Об утверждении Государственной программы развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2017 – 2021 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 12 июля 2018 года № 423.

      В соответствии с подпунктом 1) статьи 66 Конституции Республики Казахстан Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

      1. Утвердить прилагаемую Государственную программу развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2017 – 2021 годы (далее – Программа).

      2. Центральным, местным исполнительным органам, а также иным организациям (по согласованию) принять меры по реализации Программы.

      3. Ответственным центральным и местным исполнительным органам представлять информацию согласно Плану мероприятий по реализации Программы в соответствии с Системой государственного планирования в Республике Казахстан, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 ноября 2017 года № 790 "Об утверждении Системы государственного планирования в Республике Казахстан".

      4. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан.

      5. Признать утратившим силу постановление Правительства Республики Казахстан от 13 марта 2017 года № 113 "Об утверждении Плана мероприятий по реализации Государственной программы развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2017 – 2021 годы и внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 30 декабря 2015 года № 1136 "Об утверждении перечня правительственных программ и признании утратившими силу некоторых решений Правительства Республики Казахстан" (САПП Республики Казахстан, 2017 г., № 9-10, ст. 58.).

      6. Настоящее постановление вводится в действие со дня его подписания.

      Премьер-Министр
Республики Казахстан
Б. Сагинтаев

  Утверждена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 12 июля 2018 года № 423

Государственная программа
развития агропромышленного комплекса
Республики Казахстан на 2017 – 2021 годы

      Сноска. По всему тексту слова "Акционерного общества "Национальный управляющий холдинг "КазАгро", АО "НУХ "КазАгро" заменены соответственно словами "Акционерного общества "Национальный управляющий холдинг "Байтерек", АО "НУХ "Байтерек" в соответствии с постановлением Правительства РК от 31.12.2020 № 952.

1. Паспорт

      Сноска. Раздел 1 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 05.01.2020 № 1.

Наименование

Государственная программа развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2017 – 2021 годы (далее – Госпрограмма)

Основание для разработки

Подпункт 1) статьи 66 Конституции Республики Казахстан; поручение Главы государства, данное в Послании народу Казахстана от 14 декабря 2012 года "Стратегия "Казахстан-2050": новый политический курс состоявшегося государства" о необходимости внедрения современных инструментов менеджмента и принципов корпоративного управления в государственном секторе;
пункт 28 Системы государственного планирования в Республике Казахстан, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 ноября 2017 года № 790;
поручение Президента Республики Казахстан, данное на расширенном заседании Правительства Республики Казахстан от 9 сентября 2016 года;
Послание Главы государства народу Казахстана от 10 января 2018 года "Новые возможности развития в условиях четвертой промышленной революции".

Ответственный за разработку

Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан

Ответственные за реализацию

1) Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан, Министерство национальной экономики Республики Казахстан, Министерство финансов Республики Казахстан, Министерство индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан, Министерство образования и науки Республики Казахстан, Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан, Министерство внутренних дел Республики Казахстан, Министерство иностранных дел Республики Казахстан, Министерство энергетики Республики Казахстан, Министерство информации и общественного развития Республики Казахстан, Министерство культуры и спорта Республики Казахстан, Министерство здравоохранения Республики Казахстан, Министерство цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан, Министерство торговли и интеграции Республики Казахстан, Министерство экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан, Национальный Банк Республики Казахстан (по согласованию), акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента;
2) В соответствии с проектным подходом Управляющим Советом Госпрограммы будет закреплена персональная ответственность политических должностных лиц Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан и других государственных органов за реализацию инвестиционных программ, смежных с агропромышленным комплексом (далее – АПК) подпрограмм и программ развития АПК в регионах.
Внедрение проектного подхода в управление реализацией Госпрограммы в Министерстве сельского хозяйства РК будет пилотным.

Цель

В целях реализации Послания Главы государства народу Казахстана от 10 января 2018 года "Новые возможности развития в условиях четвертой промышленной революции" увеличение в течение 5 лет производительности труда в АПК и экспорта переработанной сельскохозяйственной продукции как минимум в 2,5 раза по сравнению с 2017 годом.
Повышение конкурентоспособности отрасли АПК путем увеличения производительности труда с 1,2 млн. тенге на 1 занятого в сельском хозяйстве в 2015 году до 3,7 млн. тенге к 2021 году, а также экспорта переработанной продукции с 945,1 млн. долл. США в 2015 году до 2 400 млн. долл. США в 2021 году.

Задачи

1) Обеспечение продовольственной безопасности;
2) Повышение доступности финансирования для субъектов АПК и обеспечение оптимальных режимов налогообложения субъектов АПК;
3) Повышение эффективности использования земельных ресурсов;
4) Повышение эффективности использования водных ресурсов;
5) Обеспечение доступности рынков сбыта и развитие экспорта;
6) Обеспечение развития аграрной науки, трансферта технологий и уровня компетенций субъектов АПК;
7) Повышение уровня технической оснащенности и интенсификации производства в АПК;
8) Повышение качества государственных услуг и обеспечение внедрения цифровых технологий в АПК;
9) Повышение уровня удовлетворенности условиями жизни населения, проживающего в сельской местности.

Сроки реализации

2017 – 2021 годы

Целевые индикаторы

Достижение в 2021 году следующих показателей:
1) индекс производительности труда в сельском хозяйстве к уровню 2015 года (в 2017 году – 112 %, в 2018 году – 118 %, в 2019 году – 196 %, в 2020 году – 228 %, в 2021 году – 267 %);
2) индекс физического объема валовой продукции (услуг) сельского хозяйства к уровню 2015 года (в 2017 году – 108 %, в 2018 году – 113 %, в 2019 году –154,2 %, в 2020 году – 170,5 %, в 2021 году – 190,2 %)
3) индекс физического объема инвестиций в основной капитал в сельском хозяйстве к уровню 2015 года (в 2017 году – 159 %, в 2018 году –185 %, в 2019 году – 304 %, в 2020 году – 395,3 %, в 2021 году – 516 %);
4) индекс физического объема инвестиций в основной капитал в производстве продуктов питания к уровню 2015 года (в 2017 году – 102 %, в 2018 году – 122 %, в 2019 году – 185,2 %, в 2020 году – 204,5 %, в 2021 году – 221,9 %);
5) объем импорта продовольственных товаров (в 2017 году – 2 466 млн. долл. США, в 2018 году – 2 377 млн. долл. США, в 2019 году – 2 288 млн. долл. США, в 2020 году – 2 196 млн. долл. США, в 2021 году – 2 105 млн. долл. США);
6) объем воды в системах повторного и оборотного водоснабжения в промышленности:
повторное (в 2017 году – 0,7 км3, в 2018 году – 0,71 км3, в 2019 году – 0,73 км3, в 2020 году – 0,75 км3, в 2021 году – 0,77 км3);
оборотное (в 2017 году – 7,33 км3, в 2018 году – 7,38 км3, в 2019 году – 7,46 км3, в 2020 году – 7,54 км3, в 2021 году – 7,62 км3);
7) объем экспорта переработанной сельскохозяйственной продукции (в 2017 году –1 081,0 млн. долл. США, в 2018 году – 1 150,0 млн. долл. США, в 2019 году – 1 270,0 млн. долл. США, в 2020 году – 1 650,0 млн. долл. США, в 2021 году – 2 400,0 млн. долл. США);
расход воды на орошение (в 2017 году – 8 608 куб.м/га, в 2018 году – 8 223 куб.м/га, в 2019 году – 7 873 куб.м/га, в 2020 году – 7 548 куб.м/га, в 2021 году – 7 348 куб.м/га).

Источники и объемы финансирования

Общие расходы, предусмотренные в республиканском и местных бюджетах на реализацию Госпрограммы в 2017 – 2021 годах, составят всего 2 947,1 млрд. тенге (РБ – 1 829,5 млрд. тенге*, МБ – 849,9 млрд. тенге*, другие источники – 267,8 млрд. тенге), в том числе:
2017 год:
всего – 372,7 млрд. тенге;
РБ – 232,5 млрд. тенге;
МБ – 140,2 млрд. тенге;
2018 год:
всего – 454,4 млрд. тенге;
РБ – 262 млрд. тенге;
МБ – 150,1 млрд. тенге;
другие источники – 42,3 млрд. тенге;
2019 год:
всего – 507,6 млрд. тенге;
РБ – 290,6 млрд. тенге;
МБ – 156,7 млрд. тенге;
другие источники – 60,2 млрд. тенге;
2020 год:
всего – 745,6 млрд. тенге;
РБ – 468,4 млрд. тенге;
МБ – 200,6 млрд. тенге;
другие источники – 76,5 млрд. тенге;
2021 год:
всего – 866,8 млрд. тенге;
РБ – 576,0 млрд. тенге;
МБ – 202,1 млрд. тенге;
другие источники – 88,6 млрд. тенге;

     

      * суммы будут уточняться в соответствии с государственным бюджетом на соответствующий финансовый год на основании инвестиционных программ, смежных с АПК подпрограмм и программ развития АПК в регионах

      ** выполнение показателей результатов Госпрограммы будет определяться от объемов финансирования на соответствующие финансовые годы

2. Введение

      Сноска. Раздел 2 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 05.01.2020 № 1.

      Агропромышленный комплекс является одним из важных секторов экономики, который через формирование продовольственной безопасности страны участвует в обеспечении национальной безопасности страны.

      АПК Республики Казахстан (далее – РК) имеет перспективы для дальнейшего развития: существуют рынки сбыта, пашни, есть перспективы развития орошаемого земледелия, усиливаются экспортные позиции масличного, мясного секторов, а по зерну и муке Казахстан в кратчайшие сроки вошел в число крупнейших стран-экспортеров в мире.

      Членство Казахстана в Евразийском экономическом союзе (далее – ЕАЭС) и Всемирной торговой организации (далее – ВТО) создает возможности и одновременно предъявляет высокие требования к конкурентоспособности как на внутреннем, так и внешних рынках. В этой связи роль государственного регулирования АПК крайне важна.

      За период независимости были разработаны девять программных документов, на основе которых реализовывалась государственная политика в сфере АПК: Программа социально-экономического развития "Ауыл" на 1991 – 1995 годы и на период до 2000 года, Концептуальная программа развития агропромышленного комплекса на 1993 – 1995 годы и до 2000 года, Программа развития сельскохозяйственного производства на 2000 – 2002 годы, Государственная агропродовольственная программа на 2003 – 2005 годы, Государственная программа развития сельских территорий на 2004 – 2010 годы, Концепция устойчивого развития агропромышленного комплекса на 2006 – 2010 годы, Программа первоочередных мер по реализации Концепции устойчивого развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2006 – 2010 годы, Программа развития агропромышленного комплекса на 2010 – 2014 годы и Программа по развитию агропромышленного комплекса в Республике Казахстан "Агробизнес-2017".

      Настоящая Госпрограмма разработана в соответствии с:

      1) поручением Главы государства, данным в Послании народу Казахстана от 14 декабря 2012 года "Стратегия "Казахстан-2050": новый политический курс состоявшегося государства" о необходимости внедрения современных инструментов менеджмента и принципов корпоративного управления в государственном секторе;

      2) поручением Главы государства, данным на расширенном заседании Правительства РК от 9 сентября 2016 года о необходимости разработки Госпрограммы;

      3) стратегическими целями развития РК, обозначенными в Плане нации "100 конкретных шагов" и Стратегии "Казахстан-2050";

      4) Стратегическим планом развития РК до 2025 года;

      5) Посланием Президента Республики Казахстан Назарбаева Н.А. народу Казахстана от 10 января 2018 года "Новые возможности развития в условиях четвертой промышленной революции".

      Таким образом, данная Госпрограмма направлена на повышение производительности труда в АПК и увеличение экспорта переработанной сельскохозяйственной продукции.

      Госпрограмма разработана на основе интеграции Программы по развитию АПК в РК "Агробизнес-2017" и Государственной программы по управлению водными ресурсами Казахстана.

      Цели, задачи и показатели результатов будут достигаться путем реализации Плана мероприятий по реализации Госпрограммы (приложение 1 к настоящей Госпрограмме).

3. Анализ текущей ситуации

      В сельском хозяйстве создается около 5 % валового внутреннего продукта (далее – ВВП) страны.

      В 2015 году валовый выпуск продукции сельского хозяйства составил 3,3 трлн. тенге, в 2016 году 3,7 трлн. тенге, в 2017 году 4,1 трлн. тенге, что в номинальном выражении больше на 23,1 %, чем в 2015 году.

      Диаграмма 1. Динамика валовой продукции

      сельского хозяйства, млрд. тенге

     


      SWOT-анализ отраслей АПК

Сильные стороны

Слабые стороны

по площади территории Казахстан занимает девятое место в мире;
по площади пахотных земель на душу населения Казахстан занимает второе место в мире;
наличие 1,4 млн. га орошаемых земель;
Казахстан входит в число крупнейших экспортеров по зерну и муке;
растущий спрос на продовольственную продукцию в сопредельных странах (СНГ, Центральная Азия, Китай)
 

низкая доля продукции сельского хозяйства в ВВП страны (4,8 %);
низкая производительность труда на фоне высокой доли занятых (18 % от занятого населения) и многочисленности сельского населения (43 % от всего населения);
низкая доля экспорта;
неразвитость торгово-логистической инфраструктуры и практическое отсутствие электронной торговли;
низкий уровень трансферта технологий;
научные исследования слабо ориентированы на потребности сельхозпроизводства;
практическое отсутствие частного финансирования научных исследований и трансферта технологий;
недостаточный уровень ветеринарной, фитосанитарной и пищевой безопасности;
высокая капиталоемкость;
длительный срок окупаемости;
недостаточное финансирование АПК, в том числе отсутствие "дешевых и длинных" денег;
зависимость от природно-климатических условий;
ограниченность в водных ресурсах и формирование 44 % стока на территории сопредельных государств;
низкий уровень конкурентоспособности и рентабельности субъектов АПК;
в общем объеме производства высокую долю занимает неконкурентоспособная продукция низкого качества, производимая личными подсобными хозяйствами

Возможности

Угрозы

увеличение объемов производства по всем видам сельскохозяйственной продукции;
создание условий для внедрения технологий и привлечения инвестиций, в том числе масштабная цифровизация АПК;
расширение географии поставок и объемов экспорта по перспективным отраслям;
высокий потенциал производства и экспорта органической продукции;
увеличение площади орошаемых земель и повышение их эффективности;
создание условий для превращения аграрной науки в драйвер повышения производительности труда и конкурентоспособности отраслей АПК;
глубокая переработка яйца и получение жидких и порошковых продуктов

нестабильность погодных условий, неблагоприятные изменения природно-климатических условий, дефицит объемов водных ресурсов;
распространение заболеваний животных и растений, загрязнение природной среды;
рост конкуренции на международных рынках по отдельным видам продукции в связи со вступлением в ВТО, ЕАЭС;
риск неэффективного государственного регулирования отрасли
 

3.1. Продовольственная безопасность

      Сноска. Подраздел 3.1 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 05.01.2020 № 1.

      Продовольственная безопасность РК является одним из главных условий обеспечения национальной безопасности страны и формирования сильного государства, его успешного долгосрочного развития и экономического роста.

      Необходимость продовольственной безопасности для обеспечения национальной безопасности на законодательном уровне закреплена в Законе РК от 6 января 2012 года "О национальной безопасности Республики Казахстан".

      В Послании Президента РК – Лидера Нации Назарбаева Н.А. народу Казахстана "Стратегия "Казахстан-2050": Новый политический курс состоявшегося государства" от 14 декабря 2012 года угроза глобальной продовольственной безопасности определена в числе десяти глобальных вызовов XXI века для РК.

      На заседании Совета Безопасности РК 16 апреля 2013 года Президент отметил, что обеспечение продовольственной безопасности является одной из важнейших стратегических задач государства.

      Особую актуальность вопрос продовольственной безопасности приобретает в условиях развития процессов глобализации – вступления Казахстана в ЕЭАС и ВТО.

      В соответствии с Законом РК от 8 июля 2005 года "О государственном регулировании развития агропромышленного комплекса и сельских территорий" критериями обеспечения продовольственной безопасности являются:

      1) физическая доступность продовольственных товаров;

      2) экономическая доступность продовольственных товаров;

      3) гарантия безопасности пищевой продукции.

Физическая доступность продовольственных товаров

      Физическая доступность продовольственных товаров - наличие продовольственных товаров на всей территории республики в каждый момент времени и в объемах, достаточных для удовлетворения потребностей населения.

      Растениеводство. Объем валовой продукции растениеводства в 2015 году составил 1,8 трлн. тенге, что в реальном выражении ниже уровня 2011 года на 5,8 %. Доля отрасли в структуре всего валового выпуска продукции сельского хозяйства составила 55,2 %.

      В 2016 году данный показатель составил 2,0 трлн. тенге, что в реальном выражении выше уровня 2015 года на 12,2 %. Доля отрасли в структуре всего валового выпуска продукции сельского хозяйства составила 55,3 %.

      Аналогичный показатель в 2017 году составил 2,3 трлн. тенге, что в реальном выражении выше уровня 2016 года на 11,2 %. Доля отрасли в структуре всего валового выпуска продукции сельского хозяйства составила 55,4 %.

      Посевная площадь сельскохозяйственных культур за последние 5 лет составляла порядка 21 млн. га и изменялась незначительно, основные изменения были отмечены в ее структуре. Значительная доля посевов была отведена пшенице, но благодаря политике диверсификации растениеводства, направленной на уход от монокультуры и расширению площадей других культур, с 2011 года посевы пшеницы сократились с 13,8 млн. га до 12,0 млн. га в 2017 году (приложение 2 к настоящей Госпрограмме).

      За указанные годы возросли площади ячменя на 534,7 тыс. га или на 34,7 %, овса – на 69,6 тыс. га (46,6 %), кукурузы (маис) – на 38,9 тыс. га (39,1 %), масличных – на 664,5 тыс. га (36,6 %), кормовых – на 831,5 тыс. га (на 31,7 %), овощебахчевых культур – на 42,1 тыс. га (21,4).

      Диаграмма 2. Динамика посевных площадей за 2013-2017 годы,

      млн. га

     


      За 2011 – 2017 годы посевная площадь зерновых культур сократилась с 16,2 до 15,4 млн. га. За последние 5 лет (2013 – 2017 годы) среднегодовой сбор зерна составил 19,1 млн. тонн, что на 7,8 % больше аналогичного показателя за 2008 – 2012 годы. При этом средняя урожайность зерновых культур составила 12,6 ц/га (больше на 12,3 %) (приложение 3 к настоящей Госпрограмме).

      Посевная площадь масличных культур в 2017 году составила порядка 2,5 млн. га или 9,8 % от общей посевной площади. В сравнении с 2011 годом удельный вес подсолнечника в общей площади масличных уменьшился на 16,3 процентных пунктов, при этом доля рапса увеличилась на 1,7 процентных пунктов, льна – на 17,1 процентных пунктов, сои – на 1,3 процентных пунктов (приложение 4 к настоящей Госпрограмме).

      В 2017 году площадь кормовых культур составила около 3,5 млн. га, что на 31,7 % больше уровня 2011 года. Доля посевных площадей кормовых культур к общей посевной площади составила 15,8 % против 12,4 % в 2011 году.

      За указанный период площади многолетних трав возросли на 18,9 %, однолетних трав – в 2,2 раза. Однако, валовой сбор кормовых культур недостаточен для обеспечения потребности животноводства (приложение 5 к настоящей Госпрограмме).

      За период с 2011 по 2017 годы увеличилась посевная площадь овощных культур на 12,5 %, при этом производство увеличилось на 31,7 %. Доля импорта во внутреннем потреблении в 2017 году составила 7,5 % (приложение 6 к настоящей Госпрограмме).

      Диаграмма 3. Структура посевных площадей и валового сбора

      масличных культур в среднем за 2011 – 2017 годы

     


      Площадь сооружений закрытого грунта в 2017 году составила 1150,1 га, валовой сбор тепличных овощей – 175,4 тыс. тонн, что на 147,6 тыс. тонн или в 6,3 раза больше, чем в 2011 году. Обеспеченность населения в тепличных овощах в период межсезонья составляет 39,6 %.

      В 2017 году посевная площадь картофеля составила 183,5 тыс. га, валовой сбор – 3551,1,0 тыс. тонн. При этом валовой сбор картофеля по сравнению с 2011 годом возрос на 15,4 % (приложение 7 к настоящей Госпрограмме). При этом картофель, производимый крупными сельхозтоваропроизводителями (далее – СХТП), полностью идет на рынки городов, семена и экспорт.

      В 2017 году площади плодово-ягодных культур и виноградников составили 59,8 тыс. га, валовой сбор – 334,6 тыс. тонн, что больше уровня 2011 года на 9,5 % и 43,4 %, соответственно. Указанный объем позволяет обеспечить потребность населения республики на 19,4 %, дефицит покрывается за счет импортной продукции (приложение 8 к настоящей Госпрограмме).

      В 2017 году посевная площадь сахарной свеклы составила 19,2 тыс. га, что на 8,6 % меньше уровня 2011 года. За последние 5 лет (2013 – 2017 годы) среднегодовой объем производства сахарной свеклы составил 214,2 тыс. тонн, что на 51,1 тыс. тонн или 31,3 % больше по сравнению с показателем за 2008-2012 годы. По причине недостаточности объемов производства сахарной свеклы в республику ежегодно в среднем импортируется тростниковый сахар-сырец объемом 255 тыс. тонн (приложение 9 к настоящей Госпрограмме).

      Производство хлопка-сырца сосредоточено в Туркестанской области. В рамках принятых мер по диверсификации за период с 2011 по 2017 годы снижение посевных площадей хлопчатника составило 26,0 тыс. га или 16,2 %, валовой сбор хлопка-сырца уменьшился на 5,6 тыс. тонн или 1,7 % при среднегодовой урожайности 26,9 ц/га (приложение 10 к настоящей Госпрограмме).

      В структуре производственных затрат растениеводческой продукции до 70 % занимают затраты, прямо влияющие на урожайность (семена, горюче-смазочные материалы, удобрения, средства защиты растений и амортизация основных средств).

      В 2016 году производственные затраты СХТП на 1 га посевной площади зерновых культур (пшеница, ячмень, овес) составляют в среднем 31657 – 36834 тенге на гектар, кукурузы на зерно – 114488 тенге, масличных – от 26487 тенге (рапс) до 40159 тенге (подсолнечник), сахарной свеклы – 215407 тенге.

      В республике производство и реализацию семян сельскохозяйственных культур осуществляют 325 аттестованных производителя семян, при этом подавляющее большинство (66 %) занимается производством семян зерновых культур, по масличным культурам аттестовано 69 субъектов, кормовым травам – 56, кукурузе – 13, сахарной свекле – 2. В этой связи, производимые в республике объемы семян указанных культур не покрывают потребность в них и наблюдается значительная доля импорта семян.

      Диаграмма 4. Доля посевов, засеянных семенами

      различных репродукций, %

     


      Площадь внесения органических удобрений в 2015 году составила порядка 69 тыс. га, что ниже уровня 2011 года на 29,1 %, в 2017 году составила порядка 117 тыс. га, что выше уровня 2015 года на 70 %. Ежегодная потребность республики в органических удобрениях при площади пашни 21 – 22 млн. га составляет порядка 100 – 110 млн. тонн при научно-обоснованной норме внесения 5 тонн/га.

      Диаграмма 5. Динамика применения удобрений

     


      В среднем за 2013 – 2017 годы ежегодно вносилось порядка 121,0 тыс. тонн минеральных удобрений в действующем веществе. Ежегодная потребность сельского хозяйства в минеральных удобрениях составляет 1,0 млн. тонн в действующем веществе или порядка 2,5 млн. тонн в физическом весе. При этом на долю азотных удобрений приходится 48 %, на долю фосфорных – 51 %, на долю калийных удобрений – 1 % (приложение 11 к настоящей Госпрограмме).

      Животноводство. Объем валовой продукции животноводства в 2015 году составил 1,5 трлн. тенге, что в реальном выражении выше уровня 2011 года на 3,8 %, в 2016 году 1,6 трл.тенге, что в реальном выражении по сравнению с предыдущим периодом на 102,8 %, в 2017 году – 1,8 трл.тенге, что в реальном выражении по сравнению с предыдущим периодом на 103,9 %.

      Доля отрасли в структуре валового выпуска продукции сельского хозяйства составила 44,4 %.

      По состоянию на 1 января 2016 года численность поголовья крупного рогатого скота по сравнению с 2011 годом увеличилась на 8,4 %, лошадей на 28,8 %, овец на 1,6 %, птицы на 8,4 %, на 1 января 2017 года численность поголовья крупного рогатого скота увеличилась на 18,6 %, лошадей на 40,6 %, овец на 0,5 %, птицы на 12,3 %, на 1 января 2018 года численность поголовья крупного рогатого скота увеличилась на 12,5 %, лошадей на 50,3 %, овец на 1,3 %, птицы на 21,4 %.

      В производстве животноводческой продукции за 2015 год на долю личных подсобных хозяйств (далее – ЛПХ) приходится по мясу 62 %, по молоку – 80 %, по яйцу – 26 % от общего объема производства, за 2016 год по мясу 59,7 %, по молоку – 77,2 %, по яйцу – 26,5 % от общего объема производства, за 2017 год по мясу 56,3 %, по молоку – 74,6 %, по яйцу – 24,0 % от общего объема производства.

      В 2015 году забой в хозяйствах или реализация на убой всех видов скота и птицы в убойном весе по всем категориям хозяйств составила 931,0 тыс. тонн, что на 11,1 % больше, чем в 2011 году, в 2016 году 960,7 тыс.тонн или на 14,6 %, в 2017 году – 1017,6 тыс.тонн и соответственно на 21,4 %.

      Диаграмма 6. Численность поголовья животных, млн. голов

     


      В структуре потребления по итогам 2015 года доля импорта говядины составила – 3,7 %, свинины – 3,9 %, конины – 3 %, баранины – 0,01 %, по итогам 2016 года доля импорта говядины составила – 2,2 %, свинины – 1,5 %, конины – 0,9 %, баранины – 0,1 %, по итогам 2017 года соответственно говядины 3,4 %, свинины – 2,5 %, что говорит о высоком экспортном потенциале данных видов продукции. Несмотря на рост производства мяса птицы, степень импортозависимости по данной продукции остается высокой (53,5 %).

      Производство молока всех видов в 2015 году составило 5182,4 тыс. тонн, в 2016 году составило 5341,6 тыс. тонн, в 2017 году – 5503,4 тыс.тонн. В структуре потребления продуктов переработки молока доля импорта составляет от 8,0 до 12,5 %.

      Внутреннее производство яиц практически полностью покрывает потребность внутреннего рынка. Экспорт товарного яйца в 2015 году составил около 2 %, в 2016 году – 3,2 %, в 2017 году – 6,8 % от общего объема производства (приложение 12 к настоящей Госпрограмме).

      В структуре производственных затрат животноводческой продукции 65 – 70 % затрат занимают корма. Себестоимость производства на промышленной основе говядины – 870-930 тг. за кг, молока за литр– 70 – 75 тг, мяса птицы за кг – 430 – 450 тг., яйца (за штуку) – 15 – 15,5 тг, баранины за кг – 690 – 720 тг, свинины за кг – 610-620 тг., конины за кг – 550 тг.

      В течение последних пяти лет средняя продуктивность сельскохозяйственных животных у отечественных СХТП повысилась, но остается ниже уровня развитых стран. К примеру, средний удой молока в стране в 2015 году составил 2200 кг на дойную корову, тогда как в Канаде этот показатель выше, чем в 4 раза, в 2016 году – 2324 кг, в 2017 году – 2337 кг (приложение 13 к настоящей Госпрограмме).

      В настоящее время на одну условную голову производится 14 центнеров кормовых единиц, что в 2 раза ниже зоотехнической нормы. Производство комбикормов за 2015 год составило 1,2 млн. тонн при совокупной мощности предприятий – 2,5 млн. тонн.

      Доля племенного поголовья всех видов сельскохозяйственных животных и птицы значительно увеличилась и по итогам 2015 года составила: крупнорогатого скота – 10,6 %, овец – 15,1 %, свиней – 19,9 %, лошадей – 7,9 %, верблюдов – 13,1 % и птицы – 17,1 %, по итогам 2016 года составила: крупно рогатого скота – 11 %, овец – 14,7 %, свиней – 18,7 %, лошадей – 7,8 %, верблюдов – 12,7 % и птицы – 18,5 % (приложение 14 к настоящей Госпрограмме).

      Аквакультура. На сегодня в Казахстане основные рыбные ресурсы вылавливаются в естественных водоемах, при этом слабо развита аквакультура. Так, объем выращивания рыбы в 2015 году составил 0,7 тыс. тонн, в 2016 году – 1,8 тыс. тонн, в 2017 году – 2,7 тыс. тонн, а улов рыбы и других водных животных в 2015 году - 41,5 тыс. тонн, в 2016 году - 44,0 тыс. тонн, в 2017 году – 40,7 тыс. тонн.

      Выращивание рыбы осуществляют более 120 рыбоводных хозяйств, из них: 80 озерно-товарных рыбоводных хозяйства (далее – ОТРХ), 19 прудовых, 15 индустриальных рыбоводных хозяйств с установками замкнутого водообеспечения (далее – УЗВ), 3 бассейновых и 4 садковых рыбоводных хозяйств.

      Внутренний рынок свежей, охлажденной и замороженной рыбы оценивается на уровне 70 тыс. тонн. Доля импорта во внутреннем потреблении составляет 75 %.

      Мощности предприятий по переработке рыбы составляют 87 тыс. тонн в год, загруженность на протяжении 2015 – 2017 годов не превышает 43 %.

      Размещение рыбоперерабатывающих мощностей привязано к крупным промысловым водоемам. Основной объем выпуска приходится на Атыраускую и Кызылординскую области.

      В 2015 году объем производства рыбы свежей, охлажденной или мороженной составил 24,7 тыс. тонн, рыбы приготовленной или консервированной – 9,4 тыс. тонн.. По итогам 2017 года объем производства рыбы свежей, охлажденной или мороженной составил 26,4 тыс. тонн, что на 2,8 % меньше по сравнению с 2016 годом (27,2 тыс. тонн). В 2017 году объем производства рыбы приготовленной или консервированной составил 11,7 тыс. тонн, в 2016 году – 7,5 тыс. тонн

      В 2015 году экспорт свежей, охлажденной или мороженной рыбы составил 24,9 тыс. тонн на сумму 52,6 млн долларов США, в 2016 году – 23,2 тыс. тонн на сумму 49,5 млн. долларов США , в 2017 году – 20,2 тыс. тонн на сумму 50,8 млн. долларов США. Импорт рыбы и рыбопродуктов составил 52,2 тыс. тонн на сумму 61,5 млн долларов США, в 2016 году – 48,9 тыс. тонн на сумму 60,7 млн. долларов США, в 2017 г. – 45,4 тыс. тонн на сумму 70,9 млн. долларов США. (приложение 15 к настоящей Госпрограмме).

      Среднегодовые темпы роста объемов производства продовольственных товаров в целом не успевают за темпами роста потребления и доходов населения, в результате чего свободная ниша на рынке восполняется за счет импорта, и его доля во внутреннем потреблении остается весьма существенной.

      Валовый выпуск производства продуктов питания в 2015 году составил 1,1 трлн. тенге, что в реальном выражении выше уровня 2011 года на 12,5 %. В 2017 году составил 1 478,4 млрд. тенге, что на 4,1 % больше по сравнению с 2016 годом (1 448,4 млрд. тенге).

      Предприятиями отрасли в 2017 году произведено 6,5 % республиканского объема промышленного производства и 16 % – обрабатывающей промышленности.

      В натуральном выражении в 2017 году по сравнению с 2016 годом производство мясных и мясорастительных консервов увеличилось на 11,2 % (с 7450 тонн до 8 288 тонн), консервированной рыбы на 55 % (с 7 556 до 11 709 тонн), обработанного молока на 2 % (с 472,4 до 481,8 тыс. тонн), сливочного масла на 7,9 % (с 15 600 до 16 840 тонн), твердого сыра на 19 % (с 3 568 до 4 256 тонн), муки на 3,7 % (с 3 974,1 до 4 121,7 тыс. тонн), макаронных изделий на 7,2 % (с 152,4 до 163,4 тыс. тонн), крупы на 22,6 % (с 57,5 до 70,5 тыс. тонн), растительного масла на 15,1 % (с 312,3 до 359,6 тыс. тонн), риса переработанного на 6,7 % (с 173,9 до 185,7 тыс. тонн), сахара из сахарной свеклы на 32,4 %, кукурузного крахмала – 29 % (с 9,6 до 12,4 тыс. тонн), патоки крахмальной на 14,7 % (с 55,2 до 63,3 тыс. тонн), соков фруктовых и овощных – 5,8 % (с 141,9 до 150,1 млн. литров.), овощей консервированных – 15,7 % (с 19 до 22 тыс. тонн), картофеля переработанного – 8,1 % (с 627 до 678 тонн), шоколада на 10 % (с 106,0 до 116,9 тыс. тонн), безалкогольных напитков на 5,7 % (с 1 126,1 до 1 190,9 млн. литров).

      По данным 2017 года основную долю в структуре производства пищевых продуктов занимают зерноперерабатывающая отрасль (20 %), молочная (16,2 %), мясоперерабатывающая (14 %), хлебобулочная (13,5 %), масложировая (8,7 %), плодоовощная (7,1 %) и прочие отрасли (20,5 %).

      Диаграмма 7. Производство продуктов переработки

      сельскохозяйственной продукции в денежном выражении в 2015 году, млн. тенге

     


      Объем внешнеторгового товарооборота по продуктам переработки сельскохозяйственного сырья и пищевой промышленности страны в 2015 году составил 3,2 млрд. долл. США, что на 15,8 % меньше объема 2011 года (3,8 млрд. долл. США), в 2017 году 3,435 млрд. долл. США, что на 9,57 % меньше объема в 2011 году.

      Объем экспорта по продуктам переработки сельскохозяйственного сырья и пищевой промышленности в 2017 году увеличился на 12,04 % по сравнению с 2011 годом (с 0,964 до 1,081 млрд. долл. США).

      Объем импорта в 2015 году по сравнению с 2011 годом уменьшился на 21, 1 % и составил 2, 2 млрд. долл. США, в 2017 году по сравнению с 2011 годом уменьшился на 16,9 % и составил 2,3 млрд долл. США.

      Высокая доля импорта сохраняется по наиболее высокотехнологичным производствам. В среднем за пять лет по продуктам переработки животноводческой продукции наибольшая доля импорта приходится на сыры и творог (46 %), колбасные изделия (41 %), мясные и мясорастительные консервы (42 %) и сливочное масло (36,4 %). По продуктам переработки растениеводческой продукции наибольшая доля импорта отмечается по сахару (42 %), а с учетом завоза тростникового сахара-сырца импорт достигает 97 %. При этом производственные мощности сахарных заводов загружены на 37,1 %. В 2017 году доля импорта по сахару составила 38,9 %, загруженность мощностей по производству сахара – 54,1 %.

      Импорт плодоовощных консервов в 2015 году составил 98,7 тыс. тонн или 84 % от внутреннего потребления, при загруженности предприятий по переработке плодов и овощей на уровне 27 %. В 2017 году импорт плодоовощных консервов составил 93,3 тыс. тонн или 80,3 % от внутреннего потребления, при этом загрузка производственных мощностей составила 22,5 %. Доля импорта во внутреннем потреблении масложировой продукции достигает 30-40 %. При этом, мощности масложировых предприятий загружены на 45-50 %. Проблема нехватки качественного сырья для загрузки производственных мощностей остро стоит для всей перерабатывающей отрасли в целом. Производство крупы и муки полностью обеспечивает внутреннее потребление (приложение 16 к настоящей Госпрограмме).

      Диаграмма 8. Экспорт, импорт и сальдо продукции АПК,

      млрд. долларов США

     

В 2017 году производство продуктов переработки картофеля составило 0,678 тыс. тонн, доля импорта во внутреннем потреблении на уровне прошлых лет (97,9 %). Загруженность мощностей по переработке картофеля составила 36,6 %.

      Диаграмма 9. Производство и реализация продуктов переработки

      в 2015 году, в %

     


      Проведенный анализ показывает, что на внутреннем рынке продуктов питания в значительной степени присутствует импорт, причем и по тем видам продовольственных товаров, которые традиционно производились на отечественных предприятиях, - масло сливочное и растительное, сыры и творог, колбасные изделия и сахар, плодоовощные и мясные консервы. При этом отмечаются низкая доля переработки, производимой в стране сельскохозяйственной продукции и недозагруженность производственных мощностей перерабатывающих предприятий.

      Более низкую конкурентоспособность отечественной продукции перед импортной продукцией можно поделить на два блока.

      Первый блок – это проблемы производственного характера. В частности: относительно низкая продуктивность производства; неудовлетворительное качество производимого сырья, как правило, не пригодного к промышленной переработке; сезонность производства и неравномерное поступление на перерабатывающие предприятия сырья в течение года, ввиду большой концентрации производства в личных подсобных хозяйствах, в которых невозможно экономически-эффективное интенсивное производство и внедрение новых технологий; высокий уровень износа активной части основных промышленно-производственных фондов пищевой и перерабатывающей промышленности. Все это в конечном счете ведет к увеличению себестоимости готовой продукции и ее неконкурентоспособности на рынке.

      Также следует отметить, что большая часть импорта приходится на продукцию, произведенную в России и Беларусской Республике, где существуют более благоприятные природно-климатические условия и ввиду наличия определенных обязательств в условиях функционирования ЕАЭС отсутствует возможность применения мер внешнеторгового регулирования.

      Кроме того, существующая статистика по торговле между странами ЕАЭС зачастую некорректно отражает фактический товарооборот, что затрудняет отражение реальной картины и принятие правильных решений.

      Второй блок – это все вопросы, связанные со сбытом продукции.

      Анализ показывает, что основной причиной высокой доли импорта во внутреннем потреблении является наличие на рынке фальсифицированной дешевой продукции и, как следствие, неконкуретноспособность отечественных производителей, отсутствие приоритетности при реализации готовой продукции отечественных СХТП.

      Имеющаяся сырьевая база не обеспечивает равномерные поставки качественного сырья в течение года из-за неразвитости торгово-логистической системы, практически отсутствуют объекты по предпродажной подготовке товара (мойка, фасовка, сушка, калибровка и транспортировка и т.д). В целом недостаточный уровень интеграции в систему сбыта сдерживает развитие отечественного производства. Кроме того, общее состояние недостаточного развития инфраструктуры снижает привлекательность жизни на селе и препятствует развитию АПК.

      Также отсутствуют условия для системного сбыта отечественной продукции. Имеется практически не используемый потенциал по реализации продовольственных товаров для нужд национальных и государственных компаний, государственных учреждений, армии и других структур.

      Проблемы, препятствующие обеспечению устойчивой физической доступности продовольствия в Казахстане.

      В соответствии с международными подходами одним из важнейших критериев физической доступности продовольствия является доступность питьевой воды. По состоянию на 1 января 2016 года не в полной мере решена проблема доступа к питьевой воде в сельской местности. Согласно информации местных исполнительных органов (далее – МИО) обеспечены доступом к централизованному водоснабжению 3461 сельский населенный пункт, с общей численностью населения 6,2 миллиона человек или 51,5 % от всего сельского населения Казахстана. Привозной водой пользуется 61 населенный пункт, имеют децентрализованную систему водоснабжения 3 099 населенных пунктов. Доступ к централизованному водоснабжению в городах составляет 87 %.

      Одним из сдерживающих факторов обеспечения питьевой водой сельского населения является раздробленность функций между государственными органами.

      Так, в соответствии с Водным кодексом РК компетенция по водоснабжению и водоотведению в пределах сельских населенных пунктах относится к Министерству по инвестициям и развитию РК (далее – МИР), а за пределами населенных пунктов – к Министерству сельского хозяйства РК. Несогласованность действий между двумя уполномоченными органами в свою очередь приводит к затягиванию сроков обеспечения сельского населения питьевой водой и неэффективному использованию бюджетных средств.

      В этой связи необходимо проработать вопрос по возложению компетенции по водоснабжению и водоотведению в сельских населенных пунктах на один центральный государственный орган.

      Это обеспечит комплексный подход по единовременному строительству и реконструкции систем водоснабжения как внутри, так и за пределами сельских населенных пунктов и гарантированное качественное содержание и эксплуатацию построенных объектов питьевого водоснабжения.

      Доставка продовольствия в отдаленные районы Казахстана осложнена ухудшением состояния автомобильных дорог. По данным АО "КазДор НИИ" в 2012 году 68 % автомобильных дорог требовали капитального ремонта и реконструкции, в удовлетворительном состоянии находились 11 % дорог, в неудовлетворительном состоянии – 21 % дорог. По данным МИР общая протяженность автомобильных дорог Казахстана на 1 января 2015 года составила 96 421 километр, что обеспечивает плотность автомобильных дорог на уровне 3,54 километра на 100 квадратных километра территории страны.

      В отдельных регионах недостаточно развита складская инфраструктура по хранению плодоовощной продукции и пищевых продуктов. Дефицит мощностей хранения плодоовощной и пищевой продукции, исходя из принципа хранения в местах потребления, наблюдается в Атырауской, Актюбинской, Восточно-Казахстанской, Западно-Казахстанской, Мангистауской, Карагандинской, Костанайской, Северо-Казахстанской, областях, а также в городах Астана и Алматы. Общий дефицит мощностей хранения оценивается в размере порядка 300 тысяч тонн для хранения плодовоовощной продукции и 350 тысяч тонн для хранения пищевой продукции с принудительным охлаждением.

      Недостаточный уровень развития торгово-логистических центров (далее – ТЛЦ), торговых сетей современного формата, оптово-распределительных и логистических центров.

      Не соблюдаются самые минимальные нормативы обеспеченности населения торговой площадью, утвержденные приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 28 февраля 2015 года № 160.

      Как результат, в Казахстане отсутствует координация и оптимизация движения потоков продовольственных товаров с целью максимального использования эффекта экономии на издержках, связанных с процессом товародвижения, не налажен учет логистических издержек на всех этапах товародвижения, отсутствует консолидация поставок нескольких поставщиков в процессе одной транспортировки с целью минимизации транспортных расходов, информационная система управления потоками. В итоге присутствует большое число посредников и торговая наценка между производителем и торговой сетью на продовольственные товары составляет порядка 50 %. Также сохраняется волатильность цен на продовольственные товары. К примеру, индекс цен на плодоовощную продукцию в течение года может варьироваться до 300 %.

      Кроме того, в Казахстане практически не развит рынок факторинга, в результате снижается эффективность финансово-хозяйственной деятельности поставщиков и производителей сельхозпродукции.

      На сегодняшний день темпы обновления основных производственных фондов в пищевой и перерабатывающей промышленности недостаточны, чтобы в полной мере обеспечивать внутренний рынок отечественной продукцией на основе импортозамещения. При этом использование среднегодовой мощности перерабатывающих предприятий остается на невысоком уровне.

      К примеру, в 2017 году использование мощностей предприятий по производству растительного масла составило 45 %, по производству сахара – 50 %, по муке – 49 %, по мясу – 53,5 % и по молоку – 61 %.

      Дозагрузка их является проблематичной, так как обусловлена в первую очередь высоким моральным и физическим износом активной части основных фондов.

      По данным перерабатывающих предприятий в 2017 году износ активной части основных промышленно-производственных фондов по сахарной промышленности достиг до 60 %, рыбной промышленности – 40 %, по производству растительного масла – 35 %, молочной промышленности – 35 % и мукомольной промышленности – 50 %.

      Экономическая доступность продовольственных товаров

      Экономическая доступность продовольственных товаров - возможность приобретения населением продовольственных товаров в соответствии с физиологическими нормами потребления при существующих структуре потребления продовольственных товаров, системе цен, уровне доходов, социальных пособий и льгот.

      Проблемы, препятствующие обеспечению устойчивой экономической доступности продовольствия в Казахстане.

      Экономическая доступность продовольствия в Казахстане ниже, чем в развитых странах и странах ЕАЭС. Часть доходов населения Казахстана, направляемая на приобретение продовольствия, существенно выше аналогичных показателей развитых стран. Например, для Казахстана данный показатель для 10 % наименее обеспеченных слоев населения составляет 52,3 %, для России – 44,8 %, Беларусии – 49,1 %, 25 стран Европейского союза – 25-30 %, США – 22 %.

      Действующие в настоящее время минимальные нормы потребления не отражают реальной действительности. К примеру, по данным Комитета по статистике Министерства национальной экономики РК (далее – КС) годовое фактическое потребление мяса и мясопродуктов на душу населения на 68,7 % превышает утвержденные минимальные нормы потребления, по фруктам – на 53,4 %, по овощам – на 7,7 %, по чаю черному – на 325,4 %.

      В результате, расчет продовольственной корзины и всех последующих выплат из бюджета формируется на искаженных входных данных, в связи с чем возникают проблемы с созданием адекватного платежеспособного спроса на внутреннем рынке. К примеру, по данным КС по состоянию на 1 января 2015 года величина продовольственной корзины составила 11 441 тенге в месяц (данные в среднем за 2014 год), что в 3,9 раза меньше фактических расходов на эти же нужды одного среднестатистического жителя в месяц.

      Кроме того, следует отметить, что черта бедности определяется как месячный доход в размере 40 % от стоимости потребительской корзины. Доля стоимости продовольственной корзины в стоимости потребительской корзины составляет 60 %. Таким образом, гарантированные государством доходы населения, проживающего за чертой бедности, не покрывают продовольственную корзину и не обеспечивают минимальных физиологических требований в пище для сохранения здоровья.

      Также существует низкая эффективность мер государственного регулирования цен на социально значимые продукты питания. Не отработан механизм применения государственной политики по пороговым и предельным значениям розничных цен. Так, в рыночных условиях невозможно осуществлять сдерживание роста цен на какие-либо виды продовольственных товаров и физически охватить существующие в Казахстане торговые точки не реально.

Гарантия безопасности пищевой продукции

      На сегодняшний день нерешенным остается ряд вопросов по обеспечению безопасности пищевой продукции.

      Не в достаточной мере развита на всех уровнях (макро- и микроуровне) система анализа рисков и критических контрольных точек цепи от производства до потребления пищевой продукции, необходимая для эффективного управления рисками.

      Подтверждение соответствия пищевой продукции требованиям ЕАЭС в виде декларирования соответствия, то есть подтверждения соответствия требованиям на основе собственных доказательств производителя, а также низкий уровень ответственности за нарушение данных требований дает возможность производителям производить продукцию, не соответствующую требованиям технических регламентов.

      В целом отмечается низкий процент предприятий пищевой промышленности, внедривших признанную международным сообществом систему ХАССП.

      Действующая система не в должной мере позволяет осуществлять контроль за достоверностью проведения процедур по подтверждению (оценке) соответствия. Кроме того низкий уровень ответственности за нарушение данных требований дает возможность производить продукцию, не соответствующую требованиям технических регламентов, в том числе фальсифицированную продукцию.

      Не в полной мере осуществляется прослеживаемость пищевой продукции (отсутствует единая информационная база передвижения продукции от производства до реализации).

      Не на должном уровне обеспечивается межсекторальное взаимодействие уполномоченных органов в области ветеринарии, фитосанитарии, технического регулирования и санитарно-эпидемиологического благополучия, таможенных органов по обмену информацией о выявлении несоответствующей продукции, для принятия мер оперативного реагирования.

      Отсутствует механизм изъятия из торговой сети и утилизации выявленной несоответствующей продукции.

      Требуется постоянная работа по модернизации лабораторной сети и обеспечению методиками исследований пищевой продукции с повышением квалификации соответствующих специалистов.

      Недостаточное техническое оснащение пунктов пропуска на таможенных постах снижает эффективность контроля над ввозом сельскохозяйственной продукции. Отсутствие демаркации по всей Государственной границе республики, особенно в приграничных местах со странами Центральной Азии, вмешательство человеческого фактора также является одной из причин завоза контрабандного груза.

      Также, в связи с более тесной интеграцией в рамках создания ЕАЭС необходимо усиление мер по обеспечению национальной пищевой безопасности.

      В целом стратегическое видение обеспечения продовольственной безопасности в РК – это обеспечение защищенности экономики Казахстана до 2030 года, в том числе АПК, при которой государство способно обеспечить физическую и экономическую доступность всему населению качественных и безопасных продовольственных товаров, достаточных для удовлетворения физиологических норм потребления и демографического роста.

Обзор мировой практики по обеспечению продовольственной безопасности

      Международные подходы (принятые Продовольственной и сельскохозяйственной организацией Организации Объединенных Наций (далее – ФАО), см. The State of Food Insecurity in the World, FAO 2012, а также Доктриной продовольственной безопасности Российской Федерации от 1 февраля 2010 года, Римской декларацией по продовольственной безопасности от 13 ноября 1996 года) для определения уровня продовольственной безопасности по каждому элементу из ее элементов формулируют следующие основные требования.

      Продовольственная независимость. Среди стран, обладающих природными ресурсами, для расширенного воспроизводства АПК распространена методика определения уровня продовольственной независимости, как способности самостоятельно обеспечить не менее 80 % потребляемого продовольствия. В случае специализации страны на производстве отдельных видов продовольствия, экспорт данного вида продовольствия должен позволять получать положительное сальдо внешнеторгового баланса по продовольствию.

      Учитывая большое разнообразие стран и экономик в мире, ФАО измеряет уровень продовольственной независимости отдельных стран их экономической способностью обеспечить приобретение продовольствия. Данный показатель измеряется долей импорта продовольствия в валовом объеме экспорта товаров и услуг из страны.

      Физическая доступность продовольствия – определяется обеспечением возможности доступа населения страны к продовольствию в ассортименте и количестве, позволяющем удовлетворить физиологические потребности в питательной пище для ведения здорового образа жизни.

      Основными индикаторами ФАО для измерения физической доступности продовольствия являются: плотность дорог (с покрытием), определяющая возможности доставки продовольствия на всей территории страны и доля населения, имеющего доступ к источникам питьевой воды на расстоянии не далее 1 километра.

      Экономическая доступность продовольствия – определяется достаточностью доходов населения для приобретения необходимого количества продовольствия, исходя из сложившихся предпочтений, без снижения уровня потребления иных благ.

      В качестве наиболее объективного показателя экономической доступности продовольствия для населения отдельной страны, ФАО рассматривает долю расходов на приобретение продовольственных товаров в структуре расходов наименее обеспеченных слоев населения.

      Пищевая безопасность. Международное сообщество решает вопросы пищевой безопасности как в рамках ФАО, так и в компетенциях Всемирной организации здравоохранения (далее – ВОЗ). Основные подходы к построению системы пищевой безопасности изложены в "Пекинской Декларации по безопасности пищевых продуктов", заключенной по результатам международной конференции, проведенной по инициативе ФАО и ВОЗ в 2004 году.

      Рекомендуемые для стран элементы системы пищевой безопасности, согласно Пекинской Декларации:

      1) наличие компетентных органов по безопасности пищевых продуктов в качестве независимых и заслуживающих доверия органов общественного здравоохранения в рамках всеобъемлющей законодательной системы, охватывающей всю цепь от производства до потребления;

      2) наличие транспарентных нормативно-правовых документов, основанных на анализе рисков и критических контрольных точек всей цепочки от производства до потребления пищевых продуктов;

      3) обеспечение адекватного и эффективного соблюдения законодательства по пищевой безопасности;

      4) наличие программы мониторинга пищевых продуктов и рациона питания, взаимосвязанной с системами эпидемиологического надзора за болезнями человека и мясного и молочного скота, обеспечивающей получение оперативной и достоверной информации о распространенности и возникновении болезней пищевого происхождения и факторов риска в системе обеспечения пищевыми продуктами;

      5) наличие процедур и систем отслеживания и изъятия некачественных пищевых продуктов.

      Производство и потребление различных продуктов сельскохозяйственного производства и переработки сельскохозяйственной продукции в Казахстане в соответствии с этими критериями различаются, поэтому необходим дифференцированный подход к каждому продукту в зависимости от ситуации по каждому элементу продовольственной безопасности.

      Кроме того, необходимо предоставление качественной и доступной информации для СХТП о проводимых реформах, изменении систем кредитования и субсидирования, предоставлении новых механизмов государственной поддержки, рынков экспортного сбыта и потенциальных, перспективных направлениях ведения хозяйств. Все это подразумевает создание полномасштабного разъяснительного и имиджевого контента с охватом всех ресурсов информационного сопровождения, в том числе телеканалы, печатные СМИ, интернет-ресурсы и социальные сети, в рамках реализации программы развития АПК.

3.2. Доступность финансирования для субъектов АПК и

налогообложение субъектов АПК

      В настоящее время существуют следующие виды финансовых мер поддержки: субсидирование, лизинг, страхование, льготное кредитование и налогообложение.

      В 2015 году государственная поддержка включала 65 видов субсидий. При этом доля товарно-специфических субсидий составляла 47,3 %, финансовых инструментов – 20,4 %.

      Проведенный анализ эффективности субсидий показал, что товарно-специфические субсидии (на единицу площади, на единицу продукции) прямо не стимулируют СХТП повышать свою эффективность.

      В настоящее время в рамках ВТО доминируют тенденции по отказу от прямых мер государственной поддержки сельского хозяйства. Все большее значение в ВТО и на мировых аграрно-продовольственных рынках приобретают страны Кернской группы (Австралия, Аргентина, Новая Зеландия, Канада и др.), которые имеют минимальный уровень прямых субсидий в сельском хозяйстве и развивают отрасль за счет роста конкурентоспособности и эффективности производства. Опыт стран Кернской группы, не использующих прямую поддержку сельскохозяйственного производства, показывает более высокий рост совокупной производительности факторов производства в период после отмены субсидий.

      Применительно к Казахстану это свидетельствует о том, что каждая страна разрабатывает свою систему поддержки сельскохозяйственного производства, главное, чтобы эта поддержка стимулировала производителей повышать продуктивность земли и животных, стимулировала экспорт.

      Диаграмма 10. Динамика субсидирования растениеводства, млрд. тенге

     


      Инструменты субсидирования в растениеводстве направлены на погектарное субсидирование сельскохозяйственных приоритетных культур и садов. Вместе с тем, анализ показал низкую эффективность этого вида субсидирования: во-первых, он не стимулирует СХТП к повышению уровня агротехнологий, урожайности и качества производимой продукции; во-вторых, зачастую решения по гектарной субсидии принимаются членами межведомственной комиссии (далее – МВК) без фактической проверки наличия посевов; в-третьих, СХТП завышают объемы выполненных работ (размеры площади посевов).

      Кроме того, в растениеводстве субсидируются стоимость минеральных удобрений, гербицидов, биоагентов (энтомофагов) и биопрепаратов, семян, затрат на экспертизу качества хлопка-сырца и хлопка-волокна, а также закуп сахарной свеклы для производства белого сахара (приложение 17 к настоящей Госпрограмме).

      Диаграмма 11. Динамика субсидирования отраслей животноводства, млрд. тенге

     


      Инструменты субсидирования в животноводстве направлены на удешевление стоимости приобретенных племенных животных, затрат на ведение селекционно-племенной работы, искусственное осеменение сельскохозяйственных животных, удешевление стоимости производства продукции животноводства (приложение 18 к настоящей Госпрограмме).

      Объем государственной поддержки животноводства в 2015 году увеличился по сравнению с 2011 годом в 3 раза, в 2016 году, соответственно, в 3,8 раза, в 2017 году в 3 раза. Мерами государственной поддержки охвачены все направления животноводства.

      Инструменты субсидирования аквакультуры направлены на удешевление стоимости продукции аквакультуры (рыбоводства).

      С 2014 года в целях повышения доступности товаров, работ и услуг в рамках реализации инвестиционных проектов в приоритетных направлениях (секторах) АПК путем снижения капиталоемкости и повышения окупаемости вложенных инвестиций реализуется программа субсидирования по возмещению части расходов, понесенных субъектом АПК, при инвестиционных вложениях.

      Инструмент инвестиционного субсидирования направлен на частичную компенсацию (от 20 % до 80 %) инвестиционных затрат на строительно-монтажные работы, технику и оборудование по 19 направлениям (48 паспортов). Всего с начала реализации (2014 – 2017 годы) данной меры государственной поддержки были просубсидированы 12 726 субъектов АПК на общую сумму субсидий – 120,8 млрд. тенге, сумма привлеченных инвестиций составила 482,4 млрд. тенге.

      Основной объем бюджетных средств более 49,9 млрд. тенге или 41 % пришелся на субсидирование приобретения сельскохозяйственной техники. Субсидированием охвачена техника, приобретенная в 2014 – 2017 гг.

      Порядка 30 % или 35,9 млрд. тенге направлены на субсидирование инвестиционных проектов в сфере животноводства.

      На поддержку проектов в сфере растениеводства направлено 19,7 млрд. тенге или 16 %, в сфере переработки – 13,5 млрд. тенге или 11 % соответственно.

      Остальные 1,8 млрд. тенге (2 %) были направлены на субсидирование сельскохозяйственных кооперативов.

      По инструменту субсидирования ставок вознаграждения по кредитам субъектов АПК, лизингу сельскохозяйственной техники и животных, технологического оборудования удешевляется процентная ставка по кредитным/лизинговым договорам: для пополнения оборотных средств, приобретения основных средств и др. в национальной валюте – на 7 %, в иностранной валюте – на 5 %; для приобретения сельскохозяйственной техники и оборудования в отрасли животноводства и кормопроизводства, снижение ставки вознаграждения в национальной валюте – на 10 % годовых и в иностранной валюте – на 7 %.

      За 2014 – 2017 годы субсидирование процентной ставки осуществлялось по обязательствам 13 553 субъекта АПК на общую сумму основного долга 407,0 млрд. тенге, в том числе по приобретенным субъектами АПК 14 800 единицам сельскохозяйственной техники.

      По видам деятельности основная доля участников приходится на растениеводческую отрасль 48,8 %, переработку животноводческой и растениеводческой продукции 29,8 %, животноводство 7,8 % и прочие виды деятельности 13,4 %.

      В целях снижения кредитной нагрузки субъектов АПК и рисков их банкротства с 2013 года реализуются меры финансового оздоровления обязательств субъектов АПК. Условиями финансового оздоровления предусматриваются продление сроков кредитования до 9 лет, снижение ставки вознаграждения до 14 %, из которых 7 % субсидируется из государственного бюджета, а также списание финансовыми институтами штрафов и пени.

      За 2013 – 2015 годы при реализации финансового оздоровления субъектов АПК одобрены заявки 404 субъектов АПК на общую сумму задолженности 520 млрд. тенге. С 2016 года прием новых заявок для участия в программе финансового оздоровления не осуществляется.

      На субсидирование процентной ставки в рамках финансового оздоровления субъектов АПК в 2013 – 2014 годы было выделено 7,2 млрд. тенге. В 2015 году – 18,9 млрд. тенге, в том числе 5,8 млрд. тенге средства Национального фонда РК, которые были полностью освоены. На 2016 год в республиканском бюджете (далее – РБ) предусмотрены средства в размере 24,7 млрд. тенге. Ежегодно для субсидирования ставок вознаграждения требуется порядка 20 млрд. тенге, что составит 164,3 млрд. тенге до 2024 года.

      Диаграмма 12. Динамика общеотраслевых субсидий в 2013 – 2016 годы,

      млн. тенге

     


      По видам деятельности основная доля суммы оздоравливаемой задолженности приходится на растениеводческую отрасль 73 %, животноводство 2 %, переработку сельскохозяйственной продукции 3 % и прочие виды деятельности 22 %.

      От общей суммы одобренной к оздоровлению задолженности 72 % или 376,4 млрд. тенге приходятся на займы крупных агрохолдингов.

      В рамках субсидирования страхования и гарантирования займов субъектов АПК субсидируется тарифная ставка страховой компании или гаранта. В 2015 году под страховое обеспечение прокредитованы 3 СХТП, общая сумма привлеченного кредита составила 7,9 млрд. тенге.

      Субсидирование суммы налога на добавленную стоимость (далее – НДС) заготовительным организациям начато в 2016 году с целью удешевления продукции заготовительных организации в размере исчисленного НДС. Выплаты произведены на сумму 140 млн. тенге 15 заготовительным организациям. В 2017 году 28 заготовительных организаций получили 474,2 млн. тенге бюджетных субсидий.

      По данным Национального Банка РК, объем выданных кредитов в сельском хозяйстве сокращается. Доля кредитов в сфере АПК в 2017 году составила 4 %, что в два раза ниже показателя 2013 года.

      В 2017 году сумма кредитов, выданных субъектам АПК, составила 664 млрд. тенге, что на 23 % меньше, чем в 2013 году.

      Диаграмма 13. Сумма выданных кредитов АПК, млрд. тенге


      По состоянию на 1 января 2017 года совокупный кредитный портфель банков второго уровня (далее – БВУ) и акционерного общества "Национальный управляющий холдинг "Байтерек" (далее – АО "НУХ "Байтерек") в сельском хозяйстве составил 1 317 млрд. тенге, из них 53 % приходятся на БВУ и 47 % на группу компаний АО "НУХ "Байтерек".

      Сумма просроченной задолженности субъектов АПК перед БВУ по состоянию на декабрь 2017 года составляет 88,6 млрд. тенге, что на 10 % меньше по сравнению с аналогичной датой 2013 года.

      БВУ преимущественно кредитуют крупные устойчивые хозяйства для пополнения оборотных средств на обеспечение краткосрочного производственного процесса. При этом доля сельского хозяйства в структуре банковского кредитования неуклонно сокращается. Так, если в 2012 году она составляла 6,2 %, в 2017 году – 1,6 %.

      На рынке кредитования сельского хозяйства доминируют финансовые институты АО "НУХ "Байтерек", предоставляющие услуги кредитования и лизинга по ставкам вознаграждения значительно ниже рыночных. В результате, долгосрочные инвестиции в сельское хозяйство стали в основном зависеть от государственного финансирования.

      За 2011 – 2017 годы через финансовые организации, входящие в состав АО "НУХ "Байтерек", из средств республиканского бюджета было выделено 652 млрд. тенге, из них 438 млрд. тенге в виде краткосрочных бюджетных кредитов, 214 млрд. тенге направлены на пополнение уставных капиталов компаний.

      АО "НУХ "Байтерек" ориентировано на инвестиционную поддержку малого и среднего бизнеса. Через АО "КазАгроФинанс" ежегодно приобретается более 60 % техники в стране. Участие БВУ и других частных финансовых организаций в финансировании малого и среднего бизнеса (далее – МСБ) в аграрном секторе незначительно.

      В настоящее время для развития агробизнеса субъекты АПК не имеют доступа к финансированию из-за дорогих и краткосрочных кредитных ресурсов и отсутствия высоколиквидного залогового обеспечения.

      Кредитные товарищества (далее – КТ) охватывают 93 % территории республики, то есть расположены практически во всех районах, предоставляют дешевые кредитные ресурсы, обеспечивают занятость населения и являются самым доступным финансовым институтом для сельского населения.

      Ввиду нехватки у субъектов АПК ликвидного залогового обеспечения и слабой представленности финансовых организаций в сельской местности, в настоящее время КТ являются действенным инструментом по обеспечению сельского населения доступными финансовыми ресурсами.

      Изучение опыта развития кредитной кооперации в таких странах, как Германия, Ирландия, Польша, Вьетнам, Россия, Литва, показывает, что в основе самой системы лежит кредитно-сберегательный принцип кредитной кооперации, позволяющий принимать сбережения от участников, при этом в ряде стран эти сбережения гарантированы также государством; системы регулируются со стороны государства (центральными/национальными банками стран), либо через саморегулируемые организации (СРО); имеется возможность консолидации средств системы путем передачи функций по управлению ликвидностью кредитным институтам второго уровня/апексной организации/ассоциации. Как результат высокого развития этих систем – охват и расширение доступа к финансовым услугам населения.

      Анализ международного опыта показывает, что дальнейшее развитие системы кредитной кооперации связано с совершенствованием существующих и введением новых механизмов, способствующих повышению ее финансовой устойчивости и привлекательности, как для потенциальных участников системы, так и для инвесторов.

      Действующая система страхования состоит из обязательного и добровольного страхования.

      Правовой основой обязательного страхования является Закон РК "Об обязательном страховании в растениеводстве" (далее – Закон), который обязывает страховать зерновые, масличные культуры, сахарную свеклу и хлопок.

      Диаграмма 14. Динамика роста количества страховых компаний и обществ взаимного страхования (ОВС)

     


      В настоящее время на данном рынке работают только две страховые компании, количество обществ взаимного страхования (далее – ОВС) на сегодня неизвестно, официально за компенсацией страховых выплат обращалось 14 ОВС. Значительная часть посевов только формально страхуются ОВС.

      За время действия Закона (2006 – 2015 годы) (Закон введен в действие с 1 апреля 2004 года) было застраховано в среднем 5,4 млн. га посевной площади в год, из них 558 тыс. га подвергались неблагоприятным природным явлениям (10 %) (приложение 19 к настоящей Госпрограмме).

      Несмотря на обязательную форму страхования, закон не способствовал популяризации страхования – доля застрахованных посевов ежегодно снижается и в настоящее время составляет чуть более 50 %.

      Диаграмма 15. Динамика застрахованных посевов, тыс. га

     


      Неактуальность установленных в 2004 году страховых тарифов, а также установленных в 2009 году размеров нормативов затрат привела к тому, что страхование стало формальным – СХТП оплачивая страховую премию в размере порядка 100 тенге за 1 гектар, при наступлении страхового случая получает страховую выплату в размере 3 500 тенге, тогда как его минимальные производственные затраты на сегодняшний день составляют порядка 15 000 тенге.

      Таким образом, действующая система страхования не решает основную задачу по защите имущественных интересов страхователя, связанных с компенсацией его убытков при наступлении страхового случая.

      Добровольное страхование в сельском хозяйстве применяется во вмененной форме при предоставлении в лизинг техники и сельскохозяйственных животных. Вмененная форма применяется к лицензированным хлебоприемным предприятиям.

      Гарантирование обязательств субъектов АПК перед финансовыми институтами осуществляется преимущественно социально-предпринимательскими корпорациями (далее – СПК) и БВУ.

      БВУ и СПК за выпуск гарантий взимается комиссия в среднем от 1 % до 7 % от суммы гарантии.

      Акционерное общество "Национальная компания "Продовольственная контрактная корпорация" (далее – АО "НК "Продкорпорация") под гарантию СПК за 2011 – 2016 годы было профинансировано 9 063 СХТП на общую сумму 85,8 млрд. тенге.

      В сфере финансовых мер государственной поддержки имеются следующие проблемы:

      1) низкая степень доступности кредитов и субсидий для большинства СХТП;

      2) отсутствие привязки субсидирования к конечному результату и специализации регионов;

      3) отсутствие должного интереса страховых компаний и гарантов к механизму субсидирования страхования и гарантирования займов субъектов АПК из-за высоких кредитных рисков отрасли;

      4) несовершенство механизма субсидирования суммы НДС заготовительным организациям: субсидии выплачиваются по итогам года; субсидии учитываются в составе совокупного годового дохода, что снижает долю от реализации сельскохозяйственной продукции, являющейся основным условием выплаты субсидии;

      5) низкий уровень конкуренции на рынке финансовых услуг ввиду слабой представленности частных финансовых организаций в сельской местности;

      6) отсутствие целевых долгосрочных займов на финансирование АПК в рамках программ сотрудничества Правительства РК и международных финансовых организаций;

      7) высокие природно-климатические, эпизоотические, фитосанитарные, карантинные, экономические риски отрасли;

      8) отсутствие источников долгосрочного фондирования у частных финансовых организаций;

      9) действующие тарифы по страхованию зерновых культур согласно Закону и нормативам затрат, установленные, соответственно, в 2004 и 2009 годах, не обеспечивают СХТП полноценной суммой возмещения понесенных убытков;

      10) законодательство не позволяет страховым компаниям требовать соблюдения агротехнологий и не предусматривает возможности отказа в страховании при явном несоответствии клиента страховым требованиям;

      11) неразвитость инструментов гарантирования обязательств субъектов АПК;

      12) на сегодняшний день субъекты АПК, бизнес которых не является крупным по своему определению, не имеют возможности без гарантии получить достаточное финансирование в финансовых организациях, так как одной из главных проблем в вопросе доступности финансирования для АПК, в том числе и для начинающих предпринимателей является отсутствие или недостаточное залоговое обеспечение;

      13) деятельность ОВС в отличие от деятельности страховых компаний не контролируется государственными регулирующими органами;

      14) несовершенство законодательства позволяет ОВС выступать и в роли страховщика, и в роли страхователя, что искажает суть страхования;

      15) ограниченный выбор финансовых инструментов не позволяет СХТП находить новые источники финансирования;

      16) проблемы кредитной кооперации. В настоящее время из-за несовершенства законодательства, регулирующего деятельность кредитных товариществ, в системе кредитной кооперации в РК имеются следующие основные проблемы, не позволяющие выйти на новый уровень развития:

      зависимость от одного источника фондирования вследствие отсутствия возможности принимать сбережения от участников;

      слабое институциональное развитие кредитных товариществ;

      отсутствие системы регулирования;

      отсутствие интеграции между КТ;

      не закреплены основные принципы кредитной кооперации.

Налогообложение субъектов АПК

      По состоянию на 1 января 2016 года законодательством для субъектов АПК до 2018 года были предусмотрены специальные налоговые режимы:

      1) для крестьянских или фермерских хозяйств – единый земельный налог (далее – ЕЗН). По данным налоговых органов за 2014 год количество субъектов-плательщиков ЕЗН составило 125,4 тысяч единиц, занятых в крестьянских (фермерских) хозяйствах (далее – К(Ф)Х) – 476,2 тыс. человек, уплачено в бюджет 4,1 млрд. тенге;

      2) для производителей сельскохозяйственной продукции, продукции аквакультуры и сельскохозяйственных кооперативов. По данным налоговых органов за 2014 год количество субъектов, использующих данный режим, составило -1,9 тысяч, занято 117,4 тыс. человек, уплачено в бюджет 12,1 млрд. тенге налогов и иных платежей.

      В структуре налогов наибольшую долю занимает НДС (в среднем за 5 лет – 53,5 %).

      Несмотря на ее значительную долю в общей структуре поступлений от сельского хозяйства, в структуре поступлений в целом по всем отраслям экономики НДС составляет всего 1,6 % (приложение 20 к настоящей Госпрограмме).

      По НДС предусмотрена льгота – уменьшение исчисленной суммы НДС на 70 %. Общее количество субъектов, пользующихся данной льготой – 1147, сумма льготы составляет 5899 млн. тенге:

      1) по организациям, осуществляющим переработку сельскохозяйственного сырья – 3117 млн. тенге;

      2) по производителям сельскохозяйственной продукции, продукции аквакультуры и сельскохозяйственным кооперативам – 2782 млн. тенге.

      Удельный вес налогов в сумме затрат составляет в сельском хозяйстве 6 %.

      За 2015 год рентабельность отрасли в связи с убыточностью составила минус 11 %.

      В настоящее время в Казахстане действуют 5 режимов льготного налогообложения субъектов АПК и предусмотрены отдельные налоговые льготы для аграрного сектора. Вместе с тем, для стимулирования эффективного использования имеющегося потенциала возникают вопросы налогообложения.

3.3. Эффективность использования земельных ресурсов

      Общая площадь сельскохозяйственных угодий Казахстана составляет 177,8 млн. га, в том числе пастбища – 146,9 млн. га, пашня и залежь – 26,7 млн. га, сенокосы – 4,2 млн. га (приложение 21 к настоящей Госпрограмме).

      Контроль за использованием сельскохозяйственных земель осуществляется уполномоченными органами по контролю за использованием и охраной земель – земельными инспекциями МИО.

      По итогам инвентаризации 2012 – 2014 годов было выявлено 7,4 млн. га неиспользуемых земель, в том числе пашен – 0,9 млн. га, залежей – 1,2 млн. га, сенокосов – 0,08 млн. га, пастбищ – 5,2 млн. га, многолетних насаждений – 0,01 млн. га.

      Из неиспользуемых 7,4 млн. га земель начато освоение прежними землепользователями 3,36 млн. га, расторгнуты договоры аренды по 3,0 млн. га, из которых вовлечено в сельхозоборот 1,7 млн. га (приложение 22 к настоящей Госпрограмме).

      Во всех регионах республики отмечаются устойчивая тенденция к ухудшению качества земель, снижение содержания гумуса, питательных веществ, видового состава растительности и ее продуктивности, что снижает потенциал сельскохозяйственного производства (приложение 23 к настоящей Госпрограмме).

      Не в полной мере проводятся мероприятия по повышению плодородия пахотных угодий и обводнению пастбищ.

      По итогам 2017 года почвы с низким содержанием гумуса (менее 4 %) в структуре пашни на богаре составляли 20,4 млн. га или 75,6 % от площади обследованной пашни, со средним содержанием гумуса (4 – 6 %) – 6,3 млн. га или 23,4 %, высоким (более 6 %) – 0,27 млн. га или 1,0 %. В условиях орошаемого земледелия низкообеспеченными являются 1,29 млн. га или 98,1 % от площади обследованной пашни, среднеобеспеченными – 0,026 млн. га или 1,9 %. Почвы с высоким содержанием гумуса в структуре орошаемой пашни занимают 0,11 тыс. га или 0,01 % от площади обследованной пашни.

      Почвы с низким содержанием легкогидролизуемого азота занимали площадь 14,1 млн. га или 52,5 % от площади обследованной пашни богары, со средним – 6,2 млн. га или 22,9 %, с высоким – площадь 6,6 млн. га или 24,6 %. В условиях орошаемого земледелия низкообеспеченными являются 1,29 млн. га или 97,7 % от обследованной площади пашни, среднеобеспеченными – 0,02 млн. га или 1,5 % и высокообеспеченными – 0,01 млн. га или 0,8 %.

      На низкообеспеченные подвижным фосфором почвы в структуре богары приходилось 13,2 млн. га или 49,1 %, на среднеобеспеченные – 10,4 млн. га или 38,7 % и на высокообеспеченные – 3,3 млн. га или 12,2 %. В условиях орошаемого земледелия почвы с низким содержанием подвижного фосфора занимали площадь 388,2 тыс. га или 29,5 %, со средним – 663,2 тыс. га или 50,4 % и с высоким – 265,4 тыс. га или 20,2 % от обследованной площади пашни.

      По подвижному калию пахотные угодья в условиях богарного земледелия обеспечены следующим образом: низкообеспечены – 0,2 млн. га или 0,8 %, среднеобеспечены 1,01 млн. га или 4,3 % и высокообеспечены – 22,5 млн. га или 94,9 % от обследованных пахотных угодий. В условиях орошаемого земледелия почвы с низким содержанием подвижного калия занимают площадь 0,13 млн. га или 9,6 %, средним – 0,35 млн. га или 26,7 % и высоким – 0,84 млн. га или 63,8 %.

      Кроме того, сельскохозяйственная деятельность сопровождается значительными эмиссиями парниковых газов в атмосферу от животноводства, в основном, выбросами метана в процессе энтеральной ферментации животных, метана и углекислого газа при хранении и использовании навоза, углекислого газа на пастбищах от экскрементов выпасаемых животных, от растениеводства выбросами углекислого газа и азотистых соединений, связанных с внесением в почву минеральных и органических удобрений, поступлением в почву биологических остатков урожая, высвобождением азота от минерализации органического вещества в почве, выбросами метана от производства риса.

      К примеру, на пашне, остающейся постоянно в севообороте, запасы почвенного углерода в горизонте почвы 0-30 см на 2015 год уменьшились в среднем на 17 % к 1990 году, в связи с чем увеличение масштабов сельскохозяйственного производства без модернизации технологий и соответствующего управления будет сопровождаться усилением потоков углекислого газа и закиси азота из почвы пахотных и пастбищных земель.

      Доброкачественными материалами почвенных и геоботанических обследований, отражающих качественное состояние сельскохозяйственных угодий, обеспечено всего 27,8 млн. га, что составляет 14,8 % (в 2017году – 32,3 млн. га, 17,4 %) от общей потребности.

      Вместе с тем, информация о качественном состоянии земель сельскохозяйственного назначения является основой для их рационального и эффективного использования.

      Кроме того, качество сельскохозяйственных угодий напрямую влияет на их кадастровую (оценочную) стоимость, которая определяется на основании базовых ставок плату за землю с применением поправочных коэффициентов. Ввиду отсутствия доброкачественных материалов почвенных и геоботанических обследований коэффициенты применяются по материалам, изготовленным до 1990 года.

      Результаты вышеуказанных обследований наряду с другими видами изысканий, землеустроительных и земельно-кадастровых работ обеспечивают формирование сведений государственного земельного кадастра (далее – ГЗК) РК.

      Ведение ГЗК осуществляется некоммерческим акционерным обществом (далее – НАО) "Государственная корпорация "Правительство для граждан" Министерства информации и коммуникаций РК. Финансирование и организация работ по ведению ГЗК осуществляются Комитетом по управлению земельными ресурсами МСХ.

      Для получения достоверной информации о качестве сельскохозяйственных угодий необходимо проведение крупномасштабных почвенных и геоботанических обследований и бонитировки почв на площади не менее 66 млн. га.

      Почвенные и геоботанические карты по итогам проведенных изысканий хранятся на бумажных носителях, что существенно затрудняет их использование для оказания услуг по представлению соответствующей информации населению и заинтересованным государственным органам.

      В этой связи существует необходимость перевода имеющихся и изготовления новых материалов почвенных и геоботанических изысканий в электронный формат для возможности внесения изменений в течение всего периода их эксплуатации, проведения анализов, отслеживания динамики изменений параметров почвенного и растительного покрова с формированием необходимых справок, таблиц, диаграмм и так далее.

      Вместе с тем, ежегодный объем финансирования из республиканского бюджета на проведение вышеуказанных мероприятий не удовлетворяет существующую потребность в получении актуальной информации о качественном состоянии сельскохозяйственных угодий и требует увеличения.

      Мировой опыт показывает (США, Канада, Аргентина, Италия, Польша и так далее), что для эффективного управления земельными ресурсами необходимо создать базу данных, содержащую информацию в виде сельскохозяйственных карт, карт полей, планы пастбищеоборотов и так далее.

      Электронная карта создается на основе научно-обоснованных исследований, изысканий земель для получения информации о сельскохозяйственных угодьях (пашнях орошаемых, богарных; залежах; сенокосах и пастбищах, в том числе коренного улучшения, лиманного орошения, балл бонитета, содержание гумуса, минеральных веществ и так далее). Данная карта позволяет повысить эффективность использования сельскохозяйственных земель.

      При проведении торгов (конкурсов, аукционов) бумажным способом имеются проблемы, порождающие бюрократию и коррупционные риски при получении земельных участков. В связи с чем, к завершению Государственной программы "Цифровой Казахстан" к 2021 году планируется полный переход к проведению торгов (конкурсов, аукционов) по продаже земельных участков или права аренды земельных участков в электронном формате.

      В сфере земельных отношений имеются следующие проблемы:

      1) малый объем доброкачественных материалов по почвенному и геоботаническому обследованию сельскохозяйственных угодий, бонитировке почв;

      2) отсутствие актуальных данных для определения кадастровой стоимости земель сельскохозяйственного назначения;

      3) низкий уровень освоения отгонных пастбищ в виду их недостаточной обводненности;

      4) выбросы углекислого газа от сельского хозяйства;

      5) необходимость перераспределения неиспользуемых пастбищ эффективным пользователям;

      6) вовлечение изъятых сельскохозяйственных земель в оборот;

      7) отсутствие системного мониторинга за рациональным использованием земель, состоянием почв и ее плодородием;

      8) эффективное использование земель;

      9) недостаточный уровень внедрения элементов точного земледелия.

3.4 Водное хозяйство

      Основной объем водных ресурсов в Казахстане обеспечивают поверхностные воды в среднегодовом объеме 100,5 км3. Из них 56 % формируются локально, а остальные 44 % за счет стока трансграничных рек из Китая, Узбекистана, России и Кыргызстана (приложение 24 к настоящей Госпрограмме).

      Дополнительными источниками пресной воды являются подземные воды, утвержденные к эксплуатации запасы которых составляют 15,6 км3 (из них в настоящее время добывается 1,05 км3 в год), опресненные морские воды и прочие источники.

      Ресурсы речного стока полностью использовать для нужд отраслей экономики не представляется возможным. В частности, суммарный объем обязательных попусков воды для удовлетворения экологических санитарных требований и потребностей рыбного хозяйства по рекам Сырдарья, Жайык, Иле, Тобыл, Ертис, Есиль, Тургай, Шу составляет около 30,1 км³ в год. Транспортно-энергетические попуски рек Ертис и Есиль составляют 9,6 км³.

      Потери речного стока на испарение и фильтрацию в водохранилищах и руслах рек оцениваются в 13,5 км³, весенний половодный сток равнинных рек составляет порядка 4,5 км³, который также теряется и рассеивается.

      Таким образом, при указанных необходимых затратах воды в объеме 57,9 км³, располагаемый объем водных ресурсов возможных для использования в экономике республики, в средний по водности год, не превышает 42,8 км³.

      В среднемаловодные (75 % обеспеченности) и маловодные годы (95 % обеспеченности) общий объем водных ресурсов снижается соответственно до 76,1 км³ и 58,2 км³, а возможный к использованию до 32,6 км³ и 25,5 км³ (приложение 25 к настоящей Госпрограмме).

      Диаграмма 16. Обеспеченность водных бассейнов Казахстана, км3

     


      Общий объем водозабора в 2015 году составил 22,8 км3 (2016 году – 24,8 км3, 2017 году – 25,3 км3), в том числе на нужды сельского хозяйства – 15,5 км3 в год (2016 году – 15,1 км3/год, 2017 году – 16,3 км3/год), из которых 12,2 км3 в год отводится на нужды регулярного орошения, на площади 1,35 млн. га (2016 году – 11,6 км3/год на площади 1,34 млн. га, 2017 году – 11,9 км3 на площади 1,39 млн. га), а оставшиеся 3,3 км3 в год (2016 году – 3,5 км3/год, 2017 году – 4,4 км3/год) распределены между сельхозводоснабжением, лиманным орошением, заливом сенокосов и обводнением пастбищ.

      Для сельскохозяйственных потребителей потери при транспортировке воды объясняются низким коэффициентом полезного действия (далее – КПД) (от 0,6 до 0,65) ирригационных систем. Использование водосберегающих технологий подачи и полива воды в сельском хозяйстве составляет менее 7 % от используемых орошаемых земель или 95,8 тыс. га. Прогнозный средний объем водозабора на нужды сельского хозяйства составляет 21 км3 в год.

      Низкая стоимость услуги по подаче воды для конечного потребителя приводит к неэффективному потреблению водных ресурсов СХТП и не побуждает к использованию эффективных с точки зрения водосбережения технологий и сельскохозяйственных культур, не позволяет обеспечить в полном объеме техобслуживание, эксплуатацию и ремонт водохозяйственных и ирригационных систем.

      Объем водозабора на нужды промышленности составляет 3,8 км3 в год, из которых 3,2 км3 в год составляет использование и 0,6 км3 в год – безвозвратное водопотребление. К 2040 году ожидается увеличение безвозвратного потребления воды промышленностью до 2,6 км3 в год (в среднем на 1,1 % в год), обусловленное ростом производства на 4 % в год и при условии ежегодного повышения эффективности использования воды промышленностью на 0,5 % в год по существующим мощностям, а также улучшением эффективности новых мощностей по сравнению с существующими на 30 %. Рост обеспечен, главным образом, следующими отраслями: добыча и переработка газа, нефти, горнодобывающая промышленность, пищевая промышленность.

Оценка качества водных ресурсов

      По причине загрязнения водных объектов качество воды является неудовлетворительным. В 2012 году только 13 из 88 водоемов по показателю загрязненности были классифицированы как чистые. Кроме того, данные свидетельствуют о том, что со временем уровень загрязнения воды увеличивается (с 2006 года показатель загрязненности воды вырос для 8 крупных водоемов).

      Поверхностные водные объекты республики интенсивно загрязняются предприятиями горнодобывающей, металлургической и химической промышленности, сельским хозяйством, коммунальными службами. Загрязняющие отрасли ежегодно сбрасывают около 50 % воды без очистки, что означает 1,5–2 км3 неочищенных стоков в год. Из-за отставания по доступности систем водоотведения в Казахстане всего 29 % сточных вод населенных пунктов перед сбросом проходит вторичную очистку (в Великобритании 94 %, Израиле и Сингапуре 100 %). Загрязнению подвержены и подземные воды на участках расположения отходов производства и потребления.

      Вместе с тем, качество воды рек зависит не только от организованных сбросов сточных вод, за которыми ведется постоянный контроль, но также в значительной мере от площадного смыва в водные источники различных отходов (отвалов вскрышных пород, золоотвалов) с территорий населенных пунктов, химикатов, смываемых с полей.

      Несбалансированность между антропогенной нагрузкой на водные объекты и их способностью к восстановлению привела к тому, что экологическое неблагополучие стало характерно практически для всех крупных бассейнов рек и представляет реальную экологическую угрозу.

Предотвращение вредного воздействия вод

      В обычные по климатическим условиям годы водные объекты не доставляют особых проблем жизни населения и экономике страны. В экстремальные или близкие к ним годы по условиям формирования водного стока даже полностью пересыхающие летом водотоки несут в себе угрозу возникновения чрезвычайных ситуаций.

      Наводнения, вызванные весенним или весенне-летним половодьем, отмечаются на реках практически во всех регионах Казахстана. Вероятность возникновения таких ситуаций наступает на реках Южного Казахстана в феврале-июне, Юго-Восточного и Восточного Казахстана на горных реках – в марте-июле, на равнинных реках – в марте-июне.

      Чрезвычайные ситуации, связанные с вредным воздействием вод, могут возникать в результате ухудшения технического состояния водоподпорных и водорегулирующих гидротехнических сооружений (авария на водохранилище Кызылагаш в 2010 году).

      В Казахстане насчитываются 1732 гидротехнических сооружения, имеющих различную ведомственную принадлежность и форму собственности, которые потенциально могут являться источниками чрезвычайных ситуаций.

      На водохозяйственных объектах в связи с продолжительной эксплуатацией и недостаточными объемами производимых ремонтно-восстановительных работ происходит разрушение основных конструкций сооружений, заиление водохранилищ и создается высокая вероятность чрезвычайных ситуаций техногенного характера, особенно при прохождении весенних половодий и паводков.

      Маловодный цикл водообеспеченности также наносит значительный ущерб экономике страны, особенно сельскому хозяйству.

      В последние годы для предотвращения чрезвычайных ситуаций, связанных с вредным воздействием вод, реализованы крупные водохозяйственные проекты, такие как строительство Коксарайского контррегулятора на реке Сырдарья, регулирование русла реки Сырдарья и северной части Аральского моря (I фаза).

Анализ действующей государственной политики в водной сфере

      В Казахстане созданы основы развития водной отрасли в условиях рыночных отношений с разделением управленческих и хозяйственных функций. Внедрен бассейновый принцип управления водными ресурсами.

      В целях создания законодательной базы развития водной сферы, рационального и комплексного изучения и использования недр, в том числе ресурсов подземных вод приняты Водный кодекс РК, Закон РК "О недрах и недропользовании", а также соответствующие подзаконные акты.

      В области управления водными ресурсами отмечается:

      1) отсутствие необходимой координации между различными функциями заинтересованных государственных органов, а также прозрачности в системе соблюдения нормативных требований со стороны организаций, осуществляющих эксплуатацию объектов инфраструктуры, коммунальных служб, промышленных предприятий, водопользователей, достаточной системы мониторинга и управления;

      2) фрагментированная собственность на объекты водохозяйственной инфраструктуры и нечеткая схема принятия решений в отношении инвестиций приводит к отсутствию системного и комплексного подхода с учетом интересов всех отраслей при планировании и проектировании мероприятий в водной сфере;

      3) недостаточная инвентаризация объектов инфраструктуры на всех уровнях приводят к отсутствию должного обоснования принятия решений в области планирования и инвестирования, а также ограниченному пониманию рисков в области водоснабжения и качества водных ресурсов, возникающих в связи с износом водохозяйственных объектов;

      4) недостаточная численность кадров, имеющих необходимые навыки и умения в области управления водными ресурсами, а также персонала в инспекционных службах.

В области тарифообразования

      Отсутствие существенных мер по стимулированию водосбережения при текущих уровнях и структурах тарифов в сельском и коммунальном хозяйстве, промышленности является причиной низкой эффективности водопотребления. В настоящее время затраты на воду составляют менее 1 % стоимости основных сельскохозяйственных культур (0,9 % для пшеницы, 0,1 % для хлопка), что существенно меньше, чем в других странах (4 – 13 % для пшеницы, 2 – 10 % для хлопка в таких странах, как Индия, КНР, Австралия, ЮАР, США и Израиль). В абсолютном выражении текущий уровень тарифов на воду в сельском хозяйстве является одним из наиболее низких в мире, в 2-10 раз меньше, чем в таких странах, как Австралия, Великобритания, КНР, Греция, и в 20 раз меньше, чем в Израиле. Помимо того, что тариф на воду для конечного потребителя является крайне низким (средний тариф составляет 0,5 тенге/ м3 в сельском хозяйстве), он не стимулирует эффективное потребление водных ресурсов. Текущие тарифы предусматривают единообразную ставку в сравнении с тарифами, возрастающими по мере увеличения спроса, или зависящими от технологии орошения, и не предусматривают какого-либо экономического стимулирования эффективного водопотребления. Кроме того, некоторые тарифные субсидии представляют собой негативные стимулы, побуждающие к использованию неэффективных с точки зрения водосбережения технологий и сельскохозяйственных культур (например, 50 % субсидий на орошение рисовых полей).

      Уровень тарифов для промышленных потребителей варьирует в пределах 120-260 тенге за м3 и, таким образом, сравним с уровнем тарифов, применяемым в других странах. Используемый тарифный уровень покрывает полную стоимость обеспечения водой (капитальные расходы и операционные затраты). Помимо покрытия стоимости водоснабжения, промышленные потребители, как правило, вынуждены субсидировать коммунальных потребителей: в городе Семей тариф для промышленных потребителей покрывает 186 % полной стоимости (включая операционные затраты и капитальные расходы, но не включая инвестиции на необходимую модернизацию), тогда как тарифы для коммунальных потребителей покрывают только 62 % полной стоимости. Текущие тарифы для промышленных предприятий связаны лишь с уровнем водопотребления, что практически не создает стимулов для использования возвратного водопотребления и оборотного использования воды.

      Тарифы для коммунальных потребителей достаточно низкие и обычно не полностью покрывают операционные затраты (например, в городе Семей покрытие операционных затрат составляет 78 %). Средний уровень тарифов в Казахстане ниже, чем в других странах (средний тариф в Казахстане составляет 0,5 доллара США в сравнении со средним тарифом 1,2 доллара США в ряде таких стран, как Россия, Украина, КНР, Австралия). В настоящее время средняя сумма счета по оплате услуг хозяйственно-питьевого водоснабжения составляет всего 0,2 % от среднего дохода домохозяйства по сравнению со средним показателем 0,8 % в других странах (в России – 0,5 %, Германии – 1,1 %).

      В результате низкого уровня тарифов вода воспринимается как бесплатный ресурс, и большинство потребителей не пытаются использовать воду экономно. Это приводит к низкой эффективности использования водных ресурсов конечными пользователями и непроизводительному расходу со стороны сельскохозяйственных потребителей и населения. В промышленном секторе текущие тарифы на водопотребление предусматривают лишь незначительные экономические стимулы для инвестирования средств в водосберегающие технологии.

      Тарифы на услуги водоотведения также не обеспечивают достаточное стимулирование снижения степени загрязнения и очистки сточных вод. Тарифы на сточные воды для промышленности не зависят от качества воды и степени ее очистки. Несмотря на наличие в Казахстане детально разработанных методик, их применение затруднено отсутствием постоянного и повсеместного мониторинга качества воды и слабым механизмом возмещения ущерба. Нормативная база, регулирующая качество сточных вод, в Казахстане значительно отстает от других стран.

      В сельском хозяйстве тарифы на сточные воды не применяются, вследствие чего отсутствуют какие-либо стимулы для поддержания дренажных систем.

      Для формирования системы контроля потребления воды в национальном масштабе в целях осуществления планирования и управления необходимо повсеместное обеспечение приборами учета. На сегодня коммунальный сектор обеспечен ими только на 80 % (от количества подключений), тем не менее, значительная их часть изношена (находится в эксплуатации более 10 лет), а их обслуживание и замена проводятся недостаточно часто.

      Обеспечение индивидуальными приборами учета составляет менее 30 %, что создает дополнительные препятствия для стимулирования водосбережения среди конечных потребителей с помощью тарифов.

      В сельском хозяйстве текущий уровень обеспечения приборами учета составляет менее 60 %, при этом большая часть технологий проведения измерений устарела, в результате чего более 30 % общего объема водопотребления не измеряется. Помимо того, что учет водопотребления в сельском хозяйстве неполный, измерения часто осуществляются вручную, а данные хранятся на местном уровне. Это делает невозможной систему управления водным хозяйством в соответствии с принципом, по которому живут развитые страны: "потребляй и плати".

Трансграничное сотрудничество в контексте водной безопасности РК

      В силу географического расположения РК стоки 7 из 8 речных бассейнов формируются в соседних государствах (КНР, страны Центральной Азии, Россия) и носят трансграничный характер.

      Учитывая, что 44 % водного фонда пополняется за счет внешних источников, вопрос трансграничного сотрудничества в контексте водной безопасности РК является весьма важным и требует стратегического и комплексного подхода.

      В этой связи, наряду с решением внутренних вопросов управления водными ресурсами, важным является эффективное взаимодействие с КНР, Россией, Кыргызстаном, Таджикистаном и Узбекистаном в сфере использования, охраны и вододеления трансграничных рек, а также с организациями системы ООН и другими международными организациями, и странами в области обмена опытом управления водными ресурсами, водосбережения и водного законодательства, привлечения и внедрения передовых технологий.

      Положительной тенденцией является сотрудничество Казахстана по рекам Чу и Талас: Чу-Таласская комиссия, созданная в 2006 году, является примером функционирующего совместного органа в рамках двустороннего соглашения. Чу-Таласская комиссия стала модельным инструментом, с помощью которого страны, расположенные ниже по течению рек, могут принимать участие в управлении плотинами и иными гидротехническими сооружениями, расположенными на территории стран, находящихся выше по течению.

      В качестве другого положительного примера трансграничного сотрудничества можно назвать подписанное между Правительством РК и Правительством КНР двустороннее соглашение о защите качества вод трансграничных рек, подписанное в 2011 году.

      Казахстан является стороной целого ряда международных соглашений с сопредельными государствами, а также международных конвенций. Реализация норм соглашений с сопредельными странами осуществляется в рамках межправительственных комиссий.

      В отрасли водного хозяйства имеются следующие проблемы:

      1) неудовлетворительное техническое состояние водохранилищ, магистральных и распределительных каналов водохозяйственного и гидромелиоративного значения;

      2) несовершенство нормативных требований к водосбережению и регулированию по использованию водных ресурсов;

      3) текущая стоимость услуги по подаче воды (тариф) не отвечает требованиям эффективного содержания, технического обслуживания и развития водохозяйственных систем;

      4) неудовлетворительное состояние учета воды и недостаточное стимулирование водосбережения;

      5) балансовая раздробленность ирригационной инфраструктуры в пределах одного орошаемого массива;

      6) нехватка водохранилищ для аккумулирования талых вод;

      7) тенденция роста материального ущерба от вредного воздействия вод вследствие паводков, наводнений, изменения берегов водных объектов, подтопления территорий подземными водами, заболачивания и засоления земель, водной эрозии, маловодья;

      8) слабая материально-техническая оснащенность предприятий по эксплуатации водохозяйственных сооружений государственной собственности;

      9) низкая эффективность повторного и оборотного водопотребления в промышленности.

3.5 Доступность рынков сбыта и экспорта

      На основании анализа географического расположения Казахстана, емкостей рынка сельскохозяйственной продукции, транспортной доступности можно сделать вывод о том, что потенциальными рынками сбыта остаются страны ЕАЭС, СНГ, Китай, Иран, Афганистан и страны Персидского залива.

      Лидирующими по объему экспортируемыми продуктами по итогам 2015 года являются:

      1) растениеводческая продукция – пшеница, ячмень, кукуруза, маслосемена;

      2) животноводческая продукция – говядина, баранина, свинина, мясо птицы;

      по итогам 2017 года являются:

      1) растениеводческая продукция – пшеница, мука, ячмень, семена льна, волокно хлопковое, семена подсолнечника;

      2) животноводческая продукция – филе рыбное, рыба мороженая, мясо и пищевые субпродукты домашней птицы, молоко и сливки.

      В целом, в структуре импорта таких стран, как Россия, Узбекистан, Кыргызстан и Таджикистан, по отдельным видам продуктов растениеводства продукция из Казахстана занимает более 86 %.

      По животноводческой продукции, учитывая внутреннюю обеспеченность отечественным производством, экспортный потенциал имеют говядина и баранина. Наибольшие объемы импорта данных продуктов наблюдаются в таких странах как Китай, Россия, Иран и странах Персидского залива (приложение 26 к настоящей Госпрограмме).

      Тем не менее, существуют следующие проблемы:

      1) отсутствие развитой транспортно-логистической инфраструктуры (изношенная инфраструктура, низкая пропускная способность ж/д, нехватка вагонов в сезон, отсутствие складов для хранения вблизи пунктов перехода);

      2) несовершенство законодательства в сфере регулирования антимонопольной деятельности в отношении субъектов АПК;

      3) низкий уровень обеспеченности субъектов АПК своевременной и качественной маркетинговой информацией;

      4) длительные сроки рассмотрения и выдачи разрешительных документов для экспортной продукции;

      5) барьеры в торговле со стороны стран-импортеров, защищающих свой внутренний рынок (ветеринарные и фитосанитарные требования стран-импортеров к животноводческой и растениеводческой продукции);

      6) слабая работа по продвижению брендов сельхозпродукции на внутренний и внешние рынки.

Производство органической сельскохозяйственной продукции

      Переход к ведению интенсивного сельского хозяйства, широкое использование генетически-модифицированных организмов (далее – ГМО), ядохимикатов, минеральных удобрений, антибиотиков и стимуляторов продуктивности животных оказывают негативное влияние не только на окружающую среду и здоровье людей, но также на экономическую и социальную устойчивость общества в целом. С помощью максимального использования биопотенциала почвы, растений, животных органическое сельское хозяйство способно минимизировать экологические, социальные и экономические риски, а также предоставить возможность сельским жителям повысить уровень своих доходов, улучшить качество жизни. Производство экопродукции для казахстанских аграриев является перспективным, но пока недостаточно развитым, что открывает для них новые возможности. Это – инновационное направление, и одни из его задач – сохранение местных традиций и культуры, а также использование положительного опыта ведения сельского хозяйства, унаследованного от старших поколений.

      Кроме того, производство и реализация органической сельскохозяйственной продукции являются объективным национальным конкурентным преимуществом АПК Казахстана.

      Закон РК "О производстве органической продукции" предусматривает отказ от использования пестицидов, синтетических минеральных удобрений, регуляторов роста, искусственных пищевых добавок, а также запрещает использование ГМО. Получение органических продуктов сопровождается поддержанием и улучшением здоровья почвы, естественных экосистем, минимизирует угрозы, связанные с неустойчивостью развития, создает условия для здоровья и благополучия населения.

      Национальная система производства и оборота органической продукции должна быть совместима с международной и учитывать специфику сельского хозяйства Казахстана.

      Формирование системы ведения органического сельского хозяйства не означает отказ от индустриального сельскохозяйственного производства: и органическая, и индустриальная системы ведения сельскохозяйственного производства могут эффективно функционировать параллельно друг другу, постепенно трансформируясь в такую аграрную технологию, которая сможет удовлетворить текущие и возможные потребности в органических продуктах на внутреннем и международном рынках.

      Официальная статистика по состоянию на 2016 год не ведет учета предприятий, осуществляющих производство органической продукции.

      По данным Казахского научно-исследовательского института экономики агропромышленного комплекса и развития сельских территорий, на территории республики действуют 29 производителей органической продукции и 19 компаний, сертифицированных на переработку, хранение, транспортировку и другие операции с органическими продуктами. В 2015 году производство органической продукции составило около 300 тыс. тонн, из которых 62 тыс. тонн на сумму около 10 млн долларов США были экспортированы в Великобританию, Италию, Германию, Францию, Бельгию, Нидерланды, Польшу, Россию, Украину и другие страны (приложение 27 к настоящей Госпрограмме).

      Развитие производства органической продукции сдерживают следующие проблемы:

      1) отсутствие в стране собственной системы сертификации производства органической продукции;

      2) отсутствие в стране специализированных лабораторий по определению качества продукции;

      3) низкая осведомленность СХТП и населения о преимуществах производства и потребления органической продукции;

      4) недостаточный уровень минимизации и повторного использования отходов в АПК Казахстана.

Торгово-логистическая инфраструктура

      В настоящее время более 90 % плодоовощной продукции является отечественного производства (в основном южные и юго-восточные регионы страны), а остальная часть импортируется, в основном из России, Кыргызстана, Узбекистана и Таджикистана. Потребление овощей и картофеля представляет самую большую часть (91 % от всего количества), фрукты составляют всего 9 %.

      При этом, вызывает обеспокоенность стоимость скоропортящихся продуктов, а также их качество все менее соответствует возрастающим требованиям потребителей и торговых сетей. Так как, производство фермеров раздроблено на множество небольших и мелких частей, которые не имеют собственных средств для упаковки, транспортировки или прямой реализации своей продукции. Также, отсутствует организованная логистика и сеть перевозчиков, специализированных на плодоовощной продукции, то есть осуществляющая сбор и распределяющая продукты по фургонам.

      Продвижение продовольственных товаров от производителей к потребителям осуществляется в стихийном режиме. К примеру, плодоовощная продукция закупается посредниками непосредственно с полей фермеров и владельцев ЛПХ. Аналогичная ситуация и на рынке мясопродуктов, когда множество мелких товаропроизводителей самостоятельно, без соблюдения санитарных требований осуществляют забой скота и транспортируют мясо на рынки для оптовой реализации.

      Кроме того, при росте среднегодовой урожайности зерновых культур возрастает дефицит мощностей по транспортировке и хранению, возникают трудности при экспорте пшеницы на традиционные рынки сбыта.

      Для решения этих проблем в стране предпринимаются меры по развитию транспортной логистики и складской инфраструктуры. Так, на территории Казахстана функционирует 21 транспортно-логистический центр. Вместе с тем, имеющиеся мощности современной инфраструктуры недостаточны для полного устранения проблем.

      Слабым звеном в логистической цепи является торговля. Внутренний и внешний потоки продовольственных товаров в основном приходятся на малые предприятия – 81 % рынка (средние – 10 %, крупные – 9 %).

      Оптовая торговля в основном выполняется в разных местах и многие розничные рынки в раннее утро выполняют функцию оптовых рынков. При этом, в каждом казахстанском городе есть специализированные оптовые рынки, расположенные на старых продовольственных складах, где продовольственные поставки унаследовали старую централизованную систему.

      Речь идет о достаточно небольших зданиях, где продаются плодоовощная продукция, а также мясо и другие нескоропортящиеся продовольственные продукты, колбасные изделия и так далее.

      В целом, всеми этими оптовыми рынками управляют частные предприятия, которые являются либо владельцами этих зданий и земельных участков, либо арендуют их. Но чаще всего оптовые рынки предоставляются местными исполнительными властями.

      Эти рынки всегда состоят из разных отделов, предназначенных, в частности, для приема оптовых продавцов, реализующих продукцию с автомобилей и торговых пунктов (две категорий операторов рынка описываются в следующей главе). Покупатели имеют доступ к оптовым рынкам, которые смешивают деятельность оптовой и розничной торговли.

      Очевидно, что рынки выполняют свои функции по организации торговли на этом уровне. Вместе с тем, условия реализации продукции не соответствуют санитарно-гигиеническим требованиям, в частности, при реализации скоропортящейся продукции.

      Это приводит к таким последствиям, как высокие цены, волатильность цен в межсезонье, сложность формирования крупных партий, необеспечение постоянных поставок продовольственных товаров.

      Проблемы:

      1) неразвитость торгово-логистической инфраструктуры;

      2) присутствие неконтролируемого количества посреднических звеньев;

      3) отсутствие связей между розничными торговыми предприятиями и СХТП;

      4) наличие потерь и расходов в системе распределения продовольственных товаров при их движении между регионами республики;

      5) дефицит мощностей по транспортировке при экспорте зерновых культур и продуктов ее переработки;

      6) низкий уровень электронной торговли;

      7) отсутствие организационных, технических и технологических возможностей для формирования крупных, стабильных партий для экспорта.

Государственный контроль и надзор, техническое регулирование

Фитосанитарная безопасность

      На территории Казахстана распространено множество вредных организмов, наносящих ущерб сельскохозяйственному производству. В различных регионах сельскохозяйственным культурам причиняют вред около 50 видов многоядных и свыше 100 видов специализированных вредителей, более 70 видов болезней и 300 видов сорняков. Отдельные из них (саранчовые, серая зерновая совка, клоп-черепашка, гессенская муха, хлебный жук, хлопковая совка и паутинный клещ, колорадский жук, суслики и мышевидные грызуны, ржавчина и септориоз зерновых) являются особо опасными, способными к периодическому массовому размножению и распространению, причиняющими экономический, экологический ущерб. Распространение особо опасных вредных организмов с численностью выше экономического порога вредоносности может привести к потере 15-30 % урожая сельскохозяйственных культур.

      Благоприятная фитосанитарная обстановка является залогом получения стабильных урожаев и обеспечения продовольственной безопасности страны. Одним из условий увеличения урожайности сельскохозяйственных культур и повышения качества продукции является защита растений от вредителей, болезней растений и сорняков. Своевременное выявление и прогноз вредных организмов сельскохозяйственных угодий, исследования особо опасных вредных организмов и карантинных организмов, нахождение путей ограничения их влияния на продовольственную безопасность являются неотложными и приоритетными задачами.

      Актуальность высокой угрозы от особо опасных вредных организмов видна из того, что объемы химических обработок против них составляют 91,3 – 99,1 % от общей площади защитных мероприятий против всех вредителей и болезней сельскохозяйственных культур.

      При проведении фитосанитарных мероприятий используются пестициды различного фитосанитарного назначения – инсектициды, фунгициды, гербициды, протравители семян, биопрепараты и другие препараты. Список пестицидов, разрешенных к применению на территории Республики Казахстан, включает более 800 пестицидов иностранного и отечественного производства. В целях охраны здоровья людей и окружающей среды осуществляется государственный фитосанитарный контроль за проведением фитосанитарного мониторинга и фитосанитарных мероприятий, за транспортировкой, хранением, применением и обезвреживанием пестицидов, за проведением регистрационных и производственных испытаний пестицидов.

      В соответствии с Соглашениями о взаимном сотрудничестве осуществляется международное сотрудничество с Российской Федерацией, Китайской Народной Республикой и Республикой Узбекистан по вопросам обмена информацией о фитосанитарной обстановке и проведения совместных обследований приграничных территорий на предмет выявления особо опасных вредных организмов, особенно стадных саранчовых. Принимаются меры по поддержанию на достаточном уровне запасов пестицидов для защиты от вредителей, болезней и сорняков, в том числе для их применения в чрезвычайных ситуациях.

      Обеспечение фитосанитарного благополучия на территории РК осуществляется во взаимодействии с МИО, для этого создаются совместные областные оперативные штабы по организации защитных мероприятий против особо опасных вредных организмов, в том числе против стадных саранчовых вредителей, в оперативный сезон СХТП направляются сигнализационные сообщения, проводятся комиссионные проверки состояния старых законсервированных могильников пестицидов и другие.

      Таким образом, в республике фитосанитарная безопасность находится на удовлетворительном уровне. Наряду с применением химических методов развивается применение биологических методов борьбы с вредителями и болезнями сельскохозяйственных культур. Вместе с тем, выявлены новые виды карантинных объектов (бактериальный ожог плодовых деревьев, южноамериканская томатная моль), очаги которых в последние годы локально увеличились. Площадь распространения карантинных объектов и особо опасных вредных организмов по состоянию на 2015 год составляла 14 588,6 тыс. га, на 2016 год 12 952,8 тыс. га, на 2017 год 10 667,4 тыс. га (приложение 28 к настоящей Госпрограмме).

      Мероприятия по проведению химических обработок против карантинных объектов и особо опасных вредных организмов, за исключением карантинных сорняков на землях СХТП, финансируются за счет РБ. Мероприятия против вредных организмов финансируются за счет местного бюджета (далее – МБ). Борьба с карантинными объектами и особо опасными вредными организмами осуществляется путем непосредственного вовлечения СХТП в процесс обеспечения фитосанитарного благополучия.

      Диаграмма 17. Динамика распространения отдельных карантинных объектов на территории РК, га

     


      Анализ показал, что на законодательном уровне не предусмотрены нормы по проведению на постоянной основе карантинного фитосанитарного контроля и надзора на фитосанитарных контрольных постах (далее – ФКП) в приграничных территориях с сопредельными государствами.

      При этом на приграничных территориях фитосанитарных контрольных постах требуется постоянное проведение контроля и надзора с целью пресечения ввоза подкарантинной продукции, не отвечающей карантинным фитосанитарным требованиям, предотвращения ввоза и распространения карантинных объектов и чужеродных видов с целью обеспечения карантинной фитосанитарной безопасности.

      Вместе с тем, в отношении неопределенного круга проверяемых субъектов (объектов), также невозможно спрогнозировать проведение проверок. Нормы Предпринимательского кодекса не позволяют осуществлять карантинный фитосанитарный контроль на фитосанитарных контрольных постах, на приграничных территориях с соблюдением вышеуказанных принципов, поскольку требуется включение в план проверок и регистрация в уполномоченной организации, осуществляющая в пределах своей компетенции статистическую деятельность в области правовой статистики и специальных учетов.

      Отсутствует контроль за прозрачностью, законностью принимаемых решений, корректностью действий, государственного инспектора по карантину растений при осуществлении государственного карантинного фитосанитарного контроля и надзора, при осуществлении досмотра и отбора образцов для проведения экспертизы, что создает возможность возникновения причин и условий, способствующих совершению коррупционных правонарушений.

      В условиях открытых границ с государствами-членами ЕАЭС при отсутствии фитосанитарного контроля за реализацией пестицидов существует риск проникновения на территорию Казахстана незарегистрированных запрещенных пестицидов, а также интродукции и дальнейшего распространения карантинных объектов и особо опасных видов вредных организмов, отсутствующих на территории республики.

      В этой связи есть необходимость депонирования таких организмов для проведения испытаний против выявленных штаммов и видов вредных, особо опасных вредных организмов и карантинных объектов с целью создания новых пестицидов, включая биопрепараты, и применения биологических методов борьбы с ними.

      Вместе с тем, имеются следующие проблемы:

      1) отсутствие в законодательстве в области карантина растений механизмов введения запретов и ограничений, норм по проведению анализа фитосанитарного риска;

      2) отсутствие в законодательстве в области защиты растений фитосанитарного контроля за соблюдением технических регламентов применения, хранения и реализации пестицидов;

      3) низкий уровень фитосанитарной грамотности СХТП по проведению фитосанитарных мероприятий по борьбе с вредными, особо опасными организмами и мероприятий по локализации и ликвидации карантинных объектов;

      4) повышение риска интродукции и распространения ранее не зарегистрированных в РК карантинных объектов с расширением торговых партнеров и товарооборота в рамках членства в ЕАЭС и ВТО;

      5) недостаточное количество приграничных ФКП;

      6) слабое материально-техническое оснащение действующих ФКП и лабораторий;

      7) отсутствие электронного картирования очагов распространения вредных, особо опасных вредных организмов и карантинных объектов

      8) недостаточная активность участия в международных организациях по защите и карантину растений.

Ветеринарная безопасность

      В 2015 году было зарегистрировано 248 очагов, в 2016 году – 149 очагов, в 2017 году – 143 очага острых инфекционных болезней. в результате чего для ряда областей Казахстана был запрещен экспорт животноводческой продукции (приложения 29 и 30 к настоящей Госпрограмме).

      Диаграмма 18. Эпизоотическая ситуация по особо опасным болезням животных (количество случаев)

     


      Диаграмма 19. Эпизоотическая ситуация по хроническим болезням животных (количество случаев)

     


      Проблемы:

      1) отсутствие эффективной системы ветеринарного контроля и надзора и обеспечения эпизоотического благополучия территории РК;

      2) недостаточность четкого разграничения функций и полномочий в области ветеринарии между ведомством уполномоченного органа в области ветеринарии и местными исполнительными органами;

      3) недостаточность ветеринарного контроля на местах за соблюдением законодательства в области ветеринарии, включая перемещение подконтрольных объектов;

      4) отсутствие на должном уровне регулирования процедур контроля рынка ветеринарных препаратов и кормовых добавок;

      5) слабая развитость отечественного производства вакцин;

      6) невозможность осуществления аттестации ветеринарных врачей подразделений производственного контроля;

      7) невозможность оперативного и своевременного реагирования при возникновении особо опасных болезней животных, впервые выявленных на территории РК, распространение которых может привести к ухудшению эпизоотической ситуации.

Техническое регулирование

      В настоящее время в сфере АПК действует 17 технических регламентов ЕАЭС, устанавливающих требования к безопасности продукции и процессам ее жизненного цикла. Кроме того, ведется работа по принятию еще 2 технических регламентов ЕАЭС.

      Кроме того, ведется работа по внесению изменений и дополнений в действующие технические регламенты ЕАЭС с целью их совершенствования, приведения в соответствие с международными документами.

      Соответственно, аналогичная работа ведется по пересмотру перечней стандартов к техническим регламентам ЕАЭС.

      Вместе с тем, утверждение технических регламентов ЕАЭС не обеспечивает надлежащего уровня защиты внутреннего рынка от опасной и фальсифицированной продукции.

      Казахстан является участником международных и региональных организаций в области аккредитации, таких как Тихоокеанское сотрудничество по аккредитации (РАС), Европейская организация по аккредитации (ЕА), Международный форум по аккредитации (IAF), Международное сотрудничество по аккредитации лабораторий (ILAC). Участие в данных организациях предоставляет международное признание сертификации или регистрации систем, продукции, услуг, персонала и других программ по оценке соответствия.

      На сегодняшний день подписантами Соглашения о взаимном признании (ILAC-MRA) являются 89 органа по аккредитации из 70 стран мира и 3 региональные группы, в том числе ЕС, Иран, КНР, Россия и другие. Это означает, что подписанты в пределах своей области взаимно признают результаты аккредитации и соответственно могут признавать результаты работ по оценке соответствия аккредитованных ими субъектов. Окончательное решение по признанию этих работ принимается правительствами этих стран.

      Благодаря членству органа по аккредитации РК (HСА) в ILAC, аккредитованные лаборатории республики могут использовать совмещенный лабораторный знак ILAC-MRA на выдаваемых протоколах испытаний. Такие протоколы рассматриваются в странах, подписавших Соглашение о взаимном признании ILAC-MRA, как основание для их признания в целом или частично путем проведения дополнительных испытаний по отдельным показателям, регламентированным в стране импортера. Таким образом, получение протоколов испытаний с совмещенным лабораторным знаком ILAC-MRA способствует снижению расходов и времени на дополнительные процедуры по подтверждению соответствия товара для отечественных экспортеров.

      Согласно отчетным данным за 2017 год 198 лабораторий республики подписали договор и получили право на использование совмещенного знака ILAC-MRA. Данными лабораториями выдано 113 073 протоколов испытаний юридическим лицам РК, из них 2 079 протоколов испытаний – за пределы РК. Протоколы выданы на рыбную, мясную, молочную, зерновую продукцию, а также на мед, природную, минеральную лечебно-столовую воду, муку, подсолнечник, шерсть овечью, кожевенное сырье и шкуры крупного рогатого скота.

      Таким образом, бизнес-сообщество получило возможность для сопровождения экспортированной продукции в Кызгызстан, Таджикистан, Узбекистан, Афганистан, Китай, Японию, Иран, Сербию, Испанию, Россию, Беларусь, Азербайджан, Грузию, Польшу протоколами испытаний, признанной на международном уровне знаком ILAC MRA.

      Кроме того, НСА является подписантом Многостороннего соглашения о признании (IAF MLA) по продукции, что дает возможность аккредитованным органам по стандарту ISO/IEC 17065 по подтверждению соответствия применять совмещенный знак IAF MLA на сертификатах соответствия, сопровождающих продукцию, в том числе и на экспорт. Приказом Председателя Комитета по техническому регулированию и метрологии МИР РК от 25 декабря 2015 года № 270-од утверждены формы приложений к сертификатам соответствия на английском языке.

      По состоянию за 2017 год 54 органа (из них 19 филиалов) подписали договор и получили право на использование совмещенного знака IAF MLA и выдали 10 008 сертификатов соответствия (из них 195 сертификатов за пределы РК).

      29 мая 2015 года между ЕАЭС и Вьетнамом было заключено Соглашение о зоне свободной торговли. Одним из элементов данного соглашения является устранение излишних препятствий, улучшение доступа товаров в международной торговле и транспарентности при разработке, принятии и применении стандартов, технических регламентов и процедур оценки соответствия.

      В период с 28 по 30 октября 2017 года в г. Ванкувер состоялось заседание Генеральной Ассамблей ILAC/ IAF, где было подписано Соглашение IAF MLA по аккредитации органов сертификации системы менеджмента.

Информационно-маркетинговое обеспечение

      В АПК Казахстана информационно-маркетинговым обеспечением на безвозмездной основе занимались следующие специализированные организации: АО "КазАгроМаркетинг" и центры по распространению знаний, созданные на базе научно-исследовательских институтов (далее – НИИ) и опытно-производственных хозяйств (далее – ОПХ). В 2016 году данная деятельность была передана в ведение Национальной палаты предпринимателей РК "Атамекен" (далее – НПП РК "Атамекен"). Всего информационно-маркетинговым обеспечением ежегодно охвачено более 60 тыс. субъектов АПК.

      Также НПП РК "Атамекен" оказывает услуги по организации участия отечественных предприятий в зарубежных выставках путем компенсации части затрат на проведение выставок и продвижение экспорта.

      Кроме того, информационную и маркетинговую поддержку в вопросах сбыта, сбора и распространения данных играют отраслевые ассоциации предпринимателей.

      Проблемы:

      1) недостаточный охват субъектов АПК качественным информационно-маркетинговым обеспечением о ситуации по внутреннему и внешним рынкам;

      2) неразвитая инфраструктура для систем повышения квалификации, консультационных, информационных и цифровых услуг в аграрном секторе экономики;

      3) слабый охват информационным сопровождением сельских регионов ввиду отсутствия телевизионного контента, тематических социальных страниц и имиджевой работы.

3.6 Развитие аграрной науки, трансферта технологий и уровня компетенций субъектов АПК

Научное и кадровое обеспечение

      Научными исследованиями в сфере АПК в РК заняты сотрудники НИИ и ОПХ некоммерческого акционерного общества "Национальный аграрный научно-образовательный центр" (далее – НАО "НАНОЦ"), другие научные организации и высшие учебные заведения (далее – вузы). Общий объем финансирования научных исследований в 2015 году составил 0,15 %, в 2016 – 0,11 %, в 2017 – 0,10 % от валового продукта сельского хозяйства, что примерно в 10 раз ниже, чем в среднем в странах - технологических лидерах.

      При действующем механизме финансирования, бизнес не финансирует и не участвует в определении тематик исследований, по этой причине научные разработки слабо ориентированы на спрос агроформирований АПК РК, повышение рентабельности, доходности и получение конкурентных преимуществ.

      Схема 1. Механизм финансирования аграрной науки

     


      С целью обеспечения прямого доступа субъектов АПК к передовым научным достижениям и знаниям, а также ускоренного внедрения научных разработок в сельскохозяйственное производство, МСХ начиная с 2009 года, реализуется проект по созданию системы распространения знаний. В основу создаваемой системы положена лучшая мировая практика – система Extension, которая существует во многих зарубежных странах с развитым сельским хозяйством.

      Опыт стран, совершивших за короткий период времени рывок в инновационно-технологическом развитии АПК, показывает, что чем больше центров распространения знаний (далее – ЦРЗ) тем больше эффект от науки и выше скорость внедрения новых технологий в производство. В данный момент количество действующих ЦРЗ (11) катастрофически не хватает для удовлетворения потребностей субъектов АПК. Для сравнения, в Аргентине 350 Extension центров.

      Схема 2. Схема научных организации

     


      Анализ кадрового потенциала показал, что существующая система служебной карьеры и оплаты труда научных сотрудников, прекращение выборности кадров не способствуют формированию интереса со стороны талантливой молодежи и специалистов с высокой квалификацией. Наблюдается низкий уровень престижа профессии научного работника. В 2015 году средняя заработная плата работника аграрной науки составляла 102 тыс. тенге, в 2016 году – 110 тыс. тенге, в 2017 году – 134,6 тыс. тенге. Отсутствуют единая система формирования и отбора кадров, механизмы мотивации, оценки качества работы сотрудников.

      Приоритетами высшего и послевузовского образования Казахстана являются триединство образования, науки и производства, а также усиление интеграции университетов и бизнес-структур.

      Используя опыт АОО "Назарбаев Университет", ведется поэтапная трансформация Казахского национального аграрного университета (далее – КазНАУ) и Казахского аграрно-технического университета имени Сакена Сейфуллина (далее – КазАТУ) в исследовательские университеты. КазНАУ и КазАТУ с 2015 года участвуют в подготовке кадров для реализации проектов Государственной программы индустриально-инновационного развития (далее – ГПИИР).

      С учетом регионального принципа и многолетнего опыта в сфере подготовки аграрных кадров, наличия профессионального научно-педагогического потенциала, а также тесного взаимодействия с ведущими зарубежными университетами и передовыми отечественными агроформированиями усилия трех ведущих аграрных вузов направлены на подготовку конкурентоспособных кадров для АПК.

      Подготовку кадров по специальностям "сельскохозяйственные науки, услуги и ветеринария" с высшим образованием осуществляют 23 вуза (из них 7 частных), в том числе:

      1) три аграрных вуза РК. В КазНАУ ведется подготовка по 14 аграрным специальностям, в КазАТУ – по 13 и Западно-Казахстанском аграрно-техническом университете имени Жангир хана (далее - ЗКАТУ) — по 11;

      2) девять вузов со специализированными аграрными факультетами;

      3) 11 непрофильных вузов, в которых ведется подготовка по аграрным специальностям.

      Необходимо отметить, что вышеуказанные вузы имеют институциональную и специализированную аккредитации международных аккредитационных агентств:

      1) КазНАУ:

      институциональная аккредитация получена в 2014 году (агентство НКАОКО);

      специализированная аккредитация получена по 13 образовательным программам в 2015 году (ACQUIN и НААР) и по 3 в 2016 году (НААР);

      2) КазАТУ:

      институциональная аккредитация получена в 2014 году (НААР);

      специализированная аккредитация получена в 2015 году по 79 образовательным программам (НААР);

      3) ЗКАТУ:

      институциональная аккредитация получена в 2014 году (агентство НКАОКО);

      специализированная аккредитация получена по 38 образовательным программам в 2014 году и по 19 – в 2015 году (НКАОКО).

      При этом отрасль, несмотря на выделение значительного количества грантов на сельскохозяйственные специальности, испытывает значительный дефицит кадров с высшим образованием. В 2015 – 2017 годы общая потребность в специалистах и научных кадрах для АПК составила 6922 человек, из них в 2015 году – 2 240 человек, в 2016 году – 2345, в 2017 году 2337. Нехватка кадров ощущается, в основном, по таким специальностям как ученые-агрономы, ветеринарные врачи, зооинженеры, инженеры-механики сельскохозяйственного производства, инженеры-технологи по переработке сельскохозяйственной продукции, экономисты, бухгалтеры и т.п. По данным местных исполнительных органов около 80 % субъектов АПК испытывают потребность в специалистах. Из числа руководителей более 13 тысяч субъектов АПК только 12 % имеют высшее и незаконченное высшее образование аграрного профиля. Из выпускников вузов по сельскохозяйственным специальностям трудоустроились по профилю только 55 %, в том числе обучившихся по сельской квоте – 43 %, т.к. имеющаяся форма поступления на грантовое высшее образование приводит к набору на сельскохозяйственные профессии городских абитуриентов, которые в последствии не трудоустраиваются в сельской местности. В тоже время низкая престижность сельскохозяйственных профессий приводит к набору слабоуспевающих абитуриентов. В результате аграрная отрасль экономики продолжает испытывать недостаток кадров по сельскохозяйственным и родственным специальностям. Аналогичная ситуация сложилась с послевузовским образованием, где имеются препятствия для поступления лиц с опытом работы, проживающих в сельской местности ввиду недостаточной компетенции по иностранному языку.

      Кроме этого наблюдается переток молодых специалистов в возрасте до 30 лет в другие отрасли, так, если в 2012 году их было 30,4 % то в 2017 году их в аграрной научной сфере работает 21,95 % от общей численности научных сотрудников.

      Стоит отметить, что важную роль в массовом обеспечении кадрами сельского хозяйства играет техническое и профессиональное образование (далее – ТиПО). В Казахстане с учетом природно-климатических условий и сложившейся специализации регионов на 1 октября 2015 года функционируют 807 колледжей, в том числе 462 государственных. Подготовка кадров для АПК в рамках ТиПО ведется по 21 специальности. Подготовку кадров аграрного профиля со средним специальным образованием ведут 62 колледжа, расположенные во всех регионах страны, за исключением Мангистауской области. Из них всего 20 % расположены в сельской местности.

      В ведущих странах система ТиПО является фактором успешной социальной адаптации молодежи и взрослых. Использование инструментов социального партнерства, дуального обучения, обучение аграрным квалификациям в краткие сроки и без отрыва от места жительства должно обеспечить лучшие показатели снижения молодежной безработицы и ее вовлечения в экономику страны.

      В странах ОЭСР ТиПО развивается на основе коллективной ответственности образования и работодателей, заинтересованных сторон.

      Наряду с получением первой сельскохозяйственной профессии обеспечивается привитие молодежи предпринимательских навыков.

      Уровень практико-ориентированности обучающих программ не отвечает современным требованиям подготовки кадров, удельный вес практических часов составляет около 20 – 25 %. При этом наблюдается слабая материально-техническая база учреждений ТиПО, готовящих кадры по аграрным специальностям. Наблюдаются слабая интеграция и неполное взаимодействие вузов и учреждений ТиПО с передовыми хозяйствами и предприятиями. Только 22 % населения страны считает ТиПО престижным, тогда как в странах Евросоюза получение рабочей профессии для 71 % населения имеет позитивный имидж.

      В то же время, из всех субъектов АПК 80 % составляют мелкие крестьянские и фермерские хозяйства, которые нуждаются в профильных специалистах. При этом на производстве не хватает агрономов, зоотехников, веттехников, мастеров-наладчиков и так далее.

      Ранее практически в каждом районе функционировали профессионально-технические училища (лицеи, школы), которые готовили рабочих массовых профессий, таких как трактористы-машинисты сельскохозяйственного производства, наладчики сельскохозяйственных машин и тракторов, слесари-ремонтники, операторы машинного доения, плодоовощеводы, операторы по ветеринарной обработке животных, птицеводы, коневоды, операторы животноводческих комплексов, рыбоводы, и так далее. При этом обучение проводилось от 10 (на базе среднего образования) до 36 месяцев (на базе неполного среднего образования – выпускники 8-9 классов).

      Основные направления вузовской деятельности слабо ориентированы на решение производственных проблем бизнеса и привитие практических навыков обучающимся. Совместно с отраслевыми объединениями субъектов АПК, МИО слабо ведется работа по мониторингу потребностей в кадрах, привлечению молодых специалистов в рамках проекта "С дипломом в село!" и вовлечению сельской молодежи в различные общественные проекты. Работа по повышению престижа сельскохозяйственных профессий не проводится должным образом.

      Проблемы:

      1) слабая ориентация научных разработок на спрос агроформирований АПК, повышение рентабельности, доходности и получение конкурентных преимуществ;

      2) среди научных организаций слабый опыт и понимание механизмов коммерциализации НИОКР, технологий и интеллектуальной собственности;

      3) неэффективная система распределения финансирования на научные исследования;

      4) недостаточное финансирование аграрной науки;

      5) неразвитая инфраструктура для систем повышения квалификации, консультационных и информационных услуг в аграрном секторе экономики;

      6) неразвитость механизмов передачи научных результатов в производство;

      7) отсутствие системы подготовки рабочих массовых профессий;

      8) качество подготовки специалистов с высшим и средним специальным образованием не соответствует требованиям производства;

      9) низкая доля трудоустройства в сельскохозяйственных предприятиях выпускников учебных заведений аграрного профиля;

      10) слабая материально-техническая база большинства учебных заведений и низкий уровень привлекательности системы ТиПО;

      11) низкая степень мотивации молодых специалистов для закрепления на селе;

      12) отсутствие технологических полигонов для демонстрации и трансляции успешного опыта;

      13) слабое применение регионального принципа при выборе специализации исследовательских институтов;

      14) отсутствие проектного подхода в организации НИОКР как в формировании команды исследователей, так и в финансировании с привлечением значительных объемов внешних инвестиций по принципу государственно-частного партнерства;

      15) отсутствие планирования и финансирования стадий научных разработок в части этапов новой техники, производственной проверки и внедрения новых технологий.

Трансферт эффективных зарубежных технологий

      В настоящее время трансферт эффективных зарубежных технологий осуществляется разрозненно, в рамках отдельных инвестиционных проектов. Системный подход к отбору оптимальных технологических решений, их апробации, адаптации и распространению отсутствует.

      Основными проблемами в сфере трансферта технологий являются:

      1) отсутствие структурированной, объективной информации о наиболее актуальных технологических задачах, технологиях, подходах к их решению в странах – технологических лидерах с сопоставимыми условиями для ведения сельского хозяйства;

      2) отсутствие механизмов эффективной адаптации зарубежных технологий к местным условиям;

      3) отсутствие технологического прогнозирования в АПК, которое позволило бы сфокусировать ресурсы на перспективных задачах и заранее, в партнерстве с зарубежными организациями - носителями необходимых компетенций, приступить к их решению.

3.7 Уровень интенсификации производства в АПК

Сельскохозяйственное машиностроение

      По состоянию на 1 января 2016 года парк основных видов сельскохозяйственной техники Казахстана составляют: тракторы – 152,0 тыс. единиц, зерноуборочные комбайны – 42,0 тыс. единиц, посевные комплексы – 3,5 тыс. единиц, сеялки – 86,1 тыс. единиц, жатки – 15,6 тыс. единиц.

      По состоянию на 1 января 2017 года парк основных видов сельскохозяйственной техники Казахстана составляют: тракторы – 152,6 тыс. единиц, зерноуборочные комбайны – 41,5 тыс. единиц, посевные комплексы – 3,6 тыс. единиц, сеялки – 85,5 тыс. единиц, жатки – 5,0 тыс. единиц.

      По состоянию на 1 января 2018 года парк основных видов сельскохозяйственной техники Казахстана составляют: тракторы – 148,3 тыс. единиц, зерноуборочные комбайны – 40,0 тыс. единиц, посевные комплексы –3,7 тыс. единиц, сеялки – 80,7 тыс. единиц, жатки – 15,0 тыс. единиц, из которых со сроком эксплуатации свыше 10 лет: тракторы – 86 %; комбайны – 72 %; сеялки – более 88 %; жатки – 84 % (приложение 31 к настоящей Госпрограмме).

      Учитывая, что средние амортизационные сроки сельскохозяйственной техники составляют 10-12 лет, можно сделать вывод о том, что реальные сроки эксплуатации техники превышают нормативные на 3 – 10 лет.

      Темпы обновления по основным видам сельскохозяйственной техники (кроме посевных комплексов) при требуемом технологическом уровне обновления 10 – 12,5 % в год составляют: по тракторам – 1,2 %; комбайнам – 2,8 %; сеялкам – 0,6 %, жаткам – 1,6 %. Среднегодовой объем закупа сельскохозяйственной техники составляет 80 млрд. тенге, в том числе отечественного производства - 20,5 млрд. тенге.

      Диаграмма 20. Наличие сельскохозяйственной техники, единиц

     


      Из действующих 30 предприятий (заводов) по производству сельскохозяйственной техники и комплектующих основными производителями являются 15, на которых работает около 2,1 тыс. человек.

      К ним относятся: ТОО "Семаз" (тракторы МТЗ), ТОО "Комбайновый завод "Вектор" (комбайны), АО "Агромашхолдинг" (комбайны Есиль), ТОО "Фирма "Дафа" (навесное оборудование), ТОО "ДонМар" (жатки), ТОО "КазКИОТИ" (тракторы).

      Из общего объема отечественного сборочного производства сельскохозяйственной техники на сборку тракторов и комбайнов приходится 93 %, на навесное оборудование – 7 %.

      Созданные совместные сборочные производства загружены в недостаточной степени. Уровень локализации в большинстве случаев составляет менее 35 %, что приводит к прямой зависимости цены на отечественную технику от стоимости импортируемых комплектующих.

      В области технической оснащенности отрасли и сельскохозяйственного машиностроения имеются следующие проблемы:

      1) высокий уровень износа основных видов сельскохозяйственной техники;

      2) недостаточные темпы обновления сельскохозяйственной техники;

      3) неразвитость системы сервисного обслуживания;

      4) недостаточный уровень механизации животноводческих ферм;

      5) низкий уровень применения систем точного земледелия.

Агрохимия

      В Казахстане производством минеральных удобрений (фосфорные и азотные удобрения) в основном занимаются ТОО "Казфосфат" (суперфосфат, аммофос) и ТОО "КазАзот" (нитрат аммония).

      Калийные удобрения не производятся, однако ведутся геологоразведочные работы на месторождении калийного сырья в западном регионе Казахстана.

      В 2017 году потребление азотных удобрений составило 498,3 тыс. тонн, из которых 264,5 тыс. тонн или 53 % зарубежного производства, при этом в Казахстане произведено 373,2 тыс. тонн. Потребление фосфорных удобрений составило 163,5 тыс. тонн, из которых 0,07 тыс. тонн или 0,04 % зарубежного производства. При этом в Казахстане было произведено 165,5 тыс. тонн этого вида удобрений. Потребление калийных удобрений в 2017 году составило 29,4 тыс. тонн, весь объем которых приходится на импорт.

      Рынок комплексных удобрений в Республике Казахстан также состоит полностью из импортной продукции и составляет порядка 30,6 тыс. тонн в год. При этом обеспеченность страны за счет отечественного производства минеральных удобрений составляет около 35 % от научно-обоснованной потребности.

      В среднем за последние 5 лет (2013 – 2017 годы) ежегодно ввозились порядка 288,8 тыс. тонн в физическом весе различных видов минеральных удобрений. Растут и объемы экспорта – в среднем экспортируется порядка 225,8 тыс. тонн в год.

      В отрасли агрохимии имеются следующие проблемы:

      1) высокая стоимость минеральных удобрений при ежегодном росте цен;

      2) отсутствие законодательного закрепления разрешительной процедуры по государственной регистрации агрохимикатов и разрешительного документа на право применения агрохимикатов на территории страны в перечне разрешений второй категории;

      3) узкий ассортимент минеральных удобрений, выпускаемых отечественными предприятиями;

      4) отсутствие развитой транспортно-логистической инфраструктуры (недостаточные емкости хранения либо отсутствие складов хранения удобрений в регионах и нехватка производимых заводами удобрений при одномоментной потребности большого объема удобрений в сезон проведения агротехнических работ, несвоевременное предоставление железнодорожного транспорта).

3.8 Система государственных услуг и развитие IT-технологий

      Ключевым индикатором эффективности госуправления является удовлетворенность граждан качеством государственных услуг.

      В сфере сельского хозяйства оказываются 101 государственная услуга, из них 38 государственных услуг оказываются населению через НАО "Государственная корпорация "Правительство для граждан".

      По состоянию на 1 января 2016 года проведена оптимизация по 52 государственным услугам. Через портал "электронного правительства" оказываются 73 государственные услуги. В конкурентную среду переданы 2 государственные услуги.

      В сельском хозяйстве РК доля СХТП, применяющих цифровые технологии при производстве сельскохозяйственной продукции, незначительна, что негативно сказывается на росте урожайности и сокращении расходов при ведении сельского хозяйства.

      Эффективность государственной политики также определяется позицией Казахстана по показателю "Обременительность аграрной политики" в Глобальном индексе конкурентоспособности Всемирного экономического форума. Справочно: в 2011 году – 49 место; 2012 году – 48 место; в 2013 году – 40 место, в 2014 году – 57 место, а в 2015 году – 70 место.

      Проблемы:

      1) административные и бюрократические барьеры при оказании государственных услуг;

      2) необходимость оптимизации (сокращение документов и сроков) и автоматизации процедур государственных услуг в сферах сельского хозяйства, земельных и водных отношений;

      3) низкий уровень удовлетворенности качеством оказания государственных услуг;

      4) недостаточный уровень автоматизации процессов субсидирования и других мер государственной поддержки;

      5) не полная автоматизация учета сельскохозяйственной техники;

      6) отсутствие прослеживаемости животноводческой продукции (ветеринарная и пищевая безопасность);

      7) отсутствие прослеживаемости растениеводческой продукции (фитосанитарная и пищевая безопасность);

      8) отсутствие прослеживаемости рыбной продукции (теневой оборот рыбной продукции, пищевая безопасность);

      9) не полная автоматизация мониторинга и управления земельными ресурсами;

      10) отсутствие мониторинга и учета лесного фонда;

      11) отсутствие мониторинга и учета водных ресурсов;

      12) отсутствие принятия управленческих решений, управления задачами и проектами;

      13) отсутствие внутренних операционных процессов;

      14) недостаточная организация реализации проектов по цифровизации АПК;

      15) отсутствие квалифицированных специалистов по информационным технологиям (IT-специалистов) в уполномоченном органе по сельскому хозяйству и его подведомственных организациях для анализа процессов и их автоматизации по причине низкой и нерыночной заработной платы.

3.9 Развитие сельских территорий

      Отличие сельскохозяйственного производства от других отраслей и его специфика состоят в том, что сельское хозяйство – это не только сфера производства, но и сфера жизни большой массы населения страны.

      По состоянию на 1 января 2017 года насчитывается 6660 сельских населенных пунктов (далее – СНП), в которых проживает 7,7 млн. человек. Количество сел с населением более 500 человек составляет 3151 единиц (47 %), в которых проживает 91 % всего сельского населения.

      За последние три года количество сел с высоким потенциалом развития увеличились на 86 ед. и составили 1269 СНП, села со средним потенциалом сократились на 131 и составили 4892 СНП, села с низким потенциалом незначительно увеличились на 6 ед. и составили 499 СНП.

      В соответствии с действующими государственными нормативами СНП в целом обеспечены объектами образования и здравоохранения. Так, 4841 СНП (73 % от общего числа сел) обеспечены объектами образования. Объектами здравоохранения обеспеченны 5347 СНП (или 80 % от общего числа сел). Объекты культуры расположены в 3744 СНП, спорта – в 3545 СНП.

      Обеспеченность СНП централизованным водоснабжением по сравнению с 2014 годом увеличилось на 160 единиц и составила 3588 СНП (54 %), в которых проживает 81 % всех сельских жителей.

      Из общей протяженности автомобильных дорог местного значения 25 % (18 тыс.км) требуют капитального ремонта. Обеспечение электричеством и телефонной связью СНП составляет 98 %.

      Уровень существующей социальной и другой инженерной инфраструктуры сельских территорий также не соответствует современным стандартам качества жизни населения.

      Решение вопросов развития сельских территорий предусмотрено в рамках различных программных документов, однако необходимо усилить меры по реализации данного направления для достижения поставленных задач.

      Ввиду ограниченного доступа к социальным благам, сезонности работ и низкой оплаты труда компетентные специалисты не мотивированы к работе в аграрном секторе и при первой возможности переходят на более оплачиваемую работу, как правило уезжая в города.

      Данная ситуация приводит к массовому оттоку и дефициту квалифицированных профессиональных кадров в АПК. При этом большая часть сельхозпредприятий вынуждена затрачивать значительные ресурсы на создание в СНП необходимых социально-бытовых условий и поддержание инфраструктуры. Соответственно это отражается на себестоимости сельхозпродукции, снижая ее конкурентоспособность.

      В связи с этим, наряду с решением общих проблем развития сельских территорий необходимо комплексное развитие экономических центров роста в сельской местности для обеспечения более высокого уровня жизни сельского населения.

4. Цели, задачи, целевые индикаторы и показатели результатов реализации Программы

      Сноска. Раздел 4 в редакции постановления Правительства РК от 05.01.2020 № 1.

      В реализацию Послания Главы государства народу Казахстана от 10 января 2018 года "Новые возможности развития в условиях четвертой промышленной революции" необходимо увеличить в течение 5 лет производительность труда в АПК и экспорт переработанной сельскохозяйственной продукции в 2,5 раза по сравнению с 2017 годом.

      Исходя из проведенного анализа, выявленных проблем и вышестоящих документов Системы государственного планирования, целью Программы является повышение конкурентоспособности отрасли АПК путем увеличения производительности труда с 1,2 млн. тенге на 1 занятого в сельском хозяйстве в 2015 году до 3,7 млн. тенге к 2021 году, а также экспорта переработанной продукции с 945,1 млн. долл. США в 2015 году до 2 400 млн. долл. США в 2021 году.

      Достижение цели будет измеряться следующими целевыми индикаторами:

№ п/п

Целевые индикаторы

ед. изм.

Источники информации

Ответственные за исполнение

2015 (факт)

2016 (факт)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Индекс производительности труда в сельском хозяйстве к уровню 2015 года2

%

статданные

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

100

109

112

118

196

228

267

2.

Индекс физического объема валовой продукции (услуг) сельского хозяйства к уровню 2015 года

%

статданные

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

100

105,6

108

113

154,2

170,5

190,2

3.

Индекс физического объема инвестиций в основной капитал в сельском хозяйстве к уровню 2015 года

%

статданные

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

100

149

159

185

304

395,3

516

4.

Индекс физического объема инвестиций в основной капитал в производстве продуктов питания к уровню 2015 года

%

статданные

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

100

85

102

122

185,2

204,5

221,9

5.

Объем импорта продовольственных товаров

млн. долл. США

статданные

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

2 511

3 064

2 466

2 377

2 288

2 196

2 105

6.

Объем воды в системах водоснабжения в промышленности:











повторное водоснабжение

куб. км

отчетные данные МЭГПР

МЭГПР, МИИР

0,69

0,69

0,7

0,71

0,73

0,75

0,77

оборотное водоснабжение

7,3

7,3

7,33

7,38

7,46

7,54

7,62

7.

Объем экспорта переработанной сельскохозяйственной продукции

млн. долл. США

статданные

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

945,1

978,2

1 081,0

1 150,0

1 270,0

1650,0

2 400,0

8.

Расход воды на орошение

куб.м/га

отчетные данные МЭГПР

МЭГПР, МСХ, акиматы областей

9180

8673

8608

8223

7873

7548

7348

4.1 Обеспечение продовольственной безопасности

      Данная задача будет обеспечена путем создания условий для устойчивого развития АПК, обеспечения физической доступности продовольствия на всей территории РК, экономической доступности продовольствия для каждого гражданина страны безопасными пищевыми продуктами в объемах и ассортименте, которые соответствуют установленным нормам потребления, а также обеспечения безопасности пищевой продукции.

№ п/п

Показатели результатов

ед. изм.

Источники информации

Ответственные за исполнение

2015 (факт)

2016 (факт)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Продовольственная независимость –приоритетные направления

1.

Доля молока-сырья, поступившего на переработку

%

статданные

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

28

30

30

31

32

33

37

2.

Объем производства мяса птицы

тыс. тонн

статданные

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

146,1

160

187

230

268

286

298

3.

Объем производства продуктов аквакультуры в организованных хозяйствах

тонн

статданные

МЭГПР, МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

730

1878

2776

2850

2947

3954

5000

4.

Объем производства плодово-ягодных культур и винограда в организованных хозяйствах

тыс. тонн

статданные

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

156,7

198,1

202,0

205

210

215

220

5.

Объем производства сахара из сырья, произведенного в Казахстане

тыс. тонн

статданные

МСХ, МИИР, акиматы областей

14,4

36,3

48,1

59

78

97

121

Физическая доступность продовольствия

6.

Уровень удовлетворенности качеством питьевой воды населения, проживающего в сельской местности

%

статданные

МИИР, МЭГПР акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

-

-

58,7

60

61

62

64

7.

Прирост плодо/овоще/ картофелехранилищ

тыс. тонн

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

-

-

-

-

-

100

100

Экономическая доступность

8.

Индекс физического объема оптовой торговли продовольственными товарами

%

статданные

МСХ,
МТИ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

100

102

106

113

118

123

129

4.2 Повышение доступности финансирования для субъектов АПК и обеспечение оптимальных режимов налогообложения субъектов АПК

      Сноска. Раздел 4.2 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 28.12.2020 № 898 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      Повышение доступности финансирования для субъектов АПК будет обеспечено за счет увеличения объемов финансирования, а также перераспределения субсидий с менее на более эффективные субсидии в целях привлечения инвестиций. Кроме того, будет пересмотрена кредитная политика АО "НУХ "Байтерек".

      Выполнение данной задачи будет измеряться следующими показателями результатов:

№ п/п

Показатели результатов

ед. изм.

Источники информации

Ответственные за исполнение

2015 (факт)

2016 (факт)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Объем негосударственных кредитных средств, привлеченных в АПК за счет мер по повышению доступности кредитов и лизинга**

млн. тенге

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

43 600

55 041

99 943

109 257

259 947

535 275

882 354

2.

Объем привлеченных инвестиций за счет инвестиционных субсидий**

млн. тенге

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

20 385

116 281,6

298 314,6

350 060

340 806

570 002

751 286

3.

Привлечение прямых иностранных инвестиций в АПК

млн. долл. США

отчетные данные НБ

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султан, Алматы и Шымкент



27,5

12,1

13,9

40

50

4

Доля государственных расходов, направляемых на поддержку производства и переработки говядины, которые способствуют "зеленому росту" и устойчивости в мясном секторе

%


Акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента, МСХ, МФ





22,5

22,5***



5

Количество малых и средних фермерских хозяйств, участвующих в программе "Сыбага" и продающих бычков откормочным площадкам

ед.

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента





5000

5000



      *** реализация задач, предусмотренных проектом Всемирного Банка на 2022 – 2025 годы, будет отражена в рамках утверждения структурных программных документов по развитию АПК на следующий период.

4.3 Повышение эффективности использования земельных ресурсов

      Выполнение данной задачи будет измеряться следующими показателями результатов:

№ п/п

Показатели результатов

ед. изм.

Источники информации

Ответственные за исполнение

2015 (факт)

2016 (факт)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Обеспеченность обновленными данными государственного земельного кадастра для рационального использования земельных ресурсов

% от площади, подлежащей обследованию, с нарастанием

отчетные данные МСХ

МСХ, МЦРИАП, акиматы областей

15,5

15,8

17,4

19,7

22,1

24,6

27,5

2.

Площадь сельскохозяйственных угодий, охваченных почвенным обследованием

тыс. га

отчетные данные МСХ

МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

2300

1650

4500

7000

7100

7200

7200

3.

Площадь сельскохозяйственных угодий, охваченных геоботаническим обследованием

тыс. га

отчетные данные МСХ

МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

2500

1600

3800

7300

7300

7300

7300

4.

Площадь сельскохозяйственных угодий, охваченных определением балла бонитета

тыс. га

отчетные данные МСХ

МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

1300

780

3000

4081

5500

7500

7500

5.

Площадь созданных почвенных карт в электронном виде

тыс.га

отчетные данные МСХ

МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

-

-

4500

7000

7100

7200

7200

6.

Площадь созданных геоботанических карт в электронном виде

тыс.га

отчетные данные МСХ

МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

-

-

3800

7300

7300

7300

7300

7.

Площадь пахотных земель, охваченных агрохимическим обследованием

млн. га

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей

3,7

3,5

3,5

3,5

3,5

3,5

3,5

8.

Площадь земель, охваченных аэросъемкой

тыс. га

отчетные данные МСХ

МСХ, РГП "ГИСХАГИ" (по согласованию)

4 139,4

7285,7

4869

4869

7752

2113

20189

9.

Площадь земель, охваченных дешифрированием сельскохозяйственных контуров и объектов на аэроснимках и фотопланах

тыс. га

отчетные данные МСХ

МСХ, РГП "ГИСХАГИ" (по согласованию)

16271,9

4447,9

3724

9137,2

17873

5801

8584,5

10.

Площадь земель, охваченных цифровыми сельскохозяйственными картами территории Республики Казахстан с фотоизображением местности на основе аэросъемки

тыс. га

отчетные данные МСХ

МСХ, РГП "ГИСХАГИ" (по согласованию)

2989,8

16 269,8

5859,2

5 859,2

5182

17873

5801

11.

Площадь водообеспеченных земель регулярного орошения

тыс. га

отчетные данные МЭГПР

МЭГПР, МСХ, акиматы областей

1350

1400

1415

1480

1604

1791

2010

12.

Площадь водообеспеченных земель лиманного орошения

тыс. га

отчетные данные МЭГПР

МЭГПР, МСХ, акиматы областей

229

229

239

239

304

412

597

4.4 Повышение эффективности использования водных ресурсов

      Эффективное использование водных ресурсов будет выражаться в обеспечении поливной водой необходимых для развития сельского хозяйства земель регулярного и лиманного орошения, улучшении мелиоративного состояния и восстановлении ирригационной инфраструктуры.

      Выполнение данной задачи будет измеряться следующими показателями результатов:

№ п/п

Показатели результатов

ед. изм.

Источники информации

Ответственные за исполнение

2015 (факт)

2016 (факт)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Объем забора поверхностных водных ресурсов для нужд сельского хозяйства при регулярном орошении

куб. км

отчетные данные МЭГПР

МЭГПР, акиматы областей

12,2

11,62

12,18

12,17

12,63

13,52

14,77

2.

Объем забора поверхностных водных ресурсов для нужд сельского хозяйства при лиманном орошении

куб. км

отчетные данные МЭГПР

МЭГПР, акиматы областей

0,35

0,34

0,37

0,43

0,52

0,70

0,90

3.

Площадь орошаемых земель, на которых используются водосберегающие технологии (капельное орошение, дождевание)

тыс. га

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей

-

-

60

202

221

240

258

4.

Объем потерь при транспортировке поверхностных водных ресурсов для нужд сельского хозяйства

куб. км

отчетные данные МЭГПР

МЭГПР, акиматы областей

5,10

4,24

4,39

4,02

3,79

3,65

3,69

5.

Площади, засеянные под кормовые культуры

тыс га

статданные

МСХ, акиматы областей

3712,7

3485,2

3897,5

4026,8

4161,9

4339,1

4443,4

4.5 Обеспечение доступности рынков сбыта и развитие экспорта

      Выполнение данной задачи будет измеряться следующими показателями результатов.

№ п/п

Показатели результатов

ед. изм.

Источники информации

Ответственные за исполнение

2015 (факт)

2016 (факт)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Объем экспорта продукции агропромышленного комплекса

млн. долл. США

стат данные

МСХ, МНЭ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

2026,8

2123,9

2388,5

2450,1

2650,1

3 135,3

3900

2.

Объем экспортной выручки предприятий АПК получивших поддержку с использованием финансовых инструментов АО "Экспортная страховая компания
"Kazakh Export"

млн. долл. США

отчетные данные Экспортной страховой компании "Kazakh Export"

МСХ, МТИ, АО "Экспортная страховая компания "Kazakh Export" (по согласованию)




26,3

15,0

29,2

36,0

3.

Доля маточного поголовья КРС, охваченного породным преобразованием

%

отчетные данные МСХ

МСХ

-

-

24,7

29,5

33,4

37,3

41,1

4.6. Обеспечение развития аграрной науки, трансферта технологий и уровня компетенции субъектов АПК

      Выполнение данной задачи будет измеряться следующими показателями результата:

№ п/п

Показатели результатов

ед. изм.

Источник информации

Ответственные за исполнение

2015 (факт)

2016 (факт)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Доля частного финансирования к общему объему финансирования научных исследований и внедрения новых технологий

%

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

-

-

-

0

2

4

6

2.

Доля софинансирования бизнесом программ и проектов научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ (далее – НИОКР) от общего объема финансирования

%

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей, гг. Нур- Нур-Султана, Алматы и Шымкента

-

-

-

2

4

6

10

3.

Охват субъектов АПК услугами системы распространения знаний

%

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента, НПП "Атамекен" (по согласованию)

1,5

5,4

2,5

5

10

15

25

4.

Количество действующих лицензионных договоров по коммерциализации и трансферту аграрных технологий

ед.

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента, НАО "НАНОЦ" (по согласованию), НПП "Атамекен" (по согласованию)

2

18

30

35

50

65

80

5.

Количество разработанных типовых технологических проектов

ед.

отчетные данные МСХ

МСХ

-

-

-

-

-

4

4

4.7. Повышение уровня технической оснащенности и интенсификации производства в АПК

      Улучшение уровня технической оснащенности в АПК будет обеспечено за счет увеличения количества приобретаемой техники и развития отечественного сельхозмашиностроения с постепенным повышением уровня локализации производства.

      Выполнение данной задачи будет измеряться следующими показателями результатов:

№ п/п

Показатели результатов

ед. изм.

Источники информации

Ответственные за исполнение

2015 (факт)

2016 (оценка)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Уровень обновления продуктивной техники (с учетом приобретения с 2008 года)

%

отчетные данные МСХ

МСХ, МИИР, акиматы областей

-

-

-

10,9

14,7

17

18,2

2.

Объем производства сельскохозяйственной техники (тракторы, комбайны, навесное оборудование)

ед.

статданные

МИИР, МСХ, акиматы областей

2371

2110

4200

4830

5413

6003

6613

3.

Уровень локализации по производству сельскохозяйственной техники (тракторы, комбайны)

%

отчетные данные МИИР

МИИР, НПП "Атамекен" (по согласованию)

25

31

32

35

37

41

43

4.

Объем производства азотных удобрений

тыс. тонн

статданные

МИИР, МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

311,4

317,4

323,4

325,0

370,0

400,0

400,0

5.

Объем производства фосфорных удобрений

90,1

96,4

225,0

500,0

720,0

800,0

1000,0

6.

Объем производства сложных удобрений

0

0

0

0

2,6

5,2

7,9

4.8 Повышение качества государственных услуг и обеспечение внедрения цифровых технологий в АПК

      Выполнение данной задачи будет измеряться следующими показателями результатов:

№ п/п

Показатели результатов

ед. изм.

Источники информации

Ответственные за исполнение

2015 (факт)

2016 (оценка)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Доля автоматизированных государственных услуг

%

отчетные данные МСХ

МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

-

-

55

60

80

90

100

4.9 Повышение уровня удовлетворенности условиями жизни населения, проживающего в сельской местности

      Выполнение данной задачи будет измеряться следующими показателями результатов:

№ п/п

Показатели результатов

ед. изм.

Источники информации

Ответственные за исполнение

2015 (факт)

2016 (оценка)

2017

2018

2019

2020

2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1.

Уровень удовлетворенности условиями жизни населения, проживающего в сельской местности

%

статданные

акиматы областей, МСХ, МНЭ, МИИР, МЭГПР, МЗ, МОН, МКС, МИОР, МЦРИАП

-

-

58,2

59,2

61

62

64

2.

Количество созданных рабочих мест

мест

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султана, Алматы и Шымкента

-

-

-

-

-

10 000

11 000

      5. Основные направления, пути достижения поставленных целей
Программы и соответствующие меры

      Развитие АПК требует стратегического планирования на долгосрочную перспективу, и в этой связи разработаны основные направления, пути достижения поставленных целей и соответствующие меры для выполнения индикаторов и показателей на 2017 – 2021 годы, указанных в четвертом разделе настоящей Госпрограммы.

      Реализация предусмотренных мер направлена на повышение производительности труда и увеличения экспорта переработанной продукции АПК.

      5.1. Обеспечение продовольственной безопасности

      Сноска. Подраздел 5.1 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 05.01.2020 № 1.

      Достижение данной задачи будет основано на реализации следующего комплекса мероприятий.

      Первое направление: обеспечение продовольственной независимости РК.

      Будут приняты меры по повышению производительности труда и снижению себестоимости производимой продукции, в том числе:

      1) проведение акиматами областей дальнейшей диверсификации структуры посевных площадей, предусматривающей переход на высокорентабельные сельскохозяйственные культуры, посредством подписания соглашения (меморандума) по вопросу диверсификации структуры посевных площадей сельскохозяйственных культур;

      2) внедрение и освоение научно обоснованных севооборотов по зонам;

      3) контроль за соблюдением акиматами Схемы специализации регионов по оптимальному использованию сельскохозяйственных угодий для производства конкретных видов сельскохозяйственной продукции с учетом природно-климатических факторов и других условий;

      4) стимулирование передовых технологий, в том числе капельного орошения и усиление ответственности акиматов за выполнение установленных заданий;

      5) повышение доступности минеральных удобрений и гербицидов за счет выделения в полном объеме предусмотренных средств на их удешевление, а также доступности техники через субсидирование лизинговых платежей;

      6) стимулирование развития семеноводства с целью обеспечения хозяйств семенами высокоурожайных сортов сельскохозяйственных культур;

      7) продолжение практики положительно апробированных программ, ориентированных на конкретный результат, в том числе базовое субсидирование, льготное кредитование весенне-полевых работ, удешевление процентной ставки, предоставление инвестиционных субсидий на обновление и развитие основных средств, гарантирование и страхование займов и так далее.

      Усилится мониторинг за эффективным использованием земель сельскохозяйственного назначения, в том числе экономические рычаги воздействия на арендаторов, неэффективно использующих земли сельскохозяйственного назначения.

      Ключевым инструментом повышения эффективности производства будут являться два механизма кооперации организованных хозяйств: горизонтальная кооперация и вертикальная (якорная) кооперация. ЛПХ могут участвовать в кооперации в качестве субъектов предпринимательства в формах ИП, КХ, ФХ.

      Горизонтальная кооперация позволит мелким и средним СХТП путем объединения между собой увеличить доходность за счет снижения издержек при производстве и реализации продукции.

      Вертикальная (якорная) кооперация позволит СХТП обеспечить интеграцию и создать экономически выгодные условия взаимодействия как с перерабатывающими предприятиями и другими потребителями продукции с одной стороны, так и с поставщиками необходимых для производства ресурсов с другой стороны.

      Будут разработаны мероприятия по противодействию засолению и заболачиванию орошаемых земель.

      Планируются мероприятия по обводнению пастбищ в целях развития пастбищного животноводства и увеличения производства мяса, в том числе восстановление трубчатых и шахтных колодцев, а также каптажных сооружений для обводнения пастбищ.

      Кроме того, будут реализованы меры по повышению эффективности использования водных ресурсов, с учетом рисков, связанных с использованием ресурсов трансграничных рек.

      Будет проведена реконструкция (расширение) производственной базы осетрового рыбоводного завода в целях исполнения межгосударственных соглашений по сохранению водных биологических ресурсов Каспийского моря.

      Будет модернизирован рыбопитомник с внедрением рыбоводных установок с замкнутым циклом водообеспечения для искусственного выращивания молоди ценных видов рыб.

      Будут приняты меры по реформированию аграрной науки и образования с целью подготовки высококвалифицированных кадров в сфере АПК.

      Для повышения культуры питания и расширения спроса на качественную продукцию, будут осуществлены мероприятия по пропаганде здорового питания среди населения в соответствии с Государственной программой развития здравоохранения Республики Казахстан на 2020-2025 годы.

      Своевременное информирование граждан о реализуемых в рамках настоящей Госпрограммы мерах с учетом коммуникационной доступности будет обеспечиваться посредством:

      1) производства на одном из республиканских каналов еженедельной программы о развитии агропромышленного комплекса (в репортажном виде);

      2) производства на одном из республиканских каналов студийной программы с участием представителей МСХ РК, отраслевых ассоциаций, СХТП;

      3) проведения семинаров-тренингов для представителей СМИ по разъяснению политики, проводимой МСХ РК (включая проведение пресс-туров, блог-туров на сельскохозяйственные объекты);

      4) организации конкурса среди республиканских СМИ (ТВ, радио, печатные СМИ, социальные сети) на лучший материал о сельском хозяйстве.

      Второе направление: обеспечение физической доступности продовольствия в РК.

      Для обеспечения устойчивой физической доступности продовольствия в РК будут созданы условия для улучшения доступа населения Казахстана к услугам централизованного водоснабжения. Продолжится реализация Программы развития регионов до 2020 года, в которой предусмотрено:

      1) обеспечение доступа к централизованному водоснабжению в сельской местности 62 %, в городах – 97 %;

      2) обеспечение доступа к централизованному водоотведению в сельской местности 13 %, в городах – 97 %.

      С учетом растущего грузопотока транзитных грузов, необходимо обеспечить повышение скорости грузового сообщения на 15 – 20 %, а по основным международным транспортным коридорам на 20 – 30 %. Для поддержания возможностей своевременной доставки продовольствия во все регионы Казахстана будут обеспечены хорошее и удовлетворительное состояние 89 % республиканской и 78 % местной сети автодорог.

      Для удовлетворения растущего потребления и снижения зависимости от импорта будет представлена поддержка и обеспечены условия для возведения дополнительных объектов складской инфраструктуры: овощехранилищ для хранения не менее 600 тысяч тонн плодоовощной продукции, складов, оборудованных морозильными камерами для хранения не менее 350 тысяч тонн пищевой продукции.

      Будут приняты меры по созданию современной модели рынка с его торгово-распределительными и транспортно-логистическими звеньями, ускоряющими доведение товара до потребителя, что, в конечном счете, сократит цепочку деньги-товар-деньги, положительно отразится на росте экономики в целом и позволит снизить волатильность цен. Планируется внесение изменений в действующее законодательство Республики Казахстан в области торговли, в части введения определения оптово-распределительных центров и регулирования их деятельности.

      Будут усилены меры по переориентации АПК на производство в рамках импортозамещения и экспорта продукции с высокой добавленной стоимостью посредством увеличения загрузки мощностей перерабатывающих предприятий путем субсидирования СХТП за сданную продукцию на переработку, субсидирования затрат перерабатывающих предприятий на закуп сельскохозяйственной продукции для производства продуктов глубокой переработки, инвестиционного субсидирования затрат инвесторов на создание и расширение перерабатывающих предприятий, субсидирования ставки вознаграждения по кредитам, выданным на пополнение основных и оборотных средств, субсидирования налога на добавленную стоимость заготовительным организациям.

      Будут приняты системные меры по развитию сахарной промышленности, включающие расширение площадей орошаемых земель, субсидирование приобретения семян, минеральных удобрений, средств защиты растений, субсидирование СХТП за сданный объем сахарной свеклы на переработку, инвестиционное субсидирование на строительство и модернизацию сахарных заводов, приобретение сельскохозяйственной техники, субсидирование ставки вознаграждения по кредитам, выданным на пополнение основных и оборотных средств, повышение квалификации кадров по программе распространения знаний.

      Третье направление: экономическая доступность продовольствия в РК.

      Для обеспечения устойчивой экономической доступности продовольствия в РК будут созданы условия для увеличения платежеспособного спроса. С учетом экономического развития Казахстана, роста уровня доходов населения будет пересмотрен состав продовольственной корзины с точки зрения повышения энергетической ценности и ассортимента продуктов питания.

      Для обеспечения экономического доступа населения, проживающего за чертой бедности к минимальной продовольственной корзине, будет повышено пороговое значение черты бедности до уровня стоимости продовольственной корзины (с 40 % до 60 % от стоимости потребительской корзины). Данное мероприятие позволит покрыть стоимость продовольственной корзины, выдаваемой адресной социальной помощью.

      Также продолжится реализация мер по поддержке общей занятости населения и молодых специалистов.

      Четвертое направление: безопасность пищевой продукции в РК.

      Безопасность пищевой продукции в РК будет обеспечиваться путем принятия мер по дальнейшему развитию санитарной, фитосанитарной и ветеринарной безопасности, а также технического регулирования.

      Мониторинг состояния продовольственной безопасности будет осуществляться в соответствии с Правилами проведения мониторинга состояния продовольственной безопасности.

      В целях повышения технической и технологической оснащенности перерабатывающих предприятий финансовыми институтами будет осуществляться их финансирование, при этом ставка вознаграждения будет субсидироваться государством.

      Кроме того, через инвестиционное субсидирование будет возмещаться часть затрат перерабатывающих предприятий на модернизацию действующих и строительство новых заводов. Данная мера показала свою эффективность, так за период реализации инвестиционного субсидирования (с 2014 года) на строительство новых и расширение действующих мощностей инвестиционные субсидии получили 31 предприятие по переработке растениеводческой продукции на общую сумму 2 322,2 млн. тенге, также 91 предприятие по переработке животноводческой продукции на сумму 3 382,2 млн. тенге.

      5.2. Повышение доступности финансирования для субъектов АПК и обеспечение оптимальных режимов налогообложения субъектов АПК

      Сноска. Подраздел 5.2 с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 05.01.2020 № 1; от 28.12.2020 № 898 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      Для повышения доступности финансирования субъектов АПК планируется поэтапно сокращать неэффективные субсидии, которые напрямую искажают ценообразование и относятся по методике ВТО к "желтой" корзине. К таким надо отнести искажающие рынок товарно-специфические субсидии (на единицу площади, на единицу продукции). Высвобождаемые средства МБ, в размере порядка 94 млрд. тенге, будут направлены на финансовые инструменты такие как: субсидирование процентной ставки по кредитам, лизингу сельхозтехники и животных; инвестиционное субсидирование, субсидирование страховых премий, развитие системы кредитных товариществ и институтов гарантирования займов.

      Общие меры совершенствования субсидирования. С 2017 года будут внедрены следующие изменения системы субсидирования:

      1) сокращение сроков выдачи субсидий в соответствии со сроками проведения технологических процессов в отрасли;

      2) по достижении показателя обеспечения внутреннего потребления уровень субсидирования будет сокращаться.

      Будет продолжено субсидирование по базовым направлениям (минеральные удобрения, семеноводство, средства защиты растений, ведение селекционной племенной работы с маточным поголовьем, приобретение племенного молодняка сельскохозяйственных животных и птиц, субсидирование стоимости услуг по подаче воды СХТП).

      В дальнейшем система субсидирования претерпит следующие кардинальные изменения:

      1) сокращение товарно-специфических субсидий с 2019 года в растениеводстве и с 2020 года в животноводстве и рыбоводстве;

      2) поэтапное внедрение автоматизированной системы рассмотрения всех заявок на субсидирование, ведения мониторинга и консолидации данных по получателям.

      Взамен товарно-специфических субсидий будет расширена доля субсидий на удешевление процентной ставки по кредитам и лизингу, а также возмещение части затрат, понесенных субъектом АПК при реализации инвестиционного проекта.

      Также будет обеспечена стабильность мер государственной поддержки в сельском хозяйстве.

      В целях обеспечения прозрачности субсидирования будет внедрен принцип публичности заявок на субсидирование.

      Для обеспечения эффективности мер государственной поддержки будет внедрен реестр встречных обязательств субъектов АПК для получения мер государственной поддержки, включая субсидирование, кредитование дочерними организациями АО "НУХ "Байтерек".

      К встречным обязательствам будут отнесены:

      1) диверсификация посевных площадей (для владельцев пашни);

      2) увеличение валовой продукции сельского хозяйства (для СХТП);

      3) выполнение требований по рациональному использованию земель (для владельцев земель сельскохозяйственного назначения);

      4) повышение производительности труда.

      Вопрос по обеспечению доступности кормов, в том числе для ЛПХ и фермерских хозяйств, будет решаться путем:

      1) выделения МИО сенокосов ЛПХ и фермерским хозяйствам для заготовки кормов, а также реализации базовыми хозяйствами (ТОО, К/Х и др.) ЛПХ и фермерским хозяйствам сена, соломы и зернофуража;

      2) установления встречных обязательств получателей субсидий по диверсификации посевных площадей.

      Субсидирование ставок вознаграждения будет осуществляться по кредитам на приобретение основных средств, сельскохозяйственных животных, на пополнение оборотных средств, в том числе кредит/лизинг новой сельскохозяйственной техники и технологического оборудования. Субсидирование будет осуществляться до конца срока действия займов. Также будет продолжено субсидирование процентной ставки по договорам займов и финансового лизинга, одобренных к субсидированию, в соответствии с условиями программы "Агробизнес-2017".

      Субсидирование ставки вознаграждения по кредитам и лизингу на приобретение основных средств будет осуществляться с установлением ставки вознаграждения, уплачиваемой конечным заемщиком, в размере не ниже 4 % годовых за минусом субсидируемой части.

      Будет осуществляться субсидирование ставки вознаграждения по кредитам на пополнение оборотных средств, в том числе для осуществления весенне-полевых и уборочных работ с установлением ставки вознаграждения, уплачиваемой конечным заемщиком, в размере не ниже 5 % годовых за минусом субсидируемой части.

      Допускается за счет местного бюджета субсидирование ставки вознаграждения не ниже 2%.

      Будет внедрено субсидирование купонного вознаграждениям по облигациям АО "НУХ "Байтерек" для обеспечения его долгосрочной финансовой устойчивости.

      Для участников инвестиционных программ (развитие мясного животноводства, интенсивного животноводства, интенсивное садоводство и т.д.) ставка вознаграждения кредитов и лизинга не будет превышать 4 % годовых в тенге и сроки кредитования будут продлены до 15 лет. При этом, участники программ не будут получать товарно-специфические субсидии с момента льготного кредитования.

      Использование кредитных ресурсов, в том числе и на цели пополнения оборотных средств и лизинга, будет возможно через дочерние организации АО "НУХ "Байтерек", БВУ, кредитные товарищества и кооперативы, микрофинансовые организации, а также программы поддержки, реализуемые АО "Фонд развития предпринимательства "Даму".

      В рамках дальнейшего совершенствования программы инвестиционного субсидирования государственная поддержка будет ориентирована на наиболее эффективные направления развития, а также решение приоритетных задач сельского хозяйства посредством удешевления инвестиционных затрат и снижения сроков окупаемости инвестиционных проектов путем возмещения части расходов, понесенных субъектом АПК при инвестиционных вложениях, в размере от 25 до 50 %.

      Для дальнейшего развития системы заготовительных организаций будут приняты меры по внесению изменений в законодательство Республики Казахстан в части перехода субсидирования налога на добавленнную стоимость заготовительным организациям в сфере АПК по итогам квартала.

      Реализация вышеперечисленных изменений позволит заготовительным организациям и сельскохозяйственным кооперативам избежать отвлечения оборотных средств на длительной период времени, будет способствовать развитию заготовительной деятельности, заинтересованности производителей сырья в росте производства и реализации собственной продукции, а также снижению доли импорта во внутреннем потреблении сельскохозяйственной продукции и продуктов ее переработки.

      Также будет проведена необходимая широкомасштабная разъяснительная работа по субсидированию НДС заготовительным организациям в сфере АПК.

      В целях создания более благоприятных условий для агробизнеса будут приняты меры по улучшению позиций Казахстана в международном рейтинге "Содействие развитию бизнеса в сельском хозяйстве", который проводится Всемирным банком по 12 тематическим областям в 62 странах. Исследование использует количественные показатели по правовому регулированию семеноводства, удобрений, сельхозтехники, финансовых услуг, рынков, транспорта, водных ресурсов и информационно-коммуникационных технологий (ИКТ). Гендер и экологическая устойчивость включены в данный отчет, чтобы обеспечить поощрение всеобъемлющих и устойчивых методов. В этом году рейтинг был впервые применен к тематике "Земли сельскохозяйственного назначения".

      Для улучшения позиций Казахстана в данном рейтинге совместно с Всемирным Банком будет создана рабочая группа куда войдут представители по всем тематическим областям рейтинга. Рабочей группой будут выработаны меры по улучшению позиций Казахстана. В свою очередь улучшение позиций Казахстан в данном проекте станет подтверждением тому, что в Казахстане созданы благоприятные условия для агробизнеса.

      Для обеспечения рыночно-ориентированного роста сельского хозяйства Всемирным банком будет разработан Проект устойчивого развития животноводства на 5 летний период (далее - Проект).

      Проект будет направлен на укрепление институтов, предоставляющих услуги мелким фермерам, включая субсидирование сельского хозяйства, улучшение доступа к финансированию, ветеринарным услугам, а также на совершенствование управления пастбищными угодьями и учет выброса парниковых газов.

      При реализации Проекта планируется применение финансового инструмента - заем Всемирного банка в формате Программы, ориентированной на результат (ПОР или PforR).

      В целях обеспечения надлежащего качества в подготовке и реализации Проекта также будет создана рабочая группа с участием представителей заинтересованных государственных органов, финансовых и научных институтов и организаций в области животноводства и ветеринарии.

      Ключевыми результатами Проекта будут совершенствование системы оказания ветеринарных услуг и учета животных, продвижение модели, в центре которой находится фермер, эффективная агроэкологическая политика для мясной индустрии.

      Реализация Проекта позволит развить и нарастить экспорто-ориентированный сектор животноводства мясного направления без роста сопровождения воздействия на окружающую среду.

      Первый этап реализации будет осуществлен в рамках настоящей Госпрограммы. Для достижения задач, предусмотренных Проектом, ПОР или PforR будет отражены в рамках утверждения последующей Государственной программы развития АПК.

      Эффективность мер государственной поддержки будет оцениваться по результатам выполнения встречных обязательств субъектами АПК.

      Меры государственной поддержки АПК будут на равных условиях доступны для всех субъектов АПК вне зависимости от половой принадлежности.

Совершенствование системы гарантирования займов

      Имеющееся у потенциальных и действующих предпринимателей имущество имеет низкую ценность для финансовых организаций. Именно поэтому, одной из мер по повышению доступности финансирования субъектов АПК является гарантирование кредитов, основными задачами которого являются:

      1) увеличение доступа к кредитным ресурсам субъектов АПК, не имеющих достаточной залоговой базы;

      2) вовлечение в АПК начинающих предпринимателей;

      3) повышение доли кредитования частными финансовыми организациями в общем объеме кредитования в АПК.

      Институт гарантирования позволит повысить кредитоспособность СХТП за счет снижения ее зависимости от наличия залоговой базы.

      В связи с низкой заинтересованностью частных финансовых организаций к гарантированию займов СХТП в систему будет привлечено АО "Фонд финансовой поддержки сельского хозяйства" (далее – ФФПСХ). Функционирование на рынке компании с государственным участием позволит продемонстрировать востребованность и потенциал данного инструмента.

      На базе ФФПСХ за счет средств государственного бюджета будет создана система компенсации по гарантированию займов.

      В целях первоочередного обеспечения требований по выданным ФФПСХ гарантиям средства компенсационного фонда по гарантированию займов будут размещаться на постоянной основе в высоколиквидные финансовые активы (деньги, депозиты в банках второго уровня, государственные ценные бумаги и ценные бумаги, включенные в официальные списки организаторов торгов, функционирующих на территории РК).

      В связи с невостребованностью на сегодняшний день услуг по гарантированию исполнения обязательств по зерновым и хлопковым распискам АО "КазАгроГарант" выйдет из систем гарантирования исполнения обязательств по зерновым и хлопковым распискам. Ранее выделенные для оказания данных услуг средства будут после присоединения АО "КазАгроГарант" к ФФПСХ перенаправлены решением единственного акционера ФФПСХ на предоставление иных мер поддержки субъектов АПК.

      Для повышения доступности инструмента гарантирования для СХТП будет усовершенствована мера государственной поддержки в рамках гарантирования займов. В частности, будет упрощена и оптимизирована схема получения субсидии и будут внесены изменения в нормативные правовые акты.

Внедрение аграрных расписок

      Для решения проблемы сбыта продукции по справедливым ценам будет внедрен новый финансовый инструмент – аграрная расписка, которая позволит инвесторам/кредиторам финансировать производство сельскохозяйственной продукции за счет продажи урожая до его фактического сбора (под залог будущего урожая). При этом будут предусмотрены ограничительные механизмы, основанные на статистических данных за последние 3 – 5 лет по урожаю и стоимости. Для внедрения данного инструмента будет разработан новый законодательный акт.

      Запуск электронных аграрных расписок будет новым финансовым инструментом для субъектов АПК и предполагает законодательное право фермеров на выпуск бездокументарных неэмиссионных долговых ценных бумаг с последующим их погашением поставкой сельхозпродукции или выплатой долга. Это позволит фермерам заранее продавать свой урожай и привлекать более "дешевые" деньги не только от финансовых институтов, но и из других источников. Внедрение аграрных расписок будет осуществлено с применением ИТ-технологий.

      Согласно анализу международной практики финансовый инструмент – аграрные расписки развивается достаточно быстро и работает эффективно при поддержке со стороны государства.

      Для улучшения позиций Казахстана в данном рейтинге совместно с Всемирным Банком будет создана рабочая группа, в состав которой войдут представители по всем тематическим областям рейтинга. Рабочей группой будут выработаны меры по улучшению позиций Казахстана. В свою очередь улучшение позиций Казахстана в данном проекте станет подтверждением тому, что в Казахстане созданы благоприятные условия для агробизнеса.

      Для обеспечения развития отрасли животноводства Всемирным Банком будет предоставлен займ для реализации проекта устойчивого развития животноводства (далее – ПУРЖ).

      ПУРЖ будет направлен на укрепление институтов, предоставляющих услуги мелким фермерам, включая субсидирование сельского хозяйства, улучшение доступа к финансированию, ветеринарным услугам, а также на совершенствование управления пастбищными угодьями и системы инвентаризации выбросов парниковых газов (ПГ) в секторе животноводства.

      При реализации ПУРЖ планируется применение финансового инструмента – заем Всемирного Банка в формате Программы, ориентированной на результат (далее – ПОР или PforR).

      В целях обеспечения надлежащего качества в подготовке и реализации ПУРЖ будут созданы Координационный совет ПУРЖ и рабочая группа с участием представителей заинтересованных центральных и местных исполнительных органов, финансовых и научных институтов и организаций в области животноводства и ветеринарии.

      Ключевыми результатами ПУРЖ будут совершенствование системы оказания ветеринарных услуг и учета животных, продвижение модели, в центре которой находится фермер, эффективная агроэкологическая политика для мясной индустрии.

      Первый этап реализации будет осуществлен в рамках настоящей Госпрограммы. Для достижения задач, предусмотренных ПУРЖ, ПОР или PforR будут отражены в рамках утверждения структурных программных документов по развитию АПК на следующий период.

      Эффективность мер государственной поддержки будет оцениваться по результатам выполнения встречных обязательств субъектами АПК.

      Меры государственной поддержки АПК будут на равных условиях доступны для всех субъектов АПК вне зависимости от половой принадлежности.

      Финансовая поддержка Всемирного Банка будет осуществляться после достижения результатов, привязанных к освоению средств (РПОС).

      В целях обеспечения мониторинга ПУРЖ за счет операционного бюджета МСХ будет создана служба управления проектом (СУП), укомплектованная государственными служащими, техническими экспертами. При этом, технические эксперты, обладающие соответствующей профессиональной, фидуциарной, административной и технической квалификацией и опытом работы, будут привлекаться на основе контрактов о найме.

      В целях оценки достижения индикаторов, привязанных к освоению средств (ИПОС), на период реализации ПУРЖ за счет операционного бюджета МСХ будет осуществлен найм независимого агента по верификации и аудиторов, в соответствии с утвержденным техническим заданием.

      В рамках реализации ПУРЖ будут разработаны нормативные правовые акты, необходимые для дальнейшего функционирования Единой информационной системы (далее – ЕИС) идентификации животных, внесены изменения и дополнения в соответствующие подзаконные акты в соответствии с Законом Республики Казахстан от 10 июля 2002 года "О ветеринарии" для обеспечения продвижения частных ветеринарных услуг, а правила субсидирования в области сельского хозяйства будут приведены в соответствие с принципами зеленого роста и устойчивости для получения субсидий фермерами, занимающимися мясным животноводством.

      Будет создана система консультирования по масштабированию передачи знаний путем разработки и принятия методологии предоставления сельскохозяйственных консультаций и передачи знаний в секторе мясного скотоводства, включающая рекомендации по лучшим сельскохозяйственным практикам (ЛСХП), лучшим практикам животноводства (ЛПЖ) и лучшим практикам управления пастбищами (ЛПУП) для определения консультационных услуг и программ обучения.

      В целях совершенствования системы инвентаризации выбросов ПГ от сектора мясного животноводства для ее соответствия методологии уровня 2 руководства Межправительственной группы экспертов по изменению климата (МГЭИК), МСХ совместно с МЭГПР будут улучшены процедуры сбора данных, которые будут включены в Национальный доклад о кадастре антропогенных выбросов из источников и абсорбции поглотителями ПГ, не регулируемых Монреальским протоколом, направляемый в Секретариат Рамочной конвенции ООН об изменении климата.

      Реализация ПУРЖ позволит развить и нарастить экспортоориентированный сектор животноводства мясного направления без роста сопровождения воздействия на окружающую среду.

      Для реализации ПУРЖ в рамках займа будут предусмотрены ИПОС.

      Для индикатора, предусматривающего регистрацию крупного рогатого скота (далее – КРС) в ЕИС, будут предусмотрены следующие РПОС:

      1) принятие нормативно-правовых актов, необходимых для создания и функционирования ЕИС. Такая система функционирует и как по форме так и по сути является удовлетворительной для Банка. Результаты реализации данного мероприятия оцениваются лимитом финансирования проекта равным – 9 196 тыс. евро.

      2) перенос в ЕИС данных обо всех КРС, зарегистрированных в системах идентификации животных. Результаты реализации данного мероприятия оцениваются лимитом финансирования проекта равным – 18 392 тыс. евро.

      3) регистрация всего нового поголовья КРС в ЕИС, как указано в формуле освоения средств. От базового значения 0 с даты переноса, предусмотренного результатом согласно подпункту 2), 1 839,2 тыс. евро за каждое увеличение на 60 000 голов. Результаты реализации данного мероприятия оцениваются лимитом финансирования проекта равным – 18 392 тыс. евро.

      Для индикатора, предусматривающего предоставление доступа малым и средним фермерским хозяйствам к улучшенным и модернизированным ветеринарным услугам, будут предусмотрены следующие РПОС:

      1) внесение поправок в соответствующие подзаконные акты в соответствии с Законом Республики Казахстан "О ветеринарии" для обеспечения продвижения частных ветеринарных услуг в соответствии с рекомендациями, сделанными по результатам GAP-анализа эффективности ветеринарных мероприятий Международным эпизоотическим бюро, проведенного в рамках мероприятия Программы ПУРЖ по укреплению потенциала ветеринарных служб, которые по форме и по сути являются удовлетворительными для банка. Результаты реализации данного мероприятия оцениваются лимитом финансирования проекта, равным – 4 598 тыс. евро.

      2) увеличение числа ветеринаров, которые зарегистрировались и прошли обучение в количестве, как определено по формуле освоения средств. От базового значения 0 за каждые дополнительные 500 ветеринаров, которые зарегистрированы и прошли обучение, будут доступны для снятия 4 598 тыс. евро. Результаты реализации данного мероприятия оцениваются лимитом финансирования проекта, равным 64 372 тыс. евро.

      В рамках индикатора, предусматривающего обучение владельцев малых и средних фермерских хозяйств лучшей практике и их сертификацию, в количестве и порядке, указанном в формуле освоения средств, от базового значения 0 за каждые дополнительные 5 тыс. обученных и сертифицированных фермеров будут доступны для снятия 4 598 тыс. евро. Результаты реализации данного мероприятия оцениваются лимитом финансирования проекта, равным 91 960 тыс. евро.

      В рамках индикатора по увеличению числа малых и средних фермерских хозяйств, участвующих в программе "Сыбага" и продающих КРС откормочным площадкам, как определено в формуле освоения средств, от базового значения 0 за каждые дополнительные 1 000 фермеров, продающих животных откормочным хозяйствам, 4 598 тыс. евро. Результаты реализации данного мероприятия оцениваются лимитом финансирования проекта, равным 91 960 тыс. евро.

      Для индикатора, предусматривающего долю государственных расходов, направляемых на поддержку "зеленого роста" и обеспечение устойчивости в мясном секторе, будут предусмотрены следующие РПОС:

      1) внесение изменений и дополнений в правила субсидирования сельского хозяйства, включение в них критериев приемлемости для фермеров на основе принципов зеленого роста и устойчивости. Результаты реализации данного мероприятия оцениваются лимитом финансирования проекта, равным 9 196 тыс. евро.

      2) увеличение доли государственных расходов на проведение мероприятий по повышению устойчивости производства и переработки говядины в общих государственных расходах на сектор мясного животноводства в процентах и как указано в формуле освоения средств, от базового значения 20 % за каждые дополнительные 0,5% увеличения доли государственных расходов 4 138,2 тыс. евро. Результаты реализации данного мероприятия оцениваются лимитом финансирования проекта, равным 82 764 тыс. евро.

      Для индикатора, предусматривающего принятие обязательства по контролю за выбросами ПГ и адаптации к изменению климата в мясном секторе, предусмотрены следующие РПОС:

      1) утверждение дорожной карты в рамках реализации обновленного вклада, определяемого на национальном уровне (NDC), на 2021-2025 годы, включающей конкретные целевые показатели и мероприятия для сектора КРС, которые по форме и сути, являются удовлетворительными для Банка. Результаты реализации данного мероприятия оцениваются лимитом финансирования проекта, равным 22 990 тыс. евро.

      2) функционирование системы мониторинга, отчетности и проверки, которая по форме и по сути является удовлетворительной для Банка. Результаты реализации данного мероприятия оцениваются лимитом финансирования проекта, равным 22 990 тыс. евро.

      3) включение в следующий программный документ по развитию АПК на 2022 – 2026 финансовые годы финансирование главы по обеспечению устойчивости сектора мясного животноводства на основе принципов зеленого роста, которая по форме и по сути является удовлетворительной для Банка. Результаты реализации данного мероприятия оцениваются лимитом финансирования проекта, равным 22 990 тыс. евро.

      Прогнозируемые (оценочные) суммы по годам:

Наименование

2021

2022

2023

2024

2025

Итого

1

2

3

4

5

6

7

Объемы финансирования Всемирного Банка, тыс. евро

69889,6

157251,6

69889,6

92879,6

69889,6

459 800,0

      Программа включает следующие компоненты и подкомпоненты:

      1. Совершенствование системы оказания ветеринарных услуг и учета животных включает следующие подкомпоненты:

      1.1. единая система учета и прослеживаемости, которая будет достигнута путем реализации следующих мероприятий:

      - принятие нормативной правовой базы для единой системы прослеживаемости;

      - разработка и введение протоколов обеспечения конфиденциальности данных и проверки достоверности данных;

      - совершенствование структуры и взаимосвязанности текущих систем учета животных;

      1.2. укрепление потенциала ветеринарных служб, который будет достигнут путем реализации следующих мероприятий:

      - проведение GAP-анализа PVS МЭБ для выявления регулятивных и институциональных проблем с доступом малых и средних фермерских хозяйств к ветеринарным услугам для контроля неинфекционных болезней;

      - совершенствование политики, нормативной правовой базы и институциональной структуры заемщика для предоставления ветеринарных услуг и при необходимости разработка поправок в законодательство;

      - укрепление потенциала провайдеров частных ветеринарных услуг и предоставление услуг по лечению и профилактике болезней частными ветеринарами, соответствующими установленным критериям;

      2. Масштабирование модели оказания услуг, ориентированной на фермера, включает следующие подкомпоненты:

      2.1. передача фермерам знаний и результатов сельскохозяйственных научных исследований, которая будет достигнута путем реализации следующих мероприятий:

      - разработка лучшей практики управления пастбищными угодьями и содержания животных, которая включает принципы ведения сельского хозяйства, адаптированного к изменению климата;

      - реализация масштабированных программ обучения фермеров;

      - поддержка технических консультационных услуг;

      - развитие национальной сети демонстрационных хозяйств и сельскохозяйственных экспертно-консультационных центров;

      - проведение программ обучения в полевых школах для фермеров из личных подсобных хозяйств;

      - предоставление технической помощи в установлении связи фермеров, выращивающих КРС мясного направления, с откормочными площадками;

      2.2. выплаты за поголовье и долевые гранты для новых малых и средних фермерских хозяйств, связанных с откормочными площадками, которые будут достигнуты путем реализации следующих мероприятий:

      - выплаты за поголовье и долевые гранты вновь зарегистрированным владельцам крестьянских фермерских хозяйств, выращивающих КРС мясного направления, с целью оказания помощи во внедрении лучшей практики, строительстве и модернизации производственных объектов, установлении связей с откормочными площадками и скотобойнями;

      - оказание поддержки вновь зарегистрированным владельцам крестьянских фермерских хозяйств, выращивающих КРС мясного направления, в получении доступа к программе "Сыбага" для импорта племенного КРС.

      2.3. доступ к услугам и земельным ресурсам, который будет достигнут путем реализации следующих мероприятий:

      - укрепление потенциала для эффективного использования земельных ресурсов;

      - укрепление потенциала акиматов по управлению общественными пастбищами и местами водопоя с тем, чтобы улучшить доступ фермеров к более продуктивным пастбищам.

      3. Проведение эффективной политики "зеленого роста" в секторе мясного животноводства включает следующие подкомпоненты:

      3.1. политику укрепления принципов зеленой экономики в мясном секторе, которая будет достигнута путем реализации следующих мероприятий:

      - отражение принципов зеленого роста и устойчивости сектора мясного животноводства в следующем структурном программном документе по развитию АПК на 2022-2026 финансовые годы;

      - совершенствование нормативно-правовых актов по поддержке сельского хозяйства с целью продвижения лучшей практики применения принципов зеленого роста в мясном секторе;

      3.2. создание единой системы мониторинга, отчетности и проверки выбросов ПГ будет достигнуто путем реализации следующих мероприятий:

      - обновление предполагаемого вклада, определяемого на национальном уровне, с учетом конкретных целевых показателей по сокращению выбросов в секторе мясного животноводства;

      - принятие и финансирование плана по адаптации к изменению климата для сектора животноводства;

      - создание и функционирование системы мониторинга, отчетности и проверки выбросов ПГ в секторе животноводства.

Вовлечение частных финансовых институтов в кредитование АПК

      Комплексная работа по вовлечению в кредитование АПК частных финансовых институтов, включая КТ, микрофинансовые организации (далее – МФО), БВУ, лизинговые компании, будет осуществляться АО "Аграрная кредитная корпорация" (далее – АКК).

      На базе АКК будет применен опыт Германии, где государственный "Рентенбанк" при правительственной поддержке привлекает средства с рынков капитала и фондирует частные финансовые институты для последующего кредитования АПК. При этом "Рентенбанк" напрямую не кредитует, тем самым стимулируя конкуренцию на рынке сельского кредитования, позволяя фермерам не зависеть от одной государственной организации, а иметь возможность выбирать из разных источников финансирования в зависимости от предлагаемых условий и качества оказываемых услуг.

      При этом вовлечение финансовых институтов АКК будет осуществляться через различные инструменты, в том числе:

      1) фондирование БВУ для последующего кредитования инвестиционной части проекта. При этом оборотный капитал будет финансироваться самим БВУ;

      2) софинансирование (синдицированный займ), при котором БВУ и АКК совместно финансируют и разделяют риски по проекту;

      3) агентское соглашение между АКК и БВУ о том, что БВУ осуществляет отбор и анализ проектов для финансирования АКК с учетом требований, определенных АКК;

      4) продажу профинансированных АКК проектов БВУ, что позволит АКК досрочно аккумулировать средства по реализованным проектам для финансирования новых проектов.

      Расширение инструментов финансирования позволит создать стимулы у частных финансовых институтов кредитовать АПК, что будет способствовать росту доли частных инвестиций в ссудном портфеле АПК.

      АКК будет привлекаться фондирование с внутренних и внешних рынков капитала, а также со стороны международных финансовых организаций при условии наличия доступных инструментов хеджирования валютных рисков по займам/лизингу для конечных заемщиков – субъектов АПК. Будет проработан вопрос расширения программ сотрудничества Правительства РК и МФО для привлечения финансирования на развитие АПК.

      Для стимулирования конкуренции и вовлечения частных финансовых институтов в финансирование села, будет осуществляться постепенное сокращение прямого кредитования со стороны группы компаний АО "НУХ "Байтерек".

Развитие агрострахования

      Наличие ряда проблем в страховании в растениеводстве и отсутствие системы страхования в животноводстве требует реформирования системы агрострахования с применением международного опыта в области страхования сельскохозяйственных и ветеринарных рисков.

      Наличие проблем на рынке страхования в АПК требует принятия мер по концептуальному совершенствованию законодательства, которое будет отвечать интересам всех участников системы страхования – СХТП, государства и страховых организаций, в том числе путем:

      1) осуществления комплексной государственной поддержки эффективных СХТП (субсидирование, льготное кредитование и пр.), использующих современные агротехнологии, а также меры по снижению рисков в АПК;

      2) упрощения системы анализа и оценки рисков (андеррайтинга);

      3) упрощения механизмов администрирования урегулирования убытков и осуществления страховых выплат;

      4) создания единой базы данных (электронной карты) по посевным площадям, страхованию сельскохозяйственных культур и животных в разрезе регионов страны с обеспечением доступа СХТП к страхованию через использование электронной площадки (биржи) по размещению рисков и приобретение электронных полисов страхования;

      5) пересмотра перечня сельскохозяйственных культур, подлежащих страхованию/разработка научно и практически обоснованной карты специализации сельскохозяйственных культур по областям;

      6) повышения прозрачности и эффективности урегулирования и сокращения сроков страховых выплат страховыми компаниями;

      7) применения современных методов мониторинга эффективности ведения севооборота и использования агротехнологий, в том числе с использованием инструментов космического мониторинга и аэросъемки;

      8) установления обоснованных и прозрачных страховых тарифов.

      Для стимулирования страхования в сельском хозяйстве часть страховых премий будет субсидироваться государством. Это позволит удешевить стоимость страхового полиса для СХТП, тем самым повысив доступность страхования.

      Будет осуществлен переход на страхование в электронном формате, посредством которого будут осуществляться все бизнес-процессы.

      Система будет интегрирована с электронными базами данных, а также с источниками дистанционного зондирования земли.

      Онлайн-страхование позволит сделать систему страхования прозрачной и позволит повысить доверие к инструменту со стороны СХТП.

Совершенствование системы кредитных товариществ

      Для развития кредитной кооперации планируется внедрение модели на основе успешного зарубежного опыта деятельности институтов кредитной кооперации путем совершенствования законодательства, направленного на решение лимитирующих факторов, включая возможность консолидации средств КТ путем создания Центрального объединения (возможно в виде банка второго уровня).

      Предлагаемая модель позволит:

      1) вовлечь средства участников в экономический оборот регионов и тем самым обеспечить институты кредитной кооперации собственными источниками фондирования;

      2) расширить доступ для тех групп и слоев населения, которые сегодня не получают достаточного объема финансовых услуг;

      3) усилить финансовую устойчивость системы КТ в качестве одного из инструментов государственной политики в области АПК.

Совершенствование деятельности АО "НУХ "Байтерек"

      АО "НУХ "Байтерек" и его дочерние компании являются ключевыми институтами развития АПК, реализующими задачи Госпрограммы.

      АО "НУХ "Байтерек" будет играть активную роль в построении новой модели экономического роста в АПК. Деятельность АО "НУХ "Байтерек" будет сфокусирована на диверсификацию, цифровую и технологическую модернизацию АПК. При этом завершится процесс трансформации АО "НУХ "Байтерек" в высокоэффективный, компактный и профессиональный институт с высоким уровнем корпоративного управления.

      В условиях ограниченности финансовых ресурсов кредитные политики дочерних компаний АО "НУХ "Байтерек" будут сконцентрированы на финансировании реализации инвестиционных программ. Основные производственные индикативы инвестиционных программ для АО "НУХ "Байтерек" будут утверждаться Советом директоров АО "НУХ "Байтерек" на основании рекомендаций МСХ РК с учетом ресурсной обеспеченности деятельности холдинга.

      В целях повышения эффективности будет структурирована по целям и задачам деятельность дочерних компаний АО "НУХ "Байтерек".

      АКК сконцентрируется на реализации задач повышения доступности финансирования для субъектов АПК посредством стимулирования вовлечения частных финансовых организаций в кредитование АПК. К 2025 году АКК полностью прекратит прямое кредитование, что даст дополнительный стимул для большего участия частных финансовых организаций в финансировании АПК.

      АКК за счет средств ежегодного бюджетного кредита финансирует субъектов АПК, в том числе для проведения весенне-полевых и уборочных работ. Кредитование субъектов АПК будет осуществляться напрямую и через фондирование финансовых организаций.

      С 2021 года будет увеличен срок бюджетного кредитования через АКК на весенне-полевые и уборочные работы с краткосрочного до среднесрочного с погашением суммы основного долга в конце срока.

      ФФПСХ будет осуществлять микрокредитование в рамках приоритетных направлений развития малого бизнеса в сельской местности, а также участвовать в системе гарантирования займов финансовых организаций и системе страхования отраслевых рисков в АПК.

      АО "КазАгроФинанс" будет содействовать обновлению сельхозтехники и оборудования в АПК через предоставление лизинговых услуг.

      Для привлечения иностранных инвестиций будут проработаны вопросы создания новых инвестиционных фондов.

      Деятельность АО "НК "Продкорпорация" сконцентрируется на:

      1) реализации стабилизационной функции на зерновом рынке, предусматривающей поддержку СХТП путем закупа, организации хранения и реализации зерновых культур и продуктов ее переработки на внутреннем и внешнем рынках;

      2) поддержании резервного запаса зерна в целях гарантированного обеспечения страны продовольственным зерном при возникновении чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера;

      3) реализации, при необходимости, агентских функций в рамках Исламской организации по продовольственной безопасности, Продовольственной и сельскохозяйственной организации Организации Объединенных Наций (ФАО) и других международных организаций;

      4) мониторинге рынка продукции АПК.

      В целях стабилизации внутреннего рынка АО "НК "Продкорпорация" может осуществлять поставки отдельных видов сельхозпродукции и продуктов ее переработки, в том числе с внешних рынков.

      Для дополнительной поддержки отечественных СХТП при продвижении продукции на внешние рынки АО "НК "Продкорпорация" при тесном взаимодействии с уполномоченными органами по продвижению экспорта, заинтересованными государственными органами и дипломатическими представительствами РК за рубежом будет осуществлять:

      1) анализ тенденций развития в долго и среднесрочной перспективе внутреннего и внешних рынков продукции АПК по приоритетным экспортным направлениям;

      2) информационно–аналитическую поддержку отечественным экспортерам для осуществления беспрепятственного доступа казахстанской сельскохозяйственной продукции на внешние рынки (включая консультационные услуги по экспорту продукции АПК, разработку информационных материалов об условиях ввоза сельскохозяйственной продукции в иностранные государства, формирование информационной базы по тарифным и нетарифным барьерам и другим ограничениям в торговле и так далее).

      В соответствии с поручением Главы государства передача в конкурентную среду дочерних и аффилированных организаций АО "НУХ "Байтерек", включенных в Комплексный план приватизации на 2016 – 2020 годы, и оптимизация группы компаний АО "НУХ "Байтерек" приведут к формированию компактного холдинга.

      Для повышения эффективности и доступности, предоставляемых дочерними компаниями АО "НУХ "Байтерек" услуг, будет развиваться проект цифровизации "E-Kazagro", предусматривающий автоматизацию процесса приема дочерними компаниями АО "НУХ "Байтерек" заявок от субъектов АПК на получение кредита и лизинга в онлайн режиме, автоматизацию услуг на получение гарантий по займам и по закупу сельскохозяйственной продукции.

      Реализация проекта "E-Kazagro" позволяет обеспечить прозрачность процесса приема и обработки заявок, сократить время получения услуг за счет подключения к системам госорганов, улучшить качество оказываемых дочерними компаниями АО "НУХ "Байтерек" услуг, сократить затраты субъектов АПК на подачу заявки, увеличить объемы финансирования и оказывать услуги в электронном формате по принципу "единого окна".

      Будет осуществлена цифровизация внутренних бизнес-процессов АО "НУХ "Байтерек" и его дочерних компаний, приняты меры по совершенствованию корпоративного управления, что позволит оптимизировать и повысить эффективность деятельности по всей группе компаний холдинга.

      Проекты по цифровизации в первую очередь будут направлены на 100 % автоматизацию к 2021 году всех мер государственной поддержки, приравненных к государственным услугам. Развитие и интеграция информационных систем будут направлены на обеспечение прозрачности и доступности кредитных продуктов дочерних компаний АО "НУХ "Байтерек" в электронном формате с целью исключения альтернативных вариантов предоставления услуг с обязательной разработкой плана автоматизации со сроком окончания всех работ к декабрю 2021 года.

      В целях повышения удобства для заемщиков будет проведена работа по оптимизации линейки кредитных продуктов дочерних компаний АО "НУХ "Байтерек".

      Привлечение АО "НУХ "Байтерек" валютных средств с внешних рынков капитала для реализации программы финансового оздоровления субъектов АПК в 2013 – 2015 годах и последующий переход Казахстана к политике свободного плавающего обменного курса тенге привели к образованию отрицательного финансового результата холдинга.

      В целях реализации приоритетных направлений Госпрограммы, поддержания финансовой устойчивости и обеспечения своевременного исполнения принятых обязательств, будет принята программа обеспечения финансовой устойчивости АО "НУХ "Байтерек", предусматривающая меры по обеспечению соблюдения ковенант по принятым обязательствам, росту доходности, перераспределению финансовых потоков, привлечению фондирования из различных источников и так далее.

      В целях реализации мер по совершенствованию деятельности и определения долгосрочных задач группы компаний АО "НУХ "Байтерек" будет принята новая Стратегия развития АО "НУХ "Байтерек", реализация которой будет осуществляться с применением стандартов проектного управления.

      Финансирование АО "НУХ "Байтерек" будет обеспечено в соответствии с объемом бюджетных средств одобренных протоколом Государственной комиссии по модернизации экономики Республики Казахстан от 26 февраля 2018 года.

Обеспечение оптимального режима налогообложения субъектов АПК

      По мере появления вопросов будут вырабатываться нормы по совершенствованию налогообложения АПК. При этом будет проработан вопрос по введению единого аграрного налога.

5.3. Повышение эффективности использования земельных ресурсов

      Сноска. Подраздел 5.3 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 05.01.2020 № 1.

      Для эффективного и рационального использования земельных ресурсов необходимо выполнить следующие задачи:

      1) проведение почвенных изысканий на площади 33 млн. га земель сельскохозяйственного назначения;

      2) проведение геоботанических изысканий на площади 33 млн. га пастбищных угодий;

      3) проведение работ по определению бонитета почв на землях сельскохозяйственного значения на площади 27,6 млн. га;

      4) изготовление электронных земельно-кадастровых карт на 675 учетных кварталов на землях городов и СНП;

      5) изготовление электронных почвенных и геоботанических карт на площади 66 млн. га;

      6) получение достоверной объективной информации о состоянии и использовании сельскохозяйственных земель как природного ресурса, используемого в качестве главного средства производства в сельском хозяйстве путем создания цифровых карт земель сельскохозяйственного назначения;

      7) вовлечение в сельскохозяйственный оборот неиспользуемых земель, изъятых в государственную собственность;

      8) проведение торгов (конкурсов, аукционов) по продаже земельных участков и права аренды посредством веб-портала реестра государственного имущества в целях снижения коррупционных рисков, бюрократии и повышения прозрачности проведения торгов;

      9) обеспечение равного доступа к торгам всех его потенциальных участников и прозрачности их проведения;

      10) сохранение и совершенствование института аренды сельхозземель;

      11) увеличение в десятикратном размере базовых ставок земельного налога на все нерационально используемые земельные участки сельскохозяйственного назначения, выявленные на основании плановых и/или внеплановых проверок, обращений физических/юридических лиц, а также мониторинга данных информационных систем (дистанционного зондирования земли, аэрофотосъемки и другое);

      12) постоянный цифровой мониторинг сельскохозяйственных земель (первые 5 лет аренды – ежегодно, в последующие периоды на орошаемой пашне каждые 3 года, на богарной – каждые 5 лет) по заключенным договорам аренды земельных участков на предмет исполнения их условий и рационального использования земель, в том числе пастбищ;

      13) обеспечение населения пастбищными угодьями для выпаса скота;

      14) выделение пастбищ для СХТП, занятых животноводством;

      15) передача ирригационной и дренажной системы для земель регулярного орошения от источника поливной воды до границы водовыдела конечных СХТП единому балансодержателю независимо от формы собственности;

      16) передача водохозяйственных сооружений в республиканскую собственность для восстановления земель регулярного орошения;

      17) восстановление и реконструкция водохозяйственной инфраструктуры систем земель регулярного и лиманного орошения с целью снижения потерь воды, в том числе путем применения современных технологий.

      Кроме того, будет проведена ревизия земель, собственников земельных участков и землепользователей с целью достоверного количественного учета земельного фонда, а также будут получены актуальные данные о качественных характеристиках земель сельскохозяйственного назначения для применения поправочных коэффициентов к базовым ставкам платы за землю при определении их кадастровой (оценочной) стоимости.

      Также в целях защиты земель от водной и ветровой эрозии, создания микроклимата, улучшения плодородия почв, снего- и влагозадержания будут разработаны меры по созданию древесно-кустарниковых насаждений.

5.4. Повышение эффективности использования водных ресурсов

      Сноска. Подраздел 5.4 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 05.01.2020 № 1.

      Развитие в сфере управления водными ресурсами требует стратегического планирования на долгосрочную перспективу, в связи с этим разработаны прогнозные цели до 2040 года, в том числе промежуточные индикаторы и показатели на 2021 год.

      В связи с этим приоритетами являются восстановление ирригационных и дренажных сетей для обеспечения поливной водой востребованных земель регулярного и лиманного орошения, улучшение мелиоративного состояния поливных земель, уменьшение ущерба от вредного воздействия вод населению, окружающей среде и экономике, удовлетворение ежегодных потребностей природных объектов в воде, повышение эффективности водопотребления в промышленности.

      Для этого будет проработан вопрос обеспечения возвратности инвестиций в отрасль водного хозяйства.

      Планируется активно использовать схему финансирования по принципу государственно-частного партнҰрства. Для обеспечения возврата инвестиций для нового подхода планируется выстроить экономически-обоснованную тарифную политику.

      Будут приняты меры по совершенствованию системы мониторинга водных ресурсов, их прогнозирования и управления с обеспечением надлежащего контроля и мониторинга мелиоративного состояния орошаемых земель и выполнения мелиоративных мероприятий.

      В целях повышения эффективности эксплуатации инфраструктуры к поддержанию ее в надлежащем рабочем состоянии будут приняты следующие меры:

      1) развитие эксплуатирующих водохозяйственных организаций;

      2) модернизация инфраструктуры для обеспечения ее безопасной эксплуатации, надлежащего качества и необходимого объема водных ресурсов;

      3) обеспечение безопасной эксплуатации трансграничных водохозяйственных сооружений республиканского значения, не связанных с подачей воды;

      4) строительство новых и реконструкция аварийных водохозяйственных объектов;

      5) многофакторное обследование водохозяйственных объектов;

      6) использование коллекторно-дренажных вод для орошения;

      7) установка измерительных приборов воды, автоматизация водоучета и диспетчеризация;

      8) разработка и экспертиза декларации безопасности плотин.

      Для сокращения дефицита водных ресурсов как на национальном, так и региональном уровне будут приняты меры по вододелению трансграничных водных ресурсов, использованию подземных вод, строительству новой инфраструктуры, увеличению лесистости водосборных площадей водных объектов и осуществлению природоохранных попусков, а также детализации и обновлению бассейновых схем комплексного использования и охраны водных ресурсов.

      Согласно текущему прогнозу объема водных ресурсов РК трансграничные воды являются наиболее уязвимым компонентом водного баланса. Работа по международному сотрудничеству в данной сфере будет усилена путем реализации следующих мер:

      1) создания инфраструктуры по мониторингу объема и качества водных ресурсов, поступающих из сопредельных государств, в том числе совместно с ними на их территории;

      2) разработки прогнозов и анализа возможных сценариев изменения трансграничных перетоков на основании детальных компьютерных моделей;

      3) усиления переговорных групп и обеспечения постоянного состава путем привлечения экспертов научно-исследовательских институтов и высококвалифицированных специалистов в сфере водного хозяйства и усиления переговорного процесса по трансграничному вододелению с сопредельными государствами для подготовки и заключения международных соглашений;

      4) разработки комплексных переговорных стратегий, основанных на собранной аналитической информации и учитывающих международный опыт;

      5) разработки и подписания соглашения по эффективному использованию водно-энергетических ресурсов Центрально-Азиатского региона;

      6) проработки долгосрочных соглашений по вододелению трансграничных рек и создания механизмов по их выполнению;

      7) обеспечения деятельности Международного центра оценки вод.

      В целях обеспеченности подземными водными ресурсами будут реализованы:

      1) изучение потенциала использования подземных вод для нужд сельского хозяйства и разработка электронной карты источников воды;

      2) доразведка и переоценка месторождений подземных вод, поисково-разведочные работы по обеспечению запасами подземных вод населенных пунктов на территории РК, начиная с вододефицитных регионов, в том числе и как альтернативных источников водоснабжения.

      Для развития водохозяйственной и гидромелиоративной инфраструктуры будут реализованы следующие меры:

      1) определены приоритеты инфраструктурных проектов исходя из экологической ситуации и потребности в воде;

      2) проработано увеличение располагаемых водных ресурсов за счет межбассейновых перебросок водного стока;

      3) созданы новые водохранилища и ирригационные системы для их применения.

      Для повышения эффективности водопотребления в промышленности будут реализованы следующие меры:

      1) внедрены промышленными предприятиями передовые водосберегающие технологий;

      2) информированы промышленные предприятия о доступных технологиях и их экономической эффективности.

      Для поддержания водных объектов в надлежащем состоянии будет увеличена лесистость прилежащих территорий земель водного фонда.

      В целях ликвидации процессов деградации и опустынивания в низовьях реки Шидерты Павлодарской области, заполнения, подпитки озерных систем Кызылординской области и Тенгиз-Коргалжынской системы озер Коргалжынского государственного заповедника Акмолинской области проводятся компенсационные природоохранные попуски.

      Также будут осуществлены экологические попуски, обеспечивающие режим, близкий к естественному, для поддержания биологической продуктивности и санитарного благополучия.

      Составление долгосрочного прогноза баланса водных ресурсов по речным бассейнам является одной из важнейших задач водной политики. Детальные бассейновые схемы, учитывающие тенденции изменения объема доступных водных ресурсов и прогнозы потребления, будут лежать в основе долгосрочного планирования развития инфраструктуры. На постоянной основе будут проводиться работы по разработке бассейновых схем и их обновлению и совершенствованию системы сбора первичных материалов и их обработки, в том числе с использованием информационных систем.

      Для максимального ускорения внедрения новых технологий в сфере управления водными ресурсами будет обеспечена доступность первичных данных для всех потенциальных пользователей. Данные, собранные за счет средств государственного бюджета РК, будут размещены в открытом доступе.

      Учитывая поставленные целевые индикаторы и задачи, для достижения показателей прямых результатов требуется привлечение инвестиций для восстановления имеющейся и создания новой водохозяйственной инфраструктуры.

      Ввиду отсутствия бюджетных возможностей для финансирования капиталоемких проектов по восстановлению водохозяйственных систем и сооружений и реализации мер по плавному переходу на окупаемость и инвестиционную привлекательность отрасли будут на возвратной основе привлечены средства МФО на приемлемых условиях, с учетом их окупаемости, и изучены возможности привлечения частных инвестиций (крупных СХТП, других организаций) на принципах государственно-частного партнерства.

      Также будут проработаны меры по достижению окупаемости эксплуатационных расходов и инвестиционной привлекательности тарифов в долгосрочной перспективе на содержание и бесперебойное функционирование водохозяйственных систем и сооружений, постепенному уходу от сдерживания тарифов для сельского хозяйства с учетом передового зарубежного опыта.

      После утверждения предельных уровней тарифов с учетом их инвестиционной привлекательности, при полном восстановлении ирригационной инфраструктуры орошаемых земель в целях снижения бюджетной нагрузки будут приняты меры по передаче восстановленной ирригационной инфраструктуры в аренду и/или доверительное управление в установленном законодательством РК порядке.

      Для предотвращения чрезвычайных ситуаций, связанных с регулированием водных ресурсов, будет создана правовая основа обеспечения безопасности водоподпорных и водорегулирующих сооружений.

      Будет обеспечена безопасная эксплуатация водохозяйственных объектов и внедрены современные системы автоматизации, оповещения, диспетчеризации, управления водными ресурсами и водохозяйственными объектами и их использования.

      Маловодный цикл водообеспеченности наносит значительный ущерб экономике страны, особенно сельскохозяйственному производству. Будут предусмотрены меры по смягчению последствий таких явлений.

      Предусматриваются ежегодные организационно-технические меры по защите населения и экономики от паводковых (талых) вод. Будут осуществлены инженерно-защитные меры, предусматривающие строительство и ремонт противопаводковых защитных дамб, берегеукрепление, реконструкцию русел рек и гидротехнических сооружений.

      Для проведения дно- и берегоукрепительных работ в целях увеличения пропускной способности водных объектов предусматривается проведение обследования естественного гидрологического режима рек.

      В целях формирования навыков и знаний политики культуры водопотребления будет обеспечено научное сопровождение реализации Госпрограммы с привлечением ведущих институтов страны и мира для реализации научно-исследовательских работ и опытно-конструкторских разработок.

      В области образовательной сферы будут:

      1) в соответствии с прогнозной потребностью обеспечены подготовка квалифицированных кадров для водохозяйственного сектора и повышение квалификации работников, увеличено соответствующее количество стипендий по водным специальностям в рамках программы "Болашак";

      2) по всем инженерным специальностям в обучение будет включено изучение предметов, посвященных защите окружающей среды и производительности ресурсов (например, как в большинстве стран ОЭСР).

5.5. Обеспечение доступности рынков сбыта и развитие экспорта

      Сноска. Подраздел 5.5 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 05.01.2020 № 1.

      Для создания системы поддержки экспорта и благоприятных условий отечественным производителям, а также переориентации казахстанских сельхозпредприятий на новые рынки сбыта продукции будут:

      1) создан реестр экспортных рынков, продуктов и требований стран-импортеров при экспорте продукции АПК на базе цифрового портала;

      2) продолжена работа по снятию барьеров и открытию внешних рынков, в том числе стран ЕАЭС, ЕС, Китая, Ирана, стран Центральной, Средней и Юго-Восточной Азии, Персидского залива;

      3) продолжена работа по привлечению транснациональных компаний и якорных инвесторов для модернизации/строительства перерабатывающих производств, продвижения казахстанской сельскохозяйственной продукции и продуктов ее переработки под известными брендами, привлечения современных технологий в процессы производства, менеджмента и маркетинга, эта работа проводится совместно с акиматами регионов, специализированными организациями в области привлечения инвестиций и развития экспорта (KazakhInvest, KazakhExport);

      4) разработана и внедрена привлекательная инвестиционная среда в части государственной поддержки, обеспечения сырьевой базой, квалифицированными кадрами, инфраструктурой и др.;

      5) определены действующие и необходимые для строительства терминалы и хабы в основных экспортоориентированных направлениях для решения транспортно-логистических вопросов;

      6) приняты меры по стимулированию производства и продвижения органической продукции, в том числе проведению выставок и презентаций, разработке бренда органической продукции;

      7) продолжена работа по созданию института представителей по вопросам АПК в дипломатических учреждениях Казахстана в приоритетно-значимых странах (Китай, страны Европы, Австралия, Южная и Северная Америка и страны Персидского залива);

      8) инициировано внесение изменения в законодательство Республики Казахстан в области защиты конкуренции.

Торгово-логистическая инфраструктура

      Для расширения возможностей по сбыту сельскохозяйственной и переработанной продукции будет проводиться работа в двух направлениях.

      Первое – создание сети оптово-распределительных центров (далее – ОРЦ) для формирования крупных партий продовольствия и распределения их на внутренний рынок и экспорт. Создание ОРЦ приведет к росту доходов производителей и сокращению цепи посредников между производителем и потребителем и позволит производить товары под требования потребителей по объему, номенклатуре и так далее. ОРЦ будут создаваться за счет средств частных инвесторов, в том числе иностранных, для привлечения которых будут создаваться благоприятные условия, такие как выделение земельных участков, подведение инфраструктуры и пр. Для определения видов ОРЦ, их функций и мест расположения будет разработана концепция создания ОРЦ. Реализация концепции будет осуществлена в рамках программ развития АПК в регионах.

      Второе – создание системы электронной торговли продукцией АПК. В эпоху развития цифровизации эффективный сбыт продукции АПК может осуществляться с использованием цифровых технологий. Примером внедрения цифровых технологий может являться создание электронной площадки для торговли продукций АПК, которая позволит преодолеть географические ограничения, снизить затраты на содержание торговых площадей и т.д. Для реализации данной задачи будет разработана концепция с привлечением международных экспертов. Реализация концепции будет осуществлена в рамках смежных с АПК подпрограмм. Также развитие электронной торговли требует внесения изменений в некоторые нормативно-правовые акты в части исключения продукции АПК из перечня биржевых товаров и минимального размера представляемых партий, которые реализуются через товарные биржи.

      Кроме того, для решения проблемы по дефициту мощностей транспортировки при экспорте зерновых культур и продуктов их переработки планируется разработка карты логистики АПК и планов мероприятий по строительству терминалов, перевалочных складов, обновлению специализированного парка техники.

Государственный контроль и надзор, техническое регулирование

Фитосанитарная безопасность

      С целью обеспечения фитосанитарной безопасности будет разработан комплекс мер по стимулированию СХТП к сохранению благоприятной фитосанитарной обстановки путем проведения разъяснительных работ о карантинных фитосанитарных требованиях, порядку оказания государственных услуг, методах и подходах борьбы с карантинными объектами, вредными и особо опасными вредными организмами.

      С целью принятия оперативных фитосанитарных мер будет предусмотрено регламентирование сроков наложения карантинной зоны с введением карантинного режима или его отмены МИО на соответствующих территориях, регламентирование процедур введения и отмены временных карантинных фитосанитарных мер правил проведения анализа фитосанитарного риска. Также для принятия оперативных фитосанитарных мер будет проведена работа по внедрению электронного картирования очагов распространения вредных, особо опасных вредных организмов и карантинных объектов.

      Для стимулирования СХТП будет обеспечено внесение изменений в законодательство РК, предусматривающих субсидирование затрат СХТП на приобретение пестицидов и биопрепаратов (биоагентов) для борьбы вредными и особо опасными вредными организмами, локализации и ликвидации карантинных объектов, за исключением стадных и нестадных видов саранчовых вредителей с численностью выше экономического порога вредности, карантинных объектов представляющих высокий фитосанитарный риск, мероприятия по борьбе с которыми будут финансироваться за счет бюджетных средств, а также возмещение затрат за уничтоженные плодовые деревья собственникам садов с целью стимулирования СХТП к обеспечению благополучной фитосанитарной обстановки на своей территории.

      Для обеспечения благоприятной фитосанитарной обстановки будут внесены изменения и дополнения в законодательство РК по административным правонарушениям и земельным отношениям в части ужесточения ответственности и последствий для СХТП за неисполнение требований законодательства, внесены изменения и дополнения в законодательство РК в области защиты и карантина растений, предусматривающие внедрение механизма обработок при ухудшении фитосанитарной обстановки на землях СХТП.

      В целях пресечения ввоза подкарантинной продукции не соответствующей карантинным фитосанитарным требованиям, ввоза и распространения карантинных объектов и чужеродных видов, будут приняты меры по проведению контроля и надзора на приграничных территориях с сопредельными государствами. Также в целях активного участия в международных организациях по карантину растений будет реализован проект по взаимному сотрудничеству в области карантина растений со странами-импортерами казахстанской продукции.

      Для обеспечения прозрачности, законности и корректности процедур государственного фитосанитарного контроля и надзора будет обеспечено доведение материально-технического оснащения карантинных лабораторий, фитосанитарных контрольных постов и государственных инспекторов по карантину растений до уровня международных требований, в том числе оснащение государственных инспекторов по карантину растений средствами видеофиксации (видеожетоны), усилен контроль за своевременностью проведения мероприятий по карантину и защите растений, в том числе обследовательских мероприятий по выявлению очагов распространения карантинных объектов, вредных и особо опасных вредных организмов, контролю за соблюдением фитосанитарных требований в отношении семенного и посадочного материала, ввозимого на территорию республики.

Ветеринарная безопасность

      С целью обеспечения ветеринарной безопасности будут приняты меры по усилению и повышению эффективности деятельности системы ветеринарии с учетом основных положений рекомендации и стандартов Всемирной организации здоровья животных (далее – МЭБ), санитарных и фитосанитарных мер ВТО, ЕАЭС и других международных организаций, занимающихся вопросами ветеринарии, включая международных экспертов.

      Ветеринарная безопасность будет обеспечена за счет проведения системных диагностических, профилактических и ликвидационных мероприятий на принципах анализа, оценки и управления рисками с учетом зонирования территории страны; увеличения использования ветеринарных диагностических и иммунопрофилактических препаратов, соответствующих международным стандартам.

      Для предупреждения возникновения и распространения особо опасных болезней будут обеспечены иммунопрофилактические мероприятия сельскохозяйственных животных, подверженных риску заболевания. При этом доля сертифицированных по международным стандартам ветеринарных препаратов против особо опасных болезней, применяемых при иммунопрофилактических мероприятиях, будет не ниже 70 %, используемых для диагностических исследований, - не ниже 80 %. Кроме того, будет урегулирована процедура депонирования штаммов микроорганизмов, используемых в ветеринарии, скорректирована процедура проведения регистрационных испытаний, апробации ветеринарных препаратов, кормовых добавок.

      В лабораторной системе будет происходить проведение диагностических исследований на районном уровне в зависимости от степени оснащенности и квалификации сотрудников с переходом на методы исследования, рекомендованные МЭБ.

      Для обеспечения ветеринарной безопасности будут внесены изменения и дополнения в законодательство РК в части установления плановых значений целевых индикаторов по повышению эффективности деятельности МИО по вопросам в области ветеринарии и определения методики их расчета.

      Кроме того, будут определены ветеринарные требования к государственным ветеринарным организациям, созданным МИО; ветеринарное законодательство будет гармонизировано с учетом рекомендаций, стандартов МЭБ и документов ЕАЭС, научных рекомендаций и анализа проблем практической деятельности; усилен мониторинг пищевой продукции, подлежащей государственному ветеринарно-санитарному контролю и надзору, контроль за перемещением (транспортировкой) животных, продукции и сырья животного происхождения. Проведение ветеринарно-санитарного контроля с учетом определения рисков на объектах производства продукции и сырья животного происхождения, животноводческих объектах.

      Планируется принятие мер по разграничению функций и полномочий в области ветеринарии между ведомством уполномоченного органа и МИО, путем сосредоточенности контрольно-надзорных функций за ведомством и реализационных функций за МИО; по выстраиванию вертикали ветеринарной службы МИО; проведению государственного ветеринарно-санитарного контроля и надзора за перемещением (перевозкой) товаров между установленными зонами благополучия, на приграничной территории с сопредельными государствами, на свободных экономических зонах; определению особого порядка принятия ветеринарных мер по впервые и вновь выявленным особо опасным болезням животных; изменению процедуры проведения ряда проверок в области ветеринарии.

      С внедрением информационных систем станет возможным эффективно управлять процессами в ветеринарии, контролировать и отслеживать продукцию по принципу "от фермы до стола".

      Будет скорректирована система идентификации сельскохозяйственных животных, посредством совершенствования базы данных по идентификации сельскохозяйственных животных, включая ее интеграцию с информационными системами (система по выдаче ветеринарных документов, лабораторным исследованиям и так далее), использования электронных способов идентификации сельскохозяйственных животных (бирки с радиочастотной меткой, болюсы, чипы и другие изделия (средства), используемых для проведения идентификации сельскохозяйственных животных), электронных считывающих устройств.

      Также планируется принять меры по ужесточению мер ответственности за нарушение требований законодательства РК в области ветеринарии.

      Будет усилена координация деятельности заинтересованных государственных органов, международных организаций и общественных объединений, включая своевременное информирование о перемещениях подконтрольных государственному ветеринарно-санитарному контролю и надзору объектов, возникновении зооантропозоонозных болезней и ухудшении эпизоотической ситуации в сопредельных государствах.

      Кроме того, будет усилен контроль за ящуром, нодулярным дерматитом, выработаны единые подходы и стратегии по борьбе с ящуром на региональном уровне, объединены усилия ветеринарных служб среднеазиатского региона по борьбе с ящуром совместно с региональными и специальными комиссиями МЭБ.

Техническое регулирование

      В рамках отрасли технического регулирования будут разрабатываться стандарты, обеспечивающие переход на современный уровень развития и их гармонизацию в рамках ЕАЭС, усилено взаимодействие государственных органов для защиты рынка от фальсифицированной продукции, а также усовершенствованы имеющиеся или разработаны новые современные методы контроля (методики и стандарты) для выявления фальсифицированной продукции.

      В целях защиты внутреннего рынка продолжится работа по повышению эффективности системы исполнения требований технических регламентов.

      Для обеспечения безопасности пищевой продукции на каждом этапе "от фермы до стола" будет проводится формирование комплексной единой системы прослеживаемости пищевой продукции, как животного, так и растительного происхождения, заложенной в стандартах ФАО, Соглашении по применению санитарных и фитосанитарных мер ВТО, рекомендациях Всемирной организации здоровья животных (МЭБ) и Соглашении о технических барьерах в торговле.

      Достижение данной цели также планируется обеспечить путем наращивания институционального и лабораторного потенциала, совершенствования межсекторального взаимодействия, технической модернизации системы прослеживаемости пищевой продукции, совершенствования процедур достоверности подтверждения (оценки) соответствия продукции.

      В целях облегчения доступа отечественных товаропроизводителей на потенциальные рынки сбыта будет проводиться анализ выставляемых зарубежными странами требований в области технического регулирования, по итогам которого соответствующая информация будет доводиться до всех производителей и приниматься меры по возможному снятию барьеров. Также при необходимости будут улучшаться действующие или разрабатываться новые стандарты.

      Планируется рассмотреть вопросы устранения излишних технических барьеров в торговле и обеспечения транспарентности при разработке, принятии и применении стандартов, технических регламентов и процедур оценки соответствия при проведении переговоров по заключению соглашений между ЕАЭС и отдельными странами.

Производство и оборот органической и пищевой "халал" продукции

      Дальнейшее развитие производства и рынка органической и пищевой "халал" продукции будет осуществляться в рамках дорожных карт развития органического сельского хозяйства, а также производства пищевой "халал" продукции, которыми предполагается решение таких вопросов как:

      1) изучение требований и условий доступа на рынок приоритетных стран;

      2) выстраивание системы аккредитации и сертификации в соответствии с требованиями приоритетных рынков сбыта;

      3) координация деятельности государственных органов по вопросам халал-индустрии;

      4) разработка системных документов по созданию и регулированию производства и оборота пищевой "халал" продукции;

      5) совершенствование действующей нормативно-правовой базы по вопросам органической продукции и системы государственного контроля и надзора;

      6) подготовка и повышение образовательного уровня кадров и специалистов, субъектов АПК и населения;

      7) взаимное признание с приоритетными странами-импортерами систем аккредитации и сертификации и документов об оценке соответствия;

      8) международное сотрудничество и продвижение на внешние рынки;

      9) научные исследования и сопровождение производства органической продукции;

      10) информационное сопровождение.

5.6. Обеспечение развития аграрной науки, трансферта технологий и уровня компетенций субъектов АПК

      Сноска. Подраздел 5.6 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 05.01.2020 № 1.

      Для повышения конкурентоспособности АПК Казахстана, снижения производственных расходов, увеличения урожайности культур и продуктивности животных, переработки сельскохозяйственного сырья, модернизации средств производства необходимо обеспечить ускоренное инновационное развитие АПК на основе тесной интеграции образования, науки и производства, разработки и внедрения отечественных научных исследований, трансферта зарубежных эффективных технологий, подготовки и переподготовки кадров, привлечения ведущих отечественных, иностранных специалистов и ученых, востребованных на аграрном рынке страны.

      Интеграция научного и кадрового обеспечения АПК позволит:

      1) максимально эффективно использовать кадровый, имущественный, финансовый, интеллектуальный потенциал всех университетов, НИИ, СХОС и ОПХ для осуществления научной, научно-технической и образовательной деятельности и оказания консалтинговых услуг;

      2) создать непрерывную систему аграрного образования;

      3) сократить сроки внедрения в производство результатов научных исследований;

      4) обеспечить подготовку научных кадров для отраслевых НИИ;

      5) решить проблему организации и финансирования научных работ;

      6) повысить эффективность использования материальных и нематериальных активов НИИ, ВУЗов, СХОС и ОПХ в виде зданий, сооружений, земли, поголовья, интеллектуальной собственности и т.п.;

      7) рационально использовать возможности НИИ, ВУЗов, СХОС и ОПХ как базы для внедрения научных разработок, апробации и адаптации отечественных и зарубежных технологий, прохождения производственных практик студентов, функционирования ЦРЗ.

      Для качественного повышения уровня компетенции управленческого персонала будет проведена оптимизация количества научных организаций за счет укрупнения. Путем присоединения некоторых профильных организаций проектом оптимизации предусмотрено сокращение количества дочерних организаций НАО "НАНОЦ". Также планируется трансформация некоторых НИИ в научно-производственные центры и сельскохозяйственные опытные станции.

      Оптимизация позволит:

      1) обеспечить четкую вертикаль управления и методического руководства;

      2) повысить научно-кадровый потенциал;

      3) обеспечить взаимодействие образования, науки и производства;

      4) коммерциализировать результаты научно-технической деятельности;

      5) обеспечить трансферт технологий и их адаптацию;

      6) обеспечить ориентацию на заказы бизнес-структур;

      7) повысить эффективность использования активов и лабораторного оборудования;

      8) повысить производительность труда и эффективность субъектов АПК РК.

      В 2018 году будут реализованы мероприятия по созданию:

      1) экспериментально-технологической платформы точного земледелия на базе ТОО "Научно-производственный центр зернового хозяйства А.И.Бараева";

      2) экспериментально-технологической платформы точного земледелия на базе ТОО "Опытное хозяйство "Заречное";

      3) инновационного агротехнологического парка для реализации научно-исследовательских и опытных работ по развитию точного земледелия в ТОО "Казахский научно-исследовательский институт защиты и карантина растений им. Ж.Жиембаева" на базе ТОО "Каскеленское ОХ";

      4) центра технологической компетенции в области цифровизации АПК на базе АО "Казахский агротехнический университет им.С.Сейфуллина".

      В последующие годы планируется пополнение уставного капитала компаний для реализации таких проектов как:

      1) центр развития "умных ферм" на базе ЗКАТУ им Жангирхана;

      2) центр развития молочного скотоводства, овощеводства и плодоводства на базе КазНАУ;

      3) создание консорциума "Международный исследовательский центр" с участием НАО "НАНОЦ", РГП "Национальный центр биотехнологий" при Комитете науки МОН РК и ТОО "Научно-производственный центр зернового хозяйства А.И.Бараева";

      4) реализация совместных проектов с привлечением зарубежных ученых и специалистов;

      5) проекты, направленные на внедрение технологий в АПК РК.

      Вышеуказанные мероприятия позволят реализовать пилотные проекты по внедрению точного земледелия в Акмолинской, Алматинской и Костанайской областях, в последующие годы по остальным регионам РК, внедрить "умные технологии" в крестьянских и фермерских хозяйствах, также подготовить более 600 практико-ориентированных специалистов АПК с необходимыми навыками и компетенциями двух уровней образования: магистратура и докторантура.

      В целях обеспечения интеграции науки, образования и производства, кадрового обеспечения отрасли будет реализован переход от финансирования НИИ и вузов в рамках программно-целевого финансирования к финансированию преимущественно творческих коллективов исключительно на конкурсной основе, обеспечено приоритетное финансирование исследований, нацеленных на решение конкретных запросов аграрного производства и достижение практических результатов.

      Схема 4. Схема финансирования научных исследований

     


      Также будут установлены требования об обязательном софинансировании прикладных НИОКР субъектами АПК и/или отраслевыми ассоциациями – потребителями планируемых результатов с последующим внедрением на базе субъектов АПК и организацией демонстрационных участков. Для этого будут внесены изменения в законодательство РК.

      Финансирование аграрной науки в 2030 году будет доведено до 1 % от объема валовой продукции сельского хозяйства, в том числе до 0,5 % в 2021 году.

      Это позволит:

      1) обновить парк сельскохозяйственной техники и оборудования ДО НАО НАНОЦ;

      2) создать и развивать технологические полигоны для демонстрации и трансляции успешного опыта;

      3) повысить престиж системы аграрной науки и привлечь молодых кадров;

      4) подготовить качественных специалистов для развития отечественной аграрной науки;

      5) выйти на новый уровень взаимодействия с признанными зарубежными научными организациями;

      6) повысить уровень трансферта эффективных зарубежных технологий.

      Будет проработан вопрос законодательного обеспечения создания двух исследовательских университетов в сфере АПК на базе КазНАУ в г. Алматы (в форме агротехнологического хаба) и КазАТУ в г. Нур-Султан.

      Для обеспечения интеграции науки, образования и производства будет проработан вопрос присвоения двум аграрным ВУЗам статуса исследовательских, предусматривающего расширение автономии по примеру АОО "Назарбаев Университет" и функционала в направлении научных исследований, трансферта и адаптации зарубежных технологий и распространения знаний.

      Реформирование университетов будет осуществляться в партнерстве с ведущими в мире исследовательскими университетами аграрного профиля (Университет Калифорнии в Дэвисе (UC Davis, США), Университет Вагеннинген (Голландия), Институт AgroParisTech (Франция) с представителями корпорации Agreenium по научным и академическим вопросам, Северо-Западный университет сельского и лесного хозяйства (КНР) и другие) с приглашением зарубежных профессоров для модернизации образовательных программ и преподавания, так:

      1) КазАТУ станет центром цифровизации АПК для всех регионов и развития животноводства;

      2) КазНАУ будет специализироваться на повышении эффективности орошаемых земель, плодоводства и картофелеводства, сельхозкооперации и развитии животноводства;

      3) ЗКАТУ станет центром развития животноводства и ветеринарии.

      С целью создания справедливой конкурентной среды и эффективного распределения ресурсов будут проработаны вопросы перехода к предоставлению грантов на послевузовские программы непосредственно поступающим с предоставлением им возможности самостоятельно выбирать в каком университете обучаться.

      Для этого будет осуществлено поэтапное расширение академической, административной и финансовой автономии университетов, НИИ и ОПХ с разработкой и реализацией программ реформирования каждого из университетов, НИИ и ОПХ.

      Будет восстановлена подготовка кадров рабочих профессий по программам ТиПО со сроком обучения 10 месяцев для выпускников средней школы и 2 – 3 года для выпускников 9 классов средней школы и расширено количество учебных мест в колледжах для подготовки кадров с ТиПО аграрного профиля.

      Будет повышена стоимость грантов по ветеринарным специальностям до уровня грантов национальных университетов во всех вузах по аналогии с техническими и сельскохозяйственными специальностями.

      Будут организованы переподготовка и повышение квалификации работников аграрного сектора, создание на базе передовых хозяйств, ОПХ, НИИ и университетов центров распространения знаний, консультационных центров и демонстрационных площадок по практике применения передовых технологий, с обеспечением доступа к ним для всех заинтересованных субъектов АПК, также центров распространения знаний для формирования вертикальной кооперации между поставщиками сырья и переработчиками на базе перерабатывающих предприятий.

      В целом, эти меры позволят повысить конкурентоспособность аграрного сектора путем тесной интеграции науки, образования и производства, разработки отечественных научных разработок, трансферта зарубежных прорывных инновационных проектов и их ускоренного внедрения в производство, повышения качества подготовки и переподготовки кадров, востребованных на аграрном рынке страны.

      Для создания эффективной системы поддержки трансферта зарубежных технологий на базе существующего Центра трансферта и коммерциализации агротехнологий (далее – ЦТКА) будет развернут функционал по мониторингу, прогнозированию технологических задач и организации трансферта технологий в АПК.

      Кроме того, деятельность НАО НАНОЦ будет включать дополнительные направления:

      1) аналитические исследования в части мониторинга существующих и прогнозирования перспективных задач технологического характера в АПК;

      2) оперативный поиск оптимальных технологических решений для существующих и перспективных задач в АПК;

      3) формирование базы данных лучших мировых технологий в сфере АПК и внедрение через НИИ, ОПХ и других участников рынка;

      4) содействие трансферту оптимальных технологических решений путем организации переговоров, привлечения инвесторов, реализация проектов путем совместного участия в капитале и другими методами;

      5) оказания содействия коммерциализации существующих продуктов НИИ, ОПХ.

      Результаты мониторинга существующих и прогнозирования перспективных задач будут использоваться МСХ при финансировании НИОКР в качестве приоритетных направлений научных исследований и других мероприятий, направленных на модернизацию АПК.

      Будет проводиться работа совместно с дипломатическими представительствами РК за рубежом, дипломатическими представительствами зарубежных стран в РК, отечественными и зарубежными офисами трансферта и офисами коммерциализации технологий.

      Для оказания услуг по распространению знаний и расширению информационно-консультационной деятельности на безвозмездной основе в перечень информационных услуг, предусмотренных бюджетной программой будут внесены изменения и дополнения в части поиска оптимальных технических решений и организации трансферта.

      Для эффективного распространения знаний будут приняты следующие меры:

      1) организация обучения субъектов АПК с учетом потребности агробизнеса;

      2) развитие инструментов передачи знаний путем продвижения информационно-аналитического интернет-портала и Call-центра в целях увеличения охвата субъектов АПК информационно-консультационными услугами;

      3) создание, обновление и пополнение базы знаний по направлениям АПК путем создания видеороликов, анимационных фильмов, информационно-графических материалов (капитализация опыта);

      4) развитие конкурентной среды в сфере нефинансовой поддержки сельского хозяйства и развития информационно-консультационных услуг.

      Таким образом при реализации комплекса планируемых мероприятий будет обеспечено взаимодействие аграрной науки, образования и производства, а также сотрудничество с лучшими зарубежными партнерами по следующим вопросам:

      1) изучение потребностей аграрного сектора экономики в передовых технологиях для повышения эффективности сельского хозяйства;

      2) учет запросов субъектов АПК при подготовке и переподготовке кадров;

      3) совместная разработка научных и образовательных программ силами НИИ, университетов, колледжей и субъектов АПК;

      4) поиск потенциальных партнеров для проведения исследований или трансферта технологий в целях удовлетворения потребностей бизнес-структур;

      5) организация прямого внедрения в производство результатов исследований и трансферта технологий.

      В целях повышения эффективности использования государственных средств и стабильности деятельности своих заемщиков, в рамках нефинансовых мер поддержки АКК будет оказывать информационную, консультационную, методологическую и образовательную поддержку субъектам АПК и финансовым институтам, как часть мер по повышению институциональной зрелости финансовых институтов и субъектов АПК.

      АКК проведет поэтапную переориентацию части деятельности филиалов АКК в формат Центров поддержки агробизнеса в сотрудничестве с финансовыми и технологическими партнерами, инвесторами, образовательными учреждениями, международными институтами развития, ассоциациями, организациями поддержки предпринимательства.

      В частности, АКК совместно с НАО НАНОЦ, отраслевыми ассоциациями, заинтересованными субъектами АПК на базе создаваемых "умных ферм" будут внедрены обучающие программы субъектов АПК.

      Деятельность Центра поддержки агробизнеса будет направлена на:

      1) повышение отраслевых и финансовых компетенций субъектов АПК (агротехнологии, эффективные методы ведения сельского хозяйства, возможности финансирования), способствующих повышению производительности и интенсивности труда в АПК, финансовой грамотности, кредитной дисциплине, осведомленности об услугах АКК и финансовых институтов-партнеров;

      2) повышение отраслевых компетенций специалистов финансовых институтов по оценке кредитных рисков сельскохозяйственных проектов и заемщиков, оказание информационной (аналитика по потребности в кредитовании субъектов АПК и тенденций отрасли), методологической и консультационной поддержки.

5.7 Повышение уровня технической оснащенности и интенсификации производства в АПК

      Улучшение уровня технической оснащенности в АПК будет осуществляться за счет обеспечения доступа СХТП к новой технике через инвестиционное субсидирование и субсидирование ставок вознаграждения по кредитам/лизингу на приобретение сельскохозяйственной техники.

      Техническое обновление будет производиться в том числе путем стимулирования приобретения техники, произведенной на отечественных предприятиях. В этой связи на территории Республики Казахстан будут открываться новые производства мировых брендов.

      Новыми производствами будет обеспечиваться потребность СХТП в зерноуборочных комбайнах, тракторах средней мощности и других сельскохозяйтственных машинах и оборудований, применяемых в сельскохозяйственном производстве.

      Поддержка отечественных производств будет осуществляться путем предоставления льгот по НДС при завозе машкомплектов и последующей реализации произведенной техники.

      Сбыт произведенной продукции будет осуществляться через кредитные продукты финансовых институтов с одновременной государственной поддержкой в виде снижения процентных ставок и инвестиционных субсидий. Вовлечению частных финансовых институтов будет способствовать их фондирование АО "НУХ "Байтерек".

      Кроме того, необходимо пересмотреть требования к локализации на отечественных производствах. Локализация не должна снижать качество техники. Сложные узлы и агрегаты (двигатель, трансмиссия, электроника), несущие узлы, должны производиться согласно установленным стандартам.

      Для увеличения уровня производства и применения удобрений и гербицидов в сельскохозяйственном производстве будет продолжено их субсидирование путем установления норм субсидий в абсолютном выражении вне зависимости от страны происхождения. Кроме того, будет создана законодательная основа для субсидирования не только гербицидов, но и инсектицидов, фунгицидов и других видов пестицидов. Переход к абсолютному нормативу в тенге позволит снизить риски необоснованного повышения цен, стимулировать приобретение и расширение ассортимента применяемых удобрений и гербицидов.

      Своевременное и полное снабжение СХТП удобрениями и пестицидами в установленные агротехнологиями сроками, будет осуществляться путем создания централизованных региональных химических баз хранения с привлечением субъектов предпринимательства аграрного профиля, отечественных заводов-производителей и поставщиков.

      Кроме того, производство агрохимической продукции (в том числе расширение ассортимента удобрений отечественными производителями удобрений за счет производства сложных удобрений, жидких удобрений, микроудобрений), как приоритетный сектор будет обеспечено системными и адресными мерами государственной поддержки в рамках ГПИИР, включая привлечение иностранных инвесторов, модернизацию действующих предприятий и активизацию НИОКР с целью освоения передовых агрохимических технологий.

5.8 Повышение качества государственных услуг и обеспечение внедрения цифровых технологий в АПК

      Сноска. Подраздел 5.8 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 05.01.2020 № 1.

Повышение качества оказания государственных услуг

      Для повышения эффективности качественного оказания государственных услуг в сфере сельского хозяйства, водных, лесных, рыбных и земельных ресурсов, охотничьих хозяйств будут предприняты следующие меры:

      1) совершенствование нормативного регулирования оказания государственных услуг;

      2) оптимизация реестра государственных услуг в сфере сельского хозяйства;

      3) оптимизация государственных услуг в сферах сельского хозяйства, лесных, рыбных и земельных ресурсов, охотничьих хозяйств и перевод их в электронный формат;

      4) широкое вовлечение IT компаний в процесс автоматизации государственных услуг по механизмам государственных закупок, государственно-частного партнерства, сервисной модели информатизации и так далее.

      Благодаря указанным мерам будут обеспечены:

      1) упрощение получения государственных услуг;

      2) повышение прозрачности и оперативности оказания государственных услуг;

      3) снижение административных барьеров при экспорте продукции.

Цифровизация АПК

      Будет продолжена работа по внедрению информационных технологий и цифровизации в отрасли сельского хозяйства.

Автоматизация процессов

      Автоматизацией будут охвачены следующие процессы:

      1) субсидирование и другие меры государственной поддержки;

      2) прослеживаемость животноводческой и растениеводческой продукции;

      3) торговля в АПК;

      4) мониторинг оборота рыбы и рыбной продукции;

      5) мониторинг и учет водных ресурсов;

      6) учет сельскохозяйственной техники;

      7) мониторинг и учет лесного фонда, охотничьих хозяйств;

      8) мониторинг и учет земельных ресурсов;

      9) учет зерновых расписок;

      10) кредитование СХТП;

      11) страхование СХТП.

      Направления "прослеживаемость животноводческой и растениеводческой продукции" и "торговля в АПК" предусмотрены в Государственной программе "Цифровой Казахстан".

      Будут продолжены работы в рамках цифровой повестки ЕАЭС и интеграции с информационными системами государств-членов ЕАЭС.

      Финансирование автоматизации процессов будет осуществляться в рамках механизмов государственно-частного партнерства, сервисной модели информатизации, государственных закупок и других.

      Благодаря указанным мерам будут обеспечены:

      1) прозрачность процессов в отрасли сельского хозяйства;

      2) создание предпосылок для экспорта переработанной продукции сельского хозяйства.

Внедрение элементов точного земледелия и SMART-ферм

(умных ферм)

      Будет продолжена работа по внедрению элементов точного земледелия и SMART-ферм по всем регионам РК, отдельные элементы которых уже сейчас внедряются на базе некоторых хозяйств.

      СХТП получат возможность принимать решение на основании массива данных, поступающих в режиме реального времени, о состоянии посевов, влаги, питательных элементов, азота, калия, фосфора, вредителей, вероятности осадков. При этом внедрение элементов точного земледелия будет осуществляться в комплексе с приобретением новой сельскохозяйственной техники, выполнением агротехнологий и по мере готовности фермеров. К таким элементам относятся: электронные карты полей, точные метеоданные, сенсоры и датчики, космомониторинг и другие.

      Внедрение SMART-ферм позволит осуществлять мониторинг поголовья и управление стадом животных, обеспечить автономное управление теплицей, вести учет и анализ расходов онлайн, для повышения урожайности и производительности труда в секторе.

      Финансирование вышеперечисленных проектов будет осуществляться субъектами АПК, инвестором, и, при необходимости, государством в рамках механизма государственно-частного партнерства, сервисной модели информатизации, государственных закупок и других.

      Мероприятие по внедрению элементов "точного земледелия" в ряде фермерских хозяйств, включая применение метеорологических станций, предусмотрено в Государственной программе "Цифровой Казахстан".

      В рамках указанных задач уполномоченным органом в сфере информатизации будет проводиться работа по обеспечению связью и широкополосным доступом к сети Интернет СХТП согласно мероприятиям, предусмотренным Государственной программой "Цифровой Казахстан".

      Благодаря указанным мерам будут обеспечены:

      1) повышение производительности труда, урожайности и снижение себестоимости продукции;

      2) создание предпосылок для экспорта продукции сельского хозяйства.

Организация внедрения проектов

      Для организации автоматизации государственных услуг, процессов и внедрения элементов точного земледелия и SMART-ферм будет применен проектный подход с формированием проектной инфраструктуры "Е-АПК", состоящей из совета, экспертного совета, офиса цифровизации и ситуационного центра.

      На заседании Управляющего комитета будут рассматриваться результаты анализа и выноситься для защиты проекты по цифровизации АПК.

      Экспертный совет состоящий из представителей и технических специалистов ИТ-организаций (АО "Национальный инфокоммуникационный холдинг "Зерде", АО "Национальные информационные технологии", ИТ-бизнес и другие), будет осуществлять экспертную и техническую оценку целесообразности проектов.

      Управление проектами в сфере цифровизации будет осуществляться через офис цифровизации.

      В указанный офис будет вовлекаться ИТ-бизнес для реализации задач по автоматизации процессов и государственных услуг, а также цифровизации АПК.

      С целью обеспечения компетенции высокого уровня в проектный офис будут привлечены консультанты и эксперты путем закупки консалтинговых и консультационных услуг.

      При этом, для реализации цифровых решений будут также привлечены ИТ-аналитики, эксперты и разработчики по ИТ-решениям.

      Для этих целей в каждом подведомственном учреждении и предприятии уполномоченного органа в сельском хозяйстве будут открыты подразделения по информационным технологиям, куда будут приняты ИТ-аналитики и разработчики для анализа и автоматизации внутренних процессов на постоянной основе при каждом изменении процессов. При этом, будет предусмотрена рыночная оплата труда.

      Для организации мониторинга и управления проектами будет использоваться программное обеспечение по управлению проектами на аутсорсинге путем закупки услуг по доступу к соответствующей системе.

      Для принятия управленческих решений в создаваемый ситуационный центр будет передаваться информация по всем реализуемым и внедряемым проектам в сфере цифровизации АПК, а также информация с информационных систем государства и ИТ-бизнеса, участвующих в цифровизации АПК.

5.9 Повышение уровня удовлетворенности условиями жизни населения, проживающего в сельской местности

      Сноска. Подраздел 5.9 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 05.01.2020 № 1.

      Для полноценного и эффективного функционирования сельских территорий обязательным условием является:

      1) соответствующие инженерные коммуникации;

      2) наличие соответствующих объектов социально-бытовых услуг;

      3) близость пунктов для транспортной связи;

      4) источники электроэнергии, газоснабжения и другие.

      Таким образом, обеспечение устойчивого развития сельских территорий является комплексной проблемой. Ее решение возможно при выполнении следующих задач:

      1) развитие экономической деятельности в сельской местности, в том числе несельскохозяйственного бизнеса;

      2) строительство, ремонт и реконструкция объектов социальной и инженерной инфраструктуры;

      3) выделение средств на приобретение жилья, льготная ипотека;

      4) преодоление межведомственной разобщенности и усиление координации между центральными исполнительными, МИО, неправительственными организациями и бизнесом в управлении сельскими территориями;

      5) стимулирование территориальной мобильности трудовых ресурсов через содействие в добровольном переселении граждан из трудоизбыточных регионов в трудодефицитные регионы;

      6) создание условий для сохранения и устойчивого использования биоресурсов.

      Для развития экономических центров роста в сельской местности государственная поддержка будет направлена на развитие инфраструктуры жизнеобеспечения, прежде всего на опорные СНП и села с высоким потенциалом социально-экономического развития.

      Меры по развитию социальной, инженерной и другой инфраструктуры сельских территорий, а также предоставлению льготной ипотеки будут предусмотрены в рамках действующих программных документов:

      1) Государственной программы развития здравоохранения Республики Казахстан "Денсаулық";

      2) Государственной программы развития образования и науки Республики Казахстан;

      3) Государственной программы "Цифровой Казахстан";

      4) Государственной программы жилищного строительства "Нұрлы жер";

      5) Государственной программы развития регионов до 2025 года;

      6) Программ развития территорий и других.

      Основные подходы по достижению вышеуказанных мер будут прорабатываться в рамках смежных с АПК подпрограмм, разрабатываемых центральными государственными органами согласно компетенции в соответствии с принципами проектного управления и утверждаемых управляющим советом.

      При этом решения по направлениям смежных с АПК подпрограмм и сроки разработки будут устанавливаться управляющим советом и отражены в плане управления Госпрограммой.

      Комплексный подход в развитии сельских территорий позволит повысить уровень и сократить разрыв в качестве жизни сельского и городского населения. В конечном итоге будут созданы условия для привлечения в сельскохозяйственное производство молодых, высококвалифицированных кадров и повышения производительности труда в АПК.

Управление реализацией Госпрограммы

      В современных условиях выполнение мероприятий по реализации государственных программ государственные органами осуществляется в рамках иерархических структур и текущих функций, что приводит к недостаточной эффективности реализации программ.

      Главой Государства в Послании народу Казахстана от 14 декабря 2012 года отмечено что "необходимо внедрять современные инструменты менеджмента и принципы корпоративного управления в государственном секторе".

      В связи с этим, в целях достижения результатов Госпрограммы по приоритетным отраслям АПК будет применен проектный подход в соответствии со стандартом ISO 21500. Внедрение проектного подхода в управление реализацией Госпрограммы в МСХ будет пилотным.

      Для этого путем последовательной декомпозиции на основе ключевых показателей и мероприятий, включенных в настоящую Госпрограмму на период до 2021 года, в соответствии со стандартами проектного управления будут разработаны:

      1) инвестиционные программы с периодом реализации 10 и более лет в качестве первого этапа их реализации (мясное и молочное животноводство, птицеводство, свиноводство, развитие орошаемого земледелия, интенсивное садоводство, сахарная отрасль и другие);

      2) смежные с АПК подпрограммы (агрохимия, сельскохозяйственное машиностроение, цифровизация, налогообложение, техническое регулирование, поддержка экспорта, энергетика, транспорт и логистика, развитие сельских территорий, включая образование, здравоохранение, культуру и спорт, туризм, экологию, связь и коммуникации и формирование положительного имиджа работников сельского хозяйства и другие);

      3) программы развития АПК в регионах, включающие задачи и мероприятия, предусмотренные инвестиционными программами и смежными с АПК подпрограммами, с учетом специфики соответствующего региона.

      Проектный подход к реализации Госпрограммы предусматривает формирование проектной инфраструктуры, состоящей на республиканском уровне из управляющего совета Госпрограммы, экспертного совета Госпрограммы, офиса управления Госпрограммой и ситуационного центра, а также из управляющих комитетов региональных программ АПК, региональных экспертных советов на региональном уровне.

      В соответствии со стандартами проектного управления разрабатываются управляющие документы: устав программы/подпрограммы, план управления программой/подпрограммой.

      Офис управления Госпрограммой будет синхронизирован с действующими штабами внедрения проектного подхода в государственных органах и региональными штабами внедрения в акиматах областей городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента.

      Диаграмма 21. Система проектного управления

     


      Для координации реализации Госпрограммы будет создан управляющий Совет Госпрограммы (далее – Совет), возглавляемый
Заместителем Премьер-Министра Республики Казахстан, курирующим вопросы сельского хозяйства. В состав Совета будут входить первые руководители заинтересованных центральных и местных исполнительных органов, а также организации.

      Управление реализацией Госпрограммы будет осуществляться офисом управления Госпрограммой МСХ.

      Для обеспечения экспертного и консультационно-методического сопровождения процесса принятия решений Совет формирует экспертный совет.

      Будет обеспечено методологическое сопровождение и обучение проектного персонала Госпрограммы.

      6. Необходимые ресурсы, млн. тенге

      Сноска. Подраздел 6 в редакции постановления Правительства РК от 05.01.2020 № 1.

По годам

Всего

Республиканский бюджет

Местный бюджет

Другие источники

2017 г.

372 770

232 492

140 277

0

2018 г.

454 439

261 938

150 134

42 367

2019 г.

507 630

290 621

156 743

60 266

2020 г.

745 559

468 733

200 596

76 530

2021 г.

866 750

576 006

202 113

88 631

Итого:

2 947 148

1 829 491

849 863

267 794

  Приложение 1
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

План мероприятий
по реализации Государственной программы развития
агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2017 – 2021 годы

      Сноска. Приложение 1 в редакции постановления Правительства РК от 05.01.2020 № 1; с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 28.12.2020 № 898 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

№ п/п

Наименование

Единица измерения

Форма завершения

Сроки исполнения

Ответственные за исполнение

В том числе по годам, млн.тенге

Источники финансирования

Код бюджетной программы

2017

2018

2019

2020

2021

Всего

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Цель:
В реализацию Послания Главы государства народу Казахстана от 10 января 2018 года "Новые возможности развития в условиях четвертой промышленной революции" увеличение в течение 5 лет производительности труда в АПК и экспорта переработанной сельскохозяйственной продукции как минимум в 2,5 раза по сравнению с 2017 годом.
Повышение конкурентоспособности отрасли АПК путем увеличения производительности труда с 1,2 млн. тенге на 1 занятого в сельском хозяйстве в 2015 году до 3,7 млн. тенге к 2021 году, а также экспорта переработанной продукции с 945,1 млн. долларов США в 2015 году до 2 400 млн. долларов США в 2021 году.

Целевые индикаторы

1

Индекс производительности труда в сельском хозяйстве к уровню 2015 года

%

МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

112

118

196

228

267




2

Индекс физического объема валовой продукции (услуг) сельского хозяйства к уровню 2015 года

%

МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

108

113

154,2

170,5

190,2




3

Индекс физического объема инвестиций в основной капитал в сельском хозяйстве к уровню 2015 года

%



МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

159

185

304

395,3

516




4

Индекс физического объема инвестиций в основной капитал в производстве продуктов питания к уровню 2015 года

%



МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

102

122

185,2

204,5

221,9




5

Объем импорта продовольственных товаров

млн. долл. США



МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

2 466

2 377

2 288

2 196

2 105




6

Объем воды в системах водоснабжения в промышленности:




МЭГПР, МИИР









6.1.

повторное водоснабжение

куб. км



0,70

0,71

0,73

0,75

0,77




6.2.

оборотное водоснабжение

куб. км



7,33

7,38

7,46

7,54

7,62




7

Объем экспорта переработанной сельскохозяйственной продукции

млн. долл. США



МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

1 081,0

1 150,0

1 270,0

1 650,0

2 400, 0




8

Расход воды на орошение

куб. м/га



МЭГПР, МСХ, акиматы областей

8 608

8 223

7 873

7 548

7 348




Задача 1: Обеспечение продовольственной безопасности

Показатели результатов

Продовольственная независимость – приоритетные направления

1

Объем молока-сырья, поступившего на переработку

%



МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

30

31

32

33

37




2

Объем производства мяса птицы

тыс. тонн



МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

187

230

268

286

298




3

Объем производства продуктов аквакультуры в организованных хозяйствах

тонн



МЭГПР, МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

2 776

2 290

2 947

3 954

5 000




4

Объем производства плодово-ягодных культур и винограда в организованных хозяйствах

тыс. тонн



МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

202,5

205

210

215

220




5

Объем производства сахара из сырья, произведенного в Казахстане

тыс. тонн



МСХ, МИИР, акиматы областей

48,1

59

78

97

121




Физическая доступность продовольствия

6

Уровень удовлетворенности качеством питьевой воды населения, проживающего в сельской местности

%



МИИР, МЭГПР, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

58,7

60

61

62

64




7

Прирост плодо-/овоще-/ картофелехранилищ

тыс. тонн



МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента




100

100




Экономическая доступность

8

Индекс физического объема оптовой торговли продовольственными товарами

%



МСХ, МТИ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

106

113

118

123

129




Мероприятия

1

Разработка и производство телевизионного циклового ток-шоу/программы о сельскохозяйственной сфере, хронометражем не менее 30 мин, 30 выпусков, с последующим размещением на одном из республиканских каналов

млн. тенге

эфирная справка

ежегодно, апрель-ноябрь 2019 – 2021 годов

МСХ, МИОР



138



138

РБ*

001

2

Разработка и внедрение спецпроектов в формате отдельных рубрик с публикациями один раз в две недели по сельскохозяйственной тематике на рейтинговых интернет порталах. (3 спец проекта, по 15 публикаций)

млн. тенге

отчет

ежегодно, апрель-ноябрь 2019 – 2021 годов

МСХ, МИОР



65



65

РБ*

001

3

Создание и продвижение страниц единого имиджевого проекта в рамках программы развития АПК, в социальных сетях Facebook, Instagram, Youtube. Создание уникального фото, видео, текстового контента и рекламного продвижения страниц.

млн. тенге

SMM стратегия, контент план, отчет с указанием публикаций и статистики по целевым показателям

ежегодно, апрель-ноябрь 2019 – 2021 годов

МСХ, МИОР



35



35

РБ*

001

4

Рекламное продвижение в сети интернет инициатив в рамках программы развития АПК (контекстная реклама, реклама в социальных сетях, playable ads, баннерная реклама)

млн. тенге

рекламно-медийная стратегия, медиа-план размещений, отчет с указанием примеров размещения и статистикой по ключевым показателям

ежегодно, апрель-ноябрь 2019 – 2021 годов

МСХ, МИОР



46



46

РБ*

001

5

Обеспечение размещения видеоконтента (рекламных роликов, видеодайджестов, инфографик, новостных сюжетов) на республиканских и региональных телевизионных каналах (40 видеоматериалов, 1-1.5 минуты, 20 раз в прайм тайм)

млн. тенге

эфирная справка

ежегодно, апрель-ноябрь 2019 – 2021 годов

МСХ, МИОР



150



150

РБ*

001

6

Информирование и PR продвижение мероприятий в рамках Госпрограммы развития АПК на 2017-2021 годы

млн. тенге

информация в МНЭ

ежегодно 10 марта года, следующего за отчетным

МСХ, МИОР




297

313

610

РБ*

001

7

Заключение соглашения (меморандума) между МСХ и акиматами областей по вопросу диверсификации структуры посевных площадей сельскохозяйственных культур


Соглашения (меморандумы)

ежегодно май 2020 – 2021 годов

МСХ, акиматы областей

не требуются



Задача 2: Повышение доступности финансирования для субъектов АПК и обеспечение оптимальных режимов налогообложения субъектов АПК

Показатели результатов

1

Объем негосударственных кредитных средств, привлеченных в АПК за счет мер по повышению доступности кредитов и лизинга**

млн. тенге



МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

99 943

109 257

259 947

535 275

882 354




2

Объем привлеченных инвестиций за счет инвестиционных субсидий**

млн. тенге



МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

298 314,6

350 060

340 806

570 002

751 286




3

Привлечение прямых иностранных инвестиций в АПК

млн. долл.США



МСХ, акиматы областей, гг. Нур-Султан, Алматы и Шымкент

27,5

12,1

13,9

40

50




4

Доля государственных расходов, направляемых на поддержку производства и переработки говядины, которые способствуют "зеленому росту" и устойчивости в мясном секторе

%


Акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента, МСХ, МФ





22,5

22,5***




5

Количество малых и средних фермерских хозяйств, участвующих в программе "Сыбага" и продающих бычков откормочным площадкам

ед.

отчетные данные МСХ

МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента





5000

5 000




примечание:*** реализация задач, предусмотренных проектом Всемирного Банка на 2022-2025 годы, будет отражена в рамках утверждения структурных программных документов по развитию АПК на следующий период.

Мероприятия

8.

Принятие проекта Закона Республики Казахстан "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам регулирования агропромышленного комплекса"


Закон Республики Казахстан

декабрь 2019 года

МСХ, заинтересованные ГО, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



9.

Разработка и утверждение Правил субсидирования на повышение продуктивности и качества продукции аквакультуры


приказ МСХ

июль 2017 года

МСХ, акиматы областей, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



10.

Субсидирование повышения урожайности и качества продукции растениеводства

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно, 15 февраля года, следующего за отчетным

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

17 374

10 328

52 661

70 416

72 402

223 181

МБ*

020

11.

Субсидирование стоимости затрат на возделывание сельскохозяйственных культур в защищенном грунте

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

акиматы областей и города Нур-Султана

2 156





2 156

МБ

048

12.

Субсидирование стоимости затрат на закладку и выращивание (в том числе восстановление) многолетних насаждений плодово-ягодных культур и винограда (яблони сорта "Апорт")

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

акиматы Алматинской, Жамбылской, Туркестанской областей и города Алматы

339

383




722

МБ

016

13

Субсидирование стоимости минеральных удобрений (за исключением органических)

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

17 549

16 960




34 509

МБ

047

14.

Удешевление сельскохозяйственным товаропроизводителям стоимости пестицидов, биоагентов (энтомофагов), предназначенных для проведения обработки против вредных и особо опасных вредных организмов с численностью выше экономического порога вредоностности, карантинных объектов

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно до 31 декабря включительно

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

26 271

18 952




45 223

МБ

041




2 049

2 049

4 098

ЦТТ из РБ

255-106

15.

Возмещение физическим и юридическим лицам затрат на закладку и выращивание уничтоженных плодово-ягодных культур, зараженных бактериальным ожогом плодовых

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно до 31 декабря включительно

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента




147

147

293

ЦТТ из РБ

255-113

16.

Субсидирование стоимости затрат на экспертизу качества хлопка-волокна, хлопка-сырца

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

акимат Туркестанской области

72

72




144

МБ

017

17.

Субсидирование поддержки семеноводства

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

8 504

13 763




22 267

МБ

002

18.

Субсидирование стоимости услуг по подаче воды сельскохозяйственным товаропроизводителям

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента




1 649

1 610

3 259

МБ

014

19.

Кредитование субъектов АПК на проведение весенне-полевых и уборочных работ

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

АО "НУХ "Байтерек" (по согласованию), АО "АКК" (по согласованию)

60 000

60 000

60 000

70 000

70 000

320 000

РБ*

262

20.

Субсидирование стоимости затрат на развитие племенного животноводства и повышение продуктивности и качества продукции животноводства, в т.ч. расходов, направляемых на поддержку производства и переработки говядины

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно 15 февраля, следующего за отчетным

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

65 107

68 998

73 139

94 653,1

96 573,6

398 471

МБ*

255-053

21.

Субсидирование повышения продуктивности и качества продукции аквакультуры

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

0



553,9

576,5

1 130,4

МБ


22.

Субсидирование заготовительным организациям в сфере АПК суммы НДС, уплаченной в бюджет, в пределах исчисленного НДС

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

474

766

2 000

1 499

1 499

6 238

ЦТТ из РБ*

265-100

23.

Субсидирование затрат перерабатывающих предприятий на закуп сырья для производства продуктов ее глубокой переработки, в т.ч. сухого молока, сливочного масла и сыров

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

акиматы областей

2 870

3 131

3 035

6 650,5

6 799,2

22 486

МБ*

057

24.

Разработка проекта Закона Республики Казахстан "Об аграрных расписках"


Концепция проекта Закона Республики Казахстан и вынесение ее на МВК

декабрь 2019 года

МСХ, МНЭ, МФ, НБ (по согласованию), АО "НУХ "Байтерек" (по согласованию)

не требуются



25.

Совершенствование законодательства Республики Казахстан в сфере развития кредитных товариществ


Концепция проекта Закона Республики Казахстан и вынесение ее на МВК

декабрь 2019 года

МСХ, НБ (по согласованию), МНЭ, МФ, АО "НУХ "Байтерек" (по согласованию)

не требуются



26.

Совершенствование законодательства Республики Казахстан в области агрострахования


Концепция проекта Закона Республики Казахстан и вынесение ее на МВК

декабрь 2019 года

МСХ, МНЭ, МФ, НБ (по согласованию), АО "НУХ "Байтерек" (по согласованию)

не требуются



27.

Субсидирование страховых премий

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

МСХ, АО "ФФПСХ" (по согласованию)




4 920

5 365

10 285

РБ

250-108

28.

Внесение дополнения в приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 16 апреля 2015 года № 4-1/339 "Об утверждении квалификационных требований, предъявляемых к деятельности по оказанию услуг по складской деятельности с выпуском зерновых расписок, и перечня документов, подтверждающих соответствие им"


приказ МСХ

декабрь 2020 года

МСХ, МИИР, МНЭ, НПП "Атамекен" (по согласованию), АО "Информационно-учетный центр" (по согласованию),

не требуются



29.

Внесение изменений и дополнений в приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 1 февраля 2017 года № 50 "Об утверждении Правил субсидирования ставок вознаграждения по кредитам и лизингу технологического оборудования на приобретение сельскохозяйственных животных, а также лизингу сельскохозяйственной техники"


приказ МСХ

июль 2018 года

МСХ, МФ, МНЭ, МИР, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



30

Внесение изменений и дополнений в приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 января 2015 года № 9-1/71 "Об утверждении Правил субсидирования в рамках гарантирования и страхования займов субъектов агропромышленного комплекса"


приказ МСХ

ноябрь 2018 года

МСХ, МФ, МНЭ, МИР, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



31.

Внесение изменений в приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 1 февраля 2017 года № 48 "Об утверждении Правил субсидирования по возмещению части расходов, понесенных субъектом агропромышленного комплекса, при инвестиционных вложениях"


приказ МСХ

июль 2018 года

МСХ, МФ, МНЭ, МИР, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



31-1.

Внесение изменений в приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 23 июля 2018 года № 317 "Об утверждении Правил субсидирования по возмещению части расходов, понесенных субъектом агропромышленного комплекса, при инвестиционных вложениях" в соответствии с принципами "зеленого роста" и устойчивости в мясном секторе в рамках займа Всемирного Банка


приказ МСХ

август
2021

МСХ, МФ, МНЭ, МИИР, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



32.

Увеличение уставного капитала АО "НУХ "Байтерек" для реализации приоритетных целей и задач Государственной программы

млн. тенге

решение РБК

июль
2018 года

МСХ, МФ, МНЭ, акиматы областей, городов Астаны, Алматы и Шымкента,
АО "НУХ "Байтерек"
(по согласованию)


52 880

64 000

74 000

96 000

228800

РБ*

258

33.

Проработка вопроса создания новых и привлечения инвесторов в действующие инвестиционные фонды


информация в МСХ

ежегодно 20 декабря


АО "НУХ "Байтерек"
(по согласованию)

не требуются



34.

Субсидирование по возмещению части расходов, понесенных субъектами АПК, при инвестиционных вложениях, в т.ч. расходов, направляемых на поддержку производства и переработки говядины

млн тенге

информация в МСХ

каждые полгода

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

76 225

75 676

66 531

134 728

186 157

539 317

ЦТТ из РБ*

250-102

35.

Субсидирование процентной ставки по кредитным и лизинговым обязательствам в рамках направления по финансовому оздоровлению субъектов АПК

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

14 003

15 077

10 465

7 701

5 017

52 263

ЦТТ из РБ*

250

36.

Субсидирование ставок вознаграждения при кредитовании субъектов АПК, а также лизинге на приобретение сельскохозяйственных животных, техники и технологического оборудования, в т.ч. расходов, направляемых на поддержку производства и переработки говядины

млн тенге


информация в МСХ


ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным


акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента


15 609

21 306

43 120

66 072

97514


243 621


ЦТТ из РБ*


250-106

37.

Субсидирование купонного вознаграждения по облигациям

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

акимат города Нур-Султана




33 169

33 169

66 338

ЦТТ из РБ*

250

38.

Субсидирование в рамках гарантирования и страхования займов субъектов АПК

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

0

0

450

806

1074

2 330

ЦТТ из РБ*

250

39.

Субсидирование затрат ревизионных союзов сельскохозяйственных кооперативов на проведение внутреннего аудита сельскохозяйственных кооперативов

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

27

287

301

311

322

1 248

МБ*

59

40.

Внесение изменений и дополнений в приказ Заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан – Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 27 января 2017 года № 30 "Об утверждении Правил субсидирования развития племенного животноводства, повышения продуктивности и качества продукции животноводства"


приказ МСХ

март 2020 года

МСХ, МФ, МНЭ, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



40-1.

Внесение изменений и дополнений в приказ Министра сельского хозяйства
Республики Казахстан от 15 марта 2019 года № 108 "Об утверждении Правил субсидирования развития племенного животноводства,
повышения продуктивности и качества продукции животноводства" в соответствии с принципами "зеленого роста" и устойчивости в мясном секторе в рамках займа Всемирного Банка


приказ МСХ

2021

МСХ, МФ, МНЭ, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



41.

Внесение изменений и дополнений в приказ исполняющего обязанности Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 27 февраля 2015 года № 4-3/177 "Об утверждении Правил субсидирования повышения урожайности и качества продукции растениеводства, стоимости горюче-смазочных материалов и других товарно-материальных ценностей, необходимых для проведения весенне-полевых и уборочных работ, путем субсидирования производства приоритетных культур и стоимости затрат на возделывание сельскохозяйственных культур в защищенном грунте"


приказ МСХ

март 2019 года

МСХ, МФ, МНЭ, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



42.

Проработка вопроса по созданию единого оператора в лице системообразующей организации с развитой инфраструктурой и филиальной сетью, представленной во всех областях страны, городах Нур-Султане и Алматы по некоторым видам субсидирования


предложения в Правительство Республики Казахстан

ноябрь 2018 года

МСХ, МНЭ, акиматы областей, городов Астаны, Алматы и Шымкента, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



43.

Проработка вопроса выделения сенокосов ЛПХ и фермерским хозяйствам для заготовки кормов, а также реализации базовыми хозяйствами (ТОО, К/Х и др.) для ЛПХ и фермерским хозяйствам сена, соломы и зернофуража


информация в МСХ

июнь 2020 – 2021 годов

акиматы областей

не требуются



44.

Исключена постановлением Правительства РК от 28.12.2020 № 898 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

45.

Проработка вопроса по внесению изменений в Налоговый кодекс в части введения единого аграрного налога


предложения в Правительство Республики Казахстан

второе полугодие 2019 года

МНЭ, МФ, МСХ, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



Задача 3: Повышение эффективности использования земельных ресурсов

Показатели результатов

1

Обеспеченность обновленными данными государственного земельного кадастра для рационального использования земельных ресурсов

% от площади, подлежащей обследованию, с нарастанием



МСХ, МЦРИАП, акиматы областей

17,4

19,7

22,1

24,6

27,5




2

Площадь сельскохозяйственных угодий, охваченных почвенным обследованием

тыс. га



МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

4 500

7 000

7 100

7 200

7 200




3

Площадь сельскохозяйственных угодий, охваченных геоботаническим обследованием

тыс. га



МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

3 800

7 300

7 300

7 300

7 300




4

Площадь сельскохозяйственных угодий, охваченных определением балла бонитета

тыс. га



МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

3 000

4 081

5 500

7 500

7 500




5

Площадь созданных почвенных карт в электронном виде

тыс. га



МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

4 500

7 000

7 100

7 200

7 200




6

Площадь созданных геоботанических карт в электронном виде

тыс. га



МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

3 800

7 300

7 300

7 300

7 300




7

Площадь пахотных земель, охваченных агрохимическим обследованием

млн. га



МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

3,5

3,5

3,5

3,5

3,5




8

Площадь земель, охваченных аэросъемкой

тыс. га



МСХ, РГП "ГИСХАГИ" (по согласованию)

4 869

4 869

7 752

2 113

20 189




9

Площадь земель, охваченных дешифрированием сельскохозяйственных контуров и объектов на аэроснимках и фотопланах

тыс. га



МСХ, РГП "ГИСХАГИ" (по согласованию)

3 724

9 137

17 873

5 801

85 84,5




10

Площадь земель, охваченных цифровыми сельскохозяйственными картами территории Республики Казахстан с фотоизображением местности на основе аэросъемки

тыс. га



МСХ, РГП "ГИСХАГИ" (по согласованию)

5 859

5 859

5 182

17 873

5 801




11

Площадь водообеспеченных земель регулярного орошения

тыс. га



МЭГПР, МСХ, акиматы областей

1 415

1 480

1 604

1 791

2 010




12

Площадь водообеспеченных земель лиманного орошения

тыс. га



МЭГПР, МСХ, акиматы областей

239

239

304

412

597




Мероприятия

46.

Проведение почвенного обследования сельскохозяйственных угодий

млн. тенге

дело, включающее очерк, почвенную карту, картограмму категорий и классов земель

декабрь 2017 – 2021 годов

МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

1 397

2 325

2 500

2 624

2 715

11 561

РБ*

259/100

47.

Проведение геоботанического обследования сельскохозяйственных угодий

млн. тенге

дело, включающее очерк, карту типов кормовых угодий, картограмму культур технического состояния

декабрь 2017 – 2021 годов

МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

325

669

709

733

758

3 194

РБ*

259/100

48.

Определение бонитета почв на сельскохозяйственных угодиях

млн. тенге

дело, включающее пояснительную записку, картограмму категорий и классов земель

декабрь 2017 – 2021 годов

МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

1 084

1 578

2 254

3 182

3 293

11 391

РБ*

259/100

49.

Создание электронных земельно-кадастровых карт учетных кварталов на землях городов и сельских населенных пунктов

млн. тенге

карта, ведомость координат в электронном виде

декабрь 2017 – 2021 годов

МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

198

423

449

464

481

2 015

РБ*

259/100

50.

Создание почвенных карт в электронном виде

млн. тенге

цифровая почвенная карта, легенда к почвенной карте

декабрь 2017 – 2021 годов

МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

101

168

181

190

197

837

РБ*

259/100

51.

Создание геоботанических карт в электронном виде

млн. тенге

цифровая геоботаническая карта, легенда к геоботанической карте

декабрь 2017 – 2021 годов

МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

26

54

57

59

61

257

РБ*

259/100

52.

Отчет о проведении мониторинга плодородия и химического состава почв


отчет в МСХ

ежегодно до 15 марта года, следующего за отчетным

ГУ "РНМЦАС" (по согласованию)

не требуются



53.

Проведение аэросъемки

млн. тенге

аэроснимки

декабрь 2019 – 2021 годов

МСХ, РГП "ГИСХАГИ" (по согласованию)



96

27

269

392

РБ*

259/100

54.

Проведение дешифрирования сельскохозяйственных контуров и объектов на аэроснимках и фотопланах

млн. тенге

материалы дешифрирования сельскохозяйственных контуров и объектов на аэроснимках и фотопланах

декабрь 2019 – 2021 годов

МСХ, РГП "ГИСХАГИ" (по согласованию)



701

684

383

1 768

РБ*

259/100

55.

Создание цифровых сельскохозяйственных карт территории Республики Казахстан с фотоизображением местности на основе аэросъемки

тыс. тенге

цифровая сельскохозяйственная карта

декабрь 2019 – 2021 годов

МСХ, РГП "ГИСХАГИ" (по согласованию)



230

709

434

1 373

РБ*

259/100

56.

Проведение торгов (конкурсов, аукционов) по продаже земельных участков или права аренды земельных участков в электронном виде


информация в МСХ

декабрь 2018 – 2021 годов

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента МСХ, МФ

не требуются



57.

Применение экономических мер к землепользователям и собственникам за неиспользование сельскохозяйственных земель


информация в МСХ

декабрь 2018 – 2021 годов

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента МСХ, МФ

не требуются



58.

Реконструкция и модернизация гидромелиоративных систем востребованных орошаемых земель, из них:

млн тенге

акты приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2017 – 2021 годов

МЭГПР, МФ, МНЭ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента










сумма займа МФО

млн тенге




0

36 198

50 994

68 419

83779

239391

МФО



средства
хозяйствующих
субъектов

млн тенге







1000

1432

2432

средства
хозяйствующих
субъектов




софинансирование из РБ

млн тенге




539

4 037

6 311

7 977

10 225

29 089

РБ*

241


РБ (пополнение уставного капитала), в том числе:

млн тенге






1 383

7 548

8 649

17 579

РБ*

241


а) регулярного орошения, из них:

млн тенге













сумма займа МФО

млн тенге




0

36 198

50 994

68 419

83779

239391

МФО



средства
хозяйствующих
субъектов

млн тенге







1000

1432

2432

средства
хозяйствующих
субъектов




софинансирование из РБ

млн тенге




539

4 037

6 311

7 977

10 225

29 089

РБ*

241


б) лиманного орошения, из них:

млн тенге













сумма займа МФО

млн тенге










МФО



софинансирование из РБ

млн тенге










РБ*

241


РБ (пополнение уставного капитала)

млн тенге






1 383

7 548

8 649

17 579

РБ*

241

Задача 4: Повышение эффективности использования водных ресурсов

Показатели результатов

1

Объем забора поверхностных водных ресурсов для нужд сельского хозяйства при регулярном орошении

куб. км



МЭГПР, акиматы областей

12,18

12,17

12,63

13,52

14,77




2

Объем забора поверхностных водных ресурсов для нужд сельского хозяйства при лиманном орошении

куб. км



МГЭПР, акиматы областей

0,37

0,43

0,52

0,7

0,9




3

Площадь орошаемых земель, на которых используются водосберегающие технологии (капельное орошение, дождевание)

тыс. га



МСХ, акиматы областей

60

202

221

240

258




4

Объем потерь при транспортировке поверхностных водных ресурсов для нужд сельского хозяйства

куб. км



МЭГПР, акиматы областей

4,39

4,02

3,79

3,65

3,69




5

Площади, засеянные под кормовые культуры

тыс. га



МСХ, акиматы областей

3 897,5

4 026,8

4 161,9

4339,1

4443,4




Мероприятия

59.

Передача гидромелиоративных систем в республиканскую собственность


приказ КГИП МФ

в течение 2017 – 2021 годов

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента, МЭГПР

не требуются



60.

Разработка и экспертиза декларации безопасности плотины

млн. тенге

приказ об утверждении декларации безопасности плотин

в течение 2017 – 2020 годов

собственники ГТС (по согласованию)

0

188

198

209


595

средства хозяйствующих субъектов


61.

Внесение изменений в приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 июня 2015 года № 6-3/597 "Об утверждении Правил субсидирования стоимости услуг по подаче воды сельскохозяйственным товаропроизводителям"


приказ МСХ

июль 2018 года

МСХ, МНЭ, акиматы областей, городов Астаны, Алматы и Шымкента, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



62.

Реконструкция, восстановление и капитальный ремонт коллекторной сети на орошаемых землях для отвода дренажных вод, из них:

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

ежегодно, декабрь 2017 – 2021 годов

МЭГПР, МФ, МНЭ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента










сумма займа МФО

млн. тенге





5 315

8 433

5 222


18 971

МФО



софинансирование из РБ

млн. тенге




30


2 277



2307

РБ*

241


РБ (пополнение уставного капитала)

млн. тенге








1 000

1 000

РБ*

241

63.

Реализация проекта "Усовершенствование ирригационных и дренажных систем, 2-фаза" (ПУИД-2)

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

ежегодно, декабрь 2017 – 2021 годов

МЭГПР, МФ, МНЭ, акиматы Алматинской, Жамбылской, Кызылординской, Туркестанской областей








268


сумма займа МФО

млн. тенге




0

569




569

МФО

268-004


софинансирование из РБ

млн. тенге




259

1 328




1 587

РБ*

268-016

64.

Проведение корректировки ТЭО проекта "Усовершенствование ирригационных и дренажных систем, 2-фаза" (ПУИД-2)


скорректированное ТЭО

2018 – 2019 годы

МЭГПР

не требуются



65.

Разработка ТЭО проекта "Усовершенствование ирригационных и дренажных систем, 3-фаза" (ПУИД-3)

млн. тенге

утвержденное ТЭО

декабрь 2020 года

МЭГПР




400


400

РБ*

152

66.

Реализация проекта "Усовершенствование ирригационных и дренажных систем, 3-фаза" (ПУИД-3)

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2021 года

МЭГПР





413

413

РБ*

152-017

67.

Реконструкция аварийных водохозяйственных систем, находящихся в республиканской собственности, в том числе:

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

ежегодно, декабрь 2017 – 2021 годов

МЭГПР

7 675

5 914

6 555

22 881

6 825

49 850

РБ*

241

67.1

Реконструкция гидроузла на реке Тышкан с магистральным каналом в Панфиловском районе Алматинской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2017 года

МСХ

147





147

РБ

241

67.2

Реконструкция и ремонтно-восстановительные работы водохранилищной плотины, водозаборного гидроузла и магистрального канала на реке Кызылагаш в Алматинской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2018 года

МСХ

1 826

3 812




5 637

РБ

241

67.3

Реконструкция Саздинского водохранилища на реке Сазды в Актюбинской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2017 года

МСХ

88





88

РБ

241

67.4

Реконструкция сооружений Чарского водохранилища с гидроузлом и магистральным каналом "Центральный" Жарминского района Восточно-Казахстанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2018 года

МСХ

1 040

510




1 549

РБ

241

67.5

Реконструкция Уйденинского водохранилища Зайсанского района Восточно-Казахстанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2018 года

МСХ

377

81




457

РБ

241

67.6

Реконструкция Уйденинского головного водозабора Зайсанского района Восточно-Казахстанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2018 года

МСХ

1 488

615




2 103

РБ

241

67.7

Реконструкция гидроузла на реке Кокпектинка с магистральным каналом "Ворошиловский" Кокпектинского района Восточно-Казахстанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2018 года

МСХ

640

299




938

РБ

241

67.8

Реконструкция гидроузла на реке Малая Буконь с магистральным каналом "Малобуконьский" Кокпектинского района Восточно-Казахстанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2018 года

МСХ

329

153




483

РБ

241

67.9

Реконструкция гидроузла на реке Большая Буконь с магистральным каналом "Актоган" Кокпектинского района Восточно-Казахстанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2018 года

МСХ

403

273




675

РБ

241

67.10

Реконструкция плотинного водозабора на реке Каргыба Тарбагатайского района Восточно-Казахстанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2018 года

МСХ

191

171




362

РБ

241

67.11

Реконструкция головного водозаборного узла со строительством магистрального канала Какпатас Кордайского района Жамбылской области (в составе)

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2017 года

МСХ

399





399

РБ

241

67.12

Модернизация и устройство автоматизированного водоучета на береговых насосных станциях с капитальным ремонтом старого гидроузла Самаркандского водохранилища Карагандинской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2017 года

МСХ

78





78

РБ

241

67.13

Реконструкция и модернизация Бесарыкского водохранилища с внедрением систем автоматизированной подачи воды в Жанакорганском районе Кызылординской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2017 года

МСХ

341





341

РБ

241

67.14

Реконструкция Тогусского водохранилища Туркестанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2017 года

МСХ

276





276

РБ

241

67.15

Реконструкция головного водозаборного сооружения водохранилища Сасык булак с плотиной на реке Жанакорганозек в Туркестанском районе Туркестанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2017 года

МСХ

54





54

РБ

241

67.16

Реконструкция и повышение сейсмоустойчивости плотины Бартогайского водохранилища Алматинской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2021 года

МЭГПР




617

791

1 408

РБ*

241

67.17

Реконструкция Актюбинского водохранилища на реке Илек

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР




480


480

РБ*

241

67.18

Реконструкция и модернизация сооружений Астанинского водохранилища на реке Ишим с внедрением систем автоматизации водоучета и водораспределения в Акмолинской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2021 года

МЭГПР




1 636

2 260

3 896

РБ*

241

67.19

Реконструкция гидросооружений Подлесенского водохранилища на реке Терис Бутак и водовода

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР




993


993

РБ*

241

67.20

Реконструкция и модернизация Кояндинского водохранилища на реке Коянды

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР




602


602

РБ*

241

67.21

Реконструкция сооружений Караколского водохранилища на реке Каракол, включая третью очередь

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2021 года

МЭГПР




1 400

1 350

2 750

РБ*

241

67.22

Реконструкция Кандысуйского водохранилища на реке Кандысу

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР




300


300

РБ*

241

67.23

Реконструкция водохранилища "Алебастр" на реке Уланка

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР




200


200

РБ*

241

67.24

Реконструкция водохранилища на реке Орта-Теректы

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР




50


50

РБ*

241

67.25

Реконструкция плотинного гидроузла на реке Карабута Урджарского района Восточно-Казахстанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР




280


280

РБ*

241

67.26

Реконструкция плотинного гидроузла на реке Кандысу Тарбагатайского района Восточно-Казахстанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР




400


400

РБ*

241

67.27

Реконструкция плотинного гидроузла на реке Коктерек Урджарского района Восточно-Казахстанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР




300


300

РБ*

241

67.28

Реконструкция сооружений водохранилища на реке Каракол Урджарского района (2-очередь) Восточно-Казахстанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2021 года

МЭГПР




936

864

1 800

РБ*

241

67.29

Реконструкция и техническое перевооружение сооружений Ынталинского водохранилища на реке Шабакты Сарысуйского района Жамбылской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР




598


598

РБ*

241

67.30

Реконструкция Караконызского водохранилища в Кордайском районе Жамбылской области с увеличением объема емкости водохранилища с 8,5 до 18,5 млн.м3

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР




265


265

РБ*

241

67.31

Реконструкция 2-й очереди с повышением сейсмоустойчивости плотины Тасоткельского водохранилища в Шуйском районе Жамбылской области с увеличением объема емкости водохранилища до 800,0 млн.м3

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР




1 835


1 835

РБ*

241

67.32

Реконструкция Кировского водохранилища на реке Кушум Западно-Казахстанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР




940


940

РБ*

241

67.33

Реконструкция и техническое перевооружение гидроузла Самаркандского водохранилища на реке Нура Карагандинской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2021 года

МЭГПР




1 140

1 560

2 700

РБ*

241

67.34

Реконструкция плотины № 87 гидроузла № 4 канала имени Каныша Сатбаева

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР



1 486

4 714


6 200

РБ*

241

67.35

Реконструкция и модернизация Жиделинского водохранилища на реке Жидели с внедрением систем автоматизированной подачи воды в Жанакорганском районе Кызылординской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР




306


306

РБ*

241

67.36

Реконструкция Амангельдинского водохранилища на реке Тобол Костанайской области и повышение безопасности эксплуатации

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2019 года

МЭГПР



238



238

РБ*

241

67.37

Реконструкция Шарыкского гидроузла в районе им. Г. Мусрепова Северо-Казахстанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР




315


315

РБ*

241

67.38

Реконструкция и повышение сейсмоустойчивости плотины Шардаринского водохранилища на реке Сырдарья Туркестанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР



4 066

4 066


8 133

РБ*

241

67.39

Реконструкция водохранилища Таушага Созакского района Туркестанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2019 года

МЭГПР



652



652

РБ*

241

67.40

Реконструкция водохранилища Досан-Карабас в Байдибекском районе Туркестанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2019 года

МЭГПР



113



113

РБ*

241

67.41

Реконструкция дренажной системы Бугуньского водохранилища в Ордабасинском районе Туркестанской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР




508


508

РБ*

241

68.

Реконструкция гидротехнических сооружений, находящихся в республиканской собственности

млн. тенге

акты приемки объекта в эксплуатацию

ежегодно, декабрь 2017 – 2021 годов

МЭГПР

10 077

5 762

1 327

2 105

10 076

29 346

РБ*

254-113

69.

Капитальный ремонт аварийных водохозяйственных систем

млн. тенге

акты приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2017 – 2019 годов

МЭГПР

646

123

536



1 305

РБ*

254-112

70.

Разработка ТЭО по строительству новых водохранилищ

млн. тенге

утвержденное ТЭО

декабрь 2018 – 2019 годов

МЭГПР, МНЭ, МФ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

359

180

428



967

РБ*

62

71.

Разработка ПСД по строительству новых водохранилищ

млн. тенге

утвержденная ПСД

декабрь 2019 – 2020 годов

МЭГПР



860

799


1 659

РБ*

62

72

Строительство новых водохранилищ

млн. тенге

заключение договоров на проведение строительно-монтажных работ

декабрь 2021 года

МЭГПР





1 000

1 000

РБ*

254-113

73

Строительство подпорно-перегораживающих сооружений на реке Иле

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2019 – 2020 годов

МЭГПР, акимат Алматинской области



2 500

1 203


3 703

РБ*

254-113

74.

Строительство катастрофического водосброса из Шардаринского водохранилища, в том числе:

млн. тенге



МЭГПР, акимат Туркестанской

0

0

52

262

8 467

8 782

РБ*

254-113

разработка ТЭО по реализации проекта катастрофического водосброса из Шардаринского водохранилища

млн. тенге

утвержденные ТЭО и ПСД

декабрь 2019 года

0


52



52

разработка ПСД

млн. тенге


декабрь 2020 года




262


262

реализация проекта катастрофического водосброса из Шардаринского водохранилища

млн. тенге

заключение договоров на проведение строительно-монтажных работ

декабрь 2021 года





8 467

8 467

75.

Обновление машинно-тракторного парка и оснащение техническими средствами, строительство опорных баз по обслуживанию технологического автотранспорта и приобретение служебных помещений путем увеличения уставного капитала РГП "Казводхоз" КВР МСХ, эксплуатирующего водохозяйственные объекты

млн. тенге

акты приемки на баланс

декабрь 2021 года

МЭГПР, МНЭ, МФ, МИИР





1 500

1 500

РБ

241

76.

Проведение многофакторного обследования водохозяйственных объектов республиканской собственности

млн. тенге

акты приемки обследования

декабрь 2017 – 2021 годов

МЭГПР

339



677

677

1 693

РБ*

254

77.

Проведение организационно-технических мероприятий по защите населения и экономики от талых и паводковых вод путем оснащения системами оповещения ГТС республиканской собственности – 77 единиц

млн. тенге

акты приемки на баланс

декабрь 2020 – 2021 годов

МЭГПР




759

984

1 744

РБ*

254-101

78.

Обеспечение инженерно-технической укрепленности водохозяйственных объектов

млн. тенге

акты приемки на баланс

декабрь 2020 – 2021 годов

МЭГПР




3 204

3 204

6 408

РБ*

254-101

79.

Разработка рабочих проектов лесокультурных работ в бассейне реки Ертис

млн. тенге

утвержденные проекты лесокультурных работ

декабрь 2020 года

акимат ВКО




6


6

ЦТ из РБ*


80.

Обеспечение лесокультурных работ в бассейне реки Ертис посадочным материалом

млн. тенге

акты выполненных работ

декабрь 2021 года

акимат ВКО





66

66

ЦТ из РБ*


81.

Разработка рабочих проектов лесокультурных работ в бассейне реки Сырдарья

млн. тенге

утвержденные проекты лесокультурных работ

декабрь 2020 года

акимат Кызылординской области




12


12

ЦТ из РБ*


82.

Обеспечение лесокультурных работ в бассейне реки Сырдарья посадочным материалом

млн. тенге

акты выполненных работ

декабрь 2021 года

акимат Кызылординской области





41

41

ЦТ из РБ*


23.

Обеспечение лесокультурных работ по увеличению лесистости бассейнов рек техникой и оборудованием

млн. тенге

акты приема-передачи

декабрь 2021 года

акиматы Восточно-Казахстанской и Кызылординской областей





17

17

ЦТ из РБ*


84.

Обновление генеральной и бассейновых схем комплексного использования и охраны водных ресурсов

млн. тенге

акты выполненных работ

декабрь 2017 – 2021 годов

МЭГПР, МФ

43

96

71

76

81

367

РБ*

254-103

85.

Проведение исследовательских работ по регулированию и использованию водных ресурсов

млн. тенге

акты выполненных работ

декабрь 2017 – 2021 годов

МЭГПР, МФ

214

219

632

598

323

1 986

РБ*

254-103

86.

Проработка вопроса реализации проекта "Регулирование русла реки Сырдарья и сохранение северной части Аральского моря. Фаза II" (РРССАМ-2) с привлечением займов МФО


соглашение о займе

декабрь 2017 года

МСХ, МИД, МФ, акимат Кызылординской области

не требуются



87.

Создание гидрологических постов (приобретение приборов и оборудования)

млн. тенге

акты приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 года

МЭГПР, МФ, МНЭ




509


509

РБ*

037-104

88.

Очистка и санация водоемов на особо охраняемых природных территориях и других водных объектов ("Очистка и санация водоемов (озера Щучье, Боровое, Карасу) Щучинско-Боровской курортной зоны")

млн. тенге

акты приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2017 годов

МЭ

900





900

РБ*

037-104

89.

Расчистка водотоков, находящихся в пойме, намывов во входы стариц, протоков в отдельных местах основного русла по всей протяженности поймы реки Ертис в пределах Павлодарской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2020 – 2021 годов

акимат Павлодарской области, МЭГПР




2 709

3 964

6 673

ЦТ из РБ*


90.

Реконструкция протоки реки Тюлька на участке от истока до села Алга Актогайского района Павлодарской области

млн. тенге

акт приемки объекта в эксплуатацию

декабрь 2017 – 2018 годов

акимат Павлодарской области, МСХ

735

404




1 139

ЦТ из РБ

254-115

9

71




80

МБ

22

91.

Установка средств учета воды и автоматизация водовыделов сельхозтоваропроизводителей

млн. тенге

информация в МСХ

декабрь 2017 – 2021 годов

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

0

96

640

1 280

1 920

3 936

средства хозяйствующих субъектов


92.

Содержание и эксплуатация водохозяйственных объектов, не связанных с подачей воды

млн. тенге

отчет в МСХ

ежегодно март года, следующего за отчетным

РГП "Казводхоз" КВР МЭГПР

10 518





10 518

РБ*

254-101

93.

Организация международного сотрудничества по вопросам управления водными ресурсами

млн тенге

информация в МНЭ

ежегодно 10 марта 2018 – 2022 годов

МЭГПР, МИД, МНЭ

134

166

227

260

137

923

РБ*

261

94.

Мониторинг подземных вод

млн. тенге

информация в МСХ

декабрь 2017 года

МИР, МФ, МНЭ

336





336

РБ

242

95.

Ведение государственного водного кадастра (подземные воды) и банка данных государственного водного кадастра

млн. тенге

информация в МСХ

декабрь 2017 года

МИР, МФ, МНЭ

20





20

РБ

242

96.

Проведение природоохранных попусков в объеме 100 млн. м3 в пойму реки Шидерты

млн. тенге

информация в МНЭ

10 марта 2018 – 2021 годов

МЭГПР

1 817





1 817

РБ*

254-102

97.

Проведение природоохранных попусков в объеме 40 млн. м3 в Тенгиз-Коргалжинскую систему озер Коргалжинского государственного заповедника

млн. тенге

информация в МНЭ

10 марта 2018 – 2021 годов

МЭГПР

1 458





1 458

РБ*

254-102

98.

Проведение природоохранных попусков в объеме 1200 млн.м3 в озерные системы Кызылординской области

млн. тенге

информация в МНЭ

10 марта 2018 – 2021 годов

МЭГПР

401





401

РБ*

254-102

99.

Проведение природоохранных попусков в реку Илек Актюбинской области для восстановления естественного состояния и улучшения экологического состояния

млн. тенге

информация в МНЭ

10 марта 2018 – 2021 годов

МЭГПР

0





0

РБ*

254-102

100.

Проведение природоохранных попусков в реку Тузды Карагандинской области для восстановления естественного состояния и улучшения экологического состояния

млн. тенге

информация в МНЭ

10 марта 2018 – 2021 годов

МЭГПР

0





0

РБ*

254-102

101.

Выработка предложений по обеспечению возвратности инвестиций в отрасль водного хозяйства


предложения в Правительство Республики Казахстан

декабрь 2017 года

МСХ, МНЭ, РГП "Казводхоз" КВР МСХ (по согласованию)

не требуются



102.

Информирование промышленных предприятий о доступных водосберегающих технологиях и системах оборотного водоснабжения с последующим внедрением в производство


информация в МНЭ

ежегодно 10 марта года, следующего за отчетным

МЭГПР

не требуются



Задача 5: Обеспечение доступности рынков сбыта и развитие экспорта продукции

Показатели результатов

1.

Объем экспорта продукции агропромышленного комплекса, в том числе:

млн долл.

США

стат данные

МСХ, МНЭ, акиматы областей, гг. Нур-Султана,

Алматы и Шымкента

2026,8

2123,9

2388,5

2450,1

2650,1

3 135,3

3900




объем экспорта говядины

млн долл.

США

стат данные

МСХ, МНЭ, акиматы областей, гг. Нур-Султана,

Алматы и Шымкента






0,12

0,12



2

Объем экспортной выручки предприятий АПК получивших поддержку с использованием финансовых инструментов АО "Экспортная страховая компания ""Kazakh Export""

млн. долл. США



МСХ, МТИ, АО "Экспортная страховая компания ""Kazakh Export" (по согласованию),


26,3

15,0

29,2

36,0




3

Доля маточного поголовья КРС, охваченного породным преобразованием

%



МСХ

24,7

29,5

33,4

37,3

41,1




Мероприятия

103.

Принятие дорожных карт развития органического сельского хозяйства, а также производства пищевой "халал" продукции, которыми предполагается решение таких вопросов как:
изучение требований и условий доступа на рынок приоритетных стран;
выстраивание системы аккредитации и сертификации в соответствии с требованиями приоритетных рынков сбыта;
координация деятельности государственных органов по вопросам халал-индустрии;
разработка системных документов по созданию и регулированию производства и оборота пищевой "халал" продукции;
совершенствование действующей нормативно-правовой базы по вопросам органической продукции,
оказание мер государственной поддержки;
подготовка и повышение образовательного уровня кадров и специалистов, субъектов АПК и населения;
взаимное признание с приоритетными странами-импортерами систем аккредитации и сертификации и документов об оценке соответствия;
международное сотрудничество и продвижение на внешние рынки;
научные исследования и сопровождение производства органической продукции;
информационное сопровождение


дорожные карты по соответствующим направлениям

2019 – 2020 годы

МСХ, МТИ, заинтересованные ГО, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

не требуются



104.

Принятие мер по снятию барьеров и открытию внешних рынков, а также привлечению ТНК и якорных инвесторов для продвижения отечественной продукции АПК


информация в Правительство Республики Казахстан

март, года следующего за отчетным

МСХ

не требуются



105

Разработка технических регламентов Евразийского экономического союза в сфере АПК, предусмотренных Планом разработки технических регламентов Евразийского экономического союза, и внесение изменений в технические регламенты Таможенного союза, утвержденные Решением Совета Евразийской экономической комиссии от 1 октября 2014 года № 79


технические регламенты Евразийского экономического союза

ежегодно, 2017 – 2021 годы

МСХ, МНЭ, МТИ, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



106.

Оказание содействия в проведении отраслевых выставок внутри Казахстана


информация в МНЭ

ежегодно 10 марта года, следующего за отчетным

МСХ, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



107.

Предоставление открытых отраслевых данных по рынкам сбыта на сайтах МСХ, АО "НУХ "Байтерек", подведомственных организаций МСХ


информация в МНЭ

10 марта 2018 года

МСХ

не требуются



108.

Содействие заготовительным организациям в заключении договоров с торговыми пунктами и площадками для реализации закупленной продукции


информация в МСХ

ежегодно 15 февраля и 1 июля года, следующего за отчетным

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

не требуются



109.

Изучение структуры рынков по приоритетным видам продукции, имеющим экспортный потенциал в рамках инвестиционных программ (на системной основе)


размещение на сайте

до 20 января года, следующего за отчетным

МСХ, МИД, МТИ, НПП "Атамекен" (по согласованию), АО "НУХ "Байтерек" (по согласованию), АО "Экспортная страховая компания "Kazakh Export" (по согласованию)

не требуются



110.

Подписание ветеринарных соглашений на экспорт КРС, МРС, лошадей, верблюдов, говядины, баранины, конины и субпродуктов, шкур, шерсти и иной продукции со странами-импортерами данной продукции


ветеринарные соглашения

2018 – 2019 годы

МСХ

не требуются



111.

Оказание консультационных услуг СХТП по экспорту продукции, в том числе сопровождению контрактов


информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

НПП "Атамекен" (по согласованию), МСХ, МИД, МТИ

не требуются



112.

Предоставление страхования и гарантирования экспортных контрактов СХТП


информация в МСХ

ежегодно, 15 февраля 2019 – 2022 годов

АО "Экспортная страховая компания "Kazakh Export" (по согласованию)

не требуются



113.

Проведение диагностических исследований заболеваний животных на особо опасные инфекции

млн. тенге

информация в МНЭ

ежегодно 10 марта года, следующего за отчетным

МСХ

12 191





12 191

РБ

249-100

114.

Проведение референтных исследований по ветеринарии

млн. тенге

информация в МНЭ

ежегодно 10 марта года, следующего за отчетным

МСХ

451





451

РБ

249-102

115.

Приобретение изделий (средств) для идентификации сельскохозяйственных животных

млн. тенге

информация в МНЭ

ежегодно 10 марта года, следующего за отчетным

МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

1 670





1 670

РБ

249-101

116.

Обеспечение своевременного выявления, локализации и оздоровления очагов инфекции по особо опасным заболеваниям животных

млн. тенге

информация в МНЭ

ежегодно 10 марта года, следующего за отчетным

МСХ

1 641





1 641

РБ

249-101

117.

Обеспечение ветеринарными препаратами против особо опасных болезней животных

млн. тенге

информация в МНЭ

ежегодно 10 марта года, следующего за отчетным

МСХ

5 373





5 373

РБ

249-101

118.

Мониторинг пищевой продукции, подконтрольной государственному ветеринарно-санитарному контролю и надзору

млн. тенге

информация в МНЭ

ежегодно 10 марта года, следующего за отчетным

МСХ

260





260

РБ

249-103

119.

Материально-техническое оснащение подведомственных ветеринарных учреждений

млн. тенге

информация в МНЭ

ежегодно 10 марта года, следующего за отчетным

МСХ


13

161

92

101

367

РБ*

249-111

120.

Создание ветеринарных контрольных постов на приграничных территориях между зонами благополучия, а также материально-техническое оснащение действующих и вновь созданных ветеринарных контрольных постов и государственных ветеринарно-санитарных инспекторов

млн. тенге

информация в МНЭ

ежегодно 10 марта года, следующего за отчетным

МСХ


328

62



390

РБ*

001-100/111

121.

Модернизация ветеринарной лаборатории РГП на ПХВ "Национальный референтный центр в ветеринарии" МСХ

млн. тенге

информация в МНЭ

ежегодно 10 марта года, следующего за отчетным

МСХ



1 221



1 221

РБ*

новая

122.

Совершенствование законодательства Республики Казахстан в области ветеринарии


информация в МНЭ

ежегодно 10 марта года, следующего за отчетным

МСХ

не требуются



122-1

Внесение изменений и дополнений в соответствующие подзаконные акты в соответствии с Законом "О ветеринарии", создающих благоприятные условия для оказания частных ветеринарных услуг и предоставляющих частным ветеринарам возможности и инструменты, необходимые для эффективного предоставления услуг малым и средним фермерским хозяйствам


приказ

МСХ

сентябрь

2021 года

МСХ

не требуются



123.

Проведение мероприятий против особо опасных вредных организмов и карантинных объектов

млн. тенге

информация в МНЭ

ежегодно до 31 декабря включительно

МСХ

4 842

3 577




8 419

РБ

255-107

124.

Проведение мероприятий против стадных видов саранчовых, отдельных видов карантинных объектов

млн. тенге

информация в МНЭ

ежегодно до 31 декабря включительно

МСХ



2 576

2 309

2 139

7 023

РБ*

255-107

125.

Доведение материально-технического оснащения карантинных лабораторий до уровня международных требований

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно до 31 декабря включительно

МСХ



242

482

482

1 206

РБ*

255-111

126

Создание фитосанитарных контрольных постов на приграничных территориях, а также доведение материально-технического оснащения действующих фитосанитарных контрольных постов и государственных инспекторов по карантину растений до уровня международных требований

млн. тенге

информация в МСХ

ежегодно до 31 декабря включительно

МСХ


597

337

580

580

2 093

РБ*

001-100/111

127.

Проведение анализа национальных, межгосударственных, международных стандартов в сфере АПК для включения в единые перечни стандартов, необходимых для выполнения требований технических регламентов Евразийского экономического союза


информация в МНЭ

ежегодно 10 марта года, следующего за отчетным

МСХ, МНЭ, МТИ, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



128.

Проработка вопроса по внесению изменений в действующее законодательство РК в области торговли в части введения определения оптово-распределительных центров и регулирования их деятельности


предложения в Правительство Республики Казахстан

декабрь 2018 года

МСХ, МНЭ, акиматы областей, городов Астаны, Алматы и Шымкента, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



129.

Разработка Концепции создания сети оптово-распределительных центров с привлечением международных экспертов


информация в Правительство

декабрь 2018 года

МСХ, МНЭ, акиматы областей, городов Астаны, Алматы и Шымкента, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



130.

Принятие мер по развитию сахарной промышленности


информация в Правительство

ежегодно, декабрь 2020 – 2021 годы

МСХ, акиматы Алматинской, Жамбылской, Павлодарской, Северо-Казахстанской областей

не требуются



130-1

Принятие мер по совершенствованию системы мониторинга, отчетности и проверки (МОП) выбросов ПГ, соответствующей уровню 2 руководства МГЭИК, в рамках проекта Всемирного Банка


информация в МЭГПР

2021

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

не требуются



Задача 6: Обеспечение развития аграрной науки, трансферта технологий и уровня компетенций субъектов АПК

Показатели результатов:

1

Доля частного финансирования к общему объему финансирования научных исследований и внедрения новых технологий

%



МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента


0

2

4

6




2

Доля софинансирования бизнесом программ и проектов научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ (далее – НИОКР) от общего объема финансирования

%



МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента


2

4

6

10




3

Охват субъектов АПК услугами системы распространения знаний

%



МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента, НПП "Атамекен" (по согласованию)

2,5

5

10

15

25




4

Количество действующих лицензионных договоров по коммерциализации и трансферту аграрных технологий

ед.



МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента, НАО НАНОЦ (по согласованию), НПП "Атамекен" (по согласованию)

30

35

50

65

80




5

Количество разработанных типовых технологических проектов

ед.



МСХ

-

-

-

4

4




Мероприятия

133

Информационное обеспечение субъектов АПК на безвозмездной основе, в том числе разработка методологии предоставления сельскохозяйственных консультаций и передачи знаний в секторе мясного скотоводства в рамках реализации проекта Всемирного Банка

млн. тенге

отчет в МСХ

2017 – 2021 годы

МСХ, НПП "Атамекен" (по согласованию)

461

674

707

732

758

3331

РБ*

267-100

132.

Анализ технологического развития подотраслей и выявление проблем

млн. тенге

аналитический отчет

декабрь 2020 – 2021 годов

МСХ, НАО "НАНОЦ" (по согласованию), ЦТКА (по согласованию)




70

70

140

РБ*

новая

133.

Информационное обеспечение субъектов АПК на безвозмездной основе

млн. тенге

отчет в МСХ

2017 – 2021 годы

МСХ, НПП "Атамекен" (по согласованию)

461

674

707

732

758

3 331

РБ*

267-100

134.

Разработка Правил субсидирования затрат бизнеса на проведение и внедрение научных разработок


приказ МСХ

декабрь 2019 года

МСХ, НАО "НАНОЦ" (по согласованию), МОН, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



135.

Разработка технических требований к составлению технических спецификаций на формирование и реализацию НИОКР


техническая спецификация

декабрь 2017 – 2021 годов

МСХ, МОН

не требуются



136.

Формирование и реализация научно-технических программ


решение ВНТК

декабрь 2017 – 2021 годов

МСХ, НАО "НАНОЦ" (по согласованию), НИО (по согласованию), МОН, НПП "Атамекен" (по согласованию), акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

не требуются



137.

Осуществление научного обеспечения АПК (программно-целевое финансирование)

млн. тенге

отчет в МОН

2018 – 2021 годы

МСХ


7 600

7 980

8 259

8 548

32 386

РБ*

267-101

138.

Модернизация научных организаций НАО "НАНОЦ"


заключение МНЭ на ФЭО

2018 – 2021 годы

МСХ, НАО "НАНОЦ" (по согласованию)

не требуются



139.

Выработка предложений по увеличению государственного заказа на аграрные специальности высшего и послевузовского образования


предложения в МОН

2018 – 2021 годы

МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



140.

Трансформация КазНАУ в исследовательский университет


постановление Правительства Республики Казахстан

2018 – 2019 годы

МСХ, НАО "НАНОЦ" (по согласованию)

не требуются



141.

Трансформация КазАТУ им С. Сейфуллина в исследовательский университет


постановление Правительства Республики Казахстан

2018 – 2019 годы

МСХ, НАО "НАНОЦ" (по согласованию)

не требуются



142.

Разработка ФЭО по оснащению техникой и оборудованием Казахстанско-Белорусского центра по подготовке специалистов для АПК на базе КазНАУ


заключение МНЭ на ФЭО

декабрь 2018 года

МСХ, НАО "НАНОЦ" (по согласованию)

не требуются



143.

Разработка ФЭО по оснащению оборудованием трех исследовательских лабораторий по подготовке специалистов для АПК на базе КазНАУ


заключение МНЭ на ФЭО

декабрь 2018 года

МСХ, НАО "НАНОЦ" (по согласованию)

не требуются



144.

Переориентация части деятельности филиалов АО "Аграрная кредитная корпорация" в формат центров поддержки агробизнеса


отчет в МСХ

декабрь 2019 года

АО "НУХ "Байтерек" (по согласованию)

не требуются



Задача 7: Повышение уровня технической оснащенности и интенсификации производства в АПК

Показатели результатов

1

Уровень обновления продуктивной техники (с учетом приобретения с 2008 года)

%



МСХ, МИИР, акиматы областей


10,9

14,7

17

18,2




2

Объем производства сельскохозяйственной техники (тракторы, комбайны, навесное оборудование)

ед.



МИИР, МСХ, акиматы областей

4 200

4 830

5 413

6 003

6 613




3

Уровень локализации по производству сельскохозяйственной техники (тракторы, комбайны)

%



МИИР, НПП "Атамекен" (по согласованию)

32

35

37

41

43




4

Объем производства азотных удобрений

тыс. тонн



МИИР, МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

323,4

325

370

400

400




5

Объем производства фосфорных удобрений

225

500

720

800

1 000




6

Объем производства сложных удобрений

-

-

2,6

5,2

7,9




Мероприятия

145.

Оказание содействия производителям удобрений в части предоставления льгот на затраты производственного характера (энергоносители, транспортные расходы, реализация произведенной продукции)


информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

МИИР, акиматы областей

не требуются



146.

Оказание содействия по созданию и функционированию складов хранения удобрений в регионах и обеспечению железнодорожным транспортом для доставки субсидированных минеральных удобрений сельхозтоваропроизводителям


информация в МСХ

ежегодно 15 февраля года, следующего за отчетным

МИИР, акиматы областей

не требуются



147.

Реализация проекта "Строительство и эксплуатация завода по выпуску минеральных удобрений"


информация в МСХ

декабрь 2020 – 2021 годов

МИИР

не требуются

ЧИ


Задача 8: Повышение качества государственных услуг и обеспечение внедрения цифровых технологий в АПК

Показатели результатов

1

Доля автоматизированных государственных услуг

%



МСХ, МЦРИАП, НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

55

60

80

90

100





Мероприятия

148.

Реализация проектов по автоматизации процессов оказания государственных услуг; субсидированию и другим мерам государственной поддержки; прослеживаемости, учету производства и переработки животноводческой и растениеводческой продукции; мониторингу за оборотом рыбы и рыбной продукции; управлению, мониторингу и учету водных ресурсов; регистрации сельскохозяйственной техники, залога, выдачи водительских удостоверений с использованием портального решения; мониторингу и управлению земельными ресурсами

млн. тенге

акт ввода в эксплуатацию

4 квартал 2018 – 2020 годов

МСХ, МНЭ МЦРИАП, МИИР, МВД, МЭГПР, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента, НПП "Атамекен" (по согласованию), НАО "ГК "Правительство для граждан" (по согласованию)

по результатам разработки концепции ГЧП или проведения процедур по сервисной модели информатизации



148-1

Внесение изменений в нормативные правовые акты, необходимые для дальнейшего функционирования Единой информационной системы животных, в рамках реализации проекта Всемирного Банка


приказ МСХ

3 квартал

2021 года

МСХ, МНЭ, МФ, МЦРИАП, МЮ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуется



148-2

Перенос в единую информационную систему данных о КРС, зарегистрированных в системах идентификации животных, в рамках реализации проекта Всемирного Банка


акт приемки

в эксплуатацию

4 квартал

2021 года

МСХ, МЦРИАП, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

не требуется



Задача 9: Повышение уровня удовлетворенности условиями жизни населения, проживающего в сельской местности

Показатели результатов

1

Уровень удовлетворенности условиями жизни населения, проживающего в сельской местности

%



акиматы областей, МСХ, МНЭ, МИИР, МЭГПР, МЗ, МОН, МКС, МИОР, МЦРИАП

58,2

59,2

61

62

64




2

Количество созданных рабочих мест

мест



МСХ, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкент




10 000

11 000




Мероприятия

149.

Разработка подпрограмм отраслей, смежных с АПК, инвестиционных программ, программ развития АПК в регионах


утвержденные подпрограммы, программы

по решению Управляющего Совета

МСХ, заинтересованные ГО, акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются



150.

Утверждение состава и положения Управляющего совета Государственной программы


распоряжение Премьер-Министра Республики Казахстан

сентябрь 2018 года

МСХ, заинтересованные ГО, НПП "Атамекен" (по согласованию)

не требуются






ИТОГО


232 492

261 938

290 621

468 433

576 006

1 750 297

РБ



140 277

150 134

156 743

200 596

202 113

849 863

МБ



0

42 367

60 266

76 530

88 631

267 794

МФО и средства хозяйствующих субъектов



372 770

454 439

507 630

745 559

866 750

2 947 148

ВСЕ ГО


      Примечание: расшифровка аббревиатур и сокращений

МИОР

-

Министерство информации и общественного развития Республики Казахстан

США

-

Соединенные Штаты Америки

АПК

-

агропромышленный комплекс

НПП "Атамекен"

-

Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан "Атамекен"

МСХ

-

Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан

СХТП

-

сельхозтоваропроизводители

МОН

-

Министерство образования и науки Республики Казахстан

ЕЗН

-

единый земельный налог

НИИ

-

научно-исследовательские институты

НИОКР

-

научно-исследовательские и опытно-конструкторские работы

АОО

-

автономная организация образования

ВТО

-

Всемирная торговая организация

ТОО

-

товарищество с ограниченной ответственностью

ВВП

-

валовой внутренний продукт

МИИР

-

Министерство индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан

НАО

-

некоммерческое акционерное общество

АО "НУХ "Байтерек"

-

акционерное общество "Национальный управляющий холдинг "Байтерек"

РК

-

Республика Казахстан

НБ РК

-

Национальный Банк Республики Казахстан

РБ

-

республиканский бюджет

МТИ


Министерство торговли и интеграции Республики Казахстан

СКО

-

Северо-Казахстанская область

ТР

-

технический регламент

НАО "НАНОЦ"

-

некоммерческое акционерное общество "Национальный аграрный научно-образовательный центр"

НК

-

национальная компания

МНЭ

-

Министерство национальной экономики Республики Казахстан

РГП на ПХВ

-

республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения

ВКО

-

Восточно-Казахстанская область

МФО

-

микрофинансовая организация

КРС

-

крупный рогатый скот

МЭГПР

-

Министерство экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан

МЭ

-

Министерство энергетики Республики Казахстан

  Приложение 2
к Государственной программе развития агропромышленного комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Уточненная посевная площадь сельскохозяйственных культур, тыс. га

Культуры

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Вся посевная площадь

21083

21190,7

21271

21244,6

21022,9

21660,1

21889,5

в том числе

Зерновые и зернобобовые

16219,4

16256,7

15877,6

15291,5

14982,2

15400,7

15380

в т.ч.: пшеница

13848,9

13464

13088,7

12387,6

11771,1

12430,8

11964,2

рожь

27,4

34

40

43,7

38,7

35,2

24,4

ячмень

1540,3

1839,3

1875,5

2031,6

2119

1902,1

2075,9

овес

146,7

180,8

222,6

205,7

213

207,7

219,1

рис необрушенный

93,5

93,1

89,9

97,6

98,7

94,7

104,7

кукуруза (маис)

98,6

101,5

108,5

126,3

139

134,3

138,5

просо

44,4

46,2

57,7

61,9

51,4

55,2

43,3

гречиха

70,4

88,8

82,5

69,1

65,5

98,3

149

зернобобовые

111,3

145,5

105,3

68

88,7

172,2

446,3

Хлопчатник

160,6

147,8

140,6

127,6

99,3

109,6

134,6

Сахарная свекла

18,2

11,8

2,7

1,2

9,2

12,9

19,2

Масличные

1816,2

1853,9

1980,9

2299,5

2009,8

2037,5

2481,8

в т.ч.: подсолнечник

954,5

794,6

877,4

846,1

740,7

839,4

902,1

сафлор

251,7

272,9

295,6

269,1

246,8

226,2

298,2

соя

70,8

85,3

103,2

118,6

106,8

106,5

128,8

рапс

156,7

228

263,1

303,8

245,4

161,5

254,9

лен

325,8

419,4

410,1

708,8

630,9

650,6

869,7

горчица

38,9

31,8

26,2

45,6

32,5

22,9

22,5

Картофель

184,4

190,2

184,8

186,8

190,6

186,9

183,5

Овощебахчевые

196,4

210,5

215,4

227,5

234,2

239,8

238,6

в т.ч.: овощи

128,7

128,7

133,1

137,7

139,5

146,2

144,8

бахчевые

67,7

81,8

82,3

89,8

94,7

93,6

93,8

Плодовые и виноград

54,2

57,5

56,3

56,7

57,5

58,6

59,8

в т.ч.: плоды и ягоды

40,9

42,7

42,4

42,1

42,5

44

45,1

виноград

13,3

14,8

13,9

14,6

14,6

14,6

14,7

Кормовые культуры

2484,3

2517,4

2866,8

3109,9

3497,1

3671,3

3451,4


Приложение 3
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Основные показатели производства зерновых культур


Годы

Производство

Внутреннее потребление, тыс. тонн

Импорт, тыс. тонн

Экспорт, тыс. тонн

посевная площадь, тыс. га

урожай-ность, ц/га

валовый сбор, тыс. тонн

1

2

3

4

5

6

7

Зерновые

2011

16219,4

16,9

26960,5

23568,9

95,9

3488,4

2012

16256,7

8,6

12864,8

5179,0

89

7768,4

2013

15877,6

11,6

18231,1

12863,3

46,4

5412,7

2014

15291,5

11,7

17162,2

12214,4

61,4

5014,5

2015

14982,2

12,7

18672,8

14496,1

132,8

4373,0

2016

15400,7

13,5

20634,4

15289,5

64,7

5409,6

2017

15380,0

13,4

20585,1

15197,4

63,9

5451,6

в среднем за 2013-2017 годы

15386,4

12,6

19057,1

14012,1

73,8

5132,3

Пшеница

2011

13 848,9

16,6

22 732,1

19 857,3

15,4

2 890,2

2012

13 464,0

7,9

9 841,1

2 480,8

23,9

7 384,2

2013

13088,7

10,8

13 940,8

8 841,9

1,3

5 100,2

2014

12387,6

10,9

12 996,9

8 800,0

11,4

4 208,2

2015

11771,1

11,9

13 747,6

10 174,1

62,4

3 635,9

2016

12430,8

12,1

14 985,4

10 567,3

29,9

4 448,0

2017

11964,2

12,4

14 802,9

10 582,5

35,9

4 256,3

в среднем за 2013-2017 годы

12328,5

11,6

14094,7

9793,2

28,2

4329,7

Ячмень

2011

1 540,3

17,1

2 593,1

2 134,2

62,6

521,4

2012

1 839,3

9,1

1 490,7

1 206,5

37,9

322,1

2013

1 875,5

13,8

2 539,0

2 318,4

25,5

246,1

2014

2 031,6

12,6

2 411,8

1 716,4

15,9

711,3

2015

2 119,0

13,1

2 675,4

2 067,1

24,3

632,6

2016

1 902,1

17,1

3 231,2

2458,4

7,8

780,6

2017

2 075,9

16

3 305,2

2404,7

8,0

908,5

в среднем за 2013-2017 годы

2000,8

14,5

2832,5

2193,0

16,3

655,8

Овес

2011

146,7

18,3

258,3

255,7

0,1

2,7

2012

180,8

8,9

147,2

142,7

0,2

4,7

2013

222,6

13,8

304,8

299,5

0,1

5,4

2014

205,7

11,8

226

221,5

0,1

4,5

2015

213

11,9

243,8

242,4

0,1

1,5

2016

207,7

16

335,4

325,3

0,1

10,2

2017

219,1

13,3

284,6

274,5


10,1

в среднем за 2013-2017 годы

213,6

13,4

278,9

272,6

0,1

6,3

Кукуруза (маис)

2011

98,6

49,9

481,9

471,4

0,5

11

2012

101,5

51,9

520,4

509,9

0,4

10,9

2013

108,5

52,8

569,3

564

0,8

6,2

2014

126,3

52,8

664

645,2

7,1

25,9

2015

139,0

53,3

734,1

727,5

22,6

29,2

2016

134,3

56,4

762,3

740,5

0,7

22,5

2017

138,5

57,4

784,7

750,1

0,7

35,3

в среднем за 2013-2017 годы

129,3

54,5

702,9

685,5

6,4

23,8

Рис необрушенный

2011

93,5

37,2

346,8

299,9

15,3

62,2

2012

93,1

37,7

350,8

330,1

25,4

46,1

2013

89,9

38,5

344,3

308

17,3

53,6

2014

97,6

39,6

377

349,7

24,6

51,9

2015

98,7

42,8

422,2

378,2

22,4

66,4

2016

94,7

47,5

447,8

391,8

9,6

65,6

2017

104,7

46,8

489,5

393,2

2,3

98,6

в среднем за 2013-2017 годы

97,1

43

416,2

364,2

15,2

67,2

Овощи бобовые сушеные (зернобобовые)

2011

111,9

12,6

134,9

134,6

8,2

7,3

2012

146,3

5,6

76,2

71,8

13,2

19,5

2013

106

7,3

74,1

70,9

10,7

12,1

2014

66,9

8

51,2

45,2

23

13,8

2015

88,8

9,9

87,7

79,4

13,3

23,4

2016

172,2

13,2

223,6

243

95,5

76,1

2017

446,3

10,2

456,0

334,1

16,7

138,6

в среднем за 2013-2017 годы

176,0

9,7

178,5

154,5

31,8

52,8

  Приложение 4
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Основные показатели производства масличных культур

Годы

Производство

Внутреннее потребление, тыс. тонн

Импорт, тыс. тонн

Экспорт, тыс. тонн

посевная площадь, тыс. га

урожайность, ц/га

валовый сбор, тыс. тонн

1

2

3

4

5

6

7

Масличные

2011

1 816,2

6,7

1 141,9

981,1

15,9

179,3

2012

1 853,9

6,1

976,8

632,3

107,9

461

2013

1 980,9

8

1 498,0

1200,2

47,1

370,3

2014

2 299,5

7,8

1 547,6

1013

44,7

590,7

2015

2 009,8

8,1

1 547,5

1014,6

38,5

598,4

2016

2 037,5

9,6

1 902,4

1 370,3

54,5

586,6

2017

2 481,8

9,7

2 359,3

1 523,5

30,2

866,0

в среднем за 2013-2017 годы

2 161,9

8,6

1 771,0

1 211,6

43,0

602,4

Подсолнечник

2011

954,5

4,6

409,1

409,8

4,7

4

2012

794,6

5,9

400,3

376,6

82,3

106

2013

877,4

7

572,7

537,2

18,3

53,8

2014

846,1

6,7

512,8

380,9

15,4

147,4

2015

740,7

7,6

534

384,9

4,6

153,7

2016

839,4

9,3

754,9

598,9

23,9

179,9

2017

902,1

10,2

902,6

593,5

9,4

318,5

в среднем за 2013-2017 годы

841,1

8,2

655,4

499,1

14,3

170,7

Рапс

2011

156,7

9,6

148,4

96,3

0,2

52,2

2012

228

5,8

116,9

55,8

5,3

66,3

2013

263,1

9,5

241,8

146,3

2,1

97,6

2014

303,8

9,9

241,4

119,7

3,5

125,2

2015

245,4

6,3

138,2

56,1

0,5

82,6

2016

161,5

10,5

169,9

92,1

0,6

78,4

2017

254,9

11,1

279

156,1

0,5

123,4

в среднем за 2013-2017 годы

245,7

9,5

214,1

114,1

1,4

101,4

Лен

2011

325,8

8,8

273,1

170,2

0,1

103

2012

419,4

4,3

157,9

0

1

231,3

2013

410,1

7,7

295

154,3

1,7

142,3

2014

708,8

7,6

419,9

174,4

6,6

252,1

2015

630,9

7,9

491,4

204

5,2

292,6

2016

650,6

8,9

561,8

300,0

9,8

271,6

2017

869,7

8

683,3

368,3

0,6

315,6

в среднем за 2013-2017 годы

654,0

8

490,3

240,2

4,8

254,8

Сафлор

2011

251,7

6,3

151,2

151,2

0,0

0

2012

272,9

5,2

127,2

127,2

0,0

5,1

2013

295,6

6,3

174,9

174,9

0,0

19,1

2014

269,1

5,4

135,4

135,4

0,0

21,2

2015

246,8

6,3

148,8

148,8

0,0

28,5

2016

226,2

7,5

167,2

137,6

0,0

29,6

2017

298,2

7,6

224,8

189,2

0,0

35,6

в среднем за 2013-2017 годы

267,2

6,6

170,2

143,4

0,0

26,8

Соя

2011

70,8

19,1

133,2

127,2

0,4

6,4

2012

85,3

20,1

169,8

148,4

0,5

21,9

2013

103,2

19,7

203,3

188,4

5,6

20,5

2014

118,6

18,7

217,9

202,2

4,2

19,9

2015

106,8

20,8

220,4

209,9

5,2

15,7

2016

106,5

21,8

251,2

241,9

6,8

16,1

2017

128,8

20,1

252,3

242,3

7,7

17,7

в среднем за 2013-2017 годы

112,8

20,2

229,0

216,9

5,9

18,0

  Приложение 5
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Основные показатели производства кормовых культур

Годы

Силосные культуры

Однолетние травы

Многолетние травы

посевная площадь, тыс. га

урожайность, ц/га

валовый сбор, тыс. т.

посевная площадь, тыс. га

урожайность, ц/га

валовый сбор, тыс. т.

посевная площадь, тыс. га

урожайность, ц/га

валовый сбор, тыс. т.

2011

80,2

135,1

1053,3

275,9

13,8

271,4

2112,2

17,5

3108,3

2012

75,3

113,7

823,4

325,5

9,5

210,7

2075,9

20,2

3657

2013

82,1

143,4

1169,3

503,5

13

503,5

2240,7

18

3600,9

2014

76,9

110,8

833,3

645,7

10,3

526,1

2333,7

18,1

3646,1

2015

73,9

130,5

954,7

907,7

10,1

742,9

2452,7

19,8

4039,6

2016

78,9

159,8

1238,8

735,9

12,1

684,1

2817

17,5

4224,3

2017

99,7

128,5

1089,7

673

9,8

656,7

2639,3

17

4091,7

в среднем за 2013-2017 годы

82,3

134,6

1057,16

693,16

11,1

622,66

2496,68

18,1

3920,52

  Приложение 6
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Основные показатели производства овощей

Годы

Производство

Внутреннее потребление, тыс. тонн

Импорт, тыс. тонн

Экспорт, тыс. тонн

Посевная площадь, тыс. га

урожайность, ц/га

валовый сбор, тыс. тонн

Овощи

2011

128,7

222,9

2 877,7

3 145,3

458,9

34,2

2012

128,7

234

3 061,5

3 277,5

365,9

90,8

2013

133,1

238,7

3 241,5

3 719,1

644,8

55,1

2014

137,7

243

3469,9

3 873,1

530,8

67,4

2015

139,5

245,8

3564,9

3 955,0

537,6

87,1

2016

146,2

249,1

3795,2

3 960,3

222,1

57

2017

144,8

253,7

3791,1

3 988,6

298,4

100,9

в среднем за 2013-2017 годы

140,3

246,1

3572,5

3 945,8

446,7

73,5

  Приложение 7
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Основные показатели производства картофеля

Годы

Производство

Внутреннее потребление, тыс. тонн

Импорт, тыс. тонн

Экспорт, тыс. тонн

Посевная площадь, тыс. га

урожайность, ц/га

валовый сбор, тыс. тонн

Картофель

2011

184,4

167,2

3 076,1

3 233,0

158,2

1,3

2012

190,2

165,9

3 126,4

3 191,2

69,8

5

2013

184,8

181,5

3343,6

3 449,0

114

8,6

2014

186,8

184,3

3410,5

3 460,6

56,4

6,3

2015

190,6

185,5

3 521,1

3 596,9

79,1

3,3

2016

186,9

190,4

3 545,7

3 500,3

6,3

51,7

2017

183,5

194,2

3 551,1

3 315,7

35,5

270,9

в среднем за 2013-2017 годы

186,5

187,2

3474,4

3464,5

58,3

68,2

  Приложение 8
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Основные показатели производства

плодово-ягодных культур и виноградников

Годы

Производство

Внутреннее потребление, тыс. тонн

Импорт, тыс. тонн

Экспорт, тыс. тонн

Посевная площадь, тыс. га

урожайность, ц/га

валовый сбор, тыс. тонн

Плоды и ягоды

2011

41,3

55,6

177,9

548,1

377,3

5,6

2012

43,2

58,6

206,7

615,3

439,3

4,8

2013

42,9

63,2

214,7

584,6

494,4

10,4

2014

42,5

66,3

233

572,9

548,1

17,1

2015

42,9

61

216,8

483,6

503,5

38,9

2016

44,0

70,7

259,7

660,9

422,6

21,4

2017

45,1

66,4

253,4

644,3

424,6

33,7

в среднем за 2013-2017 годы

43,5

65,5

235,5

589,3

478,6

24,3

Виноград

2011

13,3

57

57,1

122,6

66,6

1,1

2012

14,8

58

71,7

163,4

93,3

1,6

2013

13,9

60,8

68

102,7

36,5

1,8

2014

14,6

58

70,3

156,0

87,9

2,2

2015

14,6

49,3

63,4

203,3

142,2

2,3

2016

14,6

60,8

75

196,0

132,3

11,3

2017

14,7

69,4

81,2

195,0

136,4

22,6

в среднем за 2013-2017 годы

14,5

59,7

71,6

170,6

107,1

8,0

  Приложение 9
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Основные показатели производства сахарной свеклы

Годы

Производство

Внутреннее потребление, тыс. тонн

Импорт
***, тыс. тонн

Экспорт, тыс. тонн

Посевная площадь, тыс. га

урожайность, ц/га

валовый сбор, тыс. тонн

Сахарная свекла

2011

18,2

188,2

200,4

424,4

224

-

2012

11,8

168,2

151,6

286,9

135,3

-

2013

2,7

267,7

64,6

426,8

362,2

-

2014

1,2

240,6

23,9

350,1

326,2

-

2015

9,2

232,5

174,1

400,1

226

-

2016

12,9

285,5

345




2017

19,2

274,4

463,2




в среднем за 2013-2017 годы

9,0

260,1

214,2




      *** тростниковый сахар-сырец

  Приложение 10
  к Государственной программе развития агропромышленного комплекса
  Республики Казахстан
  на 2017 – 2021 годы

Основные показатели производства хлопка

Годы

Производство

Внутреннее потребление, тыс. тонн

Импорт ***, тыс. тонн

Экспорт***, тыс. тонн

Посевная площадь, тыс. га

урожайность, ц/га

валовый сбор, тыс. тонн

Хлопок

2011

160,6

21,8

336

259,4

6

82,6

2012

147,8

26,2

379,7

244,6

14,9

150

2013

140,6

28,7

396,7

202,1

0,03

194,6

2014

127,6

25,1

320,7

274,8

2

47,9

2015

99,3

27,8

273,9

170,4

9,1

112,6

2016

109,6

26,2

286,7

108,7


178,0

2017

134,6

24,4

330,5

131,6

1,1

200,0

в среднем за 2013-2017 годы

122,3

26,4

321,7

177,5

2,4

146,6

*** хлопок-волокно в пересчете на хлопок-сырец

  Приложение 11
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Динамика применения удобрений

Показатели

Годы

Ежегодная научно обоснованная потребность в удобрениях, в действующем веществе

2013

2014

2015

2016

2017

Внесено минеральных удобрений, млн тонн в действующем веществе

0,08

0,12

0,13

0,11

0,16

1,0

Внесено на 1 га посевной площади, кг в действующем веществе

3,9

5,4

6,0

5,3

7,4


Площадь, удобренная минеральными удобрениями, тыс. га

1397,5

1582,1

1462,6

1651,6

1957,0


Удельный вес площади, удобренной минеральными удобрениями, от всей посевной, %

6,5

7,4

6,9

7,6

9,0


Внесено органических удобрений, млн тонн

0,5

0,5

0,6

0,6

1,4

100 – 110

Внесено на 1 га посевной площади, тонн

0,02

0,02

0,03

0,03

0,06


Площадь, удобренная органическими удобрениями, тыс.га

65,7

56,8

64,9

81,2

116,5


Удельный вес площади, удобренной органическими удобрениями, от всей посевной, %

0,3

0,3

0,3

0,4

0,5


  Приложение 12
к Государственной программе
развития агропромышленного комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Производство продукции животноводства

Годы

Внутреннее производство, тыс, тонн

Импорт, тыс. тонн

Экспорт, тыс. тонн

Внутреннее потребление, тыс. тонн

Обеспеченность продукцией отечественного производства, в %

1

2

3

4

5

6

Говядина

2011

392,8

12,7

0,019

405,5

96,9

2012

373,5

22,3

0,0

395,8

94,4

2013

383,5

23,9

0,3

407,1

94,2

2014

405,5

16,9

6,3***

416,1

97,5

2015

416,8

15,6

6,5***

425,9

97,9

2016

430,6

9,5

1,6

429,9

100,2

2017

450,4

15,8

0,9

438,5

102,7

в среднем за 7 лет

407,6

16,7

2,2

416,9

97,7

Свинина

2011

112,4

8,9

0,4

121,0

92,9

2012

103,3

13,7

0,1

116,9

88,4

2013

99,9

11,3

0,1

111,1

89,9

2014

99,8

7,9

1,1***

106,6

93,8

2015

95,3

3,8

1,9

97,1

98,1

2016

93,8

1,4

0,8

94,4

99,4

2017

91,9

2,4

0,3

93,9

97,9

в среднем за 7 лет

99,5

7,1

0,7

105,9

94,3

Баранина

2011

129,6

0,07

0,4

149,3

100,0

2012

133,0

0,6

0

154,4

99,6

2013

135,4

0,8

0

157,2

99,5

2014

141,1

0,3

0

162,2

99,8

2015

144,1

0,1

0,1

144,2

99,9

2016

148,8

0,1

0,3

148,5

100,2

2017

151,4

0,04

0,8

150,6

100,5

в среднем за 7 лет

140,5

0,3

0,2

152,3

99,9

Конина

2011

75,6

3,7

0

79,3

95,3

2012

85,1

6,0

0

91,1

93,4

2013

89,4

4,8

0

94,2

94,9

2014

92,4

4,7

0

97,1

95,2

2015

101,4

3,2

0

104,6

96,9

2016

107,8

0,9

0,02

108,7

99,2

2017

117,5


0,02

117,4

100,1

в среднем за 7 лет

95,6

3,3

0,01

98,9

96,4

Мясо птицы

2011

102,0

159,2

0,010

261,1

39,0

2012

123,1

203,7

1,4

325,4

37,8

2013

135,8

175,0

2,6

308,1

44,1

2014

134,2

159,6

5,4***

288,4

46,5

2015

146,1

161,8

7,3***

300,6

48,6

2016

152,7

165,2

8,9

309,0

49,4

2017

179,4

172,6

5,9

346,1

51,8

в среднем за 7 лет

139,0

171,0

4,5

305,5

45,3

Молоко и молочные продукты

2011

5232,5

158,6

3,0

6124,8

85,4

2012

4851,6

164,6

4,7

5752,8

84,3

2013

4 930,3

172,7

24,0

5542,7

89,0

2014

5 067,9

176,3

30,1

5712,5

88,7

2015

5 182,4

155,7

17,4

5654,2

91,7

2016

5503,4

446,5

131,9

5774,6

95,3

2017

5341,6

464,8

31,9

6138,4

87,0

в среднем за 7 лет

5158,5

248,4

34,7

5814,3

88,8

Яйцо куриное, млн штук

2011

3698,7



3754,8

98,5

2012

3654,7

153,1

0,3

3688,9

99,1

2013

3879,4

48,6

0,0

3922,5

98,9

2014

4275,9

2,9

8499,0

4301,3

99,4

2015

4720,4

1,9

55,3

4611,8

102,4

2016

4761,1

33,7

152,4

4642,4

102,6

2017

5085,2

50,0

352,0

4783,2

106,3

в среднем за 7 лет

4296,5

41,5

1294,1

4243,6

101,0

      Примечание: *** данные Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан

  Приложение 13
к Государственной программе
развития
агропромышленного комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Продуктивность сельскохозяйственных животных

Показатели

2011

2015

2016

2017

Все

СХП

К(Ф)Х

ЛПХ

Все

СХП

К(Ф)Х

ЛПХ

Все

СХП

К(Ф)Х

ЛПХ

Все

СХП

К(Ф)Х

ЛПХ

Средний живой вес крупного рогатого скота, кг

301

344

307

298

326

401

332

319

329

398

335

321

331

402

334

322

Средний надой молока на одну дойную корову, кг

2211

3526

1769

2229

2321

4381

1849

2364

2324

4246

1836

2378

2337

3876

1854

2410

  Приложение 14
к Государственной программе
развития
агропромышленного комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Численность поголовья сельскохозяйственных животных

С/х животные

2011 год

2012 год

2013 год

2014 год

2015 год

2016 год

2017 год

Всего поголовья, тыс. голов

Доля племен-ного поголовья, %

Всего поголовья, тыс. голов

Доля племен-ного пого-ловья, %

Всего поголовья,тыс. голов

Доля племен-ного пого-ловья, %

Всего поголовья, тыс. голов

Доля племен-ного пого-ловья, %

Всего поголовья, тыс. голов

Доля племенного пого-ловья, %

Всего поголовья, тыс. голов

Доля племен-ного пого-ловья, %

Всего поголовья, тыс. голов

Доля племен-ного пого-ловья, %

КРС

5702,4

7

5690

8,2

5851,2

8,8

6032,7

9,7

6183,9

10,6

6413,2

11,4

6764,2

11,4

Овцы

15439,4

12,7

15137,2

14

15197,8

14

15535,3

14,4

15 685,50

15,1

15884,8

14,8

16049,8

14,4

Свиньи

1204,2

13

1031,6

19,1

922,3

16,3

884,7

20,2

887,6

19,9

834,2

15,2

815,1

15,2

Лошади

1607,4

7

1686,2

6,8

1784,5

7,1

1937,9

7,6

2070,3

7,9

2 259,2

7,6

2 415,6

7,3

Верблюды

173,2

10

164,8

10,6

160,9

12,5

165,9

12,2

170,5

13,1

180,1

11,8

193,1

11,8

Птица

32870,1

12,1

33474

11,8

34173,1

8,7

35020,0

10,1

35632,9

17,1

36910,0

13,6

39913,5

13,6

  Приложение 15
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Производство продуктов переработки

Годы

Внутреннее производство, тыс. тонн

Импорт, тыс. тонн

Экспорт, тыс. тонн

Потребление населением, тыс. тонн

Обеспеченность продукцией отечественного производства, в %

1

2

3

4

5

6

Продукты переработки молока

Производство обработанного молока

2011

338,5

40,2

0,5

378,2

89,5

2012

372,5

37,2

1,6

408,1

91,3

2013

440,3

41

18,9

462,4

95,2

2014

472,9

42,2

20,9

494,2

95,7

2015

453,6

46,3

7,6

492,3

92,1

2016

472,4

34,9

11,9

495,4

95,4

2017

481,8

31,2

19,1

493,9

97,6

Производство кисломолочной продукции

2011

135,7

31,2

1,6

165,3

82,1

2012

156,3

33,1

2,1

187,3

83,4

2013

180,2

36,6

3,9

212,9

84,6

2014

179,8

32,9

6,3

206,4

87,1

2015

185,5

32,4

4,4

213,5

86,9

2016

190,2

34,7

3,9

221

86

2017

192,9

31,5

6,7

217,7

88,6

Производство сливочного масла

2011

14,6

7,4

0,01

22

66,4

2012

12,2

8,1

0,03

20,3

60

2013

14,1

8,8

0,2

22,7

62,1

2014

18,8

10,4

0,1

29,1

64,6

2015

16,6

7,6

3,1

21,1

78,7

2016

15,6

8,8

0,37

24

65

2017

16,8

6,3

0,34

22,8

73,7

Производство сыра и творога

2011

17,6

22,8

0,6

39,8

44,2

2012

19,2

22,5

0,7

41

46,8

2013

22,1

22,6

0,5

44,2

50

2014

22,2

22,3

0,7

43,8

50,7

2015

30,1

21,2

1,8

49,6

60,7

2016

24,2

20,7

1,4

43,5

55,6

2017

25,2

19,8

2

43

58,6

Продукты переработки мяса

Производство колбасных изделий

2011

35,6

31,6

0

67,2

53

2012

39,6

34,8

0

74,4

53,2

2013

41,9

36,1

0

78

53,7

2014

42

33,8

0,3

75,5

55,6

2015

40,2

32,7

0,5

73,0

55

2016

44,7

31

0,6

75,1

59,5

2017

43,4

29,6

0,3

72,7

59,7

Производство мясных и мясорастительных консервов

2011

7,8

5,3

0,6

12,5

62,4

2012

10,6

6,7

1,2

15,8

67

2013

10,4

6,2

0,8

15,8

65,8

2014

9,8

5,9

1,6

14,1

69,5

2015

10,4

4,9

0,9

14,3

72,7

2016

7,4

6,1

1

12,5

59,2

2017

8,3

5,3

1,1

12,5

66,4

Производство муки

2011

3846,5

7,3

1901,8

1951,9

197,0

2012

4009,0

2,4

2218,6

1766,6

223,6

2013

3880,6

1,5

1875,9

2023,2

193,4

2014

3883,0

2,5

1844,8

2040,7

190,3

2015

3741,2

6,0

1822,7

1924,4

194,4

2016

3974,1

2,2

2391,4

1644,3

241,7

2017

4121,7

2,5

2315,4

1808,8

227,9

Производство макаронной продукции

2011

145,7

25,1

12,6

158,2

92,1

2012

145,0

25,6

23,6

147,0

99,0

2013

147,2

27,8

24,0

151,0

97,5

2014

152,5

28,7

20,5

160,7

94,9

2015

146,2

31,2

15,5

161,8

90,4

2016

152,4

28,2

16,9

159,9

95,3

2017

163,4

39,6

24,9

178,1

91,7

Производство сахара

2011

244,2

183,6

6,6

421,3

57,1

2012

146,9

267,0

2,2

411,7

35,5

2013

332,3

107,8

14,3

425,8

75,5

2014

350,7

164,8

2,5

513,0

68,0

2015

239,9

185,2

0,6

424,5

56,4

2016

407,1

104,2

4,8

506,4

80,4

2017

324,5

182,8

37,2

470,2

69,0

Масло растительное

2011

235,0

156,6

21,1

370,5

60,0

2012

292,6

94,7

35,2

352,1

75,5

2013

280,8

116,8

33,8

363,6

70,6

2014

329,4

118,8

48,4

399,9

73,5

2015

290,3

166,4

43,7

413,0

63,6

2016

312,3

159,3

54,6

430,1

72,6

2017

359,6

158,0

112,8

404,8

88,8

Консервы плодово-овощные

2011

17,6

87,0

1,6

98,5

17,6

2012

16,6

97,3

1,6

66,8

24,4

2013

31,5

96,8

1,0

140,7

22,2

2014

21

101,5

1,2

134,6

15,5

2015

20,7

89,8

1,1

118,2

17,3

2016

25,0

74,1

2,6

96,5

25,9

2017

26,5

93,3

3,7

116,1

22,8

Продукты переработки картофеля

2011

1,1

7,1

0,01

8,2

13,4

2012

0,5

8,7

0,02

9,2

5,4

2013

0,4

10,8

0,03

11,2

3,6

2014

0,5

11,8

0,10

12,2

4,1

2015

0,5

12,2

0,04

12,7

3,9

2016

0,6

11,4

0,02

12,0

5,0

2017

0,7

22,0

0,2

22,5

3,1

  Приложение 16
к Государственной программе развития
агропромышленного комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Внутренний рынок свежей, охлажденной и замороженной рыбы


п/п

Основные показатели

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2017 г. к 2011 г., в %

1

Численность населения, тыс. чел

16 673,9

16 910,2

17 160,8

17 415,7

17 669,8

17 918,2

18 157,3

108

2

Потребность по национальным нормам (5 кг на 1 чел.), тонн

83369,5

84551

85804

87078,5

88349

89591

90786,5

108

3

Потребление на душу населения, кг

10,439

10,529

11,314

11,314

11,322

10,874

10,698

102

4

Улов рыбы, тонн

34 896

36 627

34 692

37 137

41 489

44 035

40 730

116

5

Выращено товарной рыбы, тонн

858

738

811

409,6

729,8

1878

2776

324

6

Экспорт рыбы и рыбопродуктов (в пересчете), тонн

25 425,5

25 356

24 092,2

24 798,9

24 879,4

24 936

21 455

84

7

Импорт рыбы и рыбопродуктов (в пересчете), тонн

61 998

61 426

59 094,7

48 432,7

49 534,3

26 704

27 182

44

8

Внутреннее потребление, тонн

72 326,5

73 435

70 505,5

61 180,4

66 873,7

47681

49233

68

9

Доля импорта во внутреннем потреблении, %

86

84

84

79

74

56

55

64

  Приложение 17
к Государственной программе развития
агропромышленного комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Объем государственной поддержки за 2011 – 2017 годы, (млн. тг.)

№ п/п

Направление

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

% 2017 г. к 2011 г.

1

Субсидирование стоимости горюче-смазочных материалов и других товарно-материальных ценностей, необходимых для проведения весенних посевных и осенних уборочных работ (гектарная субсидия)

18 572,70

19 152,30

20993,1

40 616,80

38 364,70

24 606,8

17 687,6

95,2

2

Субсидирование стоимости удобрений (за исключением органических)

4 095,50

4 958,30

5 483,50

8 436,90

9 672,70

11 128,2

17 547,0

428,4

3

Субсидирование стоимости гербицидов, биоагентов (энтомофагов) и биопрепаратов, предназначенных для обработки сельскохозяйственных культур в целях защиты растений

2100

2127

6635,2

10 593,60

11 485,30

23 648,9

26 235,4

1249,3

4

Субсидирование стоимости затрат на закладку и выращивание (в том числе восстановление) многолетних насаждений плодово-ягодных культур и винограда

1 520,10

1 477,50

2 317,80

2 644,80

2 782,60

2 635,0

338,7

22,3

5

Субсидирование стоимости затрат на экспертизу качества хлопка-сырца и хлопка-волокна

246,9

387,2

390

369,3

362,8

71,7

71,8

29,1

6

Субсидирование развития семеноводства

2 965,70

3 363,60

3 693,00

3 932,80

1 860,60

2 445,90

8 503,3

286,7

7

Субсидирование затрат перерабатывающих предприятий на закуп сельскохозяйственного сырья для производства продуктов ее глубокой переработки (производство сахара)





62,6

1200


-


Итого

29 500,9

31 465,9

39 512,6

66 594,2

64 591,3

65 736,5

70 383,8

238,6


  Приложение 18
к Государственной программе развития
агропромышленного комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Объем субсидий за 2011 – 2017 годы (млн. тг.)

Отрасли животновод-ства

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

%
2017 г. к 2011 г.

Мясное скотоводство

5 584

1 1796,6

13 844,8

2 0812,6

31 781,6

42 173,1

29 888,0

535

Молочное скотоводство

3 934,4

4 284,2

5 334,5

7 992,9

10 609

12 101,7

12 472,5

317

Мясное птицеводство

5 361,9

6 571,2

7 601

7 146,9

8 479,1

9 287,1

8 033,9

149

Яичное птицеводство

5 394,3

4 896,3

5 901,4

6 785,5

9 771,2

9 775,0

7 121,3

132

Свиноводство

1 031,3

1 485,4

2 296,7

2 543,8

3 133,9

3 516,0

2 973,9

288

Овцеводство

1 109,3

1 474,2

2 265,8

2 882,3

3 994,1

5 985,1

5 449,5

491

Коневодство

650

846,4

1 042,3

861,7

981

1 314, 3

1 224,9

188

Верблюдоводство

73,7

99,9

152,2

204

238,2

238,6

235,1

318

Мараловодство




46,6

43,5

1,4

104,6

224

Пчеловодство




26

29,3

12,0

153,1

588

ВСЕГО

23 138,9

31 454,2

38 438,7

49 302,3

69 060,9

84 064,3

67 782,6

292,9

  Приложение 19
к Государственной программе развития
агропромышленного комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Площади застрахованных посевов

Годы

Общая площадь застрахо-ванных посевов, га

Площадь гибели посевов, полная (зерно-вые), га

Площадь гибели посевов, частичная (зерно-вые), га

Площадь гибели посевов, полная (маслич-ные), га

Площадь гибели посевов, частичная (маслич-ные), га

Пло-щадь гибели посевов, полная (сахар-ная свекла), га

Пло-щадь гибели посевов, частич-ная (сахар-ная свекла), га

Пло-щадь гибели посевов, полная (хло-пок), га

Площадь гибели посевов, частич-ная (хло-пок), га

Всего, площадь гибели посевов

Доля погибших площадей

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

(11)=(3)+…+(10)

(12)=(11)/(2)

2006

4 004 968

133 588

104 178

9 716

1 779





249 260

6 %

2007

4 934 740

210 971

29 887

16 276

1 443

22


8


258 607

5 %

2008

6 474 845

406 956

154 964

93 695

11 538

1 722


1 398

5

670 278

10 %

2009

5 461 672

477 221

79 996

31 606

2 345

100




591 269

11 %

2010

7 904 526

812 067

293 334

62 525

16 279

11


18


1 184 235

15 %

2011

2 321 996

56 701

14 852

40 623

9 458

13




121 647

5 %

2012

9 321 153

681 355

586 874

92 435

46 168

43




1 406 875

15 %

2013

4 035 642

79 254

63 505

15 294

10 958

35




169 046

4 %

2014

4 505 740

145 564

191 413

7 974

24 464





369 415

8 %

2015

231 685

27 729

15 925

1 894

4 386





49 934

22 %

Всего:

49 196 967

3 031 406

1 534 928

372 038

128 818

1946

0

1424

5

5 070 566

10 %

  Приложение 20
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
  Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Динамика поступлений налогов, других обязательных платежей в бюджет и отчислений по социальному страхованию по отрасли "Сельское хозяйство"

      млрд. тенге


Наименование поступлений

2011

2012

2013

2014

2015

В среднем за 2011-2015 годов

1

Налоги, всего

23,4

32,2

31,0

29,2

33,6

29,9

2

КПН

2,1

2,6

2,0

2,3

3,6

2,5

3

ИПН

3,0

4,1

4,3

4,6

4,4

4,1

4

Социальный налог

1,7

2,1

2,2

2,2

2,0

2,0

5

Земельный налог

0,2

0,2

0,2

0,3

0,9

0,4

6

Налог на имущество

0,6

0,7

0,8

0,8

0,8

0,7

7

Налог на транспортные средства

0,1

0,3

0,1

0,2

0,1

0,2

8

НДС

12,5

18,4

17,0

14,6

17,4

16,0

9

Другие налоги и платежи

3,1

3,9

4,3

4,2

4,4

4,0

10

Удельный вес сельского хозяйства в общем объеме поступлений по всем отраслям экономики, %

0,4

0,6

0,5

0,5

0,7

0,5

      По данным Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан

  Приложение 21
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Структура земель сельскохозяйственных угодий за 2015 год

Наименование областей

Пастбища, млн. га

Пашни (+залежь), млн. га

Сенокосы, млн. га

Акмолинская

5,2

5,8

0,02

Актюбинская

20,2

0,7

0,04

Алматинская

11,4

1,03

0,04

Атырауская

7,2

0,042

0,13

Восточно-Казахстанская

16,6

1,5

0,95

Жамбылская

5

0,84

0,21

Западно-Казахстанская

7,9

1,2

0,92

Карагандинская

26,9

1,2

0,35

Кызылординская

10,7

0,21

0,10

Костанайская

9,6

6,2

0,23

Мангистауская

11,4

0


Павлодарская

6,5

2,1

0,26

Северо-Казахстанская

2,5

4,9

0,02

Южно-Казахстанская

5,7

0,93

0,89

г.Алматы

0,01

0,01


г. Астана

0,06

0,01


Всего по Республике Казахстан

146,9

26,7

4,2

  Приложение 22
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Структура используемых земельных угодий за 2015 год, тыс. га

Наименование областей

Переданные для ведения сельского хозяйства

Выявленные неиспользуемые земли сельхоз-назначения

Свободные (запас)

Пастбища

Пашни

Пастбища

Пашни

Пастбища

Пашни

Акмолинская

4331,5

5615,6

454,3

135,2

949,7

166

Актюбинская

8470,7

538,4

74,7

5,2

11720,4

208,5

Алматинская

7114,0

1037,7

162,5

39,0

4326,8

28,8

Атырауская

2109,3

4,9

96,0

0,1

5102,4

2,9

Восточно-Казахстанская

8261,2

1429,5

791,7

92,2

8253,8

144,2

Жамбылская

3458,4

761

19,9

86,7

1495,8

44,1

Западно-Казахстанская

4355,9

537,9

163,0

6,1

3556,8

655,3

Карагандинская

12189,4

1100,8

1610,6

102,3

14734,0

145,1

Кызылординская

1697,7

156,6

114,6

7,4

9032,9

15,9

Костанайская

4283,7

6022,3

564,8

134,2

5266,6

168,1

Мангистауская

4248,1

0,4

759,3


7174,7


Павлодарская

2966,7

1392,7

181,9

152,9

3647,7

693,5

Северо-Казахстанская

2079,1

4815,9

35,3

174,4

403,7

130,8

Южно-Казахстанская

2788,7

875,4

14,4

7,0

2859

27,3

г.Алматы

1,2

1,9

0,1

0,3



г. Астана

6,9

1,8





Всего по Республике Казахстан

68362,5

24298,8

5 133,1

943

78524,3

2430,5

  Приложение 23
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Средневзвешенный балл бонитета за 2015 год

Наименование областей

Пашня

Сенокосы

Пастбища

Многолетние насаждения

С\х угодья

Акмолинская

37

19

19

35

28

Актобинская

25

13

12


13

Алматинская

24


15


16

Атырауская

19

7

4

19

4

Восточно-Казахстанская

39

40

21


23

Жамбылская

18




18

Западно-Казахстанская

28

14

12


14

Карагандинская

19

18

11


12

Костанайская

38

21

20


30

Кызылординская

14

9

6


10

Мангистауская

23

5

5


5

Павлодарская

18

22

10


13

Северно-Казахстанская

55

26

25

53

44

Южно-Казахстанская

19

17

11


12

  Приложение 24
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Обеспеченность водных бассейнов Казахстана за 2015 год

Наименование бассейна

Среднемноголетний поверностный сток

Утвержденный запас подземных вод, км3

всего, км3

Локальные водные ресурсы, км3

Трансграничные водные ресурсы, км3

Арало-Сырдарьинский

17,9

3,3

14,6

1,2

Балхаш-Алакольский

27,9

16,5

11,4

7,2

Ертисский

33,8

26,0

7,8

3,0

Есильский

2,3

2,3

0,0

0,2

Жайык-Каспийский

11,2

4,2

7,0

1,0

Нура-Сарысуский

1,2

1,2

0,0

0,8

Тобыл-Торгайский

2,0

2,0

0,0

0,4

Шу-Таласский

4,2

1,1

3,1

1,8

Всего по Республике Казахстан

100,5

56,6

43,9

15,6

  Приложение 25
к Государственной программе
развития
агропромышленного комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Потенциальное снижение притока воды к 2040 году

N№п/п

Бассейны рек, морей, озер

Среднемноголетний сток

В том числе

Сток при обеспеченности

Располагаемые ресурсы в маловодный год


Обязательные затраты стока

Располагаемый сток


Всего

в т.ч. поступление из сопред. стран

экологические рыбохранилища, санитарные пропуски

транспортно-энергетические пропуски

потери на испарение и фильтрацию

Не зарегулированный сток

ИТОГО затрат

75%

95%

75%

95%






1

Арало-Сырдарьинский

17.9

14.6

3.1


2.8


5.9

12

14.7

14.2

9.8

9.3


2

Балхаш-Алакольский

27.9

11.4

15.9


2.5

1.8

20.2

7,7

22.8

17.8

7

5.4


3

Ертиский

33.8

7.8

4.3

8.8

4.9

0.8

18.8

15

26.6

19.7

10.8

8


4

Есильский

2.3



0.8

0.5

0.4

1.7

0,6

1.1

0.3

0.4

0.1


5

Нура-Сарысуский

1.2


0.1


0.4

0.1

0.6

0,6

0.4

0.1

0.3



6

Тобыл-Торгайский

2


0.1


0.1

1

1.2

0.8

0.8

0.3

0.3



7

Шу-Таласский

4.2

3.1

0.1


0.1


0.2

4

3.5

2.8

3

2.3


8

Жаик-Каспийский

11.2

7

6.5


2.2

0.4

9.1

2.1

6.2

3

1

0.3



Всего:

100.5

43.9

30.1

9.6

13.5

4.5

57.7

42.8

76.1

58.2

32.6

25.5


  Приложение 26
к Государственной программе
развития
агропромышленного комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Экспортный потенциал сельскохозяйственной продукци

Наименование продукции

Импорт

Доля продукции из Казахстана в импорте

2011

2012

2013

2014

2015

2015

Объем, тыс. тонн

Сумма, $ млн

Объем, тыс. тонн

Сумма, $ млн

Объем, тыс. тонн

Сумма, $ млн

Объем, тыс. тонн

Сумма, $ млн

Объем, тыс. тонн

Сумма, $ млн

Объем, тыс. тонн

Сумма, $ млн

% от объема

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Россия

Говядина

604,2

2423,6

657,8

2956,6

658,4

2874,1

633,2

2722,2

435,3

1497,6

0,8

3,1

0,2

Баранина

9,6

46,8

9,7

51,9

10,1

56,8

9,8

62,8

3,8

19,7




Конина

25,6

77,5

27,0

98,4

16,0

56,4

18,5

62,3

12,1

34,6




Свинина

665,8

2138,4

735,5

2461,5

619,8

2135,1

372,3

1502,4

304,5

952,3

0,8

1,5

0,2

Мясо птицы

418,9

592,4

529,9

845,8

527,0

848,0

454,5

801,8

253,4

362,4

4,0

6,1

1,6

Пшеница

1,4

1,3

373,5

85,9

913,3

234,5

396,9

97,0

403,6

74,5

349,4

66,7

86,6

Ячмень

379,3

140,5

511,8

187,0

292,8

94,5

168,1

40,1

47,9

6,1

9,3

1,0

19,4

Кукуруза

114,2

108,5

40,9

99,8

55,3

161,4

52,7

221,4

43,8

143,7

0,1

0,0

0,1

Рис

178,9

112,4

205,5

123,3

247,5

138,2

302,1

157,8

227,9

100,3

17,0

4,6

7,4

Мука

6,9

4,8

22,7

9,9

64,6

25,6

35,5

14,4

25,3

7,2




Масло растительное

113,1

151,3

24,9

31,9

23,5

29,9

13,5

16,2

6,7

7,0

2,1

2,2

31,8

Маслосемена

948,8

702,9

746,5

674,0

1207,9

976,5

2098,8

1459,2

2355,5

1162,1

30,3

12,9

1,3

Китайская Народная Республика

Говядина

20,2

95,1

61,4

254,7

294,2

1270,1

297,9

1290,0

473,8

2320,6




Баранина

83,1

275,6

123,9

421,5

258,7

954,7

282,9

1133,1

222,9

729,7




Конина

5,3

4,8

0,2

0,2

1,6

2,6

1,4

2,3

2,0

3,6




Свинина

467,7

847,7

522,2

981,5

583,5

1105,0

564,2

1049,5

777,5

1449,0




Мясо птицы

420,9

872,3

521,7

955,9

584,2

1005,5

468,8

878,3

408,5

930,1




Пшеница

1248,8

418,0

3688,6

1101,5

5506,7

1865,9

2971,2

962,5

2972,7

886,4

117,9

27,8

4,0

Ячмень

1775,5

612,4

2527,7

781,2

2335,2

798,6

5413,3

1573,8

10731,8

2859,4




Кукуруза

1752,8

577,5

5207,1

1688,7

3264,9

936,5

2598,5

729,0

4730,0

1107,8




Рис

578,4

386,8

2344,6

1125,6

2244,3

1052,0

2556,5

1228,9

3350,0

1472,4




Мука

9,2

5,7

12,4

7,2

28,4

14,7

33,0

16,1

34,1

15,2

0,7

0,2

1,9

Масло растительное

1766,1

2088,1

3108,6

3926,0

3120,4

3705,5

2400,4

2361,6

2283,9

1893,0

11,8

10,7

0,5

Маслосемена

54596,1

31306,3

62277,1

37716,6

67847,5

41421,1

77523,0

44490,6

87512,3

38348,6

94,4

36,0

0,1

Исламская Республика Иран

Говядина

145,9

771,6

118,8

476,0

106,8

415,9

76,9

325,0

105,5

401,9




Баранина

11,1

77,9

11,9

77,0

4,9

30,4

1,2

5,0

1,8

7,9




Мясо птицы

64,6

138,8

51,5

102,8

21,3

37,0

14,7

20,6

2,0

2,1




Пшеница

71,0

20,4

5445,4

1710,9

4386,0

1310,6

7365,4

2001,2

3300,2

684,2




Ячмень

813,3

256,6

1443,4

408,9

693,4

198,9

1970,1

417,5

1611,7

292,6




Кукуруза

3644,7

1294,0

4686,3

1229,7

4016,6

962,3

6184,3

1206,4

5335,4

936,4




Рис

1186,7

975,4

1261,1

1184,6

2227,4

2504,7

1144,2

1372,3

941,9

782,5




Мука

0,0

0,0

0,2

0,1

7,8

4,4

0,4

0,2

0,7

0,4




Масло растительное

753,1

949,7

845,3

955,4

1034,8

1000,7

592,6

477,4

704,8

503,5




Маслосемена

913,1

533,8

261,3

192,3

299,9

215,5

517,5

323,6

1722,5

781,5




Объединенные Арабские Эмираты

Говядина

0,0

0,0

87,9

389,3

94,2

417,1

96,4

444,7

93,9

453,7




Баранина

0,0

0,0

51,6

288,8

52,7

286,9

57,7

334,8

58,7

392,8




Конина

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,1

0,2

0,0

0,0




Свинина

0,0

0,0

11,1

36,6

11,0

35,6

12,5

42,7

9,9

24,8




Мясо птицы

0,0

0,0

412,5

757,5

396,2

842,5

398,9

763,9

430,8

744,0




Пшеница

0,0

0,0

93,3

31,7

1385,0

637,7

1661,9

533,3

1238,1

276,1




Ячмень

0,0

0,0

122,9

41,1

456,9

148,4

362,5

111,7

399,0

73,2




Кукуруза

0,0

0,0

430,3

145,5

413,6

150,3

426,7

126,7

630,2

119,4




Рис

0,0

0,0

945,8

783,2

727,0

635,4

888,9

814,6

993,4

731,2




Мука

0,0

0,0

91,0

39,8

68,5

33,6

82,6

37,5

109,8

42,7




Масло растительное

0,0

0,0

140,4

184,5

143,3

168,4

159,4

164,5

140,5

119,3




Маслосемена

0,0

0,0

933,8

643,5

953,0

659,7

969,0

540,8

800,3

359,3




Туркменистан

Говядина

1,3

2,8

0,9

3,7

6,0

15,3

21,7

56,8

18,1

48,4




Баранина

0,0

0,0

0,1

0,4

0,2

0,6

0,1

0,4

0,0

0,0




Конина

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Свинина

0,6

1,4

1,1

3,5

2,1

7,5

1,9

6,5

3,5

9,8




Мясо птицы

0,6

0,5

8,1

9,5

25,4

24,9

23,4

23,0

10,7

7,9




Пшеница

0,2

0,0

1,0

1,1

1,0

1,1

0,0

0,0

0,0

0,0




Ячмень

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Кукуруза

1,1

0,2

0,5

0,1

0,0

0,0

0,5

0,2

1,4

0,2




Рис

34,0

23,4

47,4

30,9

33,8

25,1

45,3

28,4

44,9

27,8

2,9

1,7

6,5

Мука

51,5

19,3

71,3

27,7

61,3

27,9

65,4

27,9

57,5

20,8

32,5

12,6

56,6

Масло растительное

7,5

11,4

12,0

16,9

15,0

19,4

22,5

23,9

24,0

24,0

0,1

0,1

0,5

Маслосемена

0,0

0,1

0,5

0,8

1,7

1,2

2,5

2,0

3,2

4,4




Узбекистан

Говядина

4,4

19,5

5,0

21,8

8,1

41,5

6,6

29,2

18,9

55,7




Баранина

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Конина

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,1

0,1

0,0

0,0




Свинина

1,1

2,0

1,4

2,8

1,3

2,9

2,1

4,5

3,1

5,6




Мясо птицы

12,1

9,8

18,1

15,9

26,7

23,3

38,6

29,0

18,7

14,3

0,0

0,1

0,2

Пшеница

508,1

93,5

614,9

92,4

749,0

122,1

953,7

154,4

1322,4

207,4

1322,5

206,9

100,0

Ячмень

66,1

11,8

52,3

10,6

29,4

6,7

46,7

7,8

52,0

8,3

36,0

4,8

69,2

Кукуруза

8,2

3,2

3,8

1,3

2,4

0,8

26,6

7,5

50,4

12,7

23,3

5,4

46,2

Рис

11,1

4,4

2,9

0,6

0,0

0,0

4,4

3,0

49,1

33,3

23,2

14,9

47,2

Мука

1144,3

324,7

1243,6

291,0

984,3

273,2

900,7

232,5

824,5

195,4

818,1

193,7

99,2

Масло растительное

129,6

185,7

131,5

172,4

130,6

164,5

154,5

166,4

117,2

111,2

12,6

12,2

10,8

Маслосемена

19,0

7,7

49,7

19,5

62,4

33,0

87,2

34,6

94,1

32,9

92,9

31,7

98,7

Украина

Говядина

3,5

13,8

3,8

13,4

3,7

15,1

1,9

7,7

1,2

3,5




Баранина

0,0

0,1

0,0

0,4

0,0

0,5

0,0

0,1

0,0

0,1




Конина

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Свинина

86,2

160,6

207,7

446,0

150,2

388,6

30,6

80,1

3,7

8,2




Мясо птицы

61,1

60,4

114,6

157,1

71,1

101,5

61,0

57,6

61,2

37,4




Пшеница

2,1

2,0

1,4

1,3

1,8

1,9

1,8

1,9

2,2

1,4




Ячмень

39,8

16,9

25,2

10,0

10,1

3,8

6,9

2,7

5,6

1,4




Кукуруза

45,8

167,0

49,2

204,2

49,6

255,1

54,9

313,3

26,4

107,5




Рис

61,4

31,6

42,1

26,5

67,9

39,0

84,2

43,5

84,4

39,7




Мука

5,5

3,3

3,9

2,8

3,1

2,5

2,5

1,7

1,0

0,5




Масло растительное

1,4

3,1

2,6

4,6

2,5

4,8

2,2

3,5

2,4

3,2




Маслосемена

26,5

155,6

30,9

226,7

35,7

271,5

28,5

214,3

25,6

147,0

0,1

0,0

0,3

Афганистан

Говядина

0,0

0,0

14,0

31,8

5,2

10,4

11,7

26,2

0,0

0,0




Баранина

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Конина














Свинина














Мясо птицы

0,0

0,0

21,7

35,5

45,9

69,8

42,3

63,9

0,0

0,0




Пшеница














Ячмень














Кукуруза














Рис

0,0

0,0

269,3

145,2

449,5

95,0

119,4

68,6

0,0

0,0




Мука

684,0

220,0

388,4

119,9

808,5

269,0

1610,1

523,1

1398,4

468,5

911,9

286,3

65,2

Масло растительное














Маслосемена

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,1

0,1




Кыргызстан

Говядина

1,7

2,4

2,6

4,3

0,2

0,6

0,2

0,6

0,0

0,1




Баранина

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Конина

0,1

0,1

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Свинина

6,8

9,8

5,9

11,8

2,3

5,9

3,5

8,9

2,1

5,2




Мясо птицы

73,5

57,3

67,5

58,0

55,3

75,5

58,7

83,8

30,4

41,6

0,4

0,5

1,2

Пшеница

289,9

67,0

440,1

88,1

361,7

89,8

449,9

100,4

333,1

61,5

332,7

61,3

99,9

Ячмень

9,7

2,5

20,6

3,1

2,4

0,6

2,8

0,3

4,8

0,5

4,8

0,5

99,4

Кукуруза

0,6

1,1

1,9

0,5

3,9

1,4

1,2

1,0

4,7

0,7

4,3

0,4

93,2

Рис

15,9

8,4

25,8

12,4

21,7

11,7

20,2

12,3

16,2

8,5

6,6

2,6

40,6

Мука

136,0

45,5

111,6

30,1

139,3

43,7

56,2

16,7

33,9

11,4

0,0

0,0

0,0

Масло растительное

34,2

53,1

39,2

54,7

43,8

59,9

49,6

53,9

55,7

48,7

7,3

8,5

13,1

Маслосемена

5,6

1,7

10,4

2,0

12,6

2,1

8,2

1,1

2,9

0,5

2,7

0,4

93,4

Таджикистан

Говядина

1,8

5,3

2,0

5,7

4,5

13,9

5,3

18,3

18,0

46,8




Баранина

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,1

0,1

0,4

0,1

0,4




Конина

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Свинина

0,0

0,1

0,1

0,5

0,2

1,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Мясо птицы

24,1

22,5

20,4

16,8

31,0

29,8

35,2

30,6

33,6

28,7

0,0

0,0

0,1

Пшеница

454,3

96,6

749,7

162,2

654,9

161,0

744,8

179,1

852,4

184,1

852,4

184,0

100,0

Ячмень

17,5

2,4

17,3

3,8

1,9

0,3

11,2

1,7

2,5

0,4

2,2

0,3

89,1

Кукуруза

5,0

1,7

13,6

3,5

3,1

0,8

1,7

0,5

2,1

0,5

1,7

0,4

79,8

Рис

11,5

9,0

44,6

23,0

22,9

11,6

30,1

15,8

25,0

12,2

12,0

5,3

48,2

Мука

334,5

101,9

308,9

90,3

244,4

87,0

184,7

63,9

148,2

49,4

137,0

42,4

92,4

Масло растительное

21,2

26,0

20,3

24,6

20,3

24,1

35,2

34,5

34,8

32,4

6,5

5,7

18,8

Маслосемена

2,7

1,4

9,3

3,3

4,9

1,5

10,3

3,2

8,9

3,2

8,7

2,9

97,1

  Приложение 27
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Органическая продукция за 2015 год


№ п/п

Наименование продукции

Площадь, га

Производство, тонн

Экспорт, тонн

1

2

3

4

5

1

Ячмень

4 672

7 485


2

Рыжик

200

300


3

Нут

2 699

5 000


4

Нут (период конверсии)

4 300



5

Кориандр

405

486


6

Залежные земли

53 800



7

Лен

16 573

21 888

3 000

8

Лен (период конверсии)

8 600



9

Чечевица

6 453

9 146

1 570

10

Солодка

863

60

60

11

Люцерна

2 723

27 230


12

Люпин

402

563


13

Кукуруза

100

245


14

Горчица желтая

3 011

6 000


15

Овес

1 770

3 944

1 000

16

Пастбище

2 481



17

Горох

4 545

7 224


18

Рапс

29 353

37 404

1 650

19

Рапсовый жмых



8 410

20

Рис

993

3 476


21

Сафлор (период конверсии)

4 800



22

Соевый жмых



660

23

Соя

6 528

15 014

4 703

24

Соя (период конверсии)

2 866



25

Полба

793

1 190


26

Подсолнечник

10 030

13 053


27

Пшеница

94 842

135 247

41 579

28

Пшеница (период конверсии)

25 000



29

Винный виноград

20

32


30

Желтый лен

532

692


31

Желтое просо

2 712

4 000


Всего

292 066

299 679

62 632

  Приложение 28
к Государственной программе
развития
агропромышленного комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Динамика распространения карантинных объектов

на территории Республики Казахстан, га

№ п/п

Наименование

2012

2013

2014

2015

2016

2017

1

Американская белая бабочка

1588

959

141

125

88

85

2

Восточная плодожорка

1159,8

974,556

727,6

828,5

651,5

747,5

3

Дынная муха

7891

9718,3

9054,8

6515,1

6253,5

6236

4

Калифорнийская щитовка

2776,36

2049,6

1547,8

1264,5

1182,25

1080,75

5

Непарный шелкопряд

26456,756

104157,45

280061,056

55707,2

10320,3

1970,07

6

Червец Комстока

115,108

90,033

125

86,2

76,21

79,21

7

Разновидности черного усача

140

155

40

50,3

55,33

40,2

8

Сибирский шелкопряд


127,7

127,7

80



9

Томатная моль




8,84

78,5

8,83

10

Бактериальный ожог плодовых культур

27

88

415,93

813,8

981,7

964,06

11

Золотистая картофельная нематода

30,68

30,586

33,36

33,361

33,361

33,481

12

Амброзия многолетняя

3

37,5

50

37,5

45,5

46,0

13

Амброзия полыннолистная

472,5

316,45

419,79

326,54

137,69

83,784

14

Горчак ползучий

137327,1

177655,03

136194,3

193621,32

156781,9

121022,794

15

Паслен колючий

10

5

5

0,5



16

Повилики

4566,44

4779,04

3583,41

4833,5

2937

1744,8523


Итого

182563,744

301143,245

432526,746

264332,161

179622,741

134142,5

  Приложение 29
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Эпизоотическая ситуация

по особо опасным болезням животных

№ п/п

Особо опасные болезни

2013

2014

2015

2016

2017

1

Зарегистрированные очаги с начала года

207

179

248

149

143

2

Переходящие очаги

5

15

29

25

13

3

Ликвидированные очаги

197

165

251

161

137

  Приложение 30
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Эпизоотическая ситуация
по хроническим болезням животных
(неблагополучные пункты по бруцеллезу)

№ п/п

Хронические болезни

2013

2014

2015

2016

2017

1

Зарегистрированные очаги с начала года

160

170

144

175

216

2

Переходящие пункты

12

35

114

87

60

3

Оздоровленные пункты

137

91

171

196

197

  Приложение 31
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Наличие и приобретение
основной сельскохозяйственной техники, единиц


Наличие техники на 1 января

Приобретение техники

Наименование техники

2015

2016

2017

2018

2015

2016

2017

Всего за 2008-2017

Доля старше 10 лет

Тракторы

153 978

152 000

151 616

148 301

3346

2596

2220

20 223

86%

Зерноуборочные комбайны

44 304

42 000

41 494

40 044

914

1255

963

11 124

72%

Жатки

16 078

15 600

14 985

15 039

185

306

261

2 358

84%

Сеялки

90 645

86 100

85 513

80 773

345

639

749

981

88%

Посевные комплексы

3 328

3453

3 624

3 705

189

140

221

2 204

-

Прочая техника

431 710

503 973

467 900

451 190

2963

3240

4086

27 053

-

Всего техники без учета прочей

308 333

307 230

298 232

287 862

4979

4936

4414

36 890

80%

  Приложение 32
к Государственной программе
развития агропромышленного
комплекса
Республики Казахстан
на 2017 – 2021 годы

Индикативные параметры по производительности труда в сельском хозяйстве

      Сноска. Приложение 32 в редакции постановления Правительства РК от 05.01.2020 № 1.

Регионы

Производительность труда (на 1 занятого в с/х, тыс. тенге)

2017

2018

2019

2020

2021

Республика Казахстан

1785

2216

2684

3138

3688

Акмолинская

1559

2014

2440

2853

3352

Актюбинская

2528

3184

3857

4510

5300

Алматинская

1366

1576

1915

2410

2832

Атырауская

6125

8081

9789

11445

13450

Западно-Казахстанская

1042

1322

1601

1873

2201

Жамбылская

903

1121

1357

1587

1865

Карагандинская

2938

3757

4551

5321

6253

Костанайская

1357

1714

2075

2427

2878

Кызылординская

1580

1981

2399

2806

3298

Мангистауская

6298

7791

9437

11034

12967

Туркестанская (в т.ч.город Шымкент)

1460

1693

2050

2397

2817

Павлодарская

1404

1826

2212

2587

3040

Северо-Казахстанская

2459

2958

3583

4189

4923

Восточно-Казахстанская

2408

2943

3565

4168

4898

Показатели по эффективному использованию водных ресурсов

Параметры

ед. изм.

2017

2018

2019

2020

2021

Количество реконструированных аварийных водохранилищ и гидротехнических сооружений

ед.

7

8

3

18

5

Протяженность восстановленных каналов

км

21

2341

6726

5226

6855

Протяженность восстановленной коллекторно-дренажной сети

км





250

Количество восстановленных скважин вертикального дренажа

ед.

7

10

220

282



Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017 – 2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 12 шілдедегі № 423 қаулысы.

      Қазақстан Республикасы Конституциясының 66-бабының 1) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

      1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017 – 2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама) бекітілсін.

      2. Орталық, жергілікті атқарушы органдар, сондай-ақ өзге де ұйымдар (келісім бойынша) Бағдарламаны іске асыру бойынша шаралар қабылдасын.

      3. Жауапты орталық және жергілікті атқарушы органдар "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 29 қарашадағы № 790 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесіне сәйкес Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары бойынша ақпарат берсін.

      4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігіне жүктелсін.

      5. "Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017 – 2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын бекіту және "Үкіметтік бағдарламалардың тізбесін бекіту және Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң кейбір шешiмдерiнің күші жойылды деп тану туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 30 желтоқсандағы № 1136 қаулысына өзгеріс енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 13 наурыздағы № 113 қаулысының (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2017 ж., № 9-10, 58-құжат) күші жойылды деп танылсын.

      6. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі
Б. Сағынтаев

  Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2018 жылғы 12 шілдедегі
№ 423 қаулысымен
бекітілген

Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017 – 2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы

      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "ҚазАгро" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамының", "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ деген сөздер "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамының", "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ деген сөздермен ауыстырылды - ҚР Үкіметінің 31.12.2020 № 952 қаулысымен.

1. Паспорт

      Ескерту. 1-бөлімге өзгеріс енгізілді – ҚР Үкіметінің 05.01.2020 № 1 қаулысымен.

Атауы

Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017 – 2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы (бұдан әрі – Мемлекеттік бағдарлама)

Әзірлеу үшін негіз

Қазақстан Республикасы Конституциясының 66-бабының 1) тармақшасы;
Мемлекет басшысының 2012 жылғы 14 желтоқсандағы "Қазақстан-2050" стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты" атты Қазақстан халқына Жолдауында берілген менеждменттің заманауи құралдарын және мемлекеттік сектордағы корпоративтік басқару қағидаттарын енгізу қажеттігі туралы тапсырмасы;
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 29 қарашадағы № 790 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің 28-тармағы;
Қазақстан Республикасы Президентінің 2016 жылғы 9 қыркүйектегі Қазақстан Республикасы Үкіметінің кеңейтілген отырысында берген тапсырмасы;
Мемлекет басшысының 2018 жылғы 10 қаңтардағы "Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері" атты Қазақстан халқына Жолдауы.

Орындауға жауапты

Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі

Іске асыруға жауаптылар

1) Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі, Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі, Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі, Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі, Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі, Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі, Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі, Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі, Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігі, Қазақстан Республикасы Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі, Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі, Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі, Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігі, Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі (келісу бойынша), облыстардың, Нұр-Cұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері;
2) Жобалық тәсілдемеге сәйкес Мемлекеттік бағдарламаның Басқарушы кеңесі инвестициялық бағдарламаларды, агроөнеркәсіптік кешенмен (бұдан әрі – АӨК) аралас кіші бағдарламаларды және өңірлердегі АӨК-ні дамыту бағдарламаларын іске асыруға Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің және басқа да мемлекеттік органдардың саяси лауазымды адамдарының дербес жауапкершілігін бекітіп береді. ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігінде Мемлекеттік бағдарламаның іске асырылуын басқаруға жобалық тәсілдеме енгізу пилоттық болады.

Басты мақсаты

Мемлекет басшысының 2018 жылғы 10 қаңтардағы "Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері" атты Қазақстан халқына Жолдауын іске асыру үшін АӨК-дегі еңбек өнімділігін және өңделген ауыл шаруашылығы өнімін 5 жыл ішінде 2017 жылмен салыстырғанда кемінде 2,5 есе ұлғайту.
Еңбек өнімділігін ауыл шаруашылығында жұмыс істейтін 1 адамға 2015 жылғы 1,2 млн. теңгеден 2021 жылға қарай 3,7 млн. теңгеге дейін, сондай-ақ өңделген өнім экспортын 2015 жылғы 945,1 млн. АҚШ долларынан 2021 жылы 2 400 млн. АҚШ долларына дейін ұлғайту жолымен АӨК саласының бәсекеге қабілеттілігін арттыру.

Міндеттер

1) Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
2) АӨК субъектілері үшін қаржыландырудың қолжетімділігін арттыру және АӨК субъектілеріне салық салудың оңтайлы режимдерін қамтамасыз ету;
3) Жер ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыру;
4) Су ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыру;
5) Өткізу нарықтарының қолжетімділігін және экспортты дамытуды қамтамасыз ету;
6) Аграрлық ғылымды, технологиялар трансфертін және АӨК субъектілері құзыретінің деңгейін дамытуды қамтамасыз ету;
7) АӨК-дегі өндірісті техникалық жарақтау және қарқындату деңгейін арттыру;
8) Мемлекеттік көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыру және АӨК-ге цифрлық технологияларды енгізуді қамтамасыз ету;
9) Ауылдық жерлерде тұратын халықтың өмір сүру жағдайына қанағаттануы деңгейін арттыру.

Іске асыру мерзімі

2017 – 2021 жылдар

Нысаналы индикаторлар

2021 жылы мынадай көрсеткіштерге қол жеткізу:
1) 2015 жылғы деңгеймен салыстырғанда ауыл шаруашылығындағы еңбек өнімділігі индексі (2017 жылы – 112 %, 2018 жылы – 118 %, 2019 жылы – 196 %, 2020 жылы – 228 %, 2021 жылы – 267 %);
2) 2015 жылғы деңгеймен салыстырғанда жалпы ауыл шаруашылығы өнімінің (көрсетілетін қызметтерінің) нақты көлем индексі (2017 жылы – 108 %, 2018 жылы – 113 %, 2019 жылы – 154,2 %, 2020 жылы – 170,5 %, 2021 жылы – 190,2 %);
3) 2015 жылғы деңгеймен салыстырғанда ауыл шаруашылығындағы негізгі капиталға салынған инвестициялардың нақты көлем индексі (2017 жылы – 159 %, 2018 жылы – 185 %, 2019 жылы – 304 %, 2020 жылы – 395,3 %, 2021 жылы – 516 %);
4) 2015 жылғы деңгеймен салыстырғанда тамақ өнімдері өндірісіндегі негізгі капиталға салынған инвестициялардың нақты көлем индексі (2017 жылы – 102 %, 2018 жылы – 122 %, 2019 жылы – 185,2 %, 2020 жылы – 204,5 %, 2021 жылы – 221,9 %);
5) азық-түлік тауарлары импортының көлемі (2017 жылы – 2 466 млн. АҚШ доллары, 2018 жылы – 2 377 млн. АҚШ доллары, 2019 жылы – 2 288 млн. АҚШ доллары, 2020 жылы – 2 196 млн. АҚШ доллары, 2021 жылы – 2 105 млн. АҚШ доллары);
6) өнеркәсіпте қайталама және айналымды сумен жабдықтау жүйелеріндегі су көлемі: қайталама (2017 жылы – 0,7 км3, 2018 жылы – 0,71 км3, 2019 жылы – 0,73 км3, 2020 жылы – 0,75 км3, 2021 жылы – 0,77 км3);
айналымды (2017 жылы – 7,33 км3, 2018 жылы – 7,38 км3, 2019 жылы – 7,46 км3, 2020 жылы – 7,54 км3, 2021 жылы – 7,62 км3);
7) өңделген ауыл шаруашылығы өнімдері экспортының көлемі (2017 жылы – 1 081,0 млн. АҚШ доллары, 2018 жылы – 1 150,0 млн. АҚШ доллары, 2019 жылы – 1 270,0 млн. АҚШ доллары, 2020 жылы – 1 650,0 млн. АҚШ доллары, 2021 жылы – 2 400,0 млн. АҚШ доллары);
8) суаруға арналған су шығысы (2017 жылы – 8 608 текше м/га, 2018 жылы – 8 223 текше м/га, 2019 жылы – 7 873 текше м/га, 2020 жылы – 7 548 текше м/га, 2021 жылы – 7 348 текше м/га);

Қаржыландыру көздері мен көлемі

Мемлекеттік бағдарламаны 2017 – 2021 жылдары іске асыруға республикалық және жергілікті бюджеттерде көзделген жалпы шығыстар барлығы 2 947,1 млрд. теңгені (РБ – 1 829,5 млрд. теңге*, ЖБ – 849,9 млрд. теңге*, басқа көздер – 267,8 млрд. теңге) құрайды, оның ішінде:
2017 жылы:
барлығы – 372,7 млрд. теңге;
РБ – 232,5 млрд. теңге;
ЖБ –140,2 млрд. теңге;
2018 жылы:
барлығы – 454,4 млрд. теңге;
РБ – 262 млрд. теңге;
ЖБ – 150,1 млрд. теңге;
басқа көздер – 42,3 млрд. теңге;
2019 жылы:
барлығы – 507,6 млрд. теңге;
РБ – 2 90,6 млрд. теңге;
ЖБ – 156,7 млрд. теңге;
басқа көздер – 60,2 млрд. теңге;
2020 жылы:
барлығы – 745,6 млрд. теңге;
РБ – 468,4 млрд. теңге;
ЖБ – 200,6 млрд. теңге;
басқа көздер – 76,5 млрд. теңге;
2021 жылы:     
барлығы – 866,8 млрд. теңге;
РБ – 576,0 млрд. теңге;
ЖБ – 202,1 млрд. теңге;
басқа көздер – 88,6 млрд. теңге

      * сомалар инвестициялық бағдарламалар, АӨК-мен аралас кіші бағдарламалар және өңірлердегі АӨК-ні дамыту бағдарламалары негізінде тиісті қаржы жылына арналған мемлекеттік бюджетке сәйкес нақтыланатын болады

      ** Мемлекеттік бағдарламаның нәтижелер көрсеткіштерін орындау тиісті қаржы жылдарына арналған қаржыландыру көлемдерінен айқындалатын болады.

2. Кіріспе

      Ескерту. 2-бөлімге өзгеріс енгізілді – ҚР Үкіметінің 05.01.2020 № 1 қаулысымен.

      Агроөнеркәсіптік кешендегі елдің азық-түлік қауіпсіздігін қалыптастыру арқылы ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қатысатын экономиканың маңызды секторының бірі болып табылады.

      Қазақстан Республикасының (бұдан әрі – ҚР) АӨК одан әрі даму перспективасы бар: өткізу нарықтары, егістіктер, суармалы егіншілікті дамыту перспективасы бар, май, ет секторларының экспорттық позициялары күшеюде, ал астық пен ұн бойынша Қазақстан аса қысқа мерзімде әлемдегі ең ірі экспорттаушы елдердің қатарына кірді.

      Қазақстанның Еуразиялық экономикалық одаққа (бұдан әрі – ЕАЭО) және Дүниежүзілік сауда ұйымына (бұдан әрі – ДСҰ) мүшелігі мүмкіндіктер ашады және сонымен бірге ішкі нарықта да, сыртқы нарықта да бәсекеге қабілеттілікке жоғары талаптар қояды. Осыған байланысты АӨК-ні мемлекеттік реттеудің рөлі аса маңызды.

      Тәуелсіздік кезеңінде тоғыз бағдарламалық құжат әзірленді, олардың негізінде АӨК саласындағы мемлекеттік саясат іске асырылды: 1991 – 1995 жылдарға және 2000 жылға дейінгі кезеңге арналған "Ауыл" әлеуметтік-экономикалық даму бағдарламасы, Агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың 1993 – 1995 жылдарға және 2000 жылға дейiнгi кезеңге арналған тұжырымдамалық бағдарламасы, Ауыл шаруашылығы өндірісін дамытудың 2000 – 2002 жылдарға арналған бағдарламасы, 2003 – 2005 жылдарға арналған Мемлекеттік аграрлық азық-түлік бағдарламасы, Ауылдық аумақтарды дамытудың 2004 – 2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы, Агроөнеркәсіптік кешенді орнықты дамытудың 2006 – 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасы, Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін орнықты дамытудың 2006 – 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын iске асыру жөнiндегi бiрiншi кезектегi шаралар бағдарламасы, Агроөнеркәсіптік кешенін дамыту жөніндегі 2010 – 2014 жылдарға арналған бағдарламасы және Қазақстан Республикасында агроөнеркәсіптік кешенді дамыту жөніндегі "Агробизнес-2017" бағдарламасы.

      Осы Мемлекеттік бағдарлама:

      1) Мемлекет басшысының 2012 жылғы 14 желтоқсандағы "Қазақстан-2050" стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты" атты Қазақстан халқына Жолдауында берілген мемлекеттік секторда менеджменттің заманауи құралдарын және корпоративтік басқарудың қағидаттарын енгізу қажеттігі туралы тапсырмасына;

      2) Мемлекет басшысының Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 9 қыркүйектегі кеңейтілген отырысында берілген Мемлекеттік бағдарламаны әзірлеу қажеттігі туралы тапсырмасына;

      3) "100 нақты қадам" Ұлт жоспарында және "Қазақстан-2050" стратегиясында белгіленген Қазақстан Республикасы дамуының стратегиялық мақсаттарына;

      4) Қазақстан Республикасын дамытудың 2025 жылға дейінгі стратегиялық жоспарына;

      5) Мемлекет басшысының 2018 жылғы 10 қаңтардағы "Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері" атты Қазақстан халқына Жолдауына сәйкес әзірленді.

      Осылайша, осы Мемлекеттік бағдарлама агроөнеркәсіптік кешеніндегі еңбек өнімділігін арттыруға және өңделген ауыл шаруашылығы өнімдерінің экспортын ұлғайтуға бағытталған.

      Мемлекеттік бағдарлама Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың "Агробизнес-2017" бағдарламасы мен Қазақстанның су ресурстарын басқару мемлекеттік бағдарламасын интеграциялау негізінде әзірленді.

      Мақсаттарға, міндеттер мен нәтижелер көрсеткіштеріне Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017 – 2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын (осы Мемлекеттік бағдарламаға 1-қосымша) іске асыру жолымен қол жеткізілетін болады.

3. Ағымдағы ахуалды талдау

      Ауыл шаруашылығында елдің жалпы ішкі өнімінің (бұдан әрі – ЖІӨ) шамамен 5 %-ы жасалады.

      2015 жылы ауыл шаруашылығы өнімдерінің жалпы шығарылымы 3,3 трлн. теңгені, 2016 жылы 3,7 трлн. теңгені, 2017 жылы 4,1 трлн. теңгені құрады, бұл нақты мәнде 2015 жылдың деңгейінен 23,1 %-ға төмен.

1-диаграмма. Жалпы ауыл шаруашылығы өнімдерінің серпіні, млрд. теңге



АӨК саласын SWOT талдау

Күшті жақтары

Әлсіз жақтары

Қазақстан аумағы бойынша әлемде тоғызыншы орынды иеленеді;
Қазақстан жан басына шаққандағы егістік жерлердің алаңы бойынша әлемде екінші орынды иеленеді;
1,4 млн. гектар суармалы жерлердің болуы;
Қазақстан астық пен ұн бойынша ірі экспорттаушылардың қатарына кіреді;
Іргелес елдердегі (ТМД, Орталық Азия, Қытай) азық-түлік өнімдеріне деген өсіп жатқан сұраныс

елдің ЖІӨ-сіндегі ауыл шаруашылығы өнімдері үлесінің төмендігі (4,8 %);
жоғары жұмыспен қамтылу (жұмыспен қамтылған халықтан 18 %) және ауыл тұрғындарының көптігі (барлық халықтан 43 %) аясында жұмыс өнімділігінің төмендігі;
экспорт үлесінің төмендігі;
сауда-логистика инфрақұрылымының дамымағандығы және электрондық сауданың іс жүзінде жоқтығы;
технологиялар трансферті деңгейінің төмендігі;
ғылыми зерттеулер ауыл шаруашылығы өндірісінің қажеттіліктеріне нашар бағдарланған;
ғылыми зерттеулерді және технологиялар трансфертін жеке қаржыландырудың іс жүзінде жоқтығы;
ветеринариялық, фитосанитариялық және тамақ қауіпсіздігі деңгейінің жеткіліксіздігі;
капиталды көп қажетсiну;
өзін-өзі ақтау мерзімінің ұзақтығы;
АӨК-ні жеткіліксіз қаржыландыру, оның ішінде "арзан және ұзақ" ақшаның жоқтығы;
табиғи-климаттық жағдайларға тәуелділік;
су ресурстарының шектеулілігі және 44 % ағынның іргелес елдер аумақтарында қалыптасуы;
АӨК субъектілерінің бәсекелестігі мен рентабельділігі деңгейінің төмендігі;
өндірістің жалпы көлемінде жеке қосалқы шаруашылықтар өндіретін бәсекеге қабілетсіз, төмен сапалы өнім жоғары үлес алады

Мүмкіндіктер

Қауіп-қатерлер

ауыл шаруашылығы өнімдерінің барлық түрлері бойынша өндіріс көлемін ұлғайту;
технологияларды енгізуге және инвестициялар тартуға жағдай жасау, оның ішінде АӨК-ні ауқымды цифрландыру;
перспективалы салалар бойынша жеткізілімдер географиясы мен экспорт көлемін ұлғайту;
органикалық өнімдерді өндіру мен экспорттау әлеуетінің жоғарылығы;
суармалы жерлер алаңын ұлғайту және олардың тиімділігін арттыру;
аграрлық ғылымды еңбек өнімділігі мен АӨК салаларының бәсекеге қабілеттілігін арттырудың драйверіне айналдыру үшін жағдай жасау;
жұмыртқаны терең өңдеу әрі сұйық және ұнтақ өнімдер алу

ауа райы жағдайының тұрақсыздығы, табиғи-климаттық жағдайдың қолайсыз өзгеруі, су ресурстары көлемінің тапшылығы;
жануарлар мен өсімдік ауруларының таралуы, табиғи ортаның ластануы;
ДСҰ-ға, ЕАЭО-ға кірумен байланысты жекелеген өнім түрлері бойынша халықаралық нарықтарда бәсекелестіктің артуы;
саланы тиімсіз мемлекеттік реттеу тәуекелі

3.1. Азық-түлік қауіпсіздігі

      Ескерту. 3.1-кіші бөлімге өзгеріс енгізілді – ҚР Үкіметінің 05.01.2020 № 1 қаулысымен.

      ҚР-ның азық-түлік қауіпсіздігі еліміздің ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің және мықты мемлекетті қалыптастырудың, оның ұзақ мерзімді табысты дамуы мен экономикалық өсімінің басты шарттарының бірі болып табылады.

      Ұлттық қауіпсіздікті заңнамалық деңгейде қамтамасыз ету үшін азық-түлік қауіпсіздігінің қажеттілігі "Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігі туралы" 2012 жылғы 6 қаңтардағы ҚР Заңында бекітіліп берілген.

      ҚР Президенті – Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың "Қазақстан-2050" стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты" атты 2012 жылғы 14 желтоқсандағы Қазақстан халқына Жолдауында жаһандық азық-түлік қауіпсіздігіне төнетін қатер ҚР үшін ХХІ ғасырдың он ғаламдық сынының бірі ретінде белгіленген.

      ҚР Қауіпсіздік Кеңесінің 2013 жылғы 16 сәуірдегі отырысында Президент азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мемлекеттің ең маңызды стратегиялық міндеттерінің бірі болып табылатынын атап өтті.

      Азық-түлік қауіпсіздігі мәселесі жаһандану процестерінің дамуы - Қазақстанның ЕАЭО мен ДСҰ-ға кіруі жағдайында ерекше өзекті болып отыр.

      "Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеу туралы" 2005 жылғы 8 шілдедегі ҚР Заңына сәйкес азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің өлшемшарттары мыналар болып табылады:

      1) азық-түлік тауарларының физикалық қолжетімділігі;

      2) азық-түлік тауарларының экономикалық қолжетімділігі;

      3) тамақ өнімдері қауіпсіздігінің кепілдігі.

Азық-түлік тауарларының физикалық қолжетімділігі

      Азық-түлік тауарларының физикалық қолжетімділігі – республиканың барлық аумағында азық-түлік тауарларының уақыттың әр сәтінде және халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жеткілікті көлемде болуы.

      Өсімдік шаруашылығы. 2015 жылы жалпы өсімдік шаруашылығы өнімдерінің көлемі 1,8 трлн. теңгені құрады, бұл нақты мәнде 2011 жылдың деңгейінен 5,8 %-ға төмен. Ауыл шаруашылығы өнімдерінің жалпы шығарылымы құрылымындағы саланың үлесі 55,2 %-ды құрады.

      2016 жылы аталған көрсеткіш 2,0 трлн. теңгені құрады, бұл 2015 жылдың деңгейінен нақты мәнде 12,2 %-ға жоғары. Ауыл шаруашылығы өнімдерінің жалпы шығарылымы құрылымындағы сала үлесі 55,3 %-ды құрады.

      Осыған ұқсас көрсеткіш 2017 жылы 2,3 трлн. теңгені құрады, бұл 2016 жылдың деңгейінен нақты мәнде 11,2 %-ға жоғары. Ауыл шаруашылығы өнімдерінің жалпы шығарылымы құрылымындағы сала үлесі 55,4 %-ды құрады.

      Ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс алаңы соңғы 5 жылда 21 млн. гектарды құрады және болмашы ғана өзгерді, негізгі өзгерістер оның құрылымында байқалды. Егістердің айтарлықтай үлесі бидайға бөлінген, бірақ монодақылдылықтан бас тартуға бағытталған өсімдік шаруашылығын әртараптандыру саясатының және басқа дақылдардың алаңын кеңейтудің арқасында 2011 жылдан бастап бидай егістері 13,8 млн. гектардан 2017 жылы 12,0 млн. гектарға дейін қысқарды (осы Мемлекеттік бағдарламаға 2-қосымша).

      Көрсетілген жылдары арпа алаңы 534,7 мың гектарға немесе 34,7 %-ға, сұлы 69,6 мың гектарға (46,6 %), жүгері (маис) 38,9 мың гектарға (39,1 %), майлы дақылдар 664,5 мың гектарға (36,6 %), азықтық дақылдар 831,5 мың гектарға (31,7 %), көкөніс-бақша дақылдары 42,1 мың гектарға (21,4 %) өсті.

2-диаграмма. 2013 – 2017 жылдардағы егіс алаңдарының серпіні, млн. гектар


      2011 – 2017 жылдары дәнді дақылдардың егіс алаңы 16,2 млн. гектардан 15,4 млн. гектарға дейін қысқарды. Соңғы 5 жылда (2013 – 2017 жылдары) орташа жылдық астық жиналымы 19,1 млн. тоннаны құрады, бұл 2008 – 2012 жылдардағы ұқсас көрсеткіштен 7,8 %-ға артық. Бұл ретте дәнді дақылдардың орташа түсімділігі гектарына 12,6 центнерді (12,3 %-ға артық) құрады (осы Мемлекеттік бағдарламаға 3-қосымша).

      Майлы дақылдардың егіс алаңы 2017 жылы 2,5 млн. гектарды немесе жалпы егіс алаңының 9,8 %-ын құрады. 2011 жылмен салыстырғанда майлы дақылдардың жалпы алаңындағы күнбағыстың үлес салмағы 16,3 пайыздық тармаққа қысқарды, бұл ретте рапстың үлесі 1,7 пайыздық тармаққа, зығырдың үлесі 17,1 пайыздық тармаққа, сояның үлесі 1,3 пайыздық тармаққа ұлғайды (осы Мемлекеттік бағдарламаға 4-қосымша).

      2017 жылы азықтық дақылдар алаңы 3,5 млн. гектарды құрады, бұл 2011 жылдың деңгейінен 31,7 %-ға артық. Жалпы егіс алаңына қарағанда азықтық дақылдардың егіс алаңының үлесі 15,8 %-ды құрады, ол 2011 жылы 12,4 %-ды құраған болатын.

      Көрсетілген кезеңде көпжылдық шөптер алаңы 18,9 %-ға, біржылдық шөптер алаңы 2,2 есеге өсті. Алайда, азықтық дақылдардың жалпы жиналымы мал шаруашылығының қажеттілігін қамтамасыз ету үшін жеткіліксіз (осы Мемлекеттік бағдарламаға 5-қосымша).

      2011 – 2017 жылдар аралығындағы кезеңде көкөніс дақылдарының егіс алаңы 12,5 %-ға ұлғайды, бұл ретте өндіріс 31,7 %-ға ұлғайды. Ішкі тұтынудағы импорттың үлесі 2017 жылы 7,5 %-ды құрады (осы Мемлекеттік бағдарламаға 6-қосымша).

3-диаграмма. 2011 – 2017 жылдардағы майлы дақылдардың егіс алаңдары мен жалпы жиналымы құрылымы



      2017 жылы жабық топырақтағы құрылысжайлар алаңы 1150,1 гектарды, жылыжай көкөністерінің жалпы жиналымы 175,4 мың тоннаны құрады, бұл 2011 жылмен салыстырғанда 147,6 мың тоннаға немесе 6,3 есеге артық. Халықтың маусымаралық кезеңде жылыжай көкөністерімен қамтамасыз етілуі 39,6 %-ды құрайды.

      2017 жылы картоптың егіс алаңы 183,5 мың гектарды, жалпы жиналымы 3 551,1 мың тоннаны құрады. Бұл ретте картоптың жалпы жиналымы 2011 жылмен салыстырғанда 15,4 %-ға өсті (осы Мемлекеттік бағдарламаға 7-қосымша). Бұл ретте ірі ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер (бұдан әрі – АШТӨ) өндіретін картоп толығымен қалалардың базарларына, тұқымға және экспортқа кетеді.

      2017 жылы жеміс-жидек дақылдары мен жүзімдіктердің алаңы 59,8 мың гектарды, жалпы жиналымы 334,6 мың тоннаны құрады, бұл 2011 жылдың деңгейінен тиісінше 9,5 %-ға және 43,4 %-ға артық. Көрсетілген көлем республика халқының қажеттілігін 19,4 %-ға қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, тапшылық импорттық өнімдер есебінен жабылады (осы Мемлекеттік бағдарламаға 8-қосымша).

      2017 жылы қант қызылшасының егіс алаңы 19,2 мың гектарды құрады, бұл 2011 жылдың деңгейінен 8,6 %-ға аз. Соңғы 5 жылда (2013 – 2017 жылдары) қант қызылшасы өндірісінің орташа жылдық көлемі 214,2 мың тоннаны құрады, бұл 2008 – 2012 жылдар көрсеткіштерімен салыстырғанда 51,1 мың тоннаға немесе 31,3 %-ға көп. Қант қызылшасы өндірісі көлемінің жеткіліксіздігі себебінен республикаға жыл сайын орта есеппен 255 мың тонна көлемінде құрақ қант шикізаты импортталады (осы Мемлекеттік бағдарламаға 9-қосымша).

      Шитті мақта өндірісі Оңтүстік Қазақстан облысында шоғырланған. 2011 – 2017 жылдар аралығындағы кезеңде әртараптандыру бойынша қабылданған шаралар шеңберінде мақтаның егіс алаңдарының төмендеуі 26,0 мың гектарды немесе 16,2 %-ды құрады, орташа жылдық түсімділік гектарына 26,9 центнер болғанда, шитті мақтаның жалпы жиналымы 5,6 мың тоннаға немесе 1,7 %-ға азайды (осы Мемлекеттік бағдарламаға 10-қосымша).

      Өсімдік шаруашылығы өнімінің өндірістік шығындарының құрылымында шығымдылыққа тікелей ықпал ететін шығындар (тұқымдар, жанар-жағармай материалдары, тыңайтқыштар, өсімдіктерді қорғау құралдары мен негізгі құралдардың амортизациясы) 70 %-ға дейінгіні құрайды.

      2016 жылы АШТӨ-нің дәнді дақылдардың (бидай, арпа, сұлы) егіс алаңының 1 гектарына арналған өндірістік шығындары орта есеппен 1 гектарға 31657 – 36834 теңгені, астыққа арналған жүгері бойынша 114488 теңгені, майлы дақылдар бойынша 26487 теңгеден (рапс) 40159 теңгеге (күнбағыс) дейінгіні, қант қызылшасы бойынша 215407 теңгені құрады.

      Республикада ауыл шаруашылығы дақылдарының тұқымдарын өндіру мен өткізуді 325 аттестатталған тұқым өндіруші жүзеге асырады, бұл ретте олардың басым көпшілігі (66 %) дәнді дақылдар тұқымын өндірумен айналысады, майлы дақылдар бойынша – 69, азықтық шөптер бойынша – 56, жүгері бойынша – 13, қант қызылшасы бойынша – 2 субъект аттестатталған. Осыған байланысты республикада өндірілген көрсетілген дақылдар тұқымдарының көлемі оларға деген қажеттілікті жаппайды және тұқым импортының айтарлықтай үлесі байқалады.

4-диаграмма. Әртүрлі репродукциялар тұқымдары себілген егістер үлесі, %



      Органикалық тыңайтқыштар енгізілген алаң 2015 жылы шамамен 69 мың гектарды құрады, бұл 2011 жылдың деңгейінен 29,1 %-ға төмен, 2017 жылы 117 мың гектарды құрады, бұл 2015 жылдың деңгейінен 70 %-ға жоғары. Егістік алаңы 21-22 млн. гектар болған кездегі республиканың органикалық тыңайтқыштарға деген жыл сайынғы қажеттілігі ғылыми негізделген енгізу нормасы гектарына 5 тонна болғанда шамамен 100-110 млн. тоннаны құрайды.

5-диаграмма. Тыңайтқыштарды қолдану серпіні



      2013 – 2017 жылдары орташа есеппен жыл сайын 121,0 мың тонна әсер етуші заттағы минералды тыңайтқыш енгізілді. Ауыл шаруашылығының минералды тыңайтқыштарға деген жыл сайынғы қажеттілігі әсер етуші затта 1,0 млн. тоннаны немесе нақты салмақта шамамен 2,5 млн. тоннаны құрайды. Бұл ретте 48 %-ы азотты тыңайтқыштардың үлесіне, 51 %-ы фосфорлы тыңайтқыштардың үлесіне, 1 %-ы калийлі тыңайтқыштардың үлесіне тиесілі (осы Мемлекеттік бағдарламаға 11-қосымша).

      Мал шаруашылығы. Жалпы мал шаруашылығы өнімінің көлемі 2015 жылы 1,5 трлн. теңгені құрады, бұл нақты мәнде 2011 жылдың деңгейінен 3,8 %-ға жоғары, 2016 жылы 1,6 трлн. теңгені құрады, бұл өткен кезеңмен салыстырғанда нақты мәнде 102,8 %-ға жоғары, 2017 жылы 1,8 трлн. теңгені құрады, бұл өткен кезеңмен салыстырғанда нақты мәнде 103,9 %-ға жоғары.

      Ауыл шаруашылығы өнімдерінің жалпы шығарылымы құрылымындағы саланың үлесі 44,4 %-ды құрады.

      2016 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша ірі қара мал басының саны 2011 жылмен салыстырғанда 8,4 %-ға, жылқы 28,8 %-ға, қой 1,6 %-ға, құс 8,4 %-ға ұлғайған, 2017 жылдың 1 қаңтарына ірі қара мал басы саны 18,6 %-ға, жылқылар 40,6 %-ға, қойлар 0,5 %-ға, құстар 12,3 %-ға ұлғайды, 2018 жылдың 1 қаңтарына ірі қара мал басы саны 12,5 %-ға, жылқылар 50,3 %-ға, қойлар 1,3 %-ға, құстар 21,4 %-ға ұлғайды.

      2015 жылы мал шаруашылығы өнімдері өндірісінде жеке қосалқы шаруашылықтардың (бұдан әрі – ЖҚШ) үлесіне жалпы өндіріс көлемінің ет бойынша 62 %-ы, сүт бойынша 80 %-ы, жұмыртқа бойынша 26 %-ы тиесілі, 2016 жылы жалпы өндіріс көлемінің ет бойынша 59,7 %-ы, сүт бойынша 77,2 %-ы, жұмыртқа бойынша 26,5 %-ы тиесілі, 2017 жылы жалпы өндіріс көлемінің ет бойынша 56,3 %-ы, сүт бойынша 74,6 %-ы, жұмыртқа бойынша 24,0 %-ы тиесілі болды.

      2015 жылы шаруашылықтардағы жануарларды сою немесе мал мен құстың барлық түрлерін союға өткізу шаруашылықтардың барлық санаттары бойынша сойылған салмақта 931,0 мың тоннаны құрады, бұл көрсеткіш 2011 жылмен салыстырғанда 11,1 %-ға артық, 2016 жылы 960,7 мың тоннаны құрады, бұл 14,6 %-ға жоғары, 2017 жылы 1017,6 мың тоннаны құрады, бұл тиісінше 21,4 %-ға жоғары.

6-диаграмма. Жануарлар басының саны, млн. бас


      2015 жылдың қорытындылары бойынша тұтыну құрылымындағы сиыр еті импортының үлесі 3,7 %-ды, шошқа еті бойынша 3,9 %-ды, жылқы еті бойынша 3 %-ды, қой еті бойынша 0,01 %-ды құрады, 2017 жылдың қорытындылары бойынша тиісінше сиыр еті бойынша 3,4 %-ды, шошқа еті бойынша 2,5 %-ды құрады, бұл аталған өнім түрлерінің экспорттық әлеуеті жоғары екендігін білдіреді. Құс еті өндірісінің өсуіне қарамастан, аталған өнім бойынша импортқа тәуелділік дәрежесі жоғары (53,5 %) күйінде қалып отыр.

      Барлық түрдегі сүт өндірісі 2015 жылы 5182,4 мың тоннаны, 2016 жылы 5341,6 мың тоннаны, 2017 жылы 5503,4 мың тоннаны құрады. Сүтті өңдеу өнімдерін тұтыну құрылымындағы импорттың үлесі 8,0 %-дан 12,5 %-ға дейінгіні құрайды.

      Жұмыртқаның ішкі өндірісі ішкі нарық қажеттілігін толық өтейді. Тауарлық жұмыртқа экспорты 2015 жылы жалпы өндіріс көлемінің шамамен 2 %-ын, 2016 жылы 3,2 %-ын, 2017 жылы 6,8 %-ын құрады (осы Мемлекеттік бағдарламаға 12-қосымша).

      Мал шаруашылығы өнімдерінің өндірістік шығындары құрылымында азықтар 65 – 70 %-ды құрайды. Сиыр етінің өнеркәсіптік негіздегі өндірісінің өзіндік құнының 1 килограмы 870 – 930 теңгені, сүттің 1 литрі 70 – 75 теңгені, құс етінің 1 килограмы 430- – 450 теңгені, жұмыртқаның 1 данасы 15 – 15,5 теңгені, қой етінің 1 килограмы 690 – 720 теңгені, шошқа етінің 1 килограмы 610 – 620 теңгені, жылқы етінің 1 килограмы 550 теңгені құрайды.

      Соңғы бес жыл ішінде отандық АШТӨ-дегі ауыл шаруашылығы жануарларының орташа өнімділігі артты, бірақ дамыған елдер деңгейінен төмен күйінде қалып отыр. Мысалы, елдегі орташа сүт сауылымы 2015 жылы бір сауын сиырға 2200 кг құрады, ал Канадада бұл көрсеткіш 4 есеге жоғары, 2016 жылы 2324 кг, 2017 жылы 2337 кг құрады (осы Мемлекеттік бағдарламаға 13-қосымша).

      Қазіргі уақытта бір шартты мал басына 14 центнер азықтық бірлік өндіріледі, бұл зоотехникалық нормалардан 2 есеге төмен. 2015 жылы құрамажем өндірісі кәсіпорындардың жиынтық қуаттылығы 2,5 млн. тонна кезінде 1,2 млн. тоннаны құрады.

      Ауыл шаруашылығы жануарларының барлық түрлері мен құстың асыл тұқымды басының үлесі айтарлықтай ұлғайып, 2015 жылдың қорытындылары бойынша: ірі қара мал – 10,6, қой – 15,1 %, шошқа – 19,9 %, жылқы – 7,9 %, түйе – 13,1 % және құс – 17,1 % құрады, 2016 жылдың қорытындылары бойынша: ірі қара мал – 11 %-ды, қой – 14,7, шошқа – 18,7 %, жылқы 7,8 %, түйе 12,7 % және құс 18,5 % құрады (осы Мемлекеттік бағдарламаға 14-қосымша).

      Акваөсіру. Бүгінде Қазақстанда негізгі балық ресурстары табиғи су айдындарынан ауланады, бұл ретте акваөсіру нашар дамыған. Айталық, 2015 жылы балық өсіру көлемі 0,7 мың тоннаны, 2016 жылы 1,8 мың тоннаны, 2017 жылы 2,7 мың тоннаны, ал балық және басқа да су жануарларын аулау 2015 жылы 41,5 мың тоннаны, 2016 жылы 44,0 мың тоннаны, 2017 жылы 40,7 мың тоннаны құрады.

      Балық өсіруді 120-дан астам балық өсіру шаруашылығы, оның ішінде: 80 көлдік-тауарлық балық өсіру шаруашылығы (бұдан әрі – КТБӨШ), 19 тоғандық, тұйықталған сумен қамтамасыз ету қондырғылары (бұдан әрі – ТСҚЕҚ) бар 15 индустриялық балық өсіру шаруашылығы, 3 бассейндік және 4 шарбақты балық өсіру шаруашылығы жүзеге асырады.

      Жаңа ауланған, салқындатылған және мұздатылған балықтың ішкі нарығы 70 мың тонна деңгейінде бағаланады. Ішкі тұтынудағы импорттың үлесі 75 %-ды құрайды.

      Балық өңдеу жөніндегі кәсіпорындардың қуаты жылына 87 мың тоннаны құрайды, 2015 – 2017 жылдардағы жүктемесі 43 %-дан аспайды.

      Балық өңдейтін қуаттылықтардың орналасуы ірі кәсіпшілік су айдындарына байланыстырылған. Негізгі шығару көлемі Атырау және Қызылорда облыстарына тиесілі.

      2015 жылы жаңа ауланған, салқындатылған немесе мұздатылған балық өндіру көлемі 24,7 мың тоннаны, дайындалған немесе консервіленген балық өндіру көлемі 9,4 мың тоннаны құрады. 2017 жылдың қорытындылары бойынша жаңа ауланған, салқындатылған немесе мұздатылған балық өндіру көлемі 26,4 мың тоннаны құрады, бұл 2016 жылмен (27,2 мың тонна) салыстырғанда 2,8 %-ға аз. 2017 жылы дайындалған немесе консервіленген балық өндіру көлемі 11,7 мың тоннаны, 2016 жылы 7,5 мың тоннаны құрады.

      2015 жылы жаңа ауланған, салқындатылған немесе мұздатылған балық экспорты 52,6 млн. АҚШ доллары сомасына 24,9 мың тоннаны, 2016 жылы 49,5 млн. АҚШ доллары сомасына 23,2 мың тоннаны, 2017 жылы 50,8 млн. АҚШ доллары сомасына 20,2 мың тоннаны құрады. Балық пен балық өнімдері импорты 61,5 млн. АҚШ доллары сомасына 52,2 мың тоннаны, 2016 жылы 60,7 млн. АҚШ доллары сомасына 48,9 мың тоннаны, 2017 жылы 70,9 млн. АҚШ доллары сомасына 45,4 мың тоннаны құрады (осы Мемлекеттік бағдарламаға 15-қосымша).

      Азық-түлік тауарларының өндіріс көлемінің орташа жылдық өсу қарқыны тұтастай алғанда тұрғындардың тұтынуы мен кірісі өсімінің қарқынына жете алмауда, нәтижесінде нарықтағы бос тауаша импорт есебінен толтырылып, оның ішкі тұтынудағы үлесі қомақты күйінде қалып отыр.

      Тағам өнімдері өндірісінің жалпы шығарылымы 2015 жылы 1,1 трлн. теңгені құрады, бұл нақты мәнде 2011 жылдың деңгейінен 12,5 %-ға жоғары. 2017 жылы 1 478,4 млрд. теңгені құрады, бұл 2016 жылмен (1 448,4 млрд. теңге) салыстырғанда 4,1 %-ға жоғары.

      Сала кәсіпорындары 2017 жылы республикалық өнеркәсіптік өндіріс көлемінің 6,5 %-ын, өңдеу өнеркәсібі көлемінің 16 %-ын өндірді.

      2016 жылмен салыстырғанда 2017 жылы заттай мәнде ет және ет-өсімдік консервілері өндірісі 11,2 %-ға (7 450 тоннадан 8 288 тоннаға дейін), өңделген сүт 2 %-ға (472,4 мың тоннадан 481,8 мың тоннаға дейін), сары май 7,9 %-ға (15 600 тоннадан 16 840 тоннаға дейін), қатты ірімшік 19 %-ға (3 568 тоннадан 4 256 тоннаға дейін), ұн 3,7 %-ға (3 974,1 мың тоннадан 4 221,7 мың тоннаға дейін), макарон өнімдері 7,2 %-ға (152,4 мың тоннадан 163,4 мың тоннаға дейін), жарма 22,6 %-ға (57,5 мың тоннадан 70,5 мың тоннаға дейін), өсімдік майы 15,1 %-ға (312,3 мың тоннадан 359,6 мың тоннаға дейін), өңделген күріш 6,7 %-ға (173,9 мың тоннадан 185,7 мың тоннаға дейін), қант қызылшасынан алынған қант 32,4 %-ға, жүгері крахмалы 29 %-ға (9,6 мың тоннадан 12,4 мың тоннаға дейін), крахмалды сірне 14,7 %-ға (55,2 мың тоннадан 63,3 мың тоннаға дейін), жеміс және көкөніс шырындары 5,8 %-ға (141,9 млн. литрден 150,1 млн. литрге дейін), консервіленген көкөністер 15,7 %-ға (19 мың тоннадан 22 мың тоннаға дейін), өңделген картоп 8,1 %-ға (627 тоннадан 678 тоннаға дейін), шоколад 10 %-ға (106,0 мың тоннадан 116,9 мың тоннаға дейін), алкогольсіз сусындар 5,7 %-ға (1 126,1 млн. литрден 1 190,9 млн. литрге дейін) ұлғайды.

      2017 жылдың деректері бойынша тамақ өнімдері өндірісінің құрылымында негізгі үлесті астық өңдеу саласы (20 %), сүт (16,2 %), ет өңдеу саласы (14 %), нан-тоқаш саласы (13,5 %), май-тоң май саласы (8,7 %), жеміс-көкөніс саласы (7,1 %) және өзге де салалар (20,5 %) құрайды.

7-диаграмма. 2015 жылғы ақшалай мәндегі ауыл шаруашылығы өнімдерінің өңделген өнімдері өндірісі, млн. теңге


      Елдің ауыл шаруашылығы шикізатының өңделген және тамақ өнеркәсібі өнімдері бойынша сыртқы саудадағы тауар айналымының көлемі 2015 жылы 3,2 млрд. АҚШ долларын құрады, бұл 2011 жылдың көлемінен (3,8 млрд. АҚШ доллары) 15,8 %-ға төмен, 2017 жылы 3,435 млрд. АҚШ долларын құрады, бұл 2011 жылдың көлемінен 9,57 %-ға төмен.

      Ауыл шаруашылығы шикізатының өңделген және тамақ өнеркәсібі өнімдері бойынша экспорт көлемі 2011 жылмен салыстырғанда 2017 жылы 12,04 %-ға (0,964 млрд. АҚШ долларынан 1,081 млрд. АҚШ долларына дейін) ұлғайды.

      Импорт көлемі 2015 жылы 2011 жылмен салыстырғанда 21,1 %-ға азайып, 2,2 млрд. АҚШ долларын құрады, 2017 жылы 2011 жылмен салыстырғанда 16,9 %-ға төмендеп, 2,3 млрд. АҚШ долларын құрады.

      Анағұрлым жоғары технологиялы өндіріс бойынша импорттың жоғары үлесі сақталуда. Орташа есеппен бес жылда мал шаруашылығы өнімдерінің өңделген өнімдері бойынша импорттың анағұрлым жоғары үлесі ірімшік пен сүзбеге (46 %), шұжық өнімдеріне (41 %), ет және ет-өсімдік консервілеріне (42 %) және сары майға (36,4 %) тиесілі. Өсімдік шаруашылығы өнімдерінің өңделген өнімдері бойынша импорттың анағұрлым жоғары үлесі қант (42 %) бойынша байқалады, ал құрақ қант шикізатын әкелу есебінен импорт 97 %-ға дейін жетеді. Бұл ретте қант зауыттарының өндірістік қуаттылықтары 37,1 %-ға жүктелген. 2017 жылы қант бойынша импорт үлесі 38,9 %-ды, қант өндіру жөніндегі қуаттылықтардың жүктелуі 54,1 %-ды құрады.

      2015 жылы жеміс пен көкөніс өңдеу жөніндегі кәсіпорындардың жүктелуі 27 % деңгейі кезінде жеміс-көкөніс консервілерінің импорты 98,7 мың тоннаны немесе ішкі тұтынудың 84 %-ын құрады. 2017 жылы жеміс-көкөніс консервілерінің импорты 93,3 мың тоннаны немесе ішкі тұтынудың 80,3 %-ын құрады, бұл ретте өндірістік қуаттылықтардың жүктемесі 22,5 %-ды құрады. Ішкі тұтынудағы май-тоң май өнімдері импортының үлесі 30 – 40 %-ға жетеді. Бұл ретте май-тоң май кәсіпорындарының қуаты 45 – 50 %-ға жүктелген. Өндірістік қуаттылықтарды жүктеуге арналған сапалы шикізаттың жетіспеушілігі проблемасы жалпы бүкіл өңдеу саласы үшін өткір мәселе. Жарма мен ұн өндірісі ішкі тұтынуды толығымен қамтамасыз етеді (осы Мемлекеттік бағдарламаға 16-қосымша).

8-диаграмма. АӨК өнімдерінің экспорты, импорты және сальдосы, млрд. АҚШ доллары


      2017 жылы картоптың өңделген өнімдері өндірісі 0,678 мың тоннаны құрады, ішкі тұтынудағы импорт үлесі өткен жылдардың деңгейінде (97,9 %) қалды. Картоп өңдеу жөніндегі өндірістік қуаттылықтардың жүктелуі 36,6 %-ды құрады.

9-диаграмма. 2015 жылы өңделген өнімдерді өндіру және өткізу, %


      Жүргізілген талдау тамақ өнімдерінің ішкі нарығында, оның ішінде отандық кәсіпорындарда дәстүрлі түрде шығарылатын сары май мен өсімдік майы, ірімшік пен сүзбе, шұжық өнімдері мен қант, жеміс-көкөніс және ет консервілері сияқты азық-түлік тауарларының түрлері бойынша айтарлықтай дәрежеде импорт барын көрсетіп отыр. Бұл ретте елімізде өндірілетін ауыл шаруашылығы өнімін өңдеу үлесінің төмендігі және өңдеуші кәсіпорындардың өндірістік қуаттылықтарының жете жүктелмегендігі байқалады.

      Отандық өнімдердің импорттық өнімдермен салыстырғанда бәсекеге қабілеттілігінің төмендігін екі блокқа бөлуге болады.

      Бірінші блок – бұл өндірістік сипаттағы мәселелер. Атап айтқанда: өндіріс өнімділігінің салыстырмалы төмендігі; өндірілетін шикізаттың қанағаттанарлықсыз сапасы, әдеттегідей өнеркәсіптік өңдеуге жарамсыздығы; экономикалық тиімді қарқынды өндірісті жүргізу және жаңа технологияларды енгізу мүмкін емес өндірістің жеке қосалқы шаруашылықтарда көп шоғырлануына байланысты өндірістің маусымдылығы және жыл бойы өңдеуші кәсіпорындарға шикізаттың әркелкі түсуі; тамақ және өңдеу өнеркәсіптерінің негізгі өнеркәсіптік-өндірістік қорларының белсенді бөлігінің жоғары деңгейде тозуы, мұның бәрі, түптеп келгенде, дайын өнімнің өзіндік құнының көтерілуіне және оның нарықта бәсекеге қабілетсіз болуына алып келеді.

      Сондай-ақ импорттың көп бөлігі Ресейде және Беларусь Республикасында өндірілген өнімдерге тиесілі екенін атап өткен жөн, мұнда табиғи-климаттық жағдай қолайлырақ және ЕАЭО-ның жұмыс істеуі жағдайында белгілі бір міндеттердің болуына байланысты сыртқы саудалық реттеу шараларын қолдану мүмкіндігі жоқ.

      Бұдан басқа ЕАЭО мемлекеттері арасындағы сауда-саттық жөніндегі қолда бар статистика көбінесе нақты тауар айналымын дұрыс көрсетпейді, ол нақты жағдайды көрсетуді және дұрыс шешімдер қабылдауды қиындатады.

      Екінші блок – бұл өнімдерді өткізумен байланысты мәселелер.

      Талдау ішкі тұтынудағы импорттың жоғары үлесінің негізгі себебі нарықта бұрмаланған арзан өнімдердің болуы болып табылатынын көрсетіп отыр және соның салдары отандық өндірушілердің бәсеке қабілетсіздігіне, отандық АШТӨ-нің дайын өнім өткізуі кезінде оларға басымдықтың берілмеуіне алып келуде.

      Қолда бар шикізат базасы сауда-логистика жүйелерінің дамымағандығынан жыл бойы сапалы шикізатты бірқалыпты жеткізуді қамтамасыз етпейді, тауарды сату алдында дайындау (жуу, өлшеп салу, кептіру, калибрлеу мен тасымалдау және т.б.) жөніндегі объектілер жоқ. Жалпы өткізу жүйесіне интеграциялану деңгейінің жеткіліксіздігі отандық өндірістің дамуын тежеуде. Бұдан басқа, инфрақұрылымның жеткіліксіз дамуының жалпы жай-күйі ауылда өмір сүрудің тартымдылығын төмендетеді және АӨК-нің дамуына кедергі келтіреді.

      Сондай-ақ отандық өнімдерді жүйелі өткізу үшін жағдай жасалмаған. Ұлттық және мемлекеттік компаниялардың, мемлекеттік мекемелердің, әскер мен басқа да құрылымдардың қажеттіліктері үшін азық-түлік тауарларын өткізу бойынша пайдаланылмаған әлеует бар.

      Қазақстанда азық-түліктің тұрақты физикалық қолжетімділігін қамтамасыз етуге кедергі келтіретін проблемалар:

      Халықаралық тәсілдемелерге сәйкес азық-түліктің физикалық қолжетімділігінің маңызды өлшемшарттарының бірі ауызсудың қолжетімділігі болып табылады. 2016 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша ауылдық жерлерде ауызсуға қол жеткізу проблемасы толықтай шешілмеген. Жергілікті атқарушы органдардың (бұдан әрі – ЖАО) ақпаратына сәйкес орталықтандырылған сумен жабдықтаумен жалпы халық саны 6,2 млн. адамды құрайтын 3461 ауылдық елді мекен немесе Қазақстанның барлық ауыл тұрғындарының 51,5 %-ы қамтамасыз етілген. Тасымалданатын суды 61 елді мекен пайдаланады, орталықтандырылмаған сумен жабдықтау жүйесі 3099 елді мекенде бар. Қалаларда орталықтандырылған сумен жабдықтау жүйесіне қолжетімділік – 87 %. 

      Ауыл халқын ауызсумен қамтамасыз етуге кедергі келтіретін факторлардың бірі мемлекеттік органдар арасындағы функциялардың бытыраңқылығы болып табылады.

      Айталық, Су кодексіне сәйкес ауылдық елді мекендер шегіндегі сумен жабдықтау және су бұру жөніндегі құзыреттер ҚР Инвестициялар және даму министрлігіне (бұдан әрі – ИДМ), ал ауылдық елді мекендер шегінен тыс жерлердегі сумен жабдықтау және су бұру жөніндегі құзыреттер ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігіне жатады. Екі уәкілетті орган арасындағы келісілмеген іс-қимыл өз кезегінде ауыл халқын ауызсумен қамтамасыз ету мерзімінің созылуына және бюджет қаражатының тиімсіз пайдаланылуына әкеп соқтырады.

      Осыған байланысты ауылдық елді мекендердегі сумен жабдықтау және су бұру жөніндегі құзыретті бір орталық мемлекеттік органға жүктеу жөніндегі мәселені пысықтау қажет.

      Бұл ауылдық елді мекендердің шегінде де, шегінен тыс жерлерде де сумен жабдықтау жүйелерін бір мезгілде салу немесе реконструкциялау жөніндегі кешенді тәсілдемені және салынған ауызсумен жабдықтау объектілерін кепілдікпен сапалы ұстау мен пайдалануды қамтамасыз етеді.

      Қазақстанның шалғайдағы аудандарына азық-түлік жеткізу автомобиль жолдары жай-күйінің нашарлауымен күрделенген. "Қазжол ҒЗИ" АҚ деректері бойынша 2012 жылы автомобиль жолдарының 68 %-ы күрделі жөндеу мен реконструкциялауды қажет еткен, жолдардың 11 %-ы қанағаттанарлық жай-күйде, 21 %-ы қанағаттанарлықсыз жай-күйде болған. ИДМ деректері бойынша Қазақстанның автомобиль жолдарының жалпы ұзындығы 2015 жылдың 1 қаңтарына 96 421 шақырымды құрады, ол автомобиль жолдарының тығыздығын ел аумағының 100 шаршы шақырымына шаққанда 3,54 шақырым деңгейінде қамтамасыз етеді.

      Жекелеген өңірлерде жеміс-көкөніс өнімдері мен тамақ өнімдерін сақтайтын қойма инфрақұрылымы жеткілікті түрде дамымаған. Тұтыну орындарында сақтау қағидаттарына сүйенсек, жеміс-көкөніс өнімдері мен тамақ өнімдерін сақтау қуаттылықтарының тапшылығы Атырау, Ақтөбе, Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан, Маңғыстау, Қарағанды, Қостанай, Солтүстік Қазақстан облыстарында, сондай-ақ Астана мен Алматы қалаларында байқалады. Сақтау қуаттылықтарының жалпы тапшылығы жеміс-көкөніс өнімдерін сақтау үшін 300 мың тонна және мәжбүрлеп салқындата отырып тамақ өнімдерін сақтау үшін 350 мың тонна мөлшерінде бағаланады.

      Сауда-логистика орталықтарының (бұдан әрі – СЛО), заманауи форматтағы сауда желілерінің, көтерме-тарату және логистика орталықтарының дамуы жеткілікті деңгейде емес.

      Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 28 ақпандағы № 160 бұйрығымен бекітілген халықты сауда алаңдарымен қамтамасыз етудің ең төменгі нормативтері сақталмайды.

      Нәтижесінде Қазақстанда тауар қозғалысының процесімен байланысты шығасылардан үнемдеу тиімділігін барынша пайдалану мақсатында азық-түлік тауарлары ағынының қозғалысын үйлестіру және оңтайландыру жоқ, тауар қозғалысының барлық кезеңдерінде логистика шығасыларын есепке алу жолға қойылмаған, көліктік шығыстарды барынша төмендету мақсатында бір тасымалдау процесіне бірнеше жеткізушінің жеткізілімін шоғырландыру, ағындарды басқарудың ақпараттық жүйесі жоқ. Нәтижесінде делдалдар саны көбейді және өндіруші мен сауда желілері арасындағы тауарларға қойылатын үстеме баға шамамен 50 %-ды құрайды. Сондай-ақ азық-түлік тауарлары бағаларының құбылмалылығы сақталуда. Мысалы, жеміс-көкөніс өнімдерінің бағалары индексі жыл ішінде 300 %-ға дейін құбылуы мүмкін.

      Бұдан басқа Қазақстанда іс жүзінде факторинг нарығы дамымаған, нәтижесінде жеткізушілер мен ауыл шаруашылығы өнімін өндірушілердің қаржылық-шаруашылық қызметінің тиімділігі төмендейді.

      Бүгінгі күні тамақ және өңдеу өнеркәсібіндегі негізгі өндірістік қорлардың жаңару қарқыны импортты алмастыру негізінде ішкі нарықты отандық өнімдермен толықтай қамтамасыз ету үшін жеткіліксіз. Бұл ретте өңдеуші кәсіпорындардың орташа жылдық қуатын пайдалану жоғары деңгейде жүргізілмеуде.

      Мысалы, 2017 жылы өсімдік майын өндіру жөніндегі кәсіпорындардың қуаттылықтарын пайдалану 45 %-ды, қант өндіру бойынша 50 %-ды, ұн бойынша 49 %-ды, ет бойынша 53,5 %-ды және сүт бойынша 61 %-ды құрады.

      Оларды жете жүктеу проблемалы болып отыр, өйткені бұл ең алдымен негізгі қорлардың белсенді бөлігінің жоғары моральдық және физикалық тұрғыдан тозуына негізделген.

      Өңдеуші кәсіпорындардың деректері бойынша 2017 жылы негізгі өнеркәсіптік-өндірістік қорлардың белсенді бөлігінің тозуы қант өнеркәсібі бойынша 60 %-ға, балық өнеркәсібі бойынша 40 %-ға, өсімдік майын өндіру бойынша 35 %-ға, сүт өнеркәсібі бойынша 35 %-ға және ұн тарту өнеркәсібі бойынша 50 %-ға жетті.

Азық-түлік тауарларының экономикалық қолжетімділігі

      Азық-түлік өнімдерінің экономикалық қолжетімділігі – қазіргі азық-түлік тауарларын тұтыну құрылымы, бағалар жүйесі, кірістер деңгейі, әлеуметтік жәрдемақылар мен жеңілдіктер жағдайындағы тұтынудың физиологиялық нормаларына сәйкес халықтың азық-түлік тауарларын сатып алу мүмкіндігі.

      Қазақстанда азық-түліктің тұрақты экономикалық қолжетімділігіне кедергі келтіретін проблемалар.

      Қазақстанда азық-түліктің экономикалық қолжетімділігі дамыған елдер мен ЕАЭО елдеріне қарағанда төмен. Азық-түлік сатып алуға бағытталған Қазақстан халқы табысының бөлігі дамыған елдердің ұқсас көрсеткіштеріне қарағанда әлдеқайда жоғары. Мысалы, Қазақстан үшін бұл көрсеткіш халықтың ең аз қамтылған 10 % тобы үшін 52,3 %-ды, Ресей үшін 44,8 %-ды, Беларусь үшін 49,1 %-ды, Еуропалық одақтың 25 елі үшін 25-30 %-ды, АҚШ үшін 22 %-ды құрайды.

      Қазіргі қолданыстағы ең төменгі тұтыну нормалары нақты шындықты көрсетпейді. Мысалы, Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің (бұдан әрі – СК) деректері бойынша жан басына шаққандағы ет және ет өнімдерін жылдық нақты тұтыну бекітілген ең төменгі тұтыну нормаларынан 68,7 %-ға, жемістер бойынша 53,4 %-ға, көкөністер бойынша 7,7 %-ға, қара шай бойынша 325,4 %-ға жоғары.

      Нәтижесінде азық-түлік себетінің және бюджеттен төленетін барлық кейінгі төлемдердің есептемесі бұрмаланған кіріс деректері негізінде қалыптасады, осыған байланысты ішкі нарықта қисынға келетін төлеуге қабілетті сұраныс жасаумен байланысты проблемалар туындайды. Мысалы, 2015 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша КС деректеріне сәйкес азық-түлік себетінің шамасы айына 11 441 теңгені құрады (орташа есеппен алғанда 2014 жылғы деректер), бұл бір орташа статистикалық тұрғынның айына дәл сондай мұқтаждықтарына жұмсайтын нақты шығыстарынан 3,9 есеге аз.

      Бұдан басқа кедейлік шегі тұтыну себетінің құнынан 40 % мөлшеріндегі айлық кіріс ретінде айқындалатынын атап өткен жөн. Азық-түлік себеті құнының үлесі тұтыну себетінің құнында 60 %-ды құрайды. Осылайша кедейлік шегінен төмен өмір сүретін халықтың мемлекет кепілдік берген кірістері азық-түлік себетін жаппайды және денсаулықты сақтау үшін тамаққа деген ең төмен физиологиялық талаптарды қамтамасыз етпейді.

      Сондай-ақ әлеуметтік маңызы бар тамақ өнімдерінің бағаларын мемлекеттік реттеу шараларының тиімділігі төмен. Бөлшек бағалардың бастапқы және шекті мәндері бойынша мемлекеттік саясатты қолдану тетігі пысықталмаған. Айталық, нарық жағдайында кезкелген азық-түлік тауарларының түрлері бағаларының өсуін шектеуді жүзеге асыру мүмкін емес және Қазақстандағы қазіргі сауда нүктелерін физикалық тұрғыдан қамту ақылға сыйымсыз.

Тамақ өнімдері қауіпсіздігінің кепілдігі

      Бүгінгі күні тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша бірқатар шешілмеген мәселелер бар.

      Тәуекелдерді тиімді басқару үшін қажетті тамақ өнімдерін өндіруден бастап тұтынуға дейінгі тізбектің тәуекелдерін талдау мен сыни бақылау нүктелерінің жүйесі барлық деңгейлерде (макро және микро деңгейде) жеткілікті түрде дамымаған.

      Тамақ өнімдерінің сәйкестікті декларациялау түрінде ЕАЭО талаптарына сәйкестігін растау, яғни өндірушінің өз дәлелдері негізінде талаптарға сәйкестікті растау, сондай-ақ осы талаптарды бұзғаны үшін жауапкершіліктің деңгейінің төмендігі өндірушілерге техникалық регламенттер талаптарына сәйкес келмейтін өнімдер өндіруге мүмкіндік береді.

      Жалпы алғанда, халықаралық тұрғыдан танылған ХАССП жүйесін енгізген тамақ өнеркәсібі кәсіпорындары пайызының төмен екендігі байқалады.

      Қолданыстағы жүйе сәйкестікті растау (бағалау) жөніндегі рәсімдердің дұрыс жүргізілуіне тиісті дәрежеде бақылау жүргізуге мүмкіндік бермейді, сондай-ақ аталған талаптарды бұзғаны үшін жауапкершіліктің деңгейінің төмен болуы техникалық регламенттер талаптарына сәйкес келмейтін, оның ішінде бұрмаланған өнімдер өндіруге мүмкіндік береді.

      Тамақ өнімдерінің қадағалануы толық көлемде жүзеге асырылмайды (өнімнің өндірілгеннен бастап өткізілгенге дейінгі қозғалысын қадағалайтын бірыңғай ақпараттық база жоқ).

      Жедел ден қою шараларын қабылдау үшін сәйкес емес өнімдерді айқындау туралы ақпаратпен алмасу бойынша ветеринария, фитосанитария, техникалық реттеу және санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылық саласындағы уәкілетті органдардың, кеден органдарының сектораралық өзара іс-қимылдары тиісті деңгейде қамтамасыз етілмейді.

      Айқындалған сәйкес емес өнімдерді сауда желілерінен алып тастау және кәдеге жарату тетігі жоқ.

      Зертханалық желіні жаңғырту және тиісті мамандардың біліктілігін арттыра отырып, тамақ өнімдерін зерттеу әдістемелерімен қамтамасыз ету жөнінде тұрақты жұмыс жүргізу қажет етіледі.

      Кеден бекеттеріндегі өткізу пункттерінің жеткіліксіз техникалық жарақталуы ауыл шаруашылығы өнімдерінің әкелінуін бақылаудың тиімділігін төмендетеді. Республиканың бүкіл Мемлекеттік шекарасы бойынша, әсіресе, Орталық Азия елдерімен шекаралас жерлерде демаркацияның жоқтығы, сондай-ақ адами фактордың араласуы контрабандалық жүк әкелінуі себептерінің бірі болып табылады.

      Сондай-ақ ЕАЭО-ны құру шеңберіндегі барынша тығыз интеграцияға байланысты ұлттық тамақ қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі шараларды күшейту қажет.

      Жалпы, ҚР-да азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің стратегиялық пайымы – бұл 2030 жылға дейін Қазақстан экономикасының, оның ішінде АӨК-нің қорғалуын қамтамасыз ету, бұл жағдайда мемлекет тұтынудың физиологиялық нормалары мен демографиялық өсуді қанағаттандыру үшін жеткілікті сапалы және қауіпсіз тамақ өнімдерінің бүкіл халыққа физикалық және экономикалық қолжетімділігін қамтамасыз ете алады.

Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша әлемдік практикаға шолу

      Халықаралық тәсілдемелер (Біріккен Ұлттар Ұйымының Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымы (бұдан әрі – ФАО), The State of Food Insecurity in the World, FAO 2012 қараңыз, 2010 жылғы 1 ақпандағы Ресей Федерациясының Азық-түлік қауіпсіздігі доктринасы, 1996 жылғы 13 қарашадағы Азық-түлік қауіпсіздігі туралы Рим декларациясы қабылдаған) өз элементтерінің әрбір элементі бойынша азық-түлік қауіпсіздігінің деңгейін айқындау үшін мынадай негізгі талаптарды тұжырымдайды.

      Азық-түлік тәуелсіздігі. АӨК-нің ауқымды өсімін молайту үшін табиғи ресурстары бар елдер арасында тұтынылатын азық-түліктің 80 %-ын дербес қамтамасыз ету қабілеті ретіндегі азық-түлік тәуелсіздігінің деңгейін анықтау әдістемесі кең тараған. Ел азық-түліктің жекелеген түрлерін өндіруге маманданған жағдайда, азық-түліктің аталған түрінің экспорты азық-түлік бойынша сыртқы сауда теңгерімінің оң сальдосын алуға мүмкіндік беруі тиіс.

      Әлемдегі елдер мен экономикалардың алуан түрлілігін ескере отырып, ФАО тамақ өнімдерін сатып алуды қамтамасыз етудің экономикалық мүмкіндігі бойынша жекелеген елдердің азық-түлік тәуелсіздігі деңгейін өлшейді. Бұл көрсеткіш елден шығатын тауарлар мен көрсетілетін қызметтер экспортының жалпы көлеміндегі азық-түлік импортының үлесімен өлшенеді.

      Азық-түліктің физикалық қолжетімділігі – ел халқының салауатты өмір салтын жүргізуге арналған қоректік тағамға физиологиялық қажеттіліктерін қанағаттандыруға мүмкіндік беретін ассортиментте және мөлшерде азық-түлікке қол жеткізу мүмкіндігін қамтамасыз етумен айқындалады.

      ФАО-ның азық-түліктің физикалық қолжетімділігін өлшеуге арналған негізгі индикаторлары елдің бүкіл аумағына азық-түлік жеткізу мүмкіндігін айқындайтын жолдардың (жабыны бар) тығыздығы және 1 километрден аспайтын қашықтықтағы ауызсу көздеріне қолжетімділігі бар халық үлесі болып табылады.

      Азық-түліктің экономикалық қолжетімділігі – халықтың өзге де игіліктерді тұтыну деңгейін төмендетпестен, қалыптасқан қалауларына сүйене отырып, азық-түліктің қажетті мөлшерін сатып алуға арналған кірісінің жеткіліктілігімен айқындалады.

      Жекелеген елдің халқы үшін азық-түліктің экономикалық қолжетімділігінің барынша объективті көрсеткіші ретінде ФАО халықтың барынша аз қамтылған топтарының шығыстары құрылымындағы азық-түлік тауарларын сатып алуға жұмсалатын шығыстар үлесін қарастырады.

      Тамақ қауіпсіздігі. Халықаралық қоғамдастық ФАО шеңберінде де, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (бұдан әрі – ДДСҰ) құзыреттерінде де тамақ қауіпсіздігі мәселелерін шешеді. Тамақ қауіпсіздігі жүйесін құрудың негізгі тәсілдемелері 2004 жылы ФАО мен ДДСҰ бастамасы бойынша өткізілген халықаралық конференцияның нәтижелері бойынша жасалған "Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі жөніндегі Пекин декларациясында" баяндалған.

      Пекин декларациясына сәйкес елдер үшін ұсынылатын тамақ қауіпсіздігі жүйесінің элементтері:

      1) өндірістен тұтынуға дейін бүкіл тізбекті қамтитын, жалпыға ортақ заңнамалық жүйе шеңберінде тәуелсіз және сенуге лайық қоғамдық денсаулық сақтау органдары ретінде тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі саласындағы құзыретті органдардың болуы;

      2) тамақ өнімдерін өндіруден бастап тұтынуға дейінгі бүкіл тізбектің тәуекелдері мен сыни бақылау нүктелерін талдауға негізделген транспарентті нормативтік-құқықтық құжаттардың болуы;

      3) тамақ қауіпсіздігі жөніндегі заңнаманы барабар және тиімді сақтауды қамтамасыз ету;

      4) адам мен етті және сүтті малдың ауруларын эпидемиологиялық қадағалау жүйелерімен өзара байланысты, тамақпен қатысты аурулардың таралуы мен пайда болуы туралы жедел және дұрыс ақпарат алуды қамтамасыз ететін тамақ өнімдері мен тамақтану рационын және тамақ өнімдерімен қамтамасыз ету жүйесіндегі тәуекел факторларын мониторингтеу бағдарламасының болуы;

      5) сапасыз тамақ өнімдерін қадағалау және алып қою рәсімдері мен жүйелерінің болуы.

      Осы өлшемшарттарға сәйкес Қазақстанда ауыл шаруашылығы өндірісінің және ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеудің әртүрлі өнімдерін өндіру мен тұтыну бір-бірінен ерекшеленеді, сондықтан азық-түлік қауіпсіздігінің әрбір элементі бойынша ахуалға байланысты әр өнімге сараланған тәсілдеме қажет.

      Бұдан басқа, АШТӨ үшін жүргізіліп жатқан реформалар, кредит беру және субсидиялау жүйелерінің өзгеруі, мемлекеттік қолдаудың жаңа тетіктерінің берілуі, экспорттық өткізу нарықтары және ауыл шаруашылығын жүргізудің әлеуетті, перспективалы бағыттары туралы сапалы және қолжетімді ақпарат беру қажет. Мұның бәрі АӨК-ні дамыту бағдарламасын іске асыру шеңберінде ақпараттық сүйемелдеудің барлық ресурстарын, оның ішінде телеарналарды, баспа БАҚ-ты, интернет-ресурстарды және әлеуметтік желілерді қамти отырып, толық ауқымды түсіндіруге арналған және имидждік контент құрылатындығын білдіреді.

3.2. АӨК субъектілері үшін қаржыландырудың қолжетімділігі және АӨК субъектілеріне салық салу

      Қазіргі уақытта қаржылық қолдау шараларының мынадай түрлері бар: субсидиялау, лизинг, сақтандыру, жеңілдетілген кредит беру және салық салу.

      2015 жылы мемлекеттік қолдау 65 субсидия түрін қамтыған. Бұл ретте тауарлық-спецификалық субсидиялардың үлесі 47,3 %-ды, қаржы құралдарының үлесі 20,4 %-ды құрады.

      Субсидиялар тиімділігіне жүргізілген талдау тауарлық-спецификалық субсидиялар (алаң бірлігіне, өнім бірлігіне) АШТӨ-ні өзінің тиімділігін арттыруға тікелей ынталандырмайтынын көрсетті.

      Қазіргі уақытта ДСҰ шеңберінде ауыл шаруашылығын мемлекеттік қолдаудың тікелей шараларынан бас тарту үрдістері үстемдік алуда. ДСҰ-да және әлемдік аграрлық азық-түлік нарықтарында ауыл шаруашылығындағы тікелей субсидиялар деңгейі барынша төмен және саланы бәсекеге қабілеттілік пен өндіріс тиімділігін өсіру есебінен дамытып отырған Кернс тобының елдері (Аустралия, Аргентина, Жаңа Зеландия, Канада және басқалары) үлкен мәнге ие болуда. Ауыл шаруашылығын тікелей қолдауды пайдаланбайтын Кернс тобы елдерінің тәжірибесі субсидияларды алып тастағаннан кейінгі кезеңде өндіріс факторларының жиынтық өнімділігінің барынша жоғары өсімін көрсетуде.

      Қазақстанға қатысты бұл әрбір ел ауыл шаруашылығы өндірісін қолдаудың өзіндік жүйесін әзірлейтінін куәландырады, бастысы, осы қолдау өндірушілерді жер мен жануарлардың өнімділігін арттыруға ынталандыруы, экспортты ынталандыруы тиіс.

10-диаграмма. Өсімдік шаруашылығын субсидиялау серпіні, млрд. теңге


      Өсімдік шаруашылығындағы субсидиялау құралдары ауыл шаруашылығының басым дақылдары мен бақтарды гектарлық субсидиялауға бағытталған. Сонымен бірге, талдау осы субсидиялау түрі тиімділігінің төмен болатынын көрсетті: біріншіден, ол АШТӨ-ні агротехнологиялар деңгейін, өндірілетін өнімнің түсімділігі мен сапасын арттыруға ынталандырмайды; екіншіден, көбіне гектарлық субсидиялау жөніндегі шешімдерді ведомствоаралық комиссияның (бұдан әрі – ВАК) мүшелері егістіктердің бар-жоғын іс жүзінде тексерусіз қабылдайды; үшіншіден, АШТӨ орындалған жұмыстардың көлемдерін (егістік алқабының мөлшерлерін) асыра көрсетеді.

      Бұдан басқа, өсімдік шаруашылығында минералды тыңайтқыштардың, гербицидтердің, биоагенттердің (энтомофагтердің) және биопрепараттардың, тұқымдардың, шитті мақта мен мақта талшығы сапасының сараптамасына, сондай-ақ ақ қант өндірісі үшін қант қызылшасын сатып алуға жұмсалған шығындардың құны субсидияланады (осы Мемлекеттік бағдарламаға 17-қосымша).

11-диаграмма. Мал шаруашылығы салаларын субсидиялау серпіні,
млрд. теңге


      Мал шаруашылығындағы субсидиялау құралдары асыл тұқымды жануарларды сатып алу құнын арзандатуға, селекциялық-асыл тұқымдық жұмыстарды жүргізуге, ауыл шаруашылығы жануарларын жасанды ұрықтандыруға жұмсалған шығындарға, мал шаруашылығы өнімдерін өндіру құнын арзандатуға бағытталған (осы Мемлекеттік бағдарламаға 18-қосымша).

      Мал шаруашылығын мемлекеттік қолдау көлемі 2015 жылы 2011 жылмен салыстырғанда 3 есеге, 2016 жылы тиісінше 3,8 есеге, 2017 жылы 3 есеге өсті. Мемлекеттік қолдау шараларымен мал шаруашылығының барлық бағыттары қамтылған.

      Акваөсіруді субсидиялау құралдары акваөсіру (балық өсіру) өнімдерінің құнын арзандатуға бағытталған.

      2014 жылдан бастап АӨК-нің басым бағыттарында (секторларында) инвестициялық жобаларды іске асыру шеңберінде салынған инвестициялардың капитал сыйымдылығын төмендету және өзін-өзі ақтауын арттыру жолымен тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің қолжетімділігін арттыру мақсатында АӨК субъектілері инвестициялық салымдар кезінде шеккен шығыстардың бір бөлігін өтеу бойынша субсидиялау бағдарламасы іске асырылуда.

      Инвестициялық субсидиялау құралы 19 бағыт (48 паспорт) бойынша құрылыс-монтаждау жұмыстарына, техникаға және жабдыққа арналған инвестициялық шығындарды ішінара өтеуге (20 %-дан 80 %-ға дейін) бағытталған. Осы мемлекеттік қолдау шарасы іске асырыла бастағаннан бері (2014 – 2017 жылдар) осы мемлекеттік қолдау шарасымен жалпы субсидиялар сомасы 120,8 млрд. теңгеге 12 726 АӨК субъектісі субсидияланып, тартылған инвестициялар сомасы 482,4 млрд. теңгені құрады.

      Бюджеттік қаражаттың 49,9 млрд. теңгеден астам негізгі көлемі немесе 41 %-ы ауыл шаруашылығы техникасын сатып алуды субсидиялауға тиесілі болды. Субсидиялаумен 2014 – 2017 жылдары сатып алынған техника қамтылды.

      Шамамен 30 %-ы немесе 35,9 млрд. теңге мал шаруашылығы саласындағы инвестициялық жобаларды субсидиялауға бағытталды.

      Өсімдік шаруашылығындағы жобаларды қолдауға 19,7 млрд. теңге немесе 16 %-ы, өңдеу саласындағы жобаларды қолдауға тиісінше 13,5 млрд. теңге немесе 11 %-ы бағытталды.

      Қалған 1,8 млрд. теңге (2 %) ауыл шаруашылығы кооперативтерін субсидиялауға бағытталатын болады.

      АӨК субъектілерінің кредиттері, ауыл шаруашылығы техникасы мен жануарларының, технологиялық жабдықтың лизингі бойынша сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялау құралы бойынша кредиттік/лизингтік шарттар бойынша пайыздық мөлшерлеме: айналым қаражатын толтыру, негізгі құралдарды сатып алу және т.б. үшін ұлттық валютада 7 %-ға, шетелдік валютада 5 %-ға арзандатылуда; мал шаруашылығы мен азық өндірісі саласында ауыл шаруашылығы техникасы мен жабдығын сатып алу үшін сыйақы мөлшерлемесі ұлттық валютада жылына 10 %-ға және шетелдік валютада 7 %-ға арзандатылуда.

      2014 – 2017 жылдары пайыздық мөлшерлемені субсидиялау жалпы негізгі борыш сомасы 407,0 млрд. теңге болатын 13 553 АӨК субъектісінің міндеттемелері бойынша, оның ішінде АӨК субъектілері сатып алған 14 800 бірлік ауыл шаруашылығы техникасы бойынша жүзеге асырылды.

      Қызмет түрлері бойынша қатысушылардың негізгі үлесінің 48,8 %-ы өсімдік шаруашылығы саласына, 29,8 %-ы мал шаруашылығы мен өсімдік шаруашылығы өнімдерін өңдеуге, 7,8 %-ы мал шаруашылығына және 13,4 %-ы өзге де қызмет түрлеріне тиесілі.

      АӨК субъектілерінің кредиттік жүктемесін және олардың банкротқа ұшырау тәуекелдерін төмендету мақсатында 2013 жылдан бастап АӨК субъектілерінің міндеттемелерін қаржылық сауықтыру шаралары іске асырылуда. Қаржылық сауықтыру талаптарында кредит беру мерзімдерін 9 жылға дейін ұзарту, сыйақы мөлшерлемесін 14 %-ға (оның 7 %-ы бюджеттен субсидияланады) дейін төмендету, сондай-ақ қаржы институттарының айыппұлдар мен өсімпұлдарды есептен шығаруы көзделеді.

      2013 – 2015 жылдары АӨК субъектілерін қаржылық сауықтыруды іске асыру кезінде жалпы берешек сомасы 520 млрд. теңгеге 404 АӨК субъектісінің өтінімдері мақұлданды. 2016 жылдан бастап қаржылық сауықтыру бағдарламасына қатысу үшін жаңа өтінімдер қабылдау жүзеге асырылмайды.

      2013 – 2014 жылдары АӨК субъектілерін қаржылық сауықтыру шеңберінде пайыздық мөлшерлемені субсидиялауға 7,2 млрд. теңге бөлінді. 2015 жылы 18,9 млрд. теңге (оның ішінде 5,8 млрд. теңге – Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қаражаты) бөлініп, толықтай игерілді. Республикалық бюджетте (бұдан әрі – РБ) 2016 жылға 24,7 млрд. теңге мөлшерінде қаражат көзделген. Сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялау үшін жыл сайын шамамен 20 млрд. теңге қажет етіледі, бұл 2024 жылға дейін 164,3 млрд. теңгені құрайды.

12-диаграмма. 2013 – 2016 жылдардағы жалпы салалық субсидиялар серпіні, млн. теңге


      Қызмет түрлері бойынша сауықтырылатын берешектің негізгі үлесінің 73 %-ы өсімдік шаруашылығы саласына, 2 %-ы мал шаруашылығына, 3 %-ы ауыл шаруашылығы өнімін өңдеуге және 22 %-ы басқа да қызмет түрлеріне тиесілі.

      Берешекті сауықтандыруға мақұлданған жалпы соманың 72 %-ы немесе 376,4 млрд. теңгесі ірі аграрлық холдингтердің қарыздарына тиесілі.

      АӨК субъектілерінің қарыздарын сақтандыру мен кепілдендіруді субсидиялау шеңберінде сақтандыру компаниясының немесе кепілгердің тарифтік мөлшерлемесі субсидияланады. 2015 жылы сақтандырумен қамтамасыз ету арқылы 3 АШТӨ-ге кредит берілді, тартылған кредиттің жалпы сомасы 7,9 млрд. теңгені құрады.

      Дайындаушы ұйымдарға қосылған құн салығының (бұдан әрі – ҚҚС) сомасын субсидиялау есептелген ҚҚС мөлшерінде дайындаушы ұйымдардың өнімін арзандату мақсатында 2016 жылы басталды. 15 дайындаушы ұйымға 140 млн. теңге сомасына төлем жүргізілді. 2017 жылы 28 дайындаушы ұйым 474,2 млн. теңге бюджеттік субсидиялар алды.

      ҚР Ұлттық Банкінің деректеріне сәйкес ауыл шаруашылығына берілген кредиттер көлемі қысқаруда. АӨК саласындағы кредиттер үлесі 2017 жылы 4 %-ды құрады, бұл 2011 жылғы көрсеткіштен екі есеге төмен.

      2017 жылы АӨК субъектілеріне берілген кредиттер сомасы 664 млрд. теңгені құрады, бұл 2013 жылғыдан 23 %-ға аз.

13-диаграмма. Берілген АӨК кредиттері сомасы, млрд. теңге



      2017 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша екінші деңгейдегі банктер (бұдан әрі – ЕДБ) мен "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамының (бұдан әрі - "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ) ауыл шаруашылығындағы жиынтық кредиттік портфелі 1 317 млрд. теңгені құрады, оның ішінде 53 %-ы ЕДБ-ға, 47 %-ы "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ компаниялары тобына тиесілі.

      2017 жылғы желтоқсандағы жағдай бойынша АӨК субъектілерінің ЕДБ алдындағы мерзімі өткен берешектерінің сомасы 88,6 млрд. теңгені құрады, бұл 2013 жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 10 %-ға аз.

      ЕДБ қысқа мерзімді өндірістік процесті қамтамасыз етуге арналған айналым қаражатын толықтыру үшін басым түрде ірі, орныққан шаруашылықтарға кредит береді. Бұл ретте банктік кредит беру құрылымындағы ауыл шаруашылығының үлесі тоқтамастан қысқаруда. Айталық, 2012 жылы ол 6,2 %-ды, 2017 жылы 1,6 %-ды құрады.

      Ауыл шаруашылығына кредит беру нарығында нарықтағыдан айтарлықтай төмен сыйақы мөлшерлемелері бойынша кредит беру және лизинг қызметтерін көрсететін "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ның қаржы институттары алда келеді. Нәтижесінде ауыл шаруашылығына салынатын ұзақ мерзімді инвестициялар, негізінен, мемлекеттік қаржыландыруға тәуелді болатын жағдай орын алды.

      2011 – 2017 жылдары "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ құрамына кіретін қаржы ұйымдары арқылы республикалық бюджет қаражатынан 652 млрд. теңге, оның ішінде 438 млрд. теңгесі қысқа мерзімді бюджеттік кредиттер түрінде бөлініп, 214 млрд. теңгесі компаниялардың жарғылық капиталдарын толықтыруға бағытталды.

      "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ шағын және орта бизнесті инвестициялық қолдауға бағдарланған. "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ арқылы жыл сайын елімізде 60 %-дан астам техника сатып алынуда. ЕДБ мен басқа да жеке қаржы ұйымдары аграрлық сектордағы шағын және орта бизнесті (бұдан әрі – ШОБ) қаржыландыруға болмашы ғана қатысуда.

      Қазіргі уақытта агробизнесті дамыту үшін АӨК субъектілерінде кредиттік ресурстар қымбат және қысқа мерзімді болғандықтан және өтімділігі жоғары кепілмен қамтамасыз етудің жоқтығына байланысты қаржыландыруға қолжетімділік жоқ.

      Кредиттік серіктестіктер (бұдан әрі – КС) республика аумағының 93 %-ын қамтиды, яғни іс жүзінде барлық аудандарда орналасқан, арзан кредиттік ресурстар береді, халықты жұмыспен қамтамасыз етеді және ауыл халқы үшін ең қолжетімді қаржы құралы болып табылады.

      АӨК субъектілерінде өтімді кепілмен қамтамасыз етудің жетіспеушілігіне және ауылдық жерлерде қаржылық ұйымдардың аз болуына байланысты қазіргі уақытта КС ауыл халқын қолжетімді қаржылық ресурстармен қамтамасыз ету бойынша пәрменді құрал болып табылады.

      Германия, Ирландия, Польша, Вьетнам, Ресей, Литва сияқты елдердегі кредиттік кооперацияны дамыту тәжрибесін зерделеу жүйенің өзінің негізінде қатысушылардың жинақтарын қабылдауға мүмкіндік беретін кредиттік кооперацияның кредиттік-жинақтау қағидаты жатқанын көрсетеді, бұл ретте бірқатар елдерде осы жинақтарға да мемлекет кепілдік береді; жүйелер мемлекет (елдердің орталық/ұлттық банктері) тарапынан не өзін-өзі реттейтін ұйымдар (ӨРҰ) арқылы реттеледі; өтімділікті басқару жөніндегі функцияларды екінші деңгейдегі кредиттік институттарға/апекстік ұйымға/қауымдастыққа беру арқылы жүйе қаражатын шоғырландыру мүмкіндігі бар. Осы жүйелердің жоғары даму нәтижесі халықты қаржылық көрсетілетін қызметтерге қолжетімділікпен қамту және оларды кеңейту болып табылады.

      Халықаралық тәжрибеге жүргізілген талдау кредиттік кооперация жүйесін одан әрі дамыту жүйеге әлеуетті қатысушылар үшін де, инвесторлар үшін де оның қаржылық тұрақтылығы мен тартымдылығын арттыруға ықпал ететін қолданыстағы тетіктерді жетілдірумен және жаңаларын енгізумен байланысты екендігін көрсетеді.

      Қолданыстағы сақтандыру жүйесі міндетті және ерікті сақтандырудан тұрады.

      Міндетті сақтандырудың құқықтық негізі дәнді, майлы дақылдарды, қант қызылшасы мен мақтаны сақтандыруды міндеттейтін "Өсімдік шаруашылығындағы міндетті сақтандыру туралы" ҚР Заңы (бұдан әрі – Заң) болып табылады.

14-диаграмма. Сақтандыру компаниялары мен өзара сақтандыру қоғамдары (ӨСҚ) санының өсу серпіні



      Қазіргі уақытта осы нарықта тек екі сақтандыру компаниясы жұмыс істейді, өзара сақтандыру қоғамдарының (бұдан әрі – ӨСҚ) саны бүгінгі күні белгісіз, сақтандыру төлемдерін өтеуге 14 ӨСҚ жүгінді. Егістердің айтарлықтай бөлігін ӨСҚ тек формальды түрде сақтандыруда.

      Заң қолданылған уақытта (2006 – 2015 жылдар) (Заң 2004 жылғы 1 сәуірден бастап қолданысқа енгізілді) жылына орта есеппен 5,4 млн. гектар егіс алаңы сақтандырылды, оның ішінде 558 мың гектары (10 %-ы) қолайсыз табиғи құбылыстарға ұшырады (осы Мемлекеттік бағдарламаға 19-қосымша).

      Сақтандырудың міндетті нысанына қарамастан, Заң сақтандыруды танымал етуге ықпал етпеді – сақтандырылған егістіктер үлесі жыл сайын төмендеуде және қазіргі уақытта 50 %-дан сәл ғана асады.

15-диаграмма. Сақтандырылған егістер серпіні, мың га


      2004 жылы белгіленген сақтандыру тарифтерінің, сондай-ақ 2009 жылы белгіленген шығындар нормативтері мөлшерлерінің өзекті еместігі сақтандырудың формальды болуына алып келді – АШТӨ шамамен 1 гектарға 100 теңге мөлшерінде сақтандыру сыйлықақысын төлеп, сақтандыру жағдайы орын алған кезде 3 500 теңге көлемінде сақтандыру төлемін алады, ал оның ең төменгі өндірістік шығындары шамамен 15 000 теңгені құрайды.

      Осылайша сақтандырудың қолданыстағы жүйесі сақтандыру жағдайы орын алған кездегі сақтанушының шығындарын өтеумен байланысты оның негізгі мүліктік мүдделерін қорғау жөніндегі негізгі міндетті шешпейді.

      Ауыл шаруашылығындағы ерікті сақтандыру техника мен ауыл шаруашылығы жануарларын лизингке беру кезінде уақытша нысанда қолданылады. Уақытша нысан лицензияланған астық қабылдау кәсіпорындарына қолданылады.

      АӨК субъектілерінің қаржы институттары алдындағы міндеттемелерін кепілдендіруді негізінен әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар (бұдан әрі – ӘКК) мен ЕДБ жүзеге асырады.

      ЕДБ мен ӘКК кепілдіктер шығару үшін орта есеппен кепілдік сомасының 1 %-ынан 7 %-ына дейін комиссия алады.

      "Азық-түлік келісімшарт корпорациясы" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамы (бұдан әрі – "Азық-түлік корпорациясы" ҰК" АҚ) 2011 – 2016 жылдары ӘКК-нің кепілдігімен жалпы сомасы 85,8 млрд. теңгеге 9 063 АШТӨ-ні қаржыландырды.

      Мемлекеттік қаржылық қолдау шаралары саласында мынадай проблемалар бар:

      1) көптеген АШТӨ үшін кредиттер мен субсидиялардың қолжетімділігі дәрежесінің төмендігі;

      2) субсидиялаудың түпкілікті нәтиже мен өңірлердің мамандануына байланысты болмауы;

      3) саланың кредиттік тәуекелдерінің жоғары болуына байланысты АӨК субъектілерінің қарыздарын сақтандыру мен кепілдендіруді субсидиялау тетігіне сақтандыру компаниялары мен кепілгерлердің тиісінше қызығушылығының жоқтығы;

      4) дайындаушы ұйымдарға ҚҚС сомасын субсидиялау тетігінің жетілдірілмегендігі: субсидиялар жыл қорытындылары бойынша төленеді; субсидиялар жылдық жиынтық кіріс құрамында есепке алынады, бұл субсидияларды төлеудің негізгі шарты болып табылатын ауыл шаруашылығы өнімін өткізуден түскен үлесті төмендетеді;

      5) ауылдық жерлерде жеке қаржы ұйымдары танымалдығының әлсіз болуынан қаржылық көрсетілетін қызметтер нарығындағы бәсекелестік деңгейінің төмен болуы;

      6) ҚР Үкіметі мен халықаралық қаржы ұйымдарының ынтымақтастығы бағдарламаларының шеңберінде АӨК-ні қаржыландыруға нысаналы ұзақ мерзімді қарыздардың болмауы;

      7) саланың табиғи-климаттық, эпизоотиялық, фитосанитариялық, карантиндік, экономикалық тәуекелдерінің жоғары болуы;

      8) жеке қаржы ұйымдарында ұзақ мерзімді қорландыру көздерінің болмауы;

      9) Заңға және тиісінше 2004 және 2009 жылдары белгіленген шығындар нормативтеріне сәйкес астық дақылдарын сақтандыру бойынша қолданыстағы тарифтер АШТӨ-ні шеккен шығындарды толыққанды өтеу сомасымен қамтамасыз етпейді;

      10) заңнама сақтандыру компанияларына агротехнологиялардың сақталуын талап етуге мүмкіндік бермейді және клиент сақтандыру талаптарына анық сәйкес келмеген кезде сақтандырудан бас тарту мүмкіндігін көздемейді;

      11) АӨК субъектілерінің міндеттемелерін кепілдендіру құралдарының дамымағандығы;

      12) бүгінгі күні бизнесі өз анықтамасы бойынша ірі болып табылмайтын АӨК субъектілерінде қаржы ұйымдарында жеткілікті қаржыландыруды кепілдіксіз алу мүмкіндігі жоқ, өйткені АӨК субъектілері үшін, оның ішінде ісін енді бастаған кәсіпкерлер үшін де қаржыландырудың қолжетімділігі мәселесіндегі басты проблемалардың бірі кепілмен қамтамасыз етудің болмауы немесе оның жеткіліксіздігі болып табылады;

      13) ӨСҚ қызметінің сақтандыру компанияларының қызметінен ерекшелігі оны мемлекеттік реттеуші органдар бақыламайды;

      14) заңнаманың жетілмегендігі ӨСҚ-ға сақтандырушы рөлінде де, сақтанушы рөлінде де болуға мүмкіндік береді, бұл сақтандыру мәнін бұрмалайды;

      15) қаржы құралдарын таңдаудың шектеулілігі АШТӨ-ге жаңа қаржыландыру көздерін табуға мүмкіндік бермейді;

      16) кредиттік кооперация проблемалары. Қазіргі уақытта кредиттік серіктестіктер қызметін реттейтін заңнаманың жетілмегендігінен ҚР-да кредиттік кооперация жүйесінде жаңа даму деңгейіне шығуға мүмкіндік бермейтін мынадай негізгі проблемалар бар:

      қатысушылардан жинақтар қабылдау мүмкіндігінің болмауы салдарынан бір қаржыландыру көзіне тәуелділік;

      кредиттік серіктестіктердің институционалдық дамуының әлсіздігі;

      реттеу жүйесінің жоқтығы;

      КС арасындағы интеграцияның жоқтығы;

      кредиттік кооперацияның негізгі қағидаттарының бекітілмегендігі.

АӨК субъектілеріне салық салу

      2016 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша АӨК субъектілері үшін 2018 жылға дейін заңнамада арнайы салық режимдері көзделген болатын:

      1) шаруа немесе фермерлік қожалықтар үшін – бірыңғай жер салығы (бұдан әрі – БЖС). Салық органдарының деректері бойынша 2014 жылы БЖС төлеуші субъектілер саны 125,4 мың бірлікті, шаруа (фермерлік) қожалықтарда (бұдан әрі – Ш(Ф)Қ) жұмыс істейтіндер 476,2 мың адамды құрады, бюджетке 4,1 млрд. теңге төленді;

      2) ауыл шаруашылығы өнімдерін, акваөсіру өнімдерін өндірушілер және ауыл шаруашылығы кооперативтері үшін. Салық органдарының деректері бойынша 2014 жылы аталған режимді қолданған субъектілердің саны 1,9 мыңды құрады, 117,4 мың адам жұмыс істеді, бюджетке 12,1 млрд. теңге салық және басқа төлемдер төленді.

      Салық құрылымында ең жоғары үлеске ҚҚС ие (орта есеппен 5 жыл ішінде – 53,5 %).

      Оның ауыл шаруашылығы түсімдерінің жалпы құрылымындағы айтарлықтай үлесіне қарамастан, барлық экономика салалары бойынша жалпы түсімдер құрылымында ҚҚС 1,6 %-ды құрайды (осы Мемлекеттік бағдарламаға 20-қосымша).

      ҚҚС бойынша жеңілдік көзделген – есептелген ҚҚС сомасын 70 %-ға азайту. Аталған жеңілдікті пайдаланатын субъектілердің жалпы саны – 1147, жеңілдік сомасы 5899 млн. теңгені құрайды:

      1) ауыл шаруашылығы шикізатын өңдеуді жүзеге асыратын ұйымдар бойынша – 3117 млн. теңге;

      2) ауыл шаруашылығы өнімдерін, акваөсіру өнімдерін өндірушілер және ауыл шаруашылығы кооперативтері бойынша – 2782 млн. теңге.

      Шығындар сомасындағы салықтың үлес салмағы ауыл шаруашылығында 6 %-ды құрайды.

      2015 жылы саланың рентабельділігі шығындылыққа байланысты минус 11 %-ды құрады.

      Қазіргі уақытта Қазақстанда АӨК субъектілеріне жеңілдікпен салық салудың 5 режимі қолданылады және аграрлық сектор үшін жекелеген салықтық жеңілдіктер көзделген. Сонымен бірге қолда бар әлеуетті тиімді пайдалануға ынталандыру үшін салық салу мәселелері туындайды.

3.3. Жер ресурстарын пайдаланудың тиімділігі

      Қазақстанның ауыл шаруашылығы алқаптарының жалпы алаңы 177,8 млн. гектарды, оның ішінде жайылымдар – 146,9 млн. гектарды, егістіктер мен тыңайған жерлер – 26,7 млн. гектарды, шабындықтар 4,2 млн. гектарды құрайды (осы Мемлекеттік бағдарламаға 21-қосымша).

      Ауыл шаруашылығы жерлерінің пайдаланылуын бақылауды жердің пайдаланылуы мен қорғалуын бақылау жөніндегі уәкілетті органдар – ЖАО-ның жер инспекциялары жүзеге асырады.

      2012 – 2014 жылдары жүргізілген түгендеу қорытындылары бойынша 7,4 млн. гектар пайдаланылмайтын жерлер, оның ішінде 0,9 млн. гектар егістіктер, 1,2 млн. гектар тыңайған жерлер, 0,08 млн. гектар шабындықтар, 5,2 млн. гектар жайылымдар, 0,01 млн. гектар көп жылдық екпелер анықталды.

      Пайдаланылмайтын 7,4 млн. гектар жерлердің 3,36 млн. гектарын бұрынғы жер пайдаланушылар игере бастады, 3,0 млн. гектары бойынша жалдау шарттары бұзылды, оның ішінде 1,7 млн. гектары ауыл шаруашылығы айналымына тартылды (осы Мемлекеттік бағдарламаға 22-қосымша).

      Республиканың барлық өңірлерінде жер сапасы нашарлауының, қарашірік, қоректік заттар құрамы, өсімдіктердің түрлік құрамы және олардың өнімділігі төмендеуінің тұрақты үрдісі байқалып отыр, бұл ауыл шаруашылығы өндірісінің әлеуетін төмендетеді (осы Мемлекеттік бағдарламаға 23-қосымша).

      Егістік алқаптардың құнарлылығын арттыру мен жайылымдарды суландыру жөніндегі іс-шаралар толық көлемде жүргізілмейді.

      2017 жылдың қорытындылары бойынша тәлімі жерлер құрылымындағы қарашірігі аз топырақ (4 %-дан аз) 20,4 млн. гектарды немесе зерттеп-қаралған егістіктің 75,6 %-ын, құрамында қарашірігі орташа (4 – 6 %) топырақ 6,3 млн. гектарды немесе 23,4 %-ды, құрамында қарашірігі жоғары (6 %-дан көп) топырақ 0,27 млн. гектарды немесе 1,0 %-ды құраған. Суармалы егіншілік шаруашылығы жағдайында аз қамтамасыз етілгендері 1,29 млн. гектар немесе зерттеп-қаралған егістіктер алаңының 98,1 %-ы, орташа қамтамасыз етілгендері 0,026 млн. гектар немесе 1,9 %-ы болып табылады. Суармалы егістік құрылымындағы қарашірігі жоғары топырақ 0,11 мың гектарды немесе зерттеп-қаралған егістік алаңының 0,01 %-ын алып жатыр.

      Құрамындағы жеңіл гидролизделетін азоты аз топырақ 14,1 млн. гектар алаңды немесе тәлімі жердегі зерттеп-қаралған егістік алаңының 52,5 %-ын алып жатыр, жеңіл гидролизделетін азоты орташа топырақ 6,2 млн. гектарды немесе 22,9 %-ды, жеңіл гидролизделетін азоты жоғары топырақ 6,6 млн. гектарды немесе 24,6 %-ды алып жатыр. Суармалы егіншілік жағдайында аз қамтамасыз етілгені – 1,29 млн. гектар немесе зерттеп-қаралған егістіктер алаңының 97,7 %-ы, орташа қамтамасыз етілгені – 0,02 млн. гектар немесе зерттеп-қаралған егістіктер алаңының 1,5 %-ы және жоғары қамтамасыз етілгені – 0,01 млн. гектар немесе зерттеп-қаралған егістіктер алаңының 0,8 %-ы.

      Тәлімі жер құрылымындағы жылжымалы фосформен аз қамтамасыз етілген топырақ 13,2 млн. гектарға немесе 49,1 %-ына, орташа қамтамасыз етілген топырақ 10,4 млн. гектарға немесе 38,7 %-ына және жоғары қамтамасыз етілген топырақ 3,3 млн. гектарға немесе 12,2 %-ына тиесілі. Суармалы егіншілік жағдайында құрамында жылжымалы фосфоры аз топырақ 388,2 гектар алаңды немесе зерттеп-қаралған егістік алаңының 29,5 %-ын, құрамында жылжымалы фосфоры орташа топырақ 663,2 мың гектар алаңды немесе зерттеп-қаралған егістік алаңының 50,4 %-ын және құрамында жылжымалы фосфоры жоғары топырақ 265,4 мың гектар алаңды немесе зерттеп-қаралған егістік алаңының 20,2 %-ын алып жатыр.

      Тәлімі егіншілік жағдайында егістік жерлер жылжымалы калиймен былайша қамтамасыз етілген: аз қамтамасыз етілгені – 0,2 млн. гектар немесе зерттеп-қаралған егістіктер алқабының 0,8 %-ы, орташа қамтамасыз етілгені – 1,01 млн. гектар немесе зерттеп-қаралған егістіктер алқабының 4,3 %-ы, жоғары қамтамасыз етілгені – 22,5 млн. гектар немесе зерттеп-қаралған егістіктер алқабының 94,9 %-ы. Суармалы егіншілік жағдайында құрамында жылжымалы калий аз топырақ 0,13 млн. гектар алаңды немесе 9,6 %-ды, құрамында жылжымалы калий орташа топырақ 0,35 млн. гектар алаңды немесе 26,7 %-ды және құрамында жылжымалы калий жоғары топырақ 0,84 млн. гектар алаңды немесе 63,8 %-ды алып жатыр.

      Бұдан басқа, ауыл шаруашылығы қызметімен мал шаруашылығынан атмосфераға парниктік газдардың айтарлық эмиссиясы, негізінен, жануарлардың энтералдық ферментациясы процесінде метанның, көңді сақтау мен пайдалану кезінде метан мен көмірқышқыл газының, жайылған жануарлардың экскременттерінен жайылымдарда көмірқышқыл газының шығарындылары, өсімдік шаруашылығынан топыраққа минералды және органикалық тыңайтқыштардың енгізілуімен, топыраққа өнімнің биологиялық қалдықтарының түсуімен, топырақтағы органикалық заттардың минералдануынан азоттың бөлініп шығуымен байланысты көмірқышқыл газы мен азотты қосылыстардың шығарындылары, күріш өндірісінен метанның шығарындылары бірге жүреді.

      Мысалы, ұдайы ауыспалы егісте болатын егістікте топырақ көміртегісінің запасы 0-30 см топырақ шамасында 1990 жылға қарағанда 2015 жылға орта есеппен 17 %-ға азайған, осыған байланысты технологияларды жаңғыртусыз және тиісінше басқарусыз ауыл шаруашылығы өндірісінің ауқымын ұлғайтумен көмірқышқыл газы ағынының және егістіктер мен жайылымдық жерлердің топырағынан азот тотығының күшеюі бірге жүретін болады.

      Ауыл шаруашылығы алқаптарының сапалық жай-күйін сипаттайтын топырақтық және геоботаникалық зерттеп-қараулардың сапалы материалдарымен небәрі 27,8 млн. гектар қамтамасыз етілген, бұл жалпы қажеттіліктің 14,8 %-ын құрайды (2017 жылы – 32,3 млн. гектар, 17,4 %).

      Сонымен қатар ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің сапалық жай-күйі туралы ақпарат оларды ұтымды және тиімді пайдаланудың негізі болып табылады.

      Бұдан басқа ауыл шаруашылығы алқаптарының сапасы тікелей олардың кадастрлық (бағалау) құнына әсер етеді, ол түзету коэффициенттерiн қолдана отырып, жерге төлемақының базалық мөлшерлемелері негізінде айқындалады. Топырақтық және геоботаникалық зерттеп-қараулардың сапалы материалдарының болмауынан коэффициенттер 1990 жылға дейін дайындалған материалдар бойынша қолданылып келеді.

      Жоғарыда көрсетілген зерттеп-қараулардың нәтижелері өзге де іздестіру, жерге орналастыру және жер-кадастрлық жұмыс түрлерімен қатар ҚР мемлекеттік жер кадастры (бұдан әрі – МЖК) мәліметтерінің қалыптастырылуын қамтамасыз етеді.

      МЖК жүргізуді ҚР Ақпарат және коммуникациялар министрлігінің "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы" коммерциялық емес акционерлік қоғамы (бұдан әрі – КЕАҚ) жүзеге асырады. МЖК жүргізу жөніндегі жұмыстарды қаржыландыру мен ұйымдастыруды ҚР АШМ-ның Жер ресурстарын басқару комитеті жүзеге асырады.

      Ауыл шаруашылығы алқаптарының сапасы туралы дұрыс ақпарат алу үшін кемінде 66 млн. гектар алаңда кең ауқымды топырақтық және геоботаникалық зерттеп-қарау мен топырағын бонитирлеуді жүргізу қажет.

      Жүргізілген іздестірулер қорытындылары бойынша топырақтық және геоботаникалық карталар қағаз тасығыштарда сақталады, бұл оларды тиісті ақпаратты халыққа және мүдделі мемлекеттік органдарға ұсыну жөніндегі қызметтерді көрсету үшін пайдалануды айтарлықтай қиындатып отыр.

      Осыған байланысты оларды пайдаланудың барлық кезеңі ішінде өзгерістер енгізу, талдау жүргізу, қажетті анықтамалар, кестелер, диаграммалар және тағы басқаларды қалыптастыра отырып, топырақ және өсімдік қабаты параметрлерінің өзгеру серпінін қадағалау мүмкіндігі үшін топырақтық және геоботаникалық іздестірулердің қолда бар материалдарын электрондық форматқа көшіру және жаңа материалдарды электрондық форматта дайындау қажеттілігі туындауда.

      Сонымен қатар жоғарыда көрсетілген іс-шараларды жүргізуге республикалық бюджеттен бөлінетін жыл сайынғы қаржыландыру көлемі ауыл шаруашылығы алқаптарының сапалық жай-күйі туралы өзекті ақпарат алудың қазіргі қажеттілігін қанағаттандырмайды және ұлғайтуды қажет етеді.

      Әлемдік тәжірибе (АҚШ, Канада, Аргентина, Италия, Польша және тағы басқалар) жер ресурстарын тиімді басқару үшін ауыл шаруашылығы карталары, танаптар карталары, жайылым айналымдары жоспарлары және тағы басқа түрдегі ақпаратты қамтитын дерекқор құру қажет екендігін көрсетіп отыр.

      Электрондық карта ауыл шаруашылығы алқаптары (суармалы, тәлімі егістіктер; тыңайған жерлер; шабындықтар мен жайылымдар, оның ішінде түбегейлі жақсартылғаны, көлтабандап суарылатыны, бонитет балы, қарашірік, минералды заттар құрамы және тағы басқалар) туралы ақпарат алу үшін жерлерді ғылыми негізделген зерттеулер, іздестірулер негізінде жасалады. Аталған карта ауыл шаруашылығы жерлерін пайдалану тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді.

      Қағаз тәсілімен сауда-саттықтар (конкурстар, аукциондар) өткізуде жер учаскелерін алу кезінде төрешілдік пен сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін тудыратын проблемалар болады. Осыған байланысты "Цифрлық Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасының аяқталуына қарай 2021 жылы жер учаскелерін немесе жер учаскелерін жалдау құқығын сату бойынша сауда-саттықтар (конкурстар, аукциондар) өткізуді толықтай электрондық форматқа көшіру жоспарланып отыр.

      Жер қатынастары саласында мынадай проблемалар бар:

      1) ауыл шаруашылығы алқаптарын топырақтық және геоботаникалық зерттеп-қарау, топырақты бонитирлеу бойынша сапалы материалдар көлемінің аз болуы;

      2) ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің кадастрлық құнын айқындау үшін өзекті деректердің жоқтығы;

      3) шалғайдағы жайылымдарды суландырудың жеткіліксіздігіне байланысты оларды игеру деңгейінің төмендігі;

      4) ауыл шаруашылығынан бөлінетін көмірқышқыл газының шығарындылары;

      5) пайдаланылмайтын жайылымдарды тиімді пайдаланушыларға қайта бөлу қажеттігі;

      6) алып қойылған ауыл шаруашылығы жерлерін айналымға тарту;

      7) жерлердің ұтымды пайдаланылуын, топырақтың жай-күйі мен оның құнарлылығын жүйелі мониторингтеудің жоқтығы;

      8) жерлерді тиімді пайдалану;

      9) нақты егіншілік элементтерін енгізу деңгейінің жеткіліксіздігі.

3.4. Су шаруашылығы

      Қазақстандағы су ресурстарының негізгі көлемін жерүсті сулары орташа жылдық 100,5 км3 көлемінде қамтамасыз етеді. Оның ішінде 56 %-ы жергілікті, ал қалған 44 %-ы Қытайдан, Өзбекстаннан, Ресей мен Қырғызстаннан келетін трансшекаралық өзендер ағысы есебінен қалыптасады (осы Мемлекеттік бағдарламаға 24-қосымша).

      Тұщы судың қосымша көздері пайдалануға бекітілген запасы 15,6 км3 (оның ішінде қазіргі уақытта жылына 1,05 км3 өндіріледі) құрайтын жерасты сулары, тұщыландырылған теңіз сулары мен өзге де көздер болып табылады.

      Экономика салаларының мұқтаждықтары үшін өзен ағынының ресурстарын толықтай пайдалану мүмкін емес. Атап айтқанда, Сырдария, Жайық, Іле, Тобыл, Ертіс, Есіл, Торғай, Шу өзендері бойынша экологиялық санитариялық талаптарды және балық шаруашылығының қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін міндетті су жіберудің жиынтық көлемі жылына шамамен 30,1 км³ құрайды. Ертіс пен Есіл өзендерінен көліктік-энергетикалық су жіберу 9,6 км³ құрайды.

      Су қоймаларында және өзен арналарында булану мен сүзілуден болатын өзен ағынының шығыны 13,5 км³ болып бағаланады, жазықтағы өзендердің көктемгі су тасу ағыны шамамен 4,5 км³ құрайды, ол сондай-ақ кемиді және таралып кетеді.

      Осылайша 57,9 км³ көлеміндегі көрсетілген қажетті су шығындары кезінде республика экономикасында пайдалануға болатын су ресурстарының бар көлемі жылдың орташа сулылығы жағдайында 42,8 км³ аспайды.

      Орташа суы аз жылдары (75 % қамтамасыз етілу) және су аз жылдары (95 % қамтамасыз етілу) су ресурстарының жалпы көлемі тиісінше 76,1 км³ және 58,2 км³ дейін төмендейді, ал пайдалануға болатын су 32,6 км³ және 25,5 км³ дейін төмендейді (осы Мемлекеттік бағдарламаға 25-қосымша).

16-диаграмма. Қазақстанның су бассейндерінің қамтамасыз етілуі, км3


      2015 жылы жалпы алынған су көлемі 22,8 км3 құрады (2016 жылы – 24,8 км3, 2017 жылы – 25,3 км3), оның ішінде ауыл шаруашылығы мұқтаждықтары үшін жылына 15,5 км3 (2016 жылы – жылына 15,1 км3, 2017 жылы – жылына 16,3 км3), оның жылына 12,2 км3 1,35 млн. гектар алаңдағы тұрақты суару мұқтаждықтарына бұрып алынады (2016 жылы – 1,34 млн. гектар алаңда жылына 11,6 км3, 2017 жылы – 1,39 млн. гектар алаңда 11,9 км3), ал қалған жылына 3,3 км3 (2016 жылы – жылына 3,5 км3, 2017 жылы – жылына 4,4 км3) ауыл шаруашылығын сумен жабдықтау, көлтабандап суару, шабындықтарға су жайылту және жайылымдарды суландыру арасында бөлінген.

      Ауыл шаруашылығы тұтынушылары үшін суды тасымалдау кезіндегі шығындар ирригациялық жүйелердегі пайдалы әсер коэффициентінің (бұдан әрі – ПӘК) төмендігімен (0,6-дан 0,65-ке дейін) түсіндіріледі. Ауыл шаруашылығында су беру мен суарудың су үнемдегіш технологияларын пайдалану пайдаланылатын суармалы жерлердің кемінде 7 %-ын немесе 95,8 мың гектарды құрайды. Ауыл шаруашылығының мұқтаждықтарына су алудың болжамды орташа көлемі жылына 21 км3 құрайды.

      Түпкілікті тұтынушы үшін су беру жөніндегі көрсетілетін қызметтер құнының төмендігі АШТӨ-нің су ресурстарын тиімсіз тұтынуына алып келеді және су үнемдеу тұрғысынан тиімсіз технологияларды және ауыл шаруашылығы дақылдарын пайдалануға итермелемейді, су шаруашылығы және ирригациялық жүйелерге техникалық қызмет көрсетуге, оларды пайдалануға және жөндеуге мүмкіндік бермейді.

      Өнеркәсіптің қажеттілігіне су тарту көлемі жылына 3,8 км3 құрайды, оның ішінде жылына 3,2 км3 пайдалануды және 0,6 км3 қайтарымсыз су тұтынуды құрайды. 2040 жылға қарай өнеркәсіптің суды қайтарымсыз тұтынуының жылына 2,6 км3-ге дейін (жылына орта есеппен 1,1 %-ға) ұлғаюы күтілуде, бұл өндірістің жылына 4 %-ға өсіміне және өнеркәсіптің жыл сайын қолда бар қуаттылықтар бойынша суды пайдалану тиімділігін жылына 0,5 %-ға арттыру жағдайына, сондай-ақ жаңа қуаттылықтар тиімділігінің қолда барымен салыстырғанда 30 %-ға жақсартылуына байланысты. Өсімді негізінен, газды, мұнайды өндіру және өңдеу, тау-кен өнеркәсібі, тамақ өнеркәсібі салалары қамтамасыз етеді.

Су ресурстарының сапасын бағалау

      Су объектілерінің ластануы себебінен судың сапасы қанағаттанарлықсыз болып табылады. 2012 жылы 88 су айдынының 13-і ғана ластану көрсеткіші бойынша "таза" деп сыныпталған. Оның үстіне деректер уақыт өткен сайын судың ластану деңгейінің өсіп отырғанын куәландыруда (2006 жылдан бастап судың ластану көрсеткіші 8 ірі су айдыны үшін өскен).

      Республиканың жерүсті су объектілерін тау-кен өндіру, металлургия және химия өнеркәсібі, ауыл шаруашылығы, коммуналдық қызметтер қарқынды ластауда. Ластаушы салалар жыл сайын шамамен 50 %-ға жуық суды тазартпастан төгеді, бұл жылына 1,5-2 км3 тазартылмаған ағынды білдіреді. Су бұру жүйелерінің қолжетімділігі бойынша кейін қалу себебінен Қазақстанда елді мекендердің сарқынды суларының небәрі 29 %-ы ғана жіберу алдында қайталама тазартудан өтеді (Ұлыбританияда 94 %, Израиль мен Сингапурде 100 %). Өндіріс пен тұтыну қалдықтары орналасқан учаскелерде жерасты сулары да ластануға ұшырайды.

      Сонымен бірге өзендер суларының сапасы тұрақты бақылау жүргізілетін, ұйымдастырылатын сарқынды су жіберуге ғана емес, айтарлықтай шамада елді мекендер аумағынан түрлі қалдықтардың (аршынды жыныстар үйінділері, күл үйінділері), танаптардан шайылып келетін химикаттардың су көздеріне алаңдық шайылуына да байланысты болады.

      Су объектілеріне түсетін антропогендік жүктемелер және олардың қалпына келу қабілеті арасындағы теңгерімсіздік экологиялық саламатсыздықтың іс жүзінде барлық ірі өзендер бассейндеріне тән болуына алып келді және шын мәнінде экологиялық қауіп-қатер тудырады.

Судың зиянды әсер етуін болдырмау

      Климаттық жағдай қалыпты жылдарда су объектілері халықтың тіршілігінде және ел экономикасында ерекше проблема тудырмайды. Су ағынының қалыптасу жағдайы бойынша экстремалды немесе соған жақын жылдарда, тіпті, жазда толықтай құрғап қалатын су ағындарының өзі төтенше жағдай туындау қатерін төндіреді.

      Көктемгі немесе көктемгі-жазғы судың толуына байланысты туындаған су тасқындары іс жүзінде Қазақстанның барлық өңірлеріндегі өзендерде кездеседі. Мұндай ахуалдардың туындау ықтималдылығы Оңтүстік Қазақстандағы өзендерде ақпан-маусымда, Оңтүстік-Шығыс пен Шығыс Қазақстанның таулы өзендерінде наурыз-шілдеде, жазықтағы өзендерде наурыз-маусымда туындайды.

      Судың зиянды әсер етуіне байланысты төтенше жағдайлар сутежегіш және суреттегіш гидротехникалық құрылысжайлардың техникалық жай-күйінің нашарлауы нәтижесінде туындауы мүмкін (2010 жылғы Қызылағаш су қоймасындағы авария).

      Қазақстанда төтенше жағдайлардың ықтимал көзі болуы мүмкін, түрлі ведомстволық қатыстылығы мен меншік түріне ие 1732 гидротехникалық құрылысжай бар.

      Ұзақ пайдалану мен жөндеу-қалпына келтіру жұмыстарының аз көлемде жүргізілуіне байланысты су шаруашылығы объектілерінде құрылысжайлардың негізгі конструкциясының бұзылуы, су қоймаларының бақпақтануы орын алады және әсіресе, көктемгі судың толуы мен тасуы кезінде техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың жоғарғы ықтималдылығы туындайды.

      Сумен қамтамасыз етілудің су аздығы циклі еліміздің экономикасына, әсіресе ауыл шаруашылығына едәуір залал келтіреді.

      Соңғы жылдары судың зиянды әсер етуімен байланысты төтенше жағдайларды болдырмау үшін Сырдария өзенінде Көксарай қарсы реттегішін салу, Сырдария өзенінің арнасын және Арал теңізінің солтүстік бөлігін реттеу (І фаза) сияқты ірі су шаруашылығы жобалары іске асырылды.

Су саласындағы қолданыстағы мемлекеттік саясатты талдау

      Қазақстанда басқарушылық және шаруашылық функцияларды бөле отырып, нарықтық қатынастар жағдайында су саласын дамытудың негізі жасалды. Су ресурстарын басқарудың бассейндік қағидаты енгізілді.

      Су саласын дамытудың, жер қойнауын, оның ішінде жерасты суларының ресурстарын ұтымды және кешенді зерделеу мен пайдаланудың заңнамалық базасын құру мақсатында ҚР Су кодексі, "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" ҚР Заңы, сондай-ақ тиісті заңға тәуелді актілер қабылданды.

      Су ресурстарын басқару саласында мыналар байқалуда:

      1) мүдделі мемлекеттік органдардың түрлі функциялары арасында қажетті үйлестірудің, сондай-ақ инфрақұрылым объектілерін пайдалануды жүзеге асыратын ұйымдар, коммуналдық қызметтер, өнеркәсіптік кәсіпорындар, су пайдаланушылар тарапынан нормативтік талаптарды сақтау жүйесінде ашықтықтың, жеткілікті мониторинг пен бақылау жүйесінің жоқтығы;

      2) су шаруашылығы инфрақұрылымы объектілерінде фрагменттелген меншіктің болуы және инвестицияларға қатысты шешімдер қабылдау схемасының нақты болмауы су саласындағы іс-шараларды жоспарлау мен жобалау кезінде барлық салалар мүдделері ескерілген жүйелі және кешенді тәсілдеменің болмауына алып келуде;

      3) барлық деңгейлерде инфрақұрылым объектілерін жеткілікті түгендемеу жоспарлау мен инвестициялау саласында шешімдер қабылдаудың тиісті негіздемелерінің болмауына, сондай-ақ су шаруашылығы объектілерінің тозуына байланысты пайда болатын сумен жабдықтау мен су ресурстарының сапасы саласындағы тәуекелдерді жете түсінбеуге алып келуде;

      4) су ресурстарын басқару саласында қажетті дағдылары мен біліктілігі бар кадрлар, сондай-ақ инспекциялық қызметтерде персонал санының жеткіліксіздігі.

Тариф белгілеу саласында

      Ауыл шаруашылығы мен коммуналдық шаруашылықта, өнеркәсіпте тарифтердің ағымдағы деңгейлері мен құрылымдары кезінде суды үнемдеуді ынталандыру жөніндегі елеулі шаралардың болмауы су тұтыну тиімділігінің төмендігіне себеп болып табылады. Қазіргі уақытта суға жұмсалатын шығындар негізгі ауыл шаруашылығы дақылдары құнының 1 %-ынан төмен (бидай үшін 0,9 %, мақта үшін 0,1 %), бұл басқа елдерге (Үндістан, ҚХР, Аустралия, ОАР, АҚШ және Израиль сияқты елдерде бидай үшін 4-13 %, мақта үшін 2-10 %) қарағанда анағұрлым аз. Абсолютті мәнде ауыл шаруашылығындағы судың ағымдағы тарифтерінің деңгейі әлемдегі ең төмен тарифтердің қатарына жатады, бұл Аустралия, Ұлыбритания, ҚХР, Греция сияқты елдерге қарағанда 2-10 есе, Израильге қарағанда 20 есе аз. Түпкілікті тұтынушы үшін судың тарифі өте төмен болғанына қарамастан (ауыл шаруашылығында орташа тариф текше метріне 0,5 теңгені құрайды), ол су ресурстарын тиімді пайдалануды ынталандырмайды. Сұраныстың ұлғаюына қарай өсе түсетін немесе суландыру технологияларына байланысты тарифтермен салыстырғанда ағымдағы тарифтер бірыңғай мөлшерлемені көздейді және тиімді су тұтынуды экономикалық тұрғыдан қандай да бір ынталандыруды көздемейді. Бұдан басқа кейбір тарифтік субсидиялар жағымсыз ынталандыруға итермелейді, ол су үнемдеу тұрғысынан тиімсіз технологиялар мен ауыл шаруашылығы дақылдарын пайдалануға итермелейді (мысалы, күріш танаптарын суландыруға 50 % субсидия).

      Өнеркәсіптік тұтынушылар үшін тарифтер деңгейі текше метріне 120-260 теңге аралығында құбылып отырады, осылайша басқа елдерде қолданылатын тарифтер деңгейімен салыстыруға келеді. Пайдаланылатын тарифтік деңгей сумен қамтамасыз етудің толық құнын (күрделі шығыстар және операциялық шығындар) жабады. Өнеркәсіптік тұтынушылар сумен жабдықтау құнын жабумен қатар коммуналдық тұтынушыларды субсидиялауға мәжбүр: Семей қаласында өнеркәсіптік тұтынушыларға арналған тариф толық құнның 186 %-ын жабады (оның ішінде операциялық шығындарды және күрделі шығыстарды қоса алғанда, бірақ қажетті жаңғыртуға кететін инвестицияларды қоспағанда), ал коммуналдық тұтынушыларға арналған тарифтер толық құнның 62 %-ын ғана жабады. Өнеркәсіптік кәсіпорындарға арналған ағымдағы тарифтер су тұтыну деңгейімен ғана байланысты, бұл қайталама және айналымды су тұтынуды пайдалану үшін іс жүзінде ынталандыру тудырмайды.

      Коммуналдық тұтынушыларға арналған тарифтер деңгейі айтарлықтай төмен және әдетте операциялық шығындарды толығымен жаба алмайды (мысалы, Семей қаласында операциялық шығындарды жабу 78 %-ды құрайды). Қазақстанда тарифтердің орташа деңгейі басқа елдерге қарағанда төмен (Қазақстанда орташа тариф Ресей, Украина, ҚХР, Аустралия сияқты бірқатар елдердегі 1,2 АҚШ долларын құрайтын орташа тарифпен салыстырғанда 0,5 АҚШ долларын құрайды). Қазіргі уақытта шаруашылық-ауызсумен жабдықтау бойынша көрсетілетін қызметтерге ақы төлеу жөніндегі шоттың орташа сомасы үй шаруашылығының орташа табысының бар-жоғы 0,2 %-ын ғана құрайды, басқа елдерде орташа көрсеткіш 0,8 %-ды құрайды (Ресейде – 0,5 %, Германияда – 1,1 %).

      Тарифтер деңгейінің төмен болуы нәтижесінде су тегін ресурс ретінде қабылданып, тұтынушылардың көбі суды үнемдеп пайдалануға тырыспайды. Бұл түпкілікті тұтынушылардың су ресурстарын пайдалану тиімділігінің төмендігіне және ауыл шаруашылығы тұтынушылары мен халықтың суды үнемсіз шығындауына әкеп соқтырады. Өнеркәсіп секторындағы су тұтынуға арналған ағымдағы тарифтер су үнемдеу технологияларына қаражат инвестициялау үшін болмашы ғана экономикалық ынталандыруды көздейді.

      Су бұру бойынша көрсетілетін қызметтерге арналған тарифтер де сарқынды сулардың ластану деңгейін төмендету мен су тазартуды тиісінше ынталандыруды қамтамасыз етпейді. Өнеркәсіптер үшін сарқынды суға арналған тарифтер су сапасы мен оны тазарту деңгейіне тәуелді емес. Қазақстанда егжей-тегжейлі әзірленген әдістемелердің болуына қарамастан, су сапасын ұдайы және жер-жерде мониторингтеудің болмауына және залалды өтеу тетігінің әлсіздігіне байланысты оларды қолдану қиын. Қазақстандағы сарқынды су сапасын реттейтін нормативтік база басқа елдерге қарағанда едәуір артта қалған.

      Ауыл шаруашылығында сарқынды суға арналған тарифтер қолданылмайды, соның салдарынан дренаж жүйелерін қолдау үшін қандай да болмасын ынталандыру шаралары жоқ.

      Жоспарлау мен басқаруды жүзеге асыру мақсатында ұлттық ауқымда су тұтынуды бақылау жүйесін қалыптастыру үшін жаппай есепке алу аспаптарымен қамтамасыз ету қажет. Бүгінгі күні коммуналдық сектор онымен 80 %-ға ғана (қосылулар санының) қамтамасыз етілген, оның үстіне олардың көп бөлігі тозған (10 жылдан артық пайдаланылуда), ал оларға қызмет көрсету мен оны ауыстыру жеткілікті деңгейде жиі жүргізілмейді.

      Дара есепке алу аспаптарымен қамтамасыз ету 30 %-дан кем, бұл тарифтер көмегімен түпкі тұтынушылар арасында су үнемдеуді ынталандыру үшін қосымша кедергілер тудырады.

      Ауыл шаруашылығында есепке алу аспаптарымен қамтамасыз етудің ағымдағы деңгейі 60 %-дан кем, бұл ретте өлшеу жүргізу технологияларының көп бөлігі тозған, нәтижесінде су тұтынудың жалпы көлемінің 30 %-ынан астамы өлшенбейді. Бұдан басқа ауыл шаруашылығында су тұтынуды есепке алу толық емес, өлшеу көбінесе қолмен жүзеге асырылады, ал деректер жергілікті деңгейде сақталады. Бұл су шаруашылығын басқару жүйесінің дамыған елдер тіршілік ететін "тұтын да төле" қағидатымен жұмыс істеуіне мүмкіндік бермейді.

ҚР-ның су қауіпсіздігі тұрғысынан трансшекаралық ынтымақтастығы

      ҚР-ның географиялық орналасуына байланысты оның 8 өзен бассейнінің 7-еуінің ағыны көршілес мемлекеттерде (ҚХР, Орталық Азия елдері, Ресей) қалыптасады және трансшекаралық сипатқа ие.

      Су қорының 44 %-ы сыртқы көздер есебінен толығатынын ескерсек, су қауіпсіздігі тұрғысынан ҚР трансшекаралық ынтымақтастығы мәселесі өте маңызды болып табылады және стратегиялық әрі кешенді тәсілдемені қажет етеді.

      Осыған байланысты, су ресурстарын басқарудың ішкі мәселелерін шешумен қатар, ҚХР-мен, Ресеймен, Қырғызстанмен, Тәжікстанмен және Өзбекстанмен трансшекаралық өзендерді пайдалану, қорғау және олардың суын бөлу саласында, сондай-ақ БҰҰ жүйесі ұйымдарымен және басқа да халықаралық ұйымдармен және елдермен су ресурстарын басқару, су үнемдеу және су заңнамасы, озық технологияларды тарту және енгізу тәжірибесімен алмасу саласында тиімді өзара іс-қимыл жүргізу аса маңызды болып табылады.

      Шу мен Талас өзендері бойынша Қазақстанның ынтымақтастығы оң үрдіс болып табылады: 2006 жылы құрылған Шу-Талас комиссиясы екі жақты келісім аясында жұмыс істейтін бірлескен органның үлгісі болды. Шу-Талас комиссиясы модельдік құралға айналды, оның көмегімен өзендердің төменгі ағысында орналасқан елдер ағыс бойынша жоғары орналасқан елдер аумағындағы бөгеттер мен басқа да гидротехникалық құрылысжайларды басқаруға қатыса алады.

      Трансшекаралық ынтымақтастықтың тағы бір оң мысалы ретінде 2011 жылы қол қойылған ҚР Үкіметі мен ҚХР Үкіметі арасындағы трансшекаралық өзендердің су сапасын қорғау туралы екіжақты келісімді атауға болады.

      Қазақстан бірқатар шекаралас мемлекеттермен жасалған халықаралық келісімдердің, сондай-ақ халықаралық конвенциялардың тарапы болып табылады. Шекаралас елдермен жасалған келісімдердің нормаларын іске асыру үкіметаралық комиссиялар шеңберінде жүзеге асырылады.

      Су шаруашылығы саласында мынадай проблемалар бар:

      1) су қоймаларының, су шаруашылығы және гидромелиорациялық маңызы бар магистральдық және таратушы каналдардың қанағаттанғысыз техникалық жай-күйі;

      2) су үнемдеуге қойылатын нормативтік талаптар мен су ресурстарын пайдалану жөніндегі бақылаудың жетілдірілмегендігі;

      3) су беру жөніндегі қызметтердің ағымдағы құны (тариф) су шаруашылығы жүйелерін тиімді ұстау, оған техникалық қызмет көрсету және оны дамыту талаптарына сай келмейді;

      4) суды есепке алудың қанағаттанғысыз жай-күйі және су үнемдеудің жеткіліксіз ынталандырылуы;

      5) ирригациялық инфрақұрылымның бір суарылатын алап шегінде теңгерімді бөлшектенуі;

      6) еріген қар суларын жинақтауға арналған су қоймаларының жетіспеушілігі;

      7) тасқындар, су басу, су объектілері жағалауларының өзгеруі, аумақтарды жерасты суларының басуы, жерлердің батпақтануы және сортаңдануы, су эрозиясы, судың аздығы салдарынан судың зиянды әсер етуінен болатын материалдық залалдың өсу үрдісі;

      8) мемлекеттік меншіктегі су шаруашылығы құрылысжайларын пайдалану жөніндегі кәсіпорындардың нашар материалдық-техникалық жарақталуы;

      9) өнеркәсіптегі қайталама және айналымды суды тұтыну тиімділігінің төмендігі.

3.5. Өткізу мен экспорттау нарықтарының қолжетімділігі

      Қазақстанның географиялық орналасуына, ауыл шаруашылығы өнімдері нарығының сыйымдылығына, тасымал қолжетімділігіне жүргізілген талдау негізінде ЕАЭО, ТМД, Қытай, Иран, Ауғанстан және Парсы шығанағы елдері ықтимал өткізу нарықтары болып табылатыны туралы қорытынды жасауға болады.

      2015 жылдың қорытындылары бойынша экспортталған өнімдер көлемі бойынша мыналар көшбасшы болып табылады:

      1) өсімдік шаруашылығы өнімдері – бидай, арпа, жүгері, майлы дақылдар;

      2) мал шаруашылығы өнімдері – сиыр еті, қой еті, шошқа еті, құс еті.

      2017 жылдың қорытындылары бойынша мыналар көшбасшы болып табылады:

      1) өсімдік шаруашылығы өнімдері – бидай, ұн, арпа, зығыр тұқымы, мақта талшығы, күнбағыс тұқымы;

      2) мал шаруашылығы өнімдері – балықтың жон еті, мұздатылған балық, үй құсының еті мен тағамдық қосалқы өнімдері, сүт және кілегей.

      Жалпы, Ресей, Өзбекстан, Қырғызстан және Тәжікстан сияқты елдердің импорт құрылымында өсімдік шаруашылығы өнімдерінің жекелеген түрлері бойынша Қазақстаннан әкелінетін өнім 86 %-дан асады.

      Мал шаруашылығы өнімдері бойынша отандық өндіріспен ішкі қамтамасыз етілуді ескерсек, сиыр еті мен қой еті экспорттық әлеуетке ие. Бұл өнімдер импортының ең үлкен көлемі Қытайда, Ресейде, Иранда және Парсы шығанағы елдерінде байқалады (осы Мемлекеттік бағдарламаға 26-қосымша).

      Дегенмен, мынадай проблемалар бар:

      1) дамыған көлік-логистика инфрақұрылымының жоқтығы (тозған инфрақұрылым, теміржолмен өткізу қабілетінің төмендігі, маусымда вагондардың жетіспеушілігі, өту пункттеріне жақын маңда сақтауға арналған қоймалардың жоқтығы);

      2) АӨК субъектілеріне қатысты монополияға қарсы қызметті реттеу саласындағы заңнаманың жетілдірілмегендігі;

      3) АӨК субъектілерінің уақтылы және сапалы маркетингтік ақпаратпен қамтамасыз етілу деңгейінің төмендігі;

      4) экспорттық өнімдерге арналған рұқсат беру құжаттарын қарау мен беру мерзімдерінің ұзақтығы;

      5) өздерінің ішкі нарығын қорғайтын импорттаушы елдер тарапынан саудадағы кедергілер (импорттаушы елдердің мал шаруашылығы және өсімдік шаруашылығы өнімдеріне қоятын ветеринариялық және фитосанитариялық талаптары);

      6) ауыл шаруашылығы өнімдерінің брендтерін ішкі және сыртқы нарықтарға ілгерілету бойынша әлсіз жұмыс.

Органикалық ауыл шаруашылығы өнімдерінің өндірісі

      Қарқынды ауыл шаруашылығын жүргізуге көшу, генетикалық-түрлендірілген организмдерді (бұдан әрі – ГТО), улы химикаттарды, минералды тыңайтқыштарды, антибиотиктерді және жануарлардың өнімділігін ынталандырғыштарды кеңінен пайдалану қоршаған орта мен адамдардың денсаулығына ғана емес, жалпы қоғамдағы экономикалық және әлеуметтік тұрақтылыққа кері әсерін тигізеді. Топырақтың, өсімдіктердің, жануарлардың биоәлеуетін барынша пайдаланудың көмегімен органикалық ауыл шаруашылығы экологиялық, әлеуметтік және экономикалық тәуекелдерді барынша төмендетуге ықпал етеді, сондай-ақ ауыл тұрғындарына өз кірістерінің деңгейін арттыруға, өмір сапасын жақсартуға мүмкіндік береді. Қазақстандық ауыл шаруашылығы еңбеккерлері үшін экоөнімдер өндірісі перспективалы, бірақ әлі жеткілікті дәрежеде дамымаған болып табылады, бұл оларға жаңа мүмкіндіктер ашады. Бұл – инновациялық бағыт және оның негізгі міндеттерінің бірі – жергілікті дәстүр мен мәдениетті сақтау, сондай-ақ ауыл шаруашылығын жүргізудің аға буыннан мұра болып қалған оң тәжірибесін пайдалану.

      Бұдан басқа органикалық ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру мен өткізу Қазақстан АӨК-сінің объективті, ұлттық бәсекелестік артықшылығы болып табылады.

      "Органикалық өнім өндіру туралы" ҚР Заңы пестицидтерді, синтетикалық минералды тыңайтқыштарды, өсімді реттегіштерді, жасанды тамақ қоспаларын пайдаланудан бас тартуды көздейді, сондай-ақ ГТО-ны пайдалануға тыйым салады. Органикалық өнімдер алумен топырақты, табиғи экожүйелерді дұрыс жағдайда ұстап тұру және жақсарту бірге жүреді, дамудың тұрақты болмауына байланысты қатерді барынша азайтады, халықтың денсаулығы және саламаттылығы үшін жағдай жасайды.

      Органикалық өнімдер өндірісінің және айналымының ұлттық жүйесі халықаралық жүйемен сәйкес болуы және Қазақстандағы ауыл шаруашылығының ерекшелігін есепке алуы тиіс.

      Органикалық ауыл шаруашылығын жүргізу жүйесін қалыптастыру индустриялық ауыл шаруашылығы өндірісінен бас тартуды білдірмейді: ауыл шаруашылығы өндірісін жүргізудің органикалық та, индустриялық та жүйесі ішкі және халықаралық нарықтардағы органикалық өнімдерге деген ағымдағы және мүмкін болатын қажеттіліктерді қанағаттандыра алатын аграрлық технологияға біртіндеп трансформациялана отырып, бір-біріне параллель тиімді жұмыс істей алады.

      2016 жылғы жағдай бойынша ресми статистика органикалық өнімдер өндірісін жүзеге асыратын кәсіпорындарды есепке алуды жүргізбейді.

      Қазақ агроөнеркәсіптік кешен экономикасы мен ауылдық аумақтарды дамыту ғылыми-зерттеу институтының деректері бойынша республика аумағында 29 органикалық өнімдер өндіруші және өңдеуге, сақтауға, тасымалдауға және органикалық өніммен байланысты басқа да операцияларға сертификатталған 19 компания жұмыс істейді. 2015 жылы органикалық өнімдер өндірісі шамамен 300 мың тоннаны құрады, оның ішінде шамамен 10 млн. АҚШ доллары сомасына 62 мың тонна өнім Ұлыбританияға, Италияға, Германияға, Францияға, Бельгияға, Нидерландыға, Польшаға, Ресейге, Украинаға және басқа да елдерге экспортталды (осы Мемлекеттік бағдарламаға 27-қосымша).

      Органикалық өнімдер өндірісінің дамуын мынадай проблемалар тежейді:

      1) елімізде органикалық өнімдер өндірісін сертификаттайтын өз жүйеміздің жоқтығы;

      2) елімізде өнім сапасын айқындау жөніндегі мамандандырылған зертханалардың жоқтығы;

      3) АШТӨ мен халықтың органикалық өнімдер өндіру мен оны тұтынудың артықшылықтары туралы аз хабардар етілгендігі;

      4) Қазақстан АӨК-сіндегі қалдықтарды барынша азайту мен қайта пайдалану деңгейінің жеткіліксіздігі.

Сауда-логистика инфрақұрылымы

      Қазіргі уақытта 90 %-дан астам жеміс-көкөніс өнімдері отандық өндіріс (негізінен еліміздің оңтүстік және оңтүстік-шығыс өңірлері) өнімдері болып табылады, ал қалған бөлігі негізінен Ресейден, Қырғызстаннан, Өзбекстаннан және Тәжікстаннан импортталады. Көкөніс пен картопты тұтыну ең үлкен бөлікті (жалпы мөлшердің 91 %-ы), жемістерді тұтыну небәрі 9 %-ды құрайды.

      Бұл ретте тез бұзылатын өнімдер құны алаңдаушылық туғызып отыр, сондай-ақ олардың сапасы тұтынушылар мен сауда желілерінің өсіп келе жатқан талаптарына сәйкес келмеуде. Өйткені фермерлер өндірісі көптеген шағын және ұсақ бөлшектерге бөлінген, олардың өз өнімдерін буып-түюге, тасымалдауға немесе тікелей өткізуге арналған құралдары жоқ. Сондай-ақ ұйымдастырылған логистика жоқ және жеміс-көкөніс өнімдеріне маманданған, яғни өнімдерді жинау мен фургондарға бөлуді жүзеге асыратын тасымалдаушылар жоқ.

      Азық-түлік тауарларының өндірушіден тұтынушыға дейінгі қозғалысы бейберекет режимде жүзеге асырылуда. Мысалы, жеміс-көкөніс өнімін делдалдар тікелей фермерлер мен ЖҚШ иелерінің танаптарынан сатып алады. Ет өнімдері нарықтарында да жағдай осыған ұқсас, онда көптеген ұсақ тауар өндірушілер өз бетінше, санитариялық талаптарды сақтамастан, мал союды жүзеге асырады және етті көтерме бағамен өткізу үшін базарларға тасымалдайды.

      Бұдан басқа дәнді дақылдардың орташа жылдық өсуі жағдайында тасымалдау мен сақтау бойынша қуаттылықтардың тапшылығы өсуде, бидайды дәстүрлі өткізу нарықтарына экспорттау кезінде қиындықтар туындауда.

      Бұл проблемаларды шешу үшін елімізде көлік логистикасы мен қойма инфрақұрылымын дамыту бойынша шаралар қабылдануда. Айталық, Қазақстан аумағында 21 көліктік-логистикалық орталық жұмыс істейді. Сонымен бірге қолда бар заманауи инфрақұрылым қуаттылықтары проблемаларды толықтай жою үшін жеткіліксіз.

      Логистикалық тізбектегі әлсіз буын сауда болып табылады. Азық-түлік тауарларының ішкі және сыртқы ағыны негізінен шағын кәсіпорындарға тиесілі – нарықтың 81 %-ы (орташа кәсіпорындар – 10 %, ірі кәсіпорындар – 9 %).

      Көтерме сауда негізінен әртүрлі жерлерде орындалады және көптеген бөлшек сауда базарлары таңертең ерте көтерме базарлардың функциясын орындайды. Бұл ретте Қазақстанның әрбір қаласында азық-түлік жеткізудің ескі орталықтандырылған жүйесі мұраға қалған, ескі азық-түлік қоймаларында орналасқан мамандандырылған көтерме базарлар бар.

      Сөз жеміс-көкөніс өнімдері, сондай-ақ ет пен басқа да тез бүлінетін азық-түлік өнімдері, шұжық өнімдері және т.б. сатылатын айтарлықтай үлкен емес ғимараттар туралы болып отыр.

      Жалпы барлық көтерме базарларды жеке кәсіпорындар басқарады, олар осы ғимараттар мен жер учаскесінің иелері не оны жалға алушылар болып табылады. Бірақ көбінесе көтерме базарларды жергілікті атқарушы биліктер береді.

      Бұл базарлар әрқашан өнімді автомобильдерден және сауда пункттерінен (базар операторларының екі санаты келесі тарауда сипатталады) өткізетін көтерме бағамен сатушыларды қабылдауға арналған әртүрлі бөлімдерден тұрады. Сатып алушылар көтерме және бөлшек сауда қызметі араласып жатқан көтерме базарларға кіре алады.

      Базарлар сауданы ұйымдастыру бойынша өз функцияларын осы деңгейде орындайтыны анық. Сонымен бірге өнімдерді өткізу шарттары, атап айтқанда, тез бұзылатын өнімдерді өткізу шарттары гигиеналық-санитариялық талаптарға сәйкес келмейді.

      Бұл жоғары баға, маусымаралық кезеңде бағаның тұрақтамауы, ірі партияларды қалыптастырудағы қиындық, азық-түлік тауарларын тұрақты жеткізудің қамтамасыз етілмеуі сияқты салдарға алып келеді.

      Проблемалар:

      1) сауда-логистика инфрақұрылымының дамымағандығы;

      2) бақыланбайтын делдалдар буындары санының болуы;

      3) бөлшек сауда кәсіпорындары мен АШТӨ арасында байланыстың жоқтығы;

      4) азық-түлік тауарларының республиканың өңірлері арасындағы қозғалысы кезінде оларды бөлу жүйесінде шығындар мен шығыстардың болуы;

      5) дәнді дақылдар мен олардың өңделген өнімдерін экспорттау кезінде тасымалдау қуаттылықтарының тапшылығы;

      6) электрондық сауда деңгейінің төмендігі;

      7) экспорт үшін ірі, тұрақты партиялар қалыптастыру үшін ұйымдастырушылық, техникалық және технологиялық мүмкіндіктердің жоқтығы.

Мемлекеттік бақылау және қадағалау, техникалық реттеу

Фитосанитариялық қауіпсіздік

      Қазақстан аумағында ауыл шаруашылығы өндірісіне залал келтіретін көптеген зиянды организмдер таралған. Әртүрлі өңірлерде ауыл шаруашылығы дақылдарына қорек талғамайтындардың шамамен 50-ге таяу түрі және машықтанған зиянкестердің 100-ден астам түрі, аурулардың 70-тен астам түрі және арамшөптердің 30 түрі зиян келтіреді. Олардың жекелеген түрлері (шегіртке тектестер, астықтың сұр көбелегі, бақашық қандала, гессен шыбыны, астық қоңызы, мақта көбелегі мен өрмекші кене, колорадо қоңызы, сарышұнақтар мен тышқан тәріздес кеміргіштер, астық дақылдарының септориозы мен тат ауруы) кезең-кезеңімен жаппай көбеюге және таралуға қабілетті, экономикалық, экологиялық залал келтіретін аса қауіпті болып табылады. Аса қауіпті зиянды организмдердің экономикалық зияндылық шегінен жоғары мөлшерде таралуы ауыл шаруашылығы дақылдары түсімінің 15-30 %-ын жоғалтуға әкеп соқтыруы мүмкін.

      Қолайлы фитосанитариялық жағдай тұрақты өнім алудың және еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің кепілі болып табылады. Ауыл шаруашылығы дақылдарының түсімділігін ұлғайту мен өнім сапасын арттыру шарттарының бірі өсімдіктерді зиянкестерден, өсімдіктер аурулары мен арамшөптерден қорғау болып табылады. Ауыл шаруашылығы алқаптарындағы зиянды организмдерді уақтылы анықтау және болжау, аса қауіпті зиянды организмдерді және карантиндік организмдерді зерттеу, олардың азық-түлік қауіпсіздігіне әсер етуін шектеу жолдарын табу кезек күттірмейтін және басым міндеттер болып табылады.

      Аса қауіпті зиянды организмдердің жоғары қауіп-қатерінің өзектілігін оларға қарсы химиялық өңдеу көлемінің ауыл шаруашылығы дақылдарының барлық зиянкестері мен ауруларына қарсы бүкіл қорғау іс-шараларының жалпы алаңның 91,3-99,1 %-ын құрайтынынан көруге болады.

      Фитосанитариялық іс-шараларды жүргізу кезінде әртүрлі фитосанитариялық мақсаттағы пестицидтер – инсектицидтер, фунгицидтер, гербицидтер, тұқым дәрілеуіштер, биопрепараттар мен басқа да препараттар пайдаланылады. Қазақстан Республикасы аумағында қолдануға рұқсат етілген пестицидтердің тізіміне 800-ден астам шетелдік және отандық өндіріс пестицидтері енгізілген. Адам денсаулығын және қоршаған ортаны қорғау мақсатында фитосанитариялық мониторинг және фитосанитариялық іс-шаралар жүргізуге, пестицидтерді тасымалдауға, сақтауға, қолдануға және зарарсыздандыруға, пестицидтерге тіркеуге арналған сынақтар және өндірістік сынақтар жүргізуге мемлекеттік фитосанитарлық бақылау жүзеге асырылады.

      Өзара ынтымақтастық туралы келісімдерге сәйкес фитосанитариялық жағдай туралы ақпаратпен алмасу және аса қауіпті зиянды организмдерді, әсіресе, үйірлі шегіртке тәрізділерді анықтау тұрғысынан шекаралас аумақтарда бірлескен зерттеулер жүргізу мәселелері бойынша Ресей Федерациясымен, Қытай Халық Республикасымен және Өзбекстан Республикасымен халықаралық ынтымақтастық жүзеге асырылуда. Зиянкестерден, аурулардан және арамшөптерден қорғау үшін, оның ішінде оларды төтенше жағдайларда қолдану үшін пестицидтердің запасын жеткілікті деңгейде ұстап тұру жөніндегі шаралар қабылдануда.

      ҚР аумағында фитосанитариялық саламаттылықты қамтамасыз ету ЖАО-мен өзара іс-қимыл жүргізу арқылы жүзеге асырылады, ол үшін аса қауіпті зиянды организмдерге, оның ішінде үйірлі шегіртке зиянкестеріне қарсы қорғау іс-шараларын ұйымдастыру жөніндегі бірлескен облыстық штабтар құрылады, жедел шаралар кезеңінде АШТӨ-ге дабылдық хабарламалар жолданады, ескі консервациядағы пестицидтер көмінділерінің және басқалардың жай-күйіне комиссиялық тексерулер жүргізіледі.

      Осылайша республикада фитосанитариялық қауіпсіздік қанағаттанарлық деңгейде. Химиялық әдістерді қолданумен қатар ауыл шаруашылығы дақылдарының зиянкестерімен және ауруларымен күресте биологиялық әдістерді қолдану дамуда. Сонымен бірге карантиндік объектілердің жаңа түрлері (жеміс дақылдарының бактериалдық күйігі, оңтүстік америкалық қызанақ күйесі) анықталды, олардың ошағы соңғы жылдары оқшау түрде ұлғайды. 2015 жылғы жағдай бойынша карантиндік объектілердің және аса қауіпті зиянды организмдердің таралу алаңы 14 588,6 мың гектарды, 2016 жылы 12 952,8 мың гектарды, 2017 жылы 10 667,4 мың гектарды құрады (осы Мемлекеттік бағдарламаға 28-қосымша).

      АШТӨ жерлеріндегі карантиндік арамшөптерді қоспағанда, карантиндік объектілерге және аса қауіпті зиянды организмдерге қарсы химиялық өңдеу жүргізу жөніндегі іс-шаралар РБ есебінен қаржыландырылады. Зиянды организмдерге қарсы іс-шаралар жергілікті бюджет (бұдан әрі – ЖБ) есебінен қаржыландырылады. Карантиндік объектілермен және аса қауіпті зиянды организмдермен күресу фитосанитариялық саламаттылықты қамтамасыз ету процесіне АШТӨ-ні тікелей тарту жолымен жүзеге асырылады.

17-диаграмма. ҚР аумағында жекелеген карантиндік объектілердің таралу серпіні, га



      Талдау көрсеткендей, іргелес мемлекеттермен шекаралас аумақтардағы фитосанитариялық бақылау бекеттеріндегі (бұдан әрі – ФББ) карантиндік фитосанитариялық бақылау мен қадағалауды тұрақты негізде жүргізу жөніндегі нормалар заңнамалық деңгейде көзделмеген.

      Бұл ретте карантиндік фитосанитариялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында шекаралас аумақтардағы ФББ-да фитосанитариялық талаптарға сәйкес келмейтін карантинге жатқызылған өнімдерді әкелудің жолын кесу, карантиндік объектілер мен бөтен текті түрлердің әкелінуіне және таралуына жол бермеу үшін тұрақты түрде бақылау және қадағалау жүргізу қажет етіледі.

      Сонымен бірге тексерілетін субъектілер (объектілер) қатарының белгісіз болуына байланысты тексерулер жүргізуді болжау да мүмкін емес. Кәсіпкерлік кодексінің нормалары жоғарыда көрсетілген қағидаттарды сақтай отырып, ФББ-да карантиндік фитосанитариялық бақылауды жүзеге асыруға мүмкіндік бермейді, өйткені тексерулер жоспарына қосу және құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы статистикалық қызметті өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын уәкілетті органда тіркеу талап етіледі.

      Өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспектордың карантиндік фитосанитариялық бақылау мен қадағалауды жүзеге асыруы кезіндегі, сараптама жүргізу үшін жете тексеруді және үлгілерді іріктеп алуды жүзеге асыруы кезіндегі қабылдайтын шешімдерінің айқындылығына, заңдылығына, әрекетінің дұрыстығына бақылау жүргізілмейді, бұл сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарын жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайлардың пайда болуына мүмкіндік туғызады.

      ЕАЭО-ға мүше мемлекеттермен ашық шекара жағдайында пестицидтердің өткізілуін фитосанитариялық бақылаудың жоқтығынан Қазақстан аумағына тіркелмеген тыйым салынған пестицидтердің енуі, сондай-ақ республика аумағында кездеспейтін карантиндік объектілер мен зиянды организмдердің аса қауіпті түрлерінің интродукциясы және одан әрі таралуы қатері бар.

      Осыған байланысты биопрепараттарды қоса алғанда, жаңа пестицидтерді жасау мақсатында анықталған штамдарға және зиянды, аса қауіпті зиянды организмдер мен карантиндік объектілер түрлеріне қарсы сынақтар жүргізу үшін осындай организмдерді сақтауға қою және олармен күрестің биологиялық тәсілдерін қолдану қажеттілігі бар.

      Сонымен бірге, мынадай проблемалар бар:

      1) өсімдіктер карантині саласындағы заңнамада тыйым салулар мен шектеулерді енгізу тетігінің, фитосанитариялық тәуекелге талдау жүргізу жөніндегі нормалардың жоқтығы;

      2) өсімдіктерді қорғау саласындағы заңнамада пестицидтерді қолданудың, сақтаудың және өткізудің техникалық регламенттерін сақтауға фитосанитарлық бақылаудың жоқтығы;

      3) зиянды, аса қауіпті зиянды организмдермен күрес жөніндегі фитосанитариялық іс-шараларды және карантиндік объектілерді оқшаулау және жою жөніндегі іс-шараларды жүргізу бойынша АШТӨ-нің фитосанитариялық сауаттылығы деңгейінің төмендігі;

      4) ЕАЭО мен ДСҰ-ға мүшелік шеңберінде сауда әріптестері саны мен сауда айналымының кеңеюіне байланысты ҚР-да бұрын тіркелмеген карантиндік объектілердің интродукциясы мен таралуы қатерінің артуы;

      5) шекаралық ФББ санының жеткіліксіздігі;

      6) қолданыстағы ФББ және зертханалардың нашар материалдық-техникалық жарақталуы;

      7) зиянды, аса қауіпті зиянды организмдер мен карантиндік организмдердің таралу ошақтарының электрондық картаға түсірілмеуі;

      8) өсімдіктерді қорғау және олардың карантині жөніндегі халықаралық ұйымдарға жеткілікті түрде белсенді қатыспау.

Ветеринариялық қауіпсіздік

      2015 жылы жіті инфекциялық аурулардың 248 ошағы, 2016 жылы 149 ошағы, 2017 жылы 143 ошағы тіркелді, оның нәтижесінде Қазақстанның бірқатар облыстары үшін мал шаруашылығы өнімдерінің экспортына тыйым салынған болатын (осы Мемлекеттік бағдарламаға 29 және 30-қосымшалар).

18-диаграмма. Жануарлардың аса қауіпті аурулары бойынша эпизоотиялық ахуал (оқиғалардың саны)



19-диаграмма. Жануарлардың созылмалы аурулары бойынша эпизоотиялық ахуал (оқиғалардың саны)



      Проблемалар:

      1) ветеринариялық бақылау және қадағалаудың және ҚР аумағының эпизоотиялық саламаттылығын қамтамасыз етудің тиімді жүйесі жоқ;

      2) ветеринария саласындағы уәкілетті орган ведомствосы мен жергілікті атқарушы органдар арасында ветеринария саласындағы функциялар мен өкілеттіктердің аражігін нақты ажыратудың жетіспеушілігі;

      3) жергілікті жерлерде карантинге жатқызылған объектілердің орнын ауыстыруды қоса алғанда, ветеринария саласындағы заңнаманың сақталуын ветеринариялық бақылаудың жетіспеушілігі;

      4) ветеринариялық препараттар мен азықтық қоспалар нарығын бақылау рәсімдерін реттеудің тиісті деңгейде болмауы;

      5) отандық вакцина өндірісі нашар дамыған;

      6) өндірістік бақылау бөлімшелерінің ветеринар дәрігерлерін аттестаттауды жүзеге асырудың мүмкін еместігі;

      7) ҚР аумағында алғаш рет анықталған жануарлардың аса қауіпті аурулары пайда болған кезде жедел және уақтылы ден қоюдың мүмкін еместігі, олардың таралуы эпизоотиялық ахуалдың нашарлауына алып келуі мүмкін.

Техникалық реттеу

      Қазіргі уақытта АӨК саласында өнім қауіпсіздігіне және оның өмірлік циклі процестеріне қойылатын талаптарды белгілейтін ЕАЭО-ның 17 техникалық регламенті қолданылады. Бұдан басқа ЕАЭО-ның тағы 2 техникалық регламентін қабылдау бойынша жұмыс жүргізілуде.

      Сонымен қатар жетілдіру, халықаралық құжаттарға сәйкес келтіру мақсатында ЕАЭО-ның қолданыстағы техникалық регламенттеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу бойынша жұмыс жүргізіліп жатыр.

      Тиісінше осыған ұқсас жұмыс ЕАЭО-ның техникалық регламенттеріне стандарттар тізбесін қайта қарау бойынша жүргізілуде.

      Сонымен қатар ЕАЭО-ның техникалық регламенттерін бекіту ішкі нарықты қауіпті және бұрмаланған өнімнен қорғаудың тиісінше деңгейін қамтамасыз етпейді.

      Қазақстан Аккредиттеу жөніндегі Тынық мұхиты ынтымақтастығы (РАС), Еуропалық аккредиттеу жөніндегі ұйым (ЕА), Халықаралық аккредиттеу форумы (ІАF), Зертханаларды аккредиттеу жөніндегі халықаралық ынтымақтастық (ILAС) сияқты аккредиттеу саласындағы халықаралық және өңірлік ұйымдардың қатысушысы болып табылады. Аталған ұйымдарға қатысу жүйелердің, өнімдердің, көрсетілетін қызметтердің, персоналдың және сәйкестікті бағалау жөніндегі басқа да бағдарламалардың сертификатталуын немесе тіркелуін халықаралық деңгейде тануға мүмкіндік береді.

      Бүгінгі күні әлемнің 70 елінің аккредиттеу жөніндегі 89 органы және 3 өңірлік топ, оның ішінде ЕО, Иран, ҚХР, Ресей және басқалары Өзара тану туралы келісімге қол қоюшылар болып табылады. Бұл қол қоюшылардың өз саласының шегінде аккредиттеу нәтижелерін өзара танитынын және тиісінше олар аккредиттеген субъектілердің сәйкестігін бағалау бойынша жұмыстардың нәтижелерін мойындай алатынын білдіреді. Бұл жұмыстарды тану жөніндегі соңғы шешімді аталған елдердің үкіметтері қабылдайды.

      ҚР аккредиттеу жөніндегі органының (НСА) ILAC-қа мүшелік етуінің арқасында республиканың аккредиттелген зертханалары берілетін сынақ хаттамаларында біріктірілген ILAC-MRA зертханалық белгісін пайдалана алады. Мұндай хаттамалар ILAC-MRA-ны өзара тану туралы келісімге қол қойған елдерде импорттаушы елде регламенттелген жеке көрсеткіштер бойынша қосымша сынақтар жүргізу арқылы оларды жалпы немесе ішінара тану үшін негіз ретінде қарастырылады. Осылайша біріктірілген ILAC-MRA зертханалық белгісі бар сынақ хаттамаларын алу отандық экспорттаушылар үшін тауардың сәйкестігін растау жөніндегі қосымша рәсімдерге кететін шығыстар мен уақытты азайтуға ықпал етеді.

      2017 жылдың есептік деректеріне сәйкес республиканың 198 зертханасы шартқа қол қойып, біріктірілген ILAC-MRA белгісін пайдалану құқығын алды. Аталған зертханалар ҚР заңды тұлғаларына 113 073 сынақ хаттамасын, оның ішінде 2 079 сынақ хаттамасын ҚР-дан тысқары жерлерге берген. Хаттамалар балық, ет, сүт, астық өнімдеріне, сондай-ақ балға, табиғи, минералды емдік-асханалық суға, ұнға, күнбағысқа, қой жүніне, былғары шикізатына, ірі қара мал терісіне берілген.

      Осылайша, бизнес-қоғамдастық Қырғызстанға, Тәжікстанға, Өзбекстанға, Ауғанстанға, Қытайға, Жапонияға, Иранға, Сербияға, Испанияға, Ресейге, Беларусьқа, Әзербайжанға, Грузияға, Польшаға экспортталған өнімді халықаралық деңгейде ILAC MRA белгісімен танылған сынақ хаттамаларымен сүйемелдеуге мүмкіндік алды.

      Бұдан басқа ҰАО өнім бойынша Тану туралы көпжақты келісімнің (IAF MLA) қол қоюшысы болып табылады, бұл аккредиттелген органдарға сәйкестікті растау жөніндегі ISO/ІЕС 17065 стандарты бойынша өнімді, оның ішінде экспортқа сүйемелдейтін сәйкестік сертификаттарында біріктірілген ІАF MRA белгісін қолдануға мүмкіндік береді. ҚР ИДМ Техникалық реттеу және метрология комитеті төрағасының 2015 жылғы 25 желтоқсандағы № 270-од бұйрығымен ағылшын тілінде сәйкестік сертификаттарына қосымшалардың нысандары бекітілген.

      2017 жылғы жағдай бойынша 54 орган (оның ішінде 19 филиал) шартқа қол қойған және біріктірілген ІАF МRА белгісін пайдалану құқығын алған және 10 008 сәйкестік сертификатын берген (оның ішінде 195 сертификат ҚР-дан тысқары жерлерге берілген).

      2015 жылғы 29 мамырда ЕАЭО мен Вьетнам арасында еркін сауда аймағы туралы келісім жасалды. Аталған келісім элементтерінің бірі шамадан тыс кедергілерді жою, тауарлардың халықаралық саудаға шығуын және стандарттарды, техникалық регламенттерді әзірлеу, қабылдау және қолдану кезіндегі транспаренттілікті және сәйкестікті бағалау рәсімдерін жақсарту болып табылады.

      2017 жылғы 28-30 қазан кезеңінде Ванкувер қаласында (Канада) ILAC/IAF Бас Ассамблеясының отырысы өтіп, онда Менеджмент жүйесін сертификаттау органдарын аккредиттеу жөніндегі ІАF МRА келісіміне қол қойылды.

Ақпараттық-маркетингтік қамтамасыз ету

      Қазақстанның АӨК-сінде ақпараттық-маркетингтік қамтамасыз етумен өтеусіз негізде мынадай мамандандырылған ұйымдар айналысты: "ҚазАгроМаркетинг" АҚ және ғылыми-зерттеу институттары (бұдан әрі – ҒЗИ) мен тәжірибелік-өндірістік шаруашылықтар (бұдан әрі – ТӨШ) базасында құрылған білім тарату орталықтары. 2016 жылы аталған қызмет "Атамекен" ҚР Ұлттық кәсіпкерлер палатасының (бұдан әрі – "Атамекен" ҚР ҰКП) қарамағына берілген болатын. Ақпараттық-маркетингтік қамтамасыз етумен жыл сайын барлығы 60 мыңнан астам АӨК субъектісі қамтылған.

      Сондай-ақ "Атамекен" ҚР ҰКП көрмелерді өткізуге және экспортты ілгерілетуге арналған шығындардың бір бөлігін өтеу арқылы шет елдердегі көрмелерге отандық кәсіпорындардың қатысуын ұйымдастыру бойынша қызмет көрсетеді.

      Бұдан басқа, өткізу, деректерді жинау және тарату мәселелерінде ақпараттық және маркетингтік қолдауды салалық кәсіпкерлер қауымдастықтары көрсетеді.

      Проблемалар:

      1) АӨК субъектілерінің ішкі және сыртқы нарықтардағы жағдай туралы сапалы ақпараттық-маркетингтік қамтамасыз етумен жеткілікті түрде қамтылмауы;

      2) экономиканың аграрлық секторында біліктілікті арттыру жүйелеріне, консультациялық ақпараттық және цифрлық көрсетілетін қызметтерге арналған инфрақұрылымның дамымағандығы;

      3) телевизиялық контенттің, тақырыптық әлеуметтік парақтар мен имидждік жұмыстың жоқтығынан ауылдық өңірлердің ақпараттық сүйемелдеумен нашар қамтылуы.

3.6. Аграрлық ғылымды, технологиялар трансфертін және АӨК субъектілері құзыреттерінің деңгейін дамыту

Ғылыми және кадрлық қамтамасыз ету

      ҚР-да АӨК саласындағы ғылыми зерттеулермен "Ұлттық аграрлық ғылыми-білім беру орталығы" коммерциялық емес акционерлік қоғамының (бұдан әрі – "ҰАҒББО" КЕАҚ) ҒЗИ-лары мен ТӨШ-терінің қызметкерлері, басқа да ғылыми ұйымдар мен жоғары оқу орындары (бұдан әрі – ЖОО) айналысады. Ғылыми зерттеулерді қаржыландырудың жалпы көлемі 2015 жылы жалпы ауыл шаруашылығы өнімінің 0,15 %-ын, 2016 жылы 0,11 %-ын, 2017 жылы 0,10 %-ын құрады, бұл орта есеппен технологиялық көшбасшы елдерге қарағанда шамамен 10 есеге төмен.

      Қазіргі қаржыландыру тетігі жағдайында бизнес зерттеу тақырыптарын айқындауға қатыспайды және қаржыландырмайды, осы себептен ғылыми әзірлемелер ҚР АӨК агроқұралымдары сұранысына, рентабельділікті, кірістілікті арттыруға және бәсекелестік артықшылықтарын алуға нашар бағдарланған.

1-схема. Аграрлық ғылымды қаржыландыру тетігі



      АӨК субъектілерінің озық ғылыми жетістіктер мен білімге тікелей қол жеткізуін қамтамасыз ету, сондай-ақ ғылыми әзірлемелерді ауыл шаруашылығы өндірісіне тезірек енгізу мақсатында АШМ 2009 жылдан бастап білім тарату жүйесін құру жобасын жүзеге асыруда. Құрылып жатқан жүйенің негізі ретінде үздік әлемдік тәжірибе болып табылатын Extension жүйесі алынған, ол ауыл шаруашылығы дамыған көптеген шет елдерде бар.

      АӨК-ні инновациялық-технологиялық дамытуда қысқа уақыт кезеңінде серпіліс жасаған елдердің тәжірибесі білім тарату орталықтары (бұдан әрі – БТО) қаншалықты көп болған сайын ғылымның әсері де, өндіріске жаңа технологияларды енгізу жылдамдығы да соншалықты жоғары болатынын көрсетті. Қазіргі уақытта жұмыс істеп тұрған БТО саны (11) АӨК субъектілерінің қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін тым жеткіліксіз. Салыстыру үшін алсақ, Аргентинада 350 Extension орталық бар.

2-схема. Ғылыми ұйымдар схемасы





      Кадр әлеуетіне жүргізілген талдау ғылыми қызметкерлердің қызметтік мансабы мен еңбекақы төлеудің қолда бар жүйесі, кадрлар таңдаудың тоқтатылуы дарынды жастар мен біліктілігі жоғары мамандар тарапынан қызығушылықтың қалыптасуына ықпал етпейтінін көрсетті. Ғылыми жұмыскер кәсібінің беделі деңгейінің төмен екені байқалады. 2015 жылы аграрлық ғылым жұмыскерінің орташа жалақысы 102 мың теңгені, 2016 жылы 110 мың теңгені, 2017 жылы 134,6 мың теңгені құрады. Кадрларды қалыптастыру мен іріктеудің бірыңғай жүйесі, қызметкерлерді ынталандыру, жұмысының сапасын бағалау тетіктері жоқ.

      Қазақстанның жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесінің басымдықтары білімнің, ғылым мен өндірістің үштұғырлылығы, сондай-ақ университеттер мен бизнес-құрылымдардың интеграциясын күшейту болып табылады.

      "Назарбаев Университеті" ДБҰ-ның тәжірибесін пайдалана отырып, Қазақ ұлттық аграрлық университеті (бұдан әрі – ҚазҰАУ) мен Сәкен Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университетін (бұдан әрі – ҚазАТУ) зерттеу университеттеріне кезең-кезеңімен трансформациялау жүргізілуде. ҚазҰАУ және ҚазАТУ Қазақстан Республикасын индустриялық-инновациялық дамытудың мемлекеттік бағдарламасы (бұдан әрі – ИИДМБ) жобаларын іске асыру үшін кадрлар даярлауға 2015 жылдан бастап қатысуда.

      Өңірлік қағидатты және аграрлық кадрлар даярлау саласындағы көп жылдық тәжірибесін, кәсіби ғылыми-педагогикалық әлеуетінің барын, сондай-ақ жетекші шетел университеттерімен және озық отандық агроқұралымдармен өзара тығыз іс-қимылын ескере отырып, үш жетекші аграрлық ЖОО-ның күш-жігері АӨК үшін бәсекеге қабілетті кадрлар даярлауға бағытталады.

      "Ауыл шаруашылығы ғылымдары, көрсетілетін қызметтер және ветеринария" мамандықтары бойынша жоғары білімі бар кадрлар даярлауды 23 ЖОО (оның ішінде 7 жеке меншік ЖОО) жүзеге асырады, оның ішінде:

      1) ҚР-ның үш аграрлық ЖОО-сы. ҚазҰАУ-да – 14, ҚазАТУ-да – 13 және Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университетінде (бұдан әрі – БҚАТУ) 11 аграрлық мамандық бойынша даярлау жүргізіледі;

      2) мамандандырылған аграрлық факультеттері бар тоғыз ЖОО;

      3) аграрлық мамандықтар бойынша даярлау жүргізілетін бейіндік емес 11 ЖОО жүзеге асырады.

      Жоғарыда көрсетілген ЖОО-лар халықаралық аккредиттеу агенттіктерінің институционалды және мамандандырылған аккредиттеуінен өткенін айта кету қажет:

      1) ҚазҰАУ:

      институционалдық аккредиттеуден 2014 жылы өткен (БСҚТҚА агенттігі);

      мамандандырылған аккредиттеуден 13 білім беру бағдарламасы бойынша 2015 жылы (ACQUIN және АРТА) және 3 білім беру бағдарламасы бойынша 2016 жылы (АРТА) өткен;

      2) ҚазАТУ:

      институционалдық аккредиттеуден 2014 жылы өткен (АРТА);

      мамандандырылған аккредиттеуден 79 білім беру бағдарламасы бойынша 2015 жылы өткен (АРТА);

      3) БҚАТУ:

      институционалдық аккредиттеуден 2014 жылы өткен (БСҚТҚА агенттігі);

      мамандандырылған аккредиттеуден 38 білім беру бағдарламасы бойынша 2014 жылы және 19 білім беру бағдарламасы бойынша 2015 жылы (БСҚТҚА) өткен.

      Бұл ретте ауыл шаруашылығы мамандығына гранттардың едәуір саны бөлінетіндігіне қарамастан, сала жоғары білімі бар кадрларға деген айтарлықтай тапшылықты сезініп отыр. 2015 – 2017 жылдары АӨК үшін мамандарға және ғылыми кадрларға деген жалпы қажеттілік 6922 адамды, оның ішінде 2015 жылы 2240 адамды, 2016 жылы 2345, 2017 жылы 2337 адамды құрады. Кадрлар тапшылығы негізінен агроном ғалымдар, ветеринар дәрігерлер, зооинженерлер, ауыл шаруашылығы өндірісінің инженер-механиктері, ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеуші инженер-технологтар, экономистер, бухгалтерлер және т.с.с. мамандықтар бойынша сезілуде. Жергілікті атқарушы органдардың деректері бойынша АӨК субъектілерінің шамамен 80 %-ы мамандарға деген қажеттілікті бастан кешіп отыр. 13 мыңнан астам АӨК субъектісі басшыларының ішінен тек 12 %-ның ғана аграрлық бейінді жоғары және аяқталмаған жоғары білімі бар. ЖОО-ны ауыл шаруашылығы мамандықтары бойынша бітірген түлектердің тек 55 %-ы бейіні бойынша жұмысқа тұрған, оның ішінде 43 %-ы – ауылдық квотамен оқығандар, өйткені гранттық жоғары білім алуға түсудің қазіргі нысаны ауыл шаруашылығы кәсіптеріне кейін ауылдық жерлерге барып жұмыс істемейтін қалалық үміткерлердің қабылдануына алып келеді. Сонымен қатар аграрлық кәсіптер беделінің төмен болуы үлгерімі нашар талапкерлердің қабылдануына алып келуде. Нәтижесінде экономиканың аграрлық секторына ауыл шаруашылығы және оған жақын мамандықтар бойынша кадрлар жетіспеушілігі жалғасып келеді. Осындай жағдай жоғары оқу орнынан кейінгі білім беруде де қалыптасқан, мұнда шет тілі бойынша құзыреті жетіспегендіктен, ауылдық жерлерде тұратын жұмыс тәжірибесіне ие адамдардың түсуіне кедергілер бар.

      Бұдан басқа 30 жасқа дейінгі жас мамандардың басқа салаларға көбірек баруы байқалады, егер 2012 жылы аграрлық ғылым саласында жұмыс істейтін олардың саны жалпы ғылыми қызметкерлер санының 30,4 %-ын құраса, 2017 жылы 21,95 %-ын құрайды.

      Ауыл шаруашылығын кадрлармен жаппай қамтамасыз етуде техникалық және кәсіптік білім беру (бұдан әрі – ТжКБ) маңызды рөл атқарады. Қазақстанда табиғи-климаттық жағдайларды және өңірлердің қалыптасқан мамандануын ескерсек, 2015 жылғы 1 қазанға 807 колледж, оның ішінде 462 мемлекеттік колледж жұмыс істейді. ТжКБ шеңберінде АӨК үшін кадрлар даярлау 21 мамандық бойынша жүргізіледі. Орта арнайы білімі бар аграрлық бейінді кадрлар даярлауды Маңғыстау облысын қоспағанда, еліміздің барлық өңірлерінде орналасқан 62 колледж жүргізеді. Олардың бар-жоғы 20 %-ы ауылдық жерде орналасқан.

      Жетекші елдерде ТжКБ жүйесі жастар мен ересектердің сәтті әлеуметтік бейімделуі факторы болып табылады. Әлеуметтік әріптестік құралдарын пайдалану, дуальды оқыту, аграрлық біліктіліктерді қысқа мерзімде және орналасқан жерінен айырмай оқыту жастардың жұмыссыздығын төмендетудің және оларды ел экономикасына тартудың ең жақсы көрсеткіштерін қамтамасыз етуі тиіс.

      ЭЫДҰ елдерінде ТжКБ білім беру мен жұмыс берушілердің, мүдделі тараптардың ұжымдық жауапкершілігі негізінде дамып жатыр.

      Алғашқы ауыл шаруашылығы кәсібін игерумен қатар, жастарға кәсіпкерлік дағдылар беру жүзеге асырылады.

      Оқыту бағдарламаларының практикалық бағдарлану деңгейі кадрларды даярлаудың заманауи талаптарына сай келмейді, практикалық сағаттардың үлес салмағы шамамен 20-25 %-ды құрайды. Бұл ретте аграрлық мамандықтар бойынша кадрлар даярлайтын ТжКБ мекемелерінің материалдық-техникалық базасы әлсіз екені байқалады. ЖОО мен ТжКБ мекемелерінің озық шаруашылықтармен және кәсіпорындармен интеграциясының әлсіз және өзара іс-қимылының толыққанды емес екені байқалады. Ел халқының 22 %-ы ғана ТжКБ-ны беделді санаса, ал Еуроодақ елдерінде жұмысшы мамандығын алу халықтың 71 %-ы үшін оң имиджге ие.

      Сонымен қатар барлық АӨК субъектілерінің 80 %-ын бейінді мамандарға мұқтаж ұсақ шаруа және фермер қожалықтары құрайды. Бұл ретте өндірісте агрономдар, зоотехниктер, веттехниктер, реттеуші-шеберлер және тағы басқалар жетіспейді.

      Бұдан бұрын әр ауданда кәсіби-техникалық училищелер (лицейлер, мектептер) жұмыс істейтін, олар ауыл шаруашылығы өндірісінің тракторшы-машинистері, ауыл шаруашылығы машиналары мен тракторларын реттеушілер, слесарь-жөндеушілер, машинамен сауу операторлары, жеміс-көкөніс өсірушілер, жануарларды ветеринариялық өңдеу жөніндегі операторлар, құс өсірушілер, жылқы өсірушілер, мал шаруашылығы кешенінің операторлары, балық өсірушілер және тағы басқалар сияқты бұқаралық жұмысшы кәсіптерін дайындайтын. Бұл ретте оқыту 10 айдан (орта білім базасында) 36 айға дейін (толық емес орта білім базасында – 8-9 сынып түлектері) жүргізілетін.

      ЖОО қызметінің негізгі бағыттары бизнестің өндірістік проблемаларын шешуге және білім алушылардың практикалық дағдыларын баулуға нашар бағдарланған. АӨК субъектілерінің салалық бірлестіктерімен, ЖАО-мен бірлесіп кадрларға деген қажеттілікті мониторингтеу, "Дипломмен ауылға!" жобасы шеңберінде жас мамандарды тарту және ауыл жастарын әртүрлі қоғамдық жобаларға тарту жөніндегі жұмыс әлсіз жүргізілуде. Ауыл шаруашылығы кәсіптерінің беделін арттыру жөніндегі жұмыс тиісінше жүргізілмейді.

      Проблемалар:

      1) ғылыми әзірлемелер АӨК агроқұралымдарының сұранысына, рентабельділікті арттыруға, кірістілікке және бәсекелестік артықшылықтарды алуға нашар бағдарланған;

      2) ғылыми ұйымдар арасында ҒЗТКЖ-ны, технологияларды және зияткерлік меншікті коммерцияландыру тәжірибесі мен оның тетіктерін түсінудің әлсіздігі;

      3) ғылыми зерттеулерге қаржыландыру бөлу жүйесінің тиімсіздігі;

      4) аграрлық ғылымның жеткіліксіз қаржыландырылуы;

      5) экономиканың аграрлық секторында біліктілікті арттыру жүйелеріне, консультациялық және ақпараттық көрсетілетін қызметтерге арналған инфрақұрылымның дамымағандығы;

      6) ғылыми нәтижелерді өндіріске беру тетіктерінің дамымағандығы;

      7) бұқаралық жүмысшы мамандықтарды даярлау жүйесінің жоқтығы;

      8) жоғары және арнайы орта білімі бар мамандарды даярлау сапасының өндіріс талаптарына сәйкес келмеуі;

      9) аграрлық бейіндегі оқу орындары түлектерінің ауыл шаруашылығы кәсіпорындарына жұмысқа тұру үлесінің төмендігі;

      10) көптеген оқу орындарының материалдық-техникалық базасының нашарлығы және ТжКБ жүйесі тартымдылығы деңгейінің төмендігі;

      11) жас мамандардың ауылға орнығуы үшін ынталандыру дәрежесінің төмендігі;

      12) сәтті тәжірибені таныстыру және тарату үшін технологиялық полигондардың жоқтығы;

      13) зерттеу институттарының мамандануды таңдаған кезде өңірлік қағидатты қолдануының әлсіздігі;

      14) ҒЗТКЖ ұйымдастыруда зерттеушілер командасын қалыптастыруда да, мемлекеттік-жекешелік әріптестік қағидаты бойынша сыртқы инвестициялардың айтарлықтай көлемін тарту арқылы қаржыландыруда да жобалық тәсілдеменің жоқтығы;

      15) жаңа техника, жүргізілген тексеру кезеңдері және жаңа технологияларды енгізу бөлігінде ғылыми әзірлемелер кезеңдерін жоспарлау мен қаржыландырудың жоқтығы.

Тиімді шетелдік технологиялар трансферті

      Қазіргі уақытта тиімді шетелдік технологиялар трансферті жекелеген инвестициялық жобалар шеңберінде бытыраңқы түрде жүзеге асырылады. Оңтайлы технологиялық шешімдерді іріктеудің, оларды байқаудан өткізу мен таратудың жүйелі тәсілдемесі жоқ.

      Технологиялар трансферті саласындағы негізгі проблемалар мыналар болып табылады:

      1) ауыл шаруашылығын жүргізуге арналған талаптары салыстыруға келетін технологиялық көшбасшы елдердегі неғұрлым өзекті технологиялық міндеттер, технологиялар, оларды шешу тәсілдемелері туралы құрылымдалған, объективті ақпараттың жоқтығы;

      2) шетелдік технологияларды жергілікті жағдайларға тиімді бейімдеу тетіктерінің жоқтығы;

      3) ресурстарды перспективалық міндеттерге шоғырландыруға және қажетті құзыреттердің иесі болып табылатын шетелдік ұйымдармен әріптестікте оларды шешуге алдын ала кірісуге мүмкіндік беретін АӨК-дегі технологиялық болжамдаудың жүзеге асырылмауы.

3.7. АӨК-дегі өндірісті қарқындату деңгейі

Ауыл шаруашылығы машиналарын жасау

      2016 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша Қазақстандағы ауыл шаруашылығы техникасының негізгі түрлерінің паркі 152,0 мың бірлік трактордан, 42,0 мың бірлік астық жинаушы комбайннан, 3,5 мың бірлік егу кешендерінен, 86,1 мың бірлік тұқымсепкіштен, 15,6 мың бірлік дестелегіштен тұрады.

      2017 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша Қазақстандағы ауыл шаруашылығы техникасының негізгі түрлерінің паркі 152,6 мың бірлік трактордан, 41,5 мың бірлік астық жинаушы комбайннан, 3,6 мың бірлік егу кешендерінен, 85,5 мың бірлік тұқымсепкіштен, 15,6 мың бірлік дестелегіштен тұрады.

      2018 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша Қазақстандағы ауыл шаруашылығы техникасының негізгі түрлерінің паркі 148,3 мың бірлік трактордан, 40,0 мың бірлік астық жинаушы комбайннан, 3,7 мың бірлік егу кешендерінен, 80,7 мың бірлік тұқымсепкіштен, 15,0 мың бірлік дестелегіштен тұрады, олардың ішінде пайдалану мерзімі 10 жылдан жоғары тракторлар – 86 %; комбайндар – 72 %; тұқымсепкіштер – 88 %-дан астам; дестелегіштер – 84 % (осы Мемлекеттік бағдарламаға 31-қосымша).

      Ауыл шаруашылығы техникасының орташа амортизациялық мерзімдері 10-12 жылды құрайтынын ескерсек, техниканы пайдаланудың шынайы мерзімі нормативтік мерзімдерінен 3-10 жылға артық деген қорытынды жасауға болады.

      Ауыл шаруашылығы техникасының (егу кешендерінен басқа) негізгі түрлері бойынша жаңарту қарқыны жаңартудың талап етілетін технологиялық деңгейі жағдайында жылына 10 – 12,5 %-ды: тракторлар бойынша – 1,2 %-ды; комбайндар бойынша – 2,8 %-ды; тұқымсепкіштер бойынша – 0,6 %-ды, дестелегіштер бойынша – 1,6 %-ды құрайды. Ауыл шаруашылығы техникасын сатып алудың орташа жылдық көлемі 80 млрд. теңгені, оның ішінде отандық өндіріс 20,5 млрд. теңгені құрайды.

20-диаграмма. Ауыл шаруашылығы техникасы, бірлік



      Ауыл шаруашылығы техникасының және жиынтық бөлшектерінің өндірісі бойынша жұмыс істейтін 30 кәсіпорын (зауыт) ішінде негізгі өндіруші 15 кәсіпорын (зауыт), оларда шамамен 2,1 мың адам жұмыс істейді.

      Оларға: "Семаз" ЖШС (МТЗ тракторлары), "Вектор" комбайн зауыты" ЖШС (комбайндар), "Агромашхолдинг" АҚ (Есіл комбайндары), "Дафа" фирмасы" ЖШС (аспалы жабдық), "ДонМар" ЖШС (дестелегіштер), "КазКИОТИ" ЖШС (тракторлар) жатады.

      Ауыл шаруашылығы техникасын отандық құрастыру өндірісінің жалпы көлемінің 93 %-ы тракторлар мен комбайндарды, 7 %-ы аспалы жабдықтарды құрастыруға тиесілі.

      Құрылған бірлескен құрастыру өндірістері жеткілікті дәрежеде жүктелмеген. Көпшілік жағдайларда локализациялау деңгейі 35 %-дан төмен, бұл отандық техника бағасының импортталатын жиынтық бөлшектер құнына тікелей тәуелді болуына алып келеді.

      Саланың техникалық жарақтандырылуы және ауыл шаруашылығы машиналарын жасау саласында мынадай проблемалар бар:

      1) негізгі ауыл шаруашылығы техникасы түрлерінің тозу деңгейінің жоғарылығы;

      2) ауыл шаруашылығы техникасын жаңарту қарқынының жеткіліксіздігі;

      3) сервистік қызмет көрсету жүйесінің дамымағандығы;

      4) мал шаруашылығы фермаларын механикаландыру деңгейінің жеткіліксіздігі;

      5) нақты егіншілік жүйелерін қолдану деңгейінің төмендігі.

Агрохимия

      Қазақстанда минералды тыңайтқыштар (фосфорлы және азотты тыңайтқыштар) өндірісімен негізінен "Қазфосфат" ЖШС (суперфосфат, аммофос) және "ҚазАзот" ЖШС (аммоний нитраты) айналысады.

      Калийлі тыңайтқыштар өндірілмейді, алайда Қазақстанның батыс өңіріндегі калий шикізаты кен орнында геологиялық-барлау жұмыстары жүргізілуде.

      2017 жылы азотты тыңайтқыштарды тұтыну 498,3 мың тоннаны құрады, оның 264,5 мың тоннасы немесе 53 %-ы шетелде өндірілген тыңайтқыштар, бұл ретте олардың Қазақстанда 373,2 мың тоннасы өндірілді. Фосфорлы тыңайтқыштарды тұтыну 163,5 мың тоннаны құрады, оның 0,07 мың тоннасы немесе 0,04 %-ы шетелде өндірілген тыңайтқыштар. Бұл ретте Қазақстанда 165,5 мың тонна осы тыңайтқыш түрі өндірілді. 2017 жылы калийлі тыңайтқыштарды тұтыну 29,4 мың тоннаны құрады, оның бүкіл көлемі импортқа тиесілі болды.

      ҚР-да кешенді тыңайтқыштар нарығы да толығымен импорттық өнімнен тұрады және жылына шамамен 30,6 мың тоннаны құрайды. Бұл ретте елдің отандық өндірістің минералды тыңайтқыштарымен қамтамасыз етілуі ғылыми-негізделген тұтынудың шамамен 35 %-ын құрайды.

      Орта есеппен алғанда соңғы 5 жылда (2013 – 2017 жылдар) жыл сайын нақты салмақта шамамен 288,8 мың тонна әртүрлі минералды тыңайтқыштар түрлері әкелінді. Экспорт көлемі де артуда, орташа есеппен жылына шамамен 225,8 мың тонна экспортталады.

      Агрохимия саласында мынадай проблемалар бар:

      1) жыл сайын бағаның өсуі жағдайында минералды тыңайтқыштар құнының жоғарылығы;

      2) екінші санаттағы рұқсаттар тізбесінде агрохимикаттарды мемлекеттік тіркеу жөніндегі рұқсат беру рәсімінің және ел аумағында агрохимикаттарды қолдану құқығына арналған рұқсат беру құжатының заңнамалық тұрғыда бекітіп берілмегендігі;

      3) отандық кәсіпорындар шығаратын тыңайтқыштар ассортиментінің аз болуы;

      4) дамыған көлік-логистика инфрақұрылымының жоқтығы (өңірлерде тыңайтқыштарды сақтау сыйымдылықтарының жеткіліксіздігі немесе сақтау қоймаларының жоқтығы және агротехникалық жұмыстар жүргізу науқанында бір сәтте тыңайтқыштардың көп көлеміне қажеттілік болған кезде зауыттар өндіретін тыңайтқыштардың жетіспеушілігі, теміржол көлігінің уақтылы берілмеуі).

3.8. Мемлекеттік қызметтер көрсету және IT-технологияларды дамыту жүйесі

      Мемлекеттік басқару тиімділігінің түйінді көрсеткіші азаматтардың мемлекеттік көрсетілетін қызметтер сапасына қанағаттануы болып табылады.

      Ауыл шаруашылығы саласында 101 мемлекеттік қызмет түрі көрсетіледі, оның ішінде халыққа 38 мемлекеттік қызмет түрі "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы" КЕАҚ арқылы көрсетіледі.

      2016 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 52 мемлекеттік көрсетілетін қызмет түріне оңтайландыру жүргізілді. 73 мемлекеттік көрсетілетін қызмет "электрондық үкімет" порталы арқылы көрсетіледі. 2 мемлекеттік көрсетілетін қызмет бәсекелес ортаға берілді.

      ҚР ауыл шаруашылығында ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру кезінде цифрлық технологияларды қолданатын АШТӨ үлесі болмашы ғана, бұл түсімділікті өсіруге және ауыл шаруашылығын жүргізу кезіндегі шығыстарды қысқартуға кері әсерін тигізеді.

      Мемлекеттік саясаттың тиімділігі Қазақстанның Дүниежүзілік экономикалық форумның Жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексіндегі "Аграрлық саясаттың ауыртпалығы" көрсеткіші бойынша позициясымен айқындалады. Анықтама ретінде: 2011 жылы – 49 орын; 2012 жылы – 48 орын; 2013 жылы – 40 орын, 2014 жылы – 57 орын, 2015 жылы – 70 орын.

      Проблемалар:

      1) мемлекеттік қызметтерді көрсету кезіндегі әкімшілік және төрешілдік кедергілер;

      2) ауыл шаруашылығы, жер және су қатынастары салаларындағы мемлекеттік көрсетілетін қызметтер рәсімдерін оңтайландыру (құжаттар мен мерзімдерді қысқарту) және автоматтандыру қажеттігі;

      3) мемлекеттік қызметтер көрсету сапасына қанағаттану деңгейінің төмендігі;

      4) субсидиялау және басқа да мемлекеттік қолдау шаралары процестерін автоматтандыру деңгейінің жеткіліксіздігі:

      5) ауыл шаруашылығы техникасын есепке алу;

      6) мал шаруашылығы өнімдерінің қадағалануы (ветеринария және тамақ қауіпсіздігі);

      7) өсімдік шаруашылығы өнімдерінің қадағалануы (фитосанитария және тамақ қауіпсіздікті);

      8) балық өнімдерінің қадағалануы (балық өнімдерінің көлеңкелі айналымы, тамақ қауіпсіздігі);

      9) жер ресурстарын мониторингтеу және басқару;

      10) орман қорын мониторингтеу және есепке алу;

      11) су ресурстарын мониторингтеу және есепке алу;

      12) басқару шешімдерін қабылдау, міндеттер мен жобаларды басқару;

      13) ішкі операциялық процестер;

      14) АӨК-ні цифрландыру жөніндегі жобалардың іске асырылуын ұйымдастырудың жеткіліксіздігі;

      15) жалақысы төмен және нарыққа сай келмейтіндіктен, ауыл шаруашылығы жөніндегі уәкілетті органда және оның ведомстволық бағынысты ұйымдарында процестерді талдау мен автоматтандыру үшін ақпараттық технологиялар жөніндегі білікті мамандардың (IТ-мамандардың) жоқтығы.

3.9. Ауылдық аумақтарды дамыту

      Ауыл шаруашылығы өндірісінің өзге салалардан айырмашылығы мен ерекшелігі, оның тек өндіріс саласы ғана емес, сонымен қатар ел халқының басым көпшілігінің тіршілік ету саласы болып табылуында.

      2017 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 6660 ауылдық елді мекен (бұдан әрі – АЕМ) бар, онда 7,7 млн. адам тұрады. Халқы 500 адамнан асатын ауылдар саны 3151 бірлікті (47 %) құрайды, онда бүкіл ауыл халқының 91 %-ы тұрады.

      Соңғы үш жылда даму әлеуеті жоғары ауылдар саны 86 бірлікке ұлғайып, 1269 АЕМ-ні құрады, әлеуеті орташа ауылдар 131-ге қысқарып, 4892 АЕМ құрады, әлеуеті төмен ауылдар 6 бірлікке болмашы ұлғайып, 499 АЕМ құрады.

      Қолданыстағы мемлекеттік нормативтерге сәйкес АЕМ жалпы алғанда білім беру және денсаулық сақтау объектілерімен қамтамасыз етілген. Айталық, 4841 АЕМ (жалпы ауылдар санының 73 %-ы) білім беру объектілерімен қамтамасыз етілген. Денсаулық сақтау объектілерімен 5347 АЕМ (немесе жалпы ауылдар санының 80 %-ы) қамтылған. Мәдениет объектілері 3744 АЕМ-де, спорт объектілері 3545 АЕМ-де орналасқан.

      Ауылдық елді мекендердің орталықтандырылған сумен жабдықтаумен қамтамасыз етілуі 2014 жылмен салыстырғанда 160 бірлікке ұлғайып, 3588 АЕМ-ні (54 %) құрады, оларда ауыл тұрғындарының 81 %-ы тұрады.

      Жергілікті маңызы бар автомобиль жолдарының жалпы ұзындығының 25 %-ы (18 мың км) күрделі жөндеуді қажет етеді. АЕМ-нің электрмен және телефон байланысымен қамтамасыз етілуі 98 %-ды құрайды.

      Ауылдық аумақтардағы қолда бар әлеуметтік және басқа да инженерлік инфрақұрылым деңгейі халықтың өмір сүру сапасының қазіргі заманғы стандарттарына сәйкес келмейді.

      Ауылдық аумақтарды дамыту мәселелерін шешу түрлі бағдарламалық құжаттар шеңберінде көзделген, алайда алға қойылған міндеттерге қол жеткізу үшін аталған бағытты іске асыру жөніндегі шараларды күшейту қажет. Әлеуметтік игіліктерге қолжетімділіктің шектеулі болуынан, жұмыстардың маусымдылығы мен еңбекақының төмендігінен, білікті мамандар аграрлық секторда жұмыс істеуге ынталы емес және әдетте, мүмкіндігінше бірден қалаға кетіп, жалақысы көбірек төленетін жұмысқа ауысады.

      Аталған жағдай АӨК-ден білікті мамандардың жаппай кетуіне және олардың тапшылығына алып келуде. Бұл ретте ауыл шаруашылығы кәсіпорындарының көпшілік бөлігі ауылдық елді мекендерде қажетті әлеуметтік-тұрмыстық жағдайлар жасауға және инфрақұрылымды ұстап тұруға айтарлықтай ресурс жұмсауға мәжбүр. Бұл тиісінше ауыл шаруашылығы өнімдерінің өзіндік құнында көрініс тауып, олардың бәсекеге қабілеттілігін төмендетеді.

      Осыған байланысты ауылдық аумақтарды дамытудың жалпы проблемаларын шешумен қатар, ауыл тұрғындарының өмір сүру деңгейінің жоғары болуын қамтамасыз ету үшін ауылдық жерлерде экономикалық өсу орталықтарын кешенді дамыту қажет.

4. Бағдарламаның мақсаттары, міндеттері, нысаналы индикаторлары және оны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері

      Ескерту. 4-бөлім жаңа редакцияда – ҚР Үкіметінің 05.01.2020 № 1 қаулысымен.

      Мемлекет басшысының 2018 жылғы 10 қаңтардағы "Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері" атты Қазақстан халқына Жолдауын іске асыру үшін АӨК-дегі еңбек өнімділігін және өңделген ауыл шаруашылығы өнімін 5 жыл ішінде 2017 жылмен салыстырғанда кемінде 2,5 есе ұлғайту қажет.

      Мемлекеттік жоспарлау жүйесіне жүргізілген талдауға, анықталған проблемалар мен оның жоғары тұрған құжаттарына сүйенсек, Бағдарламаның мақсаты еңбек өнімділігін ауыл шаруашылығында жұмыс істейтін 1 адамға 2015 жылғы 1,2 млн. теңгеден 2021 жылға қарай 3,7 млн. теңгеге дейін, сондай-ақ өңделген өнім экспортын 2015 жылғы 945,1 млн. АҚШ долларынан
2021 жылы 2 400 млн. АҚШ долларына дейін ұлғайту жолымен АӨК саласының бәсекеге қабілеттілігін арттыру болып табылады.

      Мақсатқа қол жеткізу мынадай нысаналы индикаторлармен өлшенетін болады:


Р/с
Нысаналы индикаторлар Өлш. бірлігі Ақпарат көздері Орындауға жауаптылар 2015 (факт) 2016 (факт) 2017 2018 2019 2020 2021
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2015 жылдың деңгейімен салыстырғанда ауыл шаруашылығындағы еңбек өнімділігінің индексі2

%

статдеректер

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

100

109

112

118

196

228

267


2015 жылдың деңгейімен салыстырғанда ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің (көрсетілетін қызметтерінің) нақты көлем индексі

%

статдеректер

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

100

105,6

108

113

154,2

170,5

190,2


2015 жылдың деңгейімен салыстырғанда ауыл шаруашылығындағы негізгі капиталға салынатын инвестициялардың нақты көлем индексі

%

статдеректер

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

100

149

159

185

304

395,3

516


2015 жылдың деңгейімен салыстырғанда тамақ өнімдері өндірісіндегі негізгі капиталға салынатын инвестициялардың нақты көлем индексі

%

статдеректер

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

100

85

102

122

185,2

204,5

221,9


Азық-түлік тауарлары импортының көлемі

млн. АҚШ доллары

статдеректер

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

2 511

3 064

2 466

2 377

2 288

2 196

2 105


Өнеркәсіптегі сумен жабдықтау жүйесіндегі судың көлемі:











қайталама сумен жабдықтау

текше км

ЭГТРМ есептік деректері

ЭГТРМ, ИИДМ

0,69

0,69

0,7

0,71

0,73

0,75

0,77

айналымды сумен жабдықтау

7,3

7,3

7,33

7,38

7,46

7,54

7,62


Өңделген ауыл шаруашылығы өнімдері экспортының көлемі

млн. АҚШ доллары

статдеректер

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

945,1

978,2

1 081,0

1 150,0

1 270,0

1650,0

2 400,0


Суаруға арналған су шығысы

текше м/га

ЭГТРМ есептік деректері

ЭГТРМ, АШМ, облыстардың әкімдіктері

9180

8673

8608

8223

7873

7548

7348

4.1. Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету

      Аталған міндет АӨК-ні орнықты дамыту, ҚР-ның бүкіл аумағында азық-түліктің физикалық қолжетімділігін қамтамасыз ету, еліміздің әрбір азаматы үшін белгіленген тұтыну нормаларына сәйкес келетін көлемдер мен ассортиментте қауіпсіз тамақ өнімдерімен азық-түліктің экономикалық қолжетімді болуы, сондай-ақ тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін жағдайлар жасау жолымен қамтамасыз етілетін болады.



Р/с № Нәтижелер көрсеткіштері Өлш. бірлігі Ақпарат көздері Орындауға жауаптылар 2015
(факт)
2016 (факт) 2017 2018 2019 2020 2021
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Азық-түлік тәуелсіздігі – басым бағыттар


Өңдеуге келіп түскен сүт шикізатының үлесі

%

статдеректер

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

28

30

30

31

32

33

37


Құс етін өндіру көлемі
 
 

мың тонна

статдеректер

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

146,1

160

187

230

268

286

298


Ұйымдастырылған шаруашылықтардағы акваөсіру өнімдерін өндіру көлемі

тонна

статдеректер

ЭГТРМ,
АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

730

1878

2776

2850

2947

3954

5000


Ұйымдастырылған шаруашылықтардағы жеміс-жидек дақылдарын және жүзім өндіру көлемі
 

мың тонна

статдеректер

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

156,7

198,1

202,0

205

210

215

220


Қазақстанда өндірілген шикізаттан жасалған қант өндірісінің көлемі

мың тонна

статдеректер

АШМ, ИИДМ облыстар әкімдіктері

14,4

36,3

48,1

59

68

82

121

Азық-түліктің физикалық қолжетімділігі


Ауылдық жерлерде тұратын халықтың ауызсу сапасына қанағаттану деңгейі

%

статдеректер

ИИДМ, ЭГТРМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалалары әкімдіктері

-

-

58,7

60

61

62

64


Жеміс/көкөніс/картоп сақтау орындарының көбеюі

мың тонна

АШМ есептік деректері

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

-

-

-

-

-

100

100

Экономикалық қолжетімділігі


Азық-түлік тауарлары көтерме саудасының нақты көлем индексі

%

статдеректер

АШМ,
СИМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалалары әкімдіктері

100

102

106

113

118

123

129

4.2. АӨК субъектілері үшін қаржыландырудың қолжетімділігін арттыру және АӨК субъектілеріне салық салудың оңтайлы режимдерін қамтамасыз ету

      Ескерту. 4.2-кіші бөлімге өзгеріс енгізілді – ҚР Үкіметінің 28.12.2020 № 898 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      АӨК субъектілері үшін қаржыландырудың қолжетімділігін арттыру қаржыландыру көлемдерін ұлғайту, сондай-ақ инвестициялар тарту мақсатында тиімділігі аз субсидияларды неғұрлым тиімділеріне қайта бөлу есебінен қамтамасыз етілетін болады. Бұдан басқа, "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ның кредиттік саясаты қайта қаралатын болады.

      Аталған міндеттің орындалуы мынадай нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенетін болады:


Р/с № Нәтижелер көрсеткіштері Өлш. бірлігі Ақпарат көздері Орындауға жауаптылар 2015 (факт) 2016 (факт) 2017 2018 2019 2020 2021
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1.

Кредиттер мен лизингтің қолжетімділігін арттыру жөніндегі шаралар есебінен АӨК-ге тартылған мемлекеттік емес кредиттік қаражат көлемі**

млн. теңге

АШМ есептік деректері

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

43
600

55 041

99 943

109 257

259 947

535 275

882 354

2.

Инвестициялық субсидиялар есебінен тартылған инвестициялар көлемі**

млн. тенге

АШМ есептік деректері

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

20 385

116 281,6

298 314,6

350 060

340 806

570 002

751 286

3.

АӨК-ге тікелей шетелдік инвестицияларды тарту
 

млн. АҚШ доллары

ҰБ
есептік деректері

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері



27,5

12,1

13,9

40

50

4.

Ет секторындағы "жасыл өсімге" және орнықтылыққа ықпал ететін сиыр етін өндіру мен өңдеуді қолдауға бағытталатын мемлекеттік шығыстардың үлесі

%


облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, АШМ, Қаржымині





22,5

22,5***


5.

"Сыбаға" бағдарламасына қатысатын және бордақылау алаңдарына бұқашықтар сататын шағын және орта фермерлік шаруашылықтардың саны

бірл.

АШМ-ның есептік деректері

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері





5000

5000


      *** Дүниежүзілік банктің 2022 – 2025 жылдарға арналған жобасында көзделген міндеттерді іске асыру келесі кезеңге арналған АӨК-ні дамыту жөніндегі құрылымдық бағдарламалық құжаттарды бекіту шеңберінде көрініс табатын болады.

4.3. Жер ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыру

      Аталған міндеттің орындалуы мынадай нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенетін болады:


Р/с № Нәтижелер көрсеткіштері Өлш. бірлігі Ақпарат көздері Орындауға жауапты-лар 2015 (факт) 2016
(факт)
2017 2018 2019 2020 2021

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12


Жер ресурстарының ұтымды пайдалану үшін мемлекеттік жер кадастрының жаңартылған деректермен қамтамасыз етілуі

тексерілуі тиіс алаңның %-ы, өспелі

АШМ есептік деректері

АШМ, ЦДИАӨМ, облыстардың әкімдіктері

15,5

15,8

17,4

19,7

22,1

24,6

27,5


Топырағын зерттеп-қараумен қамтылған ауыл шаруашылығы алқаптарының ауданы

мың га

АШМ есептік деректері

АШМ, ЦДИАӨМ,
"Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

2300

1650

4500

7000

7100

7200

7200


Геоботаникалық зерттеп-қараумен қамтылған ауыл шаруашылығы алқаптарының ауданы

мың га

АШМ есептік деректері

АШМ, ЦДИАӨМ,
"Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

2500

1600

3800

7300

7300

7300

7300


Бонитет балын айқындаумен қамтылған ауыл шаруашылығы алқаптарының ауданы

мың га

АШМ есептік деректері

АШМ, ЦДИАӨМ,
"Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

1300

780

3000

4081

5500

7500

7500


Электрондық түрде жасалған топырақ карталарының ауданы

мың га

АШМ есептік деректері

АШМ, ЦДИАӨМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

-

-

4500

7000

7100

7200

7200


Электрондық түрде жасалған геоботаникалық карталардың ауданы
 

мың га

АШМ есептік деректері

АШМ, ЦДИАӨМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

-

-

3800

7300

7300

7300

7300


Агрохимиялық зерттеп-қараумен қамтылған егістік жерлер ауданы

млн. га

АШМ есептік деректері

АШМ, облыстардың әкімдіктері

3,7

3,5

3,5

3,5

3,5

3,5

3,5


Аэротүсіріліммен қамтылған жерлер ауданы

мың га

АШМ есептік деректері

АШМ, "АШАІМИ" РМК
(келісу бойынша)

4 139,4

7285,7

4869

4869

7752

2113

20189


Аэротүсірілімдер мен фотожоспарлардағы ауыл шаруашылығы контурлары мен объектілерінің шифрын ашумен қамтылған жерлер ауданы

мың га

АШМ есептік деректері

АШМ, "АШАІМИ" РМК
(келісу бойынша)

16271,9

4447,9

3724

9137,2

17873

5801

8584,5


Аэротүсірілім негізінде жергілікті жердің фотобейнесі бар Қазақстан Республикасы аумағының цифрлық ауыл шаруашылығы карталарымен қамтылған жерлер ауданы

мың га

АШМ есептік деректері

АШМ, "АШАІМИ" РМК
(келісу бойынша)

2989,8

16 269,8

5859,2

5 859,2

5182

17873

5801
 


Сумен қамтамасыз етілген тұрақты суарылатын жерлер ауданы

мың га

ЭГТРМ есептік деректері

ЭГТРМ, АШМ облыстардың әкімдіктері

1350

1400

1415

1480

1604

1791

2010


Сумен қамтамасыз етілген көлтабандап суарылатын жерлер ауданы

мың га

ЭГТРМ есептік деректері

ЭГТРМ, АШМ, облыстардың әкімдіктері

229

229

239

239

304

412

597

4.4. Су ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыру

      Су ресурстарын тиімді пайдалану тұрақты және көлтабандап суарылатын жерлерді ауыл шаруашылығын дамыту үшін қажетті суаратын сумен қамтамасыз етуде, мелиорациялық жай-күйді жақсарту мен ирригациялық инфрақұрылымды қалпына келтіруде көрініс табатын болады.

      Аталған міндеттің орындалуы мынадай нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенетін болады:


Р/
с
Нәтижелер көрсеткіштері Өлш.
бірлігі
Ақпарат көздері Орындауға жауаптылар 2015 (факт) 2016 (факт) 2017 2018 2019 2020 2021
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1.

Тұрақты суару кезінде ауыл шаруашылығы мұқтаждықтары үшін жерүсті су ресурстарын алу көлемі

текше км

ЭГТРМ есептік деректері

ЭГТРМ, облыстардың әкімдіктері

12,2

11,62

12,18

12,17

12,63

13,52

14,77

2.

Көлтабандап суару кезінде ауыл шаруашылығы мұқтаждықтары үшін жерүсті су ресурстарын алу көлемі

текше км

ЭГТРМ есептік деректері

ЭГТРМ, облыстардың әкімдіктері

0,35

0,34

0,37

0,43

0,52

0,70

0,90

3.

Су үнемдеу технологиялары (тамшылатып суару, жаңбырлату) пайдаланылатын суармалы жерлер алаңы

мың га

АШМ есептік деректері

АШМ, облыстардың әкімдіктері

-

-

60

202

221

240

258

4.

Ауыл шаруашылығы мұқтаждықтары үшін жерүсті су ресурстарын тасымалдау кезіндегі шығындар көлемі

текше км

ЭГТРМ есептік деректері

ЭГТРМ, АШМ, облыстардың әкімдіктері

5,10

4,24

4,39

4,02

3,79

3,65

3,69

5.

Азықтық дақылдар егілген алаңдар

мың га

статдеректер

АШМ, облыстардың әкімдіктері

3712,7

3485,2

3897,5

4026,8

4161,9

4339,1

4443,4


4.5. Өткізу нарықтарының қолжетімділігін қамтамасыз ету және экспортты дамыту

      Аталған міндеттің орындалуы мынадай нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенетін болады:

Р/с№ Нәтижелер көрсеткіштері Өлш. бірлігі Ақпарат көздері Орындауға жауаптылар 2015 (факт) 2016 (факт) 2017 2018 2019 2020 2021
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1.

Агроөнеркәсіптік кешен өнімдерін экспорттау көлемі
 

млн. АҚШ долл.

статдеректер

АШМ, ҰЭМ, облыстар, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалалары әкімдіктері

2026,8

2123,9

2388,5

2450,1

2650,1

3 135,3

3900

2.

"KazakhExport" экспорттық сақтандыру компаниясы" АҚ-ның қаржы құралдарын пайдалана отырып, қолдауға ие болған АӨК кәсіпорындарының экспорттық пайдасының көлемі

млн. АҚШ доллары

"KazakhExport" экспорттық сақтандыру компаниясының есептік деректері

АШМ, СИМ , "Kazakh Export" экспорттық сақтандыру компаниясы" АҚ (келісу бойынша)




26,3

15,0

29,2

36,0

3.

Тұқымдық түрлендірумен қамтылған ірі қара малдың аналық басының үлесі

%

АШМ есептік деректері

АШМ

-

-

24,7

29,5

33,4

37,3

41,1


4.6. Аграрлық ғылымды, технологиялар трансфертін және АӨК субъектілері құзыреттерінің деңгейін дамыту

      Аталған міндеттің орындалуы мынадай нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенетін болады:


Р/с № Нәтижелер көрсеткіштері Өлш. бірлігі Ақпарат көздері Орындауға жауаптылар 2015 (факт) 2016 (факт) 2017 2018 2019 2020 2021
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1.

Ғылыми зерттеулерді қаржыландыру мен жаңа технологияларды енгізудің жалпы көлеміндегі жеке қаржыландыру үлесі

%

АШМ есептік деректері

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

-

-

-

0

2

4

6

2.

Қаржыландырудың жалпы көлемінен ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструктор-лық жұмыстар (бұдан әрі – ҒЗТКЖ) бағдарламалары мен жобаларын бизнестің бірлесіп қаржыландыру үлесі

%

АШМ есептік деректері

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

-

-

-

2

4

6

10

3.

АӨК субъектілерін білім тарату жүйесінің көрсетілетін қызметтерімен қамту

%

АШМ есептік деректері

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

1,5

5,4

2,5

5

10

15

25

4.

Аграрлық технологияларды коммерцияландыру және трансферттеу бойынша қолданыстағы лицензиялық шарттар саны

бірлік

АШМ есептік деректері

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "ҰАҒББО" КеАҚ (келісу бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

2

18

30

35

50

65

80

5.

Әзірленген үлгілік технологиялық жобалар саны

бірлік

АШМ есептік деректері

АШМ

-

-

-

-

-

4

4

4.7. АӨК-дегі өндірісті техникалық жарақтау және үдету деңгейін арттыру

      АӨК-дегі техникалық жарақтану деңгейін жақсарту сатып алынатын техника санын ұлғайту және өндірісті оқшауландыру деңгейін біртіндеп арттыра отырып, отандық ауыл шаруашылығы машинасын жасауды дамыту есебінен қамтамасыз етілетін болады.

      Аталған міндеттің орындалуы мынадай нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенетін болады:


Р/с № Нәтижелер көрсеткіштері Өлш. бірлігі Ақпарат көздері Орындауға жауаптылар 2015 (факт) 2016 (факт) 2017 2018 2019 2020 2021
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Өнімді техниканы жаңарту деңгейі (2008 жылдан бастап сатып алынғанды ескере отырып)

%

АШМ есептік деректері

АШМ, ИИДМ, облыстардың әкімдіктері

-

-

-

10,9

14,7

17

18,2


Ауыл шаруашылығы техникасын (тракторлар, комбайндар, аспалы жабдық) жасау көлемі

бірлік

статдеректер

ИИДМ, АШМ, облыстардың әкімдіктері

2371

2110

4200

4830

5413

6003

6613


Ауыл шаруашылығы техникасын (тракторлар, комбайндар) жасау бойынша локализациялау деңгейі

%

ИИДМ есептік деректері

ИИДМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

25

31

32

35

37

41

43


Азотты тыңайтқыштар өндіру көлемі

мың тонна

статдеректер

ИИДМ, АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

311,4

317,4

323,4

325,0

370,0

400,0

400,0


Фосфорлы тыңайтқыштар өндіру көлемі

90,1

96,4

225,0

500,0

720,0

800,0

1000,0


Күрделі тыңайтқыштар өндіру көлемі

0

0

0

0

2,6

5,2

7,9

4.8. Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер сапасын арттыру және АӨК-ге цифрлық технологияларды енгізуді қамтамасыз ету

      Аталған міндеттің орындалуы мынадай нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенетін болады:


Р/с№ Нәтижелер көрсеткіштері Өлш. бірлігі Ақпарат көздері Орындауға жауаптылар 2015 (факт) 2016 (бағалау) 2017 2018 2019 2020 2021
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1.

Автоматтандырылған мемлекеттік көрсетілетін қызметтер үлесі

%

АШМ есептік деректері

АШМ, ЦДИАӨМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

-

-

55

60

80

90

100


4.9. Ауылдық жерлерде тұратын халықтың өмір сүру жағдайына қанағаттануы деңгейін арттыру

      Аталған міндеттің орындалуы мынадай нәтижелер көрсеткіштерімен өлшенетін болады:

Р/с№ Нәтижелер көрсеткіштері Өлш. бірлігі Ақпарат көздері Орындауға жауаптылар 2015 (факт) 2016 (бағалау) 2017 2018 2019 2020 2021
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Ауылдық жерлерде тұратын халықтың өмір сүру жағдайларына қанағаттануы деңгейі

%

статдеректер

облыстардың әкімдіктері, АШМ, ҰЭМ, ИИДМ, ЭГТРМ, ДСМ, БҒМ, МСМ, АҚДМ
ЦДИАӨМ

-

-

58,2

59,2

61

62

64


Құрылған жұмыс орындарының саны

орын

АШМ есептік деректері

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

-

-

-

-

-

10 000

11 000


5. Бағдарламаның негізгі бағыттары, оның алға қойылған мақсаттарына қол жеткізу жолдары және тиісті шаралар

      АӨК-ні дамыту ұзақ мерзімді перспективаға стратегиялық жоспарлауды қажет етеді және осыған байланысты осы Мемлекеттік бағдарламаның негізгі бағыттары, алға қойылған мақсаттарына қол жеткізу жолдары және оның төртінші бөлімінде көрсетілген 2017 – 2021 жылдарға арналған индикаторлар мен көрсеткіштерді орындауға арналған тиісті шаралар әзірленді.

      Көзделген шараларды іске асыру еңбек өнімділігін арттыруға және өңделген АӨК өнімдерінің экспортын ұлғайтуға бағытталған.

5.1. Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету

      Ескерту. 5.1-кіші бөлімге өзгеріс енгізілді – ҚР Үкіметінің 05.01.2020 № 1 қаулысымен.

      Аталған міндетке қол жеткізу мынадай іс-шаралар кешенінің іске асырылуына негізделетін болады.

      Бірінші бағыт: ҚР-ның азық-түлік тәуелсіздігін қамтамасыз ету.

      Еңбек өнімділігін арттыру және өндірілетін өнімнің өзіндік құнын төмендету, оның ішінде:

      1) облыс әкімдіктерінің ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс алқаптарының құрылымын әртараптандыру мәселесі жөніндегі келісімге (меморандумға) қол қою арқылы рентабельділігі жоғары ауыл шаруашылығы дақылдарына көшуді көздейтін егіс алқаптарының құрылымын одан әрі әртараптандыруды жүргізуі;

      2) аймақтар бойынша ғылыми негізделген ауыспалы егістерді енгізу және игеру;

      3) табиғи-климаттық факторлар мен басқа да жағдайларды ескере отырып, ауыл шаруашылығы өнімдерінің нақты түрлерін өндіру үшін ауыл шаруашылығы алқаптарын оңтайлы пайдалану бойынша Өңірлердің мамандану схемаларын әкімдіктердің сақтауын бақылау;

      4) озық технологияларды, оның ішінде тамшылатып суаруды ынталандыру және белгіленген тапсырмалардың орындалуы үшін әкімдіктердің жауапкершілігін күшейту;

      5) минералды тыңайтқыштар мен гербицидтерді арзандатуға көзделген қаражатты толық көлемде бөлу есебінен олардың қолжетімділігін, сондай-ақ лизингтік төлемдерді субсидиялау арқылы техниканың қолжетімділігін арттыру;

      6) ауыл шаруашылығы дақылдарының түсімділігі жоғары сорттарының тұқымымен шаруашылықтарды қамтамасыз ету мақсатында тұқым шаруашылығын дамытуды ынталандыру;

      7) оң байқаудан өткен, нақты нәтижеге бағдарланған бағдарламалар, оның ішінде базалық субсидиялау, көктемгі дала жұмыстарына жеңілдетілген кредит беру, пайыздық мөлшерлемені арзандату, негізгі құралдарды жаңарту мен дамытуға инвестициялық субсидиялар беру, қарыздарды кепілдендіру мен сақтандыру және тағы басқа практиканы жалғастыру бойынша шаралар қабылданатын болады.

      Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің тиімді пайдаланылуын мониторингтеу, оның ішінде ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді тиімсіз пайдаланатын жалға алушыларға экономикалық әсер ету тетіктері күшейтілетін болады.

      Ұйымдасқан шаруашылықтар кооперациясының екі тетігі – көлденең кооперация және тік (зәкірлік) кооперация өндіріс тиімділігін арттырудың түйінді құралы болып табылады. ЖҚШ кәсіпкерлік субъектілері ретінде ДК, ШҚ, ФШ нысандарында кооперацияға қатыса алады.

      Көлденең кооперация ұсақ және орта АШТӨ-ге өзара бірігу арқылы өнім өндіру мен өткізу кезіндегі шығасыларды төмендету есебінен кірісті арттыруына мүмкіндік береді.

      Тік (зәкірлік) кооперация АШТӨ-ге интеграцияны қамтамасыз етіп, бір жағынан өңдеуші кәсіпорындармен және басқа да өнім тұтынушыларымен, екінші жағынан өндіріс үшін қажетті ресурстарды жеткізушілермен өзара іс-қимыл жүргізудің экономикалық жағынан пайдалы жағдайларын туғызуға мүмкіндік береді.

      Суармалы жерлердің тұздануы мен батпақтануына қарсы іс-қимылдар жүргізу бойынша іс-шаралар әзірленетін болады.

      Жайылымды мал шаруашылығын дамыту және ет өндіруді ұлғайту мақсатында жайылымдарды суландыру жөніндегі іс-шаралар, оның ішінде құбырлы және шахталы құдықтарды, сондай-ақ жайылымдарды суландыруға арналған шегендеу құрылысжайларын қалпына келтіру жоспарланып отыр.

      Бұдан басқа трансшекаралық өзендердің ресурстарын пайдаланумен байланысты тәуекелдерді ескере отырып, су ресурстарын пайдаланудың тиімділігін арттыру бойынша шаралар әзірленетін болады.

      Каспий теңізінің су биологиялық ресурстарын сақтау жөніндегі мемлекетаралық келісімдерді орындау мақсатында бекіре тұқымдас балық өсіретін зауыттың өндірістік базасын реконструкциялау (кеңейту) жүргізілетін болады.

      Құнды балық түрлерінің шабақтарын қолдан өсіру үшін тұйық сумен жабдықтау циклі бар балық өсіру қондырғыларын енгізе отырып, балық питомнигі жаңғыртылатын болады.

      АӨК саласында біліктілігі жоғары кадрлар даярлау мақсатында аграрлық ғылым мен білімді реформалау бойынша шаралар қабылданатын болады.

      Тамақтану мәдениетін арттыру және сапалы өнімдерге деген сұранысты кеңейту үшін Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2020 – 2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасына сәйкес халық арасында дұрыс тамақтануды насихаттау жөніндегі іс-шаралар жүзеге асырылатын болады.

      Коммуникациялық қолжетімділікті ескере отырып, осы Мемлекеттік бағдарлама шеңберінде іске асырылатын шаралар туралы азаматтарды уақтылы хабардар ету:

      1) республикалық арналардың бірінде агроөнеркәсіптік кешенді дамыту туралы апта сайын бағдарлама шығару (репортаж түрінде);

      2) республикалық арналардың бірінде ҚР АШМ, салалық қауымдастықтар, АШТӨ өкілдерінің қатысуымен студиялық бағдарлама шығару;

      3) БАҚ өкілдеріне ҚР АШМ өткізетін саясатты түсіндіру бойынша семинар-тренингтер өткізу (баспасөз турларын, ауыл шаруашылығы объектілеріне блог-турларды өткізуді қоса алғанда);

      4) республикалық БАҚ (ТВ, радио, баспа БАҚ, әлеуметтік желілер) арасында ауыл шаруашылығы туралы үздік материалға конкурс ұйымдастыру арқылы қамтамасыз етіледі.

      Екінші бағыт: ҚР-да азық-түліктің физикалық қолжетімділігін қамтамасыз ету.

      ҚР-да азық-түліктің орнықты физикалық қолжетімділігін қамтамасыз ету үшін Қазақстан халқының орталықтандырылған сумен жабдықтау жөніндегі көрсетілетін қызметтерге қолжетімділігін жақсартуға жағдайлар жасалатын болады. Өңірлерді дамытудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасын іске асыру жалғасады, онда:

      1) орталықтандырылған сумен жабдықтауға қолжетімділікті ауылдық жерлерде 62 %, қалаларда 97 % қамтамасыз ету;

      2) орталықтандырылған су бұруға қолжетімділікті ауылдық жерлерде 13 %, қалаларда 97 % қамтамасыз ету көзделген.

      Транзиттік жүктер ағынының өсіп келе жатқанын ескере отырып, жүк қатынасының жылдамдығын 15-20 %-ға, ал негізгі халықаралық көлік дәліздері бойынша 20-30 %-ға арттыруды қамтамасыз ету қажет. Қазақстанның барлық өңірлеріне азық-түлікті уақтылы жеткізу мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін республикалық автожолдар желісінің 89 %-ының және жергілікті автожолдар желісінің 78 %-ының жақсы және қанағаттанарлық жай-күйі қамтамасыз етілетін болады.

      Өсіп келе жатқан тұтынуды қанағаттандыру және импортқа тәуелділікті азайту үшін қойма инфрақұрылымының қосымша объектілерін: кемінде 600 мың тонна жеміс-көкөніс өнімдерін сақтауға арналған көкөніс сақтау орындары, кемінде 350 мың тонна тамақ өнімдерін сақтауға арналған мұздатқыш камералармен жабдықталған қоймалар салуға қолдау көрсетіліп, жағдайлар жасалатын болады.

      Тауарды тұтынушыға дейін жеткізуді жеделдететін сауда-тарату және көлік-логистика буындары бар заманауи базар моделін құру бойынша шаралар қабылданатын болады, бұл түптеп келгенде ақша-тауар-ақша тізбегін қысқартады, жалпы экономика өсіміне оң әсер етеді және бағалардың құбылмалылығын азайтуға мүмкіндік береді. Қазақстан Республикасының сауда саласындағы қолданыстағы заңнамасына көтерме-тарату орталықтарының айқындамасын енгізу және олардың қызметін реттеу бөлігінде өзгерістер енгізу жоспарланып отыр.

      Қайта өңдеуге тапсырылған өнім үшін АШТӨ субсидиялау, қайта өңдеуші кәсіпорындардың тереңдете қайта өңдеу өнімдерін өндіру үшін ауыл шаруашылығы өнімін сатып алуға арналған шығындарын субсидиялау, қайта өңдеуші кәсіпорындарды құруға және кеңейтуге арналған инвесторлардың шығындарын инвестициялық субсидиялау, қайта өңдеуші кәсіпорындардың кредиттері бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау жолымен қайта өңдеуші кәсіпорындардың қуаттарының жүктемесін ұлғайту арқылы импортты алмастыру және қосылған құны жоғары өнімді экспорттау шеңберінде АӨК-ні өндіріске қайта бағдарлау, негізгі және айналым қаражатын толықтыруға берілген қосылған құн салығын субсидиялау.

      Суармалы жерлер алқаптарын кеңейтуді, тұқымдарды, минералдық тыңайтқыштарды, өсімдіктерді қорғау құралдарын сатып алуды субсидиялауды, қайта өңдеуге тапсырылған қант қызылшасының көлемі үшін АШТӨ субсидиялауды, қант зауыттарын салуға және жаңғыртуға инвестициялық субсидиялауды, ауыл шаруашылығы техникасын сатып алуды, негізгі және айналым қаражатын толықтыруға берілген кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялауды, ілімдерді тарату бағдарламасы бойынша кадрлардың біліктілігін арттыруды қамтитын қант өнеркәсібін дамыту жөнінде жүйелі шаралар қабылданатын болады.

      Үшінші бағыт: ҚР-да азық-түліктің экономикалық қолжетімділігі.

      ҚР-да азық-түліктің орнықты экономикалық қолжетімділігін қамтамасыз ету үшін төлем қабілетті сұранысты ұлғайтуға жағдай жасалады. Қазақстанның экономикалық дамуын, халық кірісі деңгейінің өсімін ескере отырып, тамақ өнімдерінің энергетикалық құндылығы мен ассортиментін арттыру тұрғысынан азық-түлік себетінің құрамы қайта қаралатын болады.

      Кедейлік шегінен төмен өмір сүретін халықтың ең аз азық-түлік себетіне экономикалық қолжетімділігін қамтамасыз ету үшін кедейлік шегінің шекті мәні азық-түлік себеті құнының деңгейіне дейін көтерілетін болады (тұтыну себеті құнының 40 %-ынан 60 %-ына дейін). Аталған іс-шара атаулы әлеуметтік көмекпен берілетін азық-түлік себетінің құнын өтеуге мүмкіндік береді.

      Халық пен жас мамандардың жалпы жұмыспен қамтылуын қолдау жөніндегі шараларды іске асыру жалғасатын болады.

      Төртінші бағыт: ҚР-дағы тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі.

      ҚР-дағы тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі санитариялық, фитосанитариялық және ветеринариялық қауіпсіздікті, сондай-ақ техникалық реттеуді одан әрі дамыту бойынша шаралар қабылдау жолымен қамтамасыз етілетін болады.

      Азық-түлік қауіпсіздігінің жай-күйін мониторингтеу Азық-түлік қауіпсіздігінің жай-күйіне мониторинг жүргізу қағидаларына сәйкес жүзеге асырылатын болады.

      Өңдеуші кәсіпорындардың техникалық және технологиялық жарақтануын арттыру мақсатында қаржы институттары оларды қаржыландыруды жүзеге асырады, бұл ретте сыйақы мөлшерлемесін мемлекет субсидиялайтын болады.

      Бұдан басқа, инвестициялық субсидиялау арқылы өңдеуші кәсіпорындардың жұмыс істеп тұрған зауыттарды жаңғыртуға және жаңаларын салуға жұмсаған шығындарының бір бөлігі өтелетін болады. Аталған шара өз тиімділігін көрсетті, осылайша инвестициялық субсидиялау іске асырылған кезеңде (2014 жылдан бері) жаңа қуаттарды кеңейтуге жалпы соммасы 2 322,2 млн. теңгеге өсімдік шаруашылығы өнімдерін өңдеу бойынша 31 кәсіпорын, сондай-ақ 3 382,2 млн. теңге мал шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу жөніндегі 91 кәсіпорын инвестициялық субсидиялар алды.

5.2. АӨК субъектілері үшін қаржыландыру қолжетімділігін арттыру және АӨК субъектілеріне салық салудың оңтайлы режимдерін қамтамасыз ету

      Ескерту. 5.2-кіші бөлімге өзгерістер енгізілді – ҚР Үкіметінің 05.01.2020 № 1; 28.12.2020 № 898 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

      АӨК субъектілерінің қаржыландыруға қолжетімділігін арттыру үшін бағаның түзілуін тікелей бұрмалайтын және ДСҰ әдістемесі бойынша "сары" себетке жататын тиімсіз субсидияларды кезең-кезеңмен қысқарту жоспарлануда. Ондайларға нарықты бұрмалайтын тауарлық-спецификалық субсидияларды (алаң бірлігіне, өнім бірлігіне арналған) жатқызу керек. Шамамен 94 млрд. теңге мөлшеріндегі босатылатын ЖБ қаражаты кредиттер, ауыл шаруашылығы техникасы мен жануарлары лизингі бойынша пайыздық мөлшерлемені субсидиялау; инвестициялық субсидиялау, сақтандыру сыйлықақыларын субсидиялау, кредиттік серіктестіктер мен қарыздарды кепілдендіру институттары жүйелерін дамыту сияқты қаржы құралдарына бағытталатын болады.

      Субсидиялауды жетілдірудің жалпы шаралары. 2017 жылдан бастап субсидиялау жүйесіне мынадай өзгерістер енгізілетін болады:

      1) салада технологиялық процестерді жүргізу мерзімдеріне сәйкес субсидиялар беру мерзімдерін қысқарту;

      2) ішкі тұтынуды қамтамасыз ету көрсеткішіне қол жеткізілгеннен соң субсидиялау деңгейі қысқаратын болады.

      Базалық бағыттар (минералды тыңайтқыштар, тұқым шаруашылығы, өсімдіктерді қорғау құралдары, аналық мал басымен селекциялық асыл тұқымдық жұмыс жүргізу, ауыл шаруашылығы жануарлары мен құстарының асыл тұқымды төлін сатып алу, АШТӨ-ге су беру жөніндегі көрсетілетін қызметтер құнын субсидиялау) бойынша субсидиялау жалғасатын болады.

      Бұдан әрі субсидиялау жүйесі мынадай түбегейлі өзгерістерге ұшырайды:

      1) тауарлық-спецификалық субсидияларды 2019 жылдан бастап өсімдік шаруашылығында және 2020 жылдан бастап мал шаруашылығы мен балық шаруашылығында қысқарту;

      2) субсидиялауға арналған барлық өтінімдерді қараудың, мониторинг жүргізудің және деректерді алушылар бойынша топтастырудың автоматтандырылған жүйесін кезең-кезеңмен енгізу.

      Тауарлық-спецификалық субсидиялардың орнына кредит пен лизинг бойынша пайыздық мөлшерлемені арзандатуға, сондай-ақ АӨК субъектілері инвестициялық жобаларды іске асырған кезде шеккен шығындардың бір бөлігін өтеуге арналған субсидиялардың үлесі кеңейтілетін болады.

      Ауыл шаруашылығында мемлекеттік қолдау шараларының тұрақтылығы да қамтамасыз етілетін болады.

      Субсидиялаудың ашықтығын қамтамасыз ету мақсатында субсидиялауға арналған өтінімдердің жариялылық қағидаты енгізіледі.

      Мемлекеттік қолдау шараларының тиімділігін қамтамасыз ету үшін субсидиялауды, "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ға және оның еншілес ұйымдарына кредит беруді қоса алғанда, мемлекеттік қолдау шараларын алу үшін АӨК субъектілерінің қарсы міндеттемелерінің тізілімі енгізілетін болады.

      Қарсы міндеттемелерге:

      1) егіс алқаптарын әртараптандыру (егістік иелері үшін);

      2) ауыл шаруашылығының жалпы өнімін ұлғайту (АШТӨ үшін);

      3) жерді ұтымды пайдалану жөніндегі талаптарды орындау (ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер иелері үшін);

      4) еңбек өнімділігін ұлғайту жатқызылатын болады.

      Мал азығының қолжетімділігін қамтамасыз ету мәселесі, оның ішінде шаруа қожалықтары мен фермерлік шаруашылықтары үшін:

      1) базалық шаруашылықтардың (ЖШС, Ш/Қ және т. б.) мал азығын дайындауы, сондай-ақ өткізуі үшін ЖАО-ның ЖҚШ және фермерлік шаруашылықтарға шөп, сабан және дәнді мал азығын бөлуі;

      2) егіс алқаптарын әртараптандыру бойынша субсидия алушылардың қарсы міндеттемелерін белгілеу жолымен шешіледі.

      Сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялау негізгі құралдарды, ауыл шаруашылығы жануарларын сатып алуға, айналым қаражатын толықтыруға арналған кредиттер, оның ішінде жаңа ауыл шаруашылығы техникасы мен технологиялық жабдықтың лизингі/кредиті бойынша жүзеге асырылатын болады. Субсидиялау қарыздардың қолданылу мерзімінің соңына дейін жүзеге асырылады. Сондай-ақ "Агробизнес-2017" бағдарламасының талаптарына сәйкес субсидиялауға мақұлданған қарыз және қаржылық лизинг шарттары бойынша пайыздық мөлшерлемені субсидиялау жалғасатын болады.

      Негізгі құралдарды сатып алуға арналған кредиттер мен лизинг бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау субсидияланатын бөлігін шегере отырып, соңғы қарыз алушы жылдық 4 %-дан төмен емес мөлшерде төлейтін сыйақы мөлшерлемесін белгілей отырып жүзеге асырылатын болады.

      Айналым қаражатын толықтыруға, оның ішінде көктемгі егіс және егін жинау жұмыстарын жүзеге асыруға арналған кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау субсидияланатын бөлігін шегере отырып, соңғы қарыз алушы жылдық 5 %-дан төмен емес мөлшерде төлейтін сыйақы мөлшерлемесін белгілей отырып жүзеге асырылатын болады.

      Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 2 %-дан төмен емес сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялауға жол беріледі.

      Ұзақ мерзімді қаржылық орнықтылықты қамтамасыз ету үшін "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ облигациялары бойынша купондық сыйақыларды субсидиялау енгізілетін болады.

      Инвестициялық бағдарламаларға (етті мал шаруашылығын, қарқынды мал шаруашылығын, қарқынды бақ шаруашылығын дамыту және т.б.) қатысушылар үшін кредиттер мен лизингтің сыйақы мөлшерлемесі теңгемен жылдық 4 %-дан аспайды және кредит беру мерзімдері 15 жылға дейін ұзартылатын болады. Бұл ретте бағдарламаларға қатысушылар жеңілдетілген кредит беру сәтінен бастап тауарлық-спецификалық субсидиялар алмайтын болады.

      Кредиттік ресурстарды пайдалану, оның ішінде айналым қаражатын толықтыру мақсаттары мен лизингке пайдалану "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ның еншілес ұйымдары, кредиттік серіктестіктер мен кооперативтер, микроқаржы ұйымдары, сондай-ақ "Даму" кәсіпкерлікті дамыту қоры" АҚ іске асыратын қолдау бағдарламалары арқылы мүмкін болады.

      Инвестициялық субсидиялау бағдарламасын одан әрі жетілдіру шеңберінде мемлекеттік қолдау неғұрлым тиімді даму бағыттарына, сондай-ақ инвестициялық шығындарды арзандату және инвестициялық салымдар 25-тен 50 %-ға дейінгі мөлшерде болғанда АӨК субъектісі шеккен шығыстардың бір бөлігін өтеу жолымен инвестициялық жобалардың өтелу мерзімін төмендету жолымен ауыл шаруашылығының басым міндеттерін шешуге бағдарланатын болады.

      Дайындаушы ұйымдар жүйесін одан әрі дамыту үшін Қазақстан Республикасының заңнамасына қосылған құн салығын субсидиялауды тоқсан қорытындылары бойынша АӨК саласындағы дайындаушы ұйымдарға ауыстыру бөлігінде өзгерістер енгізу бойынша шаралар қабылданатын болады.

      Жоғарыда тізбеленген өзгерістерді іске асыру дайындаушы ұйымдарға және ауыл шаруашылығы кооперативтеріне айналым қаражатының ұзақ уақыт кезеңіне оқшаулануын болдырмауға мүмкіндік береді, дайындау қызметінің дамуына, шикізат өндірушілердің өз өнімін өндіру мен өткізуді өсіруге мүдделі болуына, сондай-ақ ауыл шаруашылығы өнімінің және оның өңделген өнімдерінің ішкі тұтынудағы импорты үлесін азайтуға ықпал ететін болады.

      Сондай-ақ АӨК саласындағы дайындаушы ұйымдарға ҚҚС-ны субсидиялау бойынша қажетті кең ауқымды түсіндіру жұмысы жүргізілетін болады.

      Агробизнес үшін барынша қолайлы жағдайлар жасау мақсатында Дүниежүзілік банк 62 елде 12 тақырыптық сала бойынша жүргізетін "Ауыл шаруашылығындағы бизнесті дамытуға жәрдемдесу" халықаралық рейтингіндегі Қазақстанның позицияларын жақсарту бойынша шаралар қабылданатын болады. Зерттеу тұқым шаруашылығын, тыңайтқыштарды, ауыл шаруашылығы техникасын, қаржылық көрсетілетін қызметтерді, нарықтарды, көлікті, су ресурстарын және ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) құқықтық реттеу жөніндегі сандық көрсеткіштерді пайдаланады. Гендер мен экологиялық орнықтылық жан-жақты және орнықты әдістердің көтермеленуін қамтамасыз ету үшін аталған есепке қосылған. Биыл рейтинг алғаш рет "Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер" тақырыбына қолданылды.

      Қазақстанның осы рейтингтегі позицияларын жақсарту үшін Дүниежүзілік банкпен бірлесіп, рейтингтің барлық тақырыптық салалары бойынша өкілдер кіретін жұмыс тобы құрылатын болады. Жұмыс тобы Қазақстанның позицияларын жақсарту жөніндегі шараларды әзірлейтін болады. Өз кезегінде Қазақстанның осы жобадағы позицияларының жақсаруы Қазақстанда агробизнес үшін қолайлы жағдайлар жасалғанын растайды.

      Ауыл шаруашылығының нарыққа бағдарланып өсуін қамтамасыз ету үшін Дүниежүзілік банк 5 жылдық кезеңге арналған мал шаруашылығын орнықты дамыту жобасын (бұдан әрі – Жоба) әзірлейтін болады.

      Жоба ауыл шаруашылығын субсидиялауды, қаржыландыруға, ветеринариялық көрсетілетін қызметтерге қолжетімділікті жақсартуды қоса алғанда, шағын фермерлерге қызмет көрсететін институттарды нығайтуға, сондай-ақ жайылымдық жерлерді басқаруды жетілдіруге және парниктік газдардың шығарылуын есепке алуға бағытталатын болады.

      Жобаны іске асыру кезінде қаржы құралын – Дүниежүзілік банктің қарызын нәтижеге бағдарланған бағдарлама форматында (ЖҰЖ немесе PforR) қолдану жоспарланып отыр.

      Жобаны дайындау мен іске асыруда тиісті сапаны қамтамасыз ету мақсатында мал шаруашылығы мен ветеринария саласындағы мүдделі мемлекеттік органдар, қаржы және ғылыми институттар мен ұйымдар өкілдерінің қатысуымен жұмыс тобы құрылатын болады.

      Ветеринариялық қызмет көрсету және жануарларды есепке алу жүйесін жетілдіру, орталығында фермер болатын модельді дәріптеу, ет индустриясы үшін тиімді агроэкологиялық саясат жобаның түйінді нәтижелері болмақ.

      Жобаны іске асыру ет бағытындағы мал шаруашылығының экспортқа бағдарланған секторын қоршаған ортаға әсерді өсірмей дамытуға және ұлғайтуға мүмкіндік береді.

      Іске асырудың бірінші кезеңі осы Мемлекеттік бағдарлама шеңберінде жүзеге асырылатын болады. Жобада көзделген міндеттерге қол жеткізу үшін ЖҰЖ немесе PforR АӨК дамытудың келесі Мемлекеттік бағдарламасын бекіту шеңберінде көрсетілетін болады.

      Мемлекеттік қолдау шараларының тиімділігі АӨК субъектілерінің қарсы міндеттемелерді орындау нәтижелері бойынша бағаланатын болады.

      АӨК-ні мемлекеттік қолдау шаралары жыныстық тиістілігіне қарамастан барлық АӨК субъектілері үшін тең жағдайда қолжетімді болады.

Қарыздарды кепілдендіру жүйесін жетілдіру

      Әлеуетті және жұмыс істеп жүрген кәсіпкерлердегі мүліктің қаржы ұйымдары үшін құндылығы төмен. Сондықтан АӨК субъектілерін қаржыландыру қолжетімділігін арттыру жөніндегі шаралардың бірі кредиттерді кепілдендіру болып табылады, олардың негізгі міндеттері:

      1) жеткілікті кепіл базасы жоқ АӨК субъектілерінің кредиттік ресурстарға қолжетімділігін ұлғайту;

      2) ісін енді бастаған кәсіпкерлерді АӨК-ге тарту;

      3) АӨК-дегі жалпы кредит беру көлемінде жеке қаржы ұйымдарының кредит беру үлесін арттыру болып табылады.

      Кепілдендіру институты кепіл базасының болуына АШТӨ-нің тәуелділігін төмендету есебінен оның кредит қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік береді.

      Жеке қаржы ұйымдарының АШТӨ қарыздарын кепілдендіруге қызығушылығының төмен болуына байланысты жүйеге "Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры" АҚ (бұдан әрі – АШҚҚҚ) тартылатын болады. Мемлекет қатысатын компанияның нарықта жұмыс істеуі осы құралдың қажеттігі мен әлеуетін көрсетуге мүмкіндік береді.

      АШҚҚҚ базасында мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен қарыздарды кепілдендіру бойынша өтемақы жүйесі құрылатын болады.

      Берілген АШҚҚҚ кепілдіктері бойынша талаптарды бірінші кезекте қамтамасыз ету мақсатында қарыздарды кепілдендіру жөніндегі өтем қорының қаражаты жоғары өтімді қаржы активтеріне (ҚР аумағында жұмыс істейтін сауда-саттықты ұйымдастырушылардың ресми тізіміне енгізілген ақша, екінші деңгейдегі банктердегі депозиттер, мемлекеттік бағалы қағаздар және бағалы қағаздар) тұрақты негізде орналастырылатын болады.

      Бүгінгі күні астық және мақта қолхаттары бойынша міндеттемелердің орындалуына кепілдік беру бойынша көрсетілетін қызметтердің талап етілмеуіне байланысты "ҚазАгроКепіл" АҚ астық және мақта қолхаттары бойынша міндеттемелердің орындалуына кепілдік беру жүйесінен шығады. Аталған қызметтерді көрсету үшін бұрын бөлінген қаражат "ҚазАгроКепіл" АҚ АШҚҚҚ-ға қосылғаннан кейін АШҚҚҚ жалғыз акционерінің шешімімен АӨК субъектілерін қолдаудың өзге шараларын ұсынуға қайта бағытталатын болады.

      АШТӨ үшін кепілдендіру құралының қолжетімділігін арттыру үшін қарыздарды кепілдендіру шеңберіндегі мемлекеттік қолдау шарасы жетілдірілетін болады. Атап айтқанда субсидиялар алу схемасы жеңілдетіледі және оңтайландырылады және нормативтік-құқықтық актілерге өзгерістер енгізіледі.

Аграрлық қолхаттарды енгізу

      Өнімді әділ баға бойынша өткізу проблемасын шешу үшін жаңа қаржы құралы – аграрлық қолхат енгізілетін болады, ол инвесторларға/кредиторларға егінді ол нақты жиналғанға дейін сату есебінен (болашақ егін кепілімен) ауыл шаруашылығы өндірісін қаржыландыруға мүмкіндік береді. Бұл ретте өнім мен оның құны бойынша соңғы 3-5 жылдағы статистикалық деректерге негізделген шектеу тетіктері көзделетін болады. Аталған құралды енгізу үшін жаңа заңнамалық акт әзірленетін болады.

      Электрондық аграрлық қолхаттарды іске қосу АӨК субъектілері үшін жаңа қаржы құралы болады және фермерлердің құжаттамасыз эмиссиялық емес борыштық құнды қағаздар шығарып, кейіннен оларды ауыл шаруашылығы өнімін жеткізумен немесе борышты төлеумен өтеуге арналған заңнамалық құқығын болжайды. Бұл фермерлерге өзінің өнімін алдын ала сатуға және қаржы институттарынан да, басқа көздерден де неғұрлым "арзан" ақша тартуға мүмкіндік береді. Аграрлық қолхаттарды енгізу ИТ-технологияларды қолдана отырып жүзеге асырылатын болады.

      Халықаралық практикаға жүргізілген талдауға сәйкес қаржы құралы – аграрлық қолхаттар мемлекет тарапынан қолдау болған жағдайда жеткілікті түрде тез дамып, тиімді жұмыс істейді.

      Қазақстанның осы рейтингтегі позицияларын жақсарту үшін Дүниежүзілік банкпен бірлесіп, жұмыс тобы құрылатын болады, оған рейтингтің барлық тақырыптық салалары бойынша өкілдер кіреді. Жұмыс тобы Қазақстанның позицияларын жақсарту жөніндегі шараларды әзірлейтін болады. Өз кезегінде Қазақстанның осы жобадағы позицияларының жақсаруы Қазақстанда агробизнес үшін қолайлы жағдайлар жасалғанын растайды.

      Мал шаруашылығы саласының дамуын қамтамасыз ету үшін Дүниежүзілік Банк Мал шаруашылығын орнықты дамыту жобасын (бұдан әрі – МОДЖ) іске асыру үшін қарыз беретін болады.

      МОДЖ ауыл шаруашылығын субсидиялауды қоса алғанда, шағын фермерлерге қызмет көрсететін институттарды нығайтуға, қаржыландыруға, ветеринариялық көрсетілетін қызметтерге қолжетімділікті жақсартуға, сондай-ақ жайылымдық алқаптарды басқаруды және мал шаруашылығы секторында парниктік газдар (ПГ) шығарындыларын түгендеу жүйесін жетілдіруге бағытталатын болады.

      МОДЖ-ны іске асыру кезінде қаржы құралы – нәтижеге бағдарланған Бағдарлама (НББ немесе PforR) форматында Дүниежүзілік Банктің қарызын қолдану жоспарланып отыр.

      МОДЖ-ны дайындау мен іске асыруда тиісті сапаны қамтамасыз ету мақсатында МОДЖ-ның үйлестіру кеңесі және мүдделі орталық және жергілікті мемлекеттік органдар, қаржылық және ғылыми институттар және мал шаруашылығы мен ветеринария саласындағы ұйымдар өкілдерінің қатысуымен жұмыс тобы құрылатын болады.

      МОДЖ-ның түйінді нәтижелері ветеринариялық қызметтер көрсету және жануарларды есепке алу жүйесін жетілдіру, бел ортасында фермер қамтылатын модельді ілгерілету, ет индустриясына арналған тиімді агроэкологиялық саясат болады.

      Іске асырудың бірінші кезеңі осы Мемлекеттік бағдарлама аясында жүзеге асырылады. МОДЖ жобасында көзделген міндеттерге қол жеткізу үшін НББ немесе PforR АӨК-ні дамыту жөніндегі келесі кезеңге арналған құрылымдық бағдарламалық құжаттарды бекіту шеңберінде көрініс табады.

      Мемлекеттік қолдау шараларының тиімділігі АӨК субъектілерінің қарсы міндеттемелерді орындау нәтижелері бойынша бағаланады.

      АӨК-ні мемлекеттік қолдау шаралары жыныстық тиесілілігіне қарамастан, барлық АӨК субъектілері үшін тең жағдайда қолжетімді болады.

      Дүниежүзілік банктің қаржылық қолдауы нәтижелер көрсеткіштерінің қаражатын игеруге байланыстырылған нәтижелерге (ҚИБН) қол жеткізілгеннен кейін жүзеге асырылады.

      МОДЖ мониторингін АШМ-ның операциялық бюджеті есебінен қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік қызметшілерден, техникалық сарапшылардан жасақталған Жобаны басқару қызметі (ЖБҚ) құрылады. Бұл ретте тиісті кәсіби, фидуциарлық, әкімшілік және техникалық біліктілігі мен жұмыс тәжірибесі бар техникалық сарапшылар жалдау туралы келісімшарттар негізінде тартылады.

      МОДЖ іске асыру кезеңінде қаражатты игеруге байланыстырылған индикаторларға (ҚИБИ) қол жеткізуді бағалау мақсатында АШМ-ның операциялық бюджеті есебінен бекітілген техникалық тапсырмаға сәйкес верификация жөніндегі тәуелсіз агентті және аудиторларды жалдау жүзеге асырылады.

      МОДЖ-ны іске асыру шеңберінде Жануарларды бірдейлендірудің бірыңғай ақпараттық жүйесінің (бұдан әрі – БАЖ) әрі қарай жұмыс істеуі үшін қажетті нормативтік құқықтық актілер әзірленеді, жеке ветеринариялық қызметтердің ілгерілеуін қамтамасыз ету үшін "Ветеринария туралы" 2002 жылғы 10 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес тиісті заңға тәуелді актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізіледі, сондай-ақ ауыл шаруашылығы саласындағы субсидиялау қағидалары етті мал шаруашылығымен айналысатын фермерлердің субсидия алуы үшін жасыл өсу және орнықтылығы қағидаттарына сәйкес келтіріледі.

      Консультациялық көрсетілетін қызметтер мен оқыту бағдарламаларын айқындау үшін үздік ауыл шаруашылығы практикалары (ҮАШП), үздік мал шаруашылығы практикалары (ҮМШП) және үздік жайылымдарды басқару практикалары (ҮЖБП) бойынша ұсынымдарды қамтитын ауыл шаруашылығы консультацияларын және етті мал шаруашылығы секторындағы білімдерді беру әдіснамасын әзірлеу және қабылдау жолымен білім беруді ауқымды тарату бойынша консультация беру жүйесі құрылады.

      Етті мал шаруашылығы секторынан шығатын ПГ шығарындыларын түгендеу жүйесінің Климаттың өзгеруі жөніндегі үкіметаралық сарапшылар тобы (КӨҮСТ) нұсқамасының 2-деңгейлі әдіснамасына сәйкес келуі үшін оны жетілдіру мақсатында АШМ ЭГТРМ-мен бірлесіп, Монреаль хаттамасымен реттелмейтін көздерден антропогендік шығарындылардың кадастры және ПГ-ны сіңірушілердің абсорбциясы туралы ұлттық баяндамаға енгізілетін, БҰҰ-ның Климаттың өзгеруі туралы негіздемелік конвенциясының Хатшылығына жіберілетін деректерді жинау рәсімдері жақсартылады.

      МОДЖ-ны іске асыру қоршаған ортаға әсерін өсірмей ет бағытындағы мал шаруашылығының экспортқа бағдарланған секторын дамытуға және ұлғайтуға мүмкіндік береді.

      МОДЖ-ны іске асыру үшін қарыз шеңберінде ҚИБИ-лар көзделеді.

      ІҚМ-ның БАЖ-да тіркелуін көздейтін индикатор үшін мынадай ҚИБИ көзделеді:

      БАЖ-ды құру және оның жұмыс істеуі үшін қажетті нормативтік құқықтық актілерді қабылдау. Мұндай жүйе жұмыс істейді және нысаны бойынша да, мәні бойынша да Банк үшін қанағаттанарлық болып табылады. Осы іс-шараны жүзеге асыру нәтижелері жобаны қаржыландырудың 9 196 мың еуроға тең лимитімен бағаланады;

      жануарларды бірдейлендіру жүйелерінде тіркелген барлық ІҚМ туралы деректерді БАЖ-ға көшіру. Осы іс-шараны жүзеге асыру нәтижелері жобаны қаржыландырудың 18 392 мың еуроға тең лимитімен бағаланады;

      қаражатты игеру формуласында көрсетілгендей, барлық жаңа ІҚМ басын БАЖ-да тіркеу. 2) тармақшаға сәйкес нәтижеде көзделген ауыстыру күнінен бастап 0 базалық мәнінен әрбір 60 000 басқа ұлғайғаны үшін – 1 839,2 мың еуро. Осы іс-шараны жүзеге асыру нәтижелері жобаны қаржыландырудың 18 392 мың еуроға тең лимитімен бағаланады.

      Шағын және орта фермерлік шаруашылықтарға жақсартылған және жаңғыртылған ветеринариялық көрсетілетін қызметтерге қолжетімділік беруді көздейтін индикатор үшін қаражаттың игерілуіне байланыстырылған мынадай нәтижелер көзделеді:

      "Ветеринария туралы" Заңға сәйкес МОДЖ-ның ветеринариялық қызметтердің әлеуетін нығайту жөніндегі бағдарламасы іс-шараларының аясында жүргізілген ХЭБ-тің ветеринариялық іс-шараларының тиімділігін GAP-талдау нәтижелері бойынша жасалған ұсынымдарға сәйкес жеке ветеринарлық қызмет көрсетуді ілгерілетуді қамтамасыз ету үшін тиісті заңға тәуелді актілерге нысаны бойынша да, мәні бойынша да Банк үшін қанағаттанарлық болып табылатын түзетулер енгізу. Осы іс-шараны жүзеге асыру нәтижелері жобаны қаржыландырудың 4 598 мың еуроға тең лимитімен бағаланады;

      тіркелген және оқып шыққан ветеринарлар санының қаражатты игеру формуласы бойынша айқындалғандай мөлшерде ұлғаюы. 0 базалық мәнінен тіркелген және оқып шыққан әрбір қосымша 500 ветеринар үшін – 4 598 мың еуро. Осы іс-шараны жүзеге асыру нәтижелері жобаны қаржыландырудың 64 372 мың еуроға тең лимитімен бағаланады.

      Шағын және орта фермерлік шаруашылықтардың иелерін қаражатты игеру формуласында көрсетілген мөлшерде және тәртіппен үздік практикаға оқытуды және сертификаттауды көздейтін индикатор шеңберінде. 0 базалық мәнінен оқытылған және сертификатталған әрбір қосымша 5 мың фермер үшін – 4 598 мың еуро. Осы іс-шараны жүзеге асыру нәтижелері жобаны қаржыландырудың 91 960 мың еуроға тең лимитімен бағаланады.

      "Сыбаға" бағдарламасына қатысатын және бордақылау алаңдарына ІҚМ сататын шағын және орта фермерлік шаруашылықтардың санын қаражатты игеру формуласында айқындалғандай ұлғайту жөніндегі индикатор шеңберінде. 0 базалық мәнінен жануарларды бордақылау шаруашылықтарына сататын әрбір қосымша 1 000 фермер үшін – 4 598 мың еуро. Осы іс-шараны жүзеге асыру нәтижелері жобаны қаржыландырудың 91 960 мың еуроға тең лимитімен бағаланады.

      Ет секторында "жасыл өсуді" қолдауға және орнықтылықты қамтамасыз етуге бағытталған мемлекеттік шығыстардың үлесін көздейтін индикатор үшін мынадай ҚИБН көзделеді:

      ауыл шаруашылығын субсидиялау қағидаларына өзгерістер мен толықтырулар енгізу, оларға жасыл өсу мен орнықтылық қағидаттары негізінде фермерлер үшін қолайлылық өлшемшарттарын енгізу. Осы іс-шараны жүзеге асыру нәтижелері жобаны қаржыландырудың 9 196 мың еуроға тең лимитімен бағаланады;

      етті мал шаруашылығы секторына арналған жалпы мемлекеттік шығыстардағы сиыр етін өндіру мен өңдеудің орнықтылығын арттыру жөніндегі іс-шараларды жүргізуге арналған мемлекеттік шығыстардың үлесін пайыздармен және қаражатты игеру формуласында көрсетілгендей ұлғайту. 20 % базалық мәнінен мемлекеттік шығыстар үлесінің әрбір қосымша 0,5 % ұлғайғаны үшін – 4 138,2 мың еуро. Осы іс-шараны жүзеге асыру нәтижелері жобаны қаржыландырудың 82 764 мың еуроға тең лимитімен бағаланады.

      ПГ шығарындыларын бақылау және ет секторындағы климаттың өзгеруіне бейімделу жөніндегі міндеттемелердің қабылдануын көздейтін индикатор үшін мынадай ҚИБН көзделеді:

      ұлттық деңгейде (NDC) айқындалатын, нысаны бойынша және мәні бойынша Банк үшін қанағаттанарлық болып табылатын, ІҚМ секторы үшін нақты нысаналы көрсеткіштер мен іс-шараларды қамтитын жаңартылған салымды іске асыру шеңберіндегі 2021 – 2025 жылдарға арналған жол картасын бекіту. Осы іс-шараны жүзеге асыру нәтижелері жобаны қаржыландырудың 22 990 мың еуроға тең лимитімен бағаланады;

      нысаны бойынша және мәні бойынша Банк үшін қанағаттанарлық болып табылатын мониторинг, есептілік және тексеру жүйесінің жұмыс істеуі. Осы іс-шараны жүзеге асыру нәтижелері жобаны қаржыландырудың 22 990 мың еуроға тең лимитімен бағаланады;

      2022 – 2026 қаржы жылдарына арналған АӨК-ні дамыту бойынша келесі бағдарламалық құжатқа нысаны бойынша және мәні бойынша Банк үшін қанағаттанарлық болатын, жасыл өсу қағидаттары негізінде етті мал шаруашылығы секторының орнықтылығын қамтамасыз ету жөніндегі тарауды қаржыландыруды қосу. Аталған іс-шараны жүзеге асыру нәтижелері жобаны қаржыландырудың
22 990 мың еуроға тең лимитімен бағаланады.

      Жылдар бойынша болжанатын (бағалау) сомалар:

Атауы

2021

2022

2023

2024

2025

Жиыны

Дүниежүзілік банктің қаржыландыру көлемі, мың еуро

69 889,6

157 251,6

69889,6

92 879,6

69 889,6

459 800,0

      Бағдарлама мынадай компоненттер мен кіші компоненттерден тұрады:

      1. Ветеринариялық қызметтер көрсету және жануарларды есепке алу жүйесін жетілдіру мынадай кіші компоненттерді қамтиды:

      1.1 Есепке алу мен қадағалаудың бірыңғай жүйесі, оған мынадай іс-шараларды жүзеге асыру жолымен қол жеткізіледі:

      қадағалаудың бірыңғай жүйесі үшін нормативтік құқықтық базаны қабылдау;

      деректердің құпиялылығын қамтамасыз ету және деректердің дұрыстығын тексеру хаттамаларын әзірлеу және енгізу;

      жануарларды есепке алудың ағымдағы жүйелерінің құрылымы мен өзара байланысын жетілдіру.

      1.2. Ветеринариялық қызметтердің әлеуетін нығайту, оған мынадай іс-шараларды жүзеге асыру жолымен қол жеткізіледі:

      шағын және орта фермерлік шаруашылықтардың инфекциялық емес ауруларды бақылау үшін ветеринариялық қызметтерге қол жеткізуімен байланысты реттеуші және институционалдық проблемаларды анықтау үшін ХЭБ PVS GAP-талдауын жүргізу;

      ветеринариялық қызметтер көрсету үшін қарыз алушының саясатын, нормативтік құқықтық базасын және институционалдық құрылымын жетілдіру және қажет болған жағдайда заңнамаға түзетулер әзірлеу және жеке ветеринариялық көрсетілетін қызметтер провайдерлерінің әлеуетін нығайту және белгіленген өлшемшарттарға сәйкес келетін жеке ветеринарлардың ауруларды емдеу және олардың алдын алу жөніндегі қызметтер көрсету.

      2. Фермерге бағдарланған қызметтер көрсету моделін ауқымды тарату мынадай кіші компоненттерді қамтиды:

      2.1. Фермерлерге білім мен ауыл шаруашылығы ғылыми зерттеулерінің нәтижелерін беру, оған мынадай іс-шараларды жүзеге асыру жолымен қол жеткізіледі:

      ауыл шаруашылығын жүргізу қағидаттарын қамтитын, климаттың өзгеруіне бейімделген жайылымдық жерлерді басқарудың және жануарларды күтіп-бағудың үздік практикасын әзірлеу;

      фермерлерді оқытудың ауқымды таратылған бағдарламаларын іске асыру;

      техникалық консультациялық көрсетілетін қызметтерді қолдау;

      демонстрациялық шаруашылықтар мен ауыл шаруашылығы сараптамалық-консультациялық орталықтарының ұлттық желісін дамыту;

      ЖҚШ фермерлері үшін дала мектептерінде оқыту бағдарламаларын өткізу;

      етті бағыттағы ІҚМ өсіретін фермерлердің бордақылау алаңдарымен байланысын орнатуға техникалық көмек беру.

      2.2. Бордақылау алаңдарымен байланысты жаңа шағын және орта фермерлік шаруашылықтарға мал басы үшін төлемдер және үлестік гранттар беру, оларға мынадай іс-шараларды жүзеге асыру жолымен қол жеткізіледі:

      үздік практиканы енгізуге, өндірістік объектілерді салу мен жаңғыртуға, бордақылау алаңдарымен және қасапханалармен байланыс орнатуға көмек көрсету мақсатында ет бағытындағы ІҚМ өсіретін шаруа-фермер қожалықтарының жаңадан тіркелген иелеріне мал басы үшін төлемдер және үлестік гранттар беру;

      ет бағытындағы ІҚМ өсіретін шаруа фермер қожалықтарының жаңадан тіркелген иелеріне асыл тұқымды ІҚМ импорты үшін "Сыбаға" бағдарламасына қол жеткізуге қолдау көрсету.

      2.3. Көрсетілетін қызметтер мен жер ресурстарына қол жеткізу, оған мынадай іс-шараларды жүзеге асыру жолымен қол жеткізіледі:

      жер ресурстарын тиімді пайдалануға арналған әлеуетті нығайту;

      фермерлердің неғұрлым өнімді жайылымдарға қолжетімділігін жақсарту үшін әкімдіктердің қоғамдық жайылымдарды және суат орындарын басқару жөніндегі әлеуетін нығайту.

      3. Етті мал шаруашылығы секторында тиімді "жасыл өсу" саясатын жүргізу мынадай кіші компоненттерді қамтиды:

      3.1. Ет секторында жасыл экономика қағидаттарын нығайту саясаты, оған мынадай іс-шараларды іске асыру жолымен қол жеткізіледі:

      2022 – 2026 қаржы жылдарына арналған мемлекеттік бағдарламада етті мал шаруашылығы секторының жасыл өсу және орнықтылық қағидаттарын көрсету;

      ет секторында жасыл өсу қағидаттарын қолданудың үздік практикасын ілгерілету мақсатында ауыл шаруашылығын қолдау жөніндегі нормативтік-құқықтық актілерді жетілдіру.

      3.2. ПГ-ның шығарындыларын мониторингтеудің, есептілігін және оларды тексерудің бірыңғай жүйесін құруға мынадай іс-шараларды жүзеге асыру жолымен қол жеткізіледі:

      етті мал шаруашылығы секторындағы шығарындыларды азайту жөніндегі нақты нысаналы көрсеткіштерді ескере отырып, ұлттық деңгейде айқындалатын болжамды салымды жаңарту;

      мал шаруашылығы секторы үшін климаттың өзгеруіне бейімделу жөніндегі жоспарды қабылдау және қаржыландыру;

      мал шаруашылығы секторында ПГ шығарындыларын мониторингтеу, есептілігі және оларды тексеру жүйесін құру және оның жұмыс істеуі.

АӨК-ге кредит беруге жеке қаржы институттарын тарту

      АӨК-ге кредит беруге КС, микроқаржы ұйымдарын (бұдан әрі – МҚҰ), ЕДБ, лизингтік компанияларды қоса алғанда, жеке қаржы институттарын тарту жөніндегі кешенді жұмысты "Аграрлық несие корпорациясы" АҚ (бұдан әрі – АНК) жүзеге асыратын болады.

      АНК базасында Германияның тәжірибесі қолданылатын болады, онда мемлекеттік "Рентенбанк" үкіметтің қолдауымен капитал нарықтарынан қаражат тартады және кейіннен АӨК-ге кредит беруі үшін жеке қаржы институттарын қорландырады. Бұл ретте "Рентенбанк" тікелей кредит бермейді, осылайша фермерлерге бір мемлекеттік ұйымға тәуелді болмай, көрсетілетін қызметтердің ұсынылатын сапасы мен талаптарына қарай қаржыландырудың түрлі көздерінен таңдау мүмкіндігін бере отырып, ауылдағы кредит беру нарығындағы бәсекелестікті ынталандырады.

      Бұл ретте АНК қаржы институттарын тартуды түрлі құралдар арқылы жүзеге асыратын болады, оның ішінде:

      1) кейіннен жобаның инвестициялық бөлігіне кредит беруі үшін ЕДБ-ны қорландыру. Бұл ретте айналым капиталын ЕДБ-ның өзі қаржыландыратын болады;

      2) бірлесіп қаржыландыру (синдикатталған қарыз), бұл ретте ЕДБ мен АНК бірлесіп қаржыландырады және жоба бойынша тәуекелдерді бөліседі;

      3) АНК мен ЕДБ арасындағы ЕДБ-ның АНК айқындаған талаптарды ескере отырып, АНК-ның қаржыландыруы үшін жобаларды іріктеуді және талдауды жүзеге асыратыны туралы агенттік келісім;

      4) АНК қаржыландырған ЕДБ жобаларын сату, бұл АНК-ге жаңа жобаларды қаржыландыру үшін іске асырылған жобалар бойынша қаражатты мерзімінен бұрын жинақтауға мүмкіндік береді.

      Қаржыландыру құралдарын кеңейту жеке қаржы институттарын АӨК-ге кредит беруге ынталандырады, бұл АӨК-нің несие қоржынындағы жеке инвестициялар үлесін өсіруге ықпалын тигізетін болады.

      АНК ішкі және сыртқы капитал нарықтарынан, сондай-ақ соңғы қарыз алушылар – АӨК субъектілері үшін қарыз/лизинг бойынша валюта тәуекелдерін хеджерлеудің қолжетімді құралдары болған жағдайда, халықаралық қаржы ұйымдары тарапынан қорландыру тартатын болады. АӨК-ні дамытуға қаржыландыру тарту үшін ҚР Үкіметі мен МҚҰ-ның халықаралық бағдарламаларын кеңейту мәселесі пысықталатын болады.

      Ауылды қаржыландыруға бәсекелестікті ынталандыру және жеке қаржы институттарын тарту үшін "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ компаниялары тобы тарапынан тікелей кредит беруді біртіндеп қысқарту жүзеге асырылатын болады.

Агросақтандыруды дамыту

      Өсімдік шаруашылығындағы сақтандыруда бірқатар проблемалардың болуы және мал шаруашылығы саласында сақтандыру жүйесінің болмауы ауыл шаруашылығы мен ветеринариялық тәуекелдерді сақтандыру саласындағы халықаралық тәжірибені қолдана отырып, агросақтандыру жүйесін реформалауды қажет етеді.

      АӨК-дегі сақтандыру нарығында проблемалардың болуы сақтандыру жүйесінің барлық қатысушыларының – АШТӨ-нің, мемлекет пен сақтандыру ұйымдарының мүдделеріне жауап беретін, оның ішінде:

      1) заманауи агротехнологияларды пайдаланатын тиімді АШТӨ-ні кешенді мемлекеттік қолдауды (субсидиялау, жеңілдікпен кредит беру және басқалар), сондай-ақ АӨК-дегі тәуекелдерді азайту жөніндегі шараларды жүзеге асыру;

      2) тәуекелдерді талдау және бағалау (андеррайтинг) жүйесін жеңілдету;

      3) шығындарды реттеуді әкімшілендіру және сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру тетіктерін жеңілдету;

      4) тәуекелдерді орналастыру жөніндегі электрондық алаңдарды (биржалар) пайдалану және электрондық сақтандыру полистерін сатып алу арқылы АШТӨ-нің сақтандыруға қолжетімділігін қамтамасыз ете отырып, ел өңірлері бөлінісінде егіс алаңдары, ауыл шаруашылығы дақылдары мен жануарларын сақтандыру бойынша бірыңғай дерекқор (электрондық карта) құру;

      5) сақтандыруға жататын ауыл шаруашылығы дақылдарының тізбесін қайта қарау/облыстар бойынша ғылыми және практикалық түрде негізделген ауыл шаруашылығы дақылдарының мамандану картасын әзірлеу;

      6) сақтандыру компанияларының сақтандыру төлемдерін реттеу ашықтығы мен тиімділігін арттыруы және мерзімдерін қысқартуы;

      7) ауыспалы егісті жүргізу және агротехнологияларды пайдалану тиімділігін мониторингтеудің заманауи әдістерін қолдану, оның ішінде ғарыштық мониторингтеу мен аэротүсірілім құралдарын пайдалана отырып қолдану;

      8) негізделген және ашық сақтандыру тарифтерін белгілеу жолымен жауап беретін заңнаманы тұжырымдамалық жетілдіру бойынша шаралар қабылдауды қажет етеді.

      Ауыл шаруашылығындағы сақтандыруды ынталандыру үшін сақтандыру сыйақыларының бір бөлігін мемлекет субсидиялайтын болады. Бұл АШТӨ үшін сақтандыру полисінің құнын арзандатуға, осылайша сақтандырудың қолжетімділігін арттыруға мүмкіндік береді.

      Сақтандыруды электрондық форматқа көшіру жүзеге асырылатын болады, ол арқылы барлық бизнес-процестер жүзеге асырылады.

      Жүйе электрондық дерекқорлармен, сондай-ақ жерді қашықтықтан зондтау көздерімен интеграцияланатын болады.

      Онлайн-сақтандыру сақтандыру жүйесін ашық етуге және АШТӨ тарапынан құралға деген сенімділікті арттыруға мүмкіндік береді.

Кредиттік серіктестіктер жүйесін жетілдіру

      Кредиттік кооперацияны дамыту үшін Орталық бірлестік құру (екінші деңгейдегі банк түрінде болуы мүмкін) жолымен КС қаражатын шоғырландыру мүмкіндігін қоса алғанда, лимиттейтін факторларды шешуге бағытталған заңнаманы жетілдіру жолымен кредиттік кооперация институттары қызметінің сәтті шетелдік тәжірибесі негізіндегі модельді енгізу жоспарланып отыр.

      Ұсынылатын модель:

      1) қатысушылардың қаражатын өңірлердің экономикалық айналымына тартуға және осылайша кредиттік кооперация институттарын өз қорландыру көздерімен қамтамасыз етуге;

      2) халықтың бүгінгі күні қаржылық көрсетілетін қызметтердің жеткілікті көлемін алмайтын топтары үшін қолжетімдікті кеңейтуге;

      3) АӨК саласындағы мемлекеттік саясат құралдарының бірі ретінде КС жүйесінің қаржылық орнықтылығын күшейтуге мүмкіндік береді.

"Бәйтерек" ҰБХ" АҚ қызметін жетілдіру

      "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ және оның еншілес компаниялары Мемлекеттік бағдарламаның міндеттерін іске асыратын, АӨК-ні дамытудың түйінді институттары болып табылады.

      "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ АӨК-дегі экономикалық өсудің жаңа моделін құруда белсенді рөл атқаратын болады. "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ қызметі АӨК-ні әртараптандыруға, цифрлық және технологиялық жаңғыртуға жұмылдырылатын болады. Бұл ретте "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ны тиімділігі жоғары, ықшам және корпоративтік басқару деңгейі жоғары кәсіби институтқа айналдыру процесі аяқталады.

      Қаржылық ресурстардың шектеулілігі жағдайында "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ның еншілес компанияларының кредиттік саясаттары инвестициялық бағдарламалардың іске асырылуын қаржыландыруға шоғырланатын болады. "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ үшін инвестициялық бағдарламалардың негізгі өндірістік индикативтерін ҚР АШМ-ның ұсынымдары негізінде "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ның Директорлар кеңесі холдинг қызметінің ресурспен қамтамасыз етілуін ескере отырып бекітетін болады.

      Тиімділікті арттыру мақсатында "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ еншілес компанияларының қызметі мақсаттар мен міндеттер бойынша құрылымдалатын болады.

      АНК АӨК-ге кредит беруге жеке қаржы ұйымдарын тартуды ынталандыру арқылы АӨК субъектілері үшін қаржыландыруға қолжетімділікті арттыру міндеттерін іске асыруға ден қояды. 2025 жылға қарай АНК тікелей кредит беруді толықтай тоқтатады, бұл АӨК-ні қаржыландыруға жеке қаржы ұйымдарының көптеп қатысуын қосымша ынталандырады.

      АНК жыл сайынғы бюджеттік кредит қаражаты есебінен АӨК субъектілерін, оның ішінде көктемгі дала және егін жинау жұмыстарын жүргізу үшін қаржыландырады. АӨК субъектілеріне кредит беру тікелей және қаржы ұйымдарын қорын молайту арқылы жүзеге асырылатын болады.

      2021 жылдан бастап көктемгі дала және егін жинау жұмыстарына АНК арқылы бюджеттік кредит беру мерзімі қысқа мерзімдіден негізгі борыш сомасы мерзім соңында өтелетін орта мерзімдіге дейін ұзартылатын болады.

      АШҚҚҚ ауылдық жерлерде шағын бизнесті дамытудың басым бағыттары шеңберінде шағын кредит беруді жүзеге асыратын, сондай-ақ қаржы ұйымдарының қарыздарына кепілдік беру жүйесіне және АӨК-дегі салалық тәуекелдерді сақтандыру жүйесіне қатысатын болады.

      "ҚазАгроҚаржы" АҚ лизингтік қызметтер көрсету арқылы АӨК-дегі ауыл шаруашылығы техникасы мен жабдықтарын жаңартуға жәрдемдесетін болады.

      Шетелдік инвестицияларды тарту үшін жаңа инвестициялық қорлар құру мәселелері пысықталатын болады.

      "Азық-түлік келісім шарт корпорациясы" ҰК" АҚ қызметі:

      1) астық дақылдарын және олардың өңделген өнімдерін сатып алуды, сақтауды және ішкі және сыртқы нарықтарда өткізуді ұйымдастыру жолымен АШТӨ-ні қолдауды көздейтін астық нарығындағы тұрақтандыру функциясын іске асыруға;

      2) табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар туындаған кезде елді азық-түліктік астықпен кепілдендірілген түрде қамтамасыз ету мақсатында астықтың резервтік қорын ұстап тұруға;

      3) қажет болған жағдайда, Азық-түлік қауіпсіздігі жөніндегі Ислам ұйымы, Біріккен Ұлттар Ұйымының Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымы (ФАО) және басқа да халықаралық ұйымдар шеңберінде агенттік функцияларды іске асыруға;

      4) АӨК өнімдері нарығын мониторингтеуге бағытталатын болады.

      "Азық-түлік корпорациясы" ҰК" АҚ ішкі нарықты тұрақтандыру мақсатында ауыл шаруашылығы өнімдерінің жекелеген түрлерін және олардың өңделген өнімдерін жеткізуді, оның ішінде сыртқы нарықтардан жеткізуді жүзеге асыра алады.

      Сыртқы нарықтарға өнімдерін ілгерілету кезінде отандық АШТӨ-ге қосымша қолдау көрсету үшін "Азық-түлік келісім шарт корпорациясы" ҰК" АҚ экспортты ілгерілету жөніндегі уәкілетті органдармен, мүдделі мемлекеттік органдармен және ҚР-ның шетелдегі дипломатиялық өкілдіктерімен өзара тығыз іс-қимыл жасай отырып:

      1) басым экспорттық бағыттар бойынша АӨК өнімдерінің ішкі және сыртқы нарықтарының ұзақ және орта мерзімді перспективада даму үрдістерін талдауды;

      2) қазақстандық ауыл шаруашылығы өнімдерінің сыртқы нарықтарға кедергісіз қол жеткізуін жүзеге асыру үшін отандық экспорттаушыларға ақпараттық-талдамалық қолдау көрсетуді (АӨК өнімдерінің экспорты жөніндегі консультациялық көрсетілетін қызметтерді, ауыл шаруашылығы өнімдерін шет мемлекеттерге әкелу шарттары туралы ақпараттық материалдар әзірлеуді, саудадағы тарифтік және тарифтік емес кедергілер мен басқа да шектеулер бойынша ақпараттық база қалыптастыруды және т. б. қоса алғанда) жүзеге асыратын болады.

      Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ның Жекешелендірудің 2016 – 2020 жылдарға арналған кешенді жоспарына қосылған еншілес және үлестес ұйымдарын бәсекелес ортаға беру және "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ компаниялары тобын оңтайландыру ықшам холдинг қалыптастыруға алып келеді.

      "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ның еншілес компаниялары ұсынатын қызметтердің тиімділігі мен қолжетімділігін арттыру үшін "E-Kazagro" цифрландыру жобасы дамытылатын болады, ол "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ еншілес компанияларының онлайн режимде АӨК субъектілерінің кредит пен лизинг алуға арналған өтінімдерін қабылдауы процесін автоматтандыруды, қарыздар бойынша және ауыл шаруашылығы өнімдерін сатып алу бойынша кепілдік алуға арналған көрсетілетін қызметтерді автоматтандыруды көздейді.

      "E-Kazagro" жобасының іске асырылуы өтінімдерді қабылдау мен өңдеу процесінің ашықтығын қамтамасыз етуге, мемлекеттік органдар жүйелеріне қосылу есебінен көрсетілетін қызметтерді алу уақытын қысқартуға, "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ның еншілес компаниялары көрсететін қызметтер сапасын жақсартуға, АӨК субъектілерінің өтінім беру шығындарын қысқартуға, қаржыландыру көлемін арттыруға және "бір терезе" қағидаты бойынша электрондық форматта қызметтер көрсетуге мүмкіндік береді.

      "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ мен оның еншілес компанияларының ішкі бизнес-процестерін цифрландыру жүзеге асырылатын болады, корпоративтік басқаруды жетілдіру бойынша шаралар қабылданады, бұл холдингтің бүкіл компаниялары тобы бойынша қызмет тиімділігін оңтайландыруға және арттыруға мүмкіндік береді.

      Цифрландыру жөніндегі жобалар, ең алдымен, мемлекеттік көрсетілетін қызметтерге теңестірілген барлық мемлекеттік қолдау шараларын 2021 жылға қарай 100 % автоматтандыруға бағытталатын болады. Ақпараттық жүйелерді дамыту мен интеграциялау қызмет көрсетудің баламалы нұсқаларын жоққа шығару мақсатында барлық жұмыстарды 2021 жылғы желтоқсанға қарай аяқтау мерзімімен автоматтандыру жоспарын міндетті түрде әзірлей отырып, "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ еншілес компанияларының электрондық форматтағы кредиттік өнімдерінің ашықтығы мен қолжетімділігін қамтамасыз етуге бағытталатын болады.

      Қарыз алушылар үшін қолайлылықты арттыру мақсатында "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ еншілес компанияларының кредиттік өнімдері желісін оңтайландыру жұмысы жүргізілетін болады.

      "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ның 2013 – 2015 жылдары АӨК субъектілерін қаржылық сауықтыру бағдарламасын іске асыру үшін сыртқы капитал нарықтарынан валюта қаражатын тартуы және кейіннен Қазақстанның теңгенің еркін құбылмалы айырбас бағамы саясатына көшуі холдингтің теріс қаржылық нәтижесінің қалыптасуына алып келді.

      Мемлекеттік бағдарламаның басым бағыттарын іске асыру, қаржылық орнықтылықты ұстап тұру және қабылданған міндеттемелердің уақтылы орындалуын қамтамасыз ету мақсатында қабылданған міндеттемелер бойынша ковенанттың сақталуын қамтамасыз ету, кірістілікті өсіру, қаржы ағындарын қайта бөлу, түрлі көздерден қорландыру тарту және тағы басқалар жөніндегі шараларды көздейтін "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ның қаржылық орнықтылығын қамтамасыз ету бағдарламасы қабылданатын болады.

      "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ компаниялары тобының қызметін жетілдіру және ұзақ мерзімді міндеттерін айқындау жөніндегі шараларды іске асыру мақсатында "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ның жаңа Даму стратегиясы қабылданады, оның іске асырылуы жобалық басқару стандарттарын қолдана отырып жүзеге асырылатын болады.

      "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ны қаржыландыру Қазақстан Республикасының экономикасын жаңғырту мәселелері жөніндегі мемлекеттік комиссияның 2018 жылғы 26 ақпандағы хаттамасымен мақұлданған бюджеттік қаражат көлеміне сәйкес қамтамасыз етілетін болады.

АӨК субъектілеріне салық салудың оңтайлы режимін қамтамасыз ету

      Мәселелердің пайда болуына қарай АӨК-ге салық салуды жетілдіру жөніндегі нормалар әзірленетін болады. Бұл ретте бірыңғай аграрлық салықты енгізу жөніндегі мәселелер қаралатын болады.

5.3. Жер ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыру

      Ескерту. 5.3-кіші бөлімге өзгеріс енгізілді – ҚР Үкіметінің 05.01.2020 № 1 қаулысымен.

      Жер ресурстарын тиімді және ұтымды пайдалану үшін мынадай міндеттерді орындау қажет:

      1) 33 млн. гектар ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер алаңында топырақтық іздестіру жүргізу;

      2) 33 млн. гектар жайылым алқаптары алаңында геоботаникалық іздестіру жүргізу;

      3) 27,6 млн. гектар алаңдағы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерде топырақ бонитетін анықтау жөніндегі жұмыстарды жүргізу;

      4) қалалар мен ауылдық елді мекендер жерлеріндегі 675 есептік орамға арналған электрондық жер-кадастрлық карталар дайындау;

      5) 66 млн. гектар алаңға арналған электрондық топырақтық және геоботаникалық карталар дайындау;

      6) ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің цифрлық карталарын жасау жолымен ауыл шаруашылығындағы басты өндіріс құралы ретінде пайдаланылатын табиғи ресурс ретіндегі ауыл шаруашылығы жерлерінің жай-күйі мен пайдаланылуы туралы дұрыс объективті ақпарат алу;

      7) мемлекеттік меншікке алып қойылған, пайдаланылмай жатқан жерлерді ауыл шаруашылығы айналымына тарту;

      8) сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін, төрешілдікті азайту және сауда-саттық өткізудің ашықтығын арттыру мақсатында мемлекеттік мүлік тізбесінің веб-порталы арқылы жер учаскелерін сату мен жалдау құқығы бойынша сауда-саттық (конкурстар, аукциондар) өткізу;

      9) сауда-саттыққа оның барлық әлеуетті қатысушыларының теңдей қолжетімділігін және оны жүргізу ашықтығын қамтамасыз ету;

      10) ауыл шаруашылығы жерлерін жалдау институтын сақтап қалу және жетілдіру;

      11) жоспарлық және/немесе жоспардан тыс тексерулер, жеке/заңды тұлғалардың өтініштері, сондай-ақ аталған ақпараттық жүйелердің мониторингі (жерді қашықтықтан зондтау, аэрофототүсірілімдер және басқалар) негізінде анықталған ұтымсыз пайдаланылып жатқан барлық ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелеріне арналған жер салығының базалық мөлшерлемелерін он еселенген мөлшерге ұлғайту;

      12) жасалған жер учаскелерін жалға алу шарттары бойынша олардың талаптарын орындау және жерлерді, оның ішінде жайылымдарды ұтымды пайдалану тұрғысынан ауыл шаруашылығы жерлерін тұрақты цифрлық мониторингтеу (жалға алудың алғашқы 5 жылында – жыл сайын, кейінгі кезеңдерде суармалы егістікте әрбір 3 жыл сайын, тәлімі жерлерде – әрбір 5 жыл сайын)

      13) халықты мал жаюға арналған жайылымдық алқаптармен қамтамасыз ету;

      14) мал шаруашылығымен айналысатын АШТӨ үшін жайылымдар бөлу;

      15) суаратын су көзінен бастап түпкілікті АШТӨ-нің су бөлу шекарасына дейін тұрақты суарылатын жерлердің ирригациялық және дренаждық жүйесін, меншік нысанына қарамастан, бірыңғай теңгерім ұстаушыға беру;

      16) тұрақты суарылатын жерлерді қалпына келтіру үшін су шаруашылығы құрылысжайларын республикалық меншікке беру;

      17) су шығынын азайту мақсатында, оның ішінде заманауи технологияларды қолдану жолымен тұрақты және көлтабандап суарылатын жерлер жүйелерінің су шаруашылығы инфрақұрылымын қалпына келтіру және реконструкциялау.

      Бұдан басқа жер қорын дұрыс сандық есепке алу мақсатында жерлерге, жер учаскелерінің иелері мен жер пайдаланушыларға тексеру жүргізілетін болады, сондай-ақ жердің кадастрлық (бағалау) құнын анықтау кезінде оған ақы төлеудің базалық мөлшерлемелеріне түзету коэффициенттерін қолдану үшін ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің сапалық сипаттамалары туралы өзекті деректер алынатын болады.

      Сондай-ақ жерді су және жел эрозиясынан қорғау, микроклимат құру, топырақтың құнарлылығын жақсарту, қар мен ылғал ұстап қалу мақсатында ағаш-бұта екпелерін егу жөніндегі шаралар әзірленетін болады.

5.4. Су ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыру

      Ескерту. 5.4-кіші бөлімге өзгеріс енгізілді – ҚР Үкіметінің 05.01.2020 № 1 қаулысымен.

      Су ресурстарын басқару саласындағы даму ұзақ мерзімді перспективаға арналған стратегиялық жоспарлауды қажет етеді, осыған байланысты 2040 жылға дейінгі болжамды мақсаттар, оның ішінде 2021 жылға арналған аралық индикаторлар мен көрсеткіштер әзірленді.

      Осыған байланысты, тұрақты және көлтабандап суарылатын сұранысқа ие жерлерді суаратын сумен қамтамасыз ету үшін ирригациялық және дренажды желілерді қалпына келтіру, суарылатын жерлердің мелиорациялық жай-күйін жақсарту, судың халыққа, қоршаған ортаға және экономикаға зиянды әсерінің залалын төмендету, табиғи объектілердің суға деген жыл сайынғы қажеттілігін қанағаттандыру, өнеркәсіптегі суды тұтыну тиімділігін арттыру басымдықтар болып табылады.

      Бұл үшін су шаруашылығы саласына арналған инвестициялардың қайтарымдылығын қамтамасыз ету мәселесі пысықталатын болады.

      Мемлекеттік-жекешелік әріптестік қағидаты бойынша қаржыландыру схемасын белсенді пайдалану жоспарлануда. Инвестициялардың қайтарылуын қамтамасыз ету мақсатында жаңа тәсілдеме үшін экономикалық тұрғыдан негізделген тарифтік саясат құру жоспарланып отыр.

      Су ресурстарын мониторингтеу, оларды болжамдау және тиісінше бақылауды қамтамасыз ете отырып басқару және суармалы жерлердің мелиорациялық жай-күйін және мелиорациялық іс-шаралардың орындалуын мониторингтеу жүйесін жетілдіру бойынша шаралар қабылданатын болады.

      Инфрақұрылымды тиісінше жұмысқа жарамды жай-күйде ұстап тұру тұрғысынан оны пайдалану тиімділігін арттыру мақсатында мынадай шаралар қабылданатын болады:

      1) пайдаланушы су шаруашылығы ұйымдарын дамыту;

      2) инфрақұрылымды қауіпсіз пайдалануды, су ресурстарының тиісінше сапасы мен қажетті мөлшерін қамтамасыз ету үшін оны жаңғырту;

      3) су берумен байланысты емес республикалық маңызы бар трансшекаралық су шаруашылығы құрылысжайларын қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ету;

      4) жаңа су шаруашылығы объектілерін салу және авариялық су шаруашылығы объектілерін реконструкциялау;

      5) су шаруашылығы объектілерін көп факторлы зерттеп-қарау;

      6) суару үшін коллекторлық-дренажды суларды пайдалану;

      7) су өлшеу аспаптарын орнату, суды есепке алуды автоматтандыру және диспетчерлеу;

      8) бөгеттер қауіпсіздігінің декларациясын әзірлеу және сараптау.

      Су ресурстары тапшылығын ұлттық та, өңірлік те деңгейде қысқарту үшін трансшекаралық су ресурстары суларын бөлу, жерасты суларын пайдалану, жаңа инфрақұрылым салу, су объектілерінің су жинау алаңдарының ормандылығын ұлғайту және табиғат қорғау мақсатындағы су жіберуді жүзеге асыру, сондай-ақ су ресурстарын кешенді пайдалану мен қорғаудың бассейндік схемаларын нақтылау және жаңарту бойынша шаралар қабылданатын болады.

      ҚР-ның су ресурстары көлемінің ағымдағы болжамына сәйкес трансшекаралық сулар су теңгерімінің ең осал компоненті болып табылады. Бұл саладағы халықаралық ынтымақтастық жөніндегі жұмыс мынадай шараларды іске асыру жолымен күшейтілетін болады:

      1) шектес мемлекеттерден келетін су ресурстарының көлемі мен сапасын мониторингтеу бойынша, оның ішінде олармен бірлесіп, олардың аумағында инфрақұрылым құру;

      2) егжей-тегжейлі компьютерлік модельдер негізінде болжамдар әзірлеу және трансшекаралық су құйылу өзгерісінің ықтимал сценарийлерін талдау;

      3) келіссөз топтарын күшейту және су шаруашылығы саласындағы ғылыми-зерттеу институттарының сарапшыларын және су шаруашылығы саласындағы біліктілігі жоғары мамандарды тарту жолымен олардың тұрақты құрамын қамтамасыз ету және халықаралық келісімдерді дайындау мен жасасу үшін шектес мемлекеттермен трансшекаралық су бөлу жөніндегі келіссөздер процесін күшейту;

      4) жиналған талдамалық ақпаратқа негізделген және халықаралық тәжірибені ескеретін кешенді келіссөздер стратегияларын әзірлеу;

      5) Орталық Азия өңірінің су-энергетика ресурстарын тиімді пайдалану жөніндегі келісімді әзірлеу және оған қол қою;

      6) трансшекаралық өзендердің суын бөлу жөніндегі ұзақ мерзімді келісімдерді пысықтау және оларды орындау бойынша тетіктер құру;

      7) Халықаралық су бағалау орталығының қызметін қамтамасыз ету.

      Жерасты суларымен қамтамасыз ету мақсатында мыналар іске асырылатын болады:

      1) ауыл шаруашылығы мұқтаждықтарына арналған жерасты суларын пайдалану әлеуетін зерделеу және су көздерінің электрондық карталарын әзірлеу;

      2) жерасты суларының кен орындарын жете барлау және қайта бағалау, су тапшылығы бар өңірлерден бастап ҚР аумағындағы елді мекендерді, оның ішінде сумен жабдықтаудың баламалы көздері ретінде жерасты су қорларымен қамтамасыз ету бойынша іздестіру-барлау жұмыстарын жүргізу.

      Су шаруашылығы және гидромелиорациялық инфрақұрылымды дамыту үшін мынадай шаралар іске асырылатын болады:

      1) экологиялық ахуалға және суға деген қажеттілікке сүйене отырып, инфрақұрылымдық жобалардың басымдықтарын айқындау;

      2) су ағынын бассейнаралық бұру есебінен орналасатын су ресурстарының ұлғаюын пысықтау;

      3) жаңа су қоймаларын және оларды қолдануға арналған ирригациялық жүйелерді құру.

      Өнеркәсіпте су тұтынудың тиімділігін арттыру үшін мынадай шаралар іске асырылатын болады:

      1) өнеркәсіптік кәсіпорындардың озық су үнемдегіш технологияларды енгізуі;

      2) өнеркәсіптік кәсіпорындарды қолжетімді технологиялар мен олардың экономикалық тиімділігі туралы ақпараттандыру.

      Су объектілерін тиісінше жай-күйде ұстап тұру үшін су қоры жерлерінің іргелес аумақтарының ормандылығы ұлғайтылатын болады.

      Павлодар облысындағы Шідерті өзенінің төменгі сағаларындағы тозу мен шөлейттену процестерін жою, Қызылорда облысының көлдері жүйесін және Ақмола облысындағы Қорғалжын мемлекеттік қорығының Теңіз-Қорғалжын көлдер жүйесін толтыру, оларға су беру үшін табиғат қорғау мақсатындағы өтемдік су жіберу жүргізіледі.

      Сондай-ақ биологиялық өнімділікті және санитариялық саламаттылықты ұстап тұру үшін табиғи режимге жақын режимді қамтамасыз ететін экологиялық су жіберу жүзеге асырылатын болады.

      Өзендер бассейндері бойынша су ресурстары теңгерімінің ұзақ мерзімді болжамын құру су саясатының ең маңызды міндеттерінің бірі болып табылады. Қолжетімді су ресурстары көлемін өзгерту үрдісін ескеретін егжей-тегжейлі бассейндік схемалар және тұтыну болжамдары инфрақұрылымды дамытуды ұзақ мерзімді жоспарлау негізіне алынады. Тұрақты негізде бассейндік схеамаларды әзірлеу және оларды жаңарту жөніндегі, бастапқы материалдарды жинау жүйесін жетілдіру және оларды өңдеу, оның ішінде ақпараттық жүйелерді пайдалана отырып өңдеу жөніндегі жұмыстар жүргізілетін болады.

      Су ресурстарын басқару саласында жаңа технологияларды енгізуді барынша жеделдету үшін барлық әлеуетті пайдаланушылар үшін бастапқы деректердің қолжетімділігі қамтамасыз етілетін болады. ҚР мемлекеттік бюджетінің қаражаты есебінен жиналған деректер ашық қолжетімділікте орналастырылатын болады.

      Алға қойылған нысаналы индикаторлар мен міндеттерді ескере отырып, тікелей нәтижелер көрсеткіштеріне қол жеткізу үшін қолда бар су шаруашылығы инфрақұрылымын қалпына келтіруге және жаңасын салуға инвестициялар тарту қажет етіледі.

      Су шаруашылығы жүйелері мен құрылысжайларын қалпына келтіру жөніндегі капиталды көп қажет ететін жобаларды қаржыландыру және саланың өзін-өзі ақтауына және инвестициялық тартымдылығына біртіндеп көшу жөніндегі шараларды іске асыру үшін бюджет мүмкіндіктері болмағандықтан, олардың өзін-өзі ақтауын ескере отырып, қолайлы талаптармен қайтарымды негізде МҚҰ қаражаты тартылатын болады және мемлекеттік-жекешелік әріптестік қағидаттарында жеке инвестициялар (ірі АШТӨ, басқа ұйымдар) тарту мүмкіндігі зерделенетін болады.

      Сондай-ақ пайдалану шығыстарының өзін-өзі ақтауына және су шаруашылығы жүйелері мен құрылысжайларын ұстауға және үздіксіз жұмыс істетуге арналған ұзақ мерзімді перспективадағы тарифтердің инвестициялық тартымдылығына қол жеткізу, шетелдік тәжірибені ескере отырып, ауыл шаруашылығына арналған тарифтерді ұстап тұрудан біртіндеп кету жөніндегі шаралар пысықталатын болады.

      Тарифтердің инвестициялық тартымдылығын ескере отырып, олардың шекті деңгейлері бекітілгеннен кейін суармалы жерлердің ирригациялық инфрақұрылымы толықтай қалпына келтірілген жағдайда, бюджет жүктемесін азайту мақсатында қалпына келтірілген ирригациялық инфрақұрылымды ҚР заңнамасында белгіленген тәртіппен жалға және/немесе сенімгерлік басқаруға беру бойынша шаралар қабылданатын болады.

      Су ресурстарын реттеумен байланысты төтенше жағдайларды болдырмау үшін су тежегіш және су реттегіш құрылыстардың қауіпсіздігін қамтамасыз етудің құқықтық негізі жасалатын болады.

      Су шаруашылығы объектілерін қауіпсіз пайдалану қамтамасыз етілетін болады және автоматтандырудың, хабардар етудің, диспетчерлеудің, су ресурстары мен су шаруашылығы объектілерін басқарудың және оларды пайдаланудың заманауи жүйелері енгізілетін болады.

      Сумен қамтамасыз етудің су аздық циклы елдің экономикасына, әсіресе, ауыл шаруашылығы өндірісіне айтарлықтай залал келтіреді. Мұндай құбылыстардың зардаптарын жұмсарту бойынша шаралар көзделетін болады.

      Халықты және экономиканы тасқын судан (қар суынан) қорғау бойынша жыл сайын ұйымдастырушылық-техникалық шаралар көзделеді. Тасқын суға қарсы қорғау дамбаларын салуды және жөндеуді, жағалауды нығайтуды, өзен арналары мен гидротехникалық құрылысжайларды реконструкциялауды көздейтін инженерлік-қорғаныс шаралары жүзеге асырылатын болады.

      Су объектілерінің өткізу қабілетін ұлғайту мақсатында түп және жағалау нығайту жұмыстарын жүргізу үшін өзендердің табиғи гидрологиялық режиміне зерттеп-қарау жүргізу көзделеді.

      Су тұтыну мәдениеті саясатының дағдылары мен білімдерін қалыптастыру мақсатында ғылыми-зерттеу жұмыстарын және тәжірибелік-конструкторлық әзірлемелерді іске асыру үшін елдің және әлемнің жетекші институттарын тарта отырып, Мемлекеттік бағдарламаны іске асыруды ғылыми сүйемелдеу қамтамасыз етілетін болады.

      Білім беру саласында:

      1) болжамды қажеттілікке сәйкес су шаруашылығы секторы үшін білікті кадрлар даярлау және жұмыскерлердің біліктілігін арттыру, "Болашақ" бағдарламасы шеңберінде су мамандықтары бойынша тиісті стипендиялар санын ұлғайту қамтамасыз етілетін болады;

      2) барлық инженерлік мамандықтар бойынша оқу қоршаған ортаны қорғауға және ресурстардың өнімділігіне арналған пәндерді зерделеуді қамтитын болады (мәселен, ЭЫДҰ-ның көпшілік елдеріндегі сияқты).

5.5. Өткізу нарықтарына қолжетімділікті қамтамасыз ету және экспортты дамыту

      Ескерту. 5.5-кіші бөлімге өзгеріс енгізілді – ҚР Үкіметінің 05.01.2020 № 1 қаулысымен.

      Экспортты қолдау жүйесін құру және отандық өндірушілер үшін қолайлы жағдайлар жасау, сондай-ақ қазақстандық ауыл шаруашылығы кәсіпорындарын өнім өткізудің жаңа нарықтарына қайта бағыттау үшін:

      1) цифрлық портал базасында АӨК өнімдерінің экспорты кезінде экспорттық нарықтардың, өнімдердің және импорттаушы елдер талаптарының тізілімі құрылады;

      2) кедергілерді алып тастау және сыртқы нарықтарды, оның ішінде ЕАЭО, ЕО, Қытай, Иран, Орталық, Орта және Оңтүстік-Шығыс Азия, Парсы шығанағы елдері нарықтарын ашу жөніндегі жұмыс жалғасады;

      3) өңдеуші өндірістерді жаңғырту/салу, қазақстандық ауыл шаруашылығы өнімдерін және олардың өңделген өнімдерін белгілі брендтермен ілгерілету, өндіріс, менеджмент пен маркетинг процестеріне қазіргі заманғы технологияларды тарту үшін трансұлттық компаниялар мен зәкірлік инвесторларды тарту жөніндегі жұмыс жалғасады. Бұл жұмыс өңірлер әкімдіктерімен, инвестициялар тарту және экспортты дамыту саласындағы мамандандырылған ұйымдармен (KazakhInvest, KazakhExport) бірлесіп жүргізілуде;

      4) мемлекеттік қолдау, шикізат базасымен, білікті кадрлармен, инфрақұрылыммен және т. б. қамтамасыз ету бөлігінде тартымды инвестициялық орта әзірленіп, енгізіледі;

      5) көлік-логистикалық мәселелерді шешу үшін негізгі экспортқа бағдарланған бағыттарда жұмыс істеп тұрған және салынуы қажет терминалдар мен хабтарды айқындау бойынша жұмыс жүргізіледі;

      6) органикалық өнім өндіру мен ілгерілетуді ынталандыру, оның ішінде көрмелер мен таныстырылымдар өткізу, органикалық өнім брендін әзірлеу бойынша шаралар қабылданады;

      7) маңыздылығы басым елдердегі (Қытай, Еуропа елдері, Аустралия, Оңтүстік және Солтүстік Америка және Парсы шығанағы елдері) Қазақстанның дипломатиялық мекемелерінде АӨК мәселелері бойынша өкілдер институтын құру жөніндегі жұмыс жалғасады;

      8) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасына өзгерістер енгізу бастамасы көтеріледі.

Сауда-логистика инфрақұрылымы

      Ауыл шаруашылығы өнімдері мен өңделген өнімдерді өткізу жөніндегі мүмкіндіктерді кеңейту үшін жұмыс екі бағытта жүргізілетін болады.

      Бірінші – ірі азық-түлік партияларын қалыптастыру және оларды ішкі нарық пен экспортқа тарату үшін көтерме-тарату орталықтары (бұдан әрі – КТО) желісін құру. КТО-ның құрылуы өндірушілер кірісінің өсуіне және өндіруші мен тұтынушы арасындағы делдалдар тізбегінің қысқаруына алып келеді және тауарлардың тұтынушылардың көлем, номенклатура және тағы басқалар жөніндегі талаптарына сәйкес өндірілуіне мүмкіндік береді. КТО жеке инвесторлардың, оның ішінде шетелдік инвесторлардың қаражаты есебінен құрылатын болады, оларды тарту үшін жер учаскелерін бөлу, инфрақұрылым жүргізу секілді және тағы басқа қолайлы жағдайлар жасалатын болады. КТО түрлерін, олардың функциялары мен орналасатын жерлерін айқындау үшін КТО құру тұжырымдамасы әзірленеді. Тұжырымдаманы іске асыру өңірлердегі АӨК-ні дамыту бағдарламалары шеңберінде жүзеге асырылатын болады.

      Екінші – АӨК өнімдері үшін электрондық сауда жүйесін құру. Цифрландыруды дамыту дәуірінде АӨК өнімдерін тиімді өткізу цифрлық технологияларды пайдалана отырып жүзеге асырылуы мүмкін. Цифрлық технологияларды енгізу мысалы АӨК өнімдерінің саудасына арналған электрондық алаңның құрылуы бола алады, ол географиялық шектеулерді еңсеруге, сауда алаңдарын ұстауға жұмсалатын шығындарды азайтуға және тағы басқаларға мүмкіндік береді. Аталған міндетті іске асыру үшін халықаралық сарапшыларды тарта отырып, тұжырымдама әзірленетін болады. Тұжырымдаманы іске асыру АӨК-мен аралас кіші бағдарламалар шеңберінде жүзеге асырылады. Сондай-ақ электрондық сауданың дамуы кейбір нормативтік құқықтық актілерге АӨК өнімдерін биржалық тауарлар тізбесінен алып тастау және тауарлық биржалар арқылы өткізілетін ұсынылатын партиялардың ең аз мөлшерін алып тастау бөлігінде өзгерістер енгізуді қажет етеді.

      Бұдан басқа дәнді дақылдар мен олардың өңделген өнімдерін экспорттау кезінде тасымалдау қуаттылықтарының тапшылығы жөніндегі проблеманы шешу үшін АӨК логистикасы картасын және терминалдарды, ауыстырып-тиеу қоймаларын салу және мамандандырылған техника паркін жаңарту жөніндегі іс-шаралар жоспарын әзірлеу жоспарланып отыр.

Мемлекеттік бақылау және қадағалау, техникалық реттеу

Фитосанитариялық қауіпсіздік

      Фитосанитариялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында АШТӨ-ні карантиндік фитосанитариялық талаптар, мемлекеттік қызметтер көрсету тәртібі, карантиндік объектілермен, зиянды және аса қауіпті зиянды организмдермен күресу әдістері мен тәсілдемелері туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізу жолымен қолайлы фитосанитариялық жағдайды сақтап қалуға ынталандыру жөніндегі кешенді шаралар әзірленетін болады.

      Жедел фитосанитариялық шаралар қабылдау мақсатында тиісті аумақтарда ЖАО-ның карантиндік режимді енгізе отырып, карантиндік аймақты белгілеуі және оны алып тастауы мерзімдерін регламенттеу, фитосанитариялық тәуекелге талдау жүргізу қағидаларының уақытша карантиндік фитосанитариялық шараларын енгізу және алып тастау рәсімдерін регламенттеу көзделетін болады. Сондай-ақ жедел фитосанитариялық шараларды қабылдау үшін зиянды, аса қауіпті зиянды организмдер мен карантиндік объектілердің таралу ошақтарын электрондық картаға түсіруді енгізу бойынша жұмыс жүргізілетін болады.

      АШТӨ-ні ынталандыру мақсатында ҚР заңнамасына күресу жөніндегі іс-шаралар бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын зиянды және аса қауіпті зиянды организмдермен күресу, саны экономикалық зияндылық шегінен жоғары шегіртке тектес зиянкестердің үйірлі және саяқ түрлерін қоспағанда, карантиндік объектілерді, фитосанитариялық қатері жоғары карантиндік объектілерді оқшаулау және жою үшін АШТӨ-нің пестицидтер мен биопрепараттар (биоагенттер) сатып алуға жұмсаған шығындарын субсидиялауды, сондай-ақ АШТӨ-ні өз аумағында саламатты фитосанитариялық жағдайды қамтамасыз етуге ынталандыру мақсатында жойылған жеміс ағаштары үшін бақтар иелерінің шығындарын өтеуді көздейтін өзгерістер енгізу қамтамасыз етілетін болады.

      Қолайлы фитосанитариялық жағдайды қамтамасыз ету үшін ҚР-ның әкімшілік құқық бұзушылықтар және жер қатынастары жөніндегі заңнамасына заңнама талаптарын орындамағаны үшін АШТӨ-нің жауапкершілігін қатаңдату бөлігінде өзгерістер мен толықтырулар, ҚР-ның өсімдіктерді қорғау және олардың карантині саласындағы заңнамасына АШТӨ жерінде фитосанитариялық жағдай нашарлаған кездегі өңдеу тетігін енгізуді көздейтін өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін болады.

      Карантиндік фитосанитариялық талаптарға сәйкес келмейтін карантинге жатқызылған өнімдерді әкелудің, карантиндік объектілер мен бөтен тектес түрлерді әкелу мен таратудың жолын кесу мақсатында іргелес мемлекеттермен шекаралас аумақтарда бақылау мен қадағалау жүргізу бойынша шаралар қабылданатын болады. Сондай-ақ өсімдіктер карантині жөніндегі халықаралық ұйымдарға белсенді қатысу мақсатында қазақстандық өнімдерді импорттаушы елдермен өсімдіктер карантині саласындағы өзара ынтымақтастық жөніндегі жоба іске асырылатын болады.

      Мемлекеттік фитосанитариялық бақылау мен қадағалау рәсімдерінің ашықтығын, заңдылығын және дұрыстығын қамтамасыз ету мақсатында карантиндік зертханалардың, фитосанитариялық бақылау бекеттерінің және өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспекторлардың материалдық-техникалық жарақталуын халықаралық талаптар деңгейіне дейін жеткізу, оның ішінде өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспекторларды бейнежазу құралдарымен (бейнежетондармен) жарақтандыру қамтамасыз етілетін болады, өсімдіктер карантині және оларды қорғау жөніндегі шаралардың, оның ішінде карантиндік объектілердің, зиянды және аса қауіпті зиянды организмдердің таралу ошақтарын анықтау, республика аумағына әкелінетін тұқым және отырғызу материалына қатысты фитосанитариялық талаптардың сақталуын бақылау жөніндегі зерттеп-қарау іс-шараларының уақтылы жүргізілуін бақылау күшейтілетін болады.

Ветеринариялық қауіпсіздік

      Ветеринариялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында Дүниежүзілік жануарлар саулығы ұйымы (бұдан әрі – ХЭБ) ұсынымдары мен стандарттарының, ДСҰ-ның, ЕАЭО-ның және халықаралық сарапшыларды қоса алғанда, ветеринария мәселелерімен айналысатын басқа да халықаралық ұйымдардың санитариялық және фитосанитариялық шараларының негізгі ережелерін ескере отырып, ветеринария жүйесінің қызметін күшейту және оның тиімділігін арттыру бойынша шаралар қабылданатын болады.

      Ветеринариялық қауіпсіздік ел аумағының аймақтарға бөлінуін ескере отырып, тәуекелдерді талдау, бағалау және басқару қағидаттарында жүйелі диагностикалық, профилактикалық және жою іс-шараларын жүргізу; халықаралық стандарттарға сәйкес келетін ветеринариялық диагностикалық және иммундық-профилактикалық препараттарды пайдалануды ұлғайту есебінен қамтамасыз етілетін болады.

      Аса қауіпті аурулардың пайда болуы мен таралуының алдын алу үшін ауру қатеріне ұшыраған ауыл шаруашылығы жануарлары иммундық-профилактикалық іс-шаралармен қамтамасыз етілетін болады. Бұл ретте халықаралық стандарттар бойынша сертификатталған, иммундық-профилактикалық іс-шаралар кезінде қолданылатын аса қауіпті ауруларға қарсы ветеринариялық препараттардың үлесі 70 %-дан төмен болмайды, диагностикалық зерттеулер үшін пайдаланылатын ветеринариялық препараттардың үлесі 80 %-дан төмен болмайды. Бұдан басқа ветеринарияда пайдаланылатын микроорганизмдердің штамдарын сақтауға қою рәсімі реттеледі, ветеринариялық препараттарға, азықтық қоспаларға тіркеуге арналған сынақтар жүргізу, оларды байқаудан өткізу рәсімі түзетілетін болады.

      Зертханалық жүйеде диагностикалық зерттеулер аудан деңгейінде, жарақталу дәрежесі мен қызметкерлердің біліктілігіне қарай, ХЭБ ұсынған зерттеу әдістеріне көше отырып жүргізіледі.

      Ветеринариялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында ҚР заңнамасына ЖАО-ның ветеринария саласындағы мәселелер бойынша тиімділігін арттыру жөніндегі нысаналы индикаторлардың жоспарлық мәндерін белгілеу және оларды есептеу әдістемесін айқындау бөлігінде өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін болады.

      Бұдан басқа ЖАО құрған мемлекеттік ветеринариялық ұйымдарға қойылатын ветеринариялық талаптар айқындалады; ветеринариялық заңнама ХЭБ-тің ұсынымдарын, стандарттары мен ЕАЭО-ның құжаттарын, ғылыми ұсынымдарды және практикалық қызмет проблемаларын талдауды ескере отырып үндестіріледі; мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық бақылау мен қадағалауға жататын тамақ өнімдерінің мониторингі, жануарлардың, жануарлардан алынатын өнімдер мен шикізаттың орын ауыстыруын (тасымалдануын) бақылау күшейтілетін болады. Ветеринариялық-санитариялық бақылау жануарлардан алынатын өнімдер мен шикізатты өндіру объектілеріндегі, мал шаруашылығы объектілеріндегі тәуекелдердің анықталуы ескеріле отырып жүргізіледі.

      Ведомствоға бақылау-қадағалау функцияларын және ЖАО-ға іске асыру функцияларын шоғырландыру жолымен уәкілетті орган ведомствосы мен ЖАО арасындағы ветеринария саласындағы функциялар мен өкілеттіктердің аражігін ажырату бойынша; ЖАО-ның ветеринариялық қызметі вертикалін құру; іргелес мемлекеттермен шекаралас аумақтағы белгіленген саламатты аймақтар арасында, еркін экономикалық аймақтарда тауарлардың орын ауыстыруына (тасылуына) мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық бақылау мен қадағалау жүргізу; жануарлардың алғаш рет және жаңадан анықталған аса қауіпті аурулары бойынша ветеринариялық шаралар қабылдаудың ерекше тәртібін айқындау; ветеринария саласында бірқатар тексеру жүргізу тәртібін өзгерту бойынша шаралар қабылдау жоспарлануда.

      Ақпараттық жүйелер енгізілгеннен бастап ветеринариядағы процестерді тиімді басқару, өнімдерді "фермадан үстелге дейін" қағидаты бойынша бақылау және қадағалау мүмкіндігі туады.

      Ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру жөніндегі дерекқорды ақпараттық жүйелермен (ветеринариялық құжаттар беру, зертханалық зерттеулер және тағы басқалар жөніндегі жүйе) интеграциялауды қоса алғанда, оны жетілдіру, ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендірудің электрондық тәсілдерін (радиожиілікті белгісі бар биркалар, болюстар, чиптер және ауыл шаруашылығы жануарларына бірдейлендіру жүргізу үшін пайдаланылатын басқа да бұйымдар (құралдар), электрондық есептегіш құрылғылар пайдалану арқылы ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру жүйесі түзетілетін болады.

      Сондай-ақ ҚР-ның ветеринария саласындағы заңнамасының талаптарын бұзғаны үшін жауапкершілік шараларын қатаңдату бойынша шаралар қабылдау жоспарлануда.

      Мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық бақылау мен қадағалауға жататын объектілердің орын ауыстыруы, зооантропозоонозды аурулардың пайда болуы мен іргелес мемлекеттерде эпизоотиялық ахуалдың нашарлауы туралы уақтылы ақпараттандыруды қоса алғанда, мүдделі мемлекеттік органдардың, халықаралық ұйымдар мен қоғамдық бірлестіктердің қызметін үйлестіру күшейтілетін болады.

      Бұдан басқа аусылды, нодулярлы дерматитті бақылау күшейтіледі, өңірлік деңгейде аусылмен күресу бойынша бірыңғай тәсілдемелер мен стратегиялар әзірленеді, ХЭБ-тің өңірлік және арнайы комиссияларымен бірлесіп, Орталық Азия өңірінің аусылмен күресу жөніндегі ветеринариялық қызметтерінің күш-жігерін біріктіру күшейтіледі.

Техникалық реттеу

      Техникалық реттеу саласы шеңберінде дамудың заманауи деңгейіне көшуді және ЕАЭО шеңберінде оларды үндестіруді қамтамасыз ететін стандарттар әзірленетін болады, бұрмаланған өнімдерден нарықты қорғау үшін мемлекеттік органдардың өзара іс-қимылы күшейтіледі, сондай-ақ бұрмаланған өнімдерді анықтауға арналған қолда бар бақылау әдістері (әдістемелер мен стандарттар) жетілдіріледі немесе жаңа заманауи бақылау әдістері (әдістемелер мен стандарттар) әзірленеді.

      Ішкі нарықты қорғау мақсатында техникалық регламенттердің орындалуын бақылау жүйесінің тиімділігін арттыру бойынша жұмыс жалғасады.

      Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін "фермадан үстелге дейін" әр кезеңде қамтамасыз ету үшін ФАО стандарттарына, ДСҰ-ның Санитариялық және фитосанитариялық шараларды қолдану жөніндегі келісіміне, Дүниежүзілік жануарлар саулығы ұйымының (ХЭБ) ұсынымдарына және Саудадағы техникалық кедергілер туралы келісімге енгізілген, жануарлардан да, өсімдіктерден де алынатын тамақ өнімдерін қадағалаудың кешенді бірыңғай жүйесін қалыптастыру жүргізілетін болады.

      Аталған мақсатқа қол жеткізуді институционалдық және зертханалық әлеуетті өсіру, сектораралық өзара іс-қимылды жетілдіру, тамақ өнімдерін қадағалау жүйесін техникалық жаңғырту, өнімдердің сәйкестігін растау (бағалау) дұрыстығы рәсімдерін жетілдіру жолымен қамтамасыз ету жоспарлануда.

      Отандық тауар өндірушілердің әлеуетті нарықтарға қол жеткізуін жеңілдету мақсатында шет елдер қоятын техникалық реттеу саласындағы талаптарға талдау жүргізілетін болады, оның қорытындылары бойынша тиісті ақпарат барлық өндірушілердің назарына жеткізіледі және кедергілерді ықтимал алып тастау бойынша шаралар қабылданатын болады. Сондай-ақ қажет болған жағдайда, қолданыстағы стандарттар жетілдіріліп, жаңалары әзірленетін болады.

      ЕАЭО мен жекелеген елдер арасында келісімдер жасасу бойынша келіссөздер жүргізу кезінде саудадағы артық техникалық кедергілерді жою және стандарттарды, техникалық регламенттерді және сәйкестікті бағалау рәсімдерін әзірлеуде, қабылдауда және қолдануда транспаренттілікті қамтамасыз ету мәселелерін қарастыру жоспарлануда.

Органикалық және "халал" тамақ өнімдерін өндіру және олардың айналымы

      Органикалық және "халал" тамақ өнімдерінің өндірісі мен нарығын одан әрі дамыту органикалық ауыл шаруашылығын дамытудың жол карталары, сондай-ақ "халал" тамақ өнімдерінің өндірісі шеңберінде жүзеге асырылатын болады, олармен мынадай мәселелерді шешу болжанып отыр:

      1) басым елдер нарығына қол жеткізу талаптары мен шарттарын зерделеу;

      2) басым өткізу нарықтарының талаптарына сәйкес аккредиттеу және сертификаттау жүйесін құру;

      3) халал-индустрия мәселелері бойынша мемлекеттік органдардың қызметін үйлестіру;

      4) "халал" тамақ өнімдерінің өндірісі мен айналымын құру және реттеу жөніндегі жүйелік құжаттарды әзірлеу;

      5) органикалық өнім және мемлекеттік бақылау мен қадағалау жүйесі мәселелері бойынша қолданыстағы нормативтік-құқықтық базаны жетілдіру;

      6) кадрлар мен мамандарды, АӨК субъектілері мен халықты даярлау және білім деңгейін арттыру;

      7) басым импорттаушы елдермен бірге аккредиттеу мен сертификаттау жүйелерін және сәйкестікті бағалау туралы құжаттарды өзара тану;

      8) халықаралық ынтымақтастық және сыртқы нарықтарға ілгерілету;

      9) органикалық өнім өндірісін ғылыми зерттеу және сүйемелдеу;

      10) ақпараттық сүйемелдеу.

5.6. Аграрлық ғылымды, технологиялар трансфертін және АӨК субъектілері құзыреттерінің деңгейін дамытуды қамтамасыз ету

      Ескерту. 5.6-кіші бөлімге өзгеріс енгізілді – ҚР Үкіметінің 05.01.2020 № 1 қаулысымен.

      Қазақстан АӨК-нің бәсекеге қабілеттілігін арттыру, өндірістік шығындарды төмендету, дақылдардың түсімділігін және жануарлардың өнімділігін ұлғайту, ауыл шаруашылығы шикізатын өңдеу, өндіріс құралдарын жаңғырту үшін білімнің, ғылым мен өндірістің тығыз интеграциясы, отандық ғылыми зерттеулерді әзірлеу және енгізу, шетелдік тиімді технологиялар трансферті, кадрларды даярлау және қайта даярлау, еліміздің аграрлық нарығында сұранысқа ие жетекші отандық, шетелдік мамандар мен ғалымдарды тарту негізінде АӨК-ні жедел инновациялық дамытуды қамтамасыз ету қажет.

      АӨК ғылыми және кадрлық қамтамасыз етуді интеграциялау:

      1) ғылыми, ғылыми-техникалық және білім беру қызметін жүзеге асыру және консалтингтік қызметтер көрсету үшін барлық университеттердің, ҒЗИ-дің, АШТС мен ТӨШ-тің кадрлық, мүліктік, қаржылық, зияткерлік әлеуетін барынша тиімді пайдалануға;

      2) аграрлық білім берудің үздіксіз жүйесін құруға;

      3) ғылыми зерттеулердің нәтижелерін өндіріске енгізу мерзімдерін қысқартуға;

      4) салалық ҒЗИ үшін ғылыми кадрлар даярлауды қамтамасыз етуге;

      5) ғылыми жұмыстарды ұйымдастыру мен қаржыландыру проблемасын шешуге;

      6) ҒЗИ-дің, ЖОО-ның, АШТС мен ТӨШ-тің ғимараттар, құрылысжайлар, жер, мал басы, зияткерлік меншік және т.с.с. түріндегі материалдық және материалдық емес активтерін пайдалану тиімділігін арттыруға;

      7) ғылыми әзірлемелер енгізуге, отандық және шетелдік технологияларды байқаудан өткізуге және бейімдеуге, студенттердің өндірістік практикалардан өтуіне, БТО-ның жұмыс істеуіне арналған базалар ретінде ҒЗИ, ЖОО, АШТС және ТӨШ мүмкіндіктерін ұтымды пайдалануға мүмкіндік береді.

      Басқарушы персоналдың құзырет деңгейін сапалы арттыру үшін ірілендіру есебінен ғылыми ұйымдардың санын оңтайландыру жүргізілетін болады. Кейбір бейінді ұйымдарды қосу жолымен оңтайландыру жобасында "ҰАҒББО" КеАҚ-ның еншілес ұйымдарының санын қысқарту көзделген. Сондай-ақ, кейбір ҒЗИ-ді ғылыми-өндірістік орталықтар мен ауыл шаруашылығы тәжірибелік станцияларына айналдыру жоспарланып отыр.

      Оңтайландыру:

      1) басқару мен әдістемелік басшылықтың нақты вертикалін қамтамасыз етуге;

      2) ғылыми-кадрлық әлеуетті арттыруға;

      3) білімнің, ғылым мен өндірістің өзара іс-қимылын қамтамасыз етуге;

      4) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға;

      5) технологиялар трансфертін және олардың бейімделуін қамтамасыз етуге;

      6) бизнес-құрылымдардың тапсырыстарына бағдарлануды қамтамасыз етуге;

      7) активтер мен зертханалық жабдықтарды пайдалану тиімділігін арттыруға;

      8) ҚР АӨК субъектілерінің еңбек өнімділігі мен тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді.

      2018 жылы:

      1) "А.И. Бараев атындағы астық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы" ЖШС базасында нақты егіншіліктің эксперименттік-технологиялық платформасын;

      2) "Заречное" тәжірибе шаруашылығы" ЖШС базасында нақты егіншіліктің эксперименттік-технологиялық платформасын;

      3) "Қаскелең ТШ" ЖШС базасында "Ж. Жиембаев атындағы Қазақ өсімдік қорғау және карантин ғылыми зерттеу институты" ЖШС-да нақты егіншілікті дамыту бойынша ғылыми-зерттеу және тәжірибелік жұмыстарды іске асыруға арналған инновациялық агротехнологиялық парк;

      4) "С. Сейфуллин атындағы қазақ агротехникалық университеті" АҚ базасында АӨК-ні цифрландыру саласындағы технологиялық құзырет орталығын құру жөніндегі іс-шаралар іске асырылатын болады.

      Одан кейінгі жылдары:

      1) Жәңгір хан атындағы БҚАТУ базасындағы "ақылды фермаларды" дамыту орталығы;

      2) ҚазҰАУ базасындағы сүтті мал шаруашылығын, көкөніс шаруашылығы мен жеміс шаруашылығын дамыту орталығы;

      3) "ҰАҒББО" КЕАҚ-ның, ҚР БҒМ Ғылым комитеті жанындағы "Ұлттық биотехнологиялар орталығы" РМК-ның және "А.И. Бараев атындағы астық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы" ЖШС-ның қатысуымен "Халықаралық зерттеу орталығы" консорциумын құру;

      4) шетелдік ғалымдар мен мамандарды тарта отырып, бірлескен жобаларды іске асыру;

      5) ҚР АӨК-сіне технологиялар енгізуге бағытталған жобалар секілді жобаларды іске асыру үшін компаниялардың жарғылық капиталын толтыру жоспарлануда.

      Жоғарыда көрсетілген іс-шаралар Ақмола, Алматы және Қостанай облыстарында, одан кейінгі жылдары ҚР-ның қалған өңірлерінде нақты егіншілікті енгізу жөніндегі пилоттық жобаларды іске асыруға, шаруа және фермер қожалықтарына "ақылды технологияларды" енгізуге, сондай-ақ қажетті дағдылары және екі білім беру деңгейі: магистратура мен докторантураның құзыреттері бар, практикаға бағдарланған 600-ден астам АӨК маманын даярлауға мүмкіндік береді.

      Ғылым, білім және өндіріс интеграциясын қамтамасыз ету, саланы кадрлық қамтамасыз ету мақсатында бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберінде ҒЗИ мен ЖОО-ны қаржыландырудан тек конкурстық негізде басым түрде шығармашылық ұжымдарды қаржыландыруға көшу іске асырылатын болады, аграрлық өндірістің нақты сұраныстарын шешуге және практикалық нәтижелерге қол жеткізуге бағытталған зерттеулерді басымдықпен қаржыландыру қамтамасыз етіледі.

4-схема. Ғылыми зерттеулерді қаржыландыру схемасы



      Сондай-ақ кейіннен АӨК субъектілері базасына енгізе және демонстрациялық учаскелер ұйымдастыра отырып, жоспарланатын нәтижелер тұтынушылары – АӨК субъектілерінің және/немесе салалық қауымдастықтардың қолданбалы ҒЗТКЖ-ны міндетті бірлесіп қаржыландыруы туралы талаптар белгіленетін болады. Бұл үшін ҚР заңнамасына өзгерістер енгізіледі.

      2030 жылы аграрлық ғылымды қаржыландыру жалпы ауыл шаруашылығы өнімінің 1 %-на дейін, оның ішінде 2021 жылы 0,5 %-ына дейін жеткізілетін болады.

      Бұл:

      1) "ҰАҒББО" КЕАҚ еншілес ұйымдарының ауыл шаруашылығы техникасы мен жабдықтары паркін жаңартуға;

      2) сәтті тәжірибені таныстыру мен таратуға арналған технологиялық полигондарды құруға және дамытуға;

      3) аграрлық ғылым жүйесінің беделін арттыруға және жас кадрларды тартуға;

      4) отандық аграрлық ғылымды дамыту үшін сапалы мамандар даярлауға;

      5) танымал шетелдік ғылыми ұйымдармен өзара іс-қимылдардың жаңа деңгейіне шығуға;

      6) тиімді шетелдік технологияларды трансферттеу деңгейін арттыруға мүмкіндік береді.

      Алматы қаласындағы ҚазҰАУ (агротехнологиялық хаб нысанында) және Нұр-Сұлтан қаласындағы ҚазАТУ базасында АӨК саласындағы екі зерттеу университетін құруды заңнамалық қамтамасыз ету мәселесі пысықталатын болады.

      Білімнің, ғылым мен өндірістің интеграциялануын қамтамасыз ету үшін екі аграрлық ЖОО-ға "Назарбаев Университеті" ДБҰ үлгісі бойынша дербестікті және ғылыми зерттеулер, шетелдік технологияларды трансферттеу мен бейімдеу және білім тарату бағытындағы функционалды кеңейтуді көздейтін зерттеу мәртебесін беру мәселесі пысықталатын болады.

      Университеттерді реформалау білім беру бағдарламаларын жаңғырту және оқыту үшін шетелдік профессорларды шақыра отырып, әлемдегі жетекші аграрлық бейінді зерттеу университеттерімен (Дэвистегі Калифорния университеті (UC Davis, АҚШ), Вагеннинген университеті (Голландия), ғылыми және академиялық мәселелер бойынша Agreenium корпорациясының өкілдерімен AgroParisTech институты (Франция), Солтүстік-Батыс ауыл және орман шаруашылығы университеті (ҚХР) және басқалар) әріптестікте жүзеге асырылатын болады, мәселен:

      1) ҚазАТУ барлық өңірлер үшін АӨК-ні цифрландыру және мал шаруашылығын дамыту орталығына айналады;

      2) ҚазҰАУ суармалы жерлердің, жеміс шаруашылығы мен картоп шаруашылығының, ауыл шаруашылығы кооперациясының тиімділігін арттыруға және мал шаруашылығын дамытуға маманданатын болады;

      3) БҚАТУ мал шаруашылығы мен ветеринарияны дамыту орталығына айналады.

      Әділ бәсекелес орта құру және ресурстарды тиімді бөлу мақсатында ЖОО-дан кейінгі бағдарламаларға арналған гранттарды қай университетте білім алатындығын өз бетінше таңдау мүмкіндігін бере отырып, тікелей оқуға түсетіндердің өздеріне беруге көшу мәселелері пысықталатын болады.

      Бұл үшін әр университетті, ҒЗИ-ді және ТӨШ-ті реформалау бағдарламаларын әзірлей және іске асыра отырып, университеттердің, ҒЗИ-дің және ТӨШ-тің академиялық, әкімшілік және қаржылық дербестігін кезең-кезеңмен кеңейту жүзеге асырылатын болады.

      Оқыту мерзімі орта мектеп бітірушілері үшін 10 ай және орта мектептің 9-сыныбын бітірушілер үшін 2-3 жыл болатын ТжКБ бағдарламалары бойынша бұқаралық кәсіптегі жұмысшы кадрлар даярлау қалпына келтірілетін болады және аграрлық бейіндегі ТжКБ бар кадрлар даярлау үшін колледждердегі оқу орындарының саны кеңейтіледі.

      Ветеринариялық мамандықтар бойынша гранттар құны техникалық және ауыл шаруашылығы мамандықтарына ұқсас барлық жоғары оқу орындарында ұлттық университеттер гранттары деңгейіне дейін артатын болады.

      Аграрлық сектор жұмыскерлерін қайта даярлау және біліктілігін арттыру, озық шаруашылықтар, ТӨШ, ҒЗИ және университеттер базасында білім тарату орталықтарын, консультациялық орталықтарды және барлық мүдделі АӨК субъектілерінің қол жеткізуін қамтамасыз ете отырып, алдыңғы қатарлы технологияларды қолдану практикасы бойынша көрсету алаңдарын, сондай-ақ шикізат жеткізушілер мен өңдеушілер арасында вертикалды кооперация қалыптастыру үшін өңдеуші кәсіпорындар базасында білім тарату орталықтарын құру ұйымдастырылатын болады.

      Тұтас алғанда, бұл шаралар ғылым, білім және өндірісті тығыз интеграциялау, отандық ғылыми әзірлемелерді әзірлеу, шетелдік серпінді инновациялық жобаларды трансферттеу және оларды өндіріске жеделдетіп енгізу, елдің аграрлық нарығында сұранысқа ие кадрларды даярлау және қайта даярлау сапасын арттыру жолымен аграрлық сектордың бәсекеге қабілеттілігін ұлғайтуға мүмкіндік береді.

      Шетелдік технологиялар трансфертін қолдаудың тиімді жүйесін құру үшін жұмыс істеп тұрған Агротехнологияларды трансферттеу және коммерцияландыру орталығының (бұдан әрі – АТКО) базасында технологиялық міндеттерді мониторингтеу, болжамдау және технологияларды АӨК-ге трансферттеуді ұйымдастыру жөніндегі функционал ашылатын болады.

      Бұдан басқа "ҰАҒББО" КеАҚ қызметі мынадай қосымша бағыттарды қамтитын болады:

      1) АӨК-дегі технологиялық сипаттағы перспективалық міндеттерді болжамдау және қолданыстағыларын мониторингтеу бөлігіндегі талдамалық зерттеулер;

      2) АӨК-дегі қолданыстағы және перспективалық міндеттердің оңтайлы технологиялық шешімдерін жедел іздеу;

      3) АӨК саласындағы үздік әлемдік технологиялардың дерекқорын қалыптастыру және ҒЗИ, ТӨШ және басқа да нарық қатысушылары арқылы енгізу;

      4) келіссөздер ұйымдастыру, инвесторлар тарту жолымен оңтайлы технологиялық шешімдерді трансферттеуге жәрдемдесу, капиталға бірлесіп қатысу жолымен және басқа да әдістермен жобаларды іске асыру;

      5) қолда бар ҒЗИ, ТӨШ өнімдерін коммерцияландыруға жәрдемдесу.

      Қолданыстағы міндеттерді мониторингтеу және перспективалық міндеттерді болжамдау нәтижелерін АШМ ҒЗТКЖ-ны қаржыландыру кезінде ғылыми зерттеулердің және АӨК-ні жаңғыртуға бағытталған басқа да іс-шаралардың басым бағыттары ретінде пайдаланатын болады.

      ҚР-ның шетелдегі дипломатиялық өкілдіктерімен, ҚР-дағы шетелдік дипломатиялық өкілдіктермен, отандық және шетелдік трансферттеу офистерімен және технологияларды коммерцияландыру офистерімен бірге жұмыс жүргізілетін болады.

      Білім тарату және ақпараттық-консультациялық қызметті кеңейту жөніндегі қызметтерді өтеусіз негізде көрсету үшін бюджеттік бағдарламада көзделген ақпараттық көрсетілетін қызметтер тізбесіне оңтайлы техникалық шешімдер іздеу және трансферттеуді ұйымдастыру бөлігінде өзгерістер мен толықтырулар енгізетін болады.

      Білімді тиімді тарату үшін мынадай шаралар қабылданатын болады:

      1) агробизнес қажеттілігін ескере отырып, АӨК субъектілерін оқытуды ұйымдастыру;

      2) АӨК субъектілерін ақпараттық-консультациялық көрсетілетін қызметтермен қамтуды ұлғайту мақсатында ақпараттық-талдамалық интернет-портал мен Call-орталықты ілгерілету жолымен білім беру құралдарын дамыту;

      3) бейнероликтер, анимациялық фильмдер, ақпараттық-графикалық материалдар жасау (тәжірибені капиталдандыру) жолымен АӨК бағыттары бойынша білім базасын құру, жаңарту және толықтыру;

      4) ауыл шаруашылығын қаржылық емес қолдау және ақпараттық - консультациялық көрсетілетін қызметтерді дамыту саласында бәсекелес ортаны дамыту.

      Осылайша, жоспарланып отырған іс-шаралар кешенін іске асыру кезінде аграрлық ғылымның, білім мен өндірістің өзара іс-қимылы, үздік шетелдік әріптестермен мынадай мәселелер бойынша ынтымақтастық қамтамасыз етілетін болады:

      1) ауыл шаруашылығының тиімділігін арттыру мақсатында экономиканың аграрлық секторының озық технологияларға деген қажеттіліктерін зерделеу;

      2) кадрлар даярлау және қайта даярлау кезінде АӨК субъектілерінің сұраныстарын есепке алу;

      3) ғылыми және білім беру бағдарламаларын ҒЗИ, университеттер, колледждер мен АӨК субъектілері күшімен бірлесіп әзірлеу;

      4) бизнес-құрылымдардың қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында зерттеулер жүргізу немесе технологияларды трансферттеу үшін әлеуетті әріптестер іздеу;

      5) зерттеулер нәтижелерін тікелей өндіріске енгізуді және технологиялар трансфертін ұйымдастыру.

      Мемлекеттік құралдардың тиімді пайдаланылуын және өз қарыз алушыларының қызметі тұрақтылығын арттыру мақсатында АНК қаржылық емес қолдау шаралары шеңберінде АӨК субъектілері мен қаржы институттарына қаржы институттары мен АӨК субъектілерінің институционалдық жетілуін арттыру шараларының бір бөлігі ретінде ақпараттық, консультациялық, әдістемелік қолдау және білім берумен қолдау көрсетеді.

      АНК қаржылық және технологиялық әріптестермен, инвесторлармен, білім беру мекемелерімен, халықаралық даму институттарымен, қауымдастықтармен, кәсіпкерлікті қолдау ұйымдарымен ынтымақтаса отырып, АНК филиалдары қызметінің бір бөлігін аграрлық бизнесті қолдау орталықтары форматына кезең-кезеңмен қайта бағдарлауды жүргізеді.

      Атап айтқанда, АНК "ҰАҒББО" КЕАҚ-мен, салалық қауымдастықтармен, мүдделі АӨК субъектілерімен бірлесіп, құрылатын "ақылды фермалар" базасында АӨК субъектілерін оқыту бағдарламаларын енгізетін болады.

      Аграрлық бизнесті қолдау орталығының қызметі:

      1) АӨК-дегі еңбек өнімділігі мен қарқынын, қаржылық сауаттылықты, кредиттік тәртіптілікті, АНК мен қаржылық әріптес-институттардың көрсететін қызметтері туралы хабардар болуын арттыруға ықпал ететін АӨК субъектілерінің салалық және қаржылық құзыреттерін (агротехнологиялар, ауыл шаруашылығын жүргізудің тиімді әдістері, қаржыландыру мүмкіндіктері) арттыруға;

      2) қаржы институттары мамандарының ауыл шаруашылығы жобалары мен қарыз алушылардың кредиттік тәуекелдерін бағалау жөніндегі салалық құзыреттерін арттыру, ақпараттық (АӨК субъектілеріне кредит беру жөніндегі қажеттілік және сала үрдістері бойынша талдама), әдіснамалық және консультациялық қолдауға бағытталатын болады.

5.7. АӨК-дегі өндірісті техникалық жарақтау және қарқындату деңгейін арттыру

      АӨК-дегі техникалық жарақтану деңгейін жақсарту инвестициялық субсидиялау және ауыл шаруашылығы техникасын сатып алуға арналған кредиттер/лизинг бойынша сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялау арқылы АШТӨ-нің жаңа техникаға қолжетімділігін қамтамасыз ету есебінен жүзеге асырылатын болады.

      Техникалық жаңарту отандық кәсіпорындарда өндірілген техниканы сатып алуды ынталандыру жолымен де жүргізілетін болады. Осыған байланысты, ҚР аумағында әлемдік брендтердің жаңа өндірістері ашылады.

      Жаңа өндірістермен АШТӨ-нің астық жинайтын комбайндарға, орташа қуатты тракторларға және ауыл шаруашылығы өндірісінде қолданылатын басқа да ауыл шаруашылығы машиналары мен жабдықтарына деген қажеттілігі қамтамасыз етілетін болады.

      Отандық өндірістерді қолдау машина жиынтықтарын әкелу және өндірілген техниканы одан әрі өткізу кезінде ҚҚС бойынша жеңілдіктер беру жолымен жүзеге асырылатын болады.

      Өндірілген өнімді өткізу пайыздық мөлшерлемелерді төмендету және инвестициялық субсидиялар түріндегі мемлекеттік қолдаумен бір уақытта қаржы институттарының кредиттік өнімдері арқылы жүзеге асырылатын болады. Жеке қаржы институттарын "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ның қорландыруы олардың тартылуына ықпал етеді.

      Бұдан басқа отандық өндірістердегі локализациялауға қойылатын талаптарды қайта қарау қажет. Локализация техника сапасын төмендетпеуі тиіс. Күрделі тораптар мен агрегаттар (қозғалтқыш, трансмиссия, электроника), тірек тораптар белгіленген стандарттарға сәйкес жүргізілуі тиіс.

      Өндіріс деңгейін ұлғайту және ауыл шаруашылығы өндірісінде тыңайтқыштар мен гербицидтерді қолдану үшін шығарылған еліне қарамастан, абсолюттік мәнде субсидиялау нормаларын белгілеу жолымен оларды субсидиялау жалғасатын болады. Бұдан басқа тек гербицидтерді ғана емес, инсектицидтер, фунгицидтер және басқа да пестицид түрлерін субсидиялау үшін заңнамалық негіз құрылатын болады. Теңгемен абсолюттік нормативке көшу бағаның негізсіз жоғарылау тәуекелін төмендетуге, қолданылатын тыңайтқыштар мен гербицидтерді сатып алуды және олардың ассортиментін кеңейтуді ынталандыруға мүмкіндік береді.

      Агротехнологиялармен белгіленген мерзімдерде АШТӨ-ні тыңайтқыштармен және пестицидтермен уақтылы және толықтай жарақтандыру аграрлық бейіндегі кәсіпкерлік субъектілерін, отандық өндiрушi зауыттар мен жеткізушілерді тарта отырып, орталықтандырылған өңірлік химиялық сақтау базаларын құру жолымен жүзеге асырылатын болады.

      Бұдан басқа, агрохимиялық өнімдерді өндіру (оның ішінде отандық тыңайтқыштар өндірушілердің күрделі тыңайтқыштарды, сұйық тыңайтқыштарды, микротыңайтқыштарды өндіру есебінен тыңайтқыштар ассортиментін кеңейтуі) басым сектор ретінде шетелдік инвесторларды тартуды, қолданыстағы кәсіпорындарды жаңғыртуды және озық агрохимиялық технологияларды игеру мақсатында ҒЗТКЖ-ны жандандыруды қоса алғанда, ИИДМБ аясындағы жүйелі және атаулы мемлекеттік қолдау шараларымен қамтамасыз етілетін болады.

5.8. Мемлекеттік көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыру және АӨК-ге цифрлық технологияларды енгізуді қамтамасыз ету

      Ескерту. 5.8-кіші бөлімге өзгеріс енгізілді – ҚР Үкіметінің 05.01.2020 № 1 қаулысымен.

Мемлекеттік қызметтерді көрсету сапасын арттыру

      Ауыл шаруашылығы, су, орман, балық және жер ресурстары, аңшылық шаруашылықтары саласындағы мемлекеттік қызметтерді сапалы көрсету тиімділігін арттыру үшін мынадай шаралар қабылданатын болады:

      1) мемлекеттік қызметтер көрсетудің нормативтік реттелуін жетілдіру;

      2) ауыл шаруашылығы саласындағы мемлекеттік көрсетілетін қызметтер тізілімін оңтайландыру;

      3) ауыл шаруашылығы, орман, балық және жер ресурстары, аңшылық шаруашылықтары саласындағы мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді оңтайландыру және оларды электрондық форматқа көшіру;

      4) IТ-компанияларды мемлекеттік сатып алу тетіктері, мемлекеттік-жекешелік әріптестік, ақпараттандырудың сервистік моделі және тағы басқалар бойынша мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді автоматтандыру процесіне кеңінен тарту.

      Көрсетілген шаралардың арқасында:

      1) мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді алудың жеңілдеуі;

      2) мемлекеттік қызметтерді көрсетудің ашықтығы мен жеделдігінің артуы;

      3) өнімді экспорттау кезінде әкімшілік кедергілердің азаюы қамтамасыз етілетін болады.

АӨК-ні цифрландыру

      Ауыл шаруашылығы саласында ақпараттық технологияларды енгізу және цифрландыру бойынша жұмыс жалғасатын болады.

Процестерді автоматтандыру

      Автоматтандырумен мынадай процестер қамтылатын болады:

      1) субсидиялау және мемлекеттік қолдаудың басқа да шаралары;

      2) мал шаруашылығы мен өсімдік шаруашылығы өнімдерінің қадағалануы;

      3) АӨК-дегі сауда;

      4) балық және балық өнімдерінің айналымын мониторингтеу;

      5) су ресурстарын мониторингтеу және есепке алу;

      6) ауыл шаруашылығы техникасын есепке алу;

      7) орман қорын, аңшылық шаруашылықтарын мониторингтеу және есепке алу;

      8) жер ресурстарын мониторингтеу және есепке алу;

      9) астық қолхаттарын есепке алу;

      10) АШТӨ-ге кредит беру;

      11) АШТӨ-ні сақтандыру.

      "Мал шаруашылығы мен өсімдік шаруашылығы өнімдерінің қадағалануы" мен "АӨК-дегі сауда" бағыттары "Цифрлық Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасында көзделген.

      ЕАЭО-ның цифрлық күн тәртібі және ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің ақпараттық жүйелерімен интеграциялану шеңберіндегі жұмыстар жалғасатын болады.

      Процестерді автоматтандыруды қаржыландыру мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетіктері, ақпараттандырудың сервистік моделі, мемлекеттік сатып алу және тағы басқалар шеңберінде жүзеге асырылатын болады.

      Көрсетілген шаралардың арқасында:

      1) ауыл шаруашылығы саласындағы процестердің ашықтығы;

      2) өңделген ауыл шаруашылығы өнімдерін экспорттау үшін алғышарттардың жасалуы қамтамасыз етілетін болады.

Нақты егіншілік элементтерін және SMART-фермаларды (ақылды фермаларды) енгізу

      ҚР-ның барлық өңірлерінде нақты егіншілік элементтері мен SMART-фермаларды енгізу бойынша жұмыс жалғасатын болады, олардың жекелеген элементтері қазірдің өзінде кейбір шаруашылықтар базасында енгізілуде.

      АШТӨ нақты уақыт режимінде келіп түсетін егістердің, ылғалдың, қоректік элементтердің, азоттың, калийдің, фосфордың, зиянкестердің жай-күйі, жауын-шашынның ықтималдығы туралы деректер массиві негізінде шешімдер қабылдауға мүмкіндік алады. Бұл ретте нақты егіншілік элементтерін енгізу жаңа ауыл шаруашылығы техникасын сатып алумен, агротехнологияларды орындаумен қатар және фермерлердің дайын болуына қарай жүзеге асырылатын болады. Мұндай элементтерге танаптардың электрондық карталары, нақты метеодеректер, сенсорлар мен датчиктер, ғарыштық мониторинг және тағы басқалар жатады.

      SMART-фермалардың енгізілуі секторда түсімділік пен еңбек өнімділігін арттыру үшін жануарлар басының мониторингін және табынды басқаруды жүзеге асыруға, жылыжайлардың дербес басқарылуын қамтамасыз етуге, шығыстарды есепке алу мен талдауды онлайн жүргізуге мүмкіндік береді.

      Жоғарыда аталған жобаларды қаржыландыруды АӨК субъектілері, инвесторлар және қажет болған жағдайда, мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетігі, ақпараттандырудың сервистік моделі, мемлекеттік сатып алу және тағы басқалар шеңберінде мемлекет жүзеге асыратын болады.

      Метеорологиялық станцияларды қолдануды қоса алғанда, "нақты егіншілік" элементтерін бірқатар фермерлік шаруашылықтарға енгізу жөніндегі іс-шара "Цифрлық Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасында көзделген.

      Көрсетілген міндеттер шеңберінде ақпараттандыру саласындағы уәкілетті орган "Цифрлық Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасында көзделген іс-шараларға сәйкес АШТӨ-ні байланыспен және Интернет желісіне кең жолақты қолжетімділікпен қамтамасыз ету бойынша жұмыс жүргізетін болады.

      Көрсетілген шаралардың арқасында:

      1) еңбек өнімділігінің, түсімділіктің артуы және өнімдердің өзіндік құнының төмендеуі;

      2) ауыл шаруашылығы өнімдерін экспорттау үшін алғышарттардың жасалуы қамтамасыз етілетін болады.

Жобаларды енгізуді ұйымдастыру

      Мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді, процестерді автоматтандыруды ұйымдастыру және нақты егіншілік элементтері мен SMART-фермаларды енгізу үшін басқарушы кеңестен, сараптамалық кеңестен, цифрландыру офисінен және ахуал орталығынан тұратын "Е-АӨК" жобалық инфрақұрылымын қалыптастыра отырып, жобалық тәсілдеме қолданылатын болады.

      Басқарушы комитеттің отырысында талдау нәтижелері қарастырылады және АӨК-ні цифрландыру жөніндегі жобалар қорғау үшін шығарылатын болады.

      Сараптамалық кеңес IT-ұйымдардың ("Зерде" ұлттық инфокоммуникациялық холдингі" АҚ, "Ұлттық ақпараттық технологиялар" АҚ, IТ-бизнес және басқалар) өкілдері мен техникалық мамандарынан тұратын жобалардың орындылығына сараптамалық және техникалық бағалау жүргізетін болады.

      Цифрландыру саласындағы жобаларды басқару цифрландыру офисі арқылы жүзеге асырылады.

      Көрсетілген офиске процестер мен мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді автоматтандыру, сондай-ақ АӨК-ні цифрландыру жөніндегі міндеттерді іске асыру үшін IT-бизнес тартылатын болады.

      Жоғары деңгейдегі құзыретті қамтамасыз ету мақсатында жобалық офиске консалтингтік және консультациялық көрсетілетін қызметтерді сатып алу жолымен консультанттар мен сарапшылар тартылатын болады.

      Бұл ретте цифрлық шешімдерді іске асыру үшін IT-талдамашылар, IТ-шешімдер жөніндегі сарапшылар мен әзірлеушілер де тартылады.

      Бұл мақсаттар үшін ауыл шаруашылығындағы уәкілетті органның әрбір ведомстволық бағынысты мекемесінде, кәсіпорындары мен еншілес және бағынысты ұйымдарында ақпараттық технологиялар жөніндегі бөлімшелер ашылады, оларға процестер өзгерген сайын ішкі процестерді тұрақты негізде талдау және автоматтандыру үшін IТ-талдамашылар мен әзірлеушілер қабылданатын болады. Бұл ретте нарықтық еңбекақы көзделетін болады.

      Жобаларды мониторингтеу мен басқаруды ұйымдастыру үшін тиісті жүйеге қол жеткізу жөніндегі көрсетілетін қызметтерді сатып алу жолымен аутсорсингке арналған жобаларды басқару жөніндегі бағдарламалық қамтылым пайдаланылатын болады.

      Басқарушылық шешімдерді қабылдау үшін құрылып жатқан Ахуал орталығына АӨК-ні цифрландыру саласындағы барлық іске асырылып жатқан және енгізіліп жатқан жобалар бойынша ақпарат, сондай-ақ мемлекеттің және АӨК-ні цифрландыруға қатысатын IТ-бизнестің ақпараттық жүйелерінен алынатын ақпарат беріліп отыратын болады.

5.9. Ауылдық жерлерде тұратын халықтың өмір сүру жағдайына қанағаттануы деңгейін арттыру

      Ескерту. 5.9-кіші бөлімге өзгеріс енгізілді – ҚР Үкіметінің 05.01.2020 № 1 қаулысымен.

      Ауылдық аумақтардың толыққанды және тиімді жұмыс істеуі үшін міндетті талап:

      1) тиісті инженерлік коммуникациялар;

      2) тиісті әлеуметтік-тұрмыстық көрсетілетін қызметтер объектілерінің болуы;

      3) көлік байланысы үшін пункттердің жақындығы;

      4) электр энергиясы, газбен жабдықтау және басқалар болып табылады.

      Осылайша, ауылдық аумақтардың орнықты дамуын қамтамасыз ету кешенді проблема болып табылады. Оның шешілуі мынадай міндеттер орындалған жағдайда мүмкін болады:

      1) ауылдық жерлерде экономикалық қызметті, оның ішінде ауыл шаруашылығына қатысы жоқ бизнесті дамыту;

      2) әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылым салу, оны жөндеу және реконструкциялау;

      3) тұрғын үй сатып алуға қаражат бөлу, жеңілдетілген ипотека;

      4) ауылдық аумақтарды басқаруда ведомствоаралық бытыраңқылықты еңсеру және орталық атқарушы және ЖАО, үкіметтік емес ұйымдар мен бизнестің арасындағы үйлесімді күшейту;

      5) азаматтардың еңбек күші көп өңірлерден еңбек күші тапшы өңірлерге еркін қоныстануына жәрдемдесу арқылы еңбек ресурстарының аумақтық мобильділігін ынталандыру;

      6) биоресурстарды сақтау және орнықты пайдалану үшін жағдайлар жасау.

      Ауылдық жерлерде экономикалық өсу орталықтарын дамыту үшін мемлекеттік қолдау ең алдымен тірек АЕМ мен әлеуметтік-экономикалық даму әлеуеті жоғары ауылдарға тіршілікті қамтамасыз ететін инфрақұрылымды дамытуға бағытталатын болады.

      Ауылдық аумақтардың әлеуметтік, инженерлік және басқа да инфрақұрылымын дамыту жөніндегі, сондай-ақ жеңілдетілген ипотека беру жөніндегі шаралар қолданыстағы мынадай бағдарламалық құжаттар аясында көзделетін болады:

      1) Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың "Денсаулық" мемлекеттік бағдарламасы";

      2) Қазақстан Республикасының білім және ғылым саласын дамытудың мемлекеттік бағдарламасы;

      3) "Цифрлық Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасы;

      4) "Нұрлы жер" тұрғын үй құрылысы мемлекеттік бағдарламасы;

      5) Өңірлерді дамытудың 2025 жылға дейінгі мемлекеттік бағдарламасы;

      6) Өңірлерді дамыту бағдарламалары және басқалар.

      Жоғарыда көрсетілген шараларға қол жеткізу жөніндегі негізгі тәсілдемелер жобалық басқару қағидаттарына сәйкес құзыретіне сай орталық мемлекеттік органдар әзірлейтін және басқарушы кеңес бекітетін АӨК-мен аралас кіші бағдарламалар шеңберінде пысықталатын болады.

      Бұл ретте АӨК-мен аралас кіші бағдарламалар бағыттары бойынша шешімдердің мерзімдерін басқарушы кеңес бекітетін болады және олар Мемлекеттік бағдарламаны басқару жоспарында көрініс табады.

      Ауылдық аумақтарды дамытудағы кешенді тәсілдеме ауыл мен қала халқының өмір сүру деңгейін арттыруға және өмір сүру сапасындағы алшақтықты қысқартуға мүмкіндік береді. Қорыта келгенде, ауыл шаруашылығы өндірісіне жас, біліктілігі жоғары кадрларды тарту және АӨК-дегі еңбек өнімділігін арттыру үшін жағдайлар жасалатын болады.

Мемлекеттік бағдарламаның іске асырылуын басқару

      Қазіргі жағдайда мемлекеттік органдардың мемлекеттік бағдарламаларды іске асыру жөніндегі іс-шараларды орындауы иерархиялық құрылымдар мен ағымдағы функциялар аясында жүзеге асырылады, бұл бағдарламалардың іске асырылу тиімділігінің жеткіліксіз болуына алып келеді.

      Мемлекет басшысы 2012 жылғы 14 желтоқсандағы Қазақстан халқына Жолдауында "менеждменттің жаңа құралдарын және мемлекеттік сектордағы корпоративтік басқару қағидаттарын енгізу қажет" екендігін атап өтті.

      Осыған байланысты Мемлекеттік бағдарлама нәтижелеріне қол жеткізу үшін АӨК-нің басым салалары бойынша ISO 21500 стандартына сәйкес жобалық тәсілдеме қолданылатын болады. Мемлекеттік бағдарламаны іске асыруды басқаруға жобалық тәсілдеме енгізу пилоттық болып табылады.

      Бұл үшін осы Мемлекеттік бағдарламаға қосылған түйінді көрсеткіштер мен іс-шаралар негізінде 2021 жылға дейінгі кезеңде бірізді декомпозициялау жолымен жобалық басқару стандарттарына сәйкес мыналар әзірленетін болады:

      1) іске асыру кезеңі 10 және одан да көп жыл болатын инвестициялық бағдарламалар (іске асырудың бірінші кезеңі ретінде) (етті және сүтті мал шаруашылығы, құс шаруашылығы, шошқа шаруашылығы, суармалы егіншілікті дамыту, қарқынды бақ шаруашылығы, қант саласы және басқалар);

      2) АӨК-мен аралас кіші бағдарламалар (агрохимия, ауыл шаруашылығы машиналарын жасау, цифрландыру, салық салу, техникалық реттеу, экспортты қолдау, энергетика, көлік және логистика, білім беруді, денсаулық сақтауды, мәдениет пен спортты, туризмді, экологияны, байланыс пен коммуникацияларды қоса алғанда, ауылдық аумақтарды дамыту және ауыл шаруашылығы жұмыскерлерінің оң имиджін қалыптастыру және тағы басқалар);

      3) тиісті өңір ерекшелігін ескере отырып, инвестициялық бағдарламаларда және АӨК-мен аралас кіші бағдарламаларда көзделген міндеттер мен іс-шараларды қамтитын өңірлердегі АӨК-ні дамыту бағдарламалары.

      Мемлекеттік бағдарламаны іске асырудың жобалық тәсілдемесі республикалық деңгейде Мемлекеттік бағдарламаның басқарушы кеңесінен, Мемлекеттік бағдарламаның сараптамалық кеңесінен, Мемлекеттік бағдарламаны басқару офисінен және ахуал орталығынан, сондай-ақ өңірлік деңгейде өңірлік АӨК бағдарламаларының басқарушы комитеттерінен, өңірлік сараптамалық кеңестерден тұратын жобалық инфрақұрылым қалыптастыруды көздейді.

      Жобалық басқару стандарттарына сәйкес басқарушы құжаттар – бағдарлама/кіші бағдарлама жарғысы, бағдарламаны/кіші бағдарламаны басқару жоспары әзірленуде.

      Мемлекеттік бағдарламаны басқару офисі мемлекеттік органдардағы жұмыс істеп тұрған жобалық тәсілдемені енгізу штабтарымен және облыстар, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалалары әкімдіктеріндегі өңірлік енгізу штабтарымен үндес болады.

21-диаграмма. Жобалық басқару жүйесі



      Мемлекеттік бағдарламаның іске асырылуын үйлестіру үшін Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің ауыл шаруашылығы мәселелеріне жетекшілік ететін орынбасары басқаратын Мемлекеттік бағдарламаның басқарушы кеңесі (бұдан әрі – Кеңес) құрылатын болады. Кеңес құрамына мүдделі орталық және жергілікті атқарушы органдардың, сондай-ақ ұйымдардың бірінші басшылары кіретін болады.

      Мемлекеттік бағдарламаның іске асырылуын басқаруды АШМ-ның Мемлекеттік бағдарламаны басқару офисі жүзеге асыратын болады.

      Кеңес шешімдер қабылдау процесінің сараптамалық және консультациялық-әдістемелік сүйемелденуін қамтамасыз ету үшін сараптамалық кеңес құрады.

      Мемлекеттік бағдарламаның жобалық персоналын әдіснамалық сүйемелдеу мен оқыту қамтамасыз етілетін болады.

6. Қажетті ресурстар, млн. теңге

      Ескерту. 6-бөлім жаңа редакцияда – ҚР Үкіметінің 05.01.2020 № 1 қаулысымен.

Жылдар бойынша

Барлығы

Республикалық бюджет

Жергілікті бюджет

Басқа көздер

2017 ж.

372 770

232 492

140 277

0

2018 ж.

454 439

261 938

150 134

42 367

2019 ж.

507 630

290 621

156 743

60 266

2020 ж.

745 559

468 733

200 596

76 530

2021 ж.

866 750

576 006

202 113

88 631

Жиыны:

2 947 148

1 829 491

849 863

267 794


  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
1-қосымша

Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың2017 – 2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

      Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Үкіметінің 05.01.2020 № 1 қаулысымен; өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 28.12.2020 № 898 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.


Р/с №

Атауы

Өлшем бірлігі

Аяқталу нысаны

Орындау мерзімі

Орындауға жауаптылар

Оның ішінде жылдар бойынша, млн. теңге

Қаржыландыру көздері

Бюджеттік бағдарлама коды

2017

2018

2019

2020

2021

Барлығы


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Мақсаты:
Мемлекет басшысының 2018 жылғы 10 қаңтардағы "Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері" атты Қазақстан халқына Жолдауын іске асыруда АӨК-дегі еңбек өнімділігін және өңделген ауыл шаруашылығы өнімі экспортын 5 жыл ішінде 2017 жылмен салыстырғанда кемінде 2,5 есе ұлғайту.
Ауыл шаруашылығында жұмыс істейтін 1 адамға шаққанда еңбек өнімділігін 2015 жылғы 1,2 млн теңгеден 2021 жылға қарай 3,7 млн теңгеге дейін, сондай-ақ өңделген өнім экспортын 2015 жылғы 945,1 млн. АҚШ долларынан 2021 жылға қарай 2 400 млн. АҚШ долларына дейін ұлғайту жолымен АӨК саласындағы бәсекеге қабілеттілікті арттыру.

Нысаналы индикаторлар

1

2015 жылдың деңгейімен салыстырғанда ауыл шаруашылығындағы еңбек өнімділігінің индексі

%



АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

112

118

196

228

267




2

2015 жылдың деңгейімен салыстырғанда ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің (көрсетілетін қызметтерінің) нақты көлем индексі

%



АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

108

113

154,2

170,5

190,2




3

2015 жылдың деңгейімен салыстырғанда ауыл шаруашылығындағы негізгі капиталға салынатын инвестициялардың нақты көлем индексі

%



АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

159

185

304

395,3

516




4

2015 жылдың деңгейімен салыстырғанда тамақ өнімдері өндірісіндегі негізгі капиталға салынатын инвестициялардың нақты көлем индексі

%



АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

102

122

185,2

204,5

221,9




5

Азық-түлік тауарлары импортының көлемі

млн. АҚШ долл.



АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

2 466

2 377

2 288

2 196

2 105




6

Өнеркәсіптегі сумен жабдықтау жүйелеріндегі судың көлемі:




ЭГТРМ, ИИДМ









6.1

қайта сумен жабдықтау

текше км



0,70

0,71

0,73

0,75

0,77




6.2

айналымды сумен жабдықтау

текшекм



7,33

7,38

7,46

7,54

7,62




7.

Өңделген ауыл шаруашылығы өнімдері экспортының көлемі

млн. АҚШ долл.



АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

1 081,0

1 150,0

1 270,0

1 650,0

2 400,0




8

Суаруға арналған су шығысы

текшем/га



ЭГТРМ,
АШМ, облыстардың әкімдіктері

8 608

8 223

7 873

7 548

7 348




1-міндет: Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету

Нәтижелер көрсеткіштері

Азық-түлік қауіпсіздігі – басым бағыттар

1

Өңдеуге келіп түскен сүт шикізатының көлемі

%



АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

30

31

32

33

37




2

Құс етін өндіру көлемі

мың тонна



АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

187

230

268

286

298




3

Ұйымдастырылған шаруашылықтардағы акваөсіру өнімдерін өндіру көлемі

тонна



ЭГТРМ, АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

2 776

2 290

2 947

3 954

5 000




4

Ұйымдастырылған шаруашылықтардағы жеміс-жидек дақылдарын және жүзім өндіру көлемі
 

мың тонна



АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

202,5

205

210

215

220




5

Қазақстанда өндірілген шикізаттан өндірілген қант өндірісінің көлемі

мың тонна



АШМ, ИИДМ, облыстардың әкімдіктері

48,1

59

78

97

121




Азық-түліктің физикалық қолжетімділігі

6

Ауылдық жерлерде тұратын халықтың ауыз су сапасына қанағаттану деңгейі

%



ИИДМ,
ЭГТРМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

58,7

60

61

62

64




7

Жеміс/көкөніс/картоп қоймаларының көбеюі

мың тонна



АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері




100

100




Экономикалық қолжетімділік

8

Азық-түлік тауарлары көтерме саудасының нақты көлем индексі

%



АШМ, СИМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

106

113

118

123

129




Іс-шаралар

1.     

Ауыл шаруашылығы саласы туралы хронометражы кемінде 30 минут, 30 шығарылым болатын телевизиялық циклдік ток-шоу/бағдарлама әзірлеп және шығарып, кейіннен республикалық телеарналардың біріне орналастыру

млн. теңге

эфирлік анықтама

жыл сайын, 2019 – 2021 жыл дары сәуір-қараша

АШМ,
АҚДМ



138



138

РБ*

001

2.

Рейтингі жоғары интернет порталдарда екі аптада бір рет жариялай отырып, жеке айдар форматында ауыл шаруашылығы тақырыбына арнайы жобаларды әзірлеу және енгізу (3 арнайы жоба, 15 жарияланымнан)

млн. теңге

есеп

жыл сайын, 2019 – 2021 жыл дары сәуір-қараша

АШМ,
АҚДМ



65



65

РБ*

001

3.

АӨК-ні дамыту бағдарламасы шеңберінде Facebook, Instagram, Youtube әлеуметтік желілерінде бірыңғай имидждік жобаның парақшаларын ашу және ілгерілету. Бірегей фото, бейне, мәтіндік контент жасау және парақшаларға жарнама жасау арқылы ілгерілету

млн. теңге

SMM стратегия, контент жоспар, нысаналы көрсеткіштер бойынша жарияланымдар және статистиканы көрсете отырып, есеп беру

жыл сайын,
2019 – 2021 жыл дары сәуір-қараша

АШМ,
АҚДМ



35



35

РБ*

001

4.

АӨК-ні дамыту бағдарламасы шеңберінде бастамаларды интернет желісінде жарнама жасау арқылы ілгерілету (контекстік жарнама, әлеуметтік желілердегі жарнама, playable ads, баннерлік жарнама)

млн. теңге

жарнамалық-медиастратегия, орналастыру медиа-жоспары, түйінді көрсеткіштер бойынша орналастыру мысалдарын және статистиканы көрсете отырып, есеп беру

жыл сайын,
2019 – 2021 жыл дары сәуір-қараша

АШМ,
АҚДМ



46



46

РБ*

001

5.

Республикалық және өңірлік телеарналарда бейнеконтентті (жарнамалық роликтер, бейне дайджесттер, инфографика, жаңалықтар сюжеттері) орналастыруды қамтамасыз ету (40 бейне материал, 1-1,5 минут, прайм таймда 20 рет)

млн. теңге

эфирлік анықтама

жыл сайын,
2019 – 2021 жыл дары сәуір-қараша

АШМ,
АҚДМ



150



150

РБ*

001

6.

АӨК-ні дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде іс-шараларды ақпараттандыру және PR ілгерілету

млн. теңге

ҰЭМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 10 наурызы

АШМ, АҚДМ




297

313

610

РБ*

001

7.

АШМ мен облыстар әкімдіктері арасында ауыл шаруашылығы дақылдары егіс алқаптарының құрылымын әртараптандыру мәселесі бойынша келісім (меморандум) жасасу


келісімдер (меморандумдар)

жыл сайын,
2020 – 2021 жылдары мамыр

АШМ, облыстардың әкімдіктері

талап етілмейді



2-міндет: АӨК субъектілері үшін қаржыландырудың қолжетімділігін арттыру және АӨК субъектілеріне салық салудың оңтайлы режимдерін қамтамасыз ету

Нәтижелер көрсеткіштері

1

Кредиттер мен лизингтің қолжетімділігін арттыру жөніндегі шаралар есебінен АӨК-ге тартылған мемлекеттік емес кредиттік қаражат көлемі**

млн. теңге



АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

99 943

109 257

259 947

535 275

882 354




2

Инвестициялық субсидиялар есебінен тартылған инвестициялар көлемі**

млн. теңге



АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

298 314,6
 

350 060

340 806

570 002

751 286




3

АӨК-ге тікелей шетелдік инвестицияларды тарту
 

млн. АҚШ долл.



АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

27,5

12,1

13,9

40

50




4

Ет секторында "жасыл өсу" мен орнықтылыққа ықпал ететін сиыр етін өндіру мен өңдеуді қолдауға бағытталатын мемлекеттік шығыстардың үлесі

%


облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, АШМ, Қаржымині





22,5

22,5***




5

"Сыбаға" бағдарламасына қатысатын және бордақылау алаңдарына бұқашықтар сататын шағын және орта фермерлік шаруашылықтардың саны

бірл.

АШМ-ның есептік деректері

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері





5000

5000




ескертпе: *** 2022-2025 жылдарға арналған Дүниежүзілік банктің жобасында көзделген іс-шаралардың іске асырылуы келесі кезеңге арналған АӨК-ні дамыту жөніндегі құрылымдық бағдарламалық құжаттарды бекіту шеңберінде көрініс табатын болады.

Іс-шаралар 

8.

"Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне агроөнеркәсіптік кешенді реттеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасын қабылдау


Қазақстан Республикасының Заңы

2019 жылғы желтоқсан

АШМ, мүдделі МО, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

талап етілмейді



9.

Акваөсіру өнімінің өнімділігі мен сапасын арттыруды субсидиялау қағидаларын әзірлеу және бекіту


АШМ бұйрығы

2017 жылғы шілде

АШМ, облыстардың әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

талап етілмейді



10.

Өсiмдiк шаруашылығы өнімдерінің өнімділігін және сапасын арттыруды субсидиялау

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

17 374

10 328

52 661

70 416

72 402

223 181

ЖБ*

020

11.

Ауыл шаруашылығы дақылдарын қорғалған топырақта өңдеп өсіруге жұмсалатын шығындардың құнын субсидиялау

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

облыстардың, Нұр-Сұлтан, қаласының әкімдіктері

2 156





2 156

ЖБ

048

12.

Жеміс-жидек дақылдары ("Апорт" сортты алма ағашы) мен жүзімнің көпжылдық көшеттерін отырғызу және өсіруге (оның ішінде қалпына келтіруге) жұмсалатын шығындардың құнын субсидиялау

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

Алматы, Жамбыл, Түркістан облыстарының және Алматы қаласының әкімдіктері

339

383




722

ЖБ

016

13.

Минералды тыңайтқыштардың (органикалық тыңайтқыштарды қоспағанда) құнын субсидиялау

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

облыстардың, Нұр-Сұлтан және Шымкент қалаларының әкімдіктері

17 549

16 960




34 509

ЖБ

047

14.

Ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге саны зияндылықтың экономикалық шегінен жоғары зиянды және аса қауіпті зиянды организмдерге, карантиндік объектілерге қарсы өңдеу жүргізуге арналған пестицидтердің, биоагенттердің (энтомофагтардың) құнын арзандату

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, қоса алғанда 31 желтоқсанға дейін

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

26 271

18 952




45 223

ЖБ

041




2 049

2 049

4 098

ЦТТ из РБ

255-106

15.     

Жеке және заңды тұлғаларға дәнді дақылдардың бактериялық күйігімен залалданған жойылған жеміс-жидек дақылдарын отырғызуға және өсіруге жұмсаған шығындарын өтеу

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, қоса алғанда 31 желтоқсанға дейін

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері




147

147

293

ЦТТ из РБ

255-113

16.     

Мақта талшығының, шитті мақтаның сапасына сараптама жасауға жұмсалатын шығындар құнын субсидиялау

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

Түркістан облысының әкімдігі

72

72




144

ЖБ

017

17.     

Тұқым шаруашылығын қолдауды субсидиялау

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

облыстардың, Нұр-Сұлтан және Шымкент қалаларының әкімдіктері

8 504

13 763




22 267

ЖБ

002

18.     

Ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге су беру бойынша көрсетілетін қызметтердің құнын субсидиялау

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері




1 649

1 610

3 259

ЖБ

014

19.     

АӨК субъектілеріне көктемгі дала және егін жинау жұмыстарын жүргізуге кредит беру

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

"Бәйтерек" ҰБХ" АҚ (келісу бойынша), "АНК" АҚ (келісу бойынша)

60 000

60 000

60 000

70 000

70 000

320 000

РБ

262

20.     

Асыл тұқымды мал шаруашылығын дамытуға және мал шаруашылығының өнімділігі мен өнім сапасын арттыруға жұмсалатын шығындар құнын, оның ішінде сиыр етін өндіру мен өңдеуді қолдауға бағытталатын шығыстарды субсидиялау

млн теңге

АШМ-ға ақпарат

жыл сайын есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

65 107

68 99

8

73 139

94 653,1

96 573,6

398 471

ЖБ*

255-053

21.     

Акваөсіру өнімінің өнімділігі мен сапасын арттыруды субсидиялау

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

0



553,9
 

576,5

1 130,4

ЖБ


22.     

АӨК саласындағы дайындау ұйымдарына есептелген ҚҚС шегінде бюджетке төленген ҚҚС сомасын субсидиялау

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

1 253

766

2 000

1 499

1 499

6 238

РБ*-данНАТ

265-100

23.     

Өңдеуші кәсіпорындардың оның ішінде құрғақ сүт, сары май және ірімшік өндіру үшін шикізат сатып алуға жұмсалатын шығындарын субсидиялау

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

облыстардың әкімдіктері

2 870

3 131

3 035

6 650,5

6 799,2

22 486

ЖБ*

057

24.     

"Аграрлық қолхаттар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасын әзірлеу


Қазақстан Республикасының Заңы жобасының тұжырымдамасы және оны ВАК-қа шығару

2019 жылғы
желтоқсан

АШМ, ҰЭМ, Қаржымині,
ҰБ (келісу бойынша),
"Бәйтерек" ҰБХ" АҚ
(келісу бойынша)

талап етілмейді



25.     

Қазақстан Республикасының кредиттік серіктестіктерді дамыту саласындағы заңнамасын жетілдіру


Қазақстан Республикасының Заңы жобасының тұжырымдамасы және оны ВАК-қа шығару

2019 жылғы
желтоқсан

АШМ,
ҰБ (келісу бойынша),
ҰЭМ, Қаржымині, "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ
(келісу бойынша)

талап етілмейді



26.     

Қазақстан Республикасының агросақтандыру саласындағы заңнамасын жетілдіру


Қазақстан Республикасының Заңы жобасының тұжырымдамасы және оны ВАК-қа шығару

2019 жылғы
желтоқсан

АШМ, ҰЭМ, Қаржымині,
ҰБ (келісу бойынша),
"Бәйтерек" ҰБХ" АҚ
(келісу бойынша)

талап етілмейді



27.     

Сақтандыру сыйлықақыларын субсидиялау

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат
 

жыл сайын есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

АШМ,
"АШҚҚҚ" АҚ
(келісу бойынша)




4 920

5 365

10 285

РБ

250-108

28.     

"Астық қолхаттарын шығара отырып, қойма қызметі бойынша қызметтер көрсету жөніндегі қызметке қойылатын бiлiктiлiк талаптарын және оларға сәйкестікті растайтын құжаттар тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 16 сәуірдегі
№ 4-1/339 бұйрығына толықтыру енгізу


АШМ бұйрығы

2020 жылғы желтоқсан

АШМ, ИИДМ, ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП
(келісу бойынша), "Ақпараттық-есептеу орталығы" АҚ (келісу бойынша)
 

талап етілмейді



29.     

"Кредиттер және технологиялық жабдықтың, ауыл шаруашылығы малын сатып алудың лизингі, сондай-ақ, ауыл шаруашылығы техникасының лизингі бойынша сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2017 жылғы 1 ақпандағы
№ 50 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу


АШМ бұйрығы

2018 жылғы
шілде

АШМ, Қаржымині,
ҰЭМ, ИДМ,
"Атамекен" ҰКП
(келісу бойынша)

талап етілмейді



30.     

"Агроөнеркәсіптік кешен субъектілерінің қарыздарын кепілдендіру мен сақтандыру шеңберінде субсидиялау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 30 қаңтардағы № 9-1/71 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу


АШМ бұйрығы

2018 жылғы
қараша

АШМ, Қаржымині,
ҰЭМ, ИДМ,
"Атамекен" ҰКП
(келісу бойынша)

талап етілмейді



31.     

"Инвестициялық салымдар кезінде агроөнеркәсіптік кешен субъектісі шеккен шығыстардың бір бөлігін өтеу бойынша субсидиялау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2017 жылғы 1 ақпандағы № 48 бұйрығына өзгерістер енгізу


АШМ бұйрығы

2018 жылғы шілде

АШМ, Қаржымині,
ҰЭМ, ИДМ,
"Атамекен" ҰКП
(келісу бойынша)

талап етілмейді



31-1.

"Инвестициялық салымдар кезінде агроөнеркәсіптік кешен субъектісі шеккен шығыстардың бір бөлігін өтеу бойынша субсидиялау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің міндетін атқарушының 2018 жылғы 23 шілдедегі № 317 бұйрығына Дүниежүзілік банк қарызы шеңберінде ет секторындағы "жасыл өсу" және орнықтылықты қамтамасыз ету қағидаттарына сәйкес өзгерістер енгізу


АШМ-ның бұйрығы

2021 жылғы

тамыз

АШМ, Қаржымині, ҰЭМ, ИИДМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

талап етілмейді



32.     

Мемлекеттік бағдарламаның басым мақсаттары мен міндеттерін іске асыру үшін "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ жарғылық капиталын ұлғайту

млн. теңге

РБК шешімі

2018 жылғы
шілде

АШМ, Қаржымині,
ҰЭМ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ (келісу бойынша)


52 880

64 000

74 000

96 000

228800

РБ*

258

33.     

Жаңа инвестициялық қорларды құру және қолданыстағыларына инвесторларды тарту мәселесін пысықтау


АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, 20 желтоқсан

"Бәйтерек" ҰБХ" АҚ (келісу бойынша)

талап етілмейді



34.     

Инвестициялық салымдар кезінде АӨК субъектілері шеккен шығыстардың бөлігін, оның ішінде сиыр етін өндіруді және өңдеуді қолдауға бағытталатын шығыстарды өтеу бойынша субсидиялау

млн теңге

АШМ-ға ақпарат

әрбір жарты жыл сайын

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

6 225

75 676

66 531

134 728

186 157

539 317

РБ*-дан НАТ

250-102

35.     

Агроөнеркәсіптік кешен
субъектілерін қаржылық сауықтыру жөніндегі бағыт шеңберінде кредиттік және лизингтік міндеттемелер бойынша пайыздық мөлшерлемені субсидиялау

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

14 003

15 077

10 465

7 701

5 017

52 263

РБ*-данНАТ

250

36.     

АӨК
субъектілеріне кредит беру, сондай-ақ ауыл шаруашылығы жануарларын, техникасын және технологиялық жабдықты сатып алуға арналған лизинг кезінде сыйақы мөлшерлемелерін, оның ішінде сиыр етін өндіру мен өңдеуді қолдауға бағытталған шығыстарды субсидиялау

млн теңге

АШМ-ға ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

15 609

21 306

43 120

66 072

97514

243 621

РБ*-данНАТ

250-106

37.     

Облигациялар бойынша купондық сыйақыны субсидиялау

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

Нұр-Сұлтан қаласының әкімдігі




33 169

33 169

66 338

ЦТТ из РБ*

250

38.     

АӨК субъектілерінің қарыздарын кепілдендіру және сақтандыру шеңберінде субсидиялау

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

0

0

450

806

1074

2 330

РБ*-данНАТ

250

39.     

Ауыл шаруашылығы кооперативтерінің тексеру одақтарының ауыл шаруашылығы кооперативтерінің ішкі аудитін жүргізуге арналған шығындарын субсидиялау

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

27

287

301

311

322

1 248

ЖБ*

59

40.     

"Асыл тұқымды мал шаруашылығын дамытуды, мал шаруашылығының өнімділігін және өнім сапасын арттыруды субсидиялау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің
2017 жылғы 27 қаңтардағы № 30 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу


АШМ бұйрығы

2020 жылғы наурыз

АШМ, Қаржымині,
ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП" АҚ (келісу бойынша)

талап етілмейді



40-1.

"Асыл тұқымды мал шаруашылығын дамытуды, мал шаруашылығының өнімділігін және өнім сапасын арттыруды субсидиялау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 15 наурыздағы
№ 108 бұйрығына Дүниежүзілік банк қарызы шеңберінде
ет секторындағы "жасыл өсу" және орнықтылықты қамтамасыз ету қағидаттарына сәйкес өзгерістер мен толықтырулар енгізу


АШМ-ның бұйрығы

2021

жыл

АШМ, Қаржымині, ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

талап етілмейді



41.     

"Басым дақылдар өндiрудi субсидиялау арқылы өсiмдiк шаруашылығының шығымдылығын және өнім сапасын арттыруды, жанар-жағармай материалдарының және көктемгi егіс пен егiн жинау жұмыстарын жүргiзу үшін қажеттi басқа да тауарлық-материалдық құндылықтардың құнын және ауыл шаруашылығы дақылдарын қорғалған топырақта өңдеп өсіру шығындарының құнын субсидиялау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің міндетін атқарушы 2017 жылғы 27 ақпандағы
№ 4-3/177 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу


АШМ бұйрығы

2019 жылғы наурыз

АШМ, Қаржымині, ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП" АҚ (келісу бойынша)

талап етілмейді



42.     

Субсидиялаудың кейбір түрлері бойынша еліміздің барлық облыстарында, Астана және Алматы қалаларында дамыған инфрақұрылымы мен филиалдық желісі бар жүйе құраушы ұйым атынан бірыңғай оператор құру мәселесін пысықтау


Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар

2018 жылғы қараша

АШМ, ҰЭМ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП" (келісу бойынша

талап етілмейді



43.     

Базалық шаруашылықтардың (ЖШС, Ш/Қ және т. б.) мал азығын дайындауы, сондай-ақ өткізуі үшін ЖАО-ның ЖҚШ және фермерлік шаруашылықтарға шөп, сабан және дәнді мал азығын бөлу мәселесін пысықтау


АШМ-ге ақпарат

2020 – 2021 жылдары маусым

облыстардың әкімдіктері

талап етілмейді



44.     

Алып тасталды - ҚР Үкіметінің 28.12.2020 № 898 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

45.     

Бірыңғай аграрлық салықты енгізу бөлігінде салық кодексіне өзгерістер енгізу жөніндегі мәселені пысықтау


Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар

2019 жылғы екінші жартыжылдық
 

ҰЭМ, Қаржымині, АШМ, "Атамекен" ҰКП" (келісу бойынша

талап етілмейді



3-міндет:Жер ресурстарын пайдаланудың тиімділігін арттыру

Нәтижелер көрсеткіштері

1

Жер ресурстарын ұтымды пайдалану үшін мемлекеттік жер кадастрының жаңартылған деректерімен қамтамасыз етілу

зерттеп-қарауға жататын алаңның %-ы өсу ретімен



АШМ, ЦДИАӨМ, облыстардың әкімдіктері

17,4

19,7

22,1

24,6

27,5




2

Топырақтық зерттеп-қараумен қамтылған ауыл шаруашылығы алқаптарының ауданы

мың гектар



АШМ, ЦДИАӨМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

4 500

7 000

7 100

7 200

7 200




3

Геоботаникалық зерттеп-қараумен қамтылған ауыл шаруашылығы алқаптарының ауданы

мың гектар



АШМ, ЦДИАӨМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

3 800

7 300

7 300

7 300

7 300




4

Бонитет балын айқындаумен қамтылған ауыл шаруашылығы алқаптарының ауданы

мың гектар



АШМ, ЦДИАӨМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

3 000

4 081

5 500

7 500

7 500




5

Электрондық түрде жасалған топырақтық карталардың ауданы

мың гектар



АШМ, ЦДИАӨМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

4 500

7 000

7 100

7 200

7 200




6

Электрондық түрде жасалған геоботаникалық карталардың ауданы

мың гектар



АШМ, ЦДИАӨМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

3 800

7 300

7 300

7 300

7 300




7

Агрохимиялық зерттеп-қараумен қамтылған жыртылған жерлер ауданы

млн. гектар



АШМ, ЦДИАӨМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

3,5

3,5

3,5

3,5

3,5




8

Аэротүсіріліммен қамтылған жерлердің ауданы

мың гектар



АШМ, "АШАІМИ" РМК (келісу бойынша)

4 869

4 869

7 752

2 113

20 189




9

Аэросуреттер мен сурет жоспарларындағы ауыл шаруашылығы контурлары мен объектілерін дешифрлаумен қамтылған жерлердің ауданы

мың гектар



АШМ, "АШАІМИ" РМК (келісу бойынша)

3 724

9 137

17 873

5 801

85 84,5




10

Аэротүсірілім негізінде жердің фотобейнесімен Қазақстан Республикасы аумағының цифрлық ауыл шаруашылығы карталарымен қамтылған жерлердің ауданы

мың гектар



АШМ, "АШАІМИ" РМК (келісу бойынша)

5 859

5 859

5 182

17 873

5 801




11

Сумен қамтамасыз етілген тұрақты суарылатын жерлер ауданы

мың гектар



ЭГТРМ, АШМ, облыстардың әкімдіктері

1 415

1 480

1 604

1 791

2 010




12

Көлтабандап суарылатын сумен қамтамасыз етілген жерлер ауданы

мың гектар



ЭГТРМ,
АШМ, облыстардың әкімдіктері

239

279

344

462

597




Іс-шаралар

46.     

Ауыл шаруашылығы алқаптарына топырақтық зерттеп-қараулар жүргізу

млн. теңге

жерлердің очерктерін топырақ картасын, санаттары мен сыныптарының картограммасын қамтитын іс

2017 – 2021 жылдардағы желтоқсан

АШМ, ЦДИАӨМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

1 397

2 325

2 500

2 624

2 715

11 561

РБ*

259/100

47.     

Ауыл шаруашылығы алқаптарына геоботаникалық зерттеп-қараулар жүргізу

млн. теңге

азықтық алқаптардың очерктерін, типтерінің картасын, дақылдардың техникалық жай-күйінің картограммасын қамтитын іс

2017 – 2021 жылдардағы желтоқсан

АШМ, ЦДИАӨМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

325

669

709

733

758

3 194

РБ*

259/100

48.     

Ауыл шаруашылығы алқаптарында топырақтың бонитетін айқындау

млн. теңге

түсіндірме жазбаны, жерлердің санаттары мен сыныптары картограммасын қамтитын іс

2017 – 2021 жылдардағы желтоқсан

АШМ, ЦДИАӨМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

1 084

1 578

2 254

3 182

3 293

11 391

РБ*

259/100

49.     

Қалалардың және ауылдық елді мекендердің жерлеріндегі есептік орамдардың электрондық жер-кадастрлық карталарын жасау

млн. теңге

электрон-дық түрдегі карта, координаталар ведомосі

2017 – 2021 жылдардағы желтоқсан

АШМ, ЦДИАӨМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

198

423

449

464

481

2 015

РБ*

259/100

50.     

Электрондық түрдегі топырақ карталарын жасау

млн. теңге

цифрлық топырақ картасы, топырақ картасына мәлімдеме

2017 – 2021 жылдардағы желтоқсан

АШМ, ЦДИАӨМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

101

168

181

190

197

837

РБ*

259/100

51.     

Электрондық түрдегі геоботаникалық карталар жасау

млн. теңге

цифрлық геоботани-калық карта, геоботани-калық картаға мәлімдеме

2017 – 2021 жылдардағы желтоқсан

АШМ, ЦДИАӨМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

26

54

57

59

61

257

РБ*

259/100

52.     

Топырақтың құнарлылығы мен химиялық құрамына мониторинг жүргізу туралы есеп


АШМ-ге есеп

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 наурызына дейін

"АҚРҒӘО" ММ
(келісу бойынша)

талап етілмейді



53.     

Аэротүсірілім жүргізу

млн. теңге

аэротүсірілімдер

2019 – 2021 жылдардағы желтоқсан

АШМ, "АШАІМИ" РМК (келісу бойынша)



96

27

269

392

РБ*

259/100

54.     

Аэротүсірілім мен фото жоспарлардағы ауыл шаруашылығы контурлары мен объектілеріне дешифрлау жүргізу

млн. теңге

аэросуреттер мен фото жоспарлардағы ы ауыл шаруашылығы контурлары мен объектілерін дешифрлау материалдары

2019 – 2021 жылдардағы желтоқсан

АШМ, "АШАІМ" РМК (келісу бойынша)



701

684

383

1 768

РБ*

259/100

55.     

Аэротүсірілім негізіндегі жердің фотобейнесімен Қазақстан Республикасы аумағының цифрлық ауыл шаруашылығы карталарын жасау

мың теңге

цифрлық ауыл шаруашылығы картасы

2019 – 2021 жылдардағы желтоқсан

АШМ, "АШАІМИ" РМК (келісу бойынша)



230

709

434

1 373

РБ*

259/100

56.     

Жер учаскелерін немесе жер учаскесін жалдау құқығын сату бойынша сауда-саттықты (конкурстар, аукциондар) электрондық түрде өткізу


АШМ-ге ақпарат

2018 – 2021 жылдардағы желтоқсан

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, АШМ, Қаржымині

талап етілмейді



57.     

Ауыл шаруашылығы жерлерін пайдаланбағаны үшін жер пайдаланушылар мен меншік иелеріне экономикалық шаралар қолдану


АШМ-ге ақпарат

2018 – 2021 жылдардағы желтоқсан

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, АШМ, Қаржымині

талап етілмейді



58.     

Сұранысқа ие суармалы жерлердің гидромелиорациялық жүйелерін реконструкциялау және жаңғырту, оның ішінде:

млн теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актілері

2017 – 2021 жылдардағы желтоқсан

ЭГТРМ, Қаржымині, ҰЭМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері










ХҚҰ қарызының сомасы

млн теңге




0

36 198

50 994

68 419

83779

239391

ХҚҰ



шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаражаты

млн теңге







1000

1432

2432

шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаражаты



РБ-дан қоса қаржыландыру

млн теңге




539

4 037

6 311

7 977

10 225

29 089

РБ*

241


РБ (жарғылық капиталды толықтыру), оның ішінде:

млн теңге






1 383

7 548

8 649

17 579

РБ*

241


а) ұдайы суару, оның ішінде:

млн теңге













ХҚҰ қарызының соммасы

млн теңге




0

36 198

50 994

68 419

83779

239391

ХҚҰ



шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаражаты

млн теңге







1000

1432

2432

шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаражаты



РБ-дан қоса қаржыландыру көзі

млн теңге




539

4 037

6 311

7 977

10 225

29 089

РБ*

241


б) көлтабандап суару, оның ішінде

млн теңге













ХҚҰ қарызының сомасы

млн теңге










ХҚҰ



РБ-дан қоса қаржыландыру

млн теңге










РБ*

241


РБ (жарғылық капиталды толықтыру)

млн теңге






1 383

7 548

8 649

17 579

РБ*

241

4-міндет: Су ресурстарын пайдаланудың тиімділігін арттыру

Нәтижелер көрсеткіштері:

1

Ұдайы суару кезінде ауыл шаруашылығы мұқтаждықтарына арналған жерүсті су ресурстарын алу көлемі

текше км



ЭГТРМ, облыстардың әкімдіктері

12,18

12,17

12,63

13,52

14,77




2

Көлтабандап суару кезінде ауыл шаруашылығы мұқтаждықтарына арналған жерүсті су ресурстарын алу көлемі

текше км



ЭГТРМ, облыстардың әкімдіктері

0,37

0,43

0,52

0,7

0,9




3

Су үнемдейтін технологиялар (тамшылап суару, жаңбырлату) қолданылатын суармалы жерлер алаңы

мың га



АШМ, облыстардың әкімдіктері

60

202

221

240

258




4

Ауыл шаруашылығы мұқтаждықтарына арналған жерүсті су ресурстарын тасымалдау кезіндегі шығындар көлемі

текше км



ЭГТРМ, облыстардың әкімдіктері

4,39

4,02

3,79

3,65

3,69




5

Азықтық дақылдар егілген алаңдар

мың га



АШМ, облыстардың әкімдіктері

3 897,5

4 026,8

4 161,9

4339,1

4443,4




Іс-шаралар

59.     

Гидромелиорациялық жүйелерді республикалық меншікке беру


Қаржымині ММЖК бұйрығы

2017 – 2021 жылдар ішінде

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, ЭГТРМ

талап етілмейді
 
 
 
 



60.     

Бөгеттер қауіпсіздігі декларациясын әзірлеу және сараптау

млн.
теңге

бөгеттер қауіпсіздігі декларациясын бекіту туралы бұйрық

2017 – 2020 жылдар ішінде

ГТҚ меншік иелері (келісу бойынша)


188

198

209


595

шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаражаты


61.     

"Ауыл шаруашылығы тауарларын өндiрушiлерге су беру бойынша көрсетілетін қызметтердің құнын субсидиялау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 30 маусымдағы № 6-3/597 бұйрығына өзгерістер енгізу


АШМ бұйрығы

2018 жылғы
шілде

АШМ, ҰЭМ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

талап етілмейді
 
 
 
 



62.     

Дренаждық суларды бұру үшін суармалы жерлердегі коллекторлық желілерді реконструкциялау, қалпына келтіру және күрделі жөндеу, оның ішінде:

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

жыл сайын, 2017 – 2021 жылдардағы желтоқсан

ЭГТРМ, Қаржымині,
ҰЭМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері










ХҚҰ қарызының сомасы

млн. теңге





5 315

8 433

5 222


18 971

ХҚҰ



РБ-дан қоса қаржыландыру

млн. теңге




30


2 277



2 307

РБ*

241


РБ (жарғылық капиталын толықтыру)

млн. теңге








1 000

1 000

РБ*

241

63.

"Ирригациялық және дренаждық жүйелерді жетілдіру, 2-фаза" (ИДЖЖЖ-2) жобасын іске асыру

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

жыл сайын, 2017 – 2021 жылдардағы желтоқсан

ЭГТРМ, Қаржымині, ҰЭМ, ИДМ, Алматы, Жамбыл, Қызылорда, Түркістан облыстарының әкімдіктері








152


ХҚҰ қарызының сомасы

млн. теңге




0

569




569

ХҚҰ

268-004


РБ-дан қоса қаржыландыру

млн. теңге




259

1 328




1 587

РБ*

268-016

64.

"Ирригациялық және дренаждық жүйелерді жетілдіру, 2-фаза" (ИДЖЖЖ-2) жобасының ТЭН-іне түзетулер жүргізу


түзетілген ТЭН

2018 – 2019 жылдар

ЭГТРМ

талап етілмейді



65.

"Ирригациялық және дренаждық жүйелерді жетілдіру, 3-фаза" (ИДЖЖЖ-3) жобасының ТЭН-ін әзірлеу

млн. теңге

бекітілген ТЭН

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




400


400

РБ*

152

66.

"Ирригациялық және дренаждық жүйелерді жетілдіру, 3-фаза" (ИДЖЖЖ-3) жобасын іске асыру

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2021 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ





413

413

РБ*

152-017

67.

Республикалық меншіктегі авариялық су шаруашылығы жүйелерін реконструкциялау, оның ішінде:

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

жыл сайын, 2017 – 2021 жылдардағы желтоқсан

ЭГТРМ

7 675

5 914

6 555

22 881

6 825

49 850

РБ*

241

67.1

Алматы облысы Панфилов ауданында магистральдық каналы бар Тышқан өзеніндегі гидроторапты реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2017 жылғы желтоқсан

АШМ

147





147

РБ


67.2

Алматы облысының Қызылағаш өзеніндегі су қоймасы бөгетін, су алу гидроторабын және магистральдық каналды реконструкциялау, жөндеу-қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2018 жылғы желтоқсан

АШМ

1 826

3 812




5 637

РБ


67.3

Ақтөбе облысының Сазды өзеніндегі Сазды су қоймасын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2017 жылғы желтоқсан

АШМ

88





88

РБ


67.4

Шығыс Қазақстан облысы Жарма ауданының гидроторабымен және "Центральный" магистральды каналымен Шар су қоймасы құрылысжайын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2018 жылғы желтоқсан

АШМ

1 040

510




1 549

РБ


67.5

Шығыс Қазақстан облысы Зайсан ауданы Үйдене су қоймасын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2018 жылғы желтоқсан

АШМ

377

81




457

РБ


67.6

Шығыс Қазақстан облысы Зайсан ауданы Үйдене бас су тоғанын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2018 жылғы желтоқсан

АШМ

1 488

615




2 103

РБ


67.7

Шығыс Қазақстан облысы Көкпекті ауданы "Ворошилов" магистральдық каналымен Көкпекті өзеніндегі гидроторабын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2018 жылғы желтоқсан

АШМ

640

299




938

РБ


67.8

Шығыс Қазақстан облысы Көкпекті ауданы "Кішібөкен" магистральдық каналымен Кіші Бөкен өзеніндегі гидроторабын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2018 жылғы желтоқсан

АШМ

329

153




483

РБ


67.9

Шығыс Қазақстан облысы Көкпекті ауданы "Ақтоған" магистральдық каналымен Үлкен Бөкен өзеніндегі гидроторабын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2018 жылғы желтоқсан

АШМ

403

273




675

РБ


67.10

Шығыс Қазақстан облысы Тарбағатай ауданы Қарғыба өзеніндегі бөгетті су тоғанын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2018 жылғы желтоқсан

АШМ

191

171




362

РБ


67.11

Жамбыл облысы Қордай ауданы Қақпатас магистральдық каналын сала отырып (құрамында) бас су тоғаны торабын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2017 жылғы желтоқсан

АШМ

399





399

РБ


67.12

Қарағанды облысы Самарқан су қоймасының ескі гидроторабын күрделі жөндеуден өткізе отырып, жағалаулық сорғы станцияларында автоматтандырылған суды есепке алу қондырғыларын орнату және жаңғырту

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2017 жылғы желтоқсан

АШМ

78





78

РБ


67.13

Қызылорда облысы Жаңақорған ауданында автоматтандырылған су беру жүйесін енгізе отырып, Бесарық су қоймасын реконструкциялау және жаңғырту

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2017 жылғы желтоқсан

АШМ

341





341

РБ


67.14

Түркістан облысы Тоғыс су қоймасын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2017 жылғы желтоқсан

АШМ

276





276

РБ


67.15

Түркістан облысы Түркістан ауданында Жаңақорғанөзек өзенінде бөгеті бар Сасық бұлақ су қоймасының бас су жинақтаушы құрылысжайын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2017 жылғы желтоқсан

АШМ

54





54

РБ


67.16

Алматы облысындағы Бартоғай су қоймасының бөгетін реконструкциялау және сейсмикалық тұрақтылығын арттыру

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2021 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




617

791

1 408

РБ*


67.17

Елек өзеніндегі Ақтөбе су қоймасын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




480


480

РБ*


67.18

Ақмола облысында суды есепке алу және суды таратуды автоматтандыру жүйесін енгізе отырып, Есіл өзеніндегі Астана су қоймасының құрылысжайларын реконструкциялау және жаңғырту

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2021 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




1 636

2 260

3 896

РБ*


67.19

Теріс Бұтақ өзеніндегі Подлесенский су қоймасының гидроқұрылысжайларын және суағарды реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




993


993

РБ


67.20

Қоянды өзеніндегі Қоянды су қоймасын реконструкциялау және жаңғырту

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




602


602

РБ*


67.21

Үшінші кезекті қоса алғанда Қаракөл өзеніндегі Қаракөл су қоймасының құрылысжайын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2021 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




1 400

1 350

2 750

РБ*


67.22

Қандысу өзеніндегі Қандысу су қоймасын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




300


300

РБ*


67.23

Ұлан өзеніндегі "Алебастр" су қоймасын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




200


200

РБ*


67.24

Орта-Теректі өзеніндегі су қоймасын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




50


50

РБ*


67.25

Шығыс Қазақстан облысы Үржар ауданының Қарабұта өзеніндегі бөгетті гидроторапты реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




280


280

РБ*


67.26

Шығыс Қазақстан облысы Тарбағатай ауданының Қандысу өзеніндегі бөгетті гидроторапты реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




400


400

РБ*


67.27

Шығыс Қазақстан облысы Үржар ауданының Көктерек өзеніндегі бөгетті гидроторапты реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




300


300

РБ*


67.28

Шығыс Қазақстан облысы Үржар ауданының Қаракөл өзеніндегі су қоймасының құрылысжайларын реконструкциялау (2-кезек)

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2021 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




936

864

1 800

РБ*


67.29

Жамбыл облысы Сарысу ауданының Шабақты өзеніндегі Ынталы су қоймасының құрылысжайларын реконструкциялау және техникалық қайта жарақтандыру

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




598


598

РБ*


67.30

Жамбыл облысы Қордай ауданының Қарақоңыз су қоймасын сыйымдылығының көлемін 8,5-тен 18,5 млн.м³-ге дейін ұлғайта отырып, реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




265


265

РБ*


67.31

Жамбыл облысы Шу ауданындағы Тасөткел су қоймасын сыйымдылығының көлемін 800,0 млн. м³-ге дейін ұлғайтумен, бөгеттің сейсмикалық тұрақтылығын арттыра отырып, 2-кезекті реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




1 835


1 835

РБ*


67.32

Батыс Қазақстан облысы Көшім өзеніндегі Киров су қоймасын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




940


940

РБ*


67.33

Қарағанды облысының Нұра өзеніндегі Самарқан су қоймасының гидроторабын реконструкциялау және техникалық қайта жарақтандыру

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2021 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




1 140

1 560

2 700

РБ*


67.34

Қаныш Сәтпаев атындағы каналдың № 4 гидроторабының № 87 бөгетін реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ



1 486

4 714


6 200

РБ*


67.35

Қызылорда облысы Жаңақорған ауданында автоматтандырылған су беру жүйесін енгізе отырып, Жиделі өзеніндегі Жиделі су қоймасын реконструкциялау және жаңғырту

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




306


306

РБ*


67.36

Қостанай облысының Тобыл өзеніндегі Амангелді су қоймасын реконструкциялау және пайдалану қауіпсіздігін арттыру

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2019 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ



238



238

РБ*


67.37

Солтүстік Қазақстан облысы Ғ.Мүсірепов атындағы аудандағы Шарық гидроторабын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




315


315

РБ*


67.38

Түркістан облысы Сырдария өзеніндегі Шардара су қоймасының бөгетін реконструкциялау және сейсмикалық тұрақтылығын арттыру

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ



4 066

4 066


8 133

РБ*


67.39

Түркістан облысы Созақ ауданының Таушаға су қоймасын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2019 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ



652



652

РБ*


67.40

Түркістан облысы Бәйдібек ауданындағы Досан-Қарабас су қоймасын реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2019 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ



113



113

РБ*


67.41

Түркістан облысы Ордабасы ауданындағы Бөген су қоймасының дренаждық жүйесін реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ




508


508

РБ*


68.     

Республикалық меншіктегі гидротехникалық құрылысжайларды реконструкциялау

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

жыл сайын, 2017 – 2021 жылдардағы желтоқсан

ЭГТРМ

10 077

5 762

1 327

2 105

10 076

29 346

РБ*

254-113

69.     

Авариялық су шаруашылығы жүйелеріне күрделі жөндеу жүргізу

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

жыл сайын 2017 – 2021 жылдардағы желтоқсан

ЭГТРМ

646

123

536



1 305

РБ*

254-112

70.     

Жаңа су қоймаларын салу бойынша ТЭН әзірлеу

млн. теңге

бекітілген ТЭН

2018 – 2019 жылдардағы желтоқсан

ЭГТРМ, ҰЭМ, Қаржымині, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

359

180

428



967

РБ*

62

71.     

Жаңа су қоймаларын салу бойынша ЖСҚ әзірлеу

млн. теңге

бекітілген ЖСҚ

2019 – 2020 жылдардағы желтоқсан

ЭГТРМ



860

799


1 659

РБ*

62

72.     

Жаңа су қоймаларын салу

млн. теңге

құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргізуге шарттар жасасу

2021 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ





1 000

1 000

РБ*

254-113

73.     

Іле өзенінде тіреу-бөгеу құрылыстарын салу

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актілері

2019 – 2020 жылдардағы желтоқсан

ЭГТРМ, Алматы облысының әкімдігі



2 500

1 203


3 703

РБ*

254-113

74.     

Шардара су қоймасынан апатты су ағызғыш салу, оның ішінде:

млн. теңге



ЭГТРМ, Түркістан облысының әкімдігі

0

0

52

262

8 467

8 782

РБ*

254-113

Шардара су қоймасынан апатты су ағызу жобасын іске асыру бойынша ТЭН әзірлеу

млн. теңге

бекітілген ТЭН және ЖСҚ

2019 жылғы желтоқсан

0


52



52



ЖСҚ әзірлеу

млн. теңге


2019 жылғы желтоқсан




262


262



Шардара су қоймасынан апатты су ағызу жобасын іске асыру

млн. теңге

құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргізуге шарттар жасасу

2021 жылғы желтоқсан





8 467

8 467



75.     

Су шаруашылығы объектілерін пайдаланушы АШМ "Қазсушар" РМК жарғылық капиталын ұлғайту арқылы машина-трактор паркін жаңарту және техникалық құралдармен жарақтандыру, технологиялық автокөліктерге қызмет көрсету жөніндегі тірек базаларын салу және қызметтік үй-жайларды сатып алу

млн. теңге

теңгерімге қабылдау актілері

2021 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ, ҰЭМ, Қаржымині,
ИИДМ





1 500

1 500

РБ


76.     

Республикалық меншіктегі су шаруашылығы объектілеріне көпфакторлы зерттеп- қарау жүргізу

млн. теңге

зерттеп- қарауды қабылдау актілері

2017 – 2021 жылдардағы желтоқсан

АШМ

339



677

677

1 693

РБ*

254

77.     

Республикалық меншіктегі 77 бірлік ГТҚ-ны хабардар ету жүйелерімен жарақтандыру арқылы халықты және экономиканы еріген қар суларынан және тасқын сулардан қорғау бойынша ұйымдастырушылық-техникалық іс-шараларды өткізу

млн. теңге

теңгерімге қабылдау актілері

2020 – 2021 жылдардағы желтоқсан

АШМ




759

984

1 744

РБ*

254-101

78.     

Су шаруашылығы объектілерінің инженерлік- техникалық беріктігін қамтамасыз ету

млн. теңге

теңгерімге қабылдау актілері

2020 – 2021 жылдардағы желтоқсан

АШМ




3 204

3 204

6 408

РБ*

254-101

79.     

Ертіс өзені бассейнінде орман дақылдарын өсіру жұмыстарының жұмыс жобаларын әзірлеу

млн. теңге

бекітілген орман дақылдарын өсіру жұмыстарының жобалары

2020 жылғы желтоқсан

ШҚО әкімдігі




6


6

РБ*-дан НТ


80.     

Ертіс өзені бассейніндегі орман дақылдарын өсіру жұмыстарын отырғызу материалымен қамтамасыз ету

млн. теңге

орындалған жұмыстар актісі

2021 жылғы желтоқсан

ШҚО әкімдігі





66

66

РБ*-дан НТ


81.     

Сырдария өзенінің бассейнінде орман дақылдарын өсіру жұмыстарының жұмыс жобаларын әзірлеу

млн. теңге

бекітілген орман дақылдарын өсіру жұмыстарының жобалары

2020 жылғы желтоқсан

Қызылорда облысының әкімдігі




12


12

РБ*-дан
НТ


82.     

Сырдария өзенінің бассейніндегі орман дақылдарын өсіру жұмыстарын отырғызу материалымен қамтамасыз ету

млн. теңге

орындалған жұмыстар актілері

2021 жылғы желтоқсан

Қызылорда облысының әкімдігі





41

41

РБ*-дан НТ


83.     

Өзендер бассейндерінің ормандылығын ұлғайту бойынша орман дақылдарын өсіру жұмыстарын техникамен және жабдықпен қамтамасыз ету

млн. теңге

қабылдау-беру актілері

2021 жылғы желтоқсан

Шығыс Қазақстан және Қызылорда облыстарының әкімдіктері





17

17

РБ*-дан НТ


84.     

Су ресурстарын кешенді пайдалану мен қорғаудың бас және бассейндік схемаларын жаңарту

млн. теңге

орындалған жұмыстар актілері

2017 – 2021 жылдардағы желтоқсан

ЭГТРМ, Қаржымині

43

96

71

76

81

367

РБ*

254-103

85.     

Су ресурстарын реттеу және пайдалану бойынша зерттеу жұмыстарын жүргізу

млн. теңге

орындалған жұмыстар актілері

2017 – 2021 жылдардағы желтоқсан

ЭГТРМ, Қаржымині

214

219

632

598

323

1 986

РБ*

254-103

86.     

ХҚО қарыздарын тарта отырып, "Сырдария өзенiнiң арнасын реттеу және Арал теңiзiнiң солтүстiк бөлігін сақтау (ІІ фаза)" (САРАТС-2) жобасын іске асыру мәселесін пысықтау


қарыз туралы келісу

2017 жылғы желтоқсан

АШМ, СІМ, Қаржымині, Қызылорда облысының әкімдігі

талап етілмейді



87.     

Гидрологиялық бекеттерді құру (аспаптар мен жабдықтарды сатып алу)

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актілері

2020 жылғы желтоқсан

ЭГТРМ, Қаржымині, ҰЭМ




509


509

РБ*

037-104

88.     

Ерекше қорғалатын табиғат аумақтарында және басқа да су объектілерінде су айдындарын тазарту және санациялау ("Шучье - Бурабай курорттық аймағының су айдындарын (Щучье, Бурабай, Қарасу көлдері) тазарту және санациялау")

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актілері

2017 жылғы желтоқсан

ЭМ

900





900

РБ*

037-104

89.     

Павлодар облысы шегінде Ертіс өзені жайылмасының бүкіл ұзындығы бойындағы негізгі арнаның жекелеген орындарындағы су ағыстарын, ескі арналар кіреберісінің шайылған жерлерін, тармақтарын тазарту 

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2020 – 2021 жылдардағы желтоқсан

Павлодар облысының әкімдігі, ЭГТРМ




2 709

3 964

6 673

РБ*-дан НТ


90.     

Павлодар облысы Ақтоғай ауданында Тюлька өзенінің тармағын бастаудан Алға ауылына дейінгі учаскесінде реконструкциялау
 

млн. теңге

объектіні пайдалануға қабылдау актісі

2017 – 2018 жылдардағы желтоқсан

Павлодар облысының әкімдігі, АШМ

735

404




1 139

РБ*-дан НТ

254-115

9

71




80

ЖБ

22

91.     

Суды есепке алу құралдарын орнату және ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің су бөлушілерін автоматтандыру

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

2017 – 2021 жылдардағы желтоқсан

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

0

96

640

1 280

1 920

3 936

шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаражаты


92.     

Су берумен байланысы жоқ су шаруашылығы объектілерін ұстау және пайдалану

млн. теңге

АШМ-ге есеп

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың наурызы

ЭГТРМ СРК "Қазсушар" РМК

10 518





10 518

РБ*

254-101

93.     

Су ресурстарын басқару мәселелері жөніндегі халықаралық ынтымақтастықты ұйымдастыру

млн теңге

ҰЭМ-ға ақпарат

жыл сайын, 2018 – 2022 жылдардағы 10 наурыз

ЭГТРМ, СІМ, ҰЭМ

134

166

227

260

137

923

РБ*

261

94.     

Жерасты суларының мониторингі

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

2017 жылғы желтоқсан

ИДМ, Қаржымині,
ҰЭМ

336





336

РБ

242

95.     

Мемлекеттік су кадастры (жерасты сулары) мен мемлекеттік су кадастрының деректер банкін жүргізу

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

2017 жылғы желтоқсан

ИДМ, Қаржымині,
ҰЭМ

20





20

РБ

242

96.     

Шідерті өзенінің жайылмасына 100 млн. м3 көлемінде табиғат қорғайтын су жіберуді жүргізу

млн. теңге

ҰЭМ-ге ақпарат

2018 – 2022 жылдардағы 10 наурыз

ЭГТРМ

1 817





1 817

РБ*

254-102

97.     

Қорғалжын мемлекеттік қорығының Теңіз-Қорғалжын көлдер жүйесіне 40 млн. м3 көлемінде табиғат қорғайтын су жіберуді жүргізу

млн. теңге

ҰЭМ-ге ақпарат

2018 – 2022 жылдардағы 10 наурыз

ЭГТРМ

1 458





1 458

РБ*

254-102

98.     

Қызылорда облысының көлдер жүйесіне 1200 млн.м3 көлемінде табиғат қорғайтын су жіберуді жүргізу

млн. теңге

ҰЭМ-ге ақпарат

2018 – 2022 жылдардағы 10 наурыз

ЭГТРМ

401





401

РБ*

254-102

99.     

Табиғи жай-күйді қалпына келтіру және экологиялық жай-күйді жақсарту үшін Ақтөбе облысының Елек өзеніне табиғат қорғайтын су жіберуді жүргізу

млн. теңге

ҰЭМ-ге ақпарат

2018 – 2022 жылдардағы 10 наурыз

ЭГТРМ

0





0

РБ*

254-102

100.     

Табиғи жай-күйді қалпына келтіру және экологиялық жай-күйді жақсарту үшін Қарағанды облысының Тұзды көліне табиғат қорғайтын су жіберуді жүргізу

млн. теңге

ҰЭМ-ге ақпарат

2018 – 2022 жылдардағы 10 наурыз

ЭГТРМ

0





0

РБ*

254-102

101.     

Су шаруашылығы саласына салынатын инвестициялардың қайтарымдылығын қамтамасыз ету жөнінде ұсыныстар әзірлеу


Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар

2017 жылғы желтоқсан

АШМ, ҰЭМ,
АШМ СРК
"Қазсушар" РМК (келісу бойынша)

талап етілмейді

102.     

Өндірістік кәсіпорындарды кейіннен өндіріске енгізу үшін
қолжетімді су сақтау технологиялары және айналымды сумен қамтамасыз ету жүйесі туралы ақпараттандыру
 


ҰЭМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 10 наурызы

ЭГТРМ

талап етілмейді



 5-міндет: Нарықтарға қолжетімділікті қамтамасыз ету және өнімдер экспортын дамыту

Нәтижелер көрсеткіштері:

1

Агроөнеркәсіптік кешен өнімдері экспортының көлемі, оның ішінде:

млн АҚШ долл.

статдеректер

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

2026,8

2123,9

2388,5

2450,1

2650,1

3 135,3

3900



сиыр етін экспорттау көлемі

млн АҚШ долл.

статдеректер

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері







0,12



2

"KazakhExport" экспорттық сақтандыру компаниясы" АҚ-ның қаржы құралдарын пайдалана отырып, қолдауға ие болған АӨК кәсіпорындарының экспорттық пайдасының көлемі

млн. АҚШ долл.



АШМ, СИМ, "Kazakh Export" экспорттық сақтандыру компаниясы" АҚ (келісу бойынша)


26,3

15,0

29,2

36,0




3

Тұқымдық түрлендірумен қамтылған ірі қара малдың аналық басының үлесі

%



АШМ

24,7

29,5

33,4

37,3

41,1




Іс-шаралар

103.     

Органикалық ауыл шаруашылығын, сондай-ақ "халал" тамақ өнімдері өндірісін дамытудың жол карталарын қабылдау, олар мынадай мәселелерді шешеді деп болжануда:
басым елдер нарығына қол жеткізу талаптары мен шарттарын зерделеу;
басым өткізу нарықтарының талаптарына сәйкес аккредиттеу және сертификаттау жүйесін құру;
халал-индустрия мәселелері бойынша мемлекеттік органдардың қызметін үйлестіру;
"халал" тамақ өнімдерінің өндірісі мен айналымын құру және реттеу жөніндегі жүйелік құжаттарды әзірлеу;
органикалық өнім мәселелері бойынша қолданыстағы нормативтік-құқықтық базаны жетілдіру,
мемлекеттік қолдау шараларын көрсету;
кадрлар мен мамандардың, АӨК субъектілері мен халықты даярлау және олардың білім деңгейін арттыру;
аккредиттеу және сертификаттау жүйелерін және сәйкестікті бағалау туралы құжаттарды басым импорттаушы елдермен өзара тану;
халықаралық ынтымақтастық және сыртқы нарықтарға ілгерілету;
органикалық өнім өндірісін ғылыми зерттеу және сүйемелдеу;
ақпараттық сүйемелдеу


тиісті бағыттар бойынша жол карталары

2019 – 2020 жылдар

АШМ, СИМ, мүдделі МО, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

талап етілмейді



104.     

Отандық АӨК өнімдерін ілгерілету үшін кедергілерді алып тастау және сыртқы нарықтарды ашу, сондай-ақ ТҰК пен зәкірлік инвесторларды тарту бойынша шаралар қабылдау


Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

есепті жылдан кейінгі жылдың наурызы

АШМ

талап етілмейді



105.     

Еуразиялық экономикалық одақтың техникалық регламенттерін әзірлеу жоспарында көзделген АӨК саласындағы Еуразиялық экономикалық одақтың техникалық регламентін әзірлеу және Еуразиялық экономикалық комиссия Кеңесінің 2014 жылғы
1 қазандағы № 79 шешімімен бекітілген Кеден одағының техникалық регламенттеріне өзгерістер енгізу


Еуразиялық экономикалық одақтың техникалық регламенттері

жыл сайын, 2017 – 2021 жылдар

АШМ, ҰЭМ, ИИДМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

талап етілмейді



106.     

Қазақстан ішінде салалық көрмелер өткізуге жәрдем көрсету


ҰЭМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 10 наурызы

АШМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

талап етілмейді



107.     

АШМ-ның, "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ның, АШМ ведомстволық бағынысты ұйымдарының сайтында өткізу нарықтары бойынша ашық салалық деректер ұсыну


ҰЭМ-ге ақпарат

2018 жылғы 10 наурыз

АШМ

талап етілмейді



108.     

Дайындаушы ұйымдарға сатып алынған өнімді өткізу үшін сауда пункттерімен және алаңдарымен шарттар жасасуға көмек көрсету


АШМ-ге ақпарат

жыл сайын есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны және 1 шілдесі

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

талап етілмейді
 
 
 
 



109.     

Инвестициялық бағдарламалар шеңберінде экспорттық әлеуетке ие, басым өнім түрлері бойынша нарық құрылымын зерделеу
(жүйелі негізде)


сайтқа орналастыру

есепті жылдан кейінгі жылдың 20 қаңтарына дейін

АШМ, ИДМ, СІМ, СИМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша), "КазАгро" ҰБХ АҚ (келісу бойынша), "Kazakh Export" экспорттық сақтандыру компаниясы" АҚ (келісу бойынша)

талап етілмейді



110.     

ІҚМ, ұсақ мал, жылқы, түйе, сиыр еті, қой еті, жылқы еті және субөнімдер, тері, жүн және өзге өнімдерді импорттаушы елдермен аталған өнімдерді экспорттауға арналған ветеринариялық келісімдерге қол қою


ветеринариялық келісімдер

2018 – 2019 жылдар

АШМ

талап етілмейді



111.     

АШТӨ-ге өнімдерді экспорттау, оның ішінде келісмшарттарды сүйемелдеу бойынша консультациялық қызметтер көрсету


АШМ-ге ақпараты

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

"Атамекен" ҰКП (келісу бойынша), АШМ, СІМ, СИМ

талап етілмейді



112.     

АШТӨ-ге экспорттық келісмшарттарды сақтандыруды және кепілдендіруді ұсыну


АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, 2019 – 2022 жылдардың 15 ақпаны

"Kazakh Export" экспорттық сақтандыру компаниясы" АҚ (келісу бойынша)

талап етілмейді



113.     

Жануарлардың ауруларына аса қауіпті инфекциялар бойынша диагностикалық зерттеулер жүргізу

млн. теңге

ҰЭМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 10 наурызы

АШМ

12 191





12 191

РБ

249-100

114.     

Ветеринария бойынша референттік зерттеулер жүргізу

млн. теңге

ҰЭМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 10 наурызы

АШМ

451





451

РБ

249-102

115.     

Ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіруге арналған бұйымдарды (құралдарды) сатып алу

млн. теңге

ҰЭМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 10 наурызы

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

1 670





1 670

РБ

249-101

116.     

Жануарлардың аса қауіпті аурулары бойынша инфекция ошақтарын дер кезінде анықтау, оқшаулау және сауықтыруды қамтамасыз ету

млн. теңге

ҰЭМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 10 наурызы

АШМ

1 641





1 641

РБ

249-101

117.     

Жануарлардың аса қауіпті ауруларына қарсы ветеринариялық препараттармен қамтамасыз ету

млн. теңге

ҰЭМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 10 наурызы

АШМ

5 373





5 373

РБ

249-101

118.     

Мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық бақылау мен қадағалауға жататын тамақ өнімдерінің мониторингі

млн. теңге

ҰЭМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 10 наурызы

АШМ

260





260

РБ

249-103

119.     

Бағынысты ветеринариялық мекемелерді материалдық-техникалық жарақтандыру

млн. теңге

ҰЭМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 10 наурызы

АШМ


13

161

92

101

367

РБ*

249-111

120.     

Шекара маңындағы аумақтарда саламатты аймақтар арасында ветеринариялық бақылау бекеттерін құру,
сондай-ақ қолданыстағы және жаңадан құрылған ветеринариялық бақылау пункттері мен мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық инспекторларды материалдық-техникалық жарақтандыру

млн. теңге

ҰЭМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 10 наурызы

АШМ


328

62



390

РБ*

001-100/111

121.     

АШМ "Ветеринариядағы ұлттық референттік орталық" ШЖҚ РМК ветеринариялық зертханасын жаңғырту

млн. теңге

ҰЭМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 10 наурызы

АШМ



1 221



1 221

РБ*

жаңа

122.     

Қазақстан Республикасының ветеринария саласындағы заңнамасын жетілдіру


ҰЭМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 10 наурызы

АШМ

талап етілмейді



122-1

"Ветеринария туралы" ҚР Заңына сәйкес тиісті заңға тәуелді актілерге жеке ветеринарлық қызметтер көрсету үшін қолайлы жағдай туғызатын және жеке ветеринарларға шағын және орта фермерлік шаруашылықтарға тиімді қызметтер көрсету үшін қажетті мүмкіндіктер мен құралдар беретін өзгерістер мен толықтырулар енгізу


АШМ-ның бұйрығы

2021 жылғы

қыркүйек

АШМ

талап етілмейді



123.     

Аса қауіпті зиянды организмдер мен карантиндік объектілерге қарсы іс-шаралар жүргізу

млн. теңге

ҰЭМ-ге ақпарат

жыл сайын, 31 желтоқсанға дейін (қоса алғанда)

АШМ

4 842

3 577




8 419

РБ

255-107

124.     

Шегірткелердің үйірлі түрлеріне, карантиндік объектілердің жекелеген түрлеріне қарсы іс-шаралар жүргізу

млн. теңге

ҰЭМ-ге ақпарат

жыл сайын, 31 желтоқсанға дейін (қоса алғанда)

АШМ



2 576

2 309

2 139

7 023

РБ*

255-107

125.     

Карантиндік зертханалардың материалдық-техникалық жарақталуын халықаралық талаптар деңгейіне жеткізу

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, 31 желтоқсанға дейін (қоса алғанда)

АШМ



242

482

482

1 206

РБ*

255-111

126.     

Шекара маңындағы аумақтарда, саламатты аймақтар арасында фитосанитариялық бақылау бекеттерін құру, сондай-ақ қолданыстағы және жаңадан құрылған фитосанитариялық бақылау пункттері мен мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық инспекторларды материалды-техникалық жарақтандыруды халықаралық талаптар деңгейіне жеткізу

млн. теңге

АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, 31 желтоқсанға дейін (қоса алғанда)

АШМ


597

337

580

580

2 093

РБ*

001-100/111

127.     

Еуразиялық экономикалық одақтың техникалық регламенттерінің талаптарын орындау үшін қажетті стандарттардың бірыңғай тізбелеріне енгізу үшін АӨК саласындағы ұлттық, мемлекетаралық, халықаралық стандарттарға талдау жүргізу


ҰЭМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 10 наурызы

АШМ, ИИДМ, ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

талап етілмейді



128.     

Сауда саласындағы ҚР қолданыстағы заңнамасына көтерме-тарату орталықтары мен олардың қызметін реттеу айқындамасын енгізу бөлігінде өзгерістер енгізу бойынша мәселелерді пысықтау


Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар

2018 жылғы желтоқсан

АШМ, ҰЭМ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша

талап етілмейді



129.     

Халықаралық сарапшыларды тарта отырып, көтерме-тарату орталықтары желісін құру тұжырымдамасын әзірлеу


Үкіметке ақпарат

2018 жылғы желтоқсан

АШМ, ҰЭМ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша

талап етілмейді



130.     

Қант өнеркәсібін дамыту жөнінде шаралар қабылдау
 
 


Үкіметке ақпарат

жыл сайын, 2020 – 2021 жылдары желтоқсан

АШМ, Алматы, Жамбыл, Павлодар, Солтүстік Қазақстан облыстарының әкімдіктері

талап етілмейді



130-1

Дүниежүзілік банк жобасы шеңберінде КӨҮСТ Нұсқамасының 2-деңгейіне сәйкес келетін ПГ шығарындыларының мониторингі, есептілігі және оларды тексеру (МЕТ) жүйесін жетілдіру бойынша шаралар қабылдау


ЭГТРМ-ға ақпарат

2021 жыл

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

талап етілмейді



6-міндет: Аграрлық ғылымды, технологиялар трансфертін және АӨК субъектілерінің құзыреттілігі деңгейін дамытуды қамтамасыз ету

Нәтижелер көрсеткіштері

1

Ғылыми зерттеулер мен жаңа технологияларды енгізуді қаржыландырудың жалпы көлеміндегі жеке қаржыландырудың үлесі

%



АШМ,
облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері


0

2

4

6




2

Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстардың (бұдан әрі – ҒЗТКЖ) бағдарламалары мен жобаларын жалпы қаржыландыру көлеміндегі бизнестің бірлесіп қаржыландыруының үлесі

%



АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері


2

4

6

10




3

АӨК субъектілерін білім тарату жүйесінің көрсетілетін қызметтерімен қамту

%



АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша,

2,5

5

10

15

25




4

Аграрлық технологияларды коммерцияландыру және трансферттеу бойынша жасалған лицензиялық шарттар саны

бірлік



АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "ҰАҒББО" КеАҚ (келісу бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша

30

35

50

65

80




5

Әзірленген типтік технологиялық жобалар саны

бірлік



АШМ

-

-

-

4

4




 Іс-шаралар  

131.     

Келіссөздер ұйымдастыру, инвесторларды тарту және басқа әдістер арқылы оңтайлы шешімдер іздеу және оңтайлы технологиялық шешімдер трансферті бойынша жобаларды сүйемелдеу

млн. теңге

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

2020 – 2021 жылдардағы желтоқсан

АШМ, "ҰАҒББО" КеАҚ (келісу бойынша), АТКО (келісу бойынша)




266

284

550

РБ*

жаңа

132.     

Кіші салалардың технологиялық дамуын талдау және проблемаларды анықтау

млн. теңге

талдамалық есеп

2019 – 2021 жылдар дағы желтоқ сан

АШМ, "ҰАҒББО" КеАҚ (келісу бойынша), АТКО (келісу бойынша)




70

70

140

РБ*

жаңа

133.     

АӨК субъектілерін өтеусіз негізде ақпаратпен қамтамасыз ету, оның ішінде Дүниежүзілік банк жобасын іске асыру шеңберінде етті мал шаруашылығы секторында ауыл шаруашылығы консультацияларын беру әдіснамасын әзірлеу

млн теңге

АШМ-ға

есеп

2017 -2021 жылдар

АШМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

461

674

707

732

758

3 331

РБ*

267-100

134.     

Бизнестің ғылыми әзірлемелерді жүргізуге және енгізуге жұмсаған шығындарын субсидиялау қағидаларын әзірлеу


АШМ бұйрығы

2019 жылғы желтоқ сан

АШМ, БҒМ, "ҰАҒББО" КеАҚ (келісу бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

талап етілмейді



135.     

ҒЗТКЖ-ны қалыптастыруға және іске асыруға техникалық ерекшеліктер жасауға қойылатын техникалық талаптар әзірлеу


техникалық ерекшелік

2017 – 2021
жылдардағы желтоқсан

АШМ, БҒМ

талап етілмейді



136.     

Ғылыми-техникалық бағдарламаларды қалыптастыру және іске асыру


ЖҒТК шешімі

2017 – 2021
жылдардағы желтоқсан

АШМ, "ҰАҒББО" КеАҚ (келісу бойынша), ҒЗҰ (келісу бойынша), БҒМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша), облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

талап етілмейді



137.     

Аграрлық ғылымды ғылыми қамтамасыз етуді (бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру) жүзеге асыру

млн. теңге

БҒМ-ге есеп

2018 – 2021 жылдар

АШМ


7 600

7 980

8 259

8 548

32 386

РБ*

267-101

138.     

"ҰАҒББО" КеАҚ ғылыми ұйымдарын жаңғырту


ҚЭН-ға ҰЭМ қорытындысы

2018 – 2021 жылдар

АШМ, "ҰАҒББО" КеАҚ (келісу бойынша)

талап етілмейді



139.     

Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беруде аграрлық мамандықтарға мемлекеттік тапсырысты ұлғайту бойынша ұсыныстарды тұжырымдау


БҒМ-ге ұсыныстар

2018 – 2021 жылдар

АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

талап етілмейді



140.     

ҚазҰАУ-ды зерттеу университетіне трансформациялау


Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы

2018 – 2019 жылдар

АШМ, "ҰАҒББО" КеАҚ (келісу бойынша)

талап етілмейді



141.     

С.Сейфуллин атындағы ҚазАТУ-ды зерттеу университетіне трансформациялау


Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы

2018 – 2019 жылдар

АШМ, "ҰАҒББО" КеАҚ (келісу бойынша)

талап етілмейді



142.     

ҚазҰАУ базасында АӨК үшін мамандар даярлау жөніндегі Қазақстан-Беларусь орталығын техникамен және жабдықпен жарақтандыру бойынша ҚЭН әзірлеу


ҚЭН-ға ҰЭМ қорытындысы

2018 жылғы желтоқ сан

АШМ, "ҰАҒББО" КеАҚ (келісу бойынша)

талап етілмейді



143.     

ҚазҰАУ базасында АӨК үшін мамандар даярлау бойынша үш зерттеу зертханасын жабдықпен жарақтандыру бойынша ҚЭН әзірлеу


ҚЭН-ға ҰЭМ қорытындысы

2018 жылғы желтоқ сан

АШМ, "ҰАҒББО" КеАҚ (келісу бойынша)

талап етілмейді



144.     

"Аграрлық несие корпорациясы" АҚ филиалдары қызметінің бір бөлігін агробизнесті қолдау орталықтары форматына қайта бағдарлау


АШМ-ге есеп

2019 жылғы желтоқсан

"Бәйтерек" ҰБХ" АҚ (келісу бойынша)

талап етілмейді



7-міндет: АӨК-де техникалық жарақтандыру және өндірісті қарқындату деңгейін арттыру

Нәтижелер көрсеткіштері

1

Өнімді техниканы жаңарту деңгейі (2008 жылдан бастап сатып алынғанды ескере отырып)

%



АШМ, ИИДМ, облыстардың әкімдіктері


10,9

14,7

17

18,2




2

Ауыл шаруашылығы техникасын (тракторлар, комбайндар, аспалы жабдық) өндіру көлемі

бірлік



ИИДМ, АШМ, облыстардың әкімдіктері

4 200

4 830

5 413

6 003

6 613




3

Ауыл шаруашылығы техникасын (тракторлар, комбайндар) өндіру бойынша локализациялау деңгейі

%



ИИДМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

32

35

37

41

43




4

Азотты тыңайтқыштарды өндіру көлемі

мың тонна



АШМ, ИИДМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

323,4

325

370

400

400




5

Фосфорлы тыңайтқыштарды өндіру көлемі

225

500

720

800

1 000




6

Күрделі тыңайтқыштарды өндіру көлемі

-

-

2,6

5,2

7,9




Іс-шаралар 

145.     

Тыңайтқыш өндірушілерге өндірістік сипаттағы шығындарға (энергия тасушылар, көлік шығындары, өндірілген өнімді өткізу) жеңiлдіктер беру бөлігінде көмек көрсету


АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

ИИДМ, облыстардың әкімдіктері

талап етілмейді



146.     

Ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілерге өңірлерде тыңайтқыштарды сақтау қоймаларын құруға және олардың жұмыс істеуіне және субсидияланған минералды тыңайтқыштарды теміржол көлігімен жеткізуді қамтамасыз етуге көмек көрсету


АШМ-ге ақпарат

жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпаны

ИИДМ, облыстардың әкімдіктері

талап етілмейді



147.     

"Минералды тыңайтқыштар шығару жөніндегі зауытты салу және пайдалану" жобасын іске асыру


АШМ-ге ақпарат

2020 – 2021 жылдары желтоқсан

ИИДМ

талап етілмейді

ЖИ


8-міндет: Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер сапасын арттыру және АӨК-ге цифрлық технологияларды енгізуді қамтамасыз ету

Нәтижелер көрсеткіштері

1

Автоматтандырылған мемлекеттік көрсетілетін қызметтердің үлесі

%



АШМ, ЦДИАӨМ, "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

55

60

80

90

100




Іс-шаралар 

148.     

Мемлекеттік қызметтер көрсету процестерін автоматтандыру, субсидиялау және мемлекеттік қолдаудың басқа да шаралары; мал шаруашылығы мен өсімдік шаруашылығы өнімдерін қадағалау, есепке алу, өндіру мен өңдеу; балық және балық өнімдерінің айналымына мониторинг; су ресурстарын басқару, мониторингтеу және есепке алу; портал шешімін пайдалана отырып, ауыл шаруашылығы техникасын, кепілді тіркеу, жүргізуші куәліктерін беру; жер ресурстарын мониторингтеу және басқару бойынша жобаларды іске асыру

млн. теңге

пайдалануға беру актісі

2018 – 2020 жылдардағы
4-тоқсан

АШМ, ҰЭМ ЦДИАӨМ, ИИДМ, ІІМ, ЭГТРМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша және "Азаматтарға арналған үкімет" МК" КеАҚ (келісу бойынша)

МЖӘ тұжырымдамасын әзірлеу немесе ақпараттандырудың сервистік үлгісі бойынша рәсімдерді жүргізу нәтижелері бойынша



148-1

Дүниежүзілік банк жобасын іске асыру шеңберінде нормативтік құқықтық актілерге жануарлардың бірыңғай ақпараттық жүйесінің одан әрі жұмыс істеуі үшін қажетті өзгерістер енгізу


АШМ-ның бұйрығы

2021 жылдың
3- тоқсаны

АШМ, ҰЭМ, Қаржымині, ЦДИАӨМ, Әділетмині, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

талап етілмейді



148-2

Дүниежүзілік банк жобасын іске асыру шеңберінде жануарларды бірдейлендіру жүйелерінде тіркелген ІҚМ туралы деректерді Бірыңғай ақпараттық жүйеге көшіру


пайдалануға қабылдау актісі

2021 жылдың
4- тоқсаны

АШМ, ЦДИАӨМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

талап етілмейді



9-міндет: Ауылдық жерлерде тұратын халықтың өмір сүру жағдайына қанағаттану деңгейін арттыру

Нәтижелер көрсеткіштері:

1

Ауылдық жерлерде тұратын халықтың өмір сүру жағдайына қанағаттану деңгейі

%



облыстардың әкімдіктері, АШМ, ҰЭМ, ИИДМ, ЭГТРМ, ДСМ, БҒМ, МСМ, АҚДМ, ЦДИАӨМ

58,2

59,2

61

62

64





Құрылған жұмыс орындарының саны

орын



АШМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері




10 000

11 000




Іс-шаралар 

149.     

АӨК-мен аралас салалардағы кіші бағдарламаларды, инвестициялық бағдарламаларды, өңірлерде АӨК-ні дамыту бағдарламаларын әзірлеу


бекітілген кіші бағдарламалар, бағдарламалар

Басқарушы кеңестің шешімі бойынша

АШМ, мүдделі МО, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

талап етілмейді



150.     
 

Мемлекеттік бағдарламаның Басқарушы кеңесінің құрамы мен ережесін бекіту


Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің өкімі

2018 жылғы қыр
күйек

АШМ, мүдделі МО, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

талап етілмейді






ЖИЫНЫ


232 492

261 938

290 621

468 433

576 006

1 750 297

РБ



140 277

150 134

156 743

200 596

202 113

849 863

ЖБ



0

42 367

60 266

76 530

88 631

267 794

ХҚҰ және шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаражаты



372 770

454 439

507 630

745 559

866 750

2 947 148

БАРЛЫҒЫ


      Ескертпе: аббревиатуралардың және қысқарған сөздердің толық жазылуы

      Ескерту. Ескертпеге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 31.12.2020 № 952 қаулысымен.

АҚДМ

-

Қазақстан Республикасының Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі

АҚШ

-

Америка Құрама Штаттары

АӨК

-

агроөнеркәсіптік кешен

"Атамекен" ҚР ҰКП

-

"Атамекен" Қазақстан Республикасы ұлттық кәсіпкерлер палатасы

АШМ

-

Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі

АШТӨ

-

ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер

БҒМ

-

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

БЖС

-

бірыңғай жер салығы

ҒЗИ

-

ғылыми-зерттеу институттары

ҒЗТКЖ

-

ғылыми зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар

ДСҰ

-

Дүниежүзілік сауда ұйымы

ЖШС

-

жауапкершілігі шектеулі серіктестік

ЖІӨ

-

жалпы ішкі өнім

ИИДМ

-

Қазақстан Республикасының Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі

КеАҚ

-

коммерциялық емес акционерлік қоғам

"Бәйтерек" ҰБХ" АҚ

-

"Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамы

ҚР

-

Қазақстан Республикасы

ҚР ҰБ

-

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі

РБ

-

республикалық бюджет

СИМ

-

Қазақстан Республикасының Сауда және интеграция министрлігі

СҚО

-

Солтүстік Қазақстан облысы

ТР

-

техникалық регламент

"ҰАҒББО" КЕАҚ

-

"Ұлттық аграрлық ғылыми-білім беру орталығы" коммерциялық емес акционерлік қоғамы

ҰК

-

ұлттық компания

ҰЭМ

-

Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі

ЦДИАӨМ

-

Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі

ШЖҚ РМК

-

шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорын

ШҚО

-

Шығыс Қазақстан облысы

ШҚҰ

-

шағын қаржы ұйымдары

ІҚМ

-

ірі қара мал

ЭГТРМ

-

Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі

ЭМ

-

Қазақстан Республикасының Энергетика министрлігі


  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
2-қосымша

Ауыл шаруашылығы дақылдарының нақтыланған егіс алаңы, мың га

Дақылдар

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Барлық егіс алаңы

21 083,0

21 190,7

21 271,0

21 244,6

21 022,9

21 660,1

21 889,5

оның ішінде:

Дәнді және дәнді-бұршақты дақылдар

16 219,4

16 256,7

15 877,6

15 291,5

14 982,2

15 400,7

15 380

оның ішінде: бидай

13 848,9

13 464,0

13 088,7

12 387,6

11 771,1

12 430,8

11 964,2

қара бидай

27,4

34

40,0

43,7

38,7

35,2

24,4

арпа

1 540,3

1 839,3

1 875,5

2 031,6

2 119,0

1 902,1

2 075,9

сұлы

146,7

180,8

222,6

205,7

213,0

207,7

219,1

ақталмаған күріш

93,5

93,1

89,9

97,6

98,7

94,7

104,7

жүгері (маис)

98,6

101,5

108,5

126,3

139,0

134,3

138,5

тары

44,4

46,2

57,7

61,9

51,4

55,2

43,3

қарақұмық

70,4

88,8

82,5

69,1

65,5

98,3

149

дәнді-бұршақты дақылдар

111,3

145,5

105,3

68,0

88,7

172,2

446,3

Мақта

160,6

147,8

140,6

127,6

99,3

109,6

134,6

Қант қызылшасы

18,2

11,8

2,7

1,2

9,2

12,9

19,2

Майлы дақылдар

1 816,2

1 853,9

1 980,9

2 299,5

2 009,8

2 037,5

2 481,8

оның ішінде: күнбағыс

954,5

794,6

877,4

846,1

740,7

839,4

902,1

мақсары

251,7

272,9

295,6

269,1

246,8

226,2

298,2

соя

70,8

85,3

103,2

118,6

106,8

106,5

128,8

рапс

156,7

228,0

263,1

303,8

245,4

161,5

254,9

зығыр

325,8

419,4

410,1

708,8

630,9

650,6

869,7

қыша

38,9

31,8

26,2

45,6

32,5

22,9

22,5

Картоп

184,4

190,2

184,8

186,8

190,6

186,9

183,5

Көкөніс-бақша дақылдары

196,4

210,5

215,4

227,5

234,2

239,8

238,6

оның ішінде: көкөністер

128,7

128,7

133,1

137,7

139,5

146,2

144,8

бақша дақылдары

67,7

81,8

82,3

89,8

94,7

93,6

93,8

Жеміс дақылдары және жүзім

54,2

57,5

56,3

56,7

57,5

58,6

59,8

оның ішінде: жеміс және жидек

40,9

42,7

42,4

42,1

42,5

44,0

45,1

жүзім

13,3

14,8

13,9

14,6

14,6

14,6

14,7

Азықтық дақылдар

2484,3

2517,4

2866,8

3109,9

3497,1

3671,3

3451,4

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
3-қосымша

Дәнді дақылдар өндірісінің негізгі көрсеткіштері

Жылдар

Өндіріс

Ішкі тұтыну, мың тонна

Импорт,мың тонна

Экспорт, мың тонна

егіс алаңы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың тонна


1

2

3

4

5

6

7

Дәнді дақылдар

2011

16 219,4

16,9

26 960,5

23 568,9

95,9

3 488,4

2012

16 256,7

8,6

12 864,8

5 179,0

89

7 768,4

2013

15 877,6

11,6

18 231,1

12 863,3

46,4

5 412,7

2014

15 291,5

11,7

17 162,2

12 214,4

61,4

5 014,5

2015

14 982,2

12,7

18 672,8

14 496,1

132,8

4 373,0

2016

15 400,7

13,5

20 634,4

15 289,5

64,7

5 409,6

2017

15 380,0

13,4

20 585,1

15 197,4

63,9

5 451,6

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

15 386,4

12,6

19 057,1

14 012,1

73,8

5 132,3

Бидай

2011

13 848,9

16,6

22 732,1

19 857,3

15,4

2 890,2

2012

13 464,0

7,9

9 841,1

2 480,8

23,9

7 384,2

2013

13 088,7

10,8

13 940,8

8 841,9

1,3

5 100,2

2014

12 387,6

10,9

12 996,9

8 800,0

11,4

4 208,2

2015

11 771,1

11,9

13 747,6

10 174,1

62,4

3 635,9

2016

12 430,8

12,1

14 985,4

10 567,3

29,9

4 448,0

2017

11 964,2

12,4

14 802,9

10 582,5

35,9

4 256,3

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

12 328,5

11,6

14 094,7

9 793,2

28,2

4 329,7

Арпа

2011

1 540,3

17,1

2 593,1

2 134,2

62,6

521,4

2012

1 839,3

9,1

1 490,7

1 206,5

37,9

322,1

2013

1 875,5

13,8

2 539,0

2 318,4

25,5

246,1

2014

2 031,6

12,6

2 411,8

1 716,4

15,9

711,3

2015

2 119,0

13,1

2 675,4

2 067,1

24,3

632,6

2016

1 902,1

17,1

3 231,2

2 458,4

7,8

780,6

2017

2 075,9

16

3 305,2

2 404,7

8,0

908,5

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

2 000,8

14,5

2 832,5

2 193,0

16,3

655,8

Сұлы

2011

146,7

18,3

258,3

255,7

0,1

2,7

2012

180,8

8,9

147,2

142,7

0,2

4,7

2013

222,6

13,8

304,8

299,5

0,1

5,4

2014

205,7

11,8

226,0

221,5

0,1

4,5

2015

213,0

11,9

243,8

242,4

0,1

1,5

2016

207,7

16,0

335,4

325,3

0,1

10,2

2017

219,1

13,3

284,6

274,5


10,1

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

213,6

13,4

278,9

272,6

0,1

6,3

Жүгері (маис)

2011

98,6

49,9

481,9

471,4

0,5

11

2012

101,5

51,9

520,4

509,9

0,4

10,9

2013

108,5

52,8

569,3

564,0

0,8

6,2

2014

126,3

52,8

664,0

645,2

7,1

25,9

2015

139,0

53,3

734,1

727,5

22,6

29,2

2016

134,3

56,4

762,3

740,5

0,7

22,5

2017

138,5

57,4

784,7

750,1

0,7

35,3

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

129,3

54,5

702,9

685,5

6,4

23,8

Ақталмаған күріш

2011

93,5

37,2

346,8

299,9

15,3

62,2

2012

93,1

37,7

350,8

330,1

25,4

46,1

2013

89,9

38,5

344,3

308,0

17,3

53,6

2014

97,6

39,6

377,0

349,7

24,6

51,9

2015

98,7

42,8

422,2

378,2

22,4

66,4

2016

94,7

47,5

447,8

391,8

9,6

65,6

2017

104,7

46,8

489,5

393,2

2,3

98,6

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

97,1

43,0

416,2

364,2

15,2

67,2

Кептірілген бұршақты (дәнді-бұршақты) көкөністер

2011

111,9

12,6

134,9

134,6

8,2

7,3

2012

146,3

5,6

76,2

71,8

13,2

19,5

2013

106,0

7,3

74,1

70,9

10,7

12,1

2014

66,9

8,0

51,2

45,2

23,0

13,8

2015

88,8

9,9

87,7

79,4

13,3

23,4

2016

172,2

13,2

223,6

243,0

95,5

76,1

2017

446,3

10,2

456,0

334,1

16,7

138,6

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

176,0

9,7

178,5

154,5

31,8

52,8

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
4-қосымша

Майлы дақылдар өндірісінің негізгі көрсеткіштері

Жылдар

Өндіріс

Ішкі тұтыну, мың тонна

Импорт, мың тонна

Экспорт, мың тонна

егіс алаңы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың тонна


1

2

3

4

5

6

7

Майлы дақылдар

2011

1 816,2

6,7

1 141,9

981,1

15,9

179,3

2012

1 853,9

6,1

976,8

632,3

107,9

461,0

2013

1 980,9

8

1 498,0

1 200,2

47,1

370,3

2014

2 299,5

7,8

1 547,6

1 013,0

44,7

590,7

2015

2 009,8

8,1

1 547,5

1 014,6

38,5

598,4

2016

2 037,5

9,6

1 902,4

1 370,3

54,5

586,6

2017

2 481,8

9,7

2 359,3

1 523,5

30,2

866,0

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

2 161,9

8,6

1 771,0

1 211,6

43,0

602,4

Күнбағыс

2011

954,5

4,6

409,1

409,8

4,7

4,0

2012

794,6

5,9

400,3

376,6

82,3

106,0

2013

877,4

7,0

572,7

537,2

18,3

53,8

2014

846,1

6,7

512,8

380,9

15,4

147,4

2015

740,7

7,6

534,0

384,9

4,6

153,7

2016

839,4

9,3

754,9

598,9

23,9

179,9

2017

902,1

10,2

902,6

593,5

9,4

318,5

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

841,1

8,2

655,4

499,1

14,3

170,7

Рапс

2011

156,7

9,6

148,4

96,3

0,2

52,2

2012

228,0

5,8

116,9

55,8

5,3

66,3

2013

263,1

9,5

241,8

146,3

2,1

97,6

2014

303,8

9,9

241,4

119,7

3,5

125,2

2015

245,4

6,3

138,2

56,1

0,5

82,6

2016

161,5

10,5

169,9

92,1

0,6

78,4

2017

254,9

11,1

279,0

156,1

0,5

123,4

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

245,7

9,5

214,1

114,1

1,4

101,4

Зығыр

2011

325,8

8,8

273,1

170,2

0,1

103,0

2012

419,4

4,3

157,9

0,0

1,0

231,3

2013

410,1

7,7

295,0

154,3

1,7

142,3

2014

708,8

7,6

419,9

174,4

6,6

252,1

2015

630,9

7,9

491,4

204,0

5,2

292,6

2016

650,6

8,9

561,8

300,0

9,8

271,6

2017

869,7

8,0

683,3

368,3

0,6

315,6

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

654,0

8,0

490,3

240,2

4,8

254,8

Мақсары

2011

251,7

6,3

151,2

151,2

0,0

0,0

2012

272,9

5,2

127,2

127,2

0,0

5,1

2013

295,6

6,3

174,9

174,9

0,0

19,1

2014

269,1

5,4

135,4

135,4

0,0

21,2

2015

246,8

6,3

148,8

148,8

0,0

28,5

2016

226,2

7,5

167,2

137,6

0,0

29,6

2017

298,2

7,6

224,8

189,2

0,0

35,6

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

267,2

6,6

170,2

143,4

0,0

26,8

Соя

2011

70,8

19,1

133,2

127,2

0,4

6,4

2012

85,3

20,1

169,8

148,4

0,5

21,9

2013

103,2

19,7

203,3

188,4

5,6

20,5

2014

118,6

18,7

217,9

202,2

4,2

19,9

2015

106,8

20,8

220,4

209,9

5,2

15,7

2016

106,5

21,8

251,2

241,9

6,8

16,1

2017

128,8

20,1

252,3

242,3

7,7

17,7

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

112,8

20,2

229,0

216,9

5,9

18,0

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
5-қосымша

Азықтық дақылдар өндірісінің негізгі көрсеткіштері

Жылдар

Сүрлемдік дақылдар

Біржылдық шөптер

Көпжылдық шөптер

егіс алаңы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың т.

егіс алаңы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың т.

егіс алаңы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың т.

2011

80,2

135,1

1053,3

275,9

13,8

271,4

2112,2

17,5

3108,3

2012

75,3

113,7

823,4

325,5

9,5

210,7

2075,9

20,2

3657

2013

82,1

143,4

1169,3

503,5

13

503,5

2240,7

18

3600,9

2014

76,9

110,8

833,3

645,7

10,3

526,1

2333,7

18,1

3646,1

2015

73,9

130,5

954,7

907,7

10,1

742,9

2452,7

19,8

4039,6

2016

78,9

159,8

1238,8

735,9

12,1

684,1

2817

17,5

4224,3

2017

99,7

128,5

1089,7

673

9,8

656,7

2639,3

17

4091,7

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

82,3

134,6

1057,16

693,16

11,1

622,66

2496,68

18,1

3920,52

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
6-қосымша

Көкөніс өндірісінің негізгі көрсеткіштері

Жылдар

Өндіріс

Ішкі тұтыну, мың тонна

Импорт, мың тонна

Экспорт, мың тонна

егіс алаңы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың тонна

Көкөністер

2011

128,7

222,9

2 877,7

3 145,3

458,9

34,2

2012

128,7

234

3 061,5

3 277,5

365,9

90,8

2013

133,1

238,7

3 241,5

3 719,1

644,8

55,1

2014

137,7

243

3 469,9

3 873,1

530,8

67,4

2015

139,5

245,8

3 564,9

3 955,0

537,6

87,1

2016

146,2

249,1

3 795,2

3 960,3

222,1

57

2017

144,8

253,7

3 791,1

3 988,6

298,4

100,9

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

140,3

246,1

3 572,5

3 945,8

446,7

73,5

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
7-қосымша

Картоп өндірісінің негізгі көрсеткіштері

Жылдар

Өндіріс

Ішкі тұтыну, мың тонна

Импорт, мың тонна

Экспорт, мың тонна

Егіс алаңы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың тонна

Картоп

2011

184,4

167,2

3 076,1

3 233,0

158,2

1,3

2012

190,2

165,9

3 126,4

3 191,2

69,8

5

2013

184,8

181,5

3 343,6

3 449,0

114

8,6

2014

186,8

184,3

3410,5

3 460,6

56,4

6,3

2015

190,6

185,5

3 521,1

3 596,9

79,1

3,3

2016

186,9

190,4

3 545,7

3 500,3

6,3

51,7

2017

183,5

194,2

3 551,1

3 315,7

35,5

270,9

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

186,5

187,2

3474,4

3464,5

58,3

68,2

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
8-қосымша

Жеміс-жидек дақылдары мен жүзімдіктер өндірісінің негізгі көрсеткіштері

Жылдар

Өндіріс

Ішкі тұтыну, мың тонна

Импорт, мың тонна

Экспорт, мың тонна

Егіс алаңы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың тонна

Жемістер мен жидектер

2011

41,3

55,6

177,9

548,1

377,3

5,6

2012

43,2

58,6

206,7

615,3

439,3

4,8

2013

42,9

63,2

214,7

584,6

494,4

10,4

2014

42,5

66,3

233,0

572,9

548,1

17,1

2015

42,9

61,0

216,8

483,6

503,5

38,9

2016

44,0

70,7

259,7

660,9

422,6

21,4

2017

45,1

66,4

253,4

644,3

424,6

33,7

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

43,5

65,5

235,5

589,3

478,6

24,3

Жүзім

2011

13,3

57,0

57,1

122,6

66,6

1,1

2012

14,8

58,0

71,7

163,4

93,3

1,6

2013

13,9

60,8

68,0

102,7

36,5

1,8

2014

14,6

58,0

70,3

156,0

87,9

2,2

2015

14,6

49,3

63,4

203,3

142,2

2,3

2016

14,6

60,8

75,0

196,0

132,3

11,3

2017

14,7

69,4

81,2

195,0

136,4

22,6

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

14,5

59,7

71,6

170,6

107,1

8,0

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
9-қосымша

Қант қызылшасы өндірісінің негізгі көрсеткіштері

Жылдар

Өндіріс

Ішкі тұтыну, мың тонна

Импорт ***, мың тонна

Экспорт, мың тонна

Егіс алаңы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың тонна

Қант қызылшасы

2011

18,2

188,2

200,4

424,4

224

-

2012

11,8

168,2

151,6

286,9

135,3

-

2013

2,7

267,7

64,6

426,8

362,2

-

2014

1,2

240,6

23,9

350,1

326,2

-

2015

9,2

232,5

174,1

400,1

226

-

2016

12,9

285,5

345



-

2017

19,2

274,4

463,2



-

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

9,0

260,1

214,2



-

      *** құрақ қант шикізаты

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
10-қосымша

Мақта өндірісінің негізгі көрсеткіштері

Жылдар

Өндіріс

Ішкі тұтыну, мың тонна

Импорт***, мың тонна

Экспорт***, мың тонна

Егіс алаңы, мың га

түсімділік, ц/га

жалпы жиналым, мың тонна

Мақта

2011

160,6

21,8

336,0

259,4

6,0

82,6

2012

147,8

26,2

379,7

244,6

14,9

150,0

2013

140,6

28,7

396,7

202,1

0,03

194,6

2014

127,6

25,1

320,7

274,8

2

47,9

2015

99,3

27,8

273,9

170,4

9,1

112,6

2016

109,6

26,2

286,7

108,7


178,0

2017

134,6

24,4

330,5

131,6

1,1

200,0

орта ес. 2013-2017 жылдар үшін

122,3

26,4

321,7

177,5

2,4

146,6

      *** шитті мақтаға қайта есептегендегі мақта талшығы

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың 2017 – 2021 жылдарға
арналған мемлекеттік бағдарламасына
11-қосымша

Тыңайтқыштарды қолдану серпіні

Көрсеткіштер

Жылдар

Тыңайтқыштарға деген жыл сайынғы ғылыми негізделген қажеттілік, әрекет етуші зат

2013

2014

2015

2016

2017

Енгізілген минералды тыңайтқыштар, млн. тонна әрекет етуші зат

0,08

0,12

0,13

0,11

0,16

1,0

1 га егіс алаңына енгізілгені, кг әрекет етуші зат

3,9

5,4

6,0

5,3

7,4


Минералды тыңайтқыштармен тыңайтылған алаң, мың га

1397,5

1582,1

1462,6

1651,6

1957,0


Минералды тыңайтқыштармен тыңайтылған алаңның үлес салмағы, барлық егіс алаңынан, % 

6,5

7,4

6,9

7,6

9,0


Енгізілген органикалық тыңайтқыштар, млн тонна   

0,5

0,5

0,6

0,6

1,4

100 – 110

1 га егіс алаңына енгізілгені, тонна

0,02

0,02

0,03

0,03

0,06


Органикалық тыңайтқыштармен тыңайтылған алаң, мың га

65,7

56,8

64,9

81,2

116,5


Органикалық тыңайтқыштармен тыңайтылған алаңның үлес салмағы, барлық егіс алаңынан, % 

0,3

0,3

0,3

0,4

0,5


 

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың 2017 – 2021 жылдарға
арналған мемлекеттік бағдарламасына
12-қосымша

Мал шаруашылығы өнімінің өндірісі

Жылдар

Ішкі өндіріс, мың тонна

Импорт, мың тонна

Экспорт, мың тонна

Ішкі тұтыну, мың тонна

Отандық өндіріс өнімімен қамтамасыз етілу, %-бен


1

2

3

4

5

6

Сиыр еті

2011

392,8

12,7

0,019

405,5

96,9

2012

373,5

22,3

0,0

395,8

94,4

2013

383,5

23,9

0,3

407,1

94,2

2014

405,5

16,9

6,3***

416,1

97,5

2015

416,8

15,6

6,5***

425,9

97,9

2016

430,6

9,5

1,6

429,9

100,2

2017

450,4

15,8

0,9

438,5

102,7

орта ес. 7 жыл ішінде

407,6

16,7

2,2

416,9

97,7

Шошқа еті

2011

112,4

8,9

0,4

121,0

92,9

2012

103,3

13,7

0,1

116,9

88,4

2013

99,9

11,3

0,1

111,1

89,9

2014

99,8

7,9

1,1***

106,6

93,8

2015

95,3

3,8

1,9

97,1

98,1

2016

93,8

1,4

0,8

94,4

99,4

2017

91,9

2,4

0,3

93,9

97,9

орта ес. 7 жыл ішінде

99,5

7,1

0,7

105,9

94,3

Қой еті

2011

129,6

0,07

0,4

149,3

100,0

2012

133,0

0,6

0,0

154,4

99,6

2013

135,4

0,8

0,0

157,2

99,5

2014

141,1

0,3

0,0

162,2

99,8

2015

144,1

0,1

0,1

144,2

99,9

2016

148,8

0,1

0,3

148,5

100,2

2017

151,4

0,04

0,8

150,6

100,5

орта ес. 7 жыл ішінде

140,5

0,3

0,2

152,3

99,9

Жылқы еті

2011

75,6

3,7

0,0

79,3

95,3

2012

85,1

6,0

0,0

91,1

93,4

2013

89,4

4,8

0,0

94,2

94,9

2014

92,4

4,7

0,0

97,1

95,2

2015

101,4

3,2

0,0

104,6

96,9

2016

107,8

0,9

0,02

108,7

99,2

2017

117,5


0,02

117,4

100,1

орта ес. 7 жыл ішінде

95,6

3,3

0,01

98,9

96,4

Құс еті

2011

102,0

159,2

0,010

261,1

39,0

2012

123,1

203,7

1,4

325,4

37,8

2013

135,8

175,0

2,6

308,1

44,1

2014

134,2

159,6

5,4***

288,4

46,5

2015

146,1

161,8

7,3***

300,6

48,6

2016

152,7

165,2

8,9

309,0

49,4

2017

179,4

172,6

5,9

346,1

51,8

орта ес. 7 жыл ішінде

139,0

171,0

4,5

305,5

45,3

Сүт және сүт өнімдері

2011

5 232,5

158,6

3,0

6 124,8

85,4

2012

4 851,6

164,6

4,7

5 752,8

84,3

2013

4 930,3

172,7

24,0

5 542,7

89,0

2014

5 067,9

176,3

30,1

5 712,5

88,7

2015

5 182,4

155,7

17,4

5 654,2

91,7

2016

5 503,4

446,5

131,9

5 774,6

95,3

2017

5 341,6

464,8

31,9

6 138,4

87,0

орта ес. 7 жыл ішінде

5 158,5

248,4

34,7

5 814,3

88,8

Тауық жұмыртқасы, млн. дана

2011

3 698,7



3 754,8

98,5

2012

3 654,7

153,1

0,3

3 688,9

99,1

2013

3 879,4

48,6

0,0

3 922,5

98,9

2014

4 275,9

2,9

8 499,0

4 301,3

99,4

2015

4 720,4

1,9

55,3

4 611,8

102,4

2016

4 761,1

33,7

152,4

4 642,4

102,6

2017

5 085,2

50,0

352,0

4 783,2

106,3

орта ес. 7 жыл ішінде

4 296,5

41,5

1 294,1

4 243,6

101,0

      Ескертпе: *** Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің деректері

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
13-қосымша

Ауыл шаруашылығы жануарларының өнімділігі

Көрсеткіштер

2011

2015

2016

2017

Барлығы

АШК

Ш(Ф)Қ

ЖҚШ

Барлығы

АШК

Ш(Ф)Қ

ЖҚШ

Барлығы

АШК

Ш(Ф)Қ

ЖҚШ

Барлығы

АШК

Ш(Ф)Қ

ЖҚШ

Ірі қара малдың орташа тірі салмағы, кг

301

344

307

298

326

401

332

319

329

398

335

321

331

402

334

322

Бір сауын сиырға орташа сүт сауымы, кг

2211

3526

1769

2229

2321

4381

1849

2364

2324

4246

1836

2378

2337

3876

1854

2410

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
14-қосымша

Ауыл шаруашылығы жануарлары басының саны

А/ш жануарлары

2011 жыл

2012 жыл

2013 жыл

2014 жыл

2015 жыл

2016 жыл

2017 жыл

Барлық бас, мың бас

Асыл тұқымды бас үлесі, %

Барлық бас, мың бас

Асыл тұқымды бас үлесі, %

Барлық бас, мың бас

Асыл тұқымды бас үлесі, %

Барлық бас, мың бас

Асыл тұқымды бас үлесі, %

Барлық бас, мың бас

Асыл тұқымды бас үлесі, %

Барлық бас, мың бас

Асыл тұқымды бас үлесі, %

Барлық бас, мың бас

Асыл тұқымды бас үлесі, %

ІҚМ

5702,4

7

5690

8,2

5851,2

8,8

6032,7

9,7

6183,9

10,6

6413,2

11,4

6764,2

11,4

Қойлар

15439,4

12,7

15137,2

14

15197,8

14

15535,3

14,4

15 685,50

15,1

15 884,8

14,8

16 049,8

14,4

Шошқалар

1204,2

13

1031,6

19,1

922,3

16,3

884,7

20,2

887,6

19,9

834,2

15,2

815,1

15,2

Жылқылар

1607,4

7

1686,2

6,8

1784,5

7,1

1937,9

7,6

2070,3

7,9

2 259,2

7,6

2 415,6

7,3

Түйелер

173,2

10

164,8

10,6

160,9

12,5

165,9

12,2

170,5

13,1

180,1

11,8

193,1

11,8

Құстар

32870,1

12,1

33474

11,8

34173,1

8,7

35020,0

10,1

35632,9

17,1

36 910,0

13,6

39 913,5

13,6

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
15-қосымша

Өңделген өнімдер өндірісі

Жылдар

Ішкі өндіріс, мың тонна

Импорт, мың тонна

Экспорт, мың тонна

Халықтың тұтынуы, мың тонна

Отандық өндіріс өнімімен қамтамасыз етілу, %-бен


1

2

3

4

5

6

Сүт өңдеу өнімдері

Өңделген сүт өндірісі

2011

338,5

40,2

0,5

378,2

89,5

2012

372,5

37,2

1,6

408,1

91,3

2013

440,3

41,0

18,9

462,4

95,2

2014

472,9

42,2

20,9

494,2

95,7

2015

453,6

46,3

7,6

492,3

92,1

2016

472,4

34,9

11,9

495,4

95,4

2017

481,8

31,2

19,1

493,9

97,6

Қышқыл сүт өнімдері өндірісі

2011

135,7

31,2

1,6

165,3

82,1

2012

156,3

33,1

2,1

187,3

83,4

2013

180,2

36,6

3,9

212,9

84,6

2014

179,8

32,9

6,3

206,4

87,1

2015

185,5

32,4

4,4

213,5

86,9

2016

190,2

34,7

3,9

221

86

2017

192,9

31,5

6,7

217,7

88,6

Сары май өндірісі

2011

14,6

7,4

0,01

22

66,4

2012

12,2

8,1

0,03

20,3

60

2013

14,1

8,8

0,2

22,7

62,1

2014

18,8

10,4

0,1

29,1

64,6

2015

16,6

7,6

3,1

21,1

78,7

2016

15,6

8,8

0,37

24

65

2017

16,8

6,3

0,34

22,8

73,7

Ірімшік және сүзбе өндірісі

2011

17,6

22,8

0,6

39,8

44,2

2012

19,2

22,5

0,7

41

46,8

2013

22,1

22,6

0,5

44,2

50

2014

22,2

22,3

0,7

43,8

50,7

2015

30,1

21,2

1,8

49,6

60,7

2016

24,2

20,7

1,4

43,5

55,6

2017

25,2

19,8

2,0

43

58,6

Ет өңдеу өнімдері

Шұжық өнімдері өндірісі

2011

35,6

31,6

0,0

67,2

53,0

2012

39,6

34,8

0,0

74,4

53,2

2013

41,9

36,1

0,0

78,0

53,7

2014

42,0

33,8

0,3

75,5

55,6

2015

40,2

32,7

0,5

73,0

55,0

2016

44,7

31,0

0,6

75,1

59,5

2017

43,4

29,6

0,3

72,7

59,7

Ет және ет-өсімдік консервілері өндірісі

2011

7,8

5,3

0,6

12,5

62,4

2012

10,6

6,7

1,2

15,8

67,0

2013

10,4

6,2

0,8

15,8

65,8

2014

9,8

5,9

1,6

14,1

69,5

2015

10,4

4,9

0,9

14,3

72,7

2016

7,4

6,1

1,0

12,5

59,2

2017

8,3

5,3

1,1

12,5

66,4

Ұн өндірісі

2011

3846,5

7,3

1901,8

1951,9

197,0

2012

4009,0

2,4

2218,6

1766,6

223,6

2013

3880,6

1,5

1875,9

2023,2

193,4

2014

3883,0

2,5

1844,8

2040,7

190,3

2015

3741,2

6,0

1822,7

1924,4

194,4

2016

3974,1

2,2

2391,4

1644,3

241,7

2017

4121,7

2,5

2315,4

1808,8

227,9

Макарон өнімі өндірісі

2011

145,7

25,1

12,6

158,2

92,1

2012

145,0

25,6

23,6

147,0

99,0

2013

147,2

27,8

24,0

151,0

97,5

2014

152,5

28,7

20,5

160,7

94,9

2015

146,2

31,2

15,5

161,8

90,4

2016

152,4

28,2

16,9

159,9

95,3

2017

163,4

39,6

24,9

178,1

91,7

Қант өндірісі

2011

244,2

183,6

6,6

421,3

57,1

2012

146,9

267,0

2,2

411,7

35,5

2013

332,3

107,8

14,3

425,8

75,5

2014

350,7

164,8

2,5

513,0

68,0

2015

239,9

185,2

0,6

424,5

56,4

2016

407,1

104,2

4,8

506,4

80,4

2017

324,5

182,8

37,2

470,2

69,0

Өсімдік майы

2011

235,0

156,6

21,1

370,5

60,0

2012

292,6

94,7

35,2

352,1

75,5

2013

280,8

116,8

33,8

363,6

70,6

2014

329,4

118,8

48,4

399,9

73,5

2015

290,3

166,4

43,7

413,0

63,6

2016

312,3

159,3

54,6

430,1

72,6

2017

359,6

158,0

112,8

404,8

88,8

Жеміс-көкөніс консервілері

2011

17,6

87,0

1,6

98,5

17,6

2012

16,6

97,3

1,6

66,8

24,4

2013

31,5

96,8

1,0

140,7

22,2

2014

21,0

101,5

1,2

134,6

15,5

2015

20,7

89,8

1,1

118,2

17,3

2016

25,0

74,1

2,6

96,5

25,9

2017

26,5

93,3

3,7

116,1

22,8

Картоп өңдеу өнімдері

2011

1,1

7,1

0,01

8,2

13,4

2012

0,5

8,7

0,02

9,2

5,4

2013

0,4

10,8

0,03

11,2

3,6

2014

0,5

11,8

0,10

12,2

4,1

2015

0,5

12,2

0,04

12,7

3,9

2016

0,6

11,4

0,02

12,0

5,0

2017

0,7

22,0

0,2

22,5

3,1

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
16-қосымша

Жаңа ауланған, салқындатылған және мұздатылған балықтың ішкі нарығы

Р/с

Негізгі көрсеткіштер

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2011 ж. салыстырғанда 2017 ж., %

1

Халық саны, мың адам

16 673,9

16 910,2

17 160,8

17 415,7

17 669,8

17 918,2

18 157,3

108

2

Ұлттық нормалар бойынша қажеттілік (1 адамға 5 кг), тонна

83 369,5

84 551

85 804

87 078,5

88 349

89 591

90 786,5

108

3

Халықтың жан басына шаққандағы тұтыну, кг

10,439

10,529

11,314

11,314

11,322

10,874

10,698

102

4

Балық аулау, тонна

34 896

36 627

34 692

37 137

41 489

44 035

40 730

116

5

Өсірілген тауарлық балық, тонна

858

738

811

409,6

729,8

1 878

2 776

324

6

Балық және балық өнімдерінің экспорты (қайта есептегенде), тонна

25 425,5

25 356

24 092,2

24 798,9

24 879,4

24 936

21 455

84

7

Балық және балық өнімдерінің импорты (қайта есептегенде), тонна

61 998

61 426

59 094,7

48 432,7

49 534,3

26 704

27 182

44

8

Ішкі тұтыну, тонна

72 326,5

73 435

70 505,5

61 180,4

66 873,7

47 681

49 233

68

9

Ішкі тұтынудағы импорт үлесі, %

86

84

84

79

74

56

55

64

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
17-қосымша

2011 – 2017 жылдардағы мемлекеттік қолдау көлемі (млн. тг.)

Р/с

Бағыт

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2011 ж. салыстырғанда 2017 ж., %


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

Көктемгі егін салу және күзгі егін жинау жұмыстарын жүргізу үшін қажетті жанар-жағармай материалдары мен басқа да тауар-материалдық құндылықтарының құнын субсидиялау (гектарлық субсидия)

18 572,70

19 152,30

20 993,1

40 616,80

38 364,70

24 606,8

17 687,6

95,2

2

Тыңайтқыштар (органикалық тыңайтқыштарды қоспағанда) құнын субсидиялау

4 095,50

4 958,30

5 483,50

8 436,90

9 672,70

11 128,2

17 547,0

428,4

3

Өсімдіктерді қорғау мақсатында ауыл шаруашылығы дақылдарын өңдеуге арналған гербицидтер, биоагенттер (энтомофагтар) және биопрепараттар құнын субсидиялау

2 100

2 127

6 635,2

10 593,60

11 485,30

23 648,9

26 235,4

1249,3

4

Жеміс-жидек дақылдары мен жүзімнің көпжылдық екпелерін отырғызуға және өсіруге (оның ішінде қалпына келтіруге) арналған шығындар құнын субсидиялау

1 520,10

1 477,50

2 317,80

2 644,80

2 782,60

2 635,0

338,7

22,3

5

Шитті мақта мен мақта талшығының сапасын сараптамадан өткізуге арналған шығындар құнын субсидиялау

246,9

387,2

390

369,3

362,8

71,7

71,8

29,1

6

Тұқым шаруашылығын дамытуды субсидиялау

2 965,70

3 363,60

3 693,00

3 932,80

1 860,60

2 445,90

8 503,3

286,7

7

Өңдеушi кәсiпорындардың тереңдете өңделген өнімдерді өндіру (қант өндірісі) үшiн ауыл шаруашылығы шикізатын сатып алуға арналған шығындарын субсидиялау





62,6

1 200


-


Жиыны

29 500,9

31 465,9

39 512,6

66 594,2

64 591,3

65 736,5

70 383,8

238,6

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
18-қосымша

2011 – 2017 жылдардағы субсидиялар көлемі (млн. тг.)

Мал шаруашылығы салалары

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2011 жылмен салыстырғанда 2017 жылы, %


1

2

3

4

5

6

7

8

9

Етті мал шаруашылығы

5 584

1 1796,6

13 844,8

2 0812,6

31 781,6

42 173,1

29 888,0

535

Сүтті мал шаруашылығы

3 934,4

4 284,2

5 334,5

7 992,9

10 609

12 101,7

12 472,5

317

Етті құс шаруашылығы

5 361,9

6 571,2

7 601

7 146,9

8 479,1

9 287,1

8 033,9

149

Жұмыртқа бағытындағы құс шаруашылығы

5 394,3

4 896,3

5 901,4

6 785,5

9 771,2

9 775,0

7 121,3

132

Шошқа шаруашылығы

1 031,3

1 485,4

2 296,7

2 543,8

3 133,9

3 516,0

2 973,9

288

Қой шаруашылығы

1 109,3

1 474,2

2 265,8

2 882,3

3 994,1

5 985,1

5 449,5

491

Жылқы шаруашылығы

650

846,4

1 042,3

861,7

981

1 314, 3

1 224,9

188

Түйе шаруашылығы

73,7

99,9

152,2

204

238,2

238,6

235,1

318

Марал шаруашылығы




46,6

43,5

1,4

104,6

224

Балара шаруашылығы




26

29,3

12,0

153,1

588

БАРЛЫҒЫ

23 138,9

31 454,2

38 438,7

49 302,3

69 060,9

84 064,3

67 782,6

292,9

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
19-қосымша

Сақтандырылған егіс алаңдары

Жылдар

Сақтандырылған егістердің жалпы алаңы, га

Егістердің опат болу алаңдары, толық (дәнді), га

Егістердің опат болу алаңдары, ішінара (дәнді), га

Егістердің опат болу алаңдары, толық (майлы), га

Егістердің опат болу алаңдары, ішінара (майлы), га

Егістердің опат болу алаңдары, толық (қант қызылша-сы), га

Егістердің опат болу алаңдары, ішінара (қант қызылша-сы), га

Егістердің опат болу алаңдары, толық (мақта), га

Егістердің опат болу алаңдары, ішінара (мақта), га

Барлық егістің опат болу алаңы

Егістердің опат болу үлесі

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

(11)=(3)+…+(10)

(12)=(11)/(2)

2006

4 004 968

133 588

104 178

9 716

1 779





249 260

6%

2007

4 934 740

210 971

29 887

16 276

1 443

22


8


258 607

5%

2008

6 474 845

406 956

154 964

93 695

11 538

1 722


1 398

5

670 278

10%

2009

5 461 672

477 221

79 996

31 606

2 345

100




591 269

11%

2010

7 904 526

812 067

293 334

62 525

16 279

11


18


1 184 235

15%

2011

2 321 996

56 701

14 852

40 623

9 458

13




121 647

5%

2012

9 321 153

681 355

586 874

92 435

46 168

43




1 406 875

15%

2013

4 035 642

79 254

63 505

15 294

10 958

35




169 046

4%

2014

4 505 740

145 564

191 413

7 974

24 464





369 415

8%

2015

231 685

27 729

15 925

1 894

4 386





49 934

22%

Барлығы:

49 196 967

3 031 406

1 534 928

372 038

128 818

1946

0

1424

5

5 070 566

10%

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
20-қосымша

"Ауыл шаруашылығы" саласы бойынша бюджетке салық, басқа міндетті төлемдер және әлеуметтік сақтандыру бойынша аударымдар түсімдерінің серпіні

      млрд. тенге

Р/с

Түсімдер атауы

2011

2012

2013

2014

2015

2011-2015 жылдары орта есеппен

1

Салықтар, барлығы

23,4

32,2

31,0

29,2

33,6

29,9

2

КТС

2,1

2,6

2,0

2,3

3,6

2,5

3

ЖТС

3,0

4,1

4,3

4,6

4,4

4,1

4

Әлеуметтік салық

1,7

2,1

2,2

2,2

2,0

2,0

5

Жер салығы

0,2

0,2

0,2

0,3

0,9

0,4

6

Мүлік салығы

0,6

0,7

0,8

0,8

0,8

0,7

7

Көлік құралдарына арналған салық

0,1

0,3

0,1

0,2

0,1

0,2

8

ҚҚС

12,5

18,4

17,0

14,6

17,4

16,0

9

Басқа салықтар мен төлемдер

3,1

3,9

4,3

4,2

4,4

4,0

10

Экономиканың барлық салалары бойынша түсімдердің жалпы көлеміндегі ауыл шаруашылығының үлес салмағы, %

0,4

0,6

0,5

0,5

0,7

0,5

      Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитетінің деректері бойынша

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
21-қосымша

2015 жылғы ауыл шаруашылығы алқаптары жерлерінің құрылымы

Облыстар атауы

Жайылымдар, млн. га

Егістіктер (+тыңайған жерлер), млн. га

Шабындықтар, млн. га

Ақмола

5,2

5,8

0,02

Ақтөбе

20,2

0,7

0,04

Алматы

11,4

1,03

0,04

Атырау

7,2

0,042

0,13

Шығыс Қазақстан

16,6

1,5

0,95

Жамбыл

5

0,84

0,21

Батыс Қазақстан

7,9

1,2

0,92

Қарағанды

26,9

1,2

0,35

Қызылорда

10,7

0,21

0,10

Қостанай

9,6

6,2

0,23

Маңғыстау

11,4

0


Павлодар

6,5

2,1

0,26

Солтүстік Қазақстан

2,5

4,9

0,02

Түркістан (оның ішінде Шымкент қаласы)

5,7

0,93

0,89

Алматы қаласы

0,01

0,01


Астана қаласы

0,06

0,01


Қазақстан Республикасы бойынша барлығы

146,9

26,7

4,2

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
22-қосымша

2015 жылғы пайдаланылатын жер алқаптарының құрылымы, мың га

Облыстар атауы

Ауыл шаруашылығын жүргізу үшін берілгені

Анықталған пайдаланылмай жатқан ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер

Бос (босалқы)

Жайылым

Егістік

Жайылым

Егістік

Жайылым

Егістік

Ақмола

4 331,5

5 615,6

454,3

135,2

949,7

166

Ақтөбе

8 470,7

538,4

74,7

5,2

11 720,4

208,5

Алматы

7 114,0

1 037,7

162,5

39,0

4 326,8

28,8

Атырау

2 109,3

4,9

96,0

0,1

5 102,4

2,9

Шығыс Қазақстан

8 261,2

1 429,5

791,7

92,2

8 253,8

144,2

Жамбыл

3 458,4

761

19,9

86,7

1 495,8

44,1

Батыс Қазақстан

4 355,9

537,9

163,0

6,1

3 556,8

655,3

Қарағанды

12 189,4

1 100,8

1 610,6

102,3

14 734,0

145,1

Қызылорда

1 697,7

156,6

114,6

7,4

9 032,9

15,9

Қостанай

4 283,7

6 022,3

564,8

134,2

5 266,6

168,1

Маңғыстау

4 248,1

0,4

759,3


7 174,7


Павлодар

2 966,7

1 392,7

181,9

152,9

3 647,7

693,5

Солтүстік Қазақстан

2 079,1

4 815,9

35,3

174,4

403,7

130,8

Түркістан (оның ішінде Шымкент қаласы)

2 788,7

875,4

14,4

7,0

2 859

27,3

Алматы қаласы

1,2

1,9

0,1

0,3



Астана қаласы

6,9

1,8





Қазақстан Республикасы бойынша барлығы

68 362,5

24 298,8

5 133,1

943

78 524,3

2 430,5

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
23-қосымша

2015 жылғы орташа бонитет балы

Облыстар атауы

Егістік

Шабындық

Жайылым

Көпжылдық екпелер

А\ш алқаптары

Ақмола

37

19

19

35

28

Ақтөбе

25

13

12


13

Алматы

24


15


16

Атырау

19

7

4

19

4

Шығыс Қазақстан

39

40

21


23

Жамбыл

18




18

Батыс Қазақстан

28

14

12


14

Қарағанды

19

18

11


12

Қостанай

38

21

20


30

Қызылорда

14

9

6


10

Маңғыстау

23

5

5


5

Павлодар

18

22

10


13

Солтүстік Қазақстан

55

26

25

53

44

Түркістан

19

17

11


12

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
24-қосымша

2015 жыл бойынша Қазақстанның су бассейндерінің қамтамасыз етілуі

Бассейн атауы

орташа көп жылдық үстіңгі ағымдар

Бекітілген жерасты суларының запасы, км3

барлығы, км3

Оқшау су ресурстары км3

Трансшекаралық су ресурстары км3

Арал-Сырдария

17,9

3,3

14,6

1,2

Балқаш-Алакөл

27,9

16,5

11,4

7,2

Ертіс

33,8

26,0

7,8

3,0

Есіл

2,3

2,3

0,0

0,2

Жайық-Каспий

11,2

4,2

7,0

1,0

Нұра-Сарысу

1,2

1,2

0,0

0,8

Тобыл-Торғай

2,0

2,0

0,0

0,4

Шу-Талас

4,2

1,1

3,1

1,8

Қазақстан Республикасы бойынша барлығы

100,5

56,6

43,9

15,6

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
25-қосымша

2040 жылға қарай су ағынының ықтимал төмендеуі

Р/с

Өзендер, көлдер, теңіздер бассейндері

Көп жылғы орташа ағыны

оның ішінде

Қамтамасыз етілген кездегі ағын

Су аз жылдардағы бар ресурстар


міндетті су шығысы

бар ағын


Барлығы

онын ішінде шектес мемлекеттерден түсетіні

экологиялық балық сақтау, санитарлық жіберу

көлік-энергетикалық су жіберу

булануға және сүзілуге кеткен шығындар

Реттелмеген ағын

Барлығы жиыны

75%

95%

75%

95%






1

Арал-Сырдария

17,9

14,6

3,1


2,8


5,9

12

14,7

14,2

9,8

9,3


2

Балқаш-Алакөл

27,9

11,4

15,9


2,5

1,8

20,2

7,7

22,8

17,8

7,0

5,4



Ертіс

33,8

7,8

4,3

8,8

4,9

0,8

18,8

15

26,6

19,7

10,8

8,0


4

Есіл

2,3



0,8

0,5

0,4

1,7

0,6

1,1

0,3

0,4

0,1


5

Нұра-Сарысу

1,2


0,1


0,4

0,1

0,6

0,6

0,4

0,1

0,3



6

Тобыл-Торғай

2,0


0,1


0,1

1

1,2

0,8

0,8

0,3

0,3



7

Шу-Талас

4,2

3,1

0,1


0,1


0,2

4

3,5

2,8

3,0

2,3


8

Жайық-Каспий

11,2

7,0

6,5


2,2

0,4

9,1

2,1

6,2

3,0

1,0

0,3



Барлығы

100,5

43,9

30.,1

9,6

13,5

4,5

57,7

42,8

76,1

58,2

32,6

25,5


  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
26-қосымша

Ауыл шаруашылығы өнімінің экспорттық әлеуеті

Өнімнің атауы

Импорт

Импорттағы Қазақстаннан әкелінген өнім үлесі

2011

2012

2013

2014

2015

2015

Көлемі, мың тонна

Сомасы, $ млн.

Көлемі, мың тонна

Сомасы, $ млн.

Көлемі, мың тонна

Сомасы, $ млн.

Көлемі, мың тонна

Сомасы, $ млн.

Көлемі, мың тонна

Сомасы, $ млн.

Көлемі, мың тонна

Сомасы, $ млн.

Көлемнің %-ы

Ресей

Сиыр еті

604,2

2 423,6

657,8

2 956,6

658,4

2 874,1

633,2

2 722,2

435,3

1 497,6

0,8

3,1

0,2

Қой еті

9,6

46,8

9,7

51,9

10,1

56,8

9,8

62,8

3,8

19,7




Жылқы еті

25,6

77,5

27,0

98,4

16,0

56,4

18,5

62,3

12,1

34,6




Шошқа еті

665,8

2 138,4

735,5

2 461,5

619,8

2 135,1

372,3

1 502,4

304,5

952,3

0,8

1,5

0,2

Құс еті

418,9

592,4

529,9

845,8

527,0

848,0

454,5

801,8

253,4

362,4

4,0

6,1

1,6

Бидай

1,4

1,3

373,5

85,9

913,3

234,5

396,9

97,0

403,6

74,5

349,4

66,7

86,6

Арпа

379,3

140,5

511,8

187,0

292,8

94,5

168,1

40,1

47,9

6,1

9,3

1,0

19,4

Жүгері

114,2

108,5

40,9

99,8

55,3

161,4

52,7

221,4

43,8

143,7

0,1

0,0

0,1

Күріш

178,9

112,4

205,5

123,3

247,5

138,2

302,1

157,8

227,9

100,3

17,0

4,6

7,4

Ұн

6,9

4,8

22,7

9,9

64,6

25,6

35,5

14,4

25,3

7,2




Өсімдік майы

113,1

151,3

24,9

31,9

23,5

29,9

13,5

16,2

6,7

7,0

2,1

2,2

31,8

Майлы тұқым

948,8

702,9

746,5

674,0

1 207,9

976,5

2 098,8

1 459,2

2 355,5

1 162,1

30,3

12,9

1,3

Қытай Халық Республикасы

Сиыр еті

20,2

95,1

61,4

254,7

294,2

1 270,1

297,9

1 290,0

473,8

2 320,6




Қой еті

83,1

275,6

123,9

421,5

258,7

954,7

282,9

1 133,1

222,9

729,7




Жылқы еті

5,3

4,8

0,2

0,2

1,6

2,6

1,4

2,3

2,0

3,6




Шошқа еті

467,7

847,7

522,2

981,5

583,5

1 105,0

564,2

1 049,5

777,5

1 449,0




Құс еті

420,9

872,3

521,7

955,9

584,2

1 005,5

468,8

878,3

408,5

930,1




Бидай

1 248,8

418,0

3 688,6

1101,5

5 506,7

1 865,9

2 971,2

962,5

2 972,7

886,4

117,9

27,8

4,0

Арпа

1 775,5

612,4

2 527,7

781,2

2 335,2

798,6

5 413,3

1 573,8

10 731,8

2 859,4




Жүгері

1 752,8

577,5

5 207,1

1 688,7

3 264,9

936,5

2 598,5

729,0

4 730,0

1 107,8




Күріш

578,4

386,8

2 344,6

1 125,6

2 244,3

1 052,0

2 556,5

1 228,9

3 350,0

1 472,4




Ұн

9,2

5,7

12,4

7,2

28,4

14,7

33,0

16,1

34,1

15,2

0,7

0,2

1,9

Өсімдік майы

1 766,1

2 088,1

3 108,6

3 926,0

3 120,4

3 705,5

2 400,4

2 361,6

2 283,9

1 893,0

11,8

10,7

0,5

Майлы тұқым

54 596,1

31 306,3

62 277,1

37 716,6

67 847,5

41 421,1

77 523,0

44 490,6

87 512,3

38 348,6

94,4

36,0

0,1

Иран Ислам Республикасы

Сиыр еті

145,9

771,6

118,8

476,0

106,8

415,9

76,9

325,0

105,5

401,9




Қой еті

11,1

77,9

11,9

77,0

4,9

30,4

1,2

5,0

1,8

7,9




Құс еті

64,6

138,8

51,5

102,8

21,3

37,0

14,7

20,6

2,0

2,1




Бидай

71,0

20,4

5 445,4

1 710,9

4 386,0

1 310,6

7 365,4

2 001,2

3 300,2

684,2




Арпа

813,3

256,6

1 443,4

408,9

693,4

198,9

1 970,1

417,5

1 611,7

292,6




Жүгері

3 644,7

1 294,0

4 686,3

1 229,7

4 016,6

962,3

6 184,3

1 206,4

5 335,4

936,4




Күріш

1 186,7

975,4

1 261,1

1 184,6

2 227,4

2 504,7

1 144,2

1 372,3

941,9

782,5




Ұн

0,0

0,0

0,2

0,1

7,8

4,4

0,4

0,2

0,7

0,4




Өсімдік майы

753,1

949,7

845,3

955,4

1034,8

1000,7

592,6

477,4

704,8

503,5




Майлы тұқым

913,1

533,8

261,3

192,3

299,9

215,5

517,5

323,6

1 722,5

781,5




Біріккен Араб Әмірліктері

Сиыр еті

0,0

0,0

87,9

389,3

94,2

417,1

96,4

444,7

93,9

453,7




Қой еті

0,0

0,0

51,6

288,8

52,7

286,9

57,7

334,8

58,7

392,8




Жылқы еті

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,1

0,2

0,0

0,0




Шошқа еті

0,0

0,0

11,1

36,6

11,0

35,6

12,5

42,7

9,9

24,8




Құс еті

0,0

0,0

412,5

757,5

396,2

842,5

398,9

763,9

430,8

744,0




Бидай

0,0

0,0

93,3

31,7

1 385,0

637,7

1 661,9

533,3

1 238,1

276,1




Арпа

0,0

0,0

122,9

41,1

456,9

148,4

362,5

111,7

399,0

73,2




Жүгері

0,0

0,0

430,3

145,5

413,6

150,3

426,7

126,7

630,2

119,4




Күріш

0,0

0,0

945,8

783,2

727,0

635,4

888,9

814,6

993,4

731,2




Ұн

0,0

0,0

91,0

39,8

68,5

33,6

82,6

37,5

109,8

42,7




Өсімдік майы

0,0

0,0

140,4

184,5

143,3

168,4

159,4

164,5

140,5

119,3




Майлы тұқым

0,0

0,0

933,8

643,5

953,0

659,7

969,0

540,8

800,3

359,3




Түркіменстан

Сиыр еті

1,3

2,8

0,9

3,7

6,0

15,3

21,7

56,8

18,1

48,4




Қой еті

0,0

0,0

0,1

0,4

0,2

0,6

0,1

0,4

0,0

0,0




Жылқы еті

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Шошқа еті

0,6

1,4

1,1

3,5

2,1

7,5

1,9

6,5

3,5

9,8




Құс еті

0,6

0,5

8,1

9,5

25,4

24,9

23,4

23,0

10,7

7,9




Бидай

0,2

0,0

1,0

1,1

1,0

1,1

0,0

0,0

0,0

0,0




Арпа

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Жүгері

1,1

0,2

0,5

0,1

0,0

0,0

0,5

0,2

1,4

0,2




Күріш

34,0

23,4

47,4

30,9

33,8

25,1

45,3

28,4

44,9

27,8

2,9

1,7

6,5

Ұн

51,5

19,3

71,3

27,7

61,3

27,9

65,4

27,9

57,5

20,8

32,5

12,6

56,6

Өсімдік майы

7,5

11,4

12,0

16,9

15,0

19,4

22,5

23,9

24,0

24,0

0,1

0,1

0,5

Майлы тұқым

0,0

0,1

0,5

0,8

1,7

1,2

2,5

2,0

3,2

4,4




Өзбекстан

Сиыр еті

4,4

19,5

5,0

21,8

8,1

41,5

6,6

29,2

18,9

55,7




Қой еті

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Жылқы еті

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,1

0,1

0,0

0,0




Шошқа еті

1,1

2,0

1,4

2,8

1,3

2,9

2,1

4,5

3,1

5,6




Құс еті

12,1

9,8

18,1

15,9

26,7

23,3

38,6

29,0

18,7

14,3

0,0

0,1

0,2

Бидай

508,1

93,5

614,9

92,4

749,0

122,1

953,7

154,4

1 322,4

207,4

1 322,5

206,9

100,0

Арпа

66,1

11,8

52,3

10,6

29,4

6,7

46,7

7,8

52,0

8,3

36,0

4,8

69,2

Жүгері

8,2

3,2

3,8

1,3

2,4

0,8

26,6

7,5

50,4

12,7

23,3

5,4

46,2

Күріш

11,1

4,4

2,9

0,6

0,0

0,0

4,4

3,0

49,1

33,3

23,2

14,9

47,2

Ұн

1 144,3

324,7

1 243,6

291,0

984,3

273,2

900,7

232,5

824,5

195,4

818,1

193,7

99,2

Өсімдік майы

129,6

185,7

131,5

172,4

130,6

164,5

154,5

166,4

117,2

111,2

12,6

12,2

10,8

Майлы тұқым

19,0

7,7

49,7

19,5

62,4

33,0

87,2

34,6

94,1

32,9

92,9

31,7

98,7

Украина

Сиыр еті

3,5

13,8

3,8

13,4

3,7

15,1

1,9

7,7

1,2

3,5




Қой еті

0,0

0,1

0,0

0,4

0,0

0,5

0,0

0,1

0,0

0,1




Жылқы еті

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Шошқа еті

86,2

160,6

207,7

446,0

150,2

388,6

30,6

80,1

3,7

8,2




Құс еті

61,1

60,4

114,6

157,1

71,1

101,5

61,0

57,6

61,2

37,4




Бидай

2,1

2,0

1,4

1,3

1,8

1,9

1,8

1,9

2,2

1,4




Арпа

39,8

16,9

25,2

10,0

10,1

3,8

6,9

2,7

5,6

1,4




Жүгері

45,8

167,0

49,2

204,2

49,6

255,1

54,9

313,3

26,4

107,5




Күріш

61,4

31,6

42,1

26,5

67,9

39,0

84,2

43,5

84,4

39,7




Ұн

5,5

3,3

3,9

2,8

3,1

2,5

2,5

1,7

1,0

0,5




Өсімдік майы

1,4

3,1

2,6

4,6

2,5

4,8

2,2

3,5

2,4

3,2




Майлы тұқым

26,5

155,6

30,9

226,7

35,7

271,5

28,5

214,3

25,6

147,0

0,1

0,0

0,3

Ауғанстан

Сиыр еті

0,0

0,0

14,0

31,8

5,2

10,4

11,7

26,2

0,0

0,0




Қой еті

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Жылқы еті














Шошқа еті














Құс еті

0,0

0,0

21,7

35,5

45,9

69,8

42,3

63,9

0,0

0,0




Бидай














Арпа














Жүгері














Күріш

0,0

0,0

269,3

145,2

449,5

95,0

119,4

68,6

0,0

0,0




Ұн

684,0

220,0

388,4

119,9

808,5

269,0

1 610,1

523,1

1 398,4

468,5

911,9

286,3

65,2

Өсімдік майы














Майлы тұқым

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,1

0,1




Қызғызстан

Сиыр еті

1,7

2,4

2,6

4,3

0,2

0,6

0,2

0,6

0,0

0,1




Қой еті

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Жылқы еті

0,1

0,1

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Шошқа еті

6,8

9,8

5,9

11,8

2,3

5,9

3,5

8,9

2,1

5,2




Құс еті

73,5

57,3

67,5

58,0

55,3

75,5

58,7

83,8

30,4

41,6

0,4

0,5

1,2

Бидай

289,9

67,0

440,1

88,1

361,7

89,8

449,9

100,4

333,1

61,5

332,7

61,3

99,9

Арпа

9,7

2,5

20,6

3,1

2,4

0,6

2,8

0,3

4,8

0,5

4,8

0,5

99,4

Жүгері

0,6

1,1

1,9

0,5

3,9

1,4

1,2

1,0

4,7

0,7

4,3

0,4

93,2

Күріш

15,9

8,4

25,8

12,4

21,7

11,7

20,2

12,3

16,2

8,5

6,6

2,6

40,6

Ұн

136,0

45,5

111,6

30,1

139,3

43,7

56,2

16,7

33,9

11,4

0,0

0,0

0,0

Өсімдік майы

34,2

53,1

39,2

54,7

43,8

59,9

49,6

53,9

55,7

48,7

7,3

8,5

13,1

Майлы тұқым

5,6

1,7

10,4

2,0

12,6

2,1

8,2

1,1

2,9

0,5

2,7

0,4

93,4

Тәжікстан

Сиыр еті

1,8

5,3

2,0

5,7

4,5

13,9

5,3

18,3

18,0

46,8




Қой еті

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,1

0,1

0,4

0,1

0,4




Жылқы еті

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Шошқа еті

0,0

0,1

0,1

0,5

0,2

1,0

0,0

0,0

0,0

0,0




Құс еті

24,1

22,5

20,4

16,8

31,0

29,8

35,2

30,6

33,6

28,7

0,0

0,0

0,1

Бидай

454,3

96,6

749,7

162,2

654,9

161,0

744,8

179,1

852,4

184,1

852,4

184,0

100,0

Арпа

17,5

2,4

17,3

3,8

1,9

0,3

11,2

1,7

2,5

0,4

2,2

0,3

89,1

Жүгері

5,0

1,7

13,6

3,5

3,1

0,8

1,7

0,5

2,1

0,5

1,7

0,4

79,8

Күріш

11,5

9,0

44,6

23,0

22,9

11,6

30,1

15,8

25,0

12,2

12,0

5,3

48,2

Ұн

334,5

101,9

308,9

90,3

244,4

87,0

184,7

63,9

148,2

49,4

137,0

42,4

92,4

Өсімдік майы

21,2

26,0

20,3

24,6

20,3

24,1

35,2

34,5

34,8

32,4

6,5

5,7

18,8

Майлы тұқым

2,7

1,4

9,3

3,3

4,9

1,5

10,3

3,2

8,9

3,2

8,7

2,9

97,1


      Дереккөз: www.trademap.org

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
27-қосымша

2015 жылғы органикалық өнім

Р/с

Өнімнің атауы

Алаңы, га

Өндіріс, тонна

Экспорт, тонна

1

Арпа

4 672

7 485


2

Арыш

200

300


3

Ноқат

2 699

5 000


4

Ноқат (конверсия кезеңі)

4 300



5

Кориандр

405

486


6

Тыңайған жерлер

53 800



7

Зығыр

16 573

21 888

3 000

8

Зығыр (конверсия кезеңі)

8 600



9

Жасымық

6 453

9 146

1 570

10

Мия

863

60

60

11

Жоңышқа

2 723

27 230


12

Бөрібұршақ

402

563


13

Жүгері

100

245


14

Сары қыша

3 011

6 000


15

Сұлы

1 770

3 944

1 000

16

Жайылым

2 481



17

Асбұршақ

4 545

7 224


18

Рапс

29 353

37 404

1 650

19

Рапс күнжарасы



8 410

20

Күріш

993

3 476


21

Мақсары (конверсия кезеңі)

4 800



22

Соя күнжарасы



660

23

Соя

6 528

15 014

4 703

24

Соя (конверсия кезеңі)

2 866



25

Полба

793

1 190


26

Күнбағыс

10 030

13 053


27

Бидай

94 842

135 247

41 579

28

Бидай (конверсия кезеңі)

25 000



29

Шарап жүзімі

20

32


30

Сары зығыр

532

692


31

Сары тары

2 712

4 000


Барлығы

292 066

299 679

62 632

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
28-қосымша

Қазақстан Республикасы аумағында карантиндік объектілердің таралу серпіні, га

Р/с

Атауы

2012

2013

2014

2015

2016

2017

1

Америкалық ақ көбелек

1 588,0

959,0

141,0

125,0

88,0

85,0

2

Шығыс жеміс жемірі

1 159,8

974,556

727,6

828,5

651,5

747,5

3

Қауын шыбыны

7 891,0

9 718,3

9 054,8

6 515,1

6 253,5

6 236

4

Калифорния бітесі

2 776,36

2 049,6

1547,8

1 264,5

1 182,25

1 080,75

5

Жұпсыз жібек көбелек

26 456,756

104 157,45

280 061,056

55 707,2

10 320,3

1 970,07

6

Комсток сымыры

115,108

90,033

125,0

86,2

76,21

79,21

7

Қара мұртты қоңыз түрлері

140,0

155,0

40,0

50,3

55,33

40,2

8

Сібір жібек көбелегі


127,7

127,7

80,0



9

Қызанақ күйесі




8,84

78,5

8,83

10

Жеміс дақылдардың бактериялық күйігі

27,0

88,0

415,93

813,8

981,7

964,06

11

Алтын түсті картоп нематодасы

30,68

30,586

33,36

33,361

33,361

33,481

12

Көпжылдық ойраншөп

3,0

37,5

50,0

37,5

45,5

46,0

13

Жусанжапырақты ойраншөп

472,5

316,45

419,79

326,54

137,69

83,784

14

Жатаған укекіре

137 327,1

177 655,03

136 194,3

193 621,32

156 781,9

121 022,794

15

Тікенекті алқа

10,0

5,0

5,0

0,5



16

Арамсояулар

4 566,44

4 779,04

3 583,41

4 833,5

2 937,0

1 744,8523


Жиыны

182 563,744

301 143,245

432 526,746

264 332,161

179 622,741

134 142,5

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
29-қосымша

Жануарлардың аса қауіпті аурулары бойынша эпизоотиялық ахуал

Р/с

Аса қауіпті аурулар

2013

2014

2015

2016

2017

1

Жыл басынан бері тіркелген ошақтар

207

179

248

149

143

2

Ауыспалы ошақтар

5

15

29

25

13

3

Жойылған ошақтар

197

165

251

161

137

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
30-қосымша

Жануарлардың созылмалы аурулары бойынша эпизоотиялық ахуал (бруцеллҰз бойынша саламатты емес пункттер)

Р/с

Созылмалы аурулар

2013

2014

2015

2016

2017

1

Жыл басынан бері тіркелген ошақтар

160

170

144

175

216

2

Ауыспалы пункттер

12

35

114

87

60

3

Сауықтырылған пункттер

137

91

171

196

197

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін
дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
31-қосымша

Негізгі ауыл шаруашылығы техникасының бар-жоғы және оны сатып алу, бірлік


1 қаңтарда техниканың бар-жоғы

Техниканы сатып алу

Техниканың атауы

2015

2016

2017

2018

2015

2016

2017

Барлығы 2008-2017 жылдар үшін

10 жылдан жоғарылардың үлесі

Тракторлар

153 978

152 000

151 616

148 301

3 346

2 596

2 220

20 223

86%

Астық жинайтын комбайндар

44 304

42 000

41 494

40 044

914

1 255

963

11 124

72%

Дестелегіштер

16 078

15 600

14 985

15 039

185

306

261

2 358

84%

Дәнсепкіштер

90 645

86 100

85 513

80 773

345

639

749

981

88%

Егу кешендері

3 328

3453

3 624

3 705

189

140

221

2 204

-

Өзге техника

431 710

503 973

467 900

451 190

2 963

3 240

4 086

27 053

-

Өзгелерді қоспағанда барлық техника

308 333

307 230

298 232

287 862

4 979

4 936

4 414

36 890

80%

  Қазақстан Республикасының
агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың
2017 – 2021 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасына
32-қосымша

Ауыл шаруашылығындағы еңбек өнімділігі бойынша индикативті параметрлер

      Ескерту. 32-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Үкіметінің 05.01.2020 № 1 қаулысымен.

Өңірлер Еңбек өнімділігі (а/ш 1 жұмыспен қамтылған, мың теңге)
2017 2018 2019 2020 2021

Қазақстан Республикасы

1 785

2 216

2 684

3 138

3 688

Ақмола

1559

2014

2440

2853

3352

Ақтөбе

2528

3184

3857

4510

5300

Алматы

1366

1576

1915

2410

2832

Атырау

6125

8081

9789

11445

13450

Батыс Қазақстан

1042

1322

1601

1873

2201

Жамбыл

903

1121

1357

1587

1865

Қарағанды

2938

3757

4551

5321

6253

Қостанай

1357

1714

2075

2427

2878

Қызылорда

1580

1981

2399

2806

3298

Маңғыстау

6298

7791

9437

11034

12967

Түркістан
(оның ішінде Шымкент қаласы)

1460

1693

2050

2397

2817

Павлодар

1404

1826

2212

2587

3040

Солтүстік Қазақстан

2459

2958

3583

4189

4923

Шығыс Қазақстан

2408

2943

3565

4168

4898


Су ресурстарын тиімді пайдалану бойынша көрсеткіштер


Параметрлер Өлш.
бірл.
2017 2018 2019 2020 2021

Реконструкцияланған авариялық су қоймаларының және гидротехникалық құрылысжайлардың саны

бірл.

7

8

3

18

5

Қайта қалпына келтірілген каналдардың ұзақтығы

км

21

2 341

6 726

5 226

6 855

Қайта қалпына келтірілген коллекторлық-дренаждық желілердің ұзақтығы

км





250

Қайта қалпына келтірілген тік дренаждық ұңғымалар саны

бірл.

7

10

220

282