О проведении выборов акимов аульных (сельских) округов, аулов (сел), поселков Республики Казахстан

Указ Президента Республики Казахстан от 6 декабря 2004 года N 1484. Утратил силу Указом Президента Республики Казахстан от 19 мая 2011 года № 86

Сноска. Утратил силу Указом Президента РК от 19.05.2011 № 86.

В целях дальнейшей демократизации казахстанского общества, в соответствии с пунктом 4 статьи 87 Конституции Республики Казахстан и статьей 36 Закона Республики Казахстан от 23 января 2001 года "О местном государственном управлении в Республике Казахстан" ПОСТАНОВЛЯЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила проведения выборов акимов аульных (сельских) округов, аулов (сел), поселков Республики Казахстан.

2. Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан:
1) назначить, организовать и поэтапно провести выборы акимов аульных (сельских) округов, аулов (сел), поселков Республики Казахстан после введения в действие законов по вопросам дальнейшей децентрализации государственного управления и введения местного самоуправления;
2) совместно с акимами областей определить количество и перечень административно-территориальных единиц, где будут проведены предусмотренные настоящим Указом выборы. <*>
Сноска. В пункт 2 внесены изменения - Указом Президента РК от 8 июля 2005 г. N 1613 (порядок введения в действие см. п.2).

3. Признать утратившим силу пункт 1 Указа Президента Республики Казахстан от 23 июня 2001 года N 633 "О выборах акимов аульных (сельских) округов, аулов (сел), поселков" (САПП Республики Казахстан, 2001 г., N 21, ст. 259).

4. Правительству Республики Казахстан, акимам областей принять необходимые меры по организационному, материально-техническому и финансовому обеспечению указанных выборов.

5. Настоящий Указ вступает в силу со дня опубликования.

Президент
Республики Казахстан

УТВЕРЖДЕНЫ
Указом Президента
Республики Казахстан
от 6 декабря 2004 года N 1484

ПРАВИЛА
проведения выборов акимов аульных (сельских)
округов, аулов (сел), поселков Республики Казахстан

Настоящие Правила определяют порядок проведения выборов акимов аульных (сельских) округов, аулов (сел), поселков Республики Казахстан.

Глава 1. Общие положения

1. Выборы акимов проводятся на территориях соответствующих административно-территориальных единиц с населением:
до пяти тысяч человек - на основе всеобщего, равного и прямого избирательного права при тайном голосовании;
свыше пяти тысяч человек - на основе косвенного избирательного права при тайном голосовании. Косвенное избирательное право состоит в избрании указанных акимов гражданами через своих представителей - выборщиков.
Аким соответствующей административно-территориальной единицы избирается сроком на четыре года.
2. Очередные выборы акимов назначаются Центральной избирательной комиссией не позднее чем за сорок пять дней до окончания срока полномочий акимов. Выборы акимов вместо выбывших назначаются областными, городов Астаны и Алматы избирательными комиссиями по представлению акимов областей, городов Астаны и Алматы не позднее двух месяцев со дня досрочного прекращения полномочий акима.
3. В выборах акимов вправе участвовать граждане Республики Казахстан, проживающие на соответствующей территории.
4. Кандидаты в установленных настоящими Правилами пределах имеют равные права на участие в выборах.

Глава 2. Избирательная система

5. При проведении выборов акимов применяется следующая система подсчета голосов: избранным считается кандидат, набравший по сравнению с другими кандидатами большее число голосов избирателей либо выборщиков, принявших участие в голосовании.
6. При проведении выборов акимов избирательным округом является территория соответствующей административно-территориальной единицы.
7. Избирательными органами, организующими подготовку и проведение выборов акимов, являются соответствующие территориальные и участковые избирательные комиссии.
8. При использовании косвенного избирательного права решением соответствующей территориальной избирательной комиссии определяются избирательные комиссии, выполняющие функции окружных по выборам акимов избирательных комиссий.
9. Окружная избирательная комиссия:
1) устанавливает необходимое количество жителей населенного пункта, улицы, квартала для проведения собраний (сходов);
2) организует проведение собраний (сходов) жителей для избрания выборщиков;
3) регистрирует выдвинутых кандидатов в акимы, их доверенных лиц, выдает им соответствующие удостоверения;
4) утверждает текст бюллетеня для голосования;
5) готовит пункт для голосования, обеспечивает изготовление кабин и урн для голосования;
6) устанавливает результаты голосования на выборах акима, передает протокол о результатах голосования в районную (городскую) избирательную комиссию для регистрации акима;
7) проводит повторные выборы;
8) осуществляет другие полномочия в соответствии с Конституционным законом "О выборах в Республике Казахстан" и настоящими Правилами.

Глава 3. Избрание выборщиков.
Списки выборщиков. Списки избирателей

10. Избирателями и выборщиками могут быть граждане, достигшие 18 лет, постоянно проживающие на территории соответствующей административно-территориальной единицы и обладающие активным избирательным правом.
11. Для избрания выборщиков на соответствующей территории проводятся собрания (сходы) граждан по месту жительства.
12. Собрания (сходы) созываются окружной избирательной комиссией по территориям населенных пунктов, улицам, кварталам.
13. В работе собраний (сходов) принимают участие граждане, достигшие 18 лет и проживающие на соответствующей территории.
14. Собрание правомочно, если в нем принимает участие большинство избирателей населенного пункта, улицы, квартала согласно количеству, установленному окружной избирательной комиссией.
15. Окружная избирательная комиссия в зависимости от количества выборщиков, установленного для соответствующего округа, самостоятельно устанавливает необходимое количество избирателей, от которых избирается один выборщик.
16. Количество выборщиков для населенных пунктов устанавливается Центральной избирательной комиссией в пределах от 20 до 100 выборщиков в зависимости от количества жителей.
17. Избрание выборщика(ов) на собрании (сходе) производится открытым голосованием и оформляется протоколом, который подписывают председатель и секретарь собрания (схода) жителей.
Избранным считается выборщик, набравший по сравнению с другими кандидатурами большее количество голосов избирателей, принявших участие в голосовании.
18. При проведении выборов акимов при косвенном избирательном праве составляются списки выборщиков.
19. Списки избирателей при прямом избирательном праве составляются в соответствии с правилами, установленными Конституционным законом "О выборах в Республике Казахстан".
20. Список избирателей по месту жительства составляет соответствующий местный исполнительный орган на основании сведений, представляемых органами, осуществляющими учет населения.
21. Основанием для включения гражданина в список избирателей на конкретном избирательном участке является факт его регистрации по месту жительства на территории этого избирательного участка.
22. Гражданин может быть включен только в один список избирателей (выборщиков).
23. Списки избирателей (выборщиков) по избирательным участкам представляются избирателям для ознакомления за десять дней до дня голосования.
24. Гражданам обеспечивается возможность в помещениях соответствующих участковых (окружных) избирательных комиссий знакомиться со списками избирателей (выборщиков).
25. Каждому избирателю (выборщику) предоставляется право обжаловать невключение, неправильное включение в список или исключение из списка, а также допущенные в списке неточности в данных об избирателе (выборщике). Заявления о необходимости исправлений в списках рассматриваются соответствующей избирательной комиссией не позднее чем в трехдневный срок, а накануне и в день голосования - немедленно. Решение участковой (окружной) избирательной комиссии может быть обжаловано в вышестоящую избирательную комиссию.

Глава 4. Выдвижение и регистрация кандидатов в акимы

26. Сообщение о дне выборов доводится районной (городской) избирательной комиссией до сведения жителей соответствующей административно-территориальной единицы.
27. Для избрания акимом гражданин должен обладать активным избирательным правом в соответствии со статьей 33 Конституции Республики Казахстан.
28. Кандидатами в акимы могут быть граждане в возрасте не моложе 25 лет и проживающие на территории соответствующей области, а также соответствующие требованиям, предъявляемым к ним как к государственным служащим.
29. Право выдвижения кандидатов принадлежит собраниям граждан численностью не менее пятидесяти человек, обладающих избирательным правом, а также гражданам - путем самовыдвижения.
30. Решение о выдвижении кандидатов принимается путем открытого голосования большинством голосов от числа присутствующих на собрании граждан, которое оформляется соответствующим протоколом.
31. Решение собрания граждан:
1) доводится до сведения выдвинутого кандидата;
2) вместе с заявлением кандидата о согласии баллотироваться направляется в соответствующую районную (городскую) либо окружную по выборам акимов избирательную комиссию.
32. Выдвижение кандидатов в порядке самовыдвижения производится путем подачи в соответствующую районную (городскую) либо окружную по выборам акимов избирательную комиссию заявления о намерении баллотироваться кандидатом в акимы на территории соответствующей административно-территориальной единицы.
33. Количество выдвигаемых кандидатов не ограничивается.
34. Выдвижение кандидатов начинается за сорок пять дней и заканчивается за тридцать дней до дня выборов.
35. В случае, если не был выдвинут ни один кандидат либо все выдвинутые кандидаты до их регистрации сняли свои кандидатуры, районная (городская) либо окружная по выборам акимов избирательная комиссия продлевает срок выдвижения кандидатов.
36. Районная (городская) либо окружная по выборам акимов избирательная комиссия устанавливает соответствие кандидата требованиям, предъявляемым к нему настоящими Правилами.
37. Регистрация кандидата осуществляется при наличии следующих документов:
1) протокола собрания граждан;
2) заявления о согласии (намерении) баллотироваться кандидатом в акимы;
3) биографических данных о кандидате;
4) удостоверения личности гражданина Республики Казахстан.
38. О регистрации кандидатов соответствующая избирательная комиссия составляет протокол.
39. Соответствующая избирательная комиссия:
1) после регистрации кандидатов сообщает о регистрации с указанием фамилии, имени, отчества, года рождения, занимаемой должности, места работы (занятия) и жительства каждого кандидата, в зависимости от усмотрения кандидата сведений о его принадлежности к общественному объединению и национальной принадлежности через местные средства массовой информации или иным способом;
2) при регистрации выдает кандидатам соответствующее удостоверение;
3) отказывает в регистрации или отменяет решение о регистрации кандидата в случае:
нарушения правил выдвижения кандидата;
использования преимуществ должностного или служебного положения кандидатом;
установления фактов проведения предвыборной агитации кандидатом до его регистрации избирательной комиссией;
установления фактов подкупа избирателей;
несоблюдения иных требований, предусмотренных настоящими Правилами.
40. Отказ в регистрации кандидата или отмена решения о его регистрации могут быть в трехдневный срок обжалованы кандидатом в вышестоящую территориальную избирательную комиссию или суд. При этом вышестоящая территориальная избирательная комиссия или суд выносит по жалобе решение в пятидневный срок со дня подачи жалобы.
41. Регистрация кандидата начинается за сорок дней и заканчивается за двадцать пять дней до дня голосования.
42. Кандидат в период до регистрации и после нее может снять свою кандидатуру, обратившись с письменным заявлением об этом в районную (городскую) либо окружную по выборам акимов избирательную комиссию.
43. В этих случаях избирательная комиссия не производит регистрацию кандидата либо отменяет решение о регистрации кандидата.
44. В случае выбытия всех кандидатов после окончания срока регистрации вопрос о продлении срока выборов решается областной, города Астаны или Алматы избирательной комиссией.

Глава 5. Предвыборная агитация и финансирование выборов

45. Предвыборная агитация начинается со дня регистрации всех кандидатов по соответствующей административно-территориальной единице и заканчивается в ноль часов по местному времени дня, предшествующего дню выборов.
46. Предвыборная агитация осуществляется:
1) путем проведения публичных предвыборных мероприятий (предвыборных собраний и встреч с избирателями и выборщиками);
2) путем выпуска и (или) распространения печатных и иных агитационных материалов.
47. Запрещается проводить предвыборную агитацию, распространять любые агитационные предвыборные материалы государственным органам, а также их должностным лицам, членам избирательных комиссий.
Запрещается проведение предвыборной агитации, сопровождаемой предоставлением избирателям бесплатно товаров, услуг, ценных бумаг, а также выплатой денег, за исключением бесплатной раздачи печатных, в том числе иллюстративных, материалов, а также значков, флагов и флажков, специально изготовленных для избирательной кампании.
48. Граждане, обладающие активным избирательным правом, вправе беспрепятственно агитировать за и против того или иного кандидата в соответствии с настоящими Правилами.
49. С момента регистрации всех кандидатов по соответствующей административно-территориальной единице в соответствующей избирательной комиссии и до окончания агитационной кампании кандидаты имеют право на агитацию и пропаганду своей предвыборной программы.
50. Кандидаты вправе иметь доверенных лиц, которые помогают им в проведении избирательной кампании, ведут предвыборную агитацию, представляют интересы кандидатов в отношениях с государственными органами, организациями, общественными объединениями, избирательными комиссиями.
51. Кандидаты определяют доверенных лиц по своему усмотрению и сообщают о них для регистрации в районную (городскую) либо окружную по выборам акимов избирательную комиссию.
52. Районная (городская) либо окружная по выборам акимов избирательная комиссия после регистрации доверенных лиц выдает им соответствующие удостоверения.
53. Доверенное лицо не может быть членом какой бы то ни было избирательной комиссии.
54. Доверенные лица действуют в пределах полномочий, предоставленных им кандидатом.
55. Доверенные лица утрачивают свой статус по завершении избирательной кампании или по личной инициативе, либо по решению кандидата.
56. В день выборов и предшествующий ему день любая предвыборная агитация запрещается.
57. Печатные агитационные материалы, ранее вывешенные вне помещений избирательных комиссий и помещений для голосования, могут сохраняться на прежних местах.
58. Проведение выборов акимов финансируется из средств республиканского бюджета.
Предвыборная агитация кандидатов на выборах акимов может финансироваться из средств, образуемых в установленном настоящими Правилами порядке избирательных фондов.
Избирательный фонд кандидата в акимы образуют:
1) собственные средства кандидата, общая сумма которых не должна превышать установленный законодательством размер минимальной заработной платы более чем в двадцать пять раз;
2) добровольные пожертвования граждан и организаций Республики, общая сумма которых не должна превышать установленный законодательством размер минимальной заработной платы более чем в пятьдесят раз.

Глава 6. Выборы акимов

59. Голосование и определение итогов выборов акимов осуществляется в соответствии с избирательными процедурами, установленными Конституционным законом "О выборах в Республике Казахстан".
60. При использовании косвенного избирательного права выборы акима проводятся на совместном заседании выборщиков.
61. Совместное заседание правомочно, если на нем присутствует не менее двух третей от общего числа выборщиков, установленного для данной административно-территориальной единицы.
62. Председательствующим на совместном заседании выборщиков является председатель окружной избирательной комиссии.
Документом, удостоверяющим факт проведения совместного заседания выборщиков, является протокол совместного заседания.
63. В помещении, где проводится совместное заседание выборщиков, окружной избирательной комиссией организуется пункт для голосования по выборам акима.
Если в результате голосования несколько кандидатов набрали по сравнению с другими кандидатами большее одинаковое число голосов выборщиков, окружная избирательная комиссия назначает повторное голосование по двум кандидатам, получившим наибольшее количество голосов. Повторное голосование проводится в тот же день.
В случае, если на выборах баллотировался один кандидат, он считается избранным, если за него проголосовало более пятидесяти процентов выборщиков, принявших участие в голосовании.
64. Совместное заседание закрывается после оглашения председателем окружной избирательной комиссии результатов голосования по выборам акима.
65. По результатам голосования окружная по выборам акимов либо участковая избирательная комиссия составляет протокол голосования, который немедленно пересылается в районную (городскую) избирательную комиссию.
66. Если выборы были признаны недействительными, областная, города Астаны или Алматы избирательная комиссия принимает решение о проведении повторных выборов. Голосование при повторных выборах проводится на тех же избирательных участках (пунктах) и по тем же спискам избирателей (выборщиков), которые были составлены для проведения первоначальных выборов.
67. Повторные выборы проводятся не позднее чем в двухмесячный срок после первоначальных выборов. Избирательные мероприятия, осуществление которых предусмотрено при повторных выборах, проводятся в соответствии с Конституционным законом "О выборах в Республике Казахстан" и настоящими Правилами.
68. О проведении повторных выборов сообщается в местных средствах массовой информации.
69. Кандидаты, допустившие нарушение настоящих Правил в первоначальных выборах, в повторных выборах участвовать не вправе.
70. Итоги выборов устанавливаются на заседании районной (городской) избирательной комиссии на основании протоколов участковых либо окружных избирательных комиссий. Об итогах выборов составляется протокол, подписываемый председателем и членами районной (городской) избирательной комиссии, и сообщается в местных средствах массовой информации.

Глава 7. Регистрация акимов

71. Районная (городская) избирательная комиссия в семидневный срок со дня проведения выборов регистрирует избранных акимов. Решение районной (городской) избирательной комиссии о регистрации избранного акима представляется соответствующему вышестоящему акиму, который в течение суток назначает избранного акима.
72. Районная (городская) избирательная комиссия после регистрации избранного акима публикует в местных средствах массовой информации сообщение о регистрации с указанием фамилии, имени, отчества, года рождения, занимаемой должности, места работы (занятия) и жительства акима, в зависимости от усмотрения акима сведений о его принадлежности к общественному объединению и национальной принадлежности.
73. Районная (городская) избирательная комиссия может признать выборы акимов аульных (сельских) округов, аулов (сел), поселков недействительными в случае нарушения правил составления списков избирателей (выборщиков), порядка голосования и подсчета голосов, определения результата выборов, других нарушений настоящих Правил, если эти действия не позволяют с достоверностью определить результаты волеизъявления избирателей или выборщиков.
При этом данное решение в течение десяти дней со дня его принятия может быть обжаловано кандидатами в суд.

Глава 8. Прекращение полномочий и освобождение
от должности акимов

74. Полномочия акима прекращаются досрочно в случаях:
1) его выезда на постоянное место жительства за пределы административно-территориальной единицы, акимом которой он является;
2) вступления в законную силу решения суда о признании его недееспособным, безвестно отсутствующим или умершим;
3) вступления в отношении его в законную силу обвинительного приговора суда;
4) утраты им гражданства Республики Казахстан;
5) его смерти;
6) подачи им личного заявления об отставке.
75. Прекращение полномочий акима по основаниям, указанным в подпунктах 1) - 5) пункта 74, происходит с момента наступления указанных в них случаев и оформляется решением соответствующего вышестоящего акима.
Полномочия акима прекращаются по основанию, указанному в подпункте 6) пункта 74, решением соответствующего вышестоящего акима не позднее месяца после подачи заявления об отставке. В случае отказа в отставке аким должен продолжать исполнение служебных полномочий и имеет право на увольнение в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан.
76. Аким может быть досрочно освобожден от занимаемой должности в случаях:
1) нарушения им в своей деятельности Конституции , законов Республики Казахстан, актов Президента и Правительства Республики Казахстан;
2) ненадлежащего исполнения им своих обязанностей;
3) его длительной (свыше трех месяцев подряд или шести месяцев в течение календарного года) нетрудоспособности.
77. По основаниям, указанным в пункте 76, аким освобождается от занимаемой должности решением вышестоящего акима при наличии предварительного заключения прокурора района (города) и при последующем получении согласия не менее двух третей от общего числа депутатов соответствующего районного (городского) маслихата.
78. Контроль за исполнением настоящих Правил, обеспечение их единообразного применения осуществляются Центральной избирательной комиссией Республики Казахстан.
Не урегулированные настоящими Правилами вопросы решаются актами Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан.

Қазақстан Республикасының ауылдық (селолық) округтерi, ауылдары (селолары), кенттерi әкімдерінің сайлауын өткiзу туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2004 жылғы 6 желтоқсандағы N 1484 Жарлығы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 19 мамырдағы № 86 Жарлығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Президентінің 2011.05.19 № 86 Жарлығымен.

Қазақстандық қоғамды одан әрi демократияландыру мақсатында, Қазақстан Республикасы Конституциясының 87-бабының 4-тармағына және "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттiк басқару туралы" 2001 жылғы 23 қаңтардағы Қазақстан Республикасы Заңының 36-бабына сәйкес ҚАУЛЫ ЕТЕМIН:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының ауылдық (селолық) округтерi, ауылдары (селолары), кенттерi әкiмдерiнiң сайлауын өткiзу ережелерi бекiтiлсiн.

2. Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясы:
1) мемлекеттік басқаруды ода әрі орталықсыздандыру мәселелері жөніндегі заңдарды қолданысқа енгізгеннен және жергілікті өзін-өзі басқаруды енгізгеннен кейін Қазақстан Республикасының ауылдық (селолық) округтері, ауылдары (селолары), кенттері әкімдерінің сайлауын белгілесін, ұйымдастырсын және кезең-кезеңімен өткізсін; <*>
2) осы Жарлықта көзделген сайлау өткізілетін әкімшілік-аумақтық бірліктердің саны мен тізбесін облыстардың әкімдерімен бірлесіп айқындасын.
Ескерту. 2-тармақтың 1) тармақшасы жаңа редакцияда - ҚР Президентінің 2005.07.08. N 1613 Жарлығымен .

3. "Ауылдық (селолық) округтердiң, ауылдар (селолар), кенттер әкiмдерiн сайлау туралы" Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2001 жылғы 23 маусымдағы N 633 Жарлығының 1-тармағының күші жойылды деп танылсын (Қазақтан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2001 ж., N 21, 259-құжат).

4. Қазақстан Республикасының Үкiметі, облыстардың әкiмдерi аталған сайлауды ұйымдық, материалдық-техникалық және қаржылық қамтамасыз ету жөнiнде қажетті шараларды қолдансын.

5. Осы Жарлық жарияланған күнінен бастап күшіне енедi.

Қазақстан Республикасының
Президенті

Қазақстан Республикасы
Президентінің
2004 жылғы 6 желтоқсандағы
N 1484 Жарлығымен
БЕКIТІЛГЕН

Қазақстан Республикасының ауылдық (селолық)
округтерi, ауылдары (селолары), кенттерi
әкiмдерінің сайлауын өткiзудiң
ережелерi

Осы Ережелер Қазақстан Республикасының ауылдық (селолық) округтерi, ауылдары (селолары), кенттерi әкiмдерiнiң сайлауын өткізудiң тәртiбiн айқындайды.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Әкiмдердi сайлау тиiстi әкiмшілiк-аумақтық бiрлiктердiң аумақтарында тұрғылықты халық саны:

бес мың адамға дейiн болса - жалпыға ортақ тең әрi төте сайлау құқығы негiзiнде жасырын дауыс беру арқылы;

бес мың адамнан астам болса - жанама сайлау құқығы негiзiнде жасырын дауыс беру арқылы өткiзіледi. Жанама сайлау құқығы аталған әкiмдердi азаматтардың өз өкiлдерi - таңдаушылар арқылы сайлаудан тұрады.
Тиiстi әкiмшілiк-аумақтық бiрлiктiң әкiмi төрт жыл мерзiмге сайланады.

2. Әкiмдердiң кезекті сайлауын Орталық сайлау комиссиясы әкiмдердiң өкілеттiктер мерзiмi аяқталардан кемiнде қырық бес күн бұрын белгілейдi. Шығып қалған әкiмдердiң орнына сайлауды облыстық, Астана және Алматы қалаларының сайлау комиссиялары облыстардың, Астана және Алматы қалалары әкiмдерiнiң ұсынуы бойынша әкiмнің өкілеттіктерi мерзiмiнен бұрын тоқтатылған күннен бастап екi айдан кешіктірмей тағайындалады.

3. Әкiмдердi сайлауға тиiстi аумақта тұратын Қазақстан Республикасының азаматтары қатысуға хақылы.

4. Кандидаттардың осы Ережелерде белгiленген шекте сайлауға қатысуға тең құқықтары бар.

2-тарау. Сайлау жүйесi

5. Әкiмдердi сайлау кезiнде дауыс санаудың мынадай жүйесi қолданылады: басқа кандидаттарға қарағанда дауыс беруге қатысқан сайлаушылардың не таңдаушылардың дауыс санының көпшілігін алған кандидат сайланған болып саналады.

6. Әкiмдер сайлауын өткiзгенде тиiстi әкiмшілiк-аумақтық бiрлiк аумағы сайлау округi болып табылады.

7. Әкiмдердiң сайлауын дайындау мен өткiзудi ұйымдастыратын сайлау органдары тиiстi аумақтық және учаскелiк сайлау комиссиялары болып табылады.

8. Жанама сайлау құқығын пайдаланған кезде тиiстi аумақтық сайлау комиссиясының шешімiмен әкiмдердi сайлау жөнiндегi округтік сайлау комиссияларының функцияларын орындайтын сайлау комиссиялары айқындалады.

9. Округтік сайлау комиссиясы:
1) жиналыстар (жиындар) өткiзу үшiн елдi мекен, көше, махалла тұрғындарының қажетті санын белгілейдi;

2) таңдаушыларды сайлау үшiн тұрғындардың жиналыстарын (жиындарын) өткізудi ұйымдастырады;

3) әкiмдiкке ұсынылған кандидаттарды, олардың сенiм бiлдiрген адамдарын тіркейді, оларға тиісті куәлiктер береді;

4) дауыс беруге арналған бюллетень мәтiнiн бекітедi;

5) дауыс беруге арналған пунктті дайындайды, дауыс беруге арналған кабиналар мен жәшiктердiң жасалуын қамтамасыз етедi;

6) әкiмдi сайлаудағы дауыс беру нәтижелерiн белгілейдi, дауыс беру нәтижелерi туралы хаттаманы әкiмдi тiркеу үшiн аудандық (қалалық) сайлау комиссиясына тапсырады;

7) қайта сайлау өткiзедi;

8) "Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" Конституциялық заңға және осы Ережелерге сәйкес басқа да өкілеттіктердi жүзеге асырады.

3-тарау. Таңдаушыларды сайлау.
Таңдаушылардың тiзiмi. Сайлаушылардың тiзiмi

10. 18 жасқа толған, тиiстi әкiмшілiк-аумақтық бірлiктiң аумағында тұрғылықты тұратын және белсендi сайлау құқығына ие азаматтар сайлаушылар мен таңдаушылар бола алады.

11. Тиiстi аумақта таңдаушыларды сайлау үшiн тұрғылықты жерi бойынша азаматтардың жиналыстары (жиындары) өткiзіледi.

12. Жиналыстарды (жиындарды) елдi мекендердiң аумақтары, көшелерi, махаллалары бойынша округтік сайлау комиссиясы шақырады.

13. Жиналыстардың (жиындардың) жұмысына 18 жасқа толған және сол аумақта тұратын азаматтар қатысады.

14. Жиналысқа округтік сайлау комиссиясы белгілеген санына сәйкес, елдi мекеннiң, көшенiң, махалланың сайлаушыларының көпшiлiгi қатысса, құқықтық күші бар болып табылады.

15. Округтік сайлау комиссиясы, тиiсті округ үшiн белгіленген таңдаушылардың санына байланысты, олардан бiр таңдаушы сайланатын сайлаушылардың қажетті санын дербес белгiлейдi.

16. Елдi мекендер үшiн таңдаушылардың санын тұрғындардың санына байланысты 20-дан 100-ге дейiн таңдаушылар шегiнде Орталық сайлау комиссиясы белгілейдi.

17. Жиналыста (жиында) таңдаушыны (таңдаушыларды) сайлау ашық дауыс беру арқылы жүргізіледi және ол тұрғындар жиналысының (жиынының) төрағасы мен хатшысының қолы қойылған хаттамамен ресiмделедi.
Басқа кандидаттарға қарағанда дауыс беруге қатысқан сайлаушылардың дауыс санының көпшiлiгiн алған таңдаушы сайланған деп саналады.

18. Жанама сайлау құқығымен әкiмдердiң сайлауын өткiзген кезде таңдаушылардың тiзiмдерi жасалады.

19. Төте сайлау құқығы кезiнде сайлаушылардың тізiмдерi "Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" Конституциялық заңда белгiленген ережелерге сәйкес жасалады.

20. Тиiстi жергiлiктi атқарушы орган тұрғындарды есепке алуды жүргiзетiн органдар ұсынатын мәлiметтердiң негiзiнде тұрғылықты жерi бойынша сайлаушылардың тiзiмдерiн жасайды.

21. Азаматты нақты сайлау учаскесiндегі сайлаушылар тiзiмiне енгізу үшiн оның осы сайлау учаскесiнiң аумағында тұрғылықты жерi бойынша тiркелу фактiсi негiз болып табылады.

22. Азамат сайлаушылардың (таңдаушылардың) бір ғана тiзiмiне енгiзiлуi мүмкін.

23. Сайлау учаскелерi бойынша сайлаушылардың (таңдаушылардың) тiзiмдерi сайлаушыларға танысу үшiн дауыс беру күнiне он күн қалғанға дейiн ұсынылады.

24. Азаматтарға тиiстi учаскелiк (округтік) сайлау комиссияларының үй-жайларында сайлаушылардың (таңдаушылардың) тiзiмдерiмен танысу мүмкiндiгі қамтамасыз етіледi.

25. Әрбiр сайлаушыға (таңдаушыға) тiзiмге енгiзілмегенi, дұрыс енгiзілмегенi немесе тiзiмнен шығарып тасталғаны, сондай-ақ сайлаушы (таңдаушы) туралы деректерде тiзiмде жiберiлген жаңсақтықтар үшін шағымдану құқығы берiледі. Тiзiмдерге түзетулер жасау қажеттігi туралы арыздарды тиiстi сайлау комиссиясы үш күн мерзiмнен кешіктiрмей, ал дауыс беру қарсаңында және дауыс беретiн күні дереу қарайды. Учаскелiк (округтiк) сайлау комиссиясының шешiмiне жоғары тұрған сайлау комиссиясына шағымдануға болады.

4-тарау. Әкiмдiкке кандидаттарды ұсыну
және тiркеу

26. Сайлау күні туралы хабарламаны тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiк тұрғындарының назарына аудандық (қалалық) сайлау комиссиясы жеткiзеді.

27. Әкiм болып сайлануы үшін азаматтың Қазақстан Республикасы Конституциясының 33-бабына сәйкес белсендi сайлану құқығы болуға тиiс.

28. Әкiмдiкке 25 жасқа толған және тиiсті облыстың аумағында тұратын, сондай-ақ оларға мемлекеттік қызметшілерге қойылатындай талаптарға сай келетiн азаматтар кандидат бола алады.

29. Кандидаттарды ұсыну құқығы - сайлау құқығына ие саны кемiнде елу адам жиналатын азаматтардың жиналысына, сондай-ақ азаматтарға - өзiн-өзi ұсыну арқылы тиесілi.

30. Кандидаттарды ұсыну туралы шешiм ашық дауыс беру жолымен жиналысқа қатысқан азаматтардың көпшілiк даусымен қабылданып, тиiстi хаттамамен ресiмделедi.

31. Азаматтар жиналысының шешiмi:
1) ұсынылған кандидаттың назарына жеткiзiледi;

2) кандидаттың дауысқа түсуге келiсiмi туралы өтiнiшiмен бiрге әкiмдердi сайлау жөнiндегi тиiстi аудандық (қалалық) не округтік сайлау комиссиясына жолданады.

32. Кандидаттарды өзiн-өзi ұсыну тәртiбiмен ұсыну әкiмдердi сайлау жөнiндегі тиiсті аудандық (қалалық) не округтік сайлау комиссиясына тиiсті әкiмшілiк-аумақтық бiрлiк аумағында әкiмдiкке кандидат болып дауысқа түсу ниетi туралы өтiнiш беру жолымен жүргiзіледi.

33. Ұсынылатын кандидаттар саны шектелмейдi.

34. Кандидаттарды ұсыну сайлау күнінен қырық бес күн бұрын басталып, одан отыз күн бұрын аяқталады.

35. Бiрде-бiр кандидат ұсынылмаған не барлық ұсынылған кандидаттар өздерiн тіркегенге дейiн кандидатураларын алып тастаған жағдайда, әкiмдердi сайлау жөнiндегі аудандық (қалалық) не округтiк сайлау комиссиясы кандидаттарды ұсынудың мерзiмiн ұзартады.

36. Әкiмдердi сайлау жөнiндегі аудандық (қалалық) не округтік сайлау комиссиясы кандидаттың осы Ережелерде қойылатын талаптарға сәйкестігін анықтайды.

37. Кандидатты тiркеу мына құжаттар болған жағдайда:
1) азаматтар жиналысының хаттамасы;

2) әкiмдiкке кандидат болып дауысқа түсуге келiсiмi (ниетi) туралы өтiнiшi;

3) кандидат туралы өмiрбаяндық деректер;

4) Қазақстан Республикасы азаматының жеке бас куәлiгi болған жағдайда жүзеге асырылады.

38. Тиiсті сайлау комиссиясы кандидаттарды тiркеу туралы хаттама жасайды.

39. Тиiсті сайлау комиссиясы:
1) кандидаттарды тiркегеннен кейiн әрбiр кандидаттың тегi, аты, әкесiнiң аты, атқаратын лауазымы, кандидаттың қалауына қарай оның қоғамдық бiрлестіктерге қатыстылығы мен қай ұлтқа жататыны туралы мәлiметтердi көрсете отырып, тiркегенi туралы жергілiкті бұқаралық ақпарат құралдары арқылы немесе өзгеше тәсiлмен хабарлайды;

2) тіркелген кезде кандидаттарға тиiстi куәлiк бередi;

3) мына жағдайда:
кандидатты ұсыну ережелерi бұзылғанда;

кандидат лауазымдық немесе қызметтiк жағдайларының артықшылықтарын пайдаланғанда;

сайлау комиссиясы кандидатты тiркегенге дейін оның сайлау алдындағы үгiт жүргiзу фактілерi анықталғанда;

сайлаушыларды сатып алу фактілерi анықталғанда;

осы Ережелерде көзделген өзге де талаптар сақталмағанда кандидатты тiркеуден бас тартады немесе тіркеу туралы шешімнiң күшін жояды.

40. Кандидатты тiркеуден бас тартуға немесе оны тiркеу туралы шешiмнiң күшi жойылуына кандидат үш күн мерзiм iшiнде жоғары тұрған аумақтық сайлау комиссиясына немесе сотқа шағым бере алады. Бұл ретте жоғары тұрған аумақтық сайлау комиссиясы немесе сот шағым берiлген күннен бастап бес күн мерзiм iшiнде шағым бойынша шешім шығарады.

41. Кандидатты тiркеу дауыс беру күнiнен қырық күн бұрын басталып, дауыс беру күнiне жиырма бес күн қалғанда аяқталады.

42. Кандидат тiркеуге дейiнгi және одан кейiнгi кезеңде бұл туралы әкiмдердi сайлау жөнiндегi аудандық (қалалық) не округтiк сайлау комиссиясына жазбаша өтiнiш бере отырып, өз кандидатурасын алып тастай алады.

43. Мұндай жағдайларда сайлау комиссиясы кандидатты тiркемейдi не кандидатты тiркеу туралы шешімнің күшін жояды.

44. Тiркеу мерзiмi аяқталғаннан кейiн барлық кандидаттар шығып қалған жағдайда, сайлау мерзiмiн ұзарту туралы мәселенi облыстық, Астана немесе Алматы қалалық сайлау комиссиялары шешедi.

5-тарау. Сайлау алдындағы үгiт және
сайлауды қаржыландыру

45. Сайлау алдындағы үгіт барлық кандидаттар тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiк бойынша тiркелген күнiнен басталады және сайлау қарсаңындағы күнi жергiлiктi уақыт бойынша нөл сағатта аяқталады.

46. Сайлау алдындағы үгiт:
1) сайлау алдындағы жария iс-шараларды (сайлау алдындағы жиналыстарды және сайлаушылармен және таңдаушылармен кездесулердi) өткiзу жолымен;

2) баспа және өзге де үгіт материалдарын шығару және (немесе) тарату жолымен жүзеге асырылады.

47. Мемлекеттiк органдардың, сондай-ақ олардың лауазымды адамдарының, сайлау комиссиялары мүшелерінiң сайлау алдындағы үгіт жүргізуiне, сайлау алдындағы кез келген үгiт материалдарын таратуына тыйым салынады.
Сайлау науқаны үшiн арнайы әзiрленген баспа, соның iшiнде безендiрiлген материалдарды, сондай-ақ кеудеге тағатын белгілердi, жалаулар мен жалаушаларды тегiн таратуды қоспағанда, сайлаушыларға тауарларды, қызмет көрсетудi, бағалы қағаздарды тегін беру, сондай-ақ ақша төлеу арқылы сайлау алдындағы үгіт жүргiзуге тыйым салынады.

48. Белсендi сайлау құқығы бар азаматтар осы Ережелерге сәйкес белгiлi бiр кандидатты жақтап не оған қарсы кедергісiз үгiт жүргiзуге хақылы.

49. Барлық кандидаттардың тиiсті сайлау комиссиясында тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiк бойынша тіркелген кезiнен бастап және үгiт науқаны аяқталғанға дейiн кандидаттардың үгіт жүргiзуге және сайлау алдындағы бағдарламасын насихаттауға құқығы бар.

50. Кандидаттар сенiм бiлдiрген адамдары болуына хақылы, олар өздерiне сайлау науқанын жүргізуге көмектеседi, сайлау алдындағы үгiтті жүргiзедi, кандидаттардың мемлекеттік органдармен, ұйымдармен, қоғамдық бiрлестіктермен, сайлау комиссияларымен қарым-қатынастарында мүдделерiне өкiлдiк етедi.

51. Кандидаттар сенiм бiлдiрген адамдарын өз қалауы бойынша белгілейдi және оларды тiркеу үшiн әкiмдердi сайлау жөнiндегі аудандық (қалалық) не округтік сайлау комиссиясына хабарлайды.

52. Әкiмдердi сайлау жөнiндегі аудандық (қалалық) не округтік сайлау комиссиясы сенiм білдiрген адамдарды тiркегеннен кейiн оларға тиiстi куәлiктер бередi.

53. Сенiм бiлдiрген адам қандай да бiр сайлау комиссиясының мүшесi бола алмайды.

54. Сенiм бiлдiрген адамдар өздерiне кандидат берген өкілеттіктер шегiнде iс-қимыл жасайды.

55. Сенiм бiлдiрген адамдар сайлау науқаны аяқталғаннан кейiн немесе өз бастамасы бойынша не кандидаттың шешiмiмен өз мәртебесiн тоқтатады.

56. Сайлау болатын күнi және оның қарсаңындағы күнi кез келген сайлау алдындағы үгітке тыйым салынады.

57. Сайлау комиссиялары орналасқан және дауыс беруге арналған үй-жайлардан тыс жерлерде бұрын ілiнген баспа үгiт материалдарын сол орнында қалдыруға болады.

58. Әкiмдер сайлауын өткiзу республикалық бюджет қаражатынан қаржыландырылады.
Әкiмдер сайлауындағы кандидаттардың сайлау алдындағы үгітi осы Ережелер белгiлеген тәртiпте құрылатын сайлау қорларының қаражаты есебiнен қаржыландырылуы мүмкiн.

Әкiмдiкке кандидаттың сайлау қорын:
1) жалпы сомасы заңнамада белгiленген ең төменгi жалақы мөлшерiнен жиырма бес еседен аспайтын кандидаттың өз қаражаты;

2) жалпы сомасы заңнамада белгіленген ең төменгі жалақы мөлшерiнен елу еседен аспайтын, азаматтардың және Республика ұйымдарының ерiкті қайырмалдығы құрайды.

6-тарау. Әкiмдердi сайлау

59. Әкiмдердi сайлауда дауыс беру мен сайлау қорытындыларын анықтау "Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" Конституциялық заңда белгiленген сайлау рәсiмдеріне сәйкес жүзеге асырылады.

60. Жанама сайлау құқығын пайдаланған кезде әкiмдi сайлау таңдаушылардың бiрлескен отырысында өткiзіледi.

61. Бiрлескен отырыс осы әкiмшілiк-аумақтық бiрлестiк үшін белгіленген таңдаушылардың жалпы санының кемiнде үштен екiсi қатысқанда құқықтық күшi бар болып табылады.

62. Таңдаушылардың бiрлескен отырысында төрағалық етушi округтік сайлау комиссиясының төрағасы болып табылады.
Таңдаушылардың бiрлескен отырысының өткiзілгенін куәландыратын құжат бiрлескен отырыстың хаттамасы болып табылады.

63. Таңдаушылардың бiрлескен отырысы өтетін үй-жайда округтiк сайлау комиссиясы әкiмдi сайлау жөнiнде дауыс беру пунктiн ұйымдастырады.
Егер дауыс беру нәтижесiнде бiрнеше кандидат басқа кандидаттармен салыстырғанда таңдаушылардың көп бiрдей дауыс санын алса, округтік сайлау комиссиясы барынша көп дауыс алған екi кандидат бойынша қайта дауыс берудi тағайындайды. Қайта дауыс беру сол күнi өткiзіледi.
Сайлауға бiр кандидат түскен жағдайда оған дауыс беруге қатысқан таңдаушылардың елу процентiнен астамы дауыс берсе, ол сайланған болып есептеледi.

64. Округтік сайлау комиссиясының төрағасы әкiмдi сайлау жөніндегі дауыс берудiң нәтижелерiн жариялағаннан кейін бiрлескен отырыс жабылады.

65. Әкiмдердi сайлау жөнiндегi округтік не учаскелiк сайлау комиссиясы дауыс берудiң нәтижелерi бойынша аудандық (қалалық) сайлау комиссиясына дереу жiберiлетiн дауыс беру хаттамасын жасайды.

66. Егер сайлау жарамсыз деп танылса, облыстық, Астана немесе Алматы қалалық сайлау комиссиясы қайта сайлау өткiзу туралы шешiм қабылдайды. Қайта сайлау өткiзген кезде дауыс беру сол сайлау учаскелерiнде (пункттерде) және бастапқы сайлауды өткізу барысында дайындалған сайлаушылар (таңдаушылар) тiзiмдерi бойынша жүзеге асырылады.

67. Қайта сайлау бастапқы сайлаудан екi ай мерзiмнен кешiктірілмей өткiзіледi. Қайта сайлау кезiнде жүзеге асыру көзделген сайлау iс-шаралары "Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" Конституциялық заңға және осы Ережелерге сәйкес жүргiзіледi.

68. Қайта сайлау өткiзу туралы жергілiктi бұқаралық ақпарат құралдарында хабарланады.

69. Бастапқы сайлауда осы Ережелердi бұзған кандидаттардың қайта сайлауға қатысуға құқығы жоқ.

70. Сайлау қорытындылары аудандық (қалалық) сайлау комиссиясының отырысында учаскелiк не округтік сайлау комиссияларының хаттамалары негiзiнде белгiленедi. Сайлау қорытындылары туралы аудандық (қалалық) сайлау комиссиясының төрағасы мен мүшелерi қол қойған хаттама жасалады және жергілiктi бұқаралық ақпарат құралдарында хабарланады.

7-тарау. Әкiмдердi тiркеу

71. Аудандық (қалалық) сайлау комиссиясы сайлау өткiзiлген күннен бастап жеті күн мерзiм iшiнде сайланған әкiмдердi тiркейдi. Сайланған әкiмдi тiркеу туралы аудандық (қалалық) сайлау комиссиясының шешiмi жоғары тұрған тиiстi әкiмге ұсынылады, ол сайланған әкiмді бiр тәулiк iшiнде тағайындайды.

72. Аудандық (қалалық) сайлау комиссиясы сайланған әкiмдi тiркегеннен кейiн әкiмнiң тегiн, атын, әкесiнiң атын, туған жылын, атқаратын лауазымын, жұмыс орны (кәсiбі) мен тұрғылықты жерiн, әкiмнiң қалауына қарай оның қоғамдық бiрлестiкке қатыстылығы мен қай ұлтқа жататыны туралы мәліметтерді көрсете отырып, тiркеу туралы хабарламаны жергiлiктi бұқаралық ақпарат құралдарында жариялайды.

73. Аудандық (қалалық) сайлау комиссиясы сайлаушылар (таңдаушылар) тiзiмдерiн жасау ережелерi, дауыс беру мен дауыстарды есептеу, сайлау нәтижелерiн айқындау тәртiбi бұзылған, осы Ережелердiң басқа да бұзылулары орын алған жағдайда, егер бұл әрекеттер сайлаушылардың немесе таңдаушылардың еркiн білдiруінің нәтижелерiн сенiмдi анықтауға мүмкiндiк бермейтiн болса, ауылдық (селолық) округтердiң, ауылдардың (селолардың), кенттердiң әкiмдерiнiң сайлауын жарамсыз деп тани алады.
Бұл ретте кандидаттар осы шешiмге ол қабылданған күннен бастап он күн iшiнде сотқа шағымдана алады.

8-тарау. Әкiмдердiң өкілеттiктерiн тоқтату және
оларды қызметiнен босату

74. Әкiмнiң өкiлеттiктерi мерзiмiнен бұрын:

1) өзi әкiм болып табылатын әкiмшілiк-аумақтық бiрлiктiң шегінен тыс тұрақты тұрғылықты жерге көшкен;

2) оны iс-әрекетке қабiлетсiз, хабар-ошарсыз кетті немесе қайтыс болды деп тану туралы сот шешімі заңды күшіне енген;

3) оған қатысты соттың анықтау үкiмi заңды күшiне енген;

4) Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылған;

5) қайтыс болған;

6) орнынан түсу жөнiнде өзi өтiнiш берген жағдайда тоқтатылады.

75. Әкiмнiң өкілеттіктерiн 74-тармақтың 1)-5) тармақшаларында көрсетілген негіздер бойынша тоқтату оларда аталған жағдайлардың басталу сәтiнен бастап жүредi және жоғары тұрған тиiстi әкiмнiң шешiмiмен рәсiмделедi.
Әкiмнiң өкiлеттiктерi 74-тармақтың 6) тармақшасында көрсетілген негіз бойынша, орнынан түсу жөнiнде өтiнiш бергеннен кейiн жоғары тұрған тиiстi әкiмнiң шешiмiмен бiр айдан кешiктірілмей тоқтатылады. Орнынан түсiруден бас тартылған жағдайда әкiм қызметтік өкілеттіктерiн атқаруды жалғастыра беруге тиiс және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіпте қызметінен кетуге құқығы бар.

76. Әкiм:
1) өз қызметiнде Қазақстан Республикасының Конституциясын , заңдарын, Қазақстан Республикасы Президентiнiң және Үкiметiнiң актілерiн бұзған;

2) ол өз міндеттерiн тиiсiнше атқармаған;

3) оның ұзаққа созылған (қатарынан үш айдан артық немесе күнтiзбелiк жыл iшiнде алты ай) еңбекке жарамсыздығы жағдайларында атқаратын қызметiнен мерзiмiнен бұрын босатылуы мүмкiн.

77. 76-бапта көрсетiлген негiздер бойынша, аудан (қала) прокурорының алдын ала қорытындысы болғанда және кейiннен тиiстi аудандық (қалалық) мәслихат депутаттарының жалпы санының кем дегенде үштен екiсiнiң келiсiмiн алғанда, жоғары тұрған әкiмнiң шешiмiмен әкiм атқаратын қызметiнен босатылады.

78. Осы Ережелердің орындалуын бақылауды, олардың бiрыңғай үлгіде қолданылуын қамтамасыз етудi Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясы жүзеге асырады.
Осы Ережелерде реттелмеген мәселелер Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының актілерiмен шешiледi.