи 42:
часть первую изложить в следующей редакции:
«1. Дисциплинарное производство в отношении судьи может быть возбуждено не позднее трех месяцев со дня обнаружения проступка, не считая времени служебной проверки и отсутствия судьи на работе по уважительной причине, за исключением возбуждения дисциплинарного производства по обращению физических лиц, и не позднее одного года со дня совершения проступка.»;
дополнить частью третьей следующего содержания:
«Дисциплинарное производство в отношении судьи по обращению физических лиц может быть возбуждено не позднее шести месяцев со дня поступления обращения, не считая времени служебной проверки и отсутствия судьи на работе по уважительной причине.»;
23) статью 44 изложить в следующей редакции:
«Статья 44. Решения Судебного жюри
1. Квалификационная комиссия Судебного жюри по результатам рассмотрения материалов об оценке квалификации действующих судей выносит одно из следующих решений:
1) признать соответствующим занимаемой должности;
2) рекомендовать для назначения на должность судьи вышестоящей инстанции;
3) рекомендовать для зачисления в кадровый резерв на вышестоящую должность (в вышестоящую судебную инстанцию);
4) рекомендовать для перевода в другой суд, на другую специализацию;
5) признать несоответствующим занимаемой должности в силу профессиональной непригодности.
Решения квалификационной комиссии, предусмотренные подпунктами 2)-4) пункта 1 настоящей статьи, носят рекомендательный характер.
2. Решение о признании судьи несоответствующим занимаемой должности в силу профессиональной непригодности не может применяться в отношении судей, получивших отрицательный результат при периодической оценке профессиональной деятельности судей.
В этом случае Судебным жюри выносится решение о повышении квалификации судьи и проведении повторной оценки профессиональной деятельности по истечении года.
В случае отрицательных результатов повторной периодической оценки профессиональной деятельности судей, Судебным жюри выносится решение о признании судьи несоответствующим занимаемой должности в силу профессиональной непригодности.
Решение квалификационной комиссии о неудовлетворительной оценке профессиональной деятельности судьи по итогам одного года со дня назначения на должность является основанием для внесения Председателем Верховного Суда в Высший Судебный Совет представления об освобождении его от должности судьи.
3. Дисциплинарная комиссия Судебного жюри по результатам рассмотрения материала о возбуждении дисциплинарного производства выносит одно из следующих решений:
1) о возбуждении дисциплинарного производства;
2) об отказе в возбуждении дисциплинарного производства.
По результатам рассмотрения дисциплинарного дела выносится одно из следующих решений:
1) о наложении дисциплинарного взыскания, предусмотренного пунктом 1 статьи 40 настоящего Конституционного закона;
2) о прекращении дисциплинарного производства.
Дисциплинарная комиссия Судебного жюри по результатам рассмотрения материала по заявлению судьи о подтверждении права на отставку, а также материала о прекращении отставки выносит одно из следующих решений:
1) о подтверждении права судьи на отставку;
2) об отказе в подтверждении права судьи на отставку;
3) о прекращении отставки судьи;
4) об отказе в прекращении отставки судьи.
4. Решение комиссий Судебного жюри является основанием для внесения Председателем Верховного Суда в Высший Судебный Совет соответствующего представления об освобождении председателя, председателя судебной коллегии и судьи от должности.
5. Решение комиссий Судебного жюри может быть обжаловано судьей в Высший Судебный Совет.
6. Отказ Высшего Судебного Совета в даче рекомендации освобождении председателя, председателя судебной коллегии и судьи от должности либо решение Высшего Судебного Совета о необоснованности наложения на судью какого-либо дисциплинарного взыскания являются основанием для отмены соответствующими коллегиями Судебного жюри вынесенного ими решения и его пересмотра.».
Статья 2. Настоящий Конституционный закон вводится в действие с 1 января 2016 года.

Президент
Республики Казахстан

"Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Конституциялық заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 29 тамыздағы № 702 қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
«Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Жоба

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ ЗАҢЫ «Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының
мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық
заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

1-бап. «Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы» 2000 жылғы 25 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2000 ж., № 23, 410-құжат; 2006 ж., № 23, 136-құжат; 2008 ж., № 20, 77-құжат; 2010 ж., № 24, 147-құжат; 2012 ж., № 5, 38-құжат; 2014 ж., № 16, 89-құжат; № 21, 119-құжат) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
1) 3-бап мынадай мазмұндағы 5-тармақпен толықтырылсын:
«5. Қазақстан Республикасының сот жүйесіне кірмейтін «Астана» халықаралық қаржы орталығының сотының арнайы мәртебесі бар.»;
2) 4-бап мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
«Осы бапта көзделген талаптар «Астана» халықаралық қаржы орталығының сотына қолданылмайды.»;
3) 9-баптың 2-тармағы мынадай мазмұндағы үшінші бөлікпен толықтырылсын:
«Қажет болған кезде судьяның міндетін атқару Жоғарғы Сот Төрағасының өкімімен судья лауазымында болудың шекті жасына жетпеген отставкадағы судьяларға жүктеледі.»;
4) 16-баптың 1-тармағының 9-1) тармақшасы алып тасталсын;
5) 16-1-баптың 1-тармағы мынадай мазмұндағы 1-1) тармақшамен толықтырылсын:
«1-1) тәртіптік теріс қылық жасаған судьяға қатысты тәртіптік іс жүргізуді қозғау туралы материалды Сот жюриіне беру туралы мәселені талқылайды және талқылау қорытындылары бойынша тиісті шешім шығарады;»;
6) 17-бапта:
1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Жоғарғы Сот жергілікті және басқа соттардың қарауына жатқызылған азаматтық, қылмыстық және өзге iстер бойынша жоғары сот органы болып табылады, оларға қатысты кассациялық саты функцияларын жүзеге асырады және сот практикасының мәселелерi бойынша түсiндiрмелер бередi.»;
2-тармақтың 3-1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«3-1) Жоғары Сот Кеңесімен келісім бойынша жергілікті және басқа да соттардың төрағалары мен сот алқаларының төрағалары, Жоғарғы Соттың судьялары мен сот алқаларының төрағалары лауазымдарына кадр резервін (бұдан әрі – кадр резерві) жасақтайды;»;
3-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Кадр резервін жасақтау және оның жұмысын ұйымдастыру тәртібін Жоғарғы Сот Төрағасының ұсынымы бойынша Жоғары Сот Кеңесі бекітеді.»;
7) 18-бап мынадай мазмұндағы 7-тармақпен толықтырылсын:
«7. Жоғарғы Соттың жанында жұмыс істеп жүрген судьялардың біліктілігін арттыруды және мамандандырылған магистратурада оқытуды жүзеге асыратын Сот төрелігі академиясы жұмыс істейді.»;
8) 20-бапта:
1-тармақтың 4-1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«4-1) заңда көзделген негіздер бойынша сот актілерін қайта қарау туралы ұсыным енгізеді;»;
2-тармақта:
2) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«2) облыстық соттардың төрағалары мен сот алқалары төрағалары, Жоғарғы Соттың сот алқаларының төрағалары лауазымының бос орындарына кандидатураларды балама негізде Жоғарғы Соттың жалпы отырысының қарауына енгізеді;»;
3) тармақша алып тасталсын;
3-1) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«3-1) Жоғарғы Соттың жалпы отырысының шешімі негізінде Жоғары Сот Кеңесіне облыстық соттардың төрағалары мен сот алқаларының төрағалары, Жоғарғы Соттың сот алқаларының төрағалары лауазымдарына кандидатураларды баламалы негізде ұсынады;»;
мынадай мазмұндағы 8-1) тармақшамен толықтырылсын:
«8-1) сот төрелігін жүргізу үшін судья лауазымында болудың шекті жасына жетпеген отставкадағы судьяларды тартады;»;
9) 22-баптың 1-тармағында:
3) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«3) сот практикасы мәселелерi бойынша нормативтiк қаулылар қабылдайды, түсiндiрмелер береді және заңнаманы жетiлдiру жөнiнде ұсыныстар енгiзедi.
Нормативтік қаулылар Жоғарғы Соттың жалпы отырысында Жоғарғы Сот судьялары санының білікті көпшілік даусымен және Жоғарғы Сот судьяларының жалпы санының кемінде төрттен үшінің кворумы болған кезде қабылданады;»;
7-1) тармақша алып тасталсын;
10) 22-1-бапта:
1-тармақ мынадай мазмұндағы 1-1) тармақшамен толықтырылсын:
«1-1) тәртіптік теріс қылық жасаған судьяға қатысты тәртіптік іс жүргізуді қозғау туралы материалды Сот жюриіне беру туралы мәселені талқылайды және талқылау қорытындылары бойынша тиісті шешім шығарады;»;
2-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Жоғарғы Соттың жалпы отырысы төралқасының құрамы он мүшеден – Жоғарғы Соттың Төрағасынан және сот алқаларының төрағаларынан, Судьялар одағының төрағасынан, Судья әдебі жөніндегі комиссияның төрағасынан, Сот жюриінің төрағасынан, Кадр резерві жөніндегі республикалық комиссияның төрағасынан, сондай-ақ Жоғарғы Соттың жалпы отырысы екі жыл мерзімге жіберетін екі судьядан тұрады.»;
11) 28-бап мынадай мазмұндағы 1-1-тармақпен толықтырылсын:
«1-1. Судьялар судья жұмысында жиырма бес жылдан астам өтілі бар судьяларды қоспағанда, әр бес жыл сайын Сот жюриінде кәсіби қызметін бағалаудан өтеді.»;
12) 29 және 30-баптар мынадай редакцияда жазылсын:
«29-бап. Судьялыққа кандидаттарға қойылатын талаптар
1. Аудандық соттың судьясы болып:
1) отыз жасқа толған;
2) жоғары заң бiлiмi, мiнсiз беделі және заң мамандығы бойынша сот ісін жүргізуге тікелей қатысы бар (сот отырыстарының хатшылары, судьялар консультанттары (көмекшілері), сот процесіне қатысатын прокурорлар мен адвокаттар, төрешілер) кемiнде бес жыл өтілі бар;
3) судья практикасынан нақты жағдайларды модельдейтін практикалық тапсырмалардан тұратын біліктілік емтиханын тапсырған (мамандандырылған магистратурада оқуды бітірген және онда біліктілік емтиханын тапсырған адам оқуы аяқталған күннен бастап төрт жыл бойы емтихан тапсырудан босатылады);
4) медициналық куәландырудан өткен және судьяның кәсiби мiндеттерiн атқаруға кедергi келтiретiн ауруларының жоқтығын растаған;
5) сотта негізгі жұмыс орнынан қол үзіп, ақы төленетін бір жылдық тағылымдамадан ойдағыдай өткен және соттың жалпы отырысының оң пiкiрiн алған (мамандандырылған магистратурада оқуды бiтiрген және онда біліктілік емтиханын тапсырған адам оқуы аяқталған күннен бастап төрт жыл бойы тағылымдамадан өтуден босатылады);
6) психологиялық тестілеуден және полиграфологиялық зерттеуден өткен Қазақстан Республикасының азаматы тағайындалуы мүмкiн.
2. Осы баптың 1-тармағының талаптарына сай келетін, заң мамандығы бойынша кемінде он бес жыл жұмыс өтілі, оның ішінде кемінде бес жыл судьялық жұмыс өтілі бар және тиісті облыстық соттың жалпы отырысының қорытындысын және жоғары тұрған соттың бір судьясының немесе отставкадағы бір судьяның немесе судья болып табылмайтын бір адамның жазбаша нысандағы кепілдемесін алған азамат облыстық соттың судьясы бола алады.
Кепілдеме берілгенге дейін екі жыл ішінде тәртіптік жазаға тартылған судья кепілдеме бере алмайды.
Судья кепілдеме берген кезде объективті болуға, өзіне белгілі дұрыс деректерді басшылыққа алуға міндетті. Кепілдеме берген кезде судья белгіленген өлшемшартарды ескереді:
1) судьяның кепілдеме берілетін адаммен таныс болған кезеңі, сондай-ақ танысу мән-жайлары;
2) кепілдік беріп отырған адаммен бірлесіп жұмыс істеу тәжірибесі;
3) кепілдеме берілетін адамның кәсіби және коммуникативтік, жеке және іскерлік қасиеттері туралы судьяға белгілі мәліметтер;
4) судьяға анық белгілі өзге де мәліметтер мен деректер.
Судья болып табылмайтын, кепілдеме берілетін адамдар заңгерлердің кәсіби қауымдастықтарында тұруға тиіс.
Судья болып табылмайтын адам кепілдеме берген кезде осы тармақта белгіленген өлшемшарттар ескеріледі.
Жұмыс iстеп жүрген судьялар үшін тиісті облыстық соттың жалпы отырысының қорытындысы талап етілмейді.
Тиісті облыстық соттың жалпы отырысының қорытындысына Жоғарғы Соттың жалпы отырысына шағым жасалуы мүмкін.
Тиісті облыстық соттың немесе Жоғарғы Соттың жалпы отырысының қорытындысын кандидат Жоғары Сот Кеңесіне ұсынады.
3. Осы баптың 1-тармағының талаптарына сай келетiн, заң мамандығы бойынша кемiнде жиырма жыл жұмыс өтілі бар, оның ішінде кемінде бес жыл облыстық сот судьясы жұмыс өтілі болатын он жыл судьялық жұмыс өтілі бар, Жоғарғы Соттың жалпы отырысының оң қорытындысын және жоғары тұрған соттың бір судьясының және/немесе орнынан түскен бір судьяның және судья болып табылмайтын бір адамның жазбаша кепілдемесін алған азамат Жоғарғы Соттың судьясы бола алады.
4. Судьялыққа кандидаттар тұрақты негізде сотта негізгі жұмыс орнынан қол үзіп, ақысы төленетін бір жылдық тағылымдамадан өтеді. Судьялыққа кандидаттың тағылымдамадан өту шарты мен тәртiбi Қазақстан Республикасының Президентi бекiтетiн Ережеде айқындалады.
30-бап. Соттың судьясы, төрағасы, сот алқасының
төрағасы лауазымына кандидаттарды іріктеу
1. Судья қызметіне кандидаттарға тегіне, әлеуметтік және мүліктік жағдайына, қай нәсілге және ұлтқа жататынына, жынысына, саяси көзқарасына, діни нанымына және өзге де мән-жайларға қарамастан қызметке орналасуға тең құқық қамтамасыз етіледі.
2. Аудандық соттың төрағасы және судьялары, облыстық соттың судьялары және Жоғарғы Соттың судьялары қызметінің бос орындарына кандидаттар іріктеуді Жоғары Сот Кеңесі бос орынға орналасуға өтініш берген және осы Конституциялық заңның 29-бабының талаптарына сай келетін адамдар арасынан конкурстық негізде жүзеге асырады.
3. Облыстық соттардың төрағалары мен сот алқалары төрағаларының, Жоғарғы Соттың сот алқаларының төрағаларының бос лауазымдарына кандидатураларды Жоғарғы Соттың жалпы отырысының шешімі негізінде Жоғарғы Сот Төрағасы енгізген ұсыну бойынша Жоғары Сот Кеңесі баламалы негізде қарайды.
4. Аудандық сот төрағасының бос лауазымдарына кандидатуралар жұмыс істеп жүрген судьялардың немесе судья лауазымында кемiнде бес жыл жұмыс өтілі бар адамдардың арасынан ұсынылады.
Облыстық соттардың төрағалары мен сот алқалары төрағаларының бос лауазымдарына кандидатуралар жұмыс істеп жүрген судьялардың немесе судья лауазымында кемiнде он жыл жұмыс өтілі бар адамдардың арасынан ұсынылады.
Бұл ретте аудандық сот төрағасының, облыстық соттардың төрағалары мен сот алқалары төрағаларының, Жоғарғы Сот судьяларының және сот алқалары төрағаларының лауазымдарына кандидаттарды іріктеу кезінде кадр резервінде тұрған адамдарға басымдық беріледі.
Жоғарғы Соттың сот алқасының төрағасы лауазымына кандидат Жоғарғы Сот судьяларының арасынан ұсынылады.
Жоғары Сот Кеңесі жергілікті және басқа да соттар төрағаларының, сот алқалары төрағаларының, Жоғарғы Соттың сот алқалары төрағаларының бос лауазымдарына кандидаттарды лауазымға тағайындау үшін Қазақстан Республикасының Президентіне ұсыным жасайды.
Жоғарғы Соттың Төрағасы лауазымына кандидатураны Жоғары Сот Кеңесі қарайды.
Жоғары Сот Кеңесі Жоғарғы Сот Төрағасының, судьясының бос лауазымдарына кандидаттарды Қазақстан Республикасы Парламентінің Сенатына ұсыну үшін Қазақстан Республикасының Президентіне ұсыным жасайды.»;
13) мынадай мазмұндағы 30-1-баппен толықтырылсын:
«30-1-бап. Судьяның кәсіби қызметін бағалау
1. Судьяның кәсіби қызметін бағалау деп оның кәсіби білімінің деңгейін және оларды әділ сот ісін жүзеге асыру кезінде қолдана білуін, сот қызметінің нәтижелерін, судьялардың адамгершілік, іскерлік қасиеттерін және оның осы Конституциялық заңда және Сот этикасының кодексінде қойылатын талаптарға сәйкестігін бағалау танылады.
Судьяның кәсіби қызметін бағалау судья корпусының сапалық құрамын жақсарту, кәсіби біліктілігінің өсуін бағалау және ынталандыру, істерді қарау кезінде заңдылықты нығайтуға жапуапкершілікті арттыру, азаматтардың құқықтары мен қоғамның мүдделерін қорғау мақсатында жүргізіледі.
Судьяның кәсіби қызметін бағалау алғаш рет судья лауазымындағы жұмыстың бір жылдағы нәтижелері бойынша жүргізіледі. Кейіннен судьяның кәсіби қызметін бағалау әрбір бес жыл сайын, сондай-ақ жоғары сатыдағы судьяның, сот төрағасының, сот алқасы төрағасының лауазымына конкурсқа қатысу кезінде жүргізіледі.
Кәсіптік қызметті кезеңдік бағалаудан жиырма бес және одан да көп жыл судьялық өтілі бар судьялар босатылады.
2. Бір жылдық мерзім өткеннен кейін судья жұмысының нәтижелері Сот жюриінің біліктілік комиссиясының отырысында қаралады және оны Жоғары Сот Кеңесі бекітеді.
Судья жұмысының нәтижелері мынадай өлшемшарттардың:
1) сот төрелігін іске асыру сапасының көрсеткіштері;
2) судья этикасы нормалары мен еңбек тәртібін сақтау негізінде қаралады.
3. Судьяның кәсіптік қызметін бағалауды Сот жюриінің біліктілік комиссиясы жүзеге асырады.
4. Полиграфологиялық зерттеуден өту тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.»;
14) 31-бап:
мынадай мазмұндағы 2-1-тармақпен толықтырылсын:
«2-1. Аудандық соттың судьясы лауазымына алғаш рет ұсынылған адамдар судья лауазымына тағайындалар алдында Жоғарғы Сот ұйымдастыратын курстардан өтеді.
Осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген курстардан өтпеу тиісті ұсынымның күшін жоюға және судьяны тағайындаудан бас тартуға негіз болып табылады»;
5-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«5. Жергiлiктi және басқа соттардың төрағаларын Қазақстан Республикасы Жоғары Сот Кеңесiнiң ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасының Президентi лауазымға бес жыл мерзiмге тағайындайды.
Аудандық соттардың төрағалары, облыстық соттардың төрағалары мен сот алқаларының төрағалары, Жоғарғы Сот алқаларының төрағалары тиісті сотта өздері атқарып отырған лауазымға қатарынан екі жылдан артық тағайындала алмайды.»;
15) 33-баптың 1-тармағының 3-1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«3-1) осы Конституциялық заңның 34-бабы 1-тармағының 11) және 11-1) тармақшаларында көзделген негiздер бойынша судьяның өкiлеттiктерiн тоқтату қажеттiгi туралы Сот жюриінің шешiмi болса;»;
16) 34-бапта:
1-тармақта:
5) және 11) тармақшалар мынадай редакцияда жазылсын:
«5) осы судьяға қатысты айыптау үкiмiнiң заңды күшiне енуi, ақталмайтын негіздер бойынша сотқа дейінгі сатыда қылмыстық істің тоқтатылуы;»;
«11) судьяның кәсiби жарамсыздығына орай атқаратын лауазымына сәйкес келмейтiнi туралы Сот жюриінің біліктілік комиссиясының шешiмi;»;
мынадай мазмұндағы 11-1) тармақшамен толықтырылсын:
«11-1) судьяның тәртіптік теріс қылық жасағаны үшін немесе осы Конституциялық заңның 28-бабында көрсетілген талаптарды орындамағаны үшін оны лауазымынан босату қажеттігі туралы Сот жюриінің тәртіптік комиссиясының шешімі;»;
5-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«5. Судьялардың өкілеттіктерін тоқтатудың осы баптың 1-тармағының 5), 11) және 11-1) тармақшаларында көзделген негіздері теріс себептер болып табылады.»;
17) 34-1-бап мынадай редакцияда жазылсын:
«34-1-бап. Судья лауазымында болудың шектi жасы
1. Жоғарғы Соттың судьялары мен алқаларының төрағалары, жергілікті соттардың төрағалары мен алқаларының төрағалары және судьялары өз өкілеттіктерін шектi жасқа – 70 жасқа толғанға дейiн жүзеге асырады.
2. Қазақстан Республикасының заңында белгіленген зейнеткерлік жасқа толған судьялардың өкілеттіктері шекті жасқа толғанға дейін, олардың келісімі болған кезде, тоқтатылуы мүмкін.»;
18) 35-бапта:
1-тармақтың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Мiнсiз беделi, кемiнде жиырма бес жыл судьялық жұмыс өтiлi бар судьяның судья атағын, судьялар қоғамдастығына тиесiлiгiн, жеке басына тиiспеушiлiк кепiлдiгiн және осы Конституциялық заңда көзделген өзге де материалдық және әлеуметтiк кепiлдiктерiн сақтай отырып, лауазымынан құрметпен кету нысанында өкiлеттiктер тоқтатуы отставка болып табылады.
2-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Судья отставкаға кетер кезде оған жиырма төрт айлық лауазымдық айлықақы мөлшерiнде бiржолғы шығу жәрдемақысы төленедi.»;
мынадай мазмұндағы 6 және 7-тармақтармен толықтырылсын:
«6. Отставкада жүрген және судья лауазымында болудың шекті жасына толмаған судьялар, олардың келісімі болған кезде, судьяның уақытша болмауы кезеңінде, бірақ алты айдан аспайтын мерзімге сот төрелігін іске асыруға тартылуы мүмкін.
7. Отставкадағы судьяны сот төрелігін іске асыруға тарту туралы шешімді Жоғарғы Соттың Төрағасы қабылдайды.»;
19) 36 және 38-1-баптар мынадай редакцияда жазылсын:
«36-бап. Жоғары Сот Кеңесi
1. Жоғары Сот Кеңесі Кеңестің Төрағасынан және басқа да мүшелерінен тұрады.
Кеңестің төрағасын Қазақстан Республикасының Президенті тағайындайды.
Кеңестің құрамына лауазымы бойынша Жоғарғы Соттың Төрағасы, Бас Прокурор, Әділет министрі, мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті органның басшысы, Парламент Сенаты мен Мәжілісінің тиісті бейінді комитеттерінің төағалары кіреді.
Кеңес мүшелерінің жартысы Жоғарғы Соттың жалпы отырысында судьялардың, отставкадағы судьялардың арасынан сайланады.
Кеңестің құрамына Қазақстан Республикасының Президенті, сондай-ақ басқа да мүшелер, оның ішінде заңгер ғалымдар, адвокаттар, шетелдік сарапшылар, сот бірлестіктерінің төрағалары тағайындалуы мүмкін.
2. Жоғары Сот Кеңесінің дауыс беру құқығы жоқ және лауазымы бойынша Жоғары Сот Кеңесі аппаратының басшысы болып табылатын хатшысы болады.
3. Жоғары Сот Кеңесінің мәртебесі мен жұмысын ұйымдастыру заңда айқындалады.»;
«38-1-бап. Сот жюриі
1. Жұмыс істеп жүрген судьяның кәсіптік қызметін бағалау, судьяның отставкаға кету және оны тоқтату құқығын растау, сондай-ақ судьяға қатысты тәртіптік іс жүргізуді, тәртіптік істерді қозғау туралы мәселені қарау үшін Сот жюриі құрылады.
Сот жюриі біліктілік және тәртіптік комиссиялардан тұрады.
Біліктілік комиссиясы жеті мүшеден – облыстық соттардың екі судьясынан, Жоғарғы Соттың екі судьясынан және отставкадағы үш судьядан тұрады.
Тәртіптік комиссия тоғыз мүшеден – аудандық соттардың үш судьясынан, облыстық соттардың үш судьясынан және Жоғарғы Соттың үш судьясынан тұрады.
2. Жоғарғы Соттың, облыстық және оған теңестірілген соттың жалпы отырысы төралқасының шешімі, сондай-ақ облыстық және оларға теңестірілген соттардың басшылары тиісті шаралар қолданбаған судьялардың әрекеттеріне азаматтардың расталған шағымдары судьяға қатысты материалдарды Сот жюрінің тәртіптік комиссиясының қарауы үшін негіз болып табылады.
Сот жюриi мен оның комиссияларын қалыптастыру тәртiбi және оның жұмысын ұйымдастыру, сондай-ақ Сот жюриінде материалдарды, тәртiптiк iстердi қарау тәртiбi Қазақстан Республикасының Президентi бекiтетiн Ережеде айқындалады.»;
20) мынадай мазмұндағы 38-2-баппен толықтырылсын:
«38-2-бап. Жоғарғы Соттың жоғары оқу орны
Жоғарғы Соттың жоғары оқу орны – жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын, сот жүйесі кадрларын қайта даярлауды, олардың біліктілігін арттыруды және ғылыми қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік мекеме.
Жоғарғы Сот оны жалпы басқаруды жүзеге асыратын уәкілетті орган болып табылады.
Жоғарғы Соттың жоғары оқу орнының құрылтайшысы Қазақстан Республикасы Президентінің атынан мемлекет болып табылады.
Жоғарғы Соттың жоғары оқу орнының мәртебесі мен жұмысын ұйымдастыруды Қазақстан Республикасының Президенті айқындайды.»;
21) 39-баптың 1 және 3-тармақтары мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Судья тәртіптік теріс қылық жасағаны үшін тәртіптік жауаптылыққа тартылуы мүмкін.
Нәтижесінде осы Конституциялық заңның және (немесе) Сот әдебі кодексінің ережелері бұзылған, сот билігі беделіне нұқсан және судьяның беделіне нұқсан келтіруге әкеп соққан қызметтік міндеттерін атқару не қызметтен тыс қызмет кезінде кінәлі әрекет (әрекетсіздік) тәртіптік теріс қылық болып табылады.
Судья:
1) сот iстерiн қарау кезiнде заңдылықты өрескел бұзғаны үшiн;
2) судья әдебiне қайшы келетiн терiс қылық жасағаны үшiн;
3) еңбек тәртiбiн бұзғаны үшiн тәртiптiк жауаптылыққа тартылуы мүмкін.»;
«3. Судьялық қате, сондай-ақ сот актiсiнiң күшiн жою немесе оны өзгерту, егер бұл ретте жоғары тұрған сот сатысының сот актiсiнде көрсетiлген заңды өрескел бұзуға жол берiлмеген болса, судьялардың жауаптылығына әкеп соқпайды.
Судьяның кінәлі әрекеттеріне байланысты емес материалдық немесе процестік құқық нормаларын дұрыс түсіндірмеуге және қолданбауға әкелген әрекет судьялық қате болып танылады.»;
22) 42-баптың 1-тармағында:
бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Судьяға қатысты тәртiптiк iс жүргізу жеке тұлғалардың өтініші бойынша тәртіптік іс жүргізуді қозғауды қоспағанда, қызметтiк тексеру мен судьяның дәлелдi себептермен жұмыста болмаған уақытын есепке алмағанда, терiс қылық анықталған күннен бастап үш айдан кешiктiрiлмей және терiс қылық жасалған күннен бастап бiр жылдан кешiктірiлмей қозғалуы мүмкiн.»;
мынадай редакциядағы үшінші бөлікпен толықтырылсын:
«Жеке тұлғалардың өтініші бойынша судьяға қатысты тәртiптiк iс жүргізу қызметтiк тексеру мен судьяның дәлелдi себептермен жұмыста болмаған уақытын есепке алмағанда, өтініш түскен күннен бастап алты айдан кешiктiрiлмей қозғалуы мүмкiн.»;
23) 44-бап мынадай редакцияда жазылсын:
«44-бап. Сот жюриінің шешімдері
1. Сот жюриінің біліктілік комиссиясы жұмыс істеп жүрген судьялардың біліктілігін бағалау туралы материалдарды қарау нәтижелері бойынша мынадай:
1) атқаратын лауазымына сәйкестігін тану;
2) жоғары тұрған сатыдағы судья лауазымына тағайындау үшін ұсыну;
3) жоғары тұрған лауазымға (жоғары тұрған сот сатысына) кадр резервіне есепке алу үшін ұсыну;
4) басқа сотқа, басқа мамандыққа ауыстыру үшін ұсыну;
5) кәсіби жарамсыздығына орай атқарып отырған лауазымына сәйкес келмейтіні туралы шешімдердің бірін шығарады.
Осы баптың 1-тармағының 2)-4) тармақшаларында көзделген біліктілік комиссиясының шешімдері ұсынымдық сипатқа ие.
2. Кәсіби жарамсыздығына орай атқарып отырған лауазымына сәйкес келмейді деп тану туралы шешім судьялардың кәсіби қызметін мерзімді бағалау кезінде теріс нәтиже алған судьяларға қатысты қолданылмайды.
Бұл жағдайда Сот жюриі судьяның біліктілігін арттыру және бір жыл өткен соң кәсіби қызметті қайтадан бағалауды жүргізу туралы шешім шығарады.
Судьялардың кәсіби қызметін қайталама мерзімді бағалаудың теріс нәтижелері болған жағдайда Сот жюриі судьяны кәсіби жарамсыздығына орай атқарып отырған лауазымына сәйкес келмейді деп тану туралы шешім шығарады.
Лауазымға тағайындаған күннен бастап бір жылдың қорытындылары бойынша судьяның кәсіби қызметін қанағаттанарлықсыз бағалау туралы біліктілік комиссиясының шешімі Жоғарғы Сот Төрағасының оны судья лауазымынан бостау туралы ұсынуды Жоғары Сот Кеңесіне енгізуіне негіз болып табылады.
3. Сот жюриінің Тәртіптік комиссиясы тәртіптік іс жүргізуді қозғау туралы материалды қарау нәтижелері бойынша мынадай:
1) тәртіптік іс жүргізуді қозғау туралы;
2) тәртіптік іс жүргізуді қозғаудан бас тарту туралы шешімдердің бірін шығарады.
Тәртіптік істі қарау нәтижелері бойынша мынадай:
1) осы Конституциялық заңның 40-бабының 1-тармағында көзделген тәртiптiк жаза қолдану туралы;
2) тәртiптiк iс жүргiзудi тоқтату туралы шешімдердің бірі шығарылады.
Сот жюриінің Тәртіптік комиссиясы судьяның отставкаға құқығын растау туралы өтініші бойынша материалды, сондай-ақ отставканы тоқтату туралы материалды қарау нәтижелері бойынша мынадай:
1) судьяның отставкаға құқығын растау туралы;
2) судьяның отставкаға құқығын растаудан бас тарту туралы;
3) судьяның отставкасын тоқтату туралы;
4) судьяның отставкасын тоқтатудан бас тарту туралы шешімдердің бірін шығарады.
4. Сот жюриі комиссиясының шешімі Жоғарғы Сот Төрағасының судьяны жоғары тұрған сот сатысына, басқа сотқа тағайындау туралы, сондай-ақ төрағаны, сот алқасының төрағасын және судьяны лауазымнан босату туралы тиісті ұсынуды Жоғары Сот Кеңесіне енгізуіне негіз болып табылады.
5. Сот жюриі комиссиясының шешіміне судья Жоғары Сот Кеңесіне шағым жасай алады.
6. Жоғары Сот Кеңесінің судьяны жоғары тұрған сот сатысына, басқа сотқа тағайындауға, төрағаны, сот алқасының төрағасын және судьяны лауазымнан босатуға ұсыным беруден бас тартуы не Жоғары Сот Кеңесінің судьяға қандай да бір тәртіптік жаза қолданудың негізсіздігі туралы шешімі Сот жюриінің тиісті алқалары шығарған шешімнің күшін жоюға және оны қайта қарауға негіз болып табылады.».
2-бап. Осы Конституциялық заң 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті