О проекте Указа Президента Республики Казахстан "О внесении изменений и дополнений в Указ Президента Республики Казахстан от 29 июня 2011 года № 110 "О Государственной программе развития и функционирования языков в Республике Казахстан на 2011 - 2020 годы"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 13 ноября 2015 года № 908

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
внести на рассмотрение Президента Республики Казахстан проект Указа Президента Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в Указ Президента Республики Казахстан от 29 июня 2011 года № 110 «О Государственной программе развития и функционирования языков в Республике Казахстан на 2011 – 2020 годы».

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

О внесении изменений и дополнений в Указ Президента Республики
Казахстан от 29 июня 2011 года № 110 «О Государственной
программе развития и функционирования языков в Республике
Казахстан на 2011 – 2020 годы»

ПОСТАНОВЛЯЮ:
1. Внести в Указ Президента Республики Казахстан от 29 июня 2011 года № 110 «О Государственной программе развития и функционирования языков в Республике Казахстан на 2011 – 2020 годы» (САПП Республики Казахстан, 2011 г., № 43, ст. 555) следующие изменения и дополнения:
в Государственной программе развития и функционирования языков в Республике Казахстан на 2011 – 2020 годы, утвержденной вышеназванным Указом:
в разделе «Паспорт Программы»:
цель Программы изложить в следующей редакции:
«Цель Программы – гармоничная языковая политика, обеспечивающая полномасштабное функционирование государственного языка как важнейшего фактора укрепления казахстанской идентичности и единства при сохранении языков всех этносов, живущих в Казахстане.»;
целевые индикаторы изложить в следующей редакции:
«Целевые индикаторы Увеличение:
1) доли взрослого населения, владеющего государственным языком (к 2014 году – 20 %, к 2017 году – 85 %, к 2020 году – 95 %);
2) доли выпускников школ, владеющих государственным языком на уровне В1 (к 2017 году – 70 %, к 2020 году – 100 %);
3) доли казахоязычного контента в государственных средствах массовой информации (к 2014 году – 53 %, к 2017 году – 62 %, к 2020 году - 72 %);
4) доли инновационной продукции (интерактивной и интенсивной), разработанной на казахском языке (к 2017 году – 5%, к 2020 году – 10%);
5) степени удовлетворенности населения работой ономастических комиссий в части соблюдения принципов прозрачности и общественного доступа к обсуждению процесса принятия решения (к 2014 году – 60 %, к 2017 году – 75 %, к 2020 году – 90 %);
6) доли упорядоченного терминологического фонда казахского языка (к 2014 году – 20 %, к 2017 году – 60 %, к 2020 году – 100 %);
7) доли мероприятий по сохранению норм языковой культуры (к 2017 году – 10 %, к 2020 году - 20%);
8) доли взрослого населения республики, владеющего русским языком (к 2020 году – 93 %);
9) доли этносов, охваченных курсами по обучению казахскому и родному языкам при этно-культурных объединениях (к 2014 году – 60 %, к 2017 году – 80 %, к 2020 году – 90 %);
10) доли населения республики, владеющего английским языком (к 2014 году – 10 %, к 2017 году – 22 %, к 2020 году – 25 %);
11) доли населения республики, владеющего тремя языками (государственным, русским и английским) (к 2014 году – 10 %, к 2017 году – 17 %, к 2020 году – 20 %).»;
в разделе «Введение»:
часть первую изложить в следующей редакции:
«Государственная программа развития и функционирования языков на 2011-2020 годы (далее - Программа) разработана в соответствии со статьями 7 и 93 Конституции Республики Казахстан; Законом Республики Казахстан от 11 июля 1997 года «О языках в Республике Казахстан»; Стратегическим планом развития Республики Казахстан до 2020 года, утвержденным Указом Президента Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 922; Указом Президента Республики Казахстан от 19 марта 2010 года № 957 «Об утверждении Перечня государственных программ»; пунктом 3 Плана мероприятий по реализации поручений Президента Республики Казахстан Назарбаева Н.А., данных на XV сессии Ассамблеи народа Казахстана; Доктриной национального единства; Планом нации Президента Республики Казахстан Назарбаева Н.А. «100 конкретных шагов: современное государство для всех».»;
часть шестую изложить в следующей редакции:
«В Доктрине национального единства государственный язык определен ключевым приоритетом, главным фактором духовного и общенационального единства. Овладение им должно стать долгом и обязанностью каждого гражданина Казахстана, стимулом, определяющим личную конкурентоспособность и активное участие в общественной жизни.»;
дополнить частью седьмой следующего содержания:
«В Плане нации «100 конкретных шагов: современное государство для всех» одним и из основных направлений являются реализация общенациональной патриотической идеи «Мәңгілік Ел», а также последовательное развитие трехъязычного образования, как ключевого фактора повышения конкурентоспособности казахстанцев.»;
«Все мероприятия, предусмотренные Программой, основаны на приоритетности развития государственного языка как важнейшего фактора укрепления общенационального единства и направлены на полноценное удовлетворение духовно-культурных и языковых потребностей граждан. Все мероприятия Программы выстроены в строгом соответствии со статьей 7 Конституции и постановлением Конституционного Совета Республики Казахстан от 23 февраля 2007 года № 3.»;
в разделе «Анализ текущей ситуации»:
часть пятую изложить в следующей редакции:
«Итоги реализации Программы заложили основу последующего языкового строительства в Республике Казахстан:
1) существенно расширена инфраструктура обучения государственному языку: организации, обучающие и воспитывающие на казахском языке (детские сады и мини центры) – 5644, школы – 3798, центры по обучению государственному языку – 89;
2) активно реализуется процесс перевода делопроизводства на государственный язык (удельный вес документов на казахском языке в государственных органах составляет порядка 88 %);
3) ведется разработка методической базы обучения государственному языку (выпущены многоуровневые учебно-методические комплексы, 10 видов словарей общим тиражом 720 тысяч экземпляров, 8 отраслевых двух и трехъязычных словарей общим тиражом 260 тысяч экземпляров).
В 2011-2014 годы:
1) было реализовано 168 издательских проектов, среди которых 48 учебно-методических пособий, 35 книг для детей, 36 отраслевых словарей и 49 познавательных, научных, публицистических книг;
2) реализован ряд телепроектов: реалити-шоу, уроки по изучению казахского языка, анимационные фильмы и др.;
3) разработана типовая программа на обучения казахскому языку (на основании методики обучения «Казахский язык как иностранный или второй»);
4) на основе многоуровневой системы оценки знания языка по системам IELTS (Великобритания) и TOEFL (Соединенные Штаты Америки) разработана система КАЗТЕСТ;
5) разработана методология системы аккредитации центров обучения казахскому языку;
6) на системной основе проводится организация методической и организационной поддержки представителей казахской диаспоры за рубежом в изучении родного языка. В целях поддержки соотечественников, проживающих за рубежом, проводятся традиционный малый курултай казахов Европы и фестиваль искусств, также социологические и аналитические исследования по вопросам соотечественников, проживающих за рубежом;
7) подготовлена инновационная методика полиязычия по обучению языкам этносов Казахстана;
8) в целях внедрения новых информационных технологий в процесс изучения государственного языка создан и постоянно обновляется интернет-портал (свыше 20 видов сервисов);
9) укрепляется коммуникативная функция государственного языка (в контенте государственных средств массовой информации (далее - СМИ), объем вещания на казахском языке в электронных СМИ, а также доля государственного языка в печатных СМИ составляют свыше 50%);
10) ведется планомерная работа по развитию и укреплению культурных связей с соотечественниками, проживающими за рубежом;
11) 21 января 2013 года приняты Закон Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам ономастики» и ряд подзаконных нормативно-правовых актов;
12) создана эффективная система государственной поддержки языков этносов, проживающих в Казахстане.
Логика языкового строительства в предстоящий десятилетний период (2011-2020 годы) обусловлена наличием ряда проблемных аспектов.»;
часть восьмую изложить в следующей редакции:
«Снижение языковой культуры казахстанского общества. В указанном аспекте дальнейшее развитие лингвистического пространства существенно затруднено проблемами в сфере терминологии, антропонимики и ономастики, необходимостью совершенствования культуры речи и письменности, а также создания гармоничной языковой среды.»;
в разделе «Цели, задачи, целевые индикаторы и показатели результатов реализации Программы»:
главную цель Программы изложить в следующей редакции:
«Главная цель Программы – гармоничная языковая политика, обеспечивающая полномасштабное функционирование государственного языка как важнейшего фактора укрепления и развития казахстанской идентичности единства при сохранении языков всех этносов, живущих в Казахстане.»;
в программных целях:
подпункт 1) изложить в следующей редакции:
1) «достижение эффективных способов обеспечения овладения государственным языком;»;
целевые индикаторы изложить в следующей редакции:
«Целевые индикаторы:
1) доля взрослого населения, владеющего государственным языком (к 2014 году – 20 %, к 2017 году – 85 %, к 2020 году – 95 %);
2) доля выпускников школ, владеющих государственным языком на уровне В1 (к 2017 году – 70 %, к 2020 году – 100 %);
3) доля казахоязычного контента в государственных средствах массовой информации (к 2014 году – 53 %, к 2017 году – 62 %, к 2020 году – 72 %);
4) доля инновационной продукции (интерактивной и интенсивной), разработанной на казахском языке (к 2017 году – 5 %, к 2020 году – 10 %);
5) степень удовлетворенности населения работой ономастических комиссий в части соблюдения принципов прозрачности и общественного доступа к обсуждению процесса принятия решения (к 2014 году – 60 %, к 2017 году – 75 %, к 2020 году – 90 %);
6) доля упорядоченного терминологического фонда казахского языка (к 2014 году – 20 %, к 2017 году – 60 %, к 2020 году – 100 %);
7) доля мероприятий по сохранению норм языковой культуры (к 2017 году – 10 %, к 2020 году -20%);
8) доля взрослого населения республики, владеющего русским языком (к 2020 году – 93 %);
9) доля этносов, охваченных курсами по обучению казахскому и родному языку при этнокультурных объединениях (к 2014 году – 60 %, к 2017 году – 80 %, к 2020 году – 90 %)
10) доля населения республики, владеющего английским языком (к 2014 году – 10 %, к 2017 году – 22 %, к 2020 году – 25 %);
11) доля населения республики, владеющего тремя языками (государственным, русским и английским) (к 2014 году – 10 %, к 2017 году – 17 %, к 2020 году – 20 %).»;
показатели результатов изложить в следующей редакции:
«Показатели результатов:
1) количество будущих преподавателей казахского языка, обучаемых в рамках государственного образовательного заказа (ежегодно 500 чел.);
2) доля мероприятий, направленных на повышение квалификации преподавателей центров обучения государственному языку, организованных с возможностью удаленного доступа в режиме он-лайн (к 2014 году – 20 %, к 2017 году – 50 %, к 2020 году – 90 %);
3) рост числа обучающихся государственному языку (к 2014 году - 30%, к 2017 году – 70%, к 2020 году - 100%);
4) доля государственных служащих, сдавших «Казтест» (к 2017 году – 50 %, к 2020 году – 100 %);
5) доля сотрудников организаций, предоставляющих государственные услуги, сдавших «Казтест» (к 2017 году – 50 %, к 2020 году – 100 %);
6) доля государственного социального заказа, направленного на популяризацию государственного языка (ежегодно 10 %);
7) рост числа новых телевизионных проектов на государственном языке в эфире государственных СМИ (ежегодно на 10 %);
8) доля государственного информационного заказа, ориентированного на поддержку печатных СМИ, выходящих на государственном языке (ежегодно 50 %);
9) степень охвата регионов контролем за использованием визуальной информации (к 2014 году – 30 %, к 2017 году – 50 %, к 2020 году – 100 %);
10) доля спортивно-массовых, культурно-зрелищных и других мероприятий, проведенных на государственном языке (к 2017 году – 50%, к 2020 году – 100%);
11) доля терминов, утвержденных терминологической комиссией (к 2014 году - 60%, к 2017 году - 75%, к 2020 году - 100%);
12) доля этносов, имеющих этнокультурные объединения, охваченные методической помощью по изучению казахскому и родным языкам (к 2014 году – 20 %, к 2017 году – 60 %, к 2020 году – 100 %);
13) доля государственных центров обучения языкам, предоставляющих услуги по изучению английского и других иностранных языков, от общего числа центров (к 2014 году – 50%, к 2017 году – 75%, к 2020 году – 100%).»;
в разделе «Основные направления, пути достижения поставленных целей Программы и соответствующие меры»;
в первом направлении – овладение государственным языком:
строку цель изложить в следующей редакции:
«Цель: «Государственный язык - главный фактор общенационального единства.»;
целевые индикаторы изложить в следующей редакции:
«Целевые индикаторы:
1) доля взрослого населения, владеющего государственным языком (к 2014 году – 20 %, к 2017 году – 85 %, к 2020 году – 95 %);
2) доля выпускников школ, владеющих государственным языком на уровне В1 (к 2017 году – 70 %, к 2020 году – 100 %).»;
показатели результатов изложить в следующей редакции:
«Показатели результатов:
1) количество будущих преподавателей казахского языка, обучаемых в рамках государственного образовательного заказа (ежегодно 500 чел.);
2) доля мероприятий, направленных на повышение квалификации преподавателей центров обучения государственному языку, организованных с возможностью удаленного доступа в режиме он-лайн (к 2014 году - 20%, к 2017 году - 50%, к 2020 году - 90%);
3) рост числа обучающихся государственному языку (к 2014 году – 30%, к 2017 году – 70%, к 2020 году - 100%);
4) доля государственных служащих, сдавших «Казтест» (к 2017 году – 50 %, к 2020 году – 100 %);
5) доля сотрудников организаций, предоставляющих государственные услуги, сдавших «Казтест» (к 2017 году – 50 %, к 2020 году – 100 %);»;
во втором направлении – популяризация и расширение сферы применения государственного языка:
целевые индикаторы изложить в следующей редакции:
«Целевые индикаторы:
1) доля казахоязычного контента в государственных средствах массовой информации (к 2014 году – 53 %, к 2017 году – 62 %, к 2020 году – 72 %);
2) доля инновационной продукции (интерактивной и интенсивной), разработанной на казахском языке (к 2017 году – 5%, к 2020 году – 10%);
часть первую пункта 1 изложить в следующей редакции:
«1. Широкое применение государственного языка в институтах гражданского общества и средствах массовой информации.»;
часть третью изложить в следующей редакции:
«На основе разработки разноплановых позитивных образов и моделей с учетом основных особенностей целевых аудиторий предполагается привлечение к работе по формированию престижного образа носителя государственного языка успешных, статусных лиц, в том числе представителей этносов, владеющих государственным и другими языками.»;
часть седьмую изложить в следующей редакции:
«Важным компонентом данной системы является популяризация государственного языка как семейной ценности. Путем привлечения к PR-работе известных семей, говорящих на казахском языке, в том числе представителей этносов и зарубежной диаспоры, предполагается организация широкой кампании по популяризации государственного языка как языка внутрисемейного общения.»;
показатели результатов дополнить абзацем вторым следующего содержания:
«доля спортивно-массовых, культурно-зрелищных и других мероприятий, проведенных на государственном языке (к 2017 году – 50%, к 2020 году – 100%);
в третьем направлении – повышение уровня языковой культуры казахстанцев:
целевые индикаторы изложить в следующей редакции:
«Целевые индикаторы:
1) степень удовлетворенности населения работой ономастических комиссий в части соблюдения принципов прозрачности и общественного доступа к обсуждению процесса принятия решения (к 2014 году – 60 %, к 2017 году – 75 %, к 2020 году – 90 %);
2) доля упорядоченного терминологического фонда казахского языка (к 2014 году – 20 %, к 2017 году – 60 %, к 2020 году – 100 %);
3) доля мероприятий по сохранению нормы языковой культуры (к 2017 году – 10 %, к 2020 году – 20 %);»;
часть шестую пункта 2 изложить в следующей редакции:
«В ядре задачи по совершенствованию языковой культуры, безусловно, необходимость сохранения гармоничной языковой среды. В числе необходимых мер – организация и проведение Дня государственного языка с широким привлечением общественности, деятелей культуры и искусства, СМИ, организация комплекса мероприятий, посвященных тюркской письменности, а также продолжение традиции проведения мероприятий, направленных на пропаганду языковой культуры.»;
показатели результатов изложить в следующей редакции:
«Показатели результатов:
1) степень охвата регионов контролем за использованием визуальной информации (к 2014 году – 30 %, к 2017 году – 50 %, к 2020 году – 100 %);
2) доля терминов, утвержденных терминологической комиссией (к 2014 году - 60%, к 2017 году - 75%, к 2020 году - 100%).»;
в четвертом направлении – создание благоприятных условий для развития лингвистического капитала:
целевые индикаторы изложить в следующей редакции:
«Целевые индикаторы:
1) доля взрослого населения республики, владеющего русским языком (к 2020 году – 93 %);
2) доля этносов, охваченных курсами по обучению казахскому и родному языку при этнокультурных объединениях (к 2014 году – 60 %, к 2017 году – 80 %, к 2020 году – 90 %);
3) доля населения республики, владеющего английским языком (к 2014 году – 10 %, к 2017 году – 22 %, к 2020 году – 25 %);
4) доля населения республики, владеющего тремя языками (государственным, русским и английским) (к 2014 году – 10 %, к 2017 году – 17 %, к 2020 году – 20 %).»;
дополнить пунктом 4 следующего содержания:
«4. Развитие трехъязычной модели обучения».
В рамках данного направления предусмотрена работа по организации специальных мероприятий, направленных на популяризацию идеи трехъязычного образования.
Предлагается проведение конкурсов, онлайн-викторин, шоу и др. Обязательным условием данного вида мероприятий станут массовость и многоуровневый принцип их организации: отборочные туры – на уровне районов, полуфинал – в областных центрах, финал – в столице.
Наряду с этим предусмотрены разработка и выпуск методических материалов для трехъязычной образовательной и воспитательной деятельности в дошкольных организациях и организациях среднего образования.
Широкое освещение указанного направления предусматривается в рамках реализации Информационной стратегии по продвижению трехъязычного образования в целевых группах.»;
показатели результатов изложить в следующей редакции:
«Показатели результатов:
1) доля этносов, имеющих этнокультурные объединения, охваченных методической помощью по изучению казахскому и родным языкам (к 2014 году – 20%, к 2017 году – 60%, к 2020 году – 100%);
2) доля государственных центров обучения языкам, предоставляющих услуги по изучению английского и других иностранных языков, от общего числа центров (к 2014 году – 50%, к 2017 году – 75%, к 2020 году – 100%).».
2. Правительству Республики Казахстан принять меры, вытекающие из настоящего Указа.
3. Настоящий Указ вводится в действие со дня его подписания.

Президент
Республики Казахстан Н.Назарбаев

"Қазақстан Республикасында тілдерді дамыту мен қолданудың 2011 - 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 29 маусымдағы № 110 Жарлығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасының Президенті Жарлығының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 13 қарашадағы № 908 қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
«Қазақстан Республикасында тілдерді дамыту мен қолданудың 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 29 маусымдағы № 110 Жарлығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Президенті Жарлығының жобасы Қазақстан Республикасы Президентінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

«Қазақстан Республикасында тілдерді дамыту мен қолданудың
2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы туралы»
Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 29 маусымдағы
№ 110 Жарлығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

ҚАУЛЫ ЕТЕМІН:
1. «Қазақстан Республикасында тілдерді дамыту мен қолданудың 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 29 маусымдағы № 110 Жарлығына (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2011 ж., № 43, 555-құжат) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
жоғарыда аталған Жарлықпен бекiтiлген Қазақстан Республикасында тілдерді дамыту мен қолданудың 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында:
«Бағдарлама паспорты» деген бөлімде:
Бағдарламаның мақсаты мынадай редакцияда жазылсын:
«Бағдарламаның мақсаты – Қазақстанда тұратын барлық этностардың тілдерін сақтай отырып, қазақстандық біртектілік пен бірлікті нығайтудың аса маңызды факторы ретінде мемлекеттік тілдің кең ауқымды қолданысын қамтамасыз ететін үйлесімді тіл саясаты.»;
нысаналы индикаторлар мынадай редакцияда жазылсын:
«Нысаналы индикторлар Мыналарды:
1) мемлекеттік тілді меңгерген ересек тұрғындардың үлесін (2014 жылға қарай – 20 %, 2017 жылға қарай – 85 %, 2020 жылға қарай – 95 %);
2) мемлекеттік тілді В1 деңгейінде меңгерген мектеп түлектерінің үлесін (2017 жылға қарай – 70 %, 2020 жылға қарай – 100 %);
3) мемлекеттік бұқаралық ақпарат құралдарындағы қазақ тіліндегі контенттің үлесін (2014 жылға қарай – 53 %, 2017 қарай – 62 %, 2020 жылға қарай – 72 %);
4) қазақ тілінде әзірленген инновациялық (интерактивті және интенсивті) өнімдердің үлесін (2017 қарай – 5 %, 2020 жылға қарай – 10 %);
5) тұрғындардың ономастикалық комиссиялардың жұмысындағы шешім қабылдау процесін талқылау кезінде қоғамдық қолжетімділік пен ашықтық қағидаттарының сақталуына қанағаттанушылық дәрежесін (2014 жылға қарай – 60 %, 2017 жылға қарай – 75 %, 2020 жылға қарай – 90 %);
6) қазақ тілінің реттелген терминологиялық қорының үлесін 2014 жылға қарай – 20 %, 2017 жылға қарай – 60 %, 2020 жылға қарай – 100 %);
7) тіл мәдениеті нормаларын сақтау бойынша іс-шаралардың үлесін (2017 жылға қарай – 10 %, 2020 жылға қарай – 20 %);
8) республикадағы орыс тілін меңгерген ересек тұрғындардың үлесін (2020 жылға қарай – 93 %);
9) этно-мәдени бірлестіктер жанындағы қазақ және ана тілдерін оқытатын курстармен қамтылған этностардың үлесін (2014 жылға қарай – 60 %, 2017 жылға қарай – 80 %, 2020 жылға қарай – 90 %);
10) республикадағы ағылшын тілін меңгерген тұрғындардың үлесін (2014 жылға қарай – 10 %, 2017 жылға қарай – 22 %, 2020 жылға қарай – 25 %);
11) республикадағы үш тілді (мемлекеттік, орыс және ағылшын) меңгерген тұрғындардың үлесін (2014 жылға қарай – 10 %, 2017 жылға қарай – 17 %, 2020 жылға қарай – 20 %) ұлғайту.»;
«Кіріспе» деген бөлімде:
бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«Тілдерді дамыту мен қолданудың 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама) Қазақстан Республикасы Конституциясының 7 және 93-баптарына; «Қазақстан Республикасындағы тіл туралы» 1997 жылғы 11 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына; Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 1 ақпандағы № 922 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарына; «Мемлекеттік бағдарламалардың тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы № 957 Жарлығына; Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқы Ассамблеясының XV сессиясында берген тапсырмаларын орындау жөніндегі Іс-шаралар жоспарының 3-тармағына; Ел бірлігі доктринасына; Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «100 нақты қадам: баршаға арналған қазіргі заманғы мемлекет» ұлт жоспарына сәйкес әзірленді.»;
алтыншы бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«Ел бірлігі доктринасында мемлекеттік тіл жалпыұлттық және рухани бірліктің басты факторы, негізгі басымдығы ретінде айқындалған. Оны меңгеру әрбір Қазақстан азаматының парызы мен міндеті саналып, жеке өзінің бәсекеге қабілеттілігі мен қоғамдық өмірге араласуының белсенділігін айқындайтын ынталандырушы тетік болуға тиіс.»;
мынадай мазмұндағы жетінші бөлікпен толықтырылсын:
«100 нақты қадам»: баршаға арналған қазіргі заманғы мемлекет» ұлт жоспарындағы негізгі бағыттардың бірі «Мәңгілік ел» жалпыұлттық патриоттық идеясын іске асыру, сондай-ақ қазақстандықтардың бәсекеге қабілеттілігін арттырудың түйінді факторы ретінде үштілді білім беруді дәйекті түрде дамыту болып табылады.»;
сегізінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«Бағдарламада көзделген барлық іс-шаралар жалпыұлттық бірлікті нығайтудың маңызды факторы ретінде мемлекеттік тілді дамытудың басымдығына негізделген және азаматтардың рухани-мәдени және тілдік қажеттіліктерін толық қанағаттандыруға бағытталған. Бағдарламаның барлық іс-шаралары Конституцияның 7-бабына және Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің 2007 жылғы 23 ақпандағы № 3 қаулысына барынша сәйкес түзілген.»;
«Қазіргі ахуалды талдау» деген бөлімде:
бесінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«Бағдарламаны іске асыру қорытындылары Қазақстан Республикасындағы тіл құрылысының келешекпен сабақтас негізін қалады:
1) мемлекеттік тілді оқытудың инфрақұрылымы елеулі түрде кеңейді: қазақ тілінде оқытып, тәрбиелейтін ұйымдар (балабақшалар мен шағын орталықтар) – 5644, мектептер – 3798, мемлекеттік тілді оқыту орталықтары – 89;
2) іс қағаздарын жүргізуді мемлекеттік тілге көшіру процесі белсенділікпен іске асырылып келеді (мемлекеттік органдардағы қазақ тіліндегі құжаттардың үлес салмағы шамамен 88 %-ды құрайды);
3) мемлекеттік тілді оқытудың әдістемелік базасы әзірлену үстінде (көп деңгейлі оқу-әдістемелік кешендер, жалпы таралымы 720 мың дана 10 түрлі сөздік, жалпы таралымы 260 мың дана екі және үштілді 8 салалық сөздік жарық көрді).
2011 – 2014 жылдары:
1) 168 баспа жобасы, оның ішінде 48 оқу-әдістемелік құрал,балаларға арналған 35 кітап, 36 салалық сөздік және танымдық, ғылыми, публицистикалық 49 кітап жарық көрді;
2) бірқатар тележобалар, реалити-шоулар, қазақ тілін оқыту сабақтары, анимациялық фильмдер және т.б. іске асырылды;
3) қазақ тілін оқытуға арналған үлгілік бағдарлама («Қазақ тілі шетел тілі немесе екінші тіл ретінде» оқыту әдістемесі негізінде) әзірленді;
4) IELTS (Ұлыбритания) және TOEFL (Америка Құрама Штаттары) жүйелері бойынша тілді білуді бағалаудың көпдеңгейлі жүйесі негізінде ҚАЗТЕСТ жүйесі әзірленді;
5) қазақ тілін оқыту орталықтарын аккредиттеу жүйесінің әдіснамасы әзірленді;
6) шетелдегі қазақ диаспорасы өкілдеріне ана тілін үйренуде әдістемелік және ұйымдастырушылық қолдауды ұйымдастыру жүйелі түрде жүргізіліп отыр. Шетелде тұратын отандастарды қолдау мақсатында тұрақты түрде Еуропа қазақтарының дәстүрлі кіші құрылтайы мен өнер фестивалі сондай-ақ шетелде тұратын отандастарымыздың мәселелері бойынша әлеуметтанушылық және талдамалық зерттеулер өткізіледі;
7) Қазақстандағы этностардың тілдерін оқыту бойынша көптілділіктің инновациялық әдістемесі әзірленді;
8) мемлекеттік тілді үйрету процесіне жаңа ақпараттық технологияларды енгізу мақсатында интернет-портал (сервистің 20-дан астам түрі) құрылып, жаңартылып тұрады;
9) мемлекеттік тілдің коммуникативтік функциясы нығаюда (мемлекеттік бұқаралық ақпарат құралдарының (бұдан әрі – БАҚ) контентінде электронды БАҚ-та қазақ тілінде хабар тарату көлемі, сондай-ақ баспа БАҚ-тағы мемлекеттік тілдің үлесі 50 %-дан жоғары);
10) шетелде тұратын отандастармен мәдени байланыстарды дамыту және нығайту жөніндегі жұмыстар жоспарлы түрде жүргізілуде;
11) 2013 жылғы 21 қаңтарда «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне ономастика мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы және бірқатар заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілер қабылданды;
12) Қазақстанда тұратын этностардың тілдерін мемлекеттік қолдаудың тиімді жүйесі құрылды.
Алдағы онжылдық кезеңдегі (2011 – 2020 жылдардағы) тіл құрылысының қисыны елімізде бірқатар проблемалы аспектілердің бар болуымен байланысты.»;
сегізінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«Қазақстан қоғамындағы тіл мәдениетінің төмендеуі. Көрсетілген аспектіде терминология, антропонимика және ономастика салаларындағы проблемалар, сөйлеу және жазу мәдениетін жетілдіру, сондай-ақ үйлесімді тілдік орта құру қажеттілігі лингвистикалық кеңістікті одан әрі дамытуда айтарлықтай қиындықтар тудырып отыр.»;
«Бағдарламаның мақсаттары, міндеттері, нысаналы индикаторлары және оны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері» деген бөлімде:
Бағдарламаның басты мақсаты мынадай редакцияда жазылсын:
«Бағдарламаның басты мақсаты – Қазақстанда тұратын барлық этностардың тілдерін сақтай отырып, қазақстандық біртектілік пен бірлікті нығайтудың аса маңызды факторы ретінде мемлекеттік тілдің кең ауқымды қолданысын қамтамасыз ететін үйлесімді тіл саясаты.»;
бағдарламалық мақсаттарда:
1) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«1) мемлекеттік тілді меңгеруді қамтамасыз етудің тиімді тәсілдеріне қол жеткізу;»;
нысаналы индикаторлар мынадай редакцияда жазылсын:
«Нысаналы индикаторлар:
1) мемлекеттік тілді меңгерген ересек тұрғындардың үлесін (2014 жылға қарай – 20 %, 2017 жылға қарай – 85 %, 2020 жылға қарай – 95 %);
2) мемлекеттік тілді В1 деңгейінде меңгерген мектеп түлектерінің үлесін (2017 жылға қарай – 70 %, 2020 жылға қарай – 100 %);
3) мемлекеттік бұқаралық ақпарат құралдарындағы қазақ тіліндегі контенттің үлесін (2014 жылға қарай – 53 %, 2017 жылға қарай – 62 %, 2020 жылға қарай – 72 %);
4) қазақ тілінде әзірленген инновациялық (интерактивті және интенсивті) өнімдердің үлесін (2017 қарай – 5 %, 2020 жылға қарай – 10 %);
5) тұрғындардың ономастикалық комиссиялардың жұмысындағы шешім қабылдау процесін талқылауға қоғамдық қолжетімділік пен ашықтық қағидаттарының сақталуына қанағаттанушылық дәрежесін (2014 жылға қарай – 60 %, 2017 жылға қарай – 75 %, 2020 жылға қарай – 90 %);
6) қазақ тілінің реттелген терминологиялық қорының үлесін (2014 жылға қарай – 20 %, 2017 жылға қарай – 60 %, 2020 жылға қарай – 100 %);
7) тіл мәдениеті нормаларын сақтау бойынша шаралардың үлесін (2017 жылға қарай – 10 %, 2020 жылға қарай – 20 %);
8) республикадағы орыс тілін меңгерген ересек тұрғындардың үлесін (2020 жылға қарай – 93 %);
9) этно-мәдени бірлестіктер жанындағы қазақ және ана тілдерін оқытатын курстармен қамтылған этностардың үлесін (2014 жылға қарай – 60 %, 2017 жылға қарай – 80 %, 2020 жылға қарай – 90 %);
10) республикадағы ағылшын тілін меңгерген тұрғындардың үлесін (2014 жылға қарай – 10 %, 2017 жылға қарай – 22 %, 2020 жылға қарай – 25 %);
11) республикадағы үш тілді (мемлекеттік, орыс және ағылшын) меңгерген тұрғындардың үлесін (2014 жылға қарай – 10 %, 2017 жылға қарай – 17 %, 2020 жылға қарай – 20 %) ұлғайту.»;
нәтижелер көрсеткіштері мынадай редакцияда жазылсын:
«Нәтижелер көрсеткіштері:
1) мемлекеттік білім беру тапсырысы шеңберінде оқытылатын болашақ қазақ тілі пәні оқытушыларының саны (жыл сайын 500 адам);
2) он-лайн режимінде қашықтан қол жеткізу мүмкіндігін пайдалана отырып ұйымдастырылған мемлекеттік тілді оқыту орталықтары оқытушыларының біліктілігін арттыруға бағытталған іс-шаралардың үлесі (2014 жылға қарай – 20 %, 2017 жылға қарай – 50 %, 2020 жылға қарай – 90 %);
3) мемлекеттік тілді оқитындар санының өсуі (2014 жылға қарай – 30 %, 2017 жылға қарай – 70 %, 2020 жылға қарай – 100 %);
4) «Қазтест» тапсырған мемлекеттік қызметшілердің үлесі (2017 жылға қарай – 50 %, 2020 жылға қарай – 100 %);
5) мемлекеттік қызмет көрсететін ұйымдардағы «Қазтест» тапсырған қызметкерлердің үлесі (2017 жылға қарай – 50 %, 2020 жылға қарай – 100 %);
6) мемлекеттік тілді көпшіліктің кеңінен қолданылуына бағытталған мемлекеттік әлеуметтік тапсырыстың үлесі (жыл сайын 10 %);
7) мемлекеттік БАҚ эфиріндегі мемлекеттік тілдегі жаңа телевизиялық жобалар санының өсуі (жыл сайын 10 %);
8) мемлекеттік тілде шығатын баспа БАҚ-ты қолдауға бағытталған мемлекеттік ақпараттық тапсырыстың үлесі (жыл сайын 50 %);
9) көрнекі ақпараттың пайдаланылуын бақылаудың өңірлерді қамту дәрежесі (2014 жылға қарай – 30 %, 2017 жылға қарай – 50 %, 2020 жылға қарай – 100 %);
10) мемлекеттік тілде өткізілген спорттық-бұқаралық, мәдени ойын-сауық және басқа да іс-шаралардың үлесі (2017 жылға қарай – 50 %, 2020 жылға қарай – 100 %);
11) терминологиялық комиссия бекіткен терминдердің үлесі (2014 жылға қарай – 60 %, 2017 жылға қарай – 75 %, 2020 жылға қарай – 100 %);
12) қазақ және ана тілдерін үйрету бойынша әдістемелік көмекпен қамтылған ұлттық-мәдени бірлестіктері бар этностардың үлесі (2014 жылға қарай – 20 %, 2017 жылға қарай – 60 %, 2020 жылға қарай – 100 %);
13) орталықтардың жалпы санына шаққанда ағылшын және басқа да шет тілдерін үйрету бойынша қызмет көрсететін мемлекеттік тіл оқыту орталықтарының үлесі (2014 жылға қарай – 50 %, 2017 жылға қарай – 75 %, 2020 жылға қарай – 100 %).»;
«Бағдарламаның негізгі бағыттары, алға қойылған мақсаттарға қол жеткізу жолдары және тиісті шаралар» деген бөлімде:
мемлекеттік тілді меңгеру – бірінші бағытта:
«Мақсаты» деген жол мынадай редакцияда жазылсын:
«Мақсаты: «Мемлекеттік тіл – жалпыұлттық бірліктің басты факторы»;
нысаналы индикаторлар мынадай редакцияда жазылсын:
«Нысаналы индикаторлар:
1) мемлекеттік тілді меңгерген ересек тұрғындардың үлесі (2014 жылға қарай – 20 %, 2017 жылға қарай – 85 %, 2020 жылға қарай – 95 %);
2) мемлекеттік тілді В1 деңгейінде меңгерген мектеп түлектерінің үлесі (2017 жылға қарай – 70 %, 2020 жылға қарай – 100 %).»;
нәтижелер көрсеткіштері мынадай редакцияда жазылсын:
«Нәтижелер көрсеткіштері:
1) мемлекеттік білім беру тапсырысы шеңберінде оқытылатын болашақ қазақ тілі пәні оқытушыларының саны (жыл сайын 500 адам);
2) он-лайн режимінде қашықтан қол жеткізу мүмкіндігін пайдалана отырып ұйымдастырылған мемлекеттік тілді оқыту орталықтары оқытушыларының біліктілігін арттыруға бағытталған іс-шаралардың үлесі (2014 жылға қарай – 20 %, 2017 жылға қарай – 50 %, 2020 жылға қарай – 90 %);
3) мемлекеттік тілді оқитындар санының өсуі (2014 жылға қарай – 30 %, 2017 жылға қарай – 70 %, 2020 жылға қарай – 100 %);
4) «Қазтест» тапсырған мемлекеттік қызметшілердің үлесі (2017 жылға қарай – 50 %, 2020 жылға қарай – 100 %);
5) мемлекеттік қызмет көрсететін ұйымдардағы «Қазтест» тапсырған қызметкерлердің үлесі (2017 жылға қарай – 50 %, 2020 жылға қарай – 100 %).»;
мемлекеттік тілді көпшіліктің қолдануына қол жеткізу және оның пайдалану аясын кеңейту – екінші бағытта:
нысаналы индикаторлар мынадай редакцияда жазылсын:
«Нысаналы индикаторлар:
1) мемлекеттік бұқаралық ақпарат құралдарындағы қазақ тіліндегі контенттің үлесі (2014 жылға қарай – 53 %, 2017 қарай – 62 %, 2020 жылға қарай – 72 %);
2) қазақ тілінде әзірленген инновациялық (интерактивті және интенсивті) өнімдердің үлесі (2017 жылға қарай – 5 %, 2020 жылға қарай – 10 %);»;
1-тармақтың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Мемлекеттік тілді азаматтық қоғам институттарында және бұқаралық ақпарат құралдарында кеңінен қолдану.»;
үшінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«Нысаналы аудиториялардың негізгі ерекшеліктерін ескере отырып, әртүрлі позитивті бейнелер мен модельдерді әзірлеу негізінде мемлекеттік тілде сөйлеушінің беделді бейнесін қалыптастыру жөніндегі жұмысқа табысқа жеткен, мәртебелі тұлғаларды, оның ішінде мемлекеттік және басқа да тілдерді білетін этнос өкілдерін тарту көзделеді.»;
жетінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«Мемлекеттік тілді отбасы құндылығы ретінде көпшіліктің қолдануына қол жеткізу аталған жүйенің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Қазақ тілінде сөйлейтін, оның ішінде этностар мен шетелдік диаспоралар өкілдерінің танымал отбасыларын PR жұмысына тарту арқылы мемлекеттік тілді отбасындағы қарым-қатынас тілі ретінде көпшіліктің қолдануына қол жеткізу жөнінде ауқымды науқан ұйымдастыру көзделеді.»;
нәтижелер көрсеткіштері мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:
«мемлекеттік тілде өткізілген спорттық-бұқаралық, мәдени ойын-сауық және басқа да іс-шаралардың үлесі (2017 қарай – 50 %, 2020 жылға қарай – 100 %).»;
қазақстандықтардың тіл мәдениетінің деңгейін арттыру – үшінші бағытта:
нысаналы индикаторлар мынадай редакцияда жазылсын:
«Нысаналы индикаторлар:
1) тұрғындардың ономастикалық комиссиялардың жұмысына шешім қабылдау процесін талқылауға ашықтық пен қоғамдық қол жеткізу қағидаттарының сақталу бөлігінде қанағаттанушылық дәрежесі (2014 жылға қарай – 60 %, 2017 жылға қарай – 75 %, 2020 жылға қарай – 90 %);
2) қазақ тілінің реттелген терминологиялық қорының үлесі (2014 жылға қарай – 20 %, 2017 жылға қарай – 60 %, 2020 жылға қарай – 100 %);
3) тіл мәдениеті нормаларын сақтау бойынша іс-шаралардың үлесі (2017 жылға қарай – 10 %, 2020 жылға қарай – 20 %);»;
2-тармақтың алтыншы бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«Үйлесімді тілдік ортаны сақтау қажеттілігі тіл мәдениетін жетілдіру жөніндегі міндеттердің өзегіне айналып отырғанына дау жоқ. Жұртшылықты, мәдениет және өнер қайраткерлерін, БАҚ-ты кеңінен тарта отырып, Мемлекеттік тіл күнін ұйымдастыру және өткізу, түркі жазбаларына арналған іс-шаралар кешенін ұйымдастыру, сондай-ақ тіл мәдениетін насихаттауға бағытталған шараларды өткізу дәстүрін жалғастыру жұмыстары қажетті шаралар қатарына жатады.»;
нәтижелер көрсеткіштері мынадай редакцияда жазылсын:
«Нәтижелер көрсеткіштері:
1) көрнекі ақпараттың пайдаланылуын бақылаудың өңірлерді қамту дәрежесі (2014 жылға қарай – 30 %, 2017 жылға қарай – 50 %, 2020 жылға қарай – 100 %);
2) терминологиялық комиссия бекіткен терминдердің үлесі (2014 жылға қарай – 60 %, 2017 жылға қарай – 75 %, 2020 жылға қарай – 100 %);»;
лингвистикалық капиталды дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасау –төртінші бағытта:
нысаналы индикаторлар мынадай редакцияда жазылсын:
«Нысаналы индикаторлар:
1) республикадағы орыс тілін меңгерген ересек тұрғындардың үлесі (2020 жылға қарай – 93 %);
2) этномәдени бірлестіктер жанындағы қазақ және ана тілдерін оқытатын курстармен қамтылған этностардың үлесі (2014 жылға қарай – 60 %, 2017 жылға қарай – 80 %, 2020 жылға қарай – 90 %);
3) республикадағы ағылшын тілін меңгерген тұрғындардың үлесі (2014 жылға қарай – 10 %, 2017 жылға қарай – 22 %, 2020 жылға қарай – 25 %);
4) республикадағы үш тілді (мемлекеттік, орыс және ағылшын) меңгерген ересек тұрғындардың үлесі (2014 жылға қарай – 10 %, 2017 жылға қарай – 17 %, 2020 жылға қарай – 20 %).»;
мынадай мазмұндағы 4-тармақпен толықтырылсын:
«4. Оқытудың үштілді моделін дамыту.
Осы бағыт шеңберінде үштілді білім беру идеясын танымал етуге бағытталған арнайы іс-шараларды ұйымдастыру жөніндегі жұмыс көзделген.
Конкурстар, онлайн-викториналар, шоу және басқа да шаралар өткізу ұсынылады. Іс-шаралардың мұндай түрінің міндетті шарты – оларды ұйымдастырудың бұқаралық сипаты мен көпдеңгейлі қағидаты іріктеу турлары – аудандар деңгейінде, жартылай финал – облыс орталықтарында, финал – астанада.
Сонымен қатар мектепке дейінгі ұйымдар мен орта білім беру ұйымдарындағы үштілді білім беру және тәрбиелеу қызметіне арналған әдістемелік материалдарды әзірлеу және шығару да көзделген.
Нысаналы топтарда үштілді білім беруді ілгерілету жөніндегі ақпараттық стратегияны іске асыру шеңберінде көрсетілген бағытты кеңінен жария ету көзделген.»;
нәтижелер көрсеткіштері мынадай редакцияда жазылсын:
«Нәтижелер көрсеткіштері:
1) «қазақ және ана тілдерін үйрету бойынша әдістемелік көмекпен қамтылған этно-мәдени бірлестіктері бар этностардың үлесі (2014 жылға қарай – 20 %, 2017 жылға қарай – 60 %, 2020 жылға қарай – 100 %);
2) орталықтардың жалпы санына шаққанда ағылшын және басқа да шет тілдерін үйрету қызметтерін ұсынатын мемлекеттік тілді оқыту орталықтарының үлесі (2014 жылға қарай – 50 %, 2017 жылға қарай – 75 %, 2020 жылға қарай – 100 %).».
2. Қазақстан Республикасының Үкіметі осы Жарлықтан туындайтын шараларды қабылдасын.
3. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президентi Н.Назарбаев