О проверке Закона Республики Казахстан "О внесении изменения и дополнения в Конституцию Республики Казахстан" на соответствие Конституции Республики Казахстан

Нормативное постановление Конституционного Совета Республики Казахстан от 31 января 2011 года № 2

Конституционный совет Республики Казахстан в составе председателя И.И. Рогова, членов Совета И.Ж. Бахтыбаева, Н.В. Белорукова, А.Н. Жаилгановой, В.А. Малиновского, А.М. Нурмагамбетова, У.М. Стамкулова, с участием:
представителя Правительства Республики Казахстан – министра юстиции Республики Казахстан Р.Т. Тусупбекова,
представителя Сената Парламента Республики Казахстан – секретаря комитета по законодательству и правовым вопросам Сената Парламента Республики Казахстан С.Б. Акылбая,
представителя Мажилиса Парламента Республики Казахстан – председателя Комитета по законодательству и судебно-правовой реформе Мажилиса Парламента Республики Казахстан Р.Ж. Мукашева,
председателя Верховного суда Республики Казахстан М.Т. Алимбекова,
уполномоченного по правам человека в Республике Казахстан А.О. Шакирова,
представителя Генеральной прокуратуры Республики Казахстан – заместителя Генерального прокурора Республики Казахстан А.К. Даулбаева,
представителей Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан – секретаря Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан Б.С. Мельдешова и члена Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан М.А. Сарсембаева,
представителя Министерства иностранных дел Республики Казахстан – заместителя министра иностранных дел Республики Казахстан К.Е. Омарова
рассмотрел в открытом заседании обращение Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева о проверке на предмет соответствия Конституции Республики Казахстан Закона Республики Казахстан "О внесении изменения и дополнения в Конституцию Республики Казахстан".
Заслушав сообщение докладчика – члена Конституционного Совета В.А. Малиновского, выступления участников заседания, а также директора товарищества с ограниченной ответственностью "Институт правовых исследований и анализа" А.К. Гусманова, президента Союза адвокатов Казахстана А.К. Тугела, исполнительного директора Общественного фонда "Хартия за права человека" Ж.У. Турмагамбетовой, изучив заключения экспертов и специалистов: доктора юридических наук, профессора, заведующего кафедрой международного права Евразийского национального университета им. Л. Гумилева Е.М. Абайдельдинова; доктора юридических наук, профессора, главного редактора журнала "Государство и право", главного научного сотрудника Института государства и права Российской академии наук А.С. Автономова; доктора юридических наук, профессора, заведующей кафедрой конституционного права Карагандинского государственного университета им. Е. Букетова С.К. Амандыковой; доктора юридических наук, профессора кафедры юриспруденции и международного права университета "Туран" Э.Б. Мухамеджанова; академика Национальной академии наук Республики Казахстан, доктора юридических наук, профессора С.Н. Сабикенова; независимого эксперта по новым технологиям и процессам, профессора Ш.С. Толбая; доктора юридических наук, профессора Казахского гуманитарно-юридического университета С.Ф. Ударцева; профессора Бременского университета Р. Книпера и руководителя правового проекта Германского общества по международному сотрудничеству в Казахстане Й. Пудельки (Германия); ознакомившись с заключениями Института государства и права Казахского национального университета им. Аль-Фараби и кафедры конституционного и административного права этого же университета; Евразийского национального университета имени Л. Гумилева; Казахского гуманитарно-юридического университета; Республиканского общественного объединения "Юристы – за справедливые выборы"; а также с другими материалами конституционного производства, Конституционный Совет Республики Казахстан

установил:

Закон Республики Казахстан "О внесении изменения и дополнения в Конституцию Республики Казахстан" принят Парламентом Республики Казахстан 14 января 2011 года и в тот же день представлен на подпись Главе государства.
В соответствии с подпунктом 2) пункта 1 статьи 72 Конституции Республики Казахстан и подпунктом 1) пункта 2 статьи 17 Конституционного закона Республики Казахстан "О Конституционном Совете Республики Казахстан" Президент Республики Казахстан направил данный Закон в Конституционный Совет Республики Казахстан для проверки на предмет его соответствия Конституции Республики Казахстан.
При проверке конституционности Закона Республики Казахстан "О внесении изменения и дополнения в Конституцию Республики Казахстан" (далее – Закон) Конституционный Совет исходит из следующего.
1. Историческая роль и миссия Нурсултана Абишевича Назарбаева – основателя нового независимого государства Республики Казахстан, обеспечившего его единство, защиту Конституции, прав и свобод человека и гражданина, обусловили необходимость и целесообразность конституционно-правового закрепления особого статуса Первого Президента Республики Казахстан – Лидера Нации.
Посредством принятия Парламентом Закона Республики Казахстан от 21 мая 2007 года № 254-III "О внесении изменений и дополнений в Конституцию Республики Казахстан" в часть вторую пункта 5 статьи 42 Основного закона включено понятие "Первый Президент Республики Казахстан", а статья 46 дополнена пунктом 4, согласно которому "Статус и полномочия Первого Президента Казахстана определяются Конституцией Республики и Конституционным законом".
Таким образом, в Казахстане Конституцией страны и Конституционным законом Республики Казахстан от 20 июля 2000 года № 83-II "О Первом Президенте Республики Казахстан – Лидере Нации" регламентирован особый статус Первого Президента Республики Казахстан – Лидера Нации.
Введение в пункт 5 статьи 42 и пункт 4 статьи 46 Конституции понятия "Елбасы" логично вытекает из конституционно-правового статуса Первого Президента Республики – Лидера Нации и соответствует положениям и нормам Основного закона.
2. Конституцией Казахстана республиканский референдум определен в качестве демократического метода решения наиболее важных вопросов государственной жизни (пункт 2 статьи 1), а также наряду с выборами – формой непосредственного осуществления народом своей власти (пункт 2 статьи 3).
Из провозглашенного в пункте 1 статьи 3 Конституции положения "единственным источником государственной власти является народ" следует, что основой казахстанского государства, его суверенитета, независимости и конституционного строя выступает народ Казахстана (постановление Конституционного Совета от 1 декабря 2003 года № 12).
Будучи одной из основополагающих конституционных ценностей, акт волеизъявления народа обретает обязательную юридическую силу посредством голосования на республиканском референдуме либо на выборах Президента Республики и депутатов Парламента, периодически проводимых в стране.
Так, исходя из своего суверенного права, народ Казахстана 30 августа 1995 года принял действующую Конституцию страны именно на республиканском референдуме.
В этой связи Конституционный Совет полагает, что путем голосования на республиканском референдуме может быть решен любой наиболее важный вопрос государственной жизни Республики, в том числе и о продлении президентских полномочий Первого Президента Республики Казахстан – Елбасы. Не могут быть предметом республиканского референдума инициативы, направленные на изменение установленных Конституцией унитарности и территориальной целостности государства, формы правления Республики (пункт 2 статьи 91 Конституции). Конституционным законом возможно установление и иных ограничений в отношении вопросов, выносимых на республиканский референдум.
3. Нормами пунктов 1-3 и 5 статьи 41, пунктов 1-3 статьи 42 Основного закона системно регламентированы положения о возникновении и прекращении президентского мандата. В числе таковых: избрание Главы государства совершеннолетними гражданами Республики на основе всеобщего, равного и прямого избирательного права при тайном голосовании; требования, предъявляемые к кандидату в Президенты страны; срок президентских полномочий, периодичность выборов и правила определения их результатов; текст присяги и порядок вступления в должность; основания и порядок прекращения полномочий Президента Республики.
При этом пункт 5 статьи 42 Конституции имеет специальное предназначение. Устанавливая в качестве общего правила запрет на избрание одного и того же лица Президентом Республики более двух раз подряд (часть первая), он не распространяет данное ограничение на Первого Президента Республики Казахстан (часть вторая).
Рассматриваемым Законом часть вторая пункта 5 статьи 42 Конституции изложена в новой редакции: "Настоящее ограничение не распространяется на Первого Президента Республики Казахстан – Елбасы, срок президентских полномочий которого может быть продлен на республиканском референдуме".
Оценивая данную норму Закона, Конституционный Совет констатирует, что из пункта 1 Закона не ясно, на какой срок могут быть продлены президентские полномочия Первого Президента Республики Казахстан – Елбасы. Не определено, будет ли такое продление носить разовый или неоднократный характер, либо предполагается полный отказ от выборов Главы государства.
Нечеткость изложения данной конституционной нормы может повлечь дисбаланс государственных и общественных институтов, предусмотренных Конституцией.
Между тем Конституционным Советом неоднократно подчеркивалось, что закон должен соответствовать требованиям юридической точности и предсказуемости последствий, то есть его нормы должны быть сформулированы с достаточной степенью четкости, тем самым исключая возможность произвольной интерпретации и применения положений закона (нормативные постановления Конституционного Совета от 27 февраля 2008 года № 2, от 11 февраля 2009 года № 1 и от 20 августа 2009 года № 5).
Таким образом, пункт 1 Закона Республики Казахстан "О внесении изменения и дополнения в Конституцию Республики Казахстан", принятого Парламентом Республики Казахстан 14 января 2011 года и представленного на подпись Президенту Республики Казахстан, не согласуется с пунктом 1 статьи 2 Конституции Республики Казахстан.
На основании изложенного, руководствуясь подпунктом 2) пункта 1 статьи 72 Конституции Республики Казахстан, подпунктом 1) пункта 2 статьи 17, статьями 31 - 33 и 37, пунктом 1 статьи 38, пунктом 1 статьи 39 и подпунктом 2) пункта 1 статьи 41 Конституционного закона Республики Казахстан от 29 декабря 1995 года № 2737 "О Конституционном Совете Республики Казахстан", Конституционный Совет Республики Казахстан

постановляет:

1. Признать Закон Республики Казахстан "О внесении изменения и дополнения в Конституцию Республики Казахстан", принятый Парламентом Республики Казахстан 14 января 2011 года и представленный на подпись Президенту Республики Казахстан, не соответствующим Конституции Республики Казахстан.
2. Согласно пункту 1 статьи 74 Конституции Республики Казахстан, признанный не соответствующим Конституции Закон Республики Казахстан "О внесении изменения и дополнения в Конституцию Республики Казахстан", принятый Парламентом Республики Казахстан 14 января 2011 года, не может быть подписан и введен в действие.
3. Согласно пункту 3 статьи 74 Конституции Республики Казахстан постановление вступает в силу со дня его принятия, обжалованию не подлежит, является общеобязательным на всей территории Республики и окончательным с учетом случая, предусмотренного пунктом 4 статьи 73 Конституции Республики Казахстан.
4. Опубликовать настоящее постановление на казахском и русском языках в официальных республиканских печатных изданиях.

Председатель
Конституционного Совета
Республики Казахстан И. Рогов

"Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгеріс пен толықтыру енгізу туралы" Қазақстан Республикасының Заңын Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкестігі тұрғысында тексеру туралы

Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің 2011 жылғы 31 қаңтардағы № 2 Нормативтік қаулысы

Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесі, Төраға И.И.Рогов, Кеңес мүшелері І.Ж.Бақтыбаев, Н.В.Белоруков, А.Н.Жайылғанова, В.А.Малиновский, А.М.Нұрмағамбетов, Ү.М.Стамқұлов қатысқан құрамда, мыналардың:
Қазақстан Республикасы Үкіметінің өкілі – Қазақстан Республикасының Әділет министрі Р.Т.Түсіпбековтің,
Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының өкілі – Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының Заңнама және құқықтық мәселелер комитетінің хатшысы С.Б.Ақылбайдың,
Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің өкілі – Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің Заңнама және сот-құқықтық реформа комитетінің төрағасы Р.Ж.Мұқашевтың,
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы М.Т.Әлімбековтің,
Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл А.О.Шәкіровтің,
Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының өкілі – Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының орынбасары А.Қ.Дауылбаевтың,
Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының өкілдері – Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының хатшысы Б.С.Мелдешовтің және Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының мүшесі М.А.Сәрсембаевтың,
Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің өкілі – Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің орынбасары Қ.Е.Омаровтың қатысуымен,
өзінің ашық отырысында Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгеріс пен толықтыру енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңын Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкестігі тұрғысында тексеру туралы өтінішін қарады.
Баяндамашы – Конституциялық Кеңестің мүшесі В.А.Малиновскийдің хабарлауын, отырысқа қатысушылардың, сондай-ақ «Құқықтық зерттеулер және талдау институты» Жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры А.Қ.Ғұсмановтың, Қазақстанның Адвокаттар одағының президенті Ә.Қ.Түгелдің, «Адам құқықтары үшін хартия» Қоғамдық қорының атқарушы директоры Ж.Ө.Тұрмағамбетованың сөйлеген сөздерін тыңдап, сарапшылар мен мамандардың: заң ғылымдарының докторы, профессор, Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті халықаралық құқық кафедрасының меңгерушісі Е.М.Абайділдиновтің; заң ғылымдарының докторы, профессор, «Мемлекет және құқық» журналының бас редакторы, Ресей Ғылым академиясы Мемлекет және құқық институтының бас ғылыми қызметкері А.С.Автономовтың; заң ғылымдарының докторы, профессор, Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті конституциялық құқық кафедрасының меңгерушісі С.К.Амандықованың; заң ғылымдарының докторы, «Тұран» университеті заңтану және халықаралық құқық кафедрасының профессоры Э.Б.Мұхамеджановтың; Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының академигі, заң ғылымдарының докторы, профессор С.Н.Сәбікеновтің; жаңа технологиялар мен процестер бойынша тәуелсіз сарапшы, профессор Ш.С.Төлбайдың; заң ғылымдарының докторы, Қазақ гуманитарлық-заң университетінің профессоры С.Ф.Ударцевтің; Бремен университетінің профессоры Р.Книпердің және Халықаралық ынтымақтастық жөніндегі Герман қоғамының Қазақстандағы құқықтық бағдарламасының басшысы Й.Пудельканың (Германия) қорытындыларын зерделеп; Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің мемлекет және құқық институтының және осы университеттің конституциялық және әкімшілік құқық кафедрасының; Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің; Қазақ гуманитарлық-заң университетінің; «Заңгерлер – әділетті сайлау үшін» Республикалық қоғамдық бірлестігінің қорытындыларымен; сондай-ақ конституциялық іс жүргізудің өзге де материалдарымен танысып, Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесі

анықтады:

«Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгеріс пен толықтыру енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңын Қазақстан Республикасының Парламенті 2011 жылғы 14 қаңтарда қабылдап, сол күні Мемлекет басшысының қол қоюына ұсынды.
Қазақстан Республикасы Конституциясының 72-бабы 1-тармағының 2) тармақшасына және «Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесі туралы» Конституциялық заңының 17-бабы 2-тармағының 1) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Президенті бұл Заңды Республиканың Конституциясына сәйкестігі тұрғысында тексеру үшін Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесіне жолдады.
«Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгеріс пен толықтыру енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) конституциялығын тексерген кезде Конституциялық Кеңес мынаны негізге алды.
1. Тәуелсіз жаңа мемлекет – Қазақстан Республикасының негізін қалаған, мемлекеттің бірлігін, Конституцияның, адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтары қорғалуын қамтамасыз еткен Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың тарихи рөлі мен миссиясы Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының ерекше мәртебесін конституциялық-құқықтық тұрғыдан бекіту қажет екенін және оның мақсатқа сай келетінін көрсетті.
Парламенттің «Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2007 жылғы 21 мамырдағы № 254-ІІІ Қазақстан Республикасының Заңын қабылдауы арқылы Негізгі Заңның 42-бабы 5-тармағының екінші бөлігіне «Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті» деген ұғым қосылды, ал 46-бап «Қазақстанның Тұңғыш Президентінің мәртебесі мен өкілеттігі Республика Конституциясымен және конституциялық заңмен айқындалады» делінетін 4-тармақпен толықтырылды.
Осылайша, Қазақстанда ел Конституциясымен және «Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы туралы» 2000 жылғы 20 шілдедегі № 83-ІІ Қазақстан Республикасы Конституциялық заңымен Республиканың Тұңғыш Президентінің – Елбасының ерекше мәртебесі регламенттелді.
Конституцияның 42-бабының 5-тармағына және 46-бабының 4-тармағына «Елбасы» ұғымының енгізілуі Республиканың Тұңғыш Президентінің – Елбасының конституциялық-құқықтық мәртебесінен қисынды түрде келіп шығады және Негізгі Заңның ережелері мен нормаларына сәйкес келеді.
2. Қазақстан Республикасының Конституциясында республикалық референдум мемлекет өмірінің аса маңызды мәселелерін шешудің демократиялық әдісі ретінде (1-баптың 2-тармағы), сондай-ақ, сайлаумен қатар, халықтың өз билігін тікелей жүзеге асыруының нысаны (3-баптың 2-тармағы) деп айқындалған.
Конституцияның 3-бабының 1-тармағында жарияланған «мемлекеттік биліктің бірден-бір бастауы – халық» деген ережеден келіп шығатыны – Қазақстан халқы Қазақстан мемлекетінің, оның егемендігінің, тәуелсіздігі мен конституциялық құрылысының негізі болып табылады (Конституциялық Кеңестің 2003 жылғы 1 желтоқсандағы № 12 қаулысы).
Түбегейлі конституциялық құндылықтардың бірі бола отырып, халықтың еркі білдірілетін акт республикалық референдумда немесе елімізде мезгіл-мезгілімен өткізіліп отыратын республика Президенті және Парламенті сайлауында дауыс беру арқылы міндетті заң күшіне ие болады.
Мәселен, өзінің егемендік құқығын негізге ала отырып, Қазақстан халқы еліміздің қолданыстағы Конституциясын 1995 жылғы 30 тамызда нақ осы республикалық референдумда қабылдады.
Бұл орайда Конституциялық Кеңес, республикалық референдумда дауыс беру арқылы республика өмірінің аса маңызды кез келген мәселесі, соның ішінде Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының президенттік өкілеттігін ұзарту туралы мәселе де шешілуі мүмкін деп пайымдайды. Конституцияда белгіленген мемлекеттің біртұтастығын және аумақтық тұтастығын, Республиканы басқару нысанын (91-баптың 2-тармағы) өзгертуге бағытталған бастамалар республикалық референдумның нысаны бола алмайды. Конституциялық заңда республикалық референдумға шығарылатын мәселелерге қатысты өзге де шектеулер белгіленуі мүмкін.
3. Негізгі Заңның 41-бабы 1 – 3 және 5-тармақтарының, 42-бабы 1 - 3-тармақтарының нормаларымен президенттік мандаттың пайда болуы және тоқтатылуы туралы ережелер жүйелі түрде регламенттелген. Мұндайлардың қатарында: Мемлекет басшысын жалпыға бірдей, тең және төте сайлау құқығы негізінде республиканың кәмелетке толған азаматтарының жасырын дауыс беру арқылы сайлауы; ел Президенттігіне кандидатқа қойылатын талаптар; президенттік өкілеттіктің мерзімі, сайлау өткізілу мезгілі және оның қорытындыларын анықтау ережесі; анттың мәтіні және қызметке кірісу тәртібі; республика Президентінің өкілеттігін тоқтатудың негіздері мен тәртібі.
Бұл ретте Конституцияның 42-бабының 5-тармағы арнайы мақсатты көздейді. Бір адамның қатарынан екі реттен артық республика Президенті болып сайлануына тыйым салынуын жалпы ереже ретінде белгілей отырып (бірінші бөлік), бұл шектеуді ол Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президентіне қолданбайды (екінші бөлік).
Қаралып отырған Заңда Конституцияның 42-бабы 5-тармағының екінші бөлігі мынадай жаңа редакцияда жазылған: «Бұл шектеу президенттік өкілеттіктер мерзімі республикалық референдумда ұзартылуы мүмкін Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президентіне – Елбасына қолданылмайды».
Конституциялық Кеңес Заңның бұл нормасына баға бере отырып, Заңның 1-тармағында Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының президенттік өкілеттігі қай мерзімге ұзартылатыны анықталмағанын атап көрсетеді. Мұндай ұзартудың бір жолғы немесе қайталанатын сипаттағы екені, не болмаса Мемлекет басшысын сайлаудан толығымен бас тарту көзделетіні айқындалмаған.
Бұл конституциялық норманың анық жазылмауы Конституцияда көзделген мемлекеттік және қоғамдық институттардың практика жүзінде үйлеспеушілігіне әкеп соқтыруы мүмкін.
Бұл орайда, Конституциялық Кеңес заң заңдық тұрғыдан дәлме-дәл және әкеп соқтыратын салдары болжаулы болуға тиіс екенін, яғни оның нормалары жеткілікті дәрежеде анық тұжырымдалып, сол арқылы заң ережелерін өзінше пайымдау және қолдану мүмкіндігін жоққа шығаруға тиіс екенін бірнеше рет атап өткен болатын (Конституциялық Кеңестің 2008 жылғы 27 ақпандағы № 2, 2009 жылғы 11 ақпандағы № 1 және 2009 жылғы 20 тамыздағы № 5 нормативтік қаулылары).
Осылайша, Қазақстан Республикасының Парламенті 2011 жылғы 14 қаңтарда қабылдап, Қазақстан Республикасы Президентінің қол қоюына ұсынылған «Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгеріс пен толықтыру енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 1-тармағы Қазақстан Республикасы Конституциясының 2-бабының 1-тармағына сәйкес келмейді.
Баяндалғанның негізінде, Қазақстан Республикасы Конституциясының 72-бабы 1-тармағының 2) тармақшасын, «Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесі туралы» 1995 жылғы 29 желтоқсандағы № 2737 Қазақстан Республикасы Конституциялық заңының 17-бабы 2-тармағының 1) тармақшасын, 31 - 33 және 37-баптарын, 38-бабының 1-тармағын, 39-бабының 1-тармағын және 41-бабы 1-тармағының 2) тармақшасын басшылыққа алып, Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесі

қаулы етеді:

1. Қазақстан Республикасының Парламенті 2011 жылғы 14 қаңтарда қабылдап, Қазақстан Республикасы Президентінің қол қоюына ұсынылған «Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгеріс пен толықтыру енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес емес деп танылсын.
2. Қазақстан Республикасы Конституциясының 74-бабының 1-тармағына сай, Қазақстан Республикасының Парламенті 2011 жылғы 14 қаңтарда қабылдаған, Конституцияға сәйкес емес деп танылған «Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгеріс пен толықтыру енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңына қол қойылмайды және ол қолданысқа енгізілмейді.
3. Қазақстан Республикасы Конституциясының 74-бабының 3-тармағына сәйкес қаулы оны қабылдаған күннен бастап күшіне енеді, шағымдануға жатпайды, республиканың бүкіл аумағында жалпыға бірдей міндетті және Қазақстан Республикасы Конституциясының 73-бабының 4-тармағында көзделген ретті ескере отырып, түпкілікті болып табылады.
4. Осы қаулы республикалық ресми басылымдарда қазақ және орыс тілдерінде жариялансын.

Қазақстан Республикасы
Конституциялық Кеңесінің
Төрағасы И. Рогов