Об утверждении Правил посещения особо охраняемых природных территорий физическими лицами

Приказ Председателя Комитета лесного и охотничьего хозяйства Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан от 2 февраля 2007 года № 44. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 5 марта 2007 года № 4562. Утратил силу приказом и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 1 сентября 2010 года № 555

Сноска. Утратил силу приказом и.о. Министра сельского хозяйства РК от 01.09.2010 № 555 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 6) статьи 8 Закона Республики Казахстан от 7 июля 2006 года "Об особо охраняемых природных территориях" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила посещения особо охраняемых природных территорий физическими лицами.

2. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель

Утверждены
приказом Председателя Комитета
лесного и охотничьего хозяйства
Министерства сельского
хозяйства Республики Казахстан
от 2 февраля 2007 года N 44

Правила
посещения особо охраняемых природных территорий
физическими лицами 1. Общие положения

1. Правила посещения особо охраняемых природных территорий физическими лицами (далее - Правила) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об особо охраняемых природных территориях" и регламентируют порядок посещения физическими лицами особо охраняемых природных территорий в научных, эколого-просветительных, туристских, рекреационных и ограниченных хозяйственных целях.

2. Действие настоящих Правил распространяются на следующие виды особо охраняемых природных территорий республиканского и местного значения:

природоохранные учреждения - государственные природные заповедники, государственные национальные природные парки, государственные природные резерваты, государственные региональные природные парки;

природоохранные организации, созданные в форме государственного предприятия - государственные зоологические парки, государственные ботанические сады, государственные дендрологические парки (далее - природоохранные предприятия);

особо охраняемые природные территории без статуса юридического лица - государственные памятники природы, государственные природные заказники и государственные заповедные зоны.

3. На территории государственных природных заповедников пребывание физических лиц допускается только в научных и эколого-просветительных целях.

4. Для обеспечения доступа к местам, почитаемым последователями той или иной религии (места паломничества), находящимся на территории государственного природного заповедника или за пределами его территории, по дорогам, проходящим через территорию заповедника, администрацией государственного природного заповедника по согласованию с соответствующим религиозным объединением может быть разрешено безвозмездное, в сопровождении инспекторов государственного природного заповедника, групповое посещение этих мест или подход к этим местам.

2. Посещение природоохранного учреждения
физическими лицами

5. Для физических лиц (далее - посетители) при посещении территории природоохранного учреждения в зависимости от вида особо охраняемой природной территории (далее - ООПТ) и установленного правового режима охраны, допускаются следующие действия:
1) передвижение на механизированном и гужевом транспорте по дорогам общего пользования и специальным дорогам экскурсионных маршрутов, стоянка в специально оборудованных местах, кроме участков с заповедным режимом охраны;
2) проведение организованных экскурсий и туристских походов, предварительно согласованных с администрацией природоохранного учреждения по установленным туристским маршрутам и тропам, в сопровождении экскурсоводов или гидов-инспекторов ООПТ;
3) передвижение по водоемам только на безмоторных плавучих средствах, по согласованию с администрацией природоохранного учреждения;
4) любительское (спортивное) рыболовство в установленных для этого местах, в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.
В государственных природных заповедниках любительское рыболовство разрешается для нужд местного населения, проживающего в охранной зоне государственного природного заповедника, на специально выделенных участках;
5) любительский сбор дикорастущих плодов, ягод, грибов, лекарственных трав, сенокошение, заготовка дров и другие виды традиционного природопользования в специально отведенных для этого местах, в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, кроме участков с заповедным режимом охраны;
6) проведение спортивных и эколого-просветительных мероприятий, туристских слетов по согласованию с администрацией природоохранного учреждения;
7) проведение профессиональной и любительской фото-видеосъемки;
8) проведение учебных практик;
9) сбор гербария, отбор почвенных образцов для учебных целей, кроме участков с заповедным режимом охраны;
10) иная деятельность, предусмотренная в паспорте особо охраняемой природной территории.

6. На территории природоохранного учреждения в зависимости от вида ООПТ и установленного правового режима охраны, не допускается:
1) нахождение на особо охраняемой природной территории без подтверждающих документов об оплате за пользование ООПТ;
2) съезд и проезд вне дорог общего пользования или специальных экскурсионных троп и туристских маршрутов;
3) стоянка автотранспорта и других механических средств вне установленных мест;
4) парковка и мытье автотранспорта и других механических средств на берегах водоемов, мытье посуды, стирка белья, купание домашних животных;
5) нахождение на водоемах моторных яхт, катеров, моторных лодок, скутеров, квадроциклов, за исключением моторных плавательных средств, используемых государственной инспекцией по охране особо охраняемых природных территорий;
6) разведение костров, установка мангалов, очагов для приготовления пищи вне специально установленных и оборудованных мест;
7) устройство стоянок, установка палаток вне мест, установленных для этих целей;
8) рыболовство сетями и другими запрещенными орудиями и средствами, а также превышение установленных законодательством Республики Казахстан норм вылова рыбы;
9) изъятие диких животных без соответствующего разрешения;
10) отпугивание и прикармливание диких животных;
11) разорение гнезд, нор, логовищ и муравейников;
12) вырубка, ломка и повреждение деревьев и кустарников, заготовка прутьев на веники и метлы для бытовых нужд;
13) разрушение и порча памятников природы, истории, культуры и археологии;
14) сбор и выкопка дикорастущих древесных, кустарниковых, травянистых растений и лекарственного сырья вне разрешенных мест сбора;
15) сбор дикорастущих плодов, грибов и ягод вне специально отведенных для этого мест;
16) ломка и порча средств наглядной агитации (стендов, панно, аншлагов, и других), лесоустроительных, лесохозяйственных и землеустроительных знаков;
17) нанесение надписей и рисунков на постройки, деревья, камни и скалы;
18) самовольные выпас скота, сенокошение, заготовка древесины и иное незаконное лесопользование;
19) засорение бытовым мусором и отходами почвенного покрова;
20) применение шумовых и иных акустических воздействий на окружающую среду, превышающих нормы, установленные законодательством Республики Казахстан;
21) иная деятельность, нарушающая естественное развитие и сохранение объектов государственного природно-заповедного фонда и природных комплексов.

7. В целях исключения фактора беспокойства администрацией природоохранного учреждения могут быть введены ограничения на посещение мест массовых скоплений диких животных, включая рыб, в период их миграции и воспроизводства.

8. Основанием для посещения территории природоохранного учреждения является наличие у посетителя подтверждающего документа об оплате за пользование ООПТ в научных, эколого-просветительных, туристских, рекреационных и ограниченно-хозяйственных целях, форма которого устанавливается в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан.
Документ, подтверждающий оплату за пользование ООПТ, подлежит сохранению до конца пребывания посетителя.

9. Местному населению, постоянно проживающему в границах территории природоохранного учреждения или в его охранной зоне, для осуществления основных видов традиционной хозяйственной деятельности, обеспечивающих устойчивое использование природных ресурсов, допускается беспрепятственное прохождение во все функциональные зоны соответствующих видов ООПТ, кроме зоны с заповедным режимом охраны.

10. В целях регулирования потока посетителей, в зависимости от допустимых норм рекреационной нагрузки, администрацией природоохранного учреждения ведется Журнал учета посетителей (далее - Журнал) согласно приложению к настоящим Правилам.
Журнал нумеруется, прошнуровывается и скрепляется печатью природоохранного учреждения.

3. Посещение территории природоохранного предприятия
физическими лицами

11. На территории природоохранного предприятия допускается:
1) прохождение по специально выделенным дорогам с асфальтовым или грунтовым покрытием;
2) осмотр коллекций растений, животных на специально выделенных местах;
3) фото-видеосъемка растений в экспозициях и коллекциях, животных, содержащих в полувольных и искусственных условиях по согласованию с администрацией природоохранного предприятия;
4) иная деятельность, предусмотренная паспортом особо охраняемой природной территории или внутренним распорядком пребывания, установленным администрацией природоохранного предприятия.

12. В целях сохранения животных и личной безопасности посетителей на территории государственных зоологических парков не допускается:
1) включать радиоприемники и магнитофоны, играть на музыкальных инструментах;
2) кормить, дразнить и пугать животных;
3) бросать посторонние предметы в специальные огражденные помещения для содержания животных;
4) прислоняться к сеткам и решеткам помещений с дикими животными, а также протягивать через установленные ограждения руки и ноги, притрагиваться к доступным для контактов животным и прикасаться к ним различными предметами (зонтами, тростями и другими предметами);
5) фотографировать животных с применением штативов и вспышек;
6) заходить или перелезать через установленные барьеры и ограждения помещений для содержания животных и прочих сооружений;
7) ставить и сажать детей на барьеры, ограды, отжимы, установленных вокруг помещений для содержания животных;
8) оставлять без присмотра детей, особенно малолетних и разрешать им самостоятельно осматривать животных, расположенных на территории парка;
9) ходить по газонам, повреждать древесные и травянистые растения;
10) приводить с собой или приносить домашних животных;
11) перемещать садово-парковый инвентарь;
12) вступать в разговоры с дежурными у вольер и клеток с животными, отвлекать их от службы по охране животных;
13) не выполнять требования экскурсоводов и сотрудников службы охраны;
14) нарушать нормы правового порядка в общественных местах, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

13. На территории государственных ботанических садов и государственных дендрологических парков не допускается:
1) изъятие и повреждение древесных и травянистых растений, включая сбор гербарного материала;
2) сбор плодов, семян;
3) фото-видеосъемка природных и культурных объектов без согласования с администрацией природоохранного предприятия;
4) засорение отходами и бытовым мусором почвенного покрова;
5) не выполнение требований экскурсоводов и сотрудников службы охраны предприятия;
6) нарушение норм правового порядка в общественных местах, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

14. Основанием для посещения территории природоохранного предприятия является наличие у посетителя подтверждающего документа об оплате за пользование ООПТ в научных, эколого-просветительных, туристских, рекреационных и ограниченно-хозяйственных целях, форма которого устанавливается в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан.
Документ, подтверждающий оплату за пользование ООПТ, подлежит сохранению до конца пребывания посетителя на территории природоохранного предприятия.

4. Посещение особо охраняемой природной территории
без статуса юридического лица физическими лицами

15. Посещение территории ООПТ без статуса юридического лица осуществляется с учетом особенностей режима охраны и использования соответствующих видов ООПТ при условии сохранения объектов государственного природно-заповедного фонда и в соответствии с паспортом данной ООПТ.

Приложение
к Правилам посещения
особо охраняемых природных
территорий физическими лицами

Журнал учета посетителей за 200___ год
_______________________________________________
(наименование природоохранного учреждения)

N п/п	Дата	Ф.И.О. посетите- ля или руково- дителя группы	Коли- чество человек в группе	Автотран- спорт, (марка а/м, гос. номер)	Цель посе- щения	Место направ- ления группы	Срок пребы- вания	Отметка об оплате (N доку- мента, подтвер- ждающего оплату)
1	2	3	4	5	6	7	8	9

Жеке тұлғалардың ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда болу ережесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Орман және аңшылық шаруашылығы комитеті төрағасының 2007 жылғы 2 ақпандағы N 44 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2007 жылғы 5 наурыздағы Нормативтік құқытық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 4562 болып енгізілді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2010 жылғы 1 қыркүйектегі N 555 Бұйрығымен.

Күші жойылды - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2010 жылғы 1 қыркүйектегі N 555 (ресми жарияланған күнінен бастап он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

"Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы" Қазақстан Республикасының 2006 жылғы 7 шілдедегі Заңының 8-бабының 6) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған жеке тұлғалардың ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда болу ережесі бекітілсін.
2. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күннен кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Төраға

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы министрлігі
Орман және аңшылық
шаруашылығы комитетінің
2007 жылғы 2 ақпандағы N 44
бұйрығымен бекітілген

Жеке тұлғалардың ерекше қорғалатын
табиғи аумақтарда болу ережесі 1. Жалпы ережелер

1. Жеке тұлғалардың ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда болу ережесі (бұдан әрі - Ереже) "Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді және жеке тұлғалардың ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда ғылыми, экологиялық-ағарту, туристік, рекреациялық және шектеулі шаруашылық мақсаттарда болу тәртібін реттейді.

2. Осы Ереже республикалық және жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды мына түрлеріне қолданылады:
табиғат қорғау мекемелері - мемлекеттік табиғи қорықтар, мемлекеттік ұлттық табиғи парктер, мемлекеттік табиғи резерваттар, мемлекеттік өңірлік табиғи парктер;
мемлекеттік кәсіпорын нысанында құрылған табиғат қорғау ұйымдары - мемлекеттік зоологиялық парктер, мемлекеттік ботаникалық бақтар, мемлекеттік дендрологиялық парктер (бұдан әрі - табиғат қорғау кәсіпорындары);
заңды тұлға мәртебесі жоқ ерекше қорғалатын табиғи аумақтар - мемлекеттік табиғат ескерткіштері, мемлекеттік табиғи қаумалдар және мемлекеттік қорық аймақтары.

3. Мемлекеттік табиғи қорықтардың аумағында жеке тұлғалардың болуына тек ғылыми және экологиялық-ағартушылық мақсаттарда ғана рұқсат етіледі.

4. Мемлекеттік табиғи қорықтың аумағында немесе оның аумағынан тысқары жерлерде орналасқан белгілі бір дін жолын ұстанушылар тәу ететін орындарға (қасиетті орындарға) қорық аумағы арқылы өтетін жолдармен кіру мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін мемлекеттік табиғи қорықтың әкімшілігі тиісті діни бірлестіктің келісімі бойынша ақы төлемей, мемлекеттік табиғи қорық инспекторларының бастап жүруімен, топпен осы орындарда болуға немесе осы орындарға жақындап келуге рұқсат берілуі мүмкін.

2. Жеке тұлғалардың табиғат
қорғау мекемесінде болуы

5. Жеке тұлғалар үшін (бұдан әрі - келушілер) ерекше қорғалатын табиғи аумақтың (бұдан әрі - ЕҚТА) түріне және күзеттің белгіленген құқықтық режиміне қарай табиғат қорғау мекемесінің аумағында болу кезінде мынадай іс-әрекеттер жасауға рұқсат етіледі:
1) жалпы жұрт пайдаланатын жолдармен және экскурсиялық маршруттардың арнайы жолдарымен механикаландырылған көлікпен және сал атпен жүру, қорықтық күзет режимі бар учаскеден басқа, арнайы жабдықталған орындарда аялдау;
2) белгіленген туристік маршруттармен және соқпақтармен табиғат қорғау мекемесінің әкімшілігімен алдын-ала келісілген, ЕҚТА экскурсия ұйымдастырушыларының немесе инспектор-гидтерінің бастап жүруімен ұйымдасқан экскурсиялар мен туристік жорықтар өткізу;
3) табиғат қорғау мекемесінің әкімшілігімен келісім бойынша су айдындарында тек қана моторсыз жүзу құралдарымен жылжу;
4) осыған белгіленген орындарда, Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген тәртіппен әуесқойлық (спорттық) балық аулау.
Мемлекеттік табиғи қорықтарда әуесқойлық балық аулау мемлекеттік табиғи қорықтың күзет аймағында тұратын жергілікті халықтың мұқтажы үшін арнайы бөлінген учаскелерде рұқсат етіледі;
5) қорықтық күзет режимі бар учаскелерден басқа жерлерде, осыған арнайы бөлінген орындарда, Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген тәртіппен жабайы өсетін жемістерді, жидектерді, саңырауқұлақтарды, дәрі-дәрмектік шөптерді әуесқойлықпен жинау шөп шабу, отын дайындау және дәстүрлі табиғат пайдаланудың басқа да түрлері;
6) табиғат қорғау мекемесінің әкімшілігімен келісім бойынша спорттық және экологиялық-ағарту іс-шараларын, туристік слеттер өткізу;
7) кәсіби және әуесқойлық фото-бейнетүсірімдер жүргізу;
8) оқу практикаларын өткізу;
9) қорықтық күзет режимі бар учаскелерден басқа жерлерде оқу мақсаттары үшін гербарий жинау, топырақ үлгілерін іріктеу;
10) ерекше қорғалатын табиғи аумақтың паспортында көзделген өзге де қызметтер.

6. ЕҚТА-ның түріне және күзеттің белгіленген құқықтық режиміне байланысты табиғат қорғау мекемесінің аумағында:
1) ЕҚТА-ны пайдалану үшін ақы төлегені туралы растайтын құжаттарсыз ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда болуға;
2) жалпы жұрт пайдаланатын жолдардан немесе арнайы экскурсиялық соқпақтар мен туристік маршруттардан тыс жерлерге келіп кіруге және олар арқылы жүріп өтуге;
3) белгіленген орындардан тыс жерлерге автокөлік және басқа да механикалық құралдар қоюға;
4) автокөлікті және басқа да механикалық құралдарды су айдындары жағалауына қоюға және жууға, ыдыс-аяқ жууға, кір жууға, үй жануарларын шомылдыруға;
5) су айдындарында, ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды қорғау жөніндегі мемлекеттік инспекция пайдаланатын моторлы жүзу құралдарынан басқа, моторлы яхталардың, катерлердің, моторлы қайықтардың, скутерлердің, квадроциклдердің болуына;
6) арнайы белгіленген және жабдықталған орындардан тыс жерлерде тағам әзірлеу үшін от жағуға, мангал, ошақ орнатуға;
7) осы мақсаттар үшін белгіленген орындардан тыс жерлерде аялдау орындарын жабдықтауға, шатырлар құруға;
8) аулармен және басқа да тыйым салынған құрал-жабдықтармен балық аулауға, сондай-ақ балық аулаудың Қазақстан Республикасының заңнамасы белгілеген нормаларынан артық аулауға;
9) арнайы рұқсатсыз жабайы жануарларды алып қоюға;
10) жабайы жануарларды үркітуге және қоректендіруге;
11) ұяларды, індерді, апандарды және құмырсқа илеулерін бүлдіруге;
12) ағаштар мен бұталарды кесуге, сындыруға және оларға зақым келтіруге, тұрмыстық қажеттілік үшін сыпыртқылар мен сыпырғыштарға шыбықтар дайындауға;
13) табиғат, тарих, мәдениет және археология ескерткіштерін қиратуға және бүлдіруге;
14) рұқсат етілген жинау орындарынан тыс жерлерде жабайы өсетін ағаш, бұтақ, шөп өсімдіктерін және дәрі-дәрмектік шикізат жинауға және қазып алуға;
15) осы үшін арнайы бөлінген орындардан басқа жерлерде жабайы өсетін жемістер, саңырауқұлақтар және жидектер жинауға;
16) көрнекі үгіт құралдарын (стенділер, паннолар, аншлагтар және басқалар), орман орналастыру, орман шаруашылығы және жерге орналастыру белгілерін қиратуға және бүлдіруге;
17) құрылыстарға, ағаштарға, тастарға және жартастарға жазулар жазуға және суреттер салуға;
18) өз бетімен мал жаюға, шөп жинауға, сүрек дайындауға және басқа да заңсыз орман пайдалануға;
19) топырақ қабатын тұрмыстық қоқыспен және қалдықпен ластауға;
20) қоршаған ортаға Қазақстан Республикасының заңнамасы белгілеген нормалардан асатын шу шығаратын және басқа да акустикалық әсерлерді қолдануға;
21) мемлекеттік табиғи-қорық қоры мен табиғи кешендер объектілерінің табиғи дамуын және сақталуын бұзатын өзге қызметтерге жол берілмейді.

7. Мазалау факторына жол бермеу мақсатында табиғат қорғау мекемесінің әкімшілігі жабайы жануарлардың, оның ішінде балықтардың жаппай шоғырланатын орындарында болуға олардың қоныс аудару және өсімін молайту кезеңінде шектеулер енгізуі мүмкін.

8. Келушіде ЕҚТА-ны ғылыми, экологиялық-ағарту, туристік, рекреациялық және шектеулі шаруашылық мақсаттарда пайдалану үшін ақы төлегені туралы, нысаны Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес белгіленетін растайтын құжаттың болуы табиғат қорғау мекемесінде келуге негіз болып табылады.
ЕҚТА-ны пайдалану үшін ақы төлегенін растайтын құжат келушінің болу мерзімінің соңына дейін сақталуы тиіс.

9. Табиғат қорғау мекемесі аумағының шекарасында немесе оның күзет аймағында тұрақты тұратын жергілікті халыққа табиғи ресурстарды орнықты пайдалануды қамтамасыз ететін дәстүрлі шаруашылық қызметтің негізгі түрлерін жүзеге асыру үшін, қорықтық күзет режимі бар аймақтан басқа, ЕҚТА-ның тиісті түрлерінің барлық функционалдық аймақтарына еш бөгетсіз өтуіне жол беріледі.

10. Рекреациялық жүктеменің жол берілетін нормаларына байланысты келушілер легін реттеп отыру мақсатында табиғат қорғау мекемесінің әкімшілігі осы Ережеге қосымшаға сәйкес Келушілерді есепке алу журналын (бұдан әрі - Журнал) жүргізеді.
Журнал нөмірленеді, жіппен байланады және табиғат қорғау мекемесінің мөрімен бекітіледі.

3. Жеке тұлғалардың табиғат қорғау
кәсіпорнының аумағында болуы

11. Табиғат қорғау кәсіпорнының аумағында:
1) арнайы бөлінген асфальт төселген немесе қара жолдармен өтуге;
2) арнайы бөлінген орындарда өсімдіктер, жануарлар коллекцияларын қарап көруге;
3) табиғат қорғау кәсіпорнының әкімшілігімен келісім бойынша экспозициялар мен коллекциялардағы өсімдіктерді, жартылай еркіндік және жасанды жағдайларда ұсталатын жануарларды суретке және бейне таспаға түсіруге;
4) ерекше қорғалатын табиғи аумақтың паспортында немесе табиғат қорғау кәсіпорнының әкімшілігі белгілеген аумақта болудың ішкі тәртібінде көзделген өзге де қызметке жол беріледі.

12. Мемлекеттік зоологиялық парктердің аумағында жануарларды және келушілердің жеке қауіпсіздігін сақтау мақсатында:
1) радиоқабылдағыштар мен магнитофондарды қосуға, музыкалық аспаптарда ойнауға;
2) жануарларды қоректендіруге, ызаландыруға және үркітуге;
3) жануарларды ұстауға арналған арнайы қоршалған үй-жайларға бөтен заттар лақтыруға;
4) жабайы жануарлар бар үй-жайлардың торлары мен шарбақтарына сүйеніп тұруға, сондай-ақ орнатылған қоршаулар арқылы аяқ-қолды созуға, қолжетімді жануарлармен байланыс жасау үшін қол созуға және оларды әртүрлі заттармен (қолшатырмен, таяқпен және басқа заттар т.б.) түрткілеуге;
5) штативтер мен жарқылдауық шамдарды қолданып, жануарларды суретке түсіруге;
6) жануарларды ұстауға арналған үй-жайлардың және басқа да құрылыстардың орнатылған кедергілері мен қоршаулары арқылы кіруге немесе секіріп түсуге;
7) жануарларды ұстауға арналған үй-жайлардың маңайында орнатылған кедергілерге, дуалдарға, қоршауларға балаларды тұрғызуға және отырғызуға;
8) балаларды, әсіресе жас балаларды қараусыз қалдыруға және оларға парктің аумағында орналасқан жануарларды өз еркімен қарап көруге рұқсат беруге;
9) көкалдармен жүруге, ағаш және шөп екпелерін бүлдіруге;
10) өзімен бірге үй жануарларын әкелуге немесе ертіп жүруге;
11) бақ-парк мүлкінің орнын ауыстыруға;
12) жануарлар бар қоршаулар мен торлардың қасында кезекшілерімен сөйлесуге, жануарларды қорғау жөніндегі қызметінен олардың назарын басқа жаққа аударуға;
13) кәсіпорынның экскурсия ұйымдастырушылары мен күзет қызметі қызметкерлерінің талаптарын орындамауға;
14) қоғамдық орындарда Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген құқықтық тәртіп нормаларын бұзуға жол берілмейді.

13. Мемлекеттік ботаникалық бақтар мен мемлекеттік дендрологиялық парктердің аумағында:
1) гербарийлік материал жинауды қоса алғанда, ағаш және шөп өсімдіктерін алып қоюға және бүлдіруге;
2) жемістер, тұқымдар жинауға;
3) табиғит қорғау кәсіпорнының әкімшілігімен келісіп алмай табиғи және мәдени объектілерді суретке және бейне таспаға түсіруге;
4) топырақ қабатын қоқыспен және тұрмыстық қалдықпен ластауға;
5) экскурсия ұйымдастырушылары мен күзет қызметі қызметкерлерінің талаптарын орындамауға;
6) қоғамдық орындарда Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген құқықтық тәртіп нормаларын бұзуға жол берілмейді.

14. Келушіде ЕҚТА-ны ғылыми, экологиялық-ағарту, туристік, рекреациялық және шектеулі шаруашылық мақсаттарда пайдалану үшін ақы төлегені туралы, нысаны Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес белгіленетін растайтын құжаттың болуы табиғат қорғау мекемесінде келуіне негіз болып табылады.
ЕҚТА-ны пайдалану үшін ақы төлегенін растайтын құжат келушінің табиғат қорғау кәсіпорнының болу мерзімінің соңына дейін сақталуы тиіс.

4. Жеке тұлғалардың заңды тұлға мәртебесі жоқ
ерекше қорғалатын табиғи аумақта болуы

15. Заңды тұлға мәртебесі жоқ ЕҚТА аумағында болу тиісті ЕҚТА түрлерін қорғау және пайдалану режимінің ерекшеліктерін ескере отырып, мемлекеттік табиғи-қорық қоры объектілерінің сақталуы жағдайында және осы ЕҚТА-ның паспортына сәйкес жүзеге асырылады.

Жеке тұлғалардың ерекше қорғалатын
табиғи аумақтарда болу ережесіне
қосымша

200__ жылы келушілерді есепке алу журналы
_____________________________________________________
(табиғат қорғау мекемесінің атауы)

Р/с№	Күні	Келуші. нің не. месе топ жетекші. сінің Т.А.Ә.	Топ. тағы адам. дар саны	Авто. көлік (а/к марка сы, мем. нөмірі)	Келу мақсаты	Топ жібер. ілген жер	Болу мерзімі	Ақы төлен. гені тура. лы белгі (ақы төлен генін рас. тайтын құжаттың N)
1	2	3	4	5	6	7	8	9