Об утверждении Правил инвентаризации выбросов вредных (загрязняющих) веществ, вредных физических воздействий на атмосферный воздух и их источников

Приказ и.о. Министра охраны окружающей среды Республики Казахстан от 4 августа 2005 года N 217-п. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 15 сентября 2005 года N 3838. Утратил силу приказом И.о. Министра охраны окружающей среды Республики Казахстан от 29 октября 2010 года № 271-ө

Сноска. Утратил силу приказом И.о. Министра охраны окружающей среды РК от 29.10.2010 № 271-ө

В соответствии со статьей 20 Закона Республики Казахстан "Об охране атмосферного воздуха", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила инвентаризации выбросов вредных (загрязняющих) веществ, вредных физических воздействий на атмосферный воздух и их источников.

2. Департаменту экологической экспертизы и регулирования природопользования Министерства охраны окружающей среды Республики Казахстан (Урманова И. Б.) направить настоящий приказ на государственную регистрацию в Министерство юстиции Республики Казахстан.

3. Департаменту экологической экспертизы и регулирования природопользования Министерства охраны окружающей среды Республики Казахстан (Урманова И. Б.) обеспечить официальное опубликование настоящего приказа в средствах массовой информации.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра охраны окружающей среды Республики Казахстан Бекжанова Ж. Л.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня их первого официального опубликования.

И.о. Министра

"СОГЛАСОВАН"
И.о. Министра здравоохранения
Республики Казахстан
от 15 августа 2005 г.

Утверждено приказом
и.о. Министра охраны
окружающей среды
Республики Казахстан
4 августа 2005 года
N 217-п.

Правила инвентаризации выбросов вредных (загрязняющих)
веществ в атмосферный воздух, вредных физических
воздействий на атмосферный воздух и их источников
1. Общие положения

1. Настоящие Правила инвентаризации выбросов вредных (загрязняющих) веществ в атмосферный воздух, вредных физических воздействий на атмосферный воздух и их источников (далее - Правила), определяют порядок проведения юридическими и физическими лицами инвентаризации выбросов вредных (загрязняющих) веществ в атмосферный воздух, вредных физических воздействий на атмосферный воздух и установление их источников.

2. В настоящих Правилах используются следующие термины и определения:

1) вредное физическое воздействие на атмосферный воздух - вредное воздействие шума, вибрации, ионизирующего излучения, температурного и других физических факторов, изменяющих температурные, энергетические, волновые, радиационные и другие физические свойства атмосферного воздуха, влияющие на здоровье человека и окружающую среду;

2) пылегазоочистное оборудование - сооружение, состоящее из одного или нескольких аппаратов по очистке вредных (загрязняющих) веществ, вспомогательного оборудования и коммуникаций, предназначенное для улавливания из выбросов или вентиляционного воздуха вредных (загрязняющих) веществ с целью предотвращения загрязнения атмосферного воздуха;

3) природопользователь - физическое и юридическое лицо, имеющее источник выбросов вредных веществ и вредных физических воздействий на атмосферный воздух.

2. Инвентаризация выбросов вредных (загрязняющих) веществ
в атмосферный воздух и их источников

3. Инвентаризация выбросов вредных (загрязняющих) веществ в атмосферный воздух и их источников (далее - инвентаризация выбросов), является первым этапом разработки проекта нормативов предельно допустимых выбросов вредных (загрязняющих) веществ в атмосферный воздух и утверждается природопользователем.

4. Основными целями инвентаризации выбросов является:
получение исходных данных для оценки степени влияния выбросов загрязняющих веществ на атмосферный воздух и установления нормативов предельно допустимых выбросов вредных (загрязняющих) веществ в атмосферный воздух, как в целом по предприятию, так и по отдельным источникам загрязнения атмосферного воздуха;
определение количественных характеристик выбросов загрязняющих веществ;
определение перечня вредных (загрязняющих) веществ, подлежащих государственному учету и нормированию для рассматриваемого объекта;
оценки эффективности работы пылегазоочистного оборудования;
оценки эффективности использования сырьевых ресурсов и утилизации отходов на предприятии;
планирования работ по охране атмосферного воздуха.

5. Инвентаризация выбросов осуществляется посредством проведения инструментальных замеров и (или) составления расчетов выбросов вредных (загрязняющих) веществ.

6. Инвентаризация выбросов проводится периодически один раз в пять лет, а также в случае реконструкции или изменения технологии производства, появления новых стационарных источников выброса вредных (загрязняющих) веществ.

7. Методическое руководство по проведению инвентаризации выбросов осуществляют территориальные подразделения центрального исполнительного органа в области охраны окружающей среды.

8. Природопользователи, имеющие стационарные источники выбросов вредных (загрязняющих) веществ, обязаны осуществлять учет выбросов вредных (загрязняющих) веществ в атмосферный воздух и их источников, проводить контроль за соблюдением установленных нормативов предельно допустимых выбросов.

9. Работа по проведению инвентаризации выбросов включает следующие этапы:
1) подготовительный;
2) проведение инвентаризационного обследования выбросов вредных (загрязняющих) веществ;
3) обработка результатов обследования и оформление материалов инвентаризации.

10. На подготовительном этапе выполнения работ составляется краткая характеристика предприятия как источника загрязнения атмосферного воздуха, схема и описание основных технологических процессов.

11. На этапе проведения инвентаризационного обследования выбросов вредных (загрязняющих) веществ, проводится обследование источников выбросов в атмосферный воздух, по результатам которых должны быть определены загрязняющие вещества и источники их выброса в атмосферный воздух, устанавливается эффективность работы пылегазоочистного оборудования.

12. По результатам проведенной инвентаризации выбросов заполняются бланки инвентаризации выбросов вредных (загрязняющих) веществ в атмосферный воздух и их источников (приложение).

3. Инвентаризация вредных физических воздействий
на атмосферный воздух и их источников

13. Инвентаризация вредных физических воздействий на атмосферный воздух и их источников (далее - инвентаризация) проводится один раз в пять лет, а также в случае реконструкции или изменения технологии производства, появления новых источников вредных физических воздействий на атмосферный воздух.

14. Государственному учету подлежат следующие вредные физические воздействия:
1) шум;
2) вибрация;
3) ионизирующее излучение;
4) температурные и другие физические факторы, изменяющие температурные, энергетические, волновые, радиационные и другие свойства атмосферного воздуха, приводящие к вредному воздействию на атмосферный воздух, здоровье человека и окружающую среду.

15. По результатам инвентаризации устанавливаются источники вредных физических воздействий на атмосферный воздух, подлежащие нормированию для рассматриваемого объекта.

16. Методическое руководство за проведением инвентаризации вредных физических воздействий на атмосферный воздух осуществляют территориальные подразделения уполномоченного органа в области обеспечения санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

17. При проведении инвентаризации учитываются вредные физические воздействия, присутствующие в применяемых технологических процессах и поступающие в атмосферный воздух от всех источников воздействия, в том числе от автотранспорта.

18. Инвентаризация воздействия вредных физических воздействий на атмосферный воздух осуществляется посредством проведения инструментальных замеров.

19. Технические средства, применяемые для проведения инвентаризации вредных физических воздействий на атмосферный воздух, должны быть аттестованы.

20. Измерения параметров вредного физического воздействия на атмосферный воздух производится в рабочей зоне, на границе санитарно-защитной зоны и селитебной территории.

21. Оценка загрязнения атмосферного воздуха вредными физическими воздействиями проводится в соответствии с действующими гигиеническими нормативами, утвержденными уполномоченным органом в области обеспечения санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

22. Материалы инвентаризации вредных физических воздействий на атмосферный воздух используются для составления мероприятий по достижению предельно допустимых нормативов вредных физических воздействий на атмосферный воздух в соответствии с гигиеническими нормативами вредных физических воздействий, утвержденных уполномоченным органом в области обеспечения санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

4. Согласование и утверждение инвентаризации

23. Обеспечение согласования, утверждения и пересмотра процедуры инвентаризации осуществляет природопользователь или иное лицо, принявшее данное обязательство на общих основаниях.

24. Материалы инвентаризации выбросов вредных (загрязняющих) веществ, вредных физических воздействий на атмосферный воздух и их источников, природопользователь представляет на согласование в территориальные подразделения центрального исполнительного органа в области охраны окружающей среды и уполномоченного органа в области обеспечения санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

25. Представленные на согласование материалы должны содержать:
пояснительную записку, включающую краткую характеристику источников выбросов вредных (загрязняющих) веществ и физических воздействий на атмосферный воздух, а также наличие документов, на основании которых природопользователю предоставлено право на эксплуатацию объекта и целевого использования земельного участка;
расчеты или результаты инструментальных замеров, характеризующие выбросы вредных (загрязняющих) веществ и физические воздействия на атмосферный воздух;
карты - схемы размещения источников выброса вредных (загрязняющих) веществ и физических воздействий на атмосферный воздух;
перечень методических материалов, на основании которых получены характеристики выбросов вредных (загрязняющих) веществ и физических воздействий на атмосферный воздух.

26. В случае не соответствия представленных материалов требованиям настоящих Правил, инвентаризация отклоняется от согласования до устранения нарушений.

27. Сроки согласования инвентаризации не должны превышать трех недель с момента поступления материалов в территориальное подразделение центрального исполнительного органа в области охраны окружающей среды, уполномоченного органа в области обеспечения санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

28. Лимиты на выбросы вредных (загрязняющих) веществ в разрешениях на загрязнение окружающей среды для предприятий 4 категории опасности, которые не подлежат дополнительному оснащению пылегазоочистными оборудованиями в зависимости от расчета рассеивания вредных (загрязняющих) веществ в атмосферном воздухе, устанавливаются по результатам проведенной инвентаризации.

Приложение
к Правилам инвентаризации
выбросов вредных (загрязняющих)
веществ в атмосферный воздух,
вредных физических воздействий
на атмосферный воздух и их
источников

СОГЛАСОВАНО: УТВЕРЖДАЮ:
Главный государственный инспектор Руководитель предприятия
области (города республиканского
значения, столицы) по охране
окружающей среды

________________ (ф.и.о) ________________ (ф.и.о.)
(подпись) (подпись)
"____"__________200__г. "____"__________200__г.

м.п. м.п.

Бланк инвентаризации выбросов вредных (загрязняющих)
веществ в атмосферный воздух и их источников
Глава 1. Источники выделения вредных (загрязняющих) веществ

Hаиме- нование произ- водства номер цеха, участка и т.д.	Номер источ- ника загряз- нения атмос- феры	Номер источ- ника выде- ления	Hаиме- нование источ- ника выде- ления загряз- няющих веществ	Наиме- нова- ние выпус- каемой про- дукции	Время работы источ- ника выделе- ния, час		Наиме- нова- ние загряз- няющего вещест- ва	Код вред- ного вещес- тва (ПДК или ОБУВ)	Коли- чество загряз- няющего вещества, отходя- щего от источ- ника выделе- ния, т/год
					в сутки	за год
А	1	2	3	4	5	6	7	8	9

В графе А указывается к какому производству относятся источники выделения и (или) источники загрязнения атмосферного воздуха (далее - источники), конкретные названия цехов, участков (например, подготовительный, формовочный и т.д.). Производство может включать в себя один или несколько цехов, участков и т.п. (например, агломерационное, теплосиловое, производство вискозы и др.), а также указываются их порядковые номера.
В графе 1 указываются номера источников загрязнения атмосферного воздуха согласно схеме их расположения, которая должна составляться и храниться на предприятии. Нумерация источников от года к году не должна меняться. При появлении нового источника загрязнения атмосферного воздуха ему присваивают номер, ранее не использовавшийся. При ликвидации источника его номер в дальнейшем не используют. Всем организованным источникам загрязнения атмосферного воздуха присваивают номера в пределах от 0001 до 5999, а всем неорганизованным источникам присваиваются номера - в пределах от 6001 до 9999.
В графе 2 указываются номера источников выделения согласно схеме их расположения, которая составляется на предприятии. Номер источника выделения состоит из двух частей. Первая часть - четырехразрядный номер источника загрязнения атмосферного воздуха, к которому подключен источник выделения, а вторая часть его двухразрядный порядковый номер.
В графе 3 указывается наименование, тип установок и агрегатов, а также процессы, в которых непосредственно образуются вредные (загрязняющие) вещества (например, сжигание топлива в паровом котле, доменной печи, выгрузка сыпучего материала или сдувание частиц с поверхности сыпучего материала на разгрузочных площадках и т.п.). К источникам выделения относятся процессы, происходящие при не плотности и (или) разгерметизации оборудования, испарении с прудов - отстойников, резервуаров и т.п.
В графе 4 "Наименование выпускаемой продукции" приводится наименование и тип выпускаемой продукции в соответствии с общим классификатором промышленной продукции.
В графах 5 и 6 указывается среднее суммарное количество часов работы оборудования за сутки и за предшествующий инвентаризации год.
В графе 7 записываются наименования вредных (загрязняющих) веществ.
В графе 8 указывается код вредного (загрязняющего) вещества в соответствии с гигиеническими нормативами, утвержденными уполномоченным органом в области обеспечения санитарно-эпидемиологического благополучия населения.
В графе 9 приводится общее количество выбросов вредных (загрязняющих) веществ (тонн в год), отходящих от источников выделения.

Глава 2. Характеристика источников загрязнения
атмосферного воздуха

Номер источ- ника загряз- нения	параметры источника загрязнения		Параметры газовоздушной смеси на выходе с источника загрязнения			Код загряз- няющего вещества (ПДК или ОБУВ)	Количество загрязняющих веществ, выбрасы- ваемых в атмосферу
	Высота, м	Диаметр, размер сечения устья, м	Ско- рость, м/с	Объемный расход, м 3 /с	Темпе- ратура, С 0		Макси- мальное, г/с	Суммар- ное, т/год
1	2	3	4	5	6	7	8	9

В графе 1 указывается номер источника загрязнения атмосферного воздуха (см. Главу 1 графа 1).
В графах 2 и 3 приводятся соответственные данные (в метрах) о высоте источника над уровнем земли и диаметр или размеры сечения устья источника.
В графе 4 указывается скорость, в графе 5 - объемный расход, в графе 6 - температура выбрасываемой газовоздушной смеси в устье организованного источника загрязнения атмосферного воздуха. Для неорганизованных источников графы 4, 5 и 6 заполняются по типу источника.
В графе 7 указывается код вредного (загрязняющего) вещества в соответствии с гигиеническими нормативами, утвержденными уполномоченным органом в области обеспечения санитарно-эпидемиологического благополучия населения.
В графе 8 указывается максимальный выброс вредного (загрязняющего) вещества на единицу времени, г/с.
В графе 9 указывается суммарная масса выброса вредного (загрязняющего) вещества в атмосферный воздух за год, т/год.

Глава 3. Показатели работы пылегазоочистного оборудования

Номер источника выделения	Наимено- вание и тип пыле- газоочист- ного оборудо- вания	КПД аппаратов, %		Коэффициент обеспечен- ности K (1), %
		проект- ный	факти- ческий	норма- тивный	факти- ческий
1	2	3	4	5	6

В графе 1 указывается номер источника выделения (см. раздел 1 графа 2).
В графе 2 перечисляются наименование и тип аппаратов, входящих в состав пылегазоочистного оборудования (далее - ПГО).
В графах 3 и 4 указываются проектные и фактические коэффициенты полезного действия (далее - КПД) ПГО. Проектный КПД (степень очистки) берется из паспорта или каталогов ПГО.
Фактический КПД определяется по формуле:

С _вх и С _вых - концентрация загрязняющих веществ (г/м ³ ), соответственно до и после очистки, определяемых по результатам замеров;
V _вх и V _вых - расход объема газовоздушной смеси, соответственно на входе и выходе с ПГО (м ³ /с).
Замеры концентраций загрязняющих веществ выполняются аттестованными лабораториями.
В графе 5 указывается коэффициент обеспеченности (нормативный) в соответствии с ГОСТ 17.2.3.02-78.
В графе 6 указывается фактический коэффициент обеспеченности источников выбросов ПГО в процентах, определяемый по формуле:

Т _г
К ⁽¹⁾ = -- , где
Т _т

Т _т - время работы за год технологического оборудования, час;
Т _г - время работы за год газоочистных установок (независимо от степени очистки, час).

Глава 4. Суммарные выбросы вредных (загрязняющих) веществ
в атмосферу, их очистка и утилизация, т/год

Наимено- вание загряз- няющего вещества	Количество загряз- няющих веществ отходящих от источ- ников выделения	В том числе		Из поступивших на очистку			Всего выброшено в атмо- сферный воздух
		выбра- сывает- ся без очистки	посту- пает на очистку	выбро- шено в атмо- сферу	уловлено и обезврежено
					факти- чески	из них утили- зиро- вано
1	2	3	4	5	6	7	8
ВСЕГО:
в том числе:
твердые
из них:
газооб- разные и жидкие
из них:

В разделе 4 указываются сведения по всем веществам, на основании которых в разделах 1 и 2 приведены количественные показатели вредных (загрязняющих) веществ.
В графе 1 указывается наименование вредного (загрязняющего) вещества.
В графе 2 указываются количество вредных (загрязняющих) веществ, отходящих от всех стационарных источников выделения, как собираемых в системе газоотводов (организованный выброс), независимо от того, направляются они или не направляются на ПГО, так и непосредственно попадающих в атмосферный воздух без ПГО (неорганизованный выброс). В данное количество вредных (загрязняющих) веществ не входят вещества, содержащиеся в технологических газах и специально улавливаемые для производства продукции.
В графе 3 указывается количество вредных (загрязняющих) веществ, поступающих в атмосферный воздух через специальные устройства (трубы, вентиляционные установки, аэрационные фонари и т.п.) без очистки.
В графу 4 включается общее количество вредных (загрязняющих) веществ, поступающих на ПГО. При этом данные графы 4 должны быть равны сумме данных граф 5 и 6.
В графе 5 приводится количество вредных (загрязняющих) веществ, поступающих в атмосферный воздух после прохождения системы очистки.
В графе 6 указывается фактическое количество уловленных вредных (загрязняющих) веществ.
В графу 7 "из них утилизировано" включается количество вредных (загрязняющих) веществ, возвращенных в производство или использованных для получения товарного продукта.
В графе 8 "выброшено в атмосферный воздух" указывают общее количество вредных (загрязняющих) веществ, поступивших в атмосферный воздух. Данные этой графы должны равняться разности значений граф 2 и 6, а также равны сумме данных граф 3 и 5.
При отсутствии на предприятии очистных ПГО в графы 4, 5, 6, 7 записывается 0. Тогда данные граф 2, 3 и 8 будут равны между собой.
В строке "всего" рассчитывается сумма всех строк, указанных в графе 8 раздела 2.
В строке "твердые" рассчитывается сумма всех строк, указанных в графе 8 раздела 2, по твердым веществам и сумма строк отдельно по каждому твердому веществу.
В строке "газообразные" и "жидкие" записывается сумма всех строк, указанных в графе 8 раздела 2 по жидким и газообразным загрязняющим веществам, а также производится расчет суммы строк отдельно по каждому загрязняющему жидкому и газообразному веществу.

Атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттар шығарылуының, атмосфералық ауаға зиянды физикалық әсер ету мен олардың көздеінің жүргізу ережелерін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігінің 2005 жылғы 4 тамыздағы N 217-ө Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2005 жылғы 15 қыркүйекте тіркелді. Тіркеу N 3838. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрінің м.а. 2010 жылғы 29 қазандағы № 271-ө бұйрығымен.

Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрінің м.а. 2010.10.29 № 271-ө бұйрығымен.

"Атмосфералық ауаны қорғау туралы"»Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабын орындау мақсатында БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса берілген Атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттар шығарымдарының, атмосфералық ауаға зиянды физикалық әсер ету мен олардың көздерінің есебін жүргізу ережесі, сондай-ақ мемлекеттік есепке алынуға және нормалануға тиіс атмосфералық ауаға зиянды физикалық әсер ету, зиянды (ластаушы) заттардың тізбелері бекітілсін.
2. Осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігінің Экологиялық сараптама және табиғат пайдалануды реттеу департаменті (Орманова И.Б.) Әділет министрлігіне мемлекеттік тіркеуге жіберсін.
3. Бұқаралық ақпараттық құралдарына жариялауға Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігінің Экологиялық сараптама және табиғат пайдалануды реттеу департаментіне (Орманова И.Б.) жүктелсін.
4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Қоршаған ортаны қорғау вице - министрі Л.Ж.Бежановқа жүктелсін.
5. Осы бұйрық бұқаралық ақпараттарында бірінші жарияланған күнінен он күн өткеннен бастап күшіне енеді.

Министрдің
міндетін атқарушы

"КЕЛІСІЛГЕН"

Қазақстан Республикасының
Денсаулық Министрінің
міндетін атқарушы
2005 жылғы 15 тамыз

Қазақстан Республикасы
Қоршаған ортаны қорғау
министрінің міндетін
атқарушының
2005 жылғы 4 тамыздағы
N 217-ө бұйрығымен
бекітілген

Атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттар шығарылуының, атмосфералық ауаға зиянды физикалық әсер ету мен олардың көздерінің есебін жүргізу ережесі

1. Жалпы ережелері

1. Осы Ереже жеке және заңды тұлғалардың атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттар шығарылуының, атмосфералық ауаға зиянды физикалық әсер ету мен олардың көздерінің есебін жүргізу тәртібін айқындайды (бұдан әрі - Ереже).

2. Осы Ережеде мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) атмосфералық ауаға зиянды физикалық әсер ету - атмосфералық ауаның температуралық, энергетикалық, толқындық, радиациялық және басқа да физикалық қасиеттерiн өзгертетiн шудың, тербелiстiң, иондаушы сәуленiң, температуралық және басқа да физикалық факторлардың адам денсаулығы мен қоршаған ортаға зиянды әсер етуi;

2) шаңгазтазарту жабдықтары-атмосфералық ауаның ластауын жою мақсатында шығарындылардан немесе зиянды (ластаушы) заттарды желдеткіш ауасынан аулап алу үшін арналған қосалқы жабдықтарды және коммуникацияларды зиянды (ластаушы) заттарды тазарту бойынша бір немесе бірнеше апаттардан тұратын құрылыс;

3) табиғатты пайдаланушы - арнайы табиғат пайдалану тәртібінде табиғатты пайдалануды жүзеге асыратын жеке және заңды тұлға.

2. Атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттар
шығарындылары және олардың көздерінің есебін жүргізу

3. Атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттар шығарындалары және олардың көздерінің есебін жүргізу (бұдан әрі - шығарындылардың есебін жүргізу) атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттардың шекті рұқсат етілген шығарындалары нормативтерінің жобасын әзірлеудің бірінші кезеңі болып табылады.

4. Зиянды (ластаушы) заттар шығарындыларының есебін жүргізудің негізгі мақсаты:
Атмосфералық ауаға ластаушы заттар шығарындыларының әсер ету дәрежесін бағалау үшін және кәсіпорындар бойынша тұтастай алғандай, сондай атмосфералық ауаның жекелеген көздері бойынша атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттар шекті рұқсат етілген шығарындылардың нормативтерін белгілеу үшін түпкі деректерін алу;
ластаушы заттар шығарындыларының сандық сипаттамаларын айқындау;
қаралып жатқан объект үшін мемлекеттік есепке алынуына және нормалануына тиіс зиянды (ластаушы) заттардың тізбесін айқындау;
шаңгаз тазарту құрылғылары қызметінің тиімділігін бағалау;
шикізат ресурстарын пайдалану және кәсіпорындағы қалдықтарды кәдеге жаратудың тиімділігін бағалау;
атмосфералық ауаны қорғау бойынша жұмыстарды жоспарлау болып табылады.

5. Шығарындылардың есебі тікелей аспаптық өлшемдер немесе зиянды (ластаушы) заттар шығарындыларының есептері бойынша жүргізіледі.

6. Есебін жүргізуді кезең-кезеңімен бес жылда бір рет, сондай-ақ зиянды (ластаушы) заттар шығарындыларының жаңа стационарлық көздері пайда болғанда, кәсіпорын технологиясы қайта құрылған немесе өзгерткен жағдайда жүргізіледі.

7. Атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттар шығарындыларының есебін жүргізу жөнінде әдістемелік басшылықты қоршаған ортаны қорғау саласындағы орталық атқарушы органның аумақтық бөлімшесі жүзеге асырады.

8. Атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттарды шығаратын көздері бар табиғат пайдаланушылар атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттардың шығарылуын және олардың көздерiн есепке алуды жүзеге асыруға, атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттар шығарудың белгiленген нормативтерiнiң сақталуына бақылау жүргiзуге тиіс.

9. Есебін жүргізу бойынша жұмыс мына кезеңдерді қамтуы тиіс:

1) дайындық;

2) зиянды (ластаушы) заттар шығарындыларының есебін жүргізу зерттеулерін жүргізу;

3) зерттеу нәтижелерін өңдеу және есебін жүргізу материалдарын ресімдеу.

10. Жұмысты орындаудың дайындық кезеңінде атмосфералық ауаның ластаушы көзі ретінде кәсіпорынның қысқаша сипаттамасы, негізгі технологиялық процестердің сұлбасы мен бейнелеуі жасалады.

11. Зиянды (ластаушы) заттар шығарындыларының есебін жүргізудің зерттеулерін жүргізу кезеңінде нәтижесі бойынша атмосфералық ауаға ластаушы заттардың және атмосфералық ауаға оның шығарынды көздері айқындалуы тиіс, шаңгазтазартқыш құрылғылар жұмысының тиімділігін белгілейді.

12. Шығарындылардың есебін жүргізу қорытындылары бойынша атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттар шығарындылары және олардың көздерінің есебін жүргізу бланкілері толтырылады (қосымша).

3. Атмосфералық ауаға зиянды физикалық әсер етудің
және олардың көздерінің есебін жүргізу

13. Есебін жүргізу бес жылда бір рет, сондай-ақ атмосфералық ауаға зиянды физикалық әсер етудің жаңа көздері пайда болған жағдайда, кәсіпорын технологиясы қайта жаңарған немесе өзгерген жағдайда жүргізіледі.

14. Мемлекеттік есепке мынадай зиянды физикалық әсер етулер:
1) шуыл;
2) діріл;
3) иондалатын сәулеленулер;
4) Атмосфералық ауаның температуралық, энергетикалық, толқындық, радиациялық және басқа да физикалық қасиеттерiн өзгертетiн шудың, адам денсаулығы мен қоршаған ортаға зиянды әсер ететiн температуралық және басқа да физикалық факторлар.

15. Есебін жүргізудің нәтижелері бойынша объектіні қарау үшін нормалануға тиісті атмосфералық ауаға зиянды физикалық әсер етудің көздері белгіленеді.

16. Атмосфералық ауаға зиянды физикалық әсер етудің есебін жүргізуге әдістемелік басшылықты санитарлық-эпидемиологиялық қамтамасыз ету саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

17. Есебін жүргізу кезінде барлық әсер ету көздерінен, оның ішінде автокөліктен атмосфералық ауаға түсетін және қолданылатын технологиялық процестерде бар зиянды физикалық әсер етулер ескеріледі.

18. Атмосфералық ауаға зиянды физикалық әсер етудің есебін жүргізу саймандық өлшемдерді жүргізу құралдары арқылы жүзеге асырылады.

19. Атмосфералық ауаға зиянды физикалық әсерлердің есебін жүргізу үшін қолданылатын техникалық құралдар аттестатталған жабдықтар және өлшем құралдарымен ұсынылуы тиіс.

20. Атмосфералық ауаға зиянды физикалық әсер етудің өлшеу параметрлерін санитарлық-қорғау аймағы және қоныстық аумақтың шекарасында жұмыс аймағында шығарады.

21. Атмосфералық ауаны зиянды физикалық әсер етулермен ластауды бағалау халықтың санитарлық-эпидемиологиялық оңтайлылығын қамтамасыз ету саласындағы уәкілетті орган бекіткен қолданыстағы гигиеналық нормативтерге сәйкес жүргізіледі.

22. Атмосфералық ауаға зиянды физикалық әсер етулердің есебін жүргізу материалдары халықтың санитарлық-эпидемиологиялық оңтайлылығын қамтамасыз ету саласындағы уәкілетті орган бекіткен Зиянды физикалық әсер ету көздерін нормалау жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес атмосфералық ауаға зиянды физикалық әсер етулердің шекті рұқсат етілген нормативтеріне жету бойынша іс-шараларды жасау үшін бұдан әрі пайдаланылады.

4. Есеп жүргізуді келісу және бекіту

23. Есебін жүргізу рәсімінің келісімін қамтамасыз етуді, бекітуді және қайта қарауды жалпы негіздемеде осы міндеттемені қабылдаған табиғатты пайдаланушы немесе өзге тұлға жүзеге асырады.

24. Табиғатты пайдаланушы атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттар, зиянды физикалық әсер етудің және оның көздері шығарындыларының есебін жүргізудің материалдарын қоршаған ортаны қорғау саласындағы орталық атқарушы органның аумақтық бөлімшелеріне және халықтың санитарлық-эпидемиологиялық оңтайлылығын қамтамасыз ету саласындағы уәкілетті органға келісуге ұсынады.

25. Келісуге берілген материалдар:
атмосфералық ауа физикалық әсер ету және зиянды (ластаушы) заттар шығарындылар көздерінің қысқаша сипаттамасын қамтитын түсіндірме жазбасын, сондай-ақ оның негізінде табиғатты пайдаланушыға объектіні пайдалануға және жер учаскесін мақсатты пайдалану құқығы берілген құжаттары;
атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттар шығарындыларын және физикалық әсер етуді сипаттайтын саймандық есептер немесе нәтижелер;
атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) және физикалық әсер ету заттары көздерін орналастыру карталары және сұлбалары;
әдістемелік материалдардың, оның негізінде атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттар шығарындылары және физикалық әсер етудің сипаттамалары алынған тізбесі болуы тиіс.

26. Берілген материалдар осы атмосфералық ауаға физикалық әсер етудің және зиянды заттар шығарындыларының есебін жүргізу бойынша ережеге сәйкестендірілмеген жағдайда бұзушылықтарды жойғанша есебін жүргізуді келісуден бас тартады.

27. Есебін жүргізуді келісу мерзімі халықтың санитарлық-эпидемиологиялық оңтайлылығын қамтамасыз ету саласындағы уәкілетті органның, қоршаған ортаны қорғау саласындағы орталық атқарушы органның аумақтық бөлімшелеріне материалдардың түскен сәтінен бастап үш аптадан аспауы тиіс.

28. Атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттар тарату есебіне байланысты шаң газ тазартқыш құрылғыларымен жабдықтауға жатпайтын 4-қауіптілік санатындағы кәсіпорындар үшін қоршаған ортаны ластауға рұқсаттарда зиянды (ластаушы) заттар шығарындыларына лимиттер.

Атмосфералық ауаға зиянды
(ластаушы) заттар
шығарылуының, атмосфералық
ауаға зиянды физикалық әсер
ету мен олардың көздерінің
есебін жүргізу ережелеріне
қосымша

КЕЛІСІЛГЕН: БЕКІТІЛГЕН:
қоршаған ортаны қорғау кәсіпорын басшысы
жөніндегі облыстық _______________(аты-жөні)
(республикалық маңызы (қолы)
бар қалалар, астана)
бас мемлекеттік инспекторы
________________ (аты-жөні)
(қолы)
200___ ж. ________ "____" 200___ ж. ________ "____"
мөр орны мөр орны

Атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттарды
шығарылуының және олардың көздерінің
есебін жүргізу бланкісі

1 тарау. Зиянды (ластаушы) заттарды бөлетін көздер

Өн- ді- ріс ата- уы, цех, уча- ске және т.б. нө- мірі	Ат- мос- фера- ны лас- таушы көз- дің нө- мірі	Бө- ліну кө- зі- нің нө- мірі	Лас- тау- шы зат- тар- ды бөлі- не- тін көз- дің атауы	Шыға-ры- латын өнім- нің атауы	Бөліну көздің жұмыс уақы- ты, сағаты тәу- лікте жылға	Лас- таушы заттың атауы	Зиянды заттың коды (әсер етудің бағдар- лы қауі- псіз деңгейі немесе шекті рұқсат етілген шоғыр- лану)	Бөліну көзінен шығатын лас- таушы заттың мөлшері жылға/ тонна
А	1	2	3	4	5 6	7	8	9

А бағанда бөліну көздері және (немесе) атмосфералық ауаны ластау көздері қай өндіріске жататыны, цехтар, учаскелердің нақты атаулары (мысалы, дайындау, қалыптау және т.б.) көрсетіледі. Өндірісте бірнеше цехтар, учаскелер және т.б. (мысалы, агломерациялық, жылуқуаттық, вискоза өндірісі және басқалары) болуы мүмкін, сондай-ақ олардың реттік нөмірлері көрсетіледі.
1 бағанда атмосфералық ауаны ластау көздерінің нөмірлері олардың орналасу сұлбасына сәйкес көрсетіледі, сұлба кәсіпорында жасалуы және сақталуы қажет. Көздердің нөмірлері жылдан жылға өзгермеу керек. Атмосфералық ауаны ластайтын жаңа көз пайда болса, оған бұрын пайдаланбаған нөмір беріледі. Көз жойылған жағдайда оның нөмірі бұдан әрі пайдаланбайды. Барлық ұйымдасқан атмосфералық ауаны ластайтын көздерге 0001-ден 5999-ға дейінгі шеңберде нөмірлер беріледі, ал барлық ұйымдаспаған көздерге - 6001-ден 9999-ға дейінгі шеңберде нөмірлер беріледі.
2 бағанда кәсіпорында жасалатын бөліну көздерінің орналасу сұлбасына сәйкес нөмірлері көрсетіледі. Бөліну көзінің нөмірі екі бөлімнен құрылады. Бірінші бөлімде атмосфералық ауаны ластау көзінің төртразрядтық нөмірі көрсетіледі, ал екінші бөлімінде оның екіразрядты реттік саны.
3 бағанда қондырғылар мен агрегаттардың атауы, типі, сондай-ақ зиянды (ластаушы) заттар (мысалы, булық қазанда, домналық пеште отынды жағу, сусымалылы материалдарды түсіру немесе жүк салу алаңдарда сусымалылы материалдардың бетінен түйірдерін үрлеу және т.б.) пайда болатын процестер көрсетіледі. Бөліну көздеріне құрал-жабдықтың тығызсыздығы және/немесе қымтаусыздығы, тоған-тұндырғыштардан, резервуарлардан булану болатын кездегі процестер жатады.
Шығарылатын өнімнің атауы»атты 4 бағанда өнеркәсіптік өнімнің жалпы жіктеуішіне сәйкес шығарылатын өнімнің атауы мен типі келтіріледі.
5 және 6 бағандарда құрал-жабдықтың тәулік және алдындағы есебін жүргізу жылындағы жұмысының орташа қосындылық сағат саны көрсетіледі.
7 бағанда зиянды (ластаушы) заттардың атаулары жазылады.
8 бағанда халықтың санитарлық-эпидемиялық қолайлылығын қамтамасыз ететін саласындағы өкілетті органмен бекітілген гигиеналық нормативтерге сәйкес зиянды (ластаушы) заттың коды көрсетіледі.
9 бағанда бөліну көзінен шығарылатын зиянды (ластаушы) заттар шығарылуының жалпы саны (жылға/тонна) келтіріледі.

2 тарау. Атмосфералық ауаны ластайтын көздердің мінездемесі.

Лас- тау- шы көз- дің нө- мірі	Ластаушы көздің параметр- лері		Ластаушы көзден шығар кездегі газауалық қоспаның параметрлері			Зиян- ды зат- тың коды (әсер ету- дің бағ- дар- лы қау- іпсіз дең- гейі не- месе шекті рұқ- сат етіл- ген шо- ғыр- лану)	Зиянды (ластаушы) заттар шығарылуының саны
	Биі- кті- гі, м	Саға қима- сының диа- мет- рі, өл- шемі, м	Жыл- дамдығы, м/с	Көлемдік өтім, м 3 /с	Темпе- ратура, С		Ба- рынша, г/с	Қо- сын- дылық, т/ жылға
1	2	3	4	5	6	7	8	9

1 бағанда атмосфералық ауаны ластаушы көздің нөмірі көрсетіледі (1 бөлімнің 1 бағанын қара).
2 және 3 бағандарда сәйкес көздің жер деңгейінен биіктілігі (метрлерде) және көз сағасы қимасының диаметрі немесе өлшемі туралы мәліметтер келтіріледі.
4 бағанда жылдамдығы, 5 бағанда - көлемдік өтім, 6 бағанда - атмосфералық ауаны ластаушы ұйымдасқан көзінің сағадағы шығарылатын газауалық қоспасының температурасы көрсетіледі. Ұйымдаспаған көздер үшін 4, 5 және 6 бағандар көз типі бойынша толтырылады.
7 бағанда халықтың санитарлық-эпидемиялық қолайлылығын қамтамасыз ететін саласындағы өкілетті органмен бекітілген гигиеналық нормативтерге сәйкес зиянды (ластаушы) заттың коды көрсетіледі.
8 бағанда уақыт бірлігіне (г/с) зиянды (ластаушы) заттың барынша шығарылуы көрсетіледі.
9 бағанда атмосфералық ауаға жыл бойынша (т/жылға) зиянды (ластаушы) зат шығарылуының қосындылық массасы көрсетіледі.

3 тарау. Шаңгазтазартқыш құрал-жабдық жұмысының көрсеткіштері

Бөліну көзінің нөмірі	Шаңгаз- тазартқыш құрал- жабдықтың атауы мен типі	Аппараттардың пайдалы әрекет коэффициенті (ПӘК), %		Қамтамасыз ету коэффициенті К (1), %
		жоба- лық	нақтылы	норма- тивтік	нақтылы
1	2	3	4	5	6

1 бағанда бөліну көзінің нөмірі көрсетіледі (1 бөлімнің 2 бағанын қара).
2 бағанда шаңгазтазартқыш құрал-жабдықтың құрамына енетін аппараттардың атауы мен типі тізбеленеді (бұдан әрі - ШГТ).
3 және 4 бағандарда ШГТ құрал-жабдығының жобалық және нақтылы пайдалы әрекет коэффициенті (бұдан әрі - ПЭК) көрсетіледі. Жобалық ПӘК (тазалау дәрежесі) ШГТ паспортынан немесе каталогтарынан алынады.
Нақтылы ПӘК мына формула бойынша анықталады:
C _вых х V _вых
ЛПД = (1- --------------)х 100%, мұнда
C _вх х V _вх

С _вх және С _вых - тазалауға дейінгі және тазалаудан кейінгі сәйкес өлшемдер қорытындылары бойынша анықталатын ластаушы заттардың шоғырлануы г/м ³ );
V _вх және V _вых - ШГТ құрал-жабдықтың кіруіндегі және шығуындағы сәйкес газауалық қоспа көлемінің шығыны (м ³ /с).
Ластаушы заттар шоғырлануының өлшемдерін аттестатталған лабораториялар орындайды.
5 бағанда 17.2.3.02-78 мемлекеттік стандартқа сәйкес қамтамасыз ету коэффициенті (нормативтік) көрсетіледі.
6 бағанда ШГТ құрал-жабдығы шығарындыларының көздерін қамтамасыз етудің мына формула бойынша анықталатын нақтылы коэффициенті пайыз ретінде көрсетіледі:
К ⁽¹⁾ = Тг , мұнда
Тт

Тт - технологиялық құрал-жабдықтың бір жылғы жұмыс уақыты, сағат;
Тг - газтазартқыш қондырғылардың бір жылғы жұмыс уақыты, (тазалау дәрежесінен тәуелсіз, сағат).

4 тарау. Атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттардың қосындылық
шығарындылары, оларды тазалау мен қайта пайдалану, т/жылға

Ластаушы заттың атауы	Бөліну көзінен шығары- латын ластаушы заттардың саны	Оның ішінде		Тазалауға түскендерден			Бар- лығы ат- мос- фера- лық ауа- ға шы- ға- рыл- ған
		таза- лаусыз шыға- рылады	таза- лауға түседі	атмос- фераға шыға- рылады	ұсталып қауіпсіз- дірілген
					нақ- тылы	оның ішінде қайта пайда- ланды
1	2	3	4	5	6	7	8
БАРЛЫҒЫ:
оның ішінде:
қаттылар
олардан:
олардың ішінен газтек- тілер және сұйық- тар:

4 бөлімде барлық заттар бойынша мәліметтер көрсетіледі, олардың негізінде 1 және 2 бөлімдерде зиянды (ластаушы) заттардың сандық көрсеткіштері келтірілген.
1 бағанда зиянды (ластаушы) заттың атауы көрсетіледі.
2 бағанда ШГТ-қа бағытталғанына немесе бағытталмағанына қарамастан газ иелігі жүйесінде жиналатын (ұйымдасқан шығарынды), сондай-ақ атмосфералық ауаға тікелей ШГТ-сыз түсетін (ұйымдаспаған шығарындылар) тұрақты бөліну көздерінен шығарылатын зиянды (ластаушы) заттардың саны көрсетіледі.
Зиянды (ластаушы) заттардың осы санына технологиялық газдарда болатын және өнім өндіру үшін арнайы ұсталатын заттар енбейді.
3 бағанда атмосфералық ауаға арнайы қондырғылар (құбырлар, желдету қондырғылары, аэрациялық шам және т.б.) арқылы тазалаусыз түсетін зиянды (ластаушы) заттардың саны көрсетіледі.
4 бағанда ШГТ-қа түсетін зиянды (ластаушы) заттардың жалпы саны. Сонымен бірге 4 бағандағы мәліметтер 5 және 6 бағандардағы мәліметтердің сомасына тең болу керек.
5 бағанда атмосфералық ауаға тазалау жүйесін өткеннен кейін түсетін зиянды (ластаушы) заттардың саны келтіріледі.
6 бағанда ұсталған зиянды (ластаушы) заттардың нақтылы саны көрсетіледі.
"Оның ішінде қайта пайдаланды"»деген 7 бағанға өндіріске қайтарылған немесе тауарлық өнімді алу үшін пайдаланған зиянды (ластаушы) заттардың саны қосылады.
"Атмосфералық ауаға шығарылған" деген 8 бағанда атмосфералық ауаға түсетін зиянды (ластаушы) заттардың жалпы саны көрсетіледі. Осы бағанның мәліметтері 2 және 6 бағандардағы көрсеткіштердің айырмашылығына тең болу керек, сондай-ақ 3 және 5 бағандарындағы мәліметтердің сомасына тең болу керек.
Кәсіпорындарда тазалайтын ШГТ-тар болмаған жағдайда, 4, 5, 6, 7 бағандарға 0 жазылады. Онда 2, 3 және 8 бағандардағы мәліметтер өзара тең болады.
"Барлығы" деген жолда 2 бөлімнің 8 бағанындағы көрсетілген барлық жолдардың сомасы есептеледі.
"Қатты" деген жолда 2 бөлімнің 8 бағанында көрсетілген қатты заттар бойынша барлық жолдардың сомасы және әрбір қатты зат бойынша жолдар сомасы бөлек есептеледі.
"Газтекті" және "сұйық" деген жолда сұйық және газтекті ластаушы заттар бойынша 2 бөлімнің 8 бағанында көрсетілген барлық жолдардың сомасы жазылады, сондай-ақ әрбір ластаушы сұйық және газтекті зат бойынша бөлек жолдар сомасының есебі айырылысады.