Об электроэнергетике

Указ Президента Республики Казахстан, имеющий силу Закона, от 23 декабря 1995 г. N 2724. Утратил силу - Законом РК от 16 июля 1999 г. N 439 ~Z990439.

      В соответствии со статьей 1 Закона Республики Казахстан от 10 декабря 1993 года "О временном делегировании Президенту Республики Казахстан и главам местных администраций дополнительных полномочий" и в целях создания правовых основ регулирования производства, передачи, распределения и потребления электрической и тепловой энергии, издаю настоящий Указ.


      Глава I. Общие положения


      Статья 1. Основные понятия, применяемые в Указе


      Государственная регулирующая комиссия в электроэнергетике - центральный государственный орган, осуществляющий регулирование цен (тарифов) на электрическую и тепловую энергию (мощность).

      Единая электроэнергетическая система - совокупность электроэнергетических систем Казахстана, технологически связанных между собой и объединенных общим оперативно-диспетчерским и противоаварийным управлением.

      Национальная электроэнергетическая система - республиканское государственное предприятие, выступающее в качестве основной части Единой электроэнергетической системы, обеспечивающей связь между электроэнергетическими системами внутри Республики Казахстан, а также электроэнергетическими системами соседних государств.

      Объект электроэнергетики - электрическая станция, подстанция, линия электропередач, магистральные тепловые сети для производства, передачи, распределения или преобразования параметров электрической или тепловой энергии.

      Особый режим работы объектов электроэнергетики и поставки энергии потребителям - вынужденный режим, вводимый при крупных технологических нарушениях на объектах электроэнергетики, при отсутствии топливных ресурсов, при недостатке электрической энергии и мощности.

      Потребитель - физическое или юридическое лицо, использующее электрическую и (или) тепловую энергию.

      Специализированные организации - организации, обеспечивающие нормальное функционирование и развитие электроэнергетики (энергетического профиля ремонтно-наладочные, проектные, научно-исследовательские, строительно-монтажные, а также организации по изготовлению конструкций, оборудования, механизмов и материалов).

      Центральный исполнительный орган по управлению электроэнергетикой - государственный орган, уполномоченный Президентом Республики Казахстан либо Правительством Республики Казахстан осуществлять руководство электроэнергетикой.

      Электроэнергетика - сфера производства, передачи, распределения электрической и тепловой энергии.

      Энергопроизводящая организация - организация, осуществляющая производство электрической и тепловой энергии.

      Энергопередающая организация - организация, осуществляющая передачу, преобразование и распределение электрической и (или) тепловой энергии.

      Энергоснабжающая организация - организация, осуществляющая продажу потребителям произведенной или купленной электрической и (или) тепловой энергии.

      Электроэнергетический комплекс - совокупность энергопроизводящих, энергопередающих, энергоснабжающих и специализированных организаций.

      Электроэнергетическая система - совокупность объектов электроэнергетики и средств эксплуатации и управления ими, связанных единым процессом производства, передачи и распределения электроэнергии.


      Статья 2. Законодательство об электроэнергетике


      Законодательство об электроэнергетике является общереспубликанским и состоит из настоящего Указа и иных законодательных актов, указов и распоряжений Президента Республики Казахстан, постановлений Правительства Республики Казахстан, регулирующих отношения по производству, передачи, распределению и потреблению электрической и тепловой энергии, а также нормативных правовых актов центрального исполнительного органа по управлению электроэнергетикой.


      Глава 2. Государственное регулирование в

      электроэнергетике


      Статья 3. Цели Государственного управления


      1. Государственное управление в электроэнергетике осуществляется в целях максимального удовлетворения спроса потребителей энергии и защиты их прав путем обеспечения надежного и стабильного функционирования электроэнергетического комплекса Республики Казахстан, на конкурентных началах и единства управления им как особо важной системой жизнеобеспечения хозяйственно-экономического и социального комплексов страны.

      2. Государственное управление должно обеспечить:

      эффективное функционирование и развитие электроэнергетического комплекса;

      создание регулируемого рынка электрической и тепловой энергии;

      рациональное и экономное использование электрической и тепловой энергии;

      использование возобновляемых и нетрадиционных источников энергии;

      создание условий для привлечения инвестиций, в том числе иностранных, в развитие и перевооружение электроэнергетического комплекса;

      создания условий для выполнения комплекса мероприятий по охране окружающей среды, надежности и безопасности эксплуатации установок электроэнергетики.


      Статья 4. Компетенция центрального исполнительного

      органа по управлению электроэнергетикой


      1. Центральный исполнительный орган по управлению электроэнергетикой обеспечивает проведение единой научно-технической политики в отрасли, реализацию государственной электроэнергетической программы, осуществление лицензирования в электроэнергетике, выполняет другие функции, предусмотренные настоящим Указом и иным законодательством Республики Казахстан.

      2. Центральный исполнительный орган по управлению электроэнергетикой вправе применять нормативные правовые акты в следующих случаях:

      при наличии прямого предписания об этом, содержащегося в законодательном акте, Указа Президента Республики Казахстан или постановлении Правительства Республик Казахстан;

      в целях исполнения законодательных актов, Указов Президента Республики Казахстан и постановлений правительства Республики Казахстан (по вопросам и в пределах, предусмотренных перечисленными актами);

      в целях утверждения правил устройства и технической эксплуатации электроэнергетических установок, обеспечения безопасности эксплуатации, пользования электрической и тепловой энергии, ремонтного обслуживания объектов электроэнергетики и по другим вопросам технико-технологического характера;

      совместно с соответствующими государственными органами - по вопросам охраны труда, противопожарной безопасности, производственной санитарии, экологической безопасности, связанным с производством, передачей, распределением и использованием электрической и тепловой энергии.

      3. Нормативные правовые акты центрального исполнительного органа по управлению электроэнергетикой, принимаемые в пределах его компетенции, обязательны для исполнения всеми государственными органами, юридическими и физическими лицами.


      Статья 5. Государственное управление

      электроэнергетикой


      Государственное управление в сфере электроэнергетики заключается в:

      лицензировании деятельности в области производства, передачи и распределения электрической и (или) тепловой энергии в порядке, устанавливаемом Правительством Республики Казахстан;

      государственном регулировании цен (тарифов) на электрическую или тепловую энергию (мощность), производимую энергопроизводящими организациями и отпускаемую энергоснабжающими организациями потребителям;

      распределение энергии, включая ее отпуск потребителям в соответствии с заключенными договорами;

      демонополизации и приватизации объектов электроэнергетики;

      государственном надзоре за надежностью, безопасностью и экономичностью производства, передачи, распределения и потребления энергии;

      лицензирование экспортно-импортных операций с электроэнергией в порядке, устанавливаемом Правительством Республики Казахстан;

      установлении общеобязательных правил, связанных с производством, передачей, распределением и потреблением электрической и тепловой энергии, а также надежностью и безопасностью строительства электроэнергетических установок и их эксплуатацией;

      установлении иных правил, предусмотренных законодательством об электроэнергетике.


      Статья 6. Государственное регулирование цен на энергию


      1. Цены (тарифы) на электрическую и тепловую энергию в силу естественного монополизма энергоснабжающих организаций и социальной значимости подлежат государственному регулированию.

      2. Устанавливаются следующие виды цен (тарифов) на энергию:

      закупочная цена (тариф) на электроэнергию;

      оптовая цена (тариф) на электроэнергию, отпускаемую Национальной электроэнергетической системой;

      цена (тариф) на электроэнергию, закупаемую или отпускаемую по импорту и экспорту;

      цена (тариф) на электрическую и тепловую энергию, поставляемую потребителям.

      3. Цены (тарифы) на электрическую и тепловую энергию (мощность) должны обеспечить полное возмещение понесенных энергопроизводящими и энергопередающими организациями затрат, безубыточность их деятельности и финансирование развития этих организаций за счет собственных доходов для покрытия естественного прироста нагрузок народохозяйственного комплекса страны.

      Затраты энергоснабжающей организации связанные с расширением и реконструкцией объектов электроэнергетики для покрытия присоединяемой дополнительной единичной нагрузки промышленных организаций, компенсируются этими организациями.

      Порядок и условия компенсации дополнительных затрат для расширения и реконструкции объектов электроэнергетики устанавливаются Положением, утверждаемым Правительством Республики Казахстан.

      4. Государственное регулирование цен (тарифов) на электрическую и тепловую энергию (мощность) осуществляет уполномоченный государственный орган.


      Статья 7. Центральный орган государственного

      регулирования цен (тарифов) в электроэнергетике


      1. Центральным органом государственного регулирования цен (тарифов) в электроэнергетике является Государственная регулирующая комиссия в электроэнергетике, которая независима в своих решениях в пределах полномочий, предоставленных ей настоящим Указом и антимонопольным законодательством.

      2. Государственная регулирующая комиссия работает на единой нормативно-методической основе, обеспечивающей при установлении цен (тарифов) на электрическую и тепловую энергию (мощность):

      защиту экономических интересов потребителей от монопольного повышения цен (тарифов) на электрическую и тепловую энергию;

      создания механизма согласования интересов энергопроизводящих, энергоснабжающих организаций и потребителей электрической и тепловой энергии;

      формирования конкурентной среды в электроэнергетическом комплексе для повышения эффективности его функционирования и минимизации цен (тарифов);

      создание экономических стимулов, направленных на использование энергосберегающих технологий и производственных процессов;

      равный доступ на республиканский оптовый рынок электрической энергии юридических и физических лиц - производителей электрической энергии, независимо от форм собственности;

      открытость, доступность для потребителей и общественности материалов комиссии по рассмотрению и утверждению цен (тарифов).

      3. Положение о Государственной регулирующей комиссии в электроэнергетике утверждается Правительством Республики Казахстан.


      Статья 8. Национальная электроэнергетическая система


      1. Национальная электроэнергетическая система обеспечивает функционирование Единой электроэнергетической системы, включая единое оперативно-диспетчерское управление, организует единый электроэнергетический рынок с объединенными резервами и открытым доступом для конкуренции всех энергопроизводящих организаций независимо от форм собственности, а также хозяйственные связи внутри электроэнергетического комплекса по снабжению потребителей электрической энергией, обеспечивает равную основу для регулирования деятельности государственных предприятий и частных организаций.

      2. Национальная элетроэнергетическая система вправе:

      вводить особый режим работы объектов электроэнергетики, независимо от форм собственности, организационно-правовой формы вида деятельности и ведомственной принадлежности;

      устанавливать с разрешения центрального исполнительного органа по управлению электроэнергетикой и по согласованию с местными исполнительными органами особый режим поставки электроэнергии в регионы, при необходимости вводить ограничения на поставку и потребление электроэнергии вплоть до приостановления подачи электроэнергии отдельным потребителям или группе потребителей региональных электроэнергетических систем, подключенным к Национальной электроэнергетической системе.

      3. Порядок ввода особого режима работы объектов электроэнергетики и поставки электроэнергии потребителям устанавливается Правительством Республики Казахстан.


      Статья 9. Центральное диспетчерское управление


      1. Центральное диспетчерское управление осуществляет оперативное управление электрическими режимами электростанций и линиями электропередачи Единой электроэнергетической системы.

      2. Размещение и установка противоаврийной автоматики, автоматики регулирования частоты и активной мощности, а также любых систем и устройств автоматики, действие которых оказывает влияние на режимы работы Единой электроэнергетической системы, производится по согласованию с Центральным диспетчерским управлением.

      3. Оперативные распоряжения режимного характера Центрального диспетчерского управления и его региональных диспетчерских пунктов являются обязательными для персонала всех объектов электроэнергетики независимо от формы собственности, организационно-правовой формы вида деятельности и ведомственной принадлежности, подключенных к Единой электроэнергетической системе, а также потребителей.

      4. Положение о Центральном диспетчерском управлении Единой электроэнергетической системы утверждается центральным исполнительным органом по управлению электроэнергетикой.


      Статья 10. Государственный энергетический надзор


      1. Государственный энергетический надзор осуществляется республиканским органом (в дальнейшем - Госэнергонадзор) по государственному энергетическому надзору и энергетической экспертизе организаций, расположенных на территории Республики Казахстан, независимо от их ведомственной принадлежности, форм собственности, контролю за последовательным проведением ими государственной политики по энергоснабжению.

      2. Органы Госэнергонадзора вправе налагать административные штрафы в порядке, установленном законодательством об административных правонарушениях.

      3. Права и обязанности органов Госэнергонадзора определяются Положением о Госэнергонадзоре, утверждаемым Правительством Республики Казахстан.


      Статья 11. Недопустимость вмешательства в

      производственно-технологическую деятельность


      Центральные исполнительные органы, а также местные представительные и исполнительные органы не вправе вмешиваться в технологическую деятельность организаций, связанную с производством, передачей и распределением энергии или с технологическим управлением этими процессами, за исключением случаев, предусмотренных статьей 19 настоящего Указа и законодательными актами Республики Казахстан.


      Глава 3. Организация энергоснабжения потребителей


      Статья 12. Субъекты отношений по производству, передаче

      и потреблении энергии


      1. Субъектами отношений по производству, передаче и потреблении электрической и тепловой энергии выступают:

      республиканское государственное предприятие - Национальная электроэнергетическая система;

      региональные энергоснабжающие организации;

      самостоятельные энергопроизводящие организации, то есть организации, пользующиеся правами юридического лица, организационно и технологически связанных с Единой электроэнергетической системой;

      независимые энергопроизводящие организации, то есть организации, пользующиеся правами юридического лица, организационно не связанные с Единой электроэнергетической системой;

      потребители энергии.

      2. К самостоятельным энергопроизводящим организациям, организационно связанным с Единой электроэнергетической системой, относятся организации, непосредственно подчиненные Национальной электроэнергетической системе или региональным энергоснабжающим организациям.

      3. К независимым энергопроизводящим организациям относятся государственные, ведомственные и частные организации, осуществляющие прямое снабжение потребителей электрической и тепловой энергией, пользуясь для этого либо собственной энергетической сетью, либо услугами Единой энергетической системы. Независимые энергопроизводящие организации могут продавать излишки своей электроэнергии Единой электроэнерегетической системе, выступая в этом случае в качестве самостоятельных организаций.


      Статья 13. Организация хозяйственных связей в системе

      энергоснабжения


      1. Республиканское государственное предприятие - Национальная электроэнергетическая система на договорной основе:

      закупает электроэнергию у самостоятельных, подчиненных Национальной электроэнергетической системе энергопроизводящих организаций, излишки электроэнергии у региональных электроэнергетических систем и независимых энергопроизводящих организаций, а также импортирует электроэнергию в Национальную электроэнергетическую систему из электроэнергетических систем других государств;

      производит распределение электроэнергии в рамках Единой электроэнергетической системы путем продажи электроэнергии региональным энергоснабжающим организациям и потребителям, подключенным к Национальной электроэнергетической системе, экспортирует электроэнергию в другие страны.

      2. Региональные энергоснабжающие организации на договорной основе:

      закупают электрическую и тепловую энергию у самостоятельных энергопроизводящих организаций, подчиненных региональным энергоснабжающим организациям, излишки электрической и тепловой энергии у независимых энергопроизводящих организаций;

      закупают электроэнергию у Национальной электроэнергетической системы либо продают ее последней при наличии излишков;

      осуществляют энергоснабжение потребителей закрепленного района обслуживания.

      3. Независимые энергопроизводящие организации на договорной основе:

      осуществляют энергоснабжение прикрепленных потребителей;

      продают излишки электрической и тепловой энергии Национальной электроэнергетической системе или региональным энергоснабжающим организациям.


      Статья 14. Договорные отношения на поставку

      электрической и тепловой энергии


      1. Поставка электрической энергии (мощности) в Единую электроэнергетическую систему оформляется договором поставки, заключенным в соответствии с Гражданским кодексом Республики Казахстан.

      2. Продажа электрической и тепловой энергии (мощности) потребителям осуществляется на основе договора энергоснабжения в соответствии с Гражданским кодексом Республики Казахстан.

      3. При осуществлении независимой энергопроизводящей организацией поставки электрической энергии своему потребителю через электрическую сеть Единой электроэнергетической системы ее взаимоотношения с Национальной электроэнергетической системой или региональными энергоснабжающими организациями регулируются договором на передачу электроэнергии с обязательным указанием в нем режима передачи.


      Статья 15. Права потребителей электрической

      и тепловой энергии

      Потребители электрической и тепловой энергии имеют право:

      получать энергию надлежащего качества в объемах и сроки,

      предусмотренные договором;

      требовать от энергоснабжающей организации возмещения убытков,

      вызванных недоотпуском или отпуском некачественной энергии;

      обращаться в организации Госэнергонадзора и судебные органы для

      решения спорных вопросов, связанных с отпуском и потреблением

      энергии.

      Статья 16. Обязанности потребителей электрической

      и тепловой энергии

      Потребители электрической и тепловой энергии обязаны:

      поддерживать техническое состояние электрических и

      теплоиспользующих установок, приборов учета потребления энергии в

      соответствии с требованиями нормативных актов;

      соблюдать договорные режимы энергопотребления;

      выполнять нормативные требования по поддержанию качества

      электроэнергии в энергосистеме;

      своевременно производить оплату за использованную энергию;

      проводить активную энергосберегающую политику.


      Глава 4. Обеспечение деятельности организаций

      электроэнергетики


      Статья 17. Порядок топливообеспечения организаций

      электроэнергетики


      1. Для электростанций и котельных установок применяется проектный вид топлива, обеспечивающий наибольшую эффективность использования энергоустановки.

      Качество угля определяется стандартом, разрабатываемым центральным исполнительным органом по управлению электроэнергетикой совместно с Государственным органом по стандартизации и утверждаемым Правительством Республики Казахстан.

      Запрещается использование на электростанциях топлива, которое не обеспечивает надежность технологического процесса производства энергии и его безопасность, а также может привести к ухудшению экологической обстановки в регионе расположения объекта электроэнергетики без осуществления дополнительных природоохранных мероприятий.

      2. Размер стратегического резерва топлива на электростанциях, порядок его закладки, хранения и использования устанавливается Правительством Республики Казахстан по представлению центрального исполнительного органа по управлению электроэнергетикой.

      3. Снабжение энергопроизводящих организаций топливом производится на основе, как правило, прямых и долгосрочных договоров поставки, в которых должны быть предусмотрены объемы, вид и качество топлива, сроки поставки, а также штрафные санкции в случае неисполнения или ненадлежащего исполнения договора.


      Статья 18. Порядок использования природных ресурсов

      организациями электроэнергетики


      1. Объекты электроэнергетики обеспечиваются земельными участками в порядке, установленном земельным законодательством, на праве постоянного землепользования.

      Размеры земельных участков, предоставляемых для размещения и эксплуатации объектов электроэнергетики, определяются в соответствии с утвержденной в установленном порядке проектно-технической документацией на эти объекты.

      2. Использование земельных участков, выделенных для создания на них объектов электроэнергетики, включая земли охранной зоны, для других нужд не допускаются, если иное не предусмотрено при отводе земельного участка. Все виды хозяйственной деятельности в охранной зоне, разрешенные режимом использования, могут производиться только по согласованию с администрацией объекта электроэнергетики.

      3. Организации электроэнергетики обязаны осуществлять технические и организационные меры, направленные на снижение вредных воздействий на природную среду, и несут установленную ответственность за нарушение законодательства об охране природы и обеспечении экологической безопасности.


      Статья 19. Работа организаций электроэнергетики

      при чрезвычайных ситуациях


      1. При возникновении чрезвычайных ситуаций (землетрясений, наводнений, других стихийных бедствий, производственных аварий на объектах электроэнергетики) исполнение договорных обязательств организаций электроэнергетики на поставку энергии потребителям может быть приостановлено по решению Правительства Республики Казахстан и предусмотрено распределение энергии по его указанию, которое является обязательным для всех энергоснабжающих организаций независимо от форм собственности, организационно-правовой формы вида деятельности и ведомственной принадлежности.

      2. При поставках электрической и тепловой энергии на общественные нужды, вызванные чрезвычайными ситуациями, затраты энергоснабжающих организаций возмещаются за счет соответствующего бюджета.

      3. Для выполнения аварийно-восстановительных работ в случае чрезвычайных ситуаций все передвижные источники электроснабжения хозяйствующих субъектов вне зависимости от формы собственности, ведомственной принадлежности передаются в оперативное подчинение центрального исполнительного органа по управлению электроэнергетикой.

      Порядок использования этих установок определяется Правительством Республики Казахстан.


      Статья 20. Обеспечение сохранности объектов

      электроэнергетики


      1. Охрана объектов электроэнерегетики осуществляется специальными службами военизированной охраны в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.

      Подразделения службы военизированной охраны объектов электроэнергетики обеспечиваются в установленном действующим законодательством порядке огнестрельным оружием и специальными средствами.

      Порядок применения оружия и специальных средств производится в соответствии с действующим законодательством.

      Охрана наиболее важных объектов электроэнергетики осуществляется подразделениями внутренних войск Министерства внутренних дел и специальными подразделениями Министерства обороны. Перечни таких объектов устанавливаются Правительством Республики Казахстан.

      2. Учитывая особую опасность и уязвимость электрических и тепловых сетей, по представлению центрального исполнительного органа по управлению электроэнергетикой Правительством Республики Казахстан утверждаются Правила охраны электрических и тепловых сетей, обязательные для юридических и физических лиц.

      3. Юридические и физические лица, виновные в повреждении или хищении оборудования и устройств электроэнергетики, самовольном подключении к электрическим и тепловым сетям и хищении продукции электроэнерегетики, а также в других действиях, которые могут привести к ущербу в электроэнергетике, к снижению безопасности объектов электроэнергетики и надежности энергоснабжения потребителей, несут материальную, административную и уголовную ответственность в соответствии с законодательством Республики Казахстан.


      Глава 5. Заключительные положения


      Статья 21. Меры по реализации настоящего Указа


      Правительству Республики Казахстан:

      представить Президенту Республики Казахстан предложения о приведении законодательства Республики Казахстан в соответствие с Указом Президента Республики Казахстан, имеющим силу Закона, "Об электроэнергетике";

      привести решения Правительства Республики Казахстан в соответствие с настоящим Указом;

      обеспечить пересмотр и отмену государственными органами их нормативных актов и инструкций, противоречащих настоящему Указу;

      разработать Положения "О Государственной регулирующей комиссии


      в электроэнергетике", "О Государственном электроэнергетическом

      надзоре", "О порядке и условиях компенсации затрат для расширения

      энергетических объектов при подключении дополнительных нагрузок", а

      также другие нормативные акты, предусмотренные настоящим Указом.

      Статья 22. Порядок вступления в силу настоящего Указа

      Настоящий Указ вступает в силу со дня его опубликования.

      Президент

      Республики Казахстан

Электр Энергетикасы туралы

Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1995 жылғы 23 желтоқсандағы N 2724 Заң күшi бар жарлығы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасының 1999.07.16. N 439 Заңымен

      "Қазақстан Республикасының Президентi мен жергiлiктi әкiмдерге уақытша қосымша өкiлеттiк беру туралы" 1993 жылғы 10 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының Z933600_ 1-бабына сәйкес және электр мен жылу энергиясын өндiрудi, таратуды, бөлудi және тұтынуды реттеудiң құқықтық негiздерiн жасау мақсатында осы Жарлықты шығарамын.


      1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР


      1-бап. Жарлықта қолданылған негiзгi ұғымдар


      Электр энергетикасындағы мемлекеттiк реттеу комиссиясы - электр және жылу энергиясының (қуатының) бағаларын (тарифтерiн) реттеудi жүзеге асыратын орталық мемлекеттiк орган.

      Бiртұтас электр энергетикасы жүйесi - бiрiмен технологиялық байланыстағы және ортақ жедел-диспетчерлiк және аварияға қарсы басқарумен бiрiктiрiлген Қазақстан электр энергетикасы жүйелерiнiң жиынтығы.

      Ұлттық электр энергетикасы жүйесi - Қазақстан Республикасының iшкi электр энергетикасы жүйелерi арасындағы, сондай-ақ көршi мемлекеттердiң электр энергетикасы жүйелерiмен байланысты қамтамасыз ететiн Бiртұтас электр энергетикасы жүйесiнiң негiзгi бөлiгi ретiндегi республикалық мемлекеттiк кәсiпорын.

      Электр энергетикасы объектiсi - электр немесе жылу энергиясын өндiруге, таратуға, бөлуге немесе көрсеткiштерiн өзгертуге арналған электр станциясы, қосалқы станция, электр энергиясын тарату желiлерi, арналы жылу тораптары.

      Электр энергетикасы объектiлерi жұмысының және тұтынушыларға энергияны берудiң ерекше режимi - электр энергетикасы объектiлерiнде iрi технологиялық бұзылу орын алған кезде, отын ресурстары болмаған кезде, электр энергиясы мен қуатының жетiспеушiлiгi кезiнде ерiксiз енгiзiлетiн режим.

      Тұтынушы - электр және (немесе) жылу энергиясын пайдаланатын жеке немесе заңды тұлға.

      Мамандандырылған ұйымдар - электр энергетикасының қалыпты жұмыс iстеуiн және дамуын қамтамасыз ететiн ұйымдар (энергетика бейiмiндегi жөндеу-реттеу, жобалау, ғылыми-зерттеу, құрылыс-монтаждау, сондай-ақ құрастырмалар, жабдықтар, механизмдер мен материалдар жасайтын ұйымдар).

      Электр энергетикасын мемлекеттiк басқару жөнiндегi орталық атқарушы орган - Қазақстан Республикасының Президентi немесе Қазақстан Республикасының Үкiметi электр энергетикасына басшылықты жүзеге асыру жөнiнде уәкiлдiк берген мемлекеттiк орган.

      Электр энергетикасы - электр және жылу энергиясын өндiру, тарату, бөлу саласы.

      Электр өндiрушi ұйым - электр және жылу энергиясын өндiрудi жүзеге асыратын ұйым.

      Энергия берушi ұйым - электр және (немесе) жылу энергиясын таратуды, өзгертудi және бөлудi жүзеге асыратын ұйым.

      Энергиямен жабдықтаушы ұйым - өндiрiлген немесе сатып алынған электр және (немесе) жылу энергиясын тұтынушыға сатуды жүзеге асыратын ұйым.

      Электр энергетикасы кешенi - энергия өндiрушi, энергия таратушы, энергиямен жабдықтаушы және мамандандырылған ұйымдардың жиынтығы.

      Электр энергетикасы жүйесi - электр энергиясын өндiрудiң, таратудың және бөлудiң бiртұтас процесiмен байланысты электр энергетикасы объектiлерi мен оларды пайдалану және басқару құралдарының жиынтығы.


      2-бап. Электр энергетикасы туралы заңдар


      Электр энергетикасы туралы заңдар жалпы республикалық болып

      табылады және электр мен жылу энергиясын өндiру, тарату, бөлу және

      пайдалану жөнiндегi қатынастарды реттейтiн осы Жарлық пен басқа да

      заң актiлерiнен, Қазақстан Республикасы Президентiнiң жарлықтары мен

      өкiмдерiнен, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаулыларынан,

      сондай-ақ электр энергетикасын басқару жөнiндегi орталық атқарушы

      органның нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады.

      2-тарау. ЭЛЕКТР ЭНЕРГЕТИКАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТIК

      РЕТТЕУ

      3-бап. Мемлекеттiк басқарудың мақсаты

      1. Электр энергетикасындағы мемлекеттiк басқару Қазақстан

      Республикасындағы электр энергетикасы кешенiнiң бәсекелiк негiздерде

      сенiмдi де тұрақты жұмыс iстеуiн, елiмiздiң шаруашылық-экономикалық

      және әлеуметтiк кешендерiнiң тыныс-тiршiлiгiн қамтамасыз етудiң

      айрықша маңызды жүйесi ретiнде оны басқарудың бiртұтастығын

      қамтамасыз ету арқылы энергияны тұтынушылардың сұранысын барынша

      қанағаттандыру және олардың құқықтарын қорғау мақсатында жүзеге

      асырылады.

      2. Мемлекеттiк басқару:

      электр энергетикасы кешенiнiң тиiмдi жұмыс iстеуiн және дамуын;

      электр және жылу энергиясының реттелетiн нарығының құрылуын;

      электр және жылу энергиясының ұтымды әрi үнемдi пайдаланылуы;

      жаңғыртылатын және дәрстүрлi емес энергия көздерiнiң

      пайдаланылуын;

      айналадағы ортаны қорғау, электр энергетикасы қондырғыларының сенiмдiлiгi мен қауiпсiздiгi жөнiндегi iс-шараларды орындау үшiн жағдай жасалуын қамтамасыз етуге тиiс.


      4-бап. Электр энергетикасын басқару жөнiндегi орталық

      атқарушы органның құзыретi


      1. Электр энергетикасын басқару жөнiндегi орталық атқарушы орган салада бiртұтас ғылыми-техникалық саясаттың жүргiзiлуiн, мемлекеттiк электр энергетикасы бағдарламасының iске асырылуын, электр энергетикасында лицензиялаудың жүзеге асырылуын қамтамасыз етедi, осы Жарлықта және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген басқа да функцияларды орындайды.

      2. Электр энергетикасын басқару жөнiндегi орталық атқарушы орган мынадай жағдайларда:

      заң актiсiнде, Қазақстан Республикасы Президентiнiң Жарлығында немесе Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаулысында бұл туралы тiкелей нұсқама болған ретте;

      заң актiлерiн, Қазақстан Республикасы Президентiнiң Жарлықтарын және Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаулыларын (аталған актiлерде көзделген мәселелер жөнiнде және шектерде) орындау мақсатында;

      электр энергетикасы қондырғыларының құрылысы мен техникалық пайдаланылуы, электр және жылу энергиясын пайдаланудың қауiпсiздiгiн, электр энергетикасы объектiлерiне жөндеу күтiмiн жасау ережелерiн бекiту мақсатында және басқа техникалық-технологиялық сипаттағы мәселелер бойынша;

      электр мен жылу энергиясын өндiруге, таратуға, бөлуге және пайдалануға байланысты тиiстi мемлекеттiк органдармен бiрлесiп еңбектi қорғау, өрт қауiпсiздiгi, өндiрiстiк санитария, экологиялық қауiпсiздiк мәселелерi жөнiнде нормативтiк құқықтық актiлер қабылдауға хақылы.

      3. Электр энергетикасын басқару жөнiндегi орталық атқарушы органның өз құзыретi шегiнде қабылдаған нормативтiк құқықтық актiлерiн барлық мемлекеттiк органдар, заңды және жеке тұлғалар орындауға мiндеттi.


      5-бап. Электр энергетикасын мемлекеттiк басқару


      Электр энергетикасы саласындағы мемлекеттiк басқару:

      Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен электр және (немесе) жылу энергиясын өндiру, тарату және бөлу саласындағы қызметтi лицензиялау;

      энергия өндiретiн ұйымдар және энергиямен жабдықтау ұйымдары тұтынушыларға босататын электр мен жылу энергиясының (қуатының) бағаларын (тарифтерiн) мемлекеттiк реттеу;

      жасалған шарттарға сәйкес, оны тұтынушыларға босатуды қоса алғанда, энергияны бөлу;

      электр энергетикасы объектiлерiн монополиясыздандыру және жекешелендiру;

      энергияны өндiрудiң, таратудың, бөлудiң және тұтынудың сенiмдiлiгiн, қауiпсiздiгi мен үнемдiлiгiн мемлекеттiк қадағалау;

      Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейтiн тәртiп бойынша электр энергиясымен жүргiзiлетiн экспорт-импорт операцияларын лицензиялау;

      электр мен жылу энергиясын өндiруге, таратуға, бөлуге және тұтынуға, сондай-ақ электр энергиясы қондырғыларын салу және оларды пайдаланудың сенiмдiлiгi мен қауiпсiздiгiне байланысты баршаға мiндеттi ережелердi белгiлеу;

      электр энергетикасы туралы заңдарда көзделген өзге де ережелердi белгiлеу болып табылады.


      6-бап. Энергия бағасын мемлекеттiк реттеу


      1. Энергиямен жабдықтаушы ұйымдардың табиғи монополизмiне және электр мен жылу энергиясының әлеуметтiк маңыздылығына байланысты олардың бағалары (тарифтерi) мемлекеттiк реттеуге жатады.

      2. Энергия бағаларының (тарифтерiнiң) мынадай түрлерi белгiленедi:

      электр энергиясын сатып алу бағасы (тарифi);

      Ұлттық электр энергетикасы жүйесi босататын электр энергиясының көтерме сауда бағасы (тарифi);

      импорт және экспорт бойынша сатып алынатын немесе босатылатын электр энергиясының бағасы (тарифi);

      тұтынушыларға берiлетiн электр мен жылу энергиясының бағасы (тарифi).

      3. Электр мен жылу энергиясының (қуатының) бағалары (тарифтерi) энергия өндiретiн және энергия тарататын ұйымдардың шеккен шығындарының толық өтелуiн, олардың зиянсыз жұмыс iстеуiн және елiмiздiң халық шаруашылығы кешенiндегi жүктеменiң табиғи өсiмiн өтеу үшiн осы ұйымдардың өз табыстары есебiнен дамуын қаржыландыруды қамтамасыз етуге тиiс.

      Энергиямен жабдықтаушы ұйымның өнеркәсiп ұйымдарының қосымша қосылатын жекелеген жүктемесiн өтеу үшiн электр энергетикасы объектiлерiн кеңейту мен қайта жаңартуға байланысты шығындарын осы ұйымдар өтейдi.

      электр энергетикасының объектiлерiн кеңейту мен қайта жаңартуға арналған қосымша шығындарды өтеудiң тәртiбi мен шарттары Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiткен Ережемен белгiленедi.

      4. Электр мен жылу энергиясының (қуатының) бағаларын (тарифтерiн) мемлекеттiк реттеудi уәкiлдi мемлекеттiк орган жүзеге асырады.


      7-бап. Электр энергетикасында бағаны (тарифтердi)

      мемлекеттiк реттеудiң орталық органы


      1. Электр энергетикасындағы Мемлекеттiк реттеушi комиссия электр энергетикасында бағаны (тарифтердi) мемлекеттiк реттеудiң орталық органы болып табылады, ол өзiнiң шешiмдерiнде оған осы жарлықпен және монополияға қарсы заңдармен берiлген өкiлеттiктер шегiнде тәуелсiз болады.

      2. Мемлекеттiк реттеушi комиссия электр және жылу энергиясының (қуатының) бағасын (тарифтердi) белгiлеу кезiнде:

      электр және жылу энергиясының бағасын (тарифтерiн) монополиялық көтеруден тұтынушылардың экономикалық мүдделерiн қорғауды;

      энергия өндiретiн, энергиямен жабдықтайтын ұйымдар мен электр және жылу энергиясын тұтынушылардың мүдделерiн үйлестiру тетiгiн жасауды;

      электр энергетикасы кешенiнiң жұмыс iстеу тиiмдiлiгiн арттыру және бағаны (тарифтердi) неғұрлым төмендету үшiн мұнда бәсекелiк ортаны қалыптастыруды;

      энергияны үнемдейтiн технологиялар мен өндiрiстiк процестердi пайдалануға бағытталған экономикалық стимулдардың жасалуын;

      электр энергиясы республикалық көтерме сауда нарығының меншiк нысандарына қарамастан, электр энергиясын өндiрушiлер - заңды және жеке тұлғалар үшiн бiрдей ашық болуын;

      бағаны (тарифтердi) қарау және бекiту жөнiндегi комиссия материалдарының тұтынушылар мен жұртшылық үшiн жариялылығын, ашық болуын қамтамасыз ететiн бiрыңғай нормативтiк-әдiстемелiк негiзде жұмыс iстейдi.

      3. Электр энергетикасындағы мемлекеттiк реттеушi комиссия туралы ереженi Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтедi.


      8-бап. Ұлттық электр энергетикасы жүйесi


      1. Ұлттық электр энергетикасы жүйесi бiрыңғай жедел-диспетчерлiк басқаруды қоса алғанда Бiртұтас электр энергетикасы жүйесiнiң жұмысын қамтамасыз етедi, резервтерi бiрiктiрiлген және, меншiк нысандарына қарамастан, барлық энергия өндiретiн ұйымдардың бәсекелестiгi үшiн ашық, бiрыңғай электр энергетикасы нарығын, сондай-ақ тұтынушыларды электр энергиясымен жабдықтау жөнiндегi электр энергетикасы кешенi iшiндегi шаруашылық байланыстарын ұйымдастырады, мемлекеттiк кәсiпорындар мен жеке меншiк ұйымдардың қызметiн реттеу үшiн бiрдей негiздi қамтамасыз етедi.

      2. Ұлттық электр энергетикасы жүйесi:

      меншiк нысандарына, қызмет түрiнiң ұйымдық-құқықтық нысанына және ведомстволық тиесiлiлiгiне қарамастан электр энергетикасы объектiлерi жұмысының ерекше режимiн енгiзуге;

      электр энергетикасын басқару жөнiндегi орталық атқарушы органның рұқсатымен және жергiлiктi атқарушы органдармен келiсiм бойынша аймақтарға электр энергиясын берудiң ерекше режимiн белгiлеуге, қажет болған жағдайда Ұлттық электр энергетикасы жүйесiне қосылған аймақтық электр энергетикасы жүйесiнiң жекелеген тұтынушыларына немесе тұтынушылар тобына электр энергиясын берудi тоқтата тұруға дейiн электр энергиясын беру мен тұтынуға шектеу енгiзуге хақылы.

      3. Электр энергетикасы объектiлерi жұмысының және тұтынушыларға электр энергиясын берудiң ерекше режимiн енгiзу тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.


      9-бап. Орталық диспетчерлiк басқару


      1. Орталық диспетчерлiк басқару Бiртұтас электр энергетикасы жүйесiндегi электр станциялары мен электр тарату желiлерiнiң электр режимдерiн жедел басқаруды жүзеге асырады.

      2. Әрекет Бiртұтас электр энергетикасы жүйесiнiң жұмыс режимiне әсер ететiн аварияға қарсы автоматиканы, жиiлiк пен әсiре қуатты реттеу автоматикасын, сондай-ақ кез келген автоматика жүйелерi мен құрылғыларын орналастыру және орнату Орталық диспетчерлiк басқарумен келiсiм бойынша жүргiзiледi.

      3. Орталық диспетчерлiк басқару мен оның аймақтық диспетчерлiк пункттерiнiң режимдiк сипаттағы жедел өкiмдерi, меншiк нысандарына, қызмет түрiнiң ұйымдық-құқықтық нысанына және ведомстволық тиесiлiлiгiне қарамастан, Бiртұтас электр энергетикасы жүйесiне қосылған барлық электр энергетикасы объектiлерiнiң қызметкерлерi, сондай-ақ тұтынушылар үшiн мiндеттi болып табылады.

      4. Бiртұтас электр энергетикасының Орталық диспетчерлiк басқармасы туралы ереженi электр энергетикасын басқару жөнiндегi орталық атқарушы орган бекiтедi.


      10-бап. Мемлекеттiк энергетикалық қадағалау


      1. Мемлекеттiк энергетикалық қадағалауды Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан ұйымдарды, олардың ведомстволық тиесiлiлiгiне, меншiк нысандарына қарамастан, мемлекеттiк энергетикалық қадағалау және энергетикалық сараптама жасау, олардың энергияны үнемдеу жөнiндегi мемлекеттiк саясатты дәйектiлiкпен жүргiзуiн бақылау жөнiндегi республикалық орган (бұдан былай - Мемэнергоқадағалау) жүзеге асырады.

      2. Мемэнергоқадағалау органдары әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы заңдарда белгiленген тәртiппен әкiмшiлiк айыппұлдар салуға хақылы.

      3. Мемэнергоқадағалау органдарының құқықтары мен мiндеттерi


      Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтетiн Мемэнергоқадағалау

      туралы ережемен анықталады.

      11-бап. Өндiрiстiк-технологиялық қызметке араласуға жол

      берiлмейтiндiгi

      Орталық атқарушы органдардың, сондай-ақ жергiлiктi өкiлдi және

      атқарушы органдардың, осы Жарлықтың 19-бабымен Қазақстан

      Республикасының заң актiлерiнде көзделгеннен басқа жағдайларда,

      ұйымдардың энергия өндiруге, таратуға және бөлуге немесе осы

      процестердi технологиялық басқаруға байланысты технологиялық

      қызметiне араласуға хақы жоқ.

      3-тарау. ТҰТЫНУШЫЛАРДЫ ЭНЕРГИЯМЕН ЖАБДЫҚТАУДЫ

      ҰЙЫМДАСТЫРУ

      12-бап. Энергияны өндiру, тарату және тұтыну жөнiндегi

      қатынастардың субъектiлерi

      1. Электр мен жылу энергиясын өндiру, тарату және тұтыну жөнiндегi қатынастардың субъектiлерi мыналар болып табылады:

      республикалық мемлекеттiк кәсiпорын - Ұлттық электр энергетикасы жүйесi;

      аймақтық энергиямен жабдықтау ұйымдары;

      дербес энергия өндiрушi ұйымдар, яғни заңды тұлға құқықтарымен пайдаланатын, Бiртұтас электр энергетикасы жүйесiмен ұйымдық және технологиялық байланысты ұйымдар;

      энергия өндiрушi тәуелсiз ұйымдар, яғни заңды тұлға құқықтарымен пайдаланатын, Бiртұтас электр энергетикасы жүйесiмен ұйымдық байланысы жоқ ұйымдар;

      энергия тұтынушылар.

      2. Бiртұтас электр энергетикасы жүйесiмен ұйымдық байланысты дербес энергия өндiрушi ұйымдарға Ұлттық электр энергетикасы жүйесiне немесе аймақтық энергиямен жабдықтаушы ұйымдарға тiкелей бағынатын ұйымдар жатады.

      3. Энергия өндiрушi тәуелсiз ұйымдарға, не өзiнiң энергетика желiсiн, не Бiртұтас энергетика жүйесiнiң қызметiн пайдалана отырып, тұтынушыларды электр және жылу энергиясымен тiкелей жабдықтауды жүзеге асыратын мемлекеттiк, ведомстволық және жеке меншiк ұйымдар жатады. Энергия өндiрушi тәуелсiз ұйымдар өздерiнiң артылған электр энергиясын, бұл жағдайда дербес ұйымдар ретiнде Бiртұтас электр энергетикасы жүйесiне сата алады.


      13-бап. Энергиямен жабдықтау жүйесiндегi шаруашылық

      байланыстарды ұйымдастыру


      1. Республикалық мемлекеттiк кәсiпорын - Ұлттық электр энергетикасы жүйесi шарттық негiзде:

      Электр энергиясын Ұлттық электр энергетикасы жүйесiне бағынысты, энергия өндiретiн дербес ұйымдардан, аймақтық электр энергетикасы жүйелерi мен энергия өндiрушi тәуелсiз ұйымдардан артылған электр энергиясын сатып алады, сондай-ақ электр энергиясын басқа мемлекеттердiң электр энергетикасы жүйелерiнен Ұлттық электр энергетикасы жүйесiне импорттайды;

      Ұлттық электр энергетикасы жүйесiне қосылған аймақтық энергиямен жабдықтаушы ұйымдар мен тұтынушыларға электр энергиясын сату арқылы Бiртұтас электр энергетикасы жүйесi шеңберiнде электр энергиясын бөледi, электр энергиясын басқа елдерде экспорттайды.

      2. Аймақтық энергиямен жабдықтаушы ұйымдар шарттық негiзде:

      аймақтық энергиямен жабдықтаушы ұйымдарға бағынысты энергия өндiретiн дербес ұйымдардан электр және жылу энергиясын, энергия өндiретiн тәуелсiз ұйымдардан артылған электр және жылу энергиясын сатып алады;

      Ұлттық электр энергетикасы жүйесiнен электр энергиясын сатып алады не энергияның артығы болған жағдайда оның өзiне сатады;

      бекiтiлген қызмет көрсету аймағындағы тұтынушыларды энергиямен жабдықтайды.

      3. Энергия өндiрушi тәуелсiз ұйымдар шарттық негiзде:

      тiркелген тұтынушыларды энергиямен жабдықтауды жүзеге асырады;

      артылған электр және жылу энергиясын Ұлттық электр энергетикасы жүйесiне немесе аймақтық энергиямен жабдықтаушы ұйымдарға сатады.


      14-бап. Электр және жылу энергиясын берiп тұруға

      арналған шарттық қатынастар


      1. Электр энергиясын (қуатын) Бiртұтас электр энергетикасы жүйесiне берiп тұру Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiне сәйкес жасалған берiп тұру шартымен ресiмделедi.

      2. Тұтынушыларға электр және жылу энергиясын (қуатын) сату


      Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiне сәйкес энергиямен

      жабдықтау шарты негiзiнде жүзеге асырылады.

      3. Энергия өндiрушi тәуелсiз ұйым өз тұтынушысына Бiртұтас

      электр энергетикасы жүйесiнiң электр желiсi арқылы электр энергиясын

      берудi жүзеге асырған кезде оның Ұлттық электр энергетикасы

      жүйесiмен немесе аймақтық энергиямен жабдықтаушы ұйымдармен

      қарым-қатынасы электр энергиясын тарату шартымен реттеледi, онда

      тарату режимi мiндеттi түрде көрсетiледi.

      15-бап. Электр және жылу энергиясын тұтынушылардың

      құқықтары

      Электр және жылу энергиясын тұтынушылардың:

      шартта көзделген көлемде және мерзiмде сапасы ойдағыдай энергия

      алуға;

      энергиямен жабдықтаушы ұйымдардан энергияның кем берiлуiнен

      немесе сапасы нашар энергияның берiлуiнен шеккен шығынын өтеудi

      талап етуге;

      энергия босату мен тұтынуға байланысты даулы мәселелердi шешу

      үшiн Мемэнергоқадағалау ұйымдарына және сот органдарына шағымдануға

      құқығы бар.

      16-бап. Электр және жылу энергиясын тұтынушылардың

      мiндеттерi

      Электр және жылу энергиясын тұтынушылар:

      электр және жылу энергиясын пайдаланатын қондырғылардың,

      тұтынылған энергияны есептеу приборларының техникалық жай-күйiн

      нормативтiк актiлер талаптарына сәйкес сақтауға;

      энергия тұтынудың шарттық режимдерiн сақтауға;

      энергия жүйесiндегi электр энергиясының сапасын сақтау

      жөнiндегi нормативтiк талаптарды орындауға;

      пайдаланылған энергияға уақытылы ақы төлеуге;

      белсендi энергия үнемдеу саясатын жүргiзуге мiндеттi.

      4-тарау. ЭЛЕКТР ЭНЕРГЕТИКАСЫ ҰЙЫМДАРЫНЫҢ ҚЫЗМЕТIН

      ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

      17-бап. Электр энергетикасы ұйымдарын отынмен қамтамасыз

      ету тәртiбi

      1. Электр станциялары мен қазандық қондырғылары үшiн энергия қондырғысының неғұрлым тиiмдi пайдаланылуын қамтамасыз ететiн отынның жобалық түрi қолданылады.

      Көмiрдiң сапасы электр энергетикасын басқару жөнiндегi орталық атқарушы орган мемлекеттiк стандарттар жөнiндегi мемлекеттiк органмен бiрлесiп әзiрлеген және Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiткен стандартпен анықталады.

      Энергия өндiрудiң технологиялық процесiнiң сенiмдiлiгiн және оның қауiпсiздiгiн қамтамасыз ете алмайтын, сондай-ақ қосымша табиғат қорғау шаралары жүзеге асырылмай электр энергетикасы объектiсi орналасқан аймақтағы экологиялық жағдайдың нашарлауына әкелуi мүмкiн отынды электр станцияларында пайдалануға тыйым салынады.

      2. Электр станцияларындағы отынның стратегиялық резервiнiң мөлшерiн, оны салу, сақтау және пайдалану тәртiбiн электр энергетикасын басқару жөнiндегi орталық атқарушы органның ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.

      3. Энергия өндiретiн ұйымдарды отынмен жабдықтау әдетте тiкелей және ұзақ мерзiмдi берiп тұру шарттарының негiзiнде жүргiзiледi. Оларда отынның көлемi, түрi, сапасы және берiп тұру мерзiмi, сондай-ақ шарт орындалмаған немесе тиiсiнше орындалмаған жағдайда салынатын айыппұл санкциялары көзделуге тиiс.


      18-бап. Электр энергетикасы ұйымдарының табиғи

      ресурстарды пайдалану тәртiбi


      1. Электр энергетикасы объектiлерi жер туралы заңдарда белгiленген тәртiппен тұрақты жер пайдалану құқығы негiзiнде жер учаскелерiмен қамтамасыз етiледi.

      Электр энергетикасы объектiлерiн орналастыру және пайдалану үшiн берiлетiн жер учаскелерiнiң мөлшерi осы объектiлердiң белгiленген тәртiппен бекiтiлген жобалау-техникалық құжаттамасына сәйкес анықталады.

      2. Қорғау аймағындағы жерлердi қоса алғанда, электр энергетикасы объектiлерiн тұрғызу үшiн бөлiнген жер учаскелерiн, егер жер учаскелерiн бөлу кезiнде өзгеше көзделмеген болса, басқа мұқтаждар үшiн пайдалануға жол берiлмейдi. Пайдалану режимiмен рұқсат етiлген қорғау аймағындағы шаруашылық қызметтiң барлық түрлерi электр энергетикасы объектiсi әкiмшiлiгiнiң келiсiмiмен ғана жүргiзiле алады.

      3. Электр энергетикасы ұйымдары табиғи ортаға зиянды әсерлердi азайтуға бағытталған техникалық және ұйымдастыру шараларын жүзеге асыруға мiндеттi әрi табиғат қорғау және экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету туралы заңдарды бұзғаны үшiн белгiленген жауапқа тартылады.


      19-бап. Электр энергетикасы ұйымдарының төтенше

      жағдайлардағы жұмысы


      1. Төтенше жағдайлар туындаған кезде (жер сiлкiну, су тасқыны, басқа да дүлей апаттар, электр энергетикасы объектiлерiндегi өндiрiстiк авариялар) электр энергетикасы ұйымдарының тұтынушыларға энергия берiп тұру жөнiндегi шарттық мiндеттемелерiн орындау Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмiмен кiдiртiле тұруы және энергияны оның нұсқауы бойынша бөлу көзделуi мүмкiн, бұл нұсқау меншiк нысанына, қызмет түрiнiң ұйымдық-құқықтық нысанына және ведомстволық тиесiлiлiгiне қарамастан барлық энергиямен жабдықтаушы ұйымдар үшiн мiндеттi болып табылады.

      2. Төтенше жағдайлардан туындаған қоғамдық мұқтаждар үшiн электр және жылу энергиясын беру кезiнде энергиямен жабдықтаушы ұйымдардың шығындары тиiстi бюджет есебiнен өтеледi.

      3. Төтенше жағдайлар кезiнде авариялық-қалпына келтiру жұмыстарын орындау үшiн, меншiк нысанына, ведомстволық тиесiлiлiгiне қарамастан, шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң электрмен жабдықтаушы барлық жылжымалы көздерi электр энергетикасын басқару жөнiндегi орталық атқарушы органға жедел бағынысқа берiледi.

      Бұл қондырғыларды пайдалану тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.


      20-бап. Электр энергетикасы объектiлерiнiң сақталуын

      қамтамасыз ету


      1. Электр энергетикасы объектiлерiн күзетудi әскерилендiрiлген арнаулы күзет қызметтерi Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен жүзеге асырады.

      Электр энергетикасы объектiлерiнiң әскерилендiрiлген күзет қызметiнiң бөлiмшелерi қолданылып жүрген заңдарда белгiленген тәртiппен атыс қаруымен және арнаулы құралдармен қамтамасыз етiледi.

      Қару мен арнаулы құралдарды қолдану тәртiбi қазiргi заңдарға сәйкес жүргiзiледi.

      Электр энергетикасының неғұрлым маңызды объектiлерiн күзетудi Iшкi iстер министрлiгiнiң Iшкi әскерлер бөлiмшелерi мен Қорғаныс министрлiгiнiң арнаулы бөлiмшелерi жүзеге асырады. Мұнай объектiлердiң тiзбесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.

      2. Электр және жылу желiлерiнiң айрықша қауiптiлiгi мен шетiндiгiн ескерiп, электр энергетикасын басқару жөнiндегi орталық атқарушы органның ұсынуымен Қазақстан Республикасының Үкiметi барлық заңды және жеке тұлғалар үшiн мiндеттi Электр және жылу жүйелерiн күзету ережесiн бекiтедi.

      3. Электр энергетикасының жабдықтары мен құрылғыларын бүлдiруге немесе ұрлауға, электр және жылу желiлерiне өз бетiмен қосылуға әрi электр энергетикасы өнiмдерiн ұрлауға, сондай-ақ электр энергетикасына залал келтiруге, электр энергетикасы объектiлерiнiң қауiпсiздiгi мен тұтынушыларды энергиямен жабдықтаудың сенiмдiлiгiн төмендетуге әкеп соғуы мүмкiн басқа да iс-әрекеттерге кiнәлi заңды және жеке тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес материалдық, әкiмшiлiк және қылмыстық жауапкершiлiкке тартылады.


      5-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

      21-бап. Осы Жарлықты жүзеге асыру жөнiндегi шаралар


      Қазақстан Республикасының Үкiметi:

      Қазақстан Республикасының заңдарын "Электр энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасы Президентiнiң Заң күшi бар Жарлығына сәйкес келтiру туралы ұсыныстарды Қазақстан Республикасының Президентiне табыс етсiн;

      Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмдерiн осы Жарлыққа сәйкес келтiрсiн;

      мемлекеттiк органдардың осы Жарлыққа қайшы келетiн нормативтiк


      актiлерi мен нұсқаулықтарының қайта қаралып, күшi жойылуын

      қамтамасыз ететiн болсын;

      "Электр энергетикасындағы мемлекеттiк реттеушi комиссия

      туралы", "Мемлекеттiк энергетикалық қадағалау туралы", "Қосымша

      жүктемелер қосылған кезде энергетикалық объектiлердi кеңейтуге

      арналған шығындарды өтеудiң тәртiбi мен шарттары туралы" ережелердi,

      сондай-ақ осы Жарлықта көзделген басқа да нормативтiк актiлердi

      әзiрлесiн.

      22-бап. Осы Жарлықтың күшiне енгiзiлу тәртiбi

      Осы Жарлық жарияланған күнiнен бастап күшiне енедi.

      Қазақстан Республикасының

      Президентi