Об утверждении Правил проведения радиационного контроля таможенными органами в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан

Приказ и.о. Председателя Агентства таможенного контроля Республики Казахстан от 27 сентября 2004 года № 400. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 сентября 2004 года за № 3116. Утратил силу приказом Министра финансов Республики Казахстан от 11 июля 2011 года № 360

Сноска. Утратил силу приказом Министра финансов РК от 11.07.2011 № 360 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования и распространяется на отношения, возникшие с 01.07.2011).

<*>
Сноска. В заголовок внесены изменения - приказом Вице-Министра финансов - Председателя Комитета таможенного контроля МФ РК от 7 сентября 2005 года N 345 .

В соответствии с подпунктом 12 статьи 19 и пунктом 2 статьи 433 Таможенного кодекса Республики Казахстан, Законами Республики Казахстан " Об использовании атомной энергии", " О радиационной безопасности населения", приказываю: см.K100296

1. Утвердить прилагаемые Правила проведения радиационного контроля таможенными органами в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан. <*>
Сноска. В пункт 1 внесены изменения - приказом Вице-Министра финансов - Председателя Комитета таможенного контроля МФ РК от 7 сентября 2005 года N 345 .
2. Начальникам территориальных подразделений Агентства таможенного контроля Республики Казахстан по областям, городам Астане и Алматы, таможен обеспечить выполнение настоящего приказа.
3. Управлению правового обеспечения Агентства таможенного контроля Республики Казахстан (Ансарова И.Ы.) обеспечить государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
4. Пресс-службе Агентства таможенного контроля Республики Казахстан обеспечить опубликование настоящего приказа в средствах массовой информации.
5. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на Первого заместителя Председателя Агентства таможенного контроля Республики Казахстан Ержанова А.К.
6. Настоящий приказ вступает в силу со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

и.о. Председателя

Согласовано:
Председатель Председатель Комитета
Комитета по атомной энергетике государственного санитарно-
Министерства энергетики эпидемиологического надзора
и минеральных ресурсов Министерства здравоохранения
Республики Казахстан Республики Казахстан
27 сентября 2004 г. 27 сентября 2004 г.

Утверждены приказом Председателя
Агентства таможенного контроля
Республики Казахстан
от 27 сентября 2004 года N 400
"Об утверждении Правил проведения
радиационного контроля таможенными
органами в пунктах пропуска через
государственную (таможенную) границу
Республики Казахстан"

Правила
проведения радиационного контроля таможенными
органами в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан

<*>
Сноска. В заголовке и по тексту слова "на государственной границе", "через государственную границу", заменены словами "в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу";
слова "государственную границу" заменены словами "пункты пропуска через государственную (таможенную) границу" - приказом Вице-Министра финансов - Председателя Комитета таможенного контроля МФ РК от 7 сентября 2005 года N 345 .

1. Общие положения

1. Настоящие Правила проведения радиационного контроля таможенными органами в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан (далее - Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 12 статьи 19 и пунктом 2 статьи 433 Таможенного кодекса Республики Казахстан, Законами Республики Казахстан "Об использовании атомной энергии", "О радиационной безопасности населения", "О санитарно- эпидемиологическом благополучии населения", "Об охране окружающей среды", "Об экспортном контроле", Правилами безопасной перевозки радиоактивных материалов, утвержденными приказом Председателя Комитета по атомной энергетике Министерства энергетики и минеральных ресурсов Республики Казахстан от 3 сентября 2002 года N 65, зарегистрированными в реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за N 1996 (далее - ПБПРМ-99), Санитарными правилами N 2.6.1.758-99 "Нормы радиационной безопасности" (далее - НРБ-99), утвержденными постановлением Главного государственного санитарного врача Республики Казахстан от 9 декабря 1999 года N 10, Санитарными правилами и нормами "Санитарно- гигиенические требования по обеспечению радиационной безопасности", утвержденными приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 31 января 2003 года N 97, зарегистрированными в реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за N 2198 (далее - СПиН).см.K100296, K090193
2. Радиационный контроль товаров и транспортных средств, являясь одним из видов таможенного контроля в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан, направлен на соблюдение международного режима нераспространения ядерного оружия и ядерных материалов, предотвращение нарушений таможенных правил при перемещении в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу радиоактивных материалов (далее - РМ), товаров и транспортных средств, с повышенным уровнем ионизирующего излучения.
Радиационному контролю должны подвергаться все без исключения физические лица, товары и транспортные средства, пересекающие пункты пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан.
3. С учетом решаемых задач радиационный контроль объектов, пересекающих пункты пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан, состоит из следующих направлений:
таможенный контроль над перемещением радиоактивных материалов, товаров и транспортных средств с повышенным уровнем ионизирующего излучения в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан;
определение основных положений организации и порядка проведения радиационного контроля товаров и транспортных средств, перемещаемых в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан;
определение общих критериев и способов проведения радиационного контроля товаров и транспортных средств в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан;
определение критериев планирования и осуществления мероприятий по организации радиационной безопасности при выявлении фактов перемещения в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан РМ, товаров и транспортных средств, с повышенным уровнем ионизирующего излучения.
4. В настоящих Правилах используются следующие понятия:
1) источник ионизирующего излучения - радиоактивное вещество или устройство, испускающее или способное испускать ионизирующее излучение;
2) мощность дозы - доза излучения за единицу времени (секунду, минуту, час);
3) радиоактивные материалы - любые материалы, содержащие радионуклиды, в которых концентрация активности (удельная активность), а также полная активность превышает значения, регламентированные пунктами 71-76 ПБПРМ-99;
4) радиационная авария - нарушение пределов безопасной эксплуатации объекта использования атомной энергии, при котором произошел выход радиоактивных продуктов и/или ионизирующего излучения за предусмотренные проектом нормальной эксплуатации границы, которые могли привести или привели к облучению людей выше установленных норм или радиоактивному загрязнению окружающей среды;
5) радиационный контроль - получение информации о радиационной обстановке, включающее в себя дозиметрический и радиометрический контроль;
6) упаковка - упаковочный комплект с его радиоактивным содержимым в представленном для перевозки виде, имеющий знаки радиационной опасности, утвержденные ПБПРМ-99;
7) уровень излучения - соответствующая мощность дозы, выраженная в миллизивертах в час (мЗв/ч);
8) удельная активность радионуклида - активность на единицу массы данного нуклида. Удельная активность материала - активность на единицу массы радиоактивного материала, выраженная в Беккерелях на грамм (Бк/г).

2. Радиационный контроль товаров
и транспортных средств в пунктах пропуска
через государственную (таможенную) границу
Республики Казахстан

5. С учетом класса используемой аппаратуры радиационный контроль в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан в рамках таможенного контроля состоит из следующих этапов:
1) первичный радиационный контроль;
2) дополнительный радиационный контроль;
3) углубленное радиационное обследование;
4) экспертиза.
На всех этапах радиационного контроля в соответствии с действующей нормативной правовой базой Республики Казахстан должны быть приняты меры по обеспечению радиационной безопасности.
6. Целью первичного радиационного контроля является оперативное выявление и удаление из потока товаров и транспортных средств объектов с повышенным (по отношению к естественному радиационному фону) уровнем ионизирующего излучения.
Первичный радиационный контроль осуществляется должностными лицами таможенных органов, контролирующими помещение товаров и транспортных средств в зону таможенного контроля и осуществляющими таможенный досмотр.
7. Основной формой первичного радиационного контроля является использование технических средств таможенного контроля РМ (далее - ТК РМ) - стационарной аппаратуры обнаружения РМ, а при ее отсутствии или неисправности - переносной аппаратуры радиационного контроля.
Критерием классификации проверяемого объекта, как имеющего повышенный уровень ионизирующего излучения, является устойчивое (неложное) срабатывание технических средств ТК РМ, подтвержденное повторным использованием аппаратуры первичного радиационного контроля.
Выявленные в ходе проведения первичного радиационного контроля объекты с повышенным уровнем ионизирующего излучения выделяются из общего потока товаров и транспортных средств. Выделенные объекты размещаются на определенном уполномоченным лицом таможенного органа участке зоны таможенного контроля (открытая площадка, отдельное помещение, удаленном от общей массы товаров и транспортных средств на расстояние не менее 15-20 метров) для проведения дополнительного радиационного контроля.
8. В случае срабатывания стационарной аппаратуры обнаружения РМ по нейтронному каналу дальнейшие действия сотрудников таможенного органа по локализации и идентификации источников ионизирующих излучений осуществляются с использованием измерительных средств ТК РМ, имеющих детекторы нейтронного излучения.
9. Каждое срабатывание звуковой или световой сигнализации стационарной системы обнаружения РМ или переносной аппаратуры радиационного контроля регистрируется в Журнале регистрации сведений о срабатывании стационарной системы обнаружения РМ или Журнале регистрации сведений о срабатывании переносной аппаратуры радиационного контроля (Приложение 1).
10. Основаниями для проведения дополнительного радиационного контроля, товаров и транспортных средств являются:
1) результаты первичного радиационного контроля;
2) получение оперативной информации от субъектов оперативно-розыскной деятельности;
3) результаты проверки товаросопроводительных документов;
4) выявление признаков наличия РМ и товаров с повышенным содержанием радионуклидов, в том числе обнаружение знаков радиационной опасности, характерных защитных контейнеров (упаковок).
11. Целями дополнительного радиационного контроля являются:
1) выяснение причин срабатывания аппаратуры обнаружения РМ;
2) поиск и локализация объектов, имеющих повышенный уровень ионизирующего излучения, измерение радиационных характеристик объекта по гамма- и нейтронному излучениям без вскрытия упаковки или транспортного средства;
3) оценка степени радиационной опасности объекта.
12. Дополнительный радиационный контроль осуществляется прошедшими специальную подготовку должностными лицами таможенных органов, контролирующими доставку товаров и транспортных средств в зону таможенного контроля и осуществляющими таможенный досмотр, а также сотрудниками отдела (службы) ТК РМ.
Для проведения дополнительного радиационного контроля должна использоваться прошедшая государственную поверку дозиметрическая и радиометрическая аппаратура.
Вскрытие отсеков транспортных средств, грузовых емкостей при поиске и локализации объектов с повышенным уровнем ионизирующего излучения производится в строгом соответствии с требованиями радиационной безопасности. Вскрытие упаковок запрещается.
В ходе проведения дополнительного радиационного контроля в целях обеспечения радиационной безопасности должны выполняться следующие требования:
1) объект с повышенным уровнем ионизирующего излучения должен быть удален на возможно большее расстояние (не менее 20 метров от жилых и служебных помещений);
2) время пребывания должностных лиц таможенных органов вблизи объекта с повышенным уровнем ионизирующего излучения должно быть ограничено;
3) наличие предупредительных знаков радиационной опасности, отчетливо фиксируемых с расстояния не менее 3 метров, на выставленном ограждении.
13. Дополнительный радиационный контроль проводится по методике проведения дополнительного радиационного контроля товаров и транспортных средств (Приложение 2).
14. Критерием реагирования, определяющим необходимость проведения углубленного радиационного обследования является превышение величины среднеарифметического значения трех измерений мощности дозы гамма-излучения на поверхности объекта (Н _изм. ), над значением естественного фона (Н _ф. ), измеренного в зоне таможенного контроля на величину 0,5 Н _ф , то есть Н _изм. = 1,5 Н _ф
Где, Н _изм. - величина среднеарифметического значения трех измерений мощности дозы гамма-излучения, которая рассчитывается по формуле:
Н _изм. =1/3 Н _изм.i, (при i=3)
Где, Н _изм.i - значение мощности дозы гамма-излучения на поверхности объекта при i-том измерении;
Н _ф - значение мощности дозы гамма-излучения естественного фона, измеренного в зоне таможенного контроля.
15. Результаты дополнительного радиационного контроля вносятся в Журнал сведений о перемещении товаров и транспортных средств, с повышенным уровнем ионизирующего излучения в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу (далее - Журнал) (Приложение 3). <*>
Сноска. В пункт 15 внесены изменения - приказом Вице-Министра финансов - Председателя Комитета таможенного контроля МФ РК от 7 сентября 2005 года N 345 .
16. Основанием для проведения углубленного радиационного обследования являются результаты дополнительного радиационного контроля, подтверждающие повышенный уровень ионизирующего излучения обследуемого объекта и наличие в нем РМ.
17. Целью углубленного радиационного обследования является максимально возможная локализация и первичная идентификация РМ, содержащихся в обследуемом объекте.
18. Углубленное радиационное обследование осуществляется должностными лицами отдела (службы) ТК РМ, либо приглашаются сотрудники органов санитарно-эпидемиологического надзора Министерства здравоохранения Республики Казахстан.
19. Для проведения углубленного радиационного обследования используется прошедшая государственную поверку спектрометрическая и радиометрическая аппаратура.
20. Поиск и локализация источника излучения производится с помощью радиометрической аппаратуры в поисковом режиме.
21. Вскрытие отсеков транспортных средств, грузовых мест и упаковки при поиске и локализации объектов с повышенным уровнем ионизирующего излучения должно осуществляться в строгом соответствии с требованиями радиационной безопасности.
22. Углубленное радиационное обследование проводится по методике проведения углубленного радиационного контроля товаров и транспортных средств (Приложение 4).
23. По результатам углубленного радиационного обследования принимается одно из следующих решений:
1) о возврате товара грузоотправителю;
2) о передаче товара на экспертизу;
3) о пропуске товара через государственную (таможенную) границу. <*>
Сноска. Пункт 23 в редакции - приказом Вице-Министра финансов - Председателя Комитета таможенного контроля МФ РК от 7 сентября 2005 года N 345 .
24. Основанием для проведения экспертизы является направление на проведение экспертизы и постановление о назначении экспертизы товаров и транспортных средств, оформленное таможенными органами по результатам углубленного радиационного обследования товара.
Экспертиза радиационного груза проводится в соответствии с главой 58 Таможенного кодекса Республики Казахстан. см.K100296
25. Передача товара на экспертизу и его транспортировка осуществляется под контролем должностных лиц службы ТК РМ с соблюдением соответствующих мер и норм радиационной безопасности.
Результаты экспертизы вносятся в Журнал.
26. По результатам экспертизы таможенным органом принимается решение:
1) о возбуждении дела об административном нарушении или производстве дознания по уголовным делам;
2) о пропуске товара в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан.

3. Организация и методика проведения таможенного
контроля радиоактивных материалов, перемещаемых в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу
Республики Казахстан

27. Приоритетному таможенному контролю подлежат товары, входящие в товарные позиции Товарной номенклатуры внешнеэкономической деятельности государств-членов Евразийского экономического сообщества (далее - ТН ВЭД ЕврАзЭС), утвержденная постановлением Правительства Республики Казахстан от 11 июня 2003 года N 567 "Об утверждении Соглашения об общей Товарной номенклатуре внешнеэкономической деятельности Евразийского экономического сообщества". Данными товарами являются:
1) 2612 - руды и концентраты урановые или ториевые;
2) 2844 - элементы химические радиоактивные и изотопы радиоактивные (включая делящиеся и воспроизводящие химические элементы, и изотопы) и их соединения; смеси и остатки, содержащие эти продукты;
на товары, входящие в подсубпозиции:
3) 8401 300 0000 - тепловыделяющие элементы (твэлы), не облученные (для ядерных реакторов);
4) радиоизотопные изделия, входящие в состав приборов и оборудования товарной позиции 9022 - аппаратура, основанная на использовании альфа-, бета- или гамма- или нейтронного излучений.
Таможенный контроль РМ, перемещаемых в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан, производится в соответствии с требованиями Таможенного кодекса Республики Казахстан. см.K100296
28. Таможенный контроль перемещений РМ осуществляется подразделениями таможенного оформления (далее - ОТО/ТП) совместно со службами (отделами) ТК РМ в соответствии с Таможенным кодексом Республики Казахстан, нормативными правовыми актами уполномоченного органа Республики Казахстан по вопросам таможенного дела.
29. При проверке грузовой таможенной декларации (далее - ГТД), утвержденной Решением Совета Руководителей таможенных служб государств-участников Таможенного союза от 22 июня 2000 года N 73 в городе Бресте (Республика Беларусь), должностным лицам службы (отдела) ТК РМ необходимо обратить внимание на заявленные сведения:
1) в графе 31 ГТД о наименовании соединения (для соединений, меченых изотопами). Среди номенклатуры поставляемых на экспорт химических соединений и иных веществ, меченных радиоактивными изотопами, может быть продукция, экспорт которой контролируется нормативными правовыми актами в области экспортного контроля Республики Казахстан. Таможенное оформление вышеуказанных товаров производится при наличии лицензий, выданных Комитетом по атомной энергетике Министерства энергетики и минеральных ресурсов Республики Казахстан;
2) о спецконтейнерах при провозе РМ, в том числе:
с противорадиационным свинцовым покрытием для транспортировки или хранения радиоактивных материалов (код ТН ВЭД ЕврАзЭС - 7806 00 1000);
с противорадиационным свинцовым или урановым покрытием для транспортировки радиоактивных веществ (код ТН ВЭД ЕврАзЭС 8609 00 9009);
для перевозки нейтронных источников ионизирующего излучения;
3) о заводских номерах контейнеров для перевозки РМ.
После производства документационного контроля начальник ОТО/ТП, либо лицо, его замещающее, выписывает задание отделу (службе) ТК РМ на осуществление таможенного досмотра декларируемого товара.
30. Таможенный досмотр РМ производится в специально предусмотренных для указанных целей помещениях, отвечающим требованиям СПиН.
Досмотр РМ представляет собой комплекс мероприятий, направленных на определение достоверности заявленных в ГТД и представленных документах сведений о досматриваемых товарах при условии соблюдения законности, обеспечения личной безопасности и безопасности окружающих, предотвращения ущерба досматриваемым РМ, с учетом возможностей имеющихся технических средств ТК РМ.
31. Таможенный досмотр РМ сотрудниками службы (отдела) ТК РМ начинается с проверки целостности пломб на упаковке.
32. При нарушении целостности пломб на упаковке:
1) с помощью поверенных дозиметров определяется мощность максимальной эквивалентной дозы (далее - МЭД) на расстоянии 1 метра от поверхности упаковки с РМ (для определения транспортного индекса). Если уровень излучения не превышает безопасного уровня радиационного излучения - измеряется мощность дозы на поверхности упаковки с РМ. По выполненным измерениям проверяется соответствие измеренных радиационных характеристик транспортного индекса и транспортной категории (при выполненном замере на поверхности) обозначениям на этикетках, помещенным на внешних сторонах упаковки или грузового контейнера, согласно Таблице категорий упаковок и транспортных пакетов (Приложение 5);
2) с помощью гамма-спектрометра определяется изотоп, без вскрытия упаковки. В случае обнаружения расхождения с декларированными характеристиками РМ, назначается проведение экспертизы РМ. Вскрытие защитных транспортных упаковок запрещается;
3) взвешивается упаковка с РМ (брутто) для идентификации веса указанного в сопроводительных документах;
4) наносятся средства таможенной идентификации на упаковку и тару (грузовой контейнер).
33. При отсутствии расхождений результатов фактических замеров с декларированными характеристиками РМ составляется акт таможенного досмотра в трех экземплярах, форма которого утверждена приказом исполняющего обязанности Председателя Агентства таможенного контроля Республики Казахстан от 21 мая 2003 года N 226 "Об утверждении форм актов осмотра/досмотра товаров и транспортных средств, осмотра помещений и территорий и заключения на соответствие квалификационным требованиям и условиям", зарегистрированного в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2319 (далее - Акт).
Первый экземпляр Акта передается в ОТО/ТП, второй передается декларанту, третий остается в отделе (службе) ТК РМ.
34. При наличии расхождений результатов фактических замеров с декларированными характеристиками РМ составляется Акт в трех экземплярах. Первый экземпляр Акта передается в службу дознания таможенного органа, для последующего производства процессуальных действий в соответствии с Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушений, второй передается декларанту, третий остается в службе ТК РМ.
35. При отсутствии нарушений целостности пломб на упаковке:
1) проверяются значения транспортных индексов, транспортных категорий, активность РМ, индексы безопасности по критичности (если перевозятся делящиеся материалы) на этикетах упаковок и грузовых контейнеров;
2) проверяются транспортные документы в соответствии с пунктом 29 настоящих Правил.
36. Решение о пропуске РМ в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу принимается начальником ОТО/ТП, либо должностным лицом, его замещающим, по результатам документационного и таможенного контроля РМ.

4. Организация и методика проведения
радиационного контроля физических лиц и багажа

37. Радиационный контроль физических лиц и их багажа производится при помощи переносных, либо стационарных технических средств ТК РМ.
38. В случаях срабатывания технических средств ТК РМ должностному лицу таможенного органа необходимо:
1) устно опросить пассажира о прохождении курса лечения радиофармпрепаратами, об операции на сердце, связанной с установкой кардиостимулятора;
2) проверить наличие у пассажира медицинских документов, подтверждающих проведение этих процедур;
3) измерить мощность эквивалентной дозы по всей поверхности тела пассажира и в области больного органа (щитовидная железа, сердце) с помощью переносного дозиметра.
Подтверждение наличия повышенного уровня излучения в указанной области тела пассажира, свидетельствует о проведенном лечении. Согласно НРБ-99 мощность дозы гамма-излучения на расстоянии 1 метра от пациента, которому с терапевтической целью введены радио-фармацевтические препараты, при выходе из радиологического отделения лечебно-профилактического учреждения не должна превышать 3 мкЗв/ч.
В случаях, когда результаты измерений не дают однозначного подтверждения проводившегося курса лечения, с разрешения соответствующего должностного лица таможни проводится личный досмотр пассажира с участием представителя службы ТК РМ в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
39. По результатам радиационного контроля физических лиц и багажа таможенным органом принимается решение:
1) о пропуске пассажира в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан;
2) о передаче дела в ведение подразделений таможенных органов по борьбе с преступлениями и правонарушениями в сфере таможенного дела для принятия дальнейших мер в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

5. Технические средства таможенного
контроля РМ, товаров и транспортных средств

40. Для радиационного контроля товаров и транспортных средств, перемещаемых в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан, таможенные органы используют стационарные и переносные технические средства ТК РМ, адаптированные к технологиям таможенного контроля. К ним относятся дозиметрические и радиометрические приборы радиационного контроля, по назначению и характеру применения подразделяющиеся на три группы:
I группа - технические средства ТК РМ для проведения первичного радиационного контроля;
II группа - технические средства ТК РМ для проведения дополнительного радиационного контроля;
III группа - технические средства ТК РМ для идентификации РМ.
41. Все технические средства ТК РМ, являющиеся средствами измерений (далее - СИ), на момент проведения измерений в соответствии с законодательством Республики Казахстан должны быть поверены, а работники, привлекаемые к работе с техническими средствами ТК РМ, должны пройти необходимую техническую подготовку и иметь допуск на право самостоятельной работы.
42. Первичный радиационный контроль всех пересекающих пункты пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан товаров и транспортных средств проводится с помощью стационарных таможенных систем обнаружения РМ различных модификаций (железнодорожных, автомобильных, пешеходных и складских) или переносных поисковых дозиметров.
43. Стационарные средства должны быть оснащены детекторами нейтронного и гамма-излучения, расположенными, по обеим сторонам контролируемого объекта, а также звуковой и световой сигнализацией и устройством отображения информации. Указанные системы могут иметь специальные устройства обработки сигналов датчиков для оперативной первичной идентификации РМ и, в частности, для информирования о возможном наличии в обследуемом объекте РМ.
При отсутствии или выходе из строя специализированных автоматических систем первичный радиационный контроль проводится с использованием переносных поисковых дозиметров.
Для измерения мощности эквивалентной дозы гамма-излучения на поверхности товаров или транспортных средств, применяют дозиметры гамма-излучения.
44. Для дополнительного радиационного контроля используются переносные приборы: дозиметры поисковые микропроцессорные, радиометры-дозиметры, радиометры-спектрометры в поисковом режиме и в режиме измерения с датчиками для каждого вида излучений, дозиметры рентгеновского гамма-излучения.
45. Для углубленного радиационного обследования для решения вопроса о природном или искусственном происхождении РМ используют радиометры-спектрометры, переносные сцинтиляционные гамма-спектрометры и полупроводниковые гамма-спектрометры.

6. Действия должностных лиц таможенных
органов при радиационных авариях

46. В случае обнаружения радиационной аварии при транспортировании РМ, либо перемещении товаров и транспортных средств с высоким уровнем ионизирующего излучения, отделом (службой) ТК РМ определяется периметр безопасности в 100 мкЗв/час, и осуществляются безотлагательные меры:
1) ограждается зона местонахождения опасного объекта с мощностью дозы по периметру 2 мкЗв/час;
2) вывешиваются по периметру огражденной зоны знаки радиационной опасности, фиксируемых с расстояния не менее 3 метров;
3) удаляются лица, находящиеся в зоне и по периметру ограждения;
4) совместно с лицами, сопровождающими объект (если таковые имеются) проводятся мероприятия согласно законодательства Республики Казахстан по безопасной перевозке радиоактивных материалов;
5) информируются органы местного самоуправления;
6) принимаются иные меры, необходимые для обеспечения радиационной безопасности.

7. Представление информации о нарушении таможенных
правил при перемещении РМ и товаров с повышенным
уровнем ионизирующих излучений в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу
Республики Казахстан

47. По каждому факту нарушений таможенных правил при перемещении РМ и товаров с повышенным уровнем ионизирующих излучений в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан, территориальный таможенный орган после анализа информации в течение суток передает информацию соответствующему подразделению уполномоченного органа по вопросам таможенного дела Республики Казахстан.
Уполномоченный орган по вопросам таможенного дела в течение суток оповещает уполномоченный государственный орган в области использования атомной энергии, который определяет дальнейший порядок действий с обнаруженными РМ и товарами с повышенным уровнем ионизирующих излучений.
48. Сведения о состоянии технических средств ТК РМ и мерах, принятых при обнаружении перемещений в пунктах пропуска через государственную (таможенную) границу Республики Казахстан РМ и товаров с повышенным уровнем ионизирующих излучений, подразделения таможенного органа в порядке отчетности ежемесячно представляют в соответствующее подразделение уполномоченного органа по вопросам таможенного дела Республики Казахстан.

Приложение 1
к приказу Председателя
Агентства таможенного контроля
Республики Казахстан
от 27 сентября 2004 года N 400
"Об утверждении Правил
проведения радиационного
контроля таможенными органами
в пунктах пропуска через
государственную (таможенную) границу
Республики Казахстан"

Журнал
регистрации сведений о срабатывании стационарной системы
обнаружения РМ

__________________________________________________________________________
N |Дата|Время|Наимено-|Тип |Счет|Естественный|Номер |Номер автомобиля
п.п| | |вание |канала| |фон |объекта|(колесной пары
| | | | | |местности | |ж/д транспорта)
___|____|_____|________|______|____|____________|_______|_________________

Журнал
регистрации сведений о срабатывании переносной аппаратуры
радиационного контроля

__________________________________________________________________________
N |Дата |Время |Вид |Мощность | Естественный |Номер автомобиля
п.п| | |излучения|дозы | фон местности |(колесной пары
| | | |излучения| | ж/д транспорта)
___|_____|______|_________|_________|________________|____________________

Приложение 2
к приказу Председателя
Агентства таможенного контроля
Республики Казахстан
от 27 сентября 2004 года N 400
"Об утверждении Правил
проведения радиационного
контроля таможенными органами
в пунктах пропуска через
государственную (таможенную) границу
Республики Казахстан"

Методика
проведения дополнительного радиационного
контроля товаров и транспортных средств

Измерение объекта с повышенным ионизирующим излучением, имеющего значительную протяженность (железнодорожный вагон, грузовой автомобиль, контейнер) и заполненного однородным грузом (щебенка, порошок, мелкие детали), проводится по средней линии (по высоте) длинной боковой стенки объекта. Шаг измерений - 1-3 метра.
В точке, где показания прибора максимальны, измерения проводятся в серединах промежутков между ней и двумя соседними точками измерений. Эта процедура повторяется несколько раз, пока не определится положение по линии измерений точки, в которой значение измеряемой величины максимально. Для этой точки аналогичная процедура измерений проводится также в вертикальном направлении.
Аналогичная процедура проводится и для противоположной боковой поверхности. Если максимальное и минимальное показания прибора в этой серии измерений отличаются друг от друга более чем в 10 раз, делается предположение, что источник радиации имеет локальный характер и расположен в месте обнаруженного максимума измеряемой величины. Если максимум и минимум величины отличаются более чем в 2 раза, источник радиации следует считать распределенным по всему объему обследуемого объекта. В промежуточных случаях размеры источника радиации следует считать сравнимыми с размерами объекта.
После установления наличия радиоактивного источника в объекте и оценки степени его локализации, измеряется мощность дозы гамма-излучения, плотность потока нейтронов, плотность поверхностного загрязнения объекта альфа- и бета излучающими радионуклидами в точке максимума на поверхности объекта.
Если объект имеет небольшие размеры (чемодан, сумка), то следует убедиться, что на его поверхности действительно имеется повышенный уровень ионизирующего излучения. Определить точку, в которой он максимален, и измерить в ней мощность дозы гамма-излучения, плотность потока нейтронов и уровень поверхностного загрязнения альфа-, и бета-излучающими радионуклидами.

Приложение 3
к приказу Председателя
Агентства таможенного контроля
Республики Казахстан
от 27 сентября 2004 года N 400
"Об утверждении Правил
проведения радиационного
контроля таможенными органами
в пунктах пропуска через
государственную (таможенную) границу
Республики Казахстан" <*>

Сноска. В приложение 3 внесены изменения - приказом Вице-Министра финансов - Председателя Комитета таможенного контроля МФ РК от 7 сентября 2005 года N 345 .

Журнал
сведений о перемещении товаров и транспортных средств,
с повышенным уровнем ионизирующего излучения в пунктах
пропуска через государственную (таможенную)

1. Дата обнаружения:______________________________________________________
2. Пункт пропуска: _______________________________________________________
3. Способ обнаружения: ___________________________________________________
__________________________________________________________________________
4. Наименование товара:___________________________________________________
5. Отправитель:___________________________________________________________
6. Получатель:____________________________________________________________
7. Транспортное средство:_________________________________________________
8. Таможенный режим:______________________________________________________
9. Подробности обнаружения:_______________________________________________
__________________________________________________________________________
10. Результаты дополнительного радиационного контроля:____________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
11.Результаты углубленного радиационного обследования:____________________
__________________________________________________________________________
12.Результаты экспертизы:_________________________________________________
__________________________________________________________________________
13.Тип обнаруженного вещества:____________________________________________
__________________________________________________________________________
14.Содержание постановления о НТП:________________________________________
15. Примечания____________________________________________________________

Приложение 4
к приказу Председателя
Агентства таможенного контроля
Республики Казахстан
от 27 сентября 2004 года N 400
"Об утверждении Правил
проведения радиационного
контроля таможенными органами
в пунктах пропуска через государственную
(таможенную) границу Республики Казахстан"

Методика
проведения углубленного радиационного обследования
товаров и транспортных средств

Измерение объекта с повышенным ионизирующим излучением, имеющего значительную протяженность (железнодорожный вагон, грузовой автомобиль, контейнер) и заполненного грузом в грузовой емкости (коробки, ящики, канистры), проводится на поверхности каждой грузовой емкости.
Предположением того, что радиоактивный источник содержится именно в данной грузовой емкости, может служить уменьшение показаний прибора при удалении его от найденного объекта на расстояние, равное не менее чем четырем максимальным поперечным размерам объекта.
Если грузовая емкость достаточно велика, с целью максимально возможной локализации радиоактивного источника в пределах выявленного объекта и определения максимальных значений плотности потока нейтронов и мощности дозы гамма-излучения на ее поверхности, а также поверхностного загрязнения альфа- и бета-излучающими радионуклидами, проводятся дополнительные измерения по вышеописанной схеме.
После локализации источника излучения в обследуемом объекте проводят первичную идентификацию содержащихся в нем РМ. Сначала определяют, имеется ли на поверхности объекта регистрируемое нейтронное излучение (если локализация велась по гамма-излучению). Для этого в точке абсолютного максимума мощности дозы гамма-излучения измеряют плотность потока нейтронов. Если же локализация источника велась по нейтронному излучению, то в точке его абсолютного максимума измеряется мощность дозы гамма-излучения.
Наличие заметного нейтронного (в 2-3 раза превышающее фоновое) свидетельствует о вероятности присутствия в составе обследуемого объекта делящихся материалов.
В случае отсутствия на поверхности объекта фиксируемого потока нейтронов, при наличии переносного гамма-спектрометра или радиометра со спектрометрическим каналом, проводят гамма-спектрометрическое обследование объекта без вскрытия упаковки. Датчик устанавливают на специальном штативе против точки абсолютного максимума мощности дозы гамма-излучения вплотную к поверхности объекта или на некотором расстоянии от нее, обеспечивающем нормальную работу спектрометра. Выбор времени набора спектра, зависящий от интенсивности излучения и чувствительности спектрометра, должен обеспечивать получение достаточных статистических данных для надежной идентификации радионуклидов.

Приложение 5
к приказу Председателя
Агентства таможенного контроля
Республики Казахстан
от 27 сентября 2004 года N 400
"Об утверждении Правил
проведения радиационного
контроля таможенными органами
в пунктах пропуска через
государственную (таможенную) границу
Республики Казахстан"

Таблица категорий упаковок и транспортных пакетов

__________________________________________________________________________
Условия
__________________________________________________________________________
Транспортный индекс Максимальный уровень Категория внешней
излучения в любой точке поверхности

0 ⁽¹⁾ Не более 0,005 мЗв/ч I-белая

Больше 0, но не Больше 0,005 мЗв/ч, II-желтая
больше 1 ⁽¹⁾ но не больше 0,5 мЗв/ч

Больше 1, но не Больше 0,5 мЗв/ч, но не III-желтая
больше 10 больше 2 мЗв/ч

Больше 10 Больше 2 мЗв/ч, но не III-желтая ⁽²⁾
больше 10 мЗв/ч
__________________________________________________________________________

⁽¹⁾ Если измеренный транспортный индекс не превышает 0,05, то приведенное значение может равняться нулю.
⁽²⁾ Должны перевозиться спецтранспортом.

Кеден органдарының Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде радиациялық бақылау жүргізу ережесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Кедендік бақылау агенттігінің 2004 жылғы 27 қыркүйектегі N 400 бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2004 жылғы 28 қыркүйекте тіркелді. Тіркеу N 3116. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2011 жылғы 11 шілдедегі № 360 Бұйрығымен.

Күші жойылды - ҚР Қаржы министрінің 2011.07.11 № 360 (4-тармақты қараңыз) Бұйрығымен.

Ескерту: Бұйрықтың атауына және 1-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Қаржы министрлігі Кедендік бақылау комитеті төрағасының 2005 жылғы 7 қыркүйектегі N 345 бұйрығымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 6-тармақтан қараңыз).

Қазақстан Республикасы Кеден кодексінің 19-бабының 12-тармақшасына және 433-бабының 2-тармағына сәйкес, "Атом энергиясын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 14 сәуірдегі Заңына, "Халықтың радиациялық қауіпсіздігі туралы" Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 23 сәуірдегі Заңына сәйкес бұйырамын:Қараңыз.K100296
1. Қоса беріліп отырған Кеден органдарының Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде радиациялық бақылау жүргізу ережесі бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Кедендік бақылау агенттігінің облыстар, Астана және Алматы қалалары бойынша аумақтық бөлімшелерінің, кедендерінің бастықтары осы бұйрықтың орындалуын қамтамасыз етсін.
3. Қазақстан Республикасы Кедендік бақылау агенттігінің Құқықтық қамтамасыз ету басқармасы (И.Ы.Аңсарова) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін қамтамасыз етсін.
4. Қазақстан Республикасы Кедендік бақылау агенттігінің баспасөз қызметі осы бұйрықтың бұқаралық ақпарат құралдарында жариялануын қамтамасыз етсін.
5. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Кедендік бақылау агенттігі төрағасының бірінші орынбасары А.Қ.Ержановқа жүктелсін.
6. Осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде тіркелген күнінен бастап күшіне енеді.

Төрағаның
міндетін атқарушы

Келісілді:

Қазақстан Республикасының
Энергетика және минералдық
ресурстар министрлігінің
Атом энергетикасы жөніндегі
комитетінің төрағасы

27 қыркүйек 2004 ж.

Қазақстан Республикасының
Денсаулық сақтау министрлігі
Мемлекеттік санитарлық-
эпидемиологиялық қадағалау
комитетінің төрағасы

27 қыркүйек 2004 ж.

"Кеден органдарының Қазақстан
Республикасының мемлекеттік (кеден)
шекарасы арқылы өткізу пункттерінде
радиациялық бақылау
жүргізу ережесін бекіту туралы"
Қазақстан Республикасының Кедендік
бақылау агенттігі төрағасының
2004 жылғы 4 қыркүйектегі
N 400 бұйрығымен бекітілген

Кеден органдарының Қазақстан Республикасының
мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу
пункттерінде радиациялық бақылау
жүргізу ережесі

Ескерту: Атауында және бүкіл мәтін бойынша "мемлекеттік шекарасында", "мемлекеттік шекарасы арқылы" деген сөздер "мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде" деген сөздермен ауыстырылды;
"мемлекеттік шекара" деген сөздер "мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттері" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР Қаржы министрлігі Кедендік бақылау комитеті төрағасының 2005 жылғы 7 қыркүйектегі N 345 бұйрығымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 6-тармақтан қараңыз).

1. Жалпы ережелер

1. Осы Кеден органдарының Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде радиациялық бақылау жүргізу ережесі (бұдан әрі - Ереже) Қазақстан Республикасы Кеден кодексі 19-бабының 12-тармағына және 433-бабының 2-тармағына, "Атом энергиясын пайдалану туралы", "Халықтың радиациялық қауіпсіздігі туралы", "Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы", "Қоршаған ортаны қорғау туралы", "Экспорттық бақылау туралы" Қазақстан Республикасының Заңдарына, Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық кесімдерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 1996 тіркелген Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрлігінің Атом энергетикасы жөніндегі комитеті төрағасының 2002 жылғы 3 қыркүйектегі N 65 бұйрығымен бекітілген Радиоактивтік материалдарды қауіпсіз тасымалдау ережесі (бұдан әрі - РМҚТЕ-99), Қазақстан Республикасы Бас мемлекеттік санитарлық дәрігерінің 1999 жылғы 9 желтоқсандағы N 10 қаулысымен бекітілген "Санитарлық ережелер N 2.6.1.758-99 "Радиациялық қауіпсіздік нормалары" (бұдан әрі - РҚН-99), Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық кесімдерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 2198 тіркелген Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2003 жылғы 31 қаңтардағы N 97 бұйрығымен бекітілген "Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі санитарлық ережелері мен нормалары" (бұдан әрі - СЕжН) нормативтік құқықтық кесімдеріне сәйкес әзірленді.Қараңыз.K100296, K090193

2. Тауарлар мен тасымалдау заттарын радиациялық бақылау Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттеріндегі кедендік бақылау түрлерінің бірі бола отырып, ядролық қару мен ядролық материалдарды таратпау, радиоактивтік материалдарды (бұдан әрі - РМ), иондаушы сәулеленудің жоғары деңгейі бар тауарлар мен көлік құралдарын мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттері арқылы өткізу кезінде кеден ережелерін бұзушылықтардың алдын алу халықаралық режимінің сақталуына бағытталады.
Радиациялық бақылауға Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінен өтетін жеке тұлғалардың, тауарлар мен көлік құралдарының барлығы да ұшырайды.

3. Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінен өткізілетін объектілерді радиациялық бақылау, шешілетін міндеттер ескеріле отырып, мынадай бағыттардан тұрады:
Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде иондаушы сәулелену деңгейі жоғары радиоактивтік материалдардың, тауарлар мен көлік құралдарының өткізілуін кедендік бақылау;
Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде өткізілетін тауарлар мен көлік құралдарына радиациялық бақылау жүргізуді ұйымдастырудың негізгі ережелері мен тәртібін айқындау;
Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде тауарлар мен көлік құралдарына радиациялық бақылау жүргізудің жалпы өлшемдері мен тәсілдерін айқындау;
жоғары иондаушы сәулелену деңгейі бар РМ, тауарлар мен көлік құралдарын Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде өткізу фактілері анықталған жағдайда радиациялық қауіпсіздікті ұйымдастыру жөніндегі іс-шараларды жоспарлау мен жүзеге асырудың өлшемдерін айқындау.

4. Осы Ережеде мынадай түсініктер пайдаланылады:
1) иондаушы сәулелену көзі - иондаушы сәулелену шығаратын немесе шығара алатын радиоактивтік зат немесе қондырғы;
2) мөлшердің қуаты - уақыт бірлігі (секунд, минут, сағат) ішіндегі сәулелену мөлшері;
3) радиоактивтік материалдар - оларда белсенділік концентрациясы (үлесті белсенділік), сондай-ақ толық белсенділік РМҚТЕ-99 71-76-тармақтарымен немесе тиісінше МАГАТЭ/N TS-R-1 (ST-1 Revised)/ Ережесінің 401-406-тармақтарымен регламенттелетін мәндерден артық болады;
4) радиациялық авария - адамдардың белгіленген нормалардан жоғары сәулеленуіне немесе қоршаған ортаның радиоактивтік ластануына әкеп соқтыруы мүмкін немесе әкеп соқтыратын радиоактивтік өнімдердің және/немесе иондаушы сәулелену жобада көзделген қалыпты пайдалану шекарасынан шығатын атом энергиясын пайдалану объектісін қауіпсіз пайдалану шектерін бұзу;
5) радиациялық бақылау - дозиметрлік және радиометрлік бақылауды қамтитын радиациялық жағдай туралы ақпарат алу;
6) орам - радиациялық қауіптің белгілері бар тасымалдау үшін ұсынылған түрдегі оның радиоактивті құрамы бар орау жиынтығы;
7) сәулелену деңгейі - мөлшердің милли зиверт сағатына (мк3в/сағ.) бейнеленген тиісті қуаты;
8) радионуклидтің үлестік белсенділігі - аталған нуклидтің масса бірлігіне арналған белсенділігі. Материалдың үлестік белсенділігі - радиоактивті материалдың массасы бірлігіне граммдағы беккерельге бейнеленген белсенділігі (Бк/г).

2. Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде тауарлар мен көлік құралдарын
радиациялық бақылау

5. Пайдаланылатын аппаратураның класын ескере отырып Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде радиациялық бақылау мынадай кезеңдерден тұрады:
1) бастапқы радиациялық бақылау;
2) қосымша радиациялық бақылау;
3) терең радиациялық зерттеу;
4) сараптама.
Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген нормативтік құқықтық базасына сәйкес барлық радиациялық бақылау кезеңдерінде радиациялық бақылауды қамтамасыз ету жөніндегі шаралар қабылдануы тиіс.

6. Тауарлар мен көлік құралдары легінің арасынан жоғары иондаушы сәулелену деңгейі бар (табиғи радиациялық жағдайға қатысы бойынша) объектілерді жедел анықтау және жою бастапқы радиациялық бақылаудың мақсаты болып табылады.
Бастапқы радиациялық бақылауды тауарлар мен көлік құралдарының кедендік бақылау аймағына орналасуын бақылайтын және кедендік тексеруді жүзеге асыратын кеден органдарының лауазымды адамдары жүзеге асырады.

7. РМ кедендік бақылаудың (бұдан әрі - РМ КБ) техникалық құралдарын - РМ табудың стационарлық аппаратурасын, ал ол болмаған кезде немесе жарамсыз болғанда - жылжымалы радиациялық бақылау аппаратурасын пайдалану бастапқы радиациялық бақылаудың негізгі нысаны болып табылады.
Бастапқы радиациялық бақылау аппаратурасының қайталап пайдаланылғандығын растайтын РМ КБ техникалық құралдарының тұрақты (жалған емес) жұмыс істеуі жоғары деңгейлі иондаушы сәулелену ретіндегі тексерілетін объект жіктелуінің өлшемі болып табылады.
Бастапқы радиациялық бақылау кезінде анықталған жоғары иондаушы сәулелену деңгейі бар объектілер тауарлар мен көлік құралдарының жалпы бөлігінен бөлінеді. Бөлінген объектілер қосымша радиациялық бақылау жүргізу үшін кеден органының уәкілетті адамы белгілейтін белгілі бір кедендік бақылау аймағы учаскесіне (тауарлар мен көлік құралдарының жалпы массасынан 15-20 метр қашықтыққа алшақтатылған ашық алаң, жеке үй-жай) орналастырылады.

8. РМ анықтаудың стационарлық аппаратурасы нейтрон арнасы бойынша іске қосылған жағдайда кеден органы қызметкерлерінің иондаушы сәулелену көздерін локализациялау мен бірдейлендіру жөніндегі одан арғы әрекеттері нейтрондық сәулелену детекторлары бар РМ КБ өлшеу құралдары пайдаланыла отырып жүзеге асырылады.

9. РМ анықтаудың стационарлық кедендік жүйесінің немесе жылжымалы аппаратураның әрбір дыбыстық немесе жарықтық сигнализациясының іске қосылуы белгіленген нысан бойынша (1-қосымша) РМ анықтаудың стационарлық кедендік жүйесінің немесе жылжымалы аппаратураның іске қосылуын тіркеу журналында (бұдан әрі - Журнал) тіркеледі.

10. Мыналар:
1) бастапқы радиациялық бақылаудың нәтижелері;
2) жедел іздестіру қызметі субъектілерінен жедел ақпараттар алу;
3) тауарға ілеспе құжаттарды тексерудің нәтижелері;
4) РМ және радионуклидтердің жоғары мөлшері бар тауарлардың болуының белгілерін анықтау, оның ішінде қорғаушы контейнерлерге (орамдарға) тән радиациялық қауіптілік белгілерін анықтау тауарлар мен көлік құралдарына қосымша радиациялық бақылау жүргізу үшін негіздеме болып табылады.

11. Қосымша радиациялық бақылаудың мақсаттары:
1) РМ анықтау аппаратурасының іске қосылу себептерін анықтау;
2) жоғары иондаушы сәулелену деңгейі бар объектілерді іздестіру және локализациялау, объектінің радиациялық сипаттамаларын орау ыдыстарын немесе көлік құралын ашпастан гамма және нейтронды сәулелер бойынша өлшеу;
3) объектінің радиациялық қауіптілігі дәрежесін бағалау болып табылады.

12. Қосымша радиациялық бақылауды тауарлар мен көлік құралдарының кедендік бақылау аймағына жеткізілуін бақылайтын және кедендік тексеруді жүзеге асыратын арнайы даярлықтан өткен кеден органдарының лауазымды адамдары, сондай-ақ РМ КБ бөлімінің (қызметінің) қызметкерлері жүзеге асырады.
Қосымша радиациялық бақылау жүргізу үшін Мемлекеттік тексеруден өткен дозиметрлік және радиометрлік аппаратура пайдаланылуы тиіс.
Иондаушы сәулеленудің жоғары деңгейі бар объектілерді іздеу және локализациялау кезінде көлік құралдарының бөліктерін, жүк ыдыстарын ашу Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүргізіледі. Орамдарды ашуға тыйым салынады.
Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында қосымша радиациялық бақылау жүргізу барысында мынадай талаптар орындалуы тиіс:
1) жоғары иондаушы сәулелену деңгейі бар объект мүмкіндігінше алыс қашықтыққа (тұрғын үйлер мен қызметтік үй-жайлардан 20 метрден кем емес) аластатылуы тиіс;
2) кеден органдары лауазымды адамдарының жоғары иондаушы сәулелену деңгейі бар объектілерінің маңайында болу уақыты шектеулі болуы тиіс;
3) 3 метрден кем емес қашықтықтан айқын көрінетін радиациялық қауіпсіздікті ескерту белгілерінің болуы (қоршаудың қойылуы).

13. Қосымша радиациялық бақылау тауарлар мен көлік құралдарына қосымша радиациялық бақылауды жүргізу әдістемесі бойынша жүргізіледі (2-қосымша).

14. Объект бетіндегі гамма сәулелену мөлшерінің үш қуат өлшемінің (Қөлш) орташа арифметикалық мәні шамасының 0,5 Нф шамасына кедендік бақылау аймағында өлшенген табиғи фоны мәнінен (Нф) артығын қабылдау терең радиациялық зерттеу жүргізу қажеттігін айқындайтын ден қою өлшемі болып табылады, яғни Қөлш.= 1,5 Нф,
Мұнда, Қөлш - гамма сәулелену мөлшерінің үш қуат өлшемінің орташа арифметикалық мәнінің шамасы, ол мынадай өрнек бойынша есептеледі:
Қөлш = 1/3 Қөлш.і, (і = 3 болғанда)
Мұнда Қөлш.і - объект бетіндегі гамма сәулелену мөлшері қуатының мәні;
Нф - кедендік бақылау аймағында өлшенген табиғи фон гамма сәулелену мөлшері қуатының мәні.

15. Қосымша радиациялық бақылаудың нәтижелері Жоғары иондаушы сәулелену деңгейі бар тауарлар мен көлік құралдарын мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттері арқылы өткізу туралы мәліметтер журналына (бұдан әрі - Журнал) (3-қосымша) енгізіледі.
Ескерту: 15-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қаржы министрлігі Кедендік бақылау комитеті төрағасының 2005 жылғы 7 қыркүйектегі N 345 бұйрығымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 6-тармақтан қараңыз).

16. Тексерілетін объектінің жоғары иондаушы сәулелену деңгейі және онда РМ бар екендігін растайтын қосымша радиациялық бақылаудың нәтижелері терең радиациялық зерттеу жүргізу үшін негіздеме болып табылады.

17. Терең радиациялық зерттеудің мақсаты максималды мүмкін болатын локализациялау мен тексерілетін объектідегі РМ бастапқы бірдейлендіру болып табылады.

18. Терең радиациялық зерттеуді РМ КБ бөлімінің (қызметінің) лауазымды адамдары жүзеге асырады, не Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау органдарының қызметкерлері шақырылады.

19. Терең радиациялық зерттеуді жүргізу үшін Мемлекеттік тексеруден өткен спектрометриялық және радиометриялық аппаратура пайдаланылады.

20. Сәулелену көзін іздестіру және локализациялау радиометриялық аппаратураның көмегімен іздестіру режимінде жүргізіледі.

21. Жоғары иондаушы сәулелену деңгейі бар объектілерді іздестіру және локализациялау кезінде көлік құралдарының бөліктерін, жүк орындарын және орамдық ыдыстарды ашу радиациялық қауіпсіздік жөніндегі талаптарға қатаң сәйкестікте жүзеге асырылуы тиіс.

22. Терең радиациялық зерттеу мен көлік құралдарына терең радиациялық бақылауды жүргізу әдістемесі бойынша жүргізіледі (4-қосымша).

23. Терең радиациялық тексеру нәтижелері бойынша мынадай шешімдердің біреуі қабылданады:
1) тауарды жүкті жөнелтушіге қайтару туралы;
2) тауарды сараптамаға жіберу туралы;
3) тауарды мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу туралы.
Ескерту: 23-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Қаржы министрлігі Кедендік бақылау комитеті төрағасының 2005 жылғы 7 қыркүйектегі N 345 бұйрығымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 6-тармақтан қараңыз).

24. Сараптама жүргізуге арналған жолдама және тауарды терең радиациялық зерттеудің нәтижелері бойынша тауарлар мен көлік құралдарына сараптама тағайындау туралы қаулы сараптама жүргізу үшін негіздеме болып табылады.
Радиациялық жүкке сараптама Қазақстан Республикасы Кеден кодексінің 58-тарауына сәйкес жүргізіледі. Қараңыз.K100296

25. Тауарды сараптамаға беру және оны тасымалдау радиациялық қауіпсіздіктің тиісті шаралары мен нормаларын сақтай отырып РМ КБ қызметі лауазымды адамдарының бақылауымен жүзеге асырылады.
Сараптаманың нәтижелері Журналға енгізіледі.

26. Сараптаманың нәтижелері бойынша кеден органы мынадай шешімдер қабылдайды:
1) әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғау немесе қылмыстық істер бойынша анықтау жүргізу туралы;
2) тауарды Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде өткізу туралы.

3. Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден)
шекарасы арқылы өткізу пункттері
арқылы өткізілетін радиоактивтік материалдарға
кедендік бақылау жүргізуді ұйымдастыру
және оның әдістемесі

27. "Еуразиялық экономикалық қоғамдастық сыртқы экономикалық қызметінің жалпы Тауар номенклатурасы туралы келісімді бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 11 маусымдағы N 567 қаулысымен бекітілген Еуразиялық экономикалық қоғамдастыққа мүше мемлекеттердің сыртқы экономикалық қызметі Тауар номенклатурасының (бұдан әрі - ЕурАзЭҚ СЭҚ ТН) тауар позицияларына кіретін тауарлар басым кедендік бақылауға жатады. Мұндай тауарлар мыналар болып табылады:
1) 2612 - урандық немесе торийлік кендер мен концентраттар;
2) 2844 - химиялық радиоактивті элементтер және радиоактивті изотоптар (бөлінетін және шығарылатын химиялық элементтер мен изотоптарды қоса алғанда) және олардың қосылыстары; осы өнімдерді қамтитын қосындылар мен қалдықтар;
кіші субпозицияға кіретін тауарларға арналған:
3) 8401 300 000 0 - жылу бөлетін элементтер (твэлдар), сәулеленбеген (ядролық реакторларға арналған);
4) 9022 тауар позициясының құралдары мен жабдықтарының құрамына кіретін радиоизотоптық бұйымдар - альфа, бетта немесе гамма - немесе нитронды сәулелерді пайдалануға негізделген аппаратура.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде өткізілетін РМ кедендік бақылау Қазақстан Республикасы Кеден кодексінің талаптарына сәйкес жүргізіледі.Қараңыз.K100296

28. РМ өткізілімдерін кедендік бақылауды Қазақстан Республикасының Кеден кодексіне, Қазақстан Республикасының кеден ісі мәселелері жөніндегі уәкілетті органының нормативтік құқықтық кесімдеріне сәйкес РМ КБ қызметтерімен (бөлімдерімен) бірлесіп кедендік ресімдеу бөлімшелері (бұдан әрі - КББ/КБ) жүзеге асырады.

29. Кеден одағына қатысушы мемлекеттер кеден қызметтерінің басшылары Брест қаласындағы кеңесінің 2000 жылғы 22 маусымдағы N 73 шешімімен бекітілген жүк кедендік декларацияларды (бұдан әрі - ЖКД) тексеру кезінде РМ КБ қызметінің (бөлімінің) лауазымды адамдары мынадай мәлімделген мәліметтерге назар аударуы қажет:
1) ЖКД-ның қосылыстың атауы туралы 31-бағанына (изотоптармен белгіленген қосылыстар үшін). Экспортқа қойылатын химиялық қосылыстар мен радиоактивті изотоптармен белгіленген өзге де заттар номенклатурасының арасында экспорты Қазақстан Республикасының экспорттық бақылау саласындағы нормативтік құқықтық кесімдермен бақыланатын өнім болуы мүмкін. Жоғарыда көрсетілген тауарларды кедендік ресімдеу Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрлігінің Атом энергетикасы жөніндегі комитеті белгіленген тәртіппен беретін лицензиялар болған жағдайда жүргізіледі;
2) РМ өткізу кезінде арнайы контейнерлер туралы, оның ішінде:
радиоактивті материалдарды тасымалдауға немесе сақтауға арналған радиацияға қарсы қорғасын жабындысы бар (ЕурАзЭҚ СЭҚ ТН коды 7806 00 1000);
радиоактивтік заттарды тасымалдауға арналған радиацияға қарсы қорғасын немесе уран жабындысы бар (ЕурАзЭҚ СЭҚ ТН коды 8609 00 9009);
иондаушы сәулеленудің нейтронды көздерін тасымалдауға арналған арнайы контейнерлер туралы;
3) РМ тасымалдауға арналған контейнерлердің зауыттық нөмірлері туралы.
Құжаттамалық бақылау жүргізілгеннен кейін КББ/КБ бастығы, не оның орнындағы адам РМ КБ бөліміне (қызметіне) декларацияланатын тауарға кедендік тексеруді жүзеге асыруға тапсырма жазады.

30. РМ кедендік тексеру СежН талаптарына жауап беретін көрсетілген мақсаттар үшін арнайы көзделген үй-жайларда жүргізіледі.
РМ тексеру заңдылықтың сақталуы, жеке қауіпсіздіктің және айналадағылардың қауіпсіздігінің қамтамасыз етілуі, РМ КБ арнайы техникалық құралдарының мүмкіндіктері ескеріле отырып, РМ тексеретін адамдарға залал келтірілмеуі шартымен ЖКД-да мәлімделген және ұсынылған құжаттардағы мәліметтердің дұрыстығын айқындауға бағытталған іс-шаралар кешенін білдіреді.

31. РМ КБ қызметі (бөлімі) қызметкерлерінің РМ кедендік тексеру жүргізуі орамдағы пломбалардың бүтіндігін тексеруден басталады.

32. Орамдағы пломбалардың бүтіндігі бұзылғандығы жағдайда:
1) тексерілген дозиметрлердің көмегімен РМ салынған орамның бетінен 1 метр қашықтықтағы ең көп эквивалентті мөлшердің (бұдан әрі - ЕЭМ) қуаты айқындалады (көліктік индексті анықтау үшін). Егер сәулелену деңгейі радиациялық сәулеленудің қауіпсіз деңгейінен аспаса - РМ бар орамның бетіндегі мөлшердің қуаты өлшенеді. Орамдар мен көліктік пакеттердің санаттары кестесіне (5-қосымша) сәйкес орындалған өлшемдері бойынша көліктік индекстің өлшенген радиациялық сипаттамалары мен көлік санатының (беттік өлшем орындалған кезде) көліктік орам жиынтығының немесе жүк контейнерінің сыртқы беттеріне орналастырылған жапсырмалардағы таңбаларға сәйкестігі тексеріледі;
2) гамма-спектрометрдің көмегімен орамды ашпастан изотоп айқындалады. РМ декларацияланған сипаттамаларында алшақтық анықталған жағдайда РМ сараптама жүргізу тағайындалады. Көліктің қорғаушы орамдарын ашуға тыйым салынады;
3) ілеспе құжаттарда көрсетілген салмақты бірдейлендіру үшін РМ бар орам өлшенеді (жалпы салмағы);
4) орамға және қорғаныстық ыдысқа (жүк контейнері) кедендік бірдейлендіру құралы басылады.

33. Іс жүзіндегі өлшемдердің нәтижелері мен РМ декларацияланған сипаттамалардың арасында алшақтық болмаған жағдайда нысаны Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 2319 тіркелген "Тауарлар мен көлік құралдарын тексеру/ қарау, үй-жайлар мен аумақтарды қарау актілерінің және біліктілік талаптары мен шарттарына сәйкестігіне қорытындылардың нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасының Кедендік бақылау агенттігі төрағаның міндетін атқарушы 2003 жылғы 21 мамырдағы N 226 бұйрығымен бекітілген кедендік тексеру актісі (бұдан әрі - Акт) үш данада жасалады.
Бірінші дана КББ/КБ беріледі, екіншісі декларантқа беріледі, үшіншісі РМ КБ бөлімінде (қызметінде) қалады.

34. Іс жүзіндегі өлшемдердің нәтижелері мен РМ декларацияланған сипаттамалардың арасында алшақтық болған жағдайда үш данада Акт жасалады. Актінің бірінші данасы Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес кейіннен іс жүргізу әрекеттерін жүргізу үшін кеден органының анықтау қызметіне беріледі, екіншісі декларантқа беріледі, үшіншісі РМ КБ қызметінде қалады.

35. Орамдағы пломбалардың бүтіндігі бұзылмаған жағдайда:
1) орамдардың жапсырмаларындағы және жүк контейнерлеріндегі көліктік индекстердің, көліктік санаттардың мәндері, РМ белсенділігі, шұғылдығы бойынша қауіпсіздік индекстері (егер бөлінетін материалдар тасымалданса) тексеріледі;
2) осы Ереженің 29-тармағына сәйкес көлік құжаттары тексеріледі.

36. РМ мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттері арқылы өткізу туралы шешімді КББ/КБ бастығы, не оның орындағы лауазымды адам РМ құжаттамалық және кедендік бақылаудың нәтижелері бойынша қабылдайды.

4. Жеке тұлғалар мен жол жүгіне радиациялық
бақылау жүргізуді ұйымдастыру және оның әдістемесі

37. Жеке тұлғалар мен олардың жол жүгін радиациялық бақылау РМ КБ жылжымалы, не стационарлық техникалық құралдарының көмегімен жүргізіледі.

38. РМ КБ техникалық құралдары іске қосылған жағдайда кеден органының лауазымды адамы:
1) жолаушыдан радиофармпрепараттармен емдеу курсынан өткендігі туралы, кардиостимулятор орнатумен байланысты жүрекке жасалған операция туралы ауызша сұрау;
2) жолаушыда осы рәсімдердің жүргізілгендігін растайтын медициналық құжаттардың бар-жоқтығын тексеру;
3) жылжымалы дозиметрдің көмегімен жолаушы денесіндегі және сырқат органы бөлігіндегі (қалқанша без, жүрек) баламалы доза қуатын өлшеу қажет.
Жолаушы денесінің көрсетілген бөлігінде сәулеленудің жоғары деңгейінің бар екендігін растау емдеудің жүргізілгендігі туралы куәландырады. НРБ-99-ға сәйкес терапевтік мақсатта радио-фармацевтикалық препараттар енгізілген емделушіден 1 метр қашықтықта гамма сәулелену мөлшерінің қуаты емдеу-профилактикалық мекемесінің радиологиялық бөлімшесінен шығу кезінде 3 мкЗв/сағ. аспауы тиіс.
Өлшеу нәтижелері жүргізілген емдеу курсы туралы нақты растау бермеген жағдайда, кеденнің тиісті лауазымды адамының рұқсатымен Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес РМ КБ қызметі өкілінің қатысуымен жолаушыға жеке тексеру жүргізіледі.

39. Жеке тұлғалар мен жол жүгіне радиациялық бақылау нәтижелері бойынша кеден органы:
1) жолаушыны Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде өткізу туралы;
2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес одан арғы шараларды қабылдау үшін кеден органдарының кеден ісі саласындағы қылмыстарға және құқық бұзушылықтарға қарсы күрес жөніндегі бөлімшелерінің қарауына беру туралы шешім қабылдайды.

5. РМ, тауарлар мен көлік құралдарын кедендік
бақылаудың техникалық құралдары

40. Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде өткізілетін тауарлар мен көлік құралдарын радиациялық бақылау үшін кеден органдары кедендік бақылаудың технологияларына бейімделген РМ КБ стационарлық және жылжымалы техникалық құралдарын пайдаланады. Оларға тағайындалуы және сипаты бойынша үш топқа бөлінетін дозиметриялық және радиометриялық радиациялық бақылау құралдары жатады:
І топ - бастапқы радиациялық бақылауды жүргізуге арналған РМ КБ техникалық құралдары;
ІІ топ - қосымша радиациялық бақылауды жүргізуге арналған РМ КБ техникалық құралдары;
ІІІ топ - РМ бірдейлендіруге арналған РМ КБ техникалық құралдары.

41. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өлшеу құралдары (бұдан әрі - ӨҚ) болып табылатын РМ КБ барлық техникалық құралдарының өлшеу жүргізу сәтінде тексерілуі тиіс, ал РМ КБ техникалық құралдарымен жұмыс істеуге тартылатын қызметкерлер қажетті техникалық даярлықтан өтуі және өз бетімен жұмыс істеу құқығына рұқсаты болуы тиіс.

42. Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде өткізілетін барлық тауарлар мен көлік құралдарына бастапқы радиациялық бақылау РМ анықтаудың стационарлық кедендік жүйелерінің әр түрлі модификацияларының (теміржолдық, автомобильдік, жолаушылық және қоймалық) немесе жылжымалы іздестіру дозиметрлерінің көмегімен жүргізіледі.

43. Стационарлық құралдар әдетте бақыланатын объектінің екі жағында орналасатын нейтрондық және гамма сәулелену детекторларымен, сондай-ақ дыбыстық және жарықтық сигнализациямен және ақпараттарды бейнелеу қондырғысымен жарақталуы тиіс. Көрсетілген жүйелердің РМ жедел бастапқы бірдейлендіруге арналған, атап айтқанда тексерілетін объектіде РМ болуының мүмкіндігі туралы ақпарат беруге арналған датчиктердің сигналдарын өңдеудің арнайы қондырғылары болуы мүмкін.
Арнайы автоматтандырылған жүйелер болмаған немесе істен шыққан жағдайда бастапқы радиациялық бақылау жылжымалы іздестіру дозиметрлерін пайдалану арқылы жүргізіледі.
Тауарлардың немесе көлік құралдарының бетіндегі гамма сәулеленудің баламалық мөлшерінің қуатын өлшеу үшін гамма сәулелену дозиметрлері қолданылады.

44. Қосымша радиациялық бақылау жүргізу үшін мынадай жылжымалы құралдар пайдаланылады: микропроцессорлық іздестіру дозиметрлері, радиометр-дозиметрлер, радиометр-спектрометрлері іздестіру режимінде және сәулеленудің әрбір түрі үшін датчиктермен өлшеу режимінде, рентгендік гамма сәулелену дозиметрлері.

45. РМ-ның табиғилығы немесе жасандылығы туралы мәселені шешу үшін терең радиациялық зерттеу жүргізу үшін радиометр-спектрометрлері, жылжымалы сцинтиляциолық гамма-спектрометрлері, жартылай өткізгішті гамма-спектрометрлері пайдаланылады.

6. Кеден органдары лауазымды адамдарының
радиациялық авариялар кезіндегі әрекеттері

46. Егер кедендік бақылау жүргізу кезінде РМ тасымалдау не жоғары иондаушы сәулелену деңгейі бар тауарлар мен көлік құралдарын өткізу кезінде радиациялық авария болған жағдайда РМ КБ бөлімі (қызметі) 100 мкЗв/сағ. қауіпсіздік периметрін айқындайды және мынадай шұғыл шараларды жүзеге асырады:
1) периметрі бойынша мөлшерінің қуаты 2 мкЗв/сағ. болатын қауіпті объектінің орналасқан аймағы қоршалады;
2) қоршалған аймақтың периметрі бойынша 3 метрден кем емес қашықтықта көрінетін радиациялық қауіптілік белгілері ілінеді;
3) аймақта және қоршау периметріндегі адамдар көшіріледі;
4) объектіні алып жүретін адамдармен (егер ондайлар болса) бірлесіп Қазақстан Республикасының радиактивті материалдарды қауіпсіз тасымалдау жөніндегі заңнамасына сәйкес іс-шаралар жүргізіледі;
5) жергілікті өзін-өзі басқару органдары хабардар етіледі;
6) радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін қажетті өзге де шаралар қабылданады.

7. РМ және жоғары иондаушы сәулелену деңгейі
бар тауарларды Қазақстан Республикасының
мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде
өткізулер туралы ақпарат беру тәртібі

47. РМ және жоғары иондаушы сәулелену деңгейі бар тауарларды Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде өткізу кезінде кеден ережелерін бұзудың әрбір фактісі бойынша, аумақтық кеден органы ақпаратты талдағаннан кейін бір тәуліктің ішінде ақпаратты Қазақстан Республикасының кеден ісі мәселелері жөніндегі уәкілетті органының тиісті бөлімшесіне хабарлайды.
Кеден ісі мәселелері жөніндегі уәкілетті орган бір тәуліктің ішінде анықталған РМ және жоғары иондаушы сәулелену деңгейі бар тауарлармен әрекет етудің одан арғы тәртібін белгілейтін атом энергиясын пайдалану саласындағы мемлекеттік уәкілетті органды хабардар етеді.

48. РМ КБ техникалық құралдарының жай-күйі және Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кеден) шекарасы арқылы өткізу пункттерінде өткізілген жоғары иондаушы сәулелену деңгейі бар тауарлар анықталған кезде қабылданған шаралар туралы мәліметтерді кеден органының бөлімшесі есеп беру тәртібімен ай сайын Қазақстан Республикасы кеден ісі мәселелері жөнінде уәкілетті органның тиісті бөлімшесіне береді.

"Кеден органдарының Қазақстан
Республикасының мемлекеттік (кеден)
шекарасы арқылы өткізу пункттерінде
радиациялық бақылау жүргізу
ережесін бекіту туралы"
Қазақстан Республикасының Кедендік
бақылау агенттігі төрағасының
2004 жылғы 27 қыркүйектегі
N 400 бұйрығына 1-қосымша

РМ анықтаудың стационарлық жүйесінің іске
қосылуы туралы мәліметтерді тіркеу журналы

___________________________________________________________________
Р/б|Күні|Уақы.|Атауы|Арна.|Шот|Жердің |Объек. | Автомобильдің
N | | ты | | ның | |табиғи |тінің |номері (т/ж көлігі
| | | |түрі | |фоны |нөмері | доңғалақтар жұбының
| | | | | | | | номері)
___|____|_____|_____|_____|___|_______|_______|____________________

Радиациялық бақылаудың жылжымалы аппаратурасының
іске қосылуы туралы мәліметтерді тіркеу журналы

___________________________________________________________________
Р/б|күні|уақыты|Сәулеле.| Сәулелену |Жердің табиғи|Автомобильдің
N | | | нудің |мөлшерінің | фоны | номері (т/ж
| | | түрі | қуаты | | көлігі үшін
| | | | | | доңғалақтар
| | | | | |жұбының номері)
___|____|______|________|___________|_____________|_______________

"Кеден органдарының Қазақстан
Республикасының мемлекеттік (кеден)
шекарасы арқылы өткізу пункттерінде
радиациялық бақылау жүргізу
ережесін бекіту туралы"
Қазақстан Республикасының Кедендік
бақылау агенттігі төрағасының
2004 жылғы 27 қыркүйектегі
N 400 бұйрығына 2-қосымша

Тауарлар мен көлік құралдарына қосымша
радиациялық бақылау жүргізу әдістемесі

Жоғары иондаушы сәулеленулі, елеулі ұзындығы бар (теміржол вагоны, жүк автомобилі, контейнер) және біртекті жүк тиелген (қиыршықтас, ұнтақ, ұсақ бөлшектер) объектіні өлшеу объектінің бүйір қабырғасы ұзындығының орта сызығы бойынша (биіктігі бойынша) жүргізіледі. Өлшеу адымы - 1-3 метр.
Құрал көрсеткіші ең көп болып тұрған нүктеде өлшеу олардың арасындағы аралықтардың ортасында және көршілес екі өлшеу нүктелерінде жүргізіледі. Бұл рәсім онда өлшелетін шама ең көп болатын нүктені өлшеу сызығы бойынша шаманы анықтағанша бірнеше рет қайталанады. Осы нүкте үшін осыған ұқсас өлшеу рәсімі тік бағытта да жүргізіледі.
Осындай рәсім қарама-қарсы бүйір беті үшін де қайталанады. Егер құралдың осы өлшеу серияларындағы ең көп және ең аз көрсеткіштері бір-бірінен 10 еседен астам ерекшеленетін болса, көздің локальді сипаты бар және өлшенетін шаманың максимумы анықталған орында орналасқан деген болжам жасалады. Егер ең көп және ең аз шамалар 2 есе мөлшерде ерекшеленетін болса, радиацияның көзі жүктің барлық көлемі бойынша бөлінді деп санау қажет. Аралық жағдайларда радиация көзінің мөлшерлерін объекті мөлшерлермен теңдес деп санауға болады.
Объектідегі радиоактивтік көз бар екендігі анықталғаннан және оның локализациялану дәрежесі бағаланғаннан кейін гамма сәулелену мөлшерінің қуатын, нитрондар ағымының тығыздығын, объектінің бетіндегі максимум нүктесінде объектінің альфа және бета сәулелену радионуклидтермен ластану бетінің тығыздығы өлшенеді.
Егер объектінің мөлшері шағын болса (шабадан, сөмке), онда оның бетінде жоғары иондаушы сәулелену деңгейінің шын мәнінде бар екендігіне көз жеткізу, ол ең көп орналасқан нүктені анықтау және гамма сәулелену мөлшерінің қуатын, нейтрондар ағымының тығыздығын және объектінің альфа және бета сәулелену радионуклидтермен ластану бетінің деңгейін анықтау қажет.

"Кеден органдарының Қазақстан
Республикасының мемлекеттік (кеден)
шекарасы арқылы өткізу пункттерінде
радиациялық бақылау жүргізу ережесін
бекіту туралы"
Қазақстан Республикасының Кедендік
бақылау агенттігі төрағасының
2004 жылғы 27 қыркүйектегі
N 400 бұйрығына 3-қосымша

Ескерту: Қосымшаның атауы жаңа редакцияда жазылды - ҚР Қаржы
министрлігі Кедендік бақылау комитеті төрағасының 2005 жылғы
7 қыркүйектегі N 345 бұйрығымен (қолданысқа енгізілу тәртібін
6-тармақтан қараңыз ).

Жоғары иондаушы сәулелену деңгейі бар тауарлар
мен көлік құралдарын мемлекеттік (кеден) шекарасы
арқылы өткізу пункттері арқылы өткізу туралы
мәліметтер журналы

1. Анықталған күні: ______________________________________________
2. Өткізу пункті: ________________________________________________
3. Анықтау тәсілі: _______________________________________________
__________________________________________________________________
4. Тауардың атауы: _______________________________________________
__________________________________________________________________
5. Жөнелтуші: ____________________________________________________
6. Алушы: ________________________________________________________
7. Көлік құралы: _________________________________________________
__________________________________________________________________
8. Кедендік режим: _______________________________________________
9. Анықтаудың егжей-тегжейі: _____________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
10. Қосымша радиациялық бақылаудың нәтижелері: ___________________
__________________________________________________________________
11. Терең радиациялық зерттеудің нәтижелері: _____________________
__________________________________________________________________
12. Сараптама нәтижелері: ________________________________________
__________________________________________________________________
13. Анықталған заттың түрі: ______________________________________
__________________________________________________________________
14. КЕБ туралы қаулының мазмұны: _________________________________
15. Ескерту: _____________________________________________________

"Кеден органдарының Қазақстан
Республикасының мемлекеттік (кеден)
шекарасы арқылы өткізу пункттерінде
радиациялық бақылау жүргізу
ережесін бекіту туралы"
Қазақстан Республикасының Кедендік
бақылау агенттігі төрағасының
2004 жылғы 27 қыркүйектегі
N 400 бұйрығына 4-қосымша

Тауарлар мен көлік құралдарына терең
радиациялық зерттеу жүргізу әдістемесі

Елеулі ұзындығы бар (теміржол вагоны, жүк автомобилі, контейнер) және жүк ыдысы (қораптар, жәшіктер, канистрлер) жүкпен толтырылған объектіні өлшеу әрбір жүк ыдысының бетінде жүргізіледі.
Радиоактивтік көз дәл осы ыдыста бар екендігінің болжамы ретінде оны табылған объектіден объектінің ең үлкен төрт көлденең мөлшерінен кем емес шамаға тең қашықтыққа аластату кезіндегі құралдың көрсеткіштерінің азаюы бола алады.
Егер ыдыс жеткілікті дәрежеде үлкен болса, радиоактивтік көзді анықталған объектінің шегінде мүмкін болатын ең көп локализациялау және нейтрондар ағымы тығыздығының максималды мәндері мен оның бетіндегі гамма сәулелену мөлшерінің қуатын, сондай-ақ альфа және бета сәулелену радионуклидтерімен ластану бетін анықтау мақсатында жоғарыда сипатталған схема бойынша қосымша өлшемдер жүргізіледі.
Зерттелетін объектідегі сәулелену көзін локализацияланғаннан кейін ондағы РМ бастапқы бірдейлендіру жүргізіледі. Алдымен объектінің бетінде нейтрондық сәулеленудің бар-жоқтығын айқындайды (егер локализация гамма сәулелену бойынша жүргізілсе). Ол үшін гамма сәулелену мөлшері қуатының абсолюттік максимум нүктесінде нейтронды ағымының тығыздығын өлшейді. Егер көзді локализациялау нейтрондық сәулелену бойынша жүргізілсе, онда абсолюттік максимум нүктесінде гамма сәулелену мөлшерінің қуаты өлшенеді.
Елеулі нейтрондықтың болуы (фондықтан 2-3 есе асатын) зерттелетін объектінің құрамында бөлінетін материалдардың болу мүмкіндігін куәландырады.
Объектінің бетінде нейтрондардың тіркелетін ағымы болмаған жағдайда, жылжымалы гамма-спектрометр немесе спектрометрлік арнасы бар радиометр болса, объектіге орамды ашпастан спектрометриялық зерттеу жүргізіледі. Өлшегішті арнайы штативке гамма сәулелену мөлшерінің абсолюттік максимум қуаты нүктесіне қарама-қарсы объекті бетіне жақын немесе одан спектрометрдің қалыпты жұмысын қамтамасыз ететін қашықтыққа орналастырады. Сәулеленудің үдемелілігіне және спектрометрдің сезімталдығына тәуелді болатын спектрді жинау уақытын таңдау радионуклидтерді сенімді бірдейлендіруге арналған жеткілікті статистикалық деректер алуды қамтамасыз етуі тиіс.

"Кеден органдарының Қазақстан
Республикасының мемлекеттік
(кеден) шекарасы арқылы өткізу
пункттерінде радиациялық бақылау
жүргізу ережесін бекіту туралы"
Қазақстан Республикасының Кедендік
бақылау агенттігі төрағасының
2004 жылғы 27 қыркүйектегі
N 400 бұйрығына 5-қосымша

Көліктік қаптамалар санатының кестесі

___________________________________________________________________
Шарты
___________________________________________________________________
Көліктік индекс Сыртқы беттің кез-келген Сыртқы беттің санаты
нүктесіндегі мейлінше көп
сәуле шығару деңгейі
0 ⁽¹⁾ 0,005 мЗв/сағ. артық емес I - ақ

0-ден артық, бірақ 0,005 мЗв/сағ. артық, II - сары
1 артық емес ⁽¹⁾ бірақ 0,5 мЗв/сағ. артық
емес

1-ден артық, бірақ 0,5 мЗв/сағ. артық, III - сары
10-нан артық емес бірақ 2 мЗв/сағ.
артық емес

10-нан артық 2 мЗв/сағ. артық, бірақ III - сары ⁽²⁾
10 мЗв/сағ. артық емес
___________________________________________________________________

⁽¹⁾ Егер өлшенген көліктік санаты 0,05 аспайтын болса, онда
келтірілген мән нөлге тең бола алады.
⁽²⁾ Арнайы көлікпен тасымалдануы тиіс.