Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета специальными финансовыми компаниями

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2006 года N 108. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 8 декабря 2006 года N 4484. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 ноября 2008 года N 100

Сноска. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка РК от 28.11.2008 N 100 (порядок введения в действие см. п. 2 ).

В целях реализации Законов Республики Казахстан " О бухгалтерском учете и финансовой отчетности " и " О секьюритизации " Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по ведению бухгалтерского учета специальными финансовыми компаниями.

2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

3. Департаменту бухгалтерского учета (Шалгимбаева Н.Т.):
1) совместно с Юридическим департаментом (Шарипов С.Б.) принять меры к государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан настоящего постановления;
2) в десятидневный срок со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан довести настоящее постановление до сведения заинтересованных подразделений центрального аппарата Национального Банка Республики Казахстан, специальных финансовых компаний, Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций, Объединения юридических лиц "Ассоциация финансистов Казахстана" и банков второго уровня.

4. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Национального Банка Республики Казахстан Айманбетову Г.З.

Председатель
Национального Банка

Утверждена
постановлением Правления
Национального Банка
Республики Казахстан
от 27 октября 2006 года N 108

Инструкция
по ведению бухгалтерского учета
специальными финансовыми компаниями

Глава 1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция разработана в соответствии с Законами Республики Казахстан " О секьюритизации ", " О бухгалтерском учете и финансовой отчетности ", иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан и международными стандартами финансовой отчетности.

2. Настоящая Инструкция детализирует ведение бухгалтерского учета специальными финансовыми компаниями.

3. Бухгалтерский учет операций, совершаемых специальными финансовыми компаниями, осуществляется в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности.

4. В настоящей Инструкции используются понятия, предусмотренные Гражданским кодексом Республики Казахстан, Законами Республики Казахстан "О секьюритизации", "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности", иными нормативными правовыми актами и международными стандартами финансовой отчетности.

Глава 2. Учет выделенных активов

5. При переходе к специальной финансовой компании существующего или будущего права требования осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 33490 Выделенные активы специальной финансовой компании
Кт 68790 Обязательства перед оригинатором.

Глава 3. Учет облигаций специальной финансовой компании

6. На дату размещения облигаций осуществляются следующие бухгалтерские записи:
1) на сумму реализации облигаций (на сумму, не превышающую их номинальную стоимость):
Дт 44102 Деньги на текущих счетах в национальной валюте
Кт 60390 Облигации, выпущенные специальной финансовой компанией;
2) на сумму дисконта:
Дт 60391 Дисконт по выпущенным в обращение облигациям
специальной финансовой компании
Кт 60390 Облигации, выпущенные специальной финансовой компанией;
3) на сумму премии:
Дт 44102 Деньги на текущих счетах в национальной валюте
Кт 60392 Премия по выпущенным в обращение облигациям
специальной финансовой компании.

7. При передаче оригинатору денег, полученных от размещения облигаций, обеспеченных выделенными активами, осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 68790 Обязательства перед оригинатором
Кт 44102 Деньги на текущих счетах в национальной валюте.

8. Начисление расходов по выпущенным в обращение облигациям, включая амортизацию дисконта (премии), производится на каждую отчетную дату путем осуществления следующих бухгалтерских записей:
1) на сумму начисленного вознаграждения:
Дт 83190 Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по
облигациям, выпущенным в обращение специальной
финансовой компанией
Кт 68401 Начисленные расходы в виде вознаграждения по ценным
бумагам, выпущенным в обращение;
2) на сумму амортизации дисконта:
Дт 83191 Расходы, связанные с амортизацией дисконта по
облигациям, выпущенным в обращение специальной
финансовой компанией
Кт 60391 Дисконт по выпущенным в обращение облигациям
специальной финансовой компании;
3) на сумму амортизации премии:
Дт 60392 Премия по выпущенным в обращение облигациям
специальной финансовой компании
Кт 72490 Доходы, связанные с амортизацией премии по облигациям,
выпущенным в обращение специальной финансовой
компанией.

9. При выплате начисленного вознаграждения осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 68401 Начисленные расходы в виде вознаграждения по ценным
бумагам, выпущенным в обращение
Кт 44102 Деньги на текущих счетах в национальной валюте.

10. При осуществлении сбора платежей по уступленным правам требования с дебиторов осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
Кт 33490 Выделенные активы специальной финансовой компании.

11. При погашении выпущенных облигаций на их номинальную стоимость осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 60390 Облигации, выпущенные специальной финансовой компанией
Кт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной
валюте.

Глава 4. Учет операций по инвестированию временно свободных
поступлений по выделенным активам

12. Бухгалтерский учет операций по инвестированию временно свободных поступлений по выделенным активам в долговые ценные бумаги осуществляется в соответствии с постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 6 июня 2005 года N 65 "Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета операций с приобретенными долговыми ценными бумагами, осуществляемых отдельными субъектами финансового рынка Республики Казахстан", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под N 3735.

13. При инвестировании временно свободных поступлений по выделенным активам в акции осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 40101 Ценные бумаги, предназначенные для торговли,
40102 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи
Кт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной
валюте.

14. Переоценка приобретенных акций по справедливой стоимости производится путем осуществления следующих бухгалтерских записей:
1) по акциям, предназначенным для торговли:
если справедливая стоимость ценных бумаг выше их учетной стоимости:
Дт 40105 Положительная корректировка справедливой стоимости
ценных бумаг
Кт 72703 Нереализованные доходы от изменения стоимости ценных
бумаг, предназначенных для торговли;
если учетная стоимость ценных бумаг выше их справедливой стоимости:
Дт 84503 Нереализованные расходы от изменения стоимости ценных
бумаг, предназначенных для торговли
Кт 40106 Отрицательная корректировка справедливой стоимости
ценных бумаг;
на сумму числящейся положительной или отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг:
Дт 40106 Отрицательная корректировка справедливой стоимости
ценных бумаг
Кт 40105 Положительная корректировка справедливой стоимости
ценных бумаг;
2) по акциям, имеющимся в наличии для продажи:
если справедливая стоимость ценных бумаг выше их учетной стоимости:
Дт 40105 Положительная корректировка справедливой стоимости
ценных бумаг
Кт 54201 Дополнительный неоплаченный капитал от переоценки
стоимости ценных бумаг, имеющихся в наличии для
продажи;
если учетная стоимость ценных бумаг выше их справедливой стоимости:
Дт 54201 Дополнительный неоплаченный капитал от переоценки
стоимости ценных бумаг, имеющихся в наличии для продажи
Кт 40106 Отрицательная корректировка справедливой стоимости
ценных бумаг;
на сумму числящейся положительной или отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг:
Дт 40106 Отрицательная корректировка справедливой стоимости
ценных бумаг
Кт 40105 Положительная корректировка справедливой стоимости
ценных бумаг.

15. При продаже акций осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
Кт 40101 Ценные бумаги, предназначенные для торговли,
40102 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи.

16. При размещении временно свободных поступлений по выделенным активам во вклады в банках второго уровня осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 40301 Вклады, размещенные на одну ночь,
40302 Вклады до востребования,
40303 Краткосрочные вклады,
40304 Долгосрочные вклады,
40305 Условные вклады,
40306 Прочие вклады
Кт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной
валюте.

17. Начисление вознаграждения по размещенным вкладам производится ежемесячно в последний рабочий день месяца или на дату закрытия вклада по ставке, предусмотренной условиями договора банковского вклада, и осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 33222 Начисленные доходы в виде вознаграждения по вкладам до
востребования, и размещенным в банках,
33223 Начисленные доходы в виде вознаграждения по срочным
вкладам, размещенным в банках,
33224 Начисленные доходы в виде вознаграждения по условным
вкладам, размещенным в банках
Кт 72422 Доходы, связанные с получением вознаграждения по
вкладам до востребования,
72423 Доходы, связанные с получением вознаграждения по
срочным вкладам,
72424 Доходы, связанные с получением вознаграждения по
условным вкладам.

18. При получении начисленного вознаграждения по вкладам в банках второго уровня осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной
валюте,
44102 Деньги на текущих счетах в национальной валюте
Кт 33222 Начисленные доходы в виде вознаграждения по вкладам до
востребования, размещенным в банках,
33223 Начисленные доходы в виде вознаграждения по срочным
вкладам, размещенным в банках,
33224 Начисленные доходы в виде вознаграждения по условным
вкладам, размещенным в банках.

19. При получении суммы вклада осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
Кт 40301 Вклады, размещенные на одну ночь,
40302 Вклады до востребования,
40303 Краткосрочные вклады,
40304 Долгосрочные вклады,
40305 Условные вклады,
40306 Прочие вклады.

19-1. При размещении временно свободных поступлений по выделенным активам в форвард осуществляется следующая бухгалтерская запись:
на сумму условных требований и обязательств:
Дт 1021 Условные требования по покупке финансовых активов
Кт 1071 Условные обязательства по продаже финансовых активов.
В день заключения форварда на покупку или продажу актива (ценных бумаг, иностранной валюты и других активов) справедливая стоимость производного финансового инструмента равна нулю.
При осуществлении переоценки форварда с периодичностью, установленной учетной политикой специальной финансовой компании, осуществляются следующие бухгалтерские записи:
на сумму положительного изменения справедливой стоимости форварда:
Дт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для учета форварда)
Кт 72705 Нереализованные доходы от прочей переоценки;
на сумму отрицательного изменения справедливой стоимости форварда:
Дт 84505 Нереализованные расходы от прочей переоценки
Кт 603 Прочие (отдельный субсчет для учета форварда);
на сумму числящейся положительной/отрицательной корректировки справедливой стоимости форварда:
Дт 603 Прочие (отдельный субсчет для учета форварда)
Кт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для учета форварда).
На дату исполнения форварда осуществляются следующие бухгалтерские записи:
при перечислении денег специальной финансовой компанией в случае расчетов на нетто основе:
Дт 603 Прочие (отдельный субсчет для учета форварда)
Кт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте;
при получении денег от контрпартнера в случае расчетов на нетто основе:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на текущих
счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
Кт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для учета форварда);
при приобретении базового актива по условиям форварда:
на стоимость приобретенного базового актива:
Дт 40101 Ценные бумаги, предназначенные для торговли
40102 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи
40201 Ценные бумаги, предназначенные для торговли
40202 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи
40203 Ценные бумаги, удерживаемые до погашения
403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета аффинированных драгоценных металлов и других
активов)
44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
(отдельный субсчет для учета иностранной валюты)
603 Прочие (отдельный субсчет для учета форварда)
Кт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для учета
форварда);
при продаже базовых активов по условиям форварда:
на стоимость продаваемого актива:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
603 Прочие (отдельный субсчет для учета форварда)
Кт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета форварда)
40101 Ценные бумаги, предназначенные для торговли
40102 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи
40201 Ценные бумаги, предназначенные для торговли
40202 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи
40203 Ценные бумаги, удерживаемые до погашения
403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для учета
аффинированных драгоценных металлов и других активов)
44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
(отдельный субсчет для учета иностранной валюты);
на сумму реализованных доходов от переоценки форварда на покупку/продажу активов:
Дт 72705 Нереализованные доходы от прочей переоценки
Кт 84505 Нереализованные расходы от прочей переоценки
Кт 72708 Реализованные доходы от прочей переоценки;
на сумму реализованных расходов от переоценки форвардной сделки на покупку/продажу активов:
Дт 84508 Реализованные расходы от прочей переоценки
Дт 72705 Нереализованные доходы от прочей переоценки
Кт 84505 Нереализованные расходы от прочей переоценки.
Одновременно, при приобретении и продаже долговых ценных бумаг осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 6 июня 2005 года N 65 "Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета операций с приобретенными долговыми ценными бумагами, осуществляемых отдельными субъектами финансового рынка Республики Казахстан", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под N 3735.
Cноска. Пункт 19-1 дополнен постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 20 июля 2007 года N 83 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

19-2. При размещении временно свободных поступлений по выделенным активам во фьючерсы осуществляется следующая бухгалтерская запись:
на сумму условных требований и обязательств:
Дт 1022 Условные требования по покупке финансовых фьючерсов
(по активным счетам)
Кт 1072 Условные обязательства по покупке финансовых фьючерсов
(по активным операциям).
В день заключения фьючерса на покупку или продажу активов справедливая стоимость производного финансового инструмента равна нулю.
При выплате маржи по заключенному фьючерсу осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 35201 Расчеты с брокерами
Кт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте.
При оплате комиссии брокеру за заключение фьючерса осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Дт 82182 Комиссионные расходы за брокерско-дилерские услуги
Кт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте.
При выплате специальной финансовой компанией дополнительной маржи или списании допустимой суммы числящейся маржи осуществляются следующие бухгалтерские записи:
на сумму маржи, дополнительно выплаченной специальной финансовой компанией:
Дт 35201 Расчеты с брокерами
Кт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте;
при списании специальной финансовой компанией допустимой числящейся маржи:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
Кт 35201 Расчеты с брокерами.
При осуществлении переоценки фьючерса на покупку и/или продажу активов по справедливой стоимости с периодичностью, установленной учетной политикой специальной финансовой компании, осуществляются следующие бухгалтерские записи:
на сумму положительного изменения справедливой стоимости фьючерса:
Дт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета фьючерсов)
Кт 72705 Нереализованные доходы от прочей переоценки (отдельный
субсчет для учета фьючерсов);
на сумму отрицательного изменения справедливой стоимости фьючерса:
Дт 84505 Нереализованные расходы от прочей переоценки (отдельный
субсчет для учета фьючерсов)
Кт 603 Прочие (отдельный субсчет для учета фьючерсов);
на сумму числящейся положительной/отрицательной корректировки справедливой стоимости фьючерса:
Дт 603 Прочие (отдельный субсчет для учета фьючерсов)
Кт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета фьючерсов).
На дату закрытия открытой позиции по фьючерсу осуществляются следующие бухгалтерские записи:
при погашении специальной финансовой компанией стоимости фьючерса (закрытие открытой позиции) деньгами на нетто основе:
Дт 603 Прочие (отдельный субсчет для учета фьючерсов)
Кт 35201 Расчеты с брокерами
44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте;
при погашении контрпартнером фьючерса на нетто основе:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
Кт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета фьючерсов)
35201 Расчеты с брокерами;
при приобретении базового актива по условиям фьючерса:
на стоимость приобретенного актива:
Дт 40101 Ценные бумаги, предназначенные для торговли
40102 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи
40201 Ценные бумаги, предназначенные для торговли
40202 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи
40203 Ценные бумаги, удерживаемые до погашения
403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета аффинированных драгоценных металлов и других
активов)
44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
(отдельный субсчет для учета иностранной валюты)
603 Прочие (отдельный субсчет для учета фьючерсов)
Кт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета фьючерсов);
при продаже базовых активов по условиям фьючерса:
на стоимость продаваемого актива:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
603 Прочие (отдельный субсчет для учета фьючерсов)
Кт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета фьючерсов)
35201 Расчеты с брокерами
40101 Ценные бумаги, предназначенные для торговли
40102 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи
40201 Ценные бумаги, предназначенные для торговли
40202 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи
40203 Ценные бумаги, удерживаемые до погашения
403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета аффинированных драгоценных металлов и других
активов)
44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
(отдельный субсчет для учета иностранной валюты).
Одновременно, при приобретении и продаже долговых ценных бумаг осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 6 июня 2005 года N 65 "Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета операций с приобретенными долговыми ценными бумагами, осуществляемых отдельными субъектами финансового рынка Республики Казахстан", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под N 3735.
Cноска. Пункт 19-2 дополнен постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 20 июля 2007 года N 83 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

19-3. При размещении временно свободных поступлений по выделенным активам в операции по приобретению опционов "колл"/"пут" с активами осуществляется следующая бухгалтерская запись:
на сумму условных требований:
Дт 1028 Приобретенные опционные контракты - "колл"
1029 Приобретенные опционные контракты - "пут"
Кт 1078 Приобретенные опционные контракты - "колл"- контрсчет
1079 Приобретенные опционные контракты - "пут" - контрсчет;
на сумму выплаченной премии по приобретенному опциону "колл"/"пут":
Дт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета опциона)
Кт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте.
С периодичностью, установленной учетной политикой специальной финансовой компании, а также на дату закрытия сделки, производится переоценка приобретенного опциона "колл"/"пут" по справедливой стоимости и осуществляются следующие бухгалтерские записи:
на сумму положительного изменения справедливой стоимости приобретенного опциона "колл"/"пут":
Дт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для учета опциона)
Кт 72705 Нереализованные доходы от прочей переоценки;
на сумму отрицательного изменения справедливой стоимости приобретенного опциона:
Дт 84505 Нереализованные расходы от прочей переоценки
Кт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для учета опциона).
На дату закрытия открытой позиции или исполнения приобретенного опциона "колл"/"пут" осуществляются следующие бухгалтерские записи:
на сумму условных требований по условиям приобретенного опциона "колл"/"пут":
Дт 1078 Приобретенные опционные контракты - "колл" - контрсчет
1079 Приобретенные опционные контракты - "пут" - контрсчет
Кт 1028 Приобретенные опционные контракты - "колл"
1029 Приобретенные опционные контракты - "пут";
при погашении контрпартнером стоимости опциона "колл"/"пут" (закрытие открытой позиции) деньгами:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
Кт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для учета
опциона);
при приобретении специальной финансовой компанией базового актива по условиям опциона "колл":
на стоимость приобретенных активов:
Дт 40101 Ценные бумаги, предназначенные для торговли
40102 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи
40201 Ценные бумаги, предназначенные для торговли
40202 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи
40203 Ценные бумаги, удерживаемые до погашения
403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета аффинированных драгоценных металлов и других
активов)
44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
(отдельный субсчет для учета иностранной валюты)
Кт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета опциона)
44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте;
при продаже специальной финансовой компанией базовых активов по условиям приобретенного опциона "пут":
на стоимость продаваемых активов:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
Кт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета опциона)
40101 Ценные бумаги, предназначенные для торговли
40102 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи
40201 Ценные бумаги, предназначенные для торговли
40202 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи
40203 Ценные бумаги, удерживаемые до погашения
403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета аффинированных драгоценных металлов и других
активов)
44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
(отдельный субсчет для учета иностранной валюты);
на сумму реализованных доходов по приобретенному опциону "колл"/"пут":
Дт 72705 Нереализованные доходы от прочей переоценки
Кт 84505 Нереализованные расходы от прочей переоценки
72708 Реализованные доходы от прочей переоценки;
на сумму реализованных расходов по приобретенному опциону "колл"/"пут":
Дт 84508 Реализованные расходы от прочей переоценки
72705 Нереализованные доходы от прочей переоценки
Кт 84505 Нереализованные расходы от прочей переоценки.
Одновременно, при приобретении и продаже долговых ценных бумаг осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 6 июня 2005 года N 65 "Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета операций с приобретенными долговыми ценными бумагами, осуществляемых отдельными субъектами финансового рынка Республики Казахстан", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под N 3735.
Cноска. Пункт 19-3 дополнен постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 20 июля 2007 года N 83 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

19-4. При размещении временно свободных поступлений по выделенным активам в операции по проданным опционам "колл"/"пут" с активами осуществляется следующая бухгалтерская запись:
на сумму условных требований по условиям проданного опциона "колл"/"пут":
Дт 1030 Проданные опционные контракты "пут" - контрсчет
1031 Проданные опционные контракты "колл" - контрсчет
Кт 1080 Проданные опционные контракты - "пут"
1081 Проданные опционные контракты - "колл";
на сумму полученной премии:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
Кт 603 Прочие (отдельный субсчет для учета опциона).
С периодичностью, установленной учетной политикой специальной финансовой компании, а также на дату закрытия сделки производится переоценка по справедливой стоимости проданного опциона "колл"/"пут", осуществляются следующие бухгалтерские записи:
на сумму положительного изменения справедливой стоимости опциона "колл"/"пут":
Дт 603 Прочие (отдельный субсчет для учета опциона)
Кт 72705 Нереализованные доходы от прочей переоценки;
на сумму отрицательного изменения справедливой стоимости опциона:
Дт 84505 Нереализованные расходы от прочей переоценки
Кт 603 Прочие (отдельный субсчет для учета опциона).
На дату закрытия открытой позиции или исполнения проданного опциона "колл"/"пут" осуществляются следующие бухгалтерские записи:
на сумму условных требований по условиям проданного опциона "колл"/"пут":
Дт 1080 Проданные опционные контракты - "пут"
1081 Проданные опционные контракты - "колл"
Кт 1030 Проданные опционные контракты "пут" - контрсчет
1031 Проданные опционные контракты "колл" - контрсчет;
в случае погашения стоимости опциона "колл"/"пут" (закрытие открытой позиции) деньгами:
Дт 603 Прочие (отдельный субсчет для учета опциона)
Кт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте;
в случае продажи базовых активов:
на стоимость продаваемых активов:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
603 Прочие (отдельный субсчет для учета опциона)
Кт 40101 Ценные бумаги, предназначенные для торговли
40102 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи
40201 Ценные бумаги, предназначенные для торговли
40202 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи
40203 Ценные бумаги, удерживаемые до погашения
403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета аффинированных драгоценных металлов и других
активов)
44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
(отдельный субсчет для учета иностранной валюты)
в случае приобретения базовых активов:
на стоимость приобретенных активов:
Дт 40101 Ценные бумаги, предназначенные для торговли
40102 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи
40201 Ценные бумаги, предназначенные для торговли
40202 Ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи
40203 Ценные бумаги, удерживаемые до погашения
403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета аффинированных драгоценных металлов и других
активов)
44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
(отдельный субсчет для учета иностранной валюты)
Кт 603 Прочие (отдельный субсчет для учета опциона)
44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте;
на сумму реализованных доходов по проданному опциону "колл"/"пут":
Дт 72705 Нереализованные доходы от прочей переоценки
Кт 84505 Нереализованные расходы от прочей переоценки
72708 Реализованные доходы от прочей переоценки;
на сумму реализованных расходов по проданному опциону "колл"/"пут":
Дт 84508 Реализованные расходы от прочей переоценки
72705 Нереализованные доходы от прочей переоценки
Кт 84505 Нереализованные расходы от прочей переоценки.
Одновременно, при приобретении и продаже долговых ценных бумаг осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 6 июня 2005 года N 65 "Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета операций с приобретенными долговыми ценными бумагами, осуществляемых отдельными субъектами финансового рынка Республики Казахстан", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под N 3735.
Cноска. Пункт 19-4 дополнен постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 20 июля 2007 года N 83 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

19-5. При размещении временно свободных поступлений по выделенным активам в валютные свопы осуществляются следующие бухгалтерские записи:
на сумму требований в иностранной или национальной валюте:
Дт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета валютного свопа)
Кт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте;
на сумму обязательств в иностранной или национальной валюте:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
Кт 603 Прочие (отдельный субсчет для учета валютного свопа).
При начислении доходов и расходов в виде вознаграждения по валютному свопу осуществляются следующие бухгалтерские записи:
на сумму доходов:
Дт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета валютного свопа)
Кт 72428 Прочие доходы, связанные с получением вознаграждения;
на сумму расходов:
Дт 83127 Прочие расходы, связанные с выплатой вознаграждения
Кт 603 Прочие (отдельный субсчет для учета валютного свопа).
При выплате или получении вознаграждения по валютному свопу осуществляются следующие бухгалтерские записи:
на сумму получаемого вознаграждения:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
Кт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета валютного свопа);
на сумму выплачиваемого вознаграждения:
Дт 603 Прочие (отдельный субсчет для учета валютного свопа)
Кт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте.
На дату валютирования по закрытию валютного свопа осуществляются следующие бухгалтерские записи:
на сумму требований в иностранной или национальной валюте:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
Кт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для учета
валютного свопа);
на сумму обязательств в иностранной или национальной валюте:
Дт 603 Прочие (отдельный субсчет для учета валютного свопа)
Кт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте.
Cноска. Пункт 19-5 дополнен постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 20 июля 2007 года N 83 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

19-6. При размещении временно свободных поступлений по выделенным активам в процентные свопы осуществляется следующая бухгалтерская запись:
в случае если по условиям сделки специальная финансовая компания осуществляет выплаты по плавающей, а получает по фиксированной процентной ставке:
Дт 1026 Фиксированный процентный своп
Кт 1076 Плавающий процентный своп;
в случае если по условиям сделки специальная финансовая компания осуществляет выплаты по фиксированной, а получает по плавающей процентной ставке:
Дт 1027 Плавающий процентный своп
Кт 1077 Фиксированный процентный своп.
При осуществлении переоценки процентного свопа по справедливой стоимости с периодичностью, установленной учетной политикой специальной финансовой компании, осуществляются следующие бухгалтерские записи:
на сумму положительной разницы:
Дт 403 Прочие финансовые инвестиции (отдельный субсчет для
учета процентного свопа)
Кт 72705 Нереализованные доходы от прочей переоценки;
на сумму отрицательной разницы:
Дт 84505 Нереализованные расходы от прочей переоценки
Кт 603 Прочие (отдельный субсчет для учета процентного свопа).
На дату проведения периодических платежей после проведения переоценки процентного свопа по справедливой стоимости осуществляются следующие бухгалтерские записи:
на сумму полученного вознаграждения:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
Кт 72708 Реализованные доходы от прочей переоценки;
на сумму выплаченного вознаграждения:
Дт 84508 Реализованные расходы от прочей переоценки
Кт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте.
На дату закрытия открытой позиции или закрытия процентного свопа осуществляются следующие бухгалтерские записи:
на сумму условных требований при покупке процентного свопа:
Дт 1076 Плавающий процентный своп
Кт 1026 Фиксированный процентный своп;
на сумму условных требований при продаже процентного свопа:
Дт 1077 Фиксированный процентный своп
Кт 1027 Плавающий процентный своп;
на сумму полученного вознаграждения:
Дт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте
Кт 72708 Реализованные доходы от прочей переоценки;
на сумму выплаченного вознаграждения:
Дт 84508 Реализованные расходы от прочей переоценки
Кт 44190 Выделенные активы специальной финансовой компании на
текущих счетах в банке-кастодиане в национальной валюте.
Cноска. Пункт 19-6 дополнен постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 20 июля 2007 года N 83 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

19-7. При осуществлении сделок с производными финансовыми инструментами, заключенными в целях хеджирования рисков, в соответствии с требованиями международного стандарта финансовой отчетности 39, результаты переоценки производного финансового инструмента, являющегося инструментом хеджирования, относятся в учете на те же самые классификационные статьи и раскрываются в финансовой отчетности на нетто основе.
Cноска. Пункт 19-7 дополнен постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 20 июля 2007 года N 83 (вводится в действие по истечении 14 дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

Глава 5. Заключительные положения

20. Вопросы, не урегулированные настоящей Инструкцией, разрешаются в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан и международными стандартами финансовой отчетности.

Арнайы қаржы компанияларының бухгалтерлік есеп жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық банкі Басқармасының 2006 жылғы 27 қазандағы N 108 Қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2006 жылғы 8 желтоқсанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 4484 болып енгізілді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық банк Басқармасының 2008 жылғы 28 қарашадағы N 100 Қаулысымен.

Күші жойылды - ҚР Ұлттық банк Басқармасының 2008.11.28 N 100 Қаулысымен.

----------------- Қаулыдан үзінді ------------------

Арнайы қаржы компанияларының бухгалтерлік есепке алуды жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. ...
2. Осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап он төрт күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі.
3. Осы қаулы қолданысқа енгізілген күннен бастап:
1) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Арнайы қаржы компанияларының бухгалтерлік есеп жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2006 жылғы 27 қазандағы N 108 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 4484 тіркелген);
2) ...күші жойылды деп танылсын.
4. ...
5. ...
6. ...

Ұлттық Банк
Төрағасы Ә. Сәйденов

" Бухгалтерлiк есепке алу мен қаржылық есеп беру туралы " және " Секъюритилендіру туралы " Қазақстан Республикасының Заңдарын жүзеге асыру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған Арнайы қаржы компанияларының бухгалтерлік есеп жүргізуі жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.
2. Осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап он төрт күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі.
3. Бухгалтерлік есеп департаменті (Шалғымбаева Н.Т.):
1) Заң департаментімен (Шәріпов С.Б.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткізу шараларын қабылдасын;
2) осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап он күндік мерзімде оны Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі орталық аппаратының мүдделі бөлімшелеріне, арнайы қаржы компанияларына, Қазақстан Республикасы Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау агенттігіне, "Қазақстан қаржыгерлерінің қауымдастығы" заңды тұлғалардың бірлестігіне және екінші деңгейдегі банктерге жіберсін.
4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Г.З. Айманбетоваға жүктелсін.

Ұлттық Банк
Төрағасы

Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі Басқармасының
2006 жылғы 27 қазандағы
N 108 қаулысымен
бекітілген

Арнайы қаржы компанияларының бухгалтерлік есеп жүргізуі
жөніндегі нұсқаулық

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Нұсқаулық " Бухгалтерлiк есепке алу мен қаржылық есеп беру туралы " және " Секьюритилендіру туралы " Қазақстан Республикасының Заңдарына, Қазақстан Республикасының өзге нормативтік құқықтық актілеріне және халықаралық қаржылық есептілігінің стандарттарына сәйкес әзірленді.

2. Осы Нұсқаулық арнайы қаржы компанияларының бухгалтерлік есеп жүргізуін нақтылайды.

3. Арнайы қаржы компаниялары жүргізетін операциялардың бухгалтерлік есебі халықаралық қаржылық есептілігінің стандарттарына сәйкес жүзеге асырылады.

4. Осы Нұсқаулықта Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде , " Бухгалтерлiк есепке алу мен қаржылық есеп беру туралы " және " Секьюритилендіру туралы " Қазақстан Республикасының Заңдарында, өзге нормативтік құқықтық актілерде және халықаралық қаржылық есептілігінің стандарттарында көзделген ұғымдар пайдаланылады.

2-тарау. Бөлінген активтерді есепке алу

5. Қолданылып жүрген немесе болашақтағы талап ету құқықтары арнайы қаржы компаниясына көшкен кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 334 90 Арнайы қаржы компаниясының бөлінген активтері
Кт 687 90 Оригинатор алдындағы міндеттемелер.

3-тарау. Арнайы қаржы компаниясының облигацияларын
есепке алу

6. Облигацияларды орналастыру күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) облигацияларды сату сомасына (олардың номиналдық құнынан аспайтын сомаға):
Дт 441 02 Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша
Кт 603 90 Арнайы қаржы компаниясы шығарған облигациялар;
2) дисконт сомасына:
Дт 603 91 Арнайы қаржы компаниясы айналысқа шығарған облигациялар
бойынша дисконт
Кт 603 90 Арнайы қаржы компаниясы шығарған облигациялар;
3) сыйлықақы сомасына:
Дт 441 02 Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша
Кт 603 92 Арнайы қаржы компаниясы айналысқа шығарған облигациялар
бойынша сыйлықақы.

7. Бөлінген активтермен қамтамасыз етілген облигацияларды орналастырудан алынған ақшаны оригинаторға өткізу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 687 90 Оригинатор алдындағы міндеттемелер
Кт 441 92 Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша.

8. Дисконтты (сыйлық ақыны) амортизациялауды қоса алғанда айналысқа шығарылған облигациялар бойынша шығыстарды есептеу мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асыру арқылы әрбір есепті күні жүргізіледі:
1) есептелген сыйақы сомасына:
Дт 831 90 Арнайы қаржы компаниясы айналысқа шығарған облигациялар
бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
Кт 684 01 Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген шығыстар;
2) дисконтты амортизациялау сомасына:
Дт 831 91 Арнайы қаржы компаниясы айналысқа шығарған облигациялар
бойынша дисконтты амортизациялауға байланысты шығыстар
Кт 603 91 Арнайы қаржы компаниясы айналысқа шығарған облигациялар
бойынша дисконт;
3) сыйлықақыны амортизациялау сомасына:
Дт 603 92 Арнайы қаржы компаниясы айналысқа шығарған облигациялар
бойынша сыйлықақы
Кт 724 90 Арнайы қаржы компаниясы айналысқа шығарған облигациялар
бойынша сыйлық ақыны амортизациялауға байланысты
кірістер.

9. Есептелген сыйақыны төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 684 01 Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген шығыстар
Кт 441 02 Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша.

10. Басқаға берілген құқықтар бойынша төлемдерді жинауды жүзеге асыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 441 90 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ағымдағы
шоттардағы ұлттық валютадағы бөлінген активтері
Кт 334 90 Арнайы қаржы компаниясының бөлінген активтері.

11. Шығарылған облигацияларды олардың номиналдық құнына өтеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 603 90 Арнайы қаржы компаниясы шығарған облигациялар
Кт 441 90 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ағымдағы
шоттардағы ұлттық валютадағы бөлінген активтері.

4-тарау. Бөлінген активтер бойынша уақытша бос түсімдерді
инвестициялау бойынша операцияларды есепке алу

12. Бөлінген активтер бойынша уақытша бос түсімдерді борыштық бағалы қағаздарға инвестициялау бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алу Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 3735 тіркелген » "Қазақстан Республикасы қаржы нарығының жекелеген субъектілері жүзеге асыратын сатып алынған борыштық бағалы қағаздармен операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2005 жылғы 6 маусымдағы N 65 қаулысына сәйкес жүзеге асырылады.

13. Бөлінген активтер бойынша уақытша бос түсімдерді инвестициялау кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 401 01 Саудаға арналған бағалы қағаздар
401 02 Сату үшін қолда бар бағалы қағаздар
Кт 441 90 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ағымдағы
шоттардағы ұлттық валютадағы бөлінген активтері.

14. Әділ құны бойынша сатып алынған акцияларды қайта бағалау мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асыру арқылы жүргізіледі:
1) саудаға арналған акциялар бойынша:
егер бағалы қағаздардың әділ құны олардың есепке алу құнынан жоғары болса:
Дт 401 05 Бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету
Кт 727 03 Саудаға арналған бағалы қағаздар құнының өзгеруінен іске асырылмаған кірістер;
егер бағалы қағаздардың есепке алу құны олардың әділ құнынан жоғары болса:
Дт 845 03 Саудаға арналған бағалы қағаздар құнының өзгеруінен
іске асырылмаған кірістер
Кт 401 06 Бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету;
бағалы қағаздардың әділ құнының есепке алынған оң немесе теріс түзету сомасына:
Кт 401 06 Бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету;
Дт 401 05 Бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету
2) сату үшін қолда бар акциялар бойынша:
егер бағалы қағаздардың әділ құны олардың есепке алу құнынан жоғары болса:
Дт 401 05 Бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету
Кт 542 01 Сату үшін қолда бар бағалы қағаздардың құнын қайта
бағалаудан қосымша төленбеген капитал;
егер бағалы қағаздардың есепке алу құны олардың әділ құнынан жоғары болса:
Дт 542 01 Сату үшін қолда бар бағалы қағаздардың құнын қайта
бағалаудан қосымша төленбеген капитал
Кт 401 06 Бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету;
бағалы қағаздардың әділ құнының есепке алынған оң немесе теріс түзету сомасына:
Кт 401 06 Бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету;
Дт 401 05 Бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету.

15. Акцияларды сату кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жасалады:
Кт 441 90 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ағымдағы
шоттардағы ұлттық валютадағы бөлінген активтері
Дт 401 01 Саудаға арналған бағалы қағаздар
401 02 Сату үшін қолда бар бағалы қағаздар.

16. Бөлінген активтер бойынша уақытша бос түсімдерді екінші деңгейдегі банктердегі салымдарға инвестициялау кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 403 01 Бір түнге орналастырылған салымдар,
403 02 Талап ету бойынша салымдар,
403 03 Қысқа мерзімді салымдар,
403 04 Ұзақ мерзімді салымдар,
403 05 Шартты салымдар,
403 06 Басқа да салымдар
Кт 441 90 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ағымдағы
шоттардағы ұлттық валютадағы бөлінген активтері.

17. Орналастырылған салымдар бойынша сыйақы есептеу ай сайын айдың соңғы жұмыс күні немесе банктік салым шартының талаптарында көзделген ставка бойынша салымды жабу күні жүргізіледі және мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 332 22 Банктерде орналастырылған талап ету бойынша салымдар
бойынша сыйақы түріндегі есептелген кірістер,
332 23 Банктерде орналастырылған мерзімді салымдар бойынша
сыйақы түріндегі есептелген кірістер,
332 24 Банктерде орналастырылған шартты салымдар бойынша
сыйақы түріндегі есептелген кірістер,
Кт 724 22 Талап ету бойынша салымдар бойынша сыйақы алуға
байланысты кірістер,
724 23 Мерзімді салымдар бойынша сыйақы алуға байланысты
кірістер,
724 24 Шартты салымдар бойынша сыйақы алуға байланысты
кірістер.

18. Екінші деңгейдегі банктердегі салымдар бойынша есептелген сыйақы алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 441 90 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ағымдағы
шоттардағы ұлттық валютадағы бөлінген активтері,
441 02 Ағымдағы шоттардағы ұлттық валютадағы ақша,
Кт 332 22 Банктерде орналастырылған талап ету бойынша салымдар
бойынша сыйақы түріндегі есептелген кірістер,
332 23 Банктерде орналастырылған мерзімді салымдар бойынша
сыйақы түріндегі есептелген кірістер,
332 24 Банктерде орналастырылған шартты салымдар бойынша
сыйақы түріндегі есептелген кірістер.

19. Салым сомасын алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Кт 441 90 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ағымдағы
шоттардағы ұлттық валютадағы бөлінген активтері
Дт 403 01 Бір түнге орналастырылған салымдар,
403 02 Талап ету бойынша салымдар,
403 03 Қысқа мерзімді салымдар,
403 04 Ұзақ мерзімді салымдар,
403 05 Шартты салымдар,
403 06 Басқа да салымдар.

19-1. Бөлінген активтер бойынша уақытша бос түсімдерді форвардқа орналастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
шартты талаптар мен міндеттемелердің сомасына:
Дт 1021 Қаржы активтерін сатып алу бойынша шартты талаптар
Кт 1071 Қаржы активтерін сату бойынша шартты міндеттемелер.
Активті (бағалы қағаздарды, шетел валютасын және басқа активтерді) сатып алуға немесе сатуға форвард жасау күні туынды қаржы құралының әділ құны нөлге тең.
Арнайы қаржы компаниясының есеп саясатымен белгіленген кезеңділікпен форвардты қайта бағалауды жүзеге асыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
форвардтың әділ құнының оң өзгерісінің сомасына:
Дт 403 Басқа да қаржы инвестициялары (форвардты есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот)
Кт 72705 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған кірістер;
форвардтың әділ құнының теріс өзгерісінің сомасына:
Дт 84505 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған шығыстар
Кт 603 Тағы басқалары (форвардты есепке алуға арналған жеке
қосалқы шот);
форвардтың әділ құнын оң/теріс түзетудің есебіндегі сомаға:
Дт 603 Тағы басқалары (форвардты есепке алуға арналған жеке
қосалқы шот)
Кт 403 Басқа да қаржы инвестициялары (форвардты есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот).
Форвардты орындау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
нетто негізде есеп айырысқан жағдайда арнайы қаржы компаниясы ақша аударған кезде:
Дт 603 Тағы басқалары (форвардты есепке алуға арналған жеке
қосалқы шот)
Кт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері;
нетто негізде есеп айырысқан жағдайда қарсы әріптестен ақша алған кезде:
Дт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
Кт 403 Басқа да қаржы инвестициялары (форвардты есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот);
форвард талаптары бойынша базалық активті сатып алған кезде:
сатып алған базалық активтің құнына:
Дт 40101 Саудаға арналған бағалы қағаздар
40102 Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар
40201 Саудаға арналған бағалы қағаздар
40202 Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар
40203 Өтелгенге дейін ұсталатын бағалы қағаздар
403 Басқа да қаржы инвестициялары (тазартылған қымбат
металдармен басқа активтерді есепке алуға арналған
жеке қосалқы шот)
44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
(шетел валютасын есепке алуға арналған жеке қосалқы
шот)
603 Тағы басқалары (форвардты есепке алуға арналған жеке
қосалқы шот)
Кт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
403 Басқа да қаржы инвестициялары (форвардты есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот);
форвардтың талаптары бойынша базалық активтерді сату кезінде:
сатылатын активтің құнына:
Дт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
603 Тағы басқалары (форвардты есепке алуға арналған жеке
қосалқы шот)
Кт 403 Басқа да қаржы инвестициялары (форвардты есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот)
40101 Саудаға арналған бағалы қағаздар
40102 Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар
40201 Саудаға арналған бағалы қағаздар
40202 Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар
40203 Өтелгенге дейін ұсталатын бағалы қағаздар
403 Басқа да қаржы инвестициялары (тазартылған қымбат
металдармен басқа активтерді есепке алуға арналған
жеке қосалқы шот)
44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
(шетел валютасын есепке алуға арналған жеке қосалқы
шот);
активтерді сатып алуға/сатуға форвардты қайта бағалаудан іске асырылған кірістер сомасына:
Дт 72705 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған кірістер
Кт 84505 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған шығыстар
Кт 72708 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылған кірістер;
активтерді сатып алуға/сатуға форвардты қайта бағалаудан іске асырылған шығыстар сомасына:
Дт 84508 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған шығыстар
Кт 72705 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған кірістер
Кт 84505 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылған шығыстар.
Бір мезгілде, борыштық бағалы қағаздарды сатып алу және сату кезінде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 3735 тіркелген "Қазақстан Республикасы қаржы нарығының жекелеген субъектілері жүзеге асыратын сатып алынған борыштық бағалы қағаздармен операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2005 жылғы 6 маусымдағы N 65 қаулысында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.
Ескерту. 19-1-тармақпен толықтырылды - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.07.20. N 83 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

19-2. Бөлінген активтер бойынша уақытша бос түсімдерді фьючерстерге орналастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
шартты талаптар мен міндеттемелердің сомасына:
Дт 1022 Қаржы фьючерстерін сатып алу бойынша шартты талаптар
(активтік шоттар бойынша)
Кт 1072 Қаржы фьючерстерін сатып алу бойынша шартты
міндеттемелер (активтік операциялар бойынша).
Активтерді сатып алуға немесе сатуға фьючерс жасау күні туынды қаржы құралының әділ құны нөлге тең.
Жасалған фьючерс бойынша маржа төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 35201 Брокерлермен есеп айырысу
Кт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері.
Брокерге фьючерс жасау үшін комиссия төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 82182 Брокерлік-дилерлік қызмет көрсету үшін комиссиялық
шығыстар
Кт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері.
Арнайы қаржы компаниясының қосымша маржаны төлеуі немесе маржаның есебіндегі рұқсат етілген соманы есептен шығаруы кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
арнайы қаржы компаниясы қосымша төлеген маржаның сомасына:
Дт 35201 Брокерлермен есеп айырысу
Кт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері;
арнайы қаржы компаниясы маржаның есебіндегі рұқсат етілген соманы есептен шығарған кезде:
Дт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
Кт 35201 Брокерлермен есеп айырысу.
Арнайы қаржы компаниясының есеп саясатымен белгіленген кезеңділікпен активтерді сатып алуға/сатуға фьючерсті әділ құны бойынша қайта бағалауды жүзеге асыру кезінде, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
фьючерстің әділ құнының оң өзгеруі сомасына:
Дт 403 Басқа да қаржы инвестициялары (фьючерстерді есепке
алуға арналған жеке қосалқы шот)
Кт 72705 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған кірістер
(фьючерстерді есепке алуға арналған жеке қосалқы шот);
фьючерстің әділ құнының теріс өзгеруі сомасына:
Дт 84505 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған шығыстар
(фьючерстерді есепке алуға арналған жеке қосалқы шот)
Кт 603 Тағы басқалары (фьючерстерді есепке алуға арналған
жеке қосалқы шот);
фьючерстің әділ құнын оң/теріс түзетудің есебіндегі сомаға:
Дт 603 Тағы басқалары (фьючерстерді есепке алуға арналған
жеке қосалқы шот)
Кт 403 Басқа да қаржы инвестициялары (фьючерстерді есепке
алуға арналған жеке қосалқы шот).
Фьючерс бойынша ашық позицияны жабу күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
арнайы қаржы компаниясы фьючерстің құнын нетто негізде ақшамен өтеген кезде (ашық позицияны жабу):
Дт 603 Тағы басқалары (фьючерстерді есепке алуға арналған
жеке қосалқы шот)
Кт 35201 Брокерлермен есеп айырысу
44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері;
қарсы әріптес фьючерсті нетто негізде өтеген кезде:
Дт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
Кт 403 Басқада қаржы инвестициялары (фьючерстерді есепке
алуға арналған жеке қосалқы шот)
35201 Брокерлермен есеп айырысу;
базалық активті фьючерс талаптары бойынша сатып алған кезде:
сатып алған активтің құнына:
Дт 40101 Саудаға арналған бағалы қағаздар
40102 Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар
40201 Саудаға арналған бағалы қағаздар
40202 Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар
40203 Өтелгенге дейін ұсталатын бағалы қағаздар
403 Басқа да қаржы инвестициялары (тазартылған қымбат
металдармен басқа активтерді есепке алуға арналған
жеке қосалқы шот)
44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
(шетел валютасын есепке алуға арналған жеке қосалқы
шот)
603 Тағы басқалары (фьючерстерді есепке алуға арналған
жеке қосалқы шот)
Кт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
403 Басқа да қаржы инвестициялары (фьючерстерді есепке
алуға арналған жеке қосалқы шот);
базалық активтер фьючерс талаптары бойынша сатылған кезде:
сатылатын активтің құнына:
Дт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
603 Тағы басқалары (фьючерстерді есепке алуға арналған
жеке қосалқы шот)
Кт 403 Басқа да қаржы инвестициялары (фьючерстерді есепке
алуға арналған жеке қосалқы шот)
35201 Брокерлермен есеп айырысу
40101 Саудаға арналған бағалы қағаздар
40102 Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар
40201 Саудаға арналған бағалы қағаздар
40202 Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар
40203 Өтелгенге дейін ұсталатын бағалы қағаздар
403 Басқа да қаржы инвестициялары (тазартылған қымбат
металдармен басқа активтерді есепке алуға арналған
жеке қосалқы шот)
44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
(шетел валютасын есепке алуға арналған жеке қосалқы
шот).
Бір мезгілде, борыштық бағалы қағаздарды сатып алу және сату кезінде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 3735 тіркелген "Қазақстан Республикасы қаржы нарығының жекелеген субъектілері жүзеге асыратын сатып алынған борыштық бағалы қағаздармен операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2005 жылғы 6 маусымдағы N 65 қаулысында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.
Ескерту. 19-2-тармақпен толықтырылды - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.07.20. N 83 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

19-3. Бөлінген активтер бойынша уақытша бос түсімдерді активтермен "колл"/"пут" опциондарын сатып алу бойынша операцияларға орналастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
шартты талаптардың сомасына:
Дт 1028 Сатып алынған опциондық келісім-шарттар - "колл"
1029 Сатып алынған опциондық келісім-шарттар - "пут"
Кт 1078 Сатып алынған опциондық келісім-шарттар - "колл" -
қарсы шот
1079 Сатып алынған опциондық келісім-шарттар - "пут" -
қарсы шот;
сатып алынған "колл"/"пут" опционы бойынша төленген сыйлықақы сомасына:
Дт 403 Басқада қаржы инвестициялары (опционды есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот)
Кт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері.
Арнайы қаржы компаниясының есеп саясатымен белгіленген кезеңділікпен, сондай-ақ мәмілені жабу күні сатып алынған "колл"/"пут" опционын әділ құны бойынша қайта бағалау жүргізіледі және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
сатып алынған "колл"/"пут" опционының әділ құнының оң өзгерісінің сомасына:
Дт 403 Басқада қаржы инвестициялары (опционды есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот)
Кт 72705 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған кірістер;
сатып алынған опционның әділ құнының теріс өзгерісінің сомасына:
Дт 84505 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған шығыстар
Кт 403 Басқада қаржы инвестициялары (опционды есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот).
Ашық позицияны жабу немесе сатып алынған "колл"/"пут" опционын орындау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
сатып алынған "колл"/"пут" опционының талаптары бойынша шартты талаптардың сомасына:
Дт 1078 Сатып алынған опциондық келісім-шарттар - "колл" -
қарсы шот
1079 Сатып алынған опциондық келісім-шарттар - "пут" -
қарсы шот
Кт 1028 Сатып алынған опциондық келісім-шарттар - "колл"
1029 Сатып алынған опциондық келісім-шарттар - "пут";
қарсы әріптес "колл"/"пут" опционының құнын ақшамен өтеген
кезде (ашық позицияны жабу):
Дт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
Кт 403 Басқада қаржы инвестициялары (опционды есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот);
арнайы қаржы компаниясы базалық активті "колл" опционның талаптары бойынша сатып алған кезде:
сатып алынған активтердің құнына:
40101 Саудаға арналған бағалы қағаздар
40102 Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар
40201 Саудаға арналған бағалы қағаздар
40202 Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар
40203 Өтелгенге дейін ұсталатын бағалы қағаздар
403 Басқа да қаржы инвестициялары (тазартылған қымбат
металдармен басқа активтерді есепке алуға арналған
жеке қосалқы шот)
44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
(шетел валютасын есепке алуға арналған жеке қосалқы
шот)
Кт 403 Басқада қаржы инвестициялары (опционды есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот)
44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері;
арнайы қаржы компаниясы базалық активтерді сатып алынған "пут" опционының талаптары бойынша сатқан кезде:
сатылатын активтердің құнына:
Дт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
Кт 403 Басқада қаржы инвестициялары (опционды есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот)
40101 Саудаға арналған бағалы қағаздар
40102 Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар
40201 Саудаға арналған бағалы қағаздар
40202 Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар
40203 Өтелгенге дейін ұсталатын бағалы қағаздар
403 Басқа да қаржы инвестициялары (тазартылған қымбат
металдармен басқа активтерді есепке алуға арналған
жеке қосалқы шот)
44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
(шетел валютасын есепке алуға арналған жеке қосалқы
шот);
сатып алынған "колл"/"пут" опционы бойынша іске асырылған кірістердің сомасына:
Дт 72705 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған кірістер
Кт 84505 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған шығыстар
72708 Басқа да бағалаудан іске асырылған кірістер;
сатып алынған "колл"/"пут" опционы бойынша іске асырылған шығыстардың сомасына:
Дт 84508 Басқа да бағалаудан іске асырылған шығыстар
72705 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған кірістер
Кт 84505 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған шығыстар.
Бір мезгілде, борыштық бағалы қағаздарды сатып алу және сату кезінде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 3735 тіркелген "Қазақстан Республикасы қаржы нарығының жекелеген субъектілері жүзеге асыратын сатып алынған борыштық бағалы қағаздармен операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2005 жылғы 6 маусымдағы N 65 қаулысында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.
Ескерту. 19-3-тармақпен толықтырылды - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.07.20. N 83 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

19-4. Бөлінген активтер бойынша уақытша бос түсімдерді сатылған активтермен "колл"/"пут" опциондары бойынша операцияларға орналастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
сатылған "колл"/"пут" опционының шарттары бойынша шартты талаптар сомасына:
Дт 1030 Сатып алынған опциондық келісім-шарттар - "пут" -
қарсы шот
1031 Сатып алынған опциондық келісім-шарттар - "колл"
- қарсы шот
Кт 1080 Сатып алынған опциондық келісім-шарттар - "пут"
1081 Сатып алынған опциондық келісім-шарттар - "колл";
алынған сыйлықақы сомасына:
Дт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
Кт 603 Тағы басқалары (опционды есепке алуға арналған жеке қосалқы шот).
Арнайы қаржы компаниясының есеп саясатымен белгіленген кезеңділікпен, сондай-ақ мәмілені жабу күні сатылған "колл"/"пут" опционын әділ құны бойынша қайта бағалау жүргізіледі және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
"колл"/"пут" опционының әділ құнының оң өзгерісінің сомасына:
Кт 603 Тағы басқалары (опционды есепке алуға арналған жеке
қосалқы шот)
72705 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған кірістер;
опционының әділ құнының теріс өзгерісінің сомасына:
Кт 84505 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған шығыстар
Кт 603 Тағы басқалары (опционды есепке алуға арналған жеке қосалқы шот).
Ашық позицияны жабу немесе сатылған "колл"/"пут" опционын орындау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
сатылған "колл"/"пут" опционының шарттары бойынша шартты талаптардың сомасына:
Дт 1080 Сатып алынған опциондық келісім-шарттар - "пут"
1081 Сатып алынған опциондық келісім-шарттар - "колл"
Кт 1030 Сатып алынған опциондық келісім-шарттар - "пут" -
қарсы шот
1031 Сатып алынған опциондық келісім-шарттар - "колл" -
қарсы шот;
"колл"/"пут" опционының құнын ақшамен өтеген кезде (ашық позицияны жабу):
Дт 603 Тағы басқалары (опционды есепке алуға арналған жеке
қосалқы шот)
Кт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері;
базалық активтер сатылған жағдайда:
сатылатын активтердің құнына:
Дт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
603 Тағы басқалары (опционды есепке алуға арналған жеке
қосалқы шот)
Кт 40101 Саудаға арналған бағалы қағаздар
40102 Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар
40201 Саудаға арналған бағалы қағаздар
40202 Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар
40203 Өтелгенге дейін ұсталатын бағалы қағаздар
403 Басқа да қаржы инвестициялары (тазартылған қымбат
металдармен басқа активтерді есепке алуға арналған
жеке қосалқы шот)
44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
(шетел валютасын есепке алуға арналған жеке қосалқы
шот)
базалық активтер сатып алынған жағдайда:
сатып алынған активтердің құнына:
Дт 40101 Саудаға арналған бағалы қағаздар
40102 Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар
40201 Саудаға арналған бағалы қағаздар
40202 Сатуға арналған қолда бар бағалы қағаздар
40203 Өтелгенге дейін ұсталатын бағалы қағаздар
403 Басқа да қаржы инвестициялары (тазартылған қымбат
металдармен басқа активтерді есепке алуға арналған
жеке қосалқы шот)
44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
(шетел валютасын есепке алуға арналған жеке қосалқы
шот);
Кт 603 Тағы басқалары (опционды есепке алуға арналған жеке
қосалқы шот)
44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері;
сатылған "колл"/"пут" опционы бойынша іске асырылған
кірістердің сомасына:
Дт 72705 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған кірістер
Кт 84505 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған шығыстар
72708 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылған кірістер;
сатылған "колл"/"пут" опционы бойынша іске асырылған шығыстардың сомасына:
Дт 84505 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылған шығыстар
72705 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған кірістер
Кт 84505 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған шығыстар.
Бір мезгілде, борыштық бағалы қағаздарды сатып алу және сату кезінде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 3735 тіркелген "Қазақстан Республикасы қаржы нарығының жекелеген субъектілері жүзеге асыратын сатып алынған борыштық бағалы қағаздармен операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2005 жылғы 6 маусымдағы N 65 қаулысында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.
Ескерту. 19-4-тармақпен толықтырылды - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.07.20. N 83 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

19-5. Бөлінген активтер бойынша уақытша бос түсімдерді валюталық своптарға орналастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
шетел немесе ұлттық валютадағы талаптардың сомасына:
Дт 403 Басқа да қаржы инвестициялары (валюталық свопты
есепке алуға арналған жеке қосалқы шот)
Кт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері;
шетел немесе ұлттық валютадағы міндеттемелердің сомасына:
Дт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
Кт 603 Тағы басқалары (валюталық свопты есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот)
Валюталық своп бойынша сыйақы түрінде кірістер мен шығыстарды есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
кірістердің сомасына:
Дт 403 Басқа да қаржы инвестициялары (валюталық свопты
есепке алуға арналған жеке қосалқы шот)
Кт 72428 Сыйақы алуға байланысты басқа да кірістер;
шығыстар сомасына:
Дт 83127 Сыйақы төлеуге байланысты басқа да кірістер
Кт 603 Тағы басқалары (валюталық свопты есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот).
Валюталық своп бойынша сыйақы төлеу немесе алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
алынатын сыйақы сомасына:
Дт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
Кт 403 Басқа да қаржы инвестициялары (валюталық свопты
есепке алуға арналған жеке қосалқы шот);
төленген сыйақы сомасына:
Дт 603 Тағы басқалары (валюталық свопты есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот)
Кт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері.
Валюталау күні валюталық свопты жабу бойынша мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
шетел немесе ұлттық валютадағы талаптардың сомасына:
Дт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
Кт 403 Басқа да қаржы инвестициялары (валюталық свопты
есепке алуға арналған жеке қосалқы шот);
шетел немесе ұлттық валютадағы міндеттемелердің сомасына:
Дт 603 Тағы басқалары (валюталық свопты есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот)
Кт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері.
Ескерту. 19-5-тармақпен толықтырылды - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.07.20. N 83 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

19-6. Бөлінген активтер бойынша уақытша бос түсімдерді пайыздық своптарға орналастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
егер арнайы қаржы компаниясы мәміленің шарттары бойынша төлемдерді өзгермелі пайыздық ставка бойынша жүзеге асырып, белгіленген пайыздық ставка бойынша алса:
Дт 1026 Белгіленген пайыздық своп
Кт 1076 Өзгермелі пайыздық своп;
егер арнайы қаржы компаниясы шартты мәмілелер бойынша төлемдерді белгіленген пайыздық ставка бойынша жүзеге асырса, ал өзгермелі пайыздық ставка бойынша алса:
Дт 1027 Өзгермелі пайыздық своп
Кт 1077 Белгіленген пайыздық своп.
Пайыздық свопты қайта бағалауды арнайы қаржы компаниясының есеп саясатымен белгіленген кезеңділікпен жүзеге асырған кезде, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
оң айырманың сомасына:
Дт 403 Басқа да қаржы инвестициялары (валюталық свопты
есепке алуға арналған жеке қосалқы шот)
Кт 72705 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған кірістер;
теріс айырманың сомасына:
Дт 84505 Басқа да қайта бағалаудан іске асырылмаған шығыстар
Кт 603 Тағы басқалары (валюталық свопты есепке алуға
арналған жеке қосалқы шот).
Мерзімдік төлемдерді жүргізген күні пайыздық свопты әділ құны бойынша қайта бағалау жүргізілгеннен кейін мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
алынған сыйақының сомасына:
Дт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
Кт 72708 Басқа да бағалаудан іске асырылған кірістер;
төленген сыйақының сомасына:
Дт 84508 Басқа да бағалаудан іске асырылған шығыстар
Кт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері.
Ашық позицияны жабу немесе пайыздық свопты жабу күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
пайыздық свопты сатып алған кезде шартты талаптардың сомасына:
Дт 1076 Өзгермелі пайыздық своп
Кт 1026 Белгіленген пайыздық своп;
пайыздық свопты сатқан кезде шартты талаптардың сомасына:
Дт 1077 Белгіленген пайыздық своп
Кт 1027 Өзгермелі пайыздық своп;
алынған сыйақының сомасына:
Дт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері
Кт 72708 Басқа да бағалаудан іске асырылған кірістер;
төленген сыйақының сомасына:
Дт 84508 Басқа да бағалаудан іске асырылған шығыстар
Кт 44190 Арнайы қаржы компаниясының кастодиан банктегі ұлттық
валютадағы ағымдағы шоттарындағы бөлінген активтері.
Ескерту. 19-6-тармақпен толықтырылды - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.07.20. N 83 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

19-7. 39-Халықаралық қаржылық есептік стандарттарының талаптарына сәйкес тәуекелдерді хеджирлеу мақсатында туынды қаржы құралдарымен жасалған мәмілелерді жүзеге асыру кезінде хеджирлеу құралы болып табылатын туынды қаржы құралын қайта бағалау нәтижелері есепке алу кезінде сол жіктеу баптарына жатқызылады және нетто негізде қаржылық есептілікте ашып көрсетіледі.
Ескерту. 19-7-тармақпен толықтырылды - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2007.07.20. N 83 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

5-тарау. Қорытынды ережелер

20. Осы Нұсқаулықта реттелмеген мәселелер Қазақстан Республикасының заңнамасында және халықаралық қаржылық есептілік стандарттарында көзделген тәртіппен шешіледі.