Об утверждении Правил осуществления межбанковского клиринга в Республике Казахстан

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 16 июня 2000 года N 273. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 3.08.2000г. N 1212. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 31 декабря 2015 года № 262

Сноска. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка РК от 31.12.2015 № 262 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

<*>
Сноска. Наименование в новой редакции - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 ; от 28 мая 2007 года N 57 (вводится в действие с 9 августа 2007 года).

В целях совершенствования нормативной правовой базы, обеспечивающей функционирование платежной системы Республики Казахстан, Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемые Правила осуществления межбанковского клиринга в Республике Казахстан и ввести их в действие по истечении двух недель со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан. <*>
Сноска. Пункт 1 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 ; от 28 мая 2007 года N 57 (вводится в действие с 9 августа 2007 года).
2. Управлению платежных систем (Мусаев Р.Н.):
1) совместно с Юридическим департаментом (Шарипов С.Б.) принять меры к государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан настоящего постановления;
2) в двухнедельный срок со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан довести настоящее постановление до сведения территориальных филиалов Национального Банка Республики Казахстан. <*>
Сноска. Пункт 2 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
3. Территориальным филиалам Национального Банка Республики Казахстан довести настоящее постановление до сведения банков второго уровня и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций. <*>
Сноска. Пункт 3 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
4. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Национального Банка Республики Казахстан Жангельдина Е.Т.

Председатель
Национального Банка

Утверждены
постановлением Правления
Национального Банка
Республики Казахстан
от 16 июня 2000г. N 273

Правила осуществления межбанковского клиринга
в Республике Казахстан
Сноска. Наименование в новой редакции - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 ; от 28 мая 2007 года N 57 (вводится в действие с 9 августа 2007 года).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила разработаны в соответствии с Законами Республики Казахстан " О Национальном Банке Республики Казахстан", " О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан", " О платежах и переводах денег" и иными принятыми в соответствии с ними нормативными правовыми актами Республики Казахстан и определяют порядок осуществления межбанковского клиринга на территории Республики Казахстан. <*>
Сноска. Пункт 1 в новой редакции - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 ; внесены изменения - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 мая 2007 года N 57 (вводится в действие с 9 августа 2007 года).
2. В настоящих Правилах используются понятия, предусмотренные Законом Республики Казахстан "О платежах и переводах денег", а также следующие понятия:
1) участники межбанковского клиринга - банки второго уровня (далее - банк) и организации, осуществляющие отдельные виды банковских операций (далее - организация), заключившие договор с клиринговой организацией на участие в межбанковском клиринге, отправляющие и/или получающие платежные документы, обрабатываемые клиринговой организацией в межбанковском клиринге. Клиринговая организация может также являться участником межбанковского клиринга;
2) двухстороннее кредитовое ограничение - метод управления рисками, при котором участник межбанковского клиринга устанавливает для каждого участника межбанковского клиринга максимальную сумму платежных документов, которую данный участник межбанковского клиринга согласен принять от другого участника межбанковского клиринга с учетом суммы платежных документов, отправленных им в пользу этого участника межбанковского клиринга;
3) расчетная организация - организация, являющаяся оператором межбанковской системы переводов денег и обеспечивающая ее функционирование. Расчетная организация может выполнять функции клиринговой организации;
4) клиринговая организация - банк или организация, осуществляющий (-ая) межбанковский клиринг и имеющий (-ая) статус пользователя межбанковской системы переводов денег;
5) многостороннее дебетовое ограничение - метод управления рисками, при котором для каждого участника межбанковского клиринга устанавливается ограничение на максимальную дебетовую чистую позицию;
6) мониторинг - отслеживание платежных документов, поступающих в течение операционного дня в межбанковский клиринг от участников межбанковского клиринга, с целью определения возможности невыполнения участниками межбанковского клиринга своих обязательств;
7) резервный (страховой) фонд - метод управления рисками, при котором участники межбанковского клиринга резервируют деньги в соответствии с договорами, заключенными между клиринговой организацией и участниками межбанковского клиринга;
8) чистая позиция - разность между суммой платежных документов по денежным обязательствам всех участников межбанковского клиринга по отношению к одному участнику межбанковского клиринга и суммой платежных документов по денежным обязательствам данного участника межбанковского клиринга по отношению к остальным участникам межбанковского клиринга. Если разница - отрицательное число, то участник межбанковского клиринга имеет дебетовую чистую позицию, если положительное - кредитовую чистую позицию;
9) методы управления рисками - комплекс мер, предназначенный для снижения вероятности неисполнения участниками межбанковского клиринга, клиринговой организацией и расчетной организацией своих обязательств по осуществлению межбанковского клиринга и/или переводу денег по результатам межбанковского клиринга;
10) разделение убытков - метод управления рисками, при котором участники межбанковского клиринга предоставляют займ тем участникам межбанковского клиринга, у которых отсутствует достаточная сумма денег для осуществления перевода денег в соответствии с их дебетовыми чистыми позициями.
Сноска. Пункт 2 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 ; в редакции - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 мая 2007 года N 57 (вводится в действие с 9 августа 2007 года).

Глава 2. - исключен

Сноска. Глава 2 в новой редакции - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 ; исключен - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 мая 2007 года N 57 (вводится в действие с 9 августа 2007 года).

Глава 3. Участники клиринга

8. Банки и организации приобретают статус участника межбанковского клиринга после заключения с клиринговой организацией договора на участие в межбанковском клиринге. <*>
Сноска. Пункт 8 в новой редакции - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
9. Клиринговая организация может устанавливать требования к финансовому положению участников межбанковского клиринга и/или программно-техническим средствам, используемым ими при осуществлении межбанковского клиринга. Данные требования утверждаются высшим органом управления клиринговой организации и являются обязательными для всех участников межбанковского клиринга. <*>
Сноска. Пункт 9 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
10. Клиринговая организация может быть участником межбанковского клиринга, осуществляемого данной клиринговой организацией, на основании решения, принятого высшим органом управления клиринговой организации, если иное не установлено внутренними правилами и/или договорами, заключенными с участниками межбанковского клиринга. <*>
Сноска. Пункт 10 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
11. Договор между клиринговой организацией и участником межбанковского клиринга должен содержать следующие обязательные условия:
1) способы и порядок обмена платежными документами и иной информацией о платежах;
2) права и обязанности сторон, возникающие при осуществлении межбанковского клиринга и/или переводе денег по результатам межбанковского клиринга;
3) условия конфиденциальности информации и ответственность за их несоблюдение;
4) порядок и сроки осуществления переводов денег по результатам межбанковского клиринга;
5) методы управления рисками, применяемые при осуществлении межбанковского клиринга и переводе денег по результатам межбанковского клиринга;
6) меры воздействия, применяемые к участнику межбанковского клиринга, не выполнившему своих обязательств;
7) ответственность клиринговой организации за невыполнение своих обязательств по осуществлению межбанковского клиринга.
В договоре между клиринговой организацией и участником межбанковского клиринга могут быть предусмотрены иные условия, не противоречащие законодательству Республики Казахстан. <*>
Сноска. Пункт 11 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .

Глава 4. Общие требования к проведению клиринга

12. Обмен платежными документами и/или информацией о платежах между клиринговой организацией, расчетной организацией и участниками межбанковского клиринга осуществляется электронным способом. <*>
Сноска. Пункт 12 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
13. Участники межбанковского клиринга и клиринговая организация должны иметь подтверждение об отправке и/или получении платежных документов, отправленных и/или полученных участником межбанковского клиринга и клиринговой организацией.
Подтверждением отправки и/или получения платежных документов может служить уведомление о получении платежных документов или другая информация, установленная внутренними правилами и/или соответствующими договорами. <*>
Сноска. Пункт 13 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
14. Определение чистых позиций участников межбанковского клиринга производится путем нахождения разности между суммой платежных документов по денежным обязательствам всех участников межбанковского клиринга по отношению к одному участнику межбанковского клиринга и суммой платежных документов по денежным обязательствам данного участника межбанковского клиринга по отношению к остальным участникам межбанковского клиринга. <*>
Сноска. Пункт 14 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
15. При определении чистых позиций участников межбанковского клиринга разность сумм дебетовых и кредитовых чистых позиций всех участников межбанковского клиринга должна равняться нулю. Если сумма всех кредитовых и сумма всех дебетовых чистых позиций участников межбанковского клиринга не равны друг другу, клиринговая организация выясняет причину несоответствия вышеуказанных сумм и производит перерасчет чистых позиций участников межбанковского клиринга. <*>
Сноска. Пункт 15 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
16. После завершения межбанковского клиринга клиринговая организация обязана передать платежные документы, обработанные в межбанковском клиринге, участникам-получателям данных платежных документов в порядке и сроки согласно договорам, заключенным между клиринговой организацией и участниками межбанковского клиринга. <*>
Сноска. Пункт 16 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
17. Исполнение участниками межбанковского клиринга платежных документов, обработанных в межбанковском клиринге, осуществляется после завершения перевода денег по результатам межбанковского клиринга. <*>
Сноска. Пункт 17 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
18. Клиринговая организация применяет дополнительные программно-технические средства и/или процедуры, необходимые для своевременного завершения межбанковского клиринга в случае возникновения сбоев или неполадок в основных программно-технических средствах, обеспечивающих осуществление межбанковского клиринга. <*>
Сноска. Пункт 18 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
19. (Пункт исключен - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 ).

Глава 5. Перевод денег по результатам клиринга

20. Перевод денег по результатам межбанковского клиринга осуществляется после окончания процесса зачета встречных требований участников межбанковского клиринга в соответствии с условиями соответствующих договоров. <*>
Сноска. Пункт 20 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
21. Перевод денег по результатам межбанковского клиринга не осуществляется, если чистые позиции всех участников межбанковского клиринга равны нулю. <*>
Сноска. Пункт 21 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
22. Перевод денег по результатам межбанковского клиринга между участниками межбанковского клиринга осуществляется в расчетной организации через счет клиринговой организации, открытый в расчетной организации, за исключением случаев, прямо предусмотренных договором между расчетной и клиринговой организациями. <*>
Сноска. Пункт 22 в новой редакции - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
23. После завершения перевода денег по результатам межбанковского клиринга остаток денег на счете клиринговой организации должен быть равен нулю. Если остаток денег на счете клиринговой организации не равен нулю, клиринговая организация выясняет и устраняет причины, связанные с наличием остатка денег на счете клиринговой организации, до начала следующего операционного дня. <*>
Сноска. Пункт 23 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
24. (Пункт исключен - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 ).
25. Перевод денег по результатам межбанковского клиринга осуществляется в соответствии с нормативными правовыми актами Национального Банка Республики Казахстан (далее - Национальный Банк), регулирующими порядок осуществления переводов денег в межбанковской системе переводов денег. При этом перевод денег по результатам межбанковского клиринга может осуществляться:
1) на основании платежных документов, составленных клиринговой организацией.
В этом случае клиринговая организация составляет платежные документы на изъятие денег со счетов участников межбанковского клиринга, имеющих по результатам межбанковского клиринга дебетовые чистые позиции, и зачисление денег на свой счет в расчетной организации.
При этом изъятие денег со счетов участников межбанковского клиринга для осуществления перевода денег по результатам межбанковского клиринга осуществляется только на основании договора между клиринговой организацией и участником межбанковского клиринга, содержащего согласие участника межбанковского клиринга на безакцептное изъятие денег с его счета.
Одновременно, клиринговая организация составляет платежные документы на изъятие денег со своего счета и зачисление денег на счета участников межбанковского клиринга, имеющих по результатам межбанковского клиринга кредитовые чистые позиции.
2) на основании платежных документов, составленных расчетной организацией.
В этом случае клиринговая организация направляет в расчетную организацию информацию о чистых позициях участников межбанковского клиринга, на основании которой расчетная организация составляет платежные документы для осуществления перевода денег по результатам межбанковского клиринга.
Расчетная организация составляет платежные документы на изъятие денег со счетов участников межбанковского клиринга, имеющих по результатам межбанковского клиринга дебетовые чистые позиции, и зачисление денег на счет клиринговой либо расчетной организации, в соответствии с договором, заключенным между расчетной и клиринговой организациями, а также между расчетной организацией и участником межбанковского клиринга.
Одновременно, расчетная организация составляет платежные документы на изъятие денег со счета клиринговой либо расчетной организации и зачисление их на счета участников межбанковского клиринга, имеющих по результатам межбанковского клиринга кредитовые чистые позиции, в соответствии с договором, заключенным между расчетной и клиринговой организациями, а также между расчетной организацией и участником межбанковского клиринга. <*>
Сноска. Пункт 25 в новой редакции - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 ; внесены изменения - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 мая 2007 года N 57 (вводится в действие с 9 августа 2007 года).
26. (Пункт исключен - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 ).
27. Клиринговая организация выдает участникам межбанковского клиринга платежные документы, поступившие в пользу данного участника межбанковского клиринга, информацию о чистой позиции участника межбанковского клиринга по результатам межбанковского клиринга и информацию о платежных документах, которые по какой-либо причине не обработаны в клиринге с указанием причины.
После завершения перевода денег по результатам межбанковского клиринга клиринговая организация или расчетная организация (в зависимости от условий заключенных договоров) выдает участнику межбанковского клиринга уведомление о завершении перевода денег в соответствии с чистой позицией данного участника межбанковского клиринга. <*>
Сноска. Пункт 27 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
28. В течение операционного дня клиринговой организацией может быть установлено несколько периодов времени по определению чистых позиций участников межбанковского клиринга и переводов денег по результатам межбанковского клиринга. Определение чистых позиций участников межбанковского клиринга и перевод денег по результатам межбанковского клиринга осуществляется в конце каждого такого установленного периода времени. <*>
Сноска. Пункт 28 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .

Глава 6. Методы управления рисками

29. Методы управления рисками клиринговой организации и участников межбанковского клиринга должны обеспечивать бесперебойное проведение межбанковского клиринга и осуществление перевода денег по результатам межбанковского клиринга в соответствии с чистыми позициями участников межбанковского клиринга в порядке и сроки, установленные внутренними правилами и соответствующими договорами. <*>
Сноска. Пункт 29 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
30. Применяемые методы управления рисками должны обеспечивать своевременное завершение переводов денег по результатам межбанковского клиринга в случае отсутствия или недостаточности денег для осуществления переводов денег у одного или нескольких участников межбанковского клиринга, имеющих дебетовые чистые позиции. <*>
Сноска. Пункт 30 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
31. При использовании метода разделения убытков сумма займа, предоставляемого каждым участником межбанковского клиринга, определяется в соответствии с договорами, заключенными между клиринговой организацией и участниками межбанковского клиринга. <*>
Сноска. Пункт 31 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
32. При использовании метода двухсторонних кредитовых ограничений сумма всех платежных документов, отправленных одним участником межбанковского клиринга в пользу другого участника межбанковского клиринга, не должна превышать величину кредитового ограничения (с учетом полученных платежных документов), установленную получателем данных платежных документов для отправителя платежных документов.
Если участник межбанковского клиринга отправляет платежный документ в пользу другого участника межбанковского клиринга и сумма всех платежных документов, отправленных отправителем, превышает кредитовое ограничение, установленное для него получателем, данный платежный документ регистрируется в очереди, либо может быть отозван участником межбанковского клиринга, либо аннулирован клиринговой организацией. <*>
Сноска. Пункт 32 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
33. При использовании метода многосторонних дебетовых ограничений дебетовая чистая позиция участника межбанковского клиринга не должна превышать установленное для него дебетовое ограничение. Если участник межбанковского клиринга посылает платежный документ в пользу другого участника межбанковского клиринга, и дебетовая чистая позиция данного участника-отправителя денег превышает дебетовое ограничение, данный платежный документ не обрабатывается в клиринге. При этом данный платежный документ регистрируется в очереди, либо может быть отозван участником межбанковского клиринга, либо аннулирован клиринговой организацией. <*>
Сноска. Пункт 33 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
34. В целях обеспечения своевременного осуществления перевода денег по результатам межбанковского клиринга участники межбанковского клиринга могут создавать резервный (страховой) фонд.
Резервный (страховой) фонд создается за счет денег участников межбанковского клиринга, перечисляемых ими в данный фонд в соответствии с условиями договоров, заключенных между клиринговой организацией и участниками межбанковского клиринга. <*>
Сноска. Пункт 34 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
35. Если у участника межбанковского клиринга отсутствует достаточная сумма денег для осуществления перевода денег в соответствии с его чистой дебетовой позицией, то к данному участнику межбанковского клиринга клиринговой организацией могут применяться такие меры воздействия, как уменьшение его дебетового ограничения, увеличение размера резервируемых денег в резервном (страховом) фонде или другие меры воздействия, установленные договорами, заключенными между клиринговой организацией и участниками межбанковского клиринга в зависимости от механизма осуществления межбанковского клиринга. <*>
Сноска. Пункт 35 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
36. Клиринговая организация вправе устанавливать и применять иные методы управления рисками, обеспечивающие бесперебойное проведение межбанковского клиринга и осуществление перевода денег по результатам межбанковского клиринга. <*>
Сноска. Пункт 36 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .
37. Если у участника межбанковского клиринга отсутствует достаточная сумма денег для осуществления перевода денег в соответствии с его дебетовой чистой позицией, клиринговая организация вправе произвести перерасчет чистых позиций участников межбанковского клиринга путем возврата либо аннулирования платежных документов на необходимую сумму. Перерасчет чистых позиций допускается, если в результате данного перерасчета отсутствует вероятность невыполнения остальными участниками межбанковского клиринга своих обязательств по переводу денег в полном объеме и в установленный срок в соответствии с их новыми чистыми позициями. <*>
Сноска. Пункт 37 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27.
38. Клиринговая организация в течение операционного дня осуществляет непрерывный мониторинг в целях снижения рисков, возникающих при осуществлении межбанковского клиринга. <*>
Сноска. Пункт 38 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27.
39. Клиринговая организация вправе в течение операционного дня по результатам мониторинга приостановить прием, произвести возврат, либо аннулировать платежные документы участников межбанковского клиринга.
Сноска. Пункт 39 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27.

Глава 7. Заключительные положения

40. Клиринговая организация представляет в Национальный Банк информацию о своих операциях по формам и в сроки, установленные Национальным Банком.
40-1 -
40-5. исключены - от 28 мая 2007 года N 57 (вводится в действие с 9 августа 2007 года).
Сноска. Пункты 40-1 - 40-5 исключены - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 мая 2007 года N 57 (вводится в действие с 9 августа 2007 года).
41. За нарушение настоящих Правил клиринговая организация несет ответственность в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
42. Вопросы, не урегулированные настоящими Правилами, регулируются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Председатель

Приложение 1
к Правилам осуществления межбанковского
клиринга в Республике Казахстан, выдачи
Национальным Банком лицензии на
проведение межбанковского клиринга
организациям, осуществляющим отдельные
виды банковских операций <*>
Сноска. Правила дополнены приложением 1 - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 февраля 2004 года N 27 .

Реестр по учету
выданных, приостановленных, отозванных лицензий
на осуществление межбанковского клиринга
организациям, осуществляющим отдельные
виды банковских операций

_______________________________________________________________________
N ли|Наимено-|Дата выдачи|Основание|Перечень |Дата отзыва,|Основание |
цен-|вание |(переоформ-|выдачи |операций,|приостанов- |отзыва, при-|
зии |органи- |ления) |(переофо-|предусмо-|ления |остановления|
|зации |лицензии |рмления) |тренных |лицензии |действия |
| | |лицензии |лицензией| |лицензии |
____|________|___________|_________|_________|____________|____________|
____|________|___________|_________|_________|____________|____________|

Приложение 1-1
к Правилам осуществления
межбанковского клиринга
в Республике Казахстан
и выдачи Национальным Банком
лицензии на проведение межбанковского
клиринга организациям, осуществляющим
отдельные виды банковских операций <*>

Сноска. Правила дополнены приложением 1-1 - постановлением Правления Национального Банка РК от 27 августа 2005 года N 93 (порядок введения в действия см. п.3 пост. N 93 )

ЛИЦЕНЗИЯ
на осуществление межбанковского клиринга
организациями, осуществляющими отдельные
виды банковских операций, в тенге

номер __________

дата выдачи "___"_________ года

В соответствии с постановлением Правления Национального Банка
Республики Казахстан от " _" года N _______ настоящая лицензия
выдана ____________________________________________________________
(наименование и место нахождения организации, осуществляющей
___________________________________________________________________
отдельные виды банковских операций, дата и номер
___________________________________________________________________
государственной регистрации)

и дает право на осуществление межбанковского клиринга в тенге.
Права, вытекающие из условий настоящей лицензии, не могут
быть переданы третьим лицам.
Настоящая лицензия выдается в единственном экземпляре.


Заместитель Председателя

Қазақстан Республикасында банкаралық клирингті жүзеге асыру ережесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2000 жылғы 16 маусым N 273 қаулысы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2000 жылғы 3 тамызда N 1212 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2015 жылғы 31 желтоқсандағы № 262 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.12.2015 № 262 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

Ескерту: Бұйрықтың атауы жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2007 жылғы 28 мамырдағы N 57 (2007 жылғы 9 тамыздан бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен .

Қазақстан Республикасы төлем жүйесінің жұмыс істеуiн қамтамасыз ететін нормативті құқықтық базаны жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді:
1. Қазақстан Республикасында банкаралық клирингті жүзеге асыру ережесі бекітілсін және Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап екі апта өткен соң күшіне енгізілсін.
Ескерту: 1-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27, 2007.05.28. N 57 (2007 жылғы 9 тамыздан бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен .
2. Төлем жүйесі басқармасы (Мұсаев Р.Н.):
1) Заң департаментімен (Шәріпов С.Б.) бірлесіп осы қаулыны мемлекеттік тіркеуден өткізу шараларын қабылдасын;
2) Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап екі апталық мерзімде осы қаулыны Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің аумақтық филиалдарына жіберсін.
Ескерту: 2-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.
3. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің аумақтық филиалдары осы қаулыны екінші деңгейдегі банктерге және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға жіберсін.
Ескерту: 3-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.
4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Е.Т.Жанкелдинге жүктелсін.

Ұлттық банк
Төрағасы

Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі Басқармасының
2000 жылғы 16 маусымдағы
N 273 қаулысымен бекітілген

Қазақстан Республикасында банкаралық клирингті жүзеге асыру
ережесі

Ескерту: Ереженің атауы жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2007 жылғы 28 мамырдағы N 57 (2007 жылғы 9 тамыздан бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен .

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Ереже "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы", "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы", "Ақша төлемі мен аударымы туралы" Қазақстан Республикасының Заңдарына және соларға сәйкес қабылданған Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасының аумағында банкаралық клирингті жүзеге асыру тәртібін айқындайды.
Ескерту: 1-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004.02.27. N 27, өзгерту енгізілді - 2007.05.28. N 57 (2007 жылғы 9 тамыздан бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен .

2. Осы Ережеде "Ақша төлемi мен аударымы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген ұғымдар, сондай-ақ мынадай ұғымдар қолданылады:
1) банкаралық клирингке қатысушылар - клирингтік ұйымның банкаралық клирингте өңделетін төлем құжаттарын жіберетін және/немесе алатын клирингтік ұйыммен банкаралық клирингке қатысуға шарт жасасқан екінші деңгейдегі банктер (бұдан әрі - банк) және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар (бұдан әрі - ұйым). Клирингтік ұйым сондай-ақ банкаралық клирингтің қатысушысы бола алады;
2) екіжақты кредиттік шектеу - клиринг қатысушысының пайдасына жіберілген төлем құжаттарының сомасын ескере отырып, осы банкаралық клиринг қатысушысының клиригтің басқа қатысушысынан қабылдап алуға келіскен төлем құжаттарының ең көп сомасын клирингтің қатысушысы клирингтің әрбір қатысушысы үшін белгілеген кездегі тәуекелдерді басқару әдісі;
3) есеп айырысу ұйымы - банкаралық ақша аудару жүйесінің операторы болып табылатын және оның жұмыс істеуін қамтамасыз ететін ұйым. Есеп айырысу ұйымы клиринг ұйымының функциясын атқара алады;
4) клирингтік ұйым - банкаралық клирингті жүзеге асыратын және банкаралық ақша аудару жүйесін пайдаланушы мәртебесі бар банк немесе ұйым;
5) көпжақты дебеттік шектеу - тәуекелдерді басқару әдісі, мұнда банкаралық клирингке қатысушының әрқайсысы үшін ең көп дебеттік таза позицияға шектеу белгіленеді;
6) мониторинг - операциялық күн ішінде банкаралық клирингке қатысушылардан банкаралық клирингке түскен төлем құжаттарын банкаралық клирингке қатысушылардың өз міндеттемелерін орындамау мүмкіндігін анықтау мақсатында бақылап отыру;
7) резерв (сақтандыру) қоры - тәуекелдерді басқару әдісі, мұнда банкаралық клирингке қатысушылар клиринг ұйымы мен банкаралық клиринг қатысушылары арасында жасалған шарттарға сәйкес ақшаны резервке алады;
8) таза позиция - банкаралық клирингтің барлық қатысушыларының банкаралық клирингтің бір қатысушысына қатысты ақша міндеттемелері бойынша төлем құжаттары сомасының және банкаралық клирингтің осы қатысушысының банкаралық клирингтің басқа да қатысушыларына қатысты ақша міндеттемелері бойынша төлем құжаттары сомасының арасындағы әртүрлілік. Егер айырмашылық - теріс сан болса, онда банкаралық клирингке қатысушының дебеттік таза позициясы болады, егер - оң болса, кредиттік таза позиция болады.
9) тәуекелдерді басқару әдістері - банкаралық клирингке қатысушылардың клиринг ұйымының және есеп айырысу ұйымының банкаралық клирингті жүзеге асыру және/немесе банкаралық клиринг нәтижесі бойынша ақша аударымы жөніндегі өз міндеттемелерін орындамау ықтималдығын азайтуға арналған жан-жақты іс-шаралар;
10) шығындарды бөлу - тәуекелдерді басқару әдісі, мұнда банкаралық клирингке қатысушылар ақша аударымын жүзеге асыру үшін ақша сомасы жетпейтін банкаралық клирингке қатысушыларға олардың дебеттік таза позицияларына сәйкес заем береді.
Ескерту: 2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2007.05.28. N 57 (2007 жылғы 9 тамыздан бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен .

2-тарау. Алынып тасталды - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2007.05.28. N 57 (2007 жылғы 9 тамыздан бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен .

3-тарау. Клиринг қатысушылары

8. Банктер мен ұйымдар клирингтік ұйыммен банкаралық клирингке қатысу шартын жасағаннан кейін банкаралық клиринг қатысушысы мәртебесін алады.
Ескерту: 8-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

9. Клирингтiк ұйым банкаралық клирингтің қатысушыларының қаржы жағдайына және/немесе клирингтi жүзеге асырған кезде өздерi пайдаланатын бағдарламалық-техникалық құралдарға қойылатын талаптарды белгiлей алады. Мұндай талаптарды клирингтiк ұйымның жоғары басқару органы бекiтедi және клиринг қатысушыларының бәрi үшiн мiндеттi болып табылады.
Ескерту: 9-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

10. Егер iшкi ережелерде және/немесе банкаралық клиринг қатысушыларымен жасалған шарттарда басқаша белгiленбесе, клирингтiк ұйым клирингтiк ұйымның жоғары басқару органы қабылдаған шешiмiнiң негiзiнде осы клирингтiк ұйымның өзi жүзеге асыратын банкаралық клирингтiң қатысушысы бола алады.
Ескерту: 10-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

11. Клирингтiк ұйым мен банкаралық клирингтің қатысушысының арасында жасалған шартта мынадай мiндеттi талаптар болуға тиiс:
1) төлем құжаттарымен және төлемдер туралы басқа да ақпаратпен алмасу тәсiлдерi мен тәртiбi;
2) тараптардың құқықтары және клирингтi жүзеге асыру кезiнде және/немесе клиринг нәтижелерi бойынша ақша аудару кезiнде туындаған мiндеттерi;
3) ақпараттың құпиялылық шарттары және оларды сақтамағандығы үшін жауапкершiлiк;
4) клиринг нәтижелерi бойынша ақша аударымдарын жүзеге асыру тәртiбi және мерзiмi;
5) клирингтi жүзеге асыру кезiнде және клиринг нәтижелерi бойынша ақша аударымы кезiнде қолданылатын тәуекелдердi басқару әдiстерi;
6) өз мiндеттемелерiн орындамаған банкаралық клирингтің қатысушысына қолданылатын ықпал ету шаралары;
7) клирингтi жүзеге асыру бойынша өз міндеттемелерiн орындамаған клиринг ұйымының жауапкершiлiгі.
Клирингтiк ұйым мен банкаралық клирингтің қатысушысы арасында жасалған шартта Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келмейтiн басқа да талаптар көзделуi мүмкiн.
Ескерту: 11-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

4-тарау. Клиринг өткізуге қойылатын жалпы талаптар

12. Клирингтiк ұйым, есеп айырысу ұйымы және клиринг қатысушылары арасында төлем құжаттарын және/немесе төлемдер туралы ақпарат алмасуды электрондық тәсілмен жүзеге асырады.
Ескерту: 12-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

13. Банкаралық клирингтің қатысушыларының және клирингтiк ұйымның банкаралық клирингтің қатысушысы мен клирингтiк ұйым жiберген және/немесе алған төлем құжаттарын жiбергелi және/немесе алғаны туралы растауы болуға тиiс.
Төлем құжаттарының жіберiлгенi және/немесе алынғаны жөнiндегi растауды төлем құжаттарының немесе iшкi ережелерде және/немесе тиiстi шарттарда белгiленген басқа да ақпараттың алынғаны туралы хабарлама деп есептеуге болады.
Ескерту: 13-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

14. Клиринг қатысушыларының таза позициясы банкаралық клирингтің барлық қатысушыларының банкаралық клирингтің бiр қатысушысына қатысты ақша мiндеттемелерi бойынша төлем құжаттары сомасының және банкаралық клирингтің осы қатысушысының банкаралық клирингтің басқа да қатысушыларына қатысты ақша мiндеттемелерi бойынша төлем құжаттары сомасының арасындағы әртүрлiлiктi табу жолымен анықталады.
Ескерту: 14-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

15. Клиринг қатысушыларының таза позициясын анықтаған кезде банкаралық клирингтің барлық қатысушыларының дебеттiк және кредиттiк таза позициялары сомасының әртүрлiлiгi нөлге тең болуы керек. Егер клиринг қатысушыларының таза позицияларының барлық кредиттiк сомасы мен барлық дебеттiк сомасы бiр-бiрiне тең болмаса, клирингтiк ұйым жоғарыда көрсетiлген сомалардың сәйкес келмеу себебiн анықтайды және клиринг қатысушыларының таза позицияларын қайта есептейдi.
Ескерту: 15-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

16. Клирингтiк ұйым клиринг аяқталғаннан кейiн клирингте өңделген төлем құжаттарын клирингтiк ұйым мен банкаралық клирингке қатысушылар арасында жасалған шартқа сәйкес тәртiппен және мерзiмде осы төлем құжаттарын алатын қатысушыларға беруге мiндеттi.
Ескерту: 16-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

17. Банкаралық клирингтің қатысушылары клирингте өңделген төлем құжаттарын клиринг нәтижелерi бойынша ақша аударылғаннан кейiн орындайды.
Ескерту: 17-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

18. Клирингтiк ұйым банкаралық клирингті жүзеге асыруды қамтамасыз ететiн негiзгі бағдарламалық-техникалық құралдар iстен шыққан немесе бұзылған жағдайда банкаралық клирингтi уақтылы аяқтау үшiн қажет болатын қосымша бағдарламалық-техникалық құралдарды және/немесе рәсiмдердi қолданады.
Ескерту: 18-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

19. <*>
Ескерту: 19-тармақ алынып тасталды - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

5-тарау. Клиринг нәтижелерi бойынша ақша аудару

20. Клиринг нәтижелері бойынша ақша аудару банкаралық клиринг қатысушыларының қарама-қарсы талаптарын есептеу рәсiмi аяқталғаннан кейін тиісті шарт талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.
Ескерту: 20-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

21. Егер банкаралық клирингтiң барлық қатысушыларының таза позициялары нөлге тең болса, клиринг нәтижелерi бойынша ақша аударылмайды.
Ескерту: 21-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

22. Банкаралық клиринг қатысушылары арасында банкаралық клиринг нәтижелері бойынша ақша аудару есеп айырысу және клирингтік ұйымдар арасындағы шартта тікелей көзделген жағдайларды қоспағанда, есеп айырысу ұйымында ашылған клирингтік ұйымның шоты арқылы есеп айырысу ұйымында жүзеге асырылады.
Ескерту: 22-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

23. Клиринг нәтижелерi бойынша ақша аудару аяқталғаннан кейiн клирингтiк ұйымның есепшотындағы ақша қалдығы нөлге тең болуы тиiс. Егер клирингтiк ұйымның есепшотындағы ақша қалдығы нөлге тең болмаса, клирингтiк ұйым клирингтiк ұйымның есепшотындағы ақша қалдығының болуына байланысты себептердi анықтап, келесi операциялық күн басталғанға дейін жояды.

24. <*>
Ескерту: 24-тармақ алынып тасталды - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

25. Банкаралық клиринг нәтижелері бойынша ақша аудару банкаралық ақша аудару жүйесінде Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің (бұдан әрі - Ұлттық Банк) ақша аударуды жүзеге асыру тәртібін реттейтін нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес жүзеге асырылады. Бұл ретте банкаралық клиринг нәтижелері бойынша ақша аудару:
1) клирингтік ұйым жасаған төлем құжаттары негізінде жүзеге асырылуы мүмкін.
Мұндай жағдайда клирингтік ұйым банкаралық клиринг нәтижелері бойынша дебеттік таза позициялары бар банкаралық клиринг қатысушыларының шоттарынан ақша алуға және есеп айырысу ұйымындағы өзінің шотына ақша есептеуге төлем құжаттарын жасайды.
Сонымен бірге банкаралық клиринг нәтижелері бойынша ақша аударымын жүзеге асыру үшін банкаралық клиринг қатысушыларының шоттарынан ақша алу клирингтік ұйым мен банкаралық клиринг қатысушысының арасында жасалған банкаралық клиринг қатысушысының шотынан ақшаны акцептемей алуға келісімі бар шарт негізінде ғана жүзеге асырылады.
Бір мезгілде, клирингтік ұйым өзінің шотынан ақша алуға және банкаралық клиринг нәтижелері бойынша кредиттік таза позициялары бар банкаралық клиринг қатысушыларының шоттарына ақша есептеуге төлем құжаттарын жасайды;
2) есеп айырысу ұйымы жасаған төлем құжаттарының негізінде жүзеге асырылады.
Мұндай жағдайда клирингтік ұйым есеп айырысу ұйымына банкаралық клиринг қатысушыларының таза позициялары туралы ақпарат жібереді, есеп айырысу ұйымы соның негізінде банкаралық клиринг нәтижелері бойынша ақша аударуды жүзеге асыру үшін төлем құжаттарын жасайды.
Есеп айырысу ұйымы банкаралық клиринг нәтижелері бойынша дебеттік таза позициясы бар банкаралық клиринг қатысушыларының шоттарынан ақша алуға және есеп айырысу мен клирингтік ұйымдар арасында, сондай-ақ есеп айырысу ұйымы мен банкаралық клиринг қатысушысы арасында жасалған шартқа сәйкес клирингтік не есеп айырысу ұйымының шотына ақша есептеуге төлем құжаттарын жасайды.
Бір мезгілде, есеп айырысу ұйымы клирингтік не есеп айырысу ұйымының шотынан ақша алуға және есеп айырысу мен клирингтік ұйымдар арасында, сондай-ақ есеп айырысу ұйымы мен банкаралық қатысушысы арасында жасалған шартқа сәйкес банкаралық клиринг нәтижелері бойынша кредиттік таза позициялары бар банкаралық клиринг қатысушыларының шоттарына оларды есептеуге төлем құжаттарын жасайды.
Ескерту: 25-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004.02.27. N 27, 2007.05.28. N 57 (2007 жылғы 9 тамыздан бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

26. <*>
Ескерту: 26-тармақ алынып тасталды - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

27. Клирингтiк ұйым банкаралық клирингтің қатысушыларына осы банкаралық клирингтің қатысушысының пайдасына келiп түскен төлем құжаттарын, клиринг нәтижесi бойынша банкаралық клирингтің қатысушысының таза позициясы туралы ақпаратты және клирингте кез келген себеп бойынша өңделмеген төлем құжаты туралы ақпаратты себебiн көрсете отырып бередi.
Клирингтiк ұйым немесе есеп айырысу ұйымы (жасалған шарттың талаптарына байланысты) клиринг нәтижесi бойынша ақша аудару аяқталғаннан кейiн банкаралық клирингтің қатысушысына осы банкаралық клирингтің қатысушысының таза позициясына сәйкес ақша аударудың аяқталғаны туралы хабарлама береді.
Ескерту: 27-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

28. Клирингтік ұйым операциялық күн ішінде банкаралық клирингтің қатысушыларының таза позициясын айқындау және клиринг нәтижелері бойынша ақша аудару жөнінде бірнеше уақыт кезеңдерін белгілеуі мүмкін. Банкаралық клирингтің қатысушыларының таза позициясын айқындау мен клиринг нәтижелері бойынша ақша аудару осындай белгіленген уақыт кезеңінің аяғында жүзеге асырылады.
Ескерту: 28-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

6-тарау. Тәуекелдің басқару әдістері

29. Клирингтiк ұйымының және банкаралық клирингтің қатысушыларының тәуекелдерін басқару әдістері үздіксіз клиринг өткiзуді қамтамасыз етуі және клиринг нәтижелері бойынша банкаралық клирингтің қатысушыларының таза позицияларына сәйкес тәртіппен және iшкi ережелер мен тиiстi шарттарда белгiленген мерзiмде клиринг нәтижелерi бойынша ақша аударуды жүзеге асыруы тиiс.
Ескерту: 29-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

30. Қолданылатын тәуекелдi басқару әдiстерi дебеттiк таза позициялары бар бiр немесе бiрнеше банкаралық клирингтің қатысушыларының ақша аудару үшiн ақшасы болмаған немесе жеткiлiксiз болған жағдайда клиринг нәтижелерi бойынша ақша аударуды уақытылы аяқтауды қамтамасыз етуi тиiс.
Ескерту: 30-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

31. Шығындарды бөлу әдiсiн пайдалану кезiнде әрбiр банкаралық клирингтің қатысушысы ұсынған заем сомасы клирингтiк ұйым мен банкаралық клирингтің қатысушылары арасында жасалған шарттарға сәйкес айқындалады.
Ескерту: 31-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

32. Екiжақты кредиттiк шектеулер әдiсiн пайдалану кезінде бiр клиринг қатысушысының басқа банкаралық клирингтің қатысушысының пайдасына жiберген барлық төлем құжаттарының жиынтығы осы төлем құжаттарын алушының төлем құжаттарын жiберушi үшiн белгiлеген кредиттiк шектеулерiнiң көлемiнен (алынған төлем құжаттарын ескере отырып) аспауы тиiс.
Егер банкаралық клирингтің қатысушысы басқа банкаралық клирингтің қатысушысының пайдасына төлем құжатын жiберсе және жiберушi жiберген барлық төлем құжаттарының жиынтығы ол үшiн алушы белгiлеген кредиттiк шектеуден асып кетсе, осы төлем құжаты кезекпен тiркеледi, не оны банкаралық клирингтің қатысушысы қайтарып алады, не клирингтiк ұйым жояды.
Ескерту: 32-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

33. Көпжақты дебеттiк шектеулер әдiсiн қолданған кезде банкаралық клирингтің қатысушысының таза позициясы ол үшiн белгiленген дебеттiк шектеуден аспауы тиiс. Егер банкаралық клирингтің қатысушысы басқа банкаралық клирингтің қатысушысының пайдасына төлем құжатын жiберсе және осы қатысушы-жiберушінің таза дебеттiк позициясы дебеттiк шектеуден асатын болса, бұл төлем құжаты клирингте өңделмейдi. Мұндай жағдайда осы төлем құжаты кезекке тiркеледi, не банкаралық клирингтің қатысушысы қайтарып алады, не клиринг ұйымы жояды.
Ескерту: 33-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

34. Клиринг нәтижелерi бойынша уақытылы ақша аударуды қамтамасыз ету мақсатында банкаралық клирингтің қатысушылары резерв (сақтандыру) қорын құруына болады.
Резерв (сақтандыру) қоры банкаралық клирингтің қатысушылары осы қорға клирингтiк ұйым мен банкаралық клирингтің қатысушылары арасында жасаған шарттардың талаптарына сәйкес өздерi аударған ақшаның есебiнен құрылады.
Ескерту: 34-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

35. Егер банкаралық клирингтің қатысушысының таза дебеттiк позициясына сәйкес ақша аудару үшiн жеткiлiктi ақша сомасы болмаса, онда клирингтiк ұйым осы банкаралық клирингтің қатысушысына оның дебеттiк шектеуiн азайту, резерв (сақтандыру) қорындағы резервке алынатын ақша мөлшерiн көбейту сияқты ықпал ету шараларын немесе клирингтік ұйым мен клиринг қатысушысы арасында жасалған шартта белгiленген басқа да ықпал ету шараларын клирингтi жүзеге асыру тетiгiне байланысты қолдануы мүмкiн.
Ескерту: 35-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

36. Клирингтік ұйымның үздiксiз банкаралық клиринг өткізуді және клиринг нәтижелерi бойынша ақша аударуды қамтамасыз ететiн тәуекелдердi басқарудың өзге де тәсiлдерiн белгiлеуге және қолдануға құқығы бар.
Ескерту: 36-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

37. Егер банкаралық клирингтің қатысушысының дебеттiк таза позициясына сәйкес ақша аудару үшiн жеткiлiктi ақша сомасы болмаса, онда клирингтiк ұйым банкаралық клирингтің қатысушысының таза позициясына қажеттi сомаға төлем құжатын қайтару не жою арқылы қайта есептеуге құқылы. Егер осындай қайта есептеу нәтижесiнде қалған клиринг қатысушыларының ақша аудару бойынша өз мiндеттемелерiн толық көлемде және олардың жаңа таза позицияларына сәйкес орындамау ықтималдығы болмаған жағдайда таза позицияларды қайта есептеуге жол берiледi.
Ескерту: 37-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

38. Клирингтiк ұйым операциялық күн iшiнде клирингтi жүзеге асыру кезiнде пайда болған тәуекелдердi азайту мақсатында үздiксiз мониторинг жасайды.
Ескерту: 38-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

39. Клирингтiк ұйым операциялық күн iшiнде мониторинг нәтижесi бойынша банкаралық клирингтің қатысушыларының төлем құжаттарын қабылдауды, қайтаруды, не жоюды тоқтата тұруға құқылы.
Ескерту: 39-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

7-тарау. Қорытынды ережелер

40. Клирингтiк ұйым Ұлттық Банкке өз операциялары туралы Ұлттық Банк белгiлеген нысан бойынша және мерзiмде ақпарат ұсынады.

Ескерту: 40-1 - 40-5-тармақтар алынып тасталды - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2007.05.28. N 57 (2007 жылғы 9 тамыздан бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

41. Осы Ережелердi бұзғаны үшiн клирингтік ұйым Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауап береді.

42. Осы Ережемен реттелмеген мәселелер Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес реттеледi.

Төраға

Қазақстан Республикасында банкаралық
клирингті жүзеге асыру және Қазақстан
Республикасы Ұлттық Банкінің банк
операцияларының жекелеген түрлерін
жүзеге асыратын ұйымдарға банкаралық
клиринг жүргізуге лицензия беру
ережесіне
1-қосымша

Ескерту: 1 қосымшамен толықтырылды - ҚР Ұлттық банкі
Басқармасының 2004 жылғы 27 ақпандағы N 27 қаулысымен.

Банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге
асыратын ұйымдарға банкаралық клирингті жүргізуге берілген,
қолданылуы тоқтатылған, қайтарып алынған
лицензияларды есепке алу
тізілімі

_________________________________________________________________
Ли. | | Лицен. |Лицензия.| Лицен. | Лицензия.| Лицензияның
цен.|Ұйым.|зияның |ны беру | зияда | ның | қайтарып
зия.| ның |берілген |(қайта |көзделген| қайтарып | алыну,
ның |атауы| (қайта |ресімдеу)|операция.| алынған,| қолданылуының
N | |ресімдел.| негіз. | лардың |қолданылуы| тоқтатылу
| |ген) күні| демесі | тізбесі | тоқтатыл.| негіздемесі
| | | | | ған күні |
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

Қазақстан Республикасында
банкаралық клирингтi
жүзеге асыру және
Қазақстан Республикасы
Ұлттық Банкiнiң банк
операцияларының жекелеген
түрлерiн жүзеге асыратын
ұйымдарға банкаралық клиринг
жүргiзуге лицензия беру
ережесiне 1-1-қосымша

Ескерту: 1-1 қосымшамен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкi
Басқармасының 2005 жылғы 27 тамыздағы N 93 қаулысымен.

Банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге
асыратын ұйымдарға теңгемен банкаралық клирингтi
жүзеге асыруға
ЛИЦЕНЗИЯ

нөмiрi _____
берiлген күнi _____ жылғы "___"_____

Осы лицензия Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi
Басқармасының __________ жылғы "___"__________ N __________
қаулысына сәйкес __________________________________________________
(банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын
___________________________________________________________________
ұйымның атауы және орналасқан жерi, мемлекеттiк тiркелген күнi
және нөмiрi)

берiлдi және теңгемен банкаралық клирингтi жүзеге асыру құқығын
бередi.
Осы лицензияның шарттарынан туындайтын құқықтар үшiншi
тұлғаларға берiлмейдi.
Осы лицензия бiр данада берiледi.

Төрағаның орынбасары