Об утверждении стандарта бухгалтерского учета 32 "Финансовая отчетность страховых (перестраховочных) организаций, осуществляющих страховую деятельность по операциям в отрасли "общее страхование"

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 4 августа 2003 года N 283. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 15 сентября 2003 г. за N 2492. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка РК от 9 октября 2006 года N 103

Сноска. Постановление утратило силу постановлением Правления Национального Банка РК от 9 октября 2006 года N 103 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации).

В целях совершенствования бухгалтерского учета в страховых (перестраховочных) организациях, осуществляющих страховую деятельность по операциям в отрасли "общее страхование", Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемый стандарт бухгалтерского учета 32 "Финансовая отчетность страховых (перестраховочных) организаций, осуществляющих страховую деятельность по операциям в отрасли "общее страхование".

2. Департаменту бухгалтерского учета (Шалгимбаева Н.Т.):
1) совместно с Юридическим департаментом (Шарипов С.Б.) принять меры к государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан настоящего постановления;
2) в десятидневный срок со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан довести настоящее постановление до сведения заинтересованных подразделений центрального аппарата, территориальных филиалов Национального Банка Республики Казахстан и страховых (перестраховочных) организаций.

3. Контроль над исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Национального Банка Республики Казахстан Абдулину Н.К.

4. Настоящее постановление вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

Председатель
Национального Банка

Согласовано
Министр финансов

Республики Казахстан

Утверждено
постановлением Правления
Национального Банка
Республики Казахстан
от 4 августа 2003 года N 283

Стандарт бухгалтерского учета 32
"Финансовая отчетность страховых (перестраховочных) организаций,
осуществляющих страховую деятельность по операциям в
отрасли "общее страхование"

Глава 1. Цель и сфера действия

1. Данный Стандарт предназначен для применения страховыми (перестраховочными) организациями, осуществляющими страховую деятельность по операциям в отрасли "общее страхование" (далее - страховые (перестраховочные) организации), при составлении финансовой отчетности.
2. Целью данного Стандарта является определение требований к информации, подлежащей раскрытию при представлении финансовой отчетности страховыми (перестраховочными) организациями.

3. Данный Стандарт рассматривает вопросы, не урегулированные международными стандартами финансовой отчетности и не противоречащие им.

Глава 2. Понятия, используемые в настоящем Стандарте

4. Производные инструменты - это финансовые инструменты:
1) стоимость которых изменяется в зависимости от изменения какой-либо переменной (иногда называемой "базисной"), такой, как ставка вознаграждения, стоимость ценной бумаги, цена товара, курс валюты, индекс цен или ставок, кредитный рейтинг или кредитный индекс;
2) приобретение которых требует небольших первоначальных инвестиций по сравнению с другими инструментами, курс которых аналогичным образом реагирует на изменения конъюнктуры рынка;
3) по которым расчеты осуществляются в будущем.
5. Справедливая стоимость - сумма денег, достаточная для приобретения актива или исполнения обязательства при совершении сделки между хорошо осведомленными, желающими совершить такую сделку, независимыми друг от друга сторонами.
6. Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи - это ценные бумаги, которые не могут быть классифицированы в качестве ценных бумаг, предназначенных для торговли, и ценных бумаг, удерживаемых до погашения.
7. Ценные бумаги, предназначенные для торговли - это ценные бумаги, приобретаемые или принимаемые страховой (перестраховочной) организацией в целях получения дохода, возникающего в результате краткосрочных колебаний цен или разницы между ценой приобретения и ценой продажи таких ценных бумаг. Ценные бумаги, являющиеся частью портфеля, фактическая структура которого свидетельствует о стремлении к получению дохода в краткосрочной перспективе, подлежат классификации в качестве предназначенных для торговли, независимо от причин их приобретения. Производные финансовые активы и производные финансовые обязательства также подлежат классификации в качестве предназначенных для торговли, за исключением случаев их приобретения или принятия в качестве эффективных инструментов хеджирования.
8. Ценные бумаги, удерживаемые до погашения - это ценные бумаги, приобретенные страховой (перестраховочной) организацией с намерением владения ими до наступления срока их погашения.

9. Эффективная ставка вознаграждения - это ставка, которая применяется при точном дисконтировании ожидаемой суммы будущих платежей до наступления срока платежа или очередной даты пересмотра ставки вознаграждения до текущей чистой балансовой стоимости финансового актива или финансового обязательства. В расчет включаются все вознаграждения и прочие суммы, выплаченные или полученные сторонами договора. Эффективная ставка вознаграждения иногда называется уровнем дохода к погашению или к моменту следующего пересмотра ставки и является внутренней нормой доходности финансового актива или финансового обязательства за данный период.

Глава 3. Учет доходов и расходов

10. Сумма страховой премии, причитающейся по договору страхования (перестрахования), признается как доход с даты вступления в силу данного договора. С даты признания дохода по договору страхования (перестрахования), рассчитывается резерв незаработанной премии в соответствии с законодательством Республики Казахстан, который формируется за счет расходов и признается в финансовой отчетности со дня вступления в силу договора страхования (перестрахования).
Уменьшение сформированного резерва незаработанной премии и расходов, за счет которых сформирован данный резерв производится в соответствии с методом начисления.
11. Резервы убытков формируются в отчетном периоде за счет расходов в соответствии с законодательством Республики Казахстан и признаются в финансовой отчетности со дня вступления в силу договора страхования (перестрахования).
12. При увеличении общего размера резервов убытков, рассчитанных в соответствии с законодательством Республики Казахстан, производится доформирование данных резервов за счет расходов. При уменьшении общего размера резервов убытков, рассчитанных в соответствии с законодательством Республики Казахстан, производится уменьшение данных резервов и расходов, за счет которых сформированы данные резервы.

13. Страховые выплаты по претензиям в соответствии с условиями договора страхования (перестрахования) и связанные с ними расходы по урегулированию страховых убытков признаются как расходы на момент их возникновения.

Глава 4. Финансовая отчетность
страховых (перестраховочных) организаций

14. Финансовая отчетность представляет собой информацию о финансовом положении, результатах деятельности и изменениях в финансовом положении страховой (перестраховочной) организации. Финансовая отчетность также показывает результаты управления ресурсами, доверенными руководству страховой (перестраховочной) организации.
15. Финансовая отчетность страховых (перестраховочных) организаций включает в себя следующее:
1) бухгалтерский баланс;
2) отчет о доходах и расходах;
3) отчет о движении денег;
4) отчет об изменениях в собственном капитале;

5) информацию об учетной политике и пояснительную записку.

Глава 5. Бухгалтерский баланс

16. Страховые (перестраховочные) организации должны представлять бухгалтерский баланс, в котором группируются активы и обязательства по их сущности.
17. Бухгалтерский баланс страховой (перестраховочной) организации должен содержать следующие статьи, и не ограничиваться ими:

Активы:
деньги;
вклады;
ценные бумаги, предназначенные для торговли;
ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи;
операция "обратное РЕПО";
суммы к получению от перестраховщиков;
страховые премии к получению от страхователей (перестрахователей) и посредников;
прочая дебиторская задолженность;
расходы будущих периодов;
налоговое требование;
прочие активы;
ценные бумаги, удерживаемые до погашения;
инвестиции в капитал других юридических лиц;
основные средства;
нематериальные активы.

Обязательства:
резерв незаработанной премии, общая сумма;
доля перестраховщика в резерве незаработанной премии;
чистая сумма резерва незаработанной премии;
резерв произошедших, но незаявленных убытков, общая сумма;
доля перестраховщика в резерве произошедших, но незаявленных убытков;
чистая сумма резерва произошедших, но незаявленных убытков;
резерв заявленных, но неурегулированных убытков, общая сумма;
доля перестраховщика в резерве заявленных, но неурегулированных убытков;
чистая сумма резерва заявленных, но неурегулированных убытков;
дополнительные резервы, общая сумма;
доля перестраховщика в дополнительных резервах;
чистая сумма дополнительных резервов;
займы полученные;
расчеты с перестраховщиками;
расчеты с посредниками по страховой (перестраховочной) деятельности;
расчеты с акционерами по дивидендам;
счета к уплате по договорам страхования (перестрахования);
операция "РЕПО";
прочая кредиторская задолженность;
доходы будущих периодов;
налоговое обязательство;
прочие обязательства.

Собственный капитал:
уставный капитал;
изъятый капитал;
резервный капитал;
резерв предупредительных мероприятий;
результаты переоценки;
нераспределенный доход (непокрытый убыток).

Итого обязательства и собственный капитал.
Доля меньшинства.

18. По статьям "Ценные бумаги, предназначенные для торговли", "Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи" и "Ценные бумаги, удерживаемые до погашения" отражается стоимость (справедливая или в сумме амортизированных затрат) ценных бумаг, имеющихся в портфеле страховой (перестраховочной) организации.
19. Ценные бумаги, предназначенные для торговли и имеющиеся в наличии для продажи, при первоначальном признании и последующей переоценке оцениваются по справедливой стоимости. Затраты, понесенные при совершении сделки, включаются в стоимость данных ценных бумаг при их первоначальном признании.
20. Ценные бумаги, удерживаемые до погашения, при первоначальном признании оцениваются по фактическим затратам на их приобретение. Последующая оценка ценных бумаг, удерживаемых до погашения, производится в сумме амортизированных затрат с использованием метода эффективной ставки вознаграждения, поскольку к данным ценным бумагам не применяется оценка по справедливой стоимости. По ценным бумагам, удерживаемым до погашения, переоценка не производится.
21. По статье "Суммы к получению от перестраховщиков" отражается сумма, причитающаяся к получению перестрахователем по страховым выплатам, произведенным им в отчетном периоде в доле, приходящейся на перестраховщика в соответствии с договором перестрахования.
22. По статье "Страховые премии к получению от страхователей (перестрахователей)" отражается сумма, подлежащая к получению от страхователя (перестрахователя) в соответствии с договором страхования (перестрахования).
23. По статьям "Резерв незаработанной премии, общая сумма", "Резерв произошедших, но незаявленных убытков, общая сумма", "Резерв заявленных, но неурегулированных убытков, общая сумма" и "Дополнительные резервы" отражаются соответственно общие суммы резерва незаработанной премии, резервов произошедших, но незаявленных убытков, заявленных, но неурегулированных убытков и дополнительных резервов, рассчитанные в соответствии с требованиями нормативных правовых актов уполномоченного государственного органа по регулированию и надзору за страховой деятельностью и относящиеся к отчетному периоду.
24. По статьям "Доля перестраховщика в резерве незаработанной премии", "Доля перестраховщика в резерве произошедших, но незаявленных убытков", "Доля перестраховщика в резерве произошедших, но незаявленных убытков" и "Доля перестраховщика в дополнительных резервах" страховая (перестраховочная) организация отражает соответственно доли перестраховщика в резерве незаработанной премии, доли перестраховщика в резерве произошедших, но незаявленных убытков, доли перестраховщика в резерве произошедших, но незаявленных убытков и доли перестраховщика в дополнительных резервах, рассчитанные на основании договора перестрахования и относящиеся к отчетному периоду.
25. По статье "Чистая сумма резерва незаработанной премии" отражается разница между общей суммой резерва незаработанной премии и долей перестраховщика в данном резерве незаработанной премии и относящимися к отчетному периоду.
26. По статьям "Чистая сумма резерва произошедших, но незаявленных убытков", "Чистая сумма резерва заявленных, но неурегулированных убытков" и "Чистая сумма дополнительных резервов" отражаются относящиеся к отчетному периоду соответственно разница между общей суммой резерва произошедших, но незаявленных убытков и долей перестраховщика в данном резерве, разница между общей суммой резерва заявленных, но неурегулированных убытков и долей перестраховщика в данном резерве и разница между общей суммой дополнительных резервов и долей перестраховщика в данном резерве.
27. По статье "Резерв предупредительных мероприятий" отражается общая сумма резерва предупредительных мероприятий необходимых для финансирования соответствующих превентивных и репрессивных мероприятий (превентивные мероприятия, направленные на предупреждение страховых случаев, репрессивные - на борьбу с наступившими бедствиями).

28. Суммы, отражающие размеры активов и обязательств в бухгалтерском балансе, не должны взаимозачитываться посредством уменьшения других статей обязательств или активов, за исключением случаев, когда это предусмотрено договором о взаимозачете и/или стандартами бухгалтерского учета.

Глава 6. Отчет о доходах и расходах

29. Страховая (перестраховочная) организация представляет отчет о доходах и расходах, включающий доходы и расходы, сгруппированные по их сущности, и раскрывающий суммы по основным типам доходов и расходов.
30. Отчет о доходах и расходах страховой (перестраховочной) организации должен включать, не ограничиваясь этим, следующие статьи доходов и расходов:

Доходы:
страховые премии, общая сумма;
страховые премии, переданные на перестрахование;
чистая сумма страховых премий;
изменение резерва незаработанной премии, общая сумма;
изменение доли перестраховщика в резерве незаработанной премии;
чистая сумма резерва незаработанной премии;
чистая сумма заработанных премий;
доходы в виде комиссионного вознаграждения по страховой (перестраховочной)
деятельности;
доходы, связанные с получением вознаграждения;
доходы (убытки) по операциям с финансовыми активами;
доходы (убытки) от переоценки;
доходы от участия в уставном капитале юридических лиц;
доходы (убытки) от реализации актива и получения (передачи) актива;
доход (расход) от чрезвычайных обстоятельств;
прочие доходы.

Итого доходов.
Расходы:
расходы по осуществлению страховых выплат, общая сумма;
возмещение расходов по рискам, переданным в перестрахование;
возмещение по регрессному требованию;
чистые расходы по осуществлению страховых выплат;
расходы по урегулированию страховых убытков;
изменение резервов убытков, общая сумма;
изменение доли перестраховщика в резерве убытков;
чистая сумма изменений резерва убытков;
изменение дополнительных резервах;
расходы по выплате комиссионного вознаграждения по
cтраховой (перестраховочной) деятельности;
расходы, связанные с выплатой вознаграждения;
расходы на резервы по сомнительным долгам;
восстановление резервов по сомнительным долгам;
чистые расходы на резервы по сомнительным долгам;
общие и административные расходы;
прочие расходы.

Итого расходов.
Итого чистый доход (убыток) до уплаты корпоративного подходного налога.
Корпоративный подоходный налог.
Доля меньшинства.
Чистый доход (убыток) за отчетный период.

31. По статье "Страховые премии, общая сумма" отражается сумма страховой премии, причитающейся по договорам страхования (перестрахования) за отчетный период.
32. По статье "Страховые премии, переданные на перестрахование" отражается сумма страховой премии, подлежащих к передаче (переданной) страховой (перестраховочной) организацией перестраховщику по договорам перестрахования за отчетный период.
33. По статье "Чистая сумма страховых премий" отражается разница между общей суммой страховой премии и суммой страховой премии, подлежащих к передаче (переданной) перестраховщику.
34. По статье "Изменение резерва незаработанной премии, общая сумма" отражается сумма увеличения (уменьшения) резерва незаработанной премии, рассчитанного в соответствии с законодательством Республики Казахстан за отчетный период.
35. По статье "Изменение доли перестраховщика в резерве незаработанной премии" отражается увеличение (уменьшение) доли перестраховщика в резерве незаработанной премии за отчетный период.
36. По статье "Чистая сумма резерва незаработанной премии" отражается разница между общей суммой изменения резерва незаработанной премии и суммой изменения доли перестраховщика в резерве незаработанной премии.
37. По статье "Чистая сумма заработанных премий" отражается разница между чистой суммой страховых премий и чистой суммой резерва незаработанной премии.
38. По статье "Расходы по осуществлению страховых выплат, общая сумма" отражается сумма страховых выплат, осуществленная страховой (перестраховочной) организацией за отчетный период.
39. По статье "Возмещение расходов по рискам, переданным в перестрахование" отражается сумма возмещения перестраховщиком в соответствии с договором перестрахования расходов по страховым выплатам, начисленных страховой (перестраховочной) организацией за отчетный период.
40. По статье "Чистые расходы по осуществлению страховых выплат" отражается разница между общей суммой расходов по осуществлению страховых выплат и суммой возмещения, подлежащих к получению (полученных) от перестраховщика данных расходов.
41. По статье "Расходы по урегулированию страховых убытков" отражается сумма дополнительных расходов страховой (перестраховочной) организации по приобретению услуг (услуг оценщиков и юридических услуг), несвязанных с осуществлением страховых выплат.
42. По статьям "Изменение резервов убытков, общая сумма" и "Изменение в дополнительных резервах" отражаются соответственно общие суммы изменений резервов убытков и дополнительных резервов, произошедших в отчетном периоде.
43. По статье "Изменение доли перестраховщика в резерве убытков" страховая (перестраховочная) организация отражает долю перестраховщика в резерве убытков, относящихся к отчетному периоду.
44. По статье "Чистая сумма изменений резерва убытков" отражается разница между общей суммой изменений резервов убытков и доли перестраховщика в данном резерве убытков, относящихся к отчетному периоду.
45. По статьям "Доходы в виде комиссионного вознаграждения по страховой (перестраховочной) деятельности" и "Расходы по выплате комиссионного вознаграждения по страховой (перестраховочной) деятельности" отражается сумма начисленных комиссионных вознаграждений, связанных с услугами по страховой (перестраховочной) деятельности. В данную статью не включается сумма комиссионных вознаграждений, начисленных в связи с покупкой или продажей финансовых инвестиций, а также связанных с получением займа.
46. Инвестиционный доход (расход) должен включать в себя:
1) доход (расход) в виде вознаграждения и дивидендов;
2) нереализованные доходы (расходы), возникающие при переоценке инвестиций или финансового актива;
3) реализованный доход (расход), то есть сумму переоценки инвестиций, переходящую в категорию реализованного дохода (расхода) при выбытии инвестиции или финансового актива;

4) доходы (расходы) от покупки-продажи финансового актива или инвестиции.

Глава 7. Отчет о движении денег

47. Отчет о движении денег для страховых (перестраховочных) организаций составляется с использованием косвенного метода.
48. Использование отчета о движении денег для страховых (перестраховочных) организаций позволяет оценить изменения в финансовом положении страховой (перестраховочной) организации, обеспечивая пользователей информацией о поступлении и выбытии денег по следующим видам деятельности:
1) по операционной деятельности - поступление и выбытие денег, связанные со страховой (перестраховочной) деятельностью;
2) по инвестиционной деятельности - поступление и выбытие денег, связанные с покупкой и продажей ценных бумаг, размещением вкладов, а также приобретением и продажей основных средств, нематериальных активов и прочих инвестиций;
3) по финансовой деятельности - поступление и выбытие денег, связанные с выпуском или выкупом собственных акций, привлечением займов.
49. Отчет о движении денег страховой (перестраховочной) организации должен включать, не ограничиваясь этим, следующие статьи:

Операционная деятельность:
Доход (убыток) до налогообложения
Корректировки на неденежные операционные статьи:
амортизационные отчисления и износ;
расходы по резервам по сомнительным долгам;
нереализованные доходы и расходы от изменения стоимости финансового актива;
доходы, начисленные в виде вознаграждения к получению;
расходы на выплату вознаграждения;
прочие корректировки на неденежные статьи.

Операционный доход до изменения в операционных активах и обязательствах.
(Увеличение) уменьшение в операционных активах:
(увеличение) уменьшение вкладов размещенных;
(увеличение) уменьшение ценных бумаг, предназначенных для торговли и имеющихся в наличии для продажи;
(увеличение) уменьшение операции «обратное «РЕПО»;
(увеличение) уменьшение сумм к получению от перестраховщиков;
(увеличение) уменьшение страховых премий к получению от страхователей (перестрахователей) и посредников;
(увеличение) уменьшение прочей дебиторской задолженности;
(увеличение) уменьшение займов, предоставленных страхователям;
(увеличение) уменьшение расходов будущих периодов;
(увеличение) уменьшение прочих активов.

Увеличение (уменьшение) в операционных обязательствах:
увеличение (уменьшение) чистой суммы резерва незаработанной премии;
увеличение (уменьшение) чистой суммы резерва не произошедших убытков по договорам страхования (перестрахования) жизни;
увеличение (уменьшение) чистой суммы резерва не произошедших убытков по договорам аннуитета;
увеличение (уменьшение) чистой суммы резерва произошедших, но незаявленных убытков;
увеличение (уменьшение) чистой суммы резерва заявленных, но неурегулированных убытков;
увеличение (уменьшение) чистой суммы дополнительных резервов;
увеличение (уменьшение) дополнительных резервов;
увеличение (уменьшение) расчетов с перестраховщиками;
увеличение (уменьшение) расчетов с посредниками по страховой (перестраховочной) деятельности;
увеличение (уменьшение) счетов к уплате по договорам страхования (перестрахования);
увеличение (уменьшение) прочей кредиторской задолженности;
увеличение (уменьшение) "операции «РЕПО»;
увеличение (уменьшение) доходов будущих периодов;
увеличение (уменьшение) прочих обязательств.
Итого увеличение или уменьшение денег от операционной деятельности.

Уплаченный корпоративный подоходный налог.
Итого увеличение (уменьшение) денег от операционной деятельности после налогообложения.
Денежные поступления и платежи, связанные с инвестиционной деятельностью:
покупка (продажа) ценных бумаг, удерживаемых до погашения;
покупка основных средств и нематериальных активов;
продажа основных средств и нематериальных активов;
инвестиции в капитал других юридических лиц;
прочие поступления и платежи.

Итого увеличение или уменьшение денег от инвестиционной деятельности.
Денежные поступления и платежи, связанные с финансовой деятельностью:
выпуск акций;
изъятие акции;
займы полученные;
выплата дивидендов;
прочие поступления и платежи.
Итого увеличение или уменьшение денег от финансовой деятельности.
Итого чистое увеличение или уменьшение за отчетный период.
Остаток денег на начало отчетного периода.
Остаток денег на конец отчетного периода.

50. Значительная часть инвестиционной и финансовой деятельности не оказывает непосредственного воздействия на текущие потоки денег, хотя они влияют на структуру капитала и активов страховой (перестраховочной) организации. Исключение неденежных статьей из отчета о движении денег отвечает цели этого отчета (неденежные статьи не вызывают движение денег в текущем периоде). К неденежным статьям, не ограничиваясь этим, относятся:
1) приобретение активов либо путем непосредственного принятия соответствующих обязательств, либо посредством финансовой аренды;
2) приобретение организации с помощью выпуска акций;
3) конвертация долговых обязательств.

Информация по таким статьям должна быть раскрыта в пояснительной записке к финансовой отчетности.

Глава 8. Отчет об изменениях в собственном капитале

51. Отчет об изменениях в собственном капитале страховых (перестраховочных) организаций должен включать, не ограничиваясь этим, следующие статьи:
1) совокупные изменения в учетной политике и корректировки фундаментальных ошибок;
2) дополнительно выпущенные (выкупленные) собственные акции за отчетный период;
3) дивиденды;
4) переоценка основных средств;
5) изменение стоимости ценных бумаг, имеющихся в наличии для продажи;
6) нераспределенный доход (убыток) текущего периода;
7) изменение стоимости каждой статьи капитала и резерва на начало и конец отчетного периода, с отдельным раскрытием каждого изменения.
52. Изменения в капитале страховой (перестраховочной) организации в течение отчетного периода отражают увеличение или уменьшение чистых активов или финансовое состояние в течение отчетного периода, зависящее от конкретного принципа оценки, принятого и раскрываемого в финансовой отчетности, за исключением операций с акционерами (инвестиции в капитал и дивиденды). Общее изменение в капитале представляет собой суммарные доходы и убытки, возникшие в результате деятельности страховой (перестраховочной) организации в течение отчетного периода.
53. При оценке финансового положения страховой (перестраховочной) организации, в течение отчетного периода, во внимание принимаются все доходы и убытки. Для выделения суммарных доходов и убытков страховой (перестраховочной) организации, в том числе, по тем доходам и убыткам, которые признаются непосредственно в капитале, требуется представление отдельной формы финансовой отчетности.

54. Изменение каждой статьи собственного капитала в отчете показывается как разница между остатками данных статей капитала на начало и конец отчетного периода.

Глава 9. Учетная политика

55. Учетная политика должна быть раскрыта первой в пояснительной записке к финансовым отчетам. При раскрытии учетной политики страховая (перестраховочная) организация должна описать следующее:
1) основу (или основы) оценки, использованную для подготовки финансовой отчетности;
2) каждое конкретное положение учетной политики, имеющее существенное значение для правильного понимания финансовой отчетности.
56. Учетная политика страховой (перестраховочной) организации должна содержать следующие основные аспекты, раскрывающие, не ограничиваясь этим:
1) общие положения учетной политики;
2) нормативные правовые акты на основании которых подготовлена учетная политика;
3) отчетный период, на который распространяется учетная политика;
4) используемые страховой (перестраховочной) организацией принципы бухгалтерского учета, их применение к каждой статье финансовой отчетности;
5) порядок признания доходов и расходов по страховой (перестраховочной) деятельности и раскрытие статей прочих доходов и расходов;
6) методы учета и оценки финансовых инструментов;
7) методы оценки и признания финансовых активов и обязательств (первоначальная стоимость (покупная стоимость), текущая стоимость (рыночная стоимость), стоимость реализации (справедливая стоимость), дисконтированная стоимость);
8) методы оценки и признания материальных и нематериальных активов;
9) методы учета и оценки товарно-материальных запасов;
10) вид применяемого страховой (перестраховочной) организацией учета (централизованный или децентрализованный);
11) методы консолидации финансовой отчетности (в случае наличия у страховой (перестраховочной) организации филиалов и/или дочерних юридических лиц).

57. Если за отчетный период произошли изменения в учетной политике, то необходимо раскрыть их с указанием причин. Если же изменения привели к существенным финансовым и материальным последствиям, то при раскрытии необходимо указать результаты последствий таких изменений.

Глава 10. Пояснительная записка

58. Раскрытия в финансовой отчетности страховой (перестраховочной) организации должны в полной мере удовлетворять потребностям пользователей в пределах того, что обоснованно можно требовать от руководства страховой (перестраховочной) организации.
59. В пояснительной записке к финансовой отчетности страховой (перестраховочной) организации должна быть раскрыта следующая информация по статьям активов и обязательств, не ограничиваясь ими:
1) по статье "деньги" раскрывается информация о деньгах, находящихся в кассе, в пути, на текущих счетах, на карт-счетах, в аккредитивах и чеках;
2) по статье "вклады" раскрывается информация о видах вкладов (вклады до востребования, срочные и условные вклады), а также суммах начисленного вознаграждения по вкладам и суммах сформированных резервов по сомнительным вкладам;
3) по статьям "Ценные бумаги, предназначенные для торговли", "Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи" и "Ценные бумаги, удерживаемые до погашения" раскрывается информация о начисленной сумме вознаграждения (в виде купона и/или амортизации дисконта (премии), а также суммах сформированных резервов по сомнительным ценным бумагам;
4) по статье "суммы к получению от перестраховщиков, страхователей и посредников" раскрывается информация о суммах просроченной дебиторской задолженности, подлежащих к получению от страхователей, перестраховщиков, страховых агентов, а также суммах сформированных резервов по сомнительной дебиторской задолженности;
5) по статьям "страховые резервы" и "доля перестраховщиков в резервах" раскрывается информация о сформированных резерве незаработанной премии, резерве по заявленным, но неурегулированным убыткам, резерве произошедшим, но незаявленным убыткам и доле перестраховщиков по данным резервам, а также информация о дополнительных резервах;
6) по статье "займы полученные" раскрывается информация о сроках и суммах начисленного вознаграждения по полученным займам.
60. В пояснительной записке к финансовой отчетности страховой (перестраховочной) организации должна быть раскрыта следующая информация по статьям доходов и расходов, не ограничиваясь ими:
1) о сумме страховых премий, подлежащих к получению (полученных) по договорам страхования (перестрахования) по видам (классам) страхования (перестрахования);
2) о понесенных инвестиционных доходах (расходах) от размещения собственных активов или активов, подлежащих к получению (полученных) от страховой (перестраховочной) деятельности, а также раскрывается информация об инвестиционных доходах (расходах) по видам размещенных активов;
3) о сумме расходов, начисленных страховой (перестраховочной) организацией в целях осуществления страховых выплат по договорам страхования (перестрахования), по видам (классам) страхования (перестрахования);
4) о суммах возмещения, подлежащих к получению (полученных) по регрессному требованию, и о суммах возмещения, подлежащих к передаче (переданных) перестраховщику по регрессу по видам (классам) страхования (перестрахования);
5) об изменениях произошедших в резерве незаработанной премии, резерве по заявленным, но неурегулированным убыткам, резерве произошедшим, но незаявленным убыткам и доле перестраховщиков по данным резервам, а также информация о дополнительных резервах по видам (классам) страхования (перестрахования).
61. Страховые (перестраховочные) организации должны раскрывать любые значительные суммы концентрации своих активов, обязательств и внебалансовых статей. Такие раскрытия должны осуществляться в соответствии с географическим расположением, по типу клиентов и промышленных групп, или по другим концентрациям риска. Страховые (перестраховочные) организации должны также раскрывать размеры значительных валютных рисков.
62. В дополнение к раскрытиям, указанным выше, и тем, которые необходимо раскрывать в соответствии со стандартами бухгалтерского учета, необходимо раскрывать следующее:
1) информацию, которую необходимо раскрывать в соответствии с требованиями уполномоченного государственного органа по регулированию и надзору за страховой деятельностью;
2) информацию по договорам перестрахования;

3) операций с производными инструментами.

Глава 11. Условные и возможные требования и обязательства

63. Страховая (перестраховочная) организация заключает соглашения, которые в момент их заключения не признаются в бухгалтерском балансе в качестве активов или обязательств, но которые ведут к возникновению условных требований и условных обязательств. Условные требования и обязательства могут иметь значительное влияние на уровень риска, которому подвергается страховая (перестраховочная) организация. Данные статьи могут увеличить или снизить риски, посредством хеджирования активов или обязательств, признанных в бухгалтерском балансе.
64. Страховая организация должна раскрывать информацию об условных обязательствах, сформированных в соответствии с законодательством Республики Казахстан о Фонде гарантирования страховых выплат, а также о иных предоставленных гарантиях и поручительствах.
65. Страховая (перестраховочная) организация должна раскрывать сущность и размеры всех условных требований и условных обязательств. Страховая (перестраховочная) организация должна раскрывать следующие условные требования и условные обязательства, не ограничиваясь ими:
1) соглашение продажи и обратного выкупа, не признанное в бухгалтерском балансе;
2) статьи, имеющие отношение к ставке вознаграждения и валютному курсу, включая производные финансовые инструменты;
3) соглашение о размещении в будущем вклада.


Председатель
Национального Банка

"Жалпы сақтандыру" саласындағы операциялар бойынша сақтандыру қызметін жүзеге асыратын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының қаржылық есебі" 32 бухгалтерлік есептің стандартын бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 4 тамыздағы N 283 қаулысы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2003 жылғы 15 қыркүйекте тіркелді. Тіркеу N 2492. Күші жойылды - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2006 жылғы 9 қазандағы N 103 Қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 09.10.2006 N 103 (мемлекеттік тіркелген күннен бастап он төрт күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

"Жалпы сақтандыру" саласындағы операциялар бойынша сақтандыру қызметін жүзеге асыратын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарында бухгалтерлік есепті жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді:
1. "Жалпы сақтандыру" саласындағы операциялар бойынша сақтандыру қызметін жүзеге асыратын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының қаржылық есебі" 32 бухгалтерлік есептің стандарты бекітілсін.
2. Бухгалтерлік есеп департаменті (Шалғымбаева Н.Т.):
1) Заң департаментімен (Шәріпов С.Б.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткізу шараларын қабылдасын;
2) Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткізілген күннен бастап он күндік мерзімде осы қаулыны Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі орталық аппаратының мүдделі бөлімшелеріне, аумақтық филиалдарына және сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарына жіберсін.
3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Н.Қ.Абдулинаға жүктелсін.
4. Осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап он төрт күн өткеннен кейін күшіне енеді.

Ұлттық Банк
Төрағасы

Келісілді
Қазақстан Республикасының
Қаржы министрі
2003 жылғы "___"№_________

Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі Басқармасының
2003 жылғы 4 тамыздағы
N 283 қаулысымен
бекітілген

"Жалпы сақтандыру" саласындағы операциялар бойынша
сақтандыру қызметін жүзеге асыратын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының қаржылық есебі" 32 бухгалтерлік есептің стандарты 1-тарау. Қолданылу мақсаты және саласы

1. Осы Стандарт "Жалпы сақтандыру" саласындағы операциялар бойынша сақтандыру қызметін жүзеге асыратын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының (бұдан әрі - сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары) қаржылық есепті жасау кезінде қолдануға арналған.

2. Осы Стандарттың мақсаты сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының қаржылық есепті берген кезде ашуға тиісті ақпаратқа қойылатын талаптарды айқындау болып табылады.

3. Осы Стандарт қаржылық есептің халықаралық есептерімен реттелмейтін және оларға қайшы келмейтін мәселелерді қарайды.

2-тарау. Осы Стандартта пайдаланылатын ұғымдар

4. Туынды құралдар - бұл қаржы құралдары:
1) құны қандай да бір ауыспалы (кейде "базистік" деп аталатын) өзгеріске байланысты өзгереді, мыналар сияқты сыйақы ставкасы, бағалы қағаздардың құны, тауар бағасы, валюта бағамы, баға немесе ставкалар индексі, кредиттік рейтинг немесе кредиттік индекс ретінде;
2) басқа қаржы құралдарымен салыстырғанда аздаған бастапқы инвестициялар сатып алуды қажет ететін бағам рынок конъюнктурасының өзгеруіне дәл осындай түрде әсер етеді;
3) есеп айырысулар болашақта жүзеге асырылады.

5. Әділ құны - бір-бірімен жақсы хабарласатын, мәмілелер жасауға ниет білдірген, тәуелсіз тараптар арасында мәмілелер жасау кезінде активтерді сатып алу немесе міндеттемелерді орындау үшін жеткілікті ақша сомасы.

6. Cатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар - сатуға арналған бағалы қағаздар және өтеуге дейін ұсталынатын бағалы қағаздар ретінде жіктелінбейтін бағалы қағаздар.

7. Саудаға арналған бағалы қағаздар - бағаның қысқа мерзімді өзгерулері немесе осындай бағалы қағаздарды сатып алу және сату бағасы арасындағы айырмашылықтар нәтижесінде туындайтын кірісті алу мақсатында сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары сатып алатын немесе қабылдайтын бағалы қағаздар. Нақты құрылымы қысқа мерзімді перспективада кіріс алуға ұмтылатыны туралы куә бола алатын портфельдің бір бөлігі болып табылатын бағалы қағаздар оларды сатып алу себебіне қарамастан саудаға арналған ретінде жіктелуге жатады. Туынды қаржы активтері және туынды қаржы міндеттемелері оларды тиімді хеджирлеу құралдары ретінде сатып алу немесе қабылдау жағдайларын қоспағанда саудаға арналған ретінде жіктелуге жатады.

8. Өтеуге дейін ұсталынатын бағалы қағаздар - сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының олардың өтеу мерзімі басталғанға дейін иелік етуге ниет білдіре отырып сатып алынған бағалы қағаздар.

9. Тиімді сыйақы ставкасы - төлем мерзімі басталғанға дейін болашақ төлемдердің күтілетін сомаларын анық дисконттау кезінде немесе қаржы активінің немесе қаржылық міндеттемелердің ағымдағы таза баланстық құнына дейін сыйақы ставкасын кезекті қайта қарау кезінде қолданылатын ставка. Есеп айырысуға шарттың тараптары төлеген немесе алынған барлық сыйақы және басқа да сомалары кіреді. Тиімді сыйақы ставкасы кейде өтеуге немесе ставкаларды кейінгі қайта қарау кезіне кіріс деңгейі деп аталады және осы кезеңдегі қаржы активі мен қаржы міндеттемелерінің ішкі нормасы болып табылады.

3-тарау. Кірістерді және шығыстарды өтеу

10. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша тиесілі сақтандыру сыйлықақысының сомасы осы шарт күшіне енген күннен бастап кіріс ретінде танылады. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша кірісті тану күнінен бастап Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес шығыстар есебінен қалыптасатын еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резерві есептелінеді және сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты күшіне енген күннен бастап қаржылық есепте танылады.
Осы резерв есебінен қалыптасқан, еңбек сіңірілмеген сыйлықақының және шығыстардың қалыптасқан резервін азайту есептеу әдісіне сәйкес жүргізіледі.

11. Шығын резервтері есепті кезеңде Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес шығыстар есебінен қалыптасады және сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты күшіне енген күннен бастап қаржылық есепте танылады.

12. Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес есептелінген шығын резервтерінің жалпы мөлшерін көбейткен кезде осы резервтерді шығыстар есебінен қалыптастыру жүргізіледі. Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес есептелген шығындар резервтерінің жалпы мөлшерін азайтқан кезде ол осы резервтер қалыптасқан резервтер мен шығыстар есебінен жүргізіледі.

13. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шартының талаптарына сәйкес шағымдар бойынша сақтандыру төлемдері және оған байланысты сақтандыру шығындарын реттеу жөніндегі шығыстар олардың туындау кезінде шығыстар ретінде танылады.

4-тарау. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының
қаржылық есебі

14. Қаржылық есеп сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының қаржылық жағдайын, қызмет нәтижелерін және қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы ақпараттарды білдіреді. Қаржылық есеп сондай-ақ сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының басшылығына сеніп тапсырылған ресурстарды басқару нәтижелерін көрсетеді.

15. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының қаржылық есебіне мыналар кіреді:
1) бухгалтерлік баланс;
2) кірістер және шығыстар туралы есеп;
3) ақша қозғалысы туралы есеп;
4) меншік капиталына өзгерістер туралы есеп;
5) есеп саясаты және түсіндірме жазба туралы ақпараттар.

5-тарау. Бухгалтерлік баланс

16. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы бухгалтерлік балансты білдіреді, онда мәніне қарай активтер мен міндеттемелер топтастырылады.

17. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының бухгалтерлік балансы мынадай баптардан тұруы және олармен шектелмеуі тиіс:
Активтер:
ақша;
салымдар;
саудаға арналған бағалы қағаздар;
сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар;
"кері "РЕПО" операциялары;
қайта сақтандырушылардан алынатын сомалар;
сақтандырушылардан (қайта сақтандырушылардан) және делдалдардан алынатын сақтандыру сыйлықақы;
басқа да дебиторлық берешек;
алдағы кезеңдердің шығыстары;
салық талабы;
басқа да активтер;
өтеуге дейін ұсталынатын бағалы қағаздар;
басқа да заңды тұлғалардың капиталына инвестициялар;
негізгі құрал-жабдықтар;
материалдық емес активтер.
Міндеттемелер:
еңбек сіңірілмеген резерв, жалпы сома;
еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервіндегі қайта сақтандырушының үлесі;
еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервінің таза сомасы;
орын алған, бірақ жария етілмеген шығындардың резерві, жалпы сома;
орын алған, бірақ жария етілмеген шығындар резервіндегі қайта сақтандырушының үлесі;
орын алған, бірақ жария етілмеген шығындар резервінің таза сомасы;
жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резерві, жалпы сома;
жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резервіндегі қайта сақтандырушының үлесі;
жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резервінің жалпы сомасы;
қосымша резервтер;
қосымша резервтердегі қайта сақтандырушының үлесі;
қосымша резервтердің таза сомасы;
алынған заемдар;
қайта сақтандырушылармен есеп айырысулар;
сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша делдалдармен есеп айырысулар;
дивидендтер бойынша акционерлермен есеп айырысулар;
сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша төлеуге есепшоттар;
"РЕПО" операциясы;
басқа да кредиторлық берешек;
алдағы кезеңдердің кірістері;
салық міндеттемелері;
басқа да міндеттемелер.
Меншік капитал:
жарғылық капитал;
алынған капитал;
төленбеген капитал;
қосымша төленген капитал;
резервтік капитал;
алдын ала іс-шараларының резерві;
қосымша төленбеген капитал;
бөлінбеген кіріс (жабылмаған шығын).
Міндеттемелер және меншік капиталының жиынтығы.
Азшылықтың үлесі.

18. "Саудаға арналған бағалы қағаздар", "Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар" және "Өтеуге дейін ұсталынатын бағалы қағаздар" баптары бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының портфеліндегі бағалы қағаздардың құны көрсетіледі.

19. Саудаға арналған және сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар бастапқы тану және соңғы қайта бағалау кезінде әділ құны бойынша бағаланады. Мәмілелер жасау кезінде келтірілген шығындар осы бағалы қағаздардың бастапқы тану құнына енгізіледі.

20. Өтеуге дейін ұсталынатын бағалы қағаздар бастапқы тану кезінде оларды сатып алуға жұмсалған нақты шығындар бойынша бағаланады. Өтеуге дейін ұсталынатын бағалы қағаздардың кейіннен бағалау тиімді сыйақы ставкасының әдісін пайдалана отырып, амортизацияланған сомада жүргізіледі. Өтеуге дейін ұсталынатын бағалы қағаздар бойынша қайта бағалау жүргізілмейді.

21. "Қайта сақтандырушылардан алынатын сома" бабы бойынша қайта сақтандыру шартына сәйкес қайта сақтандырушының үлесіндегі есепті кезеңде жүргізілген сақтандыру төлемдері бойынша қайта сақтандырушы алуға тиесілі сома көрсетіледі.

22. "Сақтандырушылардан (қайта сақтандырушылардан) алынатын сақтандыру сыйлықақысы" бабы бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) шартына сәйкес сақтанушыдан алуға тиісті сома көрсетіледі.

23. "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резерві, жалпы сома", "Орын алған, бірақ жария етілмеген шығындардың резерві, жалпы сома", "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резерві, жалпы сома" және "Қосымша резервтер" баптары бойынша тиісінше еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервінің, орын алған, бірақ жария етілмеген шығындардың, жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резервтерінің және қосымша резервтердің сақтандыру қызметін реттеу және қадағалау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкес есептелген және есепті кезеңге жататын жалпы сомалары көрсетіледі.

24. "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервіндегі қайта сақтандырушының үлесі", "Орын алған, бірақ жария етілмеген шығындар резервіндегі қайта сақтандырушының үлесі", "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резервіндегі қайта сақтандырушының үлесі" және "Қосымша резервтердегі қайта сақтандырушының үлесі" баптары бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы тиісінше қайта сақтандыру шарты негізінде есептелген және есепті кезеңге жататын еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервіндегі қайта сақтандырушының үлесі, орын алған, бірақ жария етілмеген шығындар резервіндегі қайта сақтандырушының үлесі, жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резервіндегі қайта сақтандырушының үлесі, қосымша резервтердегі қайта сақтандырушының үлесі көрсетіледі.

25. "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервіндегі таза сома" бабы бойынша еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервінің жалпы сомасы және осы еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервіндегі қайта сақтандырушының үлесі арасындағы және есепті кезеңге жататын айырмашылық көрсетіледі.

26. "Орын алған, бірақ жария етілмеген шығындар резервінің таза сомасы", "Жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резервінің таза сомасы" және "Қосымша резервтердің таза сомасы" баптары бойынша тиісінше есепті кезеңге жататын орын алған, бірақ жария етілмеген шығындар резервінің жалпы сомасы және осы резервтегі қайта сақтандырушының үлесі арасындағы айырмашылық, жария етілген, бірақ реттелмеген шығындар резервінің жалпы сомасы және осы резервтегі қайта сақтандырушының үлесі арасындағы айырмашылық, қосымша резервтердің жалпы сомасы және осы резервтегі қайта сақтандырушының үлесі арасындағы айырмашылық көрсетіледі.

27. "Алдын ала іс-шараларының резерві" бабы бойынша тиісті превентивті және репрессивті іс-шараларды (превентивті іс-шаралар сақтандыру жағдайларына, репрессивті - басталатын апаттармен күреске бағытталған іс-шаралар) қаржыландыруға қажетті алдын ала іс-шаралары резервінің жалпы сомасы көрсетіледі.

28. Бухгалтерлік баланстағы міндеттемелердің немесе активтердің мөлшерін көрсететін сомалар бухгалтерлік есептің өзара есеп айырысу және/немесе стандарттары туралы шартта көзделген жағдайларды қоспағанда, міндеттемелердің немесе активтердің басқа баптарын азайту арқылы өзара есептесуге тиіс емес.

6-тарау. Кірістер және шығыстар туралы есеп

29. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы мәніне қарай топталған кірістер мен шығыстар енгізілген және кірістер мен шығыстардың негізгі түрлері бойынша соманы ашатын кірістер мен шығыстар туралы есеп береді.

30. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының кірістер мен шығыстары туралы есепке бұлармен шектелмейтін, мынадай кірістер мен шығыстар кіруі тиіс:
Кірістер:
сақтандыру сыйлықақысы, жалпы сома;
қайта сақтандыруға берілген сақтандыру сыйлықақысы;
сақтандыру сыйлықақыларының таза сомасы;
еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервінің өзгеруі, жалпы сома;
қайта сақтандырушының еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервіндегі үлесінің өзгеруі;
еңбек сіңірілмеген сыйлықақының таза сомасы;
сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша комиссиялық сыйақы түріндегі кірістер;
сыйақы алуға байланысты кірістер;
қаржы активтерімен операциялар бойынша кірістер (шығындар);
қайта бағалаудан түскен кірістер (шығындар);
заңды тұлғалардың жарғылық капиталындағы қатысудан кірістер;
активтерді сатудан және активтерді алудан (өткізуден) түскен кірістер (шығындар);
төтенше жағдайлардан түскен кіріс (шығыс);
басқа да кірістер.
Кірістер жиынтығы:
Шығыстар:
сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру шығыстары, жалпы сома;
қайта сақтандыруға берілген тәуекелдер бойынша шығыстарды өтеу;
кері талап қою жөнінде өтеу;
сақтандыру төлемдерін жүзеге асырудың таза шығыстары;
сақтандыру шығындарын реттеу жөніндегі шығындар;
шығындар резервінің өзгеруі, жалпы сома;
қайта сақтандырушының шығындар резервіндегі үлесінің өзгеруі;
шығындар резервіндегі өзгерістердің таза сомасы;
қосымша резервтердің өзгеруі;
сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша комиссиялық сыйақы төлеу шығыстары;
сыйақы төлеуге байланысты шығыстар;
күмәнды борыштар бойынша резервтерге (провизияларға) арналған шығыстар;
күмәнды борыштар бойынша резервтерді (провизияларды) қалпына келтіру;
күмәнды борыштар бойынша резервтерге (провизияларға) арналған таза шығыстар;
жалпы және әкімшілік шығыстар;
басқа да шығыстар.
Шығыстар жиынтығы.
Корпоративтік табыс салығын төлеуге дейінгі таза кіріс (шығыс) жиынтығы.
Корпоративті табыс салығы.
Азшылықтың үлесі.
Есепті кезеңдегі таза кіріс (шығын).

31. "Сақтандыру сыйлықақысы, жалпы сома" бабы бойынша есепті кезеңдегі сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша тиесілі сақтандыру сыйлықақысының сомасы көрсетіледі.

32. "Қайта сақтандыруға берілген сақтандыру сыйлықақысы" бабы бойынша есепті кезең үшін қайта сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының қайта сақтандырушыға беруге (берілген) тиесілі сақтандыру сыйлықақысының сомасы көрсетіледі.

33. "Сақтандыру сыйлықақыларының таза сомасы" бабы бойынша сақтандыру сыйлықақысының жалпы сомасы және қайта сақтандырушыға беруге (берілген) тиесілі сақтандыру сыйлықақы сомасы арасындағы айырмашылық көрсетіледі.

34. "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервінің өзгеруі, жалпы сома" бабы бойынша Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес есепті кезең үшін есептелген еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервінің көбею (азаю) сомасы көрсетіледі.

35. "Қайта сақтандырушының еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервіндегі үлесінің өзгеруі" бабы бойынша қайта сақтандырушының есепті кезең үшін еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервіндегі үлесінің көбеюі (азаюы) көрсетіледі.

36. "Еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервінің таза сомасы" бабы бойынша еңбек сіңірілмеген сыйлықақының жалпы сомасы және қайта сақтандырушының еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервіндегі үлесінің өзгеру сомасы арасындағы айырмашылық көрсетіледі.

37. "Еңбек сіңірілген сыйлықақы резервінің таза сомасы" бабы бойынша сақтандыру сыйлықақыларының таза сомасы және еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервінің таза сомасы арасындағы айырмашылық көрсетіледі.

38. "Сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру шығыстары, жалпы сома" бабы бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының есепті кезең үшін жүзеге асырған сақтандыру төлемдерінің сомасы көрсетіледі.

39. "Қайта сақтандыруға берілген тәуекелдер бойынша шығыстарды өтеу" бабы бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының есепті кезең үшін есептелген сақтандыру төлемдері бойынша шығыстарды қайта сақтандыру шартына сәйкес қайта сақтандырушының өтем сомасы көрсетіледі.

40. "Сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру жөніндегі таза шығыстар" бабы бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру жөніндегі таза шығыстардың жалпы сомасы және қайта сақтандырушыдан осы шығыстарды алуға (алынған) тиесілі өтеу сомасы арасындағы айырмашылық көрсетіледі.

41. "Сақтандыру шығындарын реттеу жөніндегі шығыстар" бабы бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының сақтандыру төлемдеріне байланысты емес қызметті (бағалаушылардың қызметі және заң қызметі) сатып алу жөніндегі қосымша шығыстардың сомасы көрсетіледі.

42. "Шығындар резервінің өзгеруі, жалпы сома" және "Қосымша резервтердегі өзгерістер" баптары бойынша тиісінше шығындар резервтерінің және есепті кезеңде пайда болған қосымша резервтер өзгерістерінің жалпы сомасы көрсетіледі.

43. "Қайта сақтандырушының шығындар резервіндегі үлесінің өзгеруі" бабы бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы есепті кезеңге жататын шығындар резервіндегі қайта сақтандырушының үлесін көрсетеді.

44. "Шығындар резерві өзгерістерінің таза сомасы" бабы бойынша шығындар резерві өзгерістерінің таза сомасы және есепті кезеңге жататын шығындардың осы резервіндегі қайта сақтандырушының үлесі арасындағы айырмашылық көрсетіледі.

45. "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша комиссиялық сыйақы түріндегі кірістер" және "Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша комиссиялық сыйақы төлеу шығыстары" баптары бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметін көрсетуге байланысты есептелген комиссиялық сыйақы сомасы көрсетіледі. Осы бапқа қаржылық инвестицияларды сатып алуға немесе сатуға байланысты есептелген, сондай-ақ заем алуға байланысты комиссиялық сыйақылар сомасы кірмейді.

46. Инвестициялық кіріске (шығысқа):
1) сыйақы және дивидендтер түріндегі кіріс (шығыс);
2) инвестицияларды немесе қаржылық активті қайта бағалау кезінде туындайтын жұмсалмаған кірістер (шығыстар);
3) жұмсалған кіріс (шығыс), яғни инвестицияларды немесе қаржылық активті есептен шығарған кезде жұмсалған кіріс (шығыс) санатына өтетін инвестицияларды қайта бағалау сомасы;
4) қаржы активін және инвестицияны сатып алудан-сатудан түскен кірістер (шығыстар).

7-тарау. Ақша қозғалысы туралы есеп

47. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарына арналған ақша қозғалысы туралы есеп жанама әдісті пайдалана отырып жасалынады.

48. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарына арналған ақша қозғалысы туралы есепті пайдалану сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының қаржылық жағдайындағы өзгерістерді бағалауға мүмкіндік береді, пайдаланушыларды қызметтің мынадай түрлері бойынша ақшаның түсуі және есептен шығарылуы туралы ақпараттармен қамтамасыз етеді:
1) операция қызметі бойынша - сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты ақшаның түсуі және есептен шығарылуы;
2) инвестициялық қызмет бойынша - бағалы қағаздарды сатып алуға және сатуға, салымдарды орналастыруға, сондай-ақ негізгі құрал-жабдықтарды, материалдық емес активтерді және басқа да инвестицияларды сатып алуға және сатуға байланысты ақшаның түсуі және есептен шығарылуы;
3) қаржылық қызмет бойынша - меншік акцияларын шығарумен немесе сатып алумен, заемдарды тартумен байланысты түсуі және есептен шығарылуы.

49. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының ақша қозғалысы туралы есебіне бұлармен шектелмейтін, мынадай баптар кіреді:
Операция қызметі бойынша:
салық салғанға дейін кіріс (шығын)
ақшалай емес операциялық баптарға түзетулер:
амортизациялық есептеулер және тозу;
күмәнды борыштар бойынша резервтер (провизиялар) бойынша шығыстар;
қаржылық актив құнының өзгеруінен жұмсалмаған кірістер және шығыстар;
сыйақы түрінде алуға есептелген кірістер;
сыйақы төлеуге арналған шығыстар;
ақшалай емес баптарға басқа да түзетулер.
Операциялық активтер мен міндеттемелердегі өзгерістерге дейінгі операциялық кіріс.
Операциялық активтердегі (көбею) азаю:
орналастырылған салымдардың (көбеюі) азаюы;
саудаға арналған және сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздардың (көбеюі) азаюы;
"кері "РЕПО" операциясының (көбеюі) азаюы;
алынатын соманың (көбеюі) азаюы;
сақтанушылардан (қайта сақтанушылардан) және делдалдардан алынатын сақтандыру сыйлықақыларының (көбеюі) азаюы;
басқа да дебиторлық берешектердің (көбеюі) азаюы;
сақтанушыларға берілген заемдардың (көбеюі) азаюы;
алдағы кезеңдердің шығыстарының (көбеюі) азаюы;
басқа да активтердің (көбеюі) азаюы.
Операциялық міндеттемелердегі (көбею) азаю:
еңбек сіңірілмеген сыйлықақы резервінің (көбеюі) азаюы;
шығындар резервтерінің (көбеюі) азаюы;
қосымша резервтердің (көбеюі) азаюы;
"РЕПО" операциясының (көбеюі) азаюы;
басқа да кредиторлық берешектердің (көбеюі) азаюы;
сақтанушыларға берілген заемдардың (көбеюі) азаюы;
алдағы кезеңдердің кірістерінің (көбеюі) азаюы;
басқа да міндеттемелердің (көбеюі) азаюы.
Операция қызметінен түскен ақшаның көбею немесе азаю жиынтығы.
Төленген корпоративті табыс салығы.
Салық салынғаннан кейін операция қызметінен түскен ақшаның көбею немесе азаю жиынтығы.
Инвестициялық қызметке байланысты ақшалай түсімдер және төлемдер:
өтеуге дейін ұсталынатын бағалы қағаздарды сатып алу (сату);
негізгі құрал-жабдықтар мен материалдық емес активтерді сатып алу;
негізгі құрал-жабдықтар мен материалдық емес активтерді сату;
басқа заңды тұлғалардың капиталына инвестициялар;
басқа да түсімдер және төлемдер;
Инвестициялық қызметтен түскен ақшаның көбею немесе азаю жиынтығы.
Қаржылық қызметке байланысты ақшалай түсімдер және төлемдер:
акциялар шығару;
акцияларды айналымнан шығару;
алынған заемдар;
дивидендтер төлеу;
басқа да түсімдер және төлемдер.
Қаржылық қызметтен түскен ақшаның көбею немесе азаю жиынтығы.
Есепті кезең үшін таза көбею немесе азаю жиынтығы.
Есепті кезеңнің басындағы ақша қалдығы.
Есепті кезеңнің аяғындағы ақша қалдығы.

50. Инвестициялық және қаржылық қызметтің елеулі бөлігі сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының капиталы мен активтерінің құрылымына әсер еткенімен, ағымдағы ақша ағынына тікелей ықпал етпейді. Ақша қозғалысы туралы есептен ақшалай емес баптарды алып тастау осы есептің мақсатына (ақшалай емес баптар ағымдағы кезеңде ақша қозғалысын болдырмайды) жауап береді. Ақшалай емес баптарға бұлармен шектелмейтін:
1) не тиісті міндеттемелерді тікелей қабылдау не қаржылық жалдау арқылы активтерді сатып алу;
2) акцияларды шығару көмегімен ұйымды сатып алу;
3) борыштық міндеттемелерді айырбастау кіреді.
Осындай баптар бойынша ақпараттар қаржылық есептің түсіндірме жазбасында ашылуы тиіс.

8-тарау. Меншікті капиталға өзгерістер туралы есеп

51. Сақтандыру ұйымдарының меншікті капиталындағы өзгерістер туралы есепке, осымен шектелмей, мынадай баптар кіруге тиіс:
1) есеп саясатындағы жиынтық өзгерістер және негізгі қателерді түзету;
2) есепті кезеңде қосымша шығарылған (сатып алынған) меншікті акциялар;
3) дивидендтер;
4) негізгі құралдарды қайта бағалау;
5) сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар құнының өзгеруі;
6) ағымдағы кезеңнің бөлінбеген кірісі (зияны);
7) әрбір өзгерісті жеке ашу арқылы есепті кезеңнің басындағы және аяғындағы капитал мен резервтің әрбір бабы құнының өзгеруі.

52. Есепті кезең ішінде сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы капиталының өзгеруі таза активтердің көбеюін немесе азаюын немесе акционерлермен операциялардан басқа (капитал мен дивидендтерге инвестиция), қабылданған және ашылған қаржы есебінде бағалаудың нақты принципіне тәуелді есепті кезеңнің қаржы жағдайын көрсетеді. Капиталдағы жалпы өзгеріс есепті кезең ішіндегі сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы қызметі нәтижесінде пайда болған жиынтық кірістер мен шығыстарды білдіреді.

53. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының қаржы жағдайын бағалау кезінде, есепті кезең ішінде, барлық кірістер мен шығыстар назарға алынады. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының жиынтық кірістері мен шығыстарын бөлу үшін, оның ішінде тікелей капиталда танылатын сол кірістер мен шығыстар бойынша, қаржы есебінің жеке нысанын беру қажет.

54. Есепте меншікті капиталдың әрбір бабын өзгерту есепті кезеңнің басы мен аяғындағы капиталдың осы баптарының арасындағы айырма ретінде көрсетіледі.

9-тарау. Есеп саясаты

55. Есеп саясаты қаржы есебіне түсіндірме жазбада бірінші болып ашылуы қажет. Есеп саясатын ашу кезінде сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы мыналарды:
1) қаржы есебін дайындау үшін пайдаланылған бағалау негізі (немесе негіздері);
2) қаржы есебін дұрыс түсіну үшін маңызды мәні бар есеп саясатының әрбір нақты жағдайын сипаттауы тиіс.

56. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының есеп саясатында мынадай негізгі аспектілер болуы тиіс:
1) есеп саясатының жалпы ережелері;
2) есеп саясатын дайындауға негіз болған нормативтік құқықтық актілер;
3) есеп саясаты қолданылатын есепті кезең;
4) сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы пайдаланатын бухгалтерлік есептің принциптері, оларды қаржы есебінің әрбір бабына қолдану;
5) сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша кірістер мен шығыстарды тану және басқа кірістер мен шығыстардың баптарын ашу тәртібі;
6) қаржы құралдарын есепке алу және бағалау әдістері;
7) қаржы активтері мен міндеттемелерін (алғашқы құны (сатып алу құны) бағалау мен тану әдістері, ағымдағы құны (рыноктық құны), сату құны (әділ құны), дисконтталған құны);
8) материалдық және материалдық емес активтерді бағалау және тану әдістері;
9) тауар-материалдық қорларды есепке алу және бағалау әдістері;
10) сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы қолданатын есепке алу түрі (орталықтандырылған немесе орталықтандырылмаған);
11) қаржы есебін шоғырландыру әдістері (сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының филиалдары және/немесе еншілес заңды тұлғалары болған жағдайда).

57. Егер есепті кезеңде есеп саясатында өзгерістер болса, онда олардың себебін ашып көрсету керек. Өзгерістер маңызды қаржы және материалдық зардаптарға алып келсе, онда ашу кезінде осындай өзгеріс зардаптарының нәтижелерін көрсету қажет.

10-тарау. Түсіндірме жазба

58. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының қаржы есебін ашу сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының басшылығынан талап етуге болатын шекте пайдаланушылардың қажеттігін толық қанағаттандыруы тиіс.

59. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының қаржы есебіне түсіндірме жазбада активтер мен міндеттемелер бойынша олармен шектелмей, мынадай ақпарат:
1) "ақша" бабы бойынша кассадағы, жолдағы, ағымдағы шоттардағы, карт-шоттардағы, аккредитивтер мен чектердегі ақшалар туралы ақпарат;
2) "салымдар" бабы бойынша салымдардың түрлері (талап ету бойынша, мерзімді және шартты салымдар), сондай-ақ салымдар бойынша есептелген сыйақы сомалары және күмәнды салымдар бойынша қалыптасқан резервтер сомалары туралы ақпарат;
3) "Саудаға арналған бағалы қағаздар", "Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар" және "Өтеуге дейін ұсталынатын бағалы қағаздар" баптары бойынша есептелген сыйақы сомалары (купон және/немесе дисконт амортизациясы (сыйлықақы), сондай-ақ күмәнды бағалы қағаздар бойынша қалыптасқан резервтер сомалары туралы ақпарат;
4) "қайта сақтандырушылар, сақтанушылар және делдалдардан алуға сомалар" бабы бойынша сақтандырушыдан, қайта сақтандырушыдан және сақтандыру агенттерінен алуға жататын мерзімі өткен дебиторлық берешек сомалары, сондай-ақ күмәнды дебиторлық берешектер бойынша қалыптасқан резервтер сомалары туралы ақпарат;
5) "сақтандыру резервтері" және "резервтердегі қайта сақтандырушылар" баптары бойынша еңбек сіңірілген сыйлықақылардың қалыптасқан резерві, жарияланған, бірақ реттелмеген зияндар бойынша, жарияланбаған зияндардан болған резервтер және осы резервтер бойынша қайта сақтандырушының үлесі туралы, сондай-ақ қосымша резервтер туралы ақпарат;
6) "алынған заемдар" бабы бойынша алынған заемдар бойынша есептелген сыйақының мерзімдері мен сомалары туралы ақпарат ашылуға тиіс.

60. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының қаржы есебіне түсіндірме жазбада кірістер мен шығыстар баптары бойынша мынадай ақпарат ашылады:
1) сақтандыру (қайта сақтандыру) түрлері (кластары) жөнінде сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша алуға (алынған) жататын сақтандыру сыйлықақыларының сомалары туралы;
2) сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметінен алуға (алынған) жататын активтер мен меншікті активтерді орналастырудан түскен инвестициялық кірістер туралы, сондай-ақ орналастырылған активтердің түрлері бойынша инвестициялық кірістер (шығыстар) туралы ақпарат;
3) сақтандыру (қайта сақтандыру) түрлері (кластары) жөнінде сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру мақсатында сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары есептеген шығыстар сомасы туралы;
4) кері талап бойынша алуға жататын (алынған) өтемақы және сақтандыру (қайта сақтандыру) түрлері (кластары) жөнінде регресс бойынша қайта сақтандырушыға беруге (берілген) жататын өтемақы сомалары туралы;
5) еңбегі сіңірілмеген сыйлықақы резервінде, жарияланған, бірақ реттелмеген зияндар резервінде болған, бірақ жарияланбаған зияндар резервінде және осы резервтер бойынша қайта сақтандырушының үлесінде болған өзгерістер туралы, сондай-ақ сақтандыру (қайта сақтандыру) түрлері (кластары) бойынша қосымша резервтер туралы ақпарат.

61. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары өз активтерінің, міндеттемелерінің және баланстан тыс баптарының шоғырланған кез келген сомаларын ашуға тиіс. Осындай ашулар географиялық орналасуына сәйкес, клиенттердің түріне және өнеркәсіптік топтарға немесе басқа тәуекелдердің шоғырландырылуы бойынша жүзеге асырылуға тиіс. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары елеулі валюталық тәуекелдердің мөлшерін ашуы қажет.

62. Бухгалтерлік есептің стандарттарына сәйкес жоғарыда көрсетілген ашуларға толықтыру ретінде мыналарды:
1) сақтандыру қызметін реттеу және қадағалау бойынша уәкілетті мемлекеттік органның талаптарына сәйкес ашуға қажетті ақпаратты;
2) қайта сақтандыру шарттары бойынша ақпаратты;
3) туынды құралдармен операцияларды ашу керек.

11-тарау. Шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер

63. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы келісім жасалу сәтінде активтер немесе міндеттемелер ретінде бухгалтерлік баланста танылмайтын, бірақ шартты талаптар мен шартты міндеттемелердің пайда болуына алып келетін келісімдер жасайды. Шартты талаптар мен міндеттемелер сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы ұшырайтын тәуекел деңгейіне біршама әсер етеді. Осы баптар бухгалтерлік баланста танылған активтер немесе міндеттемелерді хеджирлеу арқылы тәуекел көбейтеді немесе төмендетеді.

64. Сақтандыру ұйымы Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қоры, сондай-ақ өзге де берілген кепілдіктер мен кепіл болулар туралы Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қалыптасқан шартты міндеттемелер туралы ақпаратты ашады.

65. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы барлық шартты талаптар мен шартты міндеттемелердің мәні мен мөлшерін ашуға тиіс. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы олармен шектелмей, мынадай шартты талаптар мен шартты міндеттемелерді:
1) бухгалтерлік баланста танылмаған сату және кері сатып алу келісімін;
2) туынды қаржы құралдарын қоса алғанда, сыйақы ставкасына және валюта бағамына қатысы бар баптарды;
3) болашақта салымын орналастыру туралы келісімді ашуға тиіс.