Об утверждении Правил по безопасности и охране труда в службах специального и специализированного транспорта и в автомобильных хозяйствах организаций гражданской авиации

Приказ Председателя Комитета гражданской авиации Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 19 ноября 2004 года N 230. Зарегистрирован Министерством юстиции Республики Казахстан 1 декабря 2004 года N 3234. Утратил силу призом и.о. Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 30 сентября 2010 года № 442.

Сноска. Утратил силу приказом и.о. Министра транспорта и коммуникаций РК от 30.09.2010 № 442 (вводятся в действие с 01.01.2011).

В соответствии с Законами Республики Казахстан "О безопасности и охране труда", "О труде в Республике Казахстан", "О санитарно-эпидемиологическом благополучии населения", Правилами разработки и утверждения государственными органами нормативных правовых актов по безопасности и охране труда и Правилами разработки и утверждения государственными органами отраслевых нормативов по безопасности и охране труда, утвержденными постановлением Правительства Республики Казахстан от 11 ноября 2004 года N 1182, а также в целях обеспечения безопасности и охране труда в службах специального и специализированного транспорта и в автомобильных хозяйствах организаций гражданской авиации, ПРИКАЗЫВАЮ: См. K070000251, P070000721

1. Утвердить прилагаемые Правила по безопасности и охране труда в службах специального и специализированного транспорта и в автомобильных хозяйствах

организаций гражданской авиации.

2. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на заместителя Председателя Комитета гражданской авиации Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан Наурзалиева Б.М.

3. Настоящий приказ вступает в силу со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

Председатель

"СОГЛАСОВАНО"

Вице-министр труда и

социальной защиты

населения

Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"

Председатель Комитета

транспортного контроля

Министерства транспорта

и коммуникаций

Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"

Министр по чрезвычайным

ситуациям Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"

Председатель Комитета государственного

санитарно-эпидемиологическом надзора

Министерства здравоохранения

Республики Казахстан

	Утверждены приказом Председателя Комитета гражданской авиации Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 19 ноября 2004 года N 230

Правила по безопасности и охране труда в службах специального
и специализированного транспорта и в автомобильных хозяйствах
организаций гражданской авиации

1. Настоящие Правила по безопасности и охране труда в службах специального и специализированного транспорта и в автомобильных хозяйствах организаций гражданской авиации (далее - Правила) устанавливают основные требования по безопасности и охране труда при осуществлении работ в службах специального и специализированного транспорта (далее - ССТ) авиапредприятий и автомобильных хозяйствах авиационных предприятий и организаций гражданской авиации (далее - авиапредприятие и организация ГА), направлены на сохранение безопасных и здоровых условий труда на рабочих местах и являются обязательными для всех организаций ГА, независимо от их организационно-правовой формы.

2. ССТ авиапредприятий, помимо настоящих Правил, необходимо руководствоваться требованиями нормативных правовых актов по безопасности и охране труда, иных нормативно-технических документов.

3. Целью настоящих Правил является обеспечение работающих в организации ГА безопасными условиями труда при эксплуатации специальных и специализированных машин (далее - спецмашины), предназначенных для технического и коммерческого обслуживания воздушных судов (далее - ВС) и эксплуатационного содержания аэродромов, а также автомобилей и механизмов общего назначения, применяемых в ССТ.

4. На основании настоящих Правил и других нормативно-технических документов, относящихся к деятельности подразделений, эксплуатирующих спецмашины, автомобили и механизмы общего назначения, в организациях ГА могут разрабатываться внутренние инструкции по безопасности труда для каждой отдельной профессии (работы, операции) с учетом специфики производства, особенностей обслуживаемого оборудования и выполняемых работ в ССТ.

Раздел 1. Требования к профессиональному
отбору и проверке знаний работников

5. Работники ССТ (в том числе водители спецмашин) могут быть допущены к самостоятельной работе только после прохождения инструктажа по охране труда.

6. Администрация авиапредприятия обеспечивает своевременное проведение инструктажа и обучение работающих безопасным приемам работы в соответствии с требованиями государственных стандартов (далее - ГОСТ).

7. Инструктаж и обучение проводятся на основе нормативных правовых актов и других нормативно-технических документов, относящихся к деятельности служб спецтранспорта авиапредприятий, а также внутренних инструкций по охране труда с учетом конкретных условий работы.

8. Видами инструктажа являются:

1) вводный;

2) первичный на рабочем месте;

3) повторный;

4) внеплановый;

5) текущий.

9. Первичный на рабочем месте, повторный, внеплановый, текущий инструктажи проводит начальник (инженер, механик) колонны (участка) по инструкциям по охране труда, разработанным для отдельных профессий или видов работ с учетом требований законодательства.

10. Вводный инструктаж проводят работники служб безопасности и охраны труда или работник, на которого возложены эти обязанности.

11. К работе допускаются лица, прошедшие вводный, первичный, повторный, текущий инструктажи.

12. Инструктаж проводится с каждым работником индивидуально, с практическим показом безопасных приемов и методов труда.

Если работник плохо усвоил безопасные приемы и методы труда проводится повторный инструктаж.

13. Вводный инструктаж проводят по программе, разработанной с учетом требований законодательства.

14. Примерная программа вводного инструктажа приведена в приложении 1 к настоящим Правилам.

15. О проведении вводного инструктажа и проверке знаний делают запись в журнале регистрации вводного инструктажа с обязательной подписью инструктируемого и инструктирующего.

16. Форма журнала регистрации вводного инструктажа приведена в приложении 2 к настоящим Правилам.

17. Первичный инструктаж на рабочем месте осуществляется по примерным вопросам (приложение 3 к Правилам).

18. Допуск к самостоятельной работе фиксируют датой и подписью инструктирующего в журнале регистрации первичного инструктажа на рабочем месте по форме согласно приложению 4 к настоящим Правилам.

19. Рабочие ССТ, независимо от их квалификации, не реже одного раза в три месяца проходят повторный инструктаж по программе первичного инструктажа на рабочем месте, а водители спецмашин дополнительно знакомятся с особенностями безопасной эксплуатации спецмашин в осенний, зимний и весенний периоды.

20. Повторный инструктаж может проводиться как индивидуально, так и с группой работающих одной профессии, но не более 20 человек в группе.

21. Повторный и внеплановый инструктажи оформляются записями в журнале регистрации инструктажа на рабочем месте с пометкой "Повторный инструктаж" или "Внеплановый инструктаж" соответственно, а также с обязательной подписью инструктируемого и инструктирующего. При регистрации внепланового инструктажа указывают причину, вызвавшую его проведение.

22. Внеплановый инструктаж по безопасным приемам и методам работы проводится в объеме первичного инструктажа индивидуально или с группой работников одной профессии (специальности).

23. Текущий инструктаж проводят с работниками перед производством работ, на которые оформляется наряд-допуск. Проведение текущего инструктажа фиксируют в наряде-допуске на производство работ.

24. В процессе работы руководителю работ необходимо систематически контролировать выполнение каждым работником данных ему при инструктаже указаний о безопасном способе выполнения работы.

25. Работники ССТ, занятые на работе с повышенной опасностью, указанные в приложении 5 к Правилам, допускаются к самостоятельной работе только после курсового обучения по соответствующим программам, сдачи государственных экзаменов в установленном законодательством порядке и получения удостоверения (свидетельства) на право производства работ и обслуживания данного оборудования (механизма).

26. Обучение безопасности труда при подготовке новых рабочих, при повышении квалификации рабочих, инженерно-технических работников (далее - ИТР) службы специального транспорта производится в соответствии с требованиями ГОСТ и нормативных правовых актов по безопасности и охране труда.

27. Работники ССТ, занятые эксплуатацией и ремонтом спецмашин, должны быть обеспечены спецодеждой, спецобувью и другими средствами индивидуальной защиты.

Раздел 2. Требования к территории, площадкам, подъездным
путям, зданиям, сооружениям и производственным помещениям
Глава 1. Общие требования безопасности труда

28. Здания, сооружения, территория ССТ авиапредприятий должны отвечать требованиям эксплуатации специальных зданий и сооружений гражданской авиации, предусмотренным законодательством.

29. Уборка производственных и служебных помещений ССТ, уход за зелеными насаждениями, очистка мусора и снега с крыш зданий ССТ организуется соответствующим структурным подразделением авиапредприятия.

30. При содержании и эксплуатации зданий, сооружений и производственных помещений ССТ должны соблюдаться правила противопожарной безопасности.

Глава 2. Требования безопасности к территории,
площадкам и подъездным путям

31. Территория ССТ должна иметь ограждения высотой не менее 2,5 метра, освещаться в ночное время и содержаться в чистоте и порядке, удовлетворяющем требованиям санитарно-эпидемиологических правил и норм.

32. Мусор, производственные отходы, выбракованные запасные части необходимо своевременно убирать на специально отведенные места.

33. С территории, площадок и подъездных путей ССТ должны регулярно убираться грязь, снег и лед. Покрытия должны содержаться в исправном состоянии.

34. Территория ССТ должна иметь водоотводы и водостоки. Люки водостоков и прочих подземных сооружений должны содержаться в закрытом положении.

35. В целях предотвращения образования дефектов в стенках, сырости в цокольной части зданий и затопления подвалов поверхность территории ССТ должна содержаться ровной, без обратных уклонов к зданиям.

36. Свободная территория ССТ должна быть озеленена. Проезды и проходы, примыкающие к производственным, административным и санитарно-бытовым помещениям ССТ летом необходимо поливать водой, а зимой очищать от снега и, в случае гололедицы, посыпать песком.

37. Работы по уборке территории ССТ, площадок и подъездных путей, а также по ремонту покрытий выполняются аэродромной службой авиапредприятия.

38. Все площадки и подъездные пути в ССТ должны иметь искусственное покрытие (асфальт, клинкер, булыжник, тротуарная плитка).

39. Территория ССТ, на которой предусматривается размещение производственных помещений с более чем десятью постами обслуживания спецмашин или хранение более 25 спецмашин, должна иметь не менее двух ворот для въезда (выезда).

40. На территории ССТ должны быть предусмотрены проезды для движения спецмашин и пешеходные дорожки. Вдоль проездов должны устанавливаться соответствующие дорожные знаки.

41. Ширина проездов при встречном движении спецмашин должна быть не менее 6,2 метра, при одностороннем - не менее 3,5 метра.

42. При производстве земляных работ на территории ССТ траншеи и ямы должны быть ограждены.

43. При пересечении подъездных путей канавами, траншеями должны устраиваться настилы и мосты, ширина которых должна быть не менее допускаемой ширины проездов. В местах перехода через траншеи должны устраиваться переходные мостики шириной не менее 1 метра с перилами высотой не менее 0,9 метра.

44. Пешеходные дорожки должны иметь твердое покрытие (асфальт, клинкер, тротуарная плитка, щебень), ширину не менее 1 метра и наименьшее количество пересечений с подъездными путями.

45. Для прохода людей на территорию ССТ в непосредственной близости от ворот должна быть калитка.

46. Движение спецмашин на территории ССТ, подъездных путях и оперативных стоянках регулируется дорожными знаками и разметкой, внутренними инструкциями и схемами, утверждаемыми руководителем авиапредприятия.

47. В ССТ должен быть составлен схематический план движения спецмашин по территории ССТ и подъездным путям.

48. Схема движения спецмашин на территории, световое табло: "Туман, снегопад, гололедица", а также предупредительная надпись: "Берегись автомобиля" должны быть установлены у ворот, предназначенных для проезда спецмашин, и быть освещенными в ночное время.

49. Скорость движения спецмашин на подъездных путях не должна превышать 10 километров в час (далее - км/ч), а на территории ССТ - 5 км/ч.

50. Площадки для временной стоянки спецмашин должны располагаться в стороне от подъездных путей с учетом обеспечения беспрепятственного передвижения транспорта по территории ССТ.

51. Открытые площадки для хранения спецмашин, а также оперативные стоянки на перроне должны иметь твердое (асфальто-бетонное или цементно-бетонное) и ровное покрытие с уклоном для стока воды. Поверхность площадок необходимо регулярно очищать (летом от грязи, зимой от снега и льда).

52. Оперативные стоянки спецмашин, а также площадки для открытого хранения спецмашин в районах с температурой воздуха (зимой) ниже минус 15 градусов по Цельсию (далее - ^о С) необходимо оборудовать средствами для подогрева спецмашин, облегчающими пуск их силовых агрегатов. Устройства, облегчающие пуск двигателей в холодное время года, должны обеспечивать безопасность обслуживающего персонала, в том числе водителей спецмашин.

53. Открытые площадки для хранения спецмашин и оперативные стоянки должны иметь разметку, выполненную несмываемой краской или другим способом и определяющую место установки спецмашин и проезды. При разметке следует учитывать, что расстояние между двумя параллельно стоящими спецмашинами должно быть достаточным для свободного открывания дверей кабины, но не менее 1 метра.

54. В ССТ должна быть отведена специальная площадка для санитарной обработки спецмашин, перевозящих фекальные жидкости, ядовитые и инфицированные вещества.

55. На территории ССТ должен быть предусмотрен участок для сбора и хранения масел и специальных жидкостей.

56. На территории ССТ, подъездных путях и площадках не следует:

1) складировать материалы;

2) устраивать стоянки спецмашин в зоне высоковольтных линий без согласования с организацией, эксплуатирующей линию;

3) беспорядочно размещать и хранить (приваливать, опирать) материалы, агрегаты, запчасти, шины у элементов зданий, сооружений и оград.

Глава 3. Требования безопасности к зданиям и сооружениям

57. Эксплуатация зданий и сооружений ССТ должна производиться в соответствии с требованиями нормативных правовых актов по эксплуатации специальных зданий и сооружений гражданской авиации, утверждаемых в соответствии с законодательством.

58. Производственные здания и сооружения ССТ должны отвечать следующим требованиям:

1) иметь планировочные решения, обеспечивающие удобство въезда и выезда спецмашин;

2) обеспечивать весь технологический комплекс работ по техническому обслуживанию и ремонту спецмашин, агрегатов и оборудования, при полном соблюдении санитарно-гигиенических условий труда;

3) обеспечивать необходимый микроклимат и комфорт работающих;

4) иметь достаточную герметичность кровельного покрова;

5) иметь хорошее эксплуатационное состояние полов (беспыльность, высокую механическую и ударную прочность);

6) обеспечивать качественное освещение;

7) отвечать требованиям по качеству антикоррозийной защиты металлоконструкций;

8) обеспечивать высокую надежность инженерного оборудования;

9) отвечать требованиям по взрыво- и пожаробезопасности;

10) отвечать требованиям производственной санитарии;

11) обеспечивать высокие эксплуатационные качества строительных конструкций зданий (фундаментов, колонн, стен, ферм).

59. Не допускается ввод в эксплуатацию вновь построенных и реконструируемых зданий, отдельных производственных помещений, цехов, участков ССТ с незаконченными бытовыми помещениями, а также с недоделками, влияющими на состояние безопасности и охраны труда, а также пожарной безопасности.

60. В целях обеспечения надлежащих условий охраны труда здания и сооружения должны находиться под систематическим наблюдением для выявления повреждений и износа конструкций и инженерного оборудования (системы отопления, вентиляции, канализации), соблюдения требований технической эксплуатации и своевременного принятия необходимых мер по предотвращению и устранению повреждений.

61. Систематический контроль за состоянием зданий и сооружений ССТ должен осуществляться представителями соответствующих структурных подразделений авиапредприятия путем проведения очередных и внеочередных осмотров.

62. Помещения для хранения спецмашин должны иметь непосредственный выезд через ворота, открывающиеся наружу. Для обеспечения безопасного выезда (въезда) спецмашин ворота в основных производственных помещениях должны приниматься с учетом следующих условий:

1) высота ворот должна превышать наибольшую высоту спецмашины, указанную по размерам и категориям спецмашин, используемых в ССТ (приложение 6 к Правилам), проезжающей через ворота, не менее чем на 0,2 метра;

2) ширина ворот - превышать наибольшую ширину спецмашины на величину согласно допустимым превышениям размеров ворот в производственных помещениях ССТ (приложение 7 к Правилам).

63. Наружные и внутренние ворота могут быть складными, многостворчатыми, раздвижными и подъемными, открываться и закрываться механически или автоматически, если они не предназначены для эвакуации людей.

64. При количестве заездов менее пяти спецмашин в смену допускается ручное открывание ворот.

65. Створчатые ворота производственных помещений должны открываться наружу, а для въезда на территорию предприятия и выезда с нее - внутрь.

66. Выездные ворота в основные производственные помещения, открывающиеся чаще пяти раз или не менее чем на 40 минут в смену, должны быть оборудованы тепловыми завесами. Перед воротами производственных помещений, расположенных в районах с расчетной температурой наружного воздуха минус 15 ^о С и ниже, должны устраиваться тамбуры-шлюзы.

67. Въезд в производственные помещения не должен иметь порогов и выступов. Въездной уклон должен быть не более 5 %.

68. Калитки, предусматриваемые в воротах для въезда (выезда) спецмашин, должны быть без порогов и открываться по направлению выхода из здания. Ширина калиток должна быть не менее ширины эвакуационных дверей.

Глава 4. Требования безопасности к помещениям
для технического обслуживания и ремонта спецмашин

69. Помещения для технического обслуживания и ремонта (далее - ТОиР) спецмашин должны обеспечивать безопасное и рациональное выполнение всех операций технологического процесса при полном соблюдении санитарно-эпидемиологических условий труда.

70. Контроль за микроклиматом, запыленностью, загазованностью, шумом, вибрацией и освещенностью на рабочих местах должен проводиться не реже одного раза в год, а результаты должны заноситься в паспорт санитарно-технического состояния ССТ.

71. Полы в помещениях должны быть ровными и прочными, иметь покрытие с гладкой, но не скользкой поверхностью, удобной для очистки. Там, где используются кислоты, щелочи и нефтепродукты, полы должны быть устойчивыми к воздействию этих веществ и не поглощать их. В помещениях, где применяются вода и другие жидкости, полы должны быть влагонепроницаемыми и иметь уклоны для стока к трапам или сборникам.

72. Рабочие места с холодным полом должны быть оснащены деревянными переносными настилами.

73. Техническое обслуживание и ремонт спецмашин должны производиться в помещениях на специально оборудованных местах. При тупиковом методе обслуживания и ремонта спецмашин необходимо применять однорядную тупиковую прямоугольную или косоугольную расстановку спецмашин на постах.

74. При поточном методе обслуживания должна применяться прямоточная расстановка спецмашин.

75. В помещениях для ТОиР расстояние между спецмашинами, а также между ними и элементами здания и стационарным технологическим оборудованием должно соответствовать данным, указанным в приложении 8 к настоящим Правилам.

76. Расстояния между спецмашинами, а также спецмашиной и стеной на местах постов механизированной мойки и диагностирования должны приниматься в зависимости от вида и габаритов оборудования этих постов.

77. При необходимости регулярного прохода людей между стеной и зоной технического обслуживания или ремонта спецмашин допустимые расстояния между конструкциями (элементами) зданий и спецмашинами при установке их в производственных помещениях, указанные в приложении 8 к настоящим Правилам (продольная сторона спецмашины и стена: на постах ТОиР для работы без снятия шин и тормозных барабанов и на постах ТОиР для работ со снятием шин и тормозных барабанов, а также торцовая сторона спецмашины и стена) должны быть увеличены на 0,5 метра.

78. Междуэтажные проемы должны быть ограждены. Высота ограждения должна быть не менее 0,9 метра при одном промежуточном горизонтальном элементе, низ ограждения должен иметь бортовую обшивку высотой от пола не менее 0,1 метра. Такое ограждение должны иметь рабочие места и площадки, расположенные над уровнем пола на высоте 1 метра и более.

79. При производстве ремонтных работ в ССТ объем производственного помещения на каждого работающего должен быть не менее установленного санитарными нормами проектирования промышленных предприятий:

1) рабочий объем - не менее 15 квадратных метров (далее - м ² );

2) площадь - не менее 4,5 м ² .

80. Ремонтные работы в ССТ, сопровождаемые выделением газов, пыли и тепла, а также шумом, должны выполняться в отдельных помещениях, изолированных друг от друга стенами или перегородками до потолка и оборудованных устройствами, обеспечивающими улавливание паров (газов, пыли, шума) и снижение шума до допустимого уровня.

81. Расположение рабочих мест в помещениях для технического обслуживания должно исключать возможность наездов спецмашин на работающих. Рабочие места должны быть ограждены металлическими перилами. Размещение верстаков, станков, стендов в проходах, соединяющих смотровые канавы, не допускается.

82. В зоне ТОиР спецмашин не допускается:

1) хранить легковоспламеняющиеся и горючие жидкости, кислоты, краски, карбид кальция в количествах, превышающих сменную потребность;

2) устанавливать на ТОиР спецмашины, имеющие подтекание топлива из бака;

3) заправлять баки спецмашин топливом;

4) хранить чистые обтирочные материалы вместе с использованными материалами;

5) загромождать проходы между стеллажами и выходы из помещений (материалами, оборудованием, тарой), хранить отработанное масло, порожнюю тару из-под топлива и смазочных материалов.

83. Для производства аккумуляторных работ необходимо предусмотреть два помещения, изолированные от других постов и оборудованные стеллажами или верстаками с местной вытяжной вентиляцией: одно - для ремонта, другое - для зарядки аккумуляторных батарей.

84. Помещения для аккумуляторных работ должны иметь вход через тамбур с дверями, открывающимися наружу. У входа в аккумуляторную должен быть вывешен плакат с надписью: "Аккумуляторная - взрывоопасно - курить не допускается", а также знак безопасности в соответствии с ГОСТ.

85. Электрооборудование (проводка, лампы накаливания) аккумуляторных отделений (участков) должно быть во взрывобезопасном исполнении.

86. Выключатели, штемпельные розетки и предохранители должны быть установлены вне аккумуляторного помещения. Осветительная проводка должна выполняться проводом в кислотоупорной (щелочеупорной) оболочке.

87. При аккумуляторно-зарядной станции должна быть специальная комната для хранения расходного запаса кислоты или щелочи и дистиллированной воды, а также принадлежностей для приготовления электролита (керамические или пластмассовые сосуды, специальные приспособления для разлива кислоты из бутылей).

88. Для остекления окон аккумуляторно-зарядной станции должны применяться матовые стекла или стекла, покрытые белой клеевой краской.

89. Помещения аккумуляторно-зарядной станции (участка) должны быть оборудованы принудительной приточно-вытяжной вентиляцией раздельно для помещений, в которых проводятся работы с кислотами и щелочами. Электродвигатель вентилятора следует устанавливать вне аккумуляторного помещения и вентиляционного короба.

90. Аккумуляторное помещение должно быть всегда закрыто. Электромонтерам, аккумуляторщикам и лицам, кроме административного персонала, имеющим право осмотра этих помещений, ключи выдаются на общих основаниях на время работы или осмотра.

91. Порядок выдачи ключей от аккумуляторных помещений обслуживающему персоналу должен быть предусмотрен в соответствующей внутренней инструкции авиапредприятия.

92. Двери помещения аккумуляторно-зарядной станции должны открываться наружу и закрываться самозакрывающимся замком, свободно открывающимся с внутренней стороны без ключа.

93. Сварочное отделение (участок) должно быть оборудовано местными отсосами в виде панелей равномерного всасывания.

94. При размещении сварочных постов в общем помещении и при сварке деталей размером до 1 метра столы для сварки следует размещать в кабинах. Подача воздуха в кабины должна осуществляться с малыми скоростями выхода и в объеме, компенсирующем вытяжку.

95. Помещение для установки ацетиленового генератора должно быть изолированным, одноэтажным, без чердачных и подвальных помещений, иметь легкосбрасываемые конструкции перекрытий и непосредственный выход через дверь, открывающуюся наружу.

96. Полы в помещениях с ацетиленовыми генераторами должны быть сделаны из материалов, исключающих возможность искрообразования при ударах о них металлических предметов.

97. Помещения с ацетиленовыми генераторами должны иметь наружное электрическое освещение через закрытые наглухо фрамуги окон, специально устроены в стенах ниши, или через фонари специального типа, а также механическую приточную вентиляцию во взрывобезопасном исполнении и естественную вытяжную вентиляцию.

98. В помещениях с генераторами производительностью до 20 метров кубических в час (далее - м ³ /ч) газообразного ацетилена допускается устройство естественной приточно-вытяжной вентиляции.

99. В помещениях с ацетиленовыми генераторами могут устанавливаться электродвигатели, электроаппаратура, электроприборы только во взрывобезопасном исполнении, имеющие соответствующий паспорт для работы в ацетилено-воздушной среде.

100. Посты мойки, расположенные в помещениях для технического обслуживания спецмашин, должны отделяться от других постов стенами или перегородками с пароизоляцией и водоустойчивым покрытием.

101. При открытой (шланговой) ручной мойке пост должен располагаться в зоне, из которой струи не могут достигнуть открытых токонесущих проводников и оборудования, находящихся под напряжением.

102. Источники освещения, проводка и силовые двигатели постов должны быть в герметичном исполнении.

103. Площадки для мойки спецмашин должны иметь уклон не менее 2% в сторону приемных колодцев и лотков, расположение которых должно исключать попадание сточных вод (от мойки спецмашин) на территорию предприятия во избежание загрязнения почвы, подземных вод и открытых водоисточников.

104. Аппарели, трапы и дорожки, по которым перемещается мойщик при ручной мойке, должны иметь шероховатую (рифленую) поверхность.

105. Осмотровые канавы и эстакады должны иметь направляющие предохранительные борта (реборды) для предупреждения съезда спецмашин в канаву или с эстакады во время их движения.

106. Эстакады должны быть ограждены перилами высотой не менее 0,9 метра во всю длину. Высота предохранительных бортов (металлических или железобетонных) должна быть не менее 0,1 метра от пола.

107. Пол и стены осмотровых канав должны иметь твердое огнестойкое покрытие или быть облицованы плиткой светлых тонов.

108. На полу осмотровой канавы должны быть уложены прочные деревянные решетки.

109. Осмотровые канавы, при отсутствии на них спецмашин, должны закрываться предохранительными щитами жесткой конструкции.

110. При наличии трапов полы в канавах, траншеях и туннелях должны иметь уклон 2 % в сторону трапа.

111. Длину, ширину и глубину осмотровых канав необходимо определять с учетом требований технологии выполняемых работ, конструкции спецмашин и применяемого технологического оборудования.

112. Глубина канавы с учетом дорожного просвета спецмашин на базе легковых автомобилей (УАЗ-452, УАЗ-469, ГАЗ-24 или 31 и тому подобных) должна быть в пределах 1,4 - 1,5 метра, а для спецмашин на базе грузовых автомобилей (ЗИЛ-130, ЗИЛ-131, Урал-375, МАЗ-500, КамАЗ и тому подобных) - в пределах 1,2 - 1,3 метра.

113. Глубина боковых канав не должна превышать 0,9 метра при ширине не менее 0,6 метра.

114. Ширина других канав должна быть не более 0,9 метра при железобетонных ребордах и 1,1 метра - при металлических ребордах.

115. Длина канавы должна быть такой, чтобы установленная на ней спецмашина не закрывала входную лестницу (скобы запасного выхода).

116. При параллельном расположении трех или более тупиковых канав они должны быть соединены открытой траншеей. Вход в осмотровую канаву прямоточного типа или выход из нее должны осуществляться через туннель. Кроме туннеля, допускается применение передвижной лестницы с площадкой, являющейся одновременно и переходным мостиком.

117. Ширина траншей (туннелей), служащих для прохода, должна быть не менее 1 м. Высота туннеля от пола до низа выступающих частей перекрытия должна составлять не менее 1,8 метра.

118. Траншеи и выходы из них необходимо ограждать металлическими перилами высотой не менее 0,9 метра.

119. Тупиковые канавы, траншеи и туннели должны иметь выход в помещение по ступенчатой лестнице шириной 0,7 метра, расположенной вне рабочей зоны со стороны, противоположной заезду спецмашины. Количество выходов определяется в зависимости от количества машино-мест на канаве: до пяти включительно - один выход, более пяти - дополнительно по одному выходу на каждые 10 спецмашин.

120. При наличии одного выхода канаву, траншею или приямок дополнительно оборудуют металлическими скобами, закрепленными в ее стенах, для запасного выхода.

121. В местах перехода осмотровые канавы и траншеи должны иметь передвижные переходные мостики шириной не менее 0,8 метра. Количество переходных мостиков должно соответствовать числу спецмашин, установленных на канаве, минус один.

122. По окончании каждой смены и после выхода отремонтированных спецмашин необходимо убрать из помещений и осмотровых канав мусор, отходы, грязь.

Глава 5. Требования безопасности при расстановке и хранении спецмашин

123. Полы в помещениях для хранения спецмашин должны иметь твердое и ровное искусственное покрытие с уклоном не менее 1 % в сторону трапов и лотков. Материалы, применяемые для устройства полов, должны обеспечивать гладкую и нескользкую поверхность, удобную для очистки, удовлетворять гигиеническим и эксплуатационным требованиям данного помещения.

124. Вдоль стен, у которых устанавливаются спецмашины, должны быть колесоотбойные тротуары или барьеры. Расстояние от края колесоотбойного тротуара или барьера до стен здания должно быть не менее 0,5 метра.

125. В помещениях для хранения спецмашин проезд должен быть постоянно свободным.

126. Установка спецмашин в проездах не допускается.

127. Топливозаправщики, топливоцистерны, бензоперекачивающие станции, маслозаправщики должны храниться отдельно от других спецмашин на открытых площадках, под навесом или в изолированных помещениях с обеспечением беспрепятственного выезда.

128. Кислорододобывающие и кислородозарядные станции должны храниться обособленно от спецмашин другого назначения.

129. Спецмашины для перевозки фекальных жидкостей, ядовитых или инфицированных веществ, а также спецмашины, работающие на газообразном топливе, должны храниться раздельно по типам и обособленно от других спецмашин.

130. Автомобили пожарные, медицинской и технической помощи, спецмашины других назначений, которым в случае необходимости нужно немедленно прибыть к месту вызова, должны находиться в отапливаемых помещениях с обеспечением беспрепятственного выезда.

131. В помещениях и на открытых площадках разрешается хранить только исправные, годные к эксплуатации спецмашины. Спецмашины, неисправные и ожидающие ремонта, должны находиться в специально отведенных местах, изолированных от мест нахождения исправного парка спецмашин.

132. В местах стоянок спецмашин должны быть установлены указатели проездов и проходов. Зоны, опасные для движения, должны быть ограждены или их границы должны быть обозначены предупредительными знаками, видимыми как в дневное, так и в ночное время.

133. Количество спецмашин в одном ряду в направлении их движения при расстановке должно быть не более пяти.

134. При хранении спецмашин различных категорий допускается их расстановка в десять рядов и в три ряда.

135. При хранении в помещениях расстояния между спецмашинами, а также между спецмашинами и элементами зданий должны соответствовать допустимым расстояниям, указанным в приложении 9 к настоящим Правилам.

136. При размещении у стен отопительных приборов, вентиляционных воздуховодов или других элементов оборудования зданий допустимые расстояния, приведенные в строках 1-4 приложения 9 к настоящим Правилам, принимаются до указанных элементов.

137. При хранении спецмашин на площадках (открытых или под навесом) расстояния, приведенные в приложении 9 к настоящим Правилам, должны быть увеличены:

1) для спецмашин - на 0,1 метра;

2) для автопоездов - на 0,2 метра.

138. При оборудовании площадок устройством для обогрева спецмашин эти расстояния должны назначаться с учетом габаритных размеров и расположения указанных устройств.

139. Ширина проезда между спецмашинами в помещениях для их хранения должна быть достаточной для свободного въезда спецмашины на свое место задним ходом (за один маневр), а расстояние от границы проезда до спецмашины - не менее 0,5 метра.

140. После установки спецмашины в помещении для стоянки двигатель данной спецмашины должен быть выключен.

141. Пуск двигателя для любых целей, кроме выезда (въезда) спецмашины из помещения, а также опробование агрегатов спецоборудования запрещаются.

142. Выбор мест (оперативных стоянок) спецмашин на летном поле не должен мешать взлету, посадке и рулению ВС.

143. При расстановке спецмашин на аэродроме расстояние между рядами должно быть не менее 10 метров, между спецмашинами в ряду - не менее 1 метра.

144. Не допускается размещать стоянки спецмашин на площадках с уклоном, допускающим возможность самопроизвольного движения (в направлении продольных осей спецмашин - более 1 %, в перпендикулярном направлении - более 4 %).

Раздел 3. Требования по обеспечению
санитарно-эпидемиологических условий труда работников
службы спецавтотранспорта
Глава 6. Общие требования безопасности труда

145. Оценка санитарно-эпидемиологических условий труда работников ССТ и мероприятия по устранению нарушений санитарно-эпидемиологических правил и норм и охраны труда должны проводиться по данным паспорта санитарно-технического состояния условий труда в ССТ, на основании нормативного правового или нормативно-технического акта по оценке условий труда в службе (цехе) авиапредприятия, утверждаемой в соответствии с законодательством.

146. Данные паспорта санитарно-технического состояния условий труда в ССТ обязательно должны учитываться при составлении ежегодного соглашения по охране труда, коллективного договора, комплексного плана улучшения условий, охраны труда и санитарно-оздоровительных мероприятий, соответствующих разделов плана развития авиапредприятия.

147. Оформление паспорта в ССТ должно осуществляться на основе приказа по авиапредприятию, согласованного с комитетом профсоюза (при его наличии), которым определяются сроки и ответственные лица за проведение мероприятий по оценке условий охраны труда в ССТ, периодичность и места проведения соответствующих замеров и отбора проб.

148. Непосредственное руководство работой по заполнению паспорта осуществляет начальник ССТ. К оформлению паспорта должны привлекаться работники, осуществляющие технический надзор за производственными помещениями ССТ, ответственные за пожарно-профилактическую работу, представители отдела охраны труда, технического отдела, соответствующих подразделений, медико-санитарной службы, работники государственных органов санитарно-эпидемиологического надзора Министерства здравоохранения Республики Казахстан (преимущественно для проведения лабораторных исследований), представители профсоюзной организации ССТ (при ее наличии).

149. Паспорт должен составляться в двух экземплярах, один из которых находится у начальника ССТ, другой - в отделе охраны труда авиапредприятия. Оформление паспорта (заполнение типовых форм) должно проводиться ежегодно на основании инструкции (правил, методических рекомендаций) по оценке условий труда в службе (цехе) авиапредприятия, утверждаемой в установленном порядке.

150. Результаты проведенных проверок санитарного состояния ССТ, замеров параметров опасных и вредных производственных факторов, подлежащих занесению в паспорт, должны оформляться протоколом и подписываться начальником ССТ, председателем профсоюзной организации ССТ (при ее наличии) или инженером по охране труда и лицом, производившим замеры.

151. При реконструкции ССТ, совершенствовании технологических процессов использования, технического обслуживания и ремонта спецмашин, технической, санитарно-техническом переоснащении и других изменениях, которые могут оказать существенное влияние на условия труда работающих, следует производить внеочередное заполнение паспорта.

152. При проведении паспортизации производственных подразделений ССТ (колонн, ремонтных мастерских, зон технического обслуживания и так далее) они должны быть определены по одинаковым условиям труда, на которых рабочий (бригада, смена) выполняет трудовые операции в течение смены (или не менее чем половины продолжительности смены).

153. Результаты и эффективность внедрения рекомендованных мероприятий по оздоровлению условий труда работников ССТ подлежат ежегодному учету. Полученные данные должны прилагаться к паспорту.

154. Мероприятия по оздоровлению работников ССТ должны разрабатываться с учетом современных требований физиологии и гигиены труда, требований действующих нормативно-технических документов по охране труда.

Глава 7. Требования безопасности к санитарно-бытовым помещениям

155. Санитарно-бытовые помещения ССТ должны быть оборудованы в соответствии с требованиями СНиП.

В состав санитарно-бытовых помещений ССТ входят: комнаты отдыха производственного персонала, душевые, умывальные, туалеты, помещения для сушки одежды и тому подобные.

156. Оборудование санитарно-бытовых помещений ССТ должно осуществляться в зависимости от групп производственных процессов, регламентированных СНиП, с учетом условий климатического района, в котором расположен данный аэропорт (ГОСТ 16630-80).

157. Площадь помещений для отдыха производственного персонала ССТ принимается из расчета 0,2 метра в квадрате (далее - м ² ) на одного работающего в наиболее многочисленной смене, но должна быть не менее 18 м ² .

158. Гардеробные для хранения уличной, домашней и специальной (рабочей) одежды, душевые, умывальные и туалетные комнаты должны быть отдельными для мужчин и для женщин. Указанная одежда должна храниться в закрытых двойных шкафах. Размеры отделений шкафов должны быть (не менее): глубина - 50 сантиметров (далее - см.), высота - 165 см., ширина - 25-40 см.

159. Количество мест хранения одежды должно приниматься равным списочному количеству работающих.

160. Помещение для сушки и обеспыливания специальной одежды следует располагать смежно с гардеробными или раздаточными специальной одежды.

При содержании влаги в одном комплекте специальной одежды, подлежащей сушке, одежда весом менее 0,5 килограмм (далее - кг.) просушке может подвергаться в закрытых гардеробных шкафах, оборудованных вытяжной вентиляцией с механическим побуждением в соответствии с требованиями СНиП.

Площадь помещения для сушки и помещения для обеспыливания должна быть не менее 9 м ² .

161. При количестве работающих в наиболее многочисленной смене до 30 человек в помещениях для сушки и для обеспыливания специальной одежды допускается самообслуживание.

162. Стирка, чистка и ремонт специальной одежды должны быть организованы и производиться на городских прачечных, предприятиях химической чистки и бытового обслуживания населенных пунктов на основе заключенных соглашений (договоров, контрактов) с указанными организациями.

163. Гардеробные должны быть оборудованы скамьями шириной 0,3 метра, располагаемыми по всей длине рядов шкафов.

164. Ширина проходов между рядами шкафов должна быть:

1) 1 метр - в гардеробных без скамей;

2) 1,4 метра - при расположении скамей по одной из сторон проходов;

3) 2 метра - при расположении скамей по обеим сторонам проходов.

165. Душевые должны быть оборудованы открытыми кабинами, ограждаемыми с трех сторон, а также индивидуальными системами горячей и холодной воды, расположенными у входа в кабину.

Кабины должны отделяться одна из другой перегородками из влагостойких материалов высотой от пола 1,8 метра, не доходящими до пола на 0,2 метра. Размеры душевых кабин в плане должны быть не менее 0,9 на 0,9 метра. Количество душевых сеток должно быть не менее одной из пяти работающих в наиболее многочисленную смену.

Душевые должны иметь отдельные помещения для переодевания, оборудованные скамьями шириной 0,3 метра и длиной 0,8 метра на одну душевую сетку.

Над спинками скамей должны быть крючки для одежды и полотенец из расчета три места на каждую душевую сетку. Расстояние между рядами скамей должно быть не мене 1 метра.

166. Полы душевых должны иметь лотки для стока воды.

167. Умывальные комнаты должны находиться смежно с гардеробными. Допускается оборудовать умывальниками и гардеробные при условии, что расстояние от умывальников до шкафов не менее 2 метров.

До 20 % умывальников (от общего расчетного количества) допускается размещать вблизи рабочих мест, если это возможно по санитарным и производственным условиям.

168. Каждый умывальник должен быть оборудован смесителем горячей и холодной воды.

Количество кранов должно быть не менее одного на каждых семь работающих в наиболее многочисленную смену.

169. В умывальных комнатах должны быть крючки для полотенец и одежды, сосуды для жидкого мыла или полочки для кускового мыла. Около умывальника всегда должны быть мыло и сухое чистое полотенце (возможно бумажное, в рулоне) или предусмотрено электрополотенце (электросушилка).

170. Туалеты должны располагаться равномерно по отношению к рабочим местам. Расстояние от рабочих мест в зданиях до туалетов должно быть не более 75 метров, и от рабочих мест на площадках ССТ - не более 150 метров.

171. Количество санитарных приборов (напольных чаш, унитазов, писсуаров и так далее) необходимо определять в зависимости от числа человек, пользующихся данным туалетом в наиболее многочисленной смене, и быть не менее одного санитарного прибора на 15 женщин или 30 мужчин.

172. Вход в туалет должен быть через тамбур, в котором устанавливают не менее одного умывальника.

173. Прием пищи разрешается только в специально отведенных для этого помещениях. При количестве работающих в наиболее многочисленную смену (200 человек и более) должны предусматриваться столовые, как правило, доготовочные, а при меньшем количестве работающих - столовые-раздаточные (буфеты) с отпуском горячего блюда, доставляемого из других предприятий общественного питания.

174. При количестве работающих в наиболее многочисленной смене (менее 30 человек) допускается оборудовать комнаты приема пищи. Площадь комнаты приема пищи должна определяться из расчета 1 м ² на каждого посетителя, но должна быть не менее 12 м ² .

Комната приема пищи должна быть оборудована умывальником, электрическим чайником, электрическими плитами и холодильниками.

Глава 8. Требования безопасности к водоснабжению
и канализации

175. В ССТ должен быть оборудован хозяйственно-питьевой и производственный водопровод. Норма расхода воды на хозяйственно-питьевые нужды должна приниматься в расчете не менее 15 литров на одного человека в смену с коэффициентом часовой неравномерности водопотребления, равным 2.

Качество воды для хозяйственно-питьевых нужд должно отвечать требованиям соответствующих ГОСТ и санитарно-эпидемиологических правил и норм.

176. Устройства питьевого водоснабжения рекомендуется размещать в проходах производственных помещений, в помещениях для отдыха, а вестибюлях, а также на площадках территории ССТ и вблизи технологических установок, размещенных вне зданий.

Температура воды при раздаче должна быть не выше 20 ^о С и не ниже 8 ^о С. Расстояние от рабочих мест до устройства питьевого водоснабжения не должно превышать 75 метров.

177. Для мойки всех типов спецмашин, кроме предназначенных для перевозки фекальных жидкостей, ядовитых и инфицированных веществ, должна предусматриваться система оборотного водоснабжения.

178. Концентрация загрязнений в воде, подаваемой для мойки спецмашин системами оборотного водоснабжения (после ее очистки), не должна превышать:

1) взвешенных веществ - 70 миллиграмм на литр (далее - мг/л.) для спецмашин и 40 мг/л. для автобусов и легковых автомобилей;

2) нефтепродуктов - 20 мг/л. для спецмашин и 15 мг/л для автобусов и легковых автомобилей;

3) тетраэтилсвинца - 0,001 мг/л.

179. Для мойки спецмашин, предназначенных для перевозки фекальных жидкостей, ядовитых и инфицированных веществ, использование системы водоснабжения не допускается.

180. Температура воды для немеханизированной мойки спецмашин с температурой наружного воздуха ниже 0 ^о С должна быть 20 ^о С.

181. Производственные сточные воды, содержащие нефтепродукты, тетраэтилсвинец, взвешенные вещества, кислоты и щелочи, должны очищаться до поступления их в наружную канализационную сеть на местных очистительных установках (грязеотстойниках, бензо- и маслоуловителях).

Степень очистки сточных вод на местных установках должна быть не ниже норм, установленных соответствующими СНиП.

182. Концентрация загрязнений в производственных сточных водах ССТ не должна быть выше нормативных значений, указанных в приложении 10 к настоящим Правилам.

183. Очистка дождевых вод, поступающих с территории ССТ (за исключением заправочных станций), должна производиться в очистных сооружениях, установленных на трубопроводе и рассчитанных на пропуск указанных вод через 15 минут после начала дождя.

При отсутствии в районе расположения ССТ канализационной сети очистки сточных вод, а также выбор места их спуска должны производиться с соблюдением правил охраны поверхности вод от загрязнения их сточными водами по согласованию с органами санитарно-эпидемиологического надзора Министерства здравоохранения Республики Казахстан.

184. Грязеотстойники, бензо- и маслоуловители, как правило, должны размещаться вне здания.

В исключительных случаях грязеотстойник, не объединенный с бензо- и маслоуловителем, допускается размещать в здании.

185. Грязеотстойник, бензо- и маслоуловителя необходимо оборудовать естественной вентиляцией.

186. Эксплуатация водопроводных, очистных и канализационных сооружений должна производиться в соответствии с требованиями ГОСТ, СНиП и обеспечивать безопасность труда работающих как в обычных условиях, так и при авариях.

187. Подземные емкостные сооружения, имеющие поверхностные обсыпки грунтом высотой менее 0,7 метра от спланированной поверхности территории, должны иметь ограничения со стороны возможного наезда спецмашин.

188. Открытые емкости сооружений, если их стенки возвышаются над спланированной поверхностью территории менее чем на 0,6 метра, должны быть ограждены по внешнему периметру.

189. Для переходов через трубопроводы, а также для обслуживания оборудования (агрегатов, задвижек высотой более 1,4 метра от пола и др.) должны устраиваться площадки с ограждениями и лестницы по соответствующим СНиП.

190. В колодцах и камерах на водопроводных и канализационных сетях и в других подобных сооружениях должны быть устройства для спуска (скобы, лестницы).

191. При работах на сооружениях для очистки сточных вод должны приниматься меры, исключающие непосредственный контакт обслуживающего персонала со сточной жидкостью.

192. При ручной очистке отбросы с решеток следует удалять в закрываемые сборники с последующим выбором в местах обезвреживания.

193. Обслуживающий персонал должен подвергаться предварительному, при поступлении на работу, и периодическому медицинским осмотрам и предохранительным прививкам.

194. Допуск производственного персонала для проведения работ в колодцах, камерах, канавках, обработки ассенизационных машин должен разрешаться только после текущего инструктажа и наличия письменного разрешения (наряд-допуска) администрации (руководителя) авиапредприятия.

Работающие должны пользоваться средствами индивидуальной защиты согласно соответствующим ГОСТ.

Глава 9. Требования безопасности к отоплению и вентиляции помещения

195. Производственные, вспомогательные и бытовые помещения ССТ должны быть оборудованы центральным отоплением (паровым, водяным, воздушным) и вентиляцией, обеспечивающими температуру и состояние воздушной среды в соответствии с требованиями СНиП, ГОСТ и санитарно-эпидемиологических правил и норм.

196. Температура воздуха в помещениях для хранения спецмашин, постов ТОиР и складских помещениях должна соответствовать нормативным значениям, приведенным в приложении 11 к настоящим Правилам.

197. В помещениях для хранения спецмашин, постов ТОиР должно предусматриваться воздушное отопление, совмещенное с вентиляцией. В нерабочее время для поддержания положительных температур должно предусматриваться дежурное отопление.

198. Нагревательные приборы парового отопления должны быть защищены кожухами, регулярно очищаемыми от пыли.

199. При эксплуатации отопительных устройств не допускается:

1) загромождать приборы отопления какими-либо предметами или материалами;

2) сушить спецодежду, чехлы, обтирочные материалы на отопительных приборах и трубопроводах.

200. Во всех помещениях для ТОиР спецмашин на видном месте и расстоянии 15-20 см. от ворот или входных дверей должны быть установлены термометры.

201. В помещениях для хранения спецмашин, на участках ТОиР (моторном, агрегатном, механическом, электротехническом, приборов питания, кузнечно-рессорном, сварочном, медницко-жестяницком, столярном, шиноремонтном, окрасочном и аккумуляторном, а также постах мойки) должна предусматриваться приточно-вытяжная вентиляция.

202. Помещения, в которых размещены аккумуляторные участки, местной вытяжной вентиляции, должны быть оборудованы естественной вытяжной вентиляцией из верхней зоны. Подача приточного воздуха в эти помещения должна предусматриваться непосредственно в нижнюю зону (с малыми скоростями выхода) или из смежных помещений через решетки в нижней части дверей.

203. Системы вытяжной вентиляции помещений для размещения окрасочного (малярного) и аккумуляторного отделений (участков) и помещения для регенерации масла не допускается объединять между собой и с системами вытяжной вентиляции других помещений.

204. Вентиляция помещений для проведения сварочных работ должна соответствовать требованиям ГОСТ.

Для эффективного улавливания сварочного аэрозоля при сварочных работах также следует устраивать местную вытяжную вентиляцию на сварочных постах с выбросом удаляемого воздуха наружу вне зоны забора приточного воздуха.

205. Системы вентиляции, кондиционирования воздуха и воздушного отопления производственных, вспомогательных, складских и других зданий и сооружений ССТ должны соответствовать требованиям ГОСТ.

206. Работа вентиляционных систем должна создавать на постоянных рабочих местах, в рабочей и общественной зонах помещений метеорологические условия и чистоту воздушной среды, соответствующие ГОСТ и санитарно-эпидемиологических правил и норм.

207. Расположение вентиляционных систем должно обеспечивать безопасный и удобный монтаж, эксплуатацию и ремонт технологического оборудования. При размещении вентиляционных систем должны соблюдаться нормы освещения помещений, рабочих мест и проходов.

208. Вентиляционные системы не должны увеличивать взрывную и пожарную опасность, не должны способствовать распространению взрыва, пожара и продуктов горения в другие помещения и здания.

209. Изменение конструкций вентиляционных систем и их отдельных элементов без предварительного согласования с организациями, выполнившими проект, не допускается.

210. При изменении технологических процессов, а также при перестановке производственного оборудования, загрязняющего воздух, действующие на данном участке (посту) вентиляционные установки должны быть приведены в соответствие с новыми условиями.

211. К эксплуатации допускаются вентиляционные системы полностью прошедшие предпусковое испытание и имеющие инструкции по эксплуатации, паспорта, журналы ремонта и эксплуатации. В инструкции по эксплуатации должны быть отражены вопросы взрыво- и пожарной безопасности.

212. Эксплуатация вентиляционных устройств должна проводиться в соответствии с инструкцией (правилами) по технической эксплуатации вентиляционных систем и установок кондиционирования воздуха на предприятиях и в организациях гражданской авиации, утверждаемой в установленном порядке.

213. Вентиляционные установки должны работать по утвержденному главным инженером ССТ и согласованному с комитетом профсоюза (при его наличии) графику, составленному с учетом времени прибытия, выезда спецмашин и движения их по ремонтным постам. График должен находиться возле пульта управления вентиляционной установки.

214. Плановые осмотры, текущий ремонт и чистка вентиляционных систем и их агрегатов проводится персоналом в соответствии с графиком, утвержденным администрацией объекта, не реже сроков, указанных в приложении 12 к настоящим Правилам.

215. Помещения для вентиляционного оборудования должны закрываться, а на дверях - вывешиваться табличка с надписями, запрещающими вход посторонним лицам. Хранение в этих помещениях материалов, инструментов и других посторонних предметов, а также использование их не по назначению не допускается.

216. Проверка огнезадерживающих клапанов самозакрывающих обратных клапанов в воздуховодах вентиляционных систем и взрывных клапанов очистных сооружений должна проводиться в сроки, устанавливаемые администрацией, не реже одного раза в год. Результаты проверки оформляются и заносятся в паспорта установок.

217. В помещениях для ТОиР спецмашин, где предусматриваются регулировки на работающем двигателе, должны быть оборудованы устройства для отсосов отработавших газов.

218. Подача приточного воздуха в помещения для постов ТОиР спецмашин должна быть рассредоточенной непосредственно в рабочую зону, а также в осмотровые канавы, приямки, туннели. Температура подаваемого воздуха должна быть не ниже 16 ^о С и не выше 25 ^о С. Количество подаваемого воздуха должно составлять на 1 метр кубический (далее - м ³ ) объема:

1) для осмотровых канав - 125 м ³ /ч;

2) для приямков - 100 м ³ /ч;

3) для туннелей - 5 м ³ /ч.

219. Забор приточного воздуха должен производиться в местах, удаленных и защищенных от выброса загрязненного воздуха. При расстоянии между местом выброса воздуха и местом его забора в 20 метров и более отверстия для забора м выброса могут располагаться на одном уровне, при меньших расстояниях отверстия для забора должны быть ниже отверстия для выброса не менее чем на 6 метров.

220. Концентрация вредных веществ в приточном воздухе, поступающем внутрь здания, не должна превышать 30 % от установленной предельно допустимой концентрации (далее - ПДК) для рабочей зоны.

221. Размещение вентиляторов (кроме оконных) непосредственно в помещениях не допускается.

Глава 10. Требования безопасности к воздуху рабочей зоны

222. Температура, влажность, скорость движения воздуха и содержание вредных веществ в воздухе рабочей зоны производственных помещений ССТ должны соответствовать требованиям ГОСТ, санитарно-эпидемиологических правил и норм, утверждаемых в соответствии с законодательством и иных нормативно-технических документов.

223. Оптимальные и допустимые величины температуры, относительной влажности и скорости движения воздуха в помещениях ССТ должны устанавливаться с учетом избытков явного тепла, тяжести выполняемой работы и сезонов года и не превышать значений, приведенных в приложении 13 к настоящим Правилам.

224. Содержание вредных веществ в воздухе рабочей зоны не должно превышать установленных ПДК, указанных в приложении 14 к настоящим Правилам.

225. При одновременном содержании в воздухе рабочей зоны нескольких вредных веществ, не обладающих одновременным действием, ПДК остаются такими же, как и при раздельном воздействии.

226. При одновременном содержании в воздухе рабочей зоны нескольких вредных веществ однонаправленного действия сумма отношений фактических концентраций каждого из них в воздухе помещений к их ПДК не должна превышать единицы, в соответствии с формулой, приведенной в приложении 15 к настоящим Правилам.

227. При длительности работы (не более 1 часа) в атмосфере, содержащей окись углерода, предельно допустимая концентрация окиси углерода может быть повышена до 50 миллиграмм на метр кубический (далее - мг/м ³ ), при длительности работы не более 30 минут - до 100 мг/м ³ , при длительности работы не более 15 минут - до 200 мг/м ³ .

228. Содержание горючих веществ в атмосфере рабочих помещений ССТ (при температуре 16 ^о С) не должно превышать следующих пределов:

1) бензина - 0,75 % от объема помещения;

2) керосина - 1,4 % от объема помещения;

3) ацетилена - 2,2 % от объема помещения;

4) водорода - 3,3 % от объема помещения;

5) пропана - 2,2 % от объема помещения;

6) бутана - 1,5 % от объема помещения.

229. Повторные работы в условиях повышенного содержания окиси углерода в воздухе рабочей зоны могут производиться с перерывом не менее 2 часов.

230. Анализ воздуха на содержание пыли и вредных веществ должен производиться регулярно в сроки, согласованные с органами санитарно-эпидемиологического надзора.

231. Пробы воздуха для анализа необходимо брать в определенных местах, устанавливаемых государственными органами санитарно-эпидемиологического надзора.

Методы и средства контроля состояния воздуха рабочей зоны должны отвечать требованиям соответствующих ГОСТ.

232. При конструировании, изготовлении, монтаже и эксплуатации технологического оборудования должны быть предусмотрены соответствующие меры по предупреждению или уменьшению до минимума вредных выделений в воздух рабочей зоны.

233. При кратковременных работах в чрезвычайных случаях (аварийные ситуации), когда невозможно уменьшить вредные выделения до допустимых уровней, необходимо пользоваться средствами индивидуальной защиты и принимать срочные меры по нормализации состава воздуха рабочей зоны.

Глава 11. Требования безопасности к освещению

234. Естественное и искусственное освещение в производственных, вспомогательных и бытовых помещениях ССТ должно удовлетворять требованиям соответствующих СНиП и ГОСТ.

235. Помещения для хранения спецмашин, а также складские и технические помещения могут быть без естественного освещения.

236. Окна, обращенные на солнечную сторону, должны быть оснащены приспособлениями, обеспечивающими защиту от воздействия прямых солнечных лучей.

237. Окна, световые проемы и тому подобное загромождать стеллажами, материалами, оборудованием не допускается.

238. Световые проемы верхних фонарей должны быть застеклены армированным стеклом или ограждены металлическими сетками для защиты от возможного выпадения стекол.

239. Очистка от загрязнений оконных стекол и фонарей помещений должна производиться периодически, но не менее чем два раза в год.

240. Для обеспечения безопасности при очистке стекол следует использовать специальные приспособления (стационарные или переносные лестницы, передвижные тележки и другое).

241. В производственных помещениях и на рабочих местах приборы искусственного освещения должны быть установлены так, чтобы обеспечивать освещенность не менее нормативов освещенности производственных помещений, указанных в приложении 16 к настоящим Правилам.

242. Очистка осветительной арматуры в помещениях должна производиться не реже двух раз в месяц.

Аварийное освещение в помещениях, где оно предусмотрено, должно обеспечивать освещенность рабочих поверхностей не менее 5 % от нормы, установленной для общего рабочего освещения, но не менее 2 люкс (далее - лк).

243. Светильники с люминесцентными лампами напряжением 127-220 вольт (далее - В) допускается устанавливать на высоте менее 2,5 метра от пола при условии недоступности их токоведущих частей для случайных прикосновений.

244. Лампы накаливания и люминесцентные лампы местного и общего освещения должны иметь абажуры-отражатели, защищающие глаза работающих от ослепления. Применять открытые лампы не допускается.

245. В помещениях до ТОиР кислородозарядных и кислорододобывающих станций, топливозаправщиков, автоцистерн, маслозаправщиков, а также помещения, где производят регенерацию масла, зарядку аккумуляторных батарей, малярные, сварочные и другие работы, связанные с выделением взрывоопасных веществ, осветительная арматура должна быть выполнена во взрывоопасном исполнении.

246. Напряжение осветительной сети осмотровых канав должно быть не более 36 В. Напряжение питания переносных светильников не должно быть выше 12 В.

247. Освещение осмотровой канавы люминесцентными или обычными светильниками, питаемыми напряжением 127-220 В, допускается при соблюдении следующих условий:

1) вся проводка должна быть внутренней (скрытой), имеющей надежную электро- и гидроизоляцию;

2) осветительная арматура и выключатели должны иметь электро- и гидроизоляцию;

3) пол и стены осмотровой канавы должны быть облицованы плиткой;

4) светильники должны быть закрыты стеклянным плафоном и ограждены защитной решеткой.

248. Освещенность стоянок спецмашин и перронной механизации аэропортов для аэропортов I-III класса должна быть не ниже 5 лк., IV-V класса - 2 лк.

Глава 12. Защита от шума и вибрации

249. Шумовые характеристики спецмашин, допустимые уровни шума и вибрации на рабочих местах и органах управления, а также допустимые уровни внешнего шума, создаваемого агрегатами спецмашин и производственным оборудованием, должны соответствовать требованиям, определяемым санитарно-эпидемиологическими правилами и нормами, а также соответствующими ГОСТ.

250. Характеристикой постоянного шума на рабочих местах являются уровни звукового давления в октавных полосах в децибелах (далее - дБ); характеристикой непостоянного шума - эквивалентный (по энергии) уровень звука в децибелах на ампер (далее - дБА).

251. Значения указанных характеристик не должны превышать допустимых уровней, приведенных в приложении 17 к настоящим Правилам.

252. Защита от шума работников ССТ должна осуществляться проведением следующих мероприятий:

1) применением технических процессов, при которых уровень звукового давления на рабочих местах не превышает допустимых, уменьшением шума машин в источнике;

2) строительно-акустических мероприятий;

3) применением дистанционного управления спецмашинами, являющимися источниками повышенного шума;

4) применением средств индивидуальной защиты по соответствующему ГОСТ;

5) организационными мероприятиями (выбором рационального режима труда и отдыха, сокращением времени нахождения в шумовых условиях, лечебно-профилактическими и другими мероприятиями).

253. Зоны с уровнем звука выше 85 дБА должны быть обозначены знаками безопасности по соответствующему ГОСТ. Работающих в этих зонах администрации (руководителю) авиапредприятия необходимо снабжать средствами индивидуальной защиты: комплектами противошумов, включающих пару наушников с креплением, пару вкладышей многократного применения, вкладыши однократного применения в количестве не менее 20 штук, или шлемами, закрывающими часть головы и ушную раковину.

254. Не допускается даже кратковременное пребывание в зонах с октавными уровнями звукового давления свыше 125 дБ в любой октавной полосе.

255. В ССТ должен быть обеспечен контроль уровней шума на рабочих местах и установлены правила безопасной работы в шумных условиях.

256. Измерение шума на рабочих местах в производственных помещениях следует проводить по соответствующему ГОСТ.

257. В технических условиях, инструкциях по эксплуатации, в паспортах спецмашин и другого оборудования должны быть указаны их шумовые характеристики.

258. Нормируемыми параметрами вибрации являются действующие значения колебательной скорости в метрах в секунду (далее - м/с) в октавных полосах со средними геометрическими частотами 1; 2; 4; 16; 31; 31,5; 63; 125; 250 Герц (далее - Гц) или их уровни в дБ.

Допустимые уровни указанных параметров устанавливаются для вертикальной и горизонтальной вибрации, непрерывно действующей в течение 8-часовой рабочей смены.

259. Допустимые величины вибрации на сиденье или рабочей площадке должны соответствовать значениям, приведенным в приложении 18 к настоящим Правилам.

260. Замеры вибрации должны производиться на сиденье или рабочей площадке, на органах управления в процессе передвижения спецмашины, а также при работе агрегатов спецоборудования.

Виброизмерительная аппаратура должна соответствовать ГОСТ.

261. Оборудование постоянных рабочих мест водителей спецмашин без сиденья не допускается.

262. Поверхности рулевого колеса и рукояток рычагов управления должны облицовываться материалами с коэффициентом теплопроводности не более 0,5.

263. Работающим следует через каждые 2 часа работы в течение 5 минут проводить гимнастические упражнения, направленные на улучшение кровообращения рук и ног, а также для снятия напряжений мышц и туловища.

264. Допуск к работе в качестве водителей спецмашин подростков и женщин должен устанавливаться в соответствии с законодательством. V020002129

265. Лица, принимаемые на работу в качестве водителей спецмашин, должны проходить предварительный медицинский осмотр, периодические медицинские осмотры и предрейсовые медицинские освидетельствования.

Раздел 4. Общие требования безопасности
при эксплуатации спецмашин
Глава 13. Общие требования безопасности труда

266. Спецмашины, эксплуатируемые в ССТ, должны быть полностью укомплектованы и окрашены, в соответствии с ГОСТ и иметь соответствующие государственные номерные знаки.

267. К эксплуатации допускаются только технически исправные спецмашины, имеющие правильно отрегулированные тормоза, рулевое управление, сцепление и освещение.

268. Спецмашины, работающие на аэродроме (перроне), должны также иметь исправное специальное оборудование и снабжаться комплектом пожарного оборудования, отвечающего нормам, установленным органами пожарной охраны. Обслуживание ВС спецмашинами, на которых отсутствует или неисправно пожарное оборудование, не допускается.

269. Выпуск спецмашин на линию (аэродром, перрон) и допуск водителей к работе, на аэродроме (перроне), движение спецмашин на территории аэропорта производятся в соответствии с требованиями, установленными законодательством.

Глава 14. Требования безопасности
к техническому состоянию базовых шасси спецмашин

270. Техническое состояние машин должно обеспечивать их безопасную работу на линии, отвечать настоящим Правилам, правилам технической эксплуатации автомобильного транспорта, утверждаемым в установленном порядке и инструкциям заводов-изготовителей.

271. Какие-либо изменения в конструкции базовых автомобилей без согласования с УДП не допускается.

272. Системы питания охлаждения и смазки должны быть герметичны и не должны иметь течи топлива, масла, антифриза и воды.

Вентиляционное устройство двигателя должно работать исправно, не допуская прорыва газов в подкапотное пространство. Труба глушителя должна плотно соединяться с выпускным трубопроводом двигателя.

Храповик коленчатого вала должен иметь несработанные прорези, а пусковая рукоятка - прямую, соответствующей длины и прочности шпильку. Ручка пусковой рукоятки должна быть гладкой.

273. Ветровые и боковые стекла кабины должны отвечать следующим требованиям:

1) не должны иметь повреждений, затрудняющих видимость;

2) боковые стекла должны плавно передвигаться стеклоподъемными механизмами;

3) щетки должны обеспечивать нормальную очистку лобового стекла;

4) на сиденье и спинке не допускаются провалы, рваные места, выступающие пружины, острые углы, а для удобной посадки водителя сиденья должны обеспечиваться регулирующим устройством;

5) концентрация вредных веществ в кабине (салоне автобуса, кузове легкового автомобиля) не должна превышать установленной санитарной нормы (окиси углерода - 20 мг/м ³ , акролеина - 0,2 мг/м ³ );

6) замки дверей кабины должны быть исправными, исключающими возможность самопроизвольного открывания;

7) отопительное устройство кабины должно работать бесперебойно, использование для отопления кабины (салона автобуса, кузова легкового автомобиля) отработавших газов не допускается;

8) пол кабины должен быть исправным и застелен резиновым ковриком.

274. Состояние рулевого управления должно обеспечивать легкость и надежность управления передними колесами при любой скорости движения автомобиля.

При этом, не допускается:

1) повышенный люфт рулевого управления; при наличии усилителя проверка люфта производится при работающем усилителе;

2) изгиб и вмятины рулевой колонки при наличие других повреждений, препятствующих свободному вращению рулевого вала;

3) ослабление крепления рулевой колонки, рулевой сошки и наличие поврежденных крепежных деталей;

4) неисправности продольной и поперечной рулевых тяг;

5) повышенный люфт в шарнирных соединениях рулевых тяг.

275. Техническое состояние переднего моста должно обеспечивать надежность установки передних колес и крепления деталей рулевого привода к деталям ходовой части.

Передний мост не должен иметь:

1) повреждений балки и деталей подвески колес;

2) люфта передних колес больше допустимого по паспорту завода-изготовителя;

3) повреждений и заеданий в подшипниках передних колес.

276. Состояние тормозной системы должно обеспечивать своевременную остановку спецмашины и одновременность начала торможения колес.

При пневматическом приводе тормозов давление в воздушном баллоне должно быть не менее 0,5 мегапаскалей (далее - МПа). Конденсат из воздушного баллона при температуре окружающего воздуха ниже 0 ^о С следует удалять ежедневно.

В тормозной системе не допускается:

1) заедание механического привода колодок в колесном тормозе и повреждения их деталей;

2) просачивание жидкости (воздуха) из системы;

3) замена тормозной жидкости минеральными или иными маслами, а также жидкостями-суррогатами;

4) трещины диска ручного тормоза, отсутствие или неисправность запирающего устройства.

277. Не допускается устанавливать шины:

1) не соответствующие марке спецмашины по размеру и допустимой нагрузке;

2) с износом протектора более установленной допустимой нормы;

3) с механическими повреждениями (сквозное отверстие, расслоение каркаса и другое);

4) с давлением воздуха, не соответствующим норме;

5) восстановленные по второй группе ремонта на переднюю ось легковых автомобилей и автобусов.

278. Электрооборудование должно обеспечивать пуск двигателей стартером, бесперебойное зажигание смеси в цилиндрах, работу приборов освещения, сигнализации и электрических контрольных приборов и исключать возможность искрообразования в соединениях. Электропроводка должна иметь надежную, неповрежденную изоляцию.

Аккумуляторная батарея должна устанавливаться в специальные гнезда и надежно закрепляться. Не допускается подтекание электролита из моноблока аккумуляторной батареи.

279. Все спецмашины должны быть снабжены набором исправных инструментов и приспособлений, в том числе: домкратом необходимой грузоподъемности, пусковой рукояткой, закрытым переносным источником освещения, ручным насосом для накачивания шин и продувки системы питания двигателя гаечными и баллонными ключами.

Для хранения набора инструментов каждая машины обеспечивается инструментальным ящиком или сумкой.

280. Каждая машина должна быть оборудована зеркалами заднего вида, исправным освещением (дальний, ближний свет и подфарники), стоп-сигналом, указателем поворота и габаритными фонарями.

281. В целях пожарной безопасности на спецмашине не допускается:

1) допускать скопление на двигателе и его картере грязи, смешанной с горюче-смазочными материалами;

2) хранить в кабинах, под капотом и на двигателе использованные обтирочные материалы;

3) эксплуатировать неисправные приборы системы питания;

4) пользоваться открытым огнем;

5) эксплуатировать спецмашину без наличия средств пожаротушения.

282. Бортовая платформа грузового автомобиля (прицепа) не должна иметь поломанных брусьев и досок; состояние буксирного устройства должно исключать возможность отрыва прицепа от тягача.

Автопоезд должен иметь предохранительные цепи или тросы, связывающие прицеп и автомобиль.

Полуприцепы должны оборудоваться:

1) передним опорным устройством;

2) седельным устройством с фиксированием замков;

3) стояночным тормозом.

283. Автомобиль-самосвал (прицеп-самосвал) должен оборудоваться:

1) устройством для предотвращения самопроизвольного опускания поднятого кузова;

2) приспособлениями для плотного закрывания бортов кузова, исключающими самопроизвольное их открывание;

3) надписью: "Не работать без упора при поднятом кузове!".

284. К легковым автомобилям и автобусам общего назначения предъявляются следующие дополнительные требования:

1) наличие сигнализации от кондуктора (сопровождающего) к водителю;

2) оборудование дополнительными зеркалами для наблюдения за посадкой пассажиров и за салоном;

3) надежная герметичность капота;

4) труба глушителя должна быть выведена за габаритные размеры кузова в тем, чтобы отработавшие газы не попадали в салон;

5) обеспечение легковых автомобилей ремнями безопасности.

Глава 15. Требования безопасности при перевозке
пассажиров в автобусах и автопоездах по аэродрому

285. Перевозка пассажиров по перрону должна осуществляться автобусами и автопоездами в соответствии с законодательством.

286. Водителям, допущенным к работе на автобусах (автопоездах), необходимо знать и выполнять установленные правила безопасного движения по аэродрому.

287. Водителям автобуса или автопоезда необходимо выполнять следующие требования:

1) по прибытии на место посадки (высадки) пассажиров не открывать двери до полной остановки транспортного средства;

2) начинать движение только после того, как закончилась посадка (высадка) пассажиров при полностью закрытых дверях и получении сигнала от дежурного по встрече и посадке;

3) убедиться, что начало движения не представляет опасности для пассажиров и окружающих.

288. Перевозка пассажиров в автобусах (автопоездах) по аэродрому должна производиться под контролем и в сопровождении дежурного по посадке.

289. Выезд автобусов (автопоездов) на взлетно-посадочные полосы и рулежные дорожки не допускается.

Глава 16. Требования безопасности к специальному
оборудованию спецмашин

290. Техническое состояние специального оборудования спецмашин должно соответствовать техническим условиям и требованиям инструкций заводов-изготовителей по эксплуатации каждого конкретного типа спецмашин.

291. Топливные, масляные и гидравлические, пневматические, газовые, воздушные и другие системы спецмашин должны быть герметичными. Подтекание жидкостей и газов в местах соединения трубопроводов, шлангов и агрегатов не допускается.

292. Узлы, агрегаты, соединительные элементы системы спецоборудования должны быть надежно закреплены.

293. Не допускается эксплуатация спецмашин с неисправными и неопломбированными контрольно-измерительными приборами и оборудованием (редукторами, насосами и предохранительными устройствами), рабочие параметры которых должны соответствовать нормативам.

294. Управление спецоборудованием с электрическим приводом должно соответствовать требованиям ГОСТ и снабжаться надписями или символами, указывающими управляемый объект, его назначение и состояние ("включено", "отключено", "вход", "тормоз" и так далее). У изделий, имеющих несколько постов с органами управления, должна быть исключена возможность одновременного осуществления операций с разных постов. Указанная блокировка не относится к кнопкам аварийного отключения.

295. Органы управления должны быть окрашены в соответствии с назначением в следующие цвета:

1) для остановки (отключения) - красный;

2) для пуска (включения) - ахроматическая расцветка (черная, серая, белая или зеленая);

3) для переменного останова и пуска - ахроматический цвет;

4) для предупреждения аварий - желтый.

Кнопка аварийного отключения должна быть увеличенного по сравнению с другими размерами, а кнопка пуска - утоплена не менее чем на 3 миллиметра (далее - мм.) от поверхности или должна иметь фронтальное кольцо. Устройство блокировки должно исключать возможность ее ложного срабатывания.

296. Электрические схемы спецоборудования должны исключать возможность самопроизвольного включения и отключения.

297. Для указания на включенное состояние, наличие напряжения, пробу изоляции, режим работы, запрет-доступ внутрь оборудования без принятия соответствующих мер, повышение температуры выше допустимых значений и тому подобное оборудование должно иметь сигнализацию, надписи и таблички.

Сигнализация может быть световой или звуковой. При этом должны применяться следующие цвета:

1) красный - для запрещающих и аварийных сигналов, а также для предупреждения о перегрузках, неправильных действиях, опасности и о состоянии, требующем немедленного вмешательства;

2) желтый - для привлечения внимания (предупреждения о достижении предельных значений, о переходе на автоматическую работу);

3) зеленый - для сигнализации безопасности (нормального режима работы);

4) белый - для обозначения включенного состояния выключателя, когда нерационально применение красного, желтого или зеленого цветов;

5) синий - для применения в специальных случаях, когда не могут быть использованы перечисленные цвета.

Сигнальные лампы и другие светосигнальные аппараты должны иметь знаки или надписи, указывающие их назначение.

Сигнализация должна соответствовать назначению.

298. Изоляция частей электрооборудования, доступных для прикосновения, должна обеспечивать защиту человека от поражения электрическим током.

Глава 17. Требования безопасности
при работе с этилированным бензином и спецжидкостями

299. При работе с этилированным бензином и спецжидкостями следует соблюдать требования правил по безопасности и охране труда на объектах топливообеспечения предприятий гражданской авиации.

300. К работам с этилированным бензином и спецжидкостями могут быть допущены лица, прошедшие медицинский осмотр, специальное обучение и инструктаж о мерах безопасности при их использовании.

Правила применения этилированного бензина и спецжидкостей объявляются персоналу под расписку. Не допускается допускать к работе с этилированным бензином и спецжидкостями водителей и других лиц, не ознакомленных с правилами их применения, а также лиц моложе 18 лет, беременных женщин и кормящих матерей.

301. На всех рабочих местах, где применяется этилированный бензин и спецжидкости, должны быть вывешены инструкции по мерам безопасности труда, плакаты и предупредительные надписи.

§ 1. Требования безопасности при
работе с этилированным бензином

302. Работы с этилированным бензином должна производиться в соответствии с санитарно-эпидемиологическими правилами и нормами по хранению, перевозке и применению этилированного бензина на автотранспорте.

303. Применение этилированного бензина и его смесей с керосином для освещения, заправки бензорезов, примусов, чистки одежды, промывки деталей и тому подобное не допускается.

304. Не допускается:

1) отпускать и применять неокрашенный этилированный бензин;

2) использовать этилированный бензин в двигателях, работающих внутри помещений (внутрицеховой транспорт, стационарные двигатели и так далее) и при испытаниях двигателей;

3) применять этилированный бензин для испытания двигателей на стендах без оборудования их дополнительной, надежно действующей вентиляцией и необходимыми средствами индивидуальной защиты;

4) хранить этилированный бензин вне специально оборудованных складов, хранилищ.

305. Предприятия, применяющие этилированный и обычный бензин, должны иметь отдельные резервуары для их хранения, отдельные топливопроводы и бензоколонки, а также раздельную тару для перевозки.

306. Перевозить и хранить этилированный бензин можно только в исправных резервуарах, цистернах или металлических бочках, бидонах, канистрах с плотнозакрывающимися металлическими крышками или пробками на бензостойких прокладках.

При этом на таре должна быть несмываемая надпись крупным шрифтом: "Этилированный бензин".

307. Заполнять резервуары этилированным бензином необходимо не более чем на 90 % их емкости.

308. Исправность тары, заполненной этилированным бензином следует проверять ежедневно. Замеченные подтекания, потение и другие неисправности необходимо немедленно устранить. Если это невозможно, этилированный бензин необходимо перелить в исправную тару, соблюдая все меры предосторожности, чтобы бензин не разлился, не попал на тело или одежду рабочего.

309. В местах хранения, погрузки, выгрузки этилированного бензина и работы с ним должны находиться в достаточном количестве средства для обезвреживания пролитого бензина и очистки загрязненных им спецмашин, оборудования, площадок, полов (керосин, хлорная известь, раствор дихлорамина, опилки, ветошь).

310. При разливе этилированного бензина и попадания его на спецмашину, оборудование, площадки, залитые места надо немедленно очистить и обезвредить. Для этого необходимо засыпать песком или опилками загрязненные поверхности или протереть их ветошью, а затем дегазировать дихлорамином (1,5 процентный раствор в неэтилированным бензине) или хлорной известью (употребляемой в виде кашицы в пропорции 1 часть хлорной извести на 3-5 частей воды или хлорной воды), керосином или щелочным раствором, если загрязнена металлическая поверхность.

Дегазирующие вещества наносятся на загрязненные места и через 15-20 минут смываются водой. При обработке деревянных полов такая операция проводится два раза.

311. Не допускается обезвреживать этилированный бензин сухой хлорной известью.

312. Загрязненные этилированным бензином обтирочные материалы, опилки и тому подобное должны собираться в металлическую тару с плотными крышками, а затем сжигаться с принятием мер предосторожности (для предупреждения вдыхания паров бензина) и противопожарных мер.

313. Использовать тару после перевозки этилированного бензина для перевозки других жидкостей разрешается только после полного удаления остатков этилированного бензина и обезвреживания.

314. Для обезвреживания тары из-под этилированного бензина необходимо: освободить ее от остатков бензина и грязи, проветрить, пропарить и вновь проветрить; в бочку объемом 250 литров налить 10 литров керосина, закупорить и в течение 10 минут перекатывать так, чтобы вся внутренность была полностью обмыта. После двухкратной внутренней промывки протереть снаружи кистью или ветошью, смоченной керосином.

315. Операция по переливу, приему и отпуску этилированного бензина должна быть механизирована. Применяемые при этом насосы, топливопроводы, бензоколонки, шланги и другие приспособления должны быть исправными и герметичными, не допускающими подтекания бензина. Указанное оборудование должно иметь защиту от статического электричества.

316. При ремонте топливозапровочных колонок, насосов и другой заправочной аппаратуры без демонтажа необходимо максимально защитить работающих от вдыхания паров этилированного бензина (работать следует на открытом воздухе с наветренное стороны или в хорошо вентилируемом помещении). По окончании работы необходимо вымыть руки керосином, а затем - теплой водой с мылом.

317. Заправку спецмашин этилированным бензином разрешается производить из бензоколонки со шлангами, снабженными раздаточными пистолетами. не допускается заправлять спецмашины этилированным бензином при помощи ведер, леек и тому подобное, а также выдавать этилированный бензин в тару (канистры). Заправщик и водитель должны находиться при заправке с наветренной стороны спецмашины.

318. Не допускается производить сброс загрязненных этилированным бензином вод в фекальную канализацию общего пользования. В промышленную канализацию эти воды допускается сбрасывать при условии их обезвреживания, способы которого должны быть согласованы с санитарно-эпидемиологическими станциями.

319. При появлении во время движения запаха бензина водителю необходимо немедленно остановить спецмашину, выявить причину появления запаха и устранить ее.

320. Не допускается при продувке системы питания или переливании этилированного бензина засасывать его ртом.

321. Лица (в том числе водители), работающие с этилированным бензином, должны быть обеспечены на время работы средствами индивидуальной защиты в соответствии с инструкцией (правилами), утверждаемой в установленном порядке. Каждому водителю дежурных спецмашин на время работы их на линии должны выдаваться: фартук резиновый с нагрудником, перчатки резиновые, нарукавники хлорвиниловые.

Не допускается допуск к работе без средств индивидуальной защиты.

322. Для смены спецодежды в случае ее загрязнения этилированным бензином на предприятии необходимо иметь в достаточном количестве запасные комплекты.

Спецодежда должна храниться в специально отведенных местах (отдельно от домашней одежды).

323. Не допускается выносить спецодежду за пределы предприятия, а также входить в спецодежде, применявшейся в работе с этилированным бензином, в столовую, в красные уголки, в служебные и жилые помещения.

324. Авиапредприятию необходимо обеспечить химическую чистку, стирку и ремонт спецодежды, загрязненной этилированным бензином, отдельно от другой спецодежды.

325. Перед сдачей в стирку спецодежды ее необходимо в течение 2 ч проветрить на открытом воздухе или в изолированном вентилированном помещении. После этого спецодежда дважды замачивается в 10 процентном растворе хозяйственного мыла. Стирка спецодежды в прачечных должна быть механизирована.

Ремонтировать спецодежду разрешается только после стирки.

326. Резиновые сапоги, перчатки и фартуки следует обезвреживать путем натирания кашицей хлорной извести (1 часть извести на 2-3 части воды), вымачивания в насыщенной хлорной воде или обмывания в керосине, а затем вымыть водой с мылом. Сняв перчатки необходимо тщательно помыть руки водой с мылом.

§ 2. Требования безопасности при работе с антифризом

327. Антифриз следует перевозить и хранить в исправных металлических бидонах с герметичными крышками и бочках с завинчивающимися пробками. Крышки и пробки должны быть опломбированы.

Порожняя тара из-под антифриза также должна быть опломбирована.

328. Антифриз не должен перевозиться вместе с людьми, животными, пищевыми продуктами.

329. Перед тем, как налить антифриз необходимо тщательно очистить тару от твердых осадков, налетов и ржавчины, промыть щелочным раствором и пропарить. В таре не должно быть остатков нефтепродуктов.

330. Антифриз наливают в тару не более чем на 90 % ее емкости. На таре, а которой хранят (перевозят) антифриз, и на порожней таре из-под него должна быть несмываемая надпись: "ЯД!", а также знак, установленный для ядовитых веществ в соответствии с ГОСТ.

331. Тару с антифризом хранят в сухом неотапливаемом помещении. Во время хранения и перевозки все сливные, наливные и воздушные отверстия в таре должны быть опломбированы.

332. Не допускается:

1) отпускать антифриз в тару, не соответствующую указанным выше требованиям;

2) переливать антифриз через шланг, засасывая ртом;

3) применять тару из-под антифриза для перевозки и хранения пищевых продуктов.

333. Перед заправкой системы охлаждения двигателей антифризом необходимо:

1) проверить, нет ли в системе охлаждения (соединительных шлангах, радиаторе, сальниках водяного насоса и тому подобных) течи;

2) наличие течи в системе охлаждения не допускается;

3) промыть систему охлаждения чистой горячей водой.

334. Заправку системы охлаждения двигателей антифризом нужно производить только при помощи специально предназначенной для этой цели посуды (ведра с носиком, бочка, воронки). Заправочная посуда должна быть очищена и промыта, как указано в пункте 329 настоящих Правил, и иметь надпись крупными буквами: "ТОЛЬКО ДЛЯ АНТИФРИЗА".

При заправке необходимо исключить попадание нефтепродуктов (бензина, дизельного топлива, автола и прочего) в антифриз, так как во время работы двигателя это приводит к вспениванию антифриза.

335. Емкость системы охлаждения следует заполнять антифризом на 90 %.

336. После каждой операции с антифризом (получение, выдача, заправка автомобиля, проверка качества) нужно тщательно мыть руки водой с мылом. При случайном заглатывании антифриза пострадавший должен быть немедленно отправлен в лечебное учреждение.

§ 3. Требования безопасности при работе
с автомобильными тормозными жидкостями

337. Автомобильные тормозные жидкости - ядовиты. Они обладают запахом, близким к алкогольному, и поэтому могут быть ошибочно приняты за спиртной напиток.

338. Так как составные части тормозных жидкостей обладают незначительной летучестью, концентрация их паров в воздухе рабочих помещений незначительна и не опасна.

Поэтому при работах с тормозными жидкостями специальных мер предохранения дыхательных путей не требуется.

339. Для предупреждения отравлений тормозными жидкостями не допускается:

1) засасывать тормозные жидкости ртом при переливании жидкости из одной тары в другую с помощью шланга;

2) курить и принимать пищу во время работы с тормозными жидкостями.

По окончании работы с тормозными жидкостями необходимо тщательно вымыть руки с мылом.

340. Допускать к работам по перевозке, хранению и применению тормозных жидкостей лиц, не ознакомленных (под расписку) со свойствами и правилами обращения в этими жидкостями, не допускается.

341. Тормозные жидкости должны храниться только на охраняемых складах ГСМ в закрытых специально оборудованных помещениях. Во избежание отравлений тормозными жидкостями необходимо:

1) осуществлять строгий контроль за хранением, перевозками и расходованием тормозных жидкостей;

2) проверять на инструктажах знание работниками складов ГСМ, водителями, механиками и другими лицами правил пользования и обращения с тормозными жидкостями.

§ 4. Требования безопасности
при работе с противообледенительными жидкостями

342. Обработка ВС противообледенительными жидкостями должна производиться моющими машинами и/или специальными распыливающими установками.

343. При подозрении на отравление противообледенительной жидкостью пострадавшего необходимо немедленно доставить в медицинский пункт.

344. Ответственность за соблюдение требований безопасности при работе с противообледенительными жидкостями возлагается на лиц, назначенных приказом руководителя авиапредприятия.

345. При попадании противообледенительной жидкости на одежду необходимо облитое место промыть водой, руки и лицо вымыть теплой водой с мылом.

346. Не допускается:

1) засасывать противообледенительную жидкость из шланга ртом;

2) использовать противообледенительную жидкость для мытья рук;

3) переливать противообледенительную жидкость в различную тару открытым способом без использования насоса;

4) использовать противообледенительную жидкость для бытовых нужд.

347. При разбавлении противообледенительной жидкости горячей водой необходимо соблюдать осторожность во избежание ожогов.

348. Емкости моечных машин, которые использовались для противообледенительных жидкостей, необходимо тщательно промыть водой перед применением для других целей.

349. Все емкости, используемые для противообледенительных жидкостей, должны быть герметично закрытыми и опломбированными, иметь надпись: "ЯД, СМЕРТЕЛЬНО!".

350. Водителям спецмашин необходимо систематически контролировать расход противообледенительной жидкости, своевременно докладывать диспетчеру о необходимости ее пополнения.

На машинах и установках для обработки воздушных судов должны быть установлены расходомеры.

Остаток неизрасходованной противообледенительной жидкости должен быть опломбирован и сдан в установленном порядке на склад горюче-смазочных материалов (далее - ГСМ).

Раздел 5. Требования безопасности при эксплуатации спецмашин,
предназначенных для технического обслуживания
и заправки воздушных судов
Глава 18. Общие требования безопасности труда

351. Спецмашины, предназначенные для технического обслуживания ВС должны эксплуатироваться в строгом соответствии с требованиями инструкций заводов-изготовителей и иных нормативно-технических документов.

352. Не допускается эксплуатация спецмашин с контрольно-измерительными приборами, не прошедшими своевременную проверку в соответствующих метрологических учреждениях (организациях, предприятиях).

353. Перемещение спецмашин по перрону, подъезды к ВС и установка спецмашин на стоянках ВС должны производиться согласно соответствующим инструкциям (правилам).

354. К эксплуатации спецмашин для обслуживания ВС допускаются лица, прошедшие медицинское освидетельствование, знающие устройство спецмашины и обязанности при выполнении технологических операций, изучившие инструкцию по охране труда, сдавшие зачет и получившие допуск к работе.

355. Водители средств заправки ВС топливом должны ежеквартально проходить инструктаж и проверку знаний по технике безопасности.

Глава 19. Требования безопасности при эксплуатации
передвижных средств для заправки воздушных судов
горюче-смазочными материалами

356. Перед выпуском на линию технологическое оборудование передвижных средств - "топливозаправщиков" (далее - ТЗ), "маслозаправщиков" (далее - МЗ), "агрегатов централизованной заправки" (далее - АЦЗ) подвергается контролю ответственными лицами службы спецтранспорта и службы ГСМ. Контроль осуществляют на месте, установленном командиром авиапредприятия (место стоянки или склад ГСМ), механик (бригадир) ССТ и старший техник (техник) службы ГСМ при начале работы очередной смены.

357. При контрольном осмотре необходимо проверить:

1) наличие пломб на горловинах емкостей дыхательных клапанах, фильтрах, счетчиках-литромерах и контрольно-измерительных приборах;

2) исправность контрольно-измерительных приборов и агрегатов специального оборудования (визуально);

3) исправность и надежность устройств, обеспечивающих защиту от проявлений статистического электричества;

4) наличие полного комплекса исправных штатных средств пожаротушения, неповрежденных пломб на огнетушителях и соответствие сроков их годности;

5) герметичность и исправность систем выпуска отработавших газов;

6) оборудование выхлопной трубы искрогасителем, укомплектованность капотами двигателей насосных отсеков;

7) отсутствие подтеканий топлива (масла, рабочих жидкостей) во фланцевых соединениях, сальниках, шлангах и запорной арматуре; исправность предохранительных клапанов систем наддува баков МЗ и ЗСЖ;

8) чистоту и исправность вентилей, задвижек, наличие на горловинах и дыхательных клапанах чистых и исправных чехлов, а на приемном патрубке, сливных трубопроводах, раздаточных кранах - колпачков;

9) состояние раздаточных топливных рукавов и их крепление к штуцерам барабанов и наконечникам нижней заправки (раздаточным кранам), наличие опасных потертостей, трещин и других разрушений (визуально);

10) исправность наконечников нижней заправки (раздаточных кранов), целостность и чистоту фильтрующих сеток в них;

11) наличие давления азота и воздуха в системах агрегатов централизованной заправки;

12) наличие упорных колодок;

13) герметичность осветительных приборов.

Заправщики, не соответствующие хотя бы одному из перечисленных требований, к работе не допускаются.

358. При положительных результатах осмотра и проверки качества ГСМ заправщик допускается к работе, о чем старшим техником (техником) службы ГСМ делается отметка в журнале проверки спецтранспорта и выдается контрольный талон с отметкой "Заправку разрешаю", с датой и подписью.

§ 1. Требования безопасности при эксплуатации передвижного
средства "топливозаправщик"

359. Во время наполнения цистерны ТЗ топливом на пунктах налива водителю необходимо:

1) по команде наливщика установить ТЗ согласно разметке у пункта налива так, чтобы глушитель двигателя был обращен в сторону, противоположную наличному устройству, выключить дизельный двигатель (ТЗ с карбюраторными двигателями устанавливаются под наполнение с работающим двигателем), поставить ТЗ на ручной тормоз, проверить фиксацию спецмашины от перемещения упорными колодками (разворачиваться и маневрировать на пункте налива не допускается);

2) заземлить ТЗ тросом заземления, имеющим сопротивление не более 10 Ом; визуально убедиться в надежности электрического контакта между корпусом ТЗ и контактным устройством заземлителя пункта налива; при ненадежности контакта наполнение ТЗ не допускается. Присоединение заземлительных проводников и проводников выравнивания потенциалов к корпусу ТЗ или стационарному заземлителю осуществляется для надежности контакта с помощью клемм и зажимов. Присоединять клеммы и зажимы к окрашенной поверхности, а также применять для заземления магнитные соединители не допускается;

3) во время налива следить за наполнением цистерны и отсутствием подтекания топлива. В случае течи топлива наполнение немедленно прекратить и устранить неисправность;

4) следить за работой дыхательного клапана на слух или по показателям мановакуумметра. Избыточное давление в цистерне не должно превышать 0,01 МПа.

360. При наливе ТЗ не допускается проводить на нем какие-либо регулировочные и ремонтные работы или ударять металлическими предметами по узлам и агрегатам ТЗ и оставлять ТЗ без присмотра.

361. При обнаружении неисправности ТЗ налив в него топлива следует немедленно прекратить и отбуксировать его другим автомобилем для устранения неисправности.

362. Во время налива или слива топлива из цистерны ТЗ не допускается производить заправку топливных баков автомобиля.

363. По окончании наполнения цистерны водителю необходимо:

1) закрыть соответствующие задвижки на ТЗ;

2) отсоединить трос заземления и намотать его на катушку;

3) начинать движение ТЗ только по команде наливщика.

364. В случае, если двигатель ТЗ после налива цистерны не пускается, ТЗ необходимо отбуксировать от раздаточного пункта на расстояние не менее 25 м, где разрешается произвести повторный пуск двигателя.

365. Во время движения ТЗ водителю необходимо соблюдать правила безопасности по его вождению, предусмотренные соответствующей инструкцией по эксплуатации.

366. Движение ТЗ без закреплений на шасси и соприкасающейся с землей металлической цепочки, имеющей латунные (медные) звенья, постоянно соприкасающиеся с землей, не допускается.

367. Не допускается движение ТЗ с неубранными в транспортное положение рукавами.

368. Не допускается работать с неисправным (прогоревшим) глушителем, а также разогревать открытым пламенем замерзший отстойник цистерны ТЗ.

369. На стоянках и во время движения ТЗ не допускается курить в кабине ТЗ и возле него.

370. В процессе заправки ВС водителю ТЗ необходимо:

1) по команде ответственного за ВС должностного лица установить ТЗ у ВС так, чтобы противопожарный разрыв между ТЗ и крайними точками ВС был не менее 5 м;

2) выключить дизельный двигатель ТЗ (ТЗ с карбюраторными двигателями производят заправку с работающим двигателем);

3) затормозить ТЗ ручным тормозом;

4) заземлить ТЗ путем подсоединения гибкого металлического троса со штырем к контактному устройству аэродромного заземлителя и визуально убедиться в надежности электрического контакта;

5) после получения разрешения бортинженера (бортмеханика, авиатехника) на заправку открыть задвижку на всасывающей линии ТЗ, запустить двигатель, включить насос, открыть соответствующие задвижки на напорной линии и постепенно увеличивать число оборотов двигателя ТЗ до получения требуемой производительности;

6) неотлучно находиться у насосного отделения ТЗ и обеспечивать требуемый режим заправки, следить за перепадом давления на фильтрах и быть готовым своевременно выполнить распоряжения бортинженера (бортмеханика, авиатехника) по прекращению заправки или изменению ее режима;

7) отъезжать от ВС после заправки, убедившись, что ТЗ приведено в транспортное положение и только по команде заправщика (бортмеханика, авиатехника).

371. При техническом обслуживании и текущем ремонте спецоборудования ТЗ не допускается:

1) пользоваться инструментом, изготовленным из материалов, дающих искры при ударах;

2) курить и разводить огонь около (ближе 50 метров) обслуживаемого ТЗ;

3) хранить на ТЗ промасленную ветошь и другие обтирочные материалы;

4) оставлять ТЗ с открытой кабиной управления без надзора.

372. ТЗ, не оборудованные мановакуумметрами надтопливного пространства цистерны, должны не реже чем один раз в полугодие (при сезонном обслуживании) подвергаться проверке на предмет правильности регулировки дыхательных клапанов с последующей записью в формуляре ТЗ.

373. В процессе эксплуатации ТЗ обязательно соблюдение требований безопасности при работе с горюче-смазочными материалами в соответствии с правилами обеспечения охраны труда, техники безопасности и производственной санитарии на объектах топливообеспечения предприятий гражданской авиации, утверждаемыми в установленном порядке.

374. Хранение ТЗ, заправленных топливом, на одной стоянке с порожними ТЗ не допускается.

§ 2. Требования безопасности при эксплуатации подвижных агрегатов
передвижного средства "централизованная заправка топливом"

375. При заправке ВС с помощью АЦЗ водителю-оператору АЦЗ необходимо:

1) по команде ответственного в данное время на ВС должностного лица установить АЦЗ у ВС так, чтобы противопожарный разрыв между АЦЗ и крайними точками ВС был не менее 5 метров;

2) затормозить АЦЗ ручным тормозом;

3) заземлить АЦЗ путем присоединения гибкого металлического троса со штырем к контактному устройству аэродромного заземлителя и визуально убедиться в надежности электрического контакта;

4) неотлучно находиться у пульта управления АЦЗ и обеспечивать требуемый режим заправки по производительности и давлению;

5) контролировать перепад давления на топливных фильтрах;

6) контролировать уровень жидкости "И" в баке АЦЗ и немедленно прекратить заправку при снижении уровня ниже допустимого;

7) по окончании заправки (после закрытия гидрантного регулятора) закрыть входной наконечник, стравить давление декомпрессором, откачать топливо из выходных рукавов;

8) после приведения АЦЗ в транспортное положение отъезжать от ВС только по команде заправщика ГСМ (бортинженера, бортмеханика, авиатехника).

376. В аварийной обстановке следует:

1) нажать кнопку "стоп" в два приема с интервалом не менее 3 секунд;

2) закрыть гидрантный регулятор давления;

3) отсоединить входной наконечник от гидранта;

4) отсоединить выходные наконечники от бортовых штуцеров ВС.

377. В процессе эксплуатации АЦЗ не допускается:

1) превышать установленные инструкцией по эксплуатации значения давления масла, азота и воздуха;

2) устранять неисправности АЦЗ и производить подтяжку гаек на стоянках ВС и при наличии давления топлива в системах АЦЗ;

3) включать и выключать органы управления агрегата посторонним лицам;

4) вскрывать измерители объема, автоматическое весовое корректирующее устройство и дозаторы топлива, регулировать систему присадки жидкости лицам, специально этому не обученным;

5) эксплуатировать АЦЗ при разряженных гидроамортизаторах;

6) использовать АЦЗ для перевозки людей и грузов;

7) пользоваться открытым пламенем для освещения отдельных агрегатов или внутренней части кузова.

378. Передвижение АЦЗ при отсутствии давления азота в пневмоцилиндре входного устройства, при незафиксированном положении стрелы входного устройства или с открытыми дверцами, а также включенной коробкой отбора мощности не допускается.

379. При техническом обслуживании и ремонте АЦЗ:

1) не допускается производить разборку гидроаккумуляторов, пневмопружин, гидроамортизаторов при наличии в них давления сжатых газов или топлива. Перед разборкой указанных агрегатов давление жидкостей и газов должно быть стравлено;

2) не допускается зарядка гидроаккумуляторов, гидроамортизаторов, пневматических уравновешивающих устройств лицами, не имеющими допуска к работе со сжатыми газами, а также заменять при зарядке азот другими сжатыми газами;

3) не допускается зарядка газовой полости гидроамортизаторов и гидроаккумуляторов при отсутствии газового редуктора с предохранительным клапаном и контрольным манометром на зарядном приспособлении (давление срабатывания предохранительного клапана должно быть на 0,05 МПа выше давления зарядки);

4) давление воздуха в пневмосистеме автомобиля АЦЗ должно быть не более 0,6 - 0,7 МПа и не менее 0,5 МПа.

§ 3. Требования безопасности при эксплуатации
передвижного средства "маслозаправщик"

380. Во время наполнения котла МЗ водителю необходимо:

1) при наливе с помощью насоса МЗ:

опустить приемный рукав в резервуар только после перекрытия всех кранов, кроме обеспечивающих движение масла по приемному и заправочному трубопроводам;

поддерживать частоту вращения насосов, установленную заводом-изготовителем;

следить за уровнем масла в котле по реечному указателю уровня, не допускать переполнения котла;

2) при заполнении МЗ через заливную горловину;

закрыть все краны на маслопроводах;

проверить чистоту сетчатого фильтра на заливной горловине.

381. При наполнении котла не допускается разбрызгивание масла по облицовке МЗ.

382. Нагрев масла в котле маслозаправщика должен производиться только на специально отведенных площадках. Во время нагрева водителю необходимо:

1) установить МЗ кабиной управления с наветренной стороны;

2) проверить количество масла в котле, начинать нагрев масла только если его объем в котле более 300 литров;

3) при температуре масла ниже 5 ^о С включить насос и создать циркуляцию масла до розжига форсунки в течение 5-10 минут;

4) наполнение корытца форсунки бензином и розжиг его при помощи пускового магнето или факела производить только в защитных очках (щитке), открыв предварительно отверстия во фронтальной плите;

5) длина ручки факела должна быть не менее 500 мм.;

6) открывать вентиль подачи керосина и регулировать горение форсунок до угасания пламени в корытце, но не ранее чем через 3-4 минуты с момента воспламенения бензина;

7) контроль за догоранием бензина осуществлять через смотровое окно форсунки, не приближая к нему лицо ближе, чем на 500 мм.;

8) нагревать масло только до температуры 95 ^о С и обязательно выровнять температуру масла в котле и змеевике; нагревать масло выше 100 ^о С не допускается; при выпаривании воды из масла допускается его нагрев до температуры 105-110 ^о С при общей продолжительности выдержки не более 36 часов;

9) по окончании нагрева, а также в случае падения давления масла в змеевике ниже допустимого и несрабатывании выключателя форсунки, выключить форсунку, перекрыв подачу керосина, и выпустить воздух из топливного бака системы подогрева, отвернув пробку заливной горловины;

10) циркуляцию масла продолжать в течение 5-7 минут после выключения форсунки.

383. При заправке ВС необходимо:

1) зафиксировать МЗ от перемещения ручным тормозом и упорными колодками;

2) соблюдать установленный инструкцией по эксплуатации режим заправки.

384. В процессе эксплуатации и технического обслуживания МЗ не допускается:

1) работать с неисправной (засоренной) форсункой;

2) разжигать форсунку при отсутствии циркуляции масла;

3) включать форсунку до розжига;

4) повторно разжигать форсунку без вентиляции котла;

5) охлаждать масло в котле ниже 5 ^о С;

6) разогревать замерзший отстойник, трубопроводы и краны открытым пламенем;

7) хранить на МЗ промасленную ветошь и другие легковоспламеняющиеся материалы.

§ 4. Передвижное средство "заправщик специальными жидкостями"

385. При заправке баков заправщиков специальными жидкостями (далее - ЗСЖ) не допускается:

1) начинать заправку при отсутствии надежного заземления ЗСЖ;

2) переполнять баки для рабочих жидкостей.

386. В процессе заправки ВС не допускается:

1) начинать заправку, не соединив раздаточный пистолет с ВС посредством троса для выравнивания потенциалов;

2) начинать заправку ВС с помощью какой-либо из систем ЗСЖ, если она не заполнена рабочей жидкостью;

3) перекручивать и изгибать заправочные рукава радиусом, менее допустимого по инструкции;

4) включать раздаточный пистолет, не направив его предварительно в заправляемую емкость;

5) устанавливать предохранительное давление более 0,25 МПа при открытой и 0,6 МПа при закрытой заправке;

6) производить заправку баков любой из систем ЗСЖ открытым способом во время работы заправщика;

7) оставлять работающий заправщик без присмотра.

387. При эксплуатации ЗСЖ не допускается:

1) пускать двигатель, не убедившись, что все выключатели на пультах находятся в положении "отключено";

2) включать заправщик в работу, не убедившись в наличии масла в раздаточной коробке и коробке отбора мощности;

3) устранять неисправности ЗСЖ при работе у ВС;

4) устанавливать без надобности переключатели на пультах управления в различные положения;

5) продолжать работу при появлении течи рабочей жидкости или топлива в любой системе ЗСЖ;

6) укладывать на штатные места наконечники для закрытой заправки. Инструменты и принадлежности, рукава, если на них осталась рабочая жидкость;

7) перемещать рукава волоком, а также наезжать или класть на них тяжелые предметы;

8) удалять с рукавов в случае обледенения лед путем соскабливания или скалывания;

9) хранить на ЗСЖ легковоспламеняющиеся материалы (промасленную, пропитанную бензином ветошь и др.);

10) курить и работать с открытым огнем ближе 25 метров от заправщика.

388. При возникновении пожара внутри кузова необходимо, прежде всего, закрыть крышки люков вблизи очага пламени, чтобы исключить выбрасывание из кузова огнегасительного состава при срабатывании автоматической системы пожаротушения, а затем все остальные крышки.

389. При отказе автоматики системы пожаротушения следует включить ее вручную одной из кнопок "ПОЖАР", расположенных на щитке пожаротушения в кабине ЗСЖ или снаружи на задней стенке кузова. Заливать пламя водой категорически не допускается.

390. При техническом обслуживании ЗСЖ не допускается:

1) выполнять любые работы с электрическими цепями и электроэлементами, находящимися под напряжением;

2) применять предохранители, не соответствующие номинальным значением тока;

3) выполнять любые рабочие операции без заземления ЗСЖ.

Глава 20. Требования безопасности при эксплуатации спецмашин,
предназначенных для зарядки воздушных судов сжатыми газами

391. Эксплуатация газозарядных спецмашин, у которых работа агрегатов их газовых коммуникаций проводится под высоким давлением (до 40 МПа), в условиях низких температур (до -196 ^о С) и с применением взрывоопасных газов, должна осуществляться в строгом соответствии с нормативно-технической документацией по устройству и безопасности эксплуатации сосудов, работающих под давлением, а также специальными требованиями безопасности, оговоренными в инструкциях по эксплуатации таких спецмашин.

392. К работе со спецоборудованием газозарядных машин и его техническому обслуживанию допускаются только лица, имеющие удостоверения на право эксплуатации сосудов, работающих под давлением и прошедшие очередную периодическую (не реже чем через 12 месяцев) переаттестацию, оформленную протоколом.

393. Перед выездом на линию газозарядные машины должны подвергаться тщательному осмотру с целью проверки:

1) состояния оборудования и отсутствия на нем механических повреждений;

2) герметичности соединений газовых коммуникаций, вентилей, трубопроводов и шлангов;

3) исправности компрессора (для автомобильной кислородозарядной и унифицированной газоразрядной станций), предохранительных клапанов, редукторов, манометров, вентилей и наличия пломб на редукторах, манометрах и предохранительном клапане;

4) исправности систем пожаротушения, сигнализации, освещения и аварийного останова двигателей.

394. Не допускается выпускать на линию спецмашины с неисправностями перечисленных выше агрегатов.

395. Не допускается выпускать на линию газозарядные спецмашины с просроченными датами освидетельствования баллонов и проверки манометров, при неисправном предохранительном клапане и увлажненном сорбенте, при наличии даже незначительных утечек кислорода на автомобильной кислородозарядной станции (далее - АКЗС) и унифицированной газоразрядной станции (далее - УГЗС) в разъемных соединениях и при травлении кислорода через манжеты.

§ 1. Автомобильные кислородозарядные
и унифицированные газоразрядные станции

396. При выполнении любых работ, связанных с перекачиванием кислорода, необходимо обязательно включить пожарную систему.

397. При зарядке станции кислородом (азотом) необходимо:

1) зарядку от транспортных баллонов производить вначале методом перепуска, а затем путем дожатия газа компрессором до требуемого давления;

2) зарядку от кислорододобывающей или азотодобывающей станции выполнять только методом перепуска, без включения компрессора. При этом вентиль на рампе открывать, когда давление в рампе выше, чем в баллонах станции;

3) предупреждать механика газодобывающей станции о необходимости сброса давления из рампы при любых перерывах в зарядке и перед ее окончанием;

4) строго соблюдать установленные инструкцией по эксплуатации нормы соответствия предельного давления в баллонах температуре окружающей среды.

398. Перед зарядкой потребителей ВС необходимо:

1) проверить наличие кислорода (азота) в баллонах станции;

2) провернуть вал компрессора на 3-4 оборота вручную или специальным воротком без включения привода;

3) опробовать работу двигателя без нагрузки, а компрессор - на холостом ходу;

4) продуть влагоотделитель, открыв для этого вентиль продувки.

399. При зарядке потребителей ВС кислородом (азотом) необходимо:

1) обезжирить переходник шланга и штуцер объекта зарядки;

2) не превышать допустимого перепада давления на компрессоре;

3) после заполнения потребителей до необходимого давления перевести работу компрессора на замкнутый цикл;

4) включать компрессор в работу на замкнутом цикле только при открытом вентиле замкнутого цикла, а также при давлении во всасывающей магистрали не менее установленного инструкцией завода-изготовителя.

400. В процессе эксплуатации станции необходимо выполнять следующие требования безопасности:

1) не допускается находиться в компрессорном отсеке кузова во время работы станции или при наличии кислорода в коммуникации;

2) использовать станцию на замкнутом цикле следует только при пуске компрессора, при кратковременных перерывах в зарядке, обязательно по окончании зарядки, а также в других случаях, когда нежелательна остановка компрессора. При работе на замкнутом цикле на пульте управления должны быть открыты вентили замкнутого цикла и вентиль группы, имеющей наименьшее давление. не допускается работать на замкнутом цикле без включения питательного вентиля одной из групп баллонов;

3) не превышать установленную температуру системы смазки компрессора;

4) по окончании любого варианта проводимых на станции работ перед отсоединением зарядно-раздаточного шланга от кислородных систем ВС или от постороннего источника кислорода необходимо обязательно выпустить из шланга имеющийся под давлением кислород, открыв вентиль продувки;

5) при переездах станции (кроме переездов от одного воздушного судна к другому) следует обязательно выпускать газ из коммуникаций до установления давления (1,0-1,5 МПа - для УГЗС) или полностью (для АКЗС);

6) маховик, вентилятор и приводные валы компрессора должны быть закрыты защитными кожухами;

7) при любых перемещениях станции необходимо обязательно убедиться в отключении компрессора от трансмиссии автомобиля. Рычаг коробки отбора мощности при этом должен быть зафиксирован предохранительной скобой;

8) перевозка в кузове станции посторонних лиц, а также посторонних предметов и вещей не допускается.

401. При техническом обслуживании станции не допускается:

1) заносить масло в компрессорной отсек кузова;

2) приступить к работе на станции и монтировать узлы, соприкасающиеся с кислородом, не обезжирив руки;

3) обезжиривать детали компрессора и газовой коммуникации растворителями, не рекомендованными инструкцией по эксплуатации;

4) проводить обезжиривание в помещении, где нет вентиляции;

5) устанавливать на место обезжиренные в спирте манжеты и неметаллические прокладки без предварительной просушки их в струе кислорода;

6) пользоваться инструментами водителя при работе с кислородным оборудованием или заносить эти инструменты в компрессорный отсек;

7) подтягивать разъемные соединения под давлением;

8) проверять герметичность разъемных соединений кислородной коммуникации с помощью открытого пламени (спички, тлеющий фитиль);

9) заряжать от станции баллоны из-под других газов и пользоваться зарядными шлангами для других целей;

10) нарушать без необходимости упаковку обезжиренных на заводе деталей.

§ 2. Передвижное средство "воздухозаправщик"

402. Зарядка баллонов "воздухозаправщика" (далее - ВЗ) сжатым воздухом производится только на компрессорной станции, с обязательной регистрацией в журнале учета работы "воздухозаправщика". Зарядка групп баллонов должна производиться в порядке их очередности - по мере заполнения. Производить заправку баллонов выше установленного давления не допускается.

403. Не допускается ремонтировать либо проводить профилактические работы на автомобиле ВЗ во время его зарядки от компрессорной станции.

404. Во время использования ВЗ для зарядки потребителей ВС необходимо:

1) до начала работы маховичка всех редукторов устанавливать в положение "меньше";

2) открывать вентили и краны плавно, без рывков;

3) не допускать превышения давления в заряжаемом объекте выше установленного;

4) стравливать давление воздуха из магистрали зарядки до атмосферного перед отсоединением зарядного шланга от потребителя.

405. В процессе эксплуатации ВЗ не допускается:

1) производить подкачку шин ВС при неисправности или отсутствии соответствующего редуктора. Давление при подкачке шин ВС должно быть от 1,0 до 1,5 МПа;

2) осуществлять подкачку колес автомобилей и других транспортных средств.

406. При резком повышении температуры окружающей среды (более чем на 30 ^о С) необходимо баллоны сообщить с предохранительным клапаном, открыв на щите управления групповые вентили и вентиль зарядки.

407. При техническом обслуживании ВЗ не допускается:

1) пользоваться неисправными инструментами;

2) подтягивать резьбовые соединения пневмосистемы под давлением;

3) заменять баллоны ВЗ без ведома начальника компрессорной станции.

Глава 21. Требования безопасности при эксплуатации
"универсальных передвижных гидроагрегатов"

408. Перед выездом "универсальных передвижных гидроагрегатов" (далее - УПГ) на линию необходимо проверить:

1) комплектность исправность предусмотренных средств пожаротушения;

2) наличие пломб на контрольно-измерительных приборах и огнетушителях;

3) герметичность топливных, масляных и гидравлических систем, а также системы сжатого азота;

4) чистоту двигателя энергоустановки, штепсельных разъемов и клемм электросистемы;

5) наличие рабочей жидкости в баке гидросистемы;

6) надежность фиксации крышек люков и заземления установки.

409. В процессе применения УПГ для обслуживания ВС следует соблюдать следующие требования безопасности:

1) обеспечить надежное заземление гидроагрегата;

2) подключать к самолету УПГ только с разрешения ответственных работников АТБ;

3) подключение производить, только убедившись в отсутствии воздушных пробок в гидросистемах УПГ;

4) не подсоединять гидравлические и воздушные шланги к системам, находящимся под давлением;

5) не волочить шланги и кабели по бетону, не допускать перекручиваний и петель при присоединении их к ВС;

6) не включать насосы при отсутствии рабочей жидкости в гидросистеме и при неподключенных выводных шлангах;

7) давление до всасывающей магистрали основных насосов должно быть не ниже установленного инструкцией по эксплуатации (0,075 МПа для УПГ-300);

8) заправку гидросистем ВС производить только до тех пор, пока уровень жидкости в гидробаке установки находится выше условной отметки;

9) плавно открывать запорные краны и вентили, контролируя изменение давления по манометрам (во избежание резкого повышения давления в системах);

10) в процессе работы УПГ постоянно следить по контрольно-измерительным приборам за режимом работы силовой установки и систем;

11) не допускать повышения температуры рабочей жидкости более 95 ^о С;

12) не разряжать баллоны с азотом до давления ниже 0,05 МПа;

13) при обнаружении возникшей течи топлива, масла или рабочей жидкости немедленно остановить двигатель, выключить все системы и устранить течь;

14) не вскрывать крышки заливных горловин топливной, масляной, гидравлической систем и систем охлаждения во время работы двигателя силовой установки;

15) не присоединять и не отсоединять кабели, находящиеся под напряжением и не отсоединять шланги, предварительно не стравив в них давление до нуля;

16) не прикасаться к токоведущим шинам, клеммам и неизолированным проводам;

17) не допускать попадания на токоведущие элементы рабочей жидкости и влаги;

18) не допускать к гидроагрегату лиц, не связанных с его эксплуатацией и проверкой гидросистем ВС;

19) не оставлять работающую установку без надзора.

410. При техническом обслуживании УПГ не допускается:

1) запускать двигатель УПГ и его подогреватель в помещениях с плохой вентиляцией;

2) выполнять работы по обслуживанию и устранению неисправностей при работающем двигателе, включенных насосах гидросистем или включенной электросистеме;

3) производить затяжку гаек трубопроводов и трубопроводной арматуры гидро- и пневмосистем, находящихся под давлением;

4) открыть пробку заливной горловины гидроблока, не снизив давление азота в баке до нуля;

5) разбирать агрегаты, сливать и заменять рабочую жидкость в системах при температуре жидкости выше 40 ^о С. Помещение, где производится испытание агрегатов, заправленных жидкостью при температуре выше 40 ^о С, должно быть оборудовано приточно-вытяжной вентиляцией с десяти-пятнадцатикратным обменом воздуха в час;

6) заряжать баллоны азотом до давления, превышающего рекомендованное для данной температуры;

7) чистить, окрашивать и ремонтировать баллоны, наполненные газом;

8) повреждать изоляцию проводников электросистем;

9) заменять токоведущие провода проводами с меньшим сечением и меньшим сопротивлением изоляции, а также заменять плавкие предохранители - предохранителями, рассчитанными на большую величину тока;

10) пользоваться открытым пламенем и курить ближе, чем за 10-15 метров от УПГ.

411. Эксплуатация азотной системы УПГ должна осуществляться в строгом соответствии с правилами (инструкцией) устройства и безопасной эксплуатации сосудов, работающих под давлением, утверждаемыми в установленном порядке.

412. При возникновении пожара на УПГ необходимо:

1) немедленно выключить двигатель силовой установки и все системы;

2) приступить к тушению пожара в соответствии с инструкцией завода-изготовителя, приняв меры по сообщению в пожарную охрану авиапредприятия.

Глава 22. Требования безопасности
при эксплуатации буксировщиков воздушных судов

413. К буксировке допускаются водители тягачей, изучившие правила буксировки ВС, знающие схемы движения на данном аэродроме, знаковую и световую сигнализацию и имеющие допуск к работе.

414. Водителю необходимо действовать только по командам руководителя буксировки. При подаче команды "стоп" любым из обслуживающего персонала буксировщик необходимо остановить. Во всех случаях начала движения тягача с места водителю необходимо подать звуковой сигнал.

415. При эксплуатации буксировщиков не допускается:

1) превышать установленные скорости буксировки;

2) использовать балласт, масса которого превышает грузоподъемность тягача;

3) поправлять буксировочное приспособление во время движения;

4) производить буксировку рывками и с крутыми поворотами;

5) работать при неисправной системе радиосвязи;

6) находиться в кузове тягача лицам, не имеющим непосредственного отношения к буксировке данного ВС;

7) стоять в кузове и находиться на подножке тягача;

8) сидеть на бортах и крыше кабины тягача;

9) садиться в кабину или кузов или высаживаться при движении даже на самой малой скорости.

Тип буксировщика должен соответствовать полетной массе ВС.

416. Начало движения с места, а также замедление тягача должно быть плавным, без рывков во избежание поломки передней амортизационной стойки шасси ВС. Начинать движение с места путем "раскачивания" не допускается.

417. Направление движения при непосредственном начале движения ВС с места тягачом следует выбирать так, чтобы оно составляло возможно меньший угол с продольной осью ВС.

418. Буксировка в темное время суток и в сложных метеоусловиях (гололед, сильный ветер) выполняется на пониженной (менее 10 км/ч) скорости, с повышенным вниманием и осторожностью. В туман в темное время суток на буксировщике должны быть включены противотуманные фары, габаритные огни и сигнальный фонарь на кабине тягача. Водителю необходимо иметь карманный фонарь для световой сигнализации.

419. В темное время суток сцепление буксировочного крюка с крюком тягача при отсутствии подсвета крюка тягача не допускается.

Раздел 6. Требования безопасности
при эксплуатации аэродромных спецмашин
Глава 23. Общие требования безопасности труда

420. Выезд спецмашин на ВПП производится только по разрешению руководителя полетов (диспетчера).

421. При производстве работ на летном поле аэродромные машины должны иметь надежную радиосвязь в диапазоне внутрипортовой радиосвязи с диспетчером службы движения, ответственным от аэродромной службы за проведение работ, а также с аэродромной службой и службой спецтранспорта. Кроме того, на машине ответственного за проведение работ, помимо радиосвязи, работающей в диапазоне внутрипортовой связи, следует устанавливать радиостанцию авиационного диапазона для прослушивания радиообмена на частоте посадки без права выхода в эфир.

422. Во время работы на аэродроме водителям спецмашин необходимо постоянно следить за световыми и звуковыми сигналами, командами по рации и выполнять их требования.

423. Аэродромные машины и механизмы, используемые для выполнения работ на летной полосе и рулежной дорожке (далее - РД), оборудуются проблесковыми огнями, как правило желтого цвета, с эффектной силой света не менее 40 Кандел и не более 400 Кандел с частотой вспышек (75±15) в минуту, включаемыми в ночное время суток или при видимости менее 2 км., а также средствами радиосвязи с руководителем полетов (диспетчером).

424. Занимать ВПП спецмашинами, не оборудованными радио- и светосигнальными средствами, без сопровождения ответственного лица аэродромной службы и без разрешения руководителя полетов не допускается.

425. При работе спецмашин на летной полосе и РД средства радиосвязи, габаритные и проблесковые огни, установленные на машинах выключать не допускается.

426. Проблесковый (мигающий) огонь должен устанавливаться на спецмашине таким образом, чтобы ни одна часть машины не затеняла световое излучение.

427. Кабины машин должны иметь регулируемые системы обогрева, обеспечивающие при снижении температуры окружающей среды до - 20 ^о С температуру воздуха в кабине не менее 14 ^о С.

428. Шумовые характеристики машин и параметры вибрации на рабочих местах и органах управления должны соответствовать требованиям ГОСТ.

429. Усилия на органах управления должны быть:

1) на рулевом колесе при движении машины со скоростью менее 8 км/ч на горизонтальном участке с сухим твердым покрытием - не более 115 единиц силы - Ньютонов (далее - Н) или 11,75 килограмм умноженные на секунду (далее - кгс);

2) на органах управления двигателем внутреннего сгорания - не более 50 Н (5,2 кгс);

3) на органах управления рабочим оборудованием, используемых в каждом рабочем цикле, - не более 60 Н (6,15 кгс) для рычагов и 120 Н (12,25 кгс) для педалей;

4) на органах управления машиной, используемых при перемещении ее собственным ходом, но более 120 Н (12,5 кгс) для рычагов и 245 Н (25 кгс) для педалей, на педалях типа тормозной - не более 300 Н (30,6 кгс);

5) на рычагах и педалях, используемых не более пяти раз в смену - не более 200 Н (22 кгс).

430. Пневмоприводы, гидравлические приводы и другие гидравлические устройства машин должны отвечать требованиям соответствующих ГОСТ.

431. Все машины и механизмы, работающие на ВПП, РД, местах стоянок и перроне должны быть обеспечены буксировочными приспособлениями.

432. На каждую спецмашину должен быть составлен формуляр, удостоверяющий соответствие спецмашины требованиям соответствующего стандарта.

433. Все зубчатые, цепные, ременные, карданные и фрикционные передачи, концы вращающихся валов, шпонок, специального оборудования должны быть закрыты кожухами, щитками, ограждениями.

434. Все перемещающиеся части машины (отвалы, щетки, стрелы, различные дверцы и крышки и так далее) должны иметь специальные устройства для предотвращения их произвольного опускания или перемещения при работе, осмотре и ремонте.

435. Дверки загрузочных, разгрузочных, смотровых и других люков машин должны плотно закрываться и иметь надежные замки.

436. При эксплуатации аэродромных спецмашин не допускается:

1) проезжать возле ВС на расстоянии ближе 3 метров, а со стороны работающих двигателей - ближе 50 метров;

2) пересекать путь рулящего ВС, выезжать впереди него, а также двигаться за ВС на расстоянии ближе 50 метров;

3) выезжать на аэродромные покрытия машинам с грязными колесами;

4) оставлять спецмашину с работающим двигателем без присмотра;

5) производить раскачивание вблизи ВС забуксовавшей машины с целью ее вывода из этого положения;

6) оставлять вал снега и другие препятствия, которые могут помешать рулению ВС;

7) выключать радиостанцию во время работы на территории аэродрома;

8) устранять неисправности в спецмашинах на ВПП, РД, местах стоянки, перроне;

9) оставлять машину без надзора и с выключенным сигнальными огнями (в ночное время) в местах движения ВС и другого транспорта.

Глава 24. Требования безопасности при эксплуатации поливомоечных,
подметально-уборочных машин, пескоразбрасывателей и
разбрасывателей химических реагентов

437. Подметально-уборочные машины должны иметь увлажнительные или пылеотсасывающие устройства, а также устройство, обеспечивающее механизированную загрузку бункера и его разгрузку.

438. Пескоразбрасыватели должны быть оборудованы отражателями над разбрасывающим диском или другими приспособлениями, задерживающими камни и другие предметы при посыпании дорог песком.

439. Температура воздуха в кабине, а также уровни шума и вибрации должны соответствовать значениям, указанным в пунктах 251, 259, 260, 459 и 460 настоящих Правил.

440. Температура внутренних поверхностей кабины, кроме поверхностей стекол, должна быть не выше 35 ^о С.

441. Соединение элементов кабины, уплотнение окон, дверей, люков, отверстий, мест ввода органов управления в кабину должны обеспечивать герметичность кабины и не пропускать на рабочее место водителя пыль и воду согласно соответствующим ГОСТ.

Значения ПДК пыли, двуокиси углерода, окиси углерода, акролеина, паров бензина, окислов серной кислоты и азота не должны быть больше, приведенных в приложении 14 к настоящим Правилам.

442. В рабочем положении посадка ворса цилиндрических и лотковых щеток по всей длине образующей должна быть равномерной и находиться в пределах 5 - 15 % от свободной длины ворса.

443. Спецмашины с плужно-щеточным оборудованием, работающие на ВПП, оборудованной огнями углубленного типа, должны иметь плуги с резиновыми секционными ножами.

444. Перед выездом на линию поливомоечной машины необходимо проверить:

1) крепление цистерны к раме шасси;

2) состояние болтов крепления карданного вала к раздаточной коробке и насосу;

3) наличие и состояние водопроводного и пожарных рукавов;

4) крепление центробежного насоса, трубопроводов;

5) состояние и работу системы управления центрального клапана и заслонками насадок;

6) работу коробки отбора мощности;

7) состояние окузовки, замков, дверок.

445. При заборе воды из водоема машину следует устанавливать боком на расстоянии не ближе 1 метра от края откоса.

446. При работе у открытого колодца-гидранта для забора воды в цистерну, около колодца должна быть установлена тренога с предупреждающим знаком, а в вечернее и ночное или темное время суток - красный фонарь.

447. При эксплуатации поливомоечных машин не допускается:

1) проверять уровень масла в центробежном насосе или наливать масло во время его работы;

2) подтягивать сальник центробежного насоса во время его работы;

3) включать щетку в процессе движения;

4) одновременно включать щетку и водяной насос;

5) производить очистку металлического ворса щеток без рукавиц;

6) работать без защитного кожуха приводов рабочих органов;

7) движение машины с опущенной и неработающей щеткой;

8) производить работы под отвалом, поднятым в транспортное положение и не установленным на подставки, а также около вращающейся щетки;

9) выполнять какие либо операции, связанные с уходом или ремонтом машины и спецоборудования, при работающем двигателе (за исключением работ, связанных с регулировкой двигателя);

10) снимать и устанавливать фильтр разрешается только при отсутствии воды в цистерне.

448. Перед выездом подметально-уборочной машины на линию необходимо проверить:

1) наличие масла в гидросистеме и отсутствие его подтеканий;

2) наличие воды в водяных баках;

3) подъем и опускание лотковых щеток, задней щетки и транспортера со шнеками;

4) рабочую трансмиссию машины;

5) натяжение цепи транспортера и задней щетки;

6) крепление водяного насоса и трубопроводов;

7) работу коробки отбора мощности.

449. При эксплуатации подметально-уборочных машин не допускается:

1) выполнять какие-либо работы по машине, приподнятой домкратом без установки специальных упоров;

2) очищать и регулировать скребковую цепь, шнек и щетки при работающем двигателе;

3) очищать ворс щеток, шнек, транспортер и другие механизмы без рукавиц и при работающем двигателе;

4) производить смазку, крепление деталей при работающем двигателе.

450. При снегоочистительных работах на поливомоечных и подметально-уборочных машинах водителю необходимо:

1) не подвигать вал снега ближе 2 метров к светильникам, указателям, стенам, газонам и так далее для создания нормальных условий работы роторных снегоочистителей или бульдозеров;

2) при очистке дорог в аэропорту не оставлять валы снега на пересечении дорог.

451. Перед выездом пескоразбрасывающей машины на линию необходимо проверить:

1) крепление раздаточной коробки редуктора привода разбрасывателя и корпуса вибратора;

2) натяжение ременное передачи привода;

3) работу цепи транспортера;

4) крепление рамы кузова к лонжеронам машины;

5) зазор между ребрами разбрасывающего диска и кожухом бункера (величина зазора не должна превышать 30 мм.);

6) биение разбрасывающего диска.

452. При эксплуатации разбрасывателей песка и химических реагентов не допускается:

1) находиться вблизи разбрасывающего агрегата на расстоянии менее 15 метров при его работе, а также между тягачом и прицепным оборудованием;

2) при работе разбрасывателя находится в бункере машины, а также в непосредственной близости от вращающегося соединительного кардана привода разбрасывающего диска, который должен быть огражден защитным кожухом;

3) производить ремонт поднятой платформы без предварительной установки упора.

453. Средства буксировки прицепных агрегатов должны быть оборудованы проблесковыми огнями.

454. Водителю и рабочему на прицепном оборудовании необходимо знать и выполнять систему взаимной сигнализации. При движении с места водителю необходимо подать сигнал и, получив ответный от рабочего на прицепном оборудовании, начать плавное движение. Предупредительные сигналы следует подавать при торможении, изменении скорости, поворотах и остановках. Отцеплять прицепной агрегат до полной остановки машины не допускается.

Следует избегать попадания химических реагентов в глаза, на слизистые оболочки и открытые раны. Пораженные места необходимо промыть теплой водой.

Глава 25. Требования безопасности при эксплуатации "снегопогрузчиков"

455. При эксплуатации "снегопогрузчика" не допускается:

1) находиться вблизи зоны работы погрузчика посторонним лицам;

2) производить осмотр, регулировку, крепежные работы и очистку скребкой лопаты при работающих механизмах погрузчика.

456. Работающим со "снегопогрузчиком" следует быть особо внимательными при движении снегопогрузчика в транспортном положении, так как ввиду его сравнительно больших габаритных размеров возможны аварийные ситуации при резких и крутых поворотах.

Глава 26. Требования безопасности
при эксплуатации роторных снегоочистителей

457. На снегоочистителях должны быть установлены габаритные огни и электроосветительное оборудование, обеспечивающее возможность работы в ночное время и при снегопадах.

458. Перед началом работы необходимо ознакомиться с состоянием очищаемого объекта и условиями производства работ.

459. Перед пуском двигателя базового шасси снегоочистителя необходимо убедиться, что рычаги переключения передач, включения гидронасосов, раздаточной коробки и холодоуменьшения находятся в положении "выключено".

460. Перед пуском двигателя, рабочих органов и включением трансмиссии необходимо проверить крепление лопастей ротора к ступице и крепление самой ступицы, убедиться в отсутствии посторонних предметов в кожухе ротора, а также в том, что кран управления шинно-пневматической муфты сцепления находится в выключенном положении. Проверить вручную свободное вращение шнеков (фрезы) и ротора.

461. При эксплуатации снегоочистителей не допускается:

1) находиться впереди снегоочистителя и ближе 75 метров со стороны выброса снега;

2) подходить к вращающимся шнекам (фрезы) ближе 3 метров;

3) подходить к рабочему органу со стороны горловины кожуха при включенной трансмиссии привода ротора;

4) включать поворот кожуха ротора при "плавающем" положении рабочего органа во время работы машины (так как это вызывает быстрый поворот кожуха вправо, что может повлечь за собой несчастные случаи и повреждение ближайших объектов струей снега и другими попавшими в ротор тяжелыми предметами);

5) находиться в плоскости вращения маховика соединительной муфты и вентиляторов при работающем двигателе привода рабочего органа.

Глава 27. Требования безопасности
при эксплуатации аэродромных уборочных машин

462. При работе на машине оператору-водителю необходимо четко знать и соблюдать нормативно-техническую документацию по уходу за аэродромной уборочной машиной и ее эксплуатации, по эксплуатации и техническому обслуживанию дизеля или автомобильного двигателя, и выполнять следующие требования безопасности:

1) перед началом работ ознакомиться с состоянием очищаемого объекта;

2) строго соблюдать все правила движения, принятые для данного аэропорта;

3) подниматься на площадки для обслуживания сборочных единиц машины только по лестницам;

4) при заправке топливом на площадках с асфальтобетонным или бетонным покрытием заземлять машину при помощи выносного клина;

5) проверять наличие и исправность средств пожаротушения;

6) убедиться, что в зоне действия газового потока нет людей, а также горючих материалов, сооружений, самолетов;

7) до начала перевода газопровода из одного положения в другое проверить надежность навесной системы газопровода;

8) установку и съем аккумуляторных батарей должны производить два человека;

9) во время работы строго следить за световыми и звуковыми сигналами, а также за сообщениями по рации, извещающими о необходимости немедленно покинуть очищаемый объект;

10) при работе в ночное время должно быть обеспечено достаточное электрическое освещение всего фронта работ:

11) во время работы машины не допускается находиться на машине посторонним людям.

463. При эксплуатации аэродромных уборочных машин не допускается:

1) работать с неисправными тормозами и рулевым управлением;

2) применять ГСМ, не предусмотренные инструкцией по эксплуатации;

3) оставлять включенным выключатель питания на панели приборов после окончания работы;

4) заправлять емкости при работающем двигателе;

5) пользоваться открытым огнем и курить при заправке баков;

6) проводить осмотры, монтажно-демонтажные, наладочные и регулировочные работы с работающим двигателем (авиадвигателем);

7) находиться у вращающейся щетки, а также в непосредственной близости от машины при запуске и во время работы двигателя;

8) выжимать сцепление при остановке двигателя тягача - машина потеряет управление (в этом случае необходимо, не выжимая сцепления, затормозить машину);

9) движение машины накатом с отключенной от двигателя трансмиссий, так как при этом снижается надежность рулевого управления;

10) езда на машине с опущенной и неработающей щеткой;

11) работать без шлемофона;

12) работать после загорания сигнальной лампы минимального остатка топлива в баке;

13) покидать машину при работающем двигателе (авиадвигателе).

464. При эксплуатации машины аэродромной уборочной машины оператору-водителю необходимо:

1) перед запуском двигателя тягача убедиться в том, что рычаг коробки передач находится в нейтральном положении, а кнопка включения гидронасоса - в выключенном положении;

2) перед запуском двигателя убедиться, что пневмокамерная муфта сцепления выключена;

3) при переводе газопровода из транспортного положения в рабочее и обратно убедиться, что машина установлена на ровной площадке и позади машины имеется достаточно свободная зона для размещения газопровода;

4) обслуживание авиадвигателя и газопровода производить только при неработающем авиадвигателе;

5) перед запуском авиадвигателя убедиться в целости топливопроводов и исправности системы дистанционного управления аварийным остановом;

6) производить повторный запуск авиадвигателя только после холодной прокрутки, если при запуске топливо не воспламенилось.

465. Работы, связанные с техническим осмотром и техническим уходом авиадвигателя, а также выявление неисправностей авиадвигателя должны производиться только авиационным техником. Обслуживание электрооборудования, а также выявление неисправностей в электросистеме должны проводиться опытным электриком.

466. На аэродромных уборочных машинах разрешается проезжать мосты и другие дорожные сооружения только после проверки их грузоподъемности, приняв во внимание, что общая масса машины превышает 30 тонн.

Раздел 7. Требования безопасности при эксплуатации
грузоподъемных спецмашин
Глава 28. Общие требования безопасности труда

467. При производстве погрузочно-разгрузочных работ необходимо строго соблюдать требования настоящих Правил, требования соответствующих ГОСТ и правил устройства и безопасной эксплуатации грузоподъемных кранов, утверждаемых в установленном порядке.

468. Погрузочно-разгрузочные работы должны выполняться под руководством ответственного лица, назначенного приказом руководителя авиапредприятия.

469. Погрузка и выгрузка грузов, крепление и раскрепление их на автомобиле осуществляется силами и средствами грузоотправителей и грузополучателей. Крепят груз под контролем водителя. Водителям разрешается совмещение работ по погрузке и выгрузке грузов, не требующих большого физического напряжения (мелкоштучные грузы, посылки и тому подобное).

470. Погрузочно-разгрузочные работы следует выполнять, как правило, механизированным способом при помощи кранов, погрузчиков и других машин, а при незначительных объемах - средствами малой механизации.

471. Механизированный способ выполнения погрузочно-разгрузочных работ является обязательным для грузов массой более 50 кг., а также при подъеме грузов на высоту более 2 метров.

В исключительных случаях на местах постоянной погрузки и выгрузки допускается производить двумя грузчиками (не менее) погрузку (выгрузку) груза массой 60 - 80 кг. (одного места) в кузов автомобиля вручную.

472. В целях обеспечения здоровых и безопасных условий труда для женщин, работающих в организациях ГА, допускается следующая предельно допустимая масса груза для женщин при подъеме и перемещении тяжестей вручную:

1) подъем и перемещение тяжестей при чередовании с другой работой (до 2-х раз в час) - 10 кг.;

2) подъем и перемещение тяжестей постоянно в течение рабочей смены - 7 кг.

Величина динамической работы, совершаемой в течение каждого часа рабочей смены, не должна превышать:

1) с рабочей поверхности - 1750 кгм.;

2) с пола - 875 кгм.

В массу поднимаемого и перемещаемого груза включается масса тары и упаковки.

При перемещении грузов на тележках или в контейнерах прилагаемое усилие не должно превышать - 10 кг.

473. Подросткам от 16 до 18 лет разрешается грузить и выгружать только следующие грузы: навалочные (гравий, глина, песок и тому подобное), штучные (кирпич, шлакоблок и тому подобное), пиломатериалы (подтоварник, тес и тому подобное).

474. Эксплуатация грузоподъемных машин и механизмов должна осуществляться в соответствии с правилами устройства и безопасной эксплуатации грузоподъемных кранов, утверждаемыми в установленном порядке.

Разрешение на эксплуатацию выдается соответствующими государственными органами (на машины, подлежащие регистрации) или лицом, осуществляющим в авиапредприятии надзор за грузоподъемными машинами, не подлежащими регистрации в государственных органах.

475. Грузоподъемные машины, находящиеся в работе, должны подвергаться периодическому техническому освидетельствованию:

1) частичному - не реже одного раза в 12 месяцев;

2) полному - не реже одного раза в 3 года.

476. Грузоподъемные машины и механизмы, поступившие на авиапредприятие в собранном виде, при наличии документов об их освидетельствовании и испытании на заводе-изготовителе допускаются к эксплуатации на срок не более 12 месяцев без испытания, но с предварительным осмотром.

477. Канаты и другие такелажные приспособления должны соответствовать ГОСТ и иметь свидетельство (сертификат) завода-изготовителя. При отсутствии свидетельства такелажные приспособления должны быть испытаны в соответствии с требованиями соответствующих государственных органов.

Глава 29. Требования безопасности
при эксплуатации автомобилей с подъемным кузовом

478. К управлению автомобилями с подъемным кузовом (далее - АПК) разрешается допускать только водителей-профессионалов после изучения или конструкции АПК, требований техники безопасности при их эксплуатации, правил движения по аэродрому, правил подъезда к обслуживаемым типам ВС и отъезда от них, имеющих талон на право вождения автомобилей, спецмашин и механизмов по аэродрому.

479. Операции, связанные с подъемом кузова, транспортера и откидных задних площадок, разрешается производить, когда водитель убедится в отсутствии людей вблизи них и после подачи звукового сигнала, оповещающего о начале операции.

480. При работе на АПК не допускается:

1) работать на неисправном АПК;

2) перевозить людей на платформе;

3) подъезжать на АПК и ВС до полной остановки его двигателей (винтов), а также при гололеде на ВПП;

4) производить погрузо-разгрузочные работы в/из ВС без установки АПК на ручной тормоз и без установки упорных колодок под колеса;

5) загружать АПК сверхустановленной грузоподъемности, предусмотренной технической характеристикой;

6) производить подъем кузова на полную высоту при скорости ветра более 10 м/с, при боковом уклоне, превышающем 3 ^о и сниженном, по сравнению с нормальным, давлении хотя бы в одной шине;

7) ездить с включенным гидронасосом или поднятой платформой;

8) производить погрузку и выгрузку, если расстояние между амортизатором заднего борта и ВС (краем рамки склада) больше 10 см.;

9) производить какие-либо работы и находиться под поднятой платформой без применения страхующих упоров или приспособлений;

10) производить осмотр и ремонт при поднятой платформе, не поставив автомобиль на ручной (стояночный) тормоз;

11) производить техническое обслуживание, не убедившись в полном отсутствии давления в гидросистеме;

12) производить подъем платформы при нахождении АПК под препятствиями (линии электропередач, выступающие части зданий и так далее).

481. По окончании работы на АПК грузчиками должен подаваться звуковой сигнал, после чего производиться опускание платформы и выключается гидронасос.

482. Отъезд от ВС должен осуществляться на скорости, не превышающей 3 км/ч., без рывков и плавно.

Глава 30. Требования безопасности
при эксплуатации автомобильных транспортеров

483. К работе на автомобильных транспортерах (далее - АТ) могут быть допущены лица, имеющие удостоверение водителя-профессионала, изучившие устройство машины и требования техники безопасности при работе на них, изучившие инструкции (правила), регламентирующие работу средств механизации на аэродромах.

484. Движение по перрону к ВС должно осуществляться по установленным для данного аэропорта маршрутам со скоростью не более 15 км/ч., при этом фермы АТ должны находиться в транспортном положении.

485. Скорость АТ при подъезде к ВС от него должна быть не более 3 км/ч.

486. При работе на АТ не допускается:

1) работать на неисправном АТ;

2) подъезжать на АТ к ВС с работающими двигателями;

3) производить погрузку (разгрузку) грузов в/из ВС без установки АТ на ручной тормоз и без установки упорных колодок под колеса (выпуска аутригера);

4) производить погрузку и выгрузку грузов с массой одного места больше, чем это предусматривается технической характеристикой АТ;

5) производить складирование и раскладывание секций, подъем и опускание стрел АТ при наличии на них грузов;

6) бросать грузы и багаж на ленту АТ;

7) пользоваться АТ для подъема (спуска) людей в багажные отсеки ВС;

8) передвигаться на АТ, не переведя стрелы в транспортное положение, за исключением переезда на короткие расстояния от одного багажного отсека ВС к другому отсеку;

9) стоять под фермами АТ во время их подъема, опускания, складывания и раскладывания секций стрел АТ;

10) производить техническое обслуживание и ремонт спецоборудования при поднятых фермах АТ без применения страхующих приспособлений.

Глава 31. Требования безопасности при эксплуатации автолифтов

487. К управлению автолифтами (далее - АЛ) могут быть допущены водители-профессионалы после изучения конструкции автолифтов, требований техники безопасности при их эксплуатации, правил движения по аэродрому, порядка подъезда к обслуживаемым типам ВС и отъезда от них.

488. Движение АЛ по маршрутам, установленным для проезда, должно осуществляться:

1) вне перронов аэровокзалов и мест стоянок ВС со скоростью, обеспечивающей безопасность движения;

2) по перрону и местам стоянок ВС со скоростью, не превышающей 15 км/ч;

3) при подъезде к обслуживаемому ВС и отъезде от него в зоне 10 метров от ВС со скоростью, не превышающей 3 км/ч.

489. При работе на АЛ не допускается:

1) производить подъем кузова при боковом уклоне опорной площадки более 3 ^о , на неровных площадках, при пониженном давлении воздуха в шине даже одного колеса, при скорости ветра более 10 м/с;

2) ездить по аэродрому с поднятым кузовом или включенным гидронасосом;

3) в зимний период работать на передней и задней площадках АЛ при наличии на них снега или льда;

4) работать на передних площадках АЛ без ограждений;

5) стоять на передних и задних площадках АЛ при опускании кузова.

Глава 32. Требования безопасности при эксплуатации автокранов

490. К управлению грузоподъемными кранами допускаются лица не моложе 18 лет, имеющие удостоверение на право управления автокраном данного типа и допущенные к работе квалификационной комиссией авиапредприятия.

491. Машинист автокрана отвечает за безаварийную работу автокрана, сохранность грузов, безопасность труда стропальщиков и других рабочих, работающих с грузами, а также за пожарную безопасность крана и перерабатываемых грузов.

492. Перед началом работы машинисту автокрана необходимо:

1) убедиться в надежности грунта на месте предстоящей работы;

2) осмотреть механизмы автокрана, их крепление и тормоз, а также ходовую часть, тяговые и буферные устройства;

3) проверить наличие и исправность ограждения механизмов;

4) проверить смазку передач, подшипников и канатов, а также состояние смазочных приспособлений и сальников;

5) осмотреть в допустимых местах металлоконструкцию и соединения секций стрелы и элементы ее подвески (канаты, растяжки, блоки, серьги и тому подобное), а также металлоконструкцию и сварные швы ходовой рамы (шасси) поворотной части;

6) осмотреть в допустимых местах состояние канатов и их крепления на барабане, стреле, грейфере, а также укладку канатов в ручьях блоков и барабанов;

7) осмотреть крюк и его крепление к обойме, грейфер или грузоподъемный магнит, а также цепи кольца его подвески;

8) проверить исправность дополнительных опор (выдвижных балок, домкратов), стабилизаторов;

9) проверить наличие и исправность приборов и устройств безопасности на автокране;

10) при приемке автокрана с электроприводом произвести внешний осмотр (без снятия кожуха и разборки) электрических аппаратов (рубильников, контакторов, пусковых резисторов, тормозных электромагнитов), а также осмотреть кольца или коллекторы электрических машин и их щетки. Если автокран питается от внешней сети, то машинисту автокрана необходимо проверить исправность гибкого кабеля.

493. Машинисту автокрана необходимо совместно со стропальщиком проверить исправность съемных грузозахватных приспособлений и наличие на них клейма или бирок с указаниями грузоподъемности, даты испытания, номера.

494. При приемке работающего автокрана его осмотр должен производиться совместно с машинистом автокрана, сдающим смену. Для осмотра крана администрацией авиапредприятия выделяется в начале смены необходимое время.

495. Осмотр автокрана должен осуществляться только при неработающих механизмах, а осмотр автокрана с электроприводом - при отключенном рубильнике в кабине машиниста. Осмотр гибкого кабеля должен производиться при отключенном рубильнике, подающем напряжение на кабель.

496. После осмотра автокрана перед его пуском в работу машинисту необходимо опробовать все механизмы на холостом ходу и проверить при этом исправность действия:

1) механизмов автокрана и электрооборудования, если оно имеется;

2) приборов и устройств безопасности, имеющихся на автокране тормозов.

497. При обнаружении во время осмотра и опробования автокрана неисправностей, препятствующих безопасной работе и невозможности их устранения своими силами, машинист, не приступая к работе, докладывает об этом лицу, ответственному за исправное состояние автокрана и ставит в известность лицо, ответственное за безопасное производство работ по перемещению грузов кранами.

498. Машинист не должен приступать к работе на автокране при следующих неисправностях:

1) трещины или деформации в металлоконструкциях автокрана;

2) трещины в элементах подвески стрелы;

3) отсутствие шплинтов и ранее имевшихся зажимов в местах крепления канатов или ослабление крепления канатов;

4) стреловой или грузовой канат имеет число обрывов проволочек или поверхностный износ, превышающий установленную норму, оборванную прядь или местное повреждение;

5) механизм подъема груза или механизм подъема стрелы имеет дефекты, угрожающие безопасности работы;

6) детали тормоза механизма подъема груза или стрелы имеют повреждения;

7) износ крюков в зеве, превышающий 10 % первоначальной высоты сечения;

8) поломка устройства, замыкающего зев крана;

9) нарушение крепления крюка в обойме;

10) поломка или отсутствие ограничителя грузоподъемности или сигнального прибора, а у автокранов с электроприводом - концевого выключателя механизма подъема;

11) повреждение или неукомплектованность дополнительных опор;

12) повреждение или отсутствие стабилизаторов у автокранов с подрессорной ходовой частью;

13) отсутствие ограждения механизмов и неизолированных токоведущих частей электрооборудования;

14) отсутствие или поломка приборов, показывающих количество масла в картере двигателя, температуру воды в системе охлаждения и силу зарядного тока.

499. Подключение автокранов с электроприводом к источнику питания производится электромонтером. Выполнять это подключение машинисту автокрана не допускается.

500. При подъеме и перемещении груза машинисту необходимо руководствоваться следующими требованиями:

1) работы краном производить только по сигналу стропальщика;

2) перед началом той или иной операции давать сигнал;

3) не начинать грузовых операций, не убедившись в безопасности окружающих лиц;

4) следить за работой стропальщиков и не включать механизмов автокрана без их сигнала;

5) принимать сигналы к работе только от одного стропальщика-сигнальщика;

6) аварийный сигнал "стоп" принимается от любого лица, подающего его;

7) во время подготовки груза к подъему следить за креплением и не допускать подъема плохо застропленных грузов;

8) не поднимать груз без остановки, а подняв его на высоту 0,5-1,0 метра и убедившись в исправности тормозов, надежности закрепления груза, устойчивости крана, продолжать подъем;

9) при подъеме груза, масса которого приближается к предельной для данного вылета стрелы, предварительно приподнять этот груз на 10 см., проверить устойчивость автокрана и только после этого продолжать подъем;

10) укладывать грузы на подвижной состав и на стеллажи равномерно, не перегружая одну из сторон;

11) опускать груз плавно.

501. При подъеме и перемещении грузов машинисту автокрана не допускается:

1) допускать к обвязке или зацепке грузов случайных лиц, не имеющих удостоверения стропальщика, а также применять грузозахватные приспособления без бирок или клейма;

2) поднимать или кантовать груз, вес которого превышает грузоподъемность крана для данного вылета стрелы;

3) опускать стрелу с грузом до вылета, при котором грузоподъемность крана будет меньше массы поднимаемого груза;

4) производить резкое торможение при подъеме или опускании груза или при повороте крановой установки;

5) подтягивать груз к автокрану;

6) подтягивать груз поворотом стрелы;

7) открывать краном, грейфером или другими съемными захватными приспособлениями груз, засыпанный землей, или примерзший к земле, заложенный другими грузами, укрепленный болтами или залитый бетоном;

8) освобождать крюком защемленные грузом съемные грузозахватные приспособления (стропы, клещи и тому подобное);

9) поднимать железобетонные изделия с поврежденными петлями, неправильно обвязанный груз, находящийся в неустойчивом положении, подвешенный за один рог двурогого крюка, а также в таре, заполненной выше бортов или не имеющей ограждения;

10) укладывать груз на электрические кабеля и трубопроводы, а также на краю откоса или траншеи;

11) поднимать груз или контейнер с находящимися на них людьми, а также груз, выравниваемый людьми или поддерживаемый руками;

12) передавать управление краном лицам, не имеющим прав управления, а также допускать к самостоятельному управлению учеников и стажеров без своего наблюдения за ними;

13) производить погрузку и разгрузку автомашин при нахождении водителя или других людей в кабине;

14) поднимать баллоны со сжатым, сжиженным и растворенным газом, не уложенные в контейнеры;

15) поднимать контейнеры, застропленные не на все кольца или рамы;

16) производить подъем штучных грузов грейфером без его снятия;

17) изменять вылет стрелы во время обвязки (зацепки) груза и при его освобождении.

502. При эксплуатации автокранов с электрическим приводом необходимо:

1) проверить в установленные сроки сопротивление изоляции электрооборудования и приводов, которое должно составлять не менее 0,4 МОм;

2) все ремонтные и наладочные работы выполнять при отключенном напряжении;

3) на период ремонта оборудования для предупреждения ошибочного включения тока на пульте управления в кабине машиниста и у установочных автоматов вывешивать плакат с крупными буквами: "НЕ ВКЛЮЧАТЬ - РАБОТАЮТ ЛЮДИ!";

4) пол кабины закрывать резиновыми ковриками;

5) выполнять работу с питанием от внешней сети только при условии зануления крановой установки.

503. При работе на автокране с электрическим приводом не допускается:

1) пользоваться электрооборудованием с неисправными или снятыми кожухами или ограждениями токоведущих частей, или кабелей с оголенной электропроводкой;

2) работать при нарушении целости зануляющей электропроводки на автокране;

3) прикасаться к частям установки, находящимся под напряжением;

4) работать с открытыми дверцами, ограждающими пульт управления;

5) работать без резинового коврика в кабине.

504. По окончании работы крана машинисту необходимо соблюдать следующие требования:

1) не составлять груз, магнит или грейфер в подвешенном состоянии даже на небольшой высоте;

2) поставить кран в предназначенное для стоянки место, затормозив его;

3) установить стрелу и крюк в положение, определяемое инструкцией завода-изготовителя по монтажу и эксплуатации крана;

4) остановить двигатель у кранов с электроприводом, отключить рубильник в кабине, если кран питается от внешнего источника. Рубильник в будке (кабине) перед гибким кабелем должен быть отключен и заперт на замок.

Глава 33. Требования безопасности
при эксплуатации автопогрузчиков

505. К работе на автопогрузчиках могут быть допущены лица не моложе 18 лет, имеющие удостоверения водителя-профессионала и сдавшие зачеты квалификационной комиссии авиапредприятия.

506. Перед началом работы необходимо проверить техническое состояние автопогрузчика. Работа на неисправных автопогрузчиках не допускается.

507. Автопогрузчики, оборудованные колесами с грузовыми лентами. Должны эксплуатироваться только на цементобетонных, асфальтобетонных и других прочных покрытиях с гладкой поверхностью. Автопогрузчики на пневматических шинах могут эксплуатироваться также на покрытиях из обработанного камня и выровненных земляных площадках.

508. Не допускается эксплуатация автопогрузчиков в следующих случаях:

1) неисправности систем, обеспечивающих требования безопасности, предъявляемые к автотранспорту общего назначения и к грузоподъемным машинам;

2) ослабления креплений противовесов и их некомплектности;

3) ослабления крепления грузовых цепей к раме и каретке грузоподъемника;

4) заедания вращения хотя бы одного катка рамы или каретки;

5) ослабления крепления звездочек грузовых цепей.

509. Во время укладки (разборки) штабелей грузов автопогрузчика в зоне их работы не должны проходить пути ручной переноски и перевозки грузов, а также не должны производиться погрузочные работы.

510. При захвате груза необходимо соблюдать следующие требования безопасности:

1) груз размещать на захватной вилке таким образом, чтобы возникающий опрокидывающий момент был минимальным. При этом груз должен быть прижат к вертикальной части захватной вилки;

2) груз должен распределяться равномерно на обе лапы и может выходить вперед за пределы вилки не более чем на 1/3 длины лап. Укладывать груз выше защитного устройства, предохраняющего рабочее место водителя от падения от него груза через раму, не допускается;

3) единичные крупногабаритные грузы разрешается укладывать выше защитного устройства. При этом должно быть выделено лицо для руководства движением автопогрузчика.

511. При работе со стрелой необходимо сначала приподнять груз, а затем производить его транспортировку.

512. Транспортировать грузы разрешается только при полностью отклоненной назад раме. Захватное устройство должно обеспечивать подъем груза от земли на высоту величины дорожного просвета автопогрузчика и не более 0,5 метра для автопогрузчиков на пневматических шинах.

Транспортирование длинномерных грузов разрешается только на открытых территориях с ровным покрытием, причем способ захвата груза должен исключать возможность его развала или падения в сторону.

Максимальный продольный уклон, по которому разрешается транспортирование грузов автопогрузчиками, не должен превышать угла наклона рамы назад (минус 3 ^о ).

513. При укладке длинномерных грузов спаренными автопогрузчиками должно быть выделено ответственное лицо для обеспечения согласованной и безопасной работы автопогрузчика.

514. Водителю автопогрузчика не допускается:

1) движение с поднятым грузом при наклоненной вперед раме автопогрузчика;

2) резкое торможение при движении автопогрузчика с грузом;

3) покидать машину при поднятом грузе, работающем двигателе;

4) производить подъем, опускание и наклон груза при передвижении;

5) перевозить людей на подножках машины и грузовой площадке, становиться на поднимаемый груз для его уравновешивания;

6) производить подъем людей на высоту подъемным приспособлением;

7) отрывать примерзший или зажатый груз;

8) поднимать груз при отсутствии под ним просвета, необходимого для свободного прохода вилки;

9) укладывать груз краном непосредственно на захватное устройство автопогрузчика.

Раздел 8. Требования безопасности труда
при техническом обслуживании и ремонте спецмашин
Глава 34. Общие требования безопасности труда

515. Техническое обслуживание и ремонт спецмашин необходимо выполнять на специальных постах, оборудованных согласно табелю технологического оборудования и специализированного инструмента для служб спецтранспорта (автобаз, гаражей) предприятий и организаций гражданской авиации, утверждаемому в установленном порядке.

516. Техническое обслуживание и ремонт спецмашин на местах их хранения или случайно выбранных стоянках не разрешается.

517. Рабочие, занятые ТОиР спецмашин, должны пользоваться только исправными инструментами и приспособлениями.

518. К работе по ТОиР спецмашин допускаются лица, прошедшие специальную подготовку и имеющие документ о присвоении им соответствующей квалификации.

519. Перед ремонтом или техническим обслуживанием спецмашины должны быть тщательно вымыты, а после установки на пост заторможены ручным тормозом и упорами (башмаками).

520. Перед постановкой на ТОиР спецмашина должна быть предварительно освобождена от рабочих жидкостей и газов с соблюдением мер безопасности. Приступать к разборке агрегатов, находящихся под давлением выше атмосферного, под напряжением (электрическим, механическим) и имеющих низкую температуру рабочих поверхностей (криогенная и другая аппаратура), не допускается.

521. При постановке на пост технического обслуживания или ремонта обязательно необходимо вывешивать на рулевое колесо табличку с надписью крупными буквами: "ДВИГАТЕЛЬ НЕ ПУСКАТЬ - РАБОТАЮТ ЛЮДИ!".

522. При обслуживании спецмашины на подъемнике (гидравлическом, электромеханическом) на механизме управления подъемником вывешивают табличку с надписью крупными буквами: "НЕ ТРОГАТЬ - ПОД МАШИНОЙ РАБОТАЮТ ЛЮДИ!". В рабочем (поднятом) положении плунжер подъемника должен надежно фиксироваться упором (штангой), гарантирующим невозможность самопроизвольного опускания подъемника.

523. При ТОиР спецмашин вне смотровой канавы, эстакады или подъемника лица, производящие ремонт, должны быть обеспечены лежаками. Работать без лежаков (подстилок) на полу (земле) не допускается.

524. При выполнении работ, связанных со снятием колес, требуется поставить под вывешенную спецмашину козелки, а под неснятые колеса упоры - башмаки. Выполнять какие-либо работы на спецмашине, вывешенной только на одних подъемных механизмах (домкратах, талях и так далее), не допускается. Подкладывать под вывешенную спецмашину диски колес, кирпич и прочие предметы не допускается.

525. При снятии и постановке рессор на спецмашинах обязательна предварительная их разгрузка с помощью подъемных механизмов с последующей постановкой спецмашины на козелки. Конструкция козелков должна исключать возможность падения спецмашины.

Поднимать (вывешивать) автомобиль за буксирные устройства не допускается.

526. При ремонте топливных цистерн или резервуаров необходимо надежно их заземлить.

Работы при ремонте топливных цистерн или резервуаров можно производить только инструментами, изготовленными из материалов, исключающих искрообразование.

527. Помещения, в которых ведется работы с этилированным бензином, должны отвечать следующим требованиям:

1) посты мойки, обслуживания и ремонта спецмашин должны быть изолированы от мест их стоянки и иметь твердое покрытие полов;

2) в помещениях, где возможно проливание и подтекание этилированного бензина, должны устанавливаться металлические поддоны.

528. При разборочно-сборочных работах на спецмашинах снимать, транспортировать и устанавливать двигатель, коробку передач и другие агрегаты следует при помощи подъемно-транспортных средств, оборудованных приспособлениями (захватами), гарантирующими полную безопасность работ.

529. Стенды для разборочно-сборочных работ по ремонту агрегатов должны соответствовать своему назначению и быть удобными в работе. Устройства для закрепления агрегатов должны исключать возможность их смещения или падения.

Глава 35. Требования безопасности к технологическому оборудованию

530. Пуск в эксплуатацию нового оборудования, а также после капитального ремонта должен производиться только после приемки его специальной комиссией с участием главного инженера ССТ.

531. Стационарное оборудование должно устанавливаться на фундаментах и надежно к ним крепиться. Работать на оборудовании со снятыми, незакрепленными или неисправными ограждениями не допускается.

532. Все эксплуатируемое оборудование должно быть исправным и находиться под постоянным надзором руководителя производственного участка. На неисправное оборудование необходимо вывешивать табличку, указывающую, что работать на нем не допускается. Такое оборудование должно быть отключено (обесточено, выключен привод).

533. Защитные средства, применяемые при эксплуатации электроустановок, должны удовлетворять правилам (инструкции) пользования и испытания защитных средств, применяемых в электроустановках, утверждаемым в установленном порядке.

534. Применяемые при работах электрические машины и механизмы, приспособления и инструмент должны эксплуатироваться в соответствии с правилами (инструкции) техники безопасности при эксплуатации электроустановок потребителей, утверждаемыми в установленном порядке.

Глава 36. Требования безопасности при производстве работ
по техническому обслуживанию и ремонту спецмашин

535. При проведении работ по ТОиР необходимо соблюдать требования соответствующего ГОСТ.

536. Процессы ТОиР, а также оборудование, приборы, инструменты и приспособления должны соответствовать ГОСТ и техническим условиям.

537. Процессы ТОи Р должны быть безопасными на стадиях:

1) подготовки спецмашин к ТОиР;

2) непосредственного выполнения работ;

3) испытаний и проверок систем спецмашин;

4) заправки спецмашин горюче-смазочными материалами и спецжидкостями;

5) хранения и транспортирования автомобилей, деталей, агрегатов и материалов;

6) удаления и обезвреживания отходов производства.

538. При мойке агрегатов и деталей необходимо соблюдать следующие требования:

1) детали двигателей, работающих на этилированном бензине, разрешается мыть только после нейтрализации отложений тетраэтилсвинца в керосине, щелочном растворе и других нейтрализующих жидкостях;

2) концентрация щелочных растворов должна быть не более 2-5 %;

3) закрытие (механизированные) моечные посты должны иметь надежную вентиляцию;

4) после мойки щелочным раствором обязательна промывка горячей водой;

5) работать с применением открытого огня в зоне постов не допускается.

Мойщикам спецмашин, а также лицам, работающим со спецжидкостями, рекомендуется применять составы, образующие нерастворимую пленку ("Биологические перчатки", соответствующие пасты, мазь Селисского и другие).

§ 1. Электросварочные работы

539. Сварочные работы необходимо выполнять с учетом требований ГОСТ, а также правил пожарной безопасности при проведении сварочных и других огневых работ, утверждаемых в установленном порядке.

К выполнению работ могут быть допущены лица, достигшие 18-летнего возраста, прошедшие медицинское освидетельствование, обученные по специальной программе и имеющие удостоверение установленного образца.

Оборудование, применяемое при электросварочных работах, должно удовлетворять требованиям соответствующего ГОСТ, нормативных правовых актов, технических документов по безопасности труда при электросварочных работах.

540. При проведении электросварочных работ пользоваться самодельными генераторами и генераторами, конструкции которых не отвечают соответствующим ГОСТ, не допускается.

541. Ответственность за обеспечение мер пожарной безопасности при проведении сварочных и других огневых работ возлагается на лиц, ответственных за противопожарное состояние объектов служб, мастерских, участков, где будут производиться огневые работы.

542. Перед началом работы необходимо проверить оборудование, подготовить рабочее место, надеть защитную одежду, проверить состояние светофильтров и состояние проводов и заземления.

Длина сварочного кабеля должна быть 15-25 метров, а в исключительных случаях - не более 40 метров. Сечение кабеля выбирается в зависимости от силы тока.

543. Источники сварочного тока (трансформатор, генераторы, выпрямители) включаются в электросеть только при помощи пусковых устройств. Осуществлять питание сварочной дуги непосредственно от силовой или осветительной сети не допускается.

Корпуса источников сварочного тока, обмотки низкого напряжения понижающих трансформаторов и свариваемые детали должны быть надежно заземлены. При выполнении заземления следует руководствоваться инструкцией (правилами) по выполнению сетей заземления в электроустановках, утверждаемой в установленном порядке.

Пользоваться в качестве заземлителей отопительными и водопроводными системами, трубопроводами с горючими жидкостями и газами не допускается.

544. Перед зажиганием дуги сварщику необходимо подать команду: "Закройтесь!". Рабочие места сварщиков при работе в помещениях должны быть отделены от смежных рабочих мест и проходов ширмами, шторами или щитками. При сварке на открытом воздухе ограждения следует ставить в местах, где работают несколько сварщиков или проходят другие рабочие. Кроме того, рабочее место сварщика должно быть защищено от дождя и ветра.

545. При работе необходимо пользоваться исправным электродержателем с рукояткой, имеющей надежную изоляцию и прочный зажим для крепления наконечника гибкого провода сварочной цепи.

546. Применяемые при сварке шлемы-маски или щитки с защитными стеклами должны соответствовать ГОСТ. В зависимости от сварочного тока рекомендуется применять специальные светофильтры.

Подсобным рабочим, работающим совместно с электросварщиком, следует надевать очки со стеклами, соответствующими ГОСТ.

547. При потолочной сварке необходимо надевать нарукавники из асбеста или брезента, плотно завязывая их у кистей рук.

Для работы в сидячем положении сварщик должен быть обеспечен специальными диэлектрическими ковриками.

548. Сварочные работы, связанные с вредными выделениями, необходимо производить с помощью отсосов, расположенных на расстоянии не более 0,5-0,8 метра от сварочной дуги; сваривать цветные металлы, содержащие цинк, медь, свинец, разрешается только в респираторе с химическим фильтром.

549. Заварку резервуаров, цистерн, бочек и других емкостей, в которых находились горючие жидкости, можно производить только после полной их очистки, промывки, пропарки и просушки и при открытых кранах.

Обработку емкостей производят 15-20 %-ным раствором каустической соды или продувкой сухим паром. Сосуды емкостью до 200 литров продувают не менее 4 часа, емкостью от 1000 до 5000 литров - не менее 24 часов.

Сварку нужно производить предварительно заполнив тару горячей водой или непрерывно подаваемым инертным газом (азотом, углекислотой, отработавшими газами).

550. Сварочные работы, производимые внутри закрытых емкостей, должны выполняться под контролем наблюдающего с квалификационной группой по технике безопасности II или выше, находящегося вне резервуара с применением предохранительного пояса и каната.

При выполнении сварочных работ внутри металлических резервуаров или котлов необходимо применять переносные портативные местные отсосы, резиновые коврики с войлочной или иной подкладкой, резиновые шлемы, диэлектрические калоши и перчатки.

Электросварочные установки, применяемые для сварки в особо опасных условиях работы (внутри металлических емкостей, на открытом воздухе, в колодцах, а также в помещениях с повышенной опасностью), должны быть оснащены устройствами автоматического отключения напряжения холостого хода или ограничения его до напряжения 12 В с выдержкой времени не более 0,5 секунды.

551. Трансформаторы, питающие переносные светильники, должны устанавливаться вне свариваемого объекта. Вторичная обмотка понижающего трансформатора должна быть заземлена.

552. На рабочих местах сварки должны вывешиваться плакаты, предупреждающие об опасности облучения глаз и кожи работающих и окружающих.

553. При производстве работ на открытом воздухе над рабочим местом сварки должны быть сооружены навесы. В случае отсутствия навесов во время дождя или снегопада сварочные работы должны быть прекращены.

554. На стационарных постах рабочее место электросварщика должно быть оборудовано сварочным столом и стулом. Стол должен быть надежно заземлен, а стул изолирован от земли.

555. Не допускается ведение сварочных работ на расстоянии ближе 5 метров от огнеопасных и 10-15 метров от взрывоопасных мест.

556. Электросварочная установка (сварочный трансформатор, агрегат, преобразователь) должна иметь паспорт, инструкцию по эксплуатации и инвентарный номер, под которым она записана в журнале учета и периодических осмотров. Все сварочные установки должны проверяться квалификационным персоналом не реже одного раза в три месяца. Дата, результаты проверок, подпись проверяющего должны регистрироваться в специальном журнале.

557. Не допускается:

1) работать на неисправном или не отвечающем установленным правилам и нормам сварочном оборудовании;

2) производить сварку свежеокрашенных поверхностей и пользоваться при огневых работах одеждой и рукавицами со следами масла, жиров, бензина и других горючих жидкостей;

3) выполнять сварочные работы изделий, находящихся под давлением жидкостей, газов, паров, воздуха и тому подобное; производить нагрев или сварку оборудования и коммуникаций, заполненных горючими и токсичными веществами;

4) включать в электросеть и отключать от нее источники сварочного тока (подключение и отключение, а также ремонт источников сварочного тока и наблюдение за их исправным состоянием необходимо производить электрик);

5) ремонтировать сварочные агрегаты в проходах и проездах;

6) перемещать сварочный агрегат, не отключив его предварительно от питающей среды;

7) допускать к работе учеников и рабочих, не сдавших испытаний по сварочным работам и без предварительной проверки их знаний по правилам пожарной безопасности.

§ 2. Газосварочные работы

558. Перед началом работы газосварщику необходимо надеть средства индивидуальной защиты, подготовить рабочее место и проверить исправность оборудования.

559. Вскрывать барабаны с карбидом кальция необходимо только в сухом помещении при помощи бронзового зубила или специального ножа, исключающих возможность образования искр.

560. Место разреза крышки необходимо смазывать толстым слоем солидола. Применять для вскрытия барабанов стальные зубила, молоток и другие инструменты, которые могут вызвать искру, не допускается.

561. Загружать генератор можно только кусками карбида, размеры которых соответствуют паспортным данным. При этом недопустимо использовать в генераторе карбид кальция меньшей грануляции, чем указано в паспорте генератора.

Нельзя превышать норму загрузки генератора карбидом, а также формировать газообразование.

562. Заполнять генератор и водяной затвор необходимо только до уровня контрольных кранов и при выключенной подаче ацетилена.

Включать генератор при недостатке воды не допускается.

563. Перед началом работы и не реже двух раз в смену необходимо проверять уровень жидкости в предохранительном водяном затворе и продувать предохранительные клапаны в генераторе среднего давления.

Работать от одного затвора двум сварщикам или резчикам не допускается.

564. При замерзании воды в генераторе, водяном затворе или шлангах отогревать их следует в теплом помещении на расстоянии не менее 10 м от источника огня или горячей водой (паром).

Отогревать ацетиленовые генераторы и водяные затворы открытым пламенем не допускается.

565. После окончания смены из генератора выпускают газ, освобождают его от ила и промывают чистой водой. При спуске ила уровень воды контролируют через смотровое окно.

566. Оставлять ацетиленовый генератор без присмотра, если в нем имеется газ или неразложившийся карбид, не допускается.

567. Генератор должен располагаться на расстоянии не менее 10 метров от места выполнения работ, а также от любого другого источника огня.

Устанавливать ацетиленовые генераторы для постоянной или временной работы в проходах, проездах, местах скопления людей, помещениях, где возможно выделение веществ, образующих с ацетиленом самовзрывающиеся смеси, в действующей котельной, кузнечном отделении, деревообрабатывающих участках, а также вблизи мест забора воздуха компрессорами и вентиляторами, не допускается.

Как исключение, для выполнения газовых работ разрешается устанавливать переносные ацетиленовые генераторы в хорошо проветриваемых помещениях объемом не менее 300 м ³ .

Место установки генератора должно быть ограждено, а также оформлено предупредительными надписями крупными буквами: "НЕ КУРИТЬ!", "НЕ ПОДХОДИТЬ С ОГНЕМ!".

568. На каждый переносной ацетиленовый генератор должны быть паспорт, инструкция по эксплуатации и безопасности труда и инвентарный номер, согласно которым генератор должен быть зарегистрирован в журнале учета и технических осмотров.

569. Эксплуатация баллонов со сжатым и сжиженным газами должна осуществляться в соответствии с техническими требованиями устройства и безопасной эксплуатации сосудов, работающих под давлением.

570. К эксплуатации допускаются баллоны, не имеющие повреждений корпуса и вентилей, своевременно прошедшие техническое освидетельствование, имеющие установленные клейма и окрашенные в соответствии с действующими нормами.

571. При эксплуатации баллонов с кислородом необходимо строго следить за тем, чтобы масла и помасленные предметы не соприкасались с кислородом, так как это может привести к взрыву.

Не допускается работать в промасленной одежде, в помещениях с наличием масла и использовать промасленные рукавицы, тряпки и так далее.

572. Для присоединения горелки или резака к аппаратуре газовой сварки необходимо применять исправные шланги соответствующего назначения.

Подмотка испорченных мест шлангов изоляционной лентой или другими материалами не допускается.

Длина шланга не должна превышать 20 метров.

573. Не реже одного раза в месяц, а также при подозрении на неисправность необходимо проверить горелки и резаки на газонепроницаемость с последующей регистрацией результатов проверки в журнале.

Не реже одного раза в квартал необходимо производить технический осмотр и испытание кислородных и ацетиленовых редукторов.

574. Утечка горючих газов или паров бензина (керосина) не допускается. Для проверки плотности соединения редуктора, шлангов и горелки (резака) необходимо пользоваться мыльным раствором.

575. Использовать для проверки кислорода шланги, ранее применявшиеся для горючих газов, или кислородные шланги для подвода горючих газов не допускается.

576. В процессе работы необходимо оберегать шланги от повреждений и соприкосновений с токоведущими проводами, нагретыми предметами, масляными и жировыми материалами.

577. При сварке (резке) металла, имеющего примеси цинка, меди, свинца и тому подобное необходимо пользоваться фильтрующим или шланговым противогазом.

578. Поверхность металла, подлежащая сварке, должна быть очищена от краски, окалины и грязи для предотвращения разбрызгивания металла и загрязнения воздуха испарениями и газами.

579. Работы по сварке емкостей из-под горючих материалов или кислот необходимо производить в соответствии с пунктом 549 настоящих Правил.

580. При производстве сварочных работ на высоте сварщику необходимо иметь медицинское заключение, разрешающее этот вид работ.

При этом мастером (начальником мастерских) выдается инструкция о способах личного закрепления и других условиях безопасного производства работ и проверяется умение сварщика пользоваться испытанным предохранительным поясом и сумкой для инструментов.

581. Сварочные работы в местах возможного скопления или выделения газов, опасных для работающих (колодцы, коллекторы и тому подобное) необходимо производить только после проверки приборами на отсутствие в них газа ответственным за производство работ.

582. Газосварщику не допускается:

1) устранять неисправности в газогенераторах, редукторах и баллонах. В случае их возникновения необходимо прекратить работу и сообщить о неисправности мастеру или начальнику мастерских;

2) выполнять газосварочные и газорезательные работы на трубопроводах и сосудах, находящихся под давлением;

3) оставлять без присмотра генератор и горелку (резак);

4) присоединять шланги к баллонам и соединять их между собой проволокой. Крепление шлангов производится с помощью стяжных хомутов;

5) пользоваться редукторами без манометров или с неисправными манометрами;

6) разводить огонь, курить ближе 10 метров от газогенераторов и ацетиленовых баллонов.

583. Газосварщики должны ежегодно проходить проверку на знание требований безопасности при производстве газосварочных работ.

§ 3. Работы по ремонту кабин и кузовов
(кузовные и медницко-жестяницкие работы)

584. Перед началом работ по ремонту кабин и кузовов (кузовные и медницко-жестяницкие работы) необходимо надежно закрепить их на специальных подставках или стендах.

585. Переносить, править, резать и производить подгоночные работы деталей из листового металла разрешается только в рукавицах.

586. Правка крыльев, капотов и других деталей спецмашин должна производиться на специальных оправках. Править детали, находящиеся на весу, не допускается.

Острые углы, края и заусеницы, имеющие место при изготовлении и ремонте деталей из листовой стали, должны быть тщательно зачищены.

587. При работе на вибрационных ножницах необходимо устанавливать резак в рабочее положение до их включения.

При резке листового металла на роликовых ножницах не допускается подавать металл, держа руки против режущих роликов.

588. В процессе работы обрезки металла необходимо складывать в специально отведенную тару. Уборку рабочего места от мелких отходов металла разрешается производить только щеткой.

589. Наждачный камень, применяемый для выравнивания швов, имеющий привод от двигателя посредством гибкого вала, должен иметь защитный кожух. Работать без защитного кожуха не допускается.

590. При совместной работе со сварщиками кузовщик-жестянщик должен иметь защитные очки.

591. При обслуживании и ремонте высокорасположенных частей спецмашин необходимо:

1) обеспечить устойчивость подмостков, установить поручни и лестницу;

2) укладывать доски настила без зазора и надежно закреплять. Толщина досок подмостков должна быть не менее 40 мм. Концы досок настила должны находиться на опорах;

3) иметь на переносных деревянных лестницах-стремянках врезные ступеньки шириной не менее 15 см. Применять лестницу-стремянку с набивными ступеньками не допускается;

4) длину лестниц-стремянок подбирать таким образом, чтобы рабочий мог работать со ступеньки, отстоящей от верхнего конца лестницы не менее чем на 1 метр.

592. Работы, связанные с выделением вредных испарений, а также работы по зачистке деталей перед пайкой или лужением, должны выполняться на рабочих местах, оборудованных дополнительной местной вентиляцией, а не под вытяжными зонтами.

593. Пайка топливных баков и тары из-под легко воспламеняющихся жидкостей должна производиться после их тщательной обработки от остатков горючих веществ, для чего необходимо промыть их горячей водой, пропарить сухим паром, снова промыть раствором каустической соды и просушить горячим воздухом.

Пайку тары необходимо производить при открытых пробках.

Паять радиаторы, топливные баки и другие крупные узлы и детали необходимо на специальных стендах, оборудованных поддонами для сбора стекающего припоя.

594. Травление кислотой должно производиться в небьющейся кислотоупорной таре и только в вытяжном шкафу. Применение стеклянной тары не допускается.

Во избежание выделения пены при травлении не допускается опускать в кислоту сразу большое количество цинка.

Флюс и материал для его изготовления необходимо хранить в вытяжном шкафу.

595. Использовать паяльные лампы в ССТ не допускается.

§ 4. Малярные работы

596. При выполнении малярных работ по спецмашинам необходимо руководствоваться следующими требованиями:

1) лица, не достигшие 18-летнего возраста, к выполнению окрасочных работ не допускаются;

2) перед постановкой спецмашины в окрасочно-сушильную камеру из топливных баков должно быть полностью слито топливо, аккумуляторные батареи должны быть сняты со спецмашины или отключены;

3) перемещение спецмашины в окрасочно-сушильных отделениях должно осуществляться принудительным перекатыванием, без пуска двигателя;

4) присоединение и разъединение шлангов пневматического оборудования разрешается лишь после прекращения подачи воздуха;

5) при механическом шлифовании окрашенных поверхностей пневмошлифовальными машинами вращающиеся круги или шайбы должны иметь ограждения в виде металлических кожухов;

6) снимать старую краску с использованием химических составов допускается только в резиновых перчатках;

7) при выполнении окрасочных работ необходимо пользоваться респираторами и защитными очками;

8) краскораспылитель при окраске необходимо держать перпендикулярно окрашиваемой поверхности на расстоянии не более 500-600 мм. от нее. Рабочее давление воздуха должно быть не более 0,4 МПа;

9) использованные промасленные тряпки и ветошь необходимо складывать в специальные железные ящики с крышками, в конце смены выносить в отдельные места.

597. При выполнении малярных работ не допускается:

1) курить и пользоваться открытым огнем в окрасочно-сушильном отделении;

2) применять бензин и этилированный бензин в качестве растворителя;

3) выполнять окрасочные работы при включенной вентиляции;

4) пользоваться стеклянной посудой для хранения краски;

5) хранить пустую тару из-под лакокрасочных материалов в окрасочно-сушильном отделении;

6) пребывание посторонних лиц и персонала, непосредственно не занятого работой, хранение пищевых продуктов и прием пищи, хранение лакокрасочных материалов в количестве более дневного запаса в окрасочно-сушильном отделении.

§ 5. Шиномонтажные работы

598. Монтаж и демонтаж должны производиться на специальном стенде или чистом полу (помосте).

При демонтаже шины с диска колеса воздух из камеры должен быть полностью выпущен. Демонтаж шины, плотно приставшей к ободу колеса, осуществляется съемником. Выбивать диски кувалдой или молотком не допускается.

Перед монтажом шины необходимо проверить состояние обода: обод, имеющий вмятины, трещины, заусеницы или покрытый ржавчиной, монтировать не допускается.

599. Стопорное кольцо при монтаже шины на диск колеса должно надежно входить в выемку обода всей своей внутренней поверхностью.

При подкачивании шины воздухом исправлять положение на диске постукиванием можно только после прекращения поступления воздуха. Производить монтаж шин на неисправные диски колес, а также применять не соответствующие размеру шин диски колес и объемные фланцы не допускается.

Во время накачивания шины не допускается осаживать стопорное кольцо молотком или кувалдой.

600. Подкачивать шину без демонтажа можно, если давление воздуха снизилось не более чем на 40 % по сравнению с нормальным и если есть уверенность в том, что уменьшение давления не нарушило правильности монтажа. Подкачивать шину колеса, снятого с автомобиля, нужно с применением ограждения или страхующего приспособления (вилки достаточной прочности и величины).

Давление воздуха можно проверить только в остывших шинах (до температуры окружающего воздуха).

На посту накачки шин должен быть установлен дозатор давления воздуха или манометр.

601. Перед снятием колес необходимо убедиться в том, что автомобиль надежно установлен на козелках, а под неснятые колеса подложен упор.

602. Перед сборкой колеса необходимо проверить исправность обода и стопорного кольца.

Во время работы на стенде для демонтажа и монтажа шин редуктор должен быть закрыт кожухом.

При работе с пневматическим стационарным подъемником для подъема покрышек большого размера обязательна фиксация поднятой покрышки стопорным устройством.

603. Снятие, постановка и перемещение колес и шин автомобилей большой грузоподъемности должны быть механизированы.

§ 6. Работа с аккумуляторными батареями

604. К работе в аккумуляторно-зарядной станции допускаются специально обученные лица не моложе 18 лет, прошедшие медицинский осмотр, имеющие специальное удостоверение аккумуляторщика и изучившие настоящие Правила.

605. В помещении аккумуляторно-зарядной станции и в подсобных помещениях для хранения кислоты, щелочи и приготовления электролита не допускается курить, разводить огонь, пользоваться электронагревательными приборами, ударять один о другой предметами, которые могут дать искру.

606. Размещение и зарядка кислотных и щелочных аккумуляторов, приготовление электролита для кислотных и щелочных аккумуляторов в одном и том же помещении не допускается.

607. Рабочие, постоянно связанные с ремонтом и эксплуатацией автомобильных аккумуляторов, должны быть обеспечены защитной спецодеждой, спецобувью и предохранительными приспособлениями в соответствии с нормами, утверждаемыми в установленном порядке.

608. На всех сосудах с электролитом, дистиллированной водой, основным раствором, борной кислотой должны быть надписи (наименования).

609. Кислоту надлежит хранить в стеклянных оплетенных бутылях в отдельных проветриваемых помещениях. Бутыли должны быть установлены на полу в один ряд, каждую бутыль следует снабдить биркой с наименованием кислоты. Порожние бутылки из-под кислоты следует хранить в аналогичных условиях.

610. Все работы с кислотой и щелочью должны производиться специально обученными людьми.

611. Перенос бутылей должен производиться двумя лицами с помощью специальных носилок, из которых бутыль надежно закрепляться на уровне 2/3 своей высоты. Предварительно должна быть проверена исправность носилок.

612. Розлив кислоты из бутылей должен производиться с принудительным наклоном с помощью специальных устройств для закрепления бутылей или сифона. Резиновые шланги сифона после пользования следует тщательно промыть водой.

613. При составлении раствора кислота должна медленно, с остановками, во избежание интенсивного нагрева раствора вливаться тонкой струей из кружки вместимостью 1-2 литра в сосуд с дистиллированной водой. Раствор при этом следует перемешивать.

Не допускается вливать воду в кислоту.

614. При работе с кислотой и щелочью следует надевать кислотостойкий костюм, защитные очки и резиновые перчатки. Брюки костюма должны надеваться поверх голенищ сапог.

615. Дробление кусков едкой щелочи должно производиться с применением специальных совков и мешковины. Работающий должен быть защищен резиновым фартуком, резиновыми перчатками и защитными очками.

616. При выполнении указанных работ вблизи должен находиться сосуд с нейтрализующим раствором.

617. Приготовление электролита должно производиться только в кислотоупорных (щелочеупорных) сосудах.

618. При составлении электролита для щелочных аккумуляторов из калиевой составной щелочи открывать флаконы со щелочью следует осторожно, предварительно подогрев горловину флакона тампоном, смоченным горячей водой.

619. Аккумуляторщики должны быть обеспечены растворами соды для кислотных батарей и борной кислоты или уксусной эссенции для щелочных батарей, а также следующими приборами и приспособлениями:

1) денсиметрами (ареометрами) и термометрами для измерения плотности и температуры электролита;

2) переносным вольтметром постоянного тока с пределами измерения 0-3 В;

3) переносной герметичной лампой с предохранительной сеткой или аккумуляторным фонарем;

4) резиновой грушей и резиновой трубкой;

5) стеклянной кружкой с носиком (или кувшин) емкостью 1,5-2 литра для приготовления электролита и доливки его в сосуды;

6) предохранительными стеклами для покрытия элемента;

7) переносной перемычкой для шунтирования элементов батареи.

620. Работы, сопровождающиеся выделением свинцовой пыли (очистка и отделка пластин и других свинцовых частей аккумуляторов), должны производиться под вытяжным зонтом или на открытом воздухе в защитных очках и резиновых перчатках.

621. При обслуживании ртутных выпрямителей следует:

1) установку ртутной колбы и другие работы в шкафу выпрямителя производить только при отключенном рубильнике постоянного и переменного тока;

2) при работе выпрямителя шкаф всегда держать закрытым;

3) во избежание повреждения зрения смотреть на работающую колбу без предохранительных очков или через защитное смотровое стекло не допускается.

622. При обслуживании селеновых, выпрямителей снимать кожух и выполнять какие-либо работы на токоведущих частях без отключения выпрямителя не допускается.

623. Во время зарядки нельзя касаться руками клемм аккумулятора. Напряжение следует проверить нагрузочной вилкой, не касаясь сильно нагретого сопротивления. Место для зарядки аккумуляторов должно быть изолированным от места хранения и ремонта аккумуляторных подвижных средств механизации.

624. Во избежание искрения проводов и клемм соединение их должно быть надежным.

625. При зарядке аккумуляторных батарей пробки в банках должны быть открытыми.

626. Доливать электролит в аккумуляторы нужно с помощью сифона или резиновой груши. Загрязненный электролит необходимо сливать в заранее приготовленный сосуд.

Не допускается переливать электролит, засасывая его ртом через резиновую трубку.

627. Не допускается приближать глаза к открытым отверстиям в банках батарей.

628. Не допускается оставлять без наблюдения аккумуляторы, находящиеся на зарядке.

629. Расстояние между токоведущими частями различных батарей, напряжение между которыми превышает 65 В, должно быть не менее 0,8 метра - при напряжении до 250 В, 1 метр - при напряжении более 250 В.

Размер эксплуатационного прохода между стеллажами должен быть не менее 1 метра, при одностороннем расположении - 0,8 метра.

Батареи должны быть установлены на стандартных стеллажах, выполненных таким образом, чтобы при их обслуживании была устранена возможность случайного одновременного прикосновения к точкам, между которыми имеется напряжение более 250 В.

630. Пол у токораспределительного щитка и подход к нему должен иметь резиновый настил или резиновый коврик.

631. Хранить и принимать пищу, пить и курить в аккумуляторном помещении не допускается.

632. Вблизи аккумуляторно-зарядной станции должны находиться умывальник, мыло, вата, полотенце и 5%-ный раствор соды (для кислотных аккумуляторов) или борной кислоты (для щелочных аккумуляторов).

633. Электрические измерения в аккумуляторных батареях и работы под напряжением должны производиться в диэлектрических перчатках, галошах и защитных очках.

Лица, работающие в аккумуляторных, должны знать правила оказания первой помощи при ожогах кислотой или щелочью.

634. Находиться посторонним лицам в аккумуляторно-зарядной станции не допускается.

635. После работы в аккумуляторном помещении необходимо тщательно вымыть лицо и руки.

636. Устройство платформ при перевозке аккумуляторных батарей на тележках должно исключать возможность падения батарей.

При переноске вручную малогабаритных аккумуляторных батарей необходимо использовать специальные приспособления (захваты, носилки) и соблюдать меры предосторожности во избежание обливания электролитом.

§ 7. Постовые работы

637. При выполнении постовых работ по спецмашинам необходимо выполнять следующие требования:

1) при постановке спецмашины на пост ее необходимо затормозить стояночным тормозом и башмаками, выключить зажигание (бензиновых двигателей);

2) применять инструменты, предусмотренные технологическими нормами;

3) при техническом обслуживании спецмашин необходимо вывесить табличку крупными буквами: "ДВИГАТЕЛЬ НЕ ПУСКАТЬ. РАБОТАЮТ ЛЮДИ!";

4) все работы по ТОиР должны выполняться при неработающем двигателе, за исключением проверки и регулировки электрооборудования и системы питания;

5) при регулировке двигателя должны применяться накидные шланги для отвода отработавших газов;

6) не допускается ударять по ключу при отворачивании и заворачивании завинчиваемых и плотно затянутых болтов и гаек;

7) зашплинтованные гайки болтов расшплинтовывать пластинами. не допускается применять для расшплинтовки гаек гвоздь и молоток;

8) при работах, связанных с проворачиванием коленчатого и карданного валов, проверять, не включено ли зажигание, поставить рычаг переключения передач в нейтральное положение, освободить стояночный тормоз, после окончания работ затянуть стояночный тормоз;

9) при выполнении работ, связанных с вывешиванием передней или задней части спецмашины, поставить под вывешенную часть козелки, а под невывешенную - упоры. не допускается подставлять под спецмашину случайные предметы, а также оставлять спецмашину, поднятую домкратом.

§ 8. Смазочные работы

638. При выполнении смазочных работ необходимо соблюдать следующие условия:

1) перед установкой на пост смазки спецмашина должна быть тщательно вымыта. Спецмашину, не прошедшую мойку ходовой части, смазывать не допускается;

2) перед началом смазки необходимо обращать внимание на исправность пресс-масленок. При замене неисправных пресс-масленок необходимо следить за тем, чтобы тип новой масленки соответствовал типу, предусмотренному заводом-изготовителем;

3) при смазке спецмашин на рулевом колесе должна быть повешена табличка с крупными буквами: "ДВИГАТЕЛЬ НЕ ПУСКАТЬ! РАБОТАЮТ ЛЮДИ!";

4) работа по смазке узлов спецмашин следует выполнять при неработающем двигателе. Пуск двигателя при смене масла производится после подключения глушителя к местному насосу для отвода отработавших газов;

5) опробовать смазочные пистолеты и сливать масло из агрегатов спецмашин допускается только в специальные воронки для масел;

6) смазывать подшипники следует при помощи пистолетов с гибкими шлангами или наконечниками с шарнирами;

7) сливать масло из двигателя и агрегатов трансмиссии следует в специальную тару при помощи шарнирных воронок;

8) при проверке уровня масла в агрегатах следует пользоваться только переносными лампами. Пользоваться для этой цели открытым огнем - не допускается;

9) очистку и промывку воздушных и масляных фильтров следует производить при помощи кисточки или ветоши в ванне, наполненной керосином. Пользоваться для промывки этилированным бензином не допускается;

10) подключение передвижного смазочного оборудования (электромеханических солидолонагнетателей и другого) к электросети следует производить только через специальные розетки.

Раздел 9. Требования пожарной безопасности в службах спецтранспорта
Глава 37. Общие требования безопасности

639. Основными задачами пожарно-профилактической работы в ССТ являются:

1) устранение факторов, которые могут вызвать пожар;

2) осуществление мероприятий, ограничивающих распространение пожара в случае его возникновения;

3) создание условия для успешной эвакуации людей, техники, имущества и оборудования при пожаре;

4) проведение мероприятий, обеспечивающих успешную ликвидацию пожара подразделениями противопожарной охраны или добровольными противопожарными подразделениями.

640. Все работники ССТ должны четко знать и строго выполнять установленные правила пожарной безопасности, не допускать действий, которые могли бы привести к пожару или загоранию, уметь обращаться с пожарным инвентарем и оборудованием.

641. Все рабочие и служащие ССТ должны проходить специальную противопожарную подготовку в системе производственного обучения с целью широкого изучения правил пожарной безопасности.

642. Противопожарная подготовка ИТР, служащих и рабочих состоит из противопожарного инструктажа (первичного и вторичного) и занятий по противопожарному минимуму.

643. Первичный (вводный) противопожарный инструктаж о соблюдении мер пожарной безопасности должны проходить все вновь принимаемые на работу ИТР, служащие и рабочие (в том числе и временные). Лица, не прошедшие противопожарного инструктажа, к работе не допускаются.

644. Вторичный инструктаж проводится на рабочем месте лицом, ответственным за пожарную безопасность цеха, производственного участка, мастерской, склада. Этот инструктаж должен проводиться при переводе рабочих и служащих из одного цеха в другой применительно к особенностям пожарной опасности цеха, участка, производственной установки. При вторичном инструктаже необходимо информировать инструктируемого о производственных установках с повышенной пожарной опасностью, мерах предотвращения пожаров и загораний, указать место курения, ознакомить с имеющимися средствами пожаротушения, показать ближайший телефон и объяснить правила поведения в случае возникновения пожара.

645. Ответственность за обеспечение пожарной безопасности ССТ и своевременное выполнение противопожарных мероприятий возлагается на руководителя ССТ.

646. Ответственность за пожарную безопасность отдельных объектов службы и соблюдение противопожарного режима несут лица, отвечающие за эксплуатацию объектов.

647. В ССТ на основании настоящих Правил должны быть разработаны внутренние инструкции о мерах пожарной безопасности: общая для ССТ, а также для каждого цеха, участка, мастерской, склада ССТ в отдельности. Данные инструкции разрабатываются инженерно-техническим персоналом ССТ, согласовываются с противопожарной службой авиапредприятия. Общая инструкция утверждается руководителем авиапредприятия.

648. В общей инструкции по пожарной безопасности указываются:

1) основные правила пожарной безопасности в ССТ;

2) средства пожаротушения и места их расположения;

3) порядок содержания территории, зданий и помещений, в том числе эвакуационных путей;

4) места курения, применения открытого огня и проведения огневых работ;

5) порядок сбора, хранения и удаления горючих веществ и материалов, содержания и хранения спецодежды;

6) схема вывода спецмашин;

7) должностные лица, ответственные за пожарную безопасность отдельных объектов ССТ;

8) порядок действий личного состава ССТ при тушении пожара, эвакуации имущества и его охраны, а также их обязанности и действия, в том числе:

последовательность вызова подразделений противопожарной службы;

порядок аварийной остановки технологического оборудования;

порядок отключения вентиляции и электрооборудования;

правила применения средств пожаротушения и установок пожарной автоматики;

порядок эвакуации людей, горючих веществ и материальных ценностей;

порядок осмотра и при ведения в пожаровзрывобезопасное состояние всех помещений предприятия (подразделения).

Внутренние инструкции о мерах пожарной безопасности изучаются со всеми сотрудниками и вывешиваются на видных местах во всех производственных помещениях ССТ.

649. При возникновении пожара действия администрации ССТ, цеха или участка должны быть направлены на обеспечение безопасности и эвакуации людей; личный состав ССТ должен действовать согласно инструкции о мерах пожарной безопасности.

650. Для проведения мероприятий по охране объектов от пожаров в службе ССТ может быть организована добровольное противопожарное формирование авиапредприятия по числу рабочих смен, возглавляемая начальниками из числа лиц административно-управленческого персонала.

Глава 38. Требования пожарной безопасности
по содержанию территории службы спецтранспорта

651. Территория ССТ должна постоянно содержаться в чистоте и систематически очищаться от отходов производства.

Промасленные обтирочные материалы, металлическая стружка, использованные реактивы и материалы, другие отходы должны храниться в специально отведенных местах в металлических ящиках и сдаваться либо как вторичное сырье, либо периодически уничтожаться в соответствии со специально разработанными инструкциями по уничтожению.

652. Ко всем здания и сооружениям должен быть обеспечен свободный доступ. Проезды и подъезды к зданиям и пожарным водоисточникам, а также доступы к пожарному инвентарю и оборудованию должно быть всегда свободными. Противопожарные разрывы между зданиями, подходы к запасным выходам и наружным лестницам не разрешается использовать под складирование материалов, оборудования, тары и для стоянки автотранспорта.

653. О закрытии отдельных участков дорог для проведения ремонтных работ или по другим причинам, препятствующим проезду пожарных машин, руководство ССТ должно немедленно уведомлять противопожарную службу. На период проведения ремонта дорог в соответствующих местах должны быть установлены указатели направления объезда или установлены переезды через ремонтируемые участки. Дорожные знаки, применяемые в этих случаях, должны соответствовать требованиям ГОСТ.

654. Территория ССТ должна быть оборудована средствами связи (пожарная сигнализация, телефон) для немедленного вызова пожарной помощи в случае возникновения пожара, которые всегда должны находиться в исправном состоянии. Доступ к средствам связи должен быть свободным; у каждого телефона в производственных, складских и вспомогательных помещениях должны быть вывешены номера телефонов противопожарной службы.

655. Курение в зданиях, сооружениях и на территории ССТ запрещено, за исключением специально отведенных (по согласованию с пожарной охраной авиапредприятия) мест, обозначенных надписью крупными буквами: "МЕСТО ДЛЯ КУРЕНИЯ", оборудованных урнами для окурков и емкостями с водой.

656. На территории ССТ применение открытого огня не допускается, за исключением постоянных мест проведения огневых работ, организуемых на специально оборудованных для этих целей участках или открытых площадках, или временных мест проведения огневых работ, определяемых письменным разрешением начальника ССТ и оборудованных необходимыми средствами пожаротушения.

657. Строительство временных зданий и сооружений на территории ССТ, как правило, не допускается. В исключительных случаях такое строительство может быть разрешено в установленном порядке.

Глава 39. Требования пожарной безопасности в производственных
и складских помещениях службы спецтранспорта

658. Все производственные, служебные, складские и вспомогательные здания и помещения ССТ должны постоянно содержаться в чистоте.

659. Проходы, входы, коридоры, тамбуры, лестницы не разрешается загромождать различными предметами и оборудованием. Все двери эвакуационных выходов должны свободно открываться в направлении выхода из здания. На случай возникновения пожара должна быть обеспечена возможность безопасной эвакуации людей, находящихся в здании.

660. В лестничных клетках зданий не допускается устраивать рабочие, складские и иного назначения помещения, прокладывать газопроводы, трубопроводы с легковоспламеняющимися жидкостями (далее - ЛВЖ) и горючими жидкостями (далее - ГЖ), устраивать выходы из шахт грузовых подъемников, а также устанавливать оборудование, препятствующее передвижению людей. Под маршами лестничных клеток первого, цокольного или подвального этажей допускается размещение только узлов управления центрального отопления и водомерных узлов.

661. В подвальных помещениях и цокольных этажах производственных и административных зданий не допускается применение и хранение взрывчатых веществ, баллонов с газом, находящихся под давлением, целлулоида, кинопленки, пластмасс, полимерных и других материалов, имеющих повышенную пожарную опасность.

662. Не разрешается использовать чердачные помещения в производственных цехах или для хранения материальных ценностей. Чердачные помещения должны быть постоянно закрыты на замок. Ключи должны храниться в определенном месте, доступном для получения их в любое время суток. Огнезащитная обработка деревянных конструкций зданий, предусмотренная проектом, должна ежегодно подвергаться контролю качества и повторяться не реже одного раза в два год.

663. Проемы в противопожарных стенах и перекрытиях должны быть оборудованы защитными устройствами против распространения огня и продуктов горения (противопожарные двери, водяные завесы, заслонки, шиберы, противодымные устройства).

664. При пересечении противопожарных преград различными коммуникациями зазоры между ними и конструкциями здания (на всю их толщину) должны быть заделаны негорючим материалом, так, чтобы в местах их прохождения противопожарная стена имела требуемый предел огнестойкости.

665. Не допускается производить перепланировку помещений без разработки в установленном порядке проекта реконструкции.

Облицовка горючими материалами поверхностей конструкции в коридорах, лестничных клетках, вестибюлях, холлах и фойе зданий (за исключением зданий 5-й степени огнестойкости) не допускается.

666. Помещения, предназначенные для выполнения кузнечных, термических, сварочных, медницких, малярных, вулканизационных, столярных и обойных работ, а также работ по ремонту и регулированию двигателей, топливной арматуры, зарядке аккумуляторных батарей, регенерации масел, не должны иметь непосредственного сообщения с помещениями для стоянки спецмашин.

667. Помещения для технического обслуживания и ремонта спецмашин должны быть отделены от помещений для их хранения несгораемыми стенами (перегородками) и иметь перекрытия с пределом огнестойкости не менее 0,75 часа; ворота и двери в этих стенах (перегородках) должны быть с пределом огнестойкости не менее 0,6 часа.

668. Количество спецмашин на площадке открытого хранения не должно превышать 200 единиц в одной группе. Противопожарный разрыв между группами спецмашин должен составить не менее 20 метров. Расстояния от площадок для хранения спецмашин до зданий и сооружений службы спецтранспорта должны соответствовать данным, указанным в приложении 9 к настоящим Правилам.

669. В помещениях для хранения спецмашин, на стоянках, открытых площадках не допускается:

1) загромождать различными предметами ворота, проходы, проезды и места расположения пожарного инвентаря;

2) производить кузнечные, термические, сварочные, малярные, деревообделочные работы, а также промывку деталей с использованием ЛВЖ. Эти работы должны производиться в специально отведенных местах с соответствующим оборудованием;

3) оставлять спецмашины с открытыми горловинами топливных баков, а также при наличии течи горючего;

4) производить подзарядку аккумуляторных батарей;

5) хранить топливо (бензин, дизельное топливо, баллоны с газом), за исключением топлива в баках и газа в баллонах, смонтированных на спецмашинах;

6) устанавливать спецмашины в количествах, превышающих норму, нарушать способ их расстановки, уменьшать расстояние между спецмашинами и элементами зданий;

7) заправлять спецмашины топливом в помещениях стоянки, обслуживания и ремонта, переливать горючее из баков спецмашин в какую-либо тару или баки других машин. Заправка спецмашин топливом разрешается только на заправочном пункте;

8) хранить тару из-под ЛВЖ и ГЖ;

9) подогревать двигатели открытым огнем (костры, факелы, паяльные лампы), а также пользоваться открытыми источниками огня для освещения во время техосмотра, проведения ремонтных и других работ;

10) оставлять в спецмашинах промасленные обтирочные концы и спецодежду по окончании работ;

11) оставлять спецмашины с включенным зажиганием;

12) оставлять неубранными случайно пролитое масло и горючее. Пролитое масло и горючее следует убирать с помощью песка и описок, которые после использования собираются в специальные металлические ящики, установленные вне гаражных помещений;

13) разбирать и ремонтировать спецмашины в помещениях для их хранения.

670. Для экстренной эвакуации спецмашин места их расстановки должны быть обеспечены буксирными тросами (штангами) для всех типов спецмашин в количестве не менее одного троса (штанги) на 10 спецмашин.

671. В помещениях, где проводится работа с применением бензина, керосина, ацетона и других легковоспламеняющихся жидкостей и огнеопасных газов, не допускается производить работы, связанные с применением открытого огня и искрообразованием (испытание запальных свечей, магнето, аккумуляторов, электрогазосварка, заточка и так далее). В этих помещениях должна быть оборудована приточно-вытяжная принудительная вентиляция, не сообщающая с общей вентиляцией и другими местами, где возможно наличие открытого огня и образование искр. В этих помещениях при отсутствии электрического освещения разрешается пользоваться аккумуляторными фонарями во взрывобезопасном исполнении.

672. Конструкция и материал вентиляторов, регулирующих и других устройств вытяжных вентиляционных систем для помещений, в воздухе которых могут содержаться ЛВЖ или взрывоопасные вещества (помещения зарядки аккумуляторов, окрасочные камеры, места хранения ЛВЖ), должны исключать возможность искрообразования.

673. В цехах и участках, где применяются ЛВЖ, ГЖ и газы, необходимо предусматривать, как правило, централизованное снабжение и подачу их на рабочие места. Во всех других случаях для переноски ЛВЖ и ГЖ следует применять безопасную тару.

На рабочих местах можно хранить только такое количество материалов, которое не превышает сменную потребность. При этом емкости должны быть герметично закрытыми.

674. Металлическую стружку и использованные обтирочные материалы по мере накопления необходимо убирать в металлические ящики с плотно закрывающимися крышками и по окончании смены удалять их из производственных помещений.

675. В помещениях для испытания двигателей внутреннего сгорания:

1) производить пуск двигателей с подтеканием топлива в приборах и соединениях топливной системы не допускается;

2) газопроводы для отвода отработавших газов должны быть покрыты термоизоляцией или проложены в траншеях, горячие части двигателя и газопровода должны быть удалены от возгораемых конструкций помещения на расстояние не менее 0,5 метра;

3) глушители двигателей необходимо устанавливать снаружи здания, выброс отработавших газов в атмосферу должен быть организован вертикально вверх и в места безопасные в пожарном отношении;

4) разрешается устанавливать только расходный бачок для топлива; он должен быть закрытой конструкции и располагаться от двигателя на расстоянии не менее 3 метров;

5) наполнение расходных бачков топливом должно производиться при помощи насоса; заливка топлива в бачок открытым способом не допускается.

676. В складских помещениях ССТ не допускается:

1) хранить порожнюю тару и упаковочные материалы;

2) хранить ЛВЖ в сосудах без крышек и пробок, в посуде, имеющей течь, а также в стеклянной или другой бьющейся посуде;

3) хранить лакокрасочные материалы совместно с кислотами, щелочами и карбидом кальция;

4) хранить в одном помещении баллоны с кислородом и баллоны с горючими газами. Они должны находиться в отдельных помещениях или на открытых площадках, защищенных от воздействия осадков, а также источников тепла (отопительных приборов, солнечных лучей);

5) проводить работы, связанные с применением открытого огня или искрообразованием.

677. В кладовых для хранения ЛВЖ, ГЖ, красок, лаков и растворителей должны быть установлены нормы единовременного хранения этих материалов. Нормы устанавливаются ИТР службы спецтранспорта по согласованию с пожарной охраной. Таблички с указанием норм хранения должны быть вывешены на видных местах.

678. Спецодежда работающих должна храниться в специально предназначенных помещениях и своевременно подвергаться стирке и ремонту. Администрацией ССТ должен быть установлен четкий порядок замены промасленной спецодежды на чистую (периодичность стирки, ремонта и так далее).

679. В производственных и административных помещениях службы спецтранспорта не допускается:

1) устанавливать на путях эвакуации производственное оборудование, мебель, сейфы и другие предметы;

2) убирать помещения с применением бензина, керосина и других ЛВЖ и ГЖ;

3) оставлять после окончания работы топящиеся (горящие) печи, а также включенные в электросеть нагревательные приборы, применяемые в специально предусмотренных для этой цели помещениях;

4) производить отогревание замерзших труб различных систем паяльными лампами и любыми способами с применением открытого огня;

5) загромождать отопительные приборы посторонними предметами и материалами;

6) производить сушку спецодежды и материалов на отопительных приборах и трубопроводах.

Глава 40. Требования к пожарному оборудованию и инвентарю

680. Территория ССТ, все производственные, складские, вспомогательные здания и сооружения, а также отдельные помещения и технологические установки должны быть оборудованы средствами пожаротушения согласно ГОСТ, которые должны находиться в постоянной готовности к применению.

681. Использование пожарного инвентаря для хозяйственных производственных и прочих нужд, не связанных с обучением пожарных формирований и пожаротушением, не допускается.

682. Подъезды и подходы к пожарному оборудованию, пожарным водоемам, резервуарам и гидрантам должны быть всегда свободными.

Для указания местонахождения пожарного инвентаря и средств пожаротушения должны применяться указательные знаки, соответствующие ГОСТ. Знаки должны размещаться на видном месте на высоте 2-2,5 метра при установке их как внутри, так и вне помещений. Места расположения пожарных гидрантов и водоемов должны обозначаться световыми или флуоресцентными указателями.

На указателе пожарного гидранта должны быть нанесены:

1) буквенный индекс пожарного гидранта (далее - ПГ);

2) расстояние (в метрах) от указателя до гидранта;

3) внутренний диаметр трубопровода (в миллиметрах).

Указатель пожарного водоема (далее - ПВ) должен иметь:

1) буквенный индекс ПВ;

2) цифровое значение запаса воды в кубических метрах;

3) количество пожарных автомобилей, которые могут быть одновременно установлены на площадке у водоема.

683. Водопроводная сеть, на которой устанавливается пожарное оборудование, должна обеспечивать требуемый напор и пропускать расчетное количество воды для целей пожаротушения. При недостаточном давлении в водопроводной сети необходимо устанавливать насосы-повысители, за которыми должен быть обеспечен технический надзор специально назначенными лицами из числа работающих в ССТ, обученными правилам их эксплуатации.

684. На объектах ССТ с пожарным водопроводом высокого или низкого давления, оборудованным насосами-повысителями, в зданиях и сооружениях, в местах, не имеющих внутреннего водопровода, должны быть созданы посты пожарной защиты, оснащенные пожарной колонкой и напорными пожарными рукавами длиной не менее 100 метров со стволом. Вместо постов пожарной защиты допускается предусматривать прицепы, оснащенные так же, как и посты.

685. Временное отключение участков водопроводной сети с установленными на них ПГ или кранами, а также уменьшение напора в сети ниже потребного допускаются с извещением об этом противопожарной службы. В случаях проведения ремонтных работ, выхода из строя насосных станций, утечки воды из пожарных водоемов необходимо немедленно уведомить противопожарную службу.

686. Крышки люков колодцев подземных ПГ должны быть очищены от грязи, льда и снега, а стояк освобожден от воды. В зимнее время ПГ должны утепляться во избежание замерзания.

687. ПГ, гидрант-колонки и пожарные краны не реже одного раза в шесть месяцев должны подвергаться техническому обслуживанию и проверяться на работоспособность путем пуска воды с регистрацией результатов проверки в специальном журнале в соответствии с ГОСТ. Выявленные дефекты должны немедленно устраняться.

688. Пожарные краны внутреннего пожарного водопровода во всех помещениях необходимо оборудовать рукавами и стволами, заключенными в шкафы, которые пломбируются.

Пожарные рукава должны быть сухими, хорошо скатанными и присоединенными к кранам и стволам. На дверце шкафа пожарного крана должны быть указаны буквенный индекс пожарного крана, его порядковый номер, номер телефона ближайшей пожарной части.

689. Для размещения первичных средств, пожаротушения в производственных зданиях и на территории ССТ, как правило, должны устанавливаться специальные пожарные стенды. Пожарный инвентарь и первичные средства пожаротушения, находящиеся в производственных помещениях и складах, должны размещаться с учетом обеспечения удобства подхода (подъезда) и наилучшей видимости.

690. Порядок размещения, обслуживания и применения огнетушителей должен поддерживаться в соответствии с указаниями инструкций предприятий-изготовителей, действующих нормативно-технических документов, а также следующими требованиями:

1) не допускается хранить и применять огнетушители с зарядом, включающим галоидоуглеводородные соединения в непроветриваемых помещениях площадью не менее 15 м ² ;

2) не допускается устанавливать огнетушители на путях эвакуации людей из защищаемых помещений, кроме случаев размещения их в нишах;

3) огнетушители должны размещаться на высоте не более 1,5 метра от уровня пола до нижнего торца огнетушителя и на расстоянии не менее 1,2 метра от края двери при ее открывании;

4) конструкция и внешнее оформление тумбы или шкафа для размещения огнетушителей должны быть такими, чтобы можно было визуально определить тип хранящегося в них огнетушителя;

5) огнетушитель должен устанавливаться так, чтобы инструктивная надпись на его корпусе была видна;

6) допускается совместное размещение огнетушителей и пожарных кранов в одном шкафу.

691. Средства пожаротушения и пожарный инвентарь должны быть окрашены в цвета в соответствии с требованиями ГОСТ.

692. При оборудовании производственных помещений автоматическими установками объемного (хладонового, газового, парового, порошкового, воздушно-пенного) пожаротушения необходимо предусмотреть устройство переключения автоматического пуска на ручной (местный или дистанционный) с выдачей сигнала об отключении автоматического пуска в диспетчерскую или другое помещение с круглосуточным дежурством персонала.

Эксплуатация автоматических установок водяного пожаротушения, оборудованных дублирующим ручным пуском, должна осуществляться в автоматическом режиме.

693. Помещения, защищаемые установками объемного (хладонового, газового, парового, порошкового, воздушно-пенного) пожаротушения, должны быть оборудованы предупреждающей (звуковой, световой или комбинированной) сигнализацией для оповещения людей о необходимости эвакуации. Двери помещений должны быть самозакрывающимися.

694. Сосуды и баллоны установок пожаротушения, а также огнетушители должны размещаться в условиях, исключающих попадание прямых солнечных лучей и непосредственное (без заградительных щитков) воздействие отопительных, нагревательных и других источников тепла.

695. В процессе эксплуатации установок пожаротушения, средств пожарной и охранно-пожарной сигнализации необходимо проводить комплекс профилактических мероприятий с целью поддержания их в постоянной готовности.

Виды, объем, периодичность и сроки проведения этих мероприятий определяются эксплуатационной и ремонтной документацией на установки и средства сигнализации. Проведение профилактических мероприятий осуществляется специализированными организациями или персоналом, имеющим соответствующие квалификационные документы.

696. Эксплуатация пожарного инвентаря и первичных средств пожаротушения должна осуществляться с учетом ограничений по диапазонам температуры, уровням влажности, агрессивности окружающей среды.

697. Бочки для хранения воды должны быть вместимостью не менее 0,2 м ³ и комплектоваться ведром.

698. Ящики для песка должны быть вместимостью 0,5; 1,0 и 3,0 м ³ и комплектоваться совковой лопатой согласно соответствующему ГОСТ.

Конструкция ящика должна обеспечивать удобство извлечения песка и исключать попадания в ящик осадков.

Глава 41. Меры пожарной безопасности
при эксплуатации электрооборудования и электросетей

699. Электрические сети и электрооборудование, используемые в помещениях ССТ, должны отвечать требованиям правил устройств электроустановок, правил технической эксплуатации электроустановок потребителей и правил техники безопасности при эксплуатации электроустановок потребителей, утверждаемых в установленном порядке.

700. У входа в производственное помещение должна быть надпись с указанием его класса по взрывной или пожарной опасности.

701. Лицам, ответственным за состояние электроустановок, необходимо:

1) обеспечить организацию и своевременное проведение профилактических осмотров и планово-предупредительных ремонтов электрооборудования, аппаратуры и электросетей, а также своевременное устранение нарушений правил устройств электроустановок, правил технической эксплуатации электроустановок потребителей и правил техники безопасности при эксплуатации электроустановок потребителей, утверждаемых в установленном порядке, которые могут привести к пожарам и загораниям;

2) следить за правильностью выбора и применения кабелей, электропроводов, двигателей, светильников и другого электрооборудования в зависимости от класса пожаро- и взрывобезопасности помещений и условий окружающей среды;

3) систематически контролировать состояние аппаратов защиты от коротких замыканий, перегрузок, внутренних и атмосферных перенапряжений, а также других ненормальных режимов работы;

4) следить за исправностью специальных установок и средств, предназначенных для ликвидации загораний и пожаров в электроустановках;

5) организовать систему обучения и инструктажа дежурного персонала по вопросам пожарной безопасности при эксплуатации электроустановок.

702. Дежурному электрику (сменному электромонтеру) необходимо производить плановые профилактические осмотры электрооборудования, проверять наличие и исправность аппаратов защиты и принимать меры по устранению нарушений, которые могут привести к пожару и загораниям. Результаты осмотров электроустановок, обнаруженные неисправности и приятые меры фиксируются в оперативном журнале.

703. Проверка изоляции кабелей, проводов, надежности соединений, защитного заземления, режима работы электродвигателей должна производиться как при наружном осмотре, так и с помощью приборов. Замер сопротивления изоляции проводов должен производиться в сроки, установленные правилами технической эксплуатации электроустановок потребителей и правилами техники безопасности при эксплуатации электроустановок потребителей, утверждаемыми в установленном порядке.

704. Все электроустановки должны быть защищены аппаратами защиты от токов короткого замыкания и других аварийных режимов, которые могут привести к пожарам и загораниям. Плавкие вставки предохранителей должны быть калиброваны с указанием на клейме номинального тока вставки (клеймо ставится заводом-изготовителем или электротехнической лабораторией).

705. Соединения, оконцевания и ответвления жил проводов и кабелей необходимо производить при помощи опрессовки, сварки, пайки или специальных зажимов.

706. Оборудование и эксплуатация электросетей-времянок (как правило) не допускается. Исключением могут быть временные иллюминационные установки и электропроводки, питающие места производства строительных и временных ремонтных работ.

707. Переносные светильники должны быть оборудованы защитными стеклянными колпаками и сетками. Для этих светильников и другой переносной электроаппаратуры необходимо применять гибкие кабели и провода с медными жилами, специально предназначенные для этой цели, с учетом возможных механических воздействий.

708. Не допускается прохождение наружных электропроводок над сгораемыми кровлями, навесами, складами горючих материалов и прокладка электрических проводов и кабелей транзитом через складские и пожаровзрывоопасные производственные помещения.

709. При эксплуатации электроустановок не допускается:

1) использовать электродвигатели и другое электрооборудование, поверхностный нагрев которого при работе превышает температуру окружающего воздуха более чем на 40 ^о С (если к этим электроустановкам не предъявляются иные требования);

2) использовать кабели и провода с поврежденной изоляцией и изоляцией, потерявшей в процессе эксплуатации защитные электроизоляционные свойства;

3) пользоваться электронагревательными приборами в бытовых целях, а также оставлять их включенными в сеть без присмотра;

4) применять для целей отопления помещений нестандартные (самодельные) нагревательные электропечи или электрические лампы накаливания;

5) оставлять под напряжением электрические провода и кабели с неизолированными концами;

6) пользоваться поврежденными розетками, осветительными и соединительными коробками, рубильниками и другими электроустановочными изделиями;

7) не допускается эксплуатация неисправного электрооборудования и электросетей.

710. Неисправности в электросетях и электроаппаратуре, которые могут вызвать искрение, короткое замыкание, перегрев изоляции кабелей и проводки, должны немедленно устраняться дежурным персоналом; неисправную электросеть следует отключить до приведения ее в пожаробезопасное состояние.

711. Светильники аварийного освещения должны присоединяться к независимому источнику питания.

712. Шкафы, в которых установлены электрощиты, должны быть закрытыми. не допускается загромождать подступы к электрическим устройствам, вешать на штепсельные розетки, выключатели и электропровода различные вещи, укреплять провода веревкой и проволокой.

713. В случае перерыва в подаче электроэнергии электродвигатели и другое электрооборудование должны быть выключены.

714. Подсоединение к электросети приборов и электрооборудования, а также увеличение количества электроосветительных точек и электронагревательных приборов допускается только с ведома лица, ответственного за эксплуатацию электрооборудования.

	Приложение 1 к Правилам по безопасности и охране труда в службах специального и специализированного транспорта и в автомобильных хозяйствах организаций гражданской авиации

Примерная программа вводного инструктажа

1. Общие сведения о предприятии.

2. Законодательство об охране труда:

1) Основные постановления Правительства Республики Казахстан, приказы министерств (ведомств) Республики Казахстан. Общие сведения о стандартах системы стандартов безопасности труда (далее - ССБТ).

2) Рабочее время и время отдыха.

2.3. Охрана труда женщин и молодежи.

2.4. Государственный надзор, внутриведомственный и общественный контроль.

2.5. Порядок расследования и оформление производственного травматизма и профессиональных заболеваний.

2.6. Правила внутреннего трудового распорядка.

3. Техника безопасности.

3.1. Основные опасные производственные факторы и причины несчастных случаев на производстве.

3.2. Основные методы и технические средства предупреждения несчастных случаев. Требования к производственному оборудованию и производственным процессам в стандартах ССБТ.

3.2.1. Предохранительные устройства.

3.2.2. Оградительные устройства.

3.2.3. Сигнализирующие устройства. Цвета и знаки безопасности.

3.3. Электробезопасность.

3.3.1. Действие электрического тока на организм человека. Виды поражений.

3.3.2. Условия, повышающие опасность поражения током.

3.3.3. Основные мероприятия по предупреждению электротравматизма.

3.3.4. Основные правила безопасности при эксплуатации электрооборудования.

3.3.5. Отражение требований электробезопасности в стандартах ССБТ.

3.4. Организация рабочего места.

3.5. Основные правила поведения, связанные с движением внутризаводского и внутрицехового транспорта и работой грузоподъемного механизма.

4. Производственная санитария.

4.1. Основные санитарно-гигиенические факторы производственной среды.

4.1.1. Общие понятия о вредных производственных факторах.

4.1.2. Предельно допустимые значения вредных факторов. Требования и нормы по видам опасных и вредных производственных факторов в стандартах ССБТ.

4.1.3. Основные мероприятия по улучшению условий труда (технические и организационные, санитарно-гигиенические, лечебно-профилактические).

4.2. Промышленная вентиляция.

4.2.1. Назначение вентиляции. Способы вентиляции.

4.2.2. Естественная вентиляция.

4.2.3. Механическая вентиляция (приточная и вытяжная, общеобменная и местная).

4.3. Промышленное освещение.

4.3.1. Роль освещения в общей системе мероприятий по охране труда.

4.3.2. Искусственное освещение: основные светотехнические величины, системы освещения, источники света, светильники общего и местного освещения.

4.3.3. Естественное освещение и его виды.

4.3.4. Содержание осветительных установок и светопроемов.

4.4. Защита от шума и вибрации.

4.4.1. Влияние шума и вибрации на организм.

4.4.2. Предельно допустимые уровни звукового давления и вибрации.

4.4.3. Основные методы борьбы с шумом и вибрацией. Стандарты ССБТ на шум и вибрацию.

4.4.4. Лечебно-профилактические мероприятия по уменьшению вредного воздействия шума и вибрации.

5. Средства индивидуальной защиты работающих. Требования к средствам защиты в стандартах ССБТ.

5.1. Спецодежда.

5.2. Спецобувь.

5.3. Средства защиты рук.

5.4. Средства защиты головы, глаз и лица.

5.5. Средства защиты органов дыхания.

5.6. Средства защиты от шума и вибрации.

5.7. Предохранительные приспособления.

6. Пожарная безопасность.

6.1. Стандарты ССБТ, правила и инструкции по пожарной безопасности.

6.2. Основные причины пожаров и взрывов.

6.3. Общие меры по обеспечению пожарной безопасности.

6.4. Первичные средства тушения пожаров и правила пользования ими. Огнегасительные вещества.

6.5. Действия обслуживающего персонала при возникновении пожара.

7. Первая помощь пострадавшему.

7.1. Электротравмы.

7.2. Механические травмы.

7.3. Термические ожоги.

7.4. Ожоги кислотами и щелочами.

7.5. Отравления.

7.6. Травмы глаз.

	Приложение 2 к Правилам по безопасности и охране труда в службах специального и специализированного транспорта и в автомобильных хозяйствах организаций гражданской авиации

Форма журнала регистрации вводного инструктажа

Обложка

Ж У Р Н А Л

регистрации вводного инструктажа по охране труда

Титульный лист

__________________________________________

(министерство или ведомство)

__________________________________________

(наименование предприятия или организации)

fs24Ж У Р Н А Л

регистрации вводного инструктажа по охране труда

Начат ________________

Окончен ______________

Оформление последующих страниц журнала регистрации вводного

инструктажа по охране труда

__________________________________________________________________________

Дата |Фамилия, |Профессия,|Наименование|Фамилия, | Подпись

инст- |инициалы |должность |производст- |инициалы, |_____________________

руктажа|инструк- | |венного под-|должность |инструк- |инструк-

|тируемого| |разделения, |инструкти-|тирующего |тируемого

| | |в которое |рующего | |

| | |направляется| | |

| | |инструк- | | |

| | |тируемый | | |

_______|_________|__________|____________|__________|__________|__________

_______|_________|__________|____________|__________|__________|__________

	Приложение 3 к Правилам по безопасности и охране труда в службах специального и специализированного транспорта и в автомобильных хозяйствах организаций гражданской авиации

Перечень примерных вопросов инструктажа на рабочем месте

1. Общие сведения о технологическом процессе и оборудовании на данном производственном участке. Основные опасные и вредные производственные факторы.

2. Безопасная организация и содержание рабочего места.

3. Устройство станка (машины, механизма, прибора), опасные зоны оборудования, предохранительные приспособления и ограждения, системы блокировки и сигнализации.

4. Порядок подготовки к работе (проверка исправности оборудования, пусковых приборов, инструмента и приспособлений, блокировок, заземления и других средств защиты).

5. Безопасные приемы и методы работы; действия при возникновении опасной ситуации.

6. Средства индивидуальной защиты на данном рабочем месте и правила пользования ими.

7. Схема безопасного передвижения работающих на территории цеха.

8. Внутрицеховые транспортные и грузоподъемные средства и механизмы. Требования безопасности при погрузочно-разгрузочных работах и транспортировании грузов.

9. Меры предостережения пожаров, обязанности при возникновении пожара, способы применения имеющихся на участке средств пожаротушения и сигнализации, места их расположения.

	Приложение 4 к Правилам по безопасности и охране труда в службах специального и специализированного транспорта и в автомобильных хозяйствах организаций гражданской авиации

Форма журнала регистрации инструктажа на рабочем месте

Обложка

Ж У Р Н А Л

регистрации инструктажа на рабочем месте

Титульный лист

__________________________________________

(министерство или ведомство)

__________________________________________

(наименование предприятия или организации)

fs24Ж У Р Н А Л

регистрации инструктажа на рабочем месте

___________________________________________

(наименование цеха, участка, бригады, службы, лаборатории)

Начат ________________

Окончен ______________

Оформление последующих страниц журнала регистрации

инструктажа на рабочем месте

_____________________________________________________

Дата|Фамилия, |Профес-|Инструктаж:|Номер |Фамилия,

инст|инициалы |сия, |первичный |инст- |инициалы,

рук-|инструк- |долж- |на рабочем |рукции|должность

тажа|тируемого|ность |месте, по- |(или |инструкти-

| |инстру-|вторный, |ее |рующего

| |ктиру- |внепла- |наиме-|

| |емого |новый, |нова- |

| | |текущий |ние) |

____|_________|_______|___________|______|___________

____|_________|_______|___________|______|___________

(Продолжение таблицы)

______________________________

| Подпись |Допуск к работе

| |произвел

|_____________|_______________

|инст- |инст- |фамилия,|под-

|рукти-|рукти-|иници- |пись

|рующе-|руемо-|алы, |

|го |го |долж- |

| | |ность |

| | | |

|______|______|________|______

|______|______|________|______

	Приложение 5 к Правилам по безопасности и охране труда в службах специального и специализированного транспорта и в автомобильных хозяйствах организаций гражданской авиации

Работники ССТ, занятые на работе с повышенной опасностью

1. Аккумуляторщики

2. Вулканизаторщики

3. Газосварщики

4. Кочегары

5. Литейщики

6. Маляры при работе с нитрокрасками и другими материалами с токсичными свойствами

7. Медники

8. Машинисты грузоподъемных кранов

9. Паяльщики по свинцу

10. Рабочие, занятые на эксплуатации сосудов и оборудования, работающих под давлением

11. Рабочие, занятые на работах с применением этилированного бензина

12. Слесари-монтажники технологического оборудования

13. Такелажники

14. Транспортные рабочие, обслуживающие транспортные и грузоподъемные механизмы на погрузочно-разгрузочных работах

15. Электрики

16. Электросварщики

	Приложение 6 к Правилам по безопасности и охране труда в службах специального и специализированного транспорта и в автомобильных хозяйствах организаций гражданской авиации

Размеры и категории спецмашин, используемых в ССТ

____________________________________________________

Длина спецмашины, | Ширина спецмашины, | Категория

метров | метров | спецмашины

__________________|____________________|____________

До 6 включительно До 2 включительно I

Более 6 до 8 Более 2 до 2,5 II

Более 8 до 11 Более 2,5 до 2,8 III

Более 11 Более 2,8 IV

____________________________________________________

Примечание. В случае несоответствия длины или ширины,

указанным в таблице категории спецмашины, должны приниматься

по ее наибольшему размеру.

Приложение 7

к Правилам по безопасности и

охране труда в службах специального и

специализированного транспорта и

в автомобильных хозяйствах

организаций гражданской авиации

Допустимые превышения размеров ворот

в производственных помещениях ССТ

______________________________________________________________

Условия проезда через ворота | Превышение наибольшей |

и категории спецмашин | ширины спецмашины, м. |

_________________________________|___________________________|

Проезд спецмашин перпендикулярно

к плоскости ворот:

а) I категории 0,7

б) II и III категорий 1,0

в) IV категории 1,2

Проезд под углом к плоскости

ворот спецмашин:

а) I категории 1,0

б) II и III категорий 1,5

в) IV категории 2,0

______________________________________________________________

Приложение 8

к Правилам по безопасности и

охране труда в службах специального и

специализированного транспорта и

в автомобильных хозяйствах

организаций гражданской авиации

Допустимые расстояния между конструкциями (элементами) зданий и

спецмашинами при установке их в производственных помещениях

__________________________________________________________________________

N | Спецмашины и конструкции зданий, между |Расстояние для категорий

п/п| которыми устанавливается расстояние | спецмашин, м

| |________________________

| | I | II и III | IV

___|_____________________________________________|_____|__________|_______

1 Спецмашины на постах технического обслуживания

и ремонта и конструкции здания:

1) продольная сторона спецмашины и стена:

на постах ТОиР для работы без снятия шин и

тормозных барабанов 1,2 1,6 2,0

на постах ТОиР для работ со снятием шин и

тормозных барабанов 1,5 1,8 2,5

2) торцовая сторона спецмашины и стена 1,2 1,5 2,0

3) спецмашина и колонна 0,7 1,0 1,0

4) спецмашина и наружные ворота,

расположенные напротив поста 1,5 1,5 2,0

2 Спецмашины на постах ТОиР:

1) продольные стороны спецмашины:

на постах ТОиР для работ без снятия шин и

тормозных барабанов 1,6 2,0 2,5

на постах ТОиР для работ со снятием шин и

тормозных барабанов 1,2 1,5 2,0

2) торцовые стороны спецмашины 1,2 1,5 2,0

__________________________________________________________________________

Приложение 9

к Правилам по безопасности и

охране труда в службах специального и

специализированного транспорта и

в автомобильных хозяйствах

организаций гражданской авиации

Допустимые расстояния между элементами

здания и спецмашинами при их хранении

__________________________________________________________________________

N | Наименование |Расстояние для категорий

п/п| |спецмашин, (не менее),

| | метров

| |________________________

| | I | II | III и IV

___|_____________________________________________|_____|______|___________

1 Между спецмашинами или стенкой и спецмашиной,

установленной параллельно стене 0,5 0,5 0,8

2 Между продольной стороной спецмашины и

колонной или пилястрой 0,3 0,4 0,5

3 Между передней стороной спецмашины и стеной

или воротами при расстановке:

прямоугольной 0,7 0,7 0,7

косоугольной 0,5 0,5 0,5

4 Между задней стороной спецмашины и стеной

или воротами при расстановке:

прямоугольной 0,5 0,5 0,5

косоугольной 0,4 0,4 0,4

5 Между спецмашинами, стоящими друг за другом 0,4 0,5 0,6

__________________________________________________________________________

Приложение 10

к Правилам по безопасности и

охране труда в службах специального и

специализированного транспорта и

в автомобильных хозяйствах

организаций гражданской авиации

Нормативные значения концентраций загрязнений сточных вод

_____________________________________________________________

Категория| Концентрация загрязнений, мг/л |

спецмашин|__________________________________________________|

|взвешенных| нефте- |биологическая потребность |

| веществ |продуктов|кислорода для окисления |

| | |органических веществ (БПК-20)|

_________|__________|_________|_____________________________|

II 700 75 80

II 1100 670 80

III 2600 850 80

IV 3000 900 80

_____________________________________________________________

Приложение 11

к Правилам по безопасности и

охране труда в службах специального и

специализированного транспорта и

в автомобильных хозяйствах

организаций гражданской авиации

Нормативные значения температуры воздуха

______________________________________________________________

N | Помещения |Нормативная температура |

п/п| | воздуха, ^о С |

___|_________________________________|________________________|

1 Для хранения спецмашин 5

2 Для постов ТО и Р спецмашин (в

том числе смотровые канавы,

траншеи и др.) 16

3 Складские помещения для хранения

шин, смазочных, лакокрасочных и

сгораемых материалов, химикатов 10

______________________________________________________________

Приложение 12

к Правилам по безопасности и

охране труда в службах специального и

специализированного транспорта и

в автомобильных хозяйствах

организаций гражданской авиации

Сроки проведения осмотров, текущих ремонтов

и чисток агрегатов вентиляционных систем

___________________________________________________________________

N | Наименование агрегата |Предельная продолжительность периода|

п/п| | между техническими воздействиями |

| |____________________________________|

| | Осмотр | Ремонт | Чистка |

___|_________________________|___________|____________|___________|

1 Вентиляционные камеры 6 месяцев 6 месяцев 1 год

2 Воздухозаборные шахты 6 месяцев 2 года 1 год

3 Воздуховоды 6 месяцев 1 год 6 месяцев

4 Центробежные вентиляторы 4 месяца 1 год 6 месяцев

5 Осевые вентиляторы 3 месяца 1 год 6 месяцев

6 Пластинчатые калориферы 6 месяцев 1 год 1 год

7 Матерчатые фильтры 1 неделя 1 год 1 месяц

8 Масляные фильтры 1 неделя 1 год 1 месяц

9 Гравийные фильтры 1 неделя 1 год 1 месяц

10 Пылеотстойная камера 1 неделя 1 год 2 недели

___________________________________________________________________

Примечания:

1. Чистка сепараторов гидрофильтров производится через 180 часов их работы.

2. Содержание осмотровых, ремонтных и очистных работ должно соответствовать инструкции (правилам) по технической эксплуатации вентиляционных систем и установок кондиционирования воздуха, утверждаемой в установленном порядке.

Приложение 13

к Правилам по безопасности и

охране труда в службах специального и

специализированного транспорта и

в автомобильных хозяйствах

организаций гражданской авиации

Оптимальные и допустимые нормы температуры,

относительной влажности и скорости движения воздуха в

рабочей зоне производственных помещений службы

спецавтотранспорта

__________________________________________________________________________

Производс-| Холодный и переходный | Теплый период года |

твенные | периоды года | |

помещения |_____________________________|________________________________|

(участки) |Темпера- |Относите-|Скорость |Темпера- |Относитель- |Скорость |

|тура, ⁰ С |льная |движения |тура, ⁰ С |ная влаж- |движения |

| |влаж- |воздуха, | |ность, % |воздуха, |

| |ность, % |м/с не | | | м/с не |

| | |более | | |более |

|_________|_________|_________|_________|____________|_________|

|опти-|до-|опти-|до-|опти-|до-|опти-|до-|опти-|допус-|опти-|до-|

|маль-|пус|маль-|пус|маль-|пус|маль-|пус|маль-|тимая |маль-|пус|

|ная |ти-|ная |ти-|ная |ти-|ная |ти-|ная | |ная |ти-|

| |мая| |мая| |мая| |мая| | | |мая|

__________|_____|___|_____|___|_____|___|_____|___|_____|______|_____|___|

Админист- 20-23

ративно- 19-25

техничес- 60-40 75 0,2 0,2 20-25

кие,

бытовые, Не

складские, более

участки 28

моторные,

карбюра- 60-40

торные,

электро- При 28 ⁰ С

техничес- не более

кие, 55. При

дерево- 27 ⁰ С не

обработки, более

инструмен- 60 0,2 0,5

тальные,

механичес-

кие,

кузовные,

жестя-

ницкие

-----------------------------------------------------------------------

Участки 17-19

кузнечно- 15-21

прессовые, 60-40 75 0,3 0,4 20-22

сварочные Не

медницкие, более

вулкани- 28

зационные 60-40

уборки При 25 ⁰ С

спецмашин не более

75. При

24 ⁰ С не

более 75 0,4 0,7

-----------------------------------------------------------------------

Помещения 16-18

для техни- 13-19

ческого 60-40 75 0,3 0,5 18-21

обслужи- Не

вания и более

ремонта 26

спец- 60-40

машин, При 25 ⁰ С

участки не более

аккуму- 65. При

ляторные, 25 ⁰ С не

малярные более 70.

и другие При 24 ⁰ С

и ниже не

более 75 0,5 0,7

__________________________________________________________________________

Приложение 14

к Правилам по безопасности и

охране труда в службах специального и

специализированного транспорта и

в автомобильных хозяйствах

организаций гражданской авиации

Предельно допустимые концентрации

вредных веществ в воздухе рабочей зоны

___________________________________________________________________

N | Наименование веществ | Величина предельно |

п/п| |допустимой концент- |

| |рации (ПДК), мг/м ³ |

___|_________________________________________|____________________|

1 Азота окисла (в пересчете на NO ₂ ) 5

2 Акролеин 0,2

3 Бензин топливный (в пересчете на С) 100

4 Лигроин (в пересчете на С) 300

5 Свинец и его неорганические соединения 0,01

6 Спирт метиловый (метанол) 5

7 Тетраэтилсвинец 0,005

8 Уайт-спирт (в пересчете на С) 300

9 Углерода окись 20

10 Углеводороды алифатические предельные С ₁ -С ₁₀

(в пересчете на С) 300

11 Щелочи едкие (растворы) (в пересчете на NaOH) 0,5

12 Серная кислота, серный ангидрид 1

13 Соляная кислота 5

14 Пыль растительного происхождения с примесью

двуокиси кремния менее 2% (хлопчатобумажная,

древесная) 6

15 Пыль талька 4

16 Кремнеземсодержащие пыли 1

___________________________________________________________________

	Приложение 15 к Правилам по безопасности и охране труда в службах специального и специализированного транспорта и в автомобильных хозяйствах организаций гражданской авиации

Формула

для расчета суммы отношений фактических концентраций

каждого из нескольких вредных веществ

однонаправленного действия при одновременном их

содержании в воздухе рабочей зоны

При одновременном содержании в воздухе рабочей зоны нескольких вредных веществ однонаправленного действия сумма отношений фактических концентраций каждого из них (С ₁ , С ₂ ,…, С _n ) в воздухе помещений к их ПДК (ПДК ₁ , ПДК ₂ ,…, ПДК _n ) не должна превышать единицы, в соответствии со следующей формулой:

С ₁ С ₂ С _n

------- + -------- + … + ------ < 1.

ПДК ₁ ПДК ₂ ПДК _n

	Приложение 16 к Правилам по безопасности и охране труда в службах специального и специализированного транспорта и в автомобильных хозяйствах организаций гражданской авиации

Нормативы освещенности производственных

помещений службы спецавтотранспорта

__________________________________________________________________________

Характеристика работ |Контраст|Харак-| Освещенность, лк |

|объекта |терис-|___________________________|

|размеще-|тика | Для газораз-| Для ламп |

|ния с |фона | рядных ламп |накаливания |

|фоном | |_____________|_____________|

| | |комби-|общее |комби-|общее |

| | |ниро- |осве- |ниро- |осве- |

| | |ванное|щение |ванное|щение |

_____________________________|________|______|______|______|______|______|

Высокой точности (ремонт и Средний Светлый 400 200 400 150

регулировка топливной

аппаратуры, измерительных

приборов и тому подобное)

Средней точности (ремонт Малый Светлый 400 150 400 100

двигателей и агрегатов,

станочные работы и так

далее)

Малой точности (осмотр, Малый Светлый 200 150 200 100

смазка, заправка, кузовые (средний) (темный)

работы и тому подобное)

Грубая (погрузочно- Независимо от - 100 - 50

разгрузочные работы, характеристики

мойка деталей и агрегатов фона и контраста

и тому подобное) объекта с фоном

__________________________________________________________________________

Приложение 17

к Правилам по безопасности и

охране труда в службах специального и

специализированного транспорта и

в автомобильных хозяйствах

организаций гражданской авиации

Допустимые уровни звука и звукового давления

__________________________________________________________________________

N | Рабочие места |Уровень звукового давления и октавных |Уровень|

п/п| | полосах со среднегеометрическими |звука и|

| | частотами, Гц |эквива-|

| |_________________________________________|лентный|

| |63 |125 |250 |500 |1000 |2000 |4000 |8000|уровень|

| | | | | | | | | |звука, |

| | | | | | | | | | дБА |

___|___________________|___|____|____|____|_____|_____|_____|____|_______|

1 Помещения управления,

рабочие комнаты 79 70 63 58 55 52 50 49 60

2 Постоянные рабочие

места и рабочие зоны

в производственных

помещениях и на

территории

предприятий 94 87 82 75 75 73 71 70 80

3 Рабочие места

водителей авто-

транспорта,

тракторов и

спецмашин 99 92 86 83 80 78 76 74 85

__________________________________________________________________________

Приложение 18

к Правилам по безопасности и

охране труда в службах специального и

специализированного транспорта и

в автомобильных хозяйствах

организаций гражданской авиации

Допустимые уровни вибрации

__________________________________________________________________________

Средние |Граничные | Допустимая колебательная скорость |

геомет- |частоты |____________________________________________________|

рические|октавных | Вертикальная вибрация | Горизонтальная вибрация |

частоты,|полос, Гц |__________________________|_________________________|

Гц | |действующие|уровни дейст- |действующие|уровни дейст-|

| | значения, |вующих значе- | значения, |вующих значе-|

| | м/с |ний, дБ | м/с |ний, дБ |

________|___________|___________|______________|___________|_____________|

1 0,88-1,4 12,6 10- ² 128 5,0 10- ² 120

2 1,4-2,8 7,1 10- ² 123 3,5 10- ² 117

4 2,8-5,6 2,5 10- ² 114 3,2 10- ² 116

8 5,6-11,2 1,3 10- ² 108 3,2 10- ² 116

16 11,2-22,4 1,1 10- ² 107 3,2 10- ² 116

31,5 22,4-45,0 1,1 10- ² 107 3,2 10- ² 116

63 45,0-90,0 1,1 10- ² 107 3,2 10- ² 116

125 90,0-180,0 1,1 10- ² 107 3,2 10- ² 116

250 180,0-355,0 1,1 10- ² 107 3,2 10- ² 116

__________________________________________________________________________

Азаматтық авиация ұйымдары мен автомобиль шаруашылықтарының арнаулы және мамандандырылған көлiк қызметтерiндегi еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау жөнiндегi ережесiн бекiту туралы

Көлік және коммуникациялар министрлігі Азаматтық авиация комитеті төрағасының 2004 жылғы 19 қарашадағы N 230 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2004 жылғы 1 желтоқсанда тіркелді. Тіркеу N 3234. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің міндетін атқарушысының 2010 жылғы 30 қыркүйектегі № 442 бұйрығымен

Күші жойылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2010.09.30 № 442 (2011.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау туралы", "Қазақстан Республикасындағы Еңбек туралы", "Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы" Қазақстан Республикасының Заңдарына, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2004 жылғы 11 қарашадағы N 1182 қаулысымен бекiтiлген Мемлекеттiк органдардың еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау жөнiндегi нормативтiк құқықтық кесiмдердi әзiрлеу және бекiту және Мемлекеттiк органдардың еңбек қауiпсiздiгi және қорғау жөнiндегi салалық нормативтердi әзiрлеу мен бекiту Ережелерiне сәйкес, Азаматтық авиация ұйымдары мен автомобиль шаруашылықтарының арнаулы және мамандандырылған көлiк қызметтерiндегi еңбек қауiпсiздiгiн, техника қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мақсатында БҰЙЫРАМЫН: Қараныз K070000251, P070000721
1. Қоса берiлiп отырған Азаматтық авиация ұйымдары мен автомобиль шаруашылықтарының арнаулы және мамандандырылған көлiк қызметтерiндегi еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау жөнiндегi ережесi бекiтiлсiн.
2. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникациялар министрлiгiнiң Азаматтық авиация комитетi төрағасының орынбасары Б.М.Наурызәлиевке жүктелсiн.
3. Осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелген күннен бастап күшіне енеді.

Төраға

"Келiсiлген"
Қазақстан Республикасының
Еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау вице-Министрі
__________________________
2004 жылғы "__" __________

"Келiсiлген"
Қазақстан Республикасының
Төтенше жағдайлар министрі
__________________________
2004 жылғы "__" __________

"Келiсiлген"
Қазақстан Республикасының
Денсаулық сақтау министрлігі
Мемлекеттік санитарлық-
эпидемиологиялық қадағалау
комитетінің төрағасы
__________________________
2004 жылғы "__" __________

"Келiсiлген"
Қазақстан Республикасының
Көлік және коммуникациялар
министрлігі Көліктік
бақылау комитетінің төрағасы
__________________________
2004 жылғы "__" __________

Қазақстан Республикасы
Көлік және коммуникация
министрлігінің Азаматтық
авиация комитеті төрағасының
2004 жылғы 19 қарашадағы
N 230 бұйрығымен бекітілген

Азаматтық авиация ұйымдарының арнаулы және
мамандандырылған көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек қауіпсіздігі және
еңбекті қорғау жөніндегі ереже

1. Азаматтық авиация ұйымдарының арнайы және мамандандырылған көлік және автомобильдік шаруашылықтарындағы еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі осы Ереже (әрі қарай - Ереже) азаматтық авиация ұйымдарының және авиациялық кәсіпорындардың автомобильдік шаруашылықтарында және әуекәсіпорындардың (әрі қарай - АА ұйымы немесе әуекәсіпорын) арнайы және мамандандырылған көлік қызметтерінде (әрі қарай - АКҚ) жұмыс атқарған кезде еңбек қауіпсіздігі, қауіпсіздік техникасы және өндірістік санитария бойынша негізгі талаптарды белгілейді, қауіпсіз еңбек жағдайларының сақталуына бағытталған және АА барлық ұйымдарына, олардың ұйымдастырушылық-құқықтық түріне қарамастан, міндетті.

2. Әуекәсіпорындардың АКҚ-де осы Ережеден басқа, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау нормативтік құқықтық актілердің талаптарын, басқа да нормативтік-техникалық құжаттарды басшылыққа алу қажет.

3. Осы Ереженің мақсаты, АА ұйымдарында жұмыс істейтіндерге аэродромдарды, сонымен қатар АКҚ-де қолданылатын жалпы қолданысқа арналған механизмдер мен автомобильдерді эксплуатациялық ұстау және әуе кемелеріне (әрі қарай - ӘК) техникалық және коммерциялық қызмет көрсетуге арналған арнайы және мамандандырылған машиналарды (әрі қарай - арнайы машиналар) пайдаланған кезде, қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз ету.

4. Осы Ереженің және арнайы машиналарды, автомобильдерді және жалпы қолданысқа арналған механизмдерді пайдаланатын бөлімшелердің қызметіне қатысты басқа да нормативтік-техникалық құжаттардың негізінде АА ұйымдарында, АКҚ-де атқарылатын жұмыс, жабдықтың ерекшеліктері, өндірістің спецификасы есепке алынып, әр бір бөлек мамандыққа (жұмысқа, операцияға) еңбек қауіпсіздігі бойынша ішкі нұсқаулар әзірленуі мүмкін.

1 бөлім. Жұмысшылардың білімін тексеру
және кәсіптік іріктеуге қойылатын талаптар

5. АКҚ жұмысшылары (оның ішінде арнайы машиналардың жүргізушілері), еңбекті қорғау жөніндегі нұсқамалық өткеннен кейін ғана жұмысқа кірісуге рұқсат алады.

6. Әуекәсіпорынның әкімшілігі, мемлекеттік стандарт талаптарына сәйкес, жұмысшыларды жұмыстың қауіпсіз әдістеріне үйретуді және нұсқамалықтарды уақытында өткізілуін қамтамасыз етеді.

7. Нұсқамалық және оқыту әуекәсіпорындардың арнайы көлік қызметінің жұмысына қатысты нормативтік құқықтық актілердің және басқа да нормативтік-техникалық құжаттардың негізінде, сонымен қатар жұмыстың нақты жағдайы есепке алынып еңбекті қорғау жөніндегі ішкі нұсқаулар негізінде өткізіледі.

8. Нұсқамалықтың түрлері:
1) кіріспе;
2) жұмыс орнындағы алғашқы;
3) қайталанатын;
4) жоспардан тыс;
5) ағымдағы.

9. Жұмыс орнындағы алғашқы, қайталанатын, жоспардан тыс, ағымдағы нұсқамалықтарды, заңдар талаптары есепке алынып жеке мамандықтар немесе жұмыс түрлері үшін әзірленген еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулар бойынша, колонна (учаске) бастығы (инженер, механик) өткізеді.

10. Кіріспе нұсқамалықты еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау қызметтерінің жұмысшылары немесе осы міндеттер жүктелген жұмысшы өткізеді.

11. Кіріспе, алғашқы, қайталанатын, ағымдағы нұсқамалықтарды өткен тұлғалар жұмысқа кірісуге рұқсат алады.

12. Нұсқамалық, жұмыстың қауіпсіз әдістері мен тәсілдері іс жүзінде көрсетіліп әр бір жұмысшымен жеке өткізіледі.
Егер жұмысшы еңбектің қауіпсіз тәсілдері мен әдістерін нашар ұқса қайталанатын нұсқамалық өткізіледі.

13. Кіріспе нұсқамалық заңдар талаптары есепке алынып әзірленген бағдарлама бойынша өткізіледі.

14. Кіріспе нұсқамалықтың үлгі бағдарламасы осы Ереженің 1 қосымшасында көрсетілген.

15. Білімді тексеру және кіріспе нұсқамалықтың өткізілуі, кіріспе нұсқамалықты тіркеу журналында жазылады. Нұсқамалық алушының және нұсқамалық берушінің міндетті түрде журналда қолдары қойылады.

16. Кіріспе нұсқамалықты тіркеу журналының формасы осы ереженің 2 қосымшасында көрсетілген.

17. Жұмыс орнындағы алғашқы нұсқамалық үлгі сұрақтар бойынша атқарылады (Ереженің 3 қосымшасы).

18. Дербес жұмысқа рұқсат беру, осы Ереженің 4 қосымшасына сәйкес жұмыс орнындағы алғашқы нұсқамалықты тіркеу журналында, күні және нұсқамалық берген адамның қолы қойылып бекітіледі.

19. АКҚ-ң жұмысшылары, біліктілігіне қарамастан, үш айдың ішінде бір рет жұмыс орнындағы алғашқы нұсқамалықтың бағдарламасы бойынша қайтадан нұсқамалық өтеді, ал арнайы машиналардың жүргізушілері қосымша, арнайы машиналарды қыс, көктем және күзгі уақыт аралығында пайдалану қауіпсіздігі ерекшеліктерімен танысады.

20. Қайталау нұсқамалығы, әр бір жұмысшымен жеке немесе бір мамандық бойынша бір топ жұмысшылармен өткізіледі, бірақ топ 20 адамнан аспауы тиіс.

21. Қайталанатын және жоспардан тыс нұсқамалық, "Қайталанатын нұсқамалық" немесе "Жоспардан тыс нұсқамалық" деген белгі қойылып жұмыс орнындағы алғашқы нұсқамалықты тіркеу журналында жазылуы тиіс, нұсқамалық берген және нұсқамалық алған адамдардың қолдары міндетті түрде қойылады және жоспардан тыс нұсқамалықты өткізу себептері көрсетіледі.

22. Жұмыстың қауіпсіз әдістері мен тәсілдері бойынша жоспардан тыс нұсқамалық, әр жұмысшымен жеке немесе бір мамандық бойынша бір топ жұмысшылармен, жұмыс орнында алғашқы нұсқамалық өткізу көлемінде өткізіледі.

23. Ағымдағы нұсқамалық жұмысшыларға жасақ-рұқсат әзірленетін жұмыстарды өндіру алдында өткізіледі. Ағымдағы нұсқамалықтың өткізілуін жұмыстарды өндіруге жазылған жасақ-рұқсатта көрсетіледі.

24. Жұмыс барысында жұмыстардың басқарушысы, әр бір жұмысшыға нұсқамалық кезінде берілген жұмысты атқарудың қауіпсіз тәсілдері жөніндегі нұсқаулардың орындалуын бақылауы тиіс.

25. Ереженің 5 қосымшасында көрсетілген аса қауіпті жұмыс атқаратын АКҚ жұмысшылары, белгіленген тәртіпте бекітілетін бағдарламалар бойынша оқу курсын өтіп, заңдармен бекітілген тәртіпте мемлекеттік емтихан тапсырып, белгілі бір құралға (механизмге) қызмет көрсету және жұмыс өндіру құқығын беретін куәлік алғаннан кейін, дербес жұмысқа кірісуге рұқсат алады.

26. Жаңа жұмысшыларды дайындаған кезде, жұмысшылардың және арнайы көлік қызметінің инженерлік-техникалық жұмысшыларының (әрі қарай - ИТЖ) біліктілігін арттыру кезінде, еңбек қауіпсіздігіне оқыту, МСТ талаптарына және еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі нормативтік құқықтық актілерге сәйкес атқарылады.

27. Арнайы машиналарды пайдалану және жөндеумен айналысатын АКҚ-ң жұмысшылары, арнаулы киіммен, арнаулы аяқ киіммен және басқа да жеке қорғану құралдарымен қамтамасыз етілуі тиіс.

2 бөлім. Аймақ, алаңдар, кірме жолдарға,
ғимараттарға, имараттарға және өндірістік
жай-күйлерге қойылатын талаптар 1 тарау. Еңбек қауіпсіздігіне қойылатын
жалпы талаптар

28. Әуе кәсіпорындардың АКҚ-ң аймағы, ғимараттары, имараттары заңдармен ескерілген азаматтық авиацияның арнайы ғимараттар мен имараттарын пайдалану талаптарына сай болуы тиіс.

29. АКҚ-ң өндірістік және қызметтік жай-күйлерін жинау, көк екпе ағаштарды күту, АКҚ-ң ғимараттарының төбелерін қоқсық және қардан тазалауды, әуекәсіпорынның тиісті құрылымдық бөлімшелері ұйымдастырады.

30. АКҚ-ң ғимараттар мен имараттарын және өндірістік жай-күйлерін күту және пайдалану кезінде, өртсөндіру қауіпсіздігі ережелері сақталуы тиіс.

2 тарау. Аймақ, алаңдар, кірме жолдарға
қойылатын қауіпсіздік талаптары

31. АМКҚ-ң аймағы, биіктігі 2,5 метрден кем емес қоршаумен қоршалуы тиіс және санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалардың талаптарына сәйкес таза және түнгі уақытта жарықтандырылуы тиіс.

32. Қоқсық, өндірістік қалдықтар, сапасыз қосалқы бөлшектер арнайы бөлінген орындарға уақытында жиналуы тиіс.

33. АКҚ-ң аймағы, алаңдары және кірме жолдары саз, қар және мұздан тұрақты тазаланып тұруы тиіс. Жабындылар жарамды қалыпта болуы тиіс.

34. АКҚ-ң аймағында су бұрғыштар және су ағарлары болуы тиіс. Су ағарлардың және басқа да жер астындағы имараттардың люктары жабық түрде болуы тиіс.

35. Подвалдарды су баспау үшін, ғимараттың цокольдық жағындағы қабырғаларында кемістіктер және дымқыл болмауы үшін, аймақтың үсті түзу және ғимараттардан кері ауытқымауы тиіс.

36. АКҚ-ң бос аймақтары көгалдандырылған болуы тиіс. АКҚ-ң өндірістік, әкімшілік және санитарлық-тұрмыстық үй-жайларға жанасқан жолдар мен жүрістер, жазғы уақытта сумен суарылып, ал қысқы уақытта қардан тазаланып, мұздақ болған кезде, құм себілуі тиіс.

37. АКҚ-ң аймағын, алаңдарын және кірме жолдарын жинау және жабындарды жөндеу жұмыстарын әуекәсіпорынның аэродромдық қызметі атқарады.

38. АКҚ-гі барлық кірме жолдардың және алаңдардың жасанды жабындысы (асфальт, клинкер, кесектас және т.б.) болуы тиіс.

39. Оннан астам арнаулы машиналарға қызмет көрсету орындары бар өндірістік үй-жайлардың орналасуына қарастырылған АКҚ-ң аймағында, кіру (шығу) үшін кемінде екі дарбаза болуы тиіс.

40. АКҚ-ң аймағында жаяу жүретін және арнаулы машиналар жүретін жолдар болуы тиіс. Жолдардың бойында тиісті жол белгілері орнатылуы тиіс.

41. Арнаулы машиналар қарама-қарсы жүрген кезде өту жолының ені кем дегенде 6,2 метр, бір жақпен жүргенде - кем дегенде 3,5 метр болуы тиіс.

42. АКҚ-ң аймағында топырақ жұмыстарын өндіру кезінде шұңқырлар мен орлар қоршалған болуы тиіс.

43. Кірме жолдары, орлар мен жыралармен қиылысқан жерлерінде, төсем және көпірлер орнатылуы тиіс, олардың ені жолдың енінен кем болмауы тиіс. Олардан өтетін жерлерде, биіктігі 0,9 метрден кем емес сүйеніштері бар, ені 1 метрден кем емес өтпелі көпірлер орнатылуы тиіс.

44. Жаяу жүру жолдардың ені 1 метрден кем болмауы тиіс және қатты жабындысы (асфальт, клинкер, ұсақ тас және т.б.) болуы тиіс, тиісінше кірме жолдармен азырақ қиылысуы тиіс.

45. АКҚ-ң аймағына кісілер өту үшін дарбазаның қасында есік болуы тиіс.

46. АКҚ-ң аймағында, кірме жолдарында және жедел тұрақтарда арнаулы машиналардың қозғалысы, әуекәсіпорынның басшысы бекітетін, нұсқаулар, схемалар және жол белгілерімен реттеледі.

47. АКҚ-ң аймағында және кірме жолдарында арнаулы машиналар қозғалысының схемалық жоспары құрылуы тиіс.

48. Арнаулы машиналардың аймақта қозғалыс схемасы, жарық табло: "Тұман, қар жауып тұр, мұздақ", сондай-ақ арнаулы машиналардың өтуіне арналған дарбазада "Автомобильді байқа" ескертпе жазу орнатылуы тиіс, түнгі уақытта жарықтандырылуы тиіс.

49. Арнаулы машиналардың кірме жолдарда жүру жылдамдығы сағатына 10 километр (әрі қарай - км/сағ.), ал АКҚ-ң аймағында - 5 км/сағ. аспауы тиіс.

50. Арнаулы машиналардың уақытша мекен алаңдары, АКҚ-ң аймағында көліктің кедергісіз қозғалуын қамтамасыз етілуін есепке алынып, кірме жолдардан алыстау орналасуы тиіс.

51. Арнаулы машиналарды сақтауға арналған ашық алаңдардың, сондай-ақ перрондағы жедел мекендердің, су ағыны үшін еңісі бар қатты (асфальт-бетондық немесе цемент-бетондық) және түзу жабындысы болуы керек. Алаңдардың үсті тұрақты тазаланып тұруы тиіс (жазда саздан, қыста қардан және мұздан).

52. Ауа температурасы (қыста) - 15^оС төмен аудандарда, арнаулы машиналардың жедел мекені, сондай-ақ арнаулы машиналарды ашық түрде сақтауға арналған алаңдар, қуатты агрегаттардың жүргізілуін жеңілдететін арнаулы машиналарды қыздыру құралдарымен жабдықтануы қажет. Жылдың суық мерзімінде двигательдердің жүргізілуін жеңілдететін құралдар, қызмет көрсету персоналдың, оның ішінде арнаулы машиналардың жүргізушілерінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуі тиіс.

53. Арнаулы машиналардың жедел мекендерінде және арнаулы машиналарды ашық түрде сақтауға арналған алаңдарда, жуылмайтын сырмен немесе басқа тәсілмен жасалған, жолды және арнаулы машинаны қою орнын анықтайтын белгілер болуы тиіс. Белгі қойған кезде екі қатарлас тұрған арнаулы машиналардың арасындағы қашықтық, кабина есіктерінің еркін ашылуына жеткілікті, бірақ 1 метрден кем болмауын есепке алу керек.

54. Нәжістік сұйық заттарды, уландырғыш және инфекцияланған заттарды тасымалдайтын арнаулы машиналарды санитарлық өңдеу үшін АКҚ-де арнаулы алаң бөлінуі тиіс.

55. Арнайы сұйық заттарды және майларды жинап сақтау үшін АКҚ-ң аймағында бір учаске ескерілу тиіс.

56. АМКҚ-ң аймағында, кірме жолдарында және алаңдарында, келесіге тыйым салынған:
1) материалдарды қоюға;
2) желіні пайдаланатын ұйыммен келіспей жоғарывольтты желілер аймағында арнаулы машиналар тұрағын орналастыруға;
3) ғимараттардың, имараттардың және қоршаулардың қасында материалдарды, агрегаттарды, қосалқы бөлшектерді, шиналарды ығы-жығы орналастыруға және сақтауға (үюге, сүйеуге).

3 тарау. Ғимараттар мен имараттарға
қойылатын қауіпсіздік талаптары

57. АКҚ-ң ғимараттары мен имараттарының пайдалануы, заңдарға сәйкес бекітілген азаматтық авиацияның арнайы ғимараттар мен имараттарын пайдалану жөніндегі нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкес атқарылуы тиіс.

58. АКҚ-ң өндірістік ғимараттары мен имараттары келесі еңбекті қорғау талаптарына сай болуы тиіс:
1) арнаулы машиналардың кіру және шығу ыңғайлығын қамтамасыз ететін, жоспарлық шешімдерінің болуы;
2) арнаулы машиналарды, агрегаттарды және құралдарды жөндеу және техникалық қызмет көрсету жөніндегі бүкіл технологиялық жұмыс кешенін, еңбектің санитарлық-гигиеналық шарттарын сақтап, қамтамасыз ету;
3) жұмыс істеушілерге қажетті микроклиматты және жайлы жағдайды қамтамасыз ету;
4) жабындысы герметикалық болуы тиіс;
5) едендердің жақсы пайдаланылу қалпының болуы (жаңсыз, жоғары механикалық және соқпалы (соққы беруші) мықтылық);
6) сапалы жарықтандырылуын қамтамасыз ету;
7) темірконструкцияларды коррозияға қарсы қорғану сапасы талаптарға сай болуы;
8) инженерлік құралдардың жоғары сенімділігін қамтамасыз ету;
9) жарылыс және өртсөндіру қауіпсіздігінің талаптарына сай болу;
10) өндірістік санитария талаптарына сай болу;
11) ғимараттың құрылыс конструкцияларының (фундаменттердің, колонналардың, қабырғалардың, фермалардың және т.с.) жоғары пайдалану сапасын қамтамасыз ету.

59. Аяқталмаған және шала істелінген, еңбекті қорғау, қауіпсіздік техникасы және өртсөндіру қауіпсіздігі қалпына әсер ететін, жаңадан салынған және қайта жаңартылған ғимараттарды, АКҚ-ң учаскелерін, жеке өндірістік жай-күйлерді пайдалануға беруге рұқсат етілмейді.

60. Еңбекті қорғау шарттарын қамтамасыз ету мақсатында ғимараттар мен имараттар, инженерлік жабдықтың және конструкциялардың (жылыту жүйесі, желдету, канализация және т.б.) бұзылуын және тозуын анықтау, техникалық пайдалану талаптарын сақтау және уақытында қажетті шаралар қолдану үшін, жүйелі бақылауға алынуы тиіс.

61. АКҚ-ң ғимараттар мен имараттардың қалпын жүйелік бақылауды, кезекті және кезектен тыс (жалпы және жеке) тексеру өткізу арқылы, әуекәсіпорынның тиісті құрылымдық бөлімшелерінің өкілдері атқаруы тиіс.

62. Арнаулы машиналарды сақтау үшін бөлінген жай-күйлердің, сыртқа қарай ашылатын дарбаза арқылы шығатын жолы болуы тиіс. Арнаулы машиналардың қауіпсіз кіріп - шығуын қамтамасыз ету үшін, негізгі өндірістік жай-күйлердің дарбазалары, келесі типтік шарттарды есепке алып орнатылуы тиіс:
1) дарбазаның биіктігі, дарбаза арқылы өтетін арнаулы машинаның ең үлкен биіктігінен (Ереженің 6 қосымшасы) кем дегенде 0,2 метрге асуы тиіс;
2) дарбазаның ені - арнаулы машинаның ең үлкен енінен АКҚ өндірістік жай-күйлерінде дарбаза мөлшерлерінен рұқсат етілетін бір шама асуы тиіс (Ереженің 7 қосымшасы).

63. Сыртқы және ішкі дарбаза, кісілерді эвакуациялауға арналмаса, жазылмалы (складные), жайылмалы (раздвижной), көпжармалы (многостворчатый), көтермелі, механикалық немесе автоматикалық ашылып жабылатын болуы мүмкін.

64. Бір ауысымда, беске дейін арнаулы машина кіретін болса дарбаза қолмен ашылуы мүмкін.

65. Өндірістік жай-күйлердің жармалы дарбазалар сыртқа қарай ашылуы тиіс, ал кәсіпорынның аймағына кіріп шығу үшін - ішкі жаққа.

66. Негізгі өндірістік жай-күйлерден шығатын дарбазалар бір ауысымда кем дегенде 5 рет немесе 40 минутқа ашылатын болса, жылу желеумен жабдықталуы тиіс. Сыртқы ауаның есептелген температурасы - 15^оС және төмен аудандарда орналасқан өндірістік жай-күйлердің дарбазаларының алдында тамбур-шлюздар орналастыру қажет.

67. Өндірістік жай-күйлердің кіреберісінің босағалары және кертештері болмауы тиіс. Кіреберіс еңісі 5%-дан аспауы тиіс.

68. Арнаулы машиналардың кіруіне (шығуына) арналған дарбазалардың есіктері босағасыз және ғимараттан шығу бағытында ашылуы тиіс. Есіктердің ені эвакуациялық есіктердің енінен кем болмауы тиіс.

4 тарау. Арнаулы машиналарды жөндеу және техникалық
қызмет көрсету үшін арналған жай-күйлерге қойылатын
қауіпсіздік талаптары

69. Арнаулы машиналарды жөндеу және техникалық қызмет көрсету (әрі қарай - ТҚ және Ж) үшін арналған жай-күйлер, еңбектің санитарлық-эпидемиологиялық шарттары толық сақталып, технологиялық процестің барлық операциялары қауіпсіз және тиімді орындалуын қамтамасыз етуі тиіс.

70. Бір жылда кем дегенде бір рет, жұмыс орындарының вибрациясын, жарықтандырылуын, газдылығын, шаңдылығын, гуілін, микроклиматын бақылау өткізілуі тиіс, ал оның нәтижесі АКҚ-ң санитарлық-техникалық қалпы паспортында жазылуы тиіс.

71. Бір жылда кем дегенде бір рет, жұмыс орындарының вибрациясын, жарықтандырылуын, газдылығын, шаңдылығын, гуілін, микроклиматын бақылау өткізілуі тиіс, ал оның нәтижесі АМКҚ-ң санитарлық-техникалық қалпы паспортында жазылуы тиіс.

72. Жұмыс орындарының едені суық болса, тасымалы ағаш төсеніштері болуы тиіс.

73. Арнаулы машиналарды жөндеу және техникалық қызмет көрсету арнайы жабдықтандырылған орындарда атқарылуы тиіс. Арнаулы машиналарды жөндеу және техникалық қызмет көрсетудің тұйық тәсілін пайдаланған кезде, арнаулы машиналар бірқатарлы тұйық тікбұрышты немесе жанамабұрышты қойылуы тиіс.

74. Ағынды тәсілмен қызмет көрсету кезінде, арнаулы машиналар тік ағынды қойылуы тиіс.

75. ТҚ және Ж үшін арналған жай-күйлерде арнаулы машиналардың арасындағы, сондай-ақ машиналармен ғимараттың және стационарлық технологиялық құралдардың элементтері арасындағы қашықтық, осы Ереженің 8 қосымшасында көрсетілген деректерге сәйкес болуы тиіс.

76. Арнаулы машиналар арасындағы, сондай-ақ механикаландырған жуу және диагностикалау орындарының қабырғасы мен арнаулы машина арасындағы қашықтық, сол орындардың түрі және құралдарының габариттеріне байланысты белгіленеді.

77. Арнаулы машиналарды жөндеу немесе техникалық қызмет көрсету зонасы және қабырға арасында тұрақты кісілер өтетін болса, арнайы машиналар өндірістік жай-күйде орнатылатын болса, осы Ереженің 8 қосымшасында көрсетілген ғимараттың конструкциялары (элементтері) және арнайы машина арасындағы рұқсат етілетін қашықтық (арнаулы машинаның және қабырғаның ұзына бойы жағы: ТҚ және Ж орындарында, тежеуіш барабандар және шиналар алынбай атқарылатын жұмыстар үшін және ТҚ және Ж орындарында тежеуіш барабандар және шиналар алынып атқарылатын жұмыстар үшін, сондай-ақ арнаулы машинаның жанама жағы және қабырға) 0,5 метрге ұлғайтылуы тиіс.

78. Қабат арасындағы ойықтар қоршалған болуы тиіс. Бір аралық көлбеу элементі бар қоршаудың биіктігі 0,9 метрден кем болмауы тиіс, қоршаудың астында биіктігі, еденнен кем дегенде 0,1 метр, борттық қаптауы болуы тиіс. Еденнен 1 метр және одан аса деңгейдегі, жұмыс орындарының және алаңдардың қоршауы болуы тиіс.

79. АКҚ-де жөндеу жұмыстарын атқару кезінде, әр бір жұмысшыға бөлінетін өндірістік жай-күйдің көлемі, өнеркәсіп кәсіпорындарды жобалау санитарлық нормаларымен белгіленген:
1) жұмыс көлемі - 15 шаршы метр (әрі қарай - м²) кем емес;
2) аумағы - 4,5 м² кем емес болуы тиіс.

80. АКҚ-гі газ, шаң және жылу шығарып, сондай-ақ гуілдеп өндірілетін жөндеу жұмыстары, бір бірінен қабырғалармен немесе төбеге дейін жететін қоршаулармен жекеленген, буларды (газдарды, гуілді) аулағыш және гуілді мүмкін деңгейге дейін төмендететін құралдармен жабдықталған, бөлек жай-күйлерде атқарылуы тиіс.

81. Техникалық қызмет көрсетуге арналған жай-күйлерде жұмыс орындарының орналасуы, арнаулы машиналар жұмысшыларды басып кету мүмкіншілігін жоққа шығаруы тиіс. Жұмыс орындары темір сүйеніштермен қоршалуы тиіс. Көрме жыраларды қосатын жолдарда верстактарды, станоктарды, стендтарды орнатуға тыйым салынады.

82. Арнаулы машиналарды: тыйым салынады:
1) бір ауысым қажеттілігінен асатын мөлшерде, оталғыш және жанармай сұйықтықтарын, қышқылдарды, сырларды, кальций карбитін сақтауға;
2) бактарынан жанармай ағып жатқан арнаулы машиналарды ТҚ және Ж қоюға;
3) арнаулы машиналардың бактарына жанармай құюға;
4) сүртуге арналған таза материалдарды, пайдаланған материалдармен бірге сақтауға;
5) жай-күйлерден шығу орындарын және сөрелер арасындағы жолдарды үйіп тастауға (материалдармен, құралдармен, ыдыспен және т.с.), істен шыққан майды, жанармай және майлайтын материалдардың бос ыдыстарын сақтауға тыйым салынады.

83. Аккумуляторлық жұмыстарды өндіру үшін басқа орындардан жекеленген және тартпа вентиляциясы бар сөрелер немесе верстактармен жабдықталған, екі жай-күй болуы тиіс: біреуі - жөндеу үшін, басқасы - аккумуляторлық батареяларды зарядтау үшін.

84. Аккумуляторлық жұмыстарға арналған жай-күйлердің, сыртқа қарай ашылатын есігі бар тамбур арқылы кіру жолы болуы тиіс. Кіреберісте "Аккумуляторлық - оталғыш - темекі шегуге болмайды" деген жазуы бар плакат ілінуі тиіс, сондай-ақ мемлекеттік стандартқа сәйкес, қауіпсіздік белгісі болуы тиіс.

85. Аккумуляторлық бөлмелердің (учаскелердің) электрқұралдары (өткізгіш сымдар, қыздыру шамдары және т.с.) жарылысқа қауіпсіз болуы тиіс.

86. Ажыратқыштар, штемпельдік розеткалар, тежегіштер аккумуляторлық бөлмеден тыс орнатылуы тиіс. Жарықтандыру өткізгіш сымы қышқылтқа (сілтіге) төзімді тысты сымнан жасалуы тиіс.

87. Аккумуляторлық-зарядтау станциясы болған кезде қышқылдың немесе сілтінің және тазаланған су қорын сақтау үшін арнайы бөлме болуы тиіс, сондай-ақ электролитті дайындауға қажет керек-жарақтар (керамикалық немесе пластмасс құбырлары, шынылардан қышқылды құю үшін арнаулы құралдар) болуы тиіс.

88. Аккумуляторлық-зарядтау станциясының терезелерінің шынысы желімді ақ сырмен сырланған болуы тиіс.

89. Қышқылдар және сілтілер пайдаланатын жұмыстарды атқаратын аккумуляторлық-зарядтау станциясының (учаскесінің) жай-күйлері еріксіз ағынды-тартпа вентиляциямен жабдықталуы тиіс. Желдеткіштің (вентилятордың) электрдвигателін аккумуляторлық жай-күйден және вентиляциялық қорабтан тыс орналастыру қажет.

90. Аккумуляторлық жай-күй әр қашанда жабық болуы тиіс. Электрмонтажшыларға, аккумуляторщиктерге және әкімшілік персоналдан басқа, осы жай-күйлерді көру құқығы бар, барлық тұлғаларға кілт жалпы тәртіппен, жұмыс немесе тексеру уақытына беріледі.

91. Аккумуляторлық жай-күйлердің кілттерін қызмет көрсету персоналына беру тәртібі әуекәсіпорынның тиісті ішкі нұсқауында ескерілуі тиіс.

92. Аккумуляторлық-зарядтау станциясы жай-күйлерінің есіктері сыртқа қарай ашылуы тиіс және ішкі жағынан кілтсіз ашылатын, өзі жабылатын құлыппен жабылуы тиіс.

93. Дәнекерлеу бөлімі (учаскесі) бірқалыпты сору панелі түріндегі жергілікті сорғыштармен жабдықталуы тиіс.

94. Жалпы жай-күйлерде дәнекерлеу орындарын орналастырған кезде және мөлшері 1 метрге дейін детальдарды дәнекерлеу кезінде, дәнекерлеу столдарын кабиналарда орнату қажет. Кабиналарға ауа беру, соруды өтейтін көлемде және кіші шығу жылдамдығымен атқарылуы тиіс.

95. Ацетилендық генераторды орналастыру үшін арналған жай-күй, жекеленген, бірқабатты, шатыр астындағы және подвалдық жай-күйлері болмауы тиіс, жеңіл түсірілетін жабынды конструкциялары және тікелей, сыртқа қарай ашылатын есік арқылы шыға берісі болуы тиіс.

96. Ацетилендық генераторлар қойылатын жай-күйлердің едені темір заттар соғылған кезде ұшқын пайда болу мүмкінділігін жоққа шығаратын материалдардан жасалуы тиіс.

97. Ацетилендық генераторлар қойылатын жай-күйлер терезелердің бітеліп жабылған фрамугалары, қабырғаларда арнайы орнатылған қуыстар немесе арнайы шамдар арқылы, сондай-ақ жарылысқа қауіпсіз механикалық ағынды вентиляция және табиғи тартпа вентиляция арқылы сыртқы электрикалық жарықтандырылуы тиіс.

98. Сағатына 20 текше метр (әрі қарай - м³/сағ.) дейін газ тәрізді ацетиленді өндіретін генераторлар тұратын жай-күйлерде, табиғи ағындық-тартпалы вентиляция орнатылуы мүмкін.

99. Ацетилендық генераторлар қойылатын жай-күйлерде ацетилендік-әуе ортасында жұмыс атқаратын тиісті паспорты бар, жырылысқа қауіпсіз электрдвигательдер, электраппаратура, электрқұралдар орнатылуы мүмкін.

100. Арнаулы машиналарға техникалық қызмет көрсету жай-күйлерінде орналасқан жуу орындары, басқа орындардан қабырғалармен немесе бу жібермейтін және суға төзімді жабындысы бар қоршаулармен бөлінуі тиіс.

101. Ашық (шлангалық) қолмен жуу орындары, кернеумен істейтін ашық ток беруші өткізгіштерге және құралдарға су ағымы жетпейтіндей болып орналасуы тиіс.

102. Жарықтандыру көздері, өткізгіш сымдар және күштік двигательдері герметикалық болуы тиіс.

103. Арнаулы машиналарды жууға арналған алаңдардың, жер, жер астындағы сулар және ашық су көздерінің ластанбауы үшін, кәсіпорынның аймағына су (арнайы машиналарды жуған) тимейтіндей болып орналасқан, қабылдау құдықтар және жаймалар жағына қарай кем дегенде 2% еңісі болуы тиіс.

104. Қолмен жуушы жүретін аппарельдер, траптар және жолдар кедір-бұдырлы болуы тиіс.

105. Көрме жыралардың және эстакадалардың, арнаулы машинаны жыраға немесе қозғалыс кезінде эстакададан түсіп кетуден сақтайтын, бағыттауыш сақтандыру борттары (реборды) болуы тиіс.

106. Эстакадалар, биіктігі кем дегенде 0,9 метр, сүйеніштермен қоршалуы тиіс. Сақтандыру борттардың (темір немесе темірбетон) биіктігі, еденнен 0,1 метрден кем болмауы тиіс.

107. Тексеру жыраларының едені және қабырғаларының қатты отқа төзімді жабындысы болуы тиіс немесе жарық түсті плитка төселген.

108. Көрме жыраның еденінде мықты ағаш торлар орнатылуы тиіс.
109. Көрме жыраның, арнаулы машиналар болмаса қатты конструкциялардың сақтандыру қалқандармен жабылуы тиіс.

110. Трап болған кезде жыралардың, орлардың және туннельдердің едендерінің, трап жағына қарай, 2% еңісі болуы тиіс.

111. Көрме жыралардың ұзындығы, ені және тереңдігі атқарылатын жұмыстардың технологиясы, арнаулы машинаның конструкциясы және қолданылатын технологиялық құралдың талаптарын есепке алып анықталуы тиіс.

112. Жыраның тереңдігі арнаулы машиналардың жол саңылауын есепке алғанда жеңіл автомобильдер (УАЗ-452, УАЗ-469, ГАЗ-24, немесе 31 және т.с.) базасында 1,4-1,5 метр шамасында болуы тиіс, ал жүк көтеру (ЗИЛ-130, ЗИЛ-131, Урал-375, МАЗ-500, КамАЗ және т.с.) арнаулы машиналар үшін - 1,2 - 1,3 метр шамасында.

113. Жанама жыралардың тереңдігі, ені кем дегенде 0,6 метр болғанда, 0,9 метрден аспауы тиіс.

114. Басқа жыралардың ені, темірбетонды реборд болса 0,9 метрден және темір реборд болса - 1,1 метрден аспауы тиіс.

115. Жыраның ұзындығы оған қойылған арнаулы машина кіреберіс сатыны (қосалқы кіреберістің қабсырмасын) жаппайтындай болуы тиіс.

116. Үш немесе одан көп тұйық жыралар қатарлас орналасса, олар ашық ормен жалғастырылуы тиіс. Тік ағымды тексеру жыраға кіру немесе одан шығу туннель арқылы атқарылады. Туннельден басқа, біржолы өту көпірі болатын, алаңы бар тасымалы саты қолданылуы мүмкін.

117. Жұмысшылардың өтуіне арналған, орлардың (туннельдердің) ені кем дегенде 1 метр болуы тиіс. Туннельдің биіктігі, еденден жабындының шығып тұрған бөліктерінің астына дейін кем дегенде 1,8 метр болуы тиіс.

118. Орлар және олардың шығаберісі, биіктігі кем дегенде 0,9 метр темір сүйеніштермен қоршалуы тиіс.

119. Тұйық жыралар, орлар және туннельдердің арнаулы машиналардың кіреберісіне қарсы, жұмыс аумағынан тыс орналасқан, ені 0,7 метр сатылы табалдырық арқылы жай-күйге шығатын жері болуы тиіс. Шыға берістердің саны жырадағы машина қоятын орындардың санына байланысты анықталады: беске дейін - бір шыға беріс, бестен аса - әр бір 10 арнаулы машинаға қосымша бір шыға берістен.

120. Егер шыға беріс біреу болса, жыраны, траншеяны немесе приямок қосымша қосалқы шыға беріс үшін, қабырғаға бекітілген темір қабсырмамен жабдықтайды.

121. Көрме жыралардың және траншеялардың (орлар) өтетін жерлерінде, ені кем дегенде 0,8 метр жылжымалы өтпелі көпірлер болуы тиіс. Өтпелі көпірлердің саны, жырада орналасқан арнаулы машиналардың санына, біреуін алып тастағанда, сәйкес болуы тиіс.

122. Әр бір ауысымның аяғында және жөнделген арнаулы машиналар шыққаннан кейін, жай-күйлерден және көрме жыраларынан қоқсықтарды, қалдықтарды, сазды жинап тастау керек.

5 тарау. Арнаулы машиналарды қою және сақтау
қауіпсіздігі талаптары

123. Арнаулы машиналарды сақтауға арналған жай-күйлердің едені қатты және тегіс болуы тиіс және траптар мен жаймалардың жағына қарай кем дегенде 1% еңісі болуы тиіс. Едендер, жай-күйдің гигиеналық және эксплуатациялық талаптарына сай, тегіс және сырғанамайтын, тазалауға ыңғайлы материалдардан салынуы тиіс.

124. Арнаулы машина қойылатын қабырғаның бойында доңғалақ шешу тротуары немесе барьері орнатылуы тиіс. Тротуардың немесе барьерлердің шетінен ғимараттың қабырғаларына дейінгі қашықтық кем дегенде 0,5 метр болуы тиіс.

125. Арнаулы машиналарды сақтауға арналған жай-күйлерде өтетін жол әрқашанда бос болуы тиіс.

126. Өту жолдарында арнаулы машиналарды қоюға рұқсат етілмейді.

127. Жанармайқұюшылар, жанармайцистерналары, бензин қотару станциялары, май құюшылар, ашық алаңдардағы басқа арнаулы машиналардан бөлек, кедергісіз кіруге болатын жекеленген жай-күйлерде немесе шатыр астында сақталуы тиіс.

128. Оттегін өндіру және оттегімен зарядтау станциялары басқа арнаулы машиналардан бөлек сақталуы тиіс.

129. Нәжістік сұйықтықтарды, уланғыш және басқа да инфекцияланған заттарды тасымалдауға арналған арнаулы машиналар, сондай-ақ газ тәрізді жанармаймен жұмыс істейтін арнаулы машиналар, түрлері бойынша бөлек және басқалардан жекешеленіп сақталуы тиіс.

130. Өртсөндіру, медициналық, техникалық көмек көрсету және басқа да арнаулы машиналар, қажетті жағдайларда шақырған орынға дереу келу үшін, жылы және кедергісіз шыға берісі бар жай-күйлерде қойылуы тиіс.

131. Жай-күйлерде және ашық алаңдарда, тек қана пайдалануға жарамды арнаулы машиналар сақталуы тиіс. Жарамсыз және жөндеу күтудегі арнаулы машиналар, жарамды арнаулы машиналар қойылатын орындардан жекешеленген, арнайы бөлінген орындарда қойылуы тиіс.

132. Арнаулы машиналар қойылатын орындарда өту жолдарының және жаяу өту жолдарының сілтеуіштері орнатылуы тиіс. Қозғалысқа қауіпті зоналар қоршалған болуы тиіс немесе олардың шекаралары күндіз және түнгі уақытта көрінетін ескерту белгілермен белгіленген болуы тиіс.

133. Арнаулы машиналардың қозғалыс бағытындағы бір қатардағы саны бестен аспауы тиіс.

134. Әртүрлі арнаулы машиналарды сақтағанда, он және үш қатарға қоюға болады.

135. Жай күйлерде сақтаған кезде, арнаулы машиналар арасындағы қашықтық, сондай-ақ арнаулы машина және ғимараттың элементтері арасындағы қашықтық, осы Ереженің 9 қосымшасында көрсетілген деректерге сәйкес болуы тиіс.

136. Жылыту құралдардың, вентиляциялық ауа өткізгіштердің немесе басқа да ғимаратты жабдықтау элементтерінің қабырғалары бойында орналастырған кезде, осы Ереженің 9 қосымшасында 1-4 тармақшаларында көрсетілген қашықтықтар қолданылады.

137. Арнаулы машиналар алаңдарда (ашық немесе шатыр астындағы) сақтаған кезде, осы Ереженің 9 қосымшасында көрсетілген деректер:
1) арнаулы машиналар үшін - 0,1 метрге;
2) автопоездарға үшін - 0,2 метрге ұлғайтылуы тиіс.

138. Алаңдарды, арнаулы машиналарды жылыту құралдарымен жабдықтаған кезде, бұл қашықтықтар осы жабдықтардың габариттік мөлшерлерін және орналасуын есепке алып белгіленуі тиіс.

139. Арнаулы машиналарды сақтауға арналған жай-күйлерде, өту жолдарының ені арнаулы машина өз орнына артқы жағымен еркін кіре алу үшін (бір маневр жасап) жеткілікті болуы тиіс, ал өту жолының шетінен арнаулы машинаға дейін, кем дегенде 0,5 метр болуы тиіс.

140. Арнаулы машинаны орнына қойғаннан соң оның двигателі сөндірілуі тиіс.

141. Двигатель, тек қана арнаулы машина орнынан шығу үшін қосылады, ал кез келген мақсатта қосуға, сондай-ақ арнаулы құралдардың агрегаттарын сынап көруге тыйым салынады.

142. Арнаулы машиналар ұшу алаңында қойылса (жедел тұрақтар), әуе кемелерінің ұшуына, отыруына және рульді айналдыруға кедергі жасамауы тиіс.

143. Арнаулы машиналар аэродромдарға қойылғанда, қатарлардың арасындағы қашықтық кем дегенде 10 метр болуы тиіс, қатардағы арнаулы машиналар арасында - кем дегенде 1 метр.

144. Арнаулы машиналардың тұрақтарын, өзінен-өзі жылжып кету мүмкіндігін туғызбау үшін, еңісі бар алаңдарда орналастыруға тыйым салынады (арнаулы машинаның ұзына бойына белағашы бағытында - 1% аса, перпендикулярлық бағытта - 4% аса).

3 бөлім. Арнаулы автокөлікқызметі жұмысшыларының
еңбектің санитарлық-эпидемиологиялық шарттарын
қамтамасыз ету үшін қойылатын талаптар 1 тарау. Еңбек қауіпсіздігінің жалпы талаптары

145. АКҚ-ті жұмысшылары еңбегінің санитарлық-эпидемиологиялық шарттарын бағалау, еңбекті қорғау және санитарлық-эпидемиологиялық нормалар мен ережелерді бұзу фактілерін жою жөніндегі іс-шаралар, АКҚ-гі еңбек шарттарының санитарлық-техникалық қалпы паспортының деректері бойынша, әуекәсіпорын қызметіндегі (цехындағы) еңбек шарттарын бағалау жөніндегі, заңдарға сәйкес бекітілетін нормативтік құқықтық немесе нормативтік-техникалық акт негізінде өткізілуі тиіс.

146. Жыл сайынғы еңбекті қорғау жөніндегі келісілім, ұжымдық келісім, санитарлық-сауықтыру іс-шараларының және еңбекті қорғау шарттарын жақсарту жөніндегі кешендік жоспар, әуекәсіпорынның даму жоспарының тиісті бөлімдері құрылғанда, АКҚ-гі еңбек шарттарының санитарлық-техникалық қалпы паспортының деректері міндетті түрде есепке алынуы тиіс.

147. АКҚ-де паспорттың әзірленуі, тиісті өлшеулер және сынауларды іріктеу өткізу орындарын және мерзімділігін, АКҚ-гі еңбекті қорғау шарттарын бағалау жөніндегі іс-шараларды өткізу уақытын және жауапты тұлғаларды анықтайтын кәсіподақ комитетімен (егер болса) келісілген, әуекәсіпорын бұйрығының негізінде атқарылуы тиіс.

148. Паспортты толтыру жөніндегі жұмысты тікелей басқаруын, АКҚ-ң бастығы атқарады. Паспорттың әзірленуіне АКҚ-ң өндірістік жай-күйлерінің техникалық қадағалауын атқаратын, өртсөндіру-профилактикалық жұмыстарына жауапты, еңбекті қорғау бөлімінің, техникалық бөлімнің, медициналық-санитарлық қызметтің тиісті бөлімшелерінің өкілдері, Қазақстан Республикасы Денсаулық қорғау министрлігінің мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық органдарының жұмысшылары (көбінесе лабораторлық зерттеулер өткізу үшін) және АКҚ-ң кәсіподақ ұйымының (егер ол болса) өкілдері қатысуы тиіс.

149. Паспорт екі экземплярда құрылуы тиіс, біреуі - АКҚ-ң бастығында, екіншісі - әуекәсіпорынның еңбекті қорғау бөлімінде болуы тиіс. Паспорттың әзірленуі (типтік формаларды толтыру), әуекәсіпорын қызметіндегі (цехындағы) еңбек шарттарын бағалау жөніндегі, белгілі тәртіпте бекітілетін нұсқаулардың (ережелердің, әдіснамалық ұсыныстардың) негізінде жыл сайын өткізілуі тиіс.

150. Паспортқа жазылатын АКҚ-ң санитарлық қалпын тексеру нәтижелері, қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың параметрлерінің өлшемдері, хаттама түрінде әзірленіп АКҚ-ң бастығының, АКҚ-ң кәсіподақ ұйымы төрағасының (егер ол болса) немесе еңбекті қорғау жөніндегі инженердің және өлшеулер жасаған тұлғаның қолы қойылуы тиіс.

151. АКҚ қайта жаңарту кезінде, арнаулы машиналарды пайдалану, техникалық қызмет көрсету және жөндеу технологиялық процестерінің жетілдірілуі, техникалық, санитарлық-техникалық қайта жабдықтандыру және жұмыс істеушілердің еңбек шарттарына әсер ететін басқа да өзгерістер болса, паспорт кезектен тыс толтырылуы тиіс.

152. АКҚ-ң өндірістік бөлімшелерінің (колонналардың, жөндеу шеберханалардың, техникалық қызмет көрсету аумақтарының және т.с.) паспортизациясын өткізген кезде олар, жұмысшы (бригада, ауысым) бір ауысымда (немесе ауысым ұзақтығының жартысынан кем емес) атқаратын еңбек операцияларының бірдей еңбек шарттары бойынша анықталуы тиіс.

153. АКҚ жұмысшыларының еңбек шарттарын сауықтыру жөніндегі ұсынылған іс-шараларды енгізу тиімділігі және нәтижелері жыл сайын есепке алынуы тиіс. Алынған деректер паспортқа қосылуы тиіс.

154. АКҚ жұмысшыларын сауықтыру жөніндегі іс-шаралар, еңбектің қазіргі уақыттағы физиология және гигиена талаптары, қолданыстағы еңбекті қорғау жөніндегі нормативтік-техникалық құжаттардың талаптары есепке алынып әзірленуі тиіс.

2 тарау. Санитарлық-тұрмыстық жай-күйлерге
қойылатын қауіпсіздік талаптары

155. АКҚ санитарлық-тұрмыстық жай-күйлері, құрылыс нормалары және ережелері талаптарына сәйкес жабдықталуы тиіс.
АКҚ санитарлық-тұрмыстық жай-күйлерінің құрамына: өндірістік персоналдың демалыс бөлмелері, душ, жуыну бөлмелері, дәретханалар, киім кептіру үшін арналған жай-күй және соған ұқсастар кіреді.

156. АКҚ санитарлық-тұрмыстық жай-күйлерінің жабдықталуы, аэропорт (МСТ 16630-80) орналасқан ауданның климаттық шарттары есепке алынып, құрылыс нормалары және ережелерімен (ҚН және Е) регламенттелген, өндірістік процестердің топтарына байланысты атқарылуы тиіс.

157. АКҚ өндірістік персоналы демалатын жай-күйлердің аумағы, бір жұмысшыға 0,2 шаршы метр (әрі қарай - м²) есеппен алынады, бірақ кем дегенде 18 м² болуы тиіс.

158. Дала, үй және арнаулы (жұмыс) киімін сақтауға арналған гардеробтық бөлмелер, душ, жуыну және дәретхана бөлмелері, әйелдер мен ерлерге бөлек болуы тиіс. Киімдер, жабық қос шкафтарда сақталуы тиіс. Шкаф бөлмелерінің мөлшерлері (кем дегенде): тереңдігі - 50 сантиметр (әрі қарай - см.), биіктігі - 165 см., ені - 25-40 см. болуы тиіс.

159. Киім сақтау орындарының саны, жұмысшылардың тізімдік санына тең алынуы тиіс.

160. Арнаулы киімді кептіруге және шаңнан тазалауға арналған жай-күйлер, гардеробтық немесе үлестіру бөлмелеріне шектес орналастырылуы тиіс.
Кептірілетін арнаулы киімнің бір комплектінде ылғал болса, 0,5 килограмм (әрі қарай - кг.) аз тартатын киім, ҚН және Е талаптарына сәйкес, тартпалы вентиляциямен және механикалық қоздырғышпен жабдықталған, жабық гардеробтық шкафтарда кептіріледі.
Кептіру және шаңнан тазалауға арналған жай-күйлердің аумағы, кем дегенде 9 м² болуы тиіс.

161. 30 жуық адам істейтін ауысымда, арнаулы киімді кептіру және шаңнан тазалауға арналған жай-күйлерде, өзін өзі күту тәртібі болуы мүмкін.

162. Арнаулы киімді жуу, тазалау және жөндеу ұйымдастырылып, қалалық кір жуу, химиялық тазалау және елді мекендерге тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорындарымен құрылған келісімдер (шарттар, контракттар) негізінде атқарылуы тиіс.

163. Гардеробтық бөлмелер ені 0,3 метр, шкафтар қатары бойына орналастырылған сәкілермен жабдықталуы тиіс.

164. Шкаф қатарларының арасынан өтетін жолдардың ені:
1) сәкілері жоқ гардеробтық бөлмелерде - 1 метр;
2) сәкілер, шкаф қатарларының арасынан өтетін жолдың бір жағында орналастырылса - 1,4 метр;
3) сәкілер, шкаф қатарларының арасынан өтетін жолдың екі жағында орналастырылса - 2 метр.

164. Душтар, үш жағынан қоршалған ашық кабиналармен, сондай-ақ кабинаның кіре берісінде орнатылған, жеке ыстық және суық су жүйелерімен жабдықталуы тиіс.
Кабиналар бір бірінен ылғалға төзімді материалдардан жасалған, биіктігі еденнен 1,8 метр, еденге 0,2 метр жетпейтін қоршаулармен бөлінуі тиіс. Душ кабиналарының жоспарланған аумағы, кем дегенде 0,9 метр 0,9 метрге болуы тиіс. Душ торларының саны, ең көп кісі істейтін ауысымдарда істейтін бесеудің кем дегенде біреуі болуы тиіс.

165. Душтарда киініп шешінуге арналған бөлек, бір душ торына, ені 0,3 метр және ұзындығы 0,8 метр сәкімен жабдықталған жай-күйлер болуы тиіс.
Сәкілердің арқасында, әр бір душ торына үш орын есеппен алынған, киім және орамал ілетін ілмектер болуы тиіс. Сәкілер қатарларының арасындағы қашықтық кем дегенде 1 метр болуы тиіс.

166. Душтың едендерінде су ағатын жаймалары болуы тиіс.
167. Жуыну бөлмелері гардеробтық бөлмелермен шектес орналасуы тиіс. Гардеробтық бөлмелерге қолжуғыштар қойылуы мүмкін, бірақ шкаф пен қолжуғыш арасындағы қашықтық, кем дегенде 2 метр болуы тиіс.
Егер санитарлық және өндірістік шарттар бойынша мүмкін болса, қолжуғыштардың 20% (жалпы есептік санынан) жұмыс орындарының қасында орналастырылуы мүмкін.

168. Әр бір қолжуғыш, ыстық және суық су араластырғышымен (смеситель) жабдықталуы тиіс.
Ең көп санды ауысымда істейтін, әр бір жетінші қолжуғышқа, кем дегенде бір кран болуы тиіс.

169. Жуыну бөлмелерінде киім және орамал ілетін ілгіштер, сұйық сабынға арналған құбырлар немесе кесек сабынға арналған сөрелер болуы тиіс. Қолжуғыштың қасында әр қашанда сабын және таза құрғақ орамал (орамдағы қағаз орамал болуы мүмкін) немесе электрорамал (электркептіргіш) болуы тиіс.

170. Дәретханалар, жұмыс орындарына қатысты бірқалыпты орналасуы тиіс. Ғимараттағы жұмыс орнынан дәретханаға дейінгі қашықтық 75 метрден аспауы тиіс, ал АМКҚ алаңдарының жұмыс орындарынан - 150 метрден аспауы тиіс.

171. Санитарлық құралдардың (едендік легендер, унитаздар және т.с.) саны, ең көп санды ауысымдағы, дәретханаға баратын кісілер санына байланысты анықталады, және 15 әйел адамға немесе 30 ер адамға кем дегенде бір санитарлық құрал болуы тиіс.

172. Дәретхананың кіре берісінде, кем дегенде бір қолжуғыш орнатылған тамбур болуы тиіс.

173. Тамақтану тек қана арнайы бөлінген жай-күйлерде рұқсат етіледі. Ең көп санды ауысымда жұмысшылардың саны көп болғанда (200 адамнан аса) асханалар болуы тиіс, ал жұмысшылардың саны аз болғанда - басқа қоғамдық тамақтану кәсіпорындарынан әкелінген, ыстық тамақ берілетін үлестіру-асханалары (буфет) болуы тиіс.

174. Ең көп санды ауысымда жұмысшылардың саны 30 кісіден аз болса, тамақтану бөлмелері болуы мүмкін. Тамақтану бөлмесінің аумағы әр бір келушіге 1 м² есеппен анықталады, бірақ кем дегенде 12 м² болуы тиіс.
Тамақтану бөлмесі қолжуғыштармен, электршәйнектермен, электрплиталармен және тоңазытқыштармен жабдықталуы тиіс.

3 тарау. Сумен қамту және канализацияға
қойылатын қауіпсіздік талаптары

175. АКҚ шаруашылық-ас және өндірістік су құбыры болуы тиіс. Шаруашылық-ас қажеттіліктеріне су шығынының нормасы, бір ауысымда бір кісіге, 2-ге тең сағаттық суды пайдалану әркелкілік коэффициентімен, кем дегенде 15 литр есебімен алынады.
Шаруашылық-ас қажеттіліктеріне пайдалынатын судың сапасы тиісті МСТ және санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалар талаптарына сәйкес болуы тиіс.

176. Ас сумен қамту жабдықтары өндірістік жай-күйлердің өту жолдарында, демалыс жай-күйлерінде, вестибюльдерде, сондай-ақ АМКҚ аймағының алаңдарында және ғимараттың сыртында орналасқан технологиялық құралдардың қасында орналастырылуы мүмкін.
Берілетін судың температурасы 20^оС жоғары және 8^оС төмен болмауы тиіс. Жұмыс орнынан ас сумен қамту құралының арасындағы қашықтық 75 метрден аспауы тиіс.

177. Нәжістік сұйықтықтарды, уланғыш және инфекцияланған заттарды тасымалдауға арналған машиналардан басқа арнаулы машиналардың барлық түрлерін жуу үшін, айналмалы сумен қамту жүйесі ескерілуі тиіс.

178. Айналмалы сумен қамту жүйесімен (тазаланғаннан кейін) арнаулы машиналарды жуу үшін берілетін судағы, лай концентрациясы:
1) өлшелген заттардың - литрге 70 миллиграмм (әрі қарай - мг/л.) арнаулы машиналар үшін және 40 мг/л. автобус және жеңіл автомобильдер үшін;
2) мұнай өнімдерінің - 20 мг/л. арнаулы машиналар үшін және 15 мг/л. автобус және жеңіл автомобильдер үшін;
3) тетраэтилқорғасынның - 0,001 мг/л. аспауы тиіс.

179. Фекальдық сұйықтықтарды, уланғыш және инфекцияланған заттарды тасымалдауға арналған машиналарды жуу үшін, айналмалы сумен қамту жүйесі пайдаланбайды.

180. Сыртқы ауа температурасы 0^оС төмен болса, арнаулы машиналарды қолмен жуу үшін, судың температурасы 20^оС болуы тиіс.

181. Мұнай өнімдері, тетраэтилқорғасыны, өлшенген заттар, қышқылдар және сілтілер бар өндірістік ағын сулары, сыртқы канализациялық желіге түскенге дейін жергілікті тазалау қондырғыларымен (лай тұндырғыштар, бензин және май аулағыштары) тазалануы тиіс.
Ағын суларының жергілікті қондырғылармен тазалану деңгейі, тиісті ҚН және Е бекітілген, нормалардан төмен болмауы тиіс.

182. АКҚ өндірістік ағын сулардағы лай концентрациясы осы Ереженің 10 қосымшасында көрсетілген деректерден аспауы тиіс.

183. АКҚ аймағынан келетін (жанармай құю станцияларының басқа) жауын сулары, жауын басталғаннан соң 15 минуттан кейін өткізілетін құбырларда орнатылған, тазалау имараттарында тазаланады.
АКҚ орналасқан аймақта ағын суларды тазалайтын канализациялық желі болмағанда, сондай-ақ олардың ағын түсу жерлерін таңдағанда, Қазақстан Республикасы Денсаулық қорғау министрлігінің санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау органдарымен келісіліп, су үстін ағын сулармен ластанудан қорғау ережелері сақталып атқарылуы тиіс.

184. Лай тұндырғыштар, бензин және май аулағыштары, ғимараттан тыс орнатылуы тиіс.
Ерекше жағдайларда, бензин және май аулағыштарға қосылмаған лай тұндырғышты ғимараттың ішінде орнату мүмкін.

185. Лай тұндырғыштар, бензин және май аулағыштары табиғи вентиляциямен жабдықталуы тиіс.

186. Су құбырлары, тазалау және канализациялық имараттары МСТ, ҚН және Е талаптарына сәйкес пайдаланып, қалыпты жағдайларда және апат кезінде жұмысшылар еңбегінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуі тиіс.

187. Үстіне биіктігі, аймақтың жобаланған үстінен, 0,7 метрге дейін топырақ себілген, жер астындағы сиымды имараттар, арнаулы машина басып кету мүмкіндігі бар жағынан шектеулері болуы тиіс.

188. Имараттардың ашық сыйымдылықтарының қабырғалары, аймақтың жобаланған үстінен 0,6 метрге дейін көрініп тұрса, олар сыртқы периметрі бойынша қоршалуы тиіс.

189. Құбырлар арқылы өту үшін, сондай-ақ құралдарға (агрегаттарға, биіктігі еденнен 1,4 метр тиектерге) қызмет көрсету үшін қоршалған алаңдар және ҚН және Е талаптарына сәйкес сатылар орнатылуы тиіс.

190. Су құбырлары және канализациялық желілердің құдықтары мен камераларында және басқа да осыған ұқсас имараттарда, түсуге арналған қондырғылар (сатылар, қабсырмалар) болуы тиіс.

191. Ағын суларын тазалауға арналған имараттарда жұмыс істеген кезде, қызмет көрсету персоналы ағын сұйықтығымен тікелей қатынасқа түспеу үшін шаралар қолданылуы тиіс.

192. Қолмен тазалаған кезде, торлардағы қалдықтарды жабылатын жинақтарға алып тастайды, содан кейін залалсыздандыру орындарында іріктейді.

193. Қызмет көрсету персоналы, жұмысқа алынған кезде, алдын ала, және мерзімдік медициналық тексеру өтіп, сақтандыру егу алулары тиіс.

194. Өндірістік персоналға, құдықтарда, камераларда, жыраларда жұмыс істеуге, ассенизациялық машиналарды өңдеуге, тек қана ағымдағы нұсқамалықты өткеннен соң және әуекәсіпорын әкімшілігінің (бастығының) жазбаша түрдегі рұқсаты болса, рұқсат беріледі.
Тиісті МСТ сәйкес, жұмыс істеушілер жеке қорғану құралдарын пайдалануы тиіс.

4 тарау. Жай-күйлерді жылытуға және вентиляцияға
қойылатын қауіпсіздік талаптары

195. АМКҚ өндірістік, қосалқы және тұрмыстық жай-күйлері (бу, су, ауа) ауа ортасының температурасын және қалпын, МСТ, ҚН және Е, және санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалардың талаптарына сәйкес қамтамасыз ететін, орталық жылыту және вентиляциямен жабдықталуы тиіс.

196. Арнаулы машиналарды сақтауға арналған жай-күйлердің, ТҚ және Ж орындарының және қойма жай-күйлерінің ауа температурасы, осы Ереженің 11 қосымшасында көрсетілген нормативтік мағыналарға сәйкес болуы тиіс.

197. Арнаулы машиналарды сақтауға арналған жай-күйлерде, ТҚ және Ж орындарында вентиляциямен бірлескен, ауалық жылыту жүйесі болуы тиіс. Жұмыстан тыс уақытта жаратымды температура болу үшін, кезекші жылыту ескерілуі тиіс.

198. Бумен жылыту құралдары, тұрақты шаңнан тазаланып тұратын қынапта болуы тиіс.

199. Жылыту қондырғыларын пайдаланған кезде:
1) жылыту құралдарын кез келген заттар немесе материалдармен үйіп тастауға;
2) жылытқу құралдары мен құбырларда арнаулы киімді, қаптарды, сүртіну материалдарын және т.с. кептіруге рұқсат етілмейді.

200. Арнаулы машиналарды ТҚ және Ж арналған барлық жай-күйлерде кіру есігінен немесе дарбазадан 15-20 см. қашықтықта, көрінетін жерде термометрлер орнатылуы тиіс.

201. Арнаулы машиналарды сақтау жай-күйлерінде, ТҚ және Ж учаскелерінде (моторлық, агрегаттық, механикалық, электртехникалық, қуат беру аспаптарында, мыстық-қаңылтырлық, ұста-рессорлық, дәнекерлік, столярлық, шина жөндеу, сырлау, аккумуляторлық, сондай-ақ жуу орындарында) ағынды-тартпалы вентиляция ескерілуі тиіс.

202. Жергілікті тартпалы вентиляцияның аккумуляторлық учаскелері орнатылған жай-күйлер, үстіңгі жақтан табиғи тартпалы вентиляциямен жабдықталуы тиіс. Бұл жай-күйлерге ағынды ауа тікелей астыңғы жаққа немесе шектес жай-күйлер есігінің төменгі жағындағы торлардан кіруі тиіс.

203. сырлау және аккумуляторлық бөлімдерді (учаскелерді) орналастыру үшін арналған жай-күйлердің тартпалы вентиляция жүйелерін және майды регенерациялау үшін арналған жай-күйлерді бір-бірімен және басқа жай-күйлердің тартпалы вентиляция жүйелерімен біріктіруге болмайды.

204. Дәнекерлік жұмыстар өткізуге арналған жай-күйлердің вентиляциясы МСТ талаптарына сәйкес болуы тиіс.
Дәнекерлік аэрозольді тиімді аулау үшін, дәнекерлеу орындарында, жойылатын ауа ағындық ауаны ұстау аймағынан тыс сыртқа шығаратын жергілікті тартпа вентиляциясын орнату қажет.

205. Вентиляция, ауаны кондиционерлеу және өндірістік, қосалқы, қоймалық және АМКҚ басқа да ғимараттары мен имараттарының ауалық жылытуы МСТ талаптарына сәйкес болуы тиіс.

206. Вентиляциялық жүйелер тұрақты жұмыс орындарында, жай-күйлердің жұмыс және қоғамдық орындарында, МСТ және санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормаларға сәйкес, метеорологиялық жағдай және ауа ортасының тазалығын қамтамасыз етуі тиіс.

207. Вентиляциялық жүйелердің орналасуы технологиялық құралдардың ыңғайлы монтажын, пайдалануын және жөндеуін қамтамасыз етуі тиіс. Вентиляциялық жүйелерді орналастырған кезде, жай-күйлерді, жұмыс орындарын және өту жолдарын жарықтандыру нормалары сақталуы тиіс.

208. Вентиляциялық жүйелер жарылыс және өрт қауіпсіздігін ұлғайтпауы тиіс, басқа ғимараттар мен жай-күйлерге жарылыс, жану өнімдері жайылуына себепші болмауы тиіс.

209. Жобаны орындаған ұйыммен алдын ала келісілмей, вентиляциялық жүйелердің және олардың кейбір элементтері конструкцияларының өзгертуге болмайды.

210. Технологиялық процестер өзгергенде, сондай-ақ ауаны ластайтын өндірістік құралдардың орнын ауыстырған кезде, осы учаскелердегі вентиляциялық қондырғыларды жаңа жағдайға сәйкес орнатылуы тиіс.

211. Жүргізу алдында сынаудан өткен, пайдалану жөніндегі нұсқаулары, паспорты, пайдалану және жөндеу журналдары бар вентиляциялық жүйелерді пайдалануға рұқсат етіледі. Пайдалану жөніндегі нұсқаулықта жарылыс және өрт қауіпсіздігі мәселелері ескерілуі тиіс.

212. Вентиляциялық қондырғылар, вентиляциялық жүйелерді және азаматтық авиация кәсіпорындары мен ұйымдарында ауаны кондиционерлеу қондырғыларын техникалық пайдалану жөніндегі, белгілі тәртіпте бекітілетін, нұсқауға (ережеге) сәйкес пайдалануы тиіс.

213. Вентиляциялық қондырғылар, арнаулы машиналардың келу және шығу уақыты және жөндеу орындарындағы қозғалысы есепке алынып құрылған, кәсіподақ комитетімен келісіліп (егер ол болса), АМКҚ бас инженері бекіткен кесте бойынша істейді. Кесте, вентиляциялық қондырғыны жүргізу пультінің қасында болуы тиіс.

214. Вентиляциялық жүйелерді және олардың агрегаттарын жоспарлық тексеруді, ағымдағы жөндеуін және тазалауын, объект әкімшілігі бекіткен кестеге сәйкес және осы Ереженің 12 қосымшасында көрсетілген мерзімдерге сәйкес персонал атқарады.

215. Вентиляциялық құралдарға арналған жай-күйлер жабық болуы тиіс, ал есікте - бөтен адамдардың кіруіне тыйым салатын жазулары бар кесте ілінуі тиіс. Бұл жай-күйлерде материалдарды, құрал-жабдықтарды және басқа да бөтен заттарды сақтауға және оларды мақсатсыз пайдалануға рұқсат етілмейді.

216. Вентиляциялық жүйелердің ауаөткізгіштерінің өзі жабылатын кері клапандарының өрт тоқтату клапандарын және тазалау имараттарының жарылыс клапандарын тексеру, әкімшілік белгілеген мерзімде, жылына кем дегенде бір рет өткізілуі тиіс. Тексеріс нәтижелері әзірленіп қондырғылардың паспорттарына жазылады.

217. Жүріп тұрған двигатель реттелетін арнаулы машиналарды ТҚ және Ж арналған жай-күйлер, істен шыққан газдарды сору қондырғыларымен жабдықталуы тиіс.

218. Арнаулы машиналарды ТҚ және Ж арналған жай-күйлерге ағындық ауаны беру тікелей жұмыс аймағына, сондай-ақ тексеру жыраларына, туннельдерге жайылуы тиіс. Берілетін ауа температурасы, 16^оС төмен емес және 25^оС жоғары емес болуы тиіс. Берілетін ауаның саны, 1 текше метр (әрі қарай - м³) көлемге:
1) тексеру жыралары үшін - 125 м³/сағ.;
2) приямоктар үшін - 100 м³/сағ.;
3) туннельдер үшін - 5 м³/сағ.

219. Ағындық ауа, ластанған ауадан алыстатылған және қорғалған орындарда жиналуы тиіс. Ауаны шығару және оны жинау орындары арасындағы қашықтық 20 метр және одан аса болса жинау және шығару тесіктері бір деңгейде орналасуы тиіс, ал бұдан кіші қашықтықтарда жинау тесіктері шығару тесіктерінен кем дегенде 6 метрге төмен болуы тиіс.

220. Ғимараттың ішіне кіретін ағындық ауадағы залалды заттардың концентрациясы жұмыс аймағы үшін белгіленген мөлшерлі шекті рұқсат етілетін концентрациядан (әрі қарай - ШРК) 30% аспауы тиіс.

221. Тікелей жай-күйдің ішінде вентилятор (терезелік вентилятордан басқа) орналастыруға болмайды.

5 тарау. Жұмыс аймағының ауасына
қойылатын қауіпсіздік талаптары

222. АКҚ өндірістік жай-күйлердің жұмыс аймақтарының ауасының температурасы, ылғалдылығы, ауа қозғалысының жылдамдығы және залалды заттардың болуы, белгілі тәртіпте бекітілетін санитарлық-эпидемиологиялық нормаларының және басқа да нормативтік-техникалық құжаттардың және МСТ талаптарына сәйкес болуы тиіс.

223. АКҚ жай-күйлеріндегі ауаның температурасының, салыстырмалы ылғалдылығының, қозғалыс жылдамдығының оптималды және мүмкін мөлшері, артық нақты жылу, атқарылатын жұмыстың ауырлығы және жыл мерзімдері ескеріліп және осы Ереженің 13 қосымшасында көрсетілген деректерден аспай белгіленуі тиіс.

224. Жұмыс аймағындағы залалды заттардың мөлшері осы ереженің 14 қосымшасында көрсетілген белгіленген ШРК аспауы тиіс.

225. Жұмыс аймағындағы ауада, әсерін мезгілді тигізбейтін, бірнеше залалды заттар болса ШРК өзгермейді.

226. Бір бағытта әсер ететін бірнеше залалды заттар жұмыс орны ауасында біржолы болған кезде, солардың ішіндегі әр қайсысының нақты концентрация сомасы олардың ШРК-на қатынасы, осы Ереженің 15 қосымшасында көрсетілген формулаға сәйкес, бірден аспауы тиіс.

227. Көміртек тотықтары бар атмосферада жұмыс ұзақтығы (1 сағаттан аспаса) көміртек тотықтарының шекті мүмкін концентрациясы текше метрге 50 миллиграмм (әрі қарай - мг/м³) дейін жоғарлатылуы мүмкін, жұмыстың ұзақтығы 30 минуттан аспаса - 100 мг/м³ дейін, жұмыс ұзақтығы 15 минуттан аспаса - 200 мг/м³ дейін.

228. АКҚ жұмыс жай-күйлеріндегі атмосферадағы жанармай заттарының мөлшері (температура 16^оС болса) келесі шектеулерден аспауы тиіс:
1) бензин - жай-күйдің көлемінен 0,75 %;
2) керосин - жай-күйдің көлемінен 1,4 %;
3) ацетилен - жай-күйдің көлемінен 2,2 %;
4) сутек - жай-күйдің көлемінен 3,3 %;
5) пропан - жай-күйдің көлемінен 2,2 %;
6) бутан - жай-күйдің көлемінен 1,5 %.

229. Жұмыс аймағының ауасында көміртек тотықтары жоғары болған жағдайда, қайталама жұмыстар, кем дегенде 2 сағат үзіліспен атқарылуы мүмкін.

230. Ауада шаң және залалды заттардың болуын тексеру, санитарлық қадағалау органдарымен келісілген мерзімде, үнемі өткізілуі тиіс.

231. Тексерілетін ауа, Қазақстан Республикасы Денсаулық қорғау министрлігінің мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау органдары белгілеген орындардан алынуы тиіс.
Жұмыс аймағы ауасының қалпын бақылаудың әдістері мен құралдар, тиісті МСТ талаптарына сай болуы тиіс.

232. Технологиялық құралдарды құру, дайындау және пайдалану кезінде, жұмыс аймағы ауасына залалды заттардың түсуін азайту немесе алдын алу жөніндегі тиісті шаралар ескерілуі тиіс.

233. Төтенше жағдайларда (апаттық жағдайлар) қысқа уақытты жұмыстарды атқарған кезде, залалды заттардың шығуын тиісті деңгейлерге дейін азайту мүмкін емес болса, жеке қорғану құралдары пайдаланылуы тиіс және жұмыс аймағы ауасын нормаға келтіру жөніндегі жедел шаралар қолданылуы тиіс.

6 тарау. Жарықтандыруға қойылатын
қауіпсіздік талаптары

234. АКҚ өндірістік, қосалқы және тұрмыстық жай-күйлерінің табиғи және жасанды жарықтандырылуы, тиісті ҚН және Е және МСТ талаптарына сай болуы тиіс.

235. Арнаулы машиналарды сақтауға арналған жай-күйлерде, сондай-ақ қойма және техникалық жай-күйлерде табиғи жарықтандыру болмауы мүмкін.

236. Күннің көзіне қарайтын терезелер, күн сәулелерінің әсерінен қорғайтын құралдармен жабдықталуы тиіс.

237. Терезелерді, жарық ойықтарын құралдармен, материалдармен және сөрелермен жабу рұқсат етілмейді.

238. Үстіңгі шамдардың жарық ойықтары армирланған шыны қойылып темір торлармен қоршалуы тиіс.

239. Жай-күйлердің шамдары және терезелердің шынылары үнемі, жылына кемінде екі рет ластан тазалануы тиіс.

240. Шыныларды тазалаған кезде қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін арнаулы құралдар (стационарлық және тасымалы сатылар, қозғалмалы арбалар және басқалар) пайдалануы тиіс.

241. Жұмыс орындарындағы және өндірістік жай-күйлердегі жасанды жарықтандыру құралдардың орналасуы, осы Ереженің 16 қосымшасында көрсетілген жарықтандыру деректерінен кем болмауын қамтамасыз етуі тиіс.

242. Жай-күйлердегі жарықтандыру арматуралары, бір айда кемінде екі рет тазалануы тиіс.
Жай-күйлердегі апаттық жарықтандыру, белгіленген нормадан, кем дегенде 5% қамтамасыз етуі тиіс, бірақ 2 люкстан (әрі қарай - лк) аз болмауы тиіс.

243. Ток жүргізу бөліктерін кездейсоқ ұстап қалмау үшін 127-220 В кернеу люминесценттік лампалары бар шамдар, еденнен 2,5 метр биіктікте орнатылуы тиіс.

244. Қыздыру лампаларының және люминесценттік жалпы және жергілікті жарықтандыру лампаларының, жұмысшылардың көздерін қарығудан қорғайтын шағылыстырғыш-абажурлары болуы тиіс. Ашық лампаларды қолдануға рұқсат етілмейді.

245. Оттегімен зарядтау және оттегін өндіру станцияларын, жанармай құюшыларды, автоцистераларды, май құйғыштарды ТҚ және Ж жай-күйлердің, сондай-ақ майды регенерациялау, аккумуляторлық батареяларды зарядтау, сырлау, дәнекерлеу және басқа да жарылысқа қауіпті заттарды шығарумен байланысты жұмыстар атқарылатын жай-күйлердің жарықтандыру арматурасы жарылысқа қауіпсіз болып орындалуы тиіс.

246. Тексеру жыраларының жарықтандыру желісінің кернеуі 36 В аспауы тиіс. Жылжымалы шамдардың қуат алу кернеуі 12 В аспауы тиіс.

247. Тексеру жыраларын 127-220 В кернеулі қуат алатын люминесценттік немесе кәдімгі шамдармен жарықтандыруға, келесі шарттар сақталса рұқсат етіледі:
1) барлық өткізгіштер, сенімді электр және гидроизоляциясы бар ішкі (жасырылған) болуы тиіс;
2) жарықтандыру арматурасының және ажыратқыштардың электр және гидроизоляциясы болуы тиіс;
3) тексеру жыралардың едені және қабырғаларына плитка салынуы тиіс;
4) шамдар, шыны плафонмен жабылған немесе қорғау торларымен қоршалған болуы тиіс.

248. арнаулы машиналардың тұрақтары және аэропорттарды перрондық механизациялау І-ІІІ класты аэропорттар үшін 5 лк төмен болмауы тиіс, ІV-V класс үшін - 2 лк.

7 тарау. Гүіл және вибрациядан қорғау

249. Арнаулы машиналардың гүіл сипаттамасы, басқару органдарында және жұмыс орындарындағы гүіл және вибрацияның мүмкін деңгейі, сондай-ақ өндірістік құралдар және арнаулы машиналардың агрегаттарынан шығатын гүіл, санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормаларының талаптарына, сонымен қатар тиісті МСТ талаптарына сай болуы тиіс.

250. Октавтік жолдардағы дебицелмен (әрі қарай - дБ) алынған дыбыстық қысым деңгейлері жұмыс орындарындағы тұрақты гүіл сипаттамасы болып табылады; эквиваленттік (қуаты бойынша) амперге дебицелмен (әрі қарай - дБА) алынған дыбыс деңгейі - тұрақты емес гүілдің сипаттамасы болып табылады.

251. Көрсетілген сипаттамалардың мағынасы осы Ереженің 17 қосымшасында көрсетілген мүмкін деңгейлерден аспауы тиіс.

252. АМКҚ жұмысшыларын гүілден қорғау үшін келесі іс-шаралар өткізілуі тиіс:
1) жұмыс орындарындағы дыбыс қысымының деңгейі мүмкін деңгейден аспайтын техникалық процестерді қолдану, машинаның гүілін қайнар көзінде азайту;
2) құрылыс-акустикалық іс-шаралар;
3) көтеріңкі гүіл көзі болып табылатын арнаулы машиналарды дистациондық басқару;
4) тиісті МСТ бойынша жеке қорғану құралдарын пайдалану;
5) ұйымдастырушылық іс-шаралар (еңбектің және демалыстың рационалды режимін таңдау, гүіл жағдайында болу уақытын қысқарту, емдік-профилактикалық және басқа да іс-шаралар).

253. Дыбыс деңгейі 85 дБА жоғары аймақтар, тиісті МСТ бойынша қауіпсіздік белгілерімен көрсетілуі тиіс. Бұл аймақтарда істейтіндерді әуекәсіпорынның әкімшілігі (басшысы) жеке қорғану құралдарымен: бекітпесі бар екі құлаққап, қат-қабат қолданатын екі жапсырма, кем дегенде 20 дара бір рет пайдаланатын жапсырмалар немесе құлақтың бақалшақтарын және бастың бір бөлігін жабатын дулыға кіретін, гүілге қарсы комплекттерімен қамтамасыз етуі тиіс.

254. Кезкелген октавтік жолда, дыбыс қысымының октавтік деңгейі 125 дБ жоғары аймақтарда, тіпті өткінші тұруға тыйым салынады.

255. АМКҚ жұмыс орындарында гүіл деңгейін бақылау қамтамасыз етілуі тиіс және гүіл жағдайында қауіпсіз жұмыс ережелері орнатылуы тиіс.

256. Өндірістік жай-күйлердің жұмыс орындарында гүілді өлшеу тиісті МСТ бойынша өткізілуі тиіс.

257. Техникалық шарттарда, пайдалану жөніндегі нұсқауларда, арнаулы машиналардың және басқа да құралдардың паспорттарында олардың гүіл сипаттамалары көрсетілуі тиіс.

258. Октавтік жолдардағы орташа геометриялық жиілігі 1; 2; 4; 16; 31; 31,5; 63; 125; 250 Герц (әрі қарай - Гц) немесе олардың деңгейлері дБ алынғанда ауытқу секундке метрмен (әрі қарай - м/с) алынған жылдамдығының мағыналары, вибрацияның нормаланатын параметрлері болып табылады.
Көрсетілген параметрлердің мүмкін деңгейі 8 сағатты жұмыс ауысымы барысында тоқтаусыз істейтін, тік және көлбеу вибрация үшін белгіленеді.

259. Отыратын орындарда немесе жұмыс алаңдарында вибрацияның мүмкін мөлшері, осы Ереженің 18 қосымшасында көрсетілген мағыналарға сәйкес болуы тиіс.

260. Вибрация, арнаулы машиналардың қозғалысы уақытында жүргізу органдарының, сондай-ақ арнаулы құралдардың агрегаттарының жұмысы кезінде өлшенеді. Вибрацияны өлшейтін аппаратура МСТ сәйкес болуы тиіс.

261. Жүргізушілердің тұрақты жұмыс орындары, міндетті түрде отыратын орынмен жабдықталуы тиіс.

262. Рульдік доңғалақтар және жүргізу иінтіктерінің саптары, жылу өткізгіш коэффициенті 0,5 жоғары, материалдармен капталуы тиіс.

263. Жұмыс істейтіндерге, әр бір 2 сағатта 5 минут ішінде, қол және аяқтардың қан айналымын жақсартуға бағытталған, сондай-ақ дене және бұлшық еттерді босаңсыту үшін, гимнастикалық жаттығулар жасау ұсынылады.

264. Әйелдер және жасөспірімдер арнаулы машиналардың жүргізушілері ретінде жұмысқа қабылдануы заңдарға сәйкес белгіленуі тиіс. V020002129

265. Арнаулы машиналардың жүргізушілері ретінде жұмысқа қабылданатын тұлғалар, алдын ала медициналық тексеруден, мерзімдік медициналық тексеруден және рейс алдында медициналық куәландырудан өтуі тиіс.

4 бөлім. Арнаулы машиналарды пайдаланған
кезде жалпы қауіпсіздік талаптары 1 тарау. Еңбек қауіпсіздігінің жалпы талаптары

266. АКҚ пайдаланатын арнаулы машиналар, МСТ сәйкес, толық құрастырылған және сырланған болуы тиіс, және тиісті мемлекеттік номер белгілері болуы тиіс.

267. Пайдалануға тек қана техникалық жарамды арнаулы машиналар дұрыс реттелген тежегіштері бар, рульдік жүргізу, сцепление және жарықтандыру.

268. Аэродромда (перронда) істейтін арнаулы машиналардың жарамды арнаулы құралдары болуы тиіс және өрттен қорғау органдарымен белгіленген нормаларға сай, өртсөндіру құралдары комплектімен жабдықталуы тиіс. Өрт сөндіру құралдары жарамсыз немесе мүлдем жоқ арнаулы машиналарға АК қызмет етуге рұқсат берілмейді.

269. Арнаулы машиналарды жолға (аэродромға, перронға) шығару және жүргізушілерге аэродромда (перронда) жұмыс істеуге рұқсат беру, аэропорт аймағында арнаулы машиналардың қозғалысы, заңдармен белгіленген талаптарға сәйкес атқарылады.

2 тарау. Арнаулы машиналардың негізгі шасси
техникалық қалпына қойылатын қауіпсіздік талаптары

270. Машинаның техникалық қалпы олардың жолдағы қауіпсіз жұмысын қамтамасыз етуі тиіс, осы Ережеге, белгілі тәртіпте бекітілетін, автомобильдік көлікті техникалық пайдалану ережелеріне және өндіруші зауыттың нұсқауларына сай болуы тиіс.

271. ЖПБ келісілмей негізгі автомобильдердің конструкциясын өзгертуге болмайды.

272. Қуат алу, салқындату және майлау жүйелері герметикалық болуы тиіс және олардан су, антифриз, май және жанармай ақпауы тиіс.
Двигательдің вентиляциялық қондырғысы жарамды істеуі тиіс, капот астындағы кеңістікке газды өткізбей. Бәсендеткіш құбыры двигательдің шығарылатын құбырымен тығыз жалғастырылуы тиіс.
Біліктің храповигінің тіліктері, ал жүргізу рукояткасының - тік, ұзындығы және мықтылығы тиісті, екі жағы бүрлі шегесі болуы тиіс. Жүргізу рукояткасының сабы тегіс болуы тиіс.

273. Кабинаның желдік және жанама шынылары келесі талаптарға сай болуы тиіс:
1) көз көрерлікті қиындататын бұзылуы болмауы тиіс;
2) жанама шынылары сазды (плавно) шыны көтергіш механизмдерімен жылжуы тиіс;
3) щеткалар тіке шынының жақсы тазалануын қамтамасыз етуі тиіс;
4) отыратын орында және оның арқасында жыртық жерлер, шығып тұрған пружиналар, ойылымдар үшкір бұрыштар болмауы тиіс, ал жүргізуші ыңғайлы отыру үшін, отыратын орындар реттеу құралдарымен қамтамасыз етілуі тиіс;
5) кабинадағы залалды заттардың концентрациясы (автобус салонында, жеңіл автомобильдің кузовында) белгіленген санитарлық нормадан аспауы тиіс (көміртек тотығы - 20 мг/м³, акролеин - 0,2 мг/м³);
6) кабина есіктерінің құлыптары өзінен-өзі ашылып кетпейтін, жарамды болуы тиіс;
7) кабинаны (автобус салонын, жеңіл автомобильдің кузовын) жылыту қондырғысы үздіксіз істеп тұруы тиіс, кабинаны жылыту үшін істен шыққан газды пайдалануға болмайды;
8) кабинаның едені жарамды және оған резеңке кілемше төселуі тиіс.

274. Рульдік жүргізудің қалпы, автомобильдің кезкелген жылдамдығында, алдыңғы доңғалақтарды жүргізудің жеңілдігін және сенімділігін қамтамасыз етуі тиіс.
1) рульдік басқарудың жоғарлатылған люфті; егерде күшейткіш болса, люфтті күшейткіш жүріп тұрған кезде тексереді;
2) руль белдігінің еркін айналуына кедергі болатын басқа да олқылықтар болса, рульдік колонканың бүгілісі және жапырылуы;
3) рульдік сошканың, рульдік колонканың бекітпесінің босауы және бекітпе детальдардың олқылықтары болуы;
4) рульдік жетектердің ұзына бойы және көлденең жарамсыздықтары;
5) повышенный люфт в шарнирных соединениях рулевых тяг.

275. Алдыңғы мосттың техникалық қалпы, алдыңғы доңғалақтардың бекітілуінің, рульдік жетек детальдарының қозғалғыш бөлігінің детальдарына бекітілудің сенімділігін қамтамасыз етуі тиіс.
Алдыңғы мостта:
1) доңғалақ іліну детальдарының және балканың олқылықтары;
2) алдыңғы доңғалақтардың люфті өндіруші зауыт паспортында көрсетілгеннен асу;
3) алдыңғы доңғалақтардың подшипниктарының олқылықтары және қажалуы болмауы тиіс.

276. Тежеуіш жүйесінің қалпы, арнаулы машинаның уақытында тоқтауы мен доңғалақтардың тежелуі басталуының бір уақытта болуын қамтамасыз етуі тиіс.
Тежеуіштің пневматикалы жетегі болған уақытта, ауа баллонының ішіндегі қысым кем дегенде 0,5 мегапаскаль (әрі қарай - МПа) болуы тиіс. Орта ауасының температурасы 0^оС төмен болса, ауа баллонының ішіндегі конденсат күнде алынуы тиіс.
Тежеу жүйесінде:
1) доңғалақтық тежеуіштегі қалыптардың (колодка) механикалық жетектерінің қажалуы және детальдарының олқылықтары;
2) жүйеден сұйықтықтар (ауа) өтіп кету;
3) тежеуіш сұйықтығын минералдық немесе басқа маймен және суррогат-сұйықтықтармен ауыстыру;
4) қол тежеуіш дискісінің жарық болуы, бекіту қондырғыларының жарамсыздығы немесе мүлдем болмауы мүмкін емес.

277. Келесі шиналарды қоюға тыйым салынады:
1) мөлшері және мүмкін жүктелісі арнаулы машинаның маркасына сәйкес келмейтін;
2) протектордың тозуы белгіленген нормалардан асатын;
3) механикалық олқылықтарымен (тесік, каркастың қабаттануы және);
4) қысымы нормаға сәйкес келмейтін;
5) автобус және жеңіл автомобиль алдыңғы белағашына жөндеудің екінші тобы бойынша қалпына келтірілген.

278. Электр құралдар двигательдерді стартермен жүргізілуін, цилиндрдағы қосындыны үздіксіз тұтандырылуын, жарықтандыру құралдарының, сигнализация және электр бақылау құралдарының жұмысын, жалғасу орындарында ұшқындар пайда болу мүмкіндігі жойылуын қамтамасыз етуі тиіс. Электр өткізгіштің сенімді және бүтін изоляциясы болуы тиіс.
Аккумуляторлық батареялар арнаулы ұяларда сенімді бекітілуі тиіс. Аккумуляторлық батареяның моноблогынан электролит ақпауы тиіс.

279. Барлық арнаулы машиналар жарамды құрал жабдықтармен жабдықталуы тиіс, оның ішінде: тиісті жүк көтеру қабілеті бар домкрат, жүргізу рукояткасы, жабық тасымалы жарықтандыру көзі, шиналарды үрлейтін және двигательдің қуат алу жүйесін, гайкалық және баллондық кілттермен үрлейтін насос.
Құрал жабдықтар наборын сақтау үшін әр бір машина жәшікпен немесе сөмкемен қамтамасыз етілуі тиіс.

280. Әр машина артқы жақ айналарымен, жарамды жарықтандырумен (алыс, жақын жарық және подфарниктер), тоқтату-сигналдармен, бұрылыс көрсеткіштерімен және габариттік шамдармен жабдықталуы тиіс.

281. Арнаулы машинада өртсөндіру қауіпсіздігі мақсатында:
1) двигательде және оның картерінде жанар-жағар материалдарымен араласқан кір жиналуына;
2) кабиналарда және капоттың астында пайдаланылған сүртіну материалдарын сақтауға;
3) питания жүйесінің жарамсыз құралдарын пайдалануға;
4) ашық отпен пайдалануға;
5) өрт сөндіру құралдары жоқ арнаулы машинаны пайдалануға рұқсат етілмейді.

282. Жүк көтеретін автомобильдің (прицептің) борттық платформасында сынық тақтайлар және бөренелер болмауы тиіс; буксирлік қондырғының қалпы прицептің тягачтан айрылу мүмкіндігін жоюы тиіс.
Автопоездің, прицепті және автомобильді жалғастыратын шынжырлары және арқандары болуы тиіс.
Жартылай прицептер:
1) алдыңғы тірелу қондырғымен;
2) құлыптары бекітілетін седельдік қондырғымен;
3) тұрақ тежеуішімен жабдықталуы тиіс.

283. Өздігінен түсіргіш-автомобильдер (өздігінен түсіргіш-прицеп):
1) көтеріліп тұрған кузов өзінен-өзі түсіп кетуін тоқтататын қондырғылармен;
2) кузовтың борттары өзінен-өзі ашылып кетпеу үшін және тығыз жабылу үшін арнайы құралмен;
3) "Кузов көтеріліп тұрған уақытта тіреусіз жұмыс атқаруға болмайды!" деген жазумен жабдықталуы тиіс.

284. Жалпы қолданыстағы автобустарға және жеңіл автомобильдерге келесі қосымша талаптар қойылады:
1) кондуктордың жүргізушіге сигналдамасы болуы;
2) салонды және жолаушылардың отыруын бақылау үшін қосымша айналармен жабдықталуы тиіс;
3) капоттың сенімді герметикалығы;
4) істен шыққан газдар салонның ішіне кірмеу үшін, бәсеңдеткіштің құбыры кузовтың габариттік өлшемдеріне жеткізілуі тиіс;
5) жеңіл автомобильдерді қауіпсіздік белбеулермен қамтамасыз ету.

3 тарау. Аэродром ішінде автопоезбен және автобуспен
жолаушыларды тасымалдауға қойылатын талаптар

285. Перрон бойымен жолаушыларды тасымалдау заңдарға сәйкес атқарылуы тиіс.

286. Автобустардың (автопоездардың) жүргізушілері, аэродром ішінде қауіпсіз қозғалыс жөніндегі, белгіленген ережені жақсы білу және орындауы тиіс.

287. Автобус немесе автопоезд жүргізушілері келесі талаптарды орындауға міндетті:
1) жолаушылар отыратын (шығатын) жерге келгенде, көлік толық тоқтамай есікті ашпауы тиіс;
2) жолаушылардың отыруы (шығуы) аяқталғаннан соң, есік жабылып, кезекшіден қарсы алу және отыру жөнінде сигнал алғаннан соң қозғалуы тиіс;
3) қозғалыстың басталуы жолаушыларға және айналадағы адамдарға қауіп төндірмеуіне көз жеткізу;

288. Аэродром ішінде автобуспен (автопоезбен) жолаушыларды тасымалдау, кезекшінің бақылауында атқарылуы тиіс.

289. Автобустардың (автопоездардың) взлетно-посадочные жолдарға және рульдік жолдарға шығуға рұқсат етілмейді.

4 тарау. Арнаулы машиналардың арнайы құралдарына
қойылатын қауіпсіздік талаптары

290. Арнаулы машиналардың арнайы құралдарының техникалық қалпы, арнаулы машинаның әр бір белгілі түрін пайдалану жөніндегі өндіруші зауыттардың нұсқаулары талаптарына және техникалық шартқа сәйкес болуы тиіс.

291. Жанармай, май және гидравликалық, пневматикалық, газ, ауа және арнаулы машиналардың басқа да жүйелері герметикалық болуы тиіс. Агрегаттар, құбырлар және шлангтер қосылатын жерлерде газ және сұйықтықтар ақпауы тиіс.

292. Арнаулы құралдардың түйіндері, агрегаттары, жалғаушы элементтері сенімді бекітілуі тиіс.

293. Жұмыс парамерлері нормативтерге сай болуы тиіс, бақылау-өлшеуіш құрал-жабдықтары (редукторлар, насос және тежегіш қондырғылары) жарамсыз және пломбаланбаған арнаулы машиналарды пайдалануға тыйым салынады.

294. Электр жетегі бар арнаулы құралды жүргізу МСТ талаптарына сәйкес болуы тиіс және жүргізілетін объектті, оның қалпын ("жүріп тұр", "ажыратылды", "кіреберіс", "тежегіш" және т.с.) және қандай мақсаттарға қолдану көрсетілетін жазулармен немесе символдармен қамтамасыз етілуі тиіс. Жүргізу органдары бар, бірнеше посттары бар бұйымда, бір уақытта әр түрлі посттардан операциялар атқару мүмкіншілігі болмауы тиіс. Айтылған блокадалану апаттық сөндіру кнопкаларына қатыспайды.

295. Жүргізу органдары пайдалану мақсатына сәйкес келесі түстерге боялуы тиіс:
1) тоқтату (сөндіру) үшін - қызыл;
2) жүргізу (қосу) үшін - ахроматикалық түс (қара, сұр, ақ немесе жасыл);
3) кезек-кезегімен тоқтату және жүргізу үшін - ахроматикалық түс;
4) апаттың алдын алу үшін - сары.
Апаттық сөндіру кнопкасы басқа мөлшерлермен салыстырғанда үлкейтілген болуы тиіс, ал жүргізу кнопкасы - орган бетінен, кем дегенде 3 мм. батырылып тұруы тиіс немесе жаппай шығыршығы (жаппай шығыр) болуы тиіс. Блокировка блокадалау қондырғысы оның жалған істеп қалу мүмкіншілігін жоққа шығаруы тиіс.

296. Арнаулы құралдардың электр схемалары өзінен-өзі қосылу және сөну мүмкіншілігін жоққа шығаруы тиіс.

297. Қосылып тұрған қалпын, кедергіні, изоляцияны сынап көруін, жұмыс режимін, тиісті шаралар қолданбай құралдың ішіне кіруге тыйым салыну-рұқсат ету, температураның мүмкін мағыналардан жоғары көтерілуін және тағы сондайларды көрсету үшін, құралдың сигнализациясы, жазулары бар кестелер болуы тиіс.
Сигнализация жарық немесе дыбыстық болуы мүмкін. Бұл жағдайда келесі түстер қолданылуы тиіс:
1) қызыл - тыйым салатын және апаттық сигналдар үшін, сондай-ақ артық жүк туралы, дұрыс емес әрекеттер туралы, қауіп туралы, және дереу араласуды талап ететін жағдайлар туралы ескерту үшін;
2) сары - назар аудару үшін (шектік мағыналарға жету туралы, автоматикалық жұмысқа көшу туралы және т.с. ескерту);
3) жасыл - қауіпсіздік сигнализациясы үшін (қалыпты жұмыс режимі және т.с.);
4) ақ - қызыл, сары немесе жасыл түстерді қолдану тиімсіз болғанда, сөндіргіштің жүріп тұрған қалпын көрсету үшін;
5) көк - атап өткен түстерді қолдану мүмкін емес болса, арнайы жағдайларда қолдану үшін.
Сигналдық шамдардың және басқа да жарықсигналдық аппараттардың, оларды қандай мақсатта қолданылатынын көрсететін белгілері немесе жазулары болуы тиіс.
Сигнализация мақсатты пайдалануына сәйкес болуы тиіс.

298. Электр құралдың ұстап қалуға мүмкін бөліктерінің изоляциясы, адамға электр ток тимеу үшін, қорғанысты қамтамасыз етуі тиіс.

5 тарау. Арнаулы сұйықтықтар және этилданған
бензинмен жұмыс істегенде қойылатын
қауіпсіздік талаптары

299. Этилданған бензин және арнаулы сұйықтықтармен жұмыс істегенде, азаматтық авиация кәсіпорындарының жанармаймен қамтамасыз ету объектілерінде еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау ережелерінің талаптары сақталуы тиіс.

300. Этилданған бензин және арнаулы сұйықтықтармен жұмыс істеуге медициналық тексеру, арнайы оқыту және оларды пайдалану кезіндегі қауіпсіздік шаралары жөніндегі нұсқамалық өткен тұлғаларға ғана рұқсат беріледі.
Этилданған бензин және арнаулы сұйықтықтарды қолдану ережесі персоналдан қолхат алынып жарияланады. Қолдану ережесімен таныспаған жүргізушілерге және басқа да тұлғаларға, сондай-ақ 18 жасқа толмаған тұлғаларға, жүкті әйелдерге және бала емізетін аналарға этилданған бензин және арнаулы сұйықтықтармен жұмыс істеуге рұқсат берілмейді.

301. Этилданған бензин және арнаулы сұйықтықтар қолданылатын барлық жұмыс орындарында, еңбек қауіпсіздігі шаралары жөніндегі нұсқаулар, плакаттар және ескерту жазулар ілінуі тиіс.

1. Этилданған бензинмен жұмыс істегенде
қойылатын қауіпсіздік талаптары

302. Этилданған бензинмен атқарылатын жұмыстар, автокөлікте этилданған бензинді сақтау, қолдану және тасымалдау жөніндегі санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормаларға сәйкес өндірілуі тиіс.

303. Этилданған бензинді және оның керосинмен қосындыларын жарықтандыру үшін, примустарға, бензинмен кескіштерге құю, киім тазалауға, детальдарды жууға және соған ұқсас мақсаттарда пайдалануға рұқсат етілмейді.

304. Келесіге рұқсат етілмейді:
1) боялмаған этилданған бензинді қолдану және жіберу;
2) жай-күйдің ішінде жұмыс істейтін (цех ішіндегі көлік, стационарлық двигательдер және т.б.) двигательдерге және двигательдерді сынаған кезде қолдануға болмайды;
3) двигательдерді қажетті жеке қорғану құралдарымен және қосымша вентиляциямен жабдықталмаған стендтарда сынаған кезде этилданған бензинді қолдануға тыйым салынады;
4) этилданған бензинді, арнайы қоймалардан және сақтау орындарынан тыс сақтауға болмайды.

305. Этилданған және кәдімгі бензинді қолданатын кәсіпорындардың, оларды сақтау үшін бөлек резервуарлары болуы тиіс, жанармай құбырлары және бензинколонкалары, сондай-ақ тасымалдау үшін бөлек ыдыстары болуы тиіс.

306. Этилданған бензинді тек қана бүтін резервуарларда, цистерналарда немесе темір бөшкелерде, бидондарда, тығыз жабылатын қақпақтары бар немесе бензин өткізбейтін төсеніштері бар тығындары бар канистрлерде сақталуы және тасымалдануы тиіс.
Ыдыстарда, "Этилданған бензин" деген өшірілмейтін үлкен әріппен жазылған жазу болуы тиіс.

307. Этилданған бензин резервуар сыйымдылығының 90%-на толтырылуы тиіс.

308. Этилданған бензин құйылған ыдысты күн сайын тексерілуі тиіс. байқалған терлеу, ағулар дереу жойылуы тиіс. Егер ол мүмкін емес болса, этилданған бензин, барлық абайлаушылық шаралары сақталып, төгілмей, денеге немесе жұмысшының киіміне тимей, бүтін ыдысқа құйылуы тиіс.

309. Этилданған бензинді сақтау, арту, түсіру және онымен жұмыс істеу орындарында төгілген бензинді залалсыздандыру үшін және бензинмен ласталған арнаулы машиналарды, құралдарды, алаңдарды, едендерді (керосин, хлорлы әк, дихлоромин ерітіндісі, үгінді, ескі-құсқы нәрселер) тазалау үшін жеткілікті мөлшерде заттар болуы тиіс.

310. Этилданған бензин төгілген кезде және арнаулы машиналарға, құралдарға, алаңдарға, едендерге және т.с. тиген жерлер дереу тазаланып залалсыздануы тиіс. Бұл үшін ластанған жерлерге құм немесе үгінді себілуі тиіс немесе ескі-құсқы нәрселермен сүртілуі тиіс, содан соң темір үсті ластанса, дихлораминмен (этилданбаған бензиндегі 1,5 % ерітіндісі) немесе хлор ағымен (су немесе хлор суының 3-5 бөліктеріне хлор ағының 1 бөлігі пропорцияда алынып ботқа түрінде пайдаланатын), керосин немесе сілтілі ерітіндімен газсыздандырылуы тиіс.
Газсыздандыру заттары ластанған жерлерге жағылып, 15-20 минуттан кейін сумен жуылып тасталуы тиіс.

311. Этилданған бензинді құрғақ хлор ағымен залалсыздандыруға рұқсат етілмейді.

312. Этилданған бензинмен ластанған сүртү материалдары, үгінді және соған ұқсас тығыз қақпақтары бар темір ыдысқа жиналуы тиіс, содан соң абайлаушылық (бензин буларын жұтпау үшін) және өртке қарсы шаралары қолданылып өртелуі тиіс. Өртеу орны кәсіпорынның бұйрығымен бекітіліп анықталады.

313. Этилданған бензинді тасымалдаған ыдыстарда, басқа сұйықтықтарды тасымалдау, этилданған бензин қалдықтары толық жойылып залалсыздандырылғаннан кейін ғана рұқсат етіледі.

314. Этилданған бензиннің ыдысын залалсыздандыру үшін: лас және бензин қалдықтарынан босатып, желдету, буландыру, және тағы бір рет желдету қажет; көлемі 250 литр бөшкеге 10 литр керосин құйып, аузын бітеп және іші толық жуылу үшін, 10 минут ішінде аунату. Іші екі рет жуылғаннан соң, сыртқы жағы керосинмен суланған ескі-құсқы нәрселермен немесе қылқаламмен сүртілуі тиіс.

315. Этилданған бензинді құю, қабылдау және жіберу операциялары механикаландырған болуы тиіс. Қолданылатын насостар, жанармай құбырлары, бензин колонкалары, шлангтар және басқа да құрал-жабдықтар бензин ағып кетпеу үшін, жарамды және герметикалық болуы тиіс. Айтылып өткен құрал-жабдықтар статикалық электр қорғалуы тиіс.

316. Жанармай құю колонкаларын, насостарды және басқа да жанар-жағар май құю аппаратурасын демонтажсыз жөндеу кезінде, жұмысшылар этилданған бензин буларын жұтудан барынша қорғалуы тиіс (жұмыс ашық ауада немесе жақсы желдетілетін жай-күйде атқарылуы тиіс). Жұмыстың аяғында, қолды керосинмен, содан соң сабындап жылы сумен жуу қажет.

317. Этилданған бензин арнаулы машинаға, тарату пистолеттерімен жабдықталған, шлангалары бар бензоколонкадан құйылуы тиіс. Арнаулы машинаға этилданған бензинді шелекпен, құйғышпен және т.с. құюға, сондай-ақ этилданған бензинді ыдыспен (канистрмен) беруге тыйым салынады. Бензин құюшы және жүргізуші, бензин құйылу уақытында арнаулы машинаның желденген жағында тұруы тиіс.

318. Этилданған бензинмен ластанған суларды, жалпы қолданыстағы фекальдік канализацияға ағызуға тыйым салынады. Өнеркәсіптік канализацияға бұл сулар, санитарлық-эпидемиологиялық станциялармен келісілген әдістермен залалсыздандырылғаннан кейін ғана ағызылуы мүмкін.

319. Жүру уақытында бензин иісі пайда болса, жүргізуші арнаулы машинаны тоқтатып, иіс пайда болу себебін анықтап, оны жоюы тиіс.

320. Этилданған бензинді құю немесе қуат алу жүйесін үрлеу кезінде бензинді ауызбен соруға болмайды.

321. Этилданған бензинмен жұмыс атқаратын тұлғалар (оның ішінде жүргізушілер), белгілі тәртіпте бекітілетін нұсқауға сәйкес, жұмыс уақытына, жеке қорғану құралдарымен қамтамасыз етілуі тиіс. Кезекші арнаулы машиналардың әр бір жүргізушісіне, жолда жұмыс атқару уақытына, көкірекшесі бар резеңке алжапқыш, резеңке биялай, хлорвинилдық жеңғап берілуі тиіс. Жеке қорғану құралдарысыз жұмыс істеуге рұқсат берілмейді.

322. Кәсіпорында, этилданған бензинмен ластанған арнаулы киімді ауыстыру үшін қосалқы комплекттер болуы тиіс.
Арнаулы киім арнайы бөлінген орындарды сақталуы тиіс (үй киімінен бөлек).

323. Арнаулы киімді кәсіпорынның сыртына шығаруға болмайды, сондай-ақ этилданған бензинмен жұмыс істегенде киілген киіммен асханаға, демалыс орындарына, қызметтік және тұрғын жай-күйлерге кіруге болмайды.

324. Әуекәсіпорын, этилданған бензинмен ластанған арнаулы киімнің, басқа арнаулы киімдерден бөлек, химиялық тазартылуын, жуылуын және жөнделуін қамтамасыз етуі тиіс.

325. Арнаулы киім жууға берудің алдында 2 сағат ішінде ашық ауада немесе жекеленген вентиляцияланған жай-күйде желдетілуі тиіс. Содан кейін арнаулы киім, екі рет 10% шаруашылық сабын ерітіндісінде жібітілуі тиіс. Кір жуу орындарында арнаулы киімді жуу механикаландырған болуы тиіс.
Арнаулы киімнің жөнделуі, тек қана жуылғаннан соң атқарылуы тиіс.

326. Резеңке етіктер, биялайлар және алжапқыштар, хлор ағы ботқасымен (ақтың 1 бөлігі судың 2-3 бөлігіне) ысқыланып, қанық хлор суына жібітіліп немесе керосинмен жуылып, содан кейін сабындалып сумен жуылып залалсыздандырылуы тиіс. Биялайды шешкеннен соң, қолды сабындап сумен жуу керек.

2. Антифризбен жұмыс істегенде қойылатын
қауіпсіздік талаптары

327. Антифриз герметикалық қақпағы бар, бүтін темір бидондарда және бұрандалы тығындары бар бөшкелерде тасымалдануы және сақталуы тиіс. Қақпақтар және тығындар пломбаланған болуы тиіс.
Антифриз құйылған бос ыдыс та пломбалануы тиіс.

328. Антифризді, кісілермен, малмен, азық-түлікпен бірге тасымалдауға тыйым салынады.

329. Антифриз құю алдында, ыдыс қатты тұнбалардан, өңез және тоттан мұқият тазаланып, сілті ерітіндісімен жуылып буландырылуы тиіс. Ыдыста мұнай өнімдерінің қалдықтары болмауы тиіс.

330. Антифриз ыдыс сыйымдылығының 90% аспай құйылуы тиіс. антифризді сақтайтын (тасымалдайтын) ыдыста және антифриз құйылған бос ыдыста "У!" деген жуылмайтын жазу болуы тиіс, сондай-ақ МСТ сәйкес, улағыш заттарға орнатылған белгі болуы тиіс.

331. Антифриз құйылған ыдысты, құрғақ жылытылмайтын жай-күйде сақтайды. Сақтау және тасымалдау кезінде, ыдыстағы барлық құю, төгу және ауа тесіктері пломбалануы тиіс.

332. Келесіге рұқсат етілмейді:
1) жоғары айтылып кеткен талаптарға сәйкес келмейтін ыдыспен беру;
2) антифризді ауызбен сорып, шланг арқылы құю;
3) антифриз құйылған ыдыста азық-түлікті сақтау және тасымалдау.

333. Двигательдердің салқындату жүйелеріне антифриз құюдың алдында:
1) салқындату жүйесінде (жалғастыру шлангалары, радиатор, су насосының сальниктері және т.с.) ағатын жерлерін тексеру;
2) салқындату жүйесінде ағатын жерлер болмауы тиіс;
3) салқындату жүйесінтаза ыстық сумен жуу қажет.

334. Антифриз, двигательдердің салқындату жүйесіне арнайы осы мақсатқа арналған ыдыспен (шмөгі бар шелектер, бөшке, май құйғыш) құйылуы тиіс. Осы Ереженің 329 тармағында көрсетілгендей, құятын ыдыс тазаланған және жуылған болуы тиіс, және үлкен әріптермен жазылған: "ТЕК ҚАНА АНТИФРИЗ ҮШІН" деген жазу болуы тиіс.
Құйған кезде антифризға мұнай өнімдері (бензин, дизельдік жанармай, автол және басқа) араласпауы тиіс, өйткені двигатель жүріп тұрған кезде антифриз көпіріп кетеді.

335. Салқындату жүйесінің сыйымдылығы антифризбен 90% толтырылуы тиіс.

336. Антифризбен атқарылған әр операциядан (алу, беру, автомобильға құю, сапасын тексеру) кейін, қолды сабындап сумен мұқият жуу керек. Антифризді кездейсоқ жұтып қалған адам, дереу сауықтыру мекемесіне жіберілуі тиіс.

3. Автомобильдік тежеу сұйықтықтармен жұмыс
істегенде қойылатын қауіпсіздік талаптары

337. Автомобильдік тежеу сұйықтықтары - улағыш. Олардың алкогольге ұқсас иісі бар, сондықтан олар қаталық спирттік ішімдік ретінде саналуы мүмкін.

338. Тежеу сұйықтықтардың құрама бөлігі аздап ұшпа болғандықтан, жұмыс жай-күйлерінің ауасындағы олардың бу концентрациясы аз және қауіпсіз.
Сондықтан, тежеу сұйықтықтарымен жұмыс істеген кезде демалу органдарын арнайы шаралармен қорғаудың қажеті жоқ.

339. Тежеу сұйықтықтарымен уланбау үшін:
1) сұйықтықты бір ыдыстан басқа ыдысқа шланг арқылы құйған уақытта, тежеу сұйықтықтарды ауызбен соруға;
2) тежеу сұйықтықтарымен жұмыс істеген уақытта, темекі шегуге және тамақ ішуге болмайды.
Тежеу сұйықтықтарымен жұмыс аяқталғаннан кейін қолды сабындап сумен мұқият жуу керек.

340. Тежеу сұйықтықтарды тасымалдау, сақтау, және қолдану жұмыстарына, бұл сұйықтықтардың қасиеттерімен, қолдану және пайдалану ережелерімен таныспаған (қол қойып) тұлғаларға рұқсат берілмейді.

341. Тежеу сұйықтықтары, күзетілетін ЖЖМ қоймаларында жабық арнайы жабдықталған жай-күйлерде сақталуы тиіс. Тежеу сұйықтықтарымен уланбау үшін:
1) тежеу сұйықтықтарының сақталуын, тасымалдануын және қолданылуын қатаң бақылау;
2) нұсқамалықтарда, ЖЖМ қоймасының жұмысшылары, жүргізушілер, механиктер және басқа да тұлғалар тежеу сұйықтықтарын пайдалану ережелерін білуін тексеру.

4. Мұздануға қарсы сұйықтықтармен жұмыс істегенде
қойылатын қауіпсіздік талаптары

342. АК мұздануға қарсы сұйықтықтармен өңдеу, жуу машиналарымен және/немесе шашыратқыш қондырғымен атқарылуы тиіс.

343. Мұздануға қарсы сұйықтықпен улану күдігі болса, жазғырылғанды дереу медициналық мекемеге апару керек.

344. Мұздануға қарсы сұйықтықтармен жұмыс істегенде қауіпсіздік талаптары сақталу жауапкершілігі, әуекәсіпорын басшысының бұйрығымен тағайындалған тұлғаларға жүктеледі.

345. Мұздануға қарсы сұйықтықтары киімге тиген уақытта, суланған жерді сумен жуып, бет қолды сабындап жылы сумен жуу керек.

346. Келесіге рұқсат етілмейді:
1) мұздануға қарсы сұйықтықты шлангтен ауызбен соруға;
2) мұздануға қарсы сұйықтықты қол жууға пайдалануға;
3) мұздануға қарсы сұйықтықты насос қолданбай әр түрлі ыдысқа ашық тәсілмен құюға;
4) мұздануға қарсы сұйықтықты тұрмыстық қажеттіліктерге қолдануға.

347. Мұздануға қарсы сұйықтықты ыстық сумен араластырған кезде, күйіп қалмау үшін, сергектік сақтау керек.

348. Мұздануға қарсы сұйықтықтарға пайдаланған жуу машиналарының ыдыстарын, басқа мақсаттарға қолданудың алдында, сумен жуылуы тиіс.

349. мұздануға қарсы сұйықтықтарға пайдаланатын барлық ыдыстар, герметикалық жабық және пломбаланған болуы тиіс, "ӨЛТІРЕТІН, У" деген жазуы болуы тиіс.

350. Арнаулы машиналардың жүргізушілері, мұздануға қарсы сұйықтықтың шығынын бақылауы тиіс және оны толықтыру қажеттілігі туралы диспетчерге уақытында баяндауға міндетті.
Ауа кемелерін өңдеуге арналған қондырғылар мен машиналарда шығын өлшегіштері орнатылуы тиіс.
Жұмсалмаған мұздануға қарсы сұйықтықтың қалдығы, пломбаланып жанар-жағар материалдар (әрі қарай - ЖЖМ) қоймасына белгілі тәртіпте тапсырылуы тиіс.

5 бөлім. Ауа кемелеріне техникалық қызмет көрсетуге
және жанармай құюға арналған арнаулы машиналарды
пайдалану кезінде қойылатын қауіпсіздік талаптары 1 тарау. Еңбек қауіпсіздігінің жалпы талаптары

351. Ауа кемелеріне техникалық қызмет көрсетуге арналған арнаулы машиналар, өндіруші-зауыт нұсқауларының және басқа да нормативтік-техникалық құжаттардың талаптарына қатаң сәйкестікте пайдалануы тиіс.

352. Тиісті метрологиялық мекемелерде (ұйымдарда, кәсіпорындарда) уақтылы тексеріс өтпеген бақылау-өлшегіш құралдары бар арнаулы машиналарды пайдалануға рұқсат етілмейді.

353. Арнаулы машиналардың перрон үстінде жүруі, АК келу және арнаулы машиналарды АК тұрақтарына қою тиісті нұсқауларға (ережелерге) сәйкес атқарылуы тиіс.

354. АК қызмет көрсететін арнаулы машиналарды пайдалануға, медициналық куәландырудан өткен, арнаулы машинаның құрамын және технологиялық операциялар атқару кезіндегі міндеттерін білетін, еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаумен танысқан, сынақ тапсырып жұмысқа рұқсат алған тұлғалар рұқсат алады.

355. АК жанармай құю құралдарының жүргізушілері тоқсан сайын нұсқамалық өтуі тиіс және олардың қауіпсіздік техникасы бойынша білімдері тексерілуі тиіс.

2 тарау. Ауа кемелеріне жанар-жағар материалдарын
құюға арналған жылжымалы құралдарды пайдаланған
кезде қойылатын қауіпсіздік талаптары

356. "Жанармай құюшылардың" (әрі қарай - ЖҚ), "май құюшылардың" (әрі қарай - МҚ), "орталандырылған құюшылар агрегаттарының" (әрі қарай - ОҚА) жылжымалы технологиялық құралдарын жолға шығарылу алдында, ЖЖМ қызметі және арнаулы көлік қызметінің жауапты тұлғаларымен бақыланады. Бақылауды, әуекәсіпорынның командирі белгілеген орында, кезекті ауысымның жұмысы басталар кезде, механик (бригадир) және аға техник (техник) атқарады.

357. Бақылау тексеріс атқарған кезде:
1) ыдыстардың аузында, демалу клапандарында, фильтрларда, литрөлшегіш-есепшілерінің және бақылау-өлшегіш құралдардың пломбалары болуын;
2) бақылау-өлшегіш құралдардың және арнаулы құралдар агрегаттарының жарамдылығы (визуалды);
3) статикалық электр пайда болудан қорғайтын құралдардың жарамдылығын және сенімділігін;
4) жарамды штаттық өрт сөндіру құралдарының толық комплексінің болуын, өртсөндіргіштерде бұзылмаған пломбалары болуын және пайдалану мерзімі сәйкес болуын;
5) істен шыққан газдарды шығару жүйелерінің жарамдылығын және герметикалығын;
6) құбырдың ұшқын сөндіргішпен, насостық отсектердің двигательдерінің капоттарымен жабдықталуын;
7) фланц жалғасулардан, сальниктерден, шланг және арматурадан жанармай (майлар, жұмыс сұйықтықтары) ақпауын; МҚ және АСҚ бактарын үрлеу жүйесінің тежегіш клапандарының жарамдылығын;
8) вентильдердің тазалығын және жарамдылығын, жапқыштардың, аузында және демалу клапандарының таза және жарамды қабы, ал қабылдау патрубогында ағызу құбырларында, тарату крандарының - қалпақшалары болуын;
9) тарату жанармай жеңдерінің қалпын және олардың барабандар штуцерлеріне және төменгі құюшылар ұштарына (тарату крандарына) бекітілуін, қауіпті жарықтар және басқа да олқылықтарды (визуалды);
10) төменгі құюшылар ұштарын (тарату крандарын) жарамдылығын, олардың ішіндегі сүзгіш торлардың бүтіндігін және тазалығын;
11) орталықтандырылған жанармай құюшылардың агрегаттары жүйесіндегі азот және ауа қысымының болуын;
12) тіреу колодкаларының болуын;
13) жарықтандыру құралдарының герметикалығын тексеру қажет.
Айтылып өткен талаптардың, біреуіне болсын сай келмесе, құюшылар жұмысқа рұқсат алмайды.

358. тексеру және ЖЖМ сапасын тексеру нәтижелері оң болса құюшы жұмыс істеуге рұқсат алады, ЖЖМ қызметінің бас технигі (техник) арнаулы көлікті тексеру журналында белгі қойып "Құюға рұқсат беремін" деген белгісі бар, күні және қолы қойылған бақылау талонын береді.

&1. "Жанармай құюшы" жылжымалы құралы

359. Құю орындарында ЖҚ цистерналарын толтырған кезде, жүргізуші міндетті:
1) құюшының командасы бойынша ЖҚ құю пунктінің қасындағы белгілерге сәйкес, двигательдің бәсеңдеткішін тұрған қондырғыға қарама-қарсы жаққа қаратып, дизельдік двигательді ажыратып (карбюраторлық двигательдері бар ЖҚ толтырылу үшін жүріп тұрған двигательмен орнатылады), ЖҚ қол тежеуішіне қойып, тіреу колодкаларынан жылжымау үшін арнаулы машинаның бекітілуін тексеру (құю орындарында бұрылуға және маневрлар жасауға болмайды);
2) ЖҚ, кедергісі 10 Ом аспайтын арқанмен жерге қосу; ЖҚ корпусы және құю пунктінің жерге қосушының контакттік қондырғысы арасындағы электр контакттің сенімділігіне визуалды көз жеткізу; контакт сенімсіз болса ЖҚ толтыруға рұқсат етілмейді. Жерге қосушы өткізгіштерін және потенциалдарды түзету өткізгіштерін ЖҚ корпусына немесе стационарлық жерге қосушыға жалғастыру, контакттің сенімділігі үшін клемм және қысқы арқылы атқарылады. Клеммдерді және қысқыларды сырланған жерге жалғастыруға, сондай-ақ жерге қосу үшін магниттік қосқыштарды қолдануға рұқсат етілмейді;
3) құйып тұрған уақытта цистернаның толуын және жанармай ағатын жерлері болмауын байқап отыру қажет. Егер жанармай ағатын болса толтыру процесін тоқтатып жарамсыздықтарды дереу жою;
4) мановакуумметр көрсеткіштері бойынша немесе есту арқылы демалу клапанының жұмысын байқау. Цистернадағы артық қысым 0,01 МПа аспауы тиіс.

360. ЖҚ құйған кезде, реттеу және жөндеу жұмыстарын өткізуге немесе ЖҚ түйіндері мен агрегаттарын темір заттармен соғуға және ЖҚ қараусыз қалтыруға болмайды.

361. ЖҚ жарамсыздығы байқалса, жанармай құйылуын дереу тоқтатып оны басқа автомобильмен сүйретіп жарамсыздықты жою.

362. ЖҚ цистерналарына жанармай құю немесе ағызу кезінде, автомобиль бактарына жанармай құюға тыйым салынады.

363. Цистерна толған уақытта жүргізуші:
1) ЖҚ тиісті жапқыштарын жабуға;
2) жерге қосу арқанын ажырату және оны катушкаға орауға;
3) ЖҚ қозғалысын тек қана құюшының командасы бойынша бастауға міндетті.

364. Егер ЖҚ двигателі цистерна толғаннан кейін жүрмесе, ЖҚ тарату пунктінен двигательді қайтадан жүргізіп көруге болатын, 25 м кем емес қашықтыққа сүйрету керек.

365. ЖҚ қозғалысы кезінде, жүргізуші пайдалану жөніндегі нұсқауда ескерілген қауіпсіздік ережелерін сақтауы тиіс.

366. Шассиге бекітілмеген, тұрақты жермен жанасатын жезді (мыс) буындары бар темір шынжырлары жоқ ЖҚ жүруге болмайды.

367. Жеңдері транспорттық күйге жыйылмаған ЖҚ жылжуына тыйым салынады.

368. Жарамсыз (жанып кеткен) бәсеңдеткішпен жұмыс істеуге және ЖҚ цистернасының қатып қалған тұндырғышын ашық жалынмен қыздыруға болмайды.

369. ЖҚ жүріп келе жатқанда және тұрақтарда, ЖҚ кабинасында және оның қасында темекі шегуге болмайды.

370. АК жанармай құю уақытында ЖҚ жүргізушісі:
1) АК жауапты лауазымды тұлғаның командасы бойынша ЖҚ АК қасына, ЖҚ және АК шеткі нүктесі арасындағы өртке қарсы үзінді, кем дегенде 5 метр болу үшін орнатуға;
2) ЖҚ дизельдік двигателді сөндіруге (карбюраторлік двигателі бар ЖҚ жанармайды жүріп тұрған двигательмен құяды);
3) ЖҚ қол тежеуішімен тежеп қоюға;
4) ЖҚ аэродромдық жерге қосушының қадасы бар иілмелі темір арқанмен контакт қондырғысына қосу арқылы жерге қосуға және электр контакттің сенімділігінде визуалды көз жеткізуге;
5) бортинженерден (бортмеханиктен, авиатехниктен) жанармай құюға рұқсат алғаннан кейін ЖҚ сору желісіндегі тиісті жапқыштарын ашып, двигательді жүргізіп, насосты қосып, қысым желісіндегі тиісті жапқыштарын ашып және бірте-бірте ЖҚ двигателінің айналым санын, қажетті өнімділікке жеткенше дейін ұлғайтуға;
6) ЖҚ насостық бөлімінің қасында болуға және қажетті құю режимін қамтамасыз етуге, фильтрлардың қысымын байқауға, жанармай құю аяқталғаннан соң немесе оның режимі өзгерсе, бортинженердің (бортмеханиктің, авиатехниктің) өкімдерін уақытында орындауға дайын болуға;
7) ЖҚ көліктік күйіне келтірілгеніне көз жеткізіп және тек қана жанармай құюшының (бортмеханиктің, авиатехниктің) командасы бойынша жанармай құю аяқталғаннан соң АК-нен жылжуы тиіс.

371. ЖҚ арнаулы құралдарын жөндеу және техникалық қызмет көрсету кезінде:
1) соққан кезде ұшқын шығатын материалдардан жасалған құралдарды пайдалануға;
2) қызмет көрсету ЖҚ қасында (50 метрден жақын) темекі шегуге және от жағуға;
3) ЖҚ майланған ескі-құсқы нәрселерді және басқа да сүрту материалдарын сақтауға;
4) ЖҚ жүргізу кабинасын ашық түрде қалтыруға рұқсат етілмейді.

372. Цистернаның жанармай үстіндегі кеңістіктің мановакуумметрлерімен жабдықталмаған ЖҚ, жартыжылда кемінде бір рет (мерзімдік қызмет көрсету кезінде) демалу клапандарының дұрыс реттелуі тексеріліп, ЖҚ формулярына жазылуы тиіс.

373. ЖҚ пайдалану барысында, белгілі тәртіпте бекітілетін, азаматтық авиация кәсіпорындарында жанармаймен қамту объектілеріндегі өндірістік санитария және қауіпсіздік техникасы, еңбекті қорғауды қамтамасыз ету ережелеріне сәйкес, жанар-жағар материалдарымен жұмыс істеген уақытта қауіпсіздік талаптарын сақтау міндетті.

374. Жанармай құйылған ЖҚ мен бос ЖҚ бір тұрақты сақтауға болмайды.

&2. "Орталықтандырылған жанармай құю" жылжымалы
құралдың қозғалмалы агрегаттары

375. ОЖҚА арқылы АК жанармай құю барысында ОЖҚА жүргізуші-операторы:
1) сол уақытта АК жауапты лауазымды тұлғаның командасы бойынша АК жауапты лауазымды тұлғаның командасы бойынша ОЖҚА АК қасына, ОЖҚА және АК шеткі нүктесі арасындағы өртке қарсы үзінді, кем дегенде 5 метр болу үшін орнатуға;
2) ОЖҚА қол тежеуішімен тежеп қоюға;
3) ОЖҚА аэродромдық жерге қосушының қадасы бар иілмелі темір арқанмен контакт қондырғысына қосу арқылы жерге қосуға және электр контакттің сенімділігінде визуалды көз жеткізуге;
4) ОЖҚА басқару пультінің қасында болып өнімділік және қысым бойынша қажетті жанармай құю режимін қамтамасыз ету;
5) жанармай фильтрларының қысымын бақылап отыруға;
6) ОЖҚА багындағы "И" сұйықтығы деңгейін бақылау және оның деңгейі төмендеп кетсе жанармай құюды дереу тоқтатуға;
7) жанармай құю біткеннен соң (гидранттық регулятор жабылғаннан кейін) кіретін ұшын жауып, декомпрессормен қысымды төмендетіп, шығаратын жеңдерден жанармайды шығару;
8) ОЖҚА көліктік күйіне келтірілгеннен соң, тек қана жанармай құюшының (бортинженердің, бортмеханиктің, авиатехниктің) командасы бойынша, АК-нен жылжуы тиіс.

376. Апатты жағдайларда:
1) аралығы кем дегенде 3 секунд, "тоқта" кнопкасын екі рет басу;
2) қысымның гидранттық регуляторын жабу;
3) кіретін ұшын гидранттан ажырату;
4) кіретін ұшын АК борттық штуцерлерінен ажырату.

377. ОЖҚА пайдаланған кезде:
1) пайдалану жөніндегі нұсқауда белгіленген, май, азот және ауа қысымдарының мағынасын асыруға;
2) АК тұрақтарында және ОЖҚА жүйелерінде жанармай қысымы болған кезде, ОЖҚА гайкаларын бекітіп ОЖҚА жарамсыздығын жоюға;
3) бөтен адамдар агрегаттың жүргізу органдарын қосуға және сөндіруге;
4) арнайы оқытылмағандар, көлем өлшеуіштерін, автоматикалық салмақты корректілеу қондырғыларын, жанармай мөлшерлеуіштерін ашуға, сұйықтықтың присадка жүйесін реттеуге;
5) гидроамортизаторларының жасауы алынған ОЖҚА пайдалануға;
6) ОЖҚА кісілер немесе жүк тасымалдауға пайдалануға;
7) жекелеген агрегаттарды немесе кузовтың ішкі жағын жарықтандыру үшін ашық жалынды қолдануға болмайды.

378. Кіру қондырғысының пневмоцилиндірінде азоттың қысымы болмаса, кіру қондырғысының жебесі бекітілмеген күйде немесе есіктері ашық болса, сондай-ақ қуат алу коробкасы қосылып тұрса, ОЖҚА жылжытуға болмайды.

379. ОЖҚА техникалық қызмет көрсету және жөндеу кезінде:
1) қысылған газ немесе жанармай қысымы бар гидроаккумуляторларды, пневмопружиналарды, гидроамортизаторларды бөлшектеуге болмайды. Айтылған агрегаттарды бөлшектеу алдында сұйықтықтар және газдардың қысымы төмендетілуі тиіс;
2) қысылған газбен жұмыс істеуге рұқсат алмаған тұлғаларға гидроаккумуляторларды, гидроамортизаторларды, пневмотеңеуші қондырғыларды зарядтауға болмайды, сондай-ақ зарядтау кезінде азотты басқа қысылған газдармен ауыстыруға болмайды;
3) гидроамортизаторлардың және гидроаккумуляторлардың газ қуыстарын, тежегіш клапаны және зарядтау құралында бақылау манометрі бар газ редукторы болмаса зарядтауға болмайды (тежегіш клапанның қосылу қысымы зарядтау қысымынан 0,05 МПа жоғары болуы тиіс);
4) ОЖҚА автомобилінің пневможүйесіндегі ауа қысымы 0,6-0,7 МПа аспауы және 0,5 МПа кем болмауы тиіс.

&3. "Майқұюшы" жылжымалы құралы

380. МҚ котелын толтыру барысында жүргізуші:
1) МҚ насосы арқылы құйған кезде:
қабылдау және құю құбырларында май қозғалысын камтамасыз ететін крандардан басқа, барлық крандарды жабқаннан кейін, қабылдау жеңін резервуарға түсіру;
зауыт-өндіруші белгілеген насостардың айналу жиілігін қуаттау;
деңгейдің рейкалық көрсеткіштері бойынша, котелдағы май деңгейін байқау және котелдың толып кетпеуін байқау;
2) МҚ құю аузы арқылы толтыру кезінде:
майқұбырларының барлық крандарын жабу;
құю аузындағы тор фильтірінің тазалығын тексеруі тиіс.

381. Котелды толтырған кезде, МҚ бетіне май шашыратуға болмайды.

382. МҚ котелындағы майды қыздыру, арнайы бөлінген алаңдарда атқарылуы тиіс. Қыздыру кезінде жүргізуші міндетті:
1) МҚ жүргізу кабинасын желденген жаққа қаратып орнату;
2) котелдағы майдың мөлшерін тексеріп, оның көлемі 300 литрдан асса майды қыздыруға болады;
3) егер майдың температурасы 5^оС төмен болса, насосты қосып 5-10 минут ішінде форсунканың тұтануына дейін май циркуляциясын жасау;
4) форсунка астауын толтыру немесе оны жүргізу магнето немесе шырақ көмегімен, қорғану көзілдірігімен (қалқаншамен) алдынала жаппай плитаға тесіктерін ашып;
5) алау сабының ұзындығы кем дегенде 500 мм. болуы тиіс;
6) керосин беру вентилін ашу және форсункалардың жануын реттеу астаудағы от сөнгенше дейін, бірақ бензин тұтану моментінен 3-4 минутадан ерте емес;
7) бензиннің жанып бітуін бақылау, форсунканың тексеру терезесінен, бетті 500 мм. жақын жақындатпай атқарылады;
8) майды тек қана 95^оС дейін қыздыру және міндетті түрде котелдағы және змеевиктегі майдың температурасын теңестіру; майды 100^оС жоғары қыздыруға болмайды; майдан суды буландыру кезінде оны 105-110^оС дейін қыздыруға болады, жалпы ұсталым ұзақтылығы 36 сағат болғанда;
9) қыздыру аяқталғаннан кейін, змеевиктегі май қысымы мүмкін деңгейден төмен түссе және форсунка сөндіргіші істемей қалса, керосин беруді тоқтатып форсунканы сөндіру, құю аузының тығынын бұрап, қыздыру жүйесінің жанармай багынан ауаны шығаруға;
10) май циркуляциясын форсунканы сөндіргеннен кейін 5-7 минутке созуы тиіс.

383. АК жанармай құйған кезде:
1) МҚ жылжымау үшін қол тежеуішімен және тіреу колодкаларымен бекіту;
2) пайдалану жөніндегі нұсқаумен бекітілген жанармай құю режимін сақтау.

384. МҚ пайдалану және техникалық қызмет көрсету кезінде:
1) жарамсыз (ластанған) форсункамен жұмыс істеуге;
2) май циркуляциясы болмаған кезде форсунканы жағуға;
3) форсунканы жағу алдында қосуға;
4) котелдың вентиляциясы болмаса форсунканы қайтадан жағуға;
5) котелдағы майды 5^оС төмен салқындатуға;
6) қатып қалған тұндырғышты, құбырларды және крандарды ашық отпен қыздыруға;
7) МҚ майланған ескі-құсқы нәрселерді және басқа да оталғыш материалдарды сақтауға болмайды.

&4. "Арнаулы сұйықтықтарды құюшы" жылжымалы құралы

385. Арнаулы сұйықтықтарды құюшылардың (әрі қарай - АСҚ) бактарын толтырған кезде:
1) АСҚ жерге қосылмаса құю процесін бастауға;
2) жұмыс сұйықтықтарға арналған бақтарды асырып толтыруға рұқсат етілмейді.

386. АК толтыру кезінде:
1) потенциалдарды теңестіру үшін, тарату пистолетін арқан арқылы АК қоспай, құю процесін бастауға;
2) АК толтыру процесін АСҚ жүйесі арқылы бастауға, егер оған жұмыс сұйықтығы құйылмаса;
3) құю жеңдерін нұсқауда көрсетілген радиустан кем бұрауға және иілтуге;
4) тарату пистолетін толтырылатын сыйымдылыққа қаратпай қосуға;
5) құю орны ашық болғанда тежегіш қысымын 0,25 МПа аса және жабық болғанда 0,6 МПа аса белгілеуге;
6) құюшы істеп тұрған уақытта АСҚ кезкелген жүйесін ашық әдіспен толтыруға;
7) істеп тұрған құюшыны қараусыз қалтыруға рұқсат етілмейді.

387. АСҚ пайдалану кезінде:
1) пульттардағы барлық сөндіргіштер "откл." күйінде болуына көз жеткізбей, двигательді қосуға;
2) тарату коробкасында және қуат алу коробкасында май болуына көз жеткізбей құюшыны жұмысқа қосу;
3) АК қасында істеген уақытта АСҚ жарамсыздықтарын жөндеуге;
4) қажеті болмаса басқару пульттарындағы айырып-қосқыштарды әртүрлі күйлерге қоюға;
5) АСҚ кезкелген жүйесінен жұмыс сұйықтықтығы немесе жанармай ағып жатса, жұмысты әрі қарай жүргізуге;
6) жабық заправкаларға арналған ұштықтарды, құралдарды керек-жарақтарды, жеңдерді, егер оларда жұмыс сұйықтықтарының қалдықтары болса, штаттық орындарға қоюға;
7) жеңдерді сүйретіп тасымалдауға және олардың үстінен жүруге немесе үстіне ауыр заттарды қоюға;
8) жеңдер мұзданып қалса, мұзды қыруға немесе жаруға;
9) АСҚ оталғыш материалдарды (майланған, бензин сіңіріп алған ескі-құсқы нәрселерді және т.б.) сақтауға;
10) құюшыдан 25 метрден кем қашықтықта, темекі тартуға және ашық отпен жұмыс істеуге тыйым салынады.

388. Кузовтің ішінде өрт пайда болса, автоматикалық өрт сөндіру жүйесі қосылғанда, өрт сөндіру құрамы кузовтан лақтырылу мүмкіндігін жою үшін ең алдымен алау ошағының қасындағы люктардың қақпақтарын жауып, содан кейін қалған қақпақтарды жабу керек.

389. Егер автоматикалық өрт сөндіру жүйесі істемей қалса, оны АСҚ кабинасындағы немесе сыртқы жақтағы кузовтің артқы қабырғасындағы өрт сөндіру қалқаншасындағы "ӨРТ" деген кнопканы қолмен басып қосу керек. Алауды су құйып сөндіруге рұқсат етілмейді.

390. АСҚ техникалық қызмет көрсету кезінде:
1) кернеу астындағы кезкелген электр шынжырлармен және электр элементтермен жұмыс атқаруға;
2) токтың номиналды мағынасына сәйкес келмейтін тежегіштерді қолдануға;
3) АСҚ жерге қосылмаса, кезкелген жұмыстарды атқаруға тыйым салынады.

3 тарау. Ауа кемелерін қысылған газдармен зарядтауға
арналған, арнаулы машиналарды пайдалану кезінде
қойылатын қауіпсіздік талаптары

391. Газ коммуникация агрегаттары жоғары қысыммен (40 МПа дейін), төмен температурамен (-196^оС дейін) және жарылысқа қауіпті газдарды қолданып жұмыс істейтін, газбен зарядтау арнаулы машиналарды пайдалану, белгілі тәртіпте бекітілетін, қысыммен істейтін құбырларды орнату және пайдалану қауіпсіздігі жөніндегі нормативтік-техникалық құжаттамаға, сондай-ақ арнаулы машиналарды пайдалану жөніндегі нұсқауларда айтылған арнайы қауіпсіздік талаптарына қатаң сәйкестікте атқарылуы тиіс.

392. Газбен зарядтау машиналардың арнайы құралдарымен жұмыс істеуге және оған техникалық қызмет көрсетуге, қысыммен істейтін құбырларды пайдалану құқығы куәлігі бар және кезекті мерзімдік (кем дегенде әр бір 12 ай сайын), хаттамамен әзірленген қайта аттестация өткен тұлғалар рұқсат алады.

393. Жолға шығудың алдында газбен зарядтау машиналары мұқият тексеруден өтеді, оның барысында:
1) құралдың қалпы және оның механикалық сынықтары болмауы;
2) газ коммуникациялары, вентильдердің, құбырлардың және шлангтардың жалғасу герметикалығы;
3) компрессордың, тежегіш клапандардың, редукторлардың, монометрлардың, вентильдердің жарамдылығын және редукторларда, манометрлерде және тежегіш клапандарда пломбалар болуы;
4) өрт сөндіру, сигнализация, жарықтандыру және двигательдерді апаттық тоқтату жүйелерінің жарамдылығы тексеріледі.

394. Жоғары айтылып өткен агрегаттары жарамсыз арнаулы машиналарды жолға шығаруға болмайды.

395. Баллондарын куәландыру және манометрлерді тексеру мерзімі өтіп кеткен, жарамсыз тежегіш клапанымен және сорбенті ылғалданған, автомобильдік оттегімен зарядтау станцияларында (әрі қарай - АОЗС) және бірыңғай (унифицированный) газбен зарядтау станцияларында (әрі қарай - БГЗС), алмалы-салмалы жалғасымдарда және оттегін манжет арқылы (при травлении) азғантай оттегінің ағуы болса, газбен зарядтау машиналарды жолға шығаруға болмайды.

&1. Автомобильдік кислородпен зарядтау және
бірыңғай газбен зарядтау станциялары

396. Оттегін қотарумен байланысты, кезкелген жұмыстарды атқарған кезде өрт сөндіру жүйесі міндетті түрде қосу керек.

397. Станцияларды оттегімен (азотпен) зарядтау кезінде:
1) көліктік балондармен зарядтауды басында қайта қосу әдісімен, ал содан кейін газды компрессормен керекті қысымға дейін қысу арқылы атқару;
2) оттегін өндіру немесе азот өндіру станцияларынан зарядтауды компрессорды қоспай, тек қана қайта қосу әдісімен атқару. Рампадағы қысым станция баллондарының қысымынан жоғары болған кезде, рампадағы вентильді ашуға болады;
3) газ өндіру станциясының механигін зарядтаудың кезкелген үзілісінде және оның аяқталуы алдында, рампадан қысымды түсіру қажеттілігі жөнінде ескерту;
4) пайдалану жөніндегі нұсқаумен белгіленген, баллондардағы шекті қысымның қоршаған орта температурасына сәйкестігі нормасын қатаң сақтау керек.

398. АК тұтынушыларын зарядтаудың алдында, міндетті түрде:
1) станция баллондарында оттегі (азот) болуын тексеру;
2) компрессордің белдігін 3-4 айналымға қолмен немесе жетекті қоспай арнайы воротоктармен бұрау;
3) двигательдің жүксіз жұмысын сынау, ал компрессорды - бос жүру кезінде;
4) үрлеу вентилін ашып, ылғалбөлгішті үрлеу.

399. АК тұтынушыларын оттегімен (азотпен) зарядтау кезінде:
1) шлангтің ауыстырғышын және зарядтау объектісінің штуцерін майсыздандыру;
2) компрессордегі қысымның шекті ауытқуынан жоғары болмау;
3) тұтынушыларды керекті қысымға дейін толтырғаннан кейін, компрессордің жұмысын тұйық циклге көшіру;
4) тұйық циклдің вентилі ашық болса, сондай-ақ сору магистралінің қысымы, зауыт-өндіруші нұсқауымен белгіленген мөлшерден кем болмаса, компрессорды тұйық циклде істеуге қосу қажет.

400. Станцияны пайдалану барысында, келесі қауіпсіздік талаптарын атқару қажет:
1) станция жұмыс істеп тұрған уақытта немесе коммуникацияда оттегі бар болса кузовтің компрессорлік бөлімінде тұруға тыйым салынады;
2) компрессорды қосу кезінде, зарядтаудағы қысқа мерзімді үзілістері кезінде, зарядтау біткеннен соң міндетті түрде, сондай-ақ компрессордің тоқтауы қажетсіз болғанда, станцияны тұйық циклде пайдалануға болады. Тұйық циклда жұмыс істегенде, жүргізу пультінда тұйық циклдің вентильдері және ең аз қысымы бар топтың вентилі ашық болуы тиіс. Баллон топтарының біреуінің қуат беру вентилін қоспай тұйық циклда жұмыс істеуге тыйым салынады;
3) компрессорды майлау жүйесінің белгіленген температурасын жоғарлатпау;
4) станцияда атқарылатын жұмыстардың кезкелген түрі аяқталғаннан кейін, АК оттегі жүйесінен немесе бөтен оттегі көзінен зарядтау-тарату шлангісін ағыту алдында, үрлеу вентилін ашып, шлангтегі оттегін міндетті түрде шығару керек;
5) станцияның орнын ауыстырған кезде (бір ауа кемесінен басқа ауа кемесіне ауыстырудан басқа), қысым белгіленгенге дейін (1,0-1,5 МПа БГЗС үшін) немесе толық (АОЗС үшін), міндетті түрде коммуникациялардан газды шығару;
6) маховик, вентилятор және компрессордің жетек білектері қорғану каппен жабылуы тиіс;
7) кезкелген станцияның орнын ауыстыру кезінде, компрессор автомобиль трансмиссиясынан ағытылуына көз жеткізу. Қуатты алу коробкасының рычагі, тежегіш қапсырмамен бекітілуі тиіс.
8) станция кузовында бөтен тұлғаларды, сондай-ақ бөтен заттарды және дүние-мүліктерді тасымалдауға тыйым салынады;

401. Станцияға техникалық қызмет көрсету кезінде:
1) кузовтің компрессорлік бөліміне майды кіргізуге;
2) қолды майсыздандырмай станциядағы жұмысқа кірісіп, түйінін монтаждауға;
3) пайдалану жөніндегі нұсқауда ұсынылмаған еріткіштермен газ коммуникацияларын және компрессордің детальдарын майсыздандыруға;
4) вентиляциясы жоқ жай-күйлерде майсыздандыру өткізуге;
5) Спиртпен майсыздандырылған манжеттерді және темір емес төсеніштерді оттегі ағымында кептірмей орындарына орнатуға;
6) кислородтік құралмен жұмыс істегенде жүргізушінің саймандарын қолдану немесе оларды компрессорлік бөлімге кіргізуге;
7) алмалы-салмалы қосылыстарды қысыммен бекітуге;
8) ашық алаумен (сіріңке, бықсыған пілте және т.с.) оттегі коммуникацияларының алмалы-салмалы қосылыстарының герметикалығын тексеруге;
9) басқа газдар болған баллондарды станциядан зарядтауға және зарядтау шлангісін басқа мақсаттарға қолдануға;
10) зауытта майсыздандырылған детальдардің орамасын қажеті болмаса бұзуға тыйым салынады.

&2. "Ауа құюшы" жылжымалы құралы

402. "Ауақұюшының" (әрі қарай - АҚ) баллондарын қысылған ауамен зарядтау, тек қана компрессорлік станцияда, "ауақұюшының" жұмысын есепке алу журналында міндетті түрде тіркеліп атқарылады. Баллон топтарын зарядтау, толтырылуына қарай кезекпен атқарылуы тиіс. Баллондарды белгіленген қысымнан жоғары толтыруға болмайды.

403. Компрессорлік станциядан зарядталу кезінде АҚ автомобилінде профилактикалық жұмыстар атқаруға немесе жөндеуге рұқсат етілмейді.

404. АК тұтынушыларын зарядтауға АҚ қолданған кезде:
1) барлық редукторлардың маховичектарының жұмысы басталу алдында "кем" күйге орнату;
2) вентильдерді және крандарды ақырын ғана жұлқыламай ашу;
3) зарядтау объектісі қысымын белгіленгеннен жоғары көтеруге болмайды;
4) зарядтау шлангісін тұтынушыдан ағыту алдында, зарядтау магистралінан ауа қысымын атмосферлік қысымға дейін түсіруге болмайды.

405. АҚ пайдалану кезінде:
1) редуктор жарамсыз немесе тиісті редуктор мүлдем болмаса АК шиналарын үрлеуге. АК шиналарын үрлеу кезіндегі қысым 1,0 ден 1,5 МПа дейін болуы тиіс;
2) автомобильдердің және басқа да көлік құралдарының доңғалақтарын үрлеуге тыйым салынады.

406. Қоршаған орта температурасы кенет көтеріліп кетсе (30^оС дан аса) жүргізу қалқаншасында топтық вентильдерді және зарядтау вентилін ашып, баллондарды тежегіш клапандарға қатынастыру.

407. АҚ техникалық қызмет көрсету кезінде:
1) жарамсыз құралдарды қолдануға;
2) пневможүйенің оймалық қосылыстарын қысыммен бекітуге;
3) компрессорлік станция бастығының рұқсатысыз АҚ баллондарын ауыстыруға тыйым салынады.

4 тарау. "Универсалды жылжымалы гидроагрегаттарды"
пайдалану кезінде қойылатын қауіпсіздік талаптары

408. Универсалды жылжымалы гидроагрегаттарды (әрі қарай - УЖГ) желіге шығу алдында:
1) ескерілген өрт сөндіру құралдарының жарамдылығын, комплектілігін;
2) өртсөндіргіштерде және бақылау-өлшеу құралдарында пломбаның болуын;
3) жанармай, май және гидравликалық жүйелердің, сондай-ақ қысылған азот жүйесінің герметикалығын;
4) энергоқондырғы двигателінің, штепсельдік разъемдардың және электржүйе клеммдерінің тазалығын;
5) гидрожүйе багында жұмыс сұйықтықтығы болуын;
6) люк қақпақтары бекітілуінің және қондырғының жерге қосылу сенімділігін тексеру қажет.

409. АК қызмет көрсету үшін УЖГ қолдану барысында келесі қауіпсіздік талаптардын сақтау керек:
1) гидроагрегаттың сенімді жерге қосылуын қамтамасыз ету;
2) АТБ-ң жауапты тұлғаларының рұқсатымен ғана УЖГ (самолетқа) ұшаққа қосу;
3) УЖГ гидрожүйелерінде ауа тығындарының болмауына көз жеткізіп, қосу;
4) қысым астындағы жүйелерге гидравликалық және ауа шлангаларын қоспау;
5) шлангтарды және кабельдерді бетонның үстімен сүйремеу, АК жалғастыру кезінде бұралу және тұзақтары болмауы тиіс;
6) шығару шлангтары қосылмаса және гидрожүйеде жұмыс сұйықтықтығы болмаса насостарды қосуға болмайды;
7) негізгі насостардың сору магистральдарына дейінгі қысым пайдалану жөніндегі нұсқауда белгіленгеннен кем болмауы тиіс (0,075 МПа УЖГ-300 үшін);
8) АК гидрожүйелерін қондырғы гидробагындағы сұйықтықтың деңгейі шартты белгіден жоғары болып тұрғанға дейін толтыру;
9) манометр бойынша қысым өзгеруін бақылап (жүйелердегі қысым кенет көтеріліп кетпеу үшін), тиек крандар мен вентильдерді ақырын ғана ашу;
10) УЖГ жұмысы барысында бақылау-өлшеуіш құралдар бойынша жүйелердің және күш қондырғыларының тәртібін ұдайы байқап отыру;
11) жұмыс сұйықтықтығының температурасы 95^оС жоғары болмауы тиіс;
12) азот баллондарының қысымын 0,05 МПа төмен жасандырмау;
13) жанармай, май немесе жұмыс сұйықтықтығы ағуы байқалса двигательді дереу тоқтатып, барлық жүйелерді сөндіріп ағатын жерлерді жою;
14) жанармай, май, гидравликалық жүйелердің және күш қондырғысы двигателінің жұмысы уақытындағы салқындату жүйесінің құю ауыздарының қақпақтарын ашпау;
15) кернеу астындағы кабельдерды жалғастырып ағытпау және шлангтарды, алдын ала олардың қысымын нольге дейін түсірмей ағытпау;
16) токжүргізу шиналарға, клеммдерге және изоляция жасалмаған сымдарға сүйкенуге болмайды;
17) ток жүргізу элементтеріне жұмыс сұйықтықтығы және ылғал тимеуі тиіс;
18) гидроагрегатты пайдалану және АК гидрожүйелерін тексерумен байланысты емес тұлғаларды гидроагрегатқа жолатпау;
19) жұмыс істеп тұрған қондырғыны қадағалаусыз қалтырмау.

410. УЖГ техникалық қызмет көрсету кезінде:
1) УЖГ двигателін және оның қыздырғышын, вентиляциясы нашар жай-күйлерде жүргізуге;
2) двигатель, гидрожүйе насостары немесе электр жүйе қосылып тұрса қызмет көрсету және жарамсыздықтарды жою жұмыстарын атқаруға;
3) қысым астындағы құбырлардың және құбыр арматурасының, гидро- және пневможүйелердің гайкаларын бекітуге;
4) бактағы азоттың қысымын нольге дейін төмендетпей, гидроблоктың құю аузының тығынын ашуға;
5) агрегаттарды бөлшектеу, сұйықтықтың температурасы 40^оС жоғары болса, жүйедегі жұмыс сұйықтықтығын ағызуға және ауыстыруға. 40^оС жоғары температурасымен сұйықтық құйылған агрегаттардың сынауы өткізілетін жай-күйлер, сағатына он-он бес ауа ауысымын жасайтын ағындық-тартпалы вентиляциямен жабдықталуы тиіс;
6) баллондарды, белгілі температура үшін ұсынылған қысымнан асқанша дейін азотпен зарядтауға;
7) газға толып тұрған баллондарды тазалауға, сырлауға және жөндеуге;
8) электр жүйе өткізгіштерінің изоляциясын бұзуға;
9) ток жүргізу сымдарын изоляцияның қиылысы төмен және кедергісі төмен сымдармен ауыстыруға, сондай-ақ тоқтың үлкен мөлшеріне есеппен арналған ерімелі тежегіштерді ауыстыруға;
10) ашық алауды қолдану және УЖГ 10-15 метрден жақын қашықтықта темекі тартуға тыйым салынады.

411. УЖГ азот жүйесін пайдалану, белгілі тәртіпте бекітілетін, қысыммен істейтін құбырларды қауіпсіз пайдалану және орнату ережесіне (нұсқауына) қатаң сәйкестікте атқарылуы тиіс.

412. УЖГ өрт пайда болса:
1) силовой қондырғының двигателін және барлық жүйелерді дереу сөндіру;
2) әуе кәсіпорынның өрт сөндіру күзетіне хабарлау жөніндегі барлық шараларды қолданып, зауыт-өндірушінің нұсқауына сәйкес өртті сөндіруге кірісу керек.

5 тарау. Ауа кемелерінің сүйреткіштерін пайдалану
кезінде қойылатын қауіпсіздік талаптары

413. Сүйретуге, АК сүйрету ережелерін оқыған, белгілі аэродромда қозғалу схемасын, белгі және жарық сигнализацияларын білетін, жұмысқа рұқсаты бар сүйрегіш жүргізушілері рұқсат алады.

414. Жүргізуші тек қана сүйрету басшысының командасы бойынша әрекет етуі тиіс. "Тоқта" командасы берілсе қызмет көрсету персоналының кезкелген тұлғасы сүйреткішті тоқтатуы тиіс. Сүйрегіш орнынан қозғалған кезде жүргізуші сигнал беруі тиіс.

415. Сүйреткішті пайдалану кезінде:
1) сүйретудің белгіленген жылдамдығын жоғарлатуға;
2) массасы сүйрегіштің жүк көтерерлік шамасынан асатын балластті қолдануға;
3) қозғалыс уақытында сүйрету құралын дұрыстауға;
4) сүйретуді жұлқылап және шұғыл бұрылыстармен атқаруға;
5) жарамсыз радиожүйесімен жұмыс істеуге;
6) белгілі АК сүйретуге тікелей қатысы жоқ тұлғалардың сүйрегіш кузовында болуына;
7) кузовта және сүйрегіштің баспалдағында тұруға;
8) сүйрегіш кабинасының төбесінде және борттарында отыруға;
9) қозғалыс уақытында, жылдамдық өте аз болса да, кабинаға немесе кузовқа отыруға және шығуға тыйым салынады.
Сүйреткіштің түрі АК ұшу массасына сәйкес болуы тиіс.

416. Сүйрегіштің орнынан қозғалуының басталуы және оның бәсеңдеуі, АК шассиінің алдыңғы амортизациялық стойкасы бұзылмау үшін ақырын ғана жұлқыланбай атқарылуы тиіс. Орнынан қозғалуды "теңселу" әдісімен бастауға болмайды.

417. АК сүйрегішпен орнынан қозғалуы тікелей басталғанда, қозғалу бағытын, АК ұзына бойының белағашымен мүмкіндігінше кіші бұрыш құрастыру үшін таңдау керек.

418. Тәуліктің қараңғы уақытында және қиын метеожағдайларда (сырғанақ, қатты жел) сүйрету, төмендетілген жылдамдықпен (10 км/сағ. төмен), жоғарлатылған зейінмен және сергектікпен атқарылады. Тұманда, тәуліктің қараңғы уақытында сүйреткіштің тұманға қарсы фаралары, габариттік оттары және сүйрегіштің кабинасындағы сигналдық шамы жанып тұруы тиіс. Жүргізушінің, жарықпен сигнал беру үшін, қалта шамы міндетті түрде болуы тиіс.

419. Тәуліктің қараңғы уақытында, сүйрегіш крюгінің жарықтануы болмаса, сүйрету крюгін сүйрегіштің крюгімен жалғастыруға болмайды.

6 бөлім. Аэродромдық арнаулы машиналарды пайдалану
кезінде қойылатын қауіпсіздік талаптары 1 тарау. Еңбек қауіпсіздігінің жалпы талаптары

420. Арнаулы машиналардың ВПП-ға шығуы, тек қана ұшу басшысының (диспетчердің) рұқсатымен атқарылады.

421. Ұшу алаңында жұмыстар атқарған кезде, аэродромдық машиналардың, аэродромдық қызметтен жұмыстарды атқаруға жауапты, қозғалыс қызметінің диспетчерімен, сондай-ақ аэродромдық қызметпен және арнаулы көлік қызметімен, порт ішіндегі радиожүйенің диапазонында, сенімді радиожүйесі болуы тиіс.

422. Аэродромда жұмыс істеген кезде арнаулы машиналардың жүргізушілері, жарық және дыбыс сигналдарын, рациямен берілетін командаларды ұдайы байқап, олардың талаптарын орындауы тиіс.

423. Ұшу жолында және рульдік жолда (әрі қарай - РЖ) жұмыс атқаруға пайдаланатын аэродромдық машиналар және механизмдер, жарықтың эффектті күші 40 Канделден кем емес және 400 Канделден аспайтын, жарқ ету жиілігі минутасына (75+15), тәуліктің түнгі уақытында немесе көріну 2 км. кем болғанда қосылатын, сары түсті шұғылалық оттармен, сондай-ақ ұшулар басшысымен (диспетчермен) байланысу үшін радиобайланыс құралдарымен жабдықталуы тиіс.

424. Радио- және жарық сигналдық құралдарымен жабдықталмаған арнаулы машиналарды, ұшулар басшысының рұқсатысыз және аэродромдық қызметтің жауапты тұлғасымен шығарып салынбаса, ҰОЖ орын алуға болмайды.

425. Арнаулы машиналар ұшу жолында және РЖ жұмыс атқару кезінде машиналарда орнатылған радиобайланыс құралдарын, габариттік және шұғылалық оттарды сөндіруге болмайды.

426. Шұғылалық от арнаулы машинаға, машинаның бір да бөлігі жарық сәулесін көлеңкелемей орнатылуы тиіс.

427. Машина кабиналарында, қоршаған орта температурасы -20^оС дейін төмендеген кезде, кабинадағы ауа температурасы кем дегенде 14^оС болуын қамтамасыз ететін, жылыту жүйелері болуы тиіс.

428. Жұмыс орындарында және жүргізу органдарында, машиналардың гүілдік сипаттамалары және вибрация параметрлері МСТ талаптарына сәйкес болуы тиіс.

429. Жүргізу органдарында жігер:
1) машина 8 км/сағ. кем жылдамдықпен көлбеу учаскеде құрғақ қатты жабындысы бар 115 күш бірлігі -Ньютон (әрі қарай - Н) аспайтын 11,75 кг.
2) ішкі жану двигателін жүргізу органдарында - 50 Н (5,2 кгс) аспайтын;
3) әр бір жұмыс циклінда қолданылатын жұмыс құралдарын басқару органдарында - 60 Н (6,15 кгс) аспайтын рычагтар үшін және 120 Н (12,25 кгс) педальдар үшін;
4) өзі жүріп қозғалу кезінде қолданылатын машинаны жүргізу органдарында рычагтар үшін 120 Н (12,5 кгс) аспауы тиіс және 245 Н (25 кгс) педальдар үшін, тежегіш педальдары үшін - 300 Н (30,6 кгс) аспауы тиіс;
5) бір ауысымда бес реттен аса қолданбайтын рычагтар мен педальдарда - 200 Н (22 кгс) аспауы тиіс.

430. Машиналардың пневможетектері, гидравликалық жетектері және басқа да гидравликалық қондырғылары тиісті МСТ талаптарына сай болуы тиіс.

431. ҰОЖ, РЖ тұрақтарда және перрондарда істейтін барлық машиналар және механизмдер сүйрегіш құралдармен қамтамасыз етілуі тиіс.

432. Әр бір арнаулы машинаға арнаулы машина тиісті стандарт талаптарына сәйкестігін куәландыратын, формуляр құрылуы тиіс.

433. Барлық тісті, шынжырлы, белбеулік, кардандық және фрикциондық передачалары айналмалы белдіктердің, буаттардың, арнайы құралдардың ұштары футлярмен, қалқаншамен, қоршаумен жабылуы тиіс.

434. Машинаның барлық қозғалмалы бөлшектерінде (отвалдар, щеткалар, жебелер, әртүрлі есіктер және қақпақтар және т.с.) жұмыс, тексеру және жөндеу уақытында өзінен-өзі түсіп немесе жылжып кетпеу үшін арнайы қондырғылары болуы тиіс.

435. Машиналардың арту, түсіру, тексеру және басқа да люктардың есіктері тығыз жабылып сенімді құлыптары болуы тиіс.

436. Аэродромдық арнаулы машиналарды пайдаланған кезде:
1) АК қасында 3 метрден жақын қашықтықта, ал жұмыс істеп тұрған двигательдердің жағынан - 50 метрден жақын өтуге;
2) руль бұрап келе жатқан АК жолын кесіп, оның алдынан шығып, сондай-ақ АК артынан 50 метрден жақын қашықтықта жылжуға;
3) доңғалақтары кір машиналарға аэродромдық жабындыларға шығуға;
4) арнаулы машинаны істеп тұрған двигательмен қараусыз қалтыруға;
5) батып қалған машинаны шығару үшін АК қасында қозғауға;
6) АК жүргізуге кедергі келтіретін қар және басқа да кедергілерді қалтыру;
7) аэродром территориясында жұмыс атқарған кезде радиостанцияны сөндіруге;
8) ҰОЖ, РЖ, тұрақтарда, перрондарда арнаулы машиналардың жарамсыздықтарын жөндеуге;
9) АК және басқа да көлік қозғалысы орындарында машинаны қадағалаусыз қалтыруға және сигналдық оттарын (түнгі уақытта) сөндіруге болмайды.

2 тарау. Суаражуу, сыпыру-жинау машиналарды, құм
шашушыларды және химиялық реагенттерді шашушыларды
пайдалану кезінде қойылатын қауіпсіздік талаптары

437. Сыпыру-жинау машиналардың ылғалдандыру немесе шаңсорғыш қондырғылары, сондай-ақ бункерді механикаландырған арту және босатуын қамтамасыз ететін қондырғысы болуы тиіс.

438. Құм шашушылар, шашу дискісінің үстіндегі шағылыстырушылармен немесе жолдарға құм шашқан кезде тастарды және басқа да заттарды ұстап қалатын басқа да құралдармен жабдықталуы тиіс.

439. Кабинадағы ауа температурасы, сондай-ақ гуіл және вибрация деңгейлері, осы Ереженің 251, 259, 260, 459 және 460 тармақтарында көрсетілген мағыналарға сәйкес болуы тиіс.

440. Шынылардың бетінен басқа, кабинаның ішкі жағы бетінің температурасы 35^оС аспауы тиіс.

441. Кабина элементтерінің жалғасуы, терезелердің, есіктердің люктардың, тесіктердің, кабинаға жүргізу органдарын кіргізу орындарының тығыздалуы, кабинаның герметикалығын қамтамасыз етуі тиіс және жүргізушінің жұмыс орнына, тиісті МСТ сәйкес, шаң және су өткізбеуі тиіс.
Шаң, көміртектің қос тотығы, көміртек тотығы, акролеин, бензин буларының, күкірт және азот қышқылының тотықтары мағыналарының ШМК осы Ереженің 14 қосымшасында көрсетілген мағыналарынан аспауы тиіс.

442. цилиндрлік және жаймалы щеткалар түктерінің қылшықтары жұмыс күйінде барлық ұзындығына бірқалыпты болуы тиіс және 5-15% түктің еркін ұзындығы шегінде болуы тиіс.

443. Тереңдетілген түрлі оттармен жабдықталған ҰОЖ істейтін плуждық-щеткалы құралы бар арнаулы машиналардың резеңке секциялық пшақтары бар соқасы болуы тиіс.

444. Суаражуу машина жолға шығудың алдында:
1) цистернаның шасси рамасына бекітілуін;
2) кардандық белдіктің (вал) тарату коробкасына және насосқа бекіту болттарының қалпын;
3) су құбырлары және өрт сөндіру жеңдерінің болуын және қалпын;
4) құбырлардың, насостардың центробеждік бекітілісін;
5) орталық клапанның басқару жүйесінің және жапқыштардың саптамаларымен жұмысын және қалпын;
6) қуатты алу коробкасының жұмысын;
7) құлыптардың, есіктердің, окузовка қалпын тексеру қажет.

445. Су қоймасынан су алған кезде, су алған кезде машина қырынан, қиябеттің шетінен 1 метрден жақын емес қашықтықта орнатылуы тиіс.

446. Цистернаға су құю үшін, ашық құдық-гидранттің қасында жұмыс істеген кезде, құдықтың қасында ескерту белгісі бар шідер орнатылған болуы тиіс, ал кешкі және түнгі немесе тәуліктің қараңғы уақытында - қызыл шам.

447. Суаражуу машиналарды пайдаланған кезде, келесіге рұқсат етілмейді:
1) жұмыс істеп тұрған уақытта центробеждік насостағы май деңгейін тексеруге немесе май құюға;
2) жұмыс істеп тұрған уақытта центробеждік насостың сальниктерін қатайтуға;
3) щетканы қозғалу барысында қосуға;
4) щетканы және су насосын бір уақытта қосуға;
5) щеткалардың темір түктерін қолқапсыз тазалауға;
6) жұмыс органдарының жетектерінің қорғау қапшығысыз жұмыс атқаруға;
7) түсірілген және жұмыс істемейтін щеткамен қозғалуға;
8) отвал астында көліктік күйге көтерілген және подставкаға орнатылмаған, сондай-ақ айналып тұрған щетканың қасында жұмыс атқаруға;
9) двигатель істеп тұрған уақытта (двигательді реттеумен байланысты жұмыстардан басқа), машинаны және арнайы құралдарды күту немесе жөндеумен байланысты кезкелген операцияларды атқаруға тыйым салынады;
10) цистернада су болмағанда ғана фильтрді алуға және орнатуға рұқсат беріледі.

448. Сыпыру-жинау машинасы жолға шығу алдында:
1) гидрожүйесінде май болуын және ақпауын;
2) су бактарында су болуын;
3) жаймалы щеткалардың, артқы щетканың және шнектері бар транспортердің көтеріліп түсірілуін;
4) машинаның жұмыс трансмиссиясын;
5) транспортер шынжырының және артқы щетканың тартылуын (натяжение);
6) су насосының және құбырлардың бекітілуін;
7) қуатты алу коробкасының жұмысын тексеру қажет.

449. Сыпыру-жинау машиналарын пайдаланған кезде:
1) арнайы тіреулер орнатылмай, домкратпен көтеріліңкіленген машина бойынша кезкелген жұмыстарды атқаруға;
2) двигатель жүріп тұрған уақытта шынжырды, шнекті және щетканы тазалауға және реттеуге;
3) двигатель жүріп тұрған уақытта және қолқапсыз, щеткалардың түктерін, шнекті, транспортерді және басқа да механизмдерді тазалауға;
4) двигатель жүріп тұрған уақытта детальдарды бекіту және майлау жұмыстарын атқаруға тыйым салынады.

450. Суаражуу және сыпыру-жинау машиналармен қар тазалау жұмыстарын атқарғанда жүргізуші:
1) қартазалаушылардың немесе бульдозерлердің роторлық қалыпты жұмыс жағдайларын тудыру үшін, қар үйіндісін шамдарға, сілтеуіштерге, қабырғаларға, гүлзарларға және т.с. 2 метрден жақын қашықтыққа жылжытпауға;
2) аэропорттың жолдарын тазалаған кезде, жол қиылыстарында қар үйінділерін тастамауға тиіс.

451. Құм шашушы машина жолға шығуының алдында:
1) вибратор корпусын және шашушы жетегі редукторының тарату коробкасының бекітілуін;
2) жетек берілісінің белбеулік тартылуын;
3) транспортер шынжырының жұмысын;
4) кузовтың рамасы машинаның лонжеронына бекітілуін;
5) шашу дискісінің қабырғалары және бункердің кожухы арасындағы саңылауын (саңылаудың мөлшері 30 мм. аспауы тиіс);
6) шашу дискісінің дүрсілін тексеру қажет.

452. Құм және химиялық реагенттер шашушыларды пайдаланған кезде:
1) шашушы агрегаттың қасында 15 метрден жақын тұруға, сондай-ақ сүйрегіш және прицеп құралының арасында тұруға;
2) шашушының жұмысы уақытында машинаның бункерінде болу, шашушы дискісі жетегінің, қорғау кожухымен қоршалған болуы тиісті, айналмалы жалғаушы карданының қасында тұруға;
3) алдын ала тіреу орнатпай көтеріліп тұрған платформаны жөндеуге рұқсат етілмейді.

453. Тіркемелі агрегаттардың сүйрету құралдары шұғылалық оттармен жабдықталуы тиіс.

454. Жүргізуші және тіркемелі құралдағы жұмысшы өзара сигналдау жүйесін біліп орындауы тиіс. Орнынан қозғалған кезде жүргізуші міндетті түрде сигнал беріп тіркемелі құралдағы жұмысшыдан жауабын алып қозғалысты бастауы тиіс. Ескерту сигналдары тежеу, жылдамдықты өзгерту, бұрылыстар және тоқтаулар кезінде берілуі тиіс. Машина толық тоқтамай тіркемелі агрегатты ағытуға болмайды.
Ашық жараларға, көзге, шарана қабықтарға химиялық реагенттерді тигізуден аулақ болу керек. Залалданған жерлерді жылы сумен жуу қажет.

3 тарау. "Қар тиегіштерді" пайдаланған кезде
қойылатын қауіпсіздік талаптары

455. "Қар тиегішті" пайдаланған кезде:
1) тиегіш жұмысы аймағының қасында бөтен тұлғалардың болуына;
2) тиегіштің механизмдері жүріп тұрған уақытта тексеру, реттеу, бекіту жұмыстарын атқаруға және қыру күрегін тазалауға болмайды.

456. "Қар тиегішпен" жұмыс істейтіндер, қар тиегіш көліктік күйде қозғалған кезде айрықша зейінді болулары тиіс, өйткені оның салыстырмалы үлкен габариттік мөлшерлеріне байланысты, кенет және шұғыл бұрылыстарда апаттық жағдайлар болуы мүмкін.

4 тарау. Роторлық қар тазалаушыларды пайдаланған
кезде қойылатын қауіпсіздік талаптары

457. Қар тазалаушыларда, түнгі уақытта және қар жауған кезде жұмыс істеу мүмкіндігін қамтамасыз ететін, электржарықтандыру құралдары және габариттік оттар орнатылуы тиіс.

458. Жұмыс басталар алдында, тазаланатын объекттің қалпымен және жұмыстарды өндіру шарттарымен танысу қажет.

459. Қар тазалаушының негізгі шасси двигателін қосу алдында, передачаларды ауыстыру, гидронасостарды қосу, салқыназайту және тарату коробкасының рычагтары "сөндірілген" күйде болуына көз жеткізу қажет.

460. Двигательді, жұмыс органдарын жүргізу және трансмиссияны қосу алдында, ротордың лопастьтарын ступицаға бекітілуін және ступицаның бекітілуін тексеріп, ротордың кожухында бөтен заттар болмауына, сондай-ақ сцеплениенің шина-пневматикалық муфтасын жүргізу краны сөндірілген күйде болуына көз жеткізу қажет. Шнектердің (фрезаның) және ротордың еркін айналуын қолмен тексеру.

461. Қар тазалаушыларды пайдаланған кезде:
1) қар лақтыратын жақтан 75 метрден жақын және қар тазалаушының алдында тұруға;
2) айналып тұрған шнектерге (фрезаларға) 3 метрден жақын жақындауға;
3) ротор жетегінің трансмиссиясы жүріп тұрғанда кожухтың аузы жағынан жұмыс органына жақындауға;
4) машина жұмыс істеп тұрған уақытта, жұмыс органының "қалқымалы" күйінде ротор кожухының бұрылысын қосуға (өйткені ол кожухті оң жаққа қарай тез бұрылтып, жазатайым оқиғаға және жақындағы объектілерді, қар ағынымен және басқа да роторға түскен ауыр заттармен бұзылуына әкеліп соқтыруы мүмкін);
5) жұмыс орган жетегінің двигателі жүріп тұрған уақытта вентиляторлардың және жалғастыру муфтасының айналмалы маховигі кеңістігінде тұруға рұқсат етілмейді.

5 тарау. Аэродромдық жинау машиналарын
пайдаланған кезде қойылатын қауіпсіздік талаптары

462. Машинада істеген уақытта жүргізуші-оператор, белгілі тәртіпте бекітілетін, аэродромдық жинау машинасын күту және пайдалану жөніндегі нұсқауды, дизельді және автомобильдік двигательді пайдалану және техникалық қызмет көрсету жөніндегі нұсқауды анық білуге және сақтауға, және қауіпсіздік техникасы бойынша келесі талаптарды орындауға міндетті:
1) жұмыстар басталудың алдында, тазалау объектісімен танысу;
2) белгілі аэропорт үшін қабылданған, барлық қозғалыс ережелерін қатаң сақтау;
3) машинаны құрамалы бірліктеріне қызмет көрсету үшін, алаңдарға, тек қана сатымен көтерілу;
4) асфальтбетондық немесе бетондық жабындысы бар алаңдарда жанармай құю уақытында, алып шығарылатын сына көмегімен машинаны жерге қосу;
5) өрт сөндіру құралдарының болуын және жарамдылығын тексеру;
6) газ ағыны әрекет ету аймағында кісі болмауына, сондай-ақ жанармай материалдары, имараттар, ұшақтар болмауына көз жеткізу;
7) газ құбырын бір күйден басқа күйге ауыстыру алдында, газ құбырының асылмалы жүйесінің сенімділігін тексеру;
8) аккумуляторлық батареяларды орнатуын және түсіруін, екі адам атқаруы тиіс;
9) жұмыс уақытында жарық және дыбыс сигналдарын, сондай-ақ тазалау объектісінен дереу кету қажеттілігі туралы хабарландыратын, рациямен берілетін мәлімдемелерді қатаң байқап отыру;
10) түнгі уақытта жұмыс істеген кезде, барлық жұмыс майданында жеткілікті электржарықтандыру қамтамасыз етілуі тиіс;
11) машина жұмыс істеп тұрған уақытта, машинада бөтен адамдар болуына тыйым салынады.

463. Аэродромдық жинау машиналарын пайдаланған кезде:
1) рульдік жүргізу және жарамсыз тежеумен жұмыс істеуге;
2) пайдалану жөніндегі нұсқауда ескерілмеген ЖЖМ қолдануға;
3) жұмыс аяқталғаннан соң құралдар панеліндегі қуат беру ажыратқышын сөндірмей қалтыруға;
4) двигатель жүріп тұрғанда ыдыстарды (емкости) толтыруға;
5) бактарды толтыру кезде ашық отты қолдануға және темекі шегуге;
6) двигатель (авиадвигатель) жүріп тұрғанда тексеру, монтаждық-демонтаждық, күйге келтіру және реттеу жұмыстарын өткізуге;
7) айналып тұрған щетканың қасында, сондай-ақ двигательді қосу немесе жүріп тұрған уақытында, машинаның қасында болуға;
8) сүйрегіш двигателі тоқтаған кезде сцеплениені басу - машина басқарудан айрылады (бұл жағдайда, сцеплениені баспай машинаны тежеу қажет);
9) двигательден ажыратылған трансмиссиямен машинаның накатпен қозғалу, өйткені бұл жағдайда рульдік жүргізудің сенімділігі төмендейді;
10) машинаның, түсірілген және жарамсыз щеткасымен жүруіне;
11) шлемофонсыз жұмыс істеуге;
12) бактағы жанармайдың азғантай қалуын көрсететін сигналдық шам жанғаннан кейін жұмыс істеуге;
13) машинаны жүріп тұрған двигательмен (авиадвигательмен) тастап кетуге болмайды.

464. Аэродромдық жинау машинаны пайдаланған кезде жүргізуші-оператор міндетті:
1) сүйрегіш двигателін жүргізу алдында, беріліс коробкасының рычагі нейтралдық күйде болуына, ал гидронасосты қосу кнопкасы - сөндірілген күйде болуына көз жеткізу;
2) двигательді жүргізу алдында, сцеплениенің пневмокамерлік муфтасы сөндірілуіне көз жеткізу;
3) газ құбырын транспорттік күйден жұмыс күйіне және кері ауыстырған кезде, машина тік алаңда орнатылуына және машинаның артында газ құбырын орнату үшін жеткілікті бос аймақ болуына көз жеткізу;
4) авиадвигательге және газ құбырына қызмет көрсету, тек қана авиадвигатель тоқтап тұрған уақытта атқарылады;
5) авиадвигательді жүргізу алдында, жанармай құбырының бүтіндігіне және апаттық тоқтатуды дистанциондық басқару жүйесінің жарамдылығына көз жеткізу;
6) егер жүргізгенде жанармай жалындамаса, тек қана суық айналдырудан кейін авиадвигательді қайта жүргізуге болады.

465. Авиадвигательді техникалық күту және техникалық тексерумен байланысты жұмыстарды, сондай-ақ авиадвигательдің жарамсыздықтарын анықтауды, тек қана авиациялық техник атқаруы тиіс. Электрқұралдарға қызмет көрсету, сондай-ақ электржүйенің жарамсыздықтарын анықтау, тәжірибелі электрикпен атқарылуы тиіс.

466. Аэродромдық жинау машиналармен көпірлерден және басқа да жол имараттарынан өтуге, машинаның жалпы массасы 30 тоннадан асуы еске алынып, жүк көтерерлік шамасы тексерілгеннен кейін ғана рұқсат беріледі.

7 бөлім. Жүк көтеру арнаулы машиналарды
пайдалану кезінде қойылатын қауіпсіздік талаптары 1 тарау. Еңбек қауіпсіздігінің жалпы талаптары

467. Тиеу-түсіру жұмыстарын атқарған кезде осы Ереженің талаптарын, тиісті МСТ талаптарын және белгілі тәртіпте бекітілетін, жүккөтергіш крандарды қауіпсіз пайдалану және орнату ережелерін қатаң сақтау қажет.

468. Тиеу-түсіру жұмыстары әуекәсіпорын басшысының бұйрығымен тағайындалғын жауапты тұлғаның қарамағында атқарылуы тиіс.

469. Жүктерді тиеу және түсіру, оларды автомобильде бекіту және босату, жүк жіберуші және жүк алушының күшімен және қаражатымен атқарылады. Жүк жүргізушінің бақылауымен бекітіледі. Жүргізушілерге, үлкен физикалық күшті қажет етпейтін (ұсақ даналы жүктер, посылкалар және соған ұқсастар) жүктерді тиеу және түсіру жөніндегі жұмыстарды қосарлап атқаруға болады.

470. Тиеу-түсіру жұмыстары механикаландырған әдіспен, крандар, тиегіштер және т.б. машиналар арқылы, ал шағын көлемдер болса - кіші механизация құралдары арқылы атқарылуы тиіс.

471. Массасы 50 кг. асқан жүктер үшін, сондай-ақ жүктерді 2 метрден асатын биіктікке көтергенде, міндетті түрде тиеу-түсіру жұмыстардың механикаландырған әдісі қолданылуы тиіс.
Кейбір жағдайларда тұрақты тиеу және түсіру орындарында, массасы 60-80 кг. жүкті автомобильдің кузовына тиеу (түсіру) жұмыстары, екі жүкші (кем дегенде) қолмен атқаруы мүмкін.

472. АА ұйымдарында жұмыс атқаратын әйелдерге қауіпсіз жұмыс жағдайларын туғызу үшін, қолмен жүк көтергенде, келесі шекті мүмкін массалар рұқсат етіледі:
1) ауырлықтарды басқа жұмыстармен ауыстырылып отырған кезде көтеру және тасымалдау (сағатына 2 ретке дейін) - 10 кг.;
2) ауырлықтарды жұмыс ауысымы барысында тұрақты көтеру және тасымалдау - 7 кг.
Жұмыс ауысымы барысында әр бір сағатта динамикалық жұмыс мөлшері, келесіден аспауы тиіс:
1) жұмыстық үстерден - 1750 кгм.;
2) еденнен - 875 кгм.
Көтерілетін және тасымалданатын жүктің салмағына ыдыстың және орау материалының салмағы кіреді.
Жүктерді арба немесе контейнермен тасымалдаған кезде салынатын күш 10 кг. аспауы тиіс.

473. 16-дан 18 жасқа дейінгі жас өспірімдерге келесі жүктерді тиеу және түсіруге болады: үйілетін (гравий, балшық, құм және т.с.), дана (кірпіш, қоқыс блоктары және т.с.), пиломатериалдар.

474. Жүк көтеру машиналар және механизмдер, белгілі тәртіпте бекітілетін, жүк көтергіш крандарды қауіпсіз пайдалану және орнату ережелеріне сәйкес пайдалануы тиіс.
Пайдалануға рұқсат тиісті мемлекеттік органдармен беріледі (тіркелетін машиналарға) немесе мемлекеттік органдарда тіркелмейтін, әуекәсіпорындарда жүк көтеру машиналарды қадағалайтын тұлғамен.

475. Жүк көтеру машиналары, мерзімдік техникалық куәландырудан өтуі тиіс:
1) бірен-сарандаған - 12 ай ішінде кемінде 1 рет;
2) толық - 3 жылда кемінде бір рет.

476. Әуекәсіпорынға жинаулы түрде түскен, өндіруші-зауытта куәландыру және сынау өтуі жөніндегі құжаттары бар жүк көтеру машиналарды және механизмдерді, алдын ала тексеріп, 12 айдан аспайтын мерзім бойы пайдалануға рұқсат беріледі.

477. Арқандар және басқа да такелаждық құралдар МСТ сәйкес болуы тиіс және олардың өндіруші-зауытта берілген куәлігі (сертификаты) болуы тиіс. Куәлігі жоқ такелаждық құралдар, тиісті мемлекеттік органдардың талаптарына сәйкес сыналуы тиіс.

2 тарау. Кузовы көтерілетін автомобильдерді
пайдаланған кезде қойылатын қауіпсіздік талаптары

478. Кузовы көтерілетін автомобильдерді (әрі қарай - ККА) жүргізуге, ККА конструкциясын, пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы талаптарын, аэродром ішінде қозғалу ережелерін, қызмет көрсететін АК келу және кету ережелерін білетін, аэродром ішінде автомобильдерді, арнаулы машиналарды және механизмдерді жүргізуге құқық беретін талоны бар кәсіпқор-жүргізушілерге рұқсат беріледі.

479. Кузовты, транспортерды және лақтырмалы артқы алаңдарды көтерумен байланысты операциялар, жүргізуші олардың қасында кісілер болмауына көз жеткізгенен кейін, операция басталуы туралы хабарлайтын, дыбыс сигналы берілгеннен кейін атқарылуы тиіс.

480. ККА жұмыс атқарғанда:
1) жарамсыз ККА жұмыс істеуге;
2) платформада кісі тасымалдауға;
3) АК және ККА оның двигательдері (бұрандалары) толық тоқтамай келуге, сондай-ақ ВПП тайғақ болғанда;
4) ККА қол тежегішке және доңғалақтар астына тіреу қалыптарын орнатпай АК - не/нен тиеу-түсіру жұмыстарын атқаруға;
5) ККА техникалық сипаттамасында ескерілген, белгіленген жүк көтерерлік шамасынан асырып тиеуге;
6) жел жылдамдығы 10 м/с асқанда, жанама еңісі 3^о асатын және қысымы, қалыпты деңгеймен салыстырғанда төмен болса, кузовты барлық биіктігіне көтеруге;
7) қосылған гидронасоспен немесе көтеріліп тұрған платформамен жүруге;
8) егер артқы борттың амортизаторы және АК арасындағы қашықтық 10 см. асатын болса, тиеу-түсіру жұмыстарын атқаруға;
9) сақтандыру тіреулерді немесе құралдарды қолданбай, көтеріліп тұрған платформа астында тұруға және жұмыстар атқаруға;
10) платформа көтеріліп тұрғанда, автомобильді қол (тұрақ) тежегішіне қоймай тексеру және жөндеу атқаруға;
11) гидрожүйеде қысым мүлдем болмауына көз жеткізбей, техникалық қызмет көрсету атқаруға;
12) ККА кедергі (электрберу желілері, ғимараттардың шығып тұрған бөліктері және т.с.) астында болғанда, платформаны көтеруге тыйым салынады.

481. ККА жұмыс аяқталғаннан соң жүкші дыбыс сигналын беруі тиіс, содан кейін платформаны түсіріп гидронасосты ажырату.

482. АК 3 км/сағ. аспайтын жылдамдықпен, ақырын ғана жұлқыламай жылжу керек.

3 тарау. Автотранспортерларды пайдаланған
кезде қойылатын қауіпсіздік талаптары

483. Автотранспортерларда жұмыс істеуге (әрі қарай - АТ), машина құрамын және онымен жұмыс істегенде қауіпсіздік техникасы талаптарын, аэродромдардағы механизациялау құралдарын реттейтін нұсқауларды (ережелерді) білетін, кәсіпқор-жүргізуші куәлігі бар тұлғаларға рұқсат беріледі.

484. Перрон бойымен АК қарай жылжу, белгілі аэропорт үшін анықталған маршрут бойынша, 15 км/сағ. аспайтын жылдамдықпен атқарылуы тиіс, АТ фермалары транспорттық күйде болуы тиіс.

485. АК қарай жылжығанда, АТ жылдамдығы 3 км/сағ. аспауы тиіс.
486. АТ жұмыс атқарғанда:
1) жарамсыз АТ жұмыс істеуге;
2) двигательдері жүріп тұрған АК АТ келуге;
3) АТ қол тежегішке және доңғалақтар астына тіреу қалыптарын орнатпай (аутригер шығарылымы) АК - не/нен тиеу-түсіру жұмыстарын атқаруға;
4) бір орынның салмағы, АТ техникалық сипаттамасында ескерілгеннен үлкен жүктердің тиеу-түсіруін атқаруға;
5) АТ секцияларын бүктеу және жаю, жебелерін көтеруге және түсіруге, оларда жүк болса;
6) жүк және багажды АТ таспасына лақтыруға;
7) АК багаждық бөлімдеріне кісілерді көтеру (түсіру) үшін АТ пайдалануға;
8) АК бір багаждық бөлімінен басқа бөліміне қысқа қашықтықтарға өтуден басқа, жебелерді транспорттық күйге ауыстырмай АТ жылжуға;
9) АТ жебелері секцияларын көтеру, түсіру, бүктеу және жаю уақытында АТ фермаларының астында тұруға;
10) сақтандыру құралдарын қолданбай АТ фермалары көтеріліп тұрғанда арнаулы құралдың техникалық қызмет көрсету және жөндеуін атқаруға рұқсат етілмейді.

4 тарау. Автолифттерді пайдаланған кезде
қойылатын қауіпсіздік талаптары

487. Автолифттерді (әрі қарай - АЛ) жүргізуге, АЛ конструкциясын, пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы талаптарын, аэродром ішінде қозғалу ережелерін, қызмет көрсететін АК келу және кету ережелерін білетін, кәсіпқор-жүргізушілерге рұқсат беріледі.

488. АЛ жүру үшін белгіленген маршрут бойынша:
1) 15 км/сағ. аспайтын жылдамдықпен, аэровокзал перрондарынан және АК тұру орындарынан тыс;
2) 15 км/сағ. аспайтын жылдамдықпен, перрон бойымен және АК тұру орындарымен;
3) қызмет көрсету АК келіп кеткенде, АК 10 метр қашықтықта, 3 км/сағ. аспайтын жылдамдықпен жылжуы тиіс.

489. АЛ жұмыс істеген кезде:
1) тіреу алаңының жанама еңісі 3^о асатын болса, желдің жылдамдығы 10 м/с асатын болса, тегіс емес алаңдарда, бір доңғалақта болсын шинадағы ауа қысымы төмен болса кузовты көтеруге;
2) қосылған гидронасоспен немесе көтеріліп тұрған кузовпен жүруге;
3) АЛ артқы және алдынғы алаңдарында, оларда қар немесе мұз болса қысқы уақытта жұмыс істеуге;
4) АЛ алдынғы алаңдарында қоршаусыз жұмыс істеуге;
5) кузовты түсіру кезінде АЛ алдынғы және артқы алаңдарында тұруға тыйым салынады.

5 тарау. Автокрандарды пайдалану кезінде
қойылатын қауіпсіздік талаптары

490. Жүк көтеру крандарды жүргізуге, 18 жасқа толған, автокранның белгілі түрін жүргізуге құқық беретін куәлігі бар және әуекәсіпорынның біліктілік комиссиясынан жұмысқа рұқсат алған тұлғаларға рұқсат беріледі.

491. Автокранның машинашысы, автокранның апатсыз жұмыс істеуіне, жүктердің бүтіндігіне, жүктермен жұмыс атқаратын стропальщиктер және басқа да жұмысшылар еңбегінің қауіпсіздігіне, өңделетін жүктер мен кранның өртсөндіру қауіпсіздігіне жауапты.

492. Жұмыс басталар алдында машинашы:
1) жұмыстар атқарылатын орынның жерінің сенімділігіне көз жеткізу;
2) автокранның механизмдерін, олардың бекітілуін және тежеуішін, қозғалғыш бөлігін, жетектік және буферлі қондырғыларын тексеру;
3) механизмдер қоршауларының жарамдылығын және болуын тексеру;
4) берілістердің, подшипниктердің және канаттардың майлануын, сонымен қатар майлау құралдарының және сальниктердің қалпын тексеру;
5) темірконструкцияның мүмкін жерлерінде және жебе секцияларының жалғасуын және оны асқыштарының элементтерін (арқандар, тартпалар, блоктар, сырғалар және т.с.), сондай-ақ бұрылу бөлігінің жүру рамасының темірконструкциясын және дәнекерлік тігістерін тексеру;
6) рұқсат етілген жерлерде арқандардың қалпын және олардың грейферге, барабанға, жебеге бекітілуін, сондай-ақ блоктар және барабандар жылғаларына арқандардың салынуын тексеру;
7) крюкті тексеру және оның оқ тізерге, грейферге немесе жүк көтеру магнитіне бекітілуін, сондай-ақ оның асқыштар шығырының шынжырларын тексеру;
8) қосымша тіреулердің жарамдылығын тексеру (шығармалы арқалықтарды, домкраттарды);
9) автокрандағы қауіпсіздік қондырғылардың және құралдардың жарамдылығын және болуын тексеру;
10) электр жетегі бар автокранды қабылдағанда, электр аппараттардың (рубильниктерді, контакторларды, жүргізу резисторларын, тежеуіш электр магниттерді) сыртқы тексерісін атқару (кожухын шешпей және бөлшектемей), сонымен қатар электр машиналардың шығырларын немесе коллекторларын және олардың щеткаларын тексеру. Егер автокран сыртқы желіден қуат алса, автокран машинашысы иілмелі кабельдің жарамдылығын тексеруі тиіс.

493. Автокран машинашысы стропальщикпен бірігіп алмалы-салмалы жүкті іліп алу құралдарының жарамдылығын және олардың жүк көтерерлік шамасы, сынау күні, номері белгіленген таңбасы болуын тексеруі тиіс.

494. Жұмыс істейтін автокранды қабылдағанда, ауысымды тапсыратын автокранның машинашысымен бірігіп тексерілуі тиіс. Кранды тексеру үшін әуекәсіпорынның әкімшілігі ауысым басында қажетті уақыт бөлуге міндетті.

495. Автокран тек қана жұмыс істемейтін, ал электр жетегі бар автокран, машинашы кабинасындағы рубильник ажыратылған күйде болғанда тексерілуі тиіс. Иілмелі кабельдің тексерілуі, кабельге қуат беретін рубильник ажыратылған күйде болғанда атқарылуы тиіс.

496. Жұмысқа қосу алдында автокранды тексергеннен кейін, машинашы барлық механизмдерді бос жүру кезінде сынап:
1) электрқұралдың және автокранның механизмдерін, егер ол болса;
2) қауіпсіздік құралдарының және қондырғылардың, автокрандағы тежегіштердің әрекет ету жарамдылығын тексеруі тиіс.

497. Автокранды сынау және тексеру уақытында, қауіпсіз жұмысқа бөгет болатын, өз күшімен жою мүмкін емес жарамсыздықтар анықталса, машинашы жұмысқа кіріспей, автокранның жарамды қалпына жауапты тұлғаға хабарлайды және кранмен жүктерді тасымалдау жөніндегі жұмыстарды қауіпсіз өндіруге жауапты тұлғаға мәлімдейді.

498. Келесі жарамсыздықтар болса машинашы автокранмен жұмысқа кіріспеуі тиіс:
1) автокранның темір конструкцияларында жарық немесе деформация;
2) жебе ілгіш элементтеріндегі жарықтар;
3) арқандар бекітілетін орындарда бұрын болған қысқылардың және шплинттердің болмауы немесе арқандардың бекітілуінің босауы;
4) жебелік немесе жүк арқаны сым үзіктерінің санын немесе сыртқы тозуы, белгіленген нормадан асатын болса, үзік шүйке немесе жергілікті бұзылулар болса;
5) жүк көтеру механизмінің немесе жебе көтеру механизмінің, жұмыс қауіпсіздігіне қатерлі дефекттері болса;
6) жүк көтеру механизмі тежеуінің детальдарының немесе жебенің бұзылулары болса;
7) қиылысы бастапқы биіктігінен 10 % асатын, арандағы крюктардың тозуы;
8) кранның аранын тұйықтайтын қондырғының сынуы;
9) оқ тізердегі крюктарының бекітілуінің бұзылуы;
10) жүк көтерерлік шамасын шектегішінің немесе сигналдық құралдың сынуы немесе болмауы, ал электр жетегі бар крандардың - көтеру механизмінің соңғы ажыратқышы;
11) қосымша тіреулердің бұзылуы немесе жинақталынбауы;
12) рессор астындағы қозғалғыш бөлігі автокрандардың стабилизаторларының сынуы немесе болмауы;
13) электрқұралдың жекеленбеген ток жүргізу бөліктерінің және механизмдердің қоршауы болмауы;
14) двигательдің картерінде майдың санын, салқындату жүйесіндегі судың температурасын және ток күшін көрсететін құралдардың сынуы немесе болмауы.

499. Электр жетегі бар автокрандарды қуат алу қайнар көзіне қосуды электрмонтер атқарады. Бұл әрекетті машинашыға атқаруға болмайды.

500. Жүкті көтеру және тасымалдау кезінде машинашы келесі талаптарды басшылыққа алуы тиіс:
1) кранмен атқарылатын жұмыстарды, тек қана стропальщиктің сигналы бойынша бастау;
2) кезкелген операция басталар алдында сигнал беру;
3) ортадағы тұлғалардың қауіпсіздігіне көз жеткізбей, жүкті операцияларды бастамау;
4) стропальщиктердің жұмысын байқау және автокран механизмдерін сигналсыз жүргізбеу;
5) жұмысты бастау үшін сигналды тек қана бір сигнал беруші- стропальщиктен қабылдау;
6) "тоқта" апаттық сигналы, оны беретін кезкелген тұлғадан қабылданады;
7) жүкті көтеруге дайындаған кезде, оның бекітілуін байқау және нашар ілінген жүктерді көтермеу;
8) жүкті тоқтамай көтермеу, ал оны 0,5-1,0 метр биіктікке көтеріп, тежегіш жарамдылығына, жүктің бекітілу сенімділігіне, кранның орнықтылығына көз жеткізіп, әрі қарай көтеру;
9) белгілі жебе ұшу үшін шекті шамасына жақын салмақты жүкті көтерген кезде, бұл жүкті алдын ала 10 см. көтеріп автокран орнықтылығын тексеріп әрі қарай көтеру;
10) жүктерді жылжымалы құрамға және стеллаждарға бірқалыпты, бір жағын артық тиемей қалау қажет;
11) жүкті ақырын түсіру.

501. Жүктерді көтеру және тасымалдау кезінде автокран машинашысына:
1) жүктерді байлауға немесе тіркеуге стропальщик куәлігі жоқ, кездейсоқ тұлғаларға рұқсат беруге, сондай-ақ таңбасы немесе биркасы жоқ жүктерді іліп алу құралдарын қолдануға;
2) жебенің белгілі ұшуына, салмағы кранның жүк көтерерлік шамасынан асатын жүкті көтеруге немесе домалатуға;
3) ұшу алдында жүгі бар жебені түсіру, кранның жүк көтерерлік шамасы көтерілетін жүктің салмағынан кем болса;
4) жүкті көтергенде немесе түсіргенде, немесе кран қондырғысы бұрылған кезде кенет тежеуге;
5) жүкті автокранға жақындатуға;
6) жүкті жебе бұрылысымен жақындатуға;
7) жер себілген немесе жерге қатып қалған, басқа жүктермен үйіліп тасталған, болттармен бекітілген немесе бетон құйылған жүктерді кранмен, грейфермен немесе басқа да алмалы-салмалы іліп алу құралдарымен ашуға;
8) жүкпен қыстырылған алмалы-салмалы іліп алу құралдарын (стропалар, атауыздар және т.с.) крюкпен босатуға;
9) ілгектері бұзылған темірбетонды бұйымдарды, дұрыс шандалмаған жүкті, орнықсыз күйде тұрған, екі мүйізді крюктің бір мүйізіне ілінген, сондай-ақ борттан аса толтырылған немесе қоршауы жоқ ыдыспен көтеруге;
10) жүкті электр кабельдерге және құбырларға, сондай-ақ траншея немесе ылди шетіне қоюға;
11) ішінде кісі бар контейнерді немесе жүкті көтеруге, сондай-ақ кісі түзейтін немесе колмен ұсталатын жүкті көтеруге;
12) жүргізуге құқығы жоқ тұлғаларға және оқушылар мен стажерларға автокран жүргізуге рұқсат беру;
13) кабинада жүргізуші және басқа да кісілер болғанда, автомашиналарды тиеу және түсіру жұмыстарын атқаруға;
14) контейнерлерге қойылмаған қысылған, сұйықтатылған және ерітілген газы бар баллондарды көтеруге;
15) барлық шығырларға немесе рамаларға ілінбеген контейнерлерді көтеруге;
16) даналы жүктерді грейфермен көтеруге;
17) жүкті шанду (ілу) және оны босату уақытында жебенің ұшуын өзгертуге болмайды.

502. Электр жетегі бар автокрандарды пайдаланған кезде:
1) электр құралдардың және жетектердің изоляция кедергісін белгіленген мерзімдерде тексеру, ол 0,4 МОм кем болмауы тиісті;
2) барлық жөндеу және күйге келтіру жұмыстарды кернеу ажыратылған кезде атқару;
3) құралдарды жөндеу мерзіміне ток қателікпен қосылу мүмкіндігін алдын ала жою үшін машинашы кабинасындағы басқару пультінда және бекітіп тұратын автоматтардың қасында "ДВИГАТЕЛЬДІ ЖҮРГІЗБЕ - КІСІЛЕР ЖҰМЫС ІСТЕП ЖАТЫР" ірі әріптері бар плакат ілінуі тиіс;
4) кабина еденіне резеңке төсеніш төсеу;
5) кран қондырғысын ноль сымына қосу шартымен, жұмысты, сыртқы желіден қуат алып орындау қажет.

503. Электр жетегі бар автокранда жұмыс істегенде:
1) кожухы немесе ток жүргізу бөліктері жарамсыз немесе шешілген, немесе кабельдің электрсымы жалаңаш электр құралдармен жұмыс атқаруға;
2) автокрандағы нольге қосу электр сымының бүтінділігі бұзылған уақытта жұмыс істеуге;
3) қондырғының кернеу астындағы бөліктерін ұстауға;
4) басқару пультін қоршайтын есіктер ашық болғанда жұмыс атқаруға;
5) кабинада резеңке төсенішсіз жұмыс істеуге болмайды.

504. Кран жұмысы аяқталғаннан соң машинашы келесі талаптарды сақтауы тиіс:
1) жүкті, магнитті немесе грейферді ілініп тұрған күйде, тіпті аса үлкен емес биіктікте қалтырмау;
2) кранды тежеп, тұрақ үшін арналған орынға қою;
3) жебені және крюкті, кранды пайдалану және монтаждау жөніндегі өндіруші-зауыттың нұсқауында белгіленген күйге орнату;
4) электр жетегі бар крандардың двигательдерін тоқтатып, егер кран сыртқы қайнар көзден қуат алса, кабинадағы рубильникті ажырату. Иілмелі кабель алдындағы будкадағы (кабинадағы) рубильник ажыратылып құлыпқа жабылуы тиіс.

6 тарау. Автотиегіштерді пайдалану кезінде
қойылатын қауіпсіздік талаптары

505. Автотиегіштерде жұмыс істеуге, жасы 18 толған, кәсіпқор-жүргізуші куәлігі бар және әуекәсіпорынның біліктілік комиссиясына сынақ тапсырған тұлғалар рұқсат алады.

506. Жұмыс алдында автотиегіштің техникалық қалпын тексеру қажет. Жарамсыз автотиегішпен жұмыс істеуге рұқсат етілмейді.

507. Жүкті таспасы бар доңғалақтармен жабдықталған автотиегіштер, тек қана цементбетондық, асфальтбетондық және басқа да тегіс жерлерде пайдалануы тиіс. Пневматикалық шиналары бар автотиегіштер тек қана өңделген тастан жасалған жабындыларда және түзу жер алаңдарында пайдалануы мүмкін.

508. Автотиегішті пайдалануға келесі жағдайларда рұқсат етілмейді:
1) жүк көтеру машиналарға және жалпы қолданыстағы автокөлікке қойылатын қауіпсіздік талаптарын қамтамасыз ететін жүйелер жарамсыз болса;
2) противовестердің бекітілуі босауы және олардың комплектсіздігі;
3) жүк шынжырларының рамаға және жүк көтерушінің кареткасына бекітілуі босағанда;
4) раманың немесе каретканың ең болмаса бір катогының айналымы қажалғанда;
5) жүк шынжырлары жұлдызшаларының бекітілуі босағанда.

509. Автотиегіш жүктерінің штабельдерін қалау (бөлшектеу) кезінде, олардың жұмыс атқару аймағында, жүкті тасымалдау және қолмен тасу жолдары өтпеуі тиіс, және тиеу жұмыстары атқарылмауы тиіс.

510. Жүкті іліп алу кезінде келесі қауіпсіздік талаптарын сақтау қажет:
1) жүкті, іліп алу шанышқысына, пайда болатын аудару моменті минималды болатындай қылып орналастыру. Жүк, іліп алу шанышқысының вертикалды бөлігіне қысылуы тиіс;
2) жүк екі табанға бірқалыпты үлестірілуі тиіс және табан ұзындығының 1/3 бөлігінен аспайтын қашықтыққа, шанышқы шегінен алға қарай шығып тұруы мүмкін. Жүкті, рама арқылы жүргізушінің жұмыс орнына жүк құлаудан қорғайтын қондырғыдан жоғары қалауға тыйым салынады;
3) кейбір ірігабариттік жүктерді, қорғау қондырғысынан жоғары қалауға рұқсат беріледі. Бұл жағдайда автотиегіш қозғалысын басқаратын тұлға бөлінуі тиіс.

511. Жебемен жұмыс атқарған кезде, жүкті әуелі көтеріңкіреп, содан кейін оны тасымалдау.

512. Жүктерді, рама артқа қарай толық қайтарылған кезде, тасымалдауға рұқсат беріледі. Іліп алу қондырғысы жүкті жерден автотиегіштің жол саңылауының мөлшері биіктігіне көтерілуін қамтамасыз етуі тиіс және пневматикалық шиналары бар автотиегіштер үшін 0,5 метрден астырмай.
Ұзын жүктерді тек қана тегіс ашық аймақтарда тасымалдауға рұқсат беріледі, еске сала кететін, жүкті іліп алу тәсілі оның шашылу және бір жаққа қарай құлау мүмкіндігін болдырмауы тиіс.
Жүктерді автотиегіштермен тасымалдауға рұқсат берілетін максималды ұзына бойы еңісі, раманың артқа еңкейтілу бұрышынан (минус 3^о) аспауы тиіс.

513. Ұзын жүктерді қосақталған автотиегіштермен қалаған кезде автотиегіштің келісілген және қауіпсіз жұмысын қамтамасыз ету үшін жауапты тұлға бөлінуі тиіс.

514. Автотиегіш жүргізушісіне:
1) автотиегіштің рамасы алға қарай еңкейтіліп тұрғанда, көтеріліп тұрған жүкпен жүруге;
2) автотиегіш жүкпен келе жатқанда кенет тежеуге;
3) машинаны жүріп тұрған двигательмен, көтеріліп тұрған кузовпен тастап кетуге;
4) қозғалыс кезінде жүкті көтеруге, түсіруге және еңкейтуге;
5) жүк алаңында және машинаның табалдырығында кісі тасымалдауға, көтерілетін жүкті теңеу үшін, оның үстіне тұруға;
6) көтергіш құралдармен кісілерді биіктікке көтеруге;
7) қатып қалған немесе қысылып қалған жүкті ашуға;
8) шанышқы еркін өту үшін қажет, жүктің астында саңылау болмаса, оны көтеруге;
9) жүкті кранмен тікелей автотиегіштің іліп алу қондырғысына қалауға болмайды.

8 бөлім. Арнаулы машиналарды жөндеу және техникалық
қызмет көрсету кезінде қойылатын қауіпсіздік талаптары 1 тарау. Еңбек қауіпсіздігінің жалпы талаптары

515. Арнаулы машиналарды жөндеу және оларға техникалық қызмет көрсету, белгілі тәртіпте бекітілетін, азаматтық авиацияның кәсіпорындары мен ұйымдарының арнайы көлік қызметтері (автобазалар, гараждар) үшін технологиялық құралдардың және мамандандырылған құралдардың табелі бойынша жабдықталған, арнайы орындарда атқарылу қажет.

516. Арнаулы машиналарды жөндеу және оларға техникалық қызмет көрсету, оларды сақтау орындарында немесе кездейсоқ таңдалып алынған тұрақтарда атқаруға тыйым салыналды.

517. Арнаулы машиналарды ТҚ және Ж айналысатын жұмысшылар, тек қана жарамды құралдар мен саймандарды пайдалануы тиіс.

518. Арнаулы машиналарды ТҚ және Ж жұмыстарын атқаруға, арнайы дайындықтан өткен және олардың тиісті квалификация иеленуі жөніндегі құжаты бар тұлғаларға рұқсат беріледі.

519. Арнаулы машинаны жөндеу немесе оған техникалық қызмет көрсету алдында, арнаулы машина мұқият жуылып, ал постқа орнатылғаннан кейін қол тежегішімен және тіреулермен (башмактармен) тежелуі тиіс.

520. ТҚ және Ж қойылу алдында арнаулы машина жұмыс сұйықтықтарынан және газдардан, қауіпсіздік шаралары сақталып, босатылуы тиіс. Атмосферлік қысымнан жоғары қысым астындағы, кернеу астындағы (электр, механикалық) және температурасы төмен (криогендік және басқа аппаратура) агрегаттарды бөлшектеуге рұқсат етілмейді.

521. Техникалық қызмет көрсету немесе жөндеу орнына қойған кезде рульдік доңғалаққа міндетті түрде "ДВИГАТЕЛЬДІ ЖҮРГІЗБЕ - КІСІЛЕР ЖҰМЫС ІСТЕП ЖАТЫР" деген ірі әріптермен жазылған жазуы бар кесте ілінуі тиіс.

522. Көтергіште (гидравликалық, электрмеханикалық) тұрған арнаулы машинаға қызмет көрсету кезінде, көтергішті жүргізу механизмінде "ҰСТАМА - МАШИНАНЫҢ АСТЫНДА КІСІЛЕР ЖҰМЫС ІСТЕП ЖАТЫР" деген ірі әріптермен жазылған жазуы бар кесте ілінуі тиіс. Жұмыс (көтеріліп тұрған) күйінде көтергіштің плунжері, көтергіш өзінен-өзі түсіп кетпеу үшін, тіреумен (штангамен) сенімді бекітілуі тиіс.

523. Арнаулы машиналарды ТҚ және Ж көрме жырасынан, эстакада немесе көтергіштен тыс атқарылған кезде, жөндеу атқаратын тұлғалар жатақпен қамтамасыз етілуі тиіс. Жатақсыз (төсенішсіз) еденде (жерде) жұмыс атқаруға тыйым салынады.

524. Доңғалақтарды шешумен байланысты жұмыстарды атқарған кезде, ілініп қойған арнаулы машинаның астына козелка қойып, ал алынбаған доңғалақтардың астына тіреу - башмактар. Тек қана бір көтергіш механизмдерге (домкраттар, тальдар және т.с.) ілінген арнаулы машинада кезкелген жұмыстарды атқаруға тыйым салынады. Ілінген арнаулы машинаның астына доңғалақтардың дискілерін, кірпіш және басқа да заттарды қоюға болмайды.

525. Арнаулы машиналардағы рессорларды шешу және қою кезінде, алдын ала міндетті түрде олардан жүкті түсіріп, кейін арнаулы машинаны козелкаға қою қажет. Козелкалардың конструкциясы арнаулы машинаның құлап кету мүмкіндігін жоюы тиіс.

526. Жанармай цистерналарын немесе резервуарларын жөндеген кезде оларды сенімді жерге қосу қажет.
Жанармай цистерналарын немесе резервуарларын жөндеу жұмыстарын, тек қана ұшқын пайда болуын жоққа шығаратын материалдардан жасалған құралдармен атқарылуы тиіс.

527. Этилданған бензинмен жұмыс атқарылатын жай-күйлер келесі талаптарға сай болуы тиіс:
1) арнаулы машиналарды жуу, оларға қызмет көрсету және жөндеу орындары, олардың тұрақ орындарынан жекеленген және едендерінің қатты жабындысы болуы тиіс;
2) этилданған бензин ағу және төгілу мүмкіндігі бар жай-күйлерде темір поддондар орнатылуы тиіс.

528. Арнаулы машинаны бөлшектеу-жинақтау жұмыстарын атқарған кезде двигательді, беріліс коробкасын коробка передач және басқа да агрегаттарды шешу, тасымалдау және орнату жұмыстардың толық қауіпсіздігін кепілдік ететін, құралдармен (іліп алу) жабдықталған, көтеру-көліктік құралдар арқылы атқарылуы тиіс.

529. Агрегаттарды жөндеу бойынша бөлшектеу-жинақтау жұмыстары үшін арналған стендтар жұмыста ыңғайлы және өзінің арналған мақсатына сәйкес болуы тиіс. Агрегаттарды бекіту қондырғылары олардың жылжып кету немесе құлау мүмкіндігін жоққа шығаруы тиіс.

2 тарау. Технологиялық құралдарға қойылатын
қауіпсіздік талаптары

530. Жаңа құрал, АМҚК бас инженерінің қатысуымен арнайы комиссия қабылдағаннан кейін, пайдалануға берілуі тиіс, сондай-ақ күрделі жөндеу өткізгеннен кейін де.

531. Стационарлық құралдар фундаменттке орнатылып, оған сенімді бекітілуі тиіс. Қоршауы алынып тасталған, бекітілмеген немесе жарамсыз құралдармен жұмыс атқаруға болмайды.

532. Барлық пайдаланатын құрал жарамды және өндірістік учаске басшысының тұрақты қадағалауында болуы тиіс. Жарамсыз құралға, онымен жұмыс істеуге тыйым салынғанын көрсететін кесте ілу қажет. Бұл құрал қуат алу көзінен ажыратылып (токсыздандырылған, жетегі ажыратылған) тұруы тиіс.

533. Электр қондырғыларды пайдалану кезінде қолданылатын қорғау құралдары, белгілі тәртіпте бекітілетін, электр қондырғыларда қолданатын қорғау құралдарын қолдану және сынау ережелеріне (нұсқауларына) сай болуы тиіс.

534. Жұмыстарда қолданылатын электр машиналар және механизмдер, құралдар және саймандар, белгілі тәртіпте бекітілетін тұтынушылар электр қондырғыларын пайдалану кезінде қойылатын қауіпсіздік техникасы ережелеріне (нұсқауларына) сәйкес пайдалануы тиіс.

3 тарау. Арнаулы машиналарды жөндеу және оларға
техникалық қызмет көрсету жұмыстарын атқарған кезде
қойылатын қауіпсіздік талаптары

535. ТҚ және Ж бойынша жұмыстар атқарған кезде тиісті МСТ талаптарын сақтау қажет.

536. ТҚ және Ж процестері, сондай-ақ саймандар, аспаптар және құралдар МСТ және техникалық шарттарға сәйкес болуы тиіс.

537. ТҚ және Ж процестері:
1) арнаулы машинаны ТҚ және Ж дайындаған кезде;
2) тікелей жұмыстарды атқару;
3) арнаулы машиналар жүйелерін тексеру және сынау;
4) арнаулы машиналарға жанар-жағар материалдарын және арнайы сұйықтықтарды құю;
5) автомобильдерді, детальдарды, агрегаттарды және материалдарды сақтау және тасымалдау;
6) өндіріс қалдықтарын жою және залалсыздандыру кезеңінде қауіпсіз болуы тиіс.

538. Агрегаттарды және детальдарды жуу кезінде келесі талаптарды сақтау қажет:
1) этилданған бензинмен істейтін двигательдердің детальдарын, керосиндағы, сілті ерітіндісіндегі және басқа бейтараптандырғыш сұйықтықтарындағы тетраэтилқорғасын шөгіндісі бейтараптандырылғаннан кейін жууға болады;
2) сілті ерітінділерінің концентрациясы 2-5 %-дан аспауы тиіс;
3) жабық (механикаландырған) жуу орындарында сенімді вентиляция болуы тиіс;
4) сілті ерітіндісімен жуғаннан кейін, міндетті түрде ыстық сумен жуу;
5) жуу орындарында ашық отты қолдануға рұқсат етілмейді.
Арнаулы машиналарды жуушыларға, сондай-ақ арнайы сұйықтықтармен жұмыс істейтін тұлғаларға, ерімейтін қабыршақ құрайтын құрамдарды ("Биологиялық биялай", тиісті пасталар, Селисский майы және басқалар) қолдану ұсынылады.

&1. Электрмен дәнекерлеу жұмыстары

539. Дәнекерлеу жұмыстары, МСТ талаптары, сондай-ақ белгілі тәртіпте бекітілетін дәнекерлік және басқа да отпен атқарылатын жұмыстарды атқарған кезде өрт сөндіру қауіпсіздігі ережелері есепке алынып орындалуы тиіс.
Бұл жұмыстарды орындауға 18 жасқа толған, медициналық куәландырудан өткен, арнайы бағдарлама бойынша оқыған және белгіленген үлгілі куәлігі бар тұлғалар рұқсат алады.
Электрдәнекерлеу жұмыстарында қолданылатын құрал, тиісті МСТ, нормативтік құқықтық актілердің, электрдәнекерлеу жұмыстары кезіндегі еңбек қауіпсіздігі жөніндегі техникалық құжаттардың талаптарына жарытымды болуы тиіс.

540. Газбен дәнекерлеу жұмыстарын атқарған кезде, қолдан жасалған генераторларды және конструкциясы тиісті МСТ сәйкес келмейтін генераторларды қолдануға рұқсат етілмейді.

541. Дәнекерлеу және басқа да отпен атқарылатын жұмыстарды өткізу кезіндегі өрт сөндіру қауіпсіздігі шараларын қамтамасыз ету жауапкершілігі, от жұмыстары атқарылатын қызмет объектілерге, шеберханаларға, учаскелерге жауапты тұлғаларға жүктеледі.

542. Жұмыс басталар алдында, құралды тексеру, жұмыс орнын дайындау, қорғау киімін кию, жарық фильтірлердін қалпын және сымдардың және жерге қосылу қалпын тексеру қажет.
Дәнекерлеу кабелінің ұзындығы 15-25 метр болуы тиіс, ал кейбір жағдайларда - 40 метрден аспауы тиіс. Кабельдің қиылысы ток күшіне байланысты алынады.

543. Дәнекерлеу тогының көздері (трансформатор, генераторлар, түзеткіштер) электр жүйеге тек қана жүргізу қондырғылары арқылы қосылады. Дәнекерлеу доғасы, тікелей күш немесе жарықтандыру жүйесінен қуат алуға рұқсат етілмейді.
Дәнекерлеу ток көздерінің корпустары, төмендетуші трансформаторлардың төмен кернеу орамдары және дәнекерленетін детальдар жерге тұйықталуы тиіс. Жерге тұйықтаған кезде, белгілі тәртіпте бекітілетін, электр қондырғыларда жерге тұйықтау жүйелерін жасау жөніндегі нұсқауды (ережелерді) басшылыққа алу қажет.
Жылыту және су құбырлары жүйелерін, жанармай сұйықтықтары және газ құбырларын жерге тұйықтаушы ретінде қолдануға болмайды.

544. Доғаны тұтандыру алдында, дәнекерші "Жабылыңдар!" деген команда беруге міндетті. Жай-күй ішінде жұмыстар атқарған кезде, дәнекершінің жұмыс орны шектес жұмыс орындарынан және өту жолдарынан, қалқаншамен, пердемен немесе шымылдықпен бөлінуі тиіс. Ашық ауада дәнекерлеу жұмыстарын атқарған кезде, қоршауларды бірнеше дәнекерші жұмыс атқарып жатқан жерге немесе басқа жұмысшылар өтетін жерге қойылуы тиіс. Сонымен қатар, дәнекершінің жұмыс орны жаңбыр және желден қоршалуы тиіс.

545. Жұмыс уақытында рукояткасы, дәнекерлеу шынжырының иілмелі сымының ұшын бекіту үшін сенімді изоляциясы және мықты қысқысы бар жарамды электр ұстағышты қолдану қажет.

546. Дәнекерлеу уақытында қолданылатын дулыға-маскалар немесе қорғау шынысы бар қалқаншалар, тиісті МСТ сәйкес болуы тиіс. Дәнекерлеу тогына байланысты, арнайы жарық фильтірлерін қолдану ұсынылады.
Электр дәнекершімен бірігіп жұмыс істейтін көмекші жұмысшылар, шынысы тиісті МСТ сәйкес, көзілдірік кию қажет.

547. Төбе дәнекерлеу уақытында, асбест немесе брезенттен жасалған қолға байланатын жеңдік кию қажет.
Отырып істейтін жұмыстарға дәнекерші, арнайы диэлектрикалық төсеніштермен қамтамасыз етілуі тиіс.

548. Залалды шығындылармен байланысты дәнекерлік жұмыстарды, дәнекерлеу доғасынан 0,5-0,8 метрден аспайтын қашықтықта орналасқан отсостар арқылы өндіру қажет; құрамында мырыш, жез, қорғасын бар түсті металдарды, тек қана химиялық фильтрі бар респиратор киіп дәнекерлеуге рұқсат беріледі.

549. Жанармай сұйықтықтары болған резервуарларды, цистерналарды, бөшкелерді және басқа да ыдыстарды оларды тазалап, жуып, буландырып және кептіргеннен кейін ғана дәнекерлеуге болады және крандары ашық болуы тиіс.

550. Жабық сыйымдылықтар ішінде атқарылатын дәнекерлеу жұмыстары, сақтандырғыш белбеу немесе арқан қолданылып, резервуардан тыс тұратын қауіпсіздік техникасы бойынша ІІ немесе жоғары біліктілік тобы бар байқаушының бақылауымен атқарылуы тиіс.
Темір резервуарлардың немесе котелдардың ішінде дәнекерлік жұмыстарды атқарған уақытта тасымалы портативтік жергілікті отсостар, киіз немесе басқа астары бар резеңке алашалар, резеңке дулығалар, диэлектрикалық калош және биялай қолдану қажет.
Ерекше қауіпті жұмыс жағдайларында (темір сыйымдылықтардың ішінде, ашық ауада, құдықтарда, сондай-ақ қауіптілігі жоғарлатылған жай-күйлерде) дәнекерлеу үшін қолданылатын электр дәнекерлеу қондырғыларды, бос жүру кернеуін автоматикалық ажырататын немесе оның кернеуін уақыт ұсталымы 0,5 секунд болғанда 12 В дейін шектейтін қондырғылармен жабдықталуы тиіс.

551. Трансформаторлар, қуат беретін тасымалы шамдар дәнекерлеу объектісінен тыс орнатылуы тиіс. төмендеткіш трансформатордың қайталама орамы жерге қосылған болуы тиіс.

552. Дәнекерлеу жұмыс орындарында жұмыс істеушілердің және ортадағы кісілердің көз және тері сәулелену қауіптігі туралы ескеретін плакат ілінуі тиіс.

553. Жұмыстарды ашық ауада өндірген кезде дәнекерлеу жұмыс орнының үстінде шатыр жасалуы тиіс. Шатыр болмаған жағдайда жаңбыр немесе қар жауған кезде дәнекерлеу жұмыстары тоқтатылуы тиіс.

554. Стационарлық посттарда электр дәнекершінің жұмыс орны дәнекерлеу үстелімен және орындықпен жабдықталуы тиіс. Үстел сенімді жерге қосылуы тиіс, ал орындық жерден жекеленген болуы тиіс.

555. Өртке қауіпті жерлерге 5 метрден жақын қашықтықта және жарылысқа қауіпті жерлерге 10-15 метр қашықтықта дәнекерлік жұмыстарды атқаруға рұқсат етілмейді.

556. Электр дәнекерлеу қондырғының (дәнекерлеу трансформаторы, агрегат, түрлендіргіш) паспорты, пайдалану жөніндегі нұсқауы, есепке алу және мерзімдік тексеру журналында тіркелген инвентарлық номері болуы тиіс. Барлық дәнекерлеу қондырғылары, үш айда кемінде бір рет білікті персоналмен тексерілуі тиіс. Тексеру күні, нәтижелері, тексерушінің қолы арнайы журналда тіркелуі тиіс.

557. Келесіге рұқсат етілмейді:
1) жарамсыз немесе белгіленген ережелер мен нормаларға сай емес дәнекерлеу құралымен жұмыс атқаруға;
2) жаңа боялған заттарды дәнекерлеу және от жұмыстары кезінде май, бензин және басқа да жанармай сұйықтықтарының ізі бар киімді және биялайларды қолдануға;
3) сұйықтық, газ, бу, ауа және т.с. қысымы астындағы бұйымдарды дәнекерлеу жұмыстарын атқаруға; жанармай және уландырғыш заттармен толтырылған коммуникацияларды және құралдарды қыздыру және дәнекерлеу;
4) дәнекерлеу ток көздерін электр желіге қосуға және ажыратуға (дәнекерлеу ток көздерін қосу және ажырату, сондай-ақ жөндеу және оның жарамды қалпын электрик байқауы тиіс);
5) өтетін жолдарда дәнекерлеу агрегаттарын жөндеуге;
6) дәнекерлеу агрегатын қуат алу ортасынан ажыратпай тасымалдауға;
7) оқушыларға және дәнекерлеу жұмыстары бойынша сынаудан өтпеген және өрт сөндіру қауіпсіздігі ережелері бойынша білімдері алдын ала тексерілмеген жұмысшыларға жұмыс істеуге рұқсат етілмейді.

&2. Газбен дәнекерлеу жұмыстары

558. Жұмыс басталар алдында газдәнекерші жеке қорғану құралдарын киіп, жұмыс орнын дайындап құралдың жарамдылығын тексеруі тиіс.

559. Кальций карбиді бар барабандарды, тек қана құрғақ жай-күйде ұшқын пайда болу мүмкіндігін жоққа шығаратын қола кескіш немесе арнайы пышақтың көмегімен ашуға болады.

560. Қақпақтың қиылу орнын қалың қабат қою маймен жағу қажет. Ұшқын шығаруы мүмкін болат кескіштер, балға және басқа да құралдарды барабандарды ашу үшін қолдануға болмайды.

561. Генераторға, мөлшері паспорттық мағыналарға сәйкес келетін карбид салуға болады. Генератор паспортында белгіленгеннен кем түйіршіктелген кальций карбидін қолдануға болмайды.
Генераторға карбид салу нормасын асыруға және газ пайда болуын қалыптастыруға болмайды.

562. Генераторды және су қақпағын, тек қана бақылау крандары деңгейіне дейін және ацетилен берілмейтін күйде толтыру керек.
Су жетіспесе генераторды қосуға болмайды.

563. Жұмыс басталар алдында және ауысымда кем дегенде екі рет, тежегіш су қақпағындағы сұйықтық деңгейін тексеру және орташа қысым генераторында тежегіш клапандарын үрлеу қажет.
Екі дәнекершіге немесе кесушіге бір қақпақтан жұмыс істеуге болмайды.

564. генераторда, су қақпақтарында немесе шлангтерде су қатып қалса оларды жылы жай-күйде от немесе ыстық су (бу) көзінен кем дегенде 10 метр қашықтықта қыздыру қажет.
Ацетилендік генераторларды және су қақпақтарын ашық отпен қыздыруға болмайды.

565. Ауысым аяқталғаннан соң, генератордан газды шығарады, оны тұнбадан босатып таза сумен жуады. Тұнбаны ағызған кезде су деңгейін тексеру терезесінен бақылайды.

566. Газ немесе ыдырамаған карбиді бар ацетилендік генераторды қараусыз қалтыруға болмайды.

567. Генератор, жұмыс атқару орнынан, сондай-ақ кезкелген басқа от көзінен кем дегенде 10 метр қашықтықта орналасуы тиіс.
Тұрақты немесе уақытша жұмыстар үшін ацетилендік генераторларды өту жолдарында, кісі жиналу орындарында, ацетиленмен қосылып өзінен-өзі жарылғыш қоспаларды құрайтын заттар шығарылуы мүмкін жай-күйлерде, жұмыс істеп тұрған қазандықтарда, ұстаханаларда, ағаш өңдеу учаскелерінде, сондай-ақ ауаны компрессор және вентилятормен жинау орындарының қасында орнатуға болмайды.
Кейбір жағдайларда газ жұмыстарын атқару үшін, көлемі кем дегенде 300 м³, жақсы желдетілетін жай-күйлерде, тасымалы ацетилендік генераторлар орнатуға болады.
Генератор орнату орны қоршалған, сондай-ақ "ТЕМЕКІ ШЕКПЕ!", "ОТПЕН ЖАҚЫНДАМА!" деген ірі әріппен жазылған ескертпе жазумен әзірленген болуы тиіс.

568. Әр бір тасымалы ацетилендік генератордың паспорты, еңбек қауіпсіздігі және пайдалану жөніндегі нұсқауы, инвентарлық номері болуы тиіс, соларға сәйкес генератор есепке алу және техникалық тексеру журналында тіркелуі тиіс.

569. Қысылған және сұйықталған газы бар баллондар, қысыммен істейтін құбырларды қауіпсіз пайдалану және орнату техникалық талаптарына сәйкес пайдалануы тиіс.

570. Корпусы және вентильдері жарамды, уақытында техникалық куәландырудан өткен, тиісті нормаларға сәйкес боялған және белгіленген таңбалары бар баллондарды пайдалануға болады.

571. Оттегі бар баллондарды пайдаланған кезде, майлар және майланған заттар оттегімен жанаспауы тиіс, өйткені ол жарылысқа әкеліп соқтыруы мүмкін.
Май тұрған жай-күйлерде, майланған киіммен жұмыс істеуге және майланған қолқаптарды, шүберектерді және т.с. қолдануға болмайды.

572. Газбен дәнекерлеу аппаратурасына жанарғыны немесе кескішті жалғастыру үшін тиісті мақсатта пайдаланатын жарамды шлангтерді қолдану қажет.
Шлангтың бұзылған жерлерін изоляциялық лентамен немесе басқа материалдармен орауға болмайды.
Шлангтың ұзындығы 20 метрден аспауы тиіс.

573. Бір айда кемінде бір рет жарамсыздық күдігі болса жанарғылардың немесе кескіштердің газ өткізгіштігін тексеру қажет, кейін тексеру нәтижелерін журналға тіркеу.
Тоқсанда кемінде бір рет, кислородтық және ацетилендік редукторларды техникалық тексеру және сынау қажет.

574. Жанармай газдары немесе бензин (керосин) булары ақпауы тиіс. Редуктордың, шлангтердің және жанарғының (кескіштің) бекітілу тығыздығын тексеру үшін сабын ерітіндісін қолдану қажет.

575. Кислородты тексеру үшін, жанармай газдары үшін қолданған шлангтерді пайдалануға болмайды немесе кислородтық шлангтерді жанармай газдары үшін қолдануға болмайды.

576. Жұмыс барысында шлангтерді бұзылудан және ток жүргізу сымдарымен, қызған заттармен, майлы материалдармен жанасудан сақтау қажет.

577. Жез, мырыш, қорғасын және т.с. қосындылары бар темірді дәнекерлеу (кесу) кезінде фильтрлік немесе шлангтік газ қайтарғыш (противогаз) қолдану қажет.

578. Дәнекерленетін темірдің үсті, темір шашырау және ауа булар және газдармен ластану мүмкіндігінің алдын алу үшін сыр, қақ және кірден тазаланған болуы тиіс.

579. Жанармай материалдары немесе қышқылдар тұрған сыйымдылықтарды дәнекерлеу жұмыстары, осы Ереженің 549 тармағына сәйкес атқарылуы тиіс.

580. Дәнекерлеу жұмыстарын биіктікте атқарған кезде, дәнекершінің, мұндай жұмыс түріне рұқсат беретін медициналық тұжырымы болуы тиіс.
Мастер (шеберханалардың бастығы), жеке бекітілу тәсілдері және жұмыстарды қауіпсіз атқарудың басқа да шарттары жөніндегі нұсқау береді және дәнекершінің құрал салатын сөмкемен сыналған сақтандыру белбеуін қолдану икемі тексеріледі.

581. Жұмыс істеушілерге қауіпті газ шығуы немесе жиналуы мүмкін орындарда (құдықтар, коллекторлар және т.с.) дәнекерлеу жұмыстарын, жұмыстарды атқаруға жауапты тұлға құралдарда газ болмауын тексергеннен кейін ғана атқарылуы тиіс.

582. Газбен дәнекерші:
1) газ генераторлардың, редукторлардың және баллондардың жарамсыздықтарын жоюға.
Олар пайда болса жұмысты тоқтатып шеберханалардың мастеріне немесе бастығына жарамсыздық туралы хабарлау қажет.
2) қысым астындағы құбырлар мен түтікшелерде, газбен дәнекерлеу және газбен кесу жұмыстарын атқаруға;
3) генераторды және жанарғыны (кескішті) қараусыз қалтыруға;
4) шлангтерді баллондарға және оларды бір-бірімен сыммен жалғауға;
5) манометрі жарамсыз немесе мүлдем жоқ редукторларды қолдануға;
6) ацетилендік баллондардан және газ генераторларынан 10 метрден жақын қашықтықта от жағуға, темекі шегуге және т.с. рұқсат етілмейді.

583. Газ дәнекершілері жыл сайын газбен дәнекерлеу жұмыстарын атқару кезіндегі қауіпсіздік талаптарын білуіне тексерілуі тиіс.

&3. Кабиналар мен кузовтарды жөндеу жұмыстары
(кузовтік және мыстық-қаңылтырлық жұмыстар)

584. Кабиналар мен кузовтарды жөндеу жұмыстары (кузовтік және мыстық-қаңылтырлық жұмыстар) басталар алдында, оларды арнайы қондырмаға немесе стендтерге сенімді бекіту қажет.

585. Парақтық темірден жасалған детальдарды тасымалдау, түзеу, кесу және келтіру жұмыстарын тек қана қолқаппен атқару қажет.

586. Арнаулы машинаның капоттарын, крыльев канаттарын және басқа да детальдарын түзету, арнайы оправкаларда атқарылуы тиіс. Ілініп тұрған детальдарды түзеуге болмайды.
Парақтық болаттан детальдарды жасау және жөндеу кезіндегі өткір бұрыштары, шеттері және қабыршақтануларды мұқият сақталған болуы тиіс.

587. Вибрациялық қайшымен жұмыс атқарған кезде кескішті, қайшыны қосудан бұрын жұмыс күйіне орнату қажет.
Темірді қолды кесу доңғалақшаларына қарама-қарсы ұстап.

588. Темірді кесу жұмыстары барысында, олар арнайы бөлінген ыдысқа қалануы тиіс. Жұмыс орнын темірдің ұсақ қалдықтарынан тек қана щеткамен тазалауға болады.

589. Тігістерді түзеу үшін қолданылатын, двигательден иілмелі білік арқылы жетегі бар зімпара тастың қорғау кожухы болуы тиіс. Қорғау кожухысыз жұмыс істеуге болмайды.

590. Дәнекершілермен бірігіп жұмыс атқаратын кузовшы-қаңылтыршының қорғау көзілдірігі болуы тиіс.

591. Арнаулы машинаның биік орналасқан бөлшектерін жөндеу және оларға қызмет көрсету кезінде:
1) подмосток орнықтылығын қамтамасыз ету, поручни және саты орнату;
2) төсем тақтайларын саңылаусыз салу және сенімді бекіту. Подмосток тақтайларының қалыңдығы 40 мм кем болмауы тиіс. Төсем тақтайларының ұштары тіреулерде болуы тиіс;
3) тасымалы ағаш саты-басқыштарында ені кем дегенде 15 см., ойылған баспалдақтар болуы тиіс. қағылған баспалдақтары бар саты-басқыштарды қолдануға болмайды;
4) саты-басқыштардың ұзындығын, жұмысшы сатының үстіңгі жағынан кем дегенде 1 метр қашықтықтағы баспалдақта тұрып жұмыс істей алатындай қылып белгілеу қажет.

592. Залалды булар шығуымен байланысты жұмыстар, сондай-ақ дәнекерлеу немесе қалайылау алдында детальдарды тазалау жұмыстары тартпалы қол шатыр астында емес, қосымша жергілікті вентиляциямен жабдықталған жұмыс орындарында атқарылуы тиіс.

593. Жанармай бактарын және оталғыш сұйықтықтар болған ыдыстарды, оларды жанармай заттары қалдықтарынан мұқият өңдегеннен кейін дәнекерлеуге болады, ол үшін оларды ыстық сумен жуып, құрғақ бумен буландырып, қайтадан каустикалық сода ерітіндісімен жуып және ыстық ауамен кептіру қажет.
Ыдыстардың тығындары ашық күйінде дәнекерлеу қажет.
Радиаторларды, жанармай бактарын және басқа да ірі түйіндер мен детальдарды ағатын припой жинайтын поддондармен жабдықталған арнайы стендтерде дәнекерлеу қажет.

594. Қышқылмен өңдеу, қышқылға төзімді сынбайтын ыдыста, тек қана тартпалы шкафта атқарылуы тиіс. Шыны ыдыс қолдануға рұқсат етілмейді.
Өңдеу уақытында көбік пайда болмау үшін, мырышты бірден үлкен мөлшерде қышқылға салуға болмайды.
Флюсті және оны жасайтын материалды тартпалы шкафта сақтау қажет.
595. АМКҚ дәнекерлеу лампаларын қолдануға тыйым салынады.

&4. Сырлау жұмыстары

596. Арнаулы машиналар бойынша сырлау жұмыстарын атқарғанда келесі талаптарды басшылыққа алу қажет:
1) 18 жасқа толмаған тұлғаларға сырлау жұмыстарын атқаруға рұқсат берілмейді;
2) арнаулы машинаны сырлау-кептіру камерасына қою алдында жанармай бактерінен жанармайды құйып алу қажет, аккумуляторлық батареялар арнаулы машинадан алынуы немесе ажыратылуы тиіс.
3) сырлау-кептіру бөлімдерінде арнаулы машина, двигателі жүргізілмей ықтиярсыз аунатылып қозғалтылуы тиіс.
4) пневматикалық құралдардың шлангтерін, ауа беріліп болғаннан кейін ғана жалғауға және ажыратуға болады;
5) сырланған жерлерді пневмоқырнау машинамен механикалық қырнау кезінде айналмалы шеңберлер немесе шайбалардың темір кожух түріндегі қоршаулары болуы тиіс;
6) ескі краскаларды химиялық құрамдарды пайдаланып кетіру, тек қана резеңке биялаймен атқарылуы тиіс;
7) сырлау жұмыстарын атқарған кезде респираторлар және қорғау көзілдіріктері қолданылуы тиіс;
8) сырлау уақытында сыр шашыратқышты перпендикулярлық бағытта 500-600 мм аспайтын қашықтықта ұстау керек. Ауаның жұмыс қысымы 0,4 МПа аспауы тиіс.
9) қолданған майланған шүберектер және ескі-құсқы заттарды қақпақтары бар арнайы темір жәшіктерге салып, ауысым аяғында бөлек орындарға шығару.

597. Сырлау жұмыстарын атқарған кезде:
1) сырлау-кептіру бөлімінде темекі шегуге және ашық от қолдануға;
2) еріткіш ретінде бензінді және этилданған бензинді қолдануға;
3) вентиляция қосылып тұрған уақытта сырлау жұмыстарын атқаруға;
4) сырды сақтау үшін шыны ыдыс қолдануға;
5) сыр материалдарының бос ыдыстарын сырлау-кептіру бөлімінде сақтауға;
6) сырлау-кептіру бөлімінде, тікелей жұмыспен айналыспайтын бөтен тұлғалар және персоналдың болуына, тамақтануға және азық-түліктерді сақтауға, бір күндік қордан асатын мөлшерде сырлау материалдарын сақтауға тыйым салынады.

&5. Шиномонтаждық жұмыстар

598. Монтаж және демонтаж арнайы стендта немесе таза еденде атқарылуы тиіс.
Доңғалақ дискісінің шинасын демонтаждаған кезде камерадағы ауа түгел шығарылуы тиіс. Доңғалақтың жиегіне тығыз жабысқан шинаның демонтажы съемник арқылы атқарылуы тиіс. Дискілерді шой балға немесе балғамен ұрып түсіруге рұқсат етілмейді.
Шинаны монтаждау алдында жиктің қалпын тексеру қажет: жапырылған, жарық, қабыршақтанған немесе тот басқан жиекті монтаждауға болмайды.

599. Шинаны доңғалақ дискісіне монтаждаған кезде тәтекі шығыр барлық ішкі жағымен жиек ойығына кіруі тиіс.
Шинаны ауамен үрлеген кезде, дисктің тұру күйін ауа берілу тоқтағаннан кейін ғана өзгертуге болады.
Доңғалақтардың жарамсыз дискілеріне шинаны монтаждауға, сондай-ақ шина мөлшеріне сәйкес келмейтін доңғалақ дискілерін және көлемді фланцтарды қолдануға рұқсат етілмейді.
Шинаны үрлеген кезде тәтекі шығырды шой балға немесе балғамен кіргізуге болмайды.

600. Егер ауа қысымы қалыптымен салыстырғанда 40% төмендесе және қысымның төмендеуі монтаждау дұрыстылығын бұзбағанында сенімділік болса шинаны демонтажсыз үрлеуге болады. Автомобильден алынған доңғалақ шинасын қоршау немесе сақтандырғыш құралды (мықтылығы және мөлшері жеткілікті вилкалар) қолданып үрлеу қажет.
Тек қана суыған (қоршаған орта ауасының температурасына дейін) шиналардың ауа қысымын тексеруге болады.
Шиналарды үрлеу орындарында ауа қысымының дозаторы немесе манометр орнатылуы тиіс.

601. Доңғалақтарды шешу алдында автомобиль козелкаларға сенімді бекітілуіне, ал шешілмеген доңғалақтардың астына тіреу қойылғанына көз жеткізу қажет.

602. Доңғалақты құрастыру алдында обод және тәтекі шығырдың жарамдылығы тексерілуі тиіс.
Стендтта жұмыс атқарған кезде және шиналарды монтаждау және демонтаждау үшін редуктор кожухпен жабық болуы тиіс.
Үлкен мөлшерлі жапқыштарды (покрышки) көтеру үшін пневматикалық стационарлық көтергішпен жұмыс атқарған кезде көтеріліп тұрған жапқыш стопорлық қондырғымен міндетті түрде бекітілуі тиіс.

603. Жүк көтерерлік шамасы үлкен автомобильдердің доңғалақ және шиналарын шешу, орнату және ауыстыру механикаландырған болуы тиіс.

&6. Аккумуляторлық батареялармен жұмыс атқару

604. Аккумуляторлық-зарядтау станцияда жұмыс істеуге, арнайы оқытылған, 18 жасқа толған, медициналық тексеруден өткен, арнайы аккумуляторщик куәлігі бар және осы Ережені оқыған тұлғаларға рұқсат беріледі.

605. Аккумуляторлық-зарядтау станция жай-күйінде және қышқылды, сілтіні сақтайтын және электролит дайындайтын жай-күйлерде, темекі шегуге, от жағуға, электрқыздырғыш құралдарды қолдануға, ұшқын тудырадын заттарды бір біріне соғуға тыйым салынады.

606. Бір жай-күй ішінде қышқылдық және сілтілі аккумуляторларды орналастыру, және зарядтау қышқылдық және сілтілі аккумуляторларға электролит дайындауға рұқсат етілмейді.

607. Автомобильдік аккумуляторларды жөндеу және пайдаланумен тұрақты байланысты жұмысшылар, қорғану арнаулы киіммен, арнаулы аяқ киіммен және белгілі тәртіпте бекітілетін нормаларға сәйкес, сақтандыру құралдарымен қамтамасыз етілуі тиіс.

608. Электролит, тазаланған су, негізгі ерітінді, бор қышқылы тұратын құбырларда жазуы (атауы) болуы тиіс.

609. Қышқылды, өрілген шыны бөтелкелерде, желдетілетін бөлек жай-күйде сақтаған жөн. Бөтелкелер, еденде бір қатар орналастырылуы тиіс, әр бөтелкеде қышқылдың атауы жазылған бирка болуы тиіс. Қышқыл тұрған бос бөтелкелер ұқсас жағдайларда сақталуы тиіс.

610. Қышқыл және сілті қолданылатын жұмыстарды, арнайы оқытылған тұлғалар атқаруы тиіс.

611. Бөтелкелерді арнайы зембілмен екі кісі тасымалдайды, бөтелке өзінің ұзындығының 2/3 бөлігі деңгейіне зембілге бекітілуі тиіс. Алдын ала зембілдің жарамдылығы тексерілуі тиіс.

612. Бөтелкелерден қышқылды құю бөтелке немесе сифонды бекіту үшін арнайы қондырғы арқылы еріксіз еңкейтіліп құйылады. Сифонның резеңке шлангтарын қолданғаннан кейін олар сумен жуылуы тиіс.

613. Ерітінді жасаған кезде қышқыл ақырын, тоқтап-тоқтап ерітінді интенсивті жылымау үшін жіңішке ағыспен сыйымдылығы 1-2 литр ыдыспен тазаланған суы бар құбырға құйылуы тиіс.
Қышқылға су құюға рұқсат етілмейді.

614. Қышқыл және сілтімен жұмыс атқарған кезде қышқылға төзімді костюм, қорғау көзілдірік және резеңке биялай кию қажет. Костюмнің шалбары етіктің қонышы үстіне киілуі тиіс.

615. Сілтіні ұсақтау, арнайы қалақ және қапшық қолданылып атқарылуы тиіс. Жұмыс істеуші резеңке алжапқыш, резеңке биялай және қорғау көзілдірікпен қорғануы тиіс.

616. Айтылған жұмыстарды атқарған кезде, қасында бейтараптандырғыш ерітінді тұруы тиіс.

617. Электролит, тек қана қышқылға төзімді (сілтіге төзімді) құбырларда дайындалуы тиіс.

618. Сілтінің калийлық құрамынан сілтілік аккумуляторларға электролит дайындаған кезде сілті флакондарын баяу ғана, флаконның аузын алдын ала ыстық суға суланған тампонмен қыздырып ашу керек.

619. Аккумуляторщиктер қышқыл батареялары үшін сода ерітіндісімен, сілті батареялары үшін бор қышқылы немесе сіркесу эссенциясымен, сондай-ақ келесі құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілуі тиіс:
1) электролиттің тығыздығын және температурасын өлшеу үшін денсиметр (ареометр) және термометрмен;
2) өлшеу шегі 0-3 В тасымалы тұрақты ток вольтметрімен;
3) тежегіш торы немесе аккумуляторлық шамы бар тасымалы герметикалық лампамен;
4) резеңке груша және резеңке трубкамен;
5) электролит дайындау үшін және оны құбырларға құю үшін сыйымдылығы 1,5-2 литр шүмегі бар шыны кружкамен (немесе құмыра);
6) элементті жабу үшін сақтандыру шынылармен;
7) батарея элементтерін шунтирлеу үшін тасымалы маңдайшамен (перемычка).

620. Қорғасын шаңын шығаратын жұмыстар (аккумулятордың пластиналарын және басқа да қорғасын бөліктерін тазалау және әрлеу) тартпа қол шатырдың астында немесе ашық ауада, қорғау көзілдірікпен және резеңке биялаймен атқарылуы тиіс.

621. Сынапты түзеткіштерге қызмет көрсету кезінде:
1) сынапты колбаны орнату және түзеткіш шкафында атқарылатын жұмыстарды, тұрақты және ауыспалы ток рубильнигі ажыратылған күйде болғанда атқару;
2) түзеткіш жұмыс істеп тұрғанда шкаф әрқашанда жабық болуы тиіс;
3) жұмыс істеп тұрған колбаға сақтандыру көзілдіріксіз немесе қорғау шынысыз қарауға болмайды.

622. Селендік түзеткіштерге қызмет көрсету кезінде түзеткішті ажыратпай кожухты шешуге және ток жүргізу бөліктерде жұмыстар атқаруға болмайды.

623. Зарядтау уақытында аккумулятор клеммдерін қолмен ұстауға болмайды. Кернеуді жүктеме вилкамен тексеру қажет, қатты қызған кедергіге тигізбей. Аккумуляторларды зарядтау орны, аккумуляторлық жылжымалы механизациялау құралдарын сақтау және жөндеу орындарынан жекеленген болуы тиіс.

624. Сымдар және клеммдер ұшқындамау үшін олардың жалғасуы сенімді болуы тиіс.

625. Аккумуляторлық батареяларды зарядтағанда, банкалардың тығындары ашық болуы тиіс.

626. Электролитті аккумуляторларға сифон немесе резеңке груша арқылы құю қажет. Ластанған электролит алдын ала дайындалған құбырға ағызылуы тиіс.
Электролитті ауызбен сорып резеңке трубкадан ағызуға болмайды.

627. Батарея банкаларының ашық тесіктеріне көзді жақындатуға болмайды.

628. Зарядкада тұрған аккумуляторларды байқаусыз қалтыруға болмайды.

629. Арасындағы кернеу 65 В асатын әртүрлі батареялардың ток жүргізу бөліктері арасындағы қашықтық, 250 В дейінгі кернеу үшін - кем дегенде 0,8 метр, 250 В асатын кернеу үшін - 1 метр болуы тиіс.
Стеллаждар арасындағы пайдаланатын өту жолдарының мөлшері кем дегенде 1 метр болуы тиіс, бір жақтық орналасқан кезде - 0,8 метр.
Батареялар, қызмет көрсету кезінде, арасындағы кернеу 250 В асатын, нүктелерге кездейсоқ тиіп кетпеу үшін жасалған стандарттық стеллаждарда орнатылуы тиіс.

630. Ток таратқыш қалқанша қасындағы еденде және оған өту жолында резеңке төсем немесе резеңке алаша болуы тиіс.

631. Аккумуляторлық жай-күйде тамақ сақтауға, қабылдауға, ішуге және темекі шегуге болмайды.

632. Аккумуляторлық-зарядтау станцияның қасында қолжуғыш, сабын, мақта, орамал және соданың (қышқылдық аккумуляторлар үшін) немесе бор қышқылдың (сілтілік аккумуляторлар үшін) 5% ерітіндісі болуы тиіс.

633. Аккумуляторлық батареялардағы электр өлшеулер және кернеу астындағы жұмыстар, диэлектрикалық биялай, калош және қорғау көзілдірігін киіп атқарылуы тиіс.
Аккумуляторлық бөлімдерде істейтін тұлғалар, қышқыл немесе сілтімен күйген кезде бірінші көмек көрсету ережелерін білуі тиіс.

634. Бөтен тұлғаларға аккумуляторлық-зарядтау станциясында болуға рұқсат етілмейді.

635. Аккумуляторлық жай-күйде жұмыс істегеннен кейін бет және қолды мұқият жуу қажет.

636. Платформалардың құрастырылуы, аккумуляторлық батареяларды арбамен тасымалдаған кезде, батарея құлап кету мүмкіндігін жоққа шығаруы тиіс.
Кіші габариттік аккумуляторлық батареяларды қолмен тасыған кезде арнайы құралдарды (қармау, зембіл) қолдану қажет және электролит құйылып кетпеу үшін абайлаушылық шараларын сақтау қажет.

&7. Постық жұмыстары

637. Арнаулы машиналар бойынша постық жұмыстарды атқарған кезде келесі талаптарды орындау қажет:
1) арнаулы машинаны постқа қойған кезде оны тұрақ тежегішімен және башмактармен тежеп, тұтандырғышты (бензин двигательдерін) ажырату;
2) технологиялық нормалармен ескерілген құралдарды қолдану;
3) арнаулы машиналарға техникалық қызмет көрсету уақытында "ДВИГАТЕЛЬДІ ЖҮРГІЗБЕ. КІСІЛЕР ЖҰМЫС ІСТЕП ЖАТЫР" деген ірі әріппен жазылған кесте ілінуі тиіс;
4) электр құралды және қуат алу жүйесін тексеру және реттеуден басқа ТҚ және Ж бойынша барлық жұмыстар, ажыратылған двигательмен орындалуы тиіс;
5) двигательді реттеген кезде, істен шыққан газдарды бұрып жіберу үшін шлангтер қолданылуы тиіс;
6) бұрандалы және тығыз тартылған болттарды және гайкаларды бұрау және бұрап алу кезінде кілтті ұруға болмайды;
7) болттардың шплинттанған гайкаларын пластиналармен шплинтсыздау. Гайкаларды шплинтсыздау үшін шеге және балға қолдануға болмайды;
8) білік және кардандық валды айналдырумен байланысты жұмыстарды атқарған кезде тұтандырғыш ажыратылған күйде болуын тексеру, передачаларды ауыстыру рычагын бейтарап күйге орнату, тұрақ тежегішін босату, жұмыс аяқталғаннан кейін тұрақ тежегішін бекіту.
9) арнаулы машинаның артқы немесе алдынғы жағын іліп қойып орындалатын жұмыстар уақытында, ілінген бөлігінің астына козелка қойып, ал ілінбеген бөлігінің астына - тіреу. Арнаулы машина астына кездейсоқ заттарды қоюға, сондай-ақ домкратпен көтерілген арнаулы машинаны қалтыруға болмайды.

&8. Майлау жұмыстары

638. Майлау жұмыстарын атқарған кезде келесі шарттарды сақтау қажет:
1) майлау постына қою алдында, арнаулы машина жуылған болуы тиіс. Қозғалғыш бөлігі жуылмаған арнаулы машинаны майлауға болмайды;
2) майлау алдында пресс-масленканың жарамдылығына назар аудару қажет. Жарамсыз пресс-масленкаларды ауыстырған кезде, жаңа масленканың түрі өндіруші-зауытпен ескерілген түрге сәйкес болуын байқау қажет;
3) арнаулы машинаны майлаған кезде, рульдік доңғалақта "ДВИГАТЕЛЬДІ ЖҮРГІЗБЕ. КІСІЛЕР ЖҰМЫС ІСТЕП ЖАТЫР" деген ірі әріппен жазылған кесте ілінуі тиіс;
4) арнаулы машинаның түйіндерін майлау жұмыстарын, ажыратылған двигательмен орындау қажет. Майды ауыстырған кезде двигатель, істен шыққан газдарды бұрып жіберу үшін, бәсеңдеткіш жергілікті насосқа қосылғаннан кейін жүргізіледі.
5) майлау пистолеттерін сынау және арнаулы машина агрегаттарының майын, тек қана майға арналған арнайы май құйғышқа ағызуға рұқсат етіледі;
6) подшипниктер, иілмелі шлангісі бар немесе топсалы ұштығы бар пистолетпен майлануы тиіс;
7) двигатель және трансмиссия агрегаттарының майы, топсалы май құйғыш арқылы арнайы ыдысқа ағызылуы тиіс;
8) агрегаттардағы май деңгейін тексерген кезде, тек қана тасымалы лампаларды қолдану қажет. Бұл мақсатқа ашық отты қолдануға тыйым салынады;
9) ауа және май сүзгіштерді (фильтрларды) керосин құйылған ваннада, қылқаламмен немесе ескі-құсқы нәрселермен тазаланып жуылады. Жууға этилданған бензинді қолдануға тыйым салынады;
10) тасымалы майлау құралын (электрмеханикалық солидол айдауыштарды және басқаларды) электр жүйеге тек қана арнайы розетка арқылы қосу қажет.

9 бөлім. Арнаулы көлік қызметтеріндегі өрт
сөндіру қауіпсіздігі ережесі 1 тарау. Жалпы қауіпсіздік талаптары

639. АКҚ-гі профилактикалық-өрт сөндіру жұмыстарының негізгі мақсаттары:
1) өрт тудыратын факторларды жою;
2) өрт пайда болған жағдайларда, ол жайылып кетпеу үшін шаралар атқару;
3) өрт кезінде кісілерді, техниканы, мүлікті және құралды ойдағыдай эвакуациялау үшін жағдай тудыру;
4) өрт сөндіру қызметі немесе еркін өртке қарсы бөлімшелер өртті ойдағыдай жоюын қамтамасыз ететін шаралар өткізу.

640. АКҚ-ң барлық жұмысшылары, бекітілген өрт сөндіру қауіпсіздігі ережелерін анық білуі және қатаң орындауы тиіс, өртке немесе күйе бастауға әкелетін әрекеттерді атқармау және өрт сөндіру құрал-жабдықтарын дұрыс пайдалана білу.

641. АМКҚ-ң барлық қызметкерлері және жұмысшылары, өрт сөндіру қауіпсіздігі ережелерін тереңдетіп оқу мақсатымен өндірістік оқу жүйесінде арнайы өртке қарсы дайындықтан өтуі тиіс.

642. ИТЖ, қызметкерлер және жұмысшылардың өртке қарсы дайындығы, өртке қарсы нұсқамалық (алғашқы және қайталама) және өртке қарсы минимумы жөніндегі оқудан тұрады.

643. Жұмысқа жаңадан қабылданатын барлық ИТЖ, қызметкерлер және жұмысшылар (оның ішінде уақытшалар), алғашқы (кіріспе) өрт сөндіру қауіпсіздігі шараларын сақтау жөніндегі өртке қарсы нұсқамалықты өтуі тиіс. Өртке қарсы нұсқамалықтан өтпеген тұлғаларға жұмыс істеуге рұқсат берілмейді.

644. Қайталама нұсқамалықты, цехтардың, өндірістік учаскелердің, шеберханалардың, қоймалардың өрт сөндіру қауіпсіздігіне жауапты тұлға жұмыс орнында өткізеді. Бұл нұсқамалық, цехтің, учаскенің, өндірістік қондырғының өрт қауіптілігі ерекшеліктеріне жарайтын, жұмысшылар мен қызметшілерді бір цехтан басқаға ауыстырған кезде өткізілуі тиіс. Қайталама нұсқамалықтан өтетін тұлғаны, өрт қауіптілігі жоғарлатылған қондырғылар жөнінде, өртті және күйе бастауды тоқтату шаралары жөнінде хабарландыру, темекі шегу орнын көрсету, өрт сөндіру құралдарымен таныстыру, жақын жердегі телефонды көрсету және өрт пайда болған жағдайда жүріс-тұрыс ережелерін түсіндіру қажет.

645. АМКҚ-да өрт сөндіру қауіпсіздігін қамтамасыз ету және өртке қарсы шараларды уақытында орындау жауапкершілігі АМКҚ басшысына жүктеледі.

646. Қызметтің жекелеген объектілерінің өрт сөндіру қауіпсіздігі үшін және өртке қарсы тәртібін сақтау жауапкершілігі, объектілерді пайдалануға жауапты тұлғаларға жүктеледі.

647. Осы Ереженің негізінде АМКҚ-де өрт сөндіру қауіпсіздігі шаралары жөніндегі: жалпы АМКҚ үшін, сондай-ақ АМКҚ-ң әр бір цехы, учаскесі, шеберханасы, қоймасы үшін бөлек ішкі нұсқаулар әзірленуі тиіс. Бұл нұсқауларды әуекәсіпорынның өрт сөндіру күзетімен келісіліп АМКҚ-ң инженерлік-техникалық персоналы әзірлейді. Жалпы нұсқау әуекәсіпорын басшысымен бекітіледі.

648. Өрт сөндіру қауіпсіздігі жөніндегі жалпы нұсқауда:
1) АМКҚ-гі негізгі өрт сөндіру қауіпсіздігі ережелері;
2) өртсөндіргіш құралдар және олардың орналасу орны;
3) аймақты, ғимараттар мен имараттарды, оның ішінде эвакуациялық жолдарды ұстау тәртібі;
4) темекі шегу, ашық от қолдану және от жұмыстарын өткізу орындары;
5) жанармай заттарын және материалдарын жинау, сақтау және жою, арнаулы киімдерді ұстау және сақтау тәртібі;
6) арнаулы машиналарды шығару схемасы;
7) АМКҚ-ң жекелеген объектілерінің өрт сөндіру қауіпсіздігіне жауапты лауазымдық тұлғалар;
8) АМКҚ-ң жеке құрамының өрт сөндіру, мүлікті эвакуациялау және күзету кезіндегі әрекет ету тәртібі, сондай-ақ олардың міндеттері, оның ішінде:
өртке қарсы қызметі бөлімшелерін шақыру жүйелілігі;
технологиялық құралды апаттық тоқтату тәртібі;
вентиляция және электр құралдарды ажырату тәртібі;
өрт сөндіру құралдарын және өрт сөндіру автоматика қондырғыларын қолдану ережелері;
кісілерді, жанармай заттарын және материалдық құндылықтарды эвакуациялау тәртібі;
кәсіпорынның (бөлімшенің) барлық жай-күйлерін тексеру және өртке жарылысқа қауіпсіз қалыпқа келтіру тәртібі.
Өрт сөндіру қауіпсіздігі шаралары жөніндегі ішкі нұсқаулар, барлық қызметкерлермен оқылады және АКҚ барлық өндірістік жай-күйлерінде көрінетін орында ілінеді.

649. Өрт пайда болған кезде АКҚ, цех, учаске әкімшілігінің әрекеттері, кісілерді эвакуациялау және қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталуы тиіс; АКҚ-ң жеке құрамы өрт сөндіру қауіпсіздігі шаралары жөніндегі нұсқауға сәйкес әрекет етуі тиіс.

650. Объекттерді өрттен қорғау жөніндегі шараларды өткізу үшін АК қызметінде жұмыс ауысымдары саны бойынша, әкімшілік-басқарушы персонал ішіндегі бастықтар басқаратын, әуекәсіпорынның ерікті өрт сөндіру қызметі ұйымдастырылуы мүмкін. Мұндай қызметтің жұмысшылар құрамы әуекәсіпорын бұйрығымен белгіленеді.

2 тарау. Арнайы көлік қызметі аймағына
қойылатын өрт сөндіру қауіпсіздігі талаптары

651. АКҚ аймағы әрқашанда таза болуы тиіс және тұрақты өндіріс қалдықтарынан тазалануы тиіс.
Майланған сүртіну материалдары, темір жаңқа, қолданған реактивтер және материалдар, басқа қалдықтар арнайы бөлінген орындарда темір жәшіктерде сақталуы тиіс және шикізат ретінде тапсырылып немесе арнайы әзірленген нұсқауларға сәйкес мерзімді жойылуы тиіс.

652. Барлық ғимараттар мен имараттарға кіретін жол қамтамасыз етілуі тиіс. Ғимараттарға және өрт сөндіру су көздеріне, сондай-ақ өрт сөндіру құрал-жабдықтарына өтетін жолдар әрқашанда бос болуы тиіс. Ғимараттар арасындағы өртке қарсы үзілістер айрылыстарды, қосалқы шығу орындарына және сыртқы сатыларға өту орындарын материалдарды, құралдарды, ыдыстарды қоюға және автокөлік тұрағы үшін қолдануға рұқсат етілмейді.

653. Жолдың жекелеген учаскелерін жөндеуге немесе өрт сөндіру машиналардың өтуіне кедергі тудыратын басқа да себептермен жабылуы жөнінде, АКҚ басшылығы өртке қарсы қызметін дереу хабарландыруы тиіс. Жолдарды жөндеу уақытына, тиісті орындарда айналып өту бағыты сілтеуіштері орнатылуы тиіс немесе жөнделіп жатқан учаскелерден өткел жолдары орнатылуы тиіс. Бұл жағдайда қолданылатын жол белгілері тиісті МСТ талаптарына сәйкес болуы тиіс.

654. АКҚ аймағы, өрт пайда болған жағдайда өрт сөндіру көмегін дереу шақыру үшін, байланыс құралдарымен (өрт сөндіру сигнализациясы, телефон) жабдықталуы тиіс, олар әрқашанда жарамды қалыпта болуы тиіс. Өндірістік, қойма және қосалқы жай-күйлердегі әр бір телефонның қасында өртке қарсы қызметі телефондарының номерлері ілініп тұруы тиіс.

655. Ғимараттарда, имараттарда және АКҚ аймағында темекі шегуге тыйым салынады, тек қана арнайы бөлінген (әуекәсіпорынның өрт сөндіру күзетімен келісілген), "ТЕМЕКІ ШЕГУ ОРНЫ" деген ірі әріптермен жазылған жазумен белгіленген, тұқыл салатын сауытпен және су құйылған сыйымдылықтармен жабдықталған орындарда рұқсат етіледі.

656. АКҚ аймағында ашық отты қолдануға тыйым салынады, тек қана бұл мақсаттарға арнайы жабдықталған учаскелерде немесе ашық алаңдарда, немесе от жұмыстарын өткізетін уақытша орындарда ұйымдастырылатын, АКҚ бастығының жазбаша рұқсатымен белгіленетін және қажетті өрт сөндіру құралдарымен жабдықталған от жұмыстарын өткізетін тұрақты орындарда рұқсат етіледі.

657. АКҚ аймағында уақытша ғимараттар мен имараттарды салуға тыйым салынады. Кейбір жағдайларда мұндай құрылыс, белгіленген тәртіппен рұқсат етіледі.

3 тарау. Арнайы көлік қызметтерінің өндірістік
және қойма жай-күйлеріндегі өрт сөндіру
қауіпсіздігі талаптары

658. АКҚ барлық өндірістік, қызметтік, қоймалық және қосалқы ғимараттар және жай-күйлер әрқашанда таза болуы тиіс.

659. Өтетін жолдарды, кіреберістерді, коридорларды, тамбурларды, сатылары, әр түрлі заттармен және құралдармен үйуге болмайды. Эвакуациялық шығаберістердің барлық есіктері ғимараттан шығу бағытында еркін ашылуы тиіс. Өрт пайда болу кезіне, ғимараттағы кісілерді қауіпсіз эвакуациялау мүмкіндігі қамтамасыз етілуі тиіс.

660. Ғимараттардың сатылық клеткаларында жұмыс, қойма және басқа да мақсаттарға арналған жай-күйлер құруға, газ құбырларын, оталғыш сұйықтықтары (әрі қарай - ОС) және жанармай сұйықтықтары (әрі қарай - ЖС) бар құбырлар салуға, сондай-ақ кісілердің жүруіне кедергі болатын құралдарды орнатуға тыйым салынады. Бірінші, цокольдік немесе подвалдық қабаттардың сатылық клеткалары марштарының астында, тек қана су өлшейтін түйіндерді және орталық жылытуды басқару түйіндерін орнатуға рұқсат етіледі.

661. Өндірістік және әкімшілік ғимараттардың подвалдық жай-күйлерінде және цокольдік қабаттарында жарылғыш заттарды, қысым астындағы газ баллондарын, целлулоидті, кинопленкаларды, пластмассты, полимерлік және өрт қауіптілігі жоғарлатылған басқа да материалдарды қолдануға тыйым салынады.

662. Шатырдың астындағы жай-күйлерді өндірістік мақсаттарда немесе материалдық құндылықтарды сақтау үшін пайдалануға рұқсат етілмейді. Шатырдың астындағы жай-күйлер әрқашанда құлыпқа жабық болуы тиіс. Кілттер, тәуліктің кезкелген уақытында алуға болатын белгіленген орында сақталуы тиіс. Ғимараттардың ағаш конструкцияларын, жобада ескерілген өртке қарсы өңделуі, жыл сайын сапа бақылауынан өтіп екі жылда кемінде бір рет қайталануы тиіс.

663. Өртке қарсы қабырғалардағы және жабындылардағы ойықтар, от және жану өнімдері жайылуына қарсы қорғау құралдарымен (өртке қарсы есіктер, су желеулері, жапқыштар, шиберлер, түтінге қарсы қондырғылары) жабдықталуы тиіс.

664. Өртке қарсы бөгеттер әртүрлі коммуникациялармен қиылысқан уақытта, олардың және ғимарат конструкциясы арасындағы саңылаулар жанбайтын материалдармен, олардың өту орындарында өртке қарсы қабырғаның, қажетті отқа шыдамдық шегі болатындай бітелуі тиіс.

665. Белгілі тәртіпте қайта құру жобасы әзірленбей, жай-күйлерді жаңадан жобалауға болмайды.
Коридорлардағы, саты клеткаларындағы, вестибюльдердегі, холдардағы және ғимараттың фойесіндегі (ғимараттың отқа шыдамдықтың 5-ші дәрежесінен басқа) конструкцияларды, жанатын материалдармен қаптауға болмайды.

666. Дәнекерлеу, сырлау, ұста, бақырлау, вулканизациялық, столярлық, обойлық, сондай-ақ двигательдерді, жанармай арматурасын, аккумуляторлық батареяларды зарядтау, майларды регенерациялау жұмыстарын атқаруға арналған жай-күйлер, арнаулы машиналар тұрақтары жай-күйлерімен тікелей қатынасы болмауы тиіс.

667. Арнаулы машиналарды жөндеу және оларға техникалық қызмет көрсетуге арналған жай-күйлер, оларды сақтау жай-күйлерінен жанбайтын қабырғалармен (қоршаулармен) бөлінуі тиіс және отқа шыдамдық шегі кем дегенде 0,75 сағат, жабындысы болуы тиіс; бұл қабырғалардағы (қоршаулардағы) дарбазалар мен есіктердің отқа шыдамдық шегі, кем дегенде 0,6 сағат болуы тиіс.

668. Ашық түрде сақтау алаңдардағы арнаулы машиналардың саны бір топта 200 бірліктен аспауы тиіс. Арнаулы машиналар топтары арасындағы өртке қарсы айрылыс, кем дегенде 20 метр болуы тиіс. Арнаулы машиналарды сақтау алаңдарынан арнайы көлік қызметінің ғимараттар мен имараттарына дейінгі қашықтық, осы Ереженің 9 қосымшасында көрсетілген мағыналарға сәйкес болуы тиіс.

669. Арнаулы машиналар сақтайтын жай-күйлерде, тұрақтарда, ашық алаңдарда:
1) дарбазаларды, өту жолдарын және өрт сөндіру құралдары орналасқан орындарын әртүрлі заттармен үйіп тастауға;
2) ұсталық, дәнекерлеу, сырлау, ағаш өңдеу жұмыстарын, сондай-ақ ОС қолданып детальдарды жууға. Бұл жұмыстар тиісті құралмен арнайы бөлінген орындарда атқарылуы тиіс;
3) арнаулы машинаның жанармай багының ауыздарын ашық түрде, сондай-ақ олардан жанармай ағатын болса қалтыруға;
4) аккумуляторлық батареяларды зарядтауға;
5) арнаулы машиналарда монтаждалған бактардағы жанармайдан және баллондардағы газдан басқа жанармайды (бензин, дизельдік жанармай, газ баллондар) сақтауға;
6) арнаулы машиналарды нормадан асатын санда орналастыруға, оларды орналастыру тәсілін бұзуға, арнаулы машина және ғимарат элементтері арасындағы қашықтықты азайтуға;
7) тұрақ, қызмет көрсету және жөндеу жай-күйлерінде арнаулы машиналарға жанармай құюға, жанармайды арнаулы машинаның багынан басқа машинаның багына немесе басқа ыдысқа құюға. Арнаулы машиналарға жанармай құюға, тек қана жанармай құю орындарында рұқсат етіледі.
8) ОС және ЖС ыдыстарын сақтауға;
9) двигательдерді ашық отпен (алау, шырақ, дәнекерлеу лампалары) қыздыруға, сондай-ақ техникалық тексеру уақытында, жөндеу және басқа да жұмыстар атқарғанда жарықтандыру үшін ашық от көздерін қолдануға;
10) жұмыс аяқталғаннан соң арнаулы машиналарда майланған сүртіну ұштарын және арнаулы киімді қалтыруға;
11) арнаулы машинаны жүріп тұрған тұтандырғышпен қалтыруға;
12) төгіліп кеткен майды және жанармайды жинамай қалтыруға. Төгілген майды және жанармайды құм немесе үгіндімен жинауға болады, қолданғаннан кейін құм және үгінді, гараждық жай-күйлерден тыс орнатылған арнайы темір жәшіктерге жиналады.
13) арнаулы машиналарды сақтауға арналған жай-күйлерде, арнаулы машинаны жөндеу және бөлшектеуге болмайды.

670. Арнаулы машиналарды жедел эвакуациялау үшін оларды орналастыру орындары, 10 арнаулы машинаға кем дегенде бір арқан (трос) есебімен алынған, арнаулы машиналардың барлық түрлеріне арналған сүйреу арқандарымен (штангалармен) қамтамасыз етілуі тиіс.

671. Бензин, керосин, ацетон және басқа да оталғыш заттар қолданылып атқарылатын жұмыстар орындалу жай-күйлерінде, ашық от және ұшқынтудырғыш (оталдырғыш шамдарды, магнето, аккумуляторларды сынау, электр газбен дәнекерлеу, ұштау және т.с.) қолданумен байланысты жұмыстарды атқаруға тыйым салынады. Бұл жай-күйлерде ағынды-тартпалы принудительная вентиляция жабдықталуы тиіс, ашық от немесе ұшқын пайда болу мүмкіндігі бар жалпы вентиляциямен және басқа орындармен қатынаспайтын. Бұл жай-күйлерде электр жарықтандыру болмаса, жарылысқа қауіпсіз аккумуляторлық шамдарды қолдануға рұқсат етіледі.

672. Ауасында жарылғыш заттар немесе ОС болуы мүмкін жай-күйлердің (аккумуляторларды зарядтау жай-күйлері, сырлау камералары, ОС сақтау орындары) тартпалы вентиляциялық жүйелердің реттеуші және басқа да қондырғыларының вентиляторларының конструкциясы және материалдары ұшқын пайда болу мүмкіндігін жоққа шығаруы тиіс.

673. ОС, ЖС және газдар қолданылатын цехтарға және учаскелерге, оларды жұмыс орындарына орталықтандырып қамту және берілу ескерілуі тиіс. Барлық басқа жағдайларда ОС және ЖС тасымалдау үшін қауіпсіз ыдыс қолданылуы тиіс.
Жұмыс орындарында, тек қана ауысым қажеттілігінен аспайтын материалдар санын сақтауға болады. Сыйымдылықтар герметикалық жабық болуы тиіс.

674. Темір жаңқаны және пайдаланған сүртіну материалдарын, олардың жиналуына қарай, тығыз жабылатын қақпағы бар темір жәшіктерге жинау қажет және ауысым аяқталғаннан соң оларды өндірістік жай-күйлерден алып тастау қажет.

675. Ішкі жану двигательдерін сынауға арналған жай-күйлерде:
1) құралдардан және жанармай жүйесінің жалғасуларынан жанармай ағатын болса двигательді жүргізуге болмайды;
2) істен шыққан газдарды бұрып жіберуге арналған газ құбырлары термоизоляциямен қапталған немесе орға салынған болуы тиіс, двигательдің және газ құбырының ыстық бөліктері, жай-күйдің жанғыш конструкцияларынан кем дегенде 0,5 метр қашықтыққа алыстатылуы тиіс;
3) двигательдердің бәсеңдеткіштерін ғимараттың сыртына орнату қажет, істен шыққан газдардың атмосфераға бөлінуі, тік үстіне қарай және өрт сөндіру жағынан қауіпсіз орындарға ұйымдастырылуы тиіс;
4) жанармай үшін тек қана шығын бөшкесін орнатуға рұқсат етіледі; ол жабық конструкциялы және двигательден кем дегенде 3 метр қашықтықта орналасуы тиіс;
5) шығын бөшкелерін жанармаймен толтыру насос арқылы атқарылуы тиіс; жанармайды бөшкеге ашық тәсілмен құюға болмайды.

676. АКҚ қоймалық жай-күйлерінде:
1) бос ыдыстарды және орауыш материалдарын сақтауға;
2) қақпағы және тығыны жоқ құбырларда, ағатын жерлері бар, шыны және басқа да сынатын ыдыста ОС сақтауға;
3) сырлау материалдарын қышқылдармен, сілтілермен және кальций карбидімен бірге сақтауға;
4) бір жай-күйде, оттегі баллондарын және жанармай газ баллондарын сақтауға. Олар бөлек жай-күйлерде немесе жауын-шашын, сондай-ақ жылу көздерінен (жылыту құралдардың, күн сәулелерінің және т.с.) әсерінен қорғалған ашық алаңдарда тұруы тиіс;
5) ұшқын тудыратын немесе ашық от пайдаланумен байланысты жұмыстарды атқаруға болмайды.

677. ОС, ЖС, сырларды, лактарды және еріткіштерді сақтайтын қоймаларда, осы материалдарды бір мерзімдік сақтау нормалары белгіленуі тиіс. Нормаларды, өрт сөндіру күзетімен келісіліп арнайы көлік қызметінің ИТЖ белгілейді. Сақтау нормалары көрсетілген кестелер, көрінетін жерлерде ілінуі тиіс.

678. Жұмыс істейтіндердің арнаулы киімі, арнайы бөлінген жай-күйлерде сақталып, уақытында жуылуы және жөнделуі тиіс. АМКҚ әкімшілігі, майланған арнаулы киімді тазаға ауыстырудың анық тәртібін (жуу, жөндеу мерзімділігін және солай әрі қарай) белгілеуі тиіс.

679. Арнайы көлік қызметінің өндірістік және әкімшілік жай-күйлерінде:
1) эвакуация жолдарында өндірістік құралды, жиһазды, сейфтерді және басқа да заттарды орнатуға;
2) жай-күйлерді бензин, керосин және басқа да ОС және ЖС қолданып жинауға;
3) жұмыс аяқталғаннан соң, жағылып (жанып) тұрған пештерді, сондай-ақ бұл мақсатқа арнайы ескерілген жай-күйлерде қолданылатын, электр жүйеге қосылған қыздыру құралдарын қалтыруға;
4) әр түрлі жүйелердің қатып қалған құбырларын, дәнекерлеу лампаларымен және ашық от қолданылатын кезкелген әдіспен қыздыруға;
5) жылыту құралдарын бөтен заттар және материалдармен үйіп тастауға;
6) арнаулы киімдерді және материалдарды жылыту құралдарында және құбырларда кептіруге болмайды.

4 тарау. Өрт сөндіру құралдарына және
инвентарьға қойылатын талаптар

680. АКҚ аймағы, барлық өндірістік, қоймалық, қосалқы ғимараттар мен имараттар, сондай-ақ жеке жай-күйлер және технологиялық қондырғылар МСТ сәйкес, әрқашанда қолдануға дайын өртсөндіргіш құралдармен жабдықталуы тиіс.

681. Өрт сөндіру құралдарын өндірістік шаруашылық және басқа да өрт сөндіру ұйымдарын оқыту және өртті сөндірумен байланысты емес қажеттіліктерге қолдануға рұқсат етілмейді.

682. Өрт сөндіру құралдарына, суқоймаларына, резервуарларға және гидранттарға өтетін жолдар әр қашанда бос болуы тиіс.
Өрт сөндіру инвентарі және өрт сөндіру құралдарының орналасуын көрсету үшін, МСТ сәйкес белгілер қолданылуы тиіс. Белгілерді жай-күйлердің ішінде, сондай-ақ сыртында орнатқан кезде, олар көрінетін жерде 2-2,5 метр биіктікте орналасуы тиіс. Өрт сөндіру гидранттарының және суқоймаларының орналасу орындары, жарық немесе флуоресценттік сілтемелермен белгіленуі тиіс.
Өрт сөндіру гидранттің сілтемесінде келесілер көрсетілуі тиіс:
1) өрт сөндіру гидрантінің (әрі қарай - ӨГ) әріптік индексі;
2) сілтемеден гидрантқа дейінгі қашықтық (метрде);
3) құбырдың ішкі диаметрі (миллиметрде).
Өрт сөндіру суқоймасының (әрі қарай - ӨС) сілтемесінде келесілер көрсетілуі тиіс:
1) ӨС әріптік индексі;
2) текше метрмен алынған су қорының сандық мағынасы;
3) суқоймасының алаңында біржола орналастырылатын өрт сөндіру автомобильдерінің саны.

683. Өрт сөндіру құралдары орналастырылатын су құбырларының желісі, қажетті қысымды және өрт сөндіру мақсаттары үшін есептелген су көлемін өткізуді қамтамасыз етуі тиіс. Су құбырларының желісінде қысым жеткіліксіз болғанда, жоғарлатқыш-насостарын орнату қажет, оларды пайдалану ережелеріне оқытылған, АМКҚ жұмыс істейтіндердің ішінен арнайы тағайындалған тұлғалар техникалық қадағалауын қамтамасыз етуі тиіс.

684. Жоғары немесе төмен қысымды өрт сөндіру құбырлары бар, жоғарлатқыш-насостарымен жабдықталған АМКҚ объектілерінде, ішкі су құбырлары жоқ ғимараттар мен имараттарда, орындарда, өрт сөндіру колонкасымен және ұзындығы кем дегенде 100 метр, діңгегі бар өрт сөндіру қысымдық жеңдермен жабдықталған, өрттен қорғау посттары құрылуы тиіс. Өрттен қорғау посттардың орнына, посттар сияқты жабдықталған тіркемелер қоюға рұқсат етіледі.

685. ӨГ немесе крандар орнатылған су құбырлары желісінің учаскелерін уақытша ажыратуға, сондай-ақ желідегі қысымды қажеттіден төмендетуге, өртке қарсы қызметін хабарландырғаннан кейін рұқсат етіледі. Жөндеу жұмыстарын атқару, насос станциялары сыну, өрт сөндіру суқоймаларынан су ағу жағдайларында, өртке қарсы қызметін дереу хабарландыру қажет.

686. ӨГ жер астындағы құдықтарының люктарының қақпақтары саздан, мұздан және қардан тазалануы, ал қадауша судан босатылуы тиіс. Қысқы уақытта ӨГ қатып қалмау үшін оны қаптайды.

687. ӨГ, гидрант-колонкалардың және өрт сөндіру крандарының, алты айда кемінде бір рет, тексеру нәтижелері МСТ сәйкес арнайы журналда тіркеліп, су жіберу арқылы жұмыс істеу қабілеттілігі тексеріледі және оларға техникалық қызмет көрсетіледі. Байқалған кемістіктер дереу жойылуы тиіс.

688. Барлық жай-күйлердегі ішкі өрт сөндіру су құбырының өрт сөндіру крандары, пломбаланатын, шкафтарға жабылған жеңдер және діңгектермен жабдықталуы тиіс.
Өрт сөндіру жеңдері құрғақ, жақсы оралған және крандар мен діңгектерге жалғасқан болуы тиіс. Өрт сөндіру кран шкафының есігінде, өрт сөндіру кранының әріптік индексі, реттік саны, жақын жердегі өрт сөндіру бөлімінің телефон номері көрсетілуі тиіс.

689. Алғашқы өрт сөндіру құралдарын АМКҚ аймағында және өндірістік ғимараттарда орнату үшін, арнайы өрт сөндіру стендтары орнатылуы тиіс. Өндірістік жай-күйлердегі және қоймалардағы өрт сөндіру инвентарі және алғашқы өрт сөндіру құралдары, оларға өту ыңғайлығын және жақсы көрінуін қамтамасыз ету ескеріліп орнатылуы тиіс.

690. Өртсөндіргіштерді орнату, оларға қызмет көрсету және қолдану тәртібі қолданыстағы нормативтік-техникалық құжаттарға, өндіруші-зауыттың нұсқауларына, сондай-ақ келесі талаптарға сай болуы тиіс:
1) аумағы 15 м² желдетілмейтін жай-күйлерде, зарядында галоидкөмірсутек қосындылары бар өртсөндіргіштерді сақтауға және қолдануға рұқсат етілмейді;
2) өртсөндіргіштерді кісілерді эвакуациялау жолдарында орнатуға рұқсат етілмейді, оларды тек қана қуыстарда орнату қажет;
3) өртсөндіргіштер, еденнен өртсөндіргіштің төменгі ұшына дейін 1,5 метрден аспайтын биіктікте және есікті ашқан уақытта оның шетінен кем дегенде 1,2 метр қашықтықта орнатылуы тиіс;
4) өртсөндіргіштерді орнататын тумба немесе шкафтың конструкциясы және сыртқы рәсімделуі (әзірленуі), оларда сақталатын өртсөндіргіштің түрін визуалды анықталатындай қылып жасалуы тиіс;
5) өртсөндіргіш, оның корпусындағы нұсқамалық жазуы көрінетіндей болып орнатылуы тиіс;
6) өртсөндіргіштерді және өрт сөндіру крандарын бір шкафта орнатуға рұқсат етіледі.

691. Өрт сөндіру құралдары және өрт сөндіру инвентарі МСТ талаптарына сәйкес түстерге боялуы тиіс.

692. Өндірістік жай-күйлерді автоматикалық көлемдік өрт сөндіру қондырғыларымен (хладондық, газ, бу, ұнтақтық, ауа-көбіктік) жабдықтаған кезде, автоматикалық жүргізуді қолмен жүргізуге (жергілікті немесе дистанциондық), автоматикалық жүргізудің ажыратылуы туралы диспетчерлерге немесе персонал тәулік бойы кезекшілік атқаратын басқа жай-күйге сигнал беретін ауыстыру қондырғысы ескерілуі тиіс.
Қолмен жүргізу қосарланған сумен өрт сөндіру автоматикалық қондырғыларды пайдалану, автоматикалық режимде атқарылуы тиіс.

693. көлемдік өрт сөндіру қондырғыларымен (хладондық, газ, бу, ұнтақтық, ауа-көбіктік) қорғанатын жай-күйлер эвакуация қажеттілігі туралы кісілерді хабарландыру үшін ескерту (дыбыстық, жарықтық немесе аралас) сигнализациясымен жабдықталуы тиіс. Жай-күйлердің есіктері өзінен-өзі жабылатын болуы тиіс.

694. Өрт сөндіру қондырғыларының ыдыстары және баллондары, сондай-ақ өртсөндіргіштер күн сәулелері және жылыту, қыздыру және басқа да жылу көздерінің (қоршау қалқаншасыз) тікелей әсері тімейтіндей болып орнатылуы тиіс.

695. Өрт сөндіру қондырғыларын, өрт сөндіру және өрт сөндіру-күзету сигнализация құралдарын пайдаланған кезде оларды әрқашан дайындықта ұстау мақсатында профилактикалық шаралар кешенін атқару қажет.
Бұл шаралардың түрлері, көлемі, мерзімділігі және өткізу уақыты, қондырғылардың және сигнализация құралдарының пайдалану және жөндеу құжаттамасымен белгіленеді. Профилактикалық шараларды, тиісті біліктілік құжаттары бар мамандандырылған ұйымдар немесе персонал атқарады.

696. Өрт сөндіру инвентарі және алғашқы өрт сөндіру құралдары температура диапазоны, ылғалдылық деңгейі, қоршаған орта басқыншылығы есепке алынып пайдалануы тиіс.

697. Су сақтайтын бөшкелердің сыйымдылығы 0,2 м³ кем болмауы және олар шелекпен толықтырылуы тиіс.

698. Құм салатын жәшіктердің сыйымдылығы 0,5; 1,0 және 3,0 м³болуы тиіс және тиісті МСТ сәйкес қалақша күрекпен толықтырылуы тиіс.
Жәшіктің конструкциясы, оған жауын-шашын тимейтін және құмды алу ыңғайлылығын қамтамасыз етуі тиіс.

5 тарау. Электр құралдарды және электр желілерді
пайдалану кезіндегі өрт сөндіру қауіпсіздігі шаралары

699. АКҚ жай-күйлерінде қолданылатын электр желілер және электр құралдар, белгілі тәртіпте бекітілетін электр қондырғыларды орнату ережелері, тұтынушылардың электр қондырғыларын техникалық пайдалану ережелері және тұтынушылардың электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы ережелері талаптарына сәйкес болуы тиіс.

700. Өндірістік жай-күйдің кіреберісінде жарылыс немесе өрт қауіптілігі бойынша класы көрсетілген жазу болуы тиіс.

701. Электр қондырғылардың қалпына жауапты тұлғалар:
1) электр құралдың, аппаратураның және электр желілердің профилактикалық тексерілуін және жоспарлық-алдын ала жөнделуін ұйымдастыру және уақытында өткізілуін қамтамасыз ету, сондай-ақ жану және өртке әкелуі мүмкін, белгілі тәртіпте бекітілетін электр қондырғыларды орнату ережелері, тұтынушылардың электр қондырғыларын техникалық пайдалану ережелері және тұтынушылардың электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы ережелері талаптарын бұзу фактілерін уақытында жою;
2) кабельдерді, электр өткізгіштерді, двигательдерді, шамдарды және басқа да электр құралдарды, жай-күйлердің өрт- және жарылыс қауіпсіздігі класына және қоршаған орта жағдайларына байланысты дұрыс таңдалуын және қолданылуын бақылау;
3) аппараттарының қалпын қысқа мерзімдік токтан ажыратылудан, салмақтан артық жүктелуі, ішкі және атмосферлік, сондай-ақ басқа да қалыпты емес жұмыс тәртіптерінен қорғау үшін тұрақты бақылау;
4) электр қондырғыларда өрт және жануды жою үшін арналған арнайы қондырғылар мен құралдардың жарамдылығын бақылау;
5) электр қондырғыларды пайдалану кезіндегі өрт сөндіру қауіпсіздігі мәселелері жөнінде кезекші персоналға нұсқамалық және оқыту жүйесін ұйымдастыруы тиіс.

702. Кезекші электрик (ауыспалы электр монтажшы) электр құралдың жоспарлық профилактикалық тексеруін атқаруға, қорғау аппараттарының жарамдылығын және болуын тексеруге, өртке және жануға әкелетін бұзушылықтарды жою үшін шаралар қолдануы міндетті. Электр қондырғыларды тексеру нәтижелері, анықталған жарамсыздықтар және қолданылған шаралар оперативтік журналда тіркеледі.

703. Өткізгіштердің, кабельдердің изоляциясын, жалғасымдардың сенімділігін, қорғау жерге қосылуын, электр двигательдердің жұмыс тәртібін, сыртқы тексеру кезінде және құралдар арқылы тексеру қажет. Өткізгіштер изоляциясының кедергісін өлшеу, белгілі тәртіпте бекітілетін электр қондырғыларды орнату ережелерімен, тұтынушылардың электр қондырғыларын техникалық пайдалану ережелерімен және тұтынушылардың электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы ережелерімен бекітілген мерзімдерде атқарылуы тиіс.

704. Барлық электр қондырғылар, өрт және жануға әкелуі мүмкін қысқа мерзімдік токтан ажыратылу токтарынан және басқа да қалыпты емес режимдерінен қорғау аппараттарымен сақтандырылуы тиіс. Тежеуіштердің ерімелі қосымшалар таңбасында (таңбаны өндіруші-зауыт немесе электр техникалық лаборатория қояды) номиналды ток вставка көрсетіліп калибрланған болуы тиіс.

705. Өткізгіштер және кабельдер желілерінің жалғастыруын, ұшталуын және тармақтауын, қыспақтау, дәнекерлеу немесе арнайы қысу арқылы атқару қажет.

706. Уақытша электр желілерді жабдықтауға және пайдалануға рұқсат етілмейді. Құрылыстық және уақытша жөндеу жұмыстарын өндіру орындарына қуат беретін уақытша иллюминациялық қондырғылар және электр өткізгіштерден басқа.

707. Тасымалы шамдар, қорғау шыны қалпақтармен және торылармен жабдықталуы тиіс. Бұл шамдар және басқа да тасымалы электр аппаратура үшін, мүмкін механикалық әсерлер есепке алынып осы мақсатқа арнайы арналған иілмелі кабельдерді және желілері жез өткізгіштерді қолдану қажет.

708. Сыртқы электр өткізгіштердің өртенгіш жабындылар, шатырлар, жанармай материалдары қоймалары үстенен өтуіне және электр өткізгіштер мен кабельдерді транзитпен қойма және өрт жарылысқа қауіпті өндірістік жай-күйлер арқылы салуға рұқсат етілмейді.

709. Электр қондырғыларды пайдаланған кезде:
1) жұмыс уақытындағы үстінің қызуы қоршаған орта ауасының температурасынан 40^оС аса асатын электр двигательдерді және басқа да электр құралдарды (егер бұл электр қондырғыларға басқа талаптар қойылмаса) қолдануға;
2) изоляциясы бұзылған және пайдалану барысында қорғау электризоляциялық қасиеттерін жоғалтқан кабельдермен өткізгіштерді қолдануға;
3) тұрмыстық мақсаттарға электрқыздырғыш құралдарды қолдануға, сондай-ақ оларды желіге қосылған түрінде қалтыруға;
4) жай-күйлерді жылыту мақсатымен стандартты емес (қолдан жасалған) жылыту электр пештерін немесе қыздырғыш электр шамдарын қолдануға;
5) кернеу астындағы электр өткізгіштерін және ұштары изоляцияланбаған кабельдерді қалтыруға;
6) бұзылған розеткаларды, жарықтандыру және жалғастыру коробкаларын, рубильниктерді және басқа да электр құралдарды қолдануға;
7) жарамсыз электр құралдарды және электр желілерді қолдануға рұқсат етілмейді.

710. Ұшқын, қысқа мерзімдік токтан ажырау, өткізгіштер және кабельдер изоляциясының қызуын туғызатын электр желілердің және электр аппаратуралардың жарамсыздықтарды кезекші персонал дереу жоюы тиіс; жарамсыз электр желіні оны өрт сөндіру қауіпсіздігі қалпына келтіргенге дейін ажырату қажет.

711. Апаттық жарықтандыру шамдары, тәуелсіз қуат алу көзіне жалғасуы тиіс.

712. Электр қалқаншалар орнатылған шкафтар жабық болуы тиіс. Электр қондырғыларға өту жолдарын үюге, штепсельдік розеткаларға, ажыратқыштарға және электр өткізгіштерге әр түрлі нәрселерді ілуге, өткізгіштерді жіппен және сыммен бекітуге рұқсат етілмейді.

713. Электр энергия берілуі үзілген жағдайда, электр двигательдер және басқа да электр құралдар ажыратылуы тиіс.

714. Электр желіге аспаптарды және электр құралдарды қосу, сондай-ақ электр жарықтандыру нүктелерінің және электр қыздырғыш аспаптардың санын ұлғайту, тек қана электр құралдың пайдалануына жауапты тұлғаны хабардар етіп рұқсат етіледі.

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
1 қосымшасы

Кіріспе нұсқамалықтың үлгі бағдарламасы

1. Кәсіпорын жөніндегі жалпы мәліметтер.
2. Еңбекті қорғау туралы заңнамалар:
2.1 Қазақстан Республикасы Үкіметінің негізгі қаулылары, Қазақстан Республикасы министрліктерінің (ведомстволарының) еңбекті қорғау және қауіпсіздік туралы бұйрықтары. Еңбек қауіпсіздігі стандарттары жүйесінің стандарттары (әрі қарай - ЕҚСЖ) туралы жалпы мәліметтер;
2.2 Жұмыс уақыты және демалыс уақыты.
2.3 Әйелдер және жастар еңбегін қорғау.
2.4 Мемлекеттік қадағалау, ведомство ішіндегі бақылау.
2.5 Өндірістік жарақаттану және кәсіби ауруларды рәсімдеу және тергеу тәртібі.
2.6 Ішкі еңбек тәртібі ережелері.
3. Қауіпсіздік техникасы:
3.1 негізгі қауіпті өндірістік факторлар және өндірістегі жазатайым оқиғалардың себептері;
3.2 жазатайым оқиғалардың алдын алатын негізгі әдістері және техникалық құралдар. Еңбек қауіпсіздігі жүйесі стандарттарының өндірістік процестеріне және өндірістік құралдарға қойылатын талаптар.
3.2.1. Сақтандырғыш қондырғылар:
3.2.2 Қоршау қондырғылары;
3.2.3. Сигнализация қондырғылары. Қауіпсіздік түстері және белгілері.
3.3 Электрқауіпсіздік:
3.3.1 Электр токтың кісі денесіне тигізетін әсері. Зақымдалу түрлері;
3.3.2 Токпен зақымдалу қауіптілігін жоғарлататын жағдайлар;
3.3.3 Электржарақаттанудан сақтандыратын негізгі шаралар;
3.3.4 Электр құралдарды пайдалану кезіндегі негізгі қауіпсіздік ережелері.
3.4 Жұмыс орнын ұйымдастыру.
3.5 Жүк көтеру механизмінің жұмысымен және зауыт ішіндегі, цех ішіндегі көліктің қозғалысымен байланысты жүріс-тұрыс ережелері.
4. Өндірістік санитария:
4.1 Өндірістік ортаның негізгі санитарлық-гигиеналық факторлары;
4.1.1. Залалды өндірістік факторлар жөніндегі жалпы түсініктер;
4.1.2. Залалды факторлардың шекті мүмкін мағыналары. Еңбек қауіпсіздігі жүйесінің стандарттарындағы қауіпті және залалды өндірістік факторлардың түрлері бойынша қойылатын талаптар және нормалар;
4.1.3. Еңбек жағдайларын жақсарту жөніндегі негізгі шаралар (техникалық және ұйымдастырушылық, санитарлық-гигиеналық, емді-профилактикалық).
4.2 Өнеркәсіптік вентиляция:
4.2.1. Вентиляцияның мақсаты. Вентиляция әдістері;
4.2.2. Табиғи вентиляция;
4.2.3. механикалық вентиляция (ағындық және тартпалы, жалпы ауыспалы және жергілікті).
4.3 Өнеркәсіптік жарықтандыру:
4.3.1. Еңбекті қорғау жөніндегі жалпы шаралар жүйесіндегі жарықтандырудың ролі;
4.3.2 Жасанды жарықтандыру: негізгі жарықтықтехникалық мөлшерлер, жарықтандыру жүйелері, жарық көздері, жалпы және жергілікті жарықтандыру шамдары;
4.3.3 Табиғи жарықтандыру және оның түрлері;
4.3.4 Жарықтандыру қондырғыларын және жарық ойықтарын ұстау;
4.4 Гүіл және вибрациядан қорғау:
4.4.1 Вибрация және гүілдің денеге тигізетін әсері;
4.4.2 Дыбыстық қысымның және вибрацияның шекті мүмкін деңгейлері;
4.4.3 Гүіл және вибрациямен күресудің негізгі әдістері. Гүіл және вибрация стандарттары;
4.4.4 гүіл және вибрацияның залалды әсерін азайту жөніндегі емді-профилактикалық шаралар.
5. Жұмысшылардың жеке қорғану құралдары. Қорғану құралдарына қойылатын талаптар:
5.1 Арнаулы киім;
5.2 Арнаулы аяқ киім;
5.3 Қолды қорғау құралдары;
5.4 Бас, көз және бет қорғау құралдары;
5.5 Демалу органдарын қорғау құралдары;
5.6 Гүіл және вибрациядан қорғану құралдары;
5.7 Сақтандыратын құралдар.
6. Өрт сөндіру қауіпсіздігі:
6.1 Өрт сөндіру қауіпсіздігі жөніндегі стандарттар, ережелер және нұсқаулар;
6.2 Өрт және жарылыстардың негізгі себептері;
6.3 Өрт сөндіру қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі жалпы шаралар;
6.4 Алғашқы өрт сөндіру құралдары және оларды қолдану ережелері. Өртсөндіргіш заттар;
6.5 Өрт пайда болған кезде қызмет көрсету персоналының әрекеті.
7. Жазғырылғанға көрсетілетін алғашқы көмек.
7.1 Электржарақаттар;
7.2 Механикалық жарақаттар;
7.3 Күйу;
7.4 Қышқылдар және сілтілермен күйу;
7.5 Уланулар;
7.6 Көз жарақаттары.

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
2 қосымшасы

Кіріспе нұсқамалықты тіркеу журналының формасы

___________________________________________________________________
Мұқаба

Еңбекті қорғау жөніндегі кіріспе нұсқамалықты тіркеу
ЖУРНАЛЫ
___________________________________________________________________

___________________________________________________________________
Пердебеті

_____________________________________________
(министрлік немесе ведомство)
_____________________________________________
(кәсіпорынның немесе ұйымның аталуы)

Еңбекті қорғау жөніндегі кіріспе нұсқамалықты тіркеу
ЖУРНАЛЫ

Басталды ________________
Аяқталды ________________
___________________________________________________________________

Еңбекті қорғау жөніндегі кіріспе нұсқамалықты тіркеу
журналының кейінгі беттерін рәсімдеу

___________________________________________________________________
Нұс- |Нұсқамалықтан |Маман-|Нұсқамалықтан|Нұсқамалық| Қолы
қама-| өтетіннің |дығы, |өтетін тұлға |өткізетін |______________
лық- |тегі, аты-жөні| лауа-| жолданатын | тұлғаның |Нұсқа- |Нұсқа-
тың | | зымы | өндірістік | тегі, |малық |малық-
күні | | | бөлімнің | аты-жөні |өткізе-|тан
| | | аталуы | |тіннің |өте-
| | | | | |тіннің
___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
3 қосымшасы

Жұмыс орнындағы нұсқамалықтың үлгі сұрақтар тізімі

1. Белгілі өндірістік учаскедегі құрал және технологиялық процесс туралы жалпы мәліметтер. Негізгі қауіпті және залалды өндірістік факторлар.
2. Жұмыс орнын қауіпсіз ұйымдастыру және ұстау.
3. Станоктың (машинаның, механизмнің, аспаптың) құрылуы, құралдардың қауіпті зоналары, сақтандыратын құралдар және қоршаулар, блокадалау және сигнализация жүйелері.
4. Жұмысқа дайындалу тәртібі (құралдардың, жүргізу құралдарының, құрал және саймандардың, блокадаланудың, жерге қосылудың және басқа да қорғау құралдарының жарамдылығын тексеру).
5. Жұмыстың қауіпсіз тәсілдері мен әдістері; қауіпті жағдай пайда болған кездегі әрекеттер.
6. Белгілі жұмыс орнындағы жеке қорғану құралдары және оларды қолдану ережелері.
7. Цех аймағында жұмысшылардың қауіпсіз қозғалу схемасы.
8. Цех ішіндегі көліктік және жүк көтеру құралдары және механизмдері. Тиеу-түсіру жұмыстарын атқару және жүктерді тасымалдау кезінде қойылатын қауіпсіздік талаптары.
9. Өрттен сақтандыру шаралары, өрт пайда болу кезіндегі міндеттер, учаскедегі өрт сөндіру құралдарын және сигнализацияны қолдану әдістері, олардың орналасу орындары.

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
4 қосымшасы

___________________________________________________________________
Мұқаба

Жұмыс орнындағы нұсқамалықты тіркеу
ЖУРНАЛЫ
___________________________________________________________________

___________________________________________________________________
Пердебеті

_____________________________________________
(министрлік немесе ведомство)
_____________________________________________
(кәсіпорынның немесе ұйымның аталуы)

Жұмыс орнындағы нұсқамалықты тіркеу
ЖУРНАЛЫ

__________________________________________
(цехтің, учаскенің, бригаданың, қызметтің,
лабораторияның аталуы)

Басталды ________________
Аяқталды ________________
___________________________________________________________________

Жұмыс орнындағы нұсқамалықты тіркеу журналының
кейінгі беттерін рәсімдеу
___________________________________________________________________
Нұс- |Нұсқама- |Нұсқа-|Нұсқа-|Нұс-|Нұсқа-| Қолы | Жұмысқа
қама-|лықтан |малық |малық:|қау-|малық |_____________|рұқсат алды
лық- |өтетін- |өтеті-|жұмыс |дың |өткі- |Нұсқа-|Нұсқа-|___________
тың |нің тегі,|ннің |орнын-|но- |зетін-|малық |малық-|Тегі,|Қолы
күні |аты-жөні |маман-| дағы |мері|нің |өткі- | тан |аты- |
| |дығы, |алғаш-|(не-|тегі, |зетін-| өте- |жөні,|
| |лауа- | қы, |месе|аты- | нің |тіннің|лауа-|
| |зымы |қайта-|оның|жөні, | | |зымы |
| | |лана- |ата-|лауа- | | | |
| | | тын, |луы)|зымы | | | |
| | | жос- | | | | | |
| | |пардан| | | | | |
| | | тыс, | | | | | |
| | |ағым- | | | | | |
| | |дағы | | | | | |
___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
5 қосымшасы

Қауіптілігі жоғарлатылған жұмыстарда істейтін
жұмысшылар мамандықтарының тізімі

1. Аккумуляторщиктер
2. Вулканизаторщиктер
3. Газбен дәнекершілер
4. От жағушылар
5. Құюшылар
6. Нитросырлармен және басқа да улағыш қасиеттері бар материалдармен жұмыс атқаратын сырлаушылар
7. Мысшылар
8. Жүк көтеру крандарының машинашылары
9. Қорғасын дәкенершілері
10. Қысыммен істейтін сауыттар мен құралдарды пайдаланумен айналысатын жұмысшылар
11. Этилданған бензин қолданылатын жұмыстармен айналысатын жұмысшылар
12. Технологиялық құралдардың слесарь-монтажшылар
13. Такелажшылар
14. Тиеу-түсіру жұмыстарында транспорттік және жүк көтеру механизмдеріне қызмет көрсететін транспорттық жұмысшылар
15. Электриктер
16. Электр дәнекершілер

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
6 қосымшасы

Арнаулы автокөлік қызметтерінде қолданылатын
арнаулы машиналардың категориялары

___________________________________________________________________
Арнаулы машинаның | Арнаулы машинаның ені, |Арнаулы машинаның
ұзындығы, метр | метр | категориясы
___________________________________________________________________
6-ға дейін 2-ге дейін 1
6-дан аса 8-ге дейін 2-ден аса 2,5-ке дейін 11
8-ден аса 11-ге дейін 2,5-ден аса 2,8-ге дейін 111
11-ден аса 2,8-ден аса IV
___________________________________________________________________

Ескертпе. Ұзындығы немесе ені кестеде көрсетілгенге сәйкес
келмесе арнаулы машинаның категориясы ең үлкен мөлшері бойынша
алынуы тиіс.

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
7 қосымшасы

Арнаулы автокөлік қызметтерінің өндірістік
жай-күйлеріндегі дарбазалары мөлшерлерін
мүмкін жоғарлату
___________________________________________________________________
Дарбаза арқылы өту шарттары және | Арнаулы машинаның ең үлкен
арнаулы машинаның категориясы | енін жоғарлату, м.
___________________________________________________________________
Арнаулы машинаның дарбаза жазықтығына
перпендикулярлы өтуі:
а) І категория 0,7
б) ІІ және ІІІ категория 1,0
в) ІV категория 1,2

Арнаулы машинаның дарбаза
жазықтығына бұрышпен өтуі:
а) І категория 1,0
б) ІІ және ІІІ категория 1,5
в) ІV категория 2,0
___________________________________________________________________

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
8 қосымшасы

Өндірістік жай-күйлерге арнаулы машинаны орнатқан
кездегі ғимараттың конструкциясы (элементтері) және
арнаулы машина арасындағы мүмкін қашықтықтар
___________________________________________________________________
р/с| Арасында қашықтық белгілентін арнаулы | Арнаулы машиналар
N | машина және ғимараттың конструкциясы | категориялары үшін
| | қашықтықтар, м
| |_____________________
| | І |ІІ және ІІІ| ІV
___________________________________________________________________
1 Техникалық қызмет көрсету және жөндеу
посттарындағы арнаулы машиналар және
ғимарат конструкциялары:
1) арнаулы машинаның ұзына бойы жағы
және қабырға:
ТҚ және Ж посттарында шиналарды және
тежегіш барабандарын шешпей атқарылатын
жұмыстар үшін 1,2 1,6 2,0
ТҚ және Ж посттарында шиналарды және
тежегіш барабандарын шешіп атқарылатын
жұмыстар үшін 1,5 1,8 2,5
2) арнаулы машинаның жанама жағы
және қабырға 1,2 1,5 2,0
3) арнаулы машина және колонна 0,7 1,0 1,0
4) арнаулы машина және постқа
қарама-қарсы орналасқан сыртқы
дарбазалар 1,5 1,5 2,0

2 ТҚ және Ж посттарындағы арнаулы
машиналар:
1) арнаулы машинаның ұзына бойы
жақтары:
ТҚ және Ж посттарында шиналарды
және тежегіш барабандарын шешпей
атқарылатын жұмыстар үшін 1,6 2,0 2,5
ТҚ және Ж посттарында шиналарды
және тежегіш барабандарын шешіп
атқарылатын жұмыстар үшін 1,2 1,5 2,0
2) арнаулы машинаның жанама
жақтары 1,2 1,5 2,0
___________________________________________________________________

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
9 қосымшасы

Арнаулы машиналарды сақтау кезіндегі ғимарат
элементтері және арнаулы машина арасындағы
мүмкін қашықтықтар
___________________________________________________________________
р/с| | Арнаулы машиналар
N | Аталуы | категориялары үшін
| | қашықтықтар, (кем
| | дегенде), метр
| |______________________
| | І | ІІ | ІІІ және ІV
___________________________________________________________________
1 Қабырғаға параллельді орнатылған арнаулы
машина және арнаулы машиналар немесе
қабырға арасындағы 0,5 0,5 0,8

2 Арнаулы машинаның ұзына бойы жағы және
колонна немесе пилястра арасындағы 0,3 0,4 0,5

3 Орналастыру кезінде арнаулы машинаның
алдынғы жағы және қабырға немесе дарбаза
арасындағы:
тікбұрышты 0,7 0,7 0,7
жанамабұрышты 0,5 0,5 0,5

4 Орналастыру кезінде арнаулы машинаның
артқы жағы және қабырға немесе
дарбаза арасындағы:
тікбұрышты 0,5 0,5 0,5
жанамабұрышты 0,4 0,4 0,4

5 Бір-бірінің соңында тұрған арнаулы
машиналар арасында 0,4 0,5 0,6
___________________________________________________________________

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
10 қосымшасы

Ағын сулардың ластану концентрациясының
нормативтік мағыналары
___________________________________________________________________
Арнаулы | Ластану концентрациясы, мг/л
машинаның |______________________________________________________
категориясы|өлшенген | мұнай | органикалық заттарды
|заттардың | өнімдерінің |тотықтандыру үшін оттегінің
| | | биологиялық қажеттілігі
| | | (ОБҚ-20)
___________________________________________________________________
І 700 75 80
ІІ 1100 670 80
ІІІ 2600 850 80
ІV 3000 900 80
___________________________________________________________________

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
11 қосымшасы

Ауа температурасының нормативтік мағыналары
___________________________________________________________________
р/с| Жай-күйлер | Нормативтік ауа температурасы,^oС
N | |
___________________________________________________________________
1 Арнаулы машиналарды сақтау
үшін 5
2 Арнаулы машиналарды ТҚ және
Ж посттары үшін (оның ішінде
көрме жыралары, орлар және
т.с.) 16
3 Шина, майлау, сыр және жанатын
материалдар, химикаттар үшін
қойма жай-күйлері 10
___________________________________________________________________

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
12 қосымшасы

Вентиляциялық жүйелерді тексеру, ағымдағы жөндеу
және агрегаттарды тазалау өткізу мерзімдері
___________________________________________________________________
р/с| Агрегаттың атауы | Техникалық әсерлер арасындағы
N | | мерзімнің шекті ұзақтылығы
| |_________________________________
| | Тексеру | Жөндеу | Тазалау
___________________________________________________________________
1 Вентиляциялық камералар 6 ай 6 ай 1 жыл
2 Ауа жинайтын шахталар 6 ай 2 жыл 1 жыл
3 Ауа өткізгіштері 6 ай 1 жыл 6 ай
4 Центробеждік вентиляторлар 4 ай 1 жыл 6 ай
5 Белағаш вентиляторлары 3 ай 1 жыл 6 ай
6 Пластиналық калориферлер 6 ай 1 жыл 1 жыл
7 Мата фильтрлері 1 жұма 1 жыл 1 ай
8 Май фильтрлері 1 жұма 1 жыл 1 ай
9 Қиыршық тас фильтрлері 1 жұма 1 жыл 1 ай
10 Шаң тұндырғыш камера 1 жұма 1 жыл 2 жұма
___________________________________________________________________

Ескерту:
1. Гидрофильтр сепараторлары олардың жұмысы аяқталғаннан соң
180 сағаттан кейін тазаланады.
2. Тексеру, жөндеу және тазалау жұмыстарының мазмұны,
вентиляциялық жүйелерді және ауаны кондиционерлеу қондырғыларын
техникалық пайдалану жөніндегі, белгілі тәртіпте бекітілетін
нұсқауларына (ережелеріне) сәйкес болуы тиіс.

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
13 қосымшасы

Арнаулы автокөлік қызметтерінің өндірістік
жай-күйлерінің жұмыс аймағындағы ауа қозғалысының
жылдамдығы және салыстырмалы ылғалдылық температурасының
оптималдық және мүмкін нормалары
___________________________________________________________________
Өндірістік | Жылдың суық және ауыспалы мерзімдері |
жай-күйлер |_________________________________________|
(учаскелер) | Темпера- |Салыстырмалы |Ауа қозғалысы- |
| тура,^oС |ылғалдылық, %|ның жылдамдығы,|
|___________|_____________|м/с аспайтын |
|опти- |мүм-|опти- |мүм- |_______________|
|малдық|кін |малдық |кін |опти- |мүм- |
| | | | |малдық |кін |
___________________________________________________________________
Әкімшілік-техникалық, 20-23 19-25 60-40 75 0,2 0,2
тұрмыстық, қоймалық,
моторлық учаскелер,
карбюраторлық, электр-
техникалық, ағаш өңдеу,
инструменталдық, меха-
никалық, кузовтік,
қаңылтырлау

Ұста-қыспақ учаскеле- 17-19 15-21 60-40 75 0,3 0,4
рі, дәнекерлік мысшы-
лық, арнаулы машина-
ларды вулканизациялық
жинау

Арнаулы машиналарды 16-18 13-19 60-40 75 0,3 0,5
жөндеу және оларға
техникалық қызмет
көрсету жай-күйлері,
аккумуляторлық, сырлау
және басқа да учаскелер
___________________________________________________________________

кестенің жалғасы
________________________________________________________________
Өндірістік | Жылдың жылы мерзімі
жай-күйлер |_________________________________________
(учаскелер) | Темпера- |Салыстырмалы |Ауа қозғалысы-
| тура,^oС |ылғалдылық, %|ның жылдамдығы,
|___________|_____________|м/с аспайтын
|опти- |мүм-|опти- |мүм- |_______________
|малдық|кін |малдық |кін |опти- |мүм-
| | | | |малдық |кін
________________________________________________________________
Әкімшілік-техникалық, 20-25 28 60-40 280 С 0,2 0,5
тұрмыстық, қоймалық, ас- бол-
моторлық учаскелер, пайтын ғанда
карбюраторлық, электр- 55 ас-
техникалық, ағаш өңдеу, пайтын
инструменталдық, меха- 270 С
никалық, кузовтік, бол-
қаңылтырлау ғанда
60 ас-
пайтын

Ұста-қыспақ учаскеле- 20-22 28 60-40 250 С 0,4 0,7
рі, дәнекерлік мысшы- ас- 75 ас-
лық, арнаулы машина- пайтын пайтын
ларды вулканизациялық 240 С
жинау 75 ас-
пайтын

Арнаулы машиналарды 18-21 26 60-40 250 С 0,5 0,7
жөндеу және оларға ас- бол-
техникалық қызмет пайтын ғанда
көрсету жай-күйлері, 65 ас-
аккумуляторлық, сырлау пайтын
және басқа да учаскелер 250 С
бол-
ғанда
70 ас-
пайтын
240 С
және
төмен
бол-
ғанда
75 ас-
пайтын
________________________________________________________________

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
14 қосымшасы

Жұмыс орны ауасындағы залалды заттардың
шекті мүмкін концентрациялары
___________________________________________________________________
р/с| Заттардың аталуы |Шекті мүмкін концентра-
N | |ция мөлшері (ШМК), мг/м³
___________________________________________________________________
1 Азот тотығы (NO₂ саналғанда) 5
2 Акролеин 0,2
3 Жанармай бензины (С саналғанда) 100
4 Лигроин (С саналғанда) 300
5 Қорғасын және оның органикалық емес
қосылыстары 0,01
6 Метилдік спирт (метанол) 5
7 Тетраэтилқорғасыны 0,005
8 Уайт-спирт (С саналғанда) 300
9 Көміртек тотығы 20
10 Шекті алифатикалық көмірсутек С₁-С₁₀
(С саналғанда) 300
11 Сілтілер (ерітінділер) (NaOH саналғанда) 0,5
12 Күкірт қышқылы, күкірт ангидриді 1
13 Соляная қышқылы 5
14 2 % төмен кремний қоспасы бар
өсімдіктер шаңы 6
15 Тальктің шаңы 4
16 Кремнезем қосындысы бар шаңдар 1
___________________________________________________________________

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
15 қосымшасы

Бір бағытта әсер ететін бірнеше залалды заттар
жұмыс орны ауасында біржолы болған кезде, солардың
ішіндегі әр қайсысының нақты концентрация сомасы
қатынасын есептейтін формула

Бір бағытта әсер ететін бірнеше залалды заттар жұмыс орны ауасында біржолы болған кезде, солардың ішіндегі әр қайсысының нақты концентрация сомасының (С₁, С₂,..., Сn) олардың ШМК (ШМК₁, ШМК₂,...ШМКn) қатынасы, келесі формулаға сәйкес, бірден аспауы тиіс:

С₁ С₂ Сn
------- + ------- +... + ------- < 1.
ШМК₁ ШМК₂ ШМКn

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
16 қосымшасы

Арнаулы автокөлік қызметтерінің өндірістік
жай-күйлерінің жарықтану нормативтері
___________________________________________________________________
Жұмыстардың |Орналастыру | Фонның | Жарықтанғаны, лк
сипаттамалары|объектісінің| сипат- |______________________________
| фонмен | тамасы |Газоразрядтік | Қыздыру
| контрасты | | шамдар үшін | шамдар үшін
| | |______________|_______________
| | |ара-| жалпы |ара-| жалпы
| | |лас |жарықтану|лас | жарықтану
___________________________________________________________________
Дәлдігі жоғары Орташа Жарық 400 200 400 150
(жанар-май ап-
паратурасын,
өлшеу аспапта-
рын және т.с.
реттеу және
жөндеу)

Дәлдігі орташа Кіші Жарық 400 150 400 100
(двигательдер
және агрегат-
тарды жөндеу,
станок жұмыс-
тары және т.с.)

Дәлдігі кіші Кіші Жарық 200 150 200 100
(тексеру, май- (орташа) (күңгірт)
лау, жанармай
құю, кузовтік
жұмыстар және
т.с.)

Добал (тиеу- Фон сипаттамасына - 100 - 50
түсіру жұмыста- және объекттің
ры, детальдар фонмен контрастына
және агрегат- қарамастан
тарды жуу және
т.с.)
___________________________________________________________________

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
17 қосымшасы

Дыбыстың және дыбыстық қысымның мүмкін деңгейлері
___________________________________________________________________
р/с| Жұмыс орындары | Жиілігі орташа геометрикалық | Дыбыс
N | | октавтік жолдардағы дыбыстық | деңгейі
| | қысымның деңгейі, Гц | және
| |__________________________________|дыбыстың
| |63|125|250|500|1000|2000|4000|8000| балама
| | | | | | | | | | деңгейі
___________________________________________________________________
1 Басқару жай-күйлері,
жұмыс бөлмелері 79 70 63 58 55 52 50 49 60
2 Тұрақты жұмыс орын-
дары және өндірістік
жай-күйлердегі және
кәсіпорын аймағындағы
жұмыс аумақтары 94 87 82 75 75 73 71 70 80
3 Автокөлік, тракторлар
және арнаулы машина-
лар жүргізушілерінің
жұмыс орындары 99 92 86 83 80 78 76 74 85
___________________________________________________________________

Азаматтық авиация ұйымдарының
арнайы және мамандандырылған
көлік және автомобильдік
шаруашылықтарындағы еңбек
қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі ережесінің
18 қосымшасы

Вибрацияның мүмкін деңгейлері

___________________________________________________________________
Орташа | Октавтік | Мүмкін ауытқу жылдамдығы
геомет-| жолдардың |_______________________________________________
рикалық| шекті жиі-|Вертикалды вибрация| Горизонталды вибрация
жиілік-|ліктері, Гц|___________________|___________________________
тер, Гц| | қолда- | қолда- |қолданыс- |қолданыстағы
| |ныстағы | ныстағы |тағы мағы-|мағыналардың,
| |мағына- | мағына- |налар, м/с|деңгейлері, дБ
| |лар, м/с | лардың, | |
| | | деңгей- | |
| | | лері, дБ| |
___________________________________________________________________
1 0,88-1,4 12,6 10-2 128 5,0 10-2 120
2 1,4-2,8 7,1 10-2 123 3,5 10-2 117
4 2,8-5,6 2,5 10-2 114 3,2 10-2 116
8 5,6-11,2 1,3 10-2 108 3,2 10-2 116
16 11,2-22,4 1,1 10-2 107 3,2 10-2 116
31,5 22,4-45,0 1,1 10-2 107 3,2 10-2 116
63 45,0-90,0 1,1 10-2 107 3,2 10-2 116
125 90,0-180,0 1,1 10-2 107 3,2 10-2 116
250 180,0-355,0 1,1 10-2 107 3,2 10-2 116
___________________________________________________________________