ИПС "Әділет"

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

Внести в постановление Правительства Республики Казахстан от 17 марта 2023 года № 232 "Об утверждении Плана развития акционерного общества "Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары" на 2023 – 2032 годы" следующее изменение:

План развития акционерного общества "Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары" на 2023 – 2032 годы, утвержденный указанным постановлением, изложить в новой редакции согласно приложению к настоящему постановлению.

2. Настоящее постановление вводится в действие со дня его подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

А. Смаилов

	Приложение к постановлению Правительства Республики Казахстан от 27 декабря 2023 года № 1209
	Утвержден постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 марта 2018 года № 232

План
развития акционерного общества
"Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары"
на 2023 – 2032 годы

Введение

Настоящий План развития акционерного общества "Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары" (далее – План развития) определяет его миссию, видение, стратегические направления, цели и задачи на десятилетний период.

Акционерное общество "Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары" (далее – АО "НК "ҚҒС") создано в соответствии с Указом Президента Республики Казахстан от 25 января 2005 года № 1513 "О развитии космической деятельности в Республике Казахстан на 2005 – 2007 годы", постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 марта 2005 года № 242 "О создании акционерного общества "Национальная компания "Казкосмос" со стопроцентным участием государства в его уставном капитале и переименовано приказом Национального космического агентства Республики Казахстан от 2 августа 2007 года № 32 "О переименовании акционерного общества "Национальная компания "Казкосмос".

Основной целью деятельности АО "НК "ҚҒС" является развитие космической деятельности, способствующей укреплению социально-экономического и научно-технического развития Республики Казахстан путем эффективного использования космических технологий.

Приказом Министра цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан от 20 июня 2023 года № 195/НҚ "Об определении национальных операторов космических систем" АО "НК "ҚҒС" определено национальным оператором космической системы дистанционного зондирования Земли (далее – КС ДЗЗ) и национальным оператором системы высокоточной спутниковой навигации (далее – СВСН).

При разработке Плана развития учтены цели и задачи:

Стратегии от 14 декабря 2012 года "Казахстан – 2050": новый политический курс состоявшегося государства";

Национального плана развития Республики Казахстан до 2025 года, утвержденного Указом Президента Республики Казахстан от 15 февраля 2018 года № 636;

Национального проекта "Технологический рывок за счет цифровизации, науки и инноваций", утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 12 октября 2021 года № 727;

Концепции развития космической отрасли Республики Казахстан на 2023 – 2029 годы, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 28 марта 2023 года № 266 қбп;

Концепции семейной и гендерной политики в Республике Казахстан до 2030 года, утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 1 апреля 2022 года № 853;

Плана развития Министерства цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан (далее – МЦРИАП) на 2023 – 2027 годы, утвержденного приказом Министра цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан от 22 февраля 2023 № 62/НҚ.

Раздел 1. Анализ текущего состояния

Подраздел 1. Анализ внешней среды

Глава 1. Глобальные тренды в развитии космической отрасли

Глобальная космическая отрасль включает спутниковую индустрию, а также пилотируемые полеты в космос. Спутниковая индустрия включает в себя рынок спутниковых услуг (услуги дистанционного зондирования Земли (далее – ДЗЗ) и все виды спутниковой связи), производство и запуск спутников, а также производство наземного сетевого и пользовательского оборудования.

АО "НК "ҚҒС" является участником рынка спутниковых услуг в части ДЗЗ, а товарищество с ограниченной ответственностью (далее – ТОО) "Ghalam" участником рынка производства спутников.

ТОО "Ghalam" является казахстанско-французским предприятием, созданным в 2010 году в целях реализации проекта по созданию сборочно-испытательного комплекса космических аппаратов (далее – СбИК КА) и дальнейшей его эксплуатации в рамках Соглашения между Правительством Республики Казахстан и Правительством Французской Республики "Об условиях создания и использования космической системы дистанционного зондирования Земли и сборочно-испытательного комплекса космических аппаратов" от 6 октября 2009 года.

Доля АО "НК "ҚҒС" составляет 72 %, доля Аэрокосмического комитета МЦРИАП – 0,5 %, доля Airbus Defence&Space – 27,5 %.

Согласно отчету компании Brycetech "2022 State of the Satellite Industry Report" доходы спутниковой индустрии в 2021 году составили 72 % (https://brycetech.com/reports "2022 State of the Satellite Industry Report") от глобальной космической отрасли, в том числе:

спутниковые услуги – 118 миллиардов (далее – млрд) долларов (далее –долл.) США;

производство спутников – 13,7 млрд долл. США;

запуск спутников – 5,7 млрд долл. США;

производство наземного оборудования – 142 млрд долл. США.

При этом в сегменте производства спутников в 2021 году наблюдаются следующие тренды:

создание более производительных геостационарных спутников с меньшими затратами за счет их миниатюризации и серийного производства;

изменение технологии производства с традиционно единичного производства к серийному производству;

улучшенные возможности и инновационное применение малых спутников (весом до 500 кг);

освоение технологий продления срока службы геостационарных спутников за счет орбитального обслуживания (пополнение топлива, ремонт и сборка космических аппаратов на орбите).

Учитывая относительно низкую ресурсоемкость для производства малых спутников и новизну сегмента услуг по орбитальному обслуживанию, открываются возможности для занятия ниши на мировом рынке в производстве малых спутников для ТОО "Ghalam".

В спутниковых услугах ДЗЗ в 2021 году трендом является улучшение пространственного разрешения коммерчески доступных снимков ДЗЗ. Таким образом, создаются условия для увеличения спроса на услуги ДЗЗ, ранее сдерживаемые высокими ценами на снимки ДЗЗ и ограничениями.

Государства продолжают играть ключевую роль в развитии космической индустрии. Правительства выступают основными заказчиками на рынке космических услуг. Значительная часть космической отрасли прямо связана с обороной и национальной безопасностью. Применение космических технологий также служит решению широкого круга прикладных задач в промышленности, экологии, телекоммуникациях, картографии, на транспорте.

На рисунке 1 представлены государственные расходы ведущих стран мира на космические программы с 2014 по 2021 годы.

Рисунок 1. Государственные расходы ведущих стран мира на космические программы с 2014 по 2021 годы, млрд долл. США (https://www.statista.com/statistics/745717/global-governmental-spending-on-space-programs-leading-countries/).

Основными потребителями данных и услуг ДЗЗ являются оборона и безопасность, однако с каждым годом возрастает потребление со стороны гражданских секторов экономики, таких как нефтегазовая сфера, сельское хозяйство, грузоперевозки, телекоммуникации, страхование, развитие "умных городов".

Это делает космическую отрасль все более привлекательной для частного бизнеса. По оценкам компании Space Foundation в 2021 году доходы частных компаний составили 77 % (https://www.spacefoundation.org/2022/07/27/the-space-report-2022-q2/) глобальной космической отрасли, особенно в таких коммерчески привлекательных секторах как связь, навигация, геоинформационные услуги. При этом успешность частных компаний зависит во многом от доступа к государственным контрактам.

Приход частного бизнеса в космическую отрасль активизировал разработки, направленные на снижение стоимости запусков космических аппаратов. Согласно прогнозу применение искусственного интеллекта позволит расширить спектр создаваемых инновационных продуктов при одновременном снижении их себестоимости.

Работы ведутся по нескольким ключевым направлениям:

создание многоразовых средств выведения;

применение аддитивных технологий в производстве (3D принтеры);

создание новых композитных материалов;

создание малых спутников – микроспутников, наноспутников, кубсатов и их серийное производство.

В целях повышения конкурентоспособности АО "НК "ҚҒС" и ТОО "Ghalam" нужно также развивать свои компетенции в части применения искусственного интеллекта при обработке данных ДЗЗ и разработке геосервисов/ платформ, производстве малых спутников, применении 3D принтеров при производстве спутников и индустриальной продукции.

По оценкам экспертов будущее космической отрасли связано с развитием государственно-частного партнерства. В Европе оно реализуется в форме гарантированных государственных заказов, концессионных соглашений об использовании государственной космической инфраструктуры частными компаниями, в Японии – в форме сотрудничества между государственным космическим агентством JAXA и корпорацией Mitsubishi Heavy Industries.

В Китае приход частного бизнеса в космическую отрасль был одобрен Коммунистической партией Китая и поддерживается государством за счет льготного кредитования и других финансовых стимулов в рамках программы "Made in China – 2025".

Анализ состояния и основных трендов развития космической отрасли позволяет сделать вывод о том, что в обозримом будущем предприятия космической отрасли будут обслуживать в первую очередь интересы государства при растущем участии частного бизнеса.

Следовательно работа предприятий отрасли должна быть выстроена таким образом, чтобы они были способны максимально быстро и качественно выполнять государственный заказ, создавали проекты, привлекательные для частных инвесторов. Одними из примеров привлечения частного бизнеса в Казахстан могут стать реализация совместно с Airbus Defence&Space проекта СбИК КА, а также создание группировки спутников ДЗЗ высокого и среднего разрешения с применением механизма государственно-частного партнерства.

Глава 2. Текущее состояние рынка данных и услуг ДЗЗ

Объем мирового рынка данных ДЗЗ в 2021 году составил порядка 2,7 млрд долл. США (https://brycetech.com/reports "2022 State of the Satellite Industry Report"). При этом к 2030 году ожидается его увеличение до 5 млрд долл. США (отчет Euroconsult по обзору рынка продуктов и данных ДЗЗ, 14 издание, Euroconsult, сентябрь 2021 года).

Основными игроками на рынке выступают американская компания "MAXAR" и французская компания "AIRBUS", общая доля выручки которых занимает 57 % всего рынка данных ДЗЗ. Доминирование указанных компаний обусловлено тем, что они первыми вышли на рынок данных ДЗЗ и фактически поделили между собой наиболее Ұмкие рынки Северной Америки и Европы. Ожидается, что по мере введения в действие дополнительных инновационных решений от данных компаний их доля рынка будет увеличиваться. Дистрибьюторы данных "MAXAR" и "AIRBUS" составляют около 18 % всего рынка данных. Они имеют различные профили компаний – от нескольких средних эксклюзивных и стратегических дистрибьюторов до множества небольших компаний, предлагающих распространение данных и локальную интеграцию для глобальных операторов. Одним из ключевых факторов, обеспечивающих высокую долю этих компаний на рынке коммерческих данных ДЗЗ, является наличие эффективной маркетинговой системы и собственных платформ по продаже данных ДЗЗ.

При этом согласно анализу Euroconsult основная доля использования коммерческих данных ДЗЗ по миру приходится на Северную Америку (42 %) и европейские страны (24 %). Вместе с тем на Африку приходится 3 %, на Ближний Восток – 6 %, на страны Азии – 12 % и страны Содружества Независимых Государств (далее – СНГ) – 4 %.

Одновременно с ежегодным приростом 4 % на использование коммерческих данных азиатский регион находится на третьем в мире месте по потреблению коммерческих данных ДЗЗ (отчет Euroconsult по обзору рынка продуктов и данных ДЗЗ, 14 издание, Euroconsult, сентябрь 2021 года).

В целом ожидается, что в 2030 году их объем достигнет 360 миллионов (далее – млн) долл. США, что составляет 14 % от глобального объема. При этом Ближний Восток и рынки Африки достигнут роста в диапазоне 4-8 % в течение десятилетия.

Согласно публикации Экономической и социальной комиссии для Азии и Тихого океана (далее – ЭСКАТО) (англ. UN Economic and Social Commission for Asia and the Pacific (ESCAP)) "State of the Space Industry in Central Asia policy brief, achievements, challenges and perspectives" ("State of the Space Industry in Central Asia policy brief, achievements, challenges and perspectives", UN ESCAP, 2020 год) космическая индустрия и ее применение в странах Центральной Азии возрастают. Вместе с тем наблюдается активный прирост рынка потребления космических технологий для решения экономических задач стран.

В разрезе по секторам экономики лидирующую роль на мировом рынке данных ДЗЗ занимает оборонный сектор. Ежегодно доля данного сегмента занимает более 60 % от общего рынка данных (отчет Euroconsult по обзору рынка продуктов и данных ДЗЗ, 14 издание, Euroconsult, сентябрь 2021 года).

Основными факторами, определяющими выбор использования потребителем тех или иных данных ДЗЗ, являются величина их пространственного разрешения, периодичность их получения, количество спектральных каналов. При этом с 2020 года начато развертывание спутников со сверхвысоким пространственным разрешением, обеспечивающих распознавание на поверхности земли объектов размером около 30 см. Самая высокая периодичность съемки территории (частота съемки одной и той же точки территории) выросла до 3 раз в сутки благодаря группировкам спутников. Увеличилось количество мультиспектральных оптических спутников (различные спектральные каналы позволяют анализировать большее количество параметров для разных поверхностей и радиолокационных спутников, обеспечивающих съемку независимо от времени и погоды).

На рисунке 2 представлена диаграмма распределения участников рынка данных ДЗЗ, в частности, возможностей их действующих и будущих космических систем.

Рисунок 2. Диаграмма распределения участников рынка данных ДЗЗ, в частности, возможностей их действующих и будущих космических систем (отчет Euroconsult по обзору рынка продуктов и данных ДЗЗ, 14 издание, Euroconsult, сентябрь 2021 года)

Как видно из диаграммы, казахстанский спутник ДЗЗ "KazEOSat-1" находится в сегменте космических систем, поставляющих данные ДЗЗ с пространственным разрешением 1 м, где сосредоточено большое количество участников рынка. Вместе с тем наблюдается явное отставание в периодичности съемки и пространственном разрешении, что негативно влияет на его конкурентные преимущества.

По данным отчета Euroconsult к 2030 году на мировом рынке ожидается увеличение количества спутников ДЗЗ (путем создания группировок), предлагающих данные с разрешением около 1 м, что в свою очередь приведет к замедлению данного сегмента рынка с сохранением динамики роста на уровне 1 %. Однако некоторые системы с особыми преимуществами могут замедлить эту тенденцию благодаря своевременной доставке, более высокой периодичности съемки или большему количеству спектральных диапазонов. С другой стороны ожидается, что рынок данных ДЗЗ с пространственным разрешением в 50 см и ниже будет расти со среднегодовым темпом роста в 12 % в течение десяти лет (отчет Euroconsult по обзору рынка продуктов и данных ДЗЗ, 14 издание, Euroconsult, сентябрь 2021 года).

В 2021 году коммерческая продажа данных ДЗЗ осуществляется с более чем 275 спутников. К 2028 году их число возрастет до 550 спутников. Эта оценка основана на текущих графиках запуска спутников и планируемых сроках эксплуатации отдельных спутников. Однако это число может еще более возрасти, если в конце десятилетия появятся новые компании, а страны (в частности, Китай) начнут коммерциализировать данные, полученные в рамках своих ДЗЗ программ. Исходя из текущего планирования к 2025 – 2028 годам группировки должны перейти на цикл пополнения, поддерживая необходимое количество спутников на орбите. Необходимость пополнения также подразумевает, что спрос не отстает от предложения. Здесь есть определенный риск, учитывая, что новые сферы услуг и приложения, которые планируется создать, также находятся в стадии становления. Если спрос будет расти медленнее, могут произойти дальнейшая консолидация и (или) сокращение развития группировок. Рост предложения окажет влияние на снижение цен на данные ДЗЗ, в связи с чем операторам придется более тщательно позиционировать себя на рынке в отношении возможностей своих систем (отчет Euroconsult по обзору рынка продуктов и данных ДЗЗ, 14 издание, Euroconsult, сентябрь 2021 года).

Таким образом, учитывая снижение цен на данные ДЗЗ и наличие больших группировок на мировом рынке, АО "НК "ҚҒС" не целесообразно конкурировать на рынке данных ДЗЗ с уже имеющимися операторами группировок спутников ДЗЗ. При этом, учитывая большую протяженность территории и транзитное геополитическое положение Казахстана, необходимо

наличие национальной космической системы ДЗЗ для независимого доступа и гарантированного обеспечения государственных органов/ организаций Казахстана оперативными данными ДЗЗ не менее 1 раз в сутки.

Рынок услуг ДЗЗ является более Ұмким по сравнению с рынком данных, так как он создает добавочную стоимость к данным ДЗЗ путем проведения дополнительной обработки этих данных, их анализа и предоставления конечному пользователю в понятно интерпретируемом виде.

В 2021 году мировой коммерческий рынок услуг ДЗЗ составил 2,7 млрд долл. США (https://brycetech.com/reports/report-documents/ SIASSIR2021.pdf). Ожидается, что к 2030 году его объем достигнет 5 млрд долларов США при 7 % совокупном среднегодовом темпе роста в течение десяти лет (отчет Euroconsult по обзору рынка продуктов и данных ДЗЗ, 14 издание, Euroconsult, сентябрь 2021 года). В отличие от рынка данных ДЗЗ эта сфера сильно фрагментирована. Однако бизнес услуг ДЗЗ становится все более интегрированным. С самого начала новые игроки рынка ДЗЗ ориентируются в области предоставления услуг ДЗЗ, заключая партнерства с поставщиками данных ДЗЗ, чтобы развивать свои услуги ДЗЗ в масштабе, опираясь на возможности американской GAFAM (Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft), китайской BATX (Baidu, Alibaba, Tencent, Xiaomi) или европейских облачных платформ DIAS (Data and Information Access Services), укрепляя свое влияние на рынке услуг ДЗЗ. Рост в основном обусловлен созданием группировок, что является критическим параметром для своевременного анализа потоков данных. Таким образом, требования конечных пользователей следуют за развитием группировок – теперь своевременная съемка повышает спрос на услуги для достижения глобальной информированности с использованием более сложных и разнообразных наборов данных, повышая интерес к расширению коммерческих возможностей за счет более широкого аутсорсинга в каждом секторе. С другой стороны, более дешевые/ бесплатные данные с более низким разрешением и (или) низкой точностью геолокации могут быть использованы для создания более ценных геоинформационных сервисов с автоматической обработкой данных ДЗЗ. Способ создания услуг (встроенные решения и предложения "под ключ") позволит расширить клиентскую базу и повысить уровень использования услуг конечными пользователями (отчет Euroconsult по обзору рынка продуктов и данных ДЗЗ, 14 издание, Euroconsult, сентябрь 2021 года).

АО "НК "ҚҒС" за годы работы имеет опыт по реализации данных и услуг ДЗЗ. Так, по анализу АО "НК "ҚҒС" казахстанский рынок данных ДЗЗ по состоянию на 2022 год оценивается в 980 млн тенге.

Согласно анализу АО "НК "ҚҒС" казахстанский рынок услуг ДЗЗ по состоянию на 2022 год оценивается в 3,5 млрд тенге. С 2018 года АО "НК "ҚҒС" предоставляет данные и услуги ДЗЗ для государственных органов в сфере обороны и безопасности, сельского и лесного хозяйства, мониторинга чрезвычайных ситуаций (далее – ЧС), землепользования, контроля экологических параметров, мониторинга водных ресурсов и твердых бытовых отходов производства, самовольного захвата земель, состояния сельскохозяйственных угодий и природных ресурсов на территории Республики Казахстан, приграничной территории Республики Казахстан, ареалов произрастания культивируемых наркосодержащих растений.

В 2022 году в рамках исполнения поручения Президента Республики Казахстан по итогам расширенного заседания Правительства от 14 июля 2022 года разработан цифровой прототип единой платформы недропользования (далее – ЕПН) для публикации векторных слоев общегеографического содержания. ЕПН позволит автоматизировать функции государственных органов и ведомств Республики Казахстан, а также упростит и ускорит бизнес-процессы по получению лицензий для осуществления разведочных или добычных работ.

Кроме этого, в 2022 году разработана платформа мониторинга рационального использования земель "JerInSpectr", целью которой является автоматизация процессов мониторинга рационального использования земельных ресурсов на основе данных ДЗЗ.

Платформа "JerInSpectr" функционирует с 1 июля 2022 года в пилотном режиме в рамках совместного приказа Министра цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан от 25 августа 2022 года № 296/НҚ и Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 7 сентября 2022 года № 284/НҚ "О некоторых вопросах предоставления данных дистанционного зондирования Земли из космоса" и межведомственного технического алгоритма (от 23 сентября 2022 года).

Платформа "JerInSpectr" объединяет данные космической съемки, картографические материалы, кадастровые сведения, информацию земельного баланса. Указанная информация встраивается в электронный документооборот с оцифрованными бизнес-процессами согласно действующему законодательству.

В рамках поддержки системы "Государственная информационная система субсидирования" (далее – ГИСС) АО "НК "ҚҒС" совместно с Министерством сельского хозяйства Республики Казахстан (далее – МСХ РК) осуществляется обмен пространственными данными сельхозпроизводства через платформу "Smart Bridge".

Для обоснования заявки на получение субсидий через систему ГИСС АО "НК "ҚҒС" разработало платформу "Agrospace", в которой налажены бизнес-процессы, связанные с подтверждением пространственных данных (границы, площади) сельхозпроизводства, а также внесением и корректировкой персональных данных сельхозтоваропроизводителей (далее – СХТП) по всей территории Республики Казахстан.

Платформа "Agrospace" предоставляет персонализированный вход для каждого СХТП (юридическим и физическим лицам) с использованием электронной цифровой подписи. Для каждого СХТП создается личный кабинет, который позволяет хранить персональные данные, просматривать и редактировать картографическую и другую информацию о сельхозпроизводстве, отображать исторические и текущие севообороты, а также присваивать индивидуальный номер поля. После подтверждения данных информация интегрируется в систему ГИСС в разделе "электронная карта полей" для формирования заявок на получение государственной поддержки сельского хозяйства СХТП.

Современные технологии космического мониторинга вместе с методами машинного обучения и анализа больших данных (Big Data), применения гидрометеорологических и водохозяйственных данных позволяют проводить масштабный анализ водопотребления с единовременным охватом больших территорий и возможностью определения объемов потребления воды в разрезе основных сельскохозяйственных культур на орошаемых полях области, района, сельского округа, бассейна и подбассейна рек. В этой связи для устойчивого и рационального управления водными ресурсами в рамках реализации подпрограммы 102 "Услуги по предоставлению космических снимков государственным органам и организациям, получаемые от космической системы дистанционного зондирования Земли Республики Казахстан" республиканской бюджетной программы 010 "Обеспечение сохранности и расширения использования космической инфраструктуры" (далее – РБП 010 – 102), учитывая поручение Главы государства, озвученное на заседании Высшего совета по реформам по вопросу развития водной отрасли, в котором отмечены проблемы водообеспечения в центральноазиатском регионе и необходимость усиления государственного мониторинга водных ресурсов, с 2023 года национальным оператором КС ДЗЗ РК АО "НК "ҚҒС" реализуются задачи по цифровому мониторингу и анализу водопотребления на основе данных ДЗЗ и полевой верификации на орошаемых землях Жамбылской, Туркестанской и Кызылординской областей Республики Казахстан на цифровой платформе "Hydrospace".

В результате на платформе "Hydrospace" по территории указанных областей будут представлены:

данные по учету воды на орошение, замеряемые в режиме реального времени;

пространственные данные по орошаемым землях указанных регионов;

пространственные данные по неучтенным земельным участкам;

результаты мониторинга водопотребления в виде пространственных данных об объемах потребления воды различными видами сельскохозяйственных культур в разрезе административных единиц.

Единая платформа недропользователей "Minerals.gov.kz" – цифровая платформа, позволяющая улучшить обеспечение устойчивого развития минерально-сырьевой базы Республики Казахстан для экономического роста государства и благосостояния общества. Платформа позволит облегчить и ускорить бизнес-процессы по получению лицензий для осуществления разведочных или добычных работ. Использование ГИС-технологий, которые планируется реализовать в данном проекте, позволит потенциальным недропользователям (инвесторам) получить полную картину о запрашиваемом участке, начиная от инфраструктуры, заканчивая геологическими и геофизическими отчетами. На сегодняшний день АО "НК "ҚҒС" создана платформа прототипа интерактивной карты https://minerals.gov.kz/, в которую интегрированы базы данных "Изученность", "Интерактивная карта", "Электронная картотека" Комитета геологии Министерства промышленности и строительства Республики Казахстан. Единая платформа недропользователей "Minerals.gov.kz" успешно введена в промышленную эксплуатацию приказом АО "НК "ҚҒС" от 23 июня 2023 г. № 129-П.

В 2022 году в Казахстане представлено более 17 компаний с государственным и частным участием (ТОО "Центр дистанционного зондирования и ГИС "Терра", ТОО "КАЗГИСА", ТОО "GAMMER ENGINEERING", ИП Баянды, ТОО "GeoHub", ТОО "GeoScan-Kazakhstan", ТОО "GeoID", ТОО "Geomatix", ТОО "1Sky", ТОО "ГЕО-АЛИДАДА", ТОО "Egistic", ТОО "НУРГЕОСЕРВИС", ТОО "EOSPatial", ИП Geoprofi Айтуганов Р.Р., ТОО "Казахстанский центр геоинформационних систем", ТОО "GEOLPROJECT", ТОО "Казгеосфера"), которые предоставляют данные и услуги ДЗЗ на отечественном рынке. Каждая из компаний работает с отдельным сегментом рынка и активно на нем функционирует. При этом стоит отметить, что частный рынок использования технологии ДЗЗ находится на стадии формирования и в целом рынок потребности услуги ДЗЗ возник вследствие активного освоения технологий ДЗЗ со стороны АО "НК "ҚҒС", в том числе путем обучения специалистов и пользователей использованию геоинформационной системы.

Ожидается, что наиболее востребованными услугами ДЗЗ на казахстанском рынке в ближайшие годы будут услуги космического мониторинга сельскохозяйственных, водных и лесных ресурсов, экологии и природопользования, ЧС, недропользования.

В рамках национального проекта "Технологический рывок за счет цифровизации, науки и инноваций" запланированы мероприятия для обеспечения государственных органов данными и услугами ДЗЗ для цифровизации отраслей экономики. Также для обеспечения интеграции собственной платформы поиска и заказа снимков с казахстанских спутников ДЗЗ "SunkarSat" с государственными информационными системами начата реализация работ в рамках интеграционной платформы SmartBridge.

Автоматизация обработки данных ДЗЗ с использованием машинного обучения и методов искусственного интеллекта дает возможность быстрой и эффективной разработки новых сервисов. Для развития рынка и разработки новых услуг в мире крупными компаниями широко используются кооперация с частным бизнесом и акселерация стартап-компаний – стартапы, развившись, будут наращивать рынок потребности в данных и услугах ДЗЗ, обеспечив эффективное внедрение новых технологий и цифровизацию. Эффективным механизмом создания новых услуг является разработка платформы, на базе которой стартап-компании могут разрабатывать прототипы новых услуг, тестируя их, и затем выводить на рынок.

Вместе с тем срок активного существования спутников ДЗЗ Республики Казахстан "KazEOSat-1" и "KazEOSat-2" составляет 7 лет и закончился в 2021 году, но с учетом оценки технического состояния данных спутников АО "НК "ҚҒС" приняло решение о продлении срока их эксплуатации до 31 декабря 2025 года. По информации производителей данные спутники созданы на платформах, которые отработали на несколько лет дольше планируемого срока. К примеру, наиболее приближенная к характеристикам спутника "KazEOSat-2" и построенная на идентичной платформе группировка спутников "RapidEye" была запущена в 2008 году и только в 2019 году прекратила оказывать коммерческие услуги. Вместе с тем построенный на идентичной "KazEOSat-1" платформе спутник "FormoSat-2" был запущен в 2004 году и выведен из эксплуатации в 2016 году (https://space.skyrocket.de/doc_sdat/rocsat-2.htm).

В этих целях в 2021 году активизирована работа по обеспечению своевременной замены действующих отечественных спутников ДЗЗ, учитывая, что средний срок создания космических систем ДЗЗ может занимать до 5 лет.

Для обеспечения данными ДЗЗ услуг космического мониторинга государственных органов и силовых структур необходимы бесперебойное функционирование действующих спутников и замещение действующих спутников ДЗЗ среднего и высокого разрешения путем создания казахстанской спутниковой группировки среднего и высокого разрешений "KazEOSat-MR", "KazEOSat-HR".

Глава 3. Текущее состояние рынка спутниковых навигационных услуг

Спутниковые навигационные системы и технологии являются быстроразвивающимися и перспективными направлениями в космической отрасли, предназначенными для определения местоположения (географических координат) наземных, водных и воздушных объектов, а также низкоорбитальных космических аппаратов.

В 2021 году мировой объем рынка спутниковой навигации составил 175,2 млрд долл. США. К 2028 году прогнозируется увеличение его объема до 320,7 млрд долл. США (https://www.fortunebusinessinsights.com/global-navigation-satellite-system-gnss-market-103433 "Global navigation satellite system market size, share and COVID-19 impact analysis", March 2022). Прежде всего рост обусловлен доходами от услуг с добавленной стоимостью, которые составляют более 50 % доходов рынка.

На сегодняшний день в Казахстане рынок спутниковых навигационных услуг сосредоточен на четырех основных сегментах:

1) продажа навигационных устройств высокой и стандартной точности;

2) предоставление корректирующей информации к сигналам глобальных навигационных спутниковых систем GPS/ ГЛОНАСС (услуга высокоточного позиционирования);

3) поверка средств измерений;

4) мониторинг подвижных объектов (люди, транспорт, животные).

Ввиду отсутствия в Казахстане производства навигационного оборудования высокой точности все доступные на рынке предложения, как правило, представляют дистрибьюторы иностранного оборудования. Они же представляют корректирующую информацию и чаще всего безвозмездно как сопутствующую услугу при продаже своего оборудования.

Представление корректирующей информации в Казахстане сегодня осуществляет не менее 4 организаций (ТОО "Leica Geosystems Kazakhstan", ТОО "Геокурс", ТОО "Геостройизыскания", ТОО "Геотроникс"), имеющих в своем активе от 10 до 60 дифференциальных станций.

Основными потребителями услуг высокоточного позиционирования в Республике Казахстан являются организации, специализирующиеся в сфере геодезии и картографии, землеустройства и кадастра, различные транспортные организации, проектно-строительные организации, сельскохозяйственные предприятия, нефтегазовые и геологоразведочные компании.

Сдерживающим фактором развития данной области в Казахстане является использование системы координат 1942 года (СК-42), которая морально устарела. К тому же СК-42 имеет ограничительный гриф, то есть доступ к геоданным закрыт для негосударственных структур, юридических и физических лиц. Кроме того, в различных ведомствах, сферах и регионах применяют разные системы координат (СК-42, СК-63, WGS-84, местные системы координат). Как следствие это приводит к разрозненности графических основ государственных баз данных, кадастров и геопорталов, что не позволяет их интегрировать с базами данных и другими интерфейсами в целях обеспечения цифровизации отраслей экономики Казахстана.

Для исключения этого фактора находится на стадии разработки новая казахстанская система координат, которую планируется принять при переходе на единую геоцентрическую систему координат в рамках проекта по созданию национальной инфраструктуры пространственных данных (далее – НИПД).

В целях реализации данного проекта с 2021 года сеть дифференциальных станций АО "НК "ҚҒС" передана в республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Национальный центр геодезии и пространственной информации" Комитета геодезии и картографии МЦРИАП.

В рамках НИПД будет создана единая цифровая картографическая подложка, интегрированная с государственными базами данных. Для ее обновления будут использоваться данные ДЗЗ со спутников и беспилотных летательных аппаратов (далее – БПЛА). Так как АО "НК "ҚҒС" является национальным оператором ДЗЗ и имеет базу данных ДЗЗ, интегрированную с некоторыми государственными системами, опыт разработки геосервисов в рамках космического мониторинга для государственных органов, то целесообразно АО "НК "ҚҒС" должно стать поставщиком данных ДЗЗ для НИПД.

Планируется создание цифровой модели территории Казахстана путем поставки данных ДЗЗ, которая станет основой для развития новых услуг в сфере предоставления картографических и других навигационных услуг.

Рынок мониторинга подвижных объектов в Казахстане сегодня представлен большим количеством частных компаний, предлагающих свои услуги как для государственного, так и частного секторов. При этом превалирующее большинство заказов сосредоточено в государственном секторе. АО "НК "ҚҒС" в качестве национального оператора СВСН предоставляет услугу по созданию и эксплуатации системы спутникового мониторинга – системы мониторинга и диспетчеризации подвижных объектов. Развитие предоставления данной услуги направлено на мониторинг транспорта, персональный мониторинг для силовых ведомств (Национальная гвардия Республики Казахстан, Комитет национальной безопасности Республики Казахстан, военные части Министерства обороны Республики Казахстан, Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан) для решения задач национальной безопасности, так как является 100 % казахстанским продуктом с возможностью внесения необходимых доработок и не привязано к определенному производителю навигационного оборудования.

Также АО "НК "ҚҒС" имеет аккредитованную поверочную лабораторию (аттестат аккредитации от 14 июня 2021 года № KZ.P.01.E0314) и ведет свою коммерческую деятельность по оказанию услуг поверки средств измерений. Планируется расширение области деятельности аппаратно-программного комплекса "Сергек-Патруль", автомобильного навигационного терминала, программно-аппаратного комплекса измерения времени и координат с фото- и видеофиксацией, автомобильного терминала глобальных навигационных спутниковых систем (GalileoSky, Сигнал) и навигационного устройства Garmin.

В ближайшее десятилетие ожидается развитие спутниковых навигационных услуг, в том числе путем их интеграции с услугами ДЗЗ, которые позволят на порядок повысить их функциональность, удобство и эффективность использования.

В целом важным драйвером роста для рынка спутниковой навигации станет увеличивающийся спрос на координатно-временное и навигационное обеспечение в таких сферах, как:

интернет вещей;

БПЛА;

дополненная реальность;

автономные автомобили;

мобильная медицина.

Глава 4. Текущее состояние рынка производства космических аппаратов

Euroconsult ожидает почти пятикратное увеличение спроса на спутники в следующем десятилетии. В среднем ежегодно будет запускаться около 1250 спутников (в предыдущее десятилетие этот показатель составлял 260 спутников в год). При этом половина рынка сосредоточена вокруг нескольких группировок. Так как некоторые из них являются вертикально интегрированными, то их закупки не будут осуществляться на основе открытого конкурса.

В 2021 году было запущено 1713 различных спутников, из них:

коммерческой связи – 82 %;

дистанционного зондирования – 9 %;

научно-исследовательские – 4 %;

навигационные – 1 %;

военной и гражданской коммуникации – 1 %

военной разведки – 2 %;

прочие – менее 1 %.

Рисунок 3. Структура количества запущенных спутников в 2021 году в разрезе секторов экономики (https://brycetech.com/reports/report-documents/ SIASSIR2021.pdf).

Также вырастут спрос и предложения на малые спутники весом до 500 кг (в среднем 1000 запущенных малых спутников в год), 84 % которых будут частью группировок. Рынок производства малых спутников должен вырасти более чем в три раза в течение следующего десятилетия – до 35 млрд долл. США в результате увеличения числа проектов как со стороны частного, так и государственного сектора (https://www.euroconsult-ec.com/press-release/covid-19-impact-on-smallsat-market-mitigated-by-funding-availability-government-supp/, Eurоconsult, 8 апреля 2021 года).

Для соответствия современным требованиям рынка ТОО "Ghalam" необходима отработка собственных технологий производства малых спутников и их комплектующих в рамках научно-исследовательских работ (далее – НИР) и опытно-конструкторских работ (далее – ОКР) за счет программно-целевого финансирования, а также привлечения инвестиций.

Учитывая вышеуказанное, таким новичкам на рынке производства спутников, как ТОО "Ghalam", будет сложно конкурировать с опытными производителями спутников за заказы в создании группировок. Альтернативной возможностью остается получение заказов на создание группировок малых и средних спутников от АО "НК "КFС" в качестве оператора космической системы ДЗЗ.

С 2019 года ТОО "Ghalam" имеет опыт производства комплектующих спутников (кабельной продукции и экранно-вакуумной термоизоляции космических аппаратов для Airbus и других зарубежных компаний). Также были реализованы проекты по проектированию и производству индустриальной продукции с применением 3Д-принтера (образцы буровых коронок, медицинские импланты и другие).

Ключевым фактором успеха для экспорта спутников и их комплектующих является наличие технологий, которое включает в себя квалифицированных специалистов, собственные разработки и средства производства. Для производства отечественных спутников и поддержания соответствующих компетенций необходимо наличие государственного заказа на продукцию ТОО "Ghalam", который обеспечит расширение экспорта.

ТОО "Ghalam" для занятия ниши на мировом рынке производства спутников в первую очередь необходимо наладить производство отечественных спутников для обеспечения замены действующих космических систем ДЗЗ и спутниковой связи, а также подтверждения соответствующей квалификации и наработки истории. Вместе с тем необходимо усилить взаимодействие с международными игроками рынка производства и эксплуатации спутников с целью создания взаимовыгодных коммерческих условий для размещения заказов в Казахстане. Речь идет о кооперации, включая инвестиционное вхождение в спутниковые группировки с организацией сборки спутников, а также наземного оборудования на базе ТОО "Ghalam".

Глава 5. Ключевые выводы по внешней среде

Анализ внешней среды позволяет сделать следующие ключевые выводы:

1) государственный сектор продолжает оставаться основным заказчиком космических услуг;

2) расширяется рынок космических услуг, увеличивается количество решаемых задач с использованием космических систем ДЗЗ;

3) преимуществом на рынке обладают компании, которые имеют глобальные орбитальные группировки спутников с высокой периодичностью предоставления данных;

4) необходимы внедрение новых сервисов на основе определения местоположения и финансовых услуг, а также инициирование внесения изменений в соответствующие нормативные правовые акты по переходу на единую геоцентрическую систему координат (WGS-84) в рамках проекта по созданию НИПД;

5) обеспечение конкурентоспособности на мировом рынке возможно путем разработки новых услуг, диверсификации продукции, кооперации с частным бизнесом и развития стартап-компаний, позволяющих найти решения по снижению стоимости;

6) требуется развитие НИР и ОКР для развития собственных технологий и поддержки кадрового потенциала;

7) в ближайшее десятилетие АО "НК "ҚҒС" необходимо обеспечить бесперебойное функционирование созданных космических систем, государственные органы и организации продуктами и услугами ДЗЗ и спутниковой навигации;

8) требуется поиск источников для финансирования проектов по созданию новой индустриальной продукции и производству спутников на экспорт;

9) необходимо создавать инфраструктурную платформу и на ее основе развивать кооперацию с частным бизнесом (акселератор), в свою очередь стартапы, развившись, будут наращивать рынок потребности данных ДЗЗ;

10) необходима реализация проектов по созданию и эксплуатации собственных спутниковых группировок на базе инфраструктуры АО "НК "ҚҒС", что позволит освоить новые компетенции, тем самым повышая конкурентоспособность АО "НК "ҚҒС" как на внутреннем, так и на мировом рынке.

Подраздел 2. Анализ внутренней среды

Глава 1. Основная деятельность

В 2015 году АО "НК "ҚҒС" введено в промышленную эксплуатацию два ключевых объекта инфраструктуры космической отрасли Казахстана: КС ДЗЗ и СВСН.

За 7 лет эксплуатации спутников КС ДЗЗ удалось отснять свыше 1,5 млрд кв. км территории Земли. Анализ собранных данных ДЗЗ позволил выявить более 37 тысяч неиспользуемых земельных участков общей кадастровой стоимостью около 700 млрд тенге площадью 9,6 млн гектаров (далее – га). В результате возвращено в оборот около 11 тыс. земельных участков с кадастровой стоимостью 149 млрд тенге, изъято или вовлечено в оборот 12,5 тыс. участков общей площадью 6 млн га В рамках космического мониторинга рационального использования земель за 2020 – 2021 годы и посева 2022 года выявлено 1013 тыс. га неиспользуемых пахотных земель. С 2018 года по результатам космического мониторинга отходов производства и потребления было выявлено 39816 несанкционированных свалок.

Кроме того, оцифрованы все сельскохозяйственные земли, которые составляют более 36 млн га, из них 9,3 млн га определены как залежи, 22,2 млн га – пашни, 1,9 млн га – сенокосы, 2,7 млн га – пары. Полностью оцифрованы лесные угодья Казахстана – 20,5 млн га, а также значительная часть водных объектов – 4,1 млн га.

В целях развития компетенций потребителей данных и услуг ДЗЗ проведено обучение специалистов министерств сельского хозяйства, экологии и природных ресурсов, внутренних дел, а также их территориальных подразделений, Генеральной прокуратуры Республики Казахстан, акиматов областей, районов и городов республиканского значения.

АО "НК "ҚҒС" обладает:

собственными технологиями по тематической обработке данных ДЗЗ (разработаны методика моделирования паводков, расчета объема воды на озерах и водохранилищах, методы оценки плодородия почв Северного Казахстана на базе данных ДЗЗ с казахстанских спутников ДЗЗ, получено 5 патентов на полезные модели по различным процессам обработки данных ДЗЗ для космического мониторинга);

опытом разработки геосервисов и приложений (с 2018 года внедрено и актуализировано более 35 геосервисов для отраслей экономики, созданы мобильные приложения GenProEdit и GenProView на базе Android с картографической базой), функционирует сайт https://wasteopen.gharysh.kz в свободном доступе для всех граждан Казахстана, содержащий информацию об отходах и их расположении в соответствии с результатами космического мониторинга, приложения WasteView и WasteEdit также зарегистрированы на платформе AppStore и Market, пользователи могут скачать приложения на свои мобильные устройства и, ориентируясь на "карту отходов", правильно определять места размещения отходов производства и потребления;

собственной библиотекой данных ДЗЗ (накопленных с 2016 года) и пространственных данных (накопленных по результатам предоставления услуг космического мониторинга с 2018 года), интегрированной с государственными информационными системами "Автоматизированная информационная система государственного земельного кадастра" (далее – АИС ГЗК) и "Идентификация сельскохозяйственных животных" (далее – ИС ИСЖ).

АО "НК "ҚҒС" является дистрибьютором данных ДЗЗ двух крупнейших компаний в мире – Airbus Defense&Space и Maxar. При этом в целях обеспечения продаж данных ДЗЗ от спутников "KazEOSat-1" и "KazEOSat-2" на экспорт АО "НК "ҚҒС" подписаны соглашения с 22 дистрибьюторами космических снимков в различных странах мира.

В 2017 – 2022 годы с использованием данных системы высокоточной спутниковой навигации был полностью завершен сбор 30774 наземных контрольных точек на всей территории Казахстана. Данная работа проводилась в целях обеспечения привязки космических снимков высокого разрешения.

Кроме того, эти работы позволили сформировать мозаику для большей части территории Казахстана (не включая территории городов, требующих использования данных ДЗЗ менее 1 м разрешения) для дальнейшей ее доработки с целью использования в качестве "цифровой модели поверхности Земли". Использование "цифровой модели поверхности Земли" обеспечивает возможность планирования и мониторинга работ, ранее требовавших выезда соответствующих специалистов на территорию (проектирование строительства дорог и сооружений, планирование, мониторинг посевов и сбор урожая, другие, в том числе за счет применения БПЛА и "Интернет вещей"), экономию для организаций, которые создают возможность планировать развитие для соответствующей территории при проведении различных работ на поверхности территории Казахстана (без учета городов).

В рамках развития цифровизации АО "НК "ҚҒС" в 2019 – 2020 годах в целях обеспечения отказоустойчивой работы систем, возможности их гибкого масштабирования, а также применения современных стандартизированных и кросс-платформенных интерфейсов проведена работа по модернизации информационно-коммуникационной инфраструктуры компании для предоставления доступа к данным и услугам ДЗЗ через унифицированный web интерфейс.

В рамках развития цифровизации АО "НК "ҚҒС" в 2021 – 2022 годах проведены следующие работы:

интеграция данных космического аппарата ДЗЗ "KazSTSat";

подключение и внедрение интернет-эквайринга (онлайн-оплата);

интеграция геосервисов по рациональному использованию пастбищных угодий по данным ИС ИСЖ;

информационная платформа для кооперации с частным бизнесом на основе автоматизированной системы доступа к космическим снимкам ДЗЗ путем разработки API для постоянного доступа к архиву космических снимков KazEOSat-1 и KazEOSat-2;

внедрение программного интерфейса для интеграции – API доступа к данным КС ДЗЗ.

В рамках расширения функциональных возможностей предоставления государственным органам и организациям космических снимков, получаемых от КС ДЗЗ, и развития инфраструктуры пространственных данных на основе данных ДЗЗ из космоса и спутниковой навигации проведены работы по внедрению технологий машинного обучения для анализа данных ДЗЗ и автоматизации производственных процессов формирования пространственных данных по отраслевым направлениям.

В ноябре 2019 года завершено строительство здания СбИК КА, где в настоящее время проводятся работы по подготовке к операционной квалификации производственных участков. Планируется обеспечить полную готовность СбИК КА к производству и испытанию спутников в 2023 году (при условии выделения финансирования на техническое обслуживание испытательных участков). В СбИК КА будет выполняться полный цикл работ от проектирования до сборки и испытания спутников массой от 100 килограммов до 6 тонн, а также по изготовлению комплектующих для спутников.

При этом создано специальное конструкторско-технологическое бюро космической техники (далее – СКТБ КТ), входящее в состав СбИК КА. СКТБ КТ предназначено для выполнения проектных работ, производства наземного вспомогательного оборудования и комплектующих космических аппаратов, в том числе изделий точной механики, кабельной продукции, электронных приборов, солнечных датчиков, экранно-вакуумной термической изоляции.

АО "НК "ҚҒС" участвует в разработке национальных стандартов в области космической деятельности. Создана нормативная база на основе стандартов ECSS (стандарты Европейской кооперации по стандартизации в области космической техники (англ. European Cooperation for Space Standardization) для функционирования СбИК КА.

Дальнейшее развитие АО "НК "ҚҒС" связано с повышением качества предоставляемых услуг и расширением продуктовой линейки. Для этого будут использоваться механизмы государственно-частного партнерства, что обеспечит привлечение к реализации космических программ частного бизнеса при ведущей роли государства.

В корпоративной структуре АО "НК "ҚҒС" состоят 3 организации, в уставном капитале которых имеется доля участия в уставном капитале.

Таблица 1. Корпоративная структура АО "НК "ҚҒС"

Наименование организации	% акций (долей участия)
ТОО "Ghalam"	72,00
Общество с ограниченной ответственностью "Международная космическая компания "КОСМОТРАС" (резидент Российской Федерации, не является дочерней организацией)	10,00779
ТОО "Каспийский региональный центр мониторинга окружающей среды и чрезвычайных ситуаций" (не является дочерней организацией)	10,00

На конец 2021 года АО "НК "ҚҒС" является убыточной компанией – основная доля накопленного убытка в размере 20 733 908 тыс. тенге (или 29 % от всего убытка) сформировалась в 2016 году в результате переоценки (обесценения) активов ввиду недостижения показателей доходности по финансово-экономическим обоснованиям (далее – ФЭО) проектов КС ДЗЗ и СВСН.

69,8 % доходов АО "НК "ҚҒС" получает из республиканского бюджета по услугам космического мониторинга.

В структуре расходов можно отметить следующие основные статьи:

себестоимость реализованной продукции, выполненных работ и оказанных услуг – 85,5 %;

прочие расходы (страхование космических систем ДЗЗ, а также обеспечение их технической поддержкой, расходы прочих проектов) – 1,6 %;

расходы по подоходному налогу – 0,3 %;

общие и административные расходы – 5,4 %.

Высокий процент расходов субподрядных работ связан с затратами на страхование космических систем ДЗЗ, а также обеспечение их технической поддержкой производителями спутников.

Государственным органам услуги ДЗЗ предоставляются централизованно, по бюджетной программе Аэрокосмического комитета МЦРИАП. В стоимость услуг входят лишь операционные расходы без учета амортизационных отчислений по КС ДЗЗ, СВСН и СбИК КА.

Для обеспечения конкурентоспособности услуг АО "НК "ҚҒС" необходимо эффективное управление себестоимостью продукции в условиях сложности и высокой подвижности происходящих на рынке процессов.

По состоянию на 31 декабря 2022 года количество работников АО "НК "ҚҒС" с высшим техническим образованием составило 160 единиц (79 % от фактической численности работников), из них со стажем работы в космической сфере не менее 5 лет – 61 единица (38 % от общего количества работников с высшим техническим образованием). На рисунке 4 представлено распределение работников АО "НК "ҚҒС" с высшим образованием.

Рисунок 4. Распределение работников АО "НК "ҚҒС" с высшим образованием

Средний возраст работников АО "НК "ҚҒС" – 37 лет. Возрастная структура человеческих ресурсов в АО "НК "ҚҒС" по состоянию на декабрь 2022 года показана на рисунке 5. Из данной таблицы видно, что в АО "НК "ҚҒС" наибольшая доля персонала (94 %) с продолжительным стажем и опытом работы.

Рисунок 5. Возрастная структура человеческих ресурсов, %

Обеспечение АО "НК "ҚҒС" высококвалифицированными специалистами осуществляется путем их целевой подготовки в ряде зарубежных высших учебных заведений аэрокосмического профиля и в рамках Международной программы "Болашақ", обучения на производственных площадях стратегического партнера в процессе реализации проектов КС ДЗЗ и СбИК КА, участия в семинарах и курсах по республиканской бюджетной программе "Переподготовка и повышение квалификации специалистов космической отрасли". В 2022 году в численность кадрового состава АО "НК "ҚҒС" входили следующие высококвалифицированные специалисты: 5 докторов PhD, 4 кандидата наук.

В АО "НК "ҚҒС" разработана и утверждена кадровая политика, включающая систему оценки, мотивации, профессионального обучения и развития персонала в соответствии со стратегическими целями АО "НК "ҚҒС".

В 2022 году расторгнуто 45 договоров, из них 20 с инженерно-техническими работниками, текучесть кадров составила 15,2 % (текучесть административно-управленческого персонала – 8,1 %, текучесть производственного персонала – 7,1 %).

Так как качество кадрового состава является одним из важнейших факторов успешности компании, кадровая политика АО "НК "ҚҒС" в ближайшие годы будет направлена на привлечение, обучение и удержание кадров высокого уровня, обладающих передовыми навыками и компетенциями. Ключевую роль в этой задаче играет формирование пула кадрового резерва внутри компании для продвижения на вышестоящие должности, а также эффективной системы мотивации, включающей как материальные, так и нематериальные стимулы для повышения результативности.

Материальное стимулирование будет обеспечиваться за счет выплаты вознаграждений работникам АО "НК "ҚҒС", четко привязанных к целям и достигнутым результатам деятельности. Нематериальными стимулами будут обучение и ротация работника АО "НК "ҚҒС".

В соответствии с частью второй пункта 3 статьи 182 Закона Республики Казахстан "О государственном имуществе" и пунктом 5 Кодекса корпоративного управления АО "НК "ҚҒС", утвержденного приказом Аэрокосмического комитета МЦРИАП от 20 ноября 2019 года № 91 /НҚ, АО "НК "ҚҒС" проводит независимую оценку корпоративного управления не менее одного раза в три года. Кроме того, для выполнения пункта 203 Кодекса корпоративного развития АО "НК "ҚҒС" необходимо разработать план в области устойчивого развития АО "НК "ҚҒС".

В 2020 году утвержден стандарт организации "Политика по управлению рисками акционерного общества "Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары". В соответствии с указанным документом АО "НК "ҚҒС" на регулярной основе осуществляются следующие мероприятия: идентификация, оценка рисков, разработка мер по реагированию на риски, по итогам которых формируется регистр рисков.

Глава 2. Ключевые выводы по внутренней среде

АО "НК "ҚҒС" продолжает оставаться убыточной компанией. Большая величина убытков связана с низкой доходностью, амортизацией основных средств и реализацией основных проектов АО "НК "ҚҒС", являющихся капиталоемкими, долгосрочными проектами по созданию инфраструктуры космической отрасли Казахстана.

Показатели ФЭО проектов КС ДЗЗ, СВСН не достигнуты, так как условия для них были недостаточными, то есть государственные органы не были готовы применять технологии ДЗЗ, СВСН и планировать соответствующие расходы в своих бюджетах, в связи с чем основным источником дохода должны стать доходы от коммерческой деятельности, а также доходы от экспорта продуктов и услуг АО "НК "ҚҒС".

Необходимо внедрить управление себестоимостью продукции и маркетинговые инструменты (интернет-маркетинг, CRM, анализ рейтинга покупателей и лояльности покупателей) в условиях сложности и высокой подвижности происходящих на рынке процессов.

В связи с зависимостью от республиканского бюджета необходимо диверсифицировать источники финансирования и привлекать инвестиции для реализации новых и действующих проектов АО "НК "ҚҒС".

Одной из мер повышения уровня доходов АО "НК "ҚҒС" также должно стать развитие компетенций его работников, касающихся не только технической, но также маркетинговой и организационной составляющих.

Для диверсификации продукции АО "НК "ҚҒС" необходимо создание платформы данных ДЗЗ, включающей функцию маркетплейса, с целью привлечения частных компаний, которые будут размещать на ней свои услуги. Маркетплейс позволит собрать поставщиков и потребителей на одной платформе, что позволит увеличить узнаваемость и доходность АО "НК "ҚҒС".

Накопленные компетенции АО "НК "ҚҒС" и ТОО "Ghalam" позволяют уже сегодня выходить на мировой рынок данных и услуг ДЗЗ, а также рынок производства кабельной продукции и экранно-вакуумной термоизоляции космических аппаратов.

Результаты анализа внутренней и внешней среды позволили выделить сильные и слабые стороны АО "НК "ҚҒС", а также угрозы (потенциальные риски) и возможности, которые приведены в таблице 2.

Таблица 2. Сильные и слабые стороны АО "НК "ҚҒС", а также угрозы (потенциальные риски) и возможности.

Сильные стороны	Слабые стороны
Наличие современной космической инфраструктуры для предоставления услуг ДЗЗ, услуг спутниковой навигации, производства спутников и их компонентов. Наличие научно-технологического задела для создания космических систем. Высококвалифицированный инженерный состав, прошедший практическую подготовку на предприятиях Франции, Германии и Англии. Наличие преференции со стороны государства и статуса национального оператора ДЗЗ и спутниковой навигации. Накопленная библиотека данных ДЗЗ и связанных с ними пространственных данных. Одна из самых передовых позиций на рынке Казахстана в области данных ДЗЗ.	Отсутствие готовности продуктов к выводу на международный рынок производства космической техники и геосервисов. Отсутствие собственных средств для реализации капиталоемких инфраструктурных проектов космической отрасли (недостаток инвестиций). Непривлекательный по сравнению с предлагаемым на рынке труда уровень заработной платы инженеров и IT-специалистов. Убыточность АО "НК "ҚҒС" из-за низкого уровня доходов и наличия непродуктивных расходов. Финансовая неустойчивость. Отсутствие диверсификации продуктов. Окончание срока активного существования действующих спутников ДЗЗ.
Возможности	Угрозы (потенциальные риски)
Высокий потенциальный спрос на продукцию и услуги АО "НК "ҚҒС" и ТОО "Ghalam" в Республике Казахстан. Востребованность данных с казахстанского спутника ДЗЗ высокого разрешения на внешнем рынке. Увеличение казахстанского содержания и привлечение заказов по производству спутников и их комплектующих. Привлечение грантов для проведения НИР и ОКР. Экспорт услуг ДЗЗ и ГИС. Эволюция платформенного оператора. Выполнение АО "НК "ҚҒС" функций акселератора для привлечения стартап-компаний. Эксплуатация собственных спутниковых группировок.	Увеличение конкуренции в Республике Казахстан и на зарубежных рынках услуг ДЗЗ и производства космических систем и их компонентов в связи с появлением новых спутников ДЗЗ, предоставляющих более качественные и дешевые космические снимки. Снижение спроса на продукты и услуги АО "НК "ҚҒС" в Республике Казахстан. Уменьшение финансирования в рамках бюджетной программы по космическому мониторингу. Несвоевременное замещение казахстанских спутников ДЗЗ.

Проведенный анализ внешней и внутренней среды позволяет сделать следующие основные выводы:

в связи с ростом рынков данных и услуг ДЗЗ в мире существует тренд увеличения спроса на данные ДЗЗ, предоставляемые с максимальной оперативностью;

требуется привлечение инвестиций для реализации сложных капиталоемких инфраструктурных проектов;

необходимо развивать сотрудничество с международными организациями и региональными институтами развития, способствующее продвижению данных и услуг ДЗЗ и ГИС, а также продукции и услуг СбИК КА на мировом рынке и привлечению инвестиций в отрасль;

деятельность АО "НК "ҚҒС" должна быть ориентирована на удовлетворение потребностей внутреннего рынка и содействие продвижению на экспорт;

для повышения финансовой устойчивости АО "НК "ҚҒС" требуется выработка системного механизма финансирования мероприятий, направленных на решение государственных задач на внутреннем рынке;

от менеджмента компании требуется реализация мер, направленных на эффективное управление активами, снижение финансовых рисков в операционной деятельности и сокращение непродуктивных расходов;

необходимо на постоянной основе проводить работы по совершенствованию уровня корпоративного управления АО "НК "ҚҒС" в соответствии с передовыми стандартами в этой области.

На основании анализа внешней и внутренней среды сформированы миссия, стратегические направления деятельности, цели, задачи и ключевые показатели деятельности АО "НК "ҚҒС".

Раздел 2. Миссия и видение

Миссия: стать локомотивом космической отрасли Казахстана, постоянно развивающим услуги и продукцию через совершенствование технологий.

Видение: к 2032 году обеспечивать государство надежными пространственными данными для цифровизации отраслей экономики и роста экспорта через кооперацию с частным бизнесом. ТОО "Ghalam" необходимо создать собственную линейку космических комплектующих и малых спутников.

На основе миссии и видения определены следующие стратегические направления деятельности:

развитие инфраструктуры и диверсификация производства;

инновационное развитие;

устойчивое развитие.

Раздел 3. Стратегические направления деятельности, цели,
ключевые показатели деятельности и ожидаемые результаты по ним

Подраздел 1. Стратегическое направление:
Развитие инфраструктуры и диверсификация производства

Глава 1. Развитие СбИК КА

Цель 1.1. Производство космической техники и технологий

Для достижения цели ТОО "Ghalam" планирует:

1) принимать непосредственное участие в проектировании, производстве и испытаниях казахстанских спутников, а также выход на зарубежные рынки производства спутников;

2) выполнять производство электронной и металлической продукции и оказание услуг по механическим и термическим испытаниям изделий.

Ожидаемый результат:

1) создание группировки спутников, обеспечивающих возможность съемки любой точки территории Казахстана не менее 1 раза в день с разрешением не хуже, чем 5 м;

2) рост объема доходов ТОО "Ghalam" от продукции и услуг СбИК КА за 2023 – 2032 годы в размере более чем 130 млрд тенге.

Ключевой показатель деятельности: "Объем производства космической техники и технологий (ТОО "Ghalam"), млрд тенге" – проекты на сумму 135 млрд тенге¹ к 2032 году.

После завершения сертификации производственных участков СбИК КА ТОО "Ghalam" будут приниматься заказы по производству солнечных датчиков, экранно-вакуумной термоизоляции, кабельной продукции, металлических элементов спутников.

ТОО "Ghalam" по прогнозу будут реализованы проекты на сумму порядка 135 млрд тенге.

Задача 1. Производство спутников ДЗЗ в рамках замещения спутников КС ДЗЗ

Эксплуатируемые с 2015 года отечественные спутники ДЗЗ не удовлетворяют потребностей в данных ДЗЗ в периодичности съемки территории Республики Казахстан для решения задач отраслей экономики Республики Казахстан (действующие спутники ДЗЗ обеспечивают съемку любой точки Казахстана не менее 1 раза в 3 суток).

В этой связи планируется разработка проектов по созданию спутниковой группировки ДЗЗ высокого и среднего разрешения для обеспечения возможности съемки любой точки Казахстана не менее 1 раза в день с целью удовлетворения потребностей государственных органов и местных исполнительных органов в данных и услугах ДЗЗ.

Замещение КС ДЗЗ позволит решить следующие задачи:

1) будет осуществлена замена спутников ДЗЗ "KazEOSat-2" и "KazEOSat-1" путем создания группировки спутников, обеспечивающих возможность съемки любой точки территории Казахстана не менее 1 раза в день;

2) полное удовлетворение потребностей государственных органов Республики Казахстан в данных и услугах ДЗЗ, а также расширение зоны обслуживания за пределами Республики Казахстан.

В рамках выполнения задач по замещения КС ДЗЗ среднего разрешения будут применены технологии, полученные ТОО "Ghalam".

Будет осуществлен полный цикл работ: проектирование, производство комплектующих и устройств, сборка и испытание спутников.

Планируется привлечение инвестиций из республиканского бюджета для замещения КС ДЗЗ среднего разрешения.

Задача 2. Создание малых спутников (кубсатов) ДЗЗ и IoT с привлечением частных инвестиций

Планируется начать проектирование с 2023 года и производство кубсатов для отработки технологий и наработки летной истории, с 2024 года выйти на мелкосерийное производство кубсатов с привлечением частных инвестиций.

Задача 3. Участие в поставке комплектующих и услуг разработки спутников (проектирование, прототипирование) для международных заказчиков.

ТОО "Ghalam" будут выполнены работы по участию в производстве комплектующих, разработке (проектирование, прототипирование) отдельных систем для спутниковых группировок (например, спутников "OneWeb" и другие). Также будут учтены вопросы по трансферту и разработке собственных технологий ТОО "Ghalam", максимальному вовлечению специалистов и производственных мощностей ТОО "Ghalam" в сборку спутников.

__________________________
¹В период с 2025 по 2028 годы финансирование мероприятий будет с учетом разработанных технико-экономических обоснований и исходя из возможностей государственного бюджета

Глава 2. Развитие услуг ДЗЗ и спутниковой навигации
в Республике Казахстан и рост их экспорта

Цель 1.2. Развитие космической системы ДЗЗ и услуг на еҰ основе.

Ожидаемый результат:

1) обеспечить потребность государственных органов Республики Казахстан в услугах ДЗЗ за счет космической съемки с казахстанских космических аппаратов;

2) к 2032 году достичь увеличения коммерческих доходов от продажи услуг ДЗЗ и спутниковой навигации.

Ключевой показатель деятельности 1: "Увеличение периодичности и охвата съемки ДЗЗ с казахстанских КА в 3 раза, млн кв. км" – с 158,4 млн кв. км в 2023 году до 573,57 млн кв. км к 2029 году.

Задача 1. Обеспечение эксплуатационной готовности КС ДЗЗ

Начиная с момента ввода в эксплуатацию спутников космической системы ДЗЗ Республики Казахстан в период с 2015 по 2022 годы, объем накопленных данных ДЗЗ составил 1509,5 млн кв.км (среднего разрешения 979,7 млн кв. км + высокого разрешения 529,8 млн кв. км). Примечание: АО "НК "ҚҒС" приняло в 2023 году решение о продлении срока эксплуатации спутников "KazEOSat-1" и "KazEOSat-2" до 31 декабря 2025 года.

Согласно технико-экономическому обоснованию проекта "Создание группировки спутников среднего разрешения KazEOSat-MR" (далее – ТЭО), обеспечение данными ДЗЗ – общая площадь съемки с 2027 года всеми КА группировки серии "KazEOSat-MR", не менее 1 400 000 кв. км в сутки.

Ключевой показатель деятельности 2: "100% охват отраслей экономики цифровыми платформами космического мониторинга, %" – удовлетворение потребностей госорганов в услугах космомониторинга с 2029 года будет обеспечено на 100 %.

Задача 1. Предоставление услуг космического мониторинга (геосервисов) государственным органам за счет финансирования из республиканского бюджета

За счет финансирования части затрат АО "НК "ҚҒС" будут предоставлены данные и услуги ДЗЗ государственным органам и организациям.

АО "НК "ҚҒС" планируются работы по обеспечению хранения, обновления данными ДЗЗ созданных геопорталов для отраслевых задач.

На внутреннем рынке в рамках бюджетной программы АО "НК "ҚҒС" будут представлены данные и услуги ДЗЗ и спутниковой навигации для государственных органов в целях решения отраслевых задач мониторинга земельных, природных ресурсов, сельского хозяйства, чрезвычайных ситуаций.

Рост экспорта планируется обеспечить путем:

интеграции с внешними торговыми площадками, специализирующимися на продажах данных ДЗЗ;

продаж продукции и услуг в регионах развивающихся стран, таких как Центральная Азия, Ближний Восток и Африка.

Ключевой показатель деятельности 3: "Количество цифровых платформ на основе данных ДЗЗ территории Республики Казахстан, ед." – в период 2023 – 2025 годы 5 цифровых платформ для государственных органов РК.

Задача 1. Продвижение собственной онлайн-платформы поиска и заказа данных ДЗЗ на базе платформы "SunkarSat"

Продвижение разработанной платформы "SunkarSat" с функциями маркетплейса путем привлечения частных компаний к размещению на ней своих приложений с целью привлечения большего количества потребителей.

Задача 2. Интеграция с ведущими международными онлайн-платформами по продаже данных ДЗЗ

В целях развития продаж на глобальном рынке данных ДЗЗ при минимальных затратах на маркетинг планируется осуществить интеграцию созданной АО "НК "ҚҒС" онлайн-платформы "SunkarSat" по продаже данных КС ДЗЗ с зарубежными онлайн-платформами.

Задача 3. Создание условий для развития рынка данных, услуг ДЗЗ и спутниковой навигации на рынке Республики Казахстан

АО "НК "ҚҒС" в качестве национального оператора все предыдущие годы наращивал рынок услуг ДЗЗ и спутниковой навигации на территории Республики Казахстан. Планируются создание информационной платформы и на ее основе кооперация с частным бизнесом, в том числе содействие созданию и развитию стартап компаний в области разработки сервисов и приложений с применением данных ДЗЗ и спутниковой навигации. Развитие стартап-компаний обеспечит наращивание в Казахстане рынка услуг ДЗЗ и спутниковой навигации, создаст условия для цифровизации отраслей экономики Казахстана.

Задача 4. Создание единой цифровой платформы пространственных данных Республики Казахстан (далее – ЕЦППД) на базе open-source.

АО "НК "ҚҒС" планирует создать ЕЦППД, которая будет осуществлять функции надежной платформы по предоставлению информации, услуг и геосервисов для государственных и коммерческих организаций, а также объединит все действующие геосервисы АО "НК "ҚҒС".

Задача 5. Интеграция ЕЦППД с базами данных государственных органов

ЕЦППД интегрируется с базами данных государственных органов и организаций. Таким образом, цифровая модель позволит развивать новые геоинформационные сервисы с привлечением частного бизнеса и стартап-компаний. Ввод в эксплуатацию ЕЦППД, объединяющей функционирующие цифровые платформы космического мониторинга, планируется в 2025 году.

Задача 6. Каталогизация данных в ЕЦППД

Для обеспечения выборки пользователем данных в соответствии с заданными им критериями, систематизации данных ДЗЗ для быстроты их извлечения из базы данных необходима каталогизация базы данных.

Подраздел 2. Стратегическое направление:
Инновационное развитие

Глава 1. Повышение конкурентоспособности

Цель 2.1 Повышение конкурентоспособности оказываемых услуг и выпускаемой продукции.

Ожидаемый результат:

Обеспечено создание сервисов и услуг, востребованных в отраслях экономики Казахстана.

Ключевой показатель деятельности: "Доля расходов на развитие инноваций от доходов от реализации продукции АО "НК "ҚҒС", %" – в 2032 году 1 %.

Задача 1. Развитие научно-технологической, конструкторской, учебной и производственной базы

Планируется реализация НИР и ОКР за счет выделяемых средств из республиканского бюджета на научно-технические программы.

Выполнение задачи позволит повысить научно-технический потенциал АО "НК "ҚҒС", увеличить процент казахстанского содержания в производстве и эксплуатации космических систем, а также снизить себестоимость выпускаемой продукции и услуг.

Задача 2. Решение технологических задач для создания сервисов и услуг, востребованных в отраслях экономики Казахстана.

Посредством предоставления отечественному IT-сообществу доступа к ресурсам АО "НК "ҚҒС" (к ЕЦППД) планируется создание конкурентной среды и условий для разработки новых сервисов и услуг, а также их продвижения. Выполнение проектов в рамках НИР и ОКР занимает, как правило, от года до трех лет, прежде чем будут получены готовый для коммерциализации продукт или услуга. В то же время существуют технологические задачи, требующие оперативного решения. В этой связи планируется совместная реализация с казахстанскими технопарками инновационных конкурсов (хакатонов), позволяющих решить технологические отраслевые задачи, а также создать задел для появления стартапов.

Первоочередными задачами, на которые планируются расходы при развитии инноваций для решения технологических отраслевых задач, являются:

разработка казахстанских цифровых платформ с данными ДЗЗ и геопространственными данными (в цели 1.2. "Развитие космической системы ДЗЗ и услуг на еҰ основе" запланированы задачи "Продвижение собственной онлайн-платформы поиска и заказа данных ДЗЗ на базе платформы "SunkarSat", "Создание ЕЦППД на базе open-source") (выполнение этих задач обеспечит развитие надежной цифровой инфраструктуры по предоставлению информации, услуг и геосервисов для государственных и коммерческих организаций Казахстана);

разработка ГИС для эффективного управления водными и земельными ресурсами (разработка ГИС для эффективного управления водными ресурсами позволит унифицировать подход к оценке потребления водных ресурсов, разработка ГИС по управлению земельными ресурсами позволит осуществить автоматизированный мониторинг и контроль рационального использования земель сельскохозяйственного назначения с созданием документов, имеющих юридическую силу согласно статье 145-1 Земельного кодекса Республики Казахстан), будет создан интерфейс для земельного инспектора и для сельхозпроизводителя;

разработка интерактивной карты геологической изученности для единой платформы недропользования "Kaz-Nedra" на базе системы управления геопространственными данными с открытым исходным кодом (доступность исторических данных о геологической изученности территорий и прозрачные процедуры получения доступа к ним, открытость информации о проводимых аукционах и цифровизация процедур получения лицензий обеспечат равные условия для потенциальных инвесторов и дадут толчок к проведению разведывательных работ перспективных участков, формирование отчҰтности недропользователей в цифровом формате с подтверждением данными ДЗЗ совместно с ведением космического мониторинга их деятельности даст возможность своевременно выявлять нарушения и контролировать принятие соответствующих мер в рамках закона);

разработка ГИС для мониторинга паводков позволит повысить эффективность своевременного предупреждения и ликвидации последствий чрезвычайных ситуаций на основе комплексного оперативного анализа ситуации на местности с учҰтом картографических данных и актуальных данных ДЗЗ.

Глава 2. Наращивание компетенций

Цель 2.2. Наращивание компетенций для повышения конкурентоспособности.

Ожидаемый результат:

1) обеспечена разработка новых технологий в области космической деятельности ТОО "Ghalam";

2) снижение степени зависимости при локализации производства от зарубежных поставщиков;

3) наращивание компетенций АО "НК "ҚҒС" для повышения конкурентоспособности.

Ключевой показатель деятельности: "Количество разработанных технологий (ТОО "Ghalam") – не менее 10 (накопительный)".

Задача 1. Разработка новых технологий для автоматизации обработки данных ДЗЗ и разработка новых информационных геосервисов и платформ.

В целях обеспечения конкурентоспособности оказываемых услуг ДЗЗ необходимо на постоянной основе развивать компетенции (технологии). Для этого планируется для предоставления достоверной и объективной информации в информационной среде услугополучателей, при реализации РБП 010 – 102 продолжить работу с отраслевыми специалистами государственных и местных исполнительных органов услугополучателей, с последующей автоматизацией бизнес-процессов государственных органов на отраслевых геосервисах с готовым анализом снимков, с интеграцией баз данных (автоматизированная информационная система государственного земельного кадастра, лесной кадастр, паспорта водных объектов, лицензионные границы полигонов отходов и др.), с использованием космических и геоинформационных технологий в решении отраслевых задач, а именно с разработкой методического обоснования и алгоритмов решения, технологического процесса реализации при постановке каждой задачи. Такой подход приводит к:

повышению эффективности работы государственных органов в части контроля и мониторинга ситуации на местах;

качеству предоставляемых государственных услуг;

кратному увеличению оперативности управленческих решений;

расширению функционала государственных органов;

снижению бюрократической составляющей при взаимодействии с местными исполнительными органами;

повышению прозрачности и информационной обеспеченности деятельности государственных органов;

снижению бюджетных расходов за счет автоматизации процессов территориального регулирования, передачи данных и уменьшения полевых выездов и применения дополнительных инструментов регулирования ситуаций и др.;

оперативному принятию решений для силовых структур, независимому контролю собственной и интересующей территории в случаях региональных и локальных конфликтов, чрезвычайных ситуаций и угроз в интересах обороны и национальной безопасности страны, а также позволяет получить развитие новых освоенных компетенций, разработку н внедрение новых технологий.

Задача 2. Обучение и повышение квалификации сотрудников

Для надлежащего исполнения своих должностных обязанностей сотрудниками АО "НК "ҚҒС", а также реализации стратегических задач планируются ежегодное обучение и повышение квалификации, в том числе для выполнения требований по обязательному подтверждению квалификации сотрудниками АО "НК "ҚҒС", повышения квалификации по новым либо измененным программным продуктам, изменениям законодательной, нормативной правовой базы как в Республике Казахстан, так и за ее пределами.

Подраздел 3. Стратегическое направление:
Устойчивое развитие

Глава 1. Рост эффективности АО "НК "ҚҒС"

Цель 3.1. Обеспечение финансирования/инвестиций для реализации новых проектов.

АО "НК "ҚҒС" реализует совместно с Airbus Defence&Space проект СбИК КА.

Ожидаемые результаты: привлечение инвестиций путем приемки вклада Airbus Defence&Space в уставный капитал ТОО "Ghalam", а также привлечение частных инвестиций для создания спутников ДЗЗ и IoT и разработки новых проектов на базе Space-tech.

Ключевой показатель деятельности: "Привлечение инвестиций в основной капитал" – 14141 млн тенге в 2023 году в рамках приема имущественного вклада Airbus Defence & Space в уставный капитал ТОО "Ghalam", привлечение частных инвестиций для создания спутников ДЗЗ и IоT – 1020 млн тенге в 2024 году, 10254,9 млн тенге в 2025 году, 10254,9 млн тенге в 2028 году. При планировании дополнительных инвестиций будут внесены изменения в значения данного ключевого показателя деятельности.

Задача 1. Обеспечение роста инвестиций в основной капитал

Согласно учредительному договору совместного предприятия ТОО "Ghalam" французская сторона в лице Airbus Defence & Space вносит вклад в уставный капитал в виде оборудования участка компактного антенного полигона стоимостью 29,8 млн евро, а также планируется привлечь частные инвестиции на создание спутников ДЗЗ с модулями IoT на общую сумму 21529,8 млн тенге.

Задача 2. Привлечение инвестиций для обеспечения разработки новых проектов на базе Space-tech.

Привлечение венчурных инвесторов для разработки проектов на базе Space-tech на территории национального космического центра.

Выполнение задачи позволит:

сформировать и внедрить инвестиционную политику в АО "НК "ҚҒС";

повысить инвестиционную привлекательность АО "НК "ҚҒС";

увеличить долю инвестиций как в новых, так и действующих проектах.

Цель 3.2. Обеспечение роста эффективности АО "НК "ҚҒС".

АО "НК "ҚҒС" участвует в выполнении национального индикатора по росту производительности труда. Акцент сделан на повышение дохода от предоставления данных и услуг ДЗЗ государственным органам, развитие компетенции продаж на внешнем рынке, оптимизацию штатной численности работников, управление себестоимостью продукции/услуг, поиск источников финансирования для реализации проектов по модернизации активов и осуществление НИР и ОКР для развития потенциала АО "НК "ҚҒС". Необходимо создание привлекательных условий для привлечения и удержания высококвалифицированных кадров, совершенствования корпоративного управления в соответствии с требованиями Кодекса корпоративного управления АО "НК "ҚҒС" и повышения его конкурентоспособности.

Ожидаемый результат:

Обеспечение прибыльности АО "НК "ҚҒС" к 2032 году.

Ключевой показатель деятельности 1: "Производительность труда, млн тенге/человек" – 29,7 млн тенге/человек в 2032 году.

Задача 1. Управление себестоимостью услуг (продуктов)/ проектов

Для управления себестоимостью планируется проведение постоянного анализа себестоимости услуг и проектов с внедрением управленческого учета.

Постоянный анализ и выявление непродуктивных расходов, принятие мер по их снижению, продажа/передача непрофильных активов.

Задача 2. Совершенствование управления персоналом

Для повышения конкурентоспособности АО "НК "ҚҒС" необходимо оптимизировать количественный и улучшить качественный состав персонала, стабилизировать уровень текучести кадров, увеличить результативность труда путем совершенствования мотивации персонала и создания других привлекательных условий для привлечения и удержания высококвалифицированных кадров. При этом в рамках мотивации персонала планируется совершенствование системы премирования путем привязки к показателям продаж, чистой прибыли.

Задача 3. Автоматизация обеспечивающих процессов

Для снижения расходов и оптимизации процессов планируется:

автоматизировать инженерные системы здания национального космического центра;

оптимизировать информационные и коммуникационные инфраструктуры АО "НК "ҚҒС";

внедрить комплексные системы по учету и планированию деятельности АО "НК "ҚҒС".

Ключевой показатель деятельности 2: "Рост прибыли до налогообложения, млн тенге" – не менее 2232,8 млн тенге в 2032 году.

Задача 1. Повышение доходов АО "НК "ҚҒС" в Республике Казахстан.

Для повышения доходов АО "НК "ҚҒС" в Республике Казахстан планируются следующие этапы:

расширение использования государственными органами и организациями услуг космического мониторинга;

разработка геосервисов для региональных информационных систем.

Задача 2. Повышение доходов АО "НК "ҚҒС" от экспорта

Повышение доходов АО "НК "ҚҒС" от экспорта будет осуществляться путем:

продаж данных ДЗЗ через зарубежные онлайн-платформы и собственную платформу "SunkarSat", а также услуг с высокой добавленной стоимостью в страны СНГ, Ближнего Востока, Африки;

продвижения услуг по проектированию наземной инфраструктуры спутниковой навигации в страны СНГ, Ближнего Востока, Африки;

продаж данных ДЗЗ через создание дистрибьюторской сети по региональным рынкам, ведущие компании, такие как Airbus Defence&Space, Maxar Technologies, привлекают основную часть доходов через дистрибьюторские сети, при этом наличие перечня дистрибьюторов не гарантирует доход – необходимо проводить соответствующие мероприятия по оценке деятельности, мотивации и обучению дистрибьюторов (АО "НК "ҚҒС" продолжит расширение дистрибьюторской сети на внешнем рынке с учетом увеличения числа активных дистрибьюторов);

использования ресурсов международных организаций, таких как Объединение исламских стран, Продовольственная и сельскохозяйственная организация ОбъединҰнных Наций (англ. Food and Agriculture Organization, FAO), Евразийский экономический союз и другие, и предоставления услуг для международных программ (по мониторингу чрезвычайных ситуаций, контролю за произрастанием наркосодержащих растений, мониторингу экологии Каспийского региона) по территории Центральной Азии.

Цель 3.3. Совершенствование системы корпоративного управления АО "НК "ҚҒС".

Ожидаемый результат:

Совершенствование системы корпоративного управления в соответствии с требованиями Кодекса корпоративного управления АО "НК "ҚҒС" и Концепцией семейной и гендерной политики в Республике Казахстан до 2030 года.

Ключевой показатель деятельности 1: "Оценка корпоративного управления, единиц" – оценка корпоративного управления в 2023 году, 2026 году, 2029 году, 2032 году

Задача. Совершенствование системы корпоративного управления

Для повышения конкурентоспособности АО "НК "ҚҒС" продолжится внедрение современных технологий корпоративного управления, а также будет осуществлена с 2023 года 1 раз в 3 года независимая оценка уровня корпоративного развития АО "НК "ҚҒС" и спланированы меры для дальнейшего его повышения.

Необходимо совершенствовать все бизнес-процессы внутри АО "НК "ҚҒС" с применением лучших практик и учетом требований международных и национальных стандартов.

Ключевой показатель деятельности 2: "Увеличение доли женщин на уровне принятия решений", % – 30% к 2025 году.

Задача. Увеличение доли женщин на уровне принятия решений

C 2022 года ведется работа по увеличению доли женщин на уровне принятия решений в АО "НК "ҚҒС" согласно Концепции семейной и гендерной политики в Республике Казахстан до 2030 года, утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 1 апреля 2022 года № 853.

Раздел 4. Управление рисками

Анализ рисков АО "НК "ҚҒС" изложен в приложении 1 к Плану развития.

Ключевые показатели деятельности АО "НК "ҚҒС" на 2023 – 2032 годы изложены в приложении 2 к Плану развития.

Обоснование расчетов по целевым значениям ключевых показателей деятельности по целям представлено в приложении 3 к Плану развития.

Стратегическая карта АО "НК "ҚҒС" изложена в приложении 4 к Плану развития.

___________________________

Приложение 1
к Плану развития акционерного
общества "Национальная
компания "Қазақстан Ғарыш
Сапары" на 2023 – 2032 годы

Анализ рисков АО "НК "ҚҒС"

Наименование риска или угрозы

Описание риска или угрозы

Последствия в случае возникновения риска или угрозы

Мероприятия по предупреждению, реагированию компании в случае наступления риска или угрозы

1	2	3	4
Стратегическое направление: 1. Развитие инфраструктуры и диверсификация производства
Цель 1.1. Производство космической техники и технологий
Отсутствие государственного заказа на сборку и испытания спутников	отсутствие государственного заказа на проектирование, сборку и испытания спутников ДЗЗ и связи на СбИК КА	минимальный уровень казахстанского содержания при создании новых космических систем; утечка кадров из-за отсутствия заказов и как следствие потеря квалификации; отсутствие подтвержденной квалификации по проектированию, сборке и испытанию казахстанских спутников на СбИК КА, что может повлиять на экспортные услуги по производству спутников.	привлечение заказов стратегического партнера на создание и испытания спутников на коммерческой основе; поиск других альтернативных партнеров по продолжению дальнейшей реализации начатых проектов; приостановление некоторых проектов, требующих больших вложений.
Отсутствие зарубежных заказов на СбИК КА	отсутствие конкурентного преимущества у СбИК КА; отсутствие единого оператора пусков с будущих казахстанских стартовых комплексов	Снижение эффективности привлечения заказов на пуски с космодрома "Байконур".	обеспечение конкурентного преимущества за счет льготного ценообразования для заказчиков СбИК КА на пусковые услуги с Байконура; объединение задач по привлечению заказов на пуски и производство спутников в коллаборации юридических лиц.
Цель 1.2. Развитие космической системы ДЗЗ и услуг на еҰ основе
Невостребованность продуктов и услуг	конкуренция на внутреннем и внешнем рынках; низкое качество продуктов и услуг; изменение мировой конъюнктуры цен на данные и услуги ДЗЗ.	увеличение стоимости продуктов и услуг; снижение доходов АО "НК "ҚҒС".	проведение мероприятий по повышению уровня осведомленности постоянных и потенциальных клиентов; повышение качества и конкурентных преимуществ продуктов и услуг; создание новых продуктов и услуг согласно потребностям рынка (государственных органов, организаций и частных компаний).
Риск невыполнения объемов накопленных данных КС ДЗЗ, заявленных в национальном проекте "Технологический рывок за счет цифровизации, науки и инноваций"	сбой в работе "KazEOSat-1" и "KazEOSat-2"; сбой в работе наземного сегмента космических систем ДЗЗ; отсутствие финансирования на создание замещающих космических систем ДЗЗ.	снижение доходов АО "НК "ҚҒС" из-за меньшего объема накопленных данных ДЗЗ; повышение себестоимости услуг ДЗЗ в результате необходимости приобретения данных ДЗЗ у других операторов.	обеспечение эксплуатации космических систем ДЗЗ согласно рекомендациям их производителей; обеспечение страхования космических систем ДЗЗ; обеспечение резервирования при хранении данных ДЗЗ; привлечение государственных и частных инвестиций для реализации проектов по замещению действующих космических систем ДЗЗ.
Риск ненадлежащего исполнения договорных обязательств	несоблюдение договорных обязательств казахстанскими подрядчиками при реализации космических проектов, несвоевременное выполнение обязательств поставщиками.	повышение сроков окупаемости проектов; ущерб в случае невозможности завершения начатых проектов.	поиск других альтернативных партнеров по продолжению дальнейшей реализации начатых проектов; предусмотрение в контрактах и соответствующих соглашениях возмещения ущерба от невыполнения обязательств участниками совместных проектов; организация и проведение качественного отбора потенциальных подрядчиков в рамках процедур закупок.
коммерческие риски; финансовые риски	высокий уровень конкуренции; низкий уровень сервиса; ограниченный ресурс спутника; низкая квалификация кадров; отсутствие средств.	снижение доходов АО "НК "ҚҒС"; отсутствие спроса на услуги АО "НК "ҚҒС" из-за несоответствия возможностей АО "НК "ҚҒС" потребностям клиентов; отсутствие анализа рынка не позволит отслеживать изменения на мировом рынке.	вхождение в международные альянсы или группировки; повышение квалификации коммерческих и технических специалистов; привлечение инвестиций и грантов международных организаций; улучшение качества и расширение линейки продукции.
Производственные риски	выход из строя спутника или нештатные ситуации; низкая квалификация кадров; отсутствие автоматизации процессов и возможности интеграции.	невыполнение обязательств перед заказчиком; ухудшение репутации; низкий уровень заинтересованности дистрибьюторов и стратегического партнера.	внедрение новых технологий, автоматизация процессов; разработка партнерской программы; привлечение инвестиций и грантов из международных организаций (Программа развития Организации Объединенных Наций, Азиатский Банк Развития и другие); модернизация наземного сегмента.
Стратегическое направление: 2. Инновационное развитие
Цель 2.1. Повышение конкурентоспособности оказываемых услуг и выпускаемой продукции Цель 2.2. Наращивание компетенций для повышения конкурентоспособности
Риск утечки кадров с научной степенью, являющихся руководителями или участниками проектов	утечка кадров с научной степенью, связанная с ухудшением социальных и финансовых условий в АО "НК "ҚҒС", реорганизацией АО "НК "ҚҒС", а также ухудшением здоровья, сменой места жительства кадров, при прочих условиях	неисполнение обязательств по реализации проектов; уменьшение доходов АО "НК "ҚҒС" от реализации проектов.	целевая поддержка кадров, вовлеченных в реализацию научно-технологических, конструкторских работ; увеличение доли кадров с научной степенью в общем объеме штатной численности АО "НК "ҚҒС".
Увеличение стоимости проектов	отказ от совместных проектов по различным политическим и экономическим причинам одной из сторон; изменение мировой конъюнктуры цен на оборудование и услуги, внедрение новых технологий, а также влияние кризиса на экономику Республики Казахстан, увеличение курса иностранных валют к тенге или % инфляции увеличат стоимость проектов.	ущерб в случае невозможности завершения начатых проектов; нехватка денежных средств, выделенных на реализацию проектов.	привлечение частных инвестиций для реализации начатых проектов; рассмотрение возможности продолжения начатых проектов собственными силами; обеспечение качества конкурсной документации и технического задания проектов; поиск других альтернативных партнеров для внедрения передовых космических технологий.
Стратегическое направление: 3. Устойчивое развитие
Цель 3.1. Обеспечение финансирования/инвестиций для реализации новых проектов АО "НК "ҚҒС" и ТОО "Ghalam"
Сдвиг сроков привлечения инвестиций в уставный капитал ТОО "Ghalam"	Влияние экономического кризиса на финансовое состояние заинтересованных инвесторов или секвестирование бюджета проекта.	Сдвиг сроков предоставления некоторых услуг СбИК КА с CATR (CATR – компактный антенный полигон (англ. Compact antenna test range).	Проработка увеличения объема заказов на другие услуги СбИК КА, в том числе "некосмического профиля".
Цель 3.2. Обеспечение роста эффективности АО "НК "ҚҒС"
Снижение производительности труда	Снижение уровня доходов от объема произведенной продукции и услуг в расчете на одного работника в результате повышения себестоимости продукции и услуг, а также изменения внешней конъюнктуры рынка.	увеличение себестоимости продуктов и услуг в результате роста количества работников при увеличении объема производства; снижение доходов на внутреннем и внешнем рынках в результате невостребованности продуктов и услуг.	автоматизация производственных и вспомогательных процессов; повышение конкурентного преимущества продуктов и услуг; создание новых продуктов и услуг, выход на новые рынки.
Риск утечки высококвалифицированных кадров	отсутствие положительного имиджа у АО "НК "ҚҒС"; отсутствие привлекательных социальных условий, соответствующих участию в реализации международных проектов; снижение финансирования услуг национальных операторов КС ДЗЗ и СВСН.	увеличение простоев в работе систем; срыв срока реализации проектов; ухудшение качества услуг из-за отсутствия опыта или компетенции персонала.	повышение квалификации специалистов; формирование кадрового резерва; совершенствование системы менеджмента качества (далее – СМК), требований к компетенции персонала, процессам и проектному управлению; предоставление социального пакета; создание благоприятных условий работникам АО "НК "ҚҒС" для предотвращения утечки квалифицированных специалистов.
Изменения конъюнктуры и структуры международного космического рынка, связанные с мировым финансовым кризисом	увеличение стоимости продуктов/ услуг из-за увеличения курса иностранных валют к тенге или % инфляции	нехватка денежных средств, выделенных на реализацию проектов космической деятельности; изменение стоимости услуг/ продуктов КС ДЗЗ приведет к оттоку постоянных и потенциальных клиентов услуг КС ДЗЗ; срыв срока реализации различных проектов.	совершенствование процессов управления финансами, в том числе выработка требований к себестоимости услуг/ проектов, производительности труда и другое; использование действующих административных и финансовых мер государственной поддержки; углубление и расширение взаимодействия с государственными органами, организациями и частными компаниями по привлечению инвестиций для реализации новых проектов.
Цель 3.3. Совершенствование системы корпоративного управления АО "НК "ҚҒС"
Несоблюдение установленных процедур корпоративного управления, в том числе гендерной политики	Низкий рейтинг корпоративного управления	1) снижение доверия со стороны заинтересованных сторон; 2) причинение репутационного ущерба.	выполнение рекомендаций независимой организации, осуществившей оценку корпоративного управления АО "НК "ҚҒС", отраженных в соответствующем отчете, утвержденном Советом директоров АО "НК "ҚҒС".

_____________________________

Приложение 2
к Плану развития акционерного
общества "Национальная
компания "Қазақстан Ғарыш
Сапары" на 2023 – 2032 годы

Ключевые показатели деятельности акционерного общества
"Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары"
на 2023 – 2032 годы

№ п/п

Название ключевого показателя деятельности, ед. измерения

2021 г. (факт)

2022 г. (оценка)

2023 г.

2024 г.

2025 г.

2026 г.

2027 г.

2028 г.

2029 г.

2030 г.

2031 г.

2032 г.

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14
	Направление 1. Развитие инфраструктуры и диверсификация производства
	Цель 1.1. Производство космической техники и технологий
1	Объем производства космической техники и технологий (ТОО "Ghalam"), млрд тенге			1,0	7,0	29,0*	48,8*	31,4*	18,0*
	Цель 1.2. Развитие космической системы ДЗЗ и услуг на еҰ основе
2	Увеличение периодичности и охвата съемки ДЗЗ с казахстанских КА в 3 раза, млн кв. км	158,4	158,4	158,4	158,4	158,4	495,67	573,57	573,57	573,57	573,57	573,57	573,57
3	100% охват отраслей экономики цифровыми платформами космического мониторинга, %	30	30	30	40	50	60	70	80	100	100	100	100
4	Количество цифровых платформ на основе данных ДЗЗ территории Республики Казахстан, ед.		1 (SunkarSat)	2 (Minerals.gov.kz, JerInSpectr)	2 (Agrospace, Hydrospace)	1 (ЕЦППД)
	Направление 2. Инновационное развитие
	Цель 2.1. Повышение конкурентоспособности оказываемых услуг и выпускаемой продукции
5	Доля расходов на развитие инноваций от доходов от реализации продукции АО "НК "ҚҒС", %	0,13	0,35	0,57	0,78	1	1	1	1	1	1	1	1
Цель 2.2. Наращивание компетенций для повышения конкурентоспособности
6	Количество разработанных технологий (ТОО "Ghalam") – не менее 10 (накопительный), ед.			4		6		8		10
	Направление 3. Устойчивое развитие
	Цель 3.1. Обеспечение финансирования/инвестиций для реализации новых проектов АО "НК "ҚҒС" и ТОО "Ghalam"
7	Привлечение инвестиций в основной капитал, млн тенге			14 141	1020	10254,9			10254,9
	Цель 3.2. Обеспечение роста эффективности АО "НК "ҚҒС"
8	Производительность труда, млн тенге/человек	10,3	12,5	14,0	14,3	15,4	17,0	18,7	20,6	22,7	25,0	27,3	29,7
9	Рост прибыли до налогообложения, млн тенге	-5513,8 **	-3591,5 **	-367,3 **	248,9	373,8	504,2	643,4	799,2	973,6	1300,5	1741,1	2232,8
	Цель 3.3. Совершенствование системы корпоративного управления АО "НК "ҚҒС"
10	Оценка корпоративного управления, ед.			1			1			1			1
11	Увеличение доли женщин на уровне принятия решений, %		24,5	25,0	25,3	30,0	30,0	30,0	30,0	30,0	30,0	30,0	30,0

Примечание:

* В период с 2025 по 2028 годы финансирование мероприятий будет осуществляться с учетом разработанных технико-экономических обоснований и исходя из возможностей государственного бюджета;

** данные значения отражают убыток

Примечание: расшифровка аббревиатур:

СбИК КА – сборочно-испытательный комплекс космических аппаратов;

КС ДЗЗ – космическая система дистанционного зондирования Земли Республики Казахстан;

ДЗЗ – дистанционное зондирование Земли;

ЕЦППД – единая цифровая платформа пространственных данных;

АО "НК "ҚҒС" – акционерное общество "Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары";

млн – миллион;

кв. км – квадратный километр.

___________________________________________________

Приложение 3
к Плану развития акционерного
общества "Национальная
компания "Қазақстан Ғарыш
Сапары" на 2023 – 2032 годы

Обоснование расчетов по целевым значениям ключевых
показателей деятельности по целям

Цель 1.1. Производство космической техники и технологий

Ключевой показатель деятельности 1: объем производства космической техники и технологий (ТОО "Ghalam"), млрд тенге

Согласно Концепции развития космической отрасли Республики Казахстан на 2023 – 2029 годы в реализации четвертого направления Концепции "Производство космической техники и технологий" будут участвовать подведомственные организации АКК МЦРИАП. С участием ТОО "Ghalam" будут реализованы проекты по прогнозу на сумму порядка 135 млрд тенге¹, в том числе:

1. Создание и запуск группировки спутников дистанционного зондирования Земли среднего разрешения на базе СбИК КА.

Период реализации: 2023 – 2026 гг.

Стоимость проекта согласно технико-экономическому обоснованию проекта "Создание группировки спутников среднего разрешения KazEOSat-MR" (далее – ТЭО): 18 млрд тенге.

2. Создание и запуск спутника (или группировки спутников) дистанционного зондирования Земли высокого разрешения на базе СбИК КА.

Период реализации: 2024 – 2027 гг.

Стоимость проекта: 42,2 млрд тенге.

3. Создание и ввод в эксплуатацию космической системы связи на базе СбИК КА.

Период реализации: 2026 – 2028 гг.

Стоимость проекта: 75 млрд тенге.

Таблица 1. Прогноз объема производства космической техники и технологий (ТОО "Ghalam"), млрд тенге

Год	ТОО "Ghalam" всего, млрд тенге (гр. 3 + гр. 4 + гр. 5)	в том числе:
Год	ТОО "Ghalam" всего, млрд тенге (гр. 3 + гр. 4 + гр. 5)	Создание КА ДЗЗ СР	Создание КА ДЗЗ ВР	Создание телекоммуникационного КА
гр. 1	гр. 2	гр. 3.	гр. 4	гр. 5
2021 год	-
2022 год	-
2023 год	1,0	1,0
2024 год	7,0	7,0
2025 год	29,0	9,2	19,8
2026 год	48,8	0,8	18,0	30,0
2027 год	31,4		4,4	27,0
2028 год	18,0			18,0
2029 год
2030 год
2031 год
2032 год

_______________________________
¹ В период с 2025 по 2028 годы финансирование мероприятий будет с учетом разработанных технико-экономических обоснований и исходя из возможностей государственного бюджета.

Цель 1.2. Развитие космической системы ДЗЗ и услуг на еҰ основе

Ключевой показатель деятельности 1: увеличение периодичности и охвата съемки ДЗЗ с казахстанских КА в 3 раза, млн кв. км

Показатель отражает ежегодный объем космической съемки, выполненной отечественными спутниками ДЗЗ "KazEOSat-1", "KazEOSat-2" и перспективной группировкой замещающих спутников ДЗЗ.

Таблица 2. Прогноз годового объема съемки КС ДЗЗ РК

Год	Годовой объем съемки, млн кв. км
2023 год	158,4
2024 год	158,4
2025 год	158,4
2026 год	495,67
2027 год	573,57
2028 год	573,57
2029 год	573,57
2030 год	573,57
2031 год	573,57
2032 год	573,57

Согласно заключению комиссии по определению срока эксплуатации космических аппаратов KazEOSat-1 и KazEOSat-2 эксплуатация космических аппаратов возможна до конца декабря 2025 года.

Прогнозные значения были получены путем расчета ежегодного объема съемки ДЗЗ с действующих и перспективных космических аппаратов РК.

Ежегодный объем съемки ДЗЗ определяется по следующей формуле:

Объем съемки в год = Производительность космического аппарата в сутки, млн кв. км * Период в году, сутки * Коэффициент безотказности системы.

Таблица 2.1. Расчет годового объема космической съемки с действующих спутников ДЗЗ РК

Название КС ДЗЗ РК	Производительность КС ДЗЗ, млн кв. км	Период (сутки)	Коэффициент безотказности системы	Объем космической съемки в год, млн кв. км гр.5=(гр.2гр.3гр.4)
гр.1	гр.2	гр.3	гр.4	гр.5
"KazEOSat-1" спутник высокого разрешения	0,220	365	0,7	56,2
"KazEOSat-2" спутник среднего разрешения	0,400	365	0,7	102,2
Итого				158,4

Ежегодный объем съемки ДЗЗ с действующего КА "KazEOSat-1" (космический аппарат высокого пространственного разрешения) = 0,220 * 365 * 0,7 = 56,2 млн кв. км.

Ежегодный объем съемки ДЗЗ с действующего КА KazEOSat-2 (космический аппарат среднего пространственного разрешения) = 0,400 * 365 * 0,7 = 102,2 млн кв. км.

Итого ежегодный объем съемки ДЗЗ с действующих космических аппаратов KazEOSat-1 и KazEOSat-2 на период 2023-2025 годы: 56,2 + 102,2 = 158,4 млн кв.км.

Прогноз ежегодной съемки ДЗЗ с перспективной группировки спутников KazEOSat-MR произведен согласно производительности КС ДЗЗ в ТЭО.

Объем съемки в год = Производительность космического аппарата в сутки согласно ТЭО, млн кв. км * Период в году, сутки * Коэффициент безотказности системы.

Объем съемки с перспективной КС ДЗЗ среднего разрешения с 2026 года = 1,400 * 365 * 0,97 = 495,67 млн кв. км.

Объем съемки с перспективной КС ДЗЗ высокого разрешения с 2027 года = 0,220 * 365 * 0,97 = 77,9 млн кв. км.

Объем съемки с перспективных КС ДЗЗ высокого и среднего разрешения в период 2027 – 2032 годы = 495,67 + 77,9 = 573,57 млн кв. км.

Ключевой показатель деятельности 2: 100% охват отраслей экономики цифровыми платформами космического мониторинга, %.

Показатель соответствует третьему целевому индикатору "100% охват отраслей экономики цифровыми платформами космического мониторинга к 2029 году", указанному в Концепции развития космической отрасли РК на 2023-2029 годы.

Расчет данного показателя определяется по формуле:

Процент охвата = Количество цифровых платформ, введенных в промышленную эксплуатацию в отчетном году / Количество планируемых цифровых платформ за весь период, согласно Концепции развития космической отрасли РК на 2023 – 2029 годы.

Таблица 3. Прогноз обеспеченности цифровыми платформами

Год	Охват отраслей экономики цифровыми платформами космического мониторинга, %
2023 год	30
2024 год	40
2025 год	50
2026 год	60
2027 год	70
2028 год	80
2029 год	100
2030 год	100
2031 год	100
2032 год	100

Ключевой показатель деятельности 3: количество цифровых платформ на основе данных ДЗЗ территории Республики Казахстан, ед.

Значения были получены путем прогноза выполнения работ по внедрению цифровых платформ для государственных органов и организаций РК в период 2023 – 2025 годы.

Согласно Концепции развития космической отрасли Республики Казахстан на 2023 – 2029 годы предусмотрено 5 (пять) цифровых платформ:

1. Внедрение единой платформы недропользователей "Minerals.gov.kz". Форма завершения – акт ввода в эксплуатацию 4 кв. 2023 года.

2. Внедрение платформы для контроля и мониторинга рационального использования сельскохозяйственных земель "JerInSpectr". Форма завершения – акт ввода в эксплуатацию 4 кв. 2023 года.

3. Внедрение платформы по автоматизации бизнес-процессов для сельхозтоваропроизводителей "Agrospace". Форма завершения – акт ввода в эксплуатацию 4 кв. 2024 года.

4. Внедрение платформы по мониторингу водных ресурсов "Hydrospace". Форма завершения – техническое задание 4 кв. 2023 года, акт ввода в эксплуатацию 4 кв. 2024 года.

5. Внедрение единой цифровой платформы пространственных данных (далее – ЕЦППД) с интеграцией с QTRS (Qazaqstan Terrestrial Reference System, единая государственная система координат). Форма завершения – акт ввода в эксплуатацию 4 кв. 2024 – 2025 годы.

Таблица 4. Количество цифровых платформ на основе данных ДЗЗ территории Республики Казахстан, ед.

Год	Количество цифровых платформ, ед.
2023 год	2 ("Minerals.gov.kz", "JerInSpectr")
2024 год	2 ("Agrospace", "Hydrospace")
2025 год	1 (ЕЦППД)

Цель 2.1. Повышение конкурентоспособности оказываемых услуг и выпускаемой технологичной продукции

Ключевой показатель деятельности: доля расходов на развитие инноваций от доходов от реализации продукции АО "НК "ҚҒС", %.

С учетом того, что финансирование науки в Республике Казахстан до 2025 года планируется увеличить до 1 % от внутреннего валового продукта страны, подобный подход планируется применить для определения доли расходов АО "НК "ҚҒС" на развитие инноваций до 2025 года с последующим сохранением доли расходов на уровне 1 % до 2032 года (таблица 5).

Таблица 5. Доля расходов на развитие инноваций от доходов от реализации продукции

Год	Доля расходов на развитие инноваций от доходов от реализации продукции АО "НК "ҚҒС", %
2023	0,57
2024	0,78
2025	1
2026	1
2027	1
2028	1
2029	1
2030	1
2031	1
2032	1

Цель 2.2. Наращивание компетенций для повышения конкурентоспособности

Ключевой показатель деятельности: количество разработанных технологий (ТОО "Ghalam") – не менее 10 (накопительный), ед.

Согласно Концепции развития космической отрасли Республики Казахстан на 2023 – 2029 годы, в реализации еҰ первого направления "Развитие научно-исследовательской и опытно-конструкторской деятельности и кадрового потенциала" будут участвовать подведомственные предприятия АКК МЦРИАП, МНВО, НО и ОВПО. В этой связи, количество не менее 50 разработанных технологий к 2029 году является результатом работ всех участников данного направления, где доля ТОО "Ghalam" составляет порядка 10 разработок (накопительный).

Количество разработанных технологий планируется обеспечить в рамках программ по развитию науки (программно-целевое финансирование, грантовое финансирование и т.д.). В связи с этим, количество разработанных технологий с 2025 года планируется выполнять на основании утвержденных научных программ.

Таблица 6. Количество разработанных технологий (ТОО "Ghalam"), ед.

Период	Количество (накопленный)
2023 год	4
2025 год	6
2027 год	8
2029 год	10

Цель 3.1. Обеспечение финансирования/инвестиций для реализации новых проектов АО "НК "ҚҒС" и ТОО "Ghalam"

Ключевой показатель деятельности: привлечение инвестиций в основной капитал – 14 141 млн тенге в 2023 году путем приема имущественного вклада Airbus Defence&Space в уставный капитал ТОО "Ghalam", привлечение частных инвестиций для создания спутников ДЗЗ и IOT – 1020 млн тенге в 2024 году, 10254,9 млн тенге в 2025 году, 10254,9 млн тенге в 2028 году: Указанная сумма является предварительной, так как окончательная стоимость будет определена после введения в эксплуатацию CATR (компактный антенный полигон).

1. В 2023 году планируется осуществить прием имущественного вклада Airbus Defence&Spaсe в уставный капитал ТОО "Galam" в соответствии с учредительным договором по созданию ТОО "Ghalam": Airbus Defence&Space обязан внести в уставный капитал ТОО "Ghalam" имущественный вклад в виде CATR (компактный антенный полигон) в рамках проекта СбИК КА с предварительной стоимостью 29,8 млн евро (или 14141 млн тенге по официальному курсу валют Национального Банка Республики Казахстан на 23 августа 2022 года, 1 евро = 474,56 тенге).

2. Планируется привлечь частные инвестиции на создание спутников ДЗЗ с модулями IoT, в т.ч. в 2024 году на создание технологического спутника в размере 1020 млн тенге, в 2025 году по результатам опытной эксплуатации технологического спутника будут привлечены инвестиции на создание 15 спутников в размере 10254,9 млн тенге, в 2028 году инвестиции в размере 10254,9 млн тенге для обновления 15 спутников с учетом их срока активного существования длительностью 3 года.

Инвестиции буду направлены на реализацию проекта по созданию спутниковой группировки ДЗЗ среднего и высокого разрешения с модулями IoT для обеспечения возможности съемки любой территории Земли не менее 1 раза в день.

Справочно: IoT (англ. internet of things, IoT) – интернет вещей, концепция сети передачи данных между физическими объектами ("вещами"), оснащҰнными встроенными средствами и технологиями для взаимодействия друг с другом или внешней средой.

В качестве производственной площадки для проектирования и сборки группировки спутников будет использоваться СбИК КА.

Цель 3.2. Обеспечение роста эффективности АО "НК "ҚҒС"

Ключевой показатель 1: производительность труда, млн тенге/человек

Производительность труда рассчитывается по методике, утвержденной Комитетом по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан (формула: валовая добавленная стоимость за год/численность работников на конец года. При этом для прогноза на 2023 – 2032 годы в качестве численности используется плановая штатная численность.

Таблица 7. Расчет производительности труда АО "НК "ҚҒС"

Период (год)	Доходы от оказанных услуг, млн тенге	Коэффициент внутреннего промежуточного потребления по отрасли (ОКЭД 72193), * %	Валовая добавленная стоимость гр.4=гр.2-(гр.2*гр.3), млн тенге	Штатная численность, человек	Производительность труда, млн тенге/человек гр.6=гр.4/гр.5
гр.1	гр.2	гр.3	гр.4	гр.5	гр.6
2021 год	2 958,00	17,8 %	2 431,5	236	10,3
2022 год	3 590,60	17,8 %	2 951,5	236	12,5
2023 год	4 030,21	17,8 %	3 312,8	236	14,0
2024 год	4 114,15	17,8 %	3 381,8	236	14,3
2025 год	4 423,34	17,8 %	3 636,0	236	15,4
2026 год	4 868,37	17,8 %	4 001,8	236	17,0
2027 год	5 364,75	17,8 %	4 409,8	236	18,7
2028 год	5 912,67	17,8 %	4 860,2	236	20,6
2029 год	6 517,39	17,8 %	5 357,3	236	22,7
2030 год	7 184,69	17,8 %	5 905,8	236	25,0
2031 год	7 831,31	17,8 %	6 437,3	236	27,3
2032 год	8 536,13	17,8 %	7 016,7	236	29,7

*Для расчета валовой добавленной стоимости на 2021 – 2032 годы используется коэффициент внутреннего потребления по отрасли (по коду ОКЭД 72193 "Научные исследования и разработки в области космической деятельности") за 2021 год, актуальный расчет которого производится Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан.

Ключевой показатель деятельности 2: рост прибыли до налогообложения, млн тенге

Прибыль АО "НК "ҚҒС" до налогообложения в 2032 году составит 2 232,8 млн тенге согласно таблице 8.

Таблица 8. Рост прибыли до налогообложения АО "НК "ҚҒС"

Год	Доходы, млн тенге	Расходы, млн тенге	Прибыль/убыток до налогообложения, млн тенге гр.4=гр.2-гр.3
гр.1	гр.2	гр.3	гр.4
2021 год	4 094,7	9 608,5	-5 513,8
2022 год	4 432,7	8 024,2	-3 591,5
2023 год	4 030,2	4 397,5	-367,3
2024 год	4 114,1	3 865,2	248,9
2025 год	4 423,3	4 049,6	373,8
2026 год	4 868,4	4 364,2	504,2
2027 год	5 364,8	4 721,4	643,4
2028 год	5 912,7	5 113,5	799,2
2029 год	6 517,4	5 543,8	973,6
2030 год	7 184,7	5 884,2	1 300,5
2031 год	7 831,3	6 090,2	1 741,1
2032 год	8 536,1	6 303,3	2 232,8

Цель 3.3. Совершенствование системы корпоративного управления АО "НК "ҚҒС".

Ожидаемый результат:

Ключевой показатель деятельности 1: Оценка корпоративного управления, единиц – оценка корпоративного управления в 2023 году, 2026 году, 2029 году, 2032 году.

Формула расчета: показатель оценки корпоративного управления – оценка корпоративного управления проводится не менее одного раза в три года независимыми организациями. По результатам оценки независимой организацией готовится отчет по итогам оценки корпоративного управления, который содержит:

общий рейтинг корпоративного управления и рейтинги по компонентам и подкомпонентам;

характеристику системы корпоративного управления в акционерном обществе;

негативное (сдерживающее) влияние акционера на практику корпоративного управления, выраженное в рейтинговых пунктах и разбитое по факторам влияния;

описание ключевых положительных моментов и недостатков;

подробное описание положительных моментов и недостатков корпоративного управления в акционерном обществе с обоснованием отнесения того или иного факта к положительным моментам или недостаткам;

рекомендации по устранению выявленных несоответствий и дальнейшему совершенствованию системы корпоративного управления.

Показатель отражает проведение независимой оценки уровня корпоративного управления с 2023 года с периодичностью 1 раз в 3 года.

Ключевой показатель деятельности 2: увеличение доли женщин на уровне принятия решений, %.

Формула расчета: количество руководителей-женщин в руководящих органах организации / общее количество руководителей, входящих в состав руководящих органов организации, * 100 %.

Показатели до 2025 года соответствует показателю, предусмотренному Концепцией семейной и гендерной политики в Республике Казахстан до 2030 года (в редакции, утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 1 апреля 2022 года № 853). С 2025 года планируется достичь показателя 30 %.

Примечание: расшифровка аббревиатур:

СбИК КА – сборочно-испытательный комплекс космических аппаратов;

МНВО – Министерство науки и высшего образования Республики Казахстан;

НИР – научно-исследовательские работы;

НО – научные организации;

ОВПО – организации высшего и послевузовского образования;

КС ДЗЗ – космическая система дистанционного зондирования Земли Республики Казахстан;

ДЗЗ – дистанционное зондирование Земли;

АО "НК "ҚҒС" – акционерное общество "Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары";

РК – Республика Казахстан;

млн – миллион;

млрд – миллиард;

CATR – компактный антенный полигон (англ. Compact antenna test range);

ОКР – опытно-конструкторские работы;

ТЭО – технико-экономическое обоснование проекта "Создание группировки спутников среднего разрешения KazEOSat-MR";

МЦРИАП – Министерство цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан;

АКК – Аэрокосмический комитет Министерства цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан;

ОКЭД – общий классификатор видов экономической деятельности.

_____________________________

	Приложение 4 к Плану развития акционерного общества "Национальная компания
	"Қазақстан Ғарыш Сапары" на 2023 – 2032 годы

Стратегическая карта акционерного общества
"Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары"

№ п/п

Документ первого уровня Системы государственного планирования (далее – СГП)

Документ второго уровня СГП

Документ третьего уровня СГП

Ключевые показатели деятельности АО "НК "ҚҒС", предусмотренные планом развития

1	2	3	4	5	6	7	8
1.	"Стратегия "Казахстан-2050": новый политический курс состоявшегося государства" от 14 декабря 2012 года	Национальный план развития Республики Казахстан до 2025 года, утвержденный Указом Президента Республики Казахстан от 15 февраля 2018 года № 636	Национальный проект "Технологический рывок за счет цифровизации, науки и инноваций", утвержденный постановлением Правительства Республики Казахстан от 12 октября 2021 года № 727	Концепция развития космической отрасли РК на 2023 – 2029 годы, утвержденная постановлением Правительства Республики Казахстан от 28 марта 2023 года № 266 қбп	Концепция семейной и гендерной политики в Республике Казахстан до 2030 года, утвержденная Указом Президента Республики Казахстан от 1 апреля 2022 года № 853	План развития Министерства цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан (далее - МЦРИАП) на 2023 – 2027 годы, утвержденный приказом МЦРИАП РК от 22 февраля 2023 № 62/НҚ.	План развития АО "НК "ҚҒС" на 2023 – 2032 годы
2.	"К 2030 году Казахстан должен расширить свою нишу на мировом рынке космических услуг и довести до логического завершения ряд начатых проектов. Я имею в виду сборочно-испытательный комплекс космических аппаратов в Астане, космическую систему дистанционного зондирования, национальную систему космического мониторинга и наземной инфраструктуры, систему высокоточной спутниковой навигации.".	"Общенациональный приоритет 8. Построение диверсифицированной и инновационной экономики … Задача 6. Создание специализированных факторов и рыночных условий в секторах промышленности. Промышленная политика страны будет направлена на создание условий для стимулирования международной конкурентоспособности отечественных предприятий. Реформы коснутся разумной защиты стратегически важных отраслей промышленности с ускоренной адаптацией системообразующих предприятий к новым посткризисным реалиям. Будут определены стратегически важные производства, ключевые экспортные приоритеты, а также существенно расширены инструментарии мер поддержки для производителей обрабатывающей промышленности, в том числе через пакетные решения в рамках соглашения о повышении конкурентоспособности. Объем производства обрабатывающей промышленности увеличится в 1,5 раза. Ориентиром в государственной поддержке производства новых продуктов станет рост "сложности" экспорта, в том числе через встраивание в региональные и глобальные цепочки создания добавленной стоимости. Это будет достигаться путем увеличения номенклатуры экспортируемых товаров с достижением достаточной рыночной доли для устойчивого позиционирования страны на определенном товарном рынке. … Задача 10. Развитие инфраструктуры и цифровизация базовых отраслей экономики Для создания условий по технологическому обновлению и цифровизации отраслей продолжится активная работа по развитию надежной, доступной и безопасной цифровой инфраструктуры. … Будет обеспечено гармоничное применение результатов всех направлений телекоммуникационной и космической отраслей Казахстана – от производства собственной космической техники и предоставления космических систем связи, спутниковой навигации до создания своих программных продуктов, в том числе с выходом на международный рынок.".	V направление. "Развитие технологического и инновационного бизнеса". Задача 1. "Развитие инноваций в бизнесе". Показатель 2. "Объем инновационной продукции, трлн тенге". Задача 2. "Цифровизация сельского хозяйства". Показатель 1. "Доля оцифрованных земельных данных, %".	1) Направление 4. Производство космической техники и технологий. Целевой индикатор 5. Рост объема производства космической техники и технологий, в том числе: в 2023 году – 1,5 млрд. тенге, в 2024 году – 14 млрд. тенге, в 2025 году – 30,5 млрд. тенге, в 2026 году – 79 млрд. тенге, в 2027 году – 105 млрд. тенге, в 2028 году – 118 млрд. тенге, в 2029 году – 130,5 млрд. тенге. 2) Направление 2. Целевой индикатор 3: 100% охват отраслей экономики цифровыми платформами космического мониторинга к 2029 году. Мероприятие: 18. Внедрение Единой платформы недропользователей "Minerals.gov.kz". 19. Внедрение платформы для контроля и мониторинга рационального использования сельхозземель "JerInSpectr". 20. Внедрение платформы для автоматизации бизнес-процессов для сельхозтоваропроизводителей "Agrospace". 21. Внедрение платформы по мониторингу водных ресурсов "Hydrospace". 22. Внедрение Единой цифровой платформы пространственных данных (ЕЦППД) с интеграцией с QTRS (Qazaqstan Terrestrial Reference System). 23. Нормативное обеспечение расширения применения космических технологий и ведения Единой цифровой платформы пространственных данных.			1) Цель 1.1. Ключевой показатель деятельности: "Объем производства космической техники и технологий (ТОО "Ghalam"), млрд тенге"⁴: в 2023 году – 1,0 млрд тенге, в 2024 году – 7,0 млрд тенге, в 2025 году – 29,0 млрд тенге, в 2026 году – 48,8 млрд тенге, в 2027 году – 31,4 млрд тенге, в 2028 году – 18,0 млрд тенге. 2) Цель 1. 2. Ключевой показатель деятельности 3: "Количество цифровых платформ на основе данных ДЗЗ территории Республики Казахстан, ед." – в 2023 году 2 платформы (Minerals.gov.kz, JerInSpectr), в 2024 году 2 платформы (Agrospace, Hydrospace), в 2025 году 1 платформа (Единая цифровая платформа пространственных данных)
3.	"…К 2030 году Казахстан должен расширить свою нишу на мировом рынке космических услуг и довести до логического завершения ряд начатых проектов. Я имею в виду сборочно-испытательный комплекс космических аппаратов в Астане, космическую систему дистанционного зондирования, национальную систему космического мониторинга и наземной инфраструктуры, систему высокоточной спутниковой навигации".	"Общенациональный приоритет 5. Новая модель государственного управления … Задача 3. Открытое правительство … Применение инструментов анализа больших данных и искусственного интеллекта будет лежать в основе перехода на сервисную модель государственного управления. Единая аналитическая информационная система государственных органов исключит механический сбор сведений. Будут оказаны услуги на фронт-офисах бизнеса, в частности, будет внедрен платформенный подход с возможностью получения услуг через наиболее удобные интерфейсы. Для этого будут доступны элементы системы идентификации, ЭЦП, базы знаний. Также услуги будут предоставляться на сторонних сервисах. Это потребует дальнейшей интеграции информационных систем государственных органов и субъектов квазигосударственного сектора, будут сформированы большие данные в разрезе количественных и качественных показателей по услугам. Общенациональный приоритет 8. Построение диверсифицированной и инновационной экономики … Задача 10. Развитие инфраструктуры и цифровизация базовых отраслей экономики Для создания условий по технологическому обновлению и цифровизации отраслей продолжится активная работа по развитию надежной, доступной и безопасной цифровой инфраструктуры. … Будет обеспечено гармоничное применение результатов всех направлений телекоммуникационной и космической отраслей Казахстана – от производства собственной космической техники и предоставления космических систем связи, спутниковой навигации до создания своих программных продуктов, в том числе с выходом на международный рынок. Общенациональный приоритет 3. Качественное образование Задача 5. Развитие человеческого капитала для цифровой экономики … Необходимо развитие актуальных и применимых компетенций и навыков для нужд Индустрии 4.0, готовность к новым вызовам открытой экономики. … Популяризация инновационной культуры, мотивация к научно-технической деятельности, воспитание креативного поколения, ориентированного на развитие, успех, конкурентоспособность и созидание, с инновационным мышлением и навыками технологического предпринимательства крайне важны для диверсификации и повышения конкурентоспособности экономики за счет генерации новых знаний, проектов, производств, бизнес-моделей.".	V направление. "Развитие технологического и инновационного бизнеса". Задача 1. "Развитие инноваций в бизнесе". Показатель 3. "Рост объема доступных данных ДЗЗ среднего разрешения для юридических и физических лиц" (млн кв км) – в 2025 году 1038,65 млн кв. км Мероприятие 1. "Создание группировки спутников среднего разрешения KazEOSat-MR"	1) Направление 2. Развитие космической системы ДЗЗ и услуг на еҰ основе. Целевой индикатор 2. Увеличение периодичности и охвата съемки ДЗЗ с казахстанских КА к 2029 году в 3 раза (кв. км), в том числе: в 2023 году – 158,4 млн кв. км, в 2024 году – 158,4 млн кв. км, в 2025 году – 158,4 млн кв. км, в 2026 году – 495,67 млн кв. км, в 2027 году – 573,57 млн кв. км, в 2028 году – 573,57 млн кв. км, в 2029 году – 573,57 млн кв. км.		Целевые индикаторы, взаимоувязанные с бюджетными программами: "Объем услуг по предоставлению космических снимков и инфраструктуры пространственных данных (ИПД) государственным органам и организациям на основе данных дистанционного зондирования Земли" – в 2027 году 349 150 тыс кв. км	1) Цель 1.2. Ключевой показатель деятельности 1: "Увеличение периодичности и охвата съемки ДЗЗ с казахстанских КА в 3 раза, млн кв. км" – с 158,4 млн кв. км в 2023 году до 573,57 млн кв. км к 2029 году.
4.	"…К 2030 году Казахстан должен расширить свою нишу на мировом рынке космических услуг и довести до логического завершения ряд начатых проектов. Я имею в виду сборочно-испытательный комплекс космических аппаратов в Астане, космическую систему дистанционного зондирования, национальную систему космического мониторинга и наземной инфраструктуры, систему высокоточной спутниковой навигации".	"Общенациональный приоритет 8. Построение диверсифицированной и инновационной экономики … Задача 5. Реформирование агропромышленного сектора для адаптации к новым условиям … Массовое применение найдут геоинформационные системы для эффективного управления водными и земельными ресурсами и борьбы с опустыниванием. … Задача 10. Развитие инфраструктуры и цифровизация базовых отраслей экономики Для создания условий по технологическому обновлению и цифровизации отраслей продолжится активная работа по развитию надежной, доступной и безопасной цифровой инфраструктуры. … Будет обеспечено гармоничное применение результатов всех направлений телекоммуникационной и космической отраслей Казахстана – от производства собственной космической техники и предоставления космических систем связи, спутниковой навигации до создания своих программных продуктов, в том числе с выходом на международный рынок. … Получат развитие корпоративные инновации через стимулирование создания центров инноваций и акселераторов, в том числе в крупных системообразующих компаниях, для них будут выработаны возможности реинвестирования средств бизнеса на инновации. Повысится конкурентоспособность отечественных товаров, работ и услуг через разработку новых наукоемких продуктов с применением передовых инновационных технологий. Для этого будут внесены изменения в политику поддержки предпринимателей и привлечения инвестиций. Продолжится работа по автоматизации и цифровизации предприятий базовых отраслей, цифровой трансформации различных сфер жизнедеятельности (финансовый сектор, государственный сектор, городская инфраструктура, образование, здравоохранение, строительство и другие). С целью решения технологических задач предприятий и повышения качества продукции/ услуг/ инфраструктуры будут применены результаты научно-технической деятельности в производственных процессах крупных предприятий, развитии инфраструктуры с дальнейшим масштабированием на предприятиях малого и среднего бизнеса. Основной акцент на цифровой трансформации ключевых отраслей – транспорт и логистика, недропользование, сельское хозяйство.".	V направление. "Развитие технологического и инновационного бизнеса". Задача 1. "Развитие инноваций в бизнесе". Мероприятие 2. "Разработка и/или внесение изменений в нормативные правовые документы с целью внедрения космического мониторинга для повышения эффективности государственного контроля и мониторинга деятельности субъектов в сферах земельных, лесных, водных ресурсов, недропользования, экологии и чрезвычайных ситуаций". Задача 2. "Цифровизация сельского хозяйства", Мероприятие 6. "Применение данных ДЗЗ в отраслях экономики на основе космических снимков ДЗЗ"	Направление 2. Развитие космической системы ДЗЗ и услуг на еҰ основе Целевой индикатор 3: 100% охват отраслей экономики цифровыми платформами космического мониторинга к 2029 году. в 2023 году – 30%, в 2024 году – 40%, в 2025 году – 50%, в 2026 году – 60%, в 2027 году – 70%, в 2028 году – 80%, в 2029 году – 100%.		1) Цель 3.1 "Развитие и поддержание аэрокосмической промышленности". Целевой индикатор "Объем услуг по предоставлению космических снимков и инфраструктуры пространственных данных (ИПД) государственным органам и организациям на основе данных дистанционного зондирования Земли, тыс кв. км".	1) Цель 1.2. Ключевой показатель деятельности 2: "100% охват отраслей экономики цифровыми платформами космического мониторинга, %" – 100% к 2029 году.
5.	"К 2030 году Казахстан должен расширить свою нишу на мировом рынке космических услуг и довести до логического завершения ряд начатых проектов. Я имею в виду сборочно-испытательный комплекс космических аппаратов в Астане, космическую систему дистанционного зондирования, национальную систему космического мониторинга и наземной инфраструктуры, систему высокоточной спутниковой навигации".	Общенациональный приоритет 8. Построение диверсифицированной и инновационной экономики … Задача 6. Создание специализированных факторов и рыночных условий в секторах промышленности. Промышленная политика страны будет направлена на создание условий для стимулирования международной конкурентоспособности отечественных предприятий. Реформы коснутся разумной защиты стратегически важных отраслей промышленности с ускоренной адаптацией системообразующих предприятий к новым посткризисным реалиям. Будут определены стратегически важные производства, ключевые экспортные приоритеты, а также существенно расширены инструментарии мер поддержки для производителей обрабатывающей промышленности, в том числе через пакетные решения в рамках соглашения о повышении конкурентоспособности. Объем производства обрабатывающей промышленности увеличится в 1,5 раза. Ориентиром в государственной поддержке производства новых продуктов станет рост "сложности" экспорта, в том числе через встраивание в региональные и глобальные цепочки создания добавленной стоимости. Это будет достигаться путем увеличения номенклатуры экспортируемых товаров с достижением достаточной рыночной доли для устойчивого позиционирования страны на определенном товарном рынке. Будет предусмотрен гарантированный закуп со стороны государственного, квазигосударственного секторов и недропользователей и обеспечена стабильность законодательных условий на весь срок реализации проекта. … Карта стратегических показателей до 2025 года "Инвестиции в основной капитал, по республике"					1) Цель 3.1. Ключевой показатель деятельности: "Привлечение инвестиций в основной капитал" – 14 141 млн тенге в 2023 году, 1020 млн тенге в 2024 году, 10254,9 млн тенге в 2025 году, 10254,9 млн тенге в 2028 году.
6.		"Общенациональный приоритет 3. Качественное образование … Задача 6. Повышение глобальной конкурентоспособности казахстанской науки и увеличение ее вклада в социально-экономическое развитие страны … Увеличится доля частного софинансирования прикладных научных исследований, будут созданы условия для коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности. При предоставлении грантов на научно-исследовательские проекты и коммерциализацию результатов научной и/или научно-технической деятельности основными ориентирами будут служить связь с производством через механизм софинансирования, решение технологических задач предприятия, возможность использования инфраструктуры конструкторских бюро, инкубирования, акселерации и другое. … Будет сформирована современная инфраструктура научных исследований – инжиниринговые центры при ведущих ВУЗах, а также развитая сеть национальных исследовательских центров (лабораторий) по ключевым направлениям науки. Общенациональный приоритет 8. Построение диверсифицированной и инновационной экономики … Задача 7. Развитие собственной научно-технологической и инновационной базы … Высокотехнологичным стартапам будут предоставлены производственные площадки, в том числе на базе действующих предприятий, для проведения опытно-конструкторских работ, создания опытных образцов, прототипов или полезных моделей, выпуска мелкосерийных партий своей продукции. Задача 12. Внедрение элементов искусственного интеллекта и повсеместное использование технологии Big Data … Будет повышена доля инвестиций в научные исследования, разработку казахстанских научно-технических решений и прототипов с использованием технологии искусственного интеллекта"	V направление. "Развитие технологического и инновационного бизнеса". Задача 1. "Развитие инноваций в бизнесе". Показатель 2. "Доля инновационно активных предприятий, %".	1) Направление 1. Развитие научно-исследовательской и опытно-конструкторской деятельности и кадрового потенциала. Мероприятие 2. Проведение научных исследований по разработке компонентов для космических аппаратов.			1) Цель 2.1. Ключевой показатель деятельности: "Доля расходов на развитие инноваций от доходов от реализации продукции АО "НК "ҚҒС", %", в 2032 году – 1 %. 2) Цель 2.2. Ключевой показатель деятельности: "Количество разработанных технологий (ТОО "Ghalam") – не менее 10 (накопительный), ед.".
7.		"Общенациональный приоритет 5. Новая модель государственного управления Задача 5. Эффективность квазигосударственного сектора … Их присутствие будет обеспечено только в целях управления критически важной инфраструктурой, не подлежащей приватизации в силу обеспечения общественного интереса, исключительности и уникальности круга выполняемых обязанностей. Важный элемент новой модели – оценка эффективности квазигосударственного сектора в вопросе управления портфелем. Показатели эффективности будут нацелены в первую очередь на конкурентоспособность, рентабельность, финансовую устойчивость и развитие экономики. Система контроля и критерии оценки результатов деятельности квазигосударственных организаций будут приведены в соответствие с передовой международной практикой и привязаны к ключевым стратегическим, экономическим и социально-политическим показателям. Прозрачность деятельности, участие общества в управлении и тотальная открытость результатов оценки эффективности государственных предприятий в ведении исполнительных органов и квазигосударственного сектора, управляющего государственными активами, станут основой новой модели квазигосударственного сектора. Квазигосударственный сектор будет законодательно институционализирован, что позволит определить четкое понятие его субъектов, установить ответственность органов управления субъектов квазигосударственного сектора и их членов, предусмотреть основы корпоративного управления, урегулировать вопросы прозрачности, подотчетности и мониторинга деятельности юридических лиц с участием государства. … Общенациональный приоритет 8. Построение диверсифицированной и инновационной экономики … Задача 10. Развитие инфраструктуры и цифровизация базовых отраслей экономики … С целью решения технологических задач предприятий и повышения качества продукции/ услуг/ инфраструктуры будут применены результаты научно-технической деятельности в производственных процессах крупных предприятий, развитии инфраструктуры с дальнейшим масштабированием на предприятиях малого и среднего бизнеса. Основной акцент на цифровой трансформации ключевых отраслей – транспорт и логистика, недропользование, сельское хозяйство. … Карта стратегических показателей до 2025 года: "Рост производительности труда, % прироста от уровня 2019 года в ценах 2019 года".	Стратегические показатели: … "Рост производительности труда" в отрасли "Информация и связь" до 34,4 % от уровня 2019 года к 2025 году.	Направление 1. Развитие научно-исследовательской и опытно-конструкторской деятельности и кадрового потенциала. Мероприятие 10. Разработка и внедрение автоматизированной системы поддержки принятия решений на основе ИИ.	"Раздел 6. Целевые индикаторы и ожидаемые результаты … 8. Доля женщин в исполнительных, представительных и судебных органах власти, государственном, квазигосударственном и корпоративном секторах на уровне принятия решений к 2022 году составит 24,5 %, к 2023 году − 25,0 %, к 2024 году − 25,3 %, к 2025 году − 25,5 %, к 2026 году − 26,0 %, к 2027 году − 27,0 %, к 2028 году − 28,0 %, к 2029 году − 29,0 %, к 2030 году – 30 %."		1) Цель 3.2. Ключевой показатель деятельности 1: "Производительность труда, млн тенге/ человек" – в 2032 году – 29,7 млн тенге/человек; 2) Цель 3.2. Ключевой показатель деятельности 2: "Рост прибыли до налогообложения, млн тенге" – в 2032 году – 2 232,8 млн тенге. 3) Цель 3.3. Ключевой показатель деятельности 1: "Оценка корпоративного управления, ед." – 2023 год – 1, 2026 год – 1, 2029 год – 1, 2032 год – 1. 4) Цель 3.3. Ключевой показатель деятельности 2: "Увеличение доли женщин на уровне принятия решений", %" − 30 % к 2025 году.

_________________________________
⁴В период с 2025 по 2028 годы финансирование мероприятий будет с учетом разработанных технико-экономических обоснований и исходя из возможностей государственного бюджета

Примечание: расшифровка аббревиатур:

ед. – единица;

СбИК КА – Сборочно-испытательный комплекс космических аппаратов;

КС ДЗЗ – космическая система дистанционного зондирования Земли Республики Казахстан;

ДЗЗ –дистанционное зондирование Земли;

АО "НК "ҚҒС" – акционерное общество "Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары";

млн – миллион;

млрд – миллиард;

кв. км – квадратный километр.

___________________________________________________

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. "Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының 2023 – 2032 жылдарға арналған даму жоспарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 17 наурыздағы № 232 қаулысына мынадай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген "Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының 2023 – 2032 жылдарға арналған даму жоспары осы қаулыға қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Ә. Смайылов

	Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 27 желтоқсандағы № 1209 қаулысына қосымша

	Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 17 наурыздағы № 232 қаулысымен бекітілген

"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының 2023 – 2032 жылдарға арналған даму жоспары

Мазмұны

Кіріспе

1-бөлім. Ағымдағы жай-күйді талдау

1-кіші бөлім. Сыртқы ортаны талдау

2-кіші бөлім. Ішкі ортаны талдау

2-бөлім. Миссиясы мен пайымы

3-бөлім. Қызметтің стратегиялық бағыттары, қызметтің мақсаттары, түйінді көрсеткіштері және олар бойынша күтілетін нәтижелер

1-кіші бөлім. Стратегиялық бағыт: инфрақұрылымды дамыту және өндірісті әртараптандыру

2-кіші бөлім. Стратегиялық бағыт: инновациялық даму

3-кіші бөлім. Стратегиялық бағыт: орнықты даму

4-бөлім. Тәуекелдерді басқару

Кіріспе

Осы "Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының даму жоспары (бұдан әрі – Даму жоспары) оның он жылдық кезеңге арналған миссиясын, пайымын, стратегиялық бағыттарын, мақсаттары мен міндеттерін айқындайды.

"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамы (бұдан әрі – "ҚҒС" ҰК" АҚ) "2005 – 2007 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында ғарыш қызметін дамыту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2005 жылғы 25 қаңтардағы № 1513 Жарлығына, "Қазғарыш" ұлттық компаниясы" акционерлiк қоғамын құру туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 17 наурыздағы № 242 қаулысына сәйкес жарғылық капиталына мемлекеттің жүз пайыз қатысуымен құрылды және "Қазғарыш" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамын қайта атау туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігінің 2007 жылғы 2 тамыздағы № 32 бұйрығымен атауы өзгертілді.

"ҚҒС" ҰК" АҚ қызметінің негізгі мақсаты ғарыш технологияларын тиімді пайдалану арқылы Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық және ғылыми-техникалық дамуын нығайтуға ықпал ететін ғарыш қызметін дамыту болып табылады.

"Ғарыш жүйелерінің ұлттық операторларын айқындау туралы" Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2023 жылғы 20 маусымдағы № 195/НҚ бұйрығымен "ҚҒС" ҰК" АҚ Жерді қашықтан зондтау ғарыш жүйесінің (бұдан әрі – ЖҚЗ ҒЖ) ұлттық операторы және дәлдігі жоғары спутниктік навигация жүйесінің (бұдан әрі – ДЖСНЖ) ұлттық операторы болып айқындалды.

Даму жоспарын әзірлеу кезінде:

2012 жылғы 14 желтоқсандағы "Қазақстан – 2050 Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты";

Қазақстан Республикасы Президентінің 2018 жылғы 15 ақпандағы № 636 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі Ұлттық даму жоспарының;

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 12 қазандағы № 727 қаулысымен бекітілген "Цифрландыру, ғылым және инновациялар есебінен технологиялық серпіліс" ұлттық жобасының;

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 266 қбп қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының ғарыш саласын дамытудың 2023 – 2029 жылдарға арналған тұжырымдамасының;

Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 853 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасындағы 2030 жылға дейінгі отбасылық және гендерлік саясат тұжырымдамасының;

Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2023 жылғы 22 ақпандағы № 62/НҚ бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің (бұдан әрі – ЦДИАӨМ) 2023 – 2027 жылдарға арналған даму жоспарының мақсаттары мен міндеттері ескерілді.

1-бөлім. Ағымдағы жай-күйді талдау

1-кіші бөлім. Сыртқы ортаны талдау

1-тарау. Ғарыш саласын дамытудағы жаһандық трендтер

Жаһандық ғарыш саласы спутниктік индустрияны, сондай-ақ пилотпен басқарылатын ғарышқа ұшуды қамтиды. Спутниктік индустрияға спутниктік көрсетілетін қызметтер нарығы (Жерді қашықтан зондтау (бұдан әрі – ЖҚЗ) қызметтерін көрсету және спутниктік байланыстың барлық түрлері), спутниктерді шығару және ұшыру, сондай-ақ жерүсті желілік және пайдаланушы жабдықтарын өндіру кіреді.

"ҚҒС" ҰК" АҚ ЖҚЗ бөлігінде спутниктік көрсетілетін қызметтер нарығына қатысушы, ал "Ghalam" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі (бұдан әрі – ЖШС) спутниктерді өндіру нарығына қатысушы болып табылады.

"Ghalam" ЖШС "Ғарыш аппараттарын құрастыру-сынау кешенін құру" жобасын (бұдан әрі – ҒА ҚСК) және оны одан әрі пайдалану жөніндегі 2009 жылғы 6 қазандағы Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Француз Республикасының Үкіметі арасындағы "Жерді қашықтықтан зондтаудың ғарыш жүйесін және ғарыш аппараттарының құрастыру-сынау кешенін құру және пайдалану шарттары туралы" келісім шеңберінде жобаны іске асыру мақсатында 2010 жылы құрылған Қазақстан – Француз кәсіпорны болып табылады.

"ҚҒС" ҰК" АҚ үлесі 72 %-ды, ЦДИАӨМ Аэроғарыш комитетінің үлесі 0,5 %-ды, Airbus Defence&Space үлесі 27,5 %-ды құрайды.

Brycetech компаниясының "2022 State of the Satellite Industry Report" есебіне сәйкес 2021 жылы спутниктік индустрияның табысы жаһандық ғарыш саласының 72 %-ын құрады (https://brycetech.com/reports "2022 State of the Satellite Industry Report") оның ішінде:

спутниктік көрсетілетін қызметтер – 118 миллиард (бұдан әрі – млрд) АҚШ доллары (бұдан әрі – долл.);

спутниктер өндірісі –13,7 млрд АҚШ долл;

спутниктерді ұшыру – 5,7 млрд АҚШ долл;

жерүсті жабдықтар өндірісі – 142 млрд АҚШ долл.

Бұл ретте 2021 жылы спутниктер өндірісі сегментінде мынадай трендтер байқалады:

миниатюрлеу және сериялық өндірісі есебінен аз шығын жұмсап, неғұрлым өнімді геостационарлық спутниктер жасау;

өндіріс технологиясын дәстүрлі бірлі-жарым өндірістен сериялы өндіріске өзгерту;

шағын спутниктердің (салмағы 500 кг-ға дейін) мүмкіндіктері мен инновациялық қолданылуын жақсарту;

орбиталық қызмет көрсету есебінен геостационарлық спутниктердің қызмет ету мерзімін ұзарту технологияларын игеру (отынды толтыру, орбитада ғарыш аппараттарын жөндеу және құрастыру).

Шағын спутниктер өндірісі үшін салыстырмалы түрде төмен ресурс сыйымдылығын және орбиталық қызмет көрсету сегментінің жаңалығын ескере отырып, "Ghalam" ЖШС үшін шағын спутниктер өндірісінде әлемдік нарықта өз орнын алуға мүмкіндік ашылады.

2021 жылы ЖҚЗ спутниктік көрсетілетін қызметтерінде коммерциялық қолжетімді ЖҚЗ суреттерінің кеңістіктегі дәлдігін жақсарту тренд болып табылады. Осылайша, бұрын ЖҚЗ суреттерінің бағасының жоғары болуы және шектеулер тежеп келген ЖҚЗ көрсетілетін қызметтеріне сұранысты арттыру үшін жағдайлар жасалуда.

Мемлекеттер ғарыш индустриясын дамытуда негізгі рөл атқаруды жалғастыруда. Үкімет көрсетілетін ғарыш қызметтері нарығындағы негізгі тапсырыс берушілер ретінде әрекет етеді. Ғарыш саласының едәуір бөлігі қорғаныспен және ұлттық қауіпсіздікпен тікелей байланысты. Ғарыштық технологияларды қолдану өнеркәсіпте, экологияда, телекоммуникацияда, картографияда, көлікте қолданбалы міндеттердің кең ауқымын шешуге қызмет етеді.

1-суретте әлемнің жетекші елдерінің 2014 жылдан 2021 жылға дейін ғарыштық бағдарламаларға мемлекеттік шығыстары көрсетілген.

1-сурет. Әлемнің жетекші елдерінің 2014 − 2021 жылдар аралығында ғарыштық бағдарламаларға мемлекеттік шығыстары, млрд АҚШ доллары (https://www. statista.com/statistics/745717/global-governmental-spending-on-space-programs-leading-countries/).

ЖҚЗ деректері мен көрсетілетін қызметтерінің негізгі тұтынушылары қорғаныс және қауіпсіздік болып табылады, бірақ жыл сайын экономиканың мұнай-газ секторы, ауыл шаруашылығы, жүк тасымалы, телекоммуникациялар, сақтандыру, "ақылды қалаларды" дамыту сияқты азаматтық секторлары тарапынан тұтыну артып келеді.

Бұл ғарыш саласын жеке бизнес үшін анағұрлым тартымды етеді. Space Foundation компаниясының бағалауы бойынша 2021 жылы жеке компаниялардың кірісі жаһандық ғарыш саласының 77 %-ын құрады (https://www.spacefoundation.org/2022/07/27/the-space-report-2022-q2/), әсіресе байланыс, навигация, геоақпараттық көрсетілетін қызметтер сияқты коммерциялық тартымды секторларда. Бұл ретте жеке компаниялардың табыстылығы көбіне мемлекеттік келісімшарттарға қол жеткізуге тәуелді болады.

Жеке бизнестің ғарыш саласына келуі ғарыш аппараттарын ұшыру құнын төмендетуге бағытталған әзірлемелерді жандандырды. Болжамға сәйкес жасанды интеллектіні қолдану олардың өзіндік құнын бір уақытта төмендетіп, жасалатын инновациялық өнімдер спектрін кеңейтуге мүмкіндік береді.

Жұмыстар бірнеше негізгі бағыт бойынша жүргізілуде:

көп мәрте шығарылатын құралдар жасау;

өндірісте аддитивті технологияларды қолдану (3D принтерлер);

жаңа композиттік материалдарды жасау;

шағын спутниктер – микроспутниктер, наноспутниктер, кубсаттар жасау және олардың сериялық өндірісі.

"ҚҒС" ҰК" АҚ мен "Ghalam" ЖШС бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында ЖҚЗ деректерін өңдеу және геосервистер/платформалар әзірлеу кезінде жасанды интеллектіні қолдану, шағын спутниктер өндіру, спутниктер және индустриялық өнім өндірісі кезінде 3D принтерлерді қолдану бөлігінде өз құзыреттерін дамытуы қажет.

Сарапшылардың бағалауы бойынша ғарыш саласының болашағы мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің дамуымен байланысты. Еуропада ол кепілдендірілген мемлекеттік тапсырыстар, жеке компаниялардың мемлекеттік ғарыш инфрақұрылымын пайдалануы туралы концессиялық келісімдер нысанында, Жапонияда JAXA мемлекеттік ғарыш агенттігі мен Mitsubishi Heavy Industries корпорациясы арасындағы ынтымақтастық нысанында іске асырылады.

Қытайда ғарыш саласына жеке бизнестің келуін Қытайдың Коммунистік партиясы мақұлдады және мемлекет "Made in China – 2025" бағдарламасы шеңберінде жеңілдікпен кредит беру және басқа да қаржылай ынталандыру есебінен қолдау көрсетеді.

Ғарыш саласы дамуының ахуалы мен негізгі трендтерін талдау таяу болашақта жеке бизнестің қатысуы өсетін болса, ғарыш саласының кәсіпорындары бірінші кезекте мемлекет мүдделеріне қызмет көрсететін болады деген қорытынды жасауға мүмкіндік береді.

Демек, сала кәсіпорындарының жұмысы жеке инвесторлар үшін тартымды жобалар жасайтындай, мемлекеттік тапсырысты барынша тез және сапалы орындауға қабілетті болатындай етіп құрылуға тиіс. Airbus Defence & Space компаниясымен бірлесіп ҒА ҚСК жобасын іске асыру, сондай-ақ мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетігін қолдана отырып, дәлдігі жоғары және орташа ЖҚЗ спутниктерінің топтамасын құру Қазақстанға жеке бизнесті тарту мысалының бірі болуы мүмкін.

2-тарау. ЖҚЗ деректері мен көрсетілетін қызметтері нарығының ағымдағы жай-күйі

ЖҚЗ деректерінің әлемдік нарығының көлемі 2021 жылы шамамен 2,7 млрд АҚШ долл. құрады (https://brycetech.com/reports "2022 State of the Satellite Industry Report"). Бұл ретте 2030 жылға қарай оның 5 млрд АҚШ долларына дейін өсуі күтілуде (ЖҚЗ өнімдері мен деректерін нарықтық шолу бойынша Euroconsult есебі, 14-басылым, Euroconsult, 2021 жылғы қыркүйек).

Нарықтағы негізгі ойыншылар түсімдерінің жалпы үлесі барлық ЖҚЗ деректері нарығының 57 %-ын құрайтын америкалық "MAXAR" компаниясы және франциялық "AIRBUS" компаниясы болып табылады. Бұл компаниялардың басымдығы олардың ЖҚЗ деректері нарығына алғашқы болып шығуына және Солтүстік Америка мен Еуропаның анағұрлым сыйымды нарықтарын өзара бөліп алуына негізделген. Аталған компаниялардың қосымша инновациялық шешімдері қолданысқа енгізілген сайын олардың нарықтағы үлесі артады деп күтілуде. "MAXAR" және "AIRBUS" дистрибьюторлары бүкіл деректер нарығының шамамен 18 %-ын құрайды. Оларда әртүрлі бейінді компаниялар, бірнеше орта деңгейдегі эксклюзивті және стратегиялық дистрибьюторлардан бастап деректерді таратуды және жаһандық операторлар үшін жергілікті интеграцияны ұсынатын көптеген кішігірім компанияларға дейін бар. Тиімді маркетинг жүйесінің және ЖҚЗ деректерін сатуға арналған өздерінің платформаларының болуы ЖҚЗ коммерциялық деректер нарығында осы компаниялардың жоғары үлесін қамтамасыз ететін негізгі факторлардың бірі болып табылады.

Бұл ретте Euroconsult талдауына сәйкес әлем бойынша ЖҚЗ коммерциялық деректерін пайдаланудың негізгі үлесі Солтүстік Америкаға (42 %) және Еуропа елдеріне (24 %) тиесілі. Сонымен қатар Африка 3 %-ды, Таяу Шығыс 6 %-ды, Азия елдері 12 %-ды және ТМД елдері 4 %-ды құрайды.

Коммерциялық деректерді пайдаланудың жылдық 4 % өсуімен қатар Азия өңірі коммерциялық ЖҚЗ деректерін тұтыну бойынша әлемде үшінші орында (ЖҚЗ өнімдері мен деректеріне нарықтық шолу бойынша Euroconsult есебі, 14-басылым, Euroconsult, 2021 жылғы қыркүйек).

Жалпы 2030 жылы олардың көлемі 360 миллион (бұдан әрі – млн) АҚШ долл. жетеді деп күтілуде, бұл жаһандық көлемнің 14 %-ын құрайды. Бұл ретте Таяу Шығыс пен Африка нарықтары онжылдық ішінде 4 – 8 % аралығындағы өсімге қол жеткізеді.

Азия және Тынық мұхиты үшін экономикалық және әлеуметтік комиссияның (бұдан әрі – АТМЭӘК) (ағылш. UN Economic and Social Commission for Asia and the Pacific (ESCAP)) "State of the Space Industry in Central Asia policy brief, achievements, challenges and perspectives" ("State of the Space Industry in Central Asia policy brief, achievements, challenges and perspectives", UN ESCAP, 2020 жылы) жарияланымы бойынша Орталық Азия елдерінде ғарыш индустриясы және оның қолданылуы артып келеді. Сонымен қатар елдердің экономикалық міндеттерін шешу үшін ғарыштық технологияларды тұтыну нарығының белсенді өсуі байқалады.

Экономика секторлары бойынша бөліністе ЖҚЗ деректерінің әлемдік нарығында қорғаныс секторы жетекші рөл атқарады. Жыл сайын осы сегменттің үлесі жалпы деректер нарығының 60 %-дан астамын алады (ЖҚЗ өнімдері мен деректерін нарықтық шолу бойынша Euroconsult есебі,
14-басылым, Euroconsult, 2021 жылғы қыркүйек).

Тұтынушының қандай да бір ЖҚЗ деректерін пайдалануды таңдауын айқындайтын негізгі факторлар олардың кеңістіктегі дәлдік қабілетінің шамасы, оларды алу кезеңділігі, спектрлік каналдардың саны болып табылады. Бұл ретте 2020 жылдан бері жер бетіндегі өлшемі шамамен 30 см болатын объектілерді тануды қамтамасыз ететін кеңістіктегі дәлдігі өте жоғары спутниктерді орналастыру басталды. Спутниктерді топтастырудың арқасында аумақты түсірудің ең жоғары жиілігі (аумақтың бір нүктесін түсіру жиілігі) тәулігіне 3 ретке дейін өсті. Мультиспектрлі оптикалық спутниктердің саны артты (әртүрлі спектрлік арналар әртүрлі беттер және уақыт пен ауа райына қарамастан түсіруді қамтамасыз ететін радиолокациялық спутниктер үшін көбірек параметрлерді талдауға мүмкіндік береді).

2-суретте ЖҚЗ деректері нарығына қатысушыларды бөлудің, атап айтқанда олардың қолданыстағы және болашақ ғарыштық жүйелері мүмкіндіктерінің диаграммасы ұсынылған.

2-сурет. ЖҚЗ деректері нарығына қатысушыларды бөлудің, атап айтқанда олардың қолданыстағы және болашақ ғарыштық жүйелері мүмкіндіктерінің диаграммасы (ЖҚЗ өнімдері мен деректерін нарықтық шолу бойынша Euroconsult есебі, 14-басылым, Euroconsult, 2021 жылғы қыркүйек).

Диаграммадан көрініп тұрғандай, қазақстандық "KazEOSat-1" ЖҚЗ спутнигі нарыққа қатысушылардың көп саны шоғырланған, кеңістіктегі дәлдігі 1 м ЖҚЗ деректерін жеткізетін ғарыштық жүйелер сегментінде орналасқан. Сонымен бірге түсіру кезеңділігінде және кеңістіктегі дәлдікте айқын артта қалу байқалады, бұл оның бәсекелік артықшылықтарына кері әсерін тигізеді.

Euroconsult есебі деректері бойынша 2030 жылға қарай әлемдік нарықта дәлдігі шамамен 1 м деректерді ұсынатын ЖҚЗ спутниктері (топтар құру арқылы) санының ұлғаюы күтілуде, бұл өсу қарқынын 1 % деңгейінде сақтай отырып өз кезегінде нарықтың осы сегментінің баяулауына әкеледі. Алайда ерекше артықшылықтары бар кейбір жүйелер уақытында жеткізу, түсірілімнің кезеңділігі барынша жоғары болуы немесе спектрлік диапазонның көп мөлшері арқылы бұл үрдісті баяулатуы мүмкін. Екінші жағынан, кеңістіктегі дәлдігі 50 см және одан төмен ЖҚЗ деректері нарығы он жыл бойы 12 %-дық орташа жылдық өсу қарқынымен өседі деп күтілуде (ЖҚЗ өнімдері мен деректерін нарықтық шолу бойынша Euroconsult есебі, 14-басылым, Euroconsult, 2021 жылғы қыркүйек).

2021 жылы ЖҚЗ деректерін коммерциялық сату 275-тен астам спутниктен жүзеге асырылады. 2028 жылға қарай олардың саны 550 спутникке дейін артады. Бұл бағалау спутниктерді ұшырудың ағымдағы графиктеріне және жекелеген спутниктерді пайдаланудың болжамды мерзіміне негізделген. Алайда егер онжылдықтың соңында жаңа компаниялар пайда болса және ол елдер (атап айтқанда, Қытай) өздерінің ЖҚЗ бағдарламаларының шеңберінде алынған деректерді коммерцияландыруды бастаса, бұл сан одан да өсуі мүмкін. Ағымдағы жоспарлауға байланысты 2025 − 2028 жылдарға қарай топтамалар орбитадағы спутниктердің қажетті санын сақтай отырып, толықтыру цикліне өтуі керек. Толықтыру қажеттілігі сұраныстың ұсынысқа сәйкес келетінін де білдіреді. Жаңа қызмет көрсету салалары мен құрылуы жоспарланған қосымшалар да бастапқы кезеңде екенін ескерсек, бұл жерде белгілі бір қауіп бар. Сұраныс баяу өссе, топтаманың дамуының одан әрі шоғырлануы және/немесе қысқаруы орын алуы мүмкін. Ұсыныстардың өсуі ЖҚЗ деректеріне бағаның төмендеуіне әсер етеді, осыған байланысты операторлар өз жүйелерінің мүмкіндіктеріне қатысты нарықта өздерін барынша мұқият көрсетуге мәжбүр болады (ЖҚЗ өнімдері мен деректерін нарықтық шолу бойынша Euroconsult есебі, 14-басылым, Euroconsult, 2021 жылғы қыркүйек).

Осылайша, ЖҚЗ деректері бағаларының төмендеуін және әлемдік нарықта ірі топтамалардың болуын ескере отырып, "ҚҒС" ҰК" АҚ ЖҚЗ спутниктер топтамаларының жұмыс істеп тұрған операторларымен ЖҚЗ деректері нарығында бәсекелесуі орынсыз. Бұл ретте Қазақстан аумағының үлкен көлемін және транзиттік геосаяси жағдайын ескере отырып, тәуелсіз қол жеткізу және Қазақстанның мемлекеттік органдарын/ұйымдарын ЖҚЗ жедел деректерімен кемінде күніне 1 рет кепілді қамтамасыз ету үшін ЖҚЗ ұлттық ғарыш жүйесі болуы қажет.

ЖҚЗ көрсетілетін қызметтерінің нарығы деректер нарығымен салыстырғанда анағұрлым сыйымды, себебі ол осы деректерді қосымша өңдеу, оны талдау және соңғы пайдаланушыға анық түсіндірілетін түрде ұсыну арқылы ЖҚЗ деректеріне қосымша құнды жасайды.

2021 жылы ЖҚЗ көрсетілетін қызметтерінің әлемдік коммерциялық нарығы 2,7 млрд АҚШ долларын құрады (https://brycetech.com/reports/report-documents/ SIASSIR2021.pdf). Он жыл ішінде оның көлемі 2030 жылға қарай жиынтық орташа жылдық 7 % өсу қарқынымен 5 млрд АҚШ долларына жетеді деп күтілуде (ЖҚЗ өнімдері мен деректерін нарықтық шолу бойынша Euroconsult есебі, 14-басылым, Euroconsult, 2021 жылғы қыркүйек). Алайда ЖҚЗ көрсетілетін қызметінің бизнесі барынша интеграцияланған бизнеске айналуда. ЖҚЗ нарығындағы жаңа ойыншылар басынан бастап ЖҚЗ қызметтері нарығында өз ықпалын күшейтіп, америкалық GAFAM (Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft), қытайлық BATX (Baidu, Alibaba, Tencent, Xiaomi) немесе DIAS (Data and Information Access Services) еуропалық бұлттық платформалары мүмкіндіктеріне сүйене отырып, өздерінің ЖҚЗ қызметтерін ауқымды түрде дамыту үшін ЖҚЗ деректерін берушілермен серіктес болып, ЖҚЗ қызметтері саласында бағдарланады. Өсу негізінен топтамаларды құруға негізделген, бұл деректер ағындарын уақтылы талдаудың маңызды параметрі болып табылады. Осылайша, түпкі пайдаланушының талаптары топтамалардың дамуына байланысты – енді заманауи түсірілімдер кезінде анағұрлым күрделі және әртүрлі деректер жиынын пайдалана отырып, жаһандық хабардарлыққа қол жеткізу үшін көрсетілетін қызметтерге сұранысты арттырып, әр сектордағы барынша ауқымды аутсорсинг есебінен коммерциялық мүмкіндіктердің кеңеюіне қызығушылықты ұлғайтады. Екінші жағынан, дәлдігі анағұрлым төмен және/немесе геолокация дәлдігі төмен анағұрлым арзан/тегін деректер ЖҚЗ деректерін автоматты түрде өңдейтін аса құнды геоақпараттық сервистерді құру үшін пайдаланылуы мүмкін. Көрсетілетін қызметтердің жасалу тәсілі (яғни, кіріктірілген шешімдер және "толығымен дайын" ұсыныстар) клиенттер базасын кеңейтуге және соңғы пайдаланушылардың қызметтерді пайдалану деңгейін арттыруға мүмкіндік береді (ЖҚЗ өнімдері мен деректерін нарықтық шолу бойынша Euroconsult есебі, 14-басылым, Euroconsult, 2021 жылғы қыркүйек).

Жұмыс істеген жылдары "ҚҒС" ҰК" АҚ ЖҚЗ деректері мен көрсетілген қызметтерін іске асыру бойынша тәжірибе алды. Мәселен, "ҚҒC" ҰК" АҚ талдауы бойынша 2022 жылғы жағдай бойынша ЖҚЗ деректерінің қазақстандық нарығы 980 млн теңгеге бағаланады.

"ҚҒС" ҰК" АҚ талдауына сәйкес 2022 жылғы жағдай бойынша ЖҚЗ қызметінің қазақстандық нарығы 3,5 млрд теңгеге бағаланады. 2018 жылдан бастап "ҚҒС" ҰК" АҚ мемлекеттік органдар үшін қорғаныс және қауіпсіздік, ауыл және орман шаруашылығы, төтенше жағдайларды (бұдан әрі – ТЖ) мониторингтеу, жер пайдалану, экологиялық параметрлерді бақылау, су ресурстарын және өндірістің қатты тұрмыстық қалдықтарын, жерді өз бетінше басып алуды, Қазақстан Республикасының аумағындағы ауыл шаруашылығы алқаптары мен табиғи ресурстардың жай-күйін, Қазақстан Республикасының шекара маңы аумағын, құрамында есірткі бар өсімдіктердің өсу ареалдарын мониторингтеу саласында деректер ұсынады.

2022 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 14 шілдедегі Үкіметтің кеңейтілген отырысының қорытындысы бойынша тапсырмасын орындау шеңберінде жалпы географиялық мазмұнның векторлық қабаттарын жариялау үшін жер қойнауын пайдаланудың бірыңғай платформасының (бұдан әрі – ЖҚП БП) цифрлық прототипі әзірленді. ЖҚП БП мемлекеттік органдар мен ведомстволардың функцияларын автоматтандыруға, сондай-ақ барлау немесе өндіру жұмыстарын жүзеге асыру үшін лицензиялар алу бойынша бизнес-процестерді жеңілдетуге және жеделдетуге мүмкіндік береді.

Бұдан басқа, 2022 жылы "JerInSpectr" жердің ұтымды пайдаланылуын мониторингтеу платформасы әзірленді, оның мақсаты ЖҚЗ деректері негізінде жер ресурстарының ұтымды пайдаланылуын мониторингтеу процестерін автоматтандыру болып табылады.

"JerInSpectr" платформасы 2022 жылғы 1 шілдеден бастап "Ғарыштан Жерді қашықтықтан зондтау деректерін берудің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2022 жылғы 25 тамыздағы № 296/НҚ және Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2022 жылғы 7 қыркүйектегі № 284/НҚ бірлескен бұйрығы және ведомствоаралық техникалық алгоритм (2022 жылғы 23 қыркүйектегі) шеңберінде пилоттық режимде жұмыс істейді.

"JerInSpectr" платформасы ғарыштық түсірілім деректерін, картографиялық материалдарды, кадастрлық мәліметтерді, жер балансы туралы ақпаратты біріктіреді. Аталған ақпарат қолданыстағы заңнамаға сәйкес бизнес-процестері цифрландырылған электрондық құжат айналымына енгізіледі.

"Субсидиялаудың мемлекеттік ақпараттық жүйесі" (бұдан әрі – СМАЖ) жүйесін қолдау шеңберінде "ҚҒС" ҰК" АҚ Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігімен (бұдан әрі – ҚР АШМ) бірлесіп "Smart Bridge" платформасы арқылы ауыл шаруашылығы өндірісінің кеңістіктік деректерімен алмасуды жүзеге асырады.

СМАЖ арқылы субсидиялар алуға өтінімді негіздеу үшін "ҚҒС" ҰК" АҚ "Agrospace" платформасын әзірледі, онда ауыл шаруашылығы өндірісінің кеңістіктік деректерін (шекараларын, алаңдарын) растауға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының бүкіл аумағы бойынша ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің (бұдан әрі – АШТӨ) дербес деректерін енгізуге және түзетуге байланысты бизнес-процестер жолға қойылған.

"Agrospace" платформасы әрбір АШТӨ-ге (заңды және жеке тұлғаларға) электрондық цифрлық қолтаңбаны пайдалана отырып дербестендірілген кіруді ұсынады. Әрбір АШТӨ үшін дербес деректерді сақтауға, ауыл шаруашылығы өндірісі туралы картографиялық және басқа да ақпаратты қарауға және редакциялауға, тарихи және ағымдағы ауыспалы егістерді көрсетуге, сондай-ақ өрістің жеке нөмірін беруге мүмкіндік беретін жеке кабинет құрылады. Деректер расталғаннан кейін ақпарат АШТӨ ауыл шаруашылығын мемлекеттік қолдауды алуға өтінімдерді қалыптастыру үшін "алқаптардың электрондық картасы" бөлімінде СМАЖ жүйесіне интеграцияланады.

Үлкен деректерді (Big Data) машинамен оқу және талдау, гидрометеорологиялық және су шаруашылығы деректерін қолдану әдістерімен бірге ғарыштық мониторингтің заманауи технологиялары облыстың, ауданның, ауылдық округтің, бассейннің және өзендердің кіші бассейнінің суармалы алқаптарында негізгі ауыл шаруашылығы дақылдары бөлінісінде су тұтыну көлемін айқындау мүмкіндігімен үлкен аумақтарды бір мезгілде қамти отырып, су тұтынуға ауқымды талдау жүргізуге мүмкіндік береді. Осыған байланысты су ресурстарын орнықты және ұтымды басқару үшін 010 "Ғарыш инфрақұрылымының сақталуын мен оны пайдалануды кеңейтуді қамтамасыз ету" республикалық бюджеттік бағдарламасының 102 "Мемлекеттік органдар мен ұйымдарға Қазақстан Республикасының Жерді қашықтықтан зондтаудың ғарыш жүйесінен алынатын ғарыштық суреттерді ұсыну бойынша көрсетілетін қызметтер" кіші бағдарламасын (бұдан әрі – 010 – 102 РББ) іске асыру шеңберінде Мемлекет басшысының Реформалар жөніндегі жоғары кеңестің отырысында Орталық Азия өңіріндегі сумен қамтамасыз ету проблемалары мен су ресурстарының мемлекеттік мониторингін күшейту қажеттігі атап өтілген су саласын дамыту мәселесі бойынша айтылған тапсырмасын ескере отырып, 2023 жылдан бастап ҚР ЖҚЗ ҒК ұлттық операторы "ҚҒС" ҰК" АҚ "Hydrospace" цифрлық платформасында Қазақстан Республикасының Жамбыл, Түркістан және Қызылорда облыстарының суармалы жерлеріндегі ЖҚЗ және далалық верификация деректері негізінде су тұтынуды цифрлық мониторингтеу мен талдау бойынша міндеттерді іске асыруда.

Нәтижесінде аталған облыстардың аумағы бойынша "Hydrospace" платформасында:

нақты уақыт режимінде өлшенетін суаруға жұмсалатын суды есепке алу жөніндегі деректер;

аталған өңірлердің суармалы жерлері бойынша кеңістіктік деректер;

есепке алынбаған жер учаскелері бойынша кеңістіктік деректер;

әкімшілік бірліктер бөлінісінде ауыл шаруашылығы дақылдарының әрқилы түрлерінің су тұтыну көлемі туралы кеңістіктік деректер түріндегі су тұтыну мониторингінің нәтижелері ұсынылады.

"Minerals.gov.kz" жер қойнауын пайдаланушылардың бірыңғай платформасы – мемлекеттің экономикалық өсуі мен қоғамның әл-ауқаты үшін Қазақстан Республикасының минералдық-шикізат базасының орнықты дамуын қамтамасыз етуді жақсартуға мүмкіндік беретін цифрлық платформа. Платформа барлау немесе өндіру жұмыстарын жүзеге асыру үшін лицензия алу бойынша бизнес-процестерді жеңілдетуге және жеделдетуге мүмкіндік береді. Осы жобада іске асыру жоспарланып отырған ГАЖ технологияларын пайдалану, әлеуетті жер қойнауын пайдаланушыларға (инвесторларға) инфрақұрылымнан бастап геологиялық және геофизикалық есептерге дейін сұратылған учаске туралы толық мағлұмат алуға мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда "ҚҒС" ҰК" АҚ https://minerals.gov.kz/ интерактивті картасының прототипі платформасын құрды, оған Қазақстан Республикасы Өнеркәсіп және құрылыс министрлігі Геология комитетінің "Зерделенуі", "Интерактивті карта", "Электрондық картотека" дерекқорлары интеграцияланды. "Minerals.gov.kz" жер қойнауын пайдаланушылардың бірыңғай платформасы "ҚҒС" ҰК" АҚ 2023 жылғы 23 маусымдағы № 129-п бұйрығымен өнеркәсіптік пайдалануға сәтті енгізілді.

2022 жылы Қазақстанда отандық нарықта ЖҚЗ деректері мен көрсетілетін қызметтерін беретін мемлекеттік және жекеменшік қатысумен 17-нан астам компания ұсынылған ("Терра" ГАЖ және "Қашықтан зондтау орталығы" ЖШС, "КАЗГИСА" ЖШС, "GAMMER ENGINEERING" ЖШС, Баянды ЖК, "GeoHub" ЖШС, "GeoScan-Kazakhstan" ЖШС, "GeoID" ЖШС, "Geomatix" ЖШС, "1Sky" ЖШС, "ГЕО–АЛИДАДА" ЖШС, "Egistic" ЖШС, "НҰРГЕОСЕРВИС" ЖШС, "EOSPatial" ЖШС, Geoprofi Р.Р. Айтуганов ЖК, "Қазақстандық геоақпараттық жүйелер орталығы" ЖШС, "GEOLPROJECT" ЖШС, "Қазгеосфера" ЖШС). Компаниялардың әрқайсысы нарықтың жеке сегментімен жұмыс істейді және онда белсенді қызмет атқарады. Бұл ретте қашықтан зондтау технологиясын пайдаланудың жеке нарығы қалыптасу сатысында тұрғанын және жалпы ЖҚЗ қызметтеріне қажеттілік нарығы "ҚҒС" ҰК" АҚ тарапынан ЖҚЗ технологияларын белсенді игеруі салдарынан, оның ішінде мамандарды оқыту және пайдаланушыларды геоақпараттық жүйені пайдалануға үйрету арқылы пайда болғанын атап өткен жөн.

Алдағы жылдары қазақстандық нарықта ең көп сұранысқа ие болатын ЖҚЗ көрсетілетін қызметтері ауыл шаруашылығы, су және орман ресурстарын, экология мен табиғат пайдалануды, ТЖ, жер қойнауын пайдалануды ғарыштық мониторингтеу қызметтері болады деп күтіледі.

"Цифрландыру, ғылым және инновация есебінен технологиялық серпіліс" ұлттық жобасы аясында мемлекеттік органдарды ЖҚЗ деректерімен және экономика салаларын цифрландыру үшін ЖҚЗ деректерімен және көрсетілетін қызметтерімен қамтамасыз ету үшін іс-шаралар жоспарлануда. Сондай-ақ "SunkarSat" ЖҚЗ қазақстандық спутниктерінен түсірілімдерді іздеу және тапсырыс берудің жеке платформасын мемлекеттік ақпараттық жүйелермен интеграциялауды қамтамасыз ету үшін SmartBridge интеграциялық платформасы аясында жұмысты іске асыру басталды.

ЖҚЗ деректерін машинамен оқуды және жасанды интеллект әдістерін пайдалана отырып өңдеуді автоматтандыру жаңа сервистерді жылдам және тиімді әзірлеуге мүмкіндік береді. Әлемде нарықты дамыту және жаңа көрсетілетін қызметтерді дамыту үшін ірі компаниялар жеке бизнеспен ынтымақтастықты және стартап-компаниялардың акселерациясын кеңінен пайдаланады – стартаптар дамып, жаңа технологиялар мен цифрландыруды тиімді енгізуді қамтамасыз етіп, ЖҚЗ деректері мен көрсетілетін қызметтеріне сұраныс нарығын арттырады. Жаңа көрсетілетін қызметтерді құрудың тиімді тетігі платформаны әзірлеу болып табылады, оның негізінде стартап-компаниялар жаңа көрсетілетін қызметтердің прототипін әзірлеп, оларды тестілеп, кейін нарыққа шығара алады.

Сонымен қатар Қазақстан Республикасының "KazEOSat-1" және "KazEOSat-2" ЖҚЗ спутниктерінің белсенді қызмет ету мерзімі 7 жылды құрайды және ол 2021 жылы аяқталды, бірақ бұл спутниктердің техникалық жағдайын бағалауды ескере отырып, "ҚҒС" ҰК" АҚ олардың жұмыс істеу мерзімін 2025 жылғы 31 желтоқсанға дейін ұзарту туралы шешім қабылдады. Өндірушілердің ақпараты бойынша бұл спутниктер жоспарланған мерзімнен бірнеше жылға ұзағырақ жұмыс істеген платформаларда жасалған. Мәселен, "KazEOSat-2" спутнигінің сипаттамаларына мейлінше жақын және ұқсас платформада салынған "RapidEye" спутниктерінің топтамасы 2008 жылы іске қосылып, 2019 жылы ғана коммерциялық қызметтер көрсетуді тоқтатқан. Сонымен қатар "KazEOSat-1" ұқсас платформасында салынған "FormoSat-2" спутнигі 2004 жылы іске қосылды және 2016 жылы пайдаланудан шығарылды (https://space.skyrocket.de/doc_sdat/rocsat-2.htm).

Осы мақсаттарда 2021 жылы ЖҚЗ ғарыш жүйелерін құрудың орташа мерзімі 5 жылға дейін созылуы мүмкін екенін ескере отырып, қолданыстағы отандық ЖҚЗ спутниктерін уақтылы ауыстыруды қамтамасыз ету бойынша жұмыс жандандырылды.

Мемлекеттік органдардың және әлуетті құрылымдарының ғарыштық мониторинг қызметтерін ЖҚЗ деректерімен қамтамасыз ету үшін қолданыстағы спутниктердің іркіліссіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету және "KazEOSat-MR", "KazEOSat-HR" қазақстандық спутниктік топтамаларын құру арқылы дәлдігі орташа және жоғары болып табылатын қолданыстағы ЖҚЗ спутниктерін ауыстыру қажет.

3-тарау. Спутниктік навигациялық көрсетілетін қызметтер нарығының ағымдағы жай-күйі

Спутниктік навигациялық жүйелер мен технологиялар жерүсті, су және әуе объектілерінің, сондай-ақ орбитасы төмен ғарыш аппараттарының орналасқан жерін (географиялық координаталарын) айқындауға арналған ғарыш саласындағы тез дамып келе жатқан және перспективалы бағыттар болып табылады.

2021 жылы спутниктік навигация нарығының әлемдік көлемі 175,2 млрд АҚШ долларын құрады. 2028 жылға қарай оның көлемін 320,7 млрд АҚШ долларына дейін ұлғайту болжануда (https://www.fortunebusinessinsights.com/ global-navigation-satellite-system-gnss-market-103433 "Global navigation satellite system market size, share and COVID-19 impact analysis", March 2022). Өсім ең алдымен нарық кірістерінің 50 %-дан астамын құрайтын қосылған құны бар көрсетілетін қызметтерден түсетін кірістерге негізделген.

Бүгінгі күні Қазақстанда спутниктік навигациялық көрсетілетін қызметтер нарығы негізгі төрт сегментке шоғырланған:

1) дәлдігі жоғары және стандартты навигациялық құрылғыларды сату;

2) GPS/ГЛОНАСС жаһандық навигациялық спутниктік жүйелер сигналдарына түзетуші ақпаратты ұсыну (дәлдігі жоғары позициялаудың көрсетілетін қызметі);

3) өлшеу құралдарын тексеру;

4) қозғалмалы объектілердің (адамдар, көлік, жануарлар) мониторингі.

Қазақстанда дәлдігі жоғары навигациялық жабдықтар өндірісінің болмауына байланысты нарықта қолжетімді барлық ұсыныстарды әдетте шетелдік жабдықтардың дистрибьюторлары ұсынады. Олар өз жабдықтарын сатқан кезде ілеспе көрсетілетін қызмет ретінде түзетуші ақпаратты да көбінесе өтеусіз түрде ұсынады.

Қазақстанда түзетуші ақпаратты ұсынуды бүгінгі таңда активінде 10-нан 60-қа дейінгі дифференциялық станциясы бар кем дегенде 4 ұйым ("Leica Geosystems Kazakhstan" ЖШС, "Геокурс" ЖШС, "Геостройизыскания" ЖШС, "Геотроникс" ЖШС) жүзеге асырады.

Қазақстан Республикасында дәлдігі жоғары позициялаудың көрсетілетін қызметтерінің негізгі тұтынушылары геодезия және картография, жерге орналастыру және кадастр саласында маманданған ұйымдар, түрлі көлік ұйымдары, жобалау-құрылыс ұйымдары, ауыл шаруашылығы кәсіпорындары, мұнай-газ және геологиялық барлау компаниялары болып табылады.

Моральдық тұрғыдан ескірген 1942 жылғы координаталар жүйесін (СК-42) пайдалану Қазақстанда осы саланың дамуын тежеуші фактор болып табылады. Сонымен қатар СК-42-нің грифі шектеулі, яғни мемлекеттік емес құрылымдар, заңды және жеке тұлғалар үшін геодеректерге қолжетімділік жабық. Бұдан басқа, әртүрлі ведомстволар, салалар мен өңірлерде әртүрлі координаталар жүйелері пайдаланылады (СК-42, СК-63, WGS-84, жергілікті координаталар жүйесі). Нәтижесінде бұл мемлекеттік деректер қорының, кадастрлардың және геопорталдардың графикалық негіздерінің бытыраңқы болуына әкеп соғады, бұл Қазақстан экономикасының салаларын цифрландыруды қамтамасыз ету мақсатында оларды деректер базаларымен және басқа интерфейстермен интеграциялауға мүмкіндік бермейді.

Бұл факторды жоққа шығару үшін жаңа казақстандық координаталар жүйесі әзірлену сатысында, оны ұлттық кеңістіктік деректер инфрақұрылымын (бұдан әрі – ҰКДИ) құру жобасы шеңберінде бірыңғай геоцентрлік координаталар жүйесіне көшкен кезде қабылдау жоспарлануда.

Аталған жобаны іске асыру мақсатында 2021 жылдан бастап "ҚҒС" ҰК" АҚ дифференциялық станциялар желісі ЦДИАӨМ Геодезия және картография комитетінің "Ұлттық геодезия және кеңістіктік ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына берілді.

ҰКДИ шеңберінде мемлекеттік деректер қорымен интеграцияланған бірыңғай цифрлық картографиялық негізі құрылады. Оны жаңарту үшін спутниктерден және пилотсыз ұшу аппараттарынан (бұдан әрі – ПҰА) алынған ЖҚЗ деректері пайдаланылады. "ҚҒС" ҰК" АҚ ЖҚЗ ұлттық операторы болып табылатындықтан және кейбір мемлекеттік жүйелермен интеграцияланған ЖҚЗ деректер қоры, мемлекеттік органдар үшін ғарыштық мониторинг шеңберінде геосервистерді әзірлеу тәжірибесі бар болғандықтан, "ҚҒС" ҰК" АҚ ҰКДИ үшін ЖҚЗ деректерін жеткізушіге айналуға тиіс.

Картографиялық және басқа да навигациялық қызметтерді көрсету саласындағы жаңа көрсетілетін қызметтерді дамытуға негіз болатын ЖҚЗ деректерін жеткізу арқылы Қазақстан аумағының цифрлық моделін құру жоспарлануда.

Қазақстандағы қозғалмалы объектілер мониторингінің нарығында бүгінгі күні мемлекет үшін де, жеке сектор үшін де өз қызметтерін көрсететін көптеген жеке компаниялар бар. Бұл ретте тапсырыстардың басым көпшілігі мемлекеттік секторға бағытталған. "ҚҒС" ҰК" АҚ ДЖСНЖ ұлттық операторы ретінде спутниктік мониторинг жүйелерін – қозғалмалы объектілер мониторингі және диспетчерлеу жүйелерін құру мен пайдалану бойынша қызметтерді көрсетеді. Осы қызметті көрсетуді дамыту көлік мониторингіне, ұлттық қауіпсіздік міндеттерін шешу үшін әлуетті ведомстволар (Қазақстан Республикасының Ұлттық ұланы, Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің әскери бөлімдері, Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі) үшін дербес мониторингке бағытталған, себебі қажетінше пысықтаулар мүмкіндігі бар 100 % қазақстандық өнім болып табылады және навигациялық жабдықтың белгілі өндірушісіне тәуелді емес.

Сондай-ақ "ҚҒС" ҰК" АҚ-да аккредиттелген тексеру зертханасы (2021 жылғы 14 маусымдағы № KZ.P.01.E0314 аккредиттеу аттестаты) бар және өлшеу құралдарын тексеру қызметтерін көрсету бойынша коммерциялық қызметті жүзеге асырады. "Сергек-Патруль" аппараттық-бағдарламалық кешенінің, автомобиль навигациялық терминалдың, фото және бейнетіркеу жасап, уақыт пен координаталарды өлшеуге арналған бағдарламалық-аппараттық кешеннің, жаһандық навигациялық спутниктік жүйелердің автомобиль терминалының (GalileoSky, Сигнал) және Garmin навигациялық құрылғысының қызмет аясын кеңейту жоспарлануда.

Алдағы онжылдықта спутниктік навигациялық көрсетілетін қызметтерді, олардың функционалдығын, пайдалану ыңғайлылығын және тиімділігін ауқымды түрде жақсартуға мүмкіндік беретін ЖҚЗ қызметтерімен интеграциялау арқылы дамыту күтілуде.

Жалпы:

заттар интернеті;

ПҰА;

толықтырылған болмыс;

автономды автомобильдер;

мобильді медицина сияқты салаларда координаталық-уақыттық және навигациялық қамтамасыз етуге сұраныстың артуы спутниктік навигация нарығы үшін өсудің маңызды драйвері болады.

4-тарау. Ғарыш аппараттарының өндірісі нарығының ағымдағы жай-күйі

Euroconsult алдағы онжылдықта спутникке сұраныс шамамен бес есе өседі деп болжайды. Жыл сайын орта есеппен шамамен 1250 спутник ұшырылады (алдыңғы онжылдықта бұл көрсеткіш жылына 260 спутникті құраған). Бұл ретте нарықтың жартысы бірнеше топтамалар айналасында шоғырланған. Олардың кейбіреулері тігінен интеграцияланғандықтан, оларды сатып алу ашық конкурс арқылы жүзеге асырылмайды.

2021 жылы әртүрлі 1713 спутник ұшырылды, оның ішінде:

коммерциялық байланыс – 82 %;

қашықтан зондтау – 9 %;

ғылыми-зерттеу – 4 %;

навигациялық – 1 %;

әскери және азаматтық коммуникация – 1 %;

әскери барлау – 2 %;

өзгесі – 1 %-дан аз.

3-сурет. Экономиканың секторлары бөлінісінде 2021 жылы ұшырылған спутниктер санының құрылымы (https://brycetech.com/reports/report-documents/ SIASSIR2021.pdf).

Сондай-ақ салмағы 500 кг-ға дейінгі шағын спутниктерге (орта есеппен бір жылда ұшырылатын 1000 шағын спутникке) сұраныс пен ұсыныс өседі, оның 84 %-ы топтамалардың бір бөлігі болады. Шағын спутниктер нарығы алдағы онжылдықта жеке сектор тарапынан да, мемлекеттік сектор тарапынан да жоба санының ұлғаюы нәтижесінде үш еседен астам – 35 млрд АҚШ долларына дейін өсуге тиіс (https://www.euroconsult-ec.com/press-release/covid-19-impact-on-smallsat-market-mitigated-by-funding-availability-government-support/, Euroconsult, 2021 жылғы 8 сәуір).

Қазіргі заманғы нарық талаптарына сәйкес келу үшін "Ghalam" ЖШС ғылыми-зерттеу жұмыстары (бұдан әрі – ҒЗЖ) мен тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар (бұдан әрі – ТКЖ) шеңберінде бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру, сондай-ақ инвестиция тарту есебінен шағын спутниктерді және олардың құрауыштарын өндірудің жеке технологияларын пысықтауы қажет.

Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, "Ghalam" ЖШС сияқты спутниктер өндірісі нарығына жаңадан келгендерге топтамаларды құрудағы тапсырыстар бойынша тәжірибелі спутник өндірушілермен бәсекелесу қиын болады. ЖҚЗ ғарыш жүйесінің (бұдан әрі – ҒЖ) операторы ретінде "ҚҒC" ҰК" АҚ-дан шағын және орта спутниктер топтамаларын жасауға тапсырыстар алу балама мүмкіндік болады.

2019 жылдан бастап "Ghalam" ЖШС спутниктердің құрауыштарын (кабельдік өнімдер мен Airbus және басқа шетелдік компаниялар үшін ғарыш аппараттарының экранды-вакуумды жылу оқшаулауы) өндіруде тәжірибесі бар. Сондай-ақ 3D-принтерді (бұрғылау ұштарының үлгілері, медициналық имплантаттар және басқалары) қолдану арқылы индустриялық өнімдерді жобалау және өндіру бойынша жобалар іске асырылды.

Білікті мамандарды, жеке әзірлемелерді және өндіріс құралдарын қамтитын технологиялардың болуы спутниктер мен олардың құрауыштарын экспорттау үшін жетістіктің негізгі факторы болып табылады. Отандық спутниктерді шығару және тиісті құзыреттерді сақтау үшін "Ghalam" ЖШС өнімдеріне экспортты кеңейтуді қамтамасыз ететін мемлекеттік тапсырыс болуы қажет.

"Ghalam" ЖШС спутниктер өндірісінің әлемдік нарығында орын иелену үшін ең алдымен қолданыстағы ЖҚЗ және спутниктік байланыс ғарыш жүйелерін ауыстыруды қамтамасыз ету үшін отандық спутниктерді шығаруды жолға қоюы, сондай-ақ тиісті біліктілікті растауы және тарихты дамытуы қажет. Сонымен қатар тапсырыстарды Қазақстанда орналастыру үшін өзара пайдалы коммерциялық жағдайлар жасау мақсатында спутниктерді өндіру және пайдалану нарығындағы халықаралық ойыншылармен өзара іс-қимылды күшейту қажет. Әңгіме кооперация туралы, оның ішінде спутниктерді, сондай-ақ "Ghalam" ЖШС базасында жерүсті жабдықтарын құрастыру ұйымдастырылатын спутниктік топтамаларға инвестиция тарту туралы болып отыр.

5-тарау. Сыртқы орта бойынша негізгі тұжырымдар

Сыртқы ортаны талдау мынадай негізгі тұжырымдар жасауға мүмкіндік береді:

1) мемлекеттік сектор ғарыштық көрсетілетін қызметтердің негізгі тапсырыс берушісі болып қала береді;

2) ғарыштық көрсетілетін қызметтердің нарығы кеңеюде, ЖҚЗ ғарыштық жүйелерін пайдалану арқылы шешілетін міндеттер саны ұлғаюда;

3) деректерді беру кезеңділігі жоғары спутниктердің жаһандық орбиталық топтамалары бар компаниялар нарықта артықшылыққа ие;

4) орналасқан жерді айқындау және қаржылық көрсетілетін қызметтер негізінде жаңа сервистерді енгізу, сондай-ақ ҰКДИ құру жөніндегі жоба шеңберінде бірыңғай геоцентрлік координаталар жүйесіне (WGS-84) көшу бойынша тиісті нормативтік-құқықтық актілерге өзгерістер енгізуге бастама жасау қажет;

5) жаңа көрсетілетін қызметтерді әзірлеу, өнімді әртараптандыру, жеке бизнеспен кооперация және құнын төмендету бойынша шешім табуға мүмкіндік беретін стартап-компанияларды дамыту арқылы әлемдік нарықта бәсекеге қабілеттілікті қамтамасыз ету мүмкін болады;

6) өз технологияларын дамыту және кадр әлеуетін қолдау үшін ҒЗЖ және ТКЖ дамыту талап етіледі;

7) "ҚҒС" ҰК" АҚ таяудағы онжылдықта құрылған ғарыш жүйелерінің үздіксіз жұмысын қамтамасыз етуі, мемлекеттік органдар мен ұйымдарды ЖҚЗ және спутниктік навигация өнімдерімен және көрсетілетін қызметтерімен қамтамасыз етуі қажет;

8) жаңа индустриялық өнімдерді жасау және экспортқа арналған спутниктерді шығару жобаларын қаржыландыру көздерін іздеу талап етіледі;

9) инфрақұрылымдық платформа құру және оның негізінде жеке бизнеспен кооперацияны дамыту қажет (акселератор), өз кезегінде стартаптар дамып, ЖҚЗ деректерінің қажеттіліктері нарығын ұлғайтады;

10) "ҚҒС" ҰК" АҚ инфрақұрылымы негізінде өзінің спутниктік топтамаларын құру және пайдалану жөніндегі жобаларды іске асыру қажет, бұл жаңа құзыреттерді игеруге мүмкіндік береді, сол арқылы "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның ішкі нарықта да, әлемдік нарықта да бәсекеге қабілеттілігін арттырады.

2-кіші бөлім. Ішкі ортаны талдау

1-тарау. Негізгі қызмет

2015 жылы "ҚҒС" ҰК" АҚ Қазақстанның ғарыш саласы инфрақұрылымының екі негізгі объектісін: ЖҚЗ ҒЖ мен ДЖСНЖ-ны өнеркәсіптік пайдалануға енгізді.

ЖҚЗ ҒЖ спутниктері пайдаланылған 7 жыл бойы Жердің 1,5 млрд шаршы км астам аумағын түсіруге қол жеткізілді. Жиналған ЖҚЗ деректерін талдау жалпы кадастрлық құны 700 млрд теңгеге жуық ауданы 9,6 млн гектар (бұдан әрі – га) пайдаланылмайтын 37 мыңнан астам жер учаскесін анықтауға мүмкіндік берді. Нәтижесінде кадастрлық құны 149 млрд теңге болатын
11 мыңға жуық жер учаскесі айналымға қайтарылды, 2020 – 2021 жылдары жерді ұтымды пайдаланудың ғарыштық мониторингі шеңберінде жалпы ауданы 6 млн га 12,5 мың учаске алынды немесе айналымға тартылды және 2022 жылы 1 013 мың га пайдаланылмайтын егістік жер анықталды. 2018 жылдан бастап өндіріс және тұтыну қалдықтарының ғарыштық мониторингінің нәтижелері бойынша 39 816 рұқсат етілмеген полигондар анықталды.

Бұдан басқа, 36 млн га астам ауыл шаруашылығы жерлері цифрландырылды, оның ішінде 9,3 млн га тыңайған жерлер, 22,2 млн га егістік, 1,9 млн га шабындықтар, 2,7 млн га тыңайған алқаптар ретінде айқындалды. Қазақстанның 20,5 млн га орман алқабы, сондай-ақ су объектілерінің 4,1 млн га едәуір бөлігі толық цифрландырылды.

ЖҚЗ деректері мен көрсетілетін қызметтерін тұтынушылардың құзыреттерін дамыту мақсатында Ауыл шаруашылығы, Экология және табиғи ресурстар, Ішкі істер министрліктерінің және олардың аумақтық бөлімшелерінің, Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасының, облыстар, аудандар және республикалық маңызы бар қалалар әкімдіктерінің мамандарын оқыту жүргізілді.

"ҚҒС" ҰК" АҚ-ның:

ЖҚЗ деректерін тақырыптық өңдеу жөніндегі жеке технологиялары (су тасқынын модельдеу, көлдер мен су қоймаларындағы су көлемін есептеу әдістемесі, қазақстандық ЖҚЗ спутниктерінен алынған ЖҚЗ деректері негізінде Солтүстік Қазақстандағы топырақ құнарлылығын бағалау әдістері, 2020 жылы ғарыштық мониторинг үшін ЖҚЗ деректерін әртүрлі өңдеу процестері бойынша пайдалы модельдерге 5 патент алынды);

геосервистер мен қосымшаларды әзірлеу тәжірибесі (2018 жылдан бастап экономика салалары үшін 35-тен астам геосервис әзірленді және өзектілендірілді, картографиялық базасы бар Android базасында GenProEdit және GenProView мобильді қосымшалары құрылды) бар. https://wasteopen.gharysh.kz сайты жұмыс істейді, ғарыштық мониторинг нәтижелеріне сәйкес қалдықтар мен олардың орналасуы туралы ақпарат Қазақстанның барлық азаматтары үшін еркін қолжетімділікте. WasteView және WasteEdit қосымшалары AppStore және Market платформаларында тіркелген, пайдаланушылар қосымшаларды мобильді құрылғыларына жүктей алады және "қалдықтар картасына" назар аудара отырып, өндіріс пен тұтыну қалдықтарының орналасуын дұрыс анықтай алады;

"Мемлекеттік жер кадастрының автоматтандырылған ақпараттық жүйесі" (бұдан әрі – МЖК ААЖ) және "Ауыл шаруашылығы жануарларын сәйкестендіру" (бұдан әрі – АШЖБ АЖ) мемлекеттік ақпараттық жүйелерімен интеграцияланған ЖҚЗ деректері (2016 жылдан бастап жинақталған) және кеңістіктік деректердің (2018 жылдан бастап ғарыштық мониторинг қызметін көрсету нәтижесінде жинақталған) жеке кітапханасы бар.

"ҚҒС" ҰК" АҚ әлемдегі екі ірі компания – Аirbus Defense & Space және Maxar-дың ЖҚЗ деректерінің дистрибьюторы болып табылады. Бұл ретте "KazEOSat-1" және "KazEOSat-2" спутниктерінен алынған ЖҚЗ деректерін экспортқа сатуды қамтамасыз ету мақсатында "ҚҒС" ҰК" АҚ әлемнің түрлі елдерінде ғарыштық түсірілімдердің 22 дистрибьюторымен келісімдерге қол қойды.

2017 − 2022 жылдары дәлдігі жоғары спутниктік навигация жүйесінің деректерін пайдалана отырып, Қазақстанның бүкіл аумағында 30774 жерүсті бақылау нүктелерін жинақтау толығымен аяқталды. Бұл жұмыс дәлдігі жоғары ғарыштық түсірілімдерді байланыстыруды қамтамасыз ету мақсатында жүргізілді.

Бұдан басқа, бұл жұмыстар одан әрі "Жер бетінің цифрлық моделі" ретінде пайдалану мақсатында пысықтау үшін Қазақстан аумағының басым бөлігі үшін дәлдігі 1 м-ден кем (ЖҚЗ деректерін пайдалануды қажет ететін қалалардың аумақтарын қоспағанда) мозаиканы қалыптастыруға мүмкіндік берді. "Жер бетінің цифрлық моделін" пайдалану бұрын тиісті мамандардың аумаққа баруын талап ететін жұмыстарды жоспарлау және мониторингтеу (жол құрылысы мен құрылыстарды жобалау, егін егу мен жинауды жоспарлау және мониторингтеу және тағы басқа, оның ішінде ПҰА және "Заттар интернетін" пайдалану есебінен) Қазақстан аумағының (қалаларды қоспағанда) жер бетінде әртүрлі жұмыстарды жүргізу кезінде тиісті аумақтың дамуын жоспарлау мүмкіндігін жасайтын ұйымдар үшін үнемдеу мүмкіндігін береді.

"ҚҒС" ҰК" АҚ цифрландыруды дамыту шеңберінде 2019 − 2020 жылдары жүйелердің ақауларға төзімді жұмысын, олардың икемді масштабтау мүмкіндігін қамтамасыз ету, сондай-ақ заманауи стандартталған және кросс-платформа интерфейстерін пайдалану мақсатында біріздендірілген web-интерфейс арқылы ЖҚЗ деректері мен көрсетілетін қызметтеріне қолжетімділік беру үшін компанияның ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымын жаңғырту жұмыстары жүргізілді.

Цифрландыруды дамыту шеңберінде "ҚҒС" ҰК" АҚ 2021 – 2022 жылдары мынадай жұмыстар жүргізді:

"KazSTSat" ЖҚЗ ғарыш аппаратының деректерін интеграциялау;

интернет-эквайрингті қосу және енгізу (онлайн-төлем);

АШЖБ АЖ деректері бойынша жайылымдық жерлерді ұтымды пайдалану бойынша геосервистерді интеграциялау;

KazEOSat-1 және KazEOSat-2 ғарыштық суреттерінің мұрағатына тұрақты қол жеткізу үшін API әзірлеу арқылы ЖҚЗ ғарыштық суреттеріне қол жеткізудің автоматтандырылған жүйесі негізінде жеке бизнеспен кооперациялауға арналған ақпараттық платформа;

интеграциялау үшін API бағдарламалық интерфейсін енгізу – ЖҚЗ ҒЖ деректеріне қол жеткізу мақсатында.

Мемлекеттік органдар мен ұйымдарға ЖҚЗ ҒЖ-дан алынатын ғарыштық суреттерді ұсынудың функционалдық мүмкіндіктерін кеңейту және ғарыштан ЖҚЗ деректері мен спутниктік навигация негізінде кеңістіктік деректер инфрақұрылымын дамыту шеңберінде ЖҚЗ деректерін талдау және салалық бағыттар бойынша кеңістіктік деректерді қалыптастырудың өндірістік процестерін автоматтандыру үшін машиналық оқыту технологияларын енгізу бойынша жұмыстар жүргізілді.

2019 жылғы қарашада ҒА ҚСК ғимаратының құрылысы аяқталды, онда қазіргі уақытта өндірістік учаскелерді операциялық жіктеуге дайындау жұмыстары жүргізілуде. ҒА ҚСК-ның 2023 жылға қарай спутниктерді өндіруге және сынақтан өткізуге толық дайындығын қамтамасыз ету жоспарлануда (сынақ учаскелеріне техникалық қызмет көрсетуге қаржыландыру бөлінген жағдайда). ҒА ҚСК-да массасы 100 килограммнан 6 тоннаға дейінгі спутниктерді жобалаудан бастап құрастыру мен сынақтан өткізуге дейінгі жұмыстардың толық циклы, сондай-ақ спутниктерге арналған жиынтықтауыштарды дайындау орындалатын болады.

Бұл ретте ҒА ҚСК құрамына кіретін ғарыш техникасының арнайы конструкторлық-технологиялық бюросы (бұдан әрі – ҒТ АКТБ) құрылды. ҒТ АКТБ жобалау жұмыстарын орындауға, жерүсті қосалқы жабдықтары мен ғарыш аппараттарының жиынтықтауыштарын, оның ішінде дәлдік механика бұйымдарын, кәбілдік өнімдерді, электрондық аспаптарды, күн датчиктерін, экрандық-вакуумдық жылу оқшаулауды өндіруге арналған.

"ҚҒС" ҰК" АҚ ғарыш қызметі саласындағы ұлттық стандарттарды әзірлеуге қатысады. ҒА ҚСК-ның жұмыс істеуі үшін ECSS (Ғарыштық техника саласындағы стандарттау бойынша еуропалық кооперация стандарттары (ағылш. European Cooperation for Space Standardization)) стандарттары негізінде нормативтік база жасалды.

"ҚҒС" ҰК" АҚ-ның одан әрі дамуы көрсетілетін қызметтердің сапасын арттырумен және өнім желісін кеңейтумен байланысты. Ол үшін мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетіктері пайдаланылатын болады, бұл мемлекеттің жетекші рөлімен жеке бизнесті ғарыштық бағдарламаларды іске асыруға тартуды қамтамасыз етеді.

"ҚҒС" ҰК" АҚ корпоративтік құрылымында жарғылық капиталында жарғылық капиталға қатысу үлесі бар 3 ұйым бар.

1-кесте. "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның корпоративтік құрылымы

Ұйымның атауы	Акциялар (қатысу үлесі) %
"Ghalam" ЖШС	72,00
"КОСМОТРАС" халықаралық ғарыштық компаниясы" жауапкершілігі шектеулі қоғамы (Ресей Федерациясы резиденті, еншілес ұйым болып табылмайды)	10,00779
"Қоршаған орта және төтенше жағдайлар мониторингі Каспий өңірлік орталығы" ЖШС (еншілес ұйым болып табылмайды)	10,00

2021 жылдың соңында "ҚҒС" ҰК" АҚ шығынды компания болып табылады – 20 733 908 мың теңге (немесе барлық шығынның 29 %-ы) көлеміндегі шығынның негізгі жинақталған үлесі 2016 жылы ЖҚЗ ҒЖ және ДЖСНЖ жобаларының қаржы-экономикалық негіздемелері (бұдан әрі – ҚЭН) бойынша кірістілік көрсеткіштеріне қол жеткізілмеуіне байланысты активтерді қайта бағалау (құнсыздандыру) нәтижесінде қалыптасты.

"ҚҒС" ҰК" АҚ көрсетілетін ғарыштық мониторинг қызметтері бойынша кірісінің 69,8 %-ын республикалық бюджеттен алады.

Шығыстар құрылымында мынадай негізгі баптарды атап өтуге болады:

өткізілген өнімнің, орындалған жұмыстардың және көрсетілген қызметтердің өзіндік құны – 85,5 %;

өзге де шығыстар (ЖҚЗ ғарыш жүйелерін сақтандыру, сондай-ақ оларды техникалық қолдаумен қамтамасыз ету, өзге де жобалардың шығыстары) –1,6 %;

табыс салығы бойынша шығыстар – 0,3 %;

жалпы және әкімшілік шығыстар – 5,4 %.

Қосалқы мердігерлік жұмыстар шығыстарының жоғары пайызы ЖҚЗ ғарыштық жүйелерін сақтандыруға, сондай-ақ оларды спутник өндірушілердің техникалық қолдауын қамтамасыз етуге арналған шығындармен байланысты.

Мемлекеттік органдарға ЖҚЗ көрсетілетін қызметтері ЦДИАӨМ Аэроғарыш комитетінің бюджеттік бағдарламасы бойынша орталықтандырылып ұсынылады. Көрсетілетін қызметтер құнына ЖҚЗ ҒЖ, ДЖСНЖ және ҒА ҚСК бойынша амортизациялық аударымдарды есепке алмағанда, тек операциялық шығыстар ғана кіреді.

"ҚҒС" ҰК" АҚ-ның көрсетілетін қызметтерінің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету үшін нарықта орын алып жатқан процестердің күрделілігі мен жоғары ұтқырлығы жағдайында өнімнің өзіндік құнын тиімді басқару қажет.

2022 жылғы 21 желтоқсандағы жағдай бойынша "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның жоғары техникалық білімі бар қызметкерлерінің саны 160 бірлікті құрады (қызметкерлердің нақты санының 79 %-ы), оның ішінде ғарыш саласында кемінде 5 жыл жұмыс өтілі бар 61 бірлікті құрады (жоғары техникалық білімі бар қызметкерлердің жалпы санының 38 %-ы). 4-суретте "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның жоғары білімі бар қызметкерлері бөліп көрсетілген.

4-сурет. "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның жоғары білімі бар қызметкерлерінің бөлінуі

"ҚҒС "ҰК" АҚ қызметкерлерінің орташа жасы – 37. "ҚҒС" ҰК" АҚ-дағы 2022 жылдың желтоқсан айындағы адами ресурстардың жас құрылымы 5-суретте көрсетілген. Бұл суретте "ҚҒС" ҰК" АҚ-да ұзақ жылғы еңбек өтілі мен тәжірибесі бар персоналдың үлесі көп (94 %) екенін көруге болады.

5-сурет. Адами ресурстардың жас құрылымы, %

"ҚҒС" ҰК" АҚ-ны біліктілігі жоғары мамандармен қамтамасыз ету оларды аэроғарыш бейініндегі бірқатар шетелдік жоғары оқу орындарында және "Болашақ" халықаралық бағдарламасы шеңберінде нысаналы даярлау, ЖҚЗ ҒЖ және ҒА ҚСК жобаларын іске асыру процесінде стратегиялық әріптестің өндірістік алаңдарында оқыту, "Ғарыш саласының мамандарын қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру" республикалық бюджеттік бағдарламасы бойынша семинарлар мен курстарға қатыстыру арқылы жүзеге асырылады. 2022 жылы "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның кадр құрамына біліктілігі жоғары мынадай мамандар кірді: 5 PhD докторы, 4 ғылым кандидаты.

"ҚҒС" ҰК" АҚ-ның стратегиялық мақсаттарына сәйкес персоналды бағалау, ынталандыру, кәсіптік оқыту және дамыту жүйесін қамтитын кадр саясаты "ҚҒС" ҰК" АҚ-да әзірленіп, бекітілді.

2022 жылы 45 шарт бұзылды, оның 20-ы – инженерлік-техникалық жұмыскерлермен, кадрлардың тұрақтамауы 15,2 %-ды құрады (әкімшілік-басқару персоналының тұрақтамауы – 8,1 %, өндірістік персоналдың тұрақтамауы – 7,1 %).

Кадрлар құрамының сапасы компанияның табысты болуының ең маңызды факторларының бірі болғандықтан, "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның кадр саясаты таяу жылдарда озық дағдылары мен құзыреттері бар, жоғары деңгейлі кадрларды тартуға, оқытуға және ұстап қалуға бағытталатын болады. Бұл міндетте компания ішінде жоғары лауазымдарға көтерілу үшін кадр резервінің пулын, сондай-ақ нәтижелілікті арттыру үшін материалдық та, материалдық емес те ынталандыруды қамтитын тиімді жігерлендіру жүйесін қалыптастыру басты рөл атқарады.

Материалдық ынталандыру "ҚҒС" ҰК" АҚ қызметкерлеріне сыйлықақы төлеу есебінен қамтамасыз етілетін болады, мұндай сыйлықақы қызметінің мақсаттары мен қол жеткізілген нәтижелеріне нақты байланыстырылды, "ҚҒС" ҰК" АҚ жұмыскерін оқыту және ротациялау материалдық емес ынталандыру болады.

"Мемлекеттік мүлік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 182-бабы 3-тармағының екінші бөлігіне және ЦДИАӨМ Аэроғарыш комитетінің 2019 жылғы 20 қарашадағы № 91 /НҚ бұйрығымен бекітілген "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның корпоративтік басқару кодексінің 5-тармағына сәйкес "ҚҒС" ҰК" АҚ үш жылда кемінде бір рет корпоративтік басқаруға тәуелсіз бағалау жүргізеді. Бұдан басқа, "ҚҒС" ҰК" АҚ корпоративтік даму кодексінің 203-тармағын орындау үшін "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның тұрақты даму саласындағы жоспарын әзірлеу қажет.

2020 жылы "Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының тәуекелдерді басқару саясаты" ұйым стандарты бекітілді. Аталған құжатқа сәйкес "ҚҒС" ҰК" АҚ тұрақты түрде мынадай іс-шараларды жүзеге асырады: тәуекелдерді анықтау, бағалау, тәуекелдерге ден қою шараларын әзірлеу, оның қорытындысы бойынша тәуекелдер тізілімі қалыптастырылады.

2-тарау. Ішкі орта бойынша негізгі тұжырымдар

"ҚҒС" ҰК" АҚ шығынды компания болып қалуда. Шығынның қомақты бөлігі кірістің төмен болуымен және негізгі құралдардың амортизациясымен, Қазақстанның ғарыш саласының инфрақұрылымын құру бойынша капиталды қажетсінетін ұзақ мерзімді жобалар болып табылатын "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның негізгі жобаларды іске асыруымен байланысты.

ЖҚЗ ҒЖ, ДЖСНЖ жобаларының ҚЭН көрсеткіштеріне қол жеткізілген жоқ, себебі олар үшін жеткілікті жағдай жасалған жоқ, яғни мемлекеттік органдар ЖҚЗ, ДЖСНЖ технологияларын қолдануға және өз бюджеттерінде тиісті шығыстарды жоспарлауға дайын болмады, осыған байланысты коммерциялық қызметтен түсетін кірістер, сондай-ақ "ҚҒС" ҰК" АҚ өнімдері мен көрсетілетін қызметтерінің экспортынан түсетін кіріс негізгі табыс көзіне айналуға тиіс.

Нарықта орын алып жатқан процестер күрделі әрі тым шапшаң болып отырған жағдайда өнімнің өзіндік құнын басқаруды және маркетинг құралдарын (интернет-маркетинг, CRM, сатып алушылардың рейтингі мен сатып алушылардың бейілділігін талдау) енгізу қажет.

Республикалық бюджетке тәуелді болуына байланысты "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның жаңа және қолданыстағы жобаларын іске асыру үшін қаржыландыру көздерін әртараптандыру және инвестициялар тарту қажет.

"ҚҒС" ҰК" АҚ-ның кірістер деңгейін арттыру шараларының бірі оның жұмыскерлерінің техникалық қана емес, сондай-ақ маркетингтік және ұйымдастырушылық құрауыштарына қатысты құзыреттерін дамыту болуға тиіс.

"ҚҒС" ҰК" АҚ өнімдерін әртараптандыру үшін өзінің көрсетілетін қызметтерін орналастыратын жеке компанияларды тарту мақсатында маркетплейс функциясын қоса алғанда, ЖҚЗ деректер платформасын құру қажет. Маркетплейс өнім берушілер мен тұтынушыларды бір платформада жинауға мүмкіндік береді, бұл "ҚҒC" ҰК" АҚ-ның танылуын және табыстылығын арттыруға мүмкіндік береді.

"ҚҒС" ҰК" АҚ мен "Ghalam" ЖШС-ның жинақтаған құзыреттері бүгіннің өзінде ЖҚЗ деректері мен көрсетілетін қызметтерінің әлемдік нарығына, сондай-ақ ғарыш аппараттарының кәбілдік өнімдері мен экрандық-вакуумдық жылу оқшаулау өндірісінің нарығына шығуға мүмкіндік береді.

Ішкі және сыртқы ортаны талдау нәтижелері 2-кестеде келтірілген "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның мықты және әлсіз тұстарын, сондай-ақ қауіп-қатерлер мен мүмкіндіктерді бөлуге мүмкіндік берді.

2-кесте. "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның мықты және әлсіз тұстары, сондай-ақ қауіп-қатерлер мен мүмкіндіктер

Мықты тұстары

Әлсіз тұстары

ЖҚЗ көрсетілетін қызметтерін, спутниктік навигация көрсетілетін қызметтерін ұсыну, спутниктер мен олардың компоненттерін өндіру үшін заманауи ғарыш инфрақұрылымының болуы.
Ғарыш жүйелерін құру үшін ғылыми-технологиялық негіздің болуы.
Франция, Германия және Англия кәсіпорындарында практикалық даярлықтан өткен жоғары білікті инженерлік құрам.
Мемлекет тарапынан преференциялардың болуы және ЖҚЗ мен спутниктік навигация ұлттық операторының мәртебесі.
Жинақталған ЖҚЗ деректерінің және олармен байланысты кеңістіктік деректердің кітапханасы.
ЖҚЗ деректері саласында Қазақстан нарығында ең озық позициялардың бірі.

Ғарыш техникасы өндірісінің және геосервистердің халықаралық нарығына шығаруға өнімдердің дайын болмауы.
Ғарыш саласының капиталды қажет ететін инфрақұрылымдық жобаларын іске асыру үшін меншікті қаражатының болмауы (инвестициялардың жетіспеуі).
Нарықта ұсынылатын еңбекақымен салыстырғанда инженерлер мен
IT-мамандар еңбекақысының төмен деңгейі.
Табыстың төмен деңгейі мен өнімсіз шығыстардың болуына байланысты "ҚҒС "ҰК" АҚ-ның шығындылығы.
Қаржылық тұрақсыздық.
Өнімдерді әртараптандырудың болмауы.
ЖҚЗ қолданыстағы спутниктерінің белсенді жұмыс істеу мерзімінің аяқталуы.

Мүмкіндіктер

Қауіп-қатерлер
(ықтимал тәуекелдер)

Қазақстан Республикасында
"ҚҒС" ҰК" АҚ мен "Ghalam" ЖШС өніміне және көрсетілетін қызметтеріне жоғары әлеуетті сұраныс.
Сыртқы нарықта дәлдігі жоғары қазақстандық ЖҚЗ спутниктерінен алынған деректерге сұраныстық болуы.
Қазақстандық қамтуды ұлғайту және спутниктер мен олардың жиынтықтауыштарын өндіру бойынша тапсырыстарды тарту.
ҒЗТ және КЖТ жүргізу үшін гранттар тарту.
ЖҚЗ және ГАЖ көрсетілетін қызметтерінің экспорты.
Платформалық оператордың эволюциясы.
Стартап-компанияларды тарту үшін "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның акселератор функциясын орындауы.
Өзіндік спутниктік топтамаларды пайдалану.

Неғұрлым сапалы және арзан ғарыштық түсірілімдерді ұсынатын жаңа ЖҚЗ спутниктерінің пайда болуына байланысты Қазақстан Республикасында және шетелдік нарықтарда ЖҚЗ көрсетілетін қызметтерінің және ғарыш жүйелері мен олардың компоненттерін өндірудің бәсекелестігінің ұлғаюы.
Қазақстан Республикасында "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның өнімдері мен көрсетілетін қызметтеріне сұраныстың төмендеуі.
Ғарыштық мониторинг бойынша бюджеттік бағдарлама шеңберінде қаржыландырудың азаюы.
Қазақстандық ЖҚЗ спутниктерінің уақтылы ауыстырылмауы.

Сыртқы және ішкі ортаға жасалған талдау мынадай негізгі тұжырымдарды жасауға мүмкіндік береді:

әлемде ЖҚЗ деректері мен көрсетілетін қызметтері нарығының өсуіне байланысты барынша жоғары жеделдікпен ұсынылатын ЖҚЗ деректеріне сұраныстың арту тренді орын алады;

капиталды қажет ететін күрделі инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру үшін инвестициялар тарту талап етіледі;

халықаралық ұйымдармен және өңірлік даму институттарымен ЖҚЗ және ГАЖ деректері мен көрсетілетін қызметтерін, сондай-ақ ҒА ҚСК өнімдері мен көрсетілетін қызметтерін әлемдік нарықта ілгерілетуге және салаға инвестицияларды тартуға ықпал ететін ынтымақтастықты дамыту қажет;

"ҚҒС" ҰК" АҚ қызметі ішкі нарықтың қажеттіліктерін қанағаттандыруға және экспортқа ілгерілетуге ықпал етуге бағдарлануы керек;

"ҚҒС" ҰК" АҚ қаржылық орнықтылығын арттыру үшін ішкі нарықтағы мемлекеттік міндеттерді шешуге бағытталған іс-шараларды қаржыландырудың жүйелік тетігін әзірлеу талап етіледі;

компания менеджментінен активтерді тиімді басқаруға, операциялық қызметте қаржылық тәуекелдерді төмендетуге және өнімсіз шығыстарды қысқартуға бағытталған шараларды іске асыру талап етіледі;

"ҚҒС" ҰК" АҚ корпоративтік басқару деңгейін осы саладағы озық стандарттарға сәйкес жетілдіру бойынша жұмыстарды тұрақты негізде жүргізу қажет.

Сыртқы және ішкі ортаны талдау негізінде "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның миссиясы, қызметінің стратегиялық бағыттары, мақсаттары, міндеттері және қызметінің түйінді көрсеткіштері қалыптастырылды.

2-бөлім. Миссиясы мен пайымы

Миссиясы: технологияларды жетілдіру арқылы көрсетілетін қызметтер мен өнімдерді үнемі дамытып отыратын Қазақстанның ғарыш саласының локомотивіне айналу.

Пайымы: 2032 жылға қарай жеке бизнеспен кооперация арқылы экономика секторларын цифрландыру және экспорттың өсуі үшін мемлекетті сенімді кеңістіктік деректермен қамтамасыз ету. "Ghalam" ЖШС ғарыштық жиынтықтауыштар мен шағын спутниктердің жеке желісін құруы қажет.

Миссия мен пайым негізінде қызметтің мынадай стратегиялық бағыттары айқындалды:

1) инфрақұрылымды дамыту және өндірісті әртараптандыру;

2) инновациялық даму;

3) орнықты даму.

3-бөлім. Қызметтің стратегиялық бағыттары, қызметтің мақсаттары, түйінді көрсеткіштері және олар бойынша күтілетін нәтижелер

1-кіші бөлім. Стратегиялық бағыт:
Инфрақұрылымды дамыту және өндірісті әртараптандыру

1-тарау. ҒА ҚСК-ны дамыту

1.1-мақсат. Ғарыштық техника мен технологиялар өндірісі

Мақсатқа жету үшін "Ghalam" ЖШС:

1) қазақстандық спутниктерді жобалауға, өндіруге және сынақтан өткізуге тікелей қатысуды, сондай-ақ спутниктер өндірісінің сыртқы нарықтарына шығуды;

2) электрондық және металл өнімдерін өндіруді және бұйымдарды механикалық және термиялық сынау бойынша қызметтер көрсетуді жоспарлап отыр.

Күтілетін нәтиже:

1) Қазақстан аумағындағы кез келген нүктені кемінде 5 м дәлдікпен күніне кемінде 1 рет түсіру мүмкіндігін қамтамасыз ететін спутниктер топтамасын құру;

2) "Ghalam" ЖШС-ның 2023 − 2032 жылдарға арналған ҒА ҚСК өнімдері мен көрсетілетін қызметтерінен түсетін кіріс көлемінің 130 млрд теңгеден астам өсуі.

Қызметтің түйінді көрсеткіші: "Ғарыштық техника мен технологиялар өндірісінің көлемі ("Ghalam" ЖШС), млрд теңге" – 2032 жылға қарай 135 млрд теңге сомасындағы жобалар.^.

ҒА ҚСК-ның өндірістік алаңдарын сертификаттау аяқталғаннан кейін "Ghalam" ЖШС күн датчиктерін, экранды-вакуумдық жылу оқшаулауды, кәбілдік өнімді, спутниктердің металл элементтерін шығару бойынша тапсырыстар қабылдайтын болады.

"Ghalam" ЖШС болжам бойынша шамамен 135 млрд теңге сомасындағы жобаларды іске асыратын болады.

1-міндет. ЖҚЗ ҒЖ спутниктерін алмастыру шеңберінде ЖҚЗ спутниктерінің өндірісі

2015 жылдан бері пайдаланылып келе жатқан отандық ЖҚЗ спутниктері Қазақстан Республикасының экономика салаларының міндеттерін шешу үшін Қазақстан Республикасының аумағын түсіру кезеңділігінде ЖҚЗ деректеріне қажеттілікті қанағаттандырмайды (жұмыс істеп тұрған ЖҚЗ спутниктері Қазақстанның кез келген нүктесін 3 тәулікте кемінде 1 рет түсіруді қамтамасыз етеді).

Осыған байланысты мемлекеттік органдар мен жергілікті атқарушы органдардың ЖҚЗ деректері мен көрсетілетін қызметтеріне қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында Қазақстанның кез келген нүктесін күніне кемінде 1 рет түсіру мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін дәлдігі жоғары және орташа ЖҚЗ спутниктік топтамаларын құру жөніндегі жобаларды әзірлеу жоспарлануда.

ЖҚЗ ҒЖ алмастыру мынадай міндеттерді шешуге мүмкіндік береді:

1) Қазақстан аумағының кез келген нүктесін күніне кемінде 1 рет түсіру мүмкіндігін қамтамасыз ететін спутниктер топтамаларын құру арқылы "KazEOSat-2" және "KazEOSat-1" ЖҚЗ спутниктерін ауыстыру жүзеге асырылатын болады;

2) Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының ЖҚЗ деректері мен көрсетілетін қызметтеріне қажеттіліктерін толық қанағаттандыру, сондай-ақ Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде қызмет көрсету аймағын кеңейту.

Дәлдігі орташа ЖҚЗ ҒЖ-ні алмастыру жөніндегі міндеттерді орындау шеңберінде "Ghalam" ЖШС алған технологиялар қолданылады.

Жұмыстардың толық циклы: жобалау, жиынтықтауыштар мен құрылғыларды өндіру, спутниктерді жинақтау және сынау жүзеге асырылады.

Республикалық бюджеттен дәлдігі орташа ЖҚЗ ҒЖ-ні ауыстыруға инвестиция тарту жоспарлануда.

2-міндет. Жеке инвестицияларды тарта отырып, ЖҚЗ және IoT шағын спутниктерін (кубсаттар) құру.

2023 жылдан бастап жобалауды бастау және технологияларды пысықтау және ұшу тарихын дамыту үшін кубсаттарды шығару, 2024 жылдан бастап жеке инвестицияларды тарта отырып, кубсаттардың ұсақ сериялы өндірісіне шығу жоспарлануда.

3-міндет. Халықаралық тапсырыс берушілер үшін спутниктер жиынтықтауыштарын және спутниктер әзірлеу қызметтерін көрсетуді (жобалау, прототип жасау) жеткізуге қатысу.

"Ghalam" ЖШС жиынтықтауыштарды өндіруге қатысу, спутниктік топтамалардың жеке жүйелерін (мысалы, "OneWeb" спутниктері және басқалары) әзірлеу (жобалау, прототиптеу) бойынша жұмыстарды орындайтын болады. Сондай-ақ "Ghalam" ЖШС-ның өз технологияларын трансферттеу және әзірлеу, спутниктерді құрастыруға "Ghalam" ЖШС мамандары мен өндірістік қуаттарын барынша тарту мәселелері ескерілетін болады.

2-тарау. Қазақстан Республикасында ЖҚЗ және спутниктік навигацияның көрсетілетін қызметтерін дамыту және олардың экспортының өсуі

1.2-мақсат. ЖҚЗ ғарыш жүйесін және оның негізінде көрсетілетін қызметтерді дамыту.

Күтілетін нәтиже:

1) қазақстандық ғарыш аппараттарынан ғарыштық түсірілім есебінен Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының ЖҚЗ көрсетілетін қызметтеріне қажеттілігін қамтамасыз ету;

2) 2032 жылға қарай ЖҚЗ және спутниктік навигацияның көрсетілетін қызметтерін сатудан түсетін коммерциялық кірістердің ұлғаюына қол жеткізу.

Қызметтің 1-түйінді көрсеткіші: "Қазақстандық ҒА-дан ЖҚЗ түсірілімінің кезеңділігі мен қамтылуын 3 есеге ұлғайту, млн шаршы км" – 2023 жылғы 158,4 млн шаршы км-ден 2029 жылға қарай 573,57 млн шаршы км-ге дейін.

1-міндет. ЖҚЗ ҒЖ-ны пайдалану әзірлігін қамтамасыз ету.

Қазақстан Республикасының ЖҚЗ ғарыш жүйесінің спутниктері пайдалануға енгізілгеннен бастап 2015 – 2020 жылдар аралығындағы кезеңде жинақталған ЖҚЗ деректерінің көлемі 1509,5 млн шаршы км құрады (ажыратымдылығы орташа 979,7 млн шаршы км + ажыратымдылығы жоғары 529,8 млн шаршы км). Ескертпе: "ҚҒС" ҰК" АҚ 2023 жылы "KazEOSat-1" және "KazEOSat-2" қызмет ету мерзімін 2025 жылғы 31 желтоқсанға дейін ұзарту туралы шешім қабылдады.

"KazEOSat-MR ажыратымдылығы орташа спутниктер топтамасын құру" жобасының техникалық-экономикалық негіздемесіне (бұдан әрі – ТЭН) сәйкес ЖҚЗ деректерімен қамтамасыз ету – 2027 жылдан бастап "KazEOSat-MR" сериялы топтаманың барлық КА түсірілімінің жалпы алаңы тәулігіне кемінде 1 400 000 шаршы км.

Қызметтің 2-түйінді көрсеткіші: "Экономика салаларын ғарыштық мониторингтің цифрлық платформаларымен 100 % қамту, %" – мемлекеттік органдардың ғарыш мониторингінің көрсетілетін қызметтеріне қажеттіліктерін қанағаттандыру 2029 жылдан бастап 100 % қамтамасыз етілетін болады.

1-міндет. Республикалық бюджеттен қаржыландыру есебінен мемлекеттік органдарға ғарыштық мониторинг (геосервистер) қызметтерін көрсету.

"ҚҒС" ҰК" АҚ шығындарының бір бөлігін қаржыландыру есебінен мемлекеттік органдар мен ұйымдарға ЖҚЗ деректері мен көрсетілетін қызметтері ұсынылады.

"ҚҒС" ҰК" АҚ салалық міндеттер үшін құрылған геопорталдардың ЖҚЗ деректерін сақтауды, жаңартуды қамтамасыз ету бойынша жұмыстарды жоспарлап отыр.

Ішкі нарықта "ҚҒС" ҰК" АҚ бюджеттік бағдарламасы шеңберінде жер, табиғи ресурстар, ауыл шаруашылығы, төтенше жағдайлар мониторингінің салалық міндеттерін шешу мақсатында мемлекеттік органдар үшін ЖҚЗ және спутниктік навигация деректері мен көрсетілетін қызметтері ұсынылатын болады.

Экспорттың өсуін:

ЖҚЗ деректерін сатуға маманданған сыртқы сауда алаңдарымен интеграциялау;

Орталық Азия, Таяу Шығыс және Африка сияқты дамушы елдердің өңірлерінде өнімдер мен көрсетілетін қызметтерді сату арқылы қамтамасыз ету жоспарлануда.

Қызметтің 3-түйінді көрсеткіші: "Қазақстан Республикасы аумағының ЖҚЗ деректері негізінде цифрлық платформалар саны, бірл." – 2023 – 2025 жылдар аралығындағы кезеңде Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары үшін 5 цифрлық платформа.

1-міндет. "SunkarSat" платформасы негізінде ЖҚЗ деректерін іздеу мен тапсырыс берудің жеке онлайн-платформасын ілгерілету.

Тұтынушыларды көп мөлшерде тарту мақсатында жеке компанияларды өз қосымшаларын орналастыруға тарту арқылы маркетплейс функциялары бар әзірленген жеке "SunkarSat" платформасын ілгерілету.

2-міндет. ЖҚЗ деректерін сату бойынша жетекші халықаралық онлайн платформалармен интеграциялау.

Ең аз маркетингтік шығындармен ЖҚЗ деректерін жаһандық нарықта сатуды дамыту мақсатында "ҚҒС" ҰК" АҚ құрған ЖҚЗ ҒЖ деректерін сатуға арналған SunkarSat онлайн платформасын шетелдік онлайн платформалармен интеграциялауды жүзеге асыру жоспарлануда.

3-міндет. Қазақстан Республикасының нарығында ЖҚЗ және спутниктік навигация деректері мен көрсетілетін қызметтері нарығын дамыту үшін жағдай жасау.

Өткен жылдар ішінде "ҚҒС" ҰК" АҚ ұлттық оператор ретінде Қазақстан Республикасының аумағында ЖҚЗ және спутниктік навигация көрсетілетін қызметтері нарығын өсірді. Ақпараттық платформа құру және оның негізінде жеке бизнеспен, оның ішінде ЖҚЗ және спутниктік навигация деректерін қолданып, сервистер мен қосымшаларды әзірлеу саласында стартап-компанияларды құруға және дамытуға жәрдемдесу жоспарлануда. Стартап-компанияларды дамыту Қазақстанда ЖҚЗ және спутниктік навигация көрсетілетін қызметтері нарығының ұлғаюын қамтамасыз етеді және Қазақстан экономикасының салаларын цифрландыру үшін жағдай жасайды.

4-міндет. Open-source базасында Қазақстан Республикасының кеңістіктік деректерінің бірыңғай цифрлық платформасын (бұдан әрі – КДБЦП) құру.

"ҚҒС" ҰК" АҚ мемлекеттік және коммерциялық ұйымдар үшін ақпаратты, көрсетілетін қызметтерді және геосервистерді ұсынудың сенімді платформасының функцияларын жүзеге асыратын КДБЦП құруды жоспарлап отыр. КДБЦП "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның барлық жұмыс істеп тұрған геосервистерін біріктіреді.

5-міндет. КДБЦП-ны мемлекеттік органдардың дерекқорымен интеграциялау.

КДБЦП мемлекеттік органдар мен ұйымдардың дерекқорымен интеграцияланады. Осылайша, цифрлық модель жеке бизнес пен стартап-компанияларды тарта отырып, жаңа геоақпараттық сервистерді дамытуға мүмкіндік береді. Ғарыштық мониторингтің жұмыс істеп тұрған цифрлық платформаларын біріктіретін КДБЦП-ны 2025 жылы пайдалануға беру жоспарланып отыр.

6-міндет. КДБЦП-да деректерді каталогтау.

Пайдаланушының деректерді өзі белгілеген өлшемшарттарға сәйкес таңдап алуын, ЖҚЗ деректерін дерекқордан жылдам алу үшін оларды жүйелеуді қамтамасыз ету үшін дерекқорды каталогтау қажет.

2-кіші бөлім. Стратегиялық бағыт:
Инновациялық даму

1-тарау. Бәсекеге қабілеттілікті арттыру

2.1-мақсат. Көрсетілетін қызметтердің және шығарылатын өнімдердің бәсекеге қабілеттілігін арттыру.

Күтілетін нәтиже:

Қазақстан экономикасының салаларында сұранысқа ие сервистер мен көрсетілетін қызметтер құруды қамтамасыз ету.

Қызметтің түйінді көрсеткіші: "ҚҒС" ҰК" АҚ өнімдерін өткізуден түскен кірістерден инновацияларды дамытуға арналған шығыстардың үлесі, %" – 2032 жылы 1 %.

1-міндет. Ғылыми-технологиялық, конструкторлық, оқу және өндірістік базаны дамыту

ҒЗЖ-ны және ТКЖ-ны республикалық бюджеттен ғылыми-техникалық бағдарламаларға бөлінетін қаржыландыру есебінен іске асыру жоспарлануда.

Міндетті орындау "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның ғылыми-техникалық әлеуетін арттыруға, ғарыштық жүйелерді өндіру мен пайдалануда қазақстандық қамту пайызын ұлғайтуға, сондай-ақ шығарылатын өнімдер мен көрсетілетін қызметтердің өзіндік құнын төмендетуге мүмкіндік береді.

2-міндет. Қазақстан экономикасының салаларында сұранысқа ие сервистер мен көрсетілетін қызметтерді құру үшін технологиялық міндеттерді шешу.

Отандық IT-қауымдастыққа "ҚҒC" ҰК" АҚ (КДБЦП-ға) ресурстарына қолжетімділік беру арқылы жаңа сервистер мен көрсетілетін қызметтерді әзірлеу, сондай-ақ оларды ілгерілету үшін бәсекелес орта мен жағдай жасау жоспарлануда. ҒЗЖ және ТКЖ шеңберінде жобаларды орындау, әдетте, коммерцияландыру үшін дайын өнім немесе көрсетілетін қызмет алынғанға дейін бір жылдан үш жылға дейін уақыт алады. Сонымен бірге жедел шешімді талап ететін технологиялық міндеттер бар. Осыған байланысты қазақстандық технопарктермен бірлесіп салалық технологиялық міндеттерді шешуге, сондай-ақ стартаптардың пайда болуына дайындық жасауға мүмкіндік беретін инновациялық конкурстарды (хакатондар) іске асыру жоспарлануда.

Технологиялық салалық міндеттерді шешу үшін инновацияларды дамытуға жұмсау жоспарланған бірінші кезектегі міндеттер мыналар:

ЖҚЗ деректері мен геокеңістіктік деректері бар қазақстандық цифрлық платформаны әзірлеу ("ЖҚЗ ғарыш жүйесін және оның негізінде көрсетілетін қызметтерді дамыту" деген 1.2-мақсатта "SunkarSat" платформасы базасында ЖҚЗ деректерін іздеу мен тапсырыс берудің жеке онлайн-платформасын ілгерілету, "Open-source базасында КДБЦП құру" міндеттері жоспарланған) (осы міндеттерді орындау Қазақстанның мемлекеттік және коммерциялық ұйымдары үшін ақпарат, көрсетілетін қызметтер мен геосервистер ұсыну бойынша сенімді цифрлық инфрақұрылымды дамытуды қамтамасыз етеді);

су және жер ресурстарын тиімді басқару үшін геоақпараттық жүйе әзірлеу (cу ресурстарын тиімді басқаруға арналған ГАЖ әзірлеу су ресурстарын тұтынуды бағалау тәсілін біріздендіруге мүмкіндік береді. Жер ресурстарын тиімді басқаруға арналған ГАЖ әзірлеу Қазақстан Республикасының Жер кодексінің 145-1-бабына сәйкес заңды күші бар құжаттарды жасай отырып, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді ұтымды пайдалануға автоматтандырылған мониторинг пен бақылауды жүзеге асыруға мүмкіндік береді (жер инспекторы және ауыл шаруашылығы өндірушісі үшін интерфейс құрылатын болады);

ашық бастапқы коды бар геокеңістіктік деректерді басқару жүйесінің базасында "Kaz-Nedra" жер қойнауын пайдаланудың бірыңғай платформасы үшін геологиялық зерделеудің интерактивті картасын әзірлеу (аумақтардың геологиялық зерделенуі туралы тарихи деректердің қолжетімділігі және оларға қол жеткізудің ашық рәсімдері, өткізілетін аукциондар туралы ақпараттың ашықтығы және лицензиялар алу рәсімдерін цифрландыру әлеуетті инвесторлар үшін тең жағдайларды қамтамасыз етеді және перспективалы учаскелердің барлау жұмыстарын жүргізуге серпін береді, жер қойнауын пайдаланушылардың есептілігін олардың қызметіне ғарыштық мониторинг жасаумен қатар ЖҚЗ деректерін растап, цифрлық форматта қалыптастыруға, бұзушылықтарды уақтылы анықтауға және заң шеңберінде тиісті шаралардың қабылдануын бақылауға мүмкіндік береді);

су тасқынына мониторинг жүргізуге арналған ГАЖ әзірлеу картографиялық деректер мен өзекті ЖҚЗ деректерін ескере отырып, жергілікті жердегі ахуалды кешенді жедел талдау негізінде төтенше жағдайлардың уақтылы алдын алу және салдарларын жою тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді.

2-тарау. Құзыретті арттыру

2.2-мақсат. Бәсекеге қабілеттілікті жоғарылату үшін құзыретті арттыру.

Күтілетін нәтиже:

1) "Ghalam" ЖШС ғарыш қызметі саласында жаңа технологияларды әзірлеу қамтамасыз етілді;

2) өндірісті оқшаулау кезінде шетелдік жеткізушілерден тәуелділік дәрежесін төмендету;

3) бәсекеге қабілеттілікті арттыру үшін "ҚҒС" ҰК" АҚ құзыреттерін арттыру.

Қызметтің түйінді көрсеткіші: "Әзірленген технологиялар саны ("Ghalam" ЖШС) – кемінде 10 (жинақтаушы)".

1-міндет. ЖҚЗ деректерін өңдеуді автоматтандыру үшін жаңа технологияларды әзірлеу және жаңа ақпараттық геосервистер мен платформаларды әзірлеу.

ЖҚЗ көрсететін қызметтердің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету мақсатында құзыреттерді (технологияларды) тұрақты негізде дамыту қажет. Ол үшін көрсетілетін қызметті алушылардың ақпараттық ортасында анық және объективті ақпарат беру үшін 010 – 102 РББ-ны іске асыру кезінде көрсетілетін қызметті алушылардың мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдарының салалық мамандарымен жұмысты жалғастыру, кейіннен салалық геосервистердегі мемлекеттік органдардың бизнес-процестерін суреттердің дайын талдамасымен, дерекқорларды интеграциялаумен (мемлекеттік жер кадастрының автоматтандырылған ақпараттық жүйесі, орман кадастры, су объектілерінің паспорттары, қалдықтар полигондарының лицензиялық шекаралары және т.б.), салалық міндеттерді шешуде ғарыштық және геоақпараттық технологияларды пайдалана отырып, атап айтқанда, шешудің әдістемелік негіздемесі мен алгоритмдерін, әрбір міндетті қою кезінде іске асырудың технологиялық процесін әзірлей отырып автоматтандыру жоспарлануда. Бұл тәсіл:

жергілікті жерлердегі жағдайды бақылау және мониторингтеу бөлігінде мемлекеттік органдар жұмысының тиімділігін арттыруға;

көрсетілетін мемлекеттік қызметтердің сапасына;

басқарушылық шешімдердің жеделдігін бірнеше есе арттыруға;

мемлекеттік органдардың функционалын кеңейтуге;

жергілікті атқарушы органдармен өзара іс-қимыл жасау арқылы бюрократиялық құрамдас бөлікті төмендетуге;

мемлекеттік органдар қызметінің ашықтығы мен ақпараттық қамтамасыз етілуін арттыруға;

аумақтық реттеу процестерін автоматтандыру, деректерді беру және далаға жол жүруді азайту және жағдайларды реттеудің қосымша құралдарын қолдану және т.б. есебінен бюджеттік шығыстарды азайтуға;

өңірлік және жергілікті жанжалдар, төтенше жағдайлар және елдің қорғаныс және ұлттық қауіпсіздігі мүдделеріне төнетін қатерлер жағдайларында әлуетті құрылымдар үшін жедел шешімдер қабылдауға, меншікті және мүдделі аумақты тәуелсіз бақылауға алып келеді, сондай-ақ жаңа игерілген құзыреттерді дамытуға, жаңа технологияларды әзірлеуге және ендіруге мүмкіндік береді.

2-міндет. Қызметкерлерді оқыту және олардың біліктілігін арттыру.

"ҚҒС" ҰК" АҚ қызметкерлері өз лауазымдық міндеттерін тиісінше орындауы үшін, сондай-ақ стратегиялық міндеттерді іске асыру, оның ішінде
"ҚҒС" ҰК" АҚ қызметкерлерінің біліктілігін міндетті растау жөніндегі талаптарды орындау, жаңа не өзгертілген бағдарламалық өнімдер, Қазақстан Республикасындағы, сол сияқты оның шегінен тыс жерлердегі заңнамалық, нормативтік-құқықтық базаның өзгерістері бойынша біліктіліктерін арттыру үшін жыл сайын оқыту және біліктілікті арттыру жоспарлануда.

3-кіші бөлім. Стратегиялық бағыт:
Орнықты даму

1-тарау. "ҚҒС" ҰК" АҚ тиімділігінің өсуі

3.1-мақсат. Жаңа жобаларды іске асыру үшін қаржыландыруды/инвестицияларды қамтамасыз ету.

"ҚҒС" ҰК" АҚ Airbus Defence & Space-пен бірлесіп ҒА ҚСК жобасын іске асыруда.

Күтілетін нәтижелер: "Ghalam" ЖШС-ның жарғылық капиталына Airbus Defence&Space салымын қабылдау жолымен инвестиция тарту, сондай-ақ ЖҚЗ және ІоТ спутниктерін құруға жеке инвестициялар тарту және Space-tech негізіндегі жаңа жобаларды әзірлеу үшін.

Қызметтің түйiндi көрсеткіші: "Негізгі капиталға инвестициялар тарту" – 2023 жылы "Ghalam" ЖШС жарғылық капиталына Airbus Defence & Space мүліктік салымын қабылдау шеңберінде – 14 141 млн теңге, ЖҚЗ және ІоТ спутниктерін құруға жеке инвестицияларды тарту – 2024 жылы 1 020 млн теңге, 2025 жылы – 10 254,9 млн теңге, 2028 жылы – 10 254,9 млн теңге. Қосымша инвестицияларды жоспарлау кезінде қызметтің түйінді көрсеткішінің мәндеріне өзгерістер енгізілетін болады.

1-міндет. Негізгі капиталға инвестициялардың өсімін қамтамасыз ету.

"Ghalam" ЖШС бірлескен кәсіпорнының құрылтай шартына сәйкес Airbus Defence & Space атынан француздық тарап жарғылық капиталға құны 29,8 млн еуро ықшам антенналық полигон учаскесінің жабдығы түрінде салым енгізеді. Сондай-ақ жалпы сомасы 21 529,8 млн теңгеге IoT модульдері бар ЖҚЗ спутниктерін құру жеке инвестициялар тарту жоспарлануда.

2-міндет. Space-tech базасында жаңа жобаларды әзірлеуді қамтамасыз ету үшін инвестиция тарту.

Ұлттық ғарыш орталығының аумағында Space-tech базасында жобаларды әзірлеу үшін венчурлік инвесторларды тарту.

Міндетті орындау:

"ҚҒС" ҰК" АҚ-да инвестициялық саясатты қалыптастыруға және енгізуге;

"ҚҒС" ҰК" АҚ-ның инвестициялық тартымдылығын арттыруға;

жаңа жобаларда, сонымен бірге қолданыстағы жобаларда инвестициялар үлесін ұлғайтуға мүмкіндік береді.

3.2-мақсат. "ҚҒС" ҰК" АҚ тиімділігінің өсуін қамтамасыз ету.

"ҚҒС" ҰК" АҚ еңбек өнімділігін арттыру жөніндегі ұлттық индикаторды орындауға қатысады. ЖҚЗ деректері мен көрсетілетін қызметтерін мемлекеттік органдарға ұсынудан түсетін кірістерді арттыруға, сыртқы ортада сату құзыретін дамытуға, қызметкерлердің штат санын оңтайландыруға, өнімдердің/көрсетілетін қызметтердің өзіндік құнын басқаруға, активтерді жаңғырту жөніндегі жобаларды іске асыру және "ҚҒС" ҰК" АҚ әлеуетін дамыту үшін ҒЗЖ және ТКЖ жүзеге асыру үшін қаржыландыру көздерін іздеуге назар аударылған. Жоғары білікті кадрларды тарту және ұстап қалу, "ҚҒС" ҰК" АҚ корпоративтік басқару кодексінің талаптарына сәйкес корпоративтік басқаруды жетілдіру және оның бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін тартымды жағдайлар жасау қажет.

Күтілетін нәтиже:

2032 жылға қарай "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның табыстылығын қамтамасыз ету.

Қызметтің 1-түйінді көрсеткіші: "Еңбек өнімділігі, адам басына млн теңге" – 2032 жылы адам басына 29,7 млн теңге.

1-міндет. Көрсетілетін қызметтердің (өнімдердің)/жобалардың өзіндік құнын басқару.

Өзіндік құнды басқару үшін басқарушылық есепке алуды енгізіп, көрсетілетін қызметтер мен жобалардың өзіндік құнына тұрақты талдау жүргізу жоспарлануда.

Тұрақты талдау және өнімсіз шығыстарды анықтау, оларды төмендету бойынша шаралар қабылдау, бейінді емес активтерді сату/беру.

2-міндет. Персоналды басқаруды жетілдіру.

"ҚҒС" ҰК" АҚ-ның бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін персоналдың сандық құрамын оңтайландыру және сапалық құрамын жақсарту, кадрлардың кету деңгейін тұрақтандыру, персоналды ынталандыруды жетілдіру және жоғары білікті кадрларды тарту және ұстап қалу үшін басқа да тартымды жағдайларды жасау арқылы еңбек нәтижелілігін арттыру қажет. Бұл ретте персоналды ынталандыру аясында сату, таза табыс көрсеткіштерімен байланыстыру арқылы сыйлықақы беру жүйесін жетілдіру жоспарлануда.

3-міндет. Қамтамасыз ету процестерін автоматтандыру.

Шығыстарды азайту және процестерді оңтайландыру үшін:

ұлттық ғарыш орталығы ғимаратының инженерлік жүйелерін автоматтандыру;

"ҚҒС" ҰК" АҚ-ның ақпараттық және коммуникациялық инфрақұрылымдарын оңтайландыру;

"ҚҒС" ҰК" АҚ-ның қызметін есепке алу және жоспарлау жөніндегі кешенді жүйелерді енгізу жоспарлануда.

Қызметтің 2-түйінді көрсеткіші: "Салық төлегенге дейінгі табыстың өсуі, млн теңге" – 2032 жылы 2 232,8 млн теңгеден кем емес.

1-міндет. "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның Қазақстан Республикасындағы кірістерін арттыру.

"ҚҒС" ҰК" АҚ-ның Қазақстан Республикасындағы кірістерін арттыру үшін мынадай кезеңдер жоспарлануда:

мемлекеттік органдар мен ұйымдардың ғарыш мониторингі көрсетілетін қызметтерін пайдалануын кеңейту;

өңірлік ақпараттық жүйелерге арналған геосервистерді дамыту.

2-міндет. "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның экспорттан түсетін кірісін арттыру.

Экспорттан түсетін "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның кірісін арттыру:

шетелдік онлайн-платформалар және жеке "SunkarSat" платформасы арқылы ЖҚЗ деректерін, сондай-ақ ТМД, Таяу Шығыс, Африка елдеріне қосылған құны жоғары көрсетілетін қызметтерді сату;

ТМД, Таяу Шығыс, Африка елдерінде спутниктік навигацияның жерүсті инфрақұрылымын жобалау бойынша көрсетілетін қызметтерді ілгерілету;

өңірлік нарықтарда дистрибьюторлық желіні құру арқылы ЖҚЗ деректерін сату арқылы жүзеге асырылатын болады, Airbus Defence & Space, Maxar Technologies сияқты жетекші компаниялар кірістің негізгі бөлігін дистрибьюторлық желілер арқылы тартады, бұл ретте дистрибьюторлар тізімінің болуы кіріске кепілдік бермейді − дистрибьюторлардың қызметін бағалау, оларды ынталандыру және оқыту бойынша тиісті шараларды жүргізу қажет ("ҚҒC" ҰК" АҚ белсенді дистрибьюторлар санының өсуін ескере отырып, сыртқы нарықтағы дистрибьюторлық желіні кеңейтуді жалғастырады);

Ислам елдері бірлестігі, Біріккен Ұлттар Ұйымының Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымы (ағылш. Food and Agriculture Organization, FAO), Еуразиялық экономикалық одақ және басқалары сияқты халықаралық ұйымдардың ресурстарын пайдалану және Орталық Азия аумағы бойынша халықаралық бағдарламалар үшін қызметтер ұсыну (төтенше жағдайларды мониторингтеу, құрамында есірткі бар өсімдіктердің өсуін бақылау, Каспий өңірінің экологиясын мониторингтеу бойынша) арқылы жүзеге асырылады.

3.3-мақсат. "ҚҒС" ҰК" АҚ корпоративтік басқару жүйесін жетілдіру.

Күтілетін нәтиже:

"ҚҒС" ҰК" АҚ корпоративтік басқару кодексінің талаптарына және Қазақстан Республикасындағы 2030 жылға дейінгі отбасылық және гендерлік саясат тұжырымдамасына сәйкес корпоративтік басқару жүйесін жетілдіру.

Қызметтің 1-түйінді көрсеткіші: "Корпоративтік басқаруды бағалау, бірлік" − 2023 жылы, 2026 жылы, 2029 жылы, 2032 жылы корпоративтік басқаруды бағалау.

Міндет. Корпоративтік басқару жүйесін жетілдіру

"ҚҒС" ҰК" АҚ-ның бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін корпоративтік басқарудың қазіргі заманғы технологияларын енгізу жалғасады, сондай-ақ
2023 жылдан бастап 3 жылда 1 рет "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның корпоративтік даму деңгейіне тәуелсіз бағалау жүзеге асырылады және оны одан әрі арттыру үшін шаралар жоспарланады.

Озық практикаларды қолданып және халықаралық және ұлттық стандарттардың талаптарын ескеріп "ҚҒС" ҰК" АҚ ішіндегі барлық бизнес-процестерді жетілдіру қажет.

Қызметтің 2-түйінді көрсеткіші: "Шешімдер қабылдау деңгейінде әйелдердің үлесін арттыру", % – 2025 жылға қарай 30 %.

Міндет. Шешімдер қабылдау деңгейінде әйелдердің үлесін арттыру

Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 853 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасындағы 2030 жылға дейінгі отбасылық және гендерлік саясаттың тұжырымдамасына сәйкес 2022 жылдан бастап "ҚҒС" ҰК" АҚ-да шешімдер қабылдау деңгейінде әйелдер үлесін арттыру бағытында жұмыс атқарылуда.

4-бөлім. Тәуекелдерді басқару

"ҚҒС" ҰК" АҚ тәуекелдерін талдау Даму жоспарына 1-қосымшада баяндалған.

2023 – 2032 жылдарға арналған "ҚҒС" ҰК" АҚ қызметінің түйінді көрсеткіштері Даму жоспарына 2-қосымшада баяндалған.

Қызметтің түйінді көрсеткіштерінің мақсаттар бойынша нысаналы мәндерін есептеу негіздемесі Даму жоспарына 3-қосымшада ұсынылған.

Даму жоспарына 4-қосымшада "ҚҒС" ҰК" АҚ стратегиялық картасы баяндалған.

"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық
компаниясы" акционерлік қоғамының
2023 – 2032 жылдарға арналған
даму жоспарына
1-қосымша

"ҚҒС" ҰК" АҚ тәуекелдерін талдау

Тәуекелдің немесе қауіп-қатердің атауы	Тәуекелдің немесе қауіп-қатердің сипаттамасы	Тәуекел немесе қауіп-қатер туындаған жағдайдағы салдар	Тәуекел немесе қауіп-қатер туындаған жағдайда компанияның алдын алу, оған ден қою жөніндегі іс-шаралары
1	2	3	4
Стратегиялық бағыт: 1. Инфрақұрылымды дамыту және өндірісті әртараптандыру
1.1-мақсат. Ғарыштық техника мен технологиялар өндірісі
Спутниктерді құрастыруға және сынауға мемлекеттік тапсырыстың болмауы	ҒА ҚСК ЖҚЗ және байланыс спутниктерін жобалауға, құрастыруға және сынауға мемлекеттік тапсырыстың болмауы	1) жаңа ғарыш жүйелерін құру кезіндегі қазақстандық қамтудың ең төменгі деңгейі; 2) тапсырыстардың болмауына байланысты кадрлардың тұрақтамауы және соның салдарынан біліктіліктің жоғалуы; 3) ҒА ҚСК-да қазақстандық спутниктерді жобалау, құрастыру және сынау бойынша расталған біліктіліктің болмауы, бұл спутниктер өндіру жөніндегі экспорттық көрсетілетін қызметтерге әсер етуі мүмкін	1) коммерциялық негізде спутниктер құруға және сынауға стратегиялық әріптестің тапсырыстарын тарту; 2) басталған жобаларды одан әрі іске асыруды жалғастыру бойынша басқа балама әріптестерді іздеу; 3) үлкен салымдарды талап ететін кейбір жобаларды уақытша тоқтата тұру
ҒА ҚСК-ға шетелдік тапсырыстардың болмауы	1) ҒА ҚСК-да бәсекелестік артықшылықтың болмауы; 2) қазақстандық болашақ старт кешендерінен ұшырудың бірыңғай операторының болмауы	"Байқоңыр" ғарыш айлағынан ұшуға тапсырыстарды тарту тиімділігінің төмендеуі	1) Байқоңырдан ұшыру бойынша көрсетілетін қызметтерге ҒА ҚСК тапсырыс берушілері үшін жеңілдікті баға белгілеу есебінен бәсекелік артықшылықты қамтамасыз ету; 2) заңды тұлғалардың ынтымақтастығымен спутниктерді ұшыруға және өндіруге тапсырыстарды тарту жөніндегі міндеттерді біріктіру
1.2-мақсат. ЖҚЗ ғарыш жүйесін және оның негізінде көрсетілетін қызметтерді дамыту
Өнімдер мен көрсетілетін қызметтердің сұранысқа ие болмауы	1) ішкі және сыртқы нарықтардағы бәсекелестік; 2) өнімдер мен көрсетілетін қызметтердің төмен сапасы; 3) ЖҚЗ деректері мен көрсетілетін қызметтеріне бағалардың әлемдік конъюнктурасының өзгеруі.	1) өнімдер мен көрсетілетін қызметтер құнының ұлғаюы; 2) "ҚҒС" ҰК" АҚ кірісінің төмендеуі.	1) тұрақты және әлеуетті клиенттердің хабардар болу деңгейін арттыру бойынша іс-шаралар өткізу; 2) өнімдер мен көрсетілетін қызметтердің сапасы мен бәсекелік артықшылықтарын арттыру; 3) нарықтың (мемлекеттік органдардың, ұйымдар мен жеке компаниялардың) қажеттіліктеріне сәйкес жаңа өнімдер мен көрсетілетін қызметтерді жасау.
"Цифрландыру, ғылым және инновациялар есебінен технологиялық серпіліс" ұлттық жобасында мәлімделген жинақталған ЖҚЗ ҒЖ деректерінің көлемін орындамау тәуекелі	1) "KazEOSat-1" және "KazEOSat-2" жұмысындағы іркіліс; 2) ЖҚЗ ғарыш жүйелерінің жерүсті сегментінің жұмысындағы іркіліс; 3) ЖҚЗ алмастыратын ғарыш жүйелерін жасау үшін қаржыландырудың болмауы	1) жинақталған ЖҚЗ деректерінің аз көлеміне байланысты "ҚҒС" ҰК" АҚ кірісінің төмендеуі; 2) басқа операторлардан ЖҚЗ деректерін сатып алу қажеттілігі салдарынан ЖҚЗ көрсетілетін қызметтерінің өзіндік құнының артуы	1) ЖҚЗ ғарыш жүйелерін оларды өндірушілердің ұсынымдарына сәйкес пайдалануды қамтамасыз ету; 2) ЖҚЗ ғарыш жүйелерін сақтандыруды қамтамасыз ету; 3) ЖҚЗ деректерін сақтау кезінде резервтеуді қамтамасыз ету; 4) қолданыстағы ЖҚЗ ғарыш жүйелерін алмастыру жөніндегі жобаларды іске асыру үшін мемлекеттік және жеке инвестицияларды тарту
Шарттық міндеттемелерді тиісінше орындамау тәуекелі	Ғарыштық жобаларды іске асырған кезде қазақстандық мердігерлердің шарттық міндеттемелерді сақтамауы, өнім берушілердің міндеттемелерді уақтылы орындамауы	1) жобалардың өтелу мерзімдерінің артуы; 2) басталған жобаларды аяқтау мүмкін болмаған жағдайдағы залал	1) басталған жобаларды одан әрі іске асыруды жалғастыру бойынша басқа балама әріптестерді іздеу; 2) келісімшарттарда және тиісті келісімдерде бірлескен жобаларға қатысушылардың міндеттемелерді орындамауынан болатын залалдың өтелуін көздеу; 3) сатып алу рәсімдері шеңберінде әлеуетті мердігерлерді сапалы іріктеуді ұйымдастыру және жүргізу
1) коммерциялық тәуекелдер; 2) қаржылық тәуекелдер	1) бәсекелестіктің жоғары деңгейі; 2) сервистің төмен деңгейі; 3) спутниктің шектеулі ресурсы; 4) кадрлардың төмен біліктілігі; 5) қаражаттың болмауы	1) "ҚҒС" ҰК" АҚ" кірістерінің төмендеуі; 2) "ҚҒС" ҰК" АҚ мүмкіндіктерінің клиенттердің қажеттілігіне сәйкес болмауына байланысты "ҚҒС" ҰК" АҚ көрсетілетін қызметтеріне сұраныстың болмауы; 3) нарықты талдаудың болмауы әлемдік нарықтағы өзгерістерді қадағалауға мүмкіндік бермейді	1) халықаралық альянстарға немесе топтарға кіру; 2) коммерциялық және техникалық мамандардың біліктілігін арттыру; 3) халықаралық ұйымдардың инвестициялары мен гранттарын тарту; 4) өнім сапасын жақсарту және желісін кеңейту.
Өндірістік тәуекелдер	1) спутниктің істен шығуы немесе штаттан тыс жағдайлар; 2) кадрлардың төмен біліктілігі; 3) процестерді автоматтандырудың және интеграциялау мүмкіндіктерінің болмауы	1) тапсырыс беруші алдындағы міндеттемелерді орындамау; 2) беделінің нашарлауы; 3) дистрибьюторлар мен стратегиялық әріптестің мүдделілігінің төмен деңгейі	1) жаңа технологияларды енгізу, процестерді автоматтандыру; 2) әріптестік бағдарламасын әзірлеу; 3) халықаралық ұйымдардан (Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму Бағдарламасы, Азия Даму Банкі және басқа) инвестициялар мен гранттар тарту; 4) жерүсті сегментін жаңғырту.
Стратегиялық бағыт: 2. Инновациялық даму
2.1-мақсат. Көрсетілетін қызметтердің және шығарылатын өнімдердің бәсекеге қабілеттілігін арттыру 2.2-мақсат. Бәсекеге қабілеттілікті жоғарылату үшін құзыретті арттыру
Жобалардың жетекшілері немесе қатысушылары болып табылатын ғылыми дәрежесі бар кадрлардың тұрақтамау тәуекелі	"ҚҒС" ҰК" АҚ-дағы әлеуметтік және қаржылық жағдайлардың нашарлауына, "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның қайта ұйымдастырылуына, сондай-ақ денсаулығының нашарлауына, осы кадрлардың тұрғылықты жерінің өзгеруіне, өзге де жағдайларға байланысты ғылыми дәрежесі бар кадрлардың тұрақтамауы	1) жобаларды іске асыру бойынша міндеттемелерді орындамау; 2) жобаларды іске асырудан "ҚҒС" ҰК" АҚ кірістерінің төмендеуі	1) ғылыми-технологиялық, конструкторлық жұмыстарды іске асыруға тартылған кадрларды нысаналы қолдау; 2) "ҚҒС" ҰК" АҚ штат санының жалпы көлемінде ғылыми дәрежесі бар кадрлардың үлесін арттыру.
Жобалар құнының артуы	1) тараптардың бірінің түрлі саяси және экономикалық себептер бойынша бірлескен жобалардан бас тартуы; 2) жабдықтар мен көрсетілетін қызметтер бағасының әлемдік конъюнктурасының өзгеруі, жаңа технологияларды енгізу, сондай-ақ дағдарыстың Қазақстан Республикасының экономикасына әсері, шетел валюталары бағамының теңгеге немесе инфляция % өсуі жобалардың құнын арттырады.	1) басталған жобаларды аяқтау мүмкін болмаған жағдайдағы залал; 2) жобаларды іске асыруға бөлінген ақшалай қаражаттың жетіспеуі	1) басталған жобаларды іске асыру үшін жеке инвестицияларды тарту; 2) басталған жобаларды өз күшімен жалғастыру мүмкіндігін қарау; 3) жобалардың конкурстық құжаттамасы мен техникалық тапсырмасының сапасын қамтамасыз ету; 4) озық ғарыштық технологияларды енгізу үшін басқа да балама әріптестерді іздеу
Стратегиялық бағыт: 3. Орнықты даму
3.1-мақсат. Жаңа жобаларды іске асыру үшін қаржыландыруды/инвестицияларды қамтамасыз ету
"Ghalam" ЖШС жарғылық капиталына инвестициялар тарту мерзімдерінің ығысуы	Экономикалық дағдарыстың мүдделі инвесторлардың қаржылық жай-күйіне әсері немесе жоба бюджетін секвестрлеу	CATR бар ҒА ҚСК-ның кейбір көрсетілетін қызметтерді ұсыну мерзімдерінің ығысуы (CATR – шағын антенна полигоны (ағылш. Compact antenna test range).	ҒА ҚСК-ның басқа көрсетілетін қызметтеріне, оның ішінде "ғарыштық емес бейіндегі" тапсырыстардың көлемін ұлғайтуды пысықтау
3.2-мақсат. "ҚҒС" ҰК" АҚ тиімділігінің өсуін қамтамасыз ету
Еңбек өнімділігінің төмендеуі	Өнімдер мен көрсетілетін қызметтердің өзіндік құнының артуы, сондай-ақ нарықтың сыртқы конъюнктурасының өзгеруі салдарынан бір қызметкерге шаққанда өндірілген өнім мен көрсетілетін қызметтер көлемінен түсетін кірістер деңгейінің төмендеуі	1) өндіріс көлемі ұлғайған кезде қызметкерлер санының өсуі нәтижесінде өнімдер мен көрсетілетін қызметтердің өзіндік құнының өсуі; 2) өнімдер мен көрсетілетін қызметтерге сұраныстың болмауы салдарынан ішкі және сыртқы нарықта кірістердің төмендеуі.	1) өндірістік және қосалқы процестерді автоматтандыру; 2) өнімдер мен көрсетілетін қызметтердің бәсекелестік артықшылығын арттыру; 3) жаңа өнімдер мен көрсетілетін қызметтер жасау, жаңа нарықтарға шығу
Жоғары білікті кадрлардың тұрақтамау тәуекелі	1) "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның оң имиджінің болмауы; 2) халықаралық жобаларды іске асыруға қатысуға сәйкес келетін тартымды әлеуметтік жағдайлардың болмауы; 3) ЖҚЗ ҒЖ және ДЖСНЖ ұлттық операторларының көрсетілетін қызметтерін қаржыландырудың төмендеуі.	1) жүйелердің жұмысындағы тоқтап қалудың ұлғаюы; 2) жобалардың іске асырылу мерзімінің бұзылуы; 3) персоналдың тәжірибесінің немесе құзыретінің болмауы салдарынан көрсетілетін қызметтер сапасының нашарлауы.	1) мамандардың біліктілігін арттыру; 2) кадр резервін қалыптастыру; 3) сапа менеджменті жүйесін (бұдан әрі – СМЖ), персоналдың құзыретіне, процестерге және жобалық басқаруға қойылатын талаптарды жетілдіру; 4) әлеуметтік пакет ұсыну; 5) білікті мамандардың тұрақтамауын болдырмау үшін "ҚҒС" ҰК" АҚ қызметкерлеріне қолайлы жағдайлар жасау.
Әлемдік қаржылық дағдарысқа байланысты халықаралық ғарыш нарығының конъюнктурасы мен құрылымының өзгеруі	Шетелдік валюта бағамының теңгеге немесе инфляция % ұлғаюы өнімдер/ көрсетілетін қызметтер құнын арттырады.	1) ғарыш қызметі жобаларын іске асыруға бөлінген ақшалай қаражаттың жетіспеуі; 2) ЖҚЗ ҒЖ көрсетілетін қызметтері /өнімдері құнының өзгеруі ЖҚЗ ҒЖ көрсетілетін қызметтерінің тұрақты және әлеуетті клиенттерінің кетуіне әкеп соғады; 3) түрлі жобаларды іске асыру мерзімінің бұзылуы.	1) қаржыны басқару процестерін жетілдіру, оның ішінде көрсетілетін қызметтердің/ жобалардың өзіндік құнына, еңбек өнімділігіне және т.б. қойылатын талаптарды әзірлеу; 2) қолданыстағы мемлекеттік қолдаудың әкімшілік және қаржылық шараларын қолдану; 3) жаңа жобаларды іске асыру үшін инвестиция тарту бойынша мемлекеттік органдармен, ұйымдармен және жеке компаниялармен өзара іс-қимыл жасауды тереңдету және кеңейту.
3.3-мақсат "ҚҒС" ҰК" АҚ корпоративтік басқару жүйесін жетілдіру
Корпоративтік басқарудың, оның ішінде гендерлік саясаттың белгіленген тәртіптерін сақтамау	Корпоративтік басқарудың төмен рейтингі.	1) мүдделі тараптардың тарапынан сенімнің төмендеуі; 2) беделге нұқсан келуі.	"ҚҒС" ҰК" АҚ Директорлар кеңесі бекіткен тиісті есепте көрсетілген "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның корпоративтік басқаруына бағалауды жүзеге асырған тәуелсіз ұйымның ұсынымдарын орындау.

"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық
компаниясы" акционерлік қоғамының
2023 – 2032 жылдарға арналған даму
жоспарына 2-қосымша

"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамы қызметінің түйінді көрсеткіштері

Р/с №	Қызметтің түйінді көрсеткішінің атауы, өлшем бірлігі	2021 ж. (нақты)	2022 ж. (бағалау)	2023 ж.	2024 ж.	2025 ж.	2026 ж.	2027 ж.	2028 ж.	2029 ж.	2030 ж.	2031 ж.	2032 ж.
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14
	1-бағыт. Инфрақұрылымды дамыту және өндірісті әртараптандыру
	1.1-мақсат. Ғарыштық техника мен технологиялар өндірісі
1	Ғарыштық техника мен технологиялар өндірісінің көлемі ("Ghalam" ЖШС), млрд теңге			1,0	7,0	29,0*	48,8*	31,4*	18,0*
	1.2-мақсат. ЖҚЗ ғарыш жүйесін және оның негізінде көрсетілетін қызметтерді дамыту
2	Қазақстандық ҒА-дан ЖҚЗ түсірілімінің кезеңділігі мен қамтылуын 3 есеге ұлғайту, млн шаршы км	158,4	158,4	158,4	158,4	158,4	495,67	573,57	573,57	573,57	573,57	573,57	573,57
3	Экономика салаларын ғарыштық мониторингтің цифрлық платформаларымен 100 % қамту, %	30	30	30	40	50	60	70	80	100	100	100	100
4	Қазақстан Республикасы аумағының ЖҚЗ деректері негізінде цифрлық платформалар саны, бірл.		1 (SunkarSat)	2 (Minerals.gov.kz, JerInSpectr)	2 (Agrospace, Hydrospace)	1 (КДБЦП)
	2-бағыт. Инновациялық даму
	2.1-мақсат. Көрсетілетін қызметтердің және шығарылатын өнімдердің бәсекеге қабілеттілігін арттыру
5	"ҚҒС" ҰК" АҚ өнімдерін өткізуден түскен кірістен инновацияларды дамытуға арналған шығыстар үлесі, %	0,13	0,35	0,57	0,78	1	1	1	1	1	1	1	1
	2.2-мақсат. Бәсекеге қабілеттілікті жоғарылату үшін құзыреттерді арттыру
6	Әзірленген технологиялар саны ("Ghalam" ЖШС) – кемінде 10 (жинақтаушы), бірл.			4		6		8		10
	3-бағыт. Орнықты даму
	3.1-мақсат. Жаңа жобаларды іске асыру үшін қаржыландыруды/инвестицияларды қамтамасыз ету
7	Негізгі капиталға инвестициялар тарту, млн теңге			14 141	1020	10254,9			10254,9
	3.2-мақсат "ҚҒС" ҰК" АҚ тиімділігінің өсуін қамтамасыз ету
8	Еңбек өнімділігі, адам басына млн теңге	10,3	12,5	14,0	14,3	15,4	17,0	18,7	20,6	22,7	25,0	27,3	29,7
9	Салық төлегенге дейінгі табыстың өсуі, млн теңге	-5513,8 **	-3591,5 **	-367,3 **	248,9	373,8	504,2	643,4	799,2	973,6	1300,5	1741,1	2232,8
	3.3-мақсат. "ҚҒС" ҰК" АҚ корпоративтік басқару жүйесін жетілдіру
10	Корпоративтік басқаруды бағалау, бірлік			1			1			1			1
11	Шешімдер қабылдау деңгейінде әйелдердің үлесін арттыру, %		24,5	25,0	25,3	30,0	30,0	30,0	30,0	30,0	30,0	30,0	30,0

Ескертпе:

* 2025 – 2028 жылдар кезеңінде іс-шараларды қаржыландыру әзірленген техникалық-экономикалық негіздемелерді ескере отырып және мемлекеттік бюджеттің мүмкіндіктерін негізге ала отырып жүзеге асырылатын болады.

** бұл мәндер шығынды көрсетеді

Ескертпе: аббревиатуралардың толық жазылуы:

ҒА ҚСК – ғарыш аппараттарын құрастыру-сынау кешені;

ЖҚЗ ҒЖ – Қазақстан Республикасының Жерді қашықтан зондтаудың ғарыш жүйесі;

ЖҚЗ – Жерді қашықтан зондтау;

КДБЦП – кеңістіктік деректердің бірыңғай цифрлық платформасы;

"ҚҒС" ҰК" АҚ – "Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамы;

млн – миллион;

шаршы км – шаршы километр.

"Қазақстан Ғарыш Сапары"
ұлттық компаниясы"
акционерлік қоғамының
2023 – 2032 жылдарға
арналған даму жоспарына
3-қосымша

Қызметтiң түйінді көрсеткіштерінің мақсаттар бойынша нысаналы мәндерін есептеу негіздемесі

1.1-мақсат. Ғарыштық техника мен технологиялар өндірісі

Қызметтің 1-түйінді көрсеткіші: ғарыштық техника мен технологиялар өндірісінің көлемі ("Ghalam" ЖШС), млрд теңге

Қазақстан Республикасының ғарыш саласын дамытудың 2023 – 2029 жылдарға арналған тұжырымдамасына сәйкес Тұжырымдаманың "Ғарыштық техника мен технологиялар өндірісі" төртінші бағытын іске асыруға ЦДИАӨМ АҒК ведомстволық бағынысты ұйымдары қатысатын болады. "Ghalam" ЖШС қатысуымен шамамен болжам бойынша 135 млрд теңге сомасындағы жобалар іске асырылатын болады, оның ішінде:

1. ҒА ҚСК базасында дәлдігі орташа Жерді қашықтан зондтау спутниктерінің топтамасын жасау және іске қосу.

Іске асыру кезеңі: 2023 – 2026 жж.

"KazEOSat-MR дәлдігі орташа спутниктер топтамасын жасау" жобасының техникалық-экономикалық негіздемесіне (бұдан әрі – ТЭН) сәйкес жобаның құны: 18 млрд теңге.

2. ҒА ҚСК базасында дәлдігі жоғары Жерді қашықтықтан зондтау спутнигін (немесе спутниктер топтамасын) жасау және іске қосу.

Іске асыру кезеңі: 2024 – 2027 жж.

Жобаның құны: 42,2 млрд теңге.

3. ҒА ҚСК базасында ғарыштық байланыс жүйесін құру және пайдалануға беру.

Іске асыру кезеңі: 2026 – 2028 жж.

Жобаның құны: 75 млрд теңге.

1-кесте. Ғарыштық техника мен технологиялар өндірісі көлемінің болжамы ("Ghalam" ЖШС), млрд теңге

Жыл	"Ghalam" ЖШС барлығы, млрд теңге (3-баған + 4-баған + 5-баған)	оның ішінде:
Жыл		ОА ЖҚЗ ҒА құру	ЖА ЖҚЗ ҒА құру	Телекоммуникациялық ҒА құру
1-баған	2-баған	3-баған	4-баған	5-баған
2021 жыл	-
2022 жыл	-
2023 жыл	1,0	1,0
2024 жыл	7,0	7,0
2025 жыл	29,0	9,2	19,8
2026 жыл	48,8	0,8	18,0	30,0
2027 жыл	31,4		4,4	27,0
2028 жыл	18,0			18,0
2029 жыл
2030 жыл
2031 жыл
2032 жыл

1.2-мақсат. ЖҚЗ ғарыш жүйесін және оның негізінде көрсетілетін қызметтерді дамыту

Қызметтің 1-түйінді көрсеткіші: Қазақстандық ҒА-дан ЖҚЗ түсірілімінің кезеңділігі мен қамтылуын 3 есеге ұлғайту, млн шаршы км

Көрсеткіш "KazEOSat-1", "KazEOSat-2" ЖҚЗ отандық спутниктері және ЖҚЗ алмастырушы спутниктерінің перспективалық топтамасы орындаған ғарыштық түсірілімнің жыл сайынғы көлемін көрсетеді.

2-кесте. ҚР ЖҚЗ ҒЖ түсірілімінің жылдық көлемінің болжамы

Жыл	Жылдық түсірілім көлемі, млн шаршы км
2023 жыл	158,4
2024 жыл	158,4
2025 жыл	158,4
2026 жыл	495,67
2027 жыл	573,57
2028 жыл	573,57
2029 жыл	573,57
2030 жыл	573,57
2031 жыл	573,57
2032 жыл	573,57

KazEOSat-1 және KazEOSat-2 ғарыш аппараттарын пайдалану мерзімін айқындау жөніндегі комиссияның қорытындысына сәйкес ғарыш аппараттарын 2025 жылдың желтоқсан айының соңына дейін пайдалануға болады.

Болжамды мәндер ҚР қолданыстағы және перспективалы ғарыш аппараттарынан ЖҚЗ түсірілімінің жыл сайынғы көлемін есептеу арқылы алынды.

ЖҚЗ түсірілімінің жыл сайынғы көлемі мынадай формула бойынша айқындалады:

Жылына түсірілім көлемі = ғарыш аппаратының тәулігіне өнімділігі, млн шаршы км * Жылдағы кезең, тәуліктер * Жүйенің мүлтіксіздігі коэффициенті.

2.1-кесте. ҚР ЖҚЗ жұмыс істеп тұрған спутниктерінен ғарыштық түсірілімнің жылдық көлемін есептеу

ҚР ЖҚЗ ҒЖ атауы	ЖҚЗ ҒЖ өнімділігі, млн шаршы км	Кезең (тәулік)	Жүйенің мүлтіксіздігі коэффициенті	Жылына ғарыштық түсірілім көлемі, млн шаршы км 5-баған =(2-баған 3-баған4-баған)
1-баған	2-баған	3-баған	4-баған	5-баған
"KazEOSat-1" дәлдігі жоғары спутнигі	0,220	365	0,7	56,2
"KazEOSat-2" дәлдігі орташа спутнигі	0,400	365	0,7	102,2
Барлығы				158,4

Қолданыстағы KazEOSat-1 (кеңістіктік ажыратымдылығы жоғары ғарыш аппараты) ҒА-дан ЖҚЗ түсірілімінің жыл сайынғы көлемі = 0,220 * 365 * 0,7 = 56,2 млн шаршы км.

Қолданыстағы KazEOSat-2 (кеңістіктік ажыратымдылығы орташа ғарыш аппараты) ҒА-дан ЖҚЗ түсірілімінің жыл сайынғы көлемі = 0,400 * 365 * 0,7 = 102,2 млн шаршы км.

2023 – 2025 жылдар кезеңінде жұмыс істеп тұрған KazEOSat-1 және KazEOSat-2 ғарыш аппараттарынан ЖҚЗ түсірілімінің жыл сайынғы көлемі: 56,2 + 102,2 = 158,4 млн шаршы км.

KazEOSat-MR спутниктерінің перспективалық топтамасынан ЖҚЗ жыл сайынғы түсірілімінің болжамы ТЭН-дегі ЖҚЗ ҒЖ өнімділігіне сәйкес жүргізілді.

Жылына түсірілім көлемі = Ғарыш аппаратының ТЭН-ге сәйкес тәулігіне өнімділігі, млн шаршы км * Жылдағы кезең, тәуліктер * Жүйенің мүлтіксіздігі коэффициенті.

2026 жылдан бастап дәлдігі орташа перспективалы ЖҚЗ ҒЖ-дан түсірілім көлемі = 1,400 * 365 * 0,97 = 495,67 млн шаршы км.

2027 жылдан бастап дәлдігі жоғары перспективалы ЖҚЗ ҒЖ-дан түсірілім көлемі = 0,220 * 365 * 0,97 = 77,9 млн шаршы км.

2027 – 2032 жылдар кезеңінде дәлдігі жоғары және орташа перспективалы ЖҚЗ ҒЖ-дан түсірілім көлемі = 495,67 + 77,9 = 573,57 млн шаршы км.

Қызметтің 2-түйінді көрсеткіші: экономика салаларын ғарыштық мониторингтің цифрлық платформаларымен 100 % қамту, %

Көрсеткіш Қазақстан Республикасының ғарыш саласын дамытудың 2023 – 2029 жылдарға арналған тұжырымдамасында көрсетілген "2029 жылға қарай экономика салаларын ғарыштық мониторингтің цифрлық платформаларымен 100 % қамту" үшінші нысаналы индикаторына сәйкес келеді.

Аталған көрсеткіштің есебі мына формула бойынша айқындалады:

Қамту пайызы = Есепті жылы өнеркәсіптік пайдалануға енгізілген цифрлық платформалардың саны / Қазақстан Республикасының ғарыш саласын дамытудың 2023 – 2029 жылдарға арналған тұжырымдамасына сәйкес бүкіл кезең үшін жоспарланған цифрлық платформалар саны.

3-кесте. Цифрлық платформалармен қамтамасыз ету болжамы

Жыл	Экономика салаларын ғарыштық мониторингтің цифрлық платформаларымен қамту, %
2023 жыл	30
2024 жыл	40
2025 жыл	50
2026 жыл	60
2027 жыл	70
2028 жыл	80
2029 жыл	100
2030 жыл	100
2031 жыл	100
2032 жыл	100

Қызметтің 3-түйінді көрсеткіші: Қазақстан Республикасы аумағының ЖҚЗ деректері негізінде цифрлық платформалар саны, бірл.

Мәндер 2023 – 2025 жылдар кезеңінде Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары мен ұйымдары үшін цифрлық платформаларды ендіру жөніндегі жұмыстардың орындалуын болжау арқылы алынды.

Қазақстан Республикасының ғарыш саласын дамытудың 2023 – 2029 жылдарға арналған тұжырымдамасына сәйкес 5 (бес) цифрлық платформа көзделген:

1. "Minerals.gov.kz" жер қойнауын пайдаланушылардың бірыңғай платформасын ендіру. Аяқтау нысаны – 2023 жылғы 4-тоқсанда пайдалануға беру актісі.

2. "JerInSpectr" ауыл шаруашылығы жерлерін ұтымды пайдалануды бақылау және мониторингтеу платформасын ендіру. Аяқтау нысаны –
2023 жылғы 4-тоқсанда пайдалануға беру актісі.

3. "Agrospace" ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер үшін бизнес-процестерді автоматтандыру платформасын ендіру. Аяқтау нысаны –
2024 жылғы 4-тоқсанда пайдалануға беру актісі.

4. "Hydrospace" су ресурстарын мониторингтеу платформасын ендіру. Аяқтау нысаны – 2023 жылғы 4-тоқсанда техникалық тапсырма, 2024 жылғы 4-тоқсанда пайдалануға беру актісі.

5. QTRS (Qazaqstan Terrestrial Reference System, бірыңғай мемлекеттік координаттар жүйесі) интеграциялай отырып, кеңістіктік деректердің бірыңғай цифрлық платформасын (бұдан әрі – КДБЦП) ендіру. Аяқтау нысаны – 2024 – 2025 жылдардың 4-тоқсанында пайдалануға беру актісі.

4-кесте. Қазақстан Республикасы аумағының ЖҚЗ деректері негізінде цифрлық платформалар саны, бірл.

Жыл	Цифрлық платформалар саны, бірл.
2023 жыл	2 ("Minerals.gov.kz", "JerInSpectr")
2024 жыл	2 ("Agrospace", "Hydrospace")
2025 жыл	1 (КДБЦП)

2.1-мақсат. Көрсетілетін қызметтердің және шығарылатын өнімдердің бәсекеге қабілеттілігін арттыру.

Қызметтің негізгі көрсеткіші: "ҚҒС" ҰК" АҚ өнімдерін өткізуден түскен кірістерден инновацияларды дамытуға арналған шығыстар үлесі, %.

Қазақстан Республикасында ғылымды қаржыландыруды 2025 жылға дейін елдің ЖІӨ-нен 0,57 %-дан 1 %-ға дейін (жыл сайынғы өсім 0,22 %) ұлғайту жоспарланып отырғанын ескере отырып, мұндай тәсілді кейіннен шығыстардың үлесін 2032 жылға дейін 1 % деңгейінде сақтай отырып, 2025 жылға дейін инновацияларды дамытуға арналған "ҚҒС" ҰК" АҚ шығыстарының үлесін айқындау үшін қолдану жоспарлануда (5-кесте).

5-кесте. Өнімдерді өткізуден түсетін кірістерден инновацияларды дамытуға арналған шығыстардың үлесі

Жыл	"ҚҒС" ҰК" АҚ өнімдерді өткізуден түскен кірістерден инновацияларды дамытуға арналған шығыстар үлесі, %
2023	0,57
2024	0,78
2025	1
2026	1
2027	1
2028	1
2029	1
2030	1
2031	1
2032	1

2.2-мақсат. Бәсекеге қабілеттілікті жоғарылату үшін құзыреттерді арттыру.

Қызметтің түйінді көрсеткіші: "Әзірленген технологиялар саны ("Ghalam" ЖШС) – кемінде 10 (жинақтаушы)".

Қазақстан Республикасының ғарыш саласын дамытудың 2023 – 2029 жылдарға арналған тұжырымдамасына сәйкес оның "Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық қызметті және кадрлық әлеуетті дамыту" деген бірінші бағытын іске асыруға ЦДИАӨМ АҒК, ҒЖБМ, ҒҰ және ЖЖОКБҰ ведомстволық бағынысты кәсіпорындары қатысатын болады. Осыған байланысты 2029 жылға қарай әзірленген саны кемінде 50 технология осы бағыттағы барлық қатысушылар жұмыстарының нәтижесі болып табылады, мұнда "Ghalam" ЖШС-ның үлесі шамамен 10 әзірлемені (жинақтаушы) құрайды.

Әзірленген технологиялардың санын ғылымды дамыту жөніндегі бағдарламалар (бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру, гранттық қаржыландыру және т.б.) шеңберінде қамтамасыз ету жоспарлануда. Осыған байланысты әзірленген технологиялар санын 2025 жылдан бастап бекітілген ғылыми бағдарламалар негізінде орындау жоспарлануда.

6-кесте. Әзірленген технологиялар саны ("Ghalam" ЖШС), бірл.

Кезең	Саны (жинақталған)
2023 жыл	4
2025 жыл	6
2027 жыл	8
2029 жыл	10

3.1-мақсат. "ҚҒС" ҰК" АҚ және "Ghalam" ЖШС жаңа жобаларын іске асыру үшін қаржыландыруды/инвестицияларды қамтамасыз ету

Қызметтің түйінді көрсеткіші: "Ghalam" ЖШС жарғылық капиталына Airbus Defence&Space мүліктік салымын қабылдау арқылы 2023 жылы негізгі капиталға инвестициялар тарту – 14141 млн теңге, ЖҚЗ және IоT спутниктерін жасау үшін жеке инвестициялар тарту – 2024 жылы 1020 млн теңге, 2025 жылы 10254,9 млн теңге , 2028 жылы 10254,9 млн теңге.

1. 2023 жылы "Ghalam" ЖШС құру жөніндегі құрылтай шартына сәйкес "Ghalam" ЖШС жарғылық капиталына Airbus Defence&Ѕрасе мүліктік салымын қабылдауды жүзеге асыру жоспарлануда: Airbus Defence&Space алдын ала құны 29,8 млн (немесе 14141 млн. теңге 2022 жылғы 23 тамыздағы Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми валюта бағамы бойынша 1 евро = 474,56 теңге) болатын ҒА ҚСК жобасы шеңберінде CATR түріндегі мүліктік салымды "Ghalam" ЖШС жарғылық капиталына енгізуге міндетті.

2. IоT модульдері бар ЖҚЗ спутниктерін жасауға жеке инвестициялар тарту жоспарлануда, оның ішінде 2024 жылы технологиялық спутникті құруға 1020 млн теңге мөлшерінде, 2025 жылы технологиялық спутникті тәжірибелік пайдалану нәтижелері бойынша 15 спутник жасауға 10254,9 млн теңге мөлшерінде, 2028 жылы 15 спутниктің 3 жылғы белсенді қызмет ету мерзімін ескере отырып жаңарту үшін 10254,9 млн теңге сомасында инвестициялар тартылатын болады.

Инвестициялар жобаға қатысушы Жердің кез келген аумағын күніне кемінде 1 рет түсіру мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін IoT модульдері бар дәлдігі орташа және жоғары ЖҚЗ спутниктік топтамасын жасау жөніндегі жобаны іске асыруға бағытталатын болады.

Анықтама: IoT (ағылш. internet of things, IoT) – заттар Интернеті, бір-бірімен немесе сыртқы ортамен өзара әрекеттесу үшін кіріктірілген құралдармен және технологиялармен жабдықталған физикалық объектілер ("заттар") арасындағы деректер беру желісінің тұжырымдамасы.

ҒА ҚСК спутниктер тобын жобалау және құрастыру үшін өндірістік алаң ретінде пайдаланылатын болады.

3.2-мақсат. "ҚҒС" ҰК" АҚ тиімділігінің өсуін қамтамасыз ету.

Қызметтің 1-түйінді көрсеткіші: еңбек өнімділігі, адам басына млн теңге

Еңбек өнімділігі Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті бекіткен әдістеме бойынша есептеледі (формула: бір жылдағы жалпы қосылған құн/жыл соңындағы қызметкерлердің саны. Бұл ретте 2023 – 2032 жылдарға арналған болжам үшін сан ретінде жоспарлы штат саны пайдаланылады).

7-кесте. "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның еңбек өнімділігін есептеу.

Кезең (жыл)	Көрсетілген қызметтерден түскен кіріс, млн теңге	Сала бойынша ішкі тұтыну коэффи-циенті (ЭҚЖЖ 72193),* %	Жалпы қосылған құн (2-баған –(2-баған *3 баған) /100 %), млн теңге	Штат саны, адам	Еңбек өнімділігі, адам басына млн теңге (4-баған/ 5-баған)
1-баған	2-баған	3-баған	4-баған	5-баған	6-баған
2021	2 958,00	17,8%	2 431,5	236	10,3
2022	3 590,60	17,8%	2 951,5	236	12,5
2023	4 030,21	17,8%	3 312,8	236	14,0
2024	4 114,15	17,8%	3 381,8	236	14,3
2025	4 423,34	17,8%	3 636,0	236	15,4
2026	4 868,37	17,8%	4 001,8	236	17,0
2027	5 364,75	17,8%	4 409,8	236	18,7
2028	5 912,67	17,8%	4 860,2	236	20,6
2029	6 517,39	17,8%	5 357,3	236	22,7
2030	7 184,69	17,8%	5 905,8	236	25,0
2031	7 831,31	17,8%	6 437,3	236	27,3
2032	8 536,13	17,8%	7 016,7	236	29,7

* 2021 – 2032 жылдарға арналған жалпы қосылған құнды есептеу үшін Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы ұсынған 2021 жыл үшін сала бойынша ішкі тұтыну коэффициенті (72193 ЭҚЖЖ коды бойынша "Ғарыш қызметі саласындағы ғылыми зерттеулер мен әзірлемелер") пайдаланылады.

Қызметтің 2-түйінді көрсеткіші: салық төлегенге дейін пайданың өсуі, млн теңге

2032 жылы салық салынғанға дейін "ҚҒС "ҰК" АҚ табысы 8-кестеге сәйкес 2 232,8 млн теңгені құрайды.

8-кесте. "ҚҒС "ҰК" АҚ-ның салық төлегенге дейін табысының өсуі

Жыл	Кіріс, млн теңге	Шығыс, млн теңге	Салық салынғанға дейінгі табыс / шығын, млн теңге
1-баған	2-баған	3-баған	4-баған
2021	4 094,7	9 608,5	-5 513,8
2022	4 432,7	8 024,2	-3 591,5
2023	4 030,2	4 397,5	-367,3
2024	4 114,1	3 865,2	248,9
2025	4 423,3	4 049,6	373,8
2026	4 868,4	4 364,2	504,2
2027	5 364,8	4 721,4	643,4
2028	5 912,7	5 113,5	799,2
2029	6 517,4	5 543,8	973,6
2030	7 184,7	5 884,2	1 300,5
2031	7 831,3	6 090,2	1 741,1
2032	8 536,1	6 303,3	2 232,8

3.3-мақсат. "ҚҒС" ҰК" АҚ корпоративтік басқару жүйесін жетілдіру.

Күтілетін нәтиже:

Қызметтің 1-түйінді көрсеткіші: корпоративтік басқаруды бірліктерді бағалау, 2023 жылы, 2026 жылы, 2029 жылы, 2032 жылы корпоративтік басқаруды бағалау.

Есептеу формуласы: корпоративтік басқаруды бағалау көрсеткіші – корпоративтік басқаруды бағалауды кемінде үш жылда бір рет тәуелсіз ұйымдар жүргізеді. Бағалау нәтижелері бойынша тәуелсіз ұйымдар корпоративтік басқаруды бағалау қорытындысы бойынша есеп дайындайды, ол мыналарды қамтиды:

корпоративтік басқарудың жалпы рейтингі және компоненттер мен кіші компоненттер бойынша рейтингтер;

акционерлік қоғамдағы корпоративтік басқару жүйесінің сипаттамасы;

рейтинг тармақтарында көрсетілген және ықпал ету факторлары бойынша бөлінген акционердің корпоративтік басқару практикасына теріс (тежеуші) әсері;

негізгі жағымды тұстар мен кемшіліктерді сипаттау;

қандай да бір фактіні жағымды тұстарға немесе кемшіліктерге жатқызуды негіздей отырып, акционерлік қоғамдағы корпоративтік басқарудың жағымды сәттері мен кемшіліктерін егжей-тегжейлі сипаттау;

анықталған сәйкессіздіктерді жою және корпоративтік басқару жүйесін одан әрі жетілдіру жөніндегі ұсынымдар.

Көрсеткіш 2023 жылдан бастап корпоративтік басқару деңгейіне 3 жылда 1 рет кезеңділікпен тәуелсіз бағалау жүргізуді көрсетеді.

Қызметтің 2-түйінді көрсеткіші: Шешімдер қабылдау деңгейінде әйелдердің үлесін арттыру, %.

Есептеу формуласы: Ұйымның басшы органдарындағы басшы әйелдердің саны/ұйымның басшы органдарының құрамына кіретін басшылардың жалпы саны * 100 %.

2025 жылға дейінгі көрсеткіштер Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан Республикасындағы 2030 жылға дейінгі отбасылық және гендерлік саясат тұжырымдамасында (2022 жылғы 1 сәуірдегі № 853 Жарлықпен бекітілген редакцияда) көзделген көрсеткішке сәйкес келеді. 2025 жылдан бастап 30 %-ға жеткізу жоспарлануда.

Ескертпе: аббревиатуралардың толық жазылуы:

ҒА ҚСК – ғарыш аппараттарын құрастыру-сынау кешені;

ҒЖБМ – Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі;

ҒЗЖ – ғылыми-зерттеу жұмыстары;

ҒҰ – ғылыми ұйымдар;

ЖЖОКБҰ – жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары;

ЖҚЗ ҒЖ – Қазақстан Республикасының Жерді қашықтан зондтаудың ғарыш жүйесі;

ЖҚЗ – Жерді қашықтан зондтау;

"ҚҒС" ҰК" АҚ – "Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамы;

ҚР – Қазақстан Республикасы;

млн – миллион;

млрд – миллиард;

CATR – шағын антенна полигоны (ағылш. Compact antenna test range);

ТКЖ – тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар;

ТЭН – "KazEOSat-MR дәлдігі орташа спутниктер топтамасын құру" жобасының техникалық-экономикалық негіздемесі;

ЦДИАӨМ – Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі;

ЦДИАӨМ АҒК – Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің Аэроғарыш комитеті;

ЭҚЖЖ – экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуіші.

	"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының 2023 – 2032 жылдарға арналған даму жоспарына
	4-қосымша

"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының стратегиялық картасы

Р/с
№

Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің (бұдан әрі – МЖЖ)
бірінші деңгейдегі құжаты

МЖЖ-нің екінші деңгейдегі құжаты

МЖЖ-нің
үшінші деңгейдегі құжаты

Даму жоспарында көзделген "ҚҒС" ҰК" АҚ-ның негізгі көрсеткіштері

1	2	3	4	5	6	7	8
1.	2012 жылғы 14 желтоқсандағы "Қазақстан-2050" стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты"	Қазақстан Республикасы Президентінің 2018 жылғы 15 ақпандағы № 636 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі Ұлттық даму жоспары	Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 12 қазандағы № 727 қаулысымен бекітілген "Цифрландыру, ғылым және инновациялар есебінен технологиялық серпіліс" ұлттық жобасы	Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 266 қбп қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының ғарыш саласын дамытудың 2023 – 2029 жылдарға арналған тұжырымдамасы	Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 1 сәуірдегі № 853 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасындағы 2030 жылға дейінгі отбасылық және гендерлік саясат тұжырымдамасы	Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің (бұдан әрі – ЦДИАӨМ) 2023 жылғы 22 ақпандағы № 62/НҚ бұйрығымен бекітілген ЦДИАӨМ-нің 2023 – 2027 жылдарға арналған даму жоспары	"ҚҒС" ҰК" АҚ-ның 2023 – 2032 жылдарға арналған даму жоспары
2.	"2030 жылға қарай Қазақстан ғарыш қызметтерінің әлемдік нарығындағы өз тауашасын кеңейтіп, басталған бірқатар жобаларды қисынды аяқтауға дейін жеткізуге тиіс. Мен Астанадағы ғарыштық аппараттар құрастыру-сынақтан өткізу кешенін, қашықтан зондтау ғарыштық жүйесін, ғарыштық мониторинг пен жердегі инфрақұрылымның ұлттық жүйесін және жоғары дәлдіктегі спутниктік навигация жүйесін айтып отырмын.".	"8-жалпыұлттық басымдық. Әртараптандырылған және инновациялық экономика құру … 6-міндет. Өнеркәсіп секторларында мамандандырылған факторлар мен нарықтық жағдайлар жасау Елдің өнеркәсіптік саясаты отандық кәсіпорындардың халықаралық бәсекеге қабілеттілігін ынталандыру үшін жағдай жасауға бағытталатын болады. Реформалар жүйе құраушы кәсіпорындардың дағдарыстан кейінгі жаңа болмыстарға жедел бейімделуімен өнеркәсіптің стратегиялық маңызды салаларын орынды қорғауға әсер етеді. Стратегиялық маңызды өндірістер, негізгі экспорттық басымдықтар айқындалады, сондай-ақ өндеуші өнеркәсіп өндірушілері үшін, оның ішінде бәсекеге қабілеттілікті арттыру туралы келісім шеңберіндегі топтамалық шешімдер арқылы қолдау шараларының құралдары айтарлықтай кеңейтілетін болады. Өңдеуші өнеркәсіптің өндіру көлемі 1,5 есеге артады. Экспорттың "күрделілігінің", оның ішінде қосылған құнды құрудың өңірлік және жаһандық тізбектеріне кіру арқылы өсуі жаңа өнімдер өндірісін мемлекеттік қолдаудың бағдарына айналады. Бұған елдің белгілі бір тауар нарығында орнықты орын алуы үшін жеткілікті нарықтық үлеске қол жеткізе отырып, экспортталатын тауарлар номенклатурасын ұлғайту жолымен қол жеткізілетін болады. … 10-міндет. Инфрақұрылымды дамыту және экономиканың негізгі салаларын цифрландыру Салаларды технологиялық жаңарту және цифрландыру бойынша жағдайлар жасау үшін сенімді, қолжетімді және қауіпсіз цифрлық инфрақұрылымды дамыту бойынша белсенді жұмыс жалғасады. … Қазақстанның телекоммуникациялық және ғарыш салаларының - меншікті ғарыш техникасын өндіруден және ғарыштық байланыс жүйелерін, спутниктік навигацияны ұсынудан бастап өзінің бағдарламалық өнімдерін, оның ішінде халықаралық нарыққа шыға отырып құруға дейінгі барлық бағыттарының нәтижелерін үйлесімді қолдану қамтамасыз етілетін болады.	V бағыт. "Технологиялық және инновациялық бизнесті дамыту". 1-міндет. "Бизнестегі инновацияларды дамыту". 2-көрсеткіш. "Инновациялық өнімнің үлесі, трлн теңге". 2-міндет. "Ауыл шаруашылығын цифрландыру". 1-көрсеткіш. "Цифрландырылған жер деректерінің үлесі, %".	1) 4-бағыт. Ғарыштық техника мен технологиялар өндірісі. 5-нысаналы индикатор. Ғарыштық техника мен технологиялар өндірісінің көлемі, оның ішінде: 2023 жылы – 1,5 млрд теңге, 2024 жылы – 14 млрд теңге, 2025 жылы – 30,5 млрд теңге, 2026 жылы – 79 млрд теңге, 2027 жылы – 105 млрд теңге, 2028 жылы – 118 млрд теңге, 2029 жылы – 130,5 млрд теңге. 2) 2-бағыт. 3-нысаналы индикатор: 2029 жылға қарай экономика салаларын ғарыштық мониторингтің цифрлық платформаларымен 100 % қамту. Іс-шара: 18. Бірыңғай жер қойнауын пайдаланушылардың "Minerals.gov.kz" платформасын енгізу 19. Ауыл шаруашылығы жерлерін ұтымды пайдалануды бақылау және мониторингтеу үшін "JerInSpectr" платформасын енгізу. 20. Ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер үшін бизнес-процестерді автоматтандыру үшін "Agrospace" платформасын енгізу. 21. Су ресурстарын мониторингілеу үшін "Hydrospace" платформасын енгізу. 22. QTRS (Qazaqstan Terrestrial Reference System) ыкпалдастыра отырып, кеңістіктік деректердің бірыңғай цифрлық платформасын (КДБЦП) енгізу. 23. Ғарыштық технологияларды қолдануды кеңейтуді және кеңістіктік деректердің бірыңғай цифрлық платформасын жүргізуде нормативтік қамтамасыз ету.			1) 1.1-мақсат. Қызметтің түйінді көрсеткіші: "Ғарыштық техника және технологиялар өндірісінің көлемі ("Ghalam" ЖШС), млрд теңге" : 2023 жылы – 1,0 млрд теңге, 2024 жылы – 7,0 млрд теңге, 2025 жылы – 29,0 млрд теңге, 2026 жылы – 48,8 млрд теңге, 2027 жылы – 31,4 млрд теңге, 2028 жылы – 18,0 млрд теңге. 2) 1.2-мақсат. 3-қызметтің түйінді көрсеткіші: "Қазақстан Республикасы аумағының ЖҚЗ деректері негізінде цифрлық платформалар саны, бірл." – 2023 жылы 2 платформа (Minerals.gov.kz, JerInSpectr), 2024 жылы 2 платформа (Agrospace, Hydrospace), 2025 жылы 1 платформа (кеңістіктік деректердің бірыңғай цифрлық платформасы)
3.	"2030 жылға қарай Қазақстан ғарыш қызметтерінің әлемдік нарығындағы өз тауашасын кеңейтіп, басталған бірқатар жобаларды қисынды аяқтауға дейін жеткізуге тиіс. Мен Астанадағы ғарыштық аппараттар құрастыру-сынақтан өткізу кешенін, қашықтан зондтау ғарыштық жүйесін, ғарыштық мониторинг пен жердегі инфрақұрылымның ұлттық жүйесін және жоғары дәлдіктегі спутниктік навигация жүйесін айтып отырмын."	"5-жалпыұлттық басымдық. Мемлекеттік басқарудың жаңа моделі. ... 3-міндет. Ашық үкімет ... Ауқымды деректерді талдау және жасанды интеллект құралдарын қолдану мемлекеттік басқарудың сервистік моделіне көшуге негіз болады. Мемлекеттік органдардың бірыңғай талдамалық ақпараттық жүйесі мәліметтердің механикалық жиналуын болдырмайды. Бизнестің фронт-офистерінде қызметтер көрсетіледі, атап айтқанда неғұрлым ыңғайлы интерфейстер арқылы қызметтер алу мүмкіндігімен платформалық тәсіл енгізілетін болады. Ол үшін сәйкестендіру жүйесінің, ЭЦҚ, білім базасының элементтері қолжетімді болады. Сондай-ақ қызметтер үшінші тарап қызметтерінде ұсынылатын болады. Бұл мемлекеттік органдардың және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің ақпараттық жүйелерін одан әрі интеграциялауды талап етеді, көрсетілетін қызметтер бойынша сандық және сапалық көрсеткіштер бөлінісінде үлкен деректер қалыптастырылатын болады. ... 8-жалпыұлттық басымдық. Әртараптандырылған және инновациялық экономика құру ... 10-міндет. Инфрақұрылымды дамыту және экономиканың негізгі салаларын цифрландыру. Салаларды технологиялық жаңарту және цифрландыру бойынша жағдайлар жасау үшін сенімді, қолжетімді және қауіпсіз цифрлық инфрақұрылымды дамыту бойынша белсенді жұмыс жалғасады. ... Қазақстанның телекоммуникациялық және ғарыш салаларының - меншікті ғарыш техникасын өндіруден және ғарыштық байланыс жүйелерін, спутниктік навигацияны ұсынудан бастап өзінің бағдарламалық өнімдерін, оның ішінде халықаралық нарыққа шыға отырып құруға дейінгі барлық бағыттарының нәтижелерін үйлесімді қолдану қамтамасыз етілетін болады. 3-жалпыұлттық басымдық. Сапалы білім. 5-міндет. Цифрлық экономика үшін адами капиталды дамыту ... 4.0 Индустрия қажеттіліктері үшін өзекті және қолданылатын құзыреттер мен дағдыларды дамыту, ашық экономиканың жаңа сын-қатерлеріне дайын болу қажет. ... Инновациялық мәдениетті танымал ету, ғылыми-техникалық қызметке ынталандыру, дамуға, табысқа, бәсекеге қабілеттілікке және жасампаздыққа бағдарланған креативті ұрпақты технологиялық кәсіпкерліктің инновациялық ойлауымен және дағдыларымен тәрбиелеу жаңа білімді, жобаларды, өндірістерді, бизнес-модельдерді генерациялау есебінен экономиканың бәсекеге қабілеттілігін әртараптандыру және арттыру үшін аса маңызды."	V бағыт. "Технологиялық және инновациялық бизнесті дамыту", 1-міндет. "Бизнестегі инновацияларды дамыту", 3-көрсеткіш. "Заңды және жеке тұлғалар үшін айыру қабілеті орташа ЖҚЗ қолжетімді деректерінің көлемінің өсуі (млн шаршы км.) – 2025 жылы 1038,65 млн шаршы км. Іс-шара. 1. "KazEOSat-MR орташа дәлдігі спутниктер топтамасын құру"	1) 2-бағыт. ЖҚЗ ғарыш жүйесін және оның негізінде көрсетілетін қызметтерді дамыту. 2-нысаналы индикатор. 2029 жылға қарай қазақстандық ҒА-дан ЖҚЗ түсірілімінің кезеңділігі мен қамтылуын 3 есеге (шаршы км) ұлғайту, оның ішінде: 2023 жылы – 158,4 млн шаршы км, 2024 жылы – 158,4 млн шаршы км, 2025 жылы – 158,4 млн шаршы км, 2026 жылы – 495,67 млн шаршы км, 2027 жылы – 573,57 млн шаршы км, 2028 жылы – 573,57 млн шаршы км, 2029 жылы – 573,57 млн шаршы км.		Бюджеттік бағдарламалармен өзара байланысты нысаналы индикаторлар: "Жерді қашықтықтан зондтау деректері негізінде мемлекеттік органдар мен ұйымдарға ғарыштық суреттер мен кеңістіктік деректер инфрақұрылымын (КДИ) ұсыну жөніндегі қызметтер көлемі" - 2027 жылы 349 150 мың шаршы км.	1) 1.2-мақсат. 1-қызметтің түйінді көрсеткіші: "Қазақстандық ҒА-дан ЖҚЗ түсірілімінің кезеңділігі мен қамтылуын 3 есеге ұлғайту, млн шаршы км" – 2023 жылғы 158,4 млн шаршы км-ден 2029 жылға қарай 573,57 млн шаршы км-ге дейін.
4.	"…2030 жылға қарай Қазақстан ғарыш қызметтерінің әлемдік нарығындағы өз тауашасын кеңейтіп, басталған бірқатар жобаларды қисынды аяқтауға дейін жеткізуге тиіс. Мен Астанадағы ғарыштық аппараттар құрастыру-сынақтан өткізу кешенін, қашықтан зондтау ғарыштық жүйесін, ғарыштық мониторинг пен жердегі инфрақұрылымның ұлттық жүйесін және жоғары дәлдіктегі спутниктік навигация жүйесін айтып отырмын.".	"8-жалпыұлттық басымдық. Әртараптандырылған және инновациялық экономика құру ... 5-міндет. Жаңа жағдайларға бейімдеу үшін агроөнеркәсіптік секторды реформалау … Су және жер ресурстарын тиімді басқару және шөлейттенуге қарсы күрес үшін ГЖ жүйелер жаппай қолданыс табады. … 10-міндет. Инфрақұрылымды дамыту және экономиканың негізгі салаларын цифрландыру. Салаларды технологиялық жаңарту және цифрландыру бойынша жағдайлар жасау үшін сенімді, қолжетімді және қауіпсіз цифрлық инфрақұрылымды дамыту бойынша белсенді жұмыс жалғасады. … Қазақстанның телекоммуникациялық және ғарыш салаларының - меншікті ғарыш техникасын өндіруден және ғарыштық байланыс жүйелерін, спутниктік навигацияны ұсынудан бастап өзінің бағдарламалық өнімдерін, оның ішінде халықаралық нарыққа шыға отырып құруға дейінгі барлық бағыттарының нәтижелерін үйлесімді қолдану қамтамасыз етілетін болады. … Корпоративтік инновациялар дамиды, оның ішінде жүйе құрайтын ірі компанияларда инновациялар орталықтары мен акселераторлар құруды ынталандыру арқылы дамиды, олар үшін бизнес қаражатын инновацияларға қайта инвестициялау мүмкіндіктері әзірленетін болады. Озық инновациялық технологияларды қолдана отырып, ғылымды қажет ететін жаңа өнімдерді әзірлеу арқылы отандық тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің бәсекеге қабілеттілігі артады. Ол үшін кәсіпкерлерді қолдау және инвестициялар тарту саясатына өзгерістер енгізілетін болады. Негізгі салалардың кәсіпорындарын автоматтандыру және цифрландыру, тыныс-тіршіліктің түрлі салаларын (қаржы секторы, мемлекеттік сектор, қалалық инфрақұрылым, білім беру, денсаулық сақтау, құрылыс және басқалар) цифрлық трансформациялау бойынша жұмыс жалғасады. Кәсіпорындардың технологиялық міндеттерін шешу және өнімнің/ көрсетілетін қызметтердің/инфрақұрылымның сапасын арттыру мақсатында ірі кәсіпорындардың өндірістік процестерінде, шағын және орта бизнес кәсіпорындарында одан әрі ірілендіре отырып, инфрақұрылымды дамытуда ғылыми-техникалық қызмет нәтижелері қолданылатын болады. Негізгі салаларды - көлік және логистика, жер қойнауын пайдалану, ауыл шаруашылығы негізгі салаларының цифрлық трансформациясы негізгі назарда болмақ.	V бағыт. "Технологиялық және инновациялық бизнесті дамыту". 1-міндет. "Бизнестегі инновацияларды дамыту". 2-іс-шара. "Жер, орман, су ресурстары, жер қойнауын пайдалану, экология және төтенше жағдайлар салаларындағы субъектілерден қызметін мемлекеттік бақылау және мониторингтеу тиімділігін арттыру үшін ғарыштық мониторингті енгізу мақсатында нормативтік құқықтық құжаттарға өзгерістер әзірлеу және / немесе енгізу". 2-міндет. "Ауыл шаруашылығын цифрландыру", Іс-шара. "ЖҚЗ ғарыштық түсірілімдері негізінде экономика салаларында ЖҚЗ деректерін қолдану"	2-бағыт. ЖҚЗ ғарыш жүйесін және оның негізінде көрсетілетін қызметтерді дамыту. 3-нысаналы индикатор: 2029 жылға қарай экономика салаларын ғарыштық мониторингтің цифрлық платформаларымен 100% қамту. 2023 жылы – 30 %, 2024 жылы – 40 %, 2025 жылы – 50 %, 2026 жылы – 60 %, 2027 жылы – 70 %, 2028 жылы – 80 %, 2029 жылы – 100 %.		1) 3.1-мақсат. "Аэроғарыш өнеркәсібін дамыту әрі қолдау", нысаналы индикатор "Жерді қашықтықтан зондтау деректері негізінде мемлекеттік органдар мен ұйымдарға ғарыш түсірілімдерін және кеңістіктік деректер инфрақұрылымын ұсыну жөніндегі қызметтер көлемі".	1) 1.2-мақсат 2-қызметтің түйінді көрсеткіші: "Экономика салаларын ғарыштық мониторингтің цифрлық платформаларымен 100 % қамту, %" – 2029 жылға қарай 100 %.
5.	"2030 жылға қарай Қазақстан ғарыш қызметтерінің әлемдік нарығындағы өз тауашасын кеңейтіп, басталған бірқатар жобаларды қисынды аяқтауға дейін жеткізуге тиіс. Мен Астанадағы ғарыштық аппараттар құрастыру-сынақтан өткізу кешенін, қашықтан зондтау ғарыштық жүйесін, ғарыштық мониторинг пен жердегі инфрақұрылымның ұлттық жүйесін және жоғары дәлдіктегі спутниктік навигация жүйесін айтып отырмын.".	8-жалпыұлттық басымдық. Әртараптандырылған және инновациялық экономика құру … 6-міндет. Өнеркәсіп секторларында мамандандырылған факторлар мен нарықтық жағдайлар жасау Елдің өнеркәсіптік саясаты отандық кәсіпорындардың халықаралық бәсекеге қабілеттілігін ынталандыру үшін жағдай жасауға бағытталатын болады. Реформалар жүйе құраушы кәсіпорындардың дағдарыстан кейінгі жаңа болмыстарға жедел бейімделуімен өнеркәсіптің стратегиялық маңызды салаларын орынды қорғауға әсер етеді. Стратегиялық маңызды өндірістер, негізгі экспорттық басымдықтар айқындалады, сондай-ақ өндеуші өнеркәсіп өндірушілері үшін, оның ішінде бәсекеге қабілеттілікті арттыру туралы келісім шеңберіндегі топтамалық шешімдер арқылы қолдау шараларының құралдары айтарлықтай кеңейтілетін болады. Өңдеуші өнеркәсіптің өндіру көлемі 1,5 есеге артады. Экспорттың "күрделілігінің", оның ішінде қосылған құнды құрудың өңірлік және жаһандық тізбектеріне кіру арқылы өсуі жаңа өнімдер өндірісін мемлекеттік қолдаудың бағдарына айналады. Бұған елдің белгілі бір тауар нарығында орнықты орын алуы үшін жеткілікті нарықтық үлеске қол жеткізе отырып, экспортталатын тауарлар номенклатурасын ұлғайту жолымен қол жеткізілетін болады. Мемлекеттік, квазимемлекеттік секторлар мен жер қойнауын пайдаланушылар тарапынан кепілдік берілген сатып алу көзделетін болады және жобаның іске асырылуының бүкіл мерзіміне заңнамалық жағдайлардың тұрақтылығы қамтамасыз етіледі. … 2025 жылға дейінгі стратегиялық көрсеткіштер картасы "Негізгі капиталға инвестициялар, республика бойынша"					1) 3.1-мақсат. Қызметтің түйінді көрсеткіші: "Негізгі капиталға инвестициялар тарту" – 2023 жылы – 14141 млн теңге, 2024 жылы – 1020 млн теңге, 2025 жылы – 10254,9 млн теңге, 2028 жылы –10254,9 млн теңге.
6.		1.1.1. "3-жалпыұлттық басымдық. Сапалы білім … 6-міндет. Қазақстан ғылымының жаһандық бәсекеге қабілеттілігін арттыру және елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына оның үлесін ұлғайту ... Қолданбалы ғылыми зерттеулерді жеке қоса қаржыландыру үлесі ұлғаяды, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру үшін жағдайлар жасалады. Ғылыми-зерттеу жобаларына және ғылыми және/немесе ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға гранттар беру кезінде бірлесіп қаржыландыру тетігі, кәсіпорынның технологиялық міндеттерін шешу, конструкторлық бюролардың инфрақұрылымын пайдалану мүмкіндігі, инкубациялау, акселерациялау және басқалары арқылы өндіріспен байланыс негізгі бағдарлар ретінде қызмет ететін болады. ... Ғылыми зерттеулердің қазіргі заманғы инфрақұрылымы – жетекші жоғары оқу орындары жанындағы инжинирингтік орталықтар, сондай-ақ ғылымның басты бағыттары бойынша ұлттық зерттеу орталықтарының (зертханалардың) дамыған желісі қалыптастырылатын болады. ... 8-жалпыұлттық басымдық. Әртараптандырылған және инновациялық экономика құру … 7-міндет. Жеке ғылыми-технологиялық және инновациялық базаны дамыту … Жоғары технологиялық стартаптарға өндірістік алаңдар, оның ішінде жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар базасында тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар жүргізу, тәжірибелік үлгілер, прототиптер немесе пайдалы модельдер жасау, өз өнімдерінің аз сериялы партияларын шығару үшін берілетін болады. 12-міндет. Жасанды интеллект элементтерін енгізу және барлық жерде Віg Data технологияларын кеңінен пайдалану … Жасанды интеллект технологияларын пайдалана отырып, ғылыми зерттеулерге, қазақстандық ғылыми-техникалық шешімдер мен прототиптерді әзірлеуге салынатын инвестициялар үлесі арттырылатын болады."	V бағыт. "Технологиялық және инновациялық бизнесті дамыту". 1-міндет. "Бизнестегі инновацияларды дамыту". 2-көрсеткіш. "Инновациялық белсенді кәсіпорындардың үлесі, %".	1) 1-бағыт. Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық қызметті және кадрлық әлеуетті дамыту. 2-іс-шара. Ғарыш аппараттарына арналған компоненттерді әзірлеу бойынша ғылыми зерттеулер жүргізу.			1) 2.1-мақсат. Қызметтің түйінді көрсеткіші: "ҚҒС" ҰК" АҚ өнімдерін өткізуден түскен кірістерден инновацияларды дамытуға арналған шығындар үлесі, %", 2032 жылы – 1 %; 2) 2.2-мақсат. Қызметтің түйінді көрсеткіші: "Әзірленген технологияларды саны ("Ghalam" ЖШС) – кемінде 10 (жинақтаушы), бірл.".
7.		"5-жалпыұлттық басымдық. Мемлекеттік басқарудың жаңа моделі … 5-міндет. Квазимемлекеттік сектордың тиімділігі … Олардың қатысуы қоғамдық мүддені, орындалатын міндеттер шеңберінің ерекшелігі мен бірегейлігін қамтамасыз етуге байланысты жекешелендіруге жатпайтын аса маңызды инфрақұрылымды басқару мақсатында ғана қамтамасыз етілетін болады. Жаңа модельдің маңызды элементі - портфельді басқару мәселесінде квазимемлекеттік сектордың тиімділігін бағалау. Тиімділік көрсеткіштері бірінші кезекте бәсекеге қабілеттілікке, рентабельділікке, қаржылық орнықтылыққа және экономиканы дамытуға бағытталатын болады. Квазимемлекеттік ұйымдар қызметінің нәтижелерін бақылау жүйесі мен бағалау өлшемшарттары озық халықаралық практикаға сәйкес келтірілетін және түйінді стратегиялық, экономикалық және әлеуметтік-саяси көрсеткіштерге байланыстырылатын болады. Қызметтің ашықтығы, қоғамның басқаруға қатысуы және мемлекеттік активтерді басқаратын атқарушы органдар мен квазимемлекеттік сектордың қарамағындағы мемлекеттік кәсіпорындардың тиімділігін бағалау нәтижелерінің жаппай ашықтығы квазимемлекеттік сектордың жаңа моделінің негізі болады. Квазимемлекеттік сектор заңды түрде институционалданатын болады, бұл оның субъектілерінің нақты ұғымын айқындауға, квазимемлекеттік сектор субъектілерінің басқару органдары мен олардың мүшелерінің жауапкершілігін белгілеуге, корпоративтік басқару негіздерін көздеуге, мемлекет қатысатын заңды тұлғалар қызметінің ашықтығы, есептілігі және мониторингі мәселелерін реттеуге мүмкіндік береді. … 8-жалпыұлттық басымдық. Әртараптандырылған және инновациялық экономика құру … 10-міндет. Инфрақұрылымды дамыту және экономиканың негізгі салаларын цифрландыру. … Кәсіпорындардың технологиялық міндеттерін шешу және өнімнің/ көрсетілетін қызметтердің/инфрақұрылымның сапасын арттыру мақсатында ірі кәсіпорындардың өндірістік процестерінде, шағын және орта бизнес кәсіпорындарында одан әрі ірілендіре отырып, инфрақұрылымды дамытуда ғылыми-техникалық қызмет нәтижелері қолданылатын болады. Негізгі салаларды - көлік және логистика, жер қойнауын пайдалану, ауыл шаруашылығы негізгі салаларының цифрлық трансформациясы негізгі назарда болмақ. … 2025 жылға дейінгі стратегиялық көрсеткіштер картасы: "Еңбек өнімділігінің өсуі, 2019 жылғы бағаларда 2019 жылғы деңгейден өсудің %"	Стратегиялық көрсеткіштер: ... "Еңбек өнімділігінің өсуі" 2025 жылға қарай 2019 жылғы деңгейден 34,4 %-ға дейін, "Ақпарат және байланыс" саласында	1-бағыт. Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық қызметті және кадрлық әлеуетті дамыту. 10-іс-шара. Жасанды интеллект негізінде шешім қабылдауды қолдаудың автоматтандырылған жүйесін әзірлеу және енгізу.	"6-бөлім. Нысаналы индикаторлар және күтілетін нәтижелер ... 8. Биліктің атқарушы, өкілді және сот органдарында, мемлекеттік, квазимемлекеттік және корпоративтік секторларда шешімдер қабылдау деңгейіндегі әйелдердің үлесі 2022 жылға қарай − 24,5 %-ды, 2023 жылға қарай − 25,0 %-ды, 2024 жылға қарай − 25,3 %-ды, 2025 жылға қарай − 25,5 %-ды, 2026 жылға қарай − 26,0 %-ды, 2027 жылға қарай – 27 %-ды, 2028 жылға қарай − 28,0 %-ды, 2029 жылға қарай − 29,0 %-ды, 2030 жылға қарай – 30 %-ды құрайды.		1) 3.2-мақсат. 1-қызметтің түйінді көрсеткіші: "Еңбек өнімділігі, адам басына млн теңге" − 2032 жылы адам басына 29,7 млн теңге. 2) 3.2-мақсат. 2-қызметтің түйінді көрсеткіші: "Салық төлегенге дейінгі пайданың өсуі, млн теңге" − 2032 жылы 2 232,8 млн теңге. 3) 3.3-мақсат. 1-қызметтің түйінді көрсеткіші: "Корпоративтік басқаруды бағалау, бірл." – 2023 жылы − 1, 2026 жылы – 1, 2029 жылы – 1, 2032 жылы – 1. 4) 3.3-мақсат. 2-қызметтің түйінді көрсеткіші: "Шешім қабылдау деңгейінде әйелдердің үлесін арттыру", %" – 2025 жылға қарай 30 %.

Ескертпе: аббревиатуралардың толық жазылуы:

бірл. – бірлік;

ҒА ҚСК – ғарыш аппараттарын құрастыру-сынау кешені;

ЖҚЗ ҒЖ – Қазақстан Республикасының Жерді қашықтан зондтаудың ғарыш жүйесі;

ЖҚЗ – Жерді қашықтан зондтау;

"ҚҒС" ҰК" АҚ – "Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамы;

млн – миллион;

млрд – миллиард;

ЦДИАӨМ – Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі;

шаршы км – шаршы километр.

Планразвития акционерного общества"Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары"на 2023 – 2032 годы

Оглавление

Введение

Раздел 1. Анализ текущего состояния

Подраздел 1. Анализ внешней среды

Глава 1. Глобальные тренды в развитии космической отрасли

Глава 3. Текущее состояние рынка спутниковых навигационных услуг

Глава 4. Текущее состояние рынка производства космических аппаратов

Подраздел 2. Анализ внутренней среды

Глава 1. Основная деятельность

Глава 2. Ключевые выводы по внутренней среде

Раздел 2. Миссия и видение

Раздел 3. Стратегические направления деятельности, цели, ключевые показатели деятельности и ожидаемые результаты по ним

Подраздел 1. Стратегическое направление:Развитие инфраструктуры и диверсификация производства

Глава 1. Развитие СбИК КА

Глава 2. Развитие услуг ДЗЗ и спутниковой навигации в Республике Казахстан и рост их экспорта

Цель 1.2. Развитие космической системы ДЗЗ и услуг на еҰ основе.

Подраздел 2. Стратегическое направление:Инновационное развитие

Глава 1. Повышение конкурентоспособности

Глава 2. Наращивание компетенций

Подраздел 3. Стратегическое направление:Устойчивое развитие

Глава 1. Рост эффективности АО "НК "ҚҒС"

Раздел 4. Управление рисками

Анализ рисков АО "НК "ҚҒС"

Ключевые показатели деятельности акционерного общества"Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары"на 2023 – 2032 годы

Обоснование расчетов по целевым значениям ключевых показателей деятельности по целям

Стратегическая карта акционерного общества"Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары"

"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының 2023 – 2032 жылдарға арналған даму жоспары

Мазмұны

Кіріспе

1-бөлім. Ағымдағы жай-күйді талдау

1-кіші бөлім. Сыртқы ортаны талдау

1-тарау. Ғарыш саласын дамытудағы жаһандық трендтер

2-тарау. ЖҚЗ деректері мен көрсетілетін қызметтері нарығының ағымдағы жай-күйі

3-тарау. Спутниктік навигациялық көрсетілетін қызметтер нарығының ағымдағы жай-күйі

4-тарау. Ғарыш аппараттарының өндірісі нарығының ағымдағы жай-күйі

5-тарау. Сыртқы орта бойынша негізгі тұжырымдар

2-кіші бөлім. Ішкі ортаны талдау

1-тарау. Негізгі қызмет

2-тарау. Ішкі орта бойынша негізгі тұжырымдар

2-бөлім. Миссиясы мен пайымы

3-бөлім. Қызметтің стратегиялық бағыттары, қызметтің мақсаттары, түйінді көрсеткіштері және олар бойынша күтілетін нәтижелер

1-кіші бөлім. Стратегиялық бағыт: Инфрақұрылымды дамыту және өндірісті әртараптандыру

1-тарау. ҒА ҚСК-ны дамыту

2-тарау. Қазақстан Республикасында ЖҚЗ және спутниктік навигацияның көрсетілетін қызметтерін дамыту және олардың экспортының өсуі

2-кіші бөлім. Стратегиялық бағыт: Инновациялық даму

1-тарау. Бәсекеге қабілеттілікті арттыру

2-тарау. Құзыретті арттыру

3-кіші бөлім. Стратегиялық бағыт: Орнықты даму

1-тарау. "ҚҒС" ҰК" АҚ тиімділігінің өсуі

4-бөлім. Тәуекелдерді басқару

"ҚҒС" ҰК" АҚ тәуекелдерін талдау

"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамы қызметінің түйінді көрсеткіштері

Қызметтiң түйінді көрсеткіштерінің мақсаттар бойынша нысаналы мәндерін есептеу негіздемесі

"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының стратегиялық картасы

План
развития акционерного общества
"Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары"
на 2023 – 2032 годы

Раздел 3. Стратегические направления деятельности, цели,
ключевые показатели деятельности и ожидаемые результаты по ним

Подраздел 1. Стратегическое направление:
Развитие инфраструктуры и диверсификация производства

Глава 2. Развитие услуг ДЗЗ и спутниковой навигации
в Республике Казахстан и рост их экспорта

Подраздел 2. Стратегическое направление:
Инновационное развитие

Подраздел 3. Стратегическое направление:
Устойчивое развитие

Ключевые показатели деятельности акционерного общества
"Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары"
на 2023 – 2032 годы

Обоснование расчетов по целевым значениям ключевых
показателей деятельности по целям

Стратегическая карта акционерного общества
"Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары"

1-кіші бөлім. Стратегиялық бағыт:
Инфрақұрылымды дамыту және өндірісті әртараптандыру

2-кіші бөлім. Стратегиялық бағыт:
Инновациялық даму

3-кіші бөлім. Стратегиялық бағыт:
Орнықты даму