ИПС "Әділет"

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "О внесении изменений и дополнений в Гражданский процессуальный кодекс Республики Казахстан по вопросам внедрения современных форматов работы судов, сокращения излишних судебных процедур и издержек",

Премьер-Министр
Республики Казахстан

А. Мамин

Проект

ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
О внесении изменений и дополнений в Гражданский процессуальный кодекс Республики Казахстан по вопросам внедрения современных форматов работы судов, сокращения излишних судебных процедур и издержек

Статья 1. Внести изменения и дополнения в Гражданский процессуальный кодекс Республики Казахстан от 31 октября 2015 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2015 г., № 20-V, 20-VI, ст. 114; 2016 г., № 7-II, ст. 55; № 12, ст. 87; 2017 г., № 1-2, ст. 3; № 4, ст. 7; № 8, ст. 16; № 16, ст. 56; № 21, ст. 98; 2018 г., № 10, ст. 32; № 13, ст. 41; № 14, ст. 44; № 16, ст. 53; № 24, ст. 93; 2019 г., № 2, ст. 6; Закон Республики Казахстан от 1 апреля 2019 года № 240-VI "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам, связанным с деятельностью организаций, осуществляющих функции по защите прав ребенка", опубликованный в газетах: "Егемен Қазақстан" от 3 апреля 2019 года № 63 и "Казахстанская правда" от 3 апреля 2019 г. № 63; ИС "Эталонный контрольный банк НПА РК в электронном виде" 4 апреля 2019 г.; Закон Республики Казахстан от 2 апреля 2019 года № 241-VI "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам развития бизнес-среды и регулирования торговой деятельности", опубликованный в газетах: "Егемен Қазақстан" от 3 апреля 2019 года № 63 и "Казахстанская правда" от 3 апреля 2019 г. № 63; ИС "Эталонный контрольный банк НПА РК в электронном виде" 4 апреля 2019 г.):

1) в оглавлении:

дополнить заголовками статей 56-3, 56-4, 133-4 следующего содержания: "Статья 56-3. Судебный пристав";

"Статья 56-4. Переводчик";

"Статья 133-4. Электронный протокол";

заголовок статьи 147 изложить в следующей редакции:

"Статья 147. Решение по делу, рассмотренному в порядке упрощенного (письменного) производства";

дополнить заголовком статьи 187-1 следующего содержания:

"Статья 187-1. Использование технических средств в судебном заседании";

заголовок статьи 198 изложить в следующей редакции:

"Статья 198. Отложение разбирательства дела, перерыв в судебном заседании";

дополнить заголовком статьи 250-1 следующего содержания:

"Статья 250-1. Обращение взыскания на недвижимое имущество должника в исполнительном производстве"; заголовок статьи 461 исключить;

2) статью 4 изложить в следующей редакции:

"Статья 4. Задачи гражданского судопроизводства

Задачами гражданского судопроизводства являются защита и восстановление нарушенных или оспариваемых прав, свобод и законных интересов граждан, государства и юридических лиц, соблюдение законности в гражданском обороте и публично-правовых отношениях, обеспечение полного и своевременного рассмотрения дела, содействие мирному урегулированию спора, предупреждение правонарушений и формирование в обществе уважительного отношения к закону и суду.";

3) в статье 15:

часть третью изложить в следующей редакции:

"3. Суд освобожден от сбора доказательств по собственной инициативе в целях установления фактических обстоятельств дела, однако по мотивированному ходатайству стороны оказывает ей содействие в получении необходимых материалов в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.

При этом в целях реализации задач гражданского судопроизводства суд вправе по собственной инициативе принять любые предусмотренные меры по выяснению обстоятельств дела, проверке обоснованности доводов сторон и достоверности предоставленных ими доказательств."; дополнить частью 4-1 следующего содержания:

"4-1. Суд вправе, в том числе по собственной инициативе, обсуждать со сторонами (стороной) обстоятельства дела, уточнять правовые позиции и доводы сторон, содействовать своевременному и полному сбору доказательств

по делу, их исследованию, а также выполнять иные действия, направленные на достижение задач гражданского судопроизводства.";

4) в статье 34:

часть пятую дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"В случае согласия обеих сторон с определенной судом подсудностью, по их письменному ходатайству передача дела из одного суда в другой производится незамедлительно после вынесения определения.";

часть шестую дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Спор между судами первой инстанции, расположенными в разных областях, городах республиканского значения и столице разрешается Верховным Судом Республики Казахстан по представлению соответствующего областного и приравненного к нему суда.";

5) часть девятую статьи 35 дополнить подпунктом 3) следующего содержания:

"3) если между сторонами не достигнуто соглашение при проведении примирительных процедур и отсутствует ходатайство сторон о рассмотрении дела этим же судьей.";

6) дополнить статьями 56-3 и 56-4 следующего содержания:

"Статья 56-3. Судебный пристав

1. Судебным приставом является должностное лицо, выполняющее возложенные на него законом задачи по обеспечению установленного порядка деятельности судов.

2. Судебный пристав поддерживает общественный порядок в зале во время судебного заседания, оказывает содействие суду в выполнении процессуальных действий, осуществляет в судах охрану судей и иных участников процесса, выполняет распоряжения председательствующего и другие полномочия, возложенные на него законом.

Статья 56-4. Переводчик

1. В качестве переводчика вызывается незаинтересованное в деле лицо, владеющее языками, знание которых необходимо для перевода, и (или) техникой сурдоперевода, для участия в процессуальных действиях в случаях, когда лицо, участвующее в деле, а также свидетель, эксперт, специалист не владеют языком, на котором ведется производство по делу, а равно для перевода письменных документов.

2. О назначении переводчика председательствующий выносит протокольное определение.

3. Переводчик имеет право:

1) задавать присутствующим при осуществлении перевода лицам вопросы для уточнения перевода;

2) знакомиться с протоколом судебного заседания, в котором он участвовал, приносить замечания на протокол в части полноты и правильности отражения перевода;

3) отказаться от участия в производстве по делу, если он не обладает достаточными знаниями, необходимыми для перевода;

4) получать возмещение расходов, понесенных им в связи с участием в деле, и вознаграждение за выполненную работу, если участие в производстве по делу не входит в круг его должностных обязанностей.

4. Переводчик обязан:

1) явиться в суд по вызову;

2) осуществить полный и правильный перевод;

3) удостоверить правильность перевода своей подписью в протоколе судебного заседания, проведенного с его участием, а также в иных документах, переданных ему для перевода;

4) не разглашать сведения об обстоятельствах дела и иные данные, ставшие ему известными в связи с привлечением в качестве переводчика;

5) соблюдать порядок во время судебного заседания.

5. Правила настоящей статьи распространяются на лицо, понимающее знаки немого или глухого и приглашенное для участия в производстве по делу.";

7) часть первую статьи 60 изложить в следующей редакции:

"1. Представитель по поручению вправе совершать от имени представляемого все предусмотренные настоящим Кодексом процессуальные действия, кроме подписания искового заявления и заявления о проведении предварительного примирения, передачи дела в арбитраж, заключения мирового соглашения, соглашения об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации или соглашения об урегулировании спора в порядке партисипативной процедуры, полного или частичного отказа от иска или признания иска, увеличения или уменьшения предмета исковых требований, изменения предмета или основания иска, передачи полномочий другому лицу (передоверия); обжалования судебного акта в апелляционном, кассационном порядках, подачи заявления о пересмотре судебного акта по вновь открывшимся или новым обстоятельствам, требования принудительного исполнения судебного акта, получения присужденного имущества, отказа от апелляционной жалобы и кассационного ходатайства.";

8) часть четвертую статьи 66 изложить в следующей редакции:

"4. В случае неурегулирования спора (конфликта) в порядке медиации доказательства, полученные судьей при проведении им медиации в суде, не могут быть им представлены судье, в производстве которого находится дело, за исключением случая, если против этого не возражает сторона.";

9) статью 67 дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Проверка достоверности представленных суду доказательств возможна как по ходатайству сторон, так и по инициативе суда.";

10) части первую и вторую статьи 74 изложить в следующей редакции:

"1. Суд, рассматривающий дело, по собственной инициативе или в

случае удовлетворения ходатайства лица, участвующего в деле, о необходимости обеспечения (сбора, исследования) доказательств, находящихся в другом городе или районе, поручает соответствующему суду произвести определенные процессуальные действия.

2. Суд, рассматривающий дело, по собственной инициативе или в случае удовлетворения ходатайств лиц, участвующих в деле, о необходимости обеспечения (сбора, исследования) доказательств, находящихся в другом государстве, с которым Республика Казахстан имеет договор об оказании правовой помощи по гражданским делам, направляет судебное поручение в соответствии с положениями этого договора.";

11) подпункт 3) части третьей статьи 80 изложить в следующей редакции:

"3) судья - по вопросам соблюдения тайны совещания при обсуждении обстоятельств дела при вынесении решения или приговора;";

12) часть вторую статьи 81 изложить в следующей редакции:

"2. Свидетель может быть допрошен судом в месте своего пребывания либо с применением технических средств связи, если он вследствие болезни, старости, инвалидности, отдаленности места нахождения или других уважительных причин не в состоянии явиться по вызову суда.";

13) статью 82 дополнить частью 7-1 следующего содержания:

"7-1. Материалы, необходимые для проведения экспертизы, определяются судом.

Если для производства экспертизы необходимы показания свидетелей, суд может вызвать и допросить их при участии эксперта.

Стороны извещаются об этом, однако их неявка не является препятствием для допроса свидетелей. Свидетели, допрошенные в таком порядке, не освобождаются от явки в судебное заседание и от повторного допроса во время рассмотрения дела.

О допросе свидетелей составляется протокол, который приобщается к делу.";

14) часть шестую статьи 100 изложить в следующей редакции:

"6. Доказательства в форме электронных документов или их копии, удостоверенные электронной цифровой подписью, предоставляются суду с соблюдением правил, установленных настоящей статьей.

Электронный документ признается доказательством, за исключением случаев, когда законодательством Республики Казахстан не допускается использование только электронного документа.";

15) статью 105 дополнить частью четвертой следующего содержания:

"4. Если в условиях соглашений, заключенных в рамках примирительной процедуры между сторонами в судах первой и апелляционной инстанций, увеличен размер исковых требований либо изменен предмет спора, доплата государственной пошлины не производится. Распределение судебных расходов осуществляется в порядке, установленном настоящим Кодексом.";

16) часть первую статьи 112 дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Суд вправе освободить от оплаты юридической помощи и возмещения расходов, связанных с представительством, иных лиц, находящихся в затруднительном социальном и финансовом положении, в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, за исключением споров, связанных с предпринимательской деятельностью.";

17) в статье 120:

часть первую изложить в следующей редакции:

"1. Об установлении факта проявления неуважения к суду в судебном заседании судьей (составом суда), ведущим процесс непосредственно в судебном заседании, где это нарушение было установлено, объявляется правонарушителю немедленно в судебном заседании. Данный факт фиксируется в протоколе судебного заседания. При этом протокол об административном правонарушении не составляется.";

часть третью изложить в следующей редакции:

"3. Постановление об административном правонарушении изготавливается председательствующим судьей после окончания судебного заседания по гражданскому делу, подписывается судьей (составом суда).";

18) часть четвертую статьи 126 изложить в следующей редакции:

"4. Заявление о восстановлении пропущенного процессуального срока подается в суд, в котором надлежало совершить процессуальное действие, не позднее одного месяца со дня, когда заявителю стало известно о нарушении его прав или законных интересов.

Лица, участвующие в деле, незамедлительно извещаются о поступлении заявления и имеют право представить в суд отзыв.

Суд рассматривает и разрешает заявление о восстановлении пропущенного процессуального срока в течение десяти рабочих дней со дня его поступления в суд.

Суд вправе по своему усмотрению рассмотреть вопрос о восстановлении пропущенного процессуального срока без вызова лиц, участвующих в деле, либо назначить судебное заседание. При этом неявка лиц, участвующих в деле, извещенных надлежащим образом о времени и месте судебного заседания, не является препятствием к его рассмотрению.";

19) дополнить статьей 133-4 следующего содержания:

"Статья 133-4. Электронный протокол

1. Электронным протоколом признается аудио - видеозапись судебного разбирательства.

2. Технические требования к электронному протоколу, обеспечивающие полноту, структурирование и качественное воспроизведение, определяются органом, осуществляющим организационное и материально-техническое обеспечение деятельности судов, с учетом требований настоящего Кодекса.";

20) часть первую статьи 134 изложить в следующей редакции:

"1. Судебный приказ является судебным актом, который выносится судьей в электронном формате по заявлению взыскателя о взыскании денег или истребовании движимого имущества от должника по бесспорным требованиям, а также по заявлению взыскателя об исполнении соглашений, заключенных в порядке досудебного урегулирования спора в случаях, установленных законом или предусмотренных договором, без вызова должника и взыскателя для заслушивания их объяснений и без судебного разбирательства.";

21) в статье 135:

подпункт 6) изложить в следующей редакции:

"6) об исполнении соглашений об урегулировании споров, заключенных в порядке партисипативной процедуры;";

подпункт 18) исключить;

22) статью 143 изложить в следующей редакции:

"Статья 143. Выдача судебного приказа взыскателю и направление его на исполнение

1. Если в установленный срок от должника не поступит в суд возражение, взыскателю выдается судебный приказ, для предъявления его к исполнению либо по его заявлению направляется судом для исполнения в соответствующий орган юстиции, региональную палату частных судебных исполнителей по территориальности либо частному судебному исполнителю по месту жительства должника.

2. По просьбе взыскателя, а также по требованиям, подлежащим немедленному исполнению в соответствии со статьей 243 настоящего Кодекса, судебный приказ направляется на исполнение непосредственно судом.

3. Для взыскания государственной пошлины с должника в доход соответствующего бюджета отдельный экземпляр судебного приказа, направляется непосредственно судом в соответствующий орган юстиции по территориальности.";

23) в статье 144:

абзац первый части третьей изложить в следующей редакции:

"Суд переходит к рассмотрению дела по правилам искового производства, о чем указывает в определении о подготовке дела к судебному разбирательству, если:";

часть четвертую изложить в следующей редакции:

"4. В определении о подготовке дела к судебному разбирательству указываются действия, которые подлежат совершению лицами, участвующими в деле, и сроки совершения этих действий. Дело должно быть рассмотрено в сроки, установленные настоящим Кодексом для дел соответствующей категории. Срок рассмотрения дела исчисляется со дня принятия искового заявления.";

24) подпункт 1) части первой статьи 145 изложить в следующей редакции:

"1) по исковым заявлениям о взыскании денег, если цена иска не превышает для юридических лиц двух тысяч месячных расчетных показателей, для индивидуальных предпринимателей, граждан - одну тысячу месячных расчетных показателей;";

25) части вторую, третью, четвертую и пятую статьи 146 изложить в следующей редакции:

"2. Суд уведомляет стороны о рассмотрении иска в упрощенном (письменном) производстве не позднее следующего дня со дня его принятия, по адресу электронной почты или абонентскому номеру сотовой связи, а также с использованием иных средств связи, обеспечивающих фиксирование уведомления.

3. Стороны, не согласные с рассмотрением дела в упрощенном (письменном) производстве, вправе в течение пятнадцати рабочих дней со дня получения уведомления представить в суд ходатайство о рассмотрении спора по правилам искового производства в общем порядке, а ответчик - отзыв (возражение) на иск с приложением документов и доказательств.

4. Ходатайство о рассмотрении спора в общем порядке либо отзыв (возражение) на исковое заявление, поступившие в суд после вынесения краткого решения, принимаются и рассматриваются как заявление об отмене этого решения.

5. Суд рассматривает дело в порядке упрощенного (письменного) производства в электронном формате без вызова сторон после истечения сроков, установленных судом для представления отзыва, доказательств и иных документов.";

26) в статье 147:

часть первую изложить в следующей редакции:

"1. По делу, рассмотренному в порядке упрощенного (письменного) производства, выносится краткое решение, которое должно соответствовать требованиям, установленным главой 19 настоящего Кодекса. Копии решения суда высылаются сторонам с использованием средств связи, обеспечивающих фиксирование его получения, либо выдаются не позднее пяти рабочих дней со дня вынесения решения.";

часть третью дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Судья вместе с определением об отказе в отмене решения обязан выдать сторонам мотивированное решение, если до этого такое решение не выдавалось.";

27) часть вторую статьи 148 дополнить подпунктом 6-1) следующего содержания:

"6-1) сведения о предпринятых стороной (сторонами) действиях, направленных на примирение, если такие действия предпринимались;";

28) часть первую статьи 149 дополнить подпунктом 5-1) следующего содержания:

"5-1) документы, подтверждающие совершение стороной (сторонами) действий, направленных на примирение, если такие действия предпринимались;";

29) подпункт 4) части первой статьи 156 изложить в следующей редакции:

"4) приостановление реализации имущества в случаях предъявления иска об освобождении имущества от ареста;";

30) статью 157 изложить в следующей редакции:

"Статья 157. Рассмотрение заявления об обеспечении иска

1. Заявление об обеспечении иска или продлении срока действия обеспечительной меры рассматривается и разрешается судьей в день вынесения определения о возбуждении гражданского дела, если оно было приложено к исковому заявлению или об этом указано в исковом заявлении. В остальных случаях заявление об обеспечении иска разрешается судьей в день его поступления в суд.

2. Заявление об обеспечении иска или продлении срока действия обеспечительной меры рассматривается и разрешается судьей без извещения лиц, участвующих в деле, сторон арбитражного разбирательства, без проведения судебного заседания.

По результатам рассмотрения заявления судья выносит определение об обеспечении иска с указанием обеспечительной меры, предусмотренной статьей 156 настоящего Кодекса, и срока ее действия или об отказе в удовлетворении заявления.";

31) в статье 158:

часть третью исключить;

дополнить частью четвертой следующего содержания:

"4. Определение суда об обеспечении иска по истечении года со дня принятия исполнению не подлежит, а принятые судом меры прекращают свое действие.";

32) статью 160 дополнить частью 2-1 следующего содержания:

"2-1. В случае прекращения производства по делу, оставления искового заявления без рассмотрения, при возвращении искового заявления принятые меры по обеспечению иска сохраняют свое действие до вступления определения суда в законную силу.";

33) часть первую статьи 168 изложить в следующей редакции:

"1. При наличии обстоятельств, предусмотренных статьями 272, 273, подпунктами 1), 2), 3), 4), 5) и 6) статьи 277 и подпунктами 1), 2), 3), 4), 5), 8) и 9) статьи 279 настоящего Кодекса, производство по делу при его подготовке к судебному разбирательству может быть приостановлено или прекращено либо заявление оставлено без рассмотрения.";

34) часть первую статьи 169 изложить в следующей редакции:

"1. Истец вправе изменить основание или предмет иска, увеличить или уменьшить размер исковых требований путем подачи письменного заявления до удаления суда для вынесения решения по делу при отсутствии необходимости проведения дополнительных процессуальных действий.";

35) часть первую статьи 170 изложить в следующей редакции:

"1. Истец вправе отказаться от иска до удаления суда для вынесения решения путем подачи письменного заявления в судах первой и апелляционной инстанций.";

36) часть первую статьи 171 изложить в следующей редакции:

"1. Ответчик вправе признать иск полностью или в части до удаления суда для вынесения решения путем подачи письменного заявления в судах первой и апелляционной инстанций.";

37) абзац первый статьи 173 изложить в следующей редакции:

"Судья, признав дело подготовленным, извещает стороны и других лиц, участвующих в деле, о времени и месте рассмотрения дела в судебном заседании.";

38) в статье 174:

часть первую изложить в следующей редакции:

"1. Суд (судья) принимает меры для примирения сторон, содействует им в урегулировании спора на всех стадиях процесса.";

часть третью изложить в следующей редакции:

"3. Ходатайство об урегулировании спора с применением примирительных процедур может быть заявлено по любому делу искового производства, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом или законом.";

39) в статье 175:

часть первую изложить в следующей редакции:

"1. Мировое соглашение может быть заключено до удаления суда для вынесения решения в судах первой, апелляционной, кассационной инстанций, а также при исполнении судебного акта.";

часть третью изложить в следующей редакции:

"3. Мировое соглашение утверждается судом (судьей).";

40) абзац первый части первой статьи 177 изложить в следующей редакции:

"I. Ходатайство сторон об утверждении мирового соглашения может быть рассмотрено судом в судебном заседании. Лица, участвующие в деле, извещаются о времени и месте судебного заседания.";

41) в статье 179:

абзац первый части первой изложить в следующей редакции:

"1. Стороны вправе до удаления суда для вынесения решения в судах первой, апелляционной, кассационной инстанций заявить ходатайство об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации.";

абзац первый части четвертой изложить в следующей редакции:

"4. Для проведения медиации в суде первой инстанции дело передается другому судье. По ходатайству сторон медиация может быть проведена судьей, в производстве которого находится дело. Если медиация проводилась по ходатайству сторон судьей, в производстве которого находится дело, то дальнейшее рассмотрение дела осуществляется этим же судьей.";

42) статью 181 изложить в следующей редакции:

"Статья 181. Урегулирование спора в порядке партисипативной процедуры

1. Стороны вправе до удаления суда для вынесения решения по правилам, предусмотренным статьей 179 настоящего Кодекса, заявить ходатайство об урегулировании спора в порядке партисипативной процедуры.

2. Партисипативная процедура проводится без участия судьи путем проведения переговоров между сторонами при содействии урегулированию спора адвокатами обеих сторон либо лицами, являющимися членами палаты юридических консультантов в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об адвокатской деятельности и юридической помощи".";

43) статью 187 дополнить частью четвертой следующего содержания:

"4. Правила настоящей статьи применяются с учетом особенностей участия в судебном процессе с использованием технических средств связи.";

44) дополнить статьей 187-1 следующего содержания:

"Статья 187-1. Использование технических средств в судебном заседании

1. Суд, лица, участвующие в деле, свидетели, эксперты, специалисты, переводчики, вправе с разрешения суда использовать в ходе судебного разбирательства технические средства с материальными и цифровыми носителями информации.

2. Технические средства могут использоваться для извлечения необходимой информации по возникшим в ходе рассмотрения дела правовым вопросам и обстоятельствам дела, получения доступа к информационным и правовым системам, интернет-ресурсам, обеспечения связи с использованием услуг операторов сетей коммуникаций, для подтверждения надлежащего извещения и выяснения иных обстоятельств, имеющих значение для дела.

3. Аудио- и видеозапись хода судебного разбирательства осуществляется по правилам части седьмой статьи 19 настоящего Кодекса, несоблюдение которых исключает возможность их использования и распространения в последующем и является основанием для привлечения виновного лица к ответственности за проявление неуважения к суду.";

45) статью 190 изложить в следующей редакции:

"Статья 190. Проверка явки участников процесса

1. Секретарь судебного заседания докладывает суду, кто из вызванных по данному делу лиц явился, кто из них принимает участие посредством использования технических средств связи, извещены ли неявившиеся лица и какие имеются сведения о причинах их отсутствия.

2. Председательствующий устанавливает личность явившихся, а также проверяет полномочия представителей, с учетом особенностей участия с использованием технических средств связи, установленных настоящим Кодексом.";

46) абзац первый статьи 194 изложить в следующей редакции:

"Председательствующий удостоверяется в ознакомлении лиц,

участвующих в деле, с процессуальными правами и обязанностями, а в случае неознакомления разъясняет им права и обязанности, а также предупреждает об ответственности за невыполнение процессуальных обязанностей, установленной законами, и наступление процессуальных последствий, предусмотренных настоящим Кодексом.";

47) статью 196 дополнить частью восьмой следующего содержания:

"8. Если лицо, заявившее ходатайство об участии в рассмотрении дела посредством использования технических средств связи, не обеспечило свое участие, то суд вправе признать причины его неявки неуважительными.";

48) статью 198 дополнить частями четвертой, пятой и шестой следующего содержания:

"4. После отложения разбирательства дело рассматривается сначала. В случае если стороны не настаивают на повторении объяснений всех участников процесса, суд вправе ограничиться подтверждением ранее заслушанных объяснений без их повторения, предоставив возможность дополнить их и задать дополнительные вопросы.

5. Суд вправе с учетом мнения лиц, участвующих в деле, продолжить рассмотрение дела и (или) вынести решение в нерабочее время.

6. В судебном заседании может быть объявлен перерыв, продолжительность которого определяется с учетом мнения лиц, участвующих в деле.";

49) статью 201 изложить в следующей редакции:

"Статья 201. Начало рассмотрения дела по существу

1. Рассмотрение дела по существу начинается с выяснения председательствующим вопросов о том, поддерживает ли истец свои требования, признает ли ответчик требования истца и не желают ли стороны окончить дело мировым соглашением или передать дело на рассмотрение в арбитраж либо разрешить спор (конфликт) в порядке медиации или в порядке партисипативной процедуры, или другим установленным законом способом.

2. После этого судья излагает:

1) требования истца;

2) возражения ответчика;

3) не оспариваемые сторонами, и оспариваемые ими факты, а также представленные сторонами доказательства, приобщенные к делу.

Затем судья выясняет, не желают ли стороны внести какие-либо дополнения и (или) уточнения.";

50) статью 202 дополнить частью 2-1 следующего содержания:

"2-1. Суд вправе задавать лицам, участвующим в деле, вопросы для полного и точного выяснения обстоятельств, имеющих значение для полного и своевременного разрешения дела, выявления и предоставления в суд доказательств и подтверждения их подлинности.";

51) статью 221 изложить в следующей редакции:

"Статья 221. Удаление суда для вынесения решения

После судебных прений, а в случае, предусмотренном статьей 219 настоящего Кодекса, после дачи прокурором заключения по делу суд удаляется для вынесения судебного акта и объявляет находящимся в зале судебного заседания лицам о времени его оглашения";

52) в статье 222:

часть первую изложить в следующей редакции:

"После принятия и подписания решения суда судья оглашает решение полностью либо его резолютивную часть.";

дополнить частью 1-1 следующего содержания:

"1-1. В случае неявки лиц, участвующих в деле, оглашение решения в судебном заседании не производится.

Копия решения направляется лицам, участвующим в деле, в порядке, установленном настоящим Кодексом.";

часть вторую изложить в следующей редакции:

"2. После оглашения резолютивной части решения суда председательствующий разъясняет правовые основания и последствия его принятия, порядок и сроки обжалования решения, объявляет о дате изготовления решения в окончательной форме, и когда лица, участвующие в деле, могут получить его копию.";

53) в статье 223:

части вторую и третью изложить в следующей редакции:

"2. Решение выносится в условиях, исключающих присутствие посторонних лиц и разглашение тайны совещания.

3. После разбирательства дела суд удаляется для вынесения судебного акта.

Суд вправе отложить оглашение резолютивной части решения в пределах срока, предусмотренного частью 2 статьи 183 настоящего Кодекса, но не более чем на пять рабочих дней.

Объявленная резолютивная часть решения должна быть подписана судьей и приобщена к делу.";

часть четвертую изложить в следующей редакции:

"4. Решение в окончательной форме должно быть изготовлено в срок не позднее пяти рабочих дней после оглашения резолютивной части решения. В случае, предусмотренном абзацем третьим части третьей настоящей статьи, решение в окончательной форме должно быть изготовлено в срок оглашения резолютивной части решения.";

дополнить частью 4-1 следующего содержания:

"4-1. При отсутствии возможности изготовить решение в окончательной форме судьей, огласившим его резолютивную часть, по обстоятельствам, связанным с личностью судьи, оглашенная резолютивная часть решения суда может быть обжалована в порядке, установленном настоящим Кодексом.";

абзац первый части пятой изложить в следующей редакции:

"5. При разрешении дела по существу в порядке упрощенного производства суд выносит краткое решение, состоящее из вводной и резолютивной частей.";

54) часть третью статьи 225 изложить в следующей редакции:

"3. Суд после удаления для вынесения решения, признав необходимым выяснить дополнительно обстоятельства, имеющие значение для дела, или исследовать доказательства, выносит определение о возобновлении рассмотрения дела по существу, которое заносится в протокол судебного заседания. После окончания рассмотрения дела по существу суд вновь заслушивает судебные прения, а в случае, предусмотренном статьей 219 настоящего Кодекса, и заключение прокурора.";

55) в статье 235:

часть вторую изложить в следующей редакции:

"2. Суд может по своей инициативе или по заявлению лиц, участвующих в деле, исправить допущенные в решении описки или явные арифметические ошибки.

Суд рассматривает заявление об исправлении описок и явных арифметических ошибок в течение десяти рабочих дней со дня поступления заявления в суд.

Суд вправе по своему усмотрению рассмотреть вопрос об исправлении описок или явных арифметических ошибок без вызова лиц, участвующих в деле, либо назначить судебное заседание. При этом неявка лиц, участвующих в деле, извещенных надлежащим образом о времени и месте судебного заседания, не является препятствием к его рассмотрению.";

часть третью дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Определение суда об отказе в удовлетворении ходатайства об исправлении описок и явных арифметических ошибок в решении обжалованию, пересмотру по ходатайству прокурора не подлежит.";

дополнить частью четвертой следующего содержания:

"4. Суд под видом исправления описок, опечаток или явных арифметических ошибок не вправе изменять выводы и (или) содержание принятого решения.";

56) в статье 237:

часть вторую изложить в следующей редакции:

"2. Вопрос о разъяснении решения разрешается судьей без проведения судебного заседания. Лица, участвующие в деле, извещаются о поступлении

заявления о разъяснении решения и вправе направить в суд отзыв на заявление.";

часть третью дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Определение суда об отказе в разъяснении решения обжалованию, пересмотру по ходатайству прокурора не подлежит.";

57) части вторую и третью статьи 239 изложить в следующей редакции:

"2. Суд рассматривает и разрешает заявление об индексации присужденных сумм в течение десяти рабочих дней со дня поступления заявления в суд.

Суд вправе по своему усмотрению рассмотреть вопрос об индексации присужденных денежных сумм без вызова лиц, участвующих в деле, либо назначить судебное заседание. При этом неявка лиц, участвующих в деле, извещенных надлежащим образом о времени и месте судебного заседания, не является препятствием к его рассмотрению.

3. На определение суда об индексации либо отказе в индексации присужденных денежных сумм может быть подана частная жалоба, принесено ходатайство прокурором в суд апелляционной инстанции, решение которого является окончательным.";

58) в статье 241:

часть пятую изложить в следующей редакции:

"5. По каждому решению суда выдается один исполнительный документ. Исполнительный документ выдается взыскателю либо по его заявлению направляется судом для исполнения в соответствующий орган юстиции, региональную палату частных судебных исполнителей по территориальности либо частному судебному исполнителю.";

абзац второй части седьмой изложить в следующей редакции:

"В случае направления судом исполнительного документа в соответствующий орган юстиции либо региональную палату частных судебных исполнителей по территориальности или, если исполнительный документ выдан взыскателю до его уведомления об исполнении судебного решения, должник уведомляет взыскателя.";

59) часть третью статьи 246 изложить в следующей редакции:

"3. Ходатайство судебного исполнителя или заявление сторон в исполнительном производстве, а также заключенное между ними мировое соглашение или соглашение об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации рассматриваются в судебном заседании. Лица, участвующие в деле, извещаются о времени и месте заседания, однако их неявка не является препятствием для разрешения ходатайства или заявления.";

60) дополнить статьей 250-1 следующего содержания:

"Статья 250-1. Обращение взыскания на недвижимое имущество должника в исполнительном производстве

1. В ходе принудительного исполнения решения суда, при невозможности погашения задолженности за счет иного имущества либо при недостаточности имущества, взыскатель либо судебный исполнитель вправе обратиться в суд с заявлением об обращении взыскания на недвижимое имущество должника.

Суд рассматривает заявление об обращении взыскания на недвижимое имущество должника в течение десяти рабочих дней со дня поступления заявления в суд по месту нахождения этого имущества. Взыскатель, должник и судебный исполнитель извещаются судом о времени и месте судебного заседания, однако их неявка не является препятствием для разрешения заявления. О результатах рассмотрения заявления суд выносит определение.

2. Заявление взыскателя или судебного исполнителя по содержанию должно соответствовать требованиям подпунктов 1), 2), 3), 5), 7), 8) части второй статьи 148 настоящего Кодекса.

В случае несоответствия поданного в суд заявления взыскателя или судебного исполнителя установленным настоящим пунктом требованиям оно подлежит возвращению без рассмотрения по статье 152 настоящего Кодекса.

3. По правилам данной статьи не подлежит рассмотрению заявление взыскателя об обращении взыскания на имущество залогодателя, если он не является должником, либо если имущество было приобретено должником по ипотечному жилищному займу.

4. На определения суда об обращении взыскания либо отказе в обращении взыскания на недвижимое имущество должника может быть подана частная жалоба, принесено ходатайство прокурором.";

61) часть вторую статьи 252 изложить в следующей редакции:

"2. Постановление, подлежащее санкционированию судом либо прокурором, представляется судебным исполнителем в суд либо прокурору по месту совершения исполнительных действий. К постановлению прилагаются материалы исполнительного производства, подтверждающие обоснованность принятия санкционируемых действий";

62) в статье 253:

часть вторую изложить в следующей редакции:

"2. Заявление о выдаче исполнительного листа должно соответствовать требованиям подпунктов 1), 2), 3), 5), 7), 8) части второй и части четвертой статьи 148 настоящего Кодекса.

В случае несоответствия поданного в суд заявления требованиям настоящей статьи оно подлежит возвращению без рассмотрения по статье 152 настоящего Кодекса.

К заявлению о выдаче исполнительного листа прилагаются:

1) подлинник или копия арбитражного решения. Копия решения постоянно действующего арбитража заверяется руководителем этого арбитража, копия арбитражного решения для разрешения конкретного спора должна быть нотариально удостоверенной;

2) подлинник или нотариально заверенная копия арбитражного соглашения, заключенного в установленном законом порядке."; дополнить частью 5-1 следующего содержания:

"5-1. Суд возвращает взыскателю заявление о выписке исполнительного листа, если срок для его обжалования, установленный частью первой статьи 464 настоящего Кодекса, не истек.";

63) часть пятую статьи 256 изложить в следующей редакции:

"5. О рассмотрении дела в порядке заочного производства суд выносит определение, которое заносится в протокол судебного заседания.";

64) абзац первый части первой статьи 269 изложить в следующей редакции:

"1. В определении должны быть указаны:";

65) в статье 279:

подпункт 3) изложить в следующей редакции:

"3) исковое заявление подписано или подано лицом, не имеющим полномочий на его подписание или предъявление, если истец не поддержал заявленного требования;";

подпункт 12) изложить в следующей редакции:

"12) не представлены сведения о публикации в средствах массовой информации по делам особого производства, предусмотренным главой 34 настоящего Кодекса;";

66) часть первую статьи 281 изложить в следующей редакции:

"1. О каждом судебном заседании суда первой инстанции, а также о каждом отдельном процессуальном действии, совершенном вне заседания, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом, составляется протокол в письменной форме либо краткий протокол при ведении аудио-, видеозаписи судебного заседания.

По делам, рассматриваемым без участия сторон в судебном заседании, в заочном производстве, либо без исследования новых доказательств необходимость ведения протокола судебного заседания устанавливается судьей.";

67) в статье 282: в части второй:

дополнить подпунктом 5-1) следующего содержания:

"5-1) сведения об использовании систем видеоконференц-связи и (или) иных технических средств, а также о проведении кино- и фотосъемки;"; дополнить подпунктом 13-1) следующего содержания:

"13-1) сведения о перерыве в судебном заседании и о дате нового судебного заседания при отложении дела;";

подпункты 16) и 17) изложить в следующей редакции:

"16) сведения об оглашении решения и разъяснении правовых оснований и последствий его принятия, о сроках его изготовления в окончательной форме, разъяснении порядка и срока обжалования;

17) сведения о разъяснении лицам, участвующим в деле, прав на ознакомление с протоколом судебного заседания и аудио-, видеозаписью судебного заседания и подачу на них замечаний;";

часть четвертую изложить в следующей редакции:

"4. Содержание краткого протокола должно соответствовать требованиям, указанным в подпунктах 1), 2), 3), 4), 6), 13-1), 16) и 18) части второй настоящей статьи. Также указывается о применении судом средств аудио-, видеозаписи, наименование файла, содержащего аудио-, видеозапись.

Носитель аудио-, видеозаписи и краткий протокол приобщаются к делу.

По ходатайству лиц, участвующих в деле, и их представителей судом представляются копия аудиозаписи и краткий протокол или протокол судебного заседания.

При этом лицо предупреждается об ответственности за нарушение требований законодательства о защите персональных данных и об использовании полученной записи в целях, предусмотренных частью пятой настоящей статьи.

В случаях, когда дело рассмотрено в закрытом судебном заседании, лицам, участвующим в деле, аудио-, видеозапись и протокол судебного заседания не представляются, им обеспечивается возможность ознакомления с аудио-, видеозаписью и протоколом судебного заседания в суде.";

68) в статье 283:

часть первую дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Краткий протокол по сложным делам может сопровождаться текстовой расшифровкой аудиозаписи, полученной путем автоматического распознавания текста.";

часть пятую дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Электронный протокол и аудио-, видеозапись, текстовая расшифровка аудиозаписи, приобщаемые к краткому протоколу, удостоверяются электронной цифровой подписью секретаря, внесение в них каких-либо изменений не допускается.";

часть шестую исключить;

69) части первую, вторую и третью статьи 285 изложить в следующей редакции:

"1. Замечания на протокол, краткий протокол, содержание аудио-, видеозаписи рассматривает председательствующий.

2. Необходимость рассмотрения замечаний в судебном заседании с извещением лиц, участвовавших в рассмотрении дела, определяется председательствующим. Неявка лиц, участвовавших в рассмотрении дела, не является препятствием для рассмотрения замечаний на протокол, краткий протокол, содержание аудио-, видеозаписи.

По результатам рассмотрения замечаний председательствующий удостоверяет их правильность своей резолюцией и подписью, либо выносит определение об их полном или частичном отклонении. Все замечания приобщаются к делу.

3. Определение суда, вынесенное по результатам рассмотрения замечаний, обжалованию и пересмотру по ходатайству прокурора не подлежит. Доводы о несогласии с результатами рассмотрения замечаний могут быть включены в апелляционные жалобу, ходатайство прокурора.";

70) статью 330 изложить в следующей редакции:

"Статья 330. Рассмотрение заявления об объявлении несовершеннолетнего полностью дееспособным

Заявление об объявлении несовершеннолетнего полностью дееспособным рассматривается судом с участием заявителя, родителей (одного из родителей), усыновителей (усыновителя), попечителя, а также представителя органа, осуществляющего функции по опеке или попечительству.

При подготовке дела к судебному разбирательству судья решает вопрос о назначении официального представителя-адвоката для представления и защиты им интересов несовершеннолетнего в процессе по возбужденному делу.

Официальный представитель-адвокат обладает полномочиями законного представителя.";

71) часть первую статьи 333 изложить в следующей редакции:

"1. В суд вызываются несовершеннолетний, его законные представители, представители органа, осуществляющего функции по опеке или попечительству, а также иные лица по усмотрению суда.

Судья при подготовке дела к судебному разбирательству назначает официального представителя-адвоката для представления и защиты им

интересов гражданина в процессе по возбужденному делу.

Официальный представитель-адвокат обладает полномочиями законного представителя.";

72) в статье 337:

дополнить частью 1-1 следующего содержания:

"1-1. При подготовке дела к судебному разбирательству судья назначает официального представителя-адвоката для представления и защиты им интересов гражданина в процессе по возбужденному делу.

Официальный представитель-адвокат обладает полномочиями законного представителя.";

часть вторую изложить в следующей редакции:

"2. Дело рассматривается с участием представителя медицинской организации, в которую госпитализирован гражданин и по чьей инициативе возбуждено дело и официального представителя гражданина, в отношении которого решается вопрос о принудительной госпитализации в психиатрический стационар, а также членов его семьи и других заинтересованных лиц.";

73) статью 409 дополнить частью 3-1 следующего содержания:

"3-1. Суд (судья) апелляционной инстанции при наличии оснований, предусмотренных подпунктами 2), 3), 4) части первой статьи 407 настоящего Кодекса, выносит определение о возвращении жалобы лицу, ее подавшему.

Данное определение обжалованию не подлежит, однако не препятствует повторному обращению с апелляционной жалобой, ходатайством, в суд первой инстанции.";

74) часть вторую статьи 414 дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Судья проводит примирительные процедуры в соответствии с требованиями, предусмотренными главой 17 настоящего Кодекса при наличии ходатайства сторон.";

75) в статье 424:

подпункт 4) изложить в следующей редакции:

"4) отменить решение полностью или в части и прекратить производство по делу либо оставить заявление без рассмотрения по основаниям, предусмотренным статьей 277 и подпунктами 2), 4), 5), 9), 10) статьи 279 настоящего Кодекса;";

дополнить подпунктами 7) и 8) следующего содержания:

"7) отменить решение полностью или в части и оставить иск без рассмотрения по основанию, предусмотренному подпунктом 8) статьи 279 настоящего Кодекса в случае, если такое заявление было подано в суд первой инстанции и не было судом разрешено по существу;

8) отменить решение полностью или в части и оставить иск без рассмотрения по основанию, предусмотренному подпунктом 3) статьи 279 настоящего Кодекса, если такой иск не был поддержан истцом в суде апелляционной инстанции.";

76) статью 426 дополнить частью пятой следующего содержания:

"5. Если судья апелляционной инстанции по обстоятельствам, связанным с личностью судьи, не может в установленный настоящим Кодексом срок подписать мотивированное постановление, то его составление поручается председателем коллегии другому судье, принимавшему участие в рассмотрении дела. В постановлении указывается, по каким причинам отсутствующий судья не может его изготовить.";

77) в статье 429:

часть третью изложить в следующей редакции:

"3. В случае подачи частной жалобы, принесения ходатайства прокурором на определение, вынесенное во время судебного разбирательства, закончившегося вынесением решения, дело направляется в вышестоящую судебную инстанцию только по истечении срока, установленного для обжалования решения. При этом, если на решение подана апелляционная жалоба, принесено апелляционное ходатайство прокурором, проверка частной жалобы, ходатайства прокурора производится той судебной инстанцией, которая рассматривает дело в апелляционном порядке. В этом случае апелляционная инстанция рассматривает частную жалобу, ходатайство прокурора в коллегиальном составе, вместе с апелляционной жалобой на решение суда.";

часть седьмую изложить в следующей редакции:

"7. Определения суда апелляционной инстанции, вынесенные по частной жалобе или ходатайству прокурора, по вопросам возврата исковых заявлений, обеспечения иска, подсудности, исправления описок, опечаток и явных арифметических ошибок, разъяснения решения, замечаний на протокол, приостановления производства по делу, оставления исковых заявлений без рассмотрения, обжалованию и опротестованию не подлежат. В случаях, установленных настоящим Кодексом, определения суда апелляционной инстанции, преграждающие возможность дальнейшего движения дела, могут быть обжалованы и опротестованы.";

78) часть первую статьи 445 изложить в следующей редакции:

"1. Суд кассационной инстанции после получения дела с постановлением судьи, с представлением Председателя Верховного Суда Республики Казахстан, с протестом Генерального Прокурора Республики Казахстан в течение трех рабочих дней направляет сторонам извещение для участия в примирительных процедурах, копии указанных документов, извещение о рассмотрении дела в суде кассационной инстанции с указанием даты, времени, места проведения судебного заседания либо с уведомлением о возможности ознакомления с их электронными копиями через интернет-ресурс Верховного Суда Республики Казахстан.

Суд проводит примирительные процедуры в соответствии с главой 17 настоящего Кодекса при наличии ходатайства сторон.";

79) часть первую статьи 447 дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"В случае, когда обе стороны, присутствующие в суде, ходатайствуют о примирении, примирительная процедура проводится в день подачи ходатайства одним из судей коллегиального состава.";

80) часть третью статьи 455 дополнить подпунктом 4) следующего содержания:

"4) отмена арбитражного решения, об исполнении которого вынесен судебный акт.";

81) статью 460 изложить в следующей редакции:

"Статья 460. Принятие заявления к производству суда

Заявление о пересмотре судебного акта по вновь открывшимся или новым обстоятельствам считается принятым к производству соответствующего суда со дня его поступления.";

82) статью 461 исключить;

83) статьи 462 и 463 изложить в следующей редакции:

"Статья 462. Рассмотрение заявления

Лица, участвующие в деле, извещаются о поступлении заявления о пересмотре решения, определения или постановления по вновь открывшимся или новым обстоятельствам.

Суд вправе рассмотреть такое заявление единолично или в судебном заседании, однако неявка лиц, участвующих в деле, извещенных надлежащим образом о времени и месте судебного заседания, не является препятствием к его рассмотрению.

Статья 463. Определение суда по заявлению о пересмотре дела

1. Суд выносит по заявлению о пересмотре решения, определения или постановления по вновь открывшимся или новым обстоятельствам мотивированное определение:

1) о возврате заявления по основаниям, предусмотренным в пункте 1-1 настоящей статьи;

2) об отказе в пересмотре судебного акта;

3) об удовлетворении заявления и отмене решения, определения или постановления.

1-1. Основаниями для возврата заявления о пересмотре дела по вновь открывшимся или новым обстоятельствам являются:

1) несоблюдение требований, предъявляемых к форме и содержанию заявления;

2) подача (подписание) лицом, не обладающим полномочиями на его подачу (подписание), либо недееспособным лицом;

3) несоблюдение правил, установленных статьей 456 настоящего Кодекса;

4) истечение срока подачи заявления, при отсутствии ходатайства о его восстановлении или отказе в восстановлении пропущенного срока;

5) отзыв заявителем.

2. Определения судов первой, апелляционной и кассационной инстанций о возврате заявления, об отказе в отмене либо об отмене судебного акта по вновь открывшимся или новым обстоятельствам могут быть обжалованы, оспорены, пересмотрены по ходатайству или протесту прокурора в соответствии с настоящим Кодексом.";

84) часть вторую статьи 464 изложить в следующей редакции:

"2. Ходатайство об отмене арбитражного решения подается в соответствующий суд апелляционной инстанции Республики Казахстан:";

85) статью 465:

дополнить частью 1-1 следующего содержания:

"1-1. Ходатайство об отмене арбитражного решения рассматривается судом апелляционной инстанции в коллегиальном составе, не менее трех судей коллегии, по правилам раздела 3 настоящего Кодекса.";

дополнить частью пятой следующего содержания:

"5. В определении об отмене арбитражного решения суд должен решить вопросы отмены определения о передаче арбитражного решения на принудительное исполнение.".

Статья 2. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Президент
Республики Казахстан

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

"Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексіне соттар жұмысының заманауи форматтарын ендіру, артық сот рәсімдері мен шығындарын қысқарту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

А. Мамин

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЗАҢЫ Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексіне соттар жұмысының заманауи форматтарын ендіру, артық сот рәсімдері мен шығындарын қысқарту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

1-бап. 2015 жылғы 31 қазандағы Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2015 ж., № 20-V, 20-VI, 114-құжат; 2016 ж., № 7-II, 55-құжат; № 12, 87-құжат; 2017 ж., № 1-2, 3-құжат; № 4, 7-құжат; № 8, 16-құжат; № 16, 56-құжат; № 21, 98-құжат; 2018 ж., № 10, 32-құжат; № 13, 41-құжат; № 14, 44-құжат; № 16, 53-құжат; № 24, 93-құжат; 2019 ж., № 2, 6-құжат; 2019 жылғы 3 сәуірде № 63 "Егемен Қазақстан" және 2019 жылғы 3 сәуірде № 63 "Казахстанская правда" газеттерінде; 2019 жылғы 4 сәуірде "ҚР НҚА электрондық түрдегі эталондық бақылау банкі" АЖ-да жарияланған "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне баланың құқықтарын қорғау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын ұйымдардың қызметімен байланысты мәселелер бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2019 жылғы 1 сәуірдегі № 240-VI Қазақстан Республикасының Заңы; 2019 жылғы 3 сәуірде № 63 "Егемен Қазақстан" және 2019 жылғы 3 сәуірде № 63 "Казахстанская правда" газеттерінде; 2019 жылғы 4 сәуірде "ҚР НҚА электрондық түрдегі эталондық бақылау банкі" АЖ-да жарияланған "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне бизнес-ортаны дамыту және сауда қызметін реттеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2019 жылғы 2 сәуірдегі № 240-VI Қазақстан Республикасының Заңы):

1) мазмұнында:

мынадай мазмұндағы 56-3, 56-4, 133-4-баптардың тақырыптарымен толықтырылсын:

"56-3-бап. Сот приставы";

"56-4-бап. Аудармашы";

"133-4-бап. Электрондық хаттама";

147-баптың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

"147-бап. Оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен қаралған іс бойынша шешім";

мынадай мазмұндағы 187-1-баптың тақырыбымен толықтырылсын:

"187-1-бап. Сот отырысында техникалық құралдарды пайдалану";

198-баптың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

"198-бап. Iстi талқылауды кейiнге қалдыру, сот отырысының үзілісі";

мынадай мазмұндағы 250-1-баптың тақырыбымен толықтырылсын:

"250-1-бап. Атқарушылық іс жүргізуде борышкердің жылжымайтын мүлкінен өндіріп алуды қолдану";

461-баптың тақырыбы алып тасталсын;

2) 4-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"4-бап. Азаматтық сот ісін жүргізудің міндеттері

Азаматтардың, мемлекеттің және заңды тұлғалардың бұзылған немесе даулы құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау және қалпына келтіру, азаматтық айналымда және жария-құқықтық қатынастарда заңдылықты сақтау, істің толық және уақтылы қаралуын қамтамасыз ету, дауды бейбіт жолмен реттеуге жәрдемдесу, құқық бұзушылықтардың алдын алу мен қоғамда заңға және сотқа құрметпен қарауды қалыптастыру азаматтық сот ісін жүргізудің міндеттері болып табылады.";

3) 15-бапта:

үшінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"3. Сот істің нақты мән-жайларын анықтау мақсатында өз бастамасымен дәлелдемелер жинаудан босатылған, алайда тараптың уәжді өтінішхаты бойынша оған осы Кодексте көзделген тәртіппен қажетті материалдарды алуға жәрдем көрсетеді.

Бұл ретте азаматтық сот ісін жүргізу міндеттерін іске асыру мақсатында сот өз бастамасы бойынша істің мән-жайларын анықтау, тараптардың дәлелдерінің негізділігін және олар ұсынған дәлелдемелердің дұрыстығын тексеру бойынша көзделген кез келген шараларды қолдануға құқылы.";

мынадай мазмұндағы 4-1-бөлікпен толықтырылсын:

"4-1. Сот, оның ішінде өз бастамасы бойынша істің мән-жайларын тараптармен (тараппен) талқылауға, тараптардың құқықтық ұстанымдары мен дәлелдерін нақтылауға, іс бойынша дәлелдемелерді уақтылы және толық жинауға, оларды зерттеуге жәрдемдесуге, сондай-ақ азаматтық сот ісін жүргізу міндеттеріне қол жеткізуге бағытталған өзге де іс-әрекеттерді орындауға құқылы.";

4) 34-бапта:

бесінші бөлік мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Екі тарап та сот айқындаған соттылықпен келіскен жағдайда, олардың жазбаша өтінішхаты бойынша істі бір соттан екіншісіне беру ұйғарым шығарылғаннан кейін дереу жүргізіледі.";

алтыншы бөлік мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Әртүрлі облыстарда, республикалық маңызы бар қалаларда және астанада орналасқан бірінші сатыдағы соттар арасындағы дауды Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты тиісті облыстық және оған теңестірілген соттың ұсынуы бойынша шешеді.";

5) 35-баптың тоғызыншы бөлігі 2) тармақшадағы "болмаған жағдайда мүмкін." деген сөздер "болмаған;" деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 3) тармақшамен толықтырылсын:

"3) егер тараптар арасында татуластыру рәсімдерін жүргізу кезінде келісімге қол жеткізілмесе және тараптардың істі осы судьяның қарауы туралы өтінішхаты болмаған жағдайда мүмкін.";

6) мынадай мазмұндағы 56-3 және 56-4-баптармен толықтырылсын:

"56-3-бап. Сот приставы

1. Соттар қызметінің белгіленген тәртібін қамтамасыз ету жөніндегі өзіне заңмен жүктелген міндеттерді орындайтын лауазымды адам сот приставы болып табылады.

2. Сот приставы сот отырысы кезінде залда қоғамдық тәртіпті сақтайды, сотқа процестік әрекеттерді орындауда жәрдем көрсетеді, соттарда судьялар мен процестің өзге де қатысушыларын күзетуді жүзеге асырады, төрағалық етушінің өкімдерін және өзіне заңмен жүктелген басқа да өкілеттіктерді орындайды.

56-4-бап. Аудармашы

1. Аудармашы ретінде аудару үшін білуі қажет тілдерді және (немесе) сурдоаударма техникасын меңгерген іске мүдделі емес адам іске қатысушы адам, сондай-ақ куә, сарапшы, маман іс бойынша іс жүргізілетін тілді білмеген жағдайларда, сол сияқты жазбаша құжаттарды аудару үшін шақырылады.

2. Аудармашыны тағайындау туралы төрағалық етуші хаттамалық ұйғарым шығарады.

3. Аудармашының:

1) аударманы жүзеге асыру кезінде қатысушыларға аударманы нақтылау үшін сұрақтар қоюға;

2) өзі қатысқан сот отырысының хаттамасымен танысуға, аударманың толық және дұрыс көрсетілуі бөлігінде хаттамаға ескертулер беруге;

3) аударма үшін қажет жеткілікті білімі болмаса, іс бойынша іс жүргізуге қатысудан бас тартуға;

4) егер іс бойынша іс жүргізуге қатысу оның лауазымдық міндеттерінің аясына кірмейтін болса, оның іске қатысуына байланысты шеккен шығыстарының өтемін және орындалған жұмысы үшін сыйақы алуғаға құқығы бар.

4. Аудармашы:

1) сотқа шақыру бойынша келуге;

2) толық және дұрыс аударуды жүзеге асыруға;

3) өзінің қатысуымен өткізілген сот отырысының хаттамасында, сондай-ақ оған аудару үшін берілген өзге де құжаттарда аударманың дұрыстығын өз қолымен куәландыруға;

4) аудармашы ретінде тартылуына байланысты істің мән-жайлары туралы мәліметтерді және өзіне белгілі болған өзге де деректерді жария етпеуге;

5) сот отырысы кезінде тәртіпті сақтауға міндетті.

5. Осы баптың қағидалары мылқау немесе саңырау жандардың ым-белгілерін түсінетін және іс бойынша іс жүргізуге қатысу үшін шақырылған адамға қолданылады.";

7) 60-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Тапсырма бойынша өкіл талап қою арызына және алдын ала татуластыруды жүргізу туралы арызға қол қоюдан, iстi төрелікке беруден; татуласу келісімін, дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісім немесе дауды партисипативтік рәсім тәртібімен реттеу туралы келісім жасаудан, талап қоюдан немесе талап қоюды танудан толық немесе ішінара бас тартудан, талап қою талаптарының нысанасын ұлғайтудан немесе азайтудан, талап қоюдың нысанасын немесе негізін өзгертуден, өкілеттіктерді басқа тұлғаға беруден (сенімді басқаға аударудан); сот актісіне апелляциялық, кассациялық тәртіптермен шағым жасаудан, жаңадан ашылған немесе жаңа мән-жайлар бойынша сот актісін қайта қарау туралы арыз беруден, сот актісін мәжбүрлеп орындатуды талап етуден, сот алып берген мүлікті алудан, апелляциялық шағымнан және кассациялық өтінішхаттан бас тартудан басқа, осы Кодексте көзделген барлық процестік әрекеттерді өзі өкілі болып отырған тұлғаның атынан жасауға құқылы.";

8) 66-баптың төртінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"4. Дау (жанжал) медиация тәртібімен реттелмеген жағдайда судья өзі сотта медиация жүргізу кезінде алған дәлелдемелерді, егер тарап бұған қарсы болмаған жағдайды қоспағанда, іс жүргізуінде іс жатқан судьяға ұсына алмайды.";

9) 67-бап мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Сотқа ұсынылған дәлелдемелердің дұрыстығын тексеру тараптардың өтінішхаты бойынша да, соттың бастамасы бойынша да мүмкін болады.";

10) 74-баптың бірінші және екінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Істі қарайтын сот өз бастамасы бойынша немесе іске қатысатын адамның басқа қаладағы немесе аудандағы дәлелдемелерді қамтамасыз етудің (жинаудың, зерттеудің) қажеттігі туралы өтінішхатын қанағаттандырған жағдайда тиісті сотқа белгілі бір процестік әрекеттерді жүргізуді тапсырады.

2. Істі қарайтын сот өз бастамасы бойынша немесе іске қатысатын адамдардың Қазақстан Республикасының азаматтық істер бойынша құқықтық көмек көрсету туралы шарты бар басқа мемлекеттегі дәлелдемелерді қамтамасыз етудің (жинаудың, зерттеудің) қажеттігі туралы өтінішхаттарын қанағаттандырған жағдайда, осы шарттың ережелеріне сәйкес сот тапсырмасын жібереді.";

11) 80-баптың үшінші бөлігінің 3) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"3) шешім немесе үкім шығару кезінде істің мән-жайларын талқылау барысында кеңесу құпиясын сақтау мәселелері бойынша – судья;";

12) 81-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Егер куә ауруының, қарттығының, мүгедектігінің, тұратын жерінің алыстығына немесе басқа да дәлелді себептерінің салдарынан соттың шақыруы бойынша келуге жағдайы болмаса, сот одан оның болған жерінде не техникалық байланыс құралдарын қолдана отырып жауап алуы мүмкін.";

13) 82-бап мынадай мазмұндағы 7-1-бөлікпен толықтырылсын:

"7-1. Сараптама жүргізу үшін қажет материалдарды сот айқындайды.

Егер сараптама жүргізу үшін куәлардың айғақтары қажет болса, сот оларды шақыруы және сарапшының қатысуымен жауап алуы мүмкін.

Тараптар бұл туралы хабардар етіледі, алайда олардың келмеуі куәлардан жауап алуға кедергі болып табылмайды. Осындай тәртіппен жауап алынған куәлар істі қарау кезінде сот отырысына келуден және қайта жауап алудан босатылмайды.

Куәлардан жауап алу туралы хаттама жасалады, ол іске қоса тігіледі.";

14) 100-баптың алтыншы бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"6. Электрондық құжат немесе олардың электрондық цифрлық қолтаңбамен куәландырылған көшірмелері нысанындағы дәлелдемелер сотқа осы бапта белгіленген қағидалар сақтала отырып беріледі.

Электрондық құжат, Қазақстан Республикасының заңнамасы электрондық құжатты ғана пайдалануға жол бермейтін жағдайларды қоспағанда, дәлелдеме деп танылады.";

15) 105-бап мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:

"4. Егер тараптар арасында татуластыру рәсімі шеңберінде жасалған келісімдердің шарттарында бірінші және апелляциялық саты соттарында талап қою талаптарының мөлшері ұлғайтылса не даудың нысанасы өзгертілсе, мемлекеттік бажды қосымша төлеу жүргізілмейді. Сот шығыстарын бөлу осы Кодексте белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.";

16) 112-баптың бірінші бөлігі мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Кәсіпкерлік қызметке байланысты дауларды қоспағанда, сот Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен заң көмегіне ақы төлеуден және өкілдік етуге байланысты шығыстарды өтеуден қиын әлеуметтік және қаржылық жағдайдағы өзге де тұлғаларды босатуға құқылы.";

17) 120-бапта:

бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Сот отырысында сотқа құрметтемеушілік білдіру фактісі анықталғандығы туралы осы бұзушылық анықталған сот отырысының процесін тікелей жүргізуші судья (сот құрамы) құқық бұзушыға дереу сот отырысында жариялайды. Осы факт сот отырысының хаттамасында тіркеледі. Бұл ретте әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама жасалмайды.";

үшінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"3. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы қаулыны төрағалық етуші судья азаматтық іс бойынша сот отырысы аяқталғаннан кейін дайындайды, оған судьялар (сот құрамы) қол қояды.";

18) 126-баптың төртінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"4. Өткізіп алған процестік мерзімді қалпына келтіру туралы арыз өзінің құқықтарының немесе заңды мүдделерінің бұзылғандығы туралы арыз иесіне белгілі болған күннен бастап бір айдан кешіктірмей процестік әрекеттер жасалуға тиіс сотқа беріледі.

Іске қатысатын адамдар арыздың келіп түскені туралы дереу хабардар етіледі және сотқа пікір ұсынуғу құқылы.

Сот өтіп кеткен процестік мерзімді қалпына келтіру туралы арызды сотқа келіп түскен күнінен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды және шешеді.

Сот іске қатысатын адамдарды шақырмай, өтіп кеткен процестік мерзімді қалпына келтіру туралы мәселені өз қалауы бойынша қарауға не сот отырысын тағайындауға құқылы. Бұл ретте сот отырысының уақыты мен орны туралы тиісті түрде хабарланған іске қатысатын адамдардың келмеуі оны қарауға кедергі болмайды.";

19) мынадай мазмұндағы 133-4-баппен толықтырылсын:

"133-4-бап. Электрондық хаттама

1. Сот талқылауының аудио-бейнежазбасы электрондық хаттама деп танылады.

2. Толықтығын, құрылымы мен сапалы тыңдалуын қамтамасыз ететін электрондық хаттамаға қойылатын техникалық талаптарды осы Кодекстің талаптарын ескере отырып, соттар қызметінің ұйымдастырушылық және материалдық-техникалық қамтамасыз етілуін жүзеге асыратын орган айқындайды.";

20) 134-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Сот бұйрығы сот актісі болып табылады, судья борышкерді және өндіріп алушыны олардың түсіндірмелерін тыңдау үшін шақырмай-ақ және сот талқылауынсыз, даусыз талаптар бойынша борышкерден ақшаны өндіріп алу немесе жылжымалы мүлікті талап ету туралы өндіріп алушының арызы бойынша, сондай-ақ заңда белгіленген немесе шартта көзделген жағдайларда дауды сотқа дейін реттеу тәртібімен жасалған келісімдерді орындау туралы өндіріп алушының арызы бойынша электрондық форматта шығарады.";

21) 135-бапта:

6) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"6) партисипативтік рәсім тәртібімен жасалған дауларды реттеу туралы келісімдерді орындау туралы;";

18) тармақша алып тасталсын;

22) 143-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"143-бап. Өндіріп алушыға сот бұйрығын беру және оны орындауға жіберу

1. Егер белгіленген мерзімде сотқа борышкерден қарсылық келіп түспесе, сот бұйрығы өндіріп алушыға оны орындауға ұсыну үшін беріледі не оның өтініші бойынша сот орындау үшін тиісті әділет органына, аумақ бойынша жеке сот орындаушыларының өңірлік палатасына не борышкердің тұрғылықты жері бойынша жеке сот орындаушысына жібереді.

2. Өндіріп алушының өтініші бойынша, сондай-ақ осы Кодекстің 243-бабына сәйкес дереу орындалуға жататын талаптар бойынша сот бұйрығын сот орындауға тікелей жібереді

3. Мемлекеттік бажды борышкерден тиісті бюджеттің кірісіне өндіріп алу үшін сот бұйрығының жеке данасын сот аумақ бойынша тиісті әділет органына тікелей жібереді.";

23) 144-бапта:

үшінші бөліктің 6) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"6) қосымша мән-жайларды анықтау немесе қосымша дәлелдемелерді зерттеу қажет болса, істі талап қою ісін жүргізу қағидалары бойынша қарауға көшеді, бұл туралы істі сот талқылауына дайындау туралы ұйғарымда көрсетеді.";

төртінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"4. Істі сот талқылауына дайындау туралы ұйғарымда іске қатысатын адамдар жасауға тиіс әрекеттер мен осы әрекеттерді жасау мерзімдері көрсетіледі. Іс осы Кодексте тиісті санаттағы істер үшін белгіленген мерзімдерде қаралуға тиіс. Істі қарау мерзімі талап-арыз қабылданған күннен бастап есептеледі.";

24) 145-баптың бірінші бөлігінің 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"1) егер талап қою бағасы заңды тұлғалар үшін – екі мың айлық есептік көрсеткіштен, дара кәсіпкерлер, азаматтар үшін бір мың айлық есептік көрсеткіштен аспаса, ақшаны өндіріп алу туралы талап-арыздар бойынша;";

25) 146-баптың екінші, үшінші, төртінші және бесінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Сот тараптарды талап қоюды оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізуде қарау туралы ол қабылданған күнінен бастап келесі күннен кешіктірмей электрондық почта мекенжайы немесе ұялы байланыстың абоненттік нөмірі арқылы, сондай-ақ хабарламаның тіркелуін қамтамасыз ететін өзге де байланыс құралдарын пайдалана отырып хабардар етеді.

3. Істі оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізуде қараумен келіспейтін тараптар хабарламаны алған күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде сотқа талап қою ісін жүргізу қағидалары бойынша дауды жалпы тәртіппен қарау туралы өтінішхат, ал жауапкер - құжаттар мен дәлелдемелерді қоса бере отырып, талап қоюға пікір (қарсылық) ұсынуға құқылы.

4. Дауды жалпы тәртіппен қарау туралы өтінішхат не қысқаша шешім шығарылғаннан кейін сотқа келіп түскен талап-арызға пікір (қарсылық) осы шешімнің күшін жою туралы арыз ретінде қабылданады және қаралады.

5. Пікірді, дәлелдемелерді және өзге де құжаттарды ұсыну үшін сот белгілеген мерзімдер өткеннен кейін сот тараптарды шақырмай істі оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен электрондық форматта қарайды.";

26) 147-бапта:

бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен қаралған іс бойынша қысқаша шешім шығарылады, ол осы Кодекстің 19-тарауында белгіленген талаптарға сәйкес келуге тиіс. Сот шешімінің көшірмелері тараптарға оның алынғанын тіркеуді қамтамасыз ететін байланыс құралдары пайдаланыла отырып жіберіледі не шешім шығарылған күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей беріледі.";

үшінші бөлік мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Судья шешімнің күшін жоюдан бас тарту туралы ұйғарыммен бірге, егер бұған дейін мұндай шешім берілмеген болса, тараптарға дәлелді шешім беруге міндетті.";

27) 148-баптың екінші бөлігі мынадай мазмұндағы 6-1) тармақшамен толықтырылсын:

"6-1) татуластыруға бағытталған, егер мұндай әрекеттер жасалса, тарап (тараптар) қолданған әрекеттер туралы мәліметтер;";

28) 149-баптың бірінші бөлігі мынадай мазмұндағы 5-1) тармақшамен толықтырылсын:

"5-1) татуластыруға бағытталған, егер мұндай әрекеттер жасалса, тараптың (тараптардың) әрекеттер жасағанын растайтын құжаттар;";

29) 156-баптың бірінші бөлігінің 4) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"4) мүлікті тыйым салудан босату туралы талап қойылған жағдайларда мүлікті өткізуді тоқтата тұру;";

30) 157-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"157-бап. Талап қоюды қамтамасыз ету туралы арызды қарау

1. Талап қоюды қамтамасыз ету немесе қамтамасыз ету шарасының қолданылу мерзімін ұзарту туралы арызды, егер ол талап-арызға қоса берілсе немесе бұл туралы талап-арызда көрсетілсе, азаматтық іс қозғау туралы ұйғарым шығарылған күні судья қарайды және шешеді. Қалған жағдайларда талап қоюды қамтамасыз ету туралы арызды судья арыз сотқа келіп түскен күні шешеді.

2. Талап қоюды қамтамасыз ету немесе қамтамасыз ету шарасының қолданылу мерзімін ұзарту туралы арызды судья іске қатысатын адамдарға, төрелік талқылау тараптарына хабарламай, сот отырысын өткізбей қарайды және шешеді.

Судья арызды қараудың нәтижелері бойынша осы Кодекстің 156-бабында көзделген қамтамасыз ету шарасын және оның қолданылу мерзімін көрсете отырып, талап қоюды қамтамасыз ету туралы немесе арызды қанағаттандырудан бас тарту туралы ұйғарым шығарады.";

31) 158-бапта:

үшінші бөлік алып тасталсын;

мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:

"4. Талап қоюды қамтамасыз ету туралы соттың ұйғарымы шығарылған күнінен бастап бір жыл өткен соң орындалуға жатпайды, ал сот қабылдаған шаралар өзінің қолданысын тоқтатады.";

32) 160-бап мынадай мазмұндағы 2-1-бөлікпен толықтырылсын:

"2-1. Іс бойынша іс жүргізу тоқтатылған, талап-арыз қараусыз қалдырылған жағдайда, талап-арызды қайтару кезінде талап қоюды қамтамасыз ету жөнінде қабылданған шаралар сот ұйғарымы заңды күшіне енгенге дейін өз күшін сақтайды.";

33) 168-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Осы Кодекстің 272, 273-баптарында, 277-бабының 1), 2), 3), 4), 5) және 6) тармақшаларында және 279-бабының 1), 2), 3), 4), 5), 8) және 9) тармақшаларында көзделген мән-жайлар болған кезде істі сот талқылауына дайындаған кезде іс бойынша іс жүргізу тоқтатыла тұруы немесе тоқтататылуы не арыз қараусыз қалдырылуы мүмкін.";

34) 169-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Талап қоюшы қосымша процестік әрекеттерді жүргізу қажет болмаған кезде сот іс бойынша шешім шығару үшін кеткенге дейін жазбаша арыз беру арқылы талап қоюдың негізін немесе нысанасын өзгертуге, талап қою талаптарының мөлшерін ұлғайтуға немесе азайтуға құқылы.";

35) 170-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Талап қоюшы сот шешім шығару үшін кеткенге дейін бірінші және апелляциялық сатылардағы соттарға жазбаша арыз беру арқылы талап қоюдан бас тартуға құқылы.";

36) 171-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Жауапкер сот шешім шығару үшін кеткенге дейін бірінші және апелляциялық сатылардағы соттарға жазбаша арыз беру арқылы талап қоюды толық немесе оның бір бөлігін мойындауға құқылы.";

37) 173-баптың бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"Судья істі дайын деп танып, тараптарға және іске қатысатын басқа да адамдарға істің сот отырысында қаралатын уақыты мен орны туралы хабарлайды.";

38) 174-бапта:

бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Сот (судья) тараптардың татуласуы үшін шаралар қолданады, дауды процестің барлық сатыларында реттеуде оларға жәрдемдеседі.";

үшінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"3. Татуластыру рәсімдерін қолдана отырып дауды реттеу туралы өтінішхат, егер осы Кодексте немесе заңда өзгеше көзделмесе, талап қою ісін жүргізудің кез келген ісі бойынша берілуі мүмкін.";

39) 175-бапта:

бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Татуласу келісімі бірінші, апелляциялық, кассациялық сатылардағы соттарда сот шешім шығару үшін кеткенге дейін, сондай-ақ сот актісінің орындалуы кезінде жасалуы мүмкін.";

үшінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"3. Татуласу келісімін сот (судья) бекітеді.";

40) 177-баптың бірінші бөлігінің бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Сот тараптардың татуласу келісімін бекіту туралы өтінішхатын сот отырысында қарауы мүмкін. Іске қатысатын адамдарға сот отырысының уақыты мен орны туралы хабарланады.";

41) 179-бапта:

бірінші бөліктің бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Тараптар сот шешім шығару үшін кеткенге дейін бірінші, апелляциялық, кассациялық сатылардағы соттарда дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы өтінішхат беруге құқылы.";

төртінші бөліктің бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"4. Бірінші сатыдағы сотта медиацияны өткізу үшін іс басқа судьяға беріледі. Тараптардың өтінішхаты бойынша медиацияны іс жүргізуінде іс жатқан судья өткізуі мүмкін. Егер медиацияны тараптардың өтінішхаты бойынша іс жүргізуінде іс жатқан судья жүргізсе, онда істі одан әрі қарауды осы судья жүзеге асырады.";

42) 181-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"181-бап. Дауды партисипативтік рәсім тәртібімен реттеу

1. Тараптар осы Кодекстің 179-бабында көзделген қағидалар бойынша сот шешім шығару үшін кеткенге дейін дауды партисипативтік рәсім тәртібімен реттеу туралы өтінішхатты мәлімдеуге құқылы.

2. Партисипативтік рәсім екі тараптың да адвокаттарының не "Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес консультанттары палатасының мүшелері болып табылатын адамдардың дауды реттеуге жәрдемдесуімен тараптар арасында келіссөздер жүргізу арқылы судьяның қатысуынсыз өткізіледі.";

43) 187-бап мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:

"4. Осы баптың қағидалары техникалық байланыс құралдарын пайдалану арқылы, сот процесіне қатысу ерекшеліктері ескеріле отырып, қолданылады.";

44) мынадай мазмұндағы 187-1-баппен толықтырылсын:

"187-1-бап. Сот отырысында техникалық құралдарды пайдалану

1. Сот, іске қатысатын адамдар, куәлар, сарапшылар, мамандар, аудармашылар сот талқылауы барысында материалдық және цифрлық ақпарат жеткізгіштері бар техникалық құралдарды соттың рұқсатымен пайдалануға құқылы.

2. Техникалық құралдар істі қарау барысында туындаған құқықтық мәселелер мен істің мән-жайлары бойынша қажетті ақпарат алу, ақпараттық және құқықтық жүйелерге, интернет-ресурстарға қол жеткізу, коммуникациялар желілері операторлары көрсететін қызметтерді пайдалана отырып байланысты қамтамасыз ету үшін, тиісті хабарламаны растау және іс үшін маңызы бар өзге де мән-жайларды анықтау үшін пайдаланылуы мүмкін.

3. Сот талқылауы барысын аудио- және бейнежазу осы Кодекстің 19-бабы жетінші бөлігінің қағидалары бойынша жүзеге асырылады, олардың сақталмауы кейіннен пайдалану мен тарату мүмкіндігін жоққа шығарады және кінәлі адамды сотқа құрметтемеушілік білдіргені үшін жауапқа тартуға негіз болып табылады.";

45) 190-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"190-бап. Процеске қатысушылардың келуiн тексеру

1. Сот отырысының хатшысы осы iс бойынша шақырылған тұлғалардан кiмнiң келгенiн, олардың қайсысы техникалық байланыс құралдарын пайдалану арқылы қатысатынын, келмеген тұлғаларға хабар берiлгенін не берiлмегенiн және олардың келмеу себептерi туралы қандай мәлiметтердiң бар екенiн сотқа баяндайды.

2. Осы Кодексте белгіленген техникалық байланыс құралдарын пайдалану арқылы қатысу ерекшеліктері ескере отырып, төрағалық етушi келгендердiң жеке басын анықтайды, сондай-ақ өкiлдердiң өкiлеттiктерiн тексередi.";

46) 194-баптың бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"Төрағалық етуші іске қатысатын адамдардың процестік құқықтарымен және міндеттерімен танысқандығына көз жеткізеді, ал таныспаған жағдайда оларға құқықтары мен міндеттерін түсіндіреді, сондай-ақ заңдарда белгіленген процестік міндеттерді орындамағаны және осы Кодексте көзделген процестік салдарлардың болғаны үшін жауаптылығы туралы ескертеді.";

47) 196-бап мынадай мазмұндағы сегізінші бөлікпен толықтырылсын:

"8. Егер техникалық байланыс құралдарын пайдалану арқылы істі қарауға қатысу туралы өтініш білдірген адам өзінің қатысуын қамтамасыз етпесе, онда сот оның келмеу себептерін дәлелсіз деп тануға құқылы.";

48) 198-бап мынадай мазмұндағы төртінші, бесінші және алтыншы бөліктермен толықтырылсын:

"4. Істі талқылау кейінге қалдырылғаннан кейін іс басынан бастап қаралады. Егер тараптар процеске барлық қатысушылар түсініктемелерінің қайталануын талап етпесе, сот толықтыруға және қосымша сұрақтар қоюға мүмкіндік бере отырып, бұрын тыңдалған түсініктемелерді қайталамай растаумен шектелуге құқылы.

5. Сот іске қатысатын адамдардың пікірін ескере отырып, істі қарауды жалғастыруға және (немесе) жұмыстан тыс уақытта шешім шығаруға құқылы.

6. Сот отырысында үзіліс жариялануы мүмкін, оның ұзақтығы іске қатысатын адамдардың пікірі ескеріле отырып айқындалады.";

49) 201-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"201-бап. Iстi мәнi бойынша қараудың басталуы

1. Істі мәні бойынша қарау төрағалық етушінің талап қоюшының өзінің талаптарын қолдайтынын не қолдамайтынын, талап қоюшының талаптарын жауапкердің мойындайтынын не мойындамайтынын және тараптардың істі татуласу келісімімен аяқтауды немесе істі төреліктің қарауына беруді не дауды (жанжалды) медиация тәртібімен ненемесе партисипативтік рәсім тәртібімен немесе заңда белгіленген басқа тәсілмен шешуді қалайтынын не қаламайтынын анықтауынан басталады.

2. Осыдан кейін судья:

1) талап қоюшының талаптарын;

2) жауапкердің қарсылықтарын;

3) тараптар дау айтпайтын және олар дау айтатын фактілерді, сондай-ақ тараптар ұсынған, іске қоса тіркелген дәлелдемелерді баяндайды.

Содан кейін судья тараптардың қандай да бір толықтырулар және (немесе) нақтылаулар енгізуді қалайтынын не қаламайтынын анықтайды.";

50) 202-бап мынадай мазмұндағы 2-1-бөлікпен толықтырылсын:

"2-1. Сот іске қатысатын адамдарға істің толық және уақтылы шешілуі үшін маңызы бар мән-жайларды толық және дәлме-дәл анықтау, дәлелдемелерді анықтау және сотқа ұсыну және олардың төлнұсқалығын растау үшін сұрақтар қоюға құқылы.";

51) 221-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"221-бап. Соттың шешiм шығару үшiн шығып кетуi

Сот жарыссөздерiнен кейiн, ал осы Кодекстiң 219-бабында көзделген жағдайда, прокурор іс бойынша қорытынды бергеннен кейін сот актісін шығару үшін сот шығып кетеді және сот отырысы залындағы адамдарға ол жария етілетін уақыт туралы хабарлайды.";

52) 222-бапта:

бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Соттың шешiмi қабылданғаннан және оған қол қойылғаннан кейiн судья шешiмді толық не оның қарар бөлiгiн жария етедi.";

мынадай мазмұндағы 1-1-бөлікпен толықтырылсын:

"1-1. Іске қатысатын адамдар келмеген жағдайда сот отырысында шешімді жария ету жүргізілмейді.

Шешімнің көшірмесі іске қатысатын адамдарға осы Кодексте белгіленген тәртіппен жіберіледі.";

екінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Төрағалық етуші сот шешімінің қарар бөлігі жария етілгеннен кейін оны қабылдаудың құқықтық негіздері мен салдарын, шешімге шағым жасаудың тәртібі мен мерзімдерін түсіндіреді, шешімнің түпкілікті нысаны дайын болатын және іске қатысатын адамдар оның көшірмесін алуға болатын күнді жариялайды.";

53) 223-бапта:

екінші және үшінші бөліктер мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Шешім бөтен адамдардың қатысуын және кеңестің құпиясын жария етуді болдырмайтын жағдайларда шығарылады.

3. Сот істі талқылағаннан кейін сот актісін шығару үшін шығып кетеді.

Сот шешімнің қарар бөлігін жария етуді осы Кодекстің 183-бабының 2-бөлігінде көзделген мерзім шегінде, бірақ бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімге кейінге қалдыруға құқылы.

Шешімнің жария етілген қарар бөлігіне судья қол қоюға және ол іске қоса тіркелуге тиіс.";

төртінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"4. Түпкілікті нысандағы шешім шешімнің қарар бөлігі жарияланғаннан кейін бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде дайындалуға тиіс. Осы баптың үшінші бөлігінің үшінші абзацында көзделген жағдайда түпкілікті нысандағы шешім шешімнің қарар бөлігі жария етілген мерзімде дайындалуға тиіс.";

мынадай мазмұндағы 4-1-бөлікпен толықтырылсын:

"4-1. Судьяның жеке басына байланысты мән-жайлар бойынша шешімнің қарар бөлігін жария еткен судьяның оны түпкілікті нысанда дайындау мүмкіндігі болмаған кезде сот шешімінің жария етілген қарар бөлігіне осы Кодексте белгіленген тәртіппен шағым жасай алады.";

бесінші бөліктің бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"5. Істі мәні бойынша оңайлатылған іс жүргізу тәртібімен шешкен кезде сот кіріспе және қарар бөліктерінен тұратын қысқаша шешім шығарады.";

54) 225-баптың үшінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"3. Сот шешім шығару үшін шығып кеткеннен кейін iс үшiн маңызы бар мән-жайларды қосымша анықтауды немесе дәлелдемелердi зерттеудi қажет деп тауып, iстi мәнi бойынша қарауды қайта бастау туралы ұйғарым шығарады, ол сот отырысының хаттамасына енгізіледі. Сот iстi мәнi бойынша қарау аяқталғаннан кейiн сот жарыссөздерiн, ал осы Кодекстiң 219-бабында көзделген жағдайда прокурордың қорытындысын да қайта тыңдайды.";

55) 235-бапта:

екінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Сот шешiмде жiберiлген қате жазуларды немесе анық арифметикалық қателердi өз бастамасы бойынша немесе iске қатысатын адамдардың арызы бойынша түзете алады.

Сот қате жазулар мен анық арифметикалық қателерді түзету туралы арызды сотқа арыз келіп түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды.

Iске қатысатын адамдар арыздың келіп түскені туралы дереу хабарландырылады және сотқа пікір ұсынуға құқылы.

Сот өз қалауы бойынша іске қатысатын адамдарды шақырмай, қате жазуларды немесе анық арифметикалық қателерді түзету туралы мәселені қарауға не сот отырысын тағайындауға құқылы. Бұл ретте сот отырысының уақыты мен орны туралы тиісінше хабарландырылған іске қатысушы адамдардың келмеуі оны қарауға кедергі болып табылмайды.";

үшінші бөлік мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Шешімдегі қате жазулар мен анық арифметикалық қателерді түзету туралы өтінішхатты қанағаттандырудан бас тарту туралы соттың ұйғарымы прокурордың өтінішхаты бойынша шағым жасауға, қайта қарауға жатпайды.";

мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:

"4. Сот қате жазуларды, жаңсақ жазылымдарды немесе анық арифметикалық қателерді түзету түрінде қабылданған шешімнің қорытындыларын және (немесе) мазмұнын өзгертуге құқылы емес.";

56) 237-бапта:

екінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Судья шешімді түсіндіру туралы мәселені сот отырысын өткізбестен шешеді. Іске қатысатын адамдар шешімді түсіндіру туралы арыздың келіп түскені жөнінде хабарландырылады және сотқа арызға пікір жіберуге құқылы.";

үшінші бөлік мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Шешімді түсіндіруден бас тарту туралы соттың ұйғарымы прокурордың өтінішхаты бойынша шағым жасауға, қайта қарауға жатпайды.";

57) 239-баптың екінші және үшінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Сот алып берілген сомаларды индекстеу туралы арызды сотқа арыз келіп түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды және шешеді.

Іске қатысатын адамдар арыздың келіп түскені туралы дереу хабарландырылады және сотқа пікір ұсынуға құқылы.

Сот алып берілген ақша сомаларын индекстеу туралы мәселені іске қатысатын адамдарды шақырмай, өз қалауы бойынша қарауға не сот отырысын тағайындауға құқылы. Бұл ретте, сот отырысының уақыты мен орны туралы тиісінше хабарландырылған іске қатысатын адамдардың келмеуі оны қарауға кедергі болып табылмайды.

3. Алып берiлген ақша сомаларын индекстеу не индекстеуден бас тарту туралы соттың ұйғарымына апелляциялық сатыдағы сотқа жеке шағым берілуі, прокурор өтінішхат беруі мүмкін, оның шешімі түпкілікті болып табылады.";

58) 241-бапта:

бесінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"5. Соттың әрбiр шешiмi бойынша бiр атқару құжаты берiледi. Атқару құжаты өндіріп алушыға беріледі не оның арызы бойынша сот аумағы бойынша тиісті әділет органына, жеке сот орындаушыларының өңірлік палатасына не жеке сот орындаушысына орындау үшін жіберіледі.";

жетінші бөліктің екінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"Сот атқарушылық құжатты аумағы бойынша тиісті әділет органына не жеке сот орындаушыларының өңірлік палатасына жіберген жағдайда немесе егер атқарушылық құжат өндіріп алушыға сот шешімінің орындалуы туралы хабарланғанға дейін берілсе, борышкер өндіріп алушыны хабардар етеді.";

59) 246-баптың үшінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"3. Сот орындаушысының өтінішхаты немесе атқарушылық iс жүргiзудегi тараптардың арызы, сондай-ақ олардың арасында жасалған татуласу келiсiмі немесе дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісім сот отырысында қаралады. Iске қатысатын адамдар отырыстың уақыты мен орны туралы хабарландырылады, алайда олардың келмеуi өтінішхатты немесе арызды шешу үшін кедергi болып табылмайды.";

60) мынадай мазмұндағы 250-1-баппен толықтырылсын:

"250-1-бап. Атқарушылық іс жүргізуде борышкердің жылжымайтын мүлкінен өндіріп алуды қолдану

1. Сот шешімін мәжбүрлеп орындау барысында берешекті өзге мүлік есебінен өтеу мүмкін болмаған кезде не мүлік жеткіліксіз болған кезде өндіріп алушы не сот орындаушысы борышкердің жылжымайтын мүлкінен өндіріп алуды қолдану туралы арызбен сотқа жүгінуге құқылы.

Сот борышкердің жылжымайтын мүлкінен өндіріп алуды қолдану туралы арызды сотқа арыз осы мүліктің орналасқан жері бойынша келіп түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды. Сот өндіріп алушыға, борышкерге және сот орындаушысына сот отырысының уақыты мен орны туралы хабарлайды, алайда олардың келмеуі арызды шешу үшін кедергі болып табылмайды. Сот арызды қарау нәтижелері туралы ұйғарым шығарады.

2. Өндіріп алушының немесе сот орындаушысының арызы мазмұны бойынша осы Кодекстің 148-бабының екінші бөлігі 1), 2), 3), 5), 7), 8) тармақшаларының талаптарына сәйкес келуге тиіс.

Өндіріп алушының немесе сот орындаушысының сотқа берілген арызы осы тармақта белгіленген талаптарға сәйкес келмеген жағдайда, ол осы Кодекстің 152-бабы бойынша қараусыз қайтарылуға жатады.

3. Осы баптың қағидалары бойынша, егер кепіл беруші борышкер болып табылмаса не егер мүлікті борышкер ипотекалық тұрғын үй қарызы бойынша сатып алған болса, кепіл берушінің мүлкінен өндіріп алуды қолдану туралы өндіріп алушының арызы қаралуға жатпайды.

4. Борышкердің жылжымайтын мүлкінен өндіріп алуды қолдану не өндіріп алудан бас тарту туралы сот ұйғарымына жеке шағым берілуі, прокурор өтінішхат беруі мүмкін.";

61) 252-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Соттың не прокурордың санкциялауына жататын қаулыны сот орындаушысы атқарушылық әрекеттер жасалған жер бойынша сотқа не прокурорға ұсынады. Қаулыға санкцияланатын әрекеттерді қабылдаудың негізділігін растайтын атқарушылық іс жүргізу материалдары қоса беріледі.";

62) 253-бапта:

екінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Атқару парағын беру туралы арыз осы Кодекстің 148-бабының екінші бөлігі 1), 2), 3), 5), 7), 8) тармақшаларының және төртінші бөлігінің талаптарына сәйкес келуге тиіс.

Сотқа берілген арыз осы баптың талаптарына сәйкес келмеген жағдайда, ол осы Кодекстің 152-бабы бойынша қарамай қайтарылуға жатады.

Атқару парағын беру туралы арызға:

1) төрелік шешімнің төлнұсқасы немесе көшiрмесi қоса тіркеледі. Тұрақты жұмыс iстейтiн төрелік шешiмiнiң көшiрмесiн осы төреліктің басшысы куәландырады, төрелік шешімінің көшiрмесi нақты дауды шешу үшiн нотариатта куәландырылуға тиiс;

2) заңда белгiленген тәртiппен жасалған төрелік келiсiмінiң төлнұсқасы немесе нотариат куәландырған көшiрмесi қоса беріледі.";

мынадай мазмұндағы 5-1-бөлікпен толықтырылсын:

"5-1. Егер осы Кодекстің 464-бабының бірінші бөлігінде белгіленген, атқару парағына шағым жасауға арналған мерзім өтпесе, сот өндіріп алушыға атқару парағынан үзінді беру туралы арызды қайтарады.";

63) 256-баптың бесінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"5. Сот істі сырттай іс жүргізу тәртібімен қарау туралы ұйғарым шығарады, ол сот отырысының хаттамасына енгізіледі.";

64) 269-баптың бірінші бөлігінің бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Ұйғарымда:";

65) 279-бапта:

3) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"3) талап қою арызына қол қоюға немесе оны беруге өкілеттігі жоқ адам қол қойса немесе оны берсе, егер талап қоюшы мәлімделген талапты қолдамаса;";

12) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"12) осы Кодекстің 34-тарауында көзделген ерекше іс жүргізу бойынша бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланғаны туралы мәліметтер ұсынылмаса;";

66) 281-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, бірінші сатыдағы соттың әрбір сот отырысы туралы, сондай-ақ отырыстан тыс жасалған әрбір жеке процестік әрекет туралы жазбаша нысанда хаттама не сот отырысының аудио-, бейнежазбасы жүргізілген кезде қысқаша хаттама жасалады.

Тараптардың сот отырысына қатысуынсыз, сырттай іс жүргізуде не жаңа дәлелдемелер зерттелмей қаралатын істер бойынша сот отырысының хаттамасын жүргізу қажеттігін судья белгілейді.";

67) 282-бапта:

екінші бөлікте:

мынадай мазмұндағы 5-1) тармақшамен толықтырылсын:

"5-1) бейнеконференц-байланыс жүйелерін және (немесе) өзге де техникалық құралдарды пайдалану туралы, сондай-ақ киноға және фотоға түсіру жүргізу туралы мәліметтер;";

мынадай мазмұндағы 13-1) тармақшамен толықтырылсын:

"13-1) сот отырысындағы үзіліс туралы және іс кейінге қалдырылған кезде жаңа сот отырысының күні туралы мәліметтер;";

16) және 17) тармақшалар мынадай редакцияда жазылсын:

"16) шешімнің жария етілгені және оны қабылдаудың құқықтық негіздері мен салдарының түсіндірілгені туралы, оны түпкілікті нысанда дайындау мерзімдері, шағым жасаудың тәртібі мен мерзімін түсіндіру туралы мәліметтер;

17) іске қатысатын адамдарға сот отырысының хаттамасымен және сот отырысының аудио-, бейнежазбаларымен танысу және оларға ескертулер беру құқықтарының түсіндірілгені туралы мәліметтер;";

төртінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"4. Қысқаша хаттаманың мазмұны осы баптың екінші бөлігінің 1), 2), 3), 4), 6), 13-1), 16) және 18) тармақшаларында көрсетілген талаптарға сәйкес келуге тиіс. Сондай-ақ сот аудио-, бейнежазба құралдарын пайдаланғаны туралы, аудио-, бейнежазба бар файлдың атауы көрсетіледі.

Аудио-, бейнежазба жеткізгіш және қысқаша хаттама іске қоса тіркеледі.

Іске қатысатын адамдардың және олардың өкілдерінің өтінішхаты бойынша сот аудиожазбаның көшірмесін және қысқаша хаттаманы немесе сот отырысының хаттамасын ұсынады.

Бұл ретте адам дербес деректерді қорғау туралы заңнама талаптарын бұзғаны үшін жауаптылық туралы және алынған жазбаны осы баптың бесінші бөлігінде көзделген мақсаттарда пайдалану туралы ескертіледі.

Іс жабық сот отырысында қаралған жағдайларда, іске қатысатын адамдарға аудио-, бейнежазба және сот отырысының хаттамасы берілмейді, оларға аудио-, бейнежазбамен және сот отырысының хаттамасымен сотта танысу мүмкіндігі қамтамасыз етіледі.";

68) 283-бапта:

бірінші бөлік мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Күрделі істер бойынша қысқаша хаттама мәтінді автоматты түрде тану арқылы алынған аудиожазбаның мәтінін таратып жазумен сүйемелденуі мүмкін.

бесінші бөлік мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Қысқаша хаттамаға қоса тіркелетін электрондық хаттама және аудио-, бейнежазба, аудиожазба мәтінінің таратып жазылуы хатшының электрондық цифрлық қолтаңбасымен куәландырылады, оларға қандай да бір өзгерістер енгізілуге жол берілмейді.";

алтыншы бөлік алып тасталсын;

69) 285-баптың бірінші, екінші және үшінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Хаттамаға, қысқаша хаттамаға, аудио-, бейнежазбаның мазмұнына жасалған ескертулерді төрағалық етуші қарайды.

2. Істі қарауға қатысатын адамдар хабарландырыла отырып, сот отырысында ескертулерді қарау қажеттігін төрағалық етуші айқындайды. Істі қарауға қатысатын адамдардың келмеуі хаттамаға, қысқаша хаттамаға, аудио-, бейнежазбаның мазмұнына ескертулерді қарауға кедергі болып табылмайды.

Төрағалық етуші ескертулерді қарау нәтижелері бойынша олардың дұрыстығын өзінің қарарымен және қолымен куәландырады не оларды толық немесе ішінара қабылдамау туралы ұйғарым шығарады. Ескертулердің бәрі іске тігіледі.

3. Ескертулерді қарау нәтижелері бойынша шығарылған соттың ұйғарымы шағым жасауға және прокурордың өтінішхаты бойынша қайта қарауға жатпайды. Ескертулерді қарау нәтижелерімен келіспеу туралы дәлелдер апелляциялық шағымға, прокурордың өтінішхатына енгізілуі мүмкін.";

70) 330-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"330-бап. Кәмелетке толмағанды толығымен әрекетке қабілетті деп жариялау туралы арызды қарау

Кәмелетке толмаған адамды толығымен әрекетке қабілетті деп жариялау туралы арызды сот арыз берушінің, ата-анасының (ата-анасының біреуінің), бала асырап алушылардың (бала асырап алушының), қамқоршысының, сондай-ақ қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын орган өкілінің қатысуымен қарайды.

Істі сот талқылауына дайындау кезінде судья қозғалған іс бойынша процесте кәмелетке толмаған адамның мүдделерін білдіру және қорғау үшін ресми өкіл-адвокатты тағайындау туралы мәселені шешеді.

Ресми өкіл-адвокат заңды өкілдің өкілеттіктерін иеленеді.";

71) 333-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Сотқа кәмелетке толмаған бала, оның заңды өкілдері, қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органның өкілдері, сондай-ақ соттың қалауы бойынша өзге де адамдар шақырылады.

Судья істі сот талқылауына дайындау кезінде қозғалған іс бойынша процесте азаматтың мүдделерін білдіру және қорғау үшін ресми өкіл-адвокатты тағайындайды.

Ресми өкіл-адвокат заңды өкілдің өкілеттіктерін иемденеді.";

72) 337-бапта:

мынадай мазмұндағы 1-1-бөлікпен толықтырылсын:

"1-1. Судья істі сот талқылауына дайындау кезінде қозғалған іс бойынша процесте азаматтың мүдделерін білдіру және қорғау үшін ресми өкіл-адвокатты тағайындайды.

Ресми өкіл-адвокат заңды өкілдің өкілеттіктерін иемденеді.";

екінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Іс азамат емдеуге жатқызылған және істің қозғалуына бастамашы болған медициналық ұйым өкілінің және өзіне қатысты психиатриялық стационарға мәжбүрлеп емдеуге жатқызу туралы мәселе шешіліп жатқан азаматтың ресми өкілінің, сондай-ақ оның отбасы мүшелерінің және басқа да мүдделі адамдардың қатысуымен қаралады.";

73) 409-бап мынадай мазмұндағы 3-1-бөлікпен толықтырылсын:

"3-1. Апелляциялық сатыдағы сот (судья) осы Кодекстің 407-бабы бірінші бөлігінің 2), 3), 4) тармақшаларында көзделген негіздер болған кезде шағымды берген адамға оны кері қайтару туралы ұйғарым шығарады.

Бұл ұйғарым шағым жасауға жатпайды, алайда апелляциялық шағыммен, өтінішхатпен, бірінші сатыдағы сотқа қайта жүгінуге кедергі келтірмейді.";

74) 414-баптың екінші бөлігі мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Судья тараптардың өтінішхаттары болған кезде осы Кодекстің
17-тарауында көзделген талаптарға сәйкес татуластыру рәсімдерін жүргізеді.";

75) 424-бапта:

4) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"4) шешімнің күшін толық немесе бір бөлігін жоюға және іс бойынша іс жүргізуді тоқтатуға не осы Кодекстің 277-бабында және 279-бабының 2), 4), 5), 9), 10) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша арызды қараусыз қалдыруға;";

6) тармақшадағы "қабылдауға құқылы." деген сөздер "қабылдауға;" деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 7) және 8) тармақшалармен толықтырылсын:

"7) егер мұндай арыз бірінші сатыдағы сотқа берілген және сот мәні бойынша шешпеген жағдайда, осы Кодекстің 279-бабының 8) тармақшасында көзделген негіз бойынша шешімнің күшін толық немесе бір бөлігін жоюға және талап қоюды қараусыз қалдыруға;

8) егер мұндай талап қоюды талап қоюшы апелляциялық сатыдағы сотта қолдамаса, осы Кодекстің 279-бабының 3) тармақшасында көзделген негіз бойынша шешімнің күшін толық немесе бір бөлігін жоюға және талап қоюды қараусыз қалдыруға құқылы.";

76) 426-бап мынадай мазмұндағы бесінші бөлікпен толықтырылсын:

"5. Егер судьяның жеке басына байланысты мән-жайлар бойынша мүмкін болмаған кезде апелляциялық сатыдағы судья осы Кодексте белгіленген мерзімде дәлелді қаулыға қол қоя алмаса, онда оны жасауды алқа төрағасы істі қарауға қатысқан басқа судьяға тапсырады. Қаулыда жоқ судьяның оны қандай себептер бойынша дайындай алмайтыны көрсетіледі.";

77) 429-бапта:

үшінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"3. Шешім шығарумен аяқталған сот талқылауы кезінде шығарылған ұйғарымға жеке шағым берілген, прокурор өтінішхат келтірген жағдайда, шешімге шағым жасау үшін белгіленген мерзім өткеннен кейін ғана іс жоғары тұрған сот сатысына жіберіледі. Бұл ретте, егер шешімге апелляциялық шағым берілсе, прокурор апелляциялық өтінішхат келтірсе, жеке шағымды, прокурордың өтінішхатын тексеруді істі апелляциялық тәртіппен қарайтын сот сатысы жүргізеді. Бұл жағдайда апелляциялық саты жеке шағымды, прокурордың өтінішхатын алқалық құрамда, сот шешіміне апелляциялық шағыммен бірге қарайды.";

жетінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

7. Талап арыздарды қайтару, талап қоюды қамтамасыз ету, соттылық, қате жазуларды, жаңсақ жазылымдарды және анық арифметикалық қателерді түзету, шешімді, хаттамаға ескертулерді түсіндіру, іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұру, талап арыздарды қараусыз қалдыру мәселелері жөніндегі жеке

шағым немесе прокурордың өтінішхаты бойынша шығарылған апелляциялық сатыдағы соттың ұйғарымдары шағым жасауға және наразылық білдіруге жатпайды. Осы Кодексте белгіленген жағдайларда апелляциялық сатыдағы соттың істің одан әрі қозғалу мүмкіндігіне бөгет болатын ұйғарымдарына шағым жасалуы және наразылық білдірілуі мүмкін.";

78) 445-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Кассациялық сатыдағы сот судьяның қаулысымен, Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының ұсынуымен, Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының наразылығымен бірге істі алғаннан кейін үш жұмыс күні ішінде тараптарға татуластыру рәсімдеріне қатысу үшін хабарламаны, көрсетілген құжаттардың көшірмелерін, сот отырысының өткiзiлетiн күнін, уақытын, орнын көрсете отырып не олардың электрондық көшірмелерімен Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының интернет-ресурсы арқылы танысу мүмкіндігі туралы хабарлай отырып iстiң кассациялық сатыдағы сотта қаралатыны туралы хабарламаны жiбередi.

Сот тараптардың өтінішхаты болған кезде осы Кодекстің 17-тарауына сәйкес татуластыру рәсімдерін жүргізеді.";

79) 447-баптың бірінші бөлігі мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Сотқа қатысып отырған екі тарап та татуласу туралы өтініш жасаған жағдайда, татуластыру рәсімін алқалы құрам судьяларының бірі өтінішхат берілген күні жүргізеді.";

80) 455-баптың үшінші бөлігінің 3) тармақшадағы "тануы жатады." деген сөздер "тануы;" деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 4) тармақшамен толықтырылсын:

"4) орындалуы туралы сот актісі шығарылған төрелік шешімнің күшін жою жатады.";

81) 460-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"460-бап. Арызды соттың іс жүргізуіне қабылдау

Сот актісін жаңадан ашылған немесе жаңа мән-жайлар бойынша қайта қарау туралы арыз ол келіп түскен күннен бастап тиісті соттың іс жүргізуіне қабылданды деп есептеледі.";

82) 461-бап алып тасталсын;

83) 462 және 463-баптар мынадай редакцияда жазылсын:

"462-бап. Арызды қарау

Іске қатысатын адамдар жаңадан ашылған немесе жаңа мән-жайлар бойынша шешімді, ұйғарымды немесе қаулыны қайта қарау туралы арыздың келіп түскені туралы хабарландырылады.

Сот мұндай арызды жеке-дара немесе сот отырысында қарауға құқылы, алайда сот отырысының уақыты мен орны туралы тиісінше хабарландырылған іске қатысатын адамдардың келмеуі оны қарауға кедергі болып табылмайды.

463-бап. Соттың істі қайта қарау туралы арыз бойынша ұйғарымы

1. Сот жаңадан ашылған немесе жаңа мән-жайлар бойынша шешімді, ұйғарымды немесе қаулыны қайта қарау туралы арыз бойынша:

1) осы баптың 1-1-тармағында көзделген негіздер бойынша арызды қайтару туралы;

2) сот актісін қайта қараудан бас тарту туралы;

3) арызды қанағаттандыру және шешімнің, ұйғарымның немесе қаулының күшін жою туралы дәлелді ұйғарым шығарады.

1-1. Мыналар:

1) арыздың нысаны мен мазмұнына қойылатын талаптардың сақталмауы;

2) арызды беруге (қол қоюға) өкілеттігі жоқ адамның не әрекетке қабілетсіз адамның беруі (қол қоюы);

3) осы Кодекстің 456-бабында белгіленген қағидалардың сақталмауы;

4) оны қалпына келтіру туралы өтінішхат болмаған немесе өткізіп алған мерзімді қалпына келтіруден бас тартылған кезде арыз беру мерзімінің өтіп кетуі;

5) арыз берушінің арызды кері қайтарып алуы жаңадан ашылған немесе жаңа мән-жайлар бойынша істі қайта қарау туралы арызды қайтару үшін негіздер болып табылады.

2. Бірінші, апелляциялық және кассациялық сатылардағы соттардың арызды қайтару туралы, жаңадан ашылған немесе жаңа мән-жайлар бойынша сот актісінің күшін жоюдан бас тарту не күшін жою туралы ұйғарымдарына осы Кодекске сәйкес прокурордың өтінішхаты немесе наразылығы бойынша шағым жасалуы, дау айтылуы, қайта қаралуы мүмкін.";

84) 464-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Төрелік шешімнің күшін жою туралы өтінішхат Қазақстан Республикасының тиісті апелляциялық сатыдағы сотына беріледі.";

85) 465-бапта:

мынадай мазмұндағы 1-1-бөлікпен толықтырылсын:

"1-1. Төрелік шешімнің күшін жою туралы өтінішхатты апелляциялық сатыдағы сот алқалы құрамда, алқаның кемінде үш судьясы осы Кодекстің 3-бөлімінің қағидалары бойынша қарайды.";

мынадай мазмұндағы бесінші бөлікпен толықтырылсын:

"5. Төрелік шешімнің күшін жою туралы ұйғарымда сот төрелік шешімді мәжбүрлеп орындатуға беру туралы ұйғарымның күшін жою мәселелерін шешуге тиіс.".

2-бап. Осы Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті