ИПС "Әділет"

Сноска. Заголовок - в редакции постановления Центральной избирательной комиссии РК от 29.12.2022 № 139/644 (вводится в действие с 01.01.2023).

В соответствии со статьями 12, 27 и 28 Конституционного закона Республики Казахстан от 28 сентября 1995 года "О выборах в Республике Казахстан" Центральная избирательная комиссия Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

Сноска. Преамбула в редакции постановления Центральной избирательной комиссии РК от 20.10.2015 № 43/76 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемые Правила осуществления предвыборной агитации через средства массовой информации, онлайн-платформы и информационного обеспечения выборов Президента, депутатов Парламента, маслихатов, акима, а также членов иных органов местного самоуправления.

Сноска. Пункт 1 - в редакции постановления Центральной избирательной комиссии РК от 29.12.2022 № 139/644 (вводится в действие с 01.01.2023).

2. Признать утратившим силу постановление Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан от 11 августа 2004 года N 124/158 "Об утверждении Правил осуществления предвыборной агитации через средства массовой информации и информационного обеспечения выборов депутатов Мажилиса Парламента Республики Казахстан" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 3016).

3. Направить настоящее постановление областным, городов Астана и Алматы избирательным комиссиям для руководства.

4. Настоящее постановление вводится в действие со дня его первого официального опубликования.

Председатель
Секретарь

"СОГЛАСОВАН"

Министр культуры и информации

Республики Казахстан

25 июня 2007 года

Утверждены
постановлением Центральной
избирательной комиссии
Республики Казахстан
от 25 июня 2007 года N 90/178

Правила осуществления предвыборной агитации через средства массовой информации, онлайн-платформы и информационного обеспечения выборов Президента, депутатов Парламента, маслихатов, акима, а также членов иных органов местного самоуправления

Сноска. Правила - в редакции постановления Центральной избирательной комиссии РК от 29.12.2022 № 139/644 (вводится в действие с 01.01.2023).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила разработаны в соответствии с Конституционным законом Республики Казахстан "О выборах в Республике Казахстан" (далее - Конституционный закон), Законом Республики Казахстан "О средствах массовой информации", Законом Республики Казахстан "Об информатизации" и определяют порядок осуществления предвыборной агитации, информационного обеспечения избирательной кампании по выборам Президента Республики Казахстан, депутатов Парламента, маслихатов, акимов и членов иных органов местного самоуправления Республики Казахстан.

2. В Правилах используются следующие понятия:

средство массовой информации - периодическое печатное издание, теле-, радиоканал, кинодокументалистика, аудиовизуальная запись и иная форма периодического или непрерывного публичного распространения массовой информации, включая интернет-ресурсы;

информационное обеспечение выборов - комплекс мер, направленных на оперативное и широкое информирование избирателей о ходе подготовки и проведения избирательной кампании, за исключением предвыборной агитации;

предвыборная агитация - деятельность, имеющая целью побудить избирателей принять участие в голосовании за или против того или иного кандидата, политическую партию;

выступление - личное обращение кандидатов, уполномоченных представителей политических партий и общественных объединений, выдвинувших соответственно партийные списки и кандидатов, а также доверенных лиц к избирателям с изложением предвыборной программы;

предвыборные дебаты - публичный обмен мнениями двух и более кандидатов в Президенты, политических партий, выдвинувших партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидаты в акимы, по различным общественно значимым вопросам, в том числе касающимся их предвыборных программ;

онлайн-платформа - интернет-ресурс и (или) сервис обмена мгновенными сообщениями, предназначенные для распространения информации пользователем посредством созданной им персональной страницы путем размещения, приема и (или) передачи знаков и (или) сигналов, и (или) голосовой информации, и (или) письменного текста, и (или) изображения, и (или) звуков, и (или) сообщений конкретно определенному или неопределенному кругу лиц, за исключением интернет-ресурса и (или) сервиса обмена мгновенными сообщениями, предназначенных для предоставления финансовых услуг и электронной коммерции.

Глава 2. Порядок осуществления предвыборной агитации через средства массовой информации, онлайн-платформы

3. Государство гарантирует гражданам, общественным объединениям право беспрепятственной предвыборной агитации за или против того или иного кандидата, политической партии.

Предвыборная агитация начинается с момента окончания срока регистрации кандидатов в Президенты, депутаты Сената Парламента (далее - Сената), партийных списков политических партий, выдвинувших кандидатов в депутаты Мажилиса Парламента (далее - Мажилиса), маслихата, кандидатов по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидатов в акимы, члены иных органов местного самоуправления и заканчивается в ноль часов по местному времени дня, предшествующего дню выборов. При проведении повторного голосования предвыборная агитация начинается со дня назначения дня повторного голосования и заканчивается в ноль часов по местному времени дня, предшествующего дню выборов.

Кандидатам и политическим партиям, выдвинувшим партийные списки гарантируются равные условия доступа к средствам массовой информации для проведения предвыборной агитации.

Доверенные лица могут проводить предвыборную агитацию.

4. С момента начала предвыборной агитации вся информация, пропагандирующая цели и задачи кандидата в Президенты, депутаты Сената, политической партии, выдвинувшей партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидатов по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидата в члены иных органов местного самоуправления, за исключением новостных и аналитических программ, должна быть оплачена из избирательного фонда кандидатов или политических партий, либо избирательного фонда кандидатов в члены иных органов местного самоуправления.

Не допускается бесплатная раздача печатных материалов, за исключением специально изготовленных для избирательной кампании.

5. Предвыборной агитацией в средствах массовой информации, онлайн-платформах признается деятельность по выпуску (выходу в эфир) материалов средств массовой информации, а также распространение информации пользователем содержащих:

1) призывы голосовать за или против того или иного кандидата в Президенты, депутаты Сената, политическую партию, выдвинувшую партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидата по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидата в акимы, члены иных органов местного самоуправления;

2) предпочтение в отношении кого-либо из кандидатов в Президенты, депутаты Сената, политической партии, выдвинувшей партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидатов по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидата в акимы, члены иных органов местного самоуправления, за которого будет голосовать избиратель;

3) описание возможных последствий избрания или неизбрания кандидатов в Президенты, депутаты Сената, политической партии, выдвинувшей партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидатов по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидата в акимы, члены иных органов местного самоуправления;

4) явно преобладающие сведения о каком-либо кандидате в Президенты, депутаты Сената, политической партии, выдвинувшей партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидатов по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидате в акимы, члены иных органов местного самоуправления позитивного либо негативного аргументирования.

6. В день выборов и предшествующий ему день любая предвыборная агитация не допускается.

Агитационные материалы, ранее размещенные в сети Интернет могут сохраняться на прежних местах. Не допускается выведение ранее размещенных материалов на главные страницы интернет-ресурсов, онлайн-платформ.

7. В период предвыборной агитации тираж периодического печатного издания, связанного с предвыборной агитацией кандидатов в Президенты, депутаты Сената, политической партии, выдвинувшей партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидатов по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидатов в акимы, члены иных органов местного самоуправления, является одинаковым для всех кандидатов.

8. Редакция средства массовой информации, пользователь онлайн-платформ, отказывает в публикации (выпуске в эфир) предвыборных программ кандидатов в Президенты, депутаты Сената, политических партий, выдвинувших партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидатов по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидатов в акимы, члены иных органов местного самоуправления, если они провозглашают идеи насильственного изменения конституционного строя, нарушения целостности Республики, подрыва безопасности государства, разжигания социальной, расовой, национальной, религиозной, сословной и родовой розни, культ жестокости и насилия, а также создание непредусмотренных законодательством военизированных формирований.

9. Должностные лица редакций средств массовой информации, пользователи онлайн-платформ, в соответствии с пунктом 8 статьи 28 Конституционного закона не несут ответственности за высказывания кандидатов в ходе их предвыборной кампании, за исключением случаев публикации материалов, указанных в пункте 8 настоящих Правил.

10. Редакция средства массовой информации, пользователи онлайн-платформ, отказывают в публикации (выходе в эфир), распространении агитационных материалов и иной информации кандидатов в Президенты, депутаты Сената, политических партий, выдвинувших партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидатов по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидатов в акимы, члены иных органов местного самоуправления в ходе их предвыборной кампании в случае наличия в материале информации, заведомо порочащей честь, достоинство и деловую репутацию кандидатов или политической партии, предоставлять указанным лицам возможность бесплатного опубликования опровержения в защиту их чести, достоинства и деловой репутации.

Кандидаты в Президенты, депутаты Сената, политические партии, выдвинувшие партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидаты по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидаты в акимы, члены иных органов местного самоуправления по требованию редакции средства массовой информации, пользователей онлайн-платформ, предоставляют документы, подтверждающие информацию, указанную в агитационных материалах.

Отказ в выпуске (выходе в эфир), публикации агитационных материалов обжалуется в установленном гражданским процессуальным законодательством Республики Казахстан порядке.

Не допускается проведение предвыборной агитации с использованием изображения какого-либо лица без его письменного разрешения, а в случае его смерти - без письменного разрешения наследников.

Не допускается распространение субъектами телерадиовещания агитационных материалов в новостных, аналитических программах.

Иностранцам, лицам без гражданства, иностранным юридическим лицам и международным организациям не допускается осуществлять деятельность, препятствующую и (или) способствующую выдвижению и избранию кандидатов в Президенты, депутаты Сената, политических партий, выдвинувших партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидатов по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидатов в акимы, члены иных органов местного самоуправления достижению определенного результата на выборах.

11. Не допускается проведение предвыборной агитации, распространения любых агитационных предвыборных материалов:

1) государственным органам, органам местного самоуправления, а также их должностным лицам при исполнении служебных обязанностей;

2) военнослужащим Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований, работникам органов национальной безопасности, правоохранительных органов и судьям;

3) членам избирательных комиссий;

4) религиозным объединениям.

Глава 3. Порядок предоставления эфирного времени и печатных площадей для выступлений кандидатов в Президенты, депутаты Сената, политических партий, выдвинувших партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидатов по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидата в акимы, члены иных органов местного самоуправления с предвыборными программами, финансируемыми государством

12. Государство гарантирует кандидатам равное выделение средств для выступления со своими программами.

Глава 4. Порядок предоставления на договорной основе эфирного времени, печатной площади, объема информации кандидатам в Президенты, депутаты Сената, политическим партиям, выдвинувшим партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидатам по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидатам в акимы, члены иных органов местного самоуправления

13. Средства массовой информации на договорной основе предоставляют эфирное время, печатную площадь для публикации агитационных материалов зарегистрированным кандидатам и политическим партиям, выдвинувшим партийные списки.

Пользователи онлайн-платформ на договорной основе предоставляют объем информации для публикации агитационных материалов зарегистрированным кандидатам и политическим партиям, выдвинувшим партийные списки.

14. Основанием для предоставления эфирного времени, печатной площади и объема информации кандидатам или политическим партиям является удостоверение кандидата, его личное или уполномоченного лица политической партии письменное заявление на имя руководителя средства массовой информации, осуществляющего выпуск (выход в эфир), на имя пользователя онлайн-платформ или копия решения Центральной либо соответствующей территориальной избирательной комиссии о регистрации партийного списка.

15. Условия договора для публикации агитационных материалов не должны создавать преимущества тому или иному кандидату, политической партии.

16. Согласие на размещение агитационных материалов, данное средством массовой информации, пользователем онлайн-платформы одному из кандидатов, политической партии, выдвинувшей партийный список, является согласием на размещение агитационных материалов другим кандидатам, политическим партиям, выдвинувшим партийные списки.

17. Очередность выступления кандидатов и политических партий, выдвинувших партийные списки, в средствах массовой информации, онлайн-платформах устанавливается в порядке поступления письменных обращений либо по жребию в случае, если обращения поступили одновременно.

Кандидаты и политические партии, выдвинувшие партийные списки в письменных обращениях указывают дату, время, когда они предполагают выступить. На основании данных предложений редакции средств массовой информации, пользователи онлайн-платформ устанавливают график предоставления эфирного времени и печатных площадей, объема информации для выступлений кандидатов или политических партий.

18. График предоставления эфирного времени, печатных площадей и объема информации для выступлений кандидатов в Президенты, депутаты Сената, политических партий, выдвинувших партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, а также кандидатов в акимы, члены иных органов местного самоуправления разрабатывается редакцией средства массовой информации, пользователем онлайн-платформы с учетом технических возможностей средства массовой информации, онлайн-платформы. В этот же график включаются и публикации рекламных и агитационных материалов кандидатов или политических партий.

Копия графика, в котором указываются дата и время выпуска (выхода в эфир) агитационных материалов кандидатов или политических партий направляется в Центральную или соответствующую территориальную избирательную комиссию в течение трех дней со дня обращения кандидата или политической партии, за исключением внесения изменений в график, который должен быть представлен в течение суток.

19. Не допускается прерывать и комментировать выступления кандидатов и представителя политической партии, выдвинувшей партийные списки на телевидении и по радио сразу после выступления в этот же день, а также в периодических печатных изданиях в том же номере.

20. Республиканские периодические печатные издания распространяют предвыборные материалы политических партий, выдвинувших партийные списки при выборах депутатов маслихата, кандидатов по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидатов в акимы, члены иных органов местного самоуправления, с изданием дополнительных листов (страниц) в соответствующей области, городе, районе.

21. Сведения о размере оплаты, условия размещения агитационных материалов должны быть объявлены и опубликованы соответствующим средством массовой информации, пользователем онлайн-платформы не позднее пяти дней до начала проведения предвыборной агитации, а также представлены в Центральную избирательную комиссию при выборах Президента и депутатов Мажилиса Парламента по партийным спискам, в иные территориальные избирательные комиссии – при выборах депутатов Сената Парламента, Мажилиса Парламента по одномандатным территориальным избирательным округам, депутатов маслихатов, акимов и членов иных органов местного самоуправления.

На интернет-ресурсах Центральной и территориальных избирательных комиссий размещаются представленные средствами массовой информации, пользователями онлайн-платформ сведения о размере оплаты, условиях размещения агитационных материалов. Средства массовой информации, пользователи онлайн-платформы, предоставляющие эфирное время, печатную площадь и объем информации на договорной основе, не могут осуществлять размещение, распространение агитационных материалов кандидатов, политических партий, выдвинувших партийные списки до опубликования сведений о размере оплаты, условиях размещения агитационных материалов.

22. Все агитационные материалы должны содержать сведения об организации, выпустившей данные материалы (по печатным материалам - месте их печатания и тираже), лицах, сделавших заказ, из каких средств оплачено. Запрещаются изготовление агитационных материалов за пределами территории Республики Казахстан, распространение анонимных агитационных материалов.

Способ информирования определяется самой редакцией средства массовой информации и пользователем онлайн-платформы.

Требования данного пункта в отношении онлайн-платформ применяются в случае, если пользователи онлайн-платформ изготовили агитационные материалы на договорной основе.

23. Стоимость выпуска (выхода в эфир) в средствах массовой информации, публикации объема информации в онлайн-платформах агитационных материалов кандидатов в Президенты, депутаты Сената, политических партий, выдвинувших партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидатов по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидатов в члены иных органов местного самоуправления оплачивается из средств избирательного фонда кандидатов или политической партии.

Не допускается выпуск (выход в эфир) в средствах массовой информации, публикации объема информации в онлайн-платформах агитационных материалов, стоимость которых была оплачена за счет иных, помимо избирательного фонда кандидата либо политической партии, средств.

24. Кандидаты в Президенты, политические партии, выдвинувшие партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса Парламента, вправе участвовать в предвыборных дебатах, организуемых Центральной избирательной комиссией.

Политические партии, выдвинувшие партийные списки кандидатов в депутаты маслихатов, кандидаты в депутаты Сената Парламента, а также кандидаты по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, кандидаты в акимы могут участвовать в предвыборных дебатах, которые вправе организовывать соответствующие территориальные избирательные комиссии.

25. Информационное обеспечение выборов осуществляется органами государственной власти, избирательными комиссиями, средствами массовой информации в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Глава 5. Порядок информационного обеспечения выборов

26. Средства массовой информации распространяют информацию о выдвижении всех кандидатов в Президенты, депутаты Сената, политических партий, выдвинувших партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидатов по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидатов в акимы, члены иных органов местного самоуправления, их регистрации соответствующими избирательными комиссиями, а также проводимых предвыборных агитационных мероприятиях в поддержку кандидатов или политических партий в равном объеме печатной площади, эфирного времени.

Данные публикации, сюжеты новостных и аналитических программ не должны содержать признаков предвыборной агитации и не требуют оплаты из средств избирательных фондов кандидатов или политических партий.

27. Средства массовой информации публикуют сообщения избирательных комиссий, данные кандидатов в Президенты, депутаты Сената, политических партий, выдвинувших партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидатов по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидатов в акимы, члены иных органов местного самоуправления в соответствии с Правилами и объемами размещения периодическими печатными изданиями сообщений избирательных комиссий, за счет средств, предусмотренных республиканским и местным бюджетами, утвержденные постановлением Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан от 25 августа 2018 года № 12/201 "Об утверждении Правил и объема размещения периодическими печатными изданиями сообщений избирательных комиссий за счет средств, предусмотренных республиканским и местным бюджетами" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 17426).

Данные сообщения необходимо опубликовывать в одном номере периодического печатного издания, а при значительном объеме - в качестве приложения к изданию. Данные сообщения необходимо опубликовывать в одном номере периодического печатного издания, а при значительном объеме - в качестве приложения к изданию.

28. Средства массовой информации незамедлительно предоставляют возможность соответствующим избирательным комиссиям опубликовывать информацию о ходе избирательной кампании и сообщения, установленные Конституционным законом.

Информацию необходимо направлять в редакции периодических печатных изданий до 15 часов дня, предшествующего выпуску следующего номера печатной продукции для ее последующей публикации.

29. Средствам массовой информации необходимо осуществлять объективное освещение выборной кампании кандидатов, политических партий; воздерживаться от публикации агитационных материалов и иной информации, заведомо порочащих честь, достоинство и деловую репутацию кандидата или политической партии; предоставлять указанным лицам возможность бесплатного опубликования опровержения в защиту чести, достоинства и деловой репутации в ближайшем номере печатного издания в том же объеме, тем же шрифтом и на том же месте, где были размещены опровергаемые сообщение или материал. По радио и телевидению и опровержение должно быть передано в то же время суток и в той же теле-, радиопрограмме, что и опровергаемые сообщение или материал, а в случаях закрытия указанной теле-, радиопрограммы в иной теле-, радиопрограмме и с соответствующей тематической направленностью.

Объем опровержения не может вдвое и более превышать объем опровергаемого сообщения или материала.

К обращению необходимо прилагать копию решения суда о признании распространенных материалов порочащими честь, достоинство и деловую репутацию кандидатов, политических партий.

Редакции средств массовой информации при освещении избирательной кампании кандидатов руководствуются принципами равенства и паритетности в освещении деятельности кандидатов, не создавая преимуществ кому-либо из них.

30. В информационных теле- и радиопередачах, публикациях, в периодических печатных изданиях, сообщения о проведении предвыборных мероприятий необходимо давать без предпочтения либо предвзятости к какому-либо кандидату в Президенты, депутаты Сената, политических партий, выдвинувших партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидатов по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса Парламента и маслихатов, а также кандидату в акимы, члены иных органов местного самоуправления.

Под предпочтением или предвзятостью следует понимать сообщения как позитивного, так и негативного характера о конкретном кандидате или политической партии, преобладающее по объему в отдельном номере периодического печатного издания, преобладающее по объему и выделенное спецэффектами в отдельной телерадиопередаче, включение в текст диктора новостей оценки кандидата или политической партии призывов и обращений к ним.

31. Журналисты, должностные лица редакций средств массовой информации, зарегистрированные кандидатами в Президенты, депутаты Парламента, маслихата, а также кандидатами в акимы, члены иных органов местного самоуправления, либо их доверенные лица, не могут участвовать в освещении выборов через средства массовой информации.

В случае, если лицом, включенным в избирательный список кандидатов в Президенты, депутаты Парламента, маслихата, а также кандидатов в акимы, члены иных органов местного самоуправления, либо доверенным лицом кандидата в Президенты, депутаты Парламента, маслихата, а также в акимы, члены иных органов местного самоуправления является главный редактор (редактор) средства массовой информации, на период выборов его полномочия передаются другому ответственному лицу.

32. Средства массовой информации, пользователи онлайн-платформ при опубликовании результатов опросов общественного мнения, связанных с выборами, указывают юридическое лицо, проводившее опрос, лиц, заказавших опрос и оплативших его, время проведения опроса, метод сбора информации, точную формулировку вопроса, число опрошенных и коэффициент погрешности результатов опроса.

Опрос общественного мнения вправе проводить юридические лица, зарегистрированные в соответствии с законодательством Республики Казахстан, имеющие не менее пяти лет опыта по проведению опросов общественного мнения, предварительно уведомив об этом в письменном виде Центральную избирательную комиссию с приложением копий соответствующих документов. В уведомлении, направляемом в Центральную избирательную комиссию, указываются сведения о специалистах, принимающих участие в проведении опроса и имеющих опыт работы в этой сфере, о регионах, в которых будут проводиться опросы общественного мнения, о применяемых методах анализа.

Опубликование результатов опросов общественного мнения, прогнозов результатов выборов, иных исследований, связанных с выборами, голосования в поддержку кандидатов либо политических партий в средствах массовой информации, онлайн- платформах не допускается в течение пяти дней до дня голосования и в день голосования.

Не допускается проводить опрос общественного мнения в день выборов в помещении или пункте для голосования.

33. Выполнение за соблюдением кандидатами в Президенты, депутаты Сената, политическими партиями, выдвинувшими партийные списки кандидатов в депутаты Мажилиса, маслихата, кандидатами по одномандатным территориальным избирательным округам в депутаты Мажилиса, а также кандидатами в акимы, члены иных органов местного самоуправления, их доверенными лицами, редакциями средств массовой информации и их сотрудниками, пользователями онлайн-платформы положений настоящих Правил, осуществляется Центральной и соответствующими территориальными избирательными комиссиями.

34. Редакция средства массовой информации, пользователь онлайн-платформ ведет учет публикаций, выхода в эфир предвыборных агитационных материалов. В случае поступления запроса от избирательной комиссии редакция средства массовой информации, пользователь онлайн-платформ предоставляет ей письменную информацию в трехдневный срок со дня запроса, а при необходимости и копии запрашиваемых материалов.

35. Записи теле- и радиопрограмм (передач), содержащие предвыборную агитацию, хранятся в редакции соответствующего средства массовой информации в соответствии с пунктом 2 статьи 16 Закона Республики Казахстан "О средствах массовой информации" хранятся не менее шести месяцев с момента последней записи в телеканалов.

36. Споры, связанные с публикациями, передачами в средствах массовой информации, рассматриваются в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан.

Ескерту. Қаулының тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Орталық сайлау комиссиясының 29.12.2022 № 139/644 (01.01.2023 бастап қолданысқа енгiзiледi) қаулысымен.

"Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 28 қыркүйектегі Конституциялық заңының 12, 27 және 28-баптарына сәйкес Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Орталық сайлау комиссиясы төрағасының 20.10.2015 № 43/76 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Қоса беріліп отырған Президенттің, Парламент, мәслихаттар депутаттарының, әкімнің, сондай-ақ өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелерінің сайлауы кезінде бұқаралық ақпарат құралдары, онлайн платформалар арқылы сайлау алдындағы үгітті жүзеге асырудың және оны ақпараттық қамтамасыз етудің қағидалары бекітілсін.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Орталық сайлау комиссиясының 29.12.2022 № 139/644 (01.01.2023 бастап қолданысқа енгiзiледi) қаулысымен.

2. "Сайлау алдындағы үгітті бұқаралық ақпарат құралдары арқылы іске асырудың және Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісі депутаттарының сайлауын ақпараттық қамтамасыз етудің ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының 2004 жылғы 11 тамыздағы N 124/158 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде тіркелген, тіркеу N 3016) күші жойылды деп танылсын.

3. Осы қаулы басшылыққа алу үшін облыстардың, Астана және Алматы қалаларының сайлау комиссияларына жіберілсін

4. Осы қаулы оның алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Төраға

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Мәдениет және ақпарат министрі

2007 жылғы 25 маусым

Қазақстан Республикасының
Орталық сайлау комиссиясының
2007 жылғы 25 маусымдағы
№ 90/178 қаулысымен
бекітілген

Президенттің, Парламент, мәслихаттар депутаттарының, әкімнің, сондай-ақ өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелерінің сайлауы кезінде бұқаралық ақпарат құралдары, онлайн платформалар арқылы сайлау алдындағы үгітті жүзеге асырудың және оны ақпараттық қамтамасыз етудің қағидаларын бекіту туралы

Ескерту. Қағидалар жаңа редакцияда - ҚР Орталық сайлау комиссиясының 29.12.2022 № 139/644 (01.01.2023 бастап қолданысқа енгiзiледi) қаулысымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қағидалар "Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына (бұдан әрі - Конституциялық заң), "Бұқаралық ақпарат құралдары туралы" Қазақстан Республикасының Заңына, "Ақпараттандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді және Президенттің, Парламент, мәслихаттар депутаттарының, әкімніңжәне өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелерінің сайлауы кезінде сайлау алдындағы үгітті жүзеге асырудың, сайлау науқанын ақпараттық қамтамасыз тәртібін айқындайды.

2. Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

бұқаралық ақпарат құралы - мерзімді баспасөз басылымы, теле-, радиоарна, кинодокументалистика, дыбысбейне жазба және интернет-ресурстарды қоса алғанда, бұқаралық ақпаратты мерзімді немесе үздіксіз бұқаралық таратудың өзге де нысаны;

сайлауды ақпараттық қамтамасыз ету - сайлау алдындағы үгітті қоспағанда, сайлау науқанын әзірлеу мен өткізу барысы туралы сайлаушыларды жедел және кеңінен хабардар етуге бағытталған шаралар кешені;

Сайлау алдындағы үгiт - сайлаушылардың белгiлi бiр кандидатты, саяси партияны жақтап немесе қарсы дауыс беруге қатысуына түрткi болу мақсатындағы қызмет;

сөз сөйлеу - кандидаттардың, тиісінше партиялық тізімдері мен кандидаттарын ұсынған саяси партиялар мен қоғамдық бірлестіктердің уәкілетті өкілдерінің, сондай-ақ сенім білдірген адамдардың сайлау алдындағы бағдарламасы баяндалған сайлаушыларға жеке үндеуі;

сайлау алдындағы пікірсайыс - Президенттікке екі және одан көп кандидаттардың, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялардың, әкімдікке кандидаттардың түрлі қоғамдық маңызды мәселелер, оның ішінде олардың сайлау алдындағы бағдарламаларына қатысты мәселелер бойынша жария пікірлер алмасуы.

онлайн-платформа - қаржылық көрсетілетін қызметтерді ұсынуға және электрондық коммерцияға арналған интернет-ресурсты және (немесе) лездік хабарлар алмасу сервисін қоспағанда, белгілерді және (немесе) сигналдарды және (немесе) дауыстық ақпаратты және (немесе) жазбаша мәтінді және (немесе) кескінді және (немесе) дыбыстарды және (немесе) хабарларды орналастыру, қабылдау және (немесе) нақты айқындалған немесе айқындалмаған тұлғалар тобына беру арқылы пайдаланушының өзі жасаған дербес парақшасы арқылы ақпарат таратуына арналған интернет-ресурс және (немесе) лездік хабар алмасу сервисі.

2-тарау. Сайлау алдындағы үгітті жүзеге асыру тәртібі

3. Мемлекет азаматтарға, қоғамдық бірлестіктерге белгілі бір кандидатты, саяси партияны жақтап немесе қарсы кедергісіз сайлау алдындағы үгіт жүргізу құқығына кепілдік береді.

Сайлау алдындағы үгіт Президенттікке, Парламент Сенатының (бұдан әрі - Сенат) депутаттығына кандидаттарды, Парламент Мәжілісінің (бұдан әрі - Мәжіліс) депутаттығына, мәслихат депутаттығына кандидаттарды ұсынған саяси партиялардың партиялық тізімдерін, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидаттардың, сондай-ақ әкімдікке, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидаттарды тіркеу мерзімі аяқталған сәттен басталады және сайлау болатын күннің алдындағы күнгі жергілікті уақыт бойынша нөл сағатта аяқталады. Қайта дауыс беруді өткізген кезде сайлау алдындағы үгіт қайта дауыс беру күні тағайындалған күннен басталады және сайлау болатын күннің алдындағы күнгі жергілікті уақыт бойынша нөл сағатта аяқталады.

Кандидаттарға және партиялық тізімдерін ұсынған саяси партияларға сайлау алдындағы үгітті жүргізу үшін бұқаралық ақпарат құралдарына қол жеткізудің тең жағдайларына кепілдік беріледі.

Сенім білдірген адамдар сайлау алдындағы үгітті жүргізе алады.

4. Сайлау алдындағы үгіт басталған сәттен бастап Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидаттың, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партияның, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидаттардың, сондай-ақ өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелігіне кандидаттың мақсаттары мен міндеттерін насихаттайтын барлық ақпарат, жаңалық және талдау бағдарламаларын қоспағанда, кандидаттардың немесе саяси партиялардың сайлау қорынан не жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидаттардың сайлау қорынан төленуге тиіс.

Сайлау науқаны үшін арнайы әзірленген баспа материалдарынан басқасын тегін таратуға жол берілмейді.

5. Бұқаралық ақпарат құралдарындағы, онлайн-платформалардағы сайлау алдындағы үгіт:

1) Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидатты, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партияны, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидатты, сондай-ақ әкімдікке, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне белгілі бір кандидатты жақтап немесе қарсы дауыс беру үндеулерін;

2) сайлаушы дауыс беретін Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидаттарды, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партияның, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидаттың, сондай-ақ әкімдікке, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне қандай да бір кандидатқа қатысты артықшылық жасауды;

3) Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидаттарды, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партияның, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидаттың, сондай-ақ әкімдікке, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидатты сайлаудың немесе сайламаудың мүмкін салдарларын сипаттауды;

4) Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидат, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партия, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидат, сондай-ақ әкімдікке, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидат туралы жағымды не жағымсыз аргументтелген көрінеу басым мәліметтерді қамтитын материалдарды бұқаралық ақпарат құралдарының жарыққа шығару (эфирге шығару), сондай-ақ ақпаратты пайдаланушының тарату жөніндегі қызметі танылады.

6. Сайлау күні және оның қарсаңындағы күні кез келген сайлау алдындағы үгітті жүргізуге жол берілмейді.

Интернет желісінде бұрын орналастырылған үгіт материалдары бұрынғы орындарында сақталуы мүмкін. Бұрын орналастырылған материалдарды интернет-ресурстардың басты беттеріне шығаруға жол берілмейді.

7. Сайлау алдындағы үгіт кезеңінде Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидаттардың, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партияның,бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидаттардың, сондай-ақ әкімдікке, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидаттардың сайлау алдындағы үгітіне байланысты мерзімді баспасөз басылымының таралымы барлық кандидаттар үшін бірдей болып табылады.

8. Бұқаралық ақпарат құралының редакциясы, онлайн-платформаларды пайдаланушы Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидаттарды, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялардың, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидаттардың, сондай-ақ әкімдікке, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидаттардың сайлау алдындағы бағдарламалары Республиканың конституциялық құрылысын күштеп өзгерту, оның тұтастығын бұзу, мемлекет қауіпсіздігіне нұқсан келтіру, әлеуметтік, нәсілдік, ұлттық, діни, тектік-топтық және рулық араздықты қоздыру, қатыгездік пен зорлық-зомбылыққа бас ұру, сондай-ақ заңдарда көзделмеген әскерилендірілген құралымдар құру идеяларын жария етсе, оларды жарыққа шығарудан (эфирге шығарудан) бас тартады.

9. Конституциялық заңның 28-бабының 8-тармағына сәйкес бұқаралық ақпарат құралдары редакцияларының лауазымды адамдары, онлайн-платформаларды пайдаланушылар осы Қағидалардың 8-тармағында көрсетілген материалдар жарияланған жағдайларды қоспағанда, кандидаттардың сайлау алдындағы науқаны барысында айтқандары үшін жауап бермейді.

10. Бұқаралық ақпарат құралының редакциясы, онлайн-платформаларды пайдаланушы сайлау алдындағы науқан барысында Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидаттардың, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялардың, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидаттардың, сондай-ақ әкімдікке, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидаттардың материалында кандидаттардың немесе саяси партияның абыройына, қадір-қасиетіне және іскерлік беделіне көрінеу нұқсан келтіретін ақпарат болған жағдайда, аталған адамдарға олардың абыройын, қадір-қасиетін және іскерлік беделін қорғау үшін теріске шығаруды тегін жариялау мүмкіндігін бере отырып, олардың үгіт материалдарын және өзге ақпаратын жарыққа шығарудан (эфирге шығарудан) бас тартады.

Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидаттар, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялар, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидаттар, сондай-ақ әкімдікке, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидаттар бұқаралық ақпарат құралы редакциясының, онлайн-платформаны пайдаланушының талабы бойынша үгіт материалдарында көрсетілген ақпаратты растайтын құжаттарды тапсырады.

Үгіт материалдарын жарыққа шығарудан (эфирге шығарудан), жариялаудан бас тартуға Қазақстан Республикасының азаматтық процесстік заңнамасында белгіленген тәртіппен шағымдануға болады.

Қандай да бір адамның бейнесін оның жазбаша келісімінсіз, ал ол қайтыс болған жағдайда - мұрагерлерінің жазбаша келісімінсіз пайдалану арқылы сайлау алдындағы үгіт жүргізуге жол берілмейді.

Телерадиотарату субъектілерінің жаңалықтар, талдау бағдарламаларында үгіт материалдарын таратуына жол берілмейді.

Шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың, шетелдік заңды тұлғалардың және халықаралық ұйымдардың Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидаттарды, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялардың, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидаттарды, сондай-ақ әкімдікке, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидаттарды ұсынуға және сайлауға, сайлауда белгілі бір нәтижеге қол жеткізуге кедергі болатын және (немесе) демеп жіберетін қызметті жүзеге асыруына жол берілмейді.

11. Мыналарға:

1) мемлекеттік органдарға, жергілікті өзін-өзі басқару органдарына, сондай-ақ қызметтік міндеттерін орындау кезінде олардың лауазымды адамдарына;

2) Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың әскери қызметшілеріне, ұлттық қауіпсіздік органдарының, құқық қорғау органдарының қызметкерлері мен судьяларға;

3) сайлау комиссияларының мүшелеріне;

4) діни бірлестіктерге сайлау алдындағы үгітті жүргізуге, кез келген сайлау алдындағы үгіт материалдарын таратуға жол берілмейді.

3-тарау. Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидаттардың, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялардың, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидаттардың, сондай-ақ әкімдікке, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидаттың сайлау алдындағы бағдарламаларымен сөз сөйлеуі үшін мемлекет қаржыландыратын эфир уақыты мен баспасөз бетінен орын беру тәртібі

12. Мемлекет кандидаттарға өз бағдарламаларымен сөз сөйлеуі үшін бірдей қаражат бөлінуіне кепілдік береді.

4-тарау. Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидаттарға, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партияларға, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидаттарға, сондай-ақ әкімдікке өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидатқа шарттық негізде эфир уақытын, баспасөз бетінен орын беру тәртібі

13. Бұқаралық ақпарат құралдарының редакциялары тіркелген кандидаттарға және партиялық тізімдерін ұсынған саяси партияларға үгіт материалдарын жариялау үшін шарттық негізде эфир уақытын, баспасөз бетінен орын береді.

Онлайн-платформаларды пайдаланушылар шарттық негізде тіркелген кандидаттарға және партиялық тізімдерін ұсынған саяси партияларға үгіт материалдарын жариялау үшін ақпарат көлемін ұсынады.

14. Кандидаттарға немесе саяси партияларға бұқаралық ақпарат құралдарында эфир уақытын, баспасөз бетінен орын және ақпарат көлемін беру үшін кандидаттың куәлігі, хабар беруді (эфирге шығаруды) жүзеге асыратын бұқаралық ақпарат құралы басшысының атына, онлайн-платформаны пайдаланушының атына жазылған жеке жазбаша өтініші немесе Орталық не тиісті аумақтық сайлау комиссиясының партиялық тізімді тіркеу туралы шешімінің көшірмесі негіз болып табылады.

15. Үгіт материалдарын жариялау үшін шарттың талаптары белгілі бір кандидатқа немесе саяси партияға артықшылық туғызбауға тиіс.

16. Бұқаралық ақпарат құралы, онлайн-платформаны пайдаланушы кандидаттардың біріне, партиялық тізімді ұсынған саяси партияға үгіт материалдарын орналастыруға берген келісімі басқа кандидаттарға, партиялық тізімін ұсынған саяси партияларға үгіт материалдарын орналастыруға келісім болып табылады.

17. Кандидаттар мен партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялардың бұқаралық ақпарат құралдарына, онлайн-платформаларға шығуының кезектілігі жазбаша өтініштердің келіп түсу ретімен не, егер өтініштер бір мезгілде келіп түскен жағдайда, жеребе бойынша белгіленеді.

Партиялық тізімдерді ұсынған кандидаттар мен саяси партиялар жазбаша өтініштерінде қай кезде сөз сөйлейтінін жорамалдайтын күнін, уақытын көрсетеді.

Осы ұсыныстардың негізінде бұқаралық ақпарат құралдарының редакциялары, онлайн-платформаларды пайдаланушылар кандидаттардың немесе саяси партиялардың сөз сөйлеуі үшін эфир уақытын, баспасөз бетінен орын және ақпарат көлемін беру кестесін белгілейді.

18. Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидаттардың, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялардың, сондай-ақ әкімдікке, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидаттардың сөз сөйлеуі үшін эфир уақытын, баспасөз бетінен орын және ақпарат көлемін беру кестесін бұқаралық ақпарат құралыныңт онлайн-платформаның техникалық мүмкіндіктерін ескере отырып, бұқаралық ақпарат құралының редакциясы, онлайн-платформаны пайдаланушы әзірлейді. Осы кестеге кандидаттардың немесе саяси партиялардың жарнама және үгіт материалдарын жариялау да енгізіледі.

Кандидаттардың немесе саяси партиялардың үгіт материалдарын жарыққа шығарудың (эфирге шығарудың) күні мен уақыты көрсетілген кестенің көшірмесі Орталық немесе тиісті аумақтық сайлау комиссиясына, кестеге бір тәулік ішінде ұсынылуы тиіс өзгерістердің енгізілуін қоспағанда, үш тәулік ішінде жіберіледі.

19. Кандидаттардың және партиялық тізімдерін ұсынған саяси партия өкілінің теледидар мен радиода сөйлеп жатқан сөздерін бөлуге және сөйлеген сөздеріне іле-шала сол күні, сондай-ақ баспасөз басылымдарындағы сөздеріне сол нөмірде түсініктеме жасауға жол берілмейді.

20. Республикалық мерзімді баспасөз басылымдары мәслихат депутаттарын сайлау кезінде партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялардың, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидаттардың, сондай-ақ әкімдікке, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелігіне кандидаттардың сайлау алдындағы материалдарын тиісті облыста, қалада, ауданда қосымша парақтарды (беттерді) басу арқылы таратады.

21. Төлем мөлшері туралы мәліметтерді, үгіт материалдарын орналастыру шарттарын тиісті бұқаралық ақпарат құралы, онлайн-платформаны пайдаланушы сайлау алдындағы үгіт жүргізу басталғанға дейін бес күннен кешіктірмей хабарлауға және жариялауға, сондай-ақ Президентті және Парламент депутаттарын сайлау кезінде - Орталық сайлау комиссиясына, Парламент Сенатының, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің депутаттарын, мәслихат депутаттарын, әкімдерді және өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерін сайлау кезінде - өзге де аумақтық сайлау комиссияларына беруге тиіс.

Орталық және аумақтық сайлау комиссияларының интернет-ресурстарында бұқаралық ақпарат құралдары, онлайн-платформаларды пайдаланушылар ұсынған төлем мөлшері, үгіт материалдарын орналастыру шарттары туралы мәліметтер орналастырылады. Шарттық негізде эфир уақытын, баспа алаңын және ақпарат көлемін ұсынатын бұқаралық ақпарат құралдары, онлайн-платформаны пайдаланушылар төлем мөлшері, үгіт материалдарын орналастыру шарттары туралы мәліметтер жарияланғанға дейін кандидаттардың, партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялардың үгіт материалдарын орналастыруды, таратуды жүзеге асыра алмайды.

22. Барлық үгіт материалдарында осы материалдарды шығарған ұйым (баспа материалдары бойынша - олардың басып шығарылған орны және таралымы бойынша), тапсырысты жасаған тұлғалар, қандай қаражаттан төленгені туралы мәліметтер болуға тиіс. Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерлерде үгіт материалдарын дайындауға, анонимді үгіт материалдарын таратуға тыйым салынады.

Ақпараттандыру тәсілін бұқаралық ақпарат құралы редакциясы және онлайн-платформаны пайдаланушы айқындайды.

Онлайн-платформаларға қатысты осы тармақтың талаптары, егер онлайн-платформаларды пайдаланушылар үгіт материалдарын шарттық негізде дайындаған жағдайда қолданылады

23. Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидаттардың, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялардың, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісі мен мәслихаттар депутаттығына кандидаттардың, сондай-ақ өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидаттардың үгіт материалдарының бұқаралық ақпарат құралдарында ақпарат шығару (эфирге шығу), онлайн-платформаларда ақпарат көлемін жариялау құны жергілікті өзін-өзі басқару органдары кандидаттардың сайлау қорынан немесе саяси партиядан төленеді.

Құны кандидаттың не саяси партияның сайлау қорынан өзге қаражат есебінен төленген үгіт материалдарын бұқаралық ақпарат құралдарында шығаруға (эфирге шығуға), ақпарат көлемін онлайн-платформаларда жариялауға жол берілмейді.

24. Президенттікке кандидаттар, Парламент Мәжілісінің депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялар Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясы ұйымдастыратын теледидардағы сайлау алдындағы пікірсайыстарға қатыса алады.

Мәслихаттар депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялар, Парламент Сенатының депутаттығына кандидаттар, сондай-ақ бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидаттар, әкімдікке кандидаттартиісті аумақтық сайлау комиссиялары ұйымдастыруға құқылы теледидардағы пікірсайыстарға қатыса алады.

5-тарау. Сайлауды ақпараттық қамтамасыз ету тәртібі

26. Бұқаралық ақпарат құралдары барлық Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидаттарды, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партияларды, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидаттарды, сондай-ақ әкімдікке кандидаттарды, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидаттарды ұсыну, оларды тиісті сайлау комиссияларының тіркеуі, сондай-ақ кандидаттарды немесе саяси партияларды қолдап өткізілетін сайлау алдындағы үгіт іс-шаралары туралы ақпаратты баспасөз бетінен орынның, эфир уақытының бірдей көлемінде таратады.

Осы жарияланымдар, жаңалықтар мен талдау бағдарламаларының сюжеттері сайлау алдындағы үгіт белгілерін қамтымауға тиіс және кандидаттардың немесе саяси партиялардың сайлау қорлары қаражатынан төлеуді қажет етпейді.

27. Бұқаралық ақпарат құралдары сайлау комиссияларының хабарларын, Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидаттардың, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялардың, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидаттардың, сондай-ақ әкімдікке кандидаттардың, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидаттардың деректерін "Мерзімді баспасөз басылымдарының сайлау комиссияларының хабарларын республикалық және жергілікті бюджеттерде көзделген қаражат есебінен орналастыру қағидалары мен көлемін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының 2018 жылғы 25 тамыздағы № 12/201 қаулысымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17426 болып тіркелген) Сайлау комиссияларының хабарларын мерзімді баспасөз басылымдарының республикалық және жергілікті бюджеттерде көзделген қаражат есебінен орналастыру қағидаларында белгіленген тәртіппен және көлемде жариялайды.

Осы хабарларды мерзімді баспасөз басылымының бір нөмірінде, ал едәуір көлемді болса, басылымға қосымша ретінде жариялау қажет.

30. Ақпараттық теле- және радиохабарларда, жарияланымдарда, мерзімді баспасөз басылымдарында сайлау алдындағы іс-шараларды өткізу туралы хабарлар қандай болмасын Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидатқа, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың, партиялық тізімдерін ұсынған саяси партияларға, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Парламент Мәжілісінің және мәслихаттардың депутаттығына кандидаттарға, сондай-ақ әкімдікке кандидаттарға, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидатқа артықшылық берусіз не алалаусыз берілуі қажет.

Артықшылық беру немесе алалау деп нақты кандидат немесе саяси партия туралы, мерзімді баспасөз басылымының жеке нөміріндегі көлемі бойынша басым, жеке телерадиохабардағы көлемі бойынша басым және арнайы әсерлермен ерекшелендірілген оң да, келеңсіз де сипаттағы хабарларды, жаңалықтар дикторының мәтініне кандидаттың немесе саяси партияның оларға үндеулер мен өтініштерді бағалауын енгізу деп түсінген жөн.

31. Президенттікке, Парламент, мәслихат депутаттығына кандидаттар, сондай-ақ әкімдікке, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидаттар болып тіркелген журналистердің, бұқаралық ақпарат құралдары редакциялары лауазымды адамдарының не олардың сенім білдірген адамдарының сайлауды бұқаралық ақпарат құралдары арқылы жария етуге қатысуына құқығы жоқ.

Егер Президенттікке, Парламент, мәслихат депутаттығына кандидаттардың, сондай-ақ әкімдікке, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидаттардың сайлау тізіміне енгізілген адам не Президенттікке, Парламент, мәслихат депутаттығына, сондай-ақ әкімдікке, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне кандидаттың сенім білдірген адамы бұқаралық ақпарат құралының бас редакторы (редакторы) болып табылса, оның өкілеттіктері сайлау кезеңіне басқа жауапты адамға беріледі.

32. Сайлауға байланысты қоғамдық пікірге сұрау салу нәтижелерін жариялаған кезде бұқаралық ақпарат құралдары сұрау жүргізген заңды тұлғаны, сұрау жүргізуге тапсырыс берген және оның ақысын төлеген адамдарды, сұрау жүргізілген уақытты, ақпарат жинау әдісін, сұрақтың нақты тұжырымын, сұралғандардың саны мен сұрау салу нәтижелерінің қателік коэффициентін көрсетеді.

Қоғамдық пікірге сұрау салуды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тіркелген, қоғамдық пікірге сұрау салуды жүргізу бойынша кемінде бес жыл тәжірибесі бар заңды тұлғалар тиісті құжаттардың көшірмелерін қоса беріп, бұл туралы Орталық сайлау комиссиясын жазбаша түрде алдын ала хабардар ете отырып жүргізе алады. Орталық сайлау комиссиясына жіберілетін хабарламада сұрау салуды жүргізуге қатысатын және осы салада жұмыс тәжірибесі бар мамандар, қоғамдық пікірге сұрау салу жүргізілетін өңірлер туралы, қолданылатын талдау әдістері туралы мәліметтер көрсетіледі.

Қоғамдық пікірге сұрау салу нәтижелерін, сайлау, сайлауға байланысты өзге де зерттеулер, кандидаттарды не саяси партияларды қолдап дауыс беру нәтижелерінің болжамдарын дауыс берілетін күннің алдындағы бес күн ішінде және дауыс берілетін күні бұқаралық ақпарат құралдарында, онлайн-платформаларда жариялауға жол берілмейді.

Сайлау күні дауыс беруге арналған үй-жайда немесе пунктте қоғамдық пікірге сұрау салуды жүргізуге жол берілмейді.

33. Президенттікке, Сенат депутаттығына кандидаттардың, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялардың, бірмандаттық аумақтық сайлау округтері бойынша Мәжіліс депутаттығына кандидаттардың, сондай-ақ әкімдікке, өзге де жергілікті өзін-өзіе де жергілікті өзін-путаттығына кандидаттардың, Мәжіліс, мәслихат депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялардың, бірмандатты, онлайн-платформаларды пайдаланушылардың осы Қағидалардың ережелерін сақтауын орындауды Орталық және тиісті аумақтық сайлау комиссиялары жүзеге асырады.

34. Бұқаралық ақпарат құралының редакциясы, онлайн-платформаларды пайдаланушы сайлау алдындағы үгіт материалдарының жариялануына, эфирге шығуына есеп жүргізеді. Сайлау комиссиясынан сұрау салу түскен жағдайда бұқаралық ақпарат құралының редакциясы, онлайн-платформаларды пайдаланушы сұрау салынған күннен бастап үш күндік мерзімде оған жазбаша ақпарат, ал қажет болған жағдайда сұрау салынған материалдардың көшірмелерін ұсынады.

35. Сайлау алдындағы үгітті қамтитын теле- және радиобағдарламалардың (хабарлардың) жазбалары "Бұқаралық ақпрат құралдары туралы" Заңның 16-бабының 2-тармағына сәйкес тиісті бұқаралық ақпарат құралының редакциясында телеарналарда соңғы жазба жүргізілген сәттен бастап кемінде алты ай сақталады.

36. Бұқаралық ақпарат құралдарындағы жарияланымдарға, хабарларға байланысты даулар Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес қаралады.