ИПС "Әділет"

Сноска. Утратил силу приказом Министра финансов РК от 31.01.2013 № 50 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования и распространяется на отношения, возникшие с 01.01.2013).

В целях реализации подпункта 4) пункта 5 статьи 20 Закона Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемый Национальный стандарт финансовой отчетности N 1.

2. Департаменту методологии управления государственными активами (Айтжанова Ж.Н.) Министерства финансов Республики Казахстан обеспечить государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан и его официальное опубликование в установленном законодательством порядке.

3. Признать утратившим силу приказ и.о. Министра финансов Республики Казахстан от 20 февраля 2004 года N 84 "Об утверждении стандарта бухгалтерского учета N 23 "Учет и отчетность субъектов малого предпринимательства" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за N 2754).

4. Настоящий приказ вводится в действие с 1 января 2008 года.

Министр

Проект

Утвержден
приказом Министра финансов
Республики Казахстан
от 21 июня 2007 года N 218

Национальный стандарт финансовой отчетности N 1

Раздел 1. Общие положения

§ 1. Цель и сфера применения

1. Настоящий Национальный стандарт финансовой отчетности N 1 (далее - Стандарт), разработан в соответствии с Законом Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности", с целью определения порядка ведения бухгалтерского учета и составления финансовой отчетности субъектами малого предпринимательства (далее - субъект), определяемых в соответствии с Законом Республики Казахстан "О частном предпринимательстве", применяющие согласно налоговому законодательству Республики Казахстан специальные налоговые режимы для крестьянских или фермерских хозяйств, юридических лиц - производителей сельскохозяйственной продукции, а также на основе упрощенной декларации.

2. Действие настоящего Стандарта не распространяется на финансовые организации и специальные финансовые компании, созданные в соответствии с законодательством Республики Казахстан о секьюритизации, государственное регулирование которых осуществляется Национальным Банком Республики Казахстан.

§ 2. Определения, используемые в настоящем Стандарте

3. В настоящем стандарте используются следующие определения:

1) Активы - ресурсы, контролируемые индивидуальным предпринимателем или организацией в результате прошлых событий, от которых ожидается получение будущих экономических выгод.

2) Амортизируемая стоимость - первоначальная стоимость актива за вычетом ликвидационной стоимости.

3) Сельскохозяйственная продукция - продукция, собранная с биологических активов субъекта.

4) Сбор сельскохозяйственной продукции - отделение продукции от биологического актива или прекращение жизнедеятельности биологического актива.

5) Сельскохозяйственная деятельность - управление процессом биотрансформации биологических активов в целях продажи, получения сельскохозяйственной продукции или производства дополнительных биологических активов.

6) Отклонение - это указание, данное заказчиком об изменении объема работ, выполняемых по договору.

7) Промежуточная финансовая отчетность - это финансовая отчетность, которая содержит полный комплект финансовой отчетности за промежуточный период.

8) Промежуточный период - это финансовый отчетный период, который короче полного финансового года.

9) Справедливая стоимость - это сумма, по которой можно обменять актив или выполнить обязательство при совершении операции между осведомленными, независимыми друг от друга сторонами.

10) Разработка - это применение результатов исследований или других знаний при планировании или конструировании производства новых или существенно улучшенных материалов, устройств, продукции, процессов, систем или услуг до начала их коммерческого производства или применения.

      11) События после даты баланса - это события, которые имеют место в период между датой баланса и датой утверждения финансовой отчетности к выпуску. Различают два типа таких событий:
      1) события, подтверждающие условия, существовавшие на дату баланса (корректирующие события после даты баланса);
      2) события, свидетельствующие о возникших после даты баланса условиях (некорректирующие события после даты баланса).

12) Балансовая стоимость - это сумма, по которой актив признается в балансе после вычета суммы всей накопленной амортизации данного актива.

13) Биологический актив - животное или растение.

14) Класс биологических активов - объединение сходных животных или растений.

15) Биотрансформация - состоит из процессов роста, дегенерации, производства продукции и воспроизводства, в результате которых в биологическом активе происходят качественные или количественные изменения.

16) Принцип существенности - упущения или искажения статей финансовой отчетности считаются существенными, если они могут в отдельности или вместе влиять на экономические решения пользователей, принятых на основе финансовой отчетности. Существенность зависит от размера объекта или ошибки, оцениваемых в конкретных условиях пропуска или искажения, то есть показывает границу или точку отсчета, и не является основной качественной характеристикой, которой должна обладать информация для того, чтобы быть полезной.

17) Принцип начисления - согласно этому принципу результаты операций и прочих событий признаются по факту их совершения, а не тогда когда денежные средства или их эквиваленты получены или выплачены. Они отражаются в учетных записях и включаются в финансовую отчетность в том периоде, к которому они относятся.

18) Отчетный период - это установленный законодательством Республики Казахстан срок: 1) отчетным периодом для годовой финансовой отчетности является календарный год, начиная с 1 января по 31 декабря; 2) первый отчетный год для вновь созданного субъекта начинается с момента его государственной регистрации по 31 декабря того же года.

19) Исследование - это оригинальное и плановое изыскание, предпринятое с перспективой получения новых научных или технических знаний и идей.

20) Доходы - увеличение экономических выгод в течение отчетного периода в форме притока или прироста активов или уменьшения обязательств, которые приводят к увеличению капитала, отличному от увеличения, связанного с взносами лиц, участвующих в капитале.

21) Запасы - это активы, предназначенные для продажи в ходе обычной деятельности или в форме сырья и материалов, предназначенных для использования в производственном процессе или при предоставлении услуг.

22) Договор на строительство - договор, специально предусматривающий строительство объекта или комплекса объектов, которые взаимосвязаны или взаимозависимы по их конструкции, технологии и функциям или по их конечному назначению или использованию.

23) Принцип непрерывности деятельности - способность субъекта функционировать непрерывно и вести операции в ближайшем будущем. Предполагается, что у субъекта нет ни намерения, ни необходимости в ликвидации или в существенном сокращении масштабов деятельности (минимально - в течение последующих за отчетным периодом двенадцати месяцев). В случаях, когда субъект намерен ликвидироваться или существует необходимость в ликвидации, финансовая отчетность субъекта составляется на другой основе и применяемая основа раскрывается.

      24) Основные средства - это материальные активы, которые:
      1) удерживаются субъектом для использования в производстве или поставке товаров (услуг), для сдачи в аренду другим лицам или для административных целей;
      2) предполагается использовать в течение более чем одного периода.

25) Амортизация основных средств - это систематическое распределение на расходы амортизируемой стоимости актива на протяжении срока его полезного использования.

26) Компонент основного средства - это элементы объектов основных средств (комплектующие, запасные части, конструкции), которые требуют регулярной замены, имеют различный срок полезного использования и не соответствуют критериям признания основных средств, отражаются как запасы. При этом, крупные запасные части и резервное оборудование классифицируются как основные средства, если организация рассчитывает использовать их в течении более одного периода.

27) Нематериальный актив - это идентифицируемый неденежный актив, не имеющий физической формы, удерживаемый для использования в производстве или поставке товаров или услуг, в целях сдачи в аренду другим сторонам или в административных целях.

28) Монетарные активы - это имеющиеся денежные средства и активы, подлежащие получению в фиксированных или определяемых суммах денежных средств.

29) Обязательство - существующая обязанность индивидуального предпринимателя или организации, возникающая из прошлых событий, урегулирование которой приведет к выбытию ресурсов, содержащих экономические выгоды.

30) Себестоимость - это сумма уплаченных денежных средств или их эквивалентов, либо справедливая стоимость другого актива, переданная для приобретения актива на момент его приобретения или создания.

31) Срок полезного использования - это период времени, в течение которого ожидается использование актива организацией или количество продукции (подобных изделий), которые субъект предполагает получить посредством использования этого актива.

32) Претензия - это сумма, которую подрядчик стремится получить от заказчика или другой стороны в качестве возмещения затрат, не включенных в цену договора.

33) Ликвидационная стоимость - это сумма, которую субъект ожидает получить за актив в конце срока его полезного использования после вычета ожидаемых затрат на его выбытие.

34) Договор с фиксированной ценой - договор, в соответствии с которым подрядчик выполняет строительные работы по фиксированной цене или по фиксированной ставке по каждой единице строительной продукции. Фиксированная цена может повышаться с ростом затрат.

35) Международные стандарты финансовой отчетности (МСФО) - стандарты финансовой отчетности, утвержденные Фондом Комитета международных стандартов финансовой отчетности.

36) Договор "затраты плюс" - договор, в соответствии с которым подрядчику возмещаются допустимые или по - иному определяемые затраты, а также процент от этих затрат или фиксированное вознаграждение.

37) Расходы - уменьшение экономических выгод в течение отчетного периода в форме оттока или уменьшения активов или возникновения обязательств, которые приводят к уменьшению капитала, отличному от уменьшения, связанного с распределением лицам, участвующим в капитале.

38) Поощрительные платежи - это дополнительные суммы, выплачиваемые подрядчику, если установленные стандарты выполнения работ были соблюдены или превышены.

§ 3. Ведение учета и составление финансовой отчетности
индивидуальными предпринимателями, являющимися субъектами малого
предпринимательства, применяющими в соответствии с налоговым
законодательством специальные налоговые режимы для крестьянских или
фермерских хозяйств, а также на основе упрощенной декларации

      4. Индивидуальные предприниматели, относящиеся к субъектам малого предпринимательства, применяющие в соответствии с налоговым законодательством специальные налоговые режимы для крестьянских или фермерских хозяйств, а также на основе упрощенной декларации отражают свои хозяйственные операции и события в книге учета доходов для индивидуальных предпринимателей (далее - Книга). Индивидуальные предприниматели, подлежащие обязательной государственной регистрации в налоговом органе и не являющиеся плательщиками налога на добавленную стоимость ведут бухгалтерский учет по своей деятельности в книге учета доходов для индивидуальных предпринимателей, не являющихся плательщиками налога на добавленную стоимость по форме согласно приложению 1. Предприниматели, являющиеся плательщиками налога на добавленную стоимость ведут бухгалтерский учет по своей деятельности в книге учета доходов для индивидуальных предпринимателей, являющихся плательщиками налога на добавленную стоимость по форме согласно приложению 2.
      5. Книга заполняется в хронологическом порядке без применения способа двойной записи, типового плана счетов бухгалтерского учета и иных требований в соответствии с законодательством Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности.
      6. При ведении Книги индивидуальный предприниматель применяет качественные характеристики информации, такие как понятность, уместность, надежность, сопоставимость, полнота информации. В случае использования сокращений, закодированных записей и символов их значение должно расшифровываться в каждом конкретном случае.
      7. Хозяйственные операции и события оформляются посредством первичных учетных документов, требования, к которым установлены законодательством Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности.
      8. Книга открывается на один финансовый год и должна быть пронумерована, прошнурована. На последней странице пронумерованной и прошнурованной Книги указывается число содержащихся в ней страниц, которое подтверждается подписью индивидуального предпринимателя и заверяется печатью индивидуального предпринимателя (при ее наличии) до начала ее ведения. На последней странице пронумерованной и прошнурованной Книги, которая велась в электронном виде, и выведенной по окончании периода на бумажные носители, указывается число содержащихся в ней страниц, которое подтверждается подписью индивидуального предпринимателя и заверяется печатью индивидуального предпринимателя (при ее наличии).
      9. Исправление ошибок в Книге должно быть обоснованно и подтверждено подписью индивидуального предпринимателя с указанием даты исправления и заверено печатью индивидуального предпринимателя (при ее наличии).
      10. Наряду с Книгой индивидуальный предприниматель ведет следующие регистры бухгалтерского учета:
      ведомость В - 1 по учету денежных средств согласно приложению 3;
      ведомость В - 2 по учету запасов согласно приложению 4;
      ведомость В - 5 по учету расчетов с покупателями и заказчиками согласно приложению 7 ;
      ведомость В - 6 по учету расчетов с поставщиками согласно приложению 8 ;
      ведомость В - 7 по учету оплаты труда согласно приложению 9;
      ведомость В - 9 по учету биологических активов согласно приложению 11 ;
      ведомость В - 10 по учету движения основных средств и нематериальных активов согласно приложению 12 ;
      ведомость В - 11 по учету амортизационных отчислений по основным средствам и нематериальным активам согласно приложению 13;
      сводная ведомость В - 13 согласно приложению 16 .

§ 4. Ведение учета и составление финансовой отчетности
юридическими лицами, являющимися субъектами малого предпринимательства,
применяющими в соответствии с налоговым законодательством специальные
налоговые режимы на основе упрощенной декларации и для юридических лиц -
производителей сельскохозяйственной продукции

11. Субъект, применяющий в соответствии с налоговым законодательством специальные налоговые режимы на основе упрощенной декларации и для юридических лиц - производителей сельскохозяйственной продукции, отражает в учете хозяйственные операции и события способом двойной записи в соответствии с типовым планом счетов бухгалтерского учета, ведет учет и составляет финансовую отчетность в соответствии с настоящим Стандартом.

Раздел 2. Составление финансовой отчетности

§ 5. Компоненты финансовой отчетности

      12. Финансовая отчетность субъекта включает в себя:
      бухгалтерский баланс;
      отчет о прибылях и убытках;
      пояснительную записку и примечания.
      13. По своему усмотрению субъект может представлять и другие формы финансовой отчетности, которые способны улучшить качество информации, предоставляемой пользователям.
      14. В финансовой отчетности отражаются соответствующие данные за предыдущий период.

§ 6. Принципы и качественные характеристики
бухгалтерского учета и финансовой отчетности

      15. Ведение бухгалтерского учета и составление финансовой отчетности субъекта основывается на принципах начисления и непрерывности, а также на качественных характеристиках таких как, понятность, уместность, надежность, сопоставимость, существенность, достоверность, нейтральность, осмотрительность, полнота, и отражает не только юридическую форму, но и экономическую сущность операций, которые делают информацию, отраженную в финансовых отчетах, полезной для пользователей при принятии ими управленческих и экономических решений.
      16. Выгоды, извлекаемые из информации, должны превышать затраты по ее предоставлению.
      17. Каждая существенная статья должна представляться в финансовой отчетности отдельно. Активы и обязательства не должны взаимозачитываться, за исключением случаев, когда это требуется или разрешается в соответствии с положениями настоящего Стандарта или МСФО. Несущественные суммы должны объединяться с суммами аналогичного характера или назначения и могут не представляться отдельно.
      18. Сравнительная информация в отношении предшествующего периода должна раскрываться для всей числовой информации в финансовой отчетности. Сравнительная информация должна включаться в повествовательный и описательный разделы информации, если она уместна для понимания финансовой отчетности за текущий период.

§ 7. Сроки предоставления финансовой отчетности

19. Финансовая отчетность предоставляется пользователям не реже одного раза в год.

§ 8. Ответственность за финансовую отчетность

20. Ответственность за подготовку и предоставление финансовой отчетности несет руководитель или иное уполномоченное лицо субъекта в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

§ 9. Бухгалтерский баланс

21. В бухгалтерском балансе отражаются активы, обязательства и собственный капитал по форме согласно приложению 19.
22. В бухгалтерский баланс по усмотрению руководства субъекта могут вноситься дополнительные статьи, разделы и промежуточные суммы, в зависимости от характера деятельности субъекта.

§ 10. Отчет о прибылях и убытках

      23. Отчет о прибылях и убытках представляется по установленной форме согласно приложению 20.
      24. Дополнительные статьи, заголовки и промежуточные суммы представляются в отчете о прибылях и убытках, когда это необходимо для более точного представления финансовых результатов деятельности субъекта.
      25. Итоговая прибыль (итоговый убыток) определяется как разность между доходом и расходами до налогообложения и корпоративным подоходным налогом, рассчитанным по ставке определяемой налоговым законодательством Республики Казахстан по приложению 18.

§ 11. Пояснительная записка и примечания

26. Пояснительная записка и примечания к финансовой отчетности должны быть представлены в упорядоченном виде. По каждой статье баланса, отчета о прибылях и убытках предоставляются перекрестные ссылки на любую относящуюся к ней информацию, а также дополнительная информация, не представленная в самой финансовой отчетности, но необходимая для полного и достоверного представления.

§ 12. Прочее раскрытие информации

      27. Субъект раскрывает следующие моменты, если они не раскрыты где-либо еще в информации, опубликованной вместе с финансовой отчетностью:
      1) юридический адрес и юридическая форма субъекта, страна ее юридической регистрации и адрес зарегистрированного офиса (или основное место ведения дела, если оно отличается от адреса зарегистрированного офиса);
      2) описание характера операций и основных видов деятельности субъекта;
      3) количество работников на конец периода или среднее количество работников в течение периода.

Раздел 3. Промежуточная финансовая отчетность

§ 13. Компоненты финансовой отчетности

      28. Формы и содержание промежуточной финансовой отчетности должны соответствовать требованиям пунктов § 8-12 настоящего Стандарта.
      29. Информация должна представляться в отчетности на основе финансового периода, прошедшего с начала года до отчетной даты.
      30. Частота составления отчетности субъектом (годовая, полугодовая или квартальная) не должна влиять на измерение ее годовых результатов. Для достижения этой цели при составлении промежуточной финансовой отчетности измерения должны быть сделаны исходя из периода, прошедшего с начала года до отчетной даты.

§ 14. Доход, получаемый сезонно, циклически или случайно

31. Доход, получаемый сезонно, циклически или случайно, в течение финансового года, не должен отражаться в качестве ожидаемого или отложенного на дату промежуточной финансовой отчетности, если такое ожидание или отсрочка не являются уместными на конец финансового года субъекта. Некоторые субъекты последовательно получают больше дохода в определенные промежуточные периоды финансового года, чем в другие промежуточные периоды. Такой доход признается тогда, когда он возникает.

§ 15. Затраты, понесенные неравномерно
в течение финансового года

32. Затраты, которые возникают неравномерно в течение финансового года субъекта, должны отражаться с отсрочкой для целей составления промежуточной финансовой отчетности только в том случае, если эти затраты также предполагаются или учитываются с отсрочкой на конец финансового года.

§ 16. Использование расчетных оценок

33. Процедуры измерения, которые следует применять в промежуточной финансовой отчетности, должны быть разработаны таким образом, чтобы обеспечивать надежность получаемой информации и соответствующее раскрытие всей существенной финансовой информации, которая уместна для понимания финансового положения и результатов деятельности субъекта. Наряду с тем, что измерения в годовой и в промежуточной финансовой отчетности часто основываются на обоснованных расчетных оценках (например, процедуры по проведению инвентаризации), подготовка промежуточной финансовой отчетности в целом будет требовать большего применения оценочных методов, чем при составлении годовой финансовой отчетности.

Раздел 4. События после даты баланса

§ 17. Корректирующие события после даты баланса

      34. Субъект должен корректировать суммы, признанные в финансовой отчетности, для отражения корректирующих событий после даты баланса.
      Ниже приводятся примеры корректирующих событий после даты баланса, которые субъект обязан учитывать или путем корректировки сумм, признанных в финансовой отчетности, или путем признания статей, ранее не признанных в финансовой отчетности:
      1) решение суда, вынесенное после даты баланса, которое подтверждает существование на дату баланса обязательства субъекта и, следовательно, требует или корректировки уже признанного в отчетности оценочного обязательства, или признания оценочного обязательства, вместо простого раскрытия информации об условном обязательстве;
      2) определение после даты баланса стоимости активов, приобретенных до даты баланса, или поступлений от продажи активов, проданных до даты баланса;
      3) обнаружение фактов мошенничества или ошибок, которые подтверждают, что финансовая отчетность была искажена.

§ 18. Некорректирующие события после даты баланса

35. Субъект не должен корректировать суммы, признанные в финансовой отчетности, для отражения некорректирующих событий после даты баланса. Некорректирующие события свидетельствуют о новых условиях, возникших после отчетной даты. Такие события могут быть существенными и несущественными. Несущественные события, которые не влияют на состояние активов, обязательств и капитала не раскрываются. Существенные события подлежат раскрытию в примечаниях, так как они могут повлиять на будущие экономические решения субъекта.

§ 19. Раскрытие информации

36. Субъект должен раскрывать дату утверждения финансовой отчетности к выпуску и наименование органа управления, утвердившего финансовую отчетность к выпуску. В случае если субъект или другие лица имеют право вносить поправки в финансовую отчетность после ее выпуска, субъект обязан раскрыть данный факт в отчетности.

§ 20. Уточнение раскрытий о существовавших на дату баланса условиях

37. Если после даты баланса субъект получает новую информацию об условиях, существовавших на дату баланса, субъекту следует уточнить раскрытия об этих условиях с учетом полученной новой информации.

§ 21. Некорректирующие события после даты баланса

      38. Если некорректирующие события после даты баланса важны настолько, что непредставление раскрытий о них повлияет на способность пользователей финансовой отчетности делать верные оценки и принимать правильные решения, субъект должен раскрыть следующую информацию по каждой значительной категории некорректирующих событий после даты баланса:
      1) характер события;
      2) оценку его финансовых последствий или заявление о невозможности такой оценки.

§ 22. Ошибки

      39. Если при составлении финансовой отчетности в текущем отчетном периоде обнаружены ошибки за предыдущий период, то корректировка этих ошибок включается при определении прибыли или убытка за текущий период.
      40. При исправлении ошибок предшествующих периодов субъект раскрывает в пояснительной записке к финансовой отчетности:
      1) характер существенной ошибки;
      2) величину исправления ошибки.

§ 23. Обобщение, классификация и накопление информации,
содержащейся в первичных учетных документах

      41. Хозяйственные операции и события субъекта оформляются посредством первичных учетных документов.
      42. Для обобщения, классификации и накопления информации, содержащейся в первичных учетных документах, и отражения ее на счетах бухгалтерского учета и в финансовой отчетности ведутся:
      1) регистры бухгалтерского учета, требования к которым утверждены соответствующим нормативным правовым актом; или
      2) книга учета хозяйственных операций (далее - Книга).
      43. Книга по форме согласно приложению 15, являющаяся регистром аналитического и синтетического учета, применяется субъектом, не осуществляющим производство продукции, оказание услуг.
      44. На основании Книги определяется наличие имущества и денежных средств, а также их источников у субъекта на определенную дату и составляется финансовая отчетность. Она содержит все применяемые субъектом бухгалтерские счета и позволяет вести учет хозяйственных операций на каждом из них.
      45. При ведении Книги субъект должен применять качественные характеристики информации, такие как понятность, надежность, сопоставимость, полнота. В случае использования сокращений, закодированных записей и символов их значение должно ясно поясняться в каждом конкретном случае.
      46. Каждый субъект ведет только одну Книгу, которая пронумерована, прошнурована и скреплена печатью субъекта. Количество листов в Книге заверяется на последней странице подписью субъекта, главного бухгалтера или лица, обеспечивающего ведение бухгалтерского учета данного субъекта.
      47. Книга и другие регистры бухгалтерского учета, по усмотрению руководства могут вестись в электронном виде. На последней странице пронумерованной и прошнурованной Книги, которая велась в электронном виде, и выведенной по окончании периода на бумажные носители, указывается число содержащихся в ней страниц, которое заверяется печатью и подписями субъекта, главного бухгалтера или лица, обеспечивающего ведение бухгалтерского учета данного субъекта.
      48. Составление и оформление бухгалтерской документации субъекта осуществляется в соответствии с требованиями настоящего Стандарта, положениями и требованиями, установленными законодательством Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности, а также Правилами ведения бухгалтерского учета.
      49. Наряду с книгой учета хозяйственных операций для учета расчетов по оплате труда с работниками субъект ведет ведомость учета оплаты труда формы В - 7 согласно приложению 9.
      50. Субъект, осуществляющий производство продукции, работ и услуг, может применять для учета финансово-хозяйственных операций следующие регистры бухгалтерского учета:
      ведомость учета денежных средств - форма В - 1 согласно приложению 3;
      ведомость учета запасов - форма В - 2 согласно приложению 4;
      ведомость учета финансовых инвестиций - форма В - 3 согласно приложению 5;
      ведомость учета с подотчетными лицами - форма В - 4 согласно приложению 6;
      ведомость учета расчетов с покупателями и заказчиками - формы В - 5 согласно приложению 7;
      ведомость учета расчетов с поставщиками - форма В - 6 согласно приложению 8;
      ведомость учета расчетов и прочих операций - форма В - 8 согласно приложению 10;
      ведомость учета биологических активов - форма В - 9 согласно приложению 11;
      ведомость учета движения основных средств и нематериальных активов - форма В - 10 согласно приложению 12;
      ведомость учета амортизационных отчислений по основным средствам нематериальным активам - форма В - 11 согласно приложению 13;
      ведомость учета затрат отчетного периода - форма В - 12 согласно приложению 14;
      обобщение итогов по оборотам в применяемых ведомостях производится в сводной ведомости по форме В - 14 согласно приложению 17, на основании которой составляется бухгалтерский баланс.
      Сводная ведомость является регистром синтетического учета и предназначена для обобщения данных текущего учета и взаимной проверки правильности произведенных записей по счетам бухгалтерского учета.
      Для определения финансового результата за отчетный период субъект использует таблицу расчета финансового результата согласно приложению 18, на основании которого составляется отчет о прибылях и убытках. Заполнение книг и ведомостей осуществляется в соответствии с Правилами заполнения книг и ведомостей согласно приложению 21.
      51. Кроме вышеуказанных регистров субъект может применять другие регистры бухгалтерского учета, утвержденные уполномоченным органом по бухгалтерскому учету и финансовой отчетности.

Раздел 5. Учет доходов

§ 24. Критерии признания дохода

      52. Критериями признания дохода являются:
      1) переход к покупателю от продавца значительных рисков и преимуществ владения товарами;
      2) продавец более не участвует в управлении и не контролирует проданный товар;
      3) сумма дохода может быть надежно оценена;
      4) существует вероятность того, что экономические выгоды, связанные со сделкой, поступят в организацию;
      5) понесенные или ожидаемые затраты, связанные со сделкой, могут быть надежно оценены.
      53. Применение критериев признания зависит от предмета сделки и от ее характера. Необходимо различать и раскрывать отдельно доход, полученный в результате:
      1) продажи товаров;
      2) предоставления услуг;
      3) доходы от финансирования;
      4) прочие доходы.

§ 25. Измерение дохода

54. Доход измеряется по справедливой стоимости полученного или подлежащего получению возмещения с учетом суммы любых торговых и оптовых скидок предоставляемых субъектом. Сумма дохода, возникающая от операции, определяется договором между субъектом и покупателем или пользователем актива.

§ 26. Продажа товаров

      55. Доход от продажи товаров признается, когда удовлетворяются все перечисленные ниже условия:
      1) субъект передал покупателю значительные риски и вознаграждения, связанные с правом собственности на товар;
      2) субъект больше не участвует в управлении в той степени, которая обычно ассоциируется с правом собственности, и не контролирует проданные товары;
      3) сумма дохода может быть надежно измерена;
      4) существует вероятность того, что экономические выгоды, связанные с операцией поступят субъекту;
      5) понесенные или ожидаемые затраты, связанные с операцией, могут быть надежно измерены.

§ 27. Предоставление услуг

      56. При надежном измерении результата операции, которая предполагает предоставление услуг, доход признается путем указания на стадию завершенности операции на дату баланса. Результат операции может быть рассчитан надежно, если выполняются следующие условия:
      1) сумма дохода может быть надежно измерена;
      2) существует вероятность того, что экономические выгоды, связанные с операцией, поступят субъекту;
      3) стадия завершенности операции по состоянию на дату баланса может быть надежно измерена;
      4) затраты, понесенные для осуществления операции и затраты, необходимые для ее завершения, могут быть надежно измерены.
      57. Стадия завершенности операции должна определяться тем способом, который обеспечивает надежную оценку выполненной работы, в частности:
      1) отчеты о выполненной работе;
      2) предоставленные услуги как процент от общего объема услуг;
      3) пропорциональное соотношение понесенных затрат к общим ожидаемым затратам.
      58. Когда результат операции, предполагающей оказание услуг, не может быть надежно оценен, доход признается только в сумме признанных возмещаемых расходов.

§ 28. Доходы от финансирования

      59. К доходам от финансирования относятся следующие виды доходов:
      1) доходы по вознаграждениям, где отражаются операции связанные с получением доходов по финансовым активам (полученные за предоставление в пользование денежных средств, проценты за пользование банком денежных средств, находящихся на счете в этом банке);
      2) доходы по дивидендам, где отражаются операции, связанные с получением доходов по полученным дивидендам по ценным бумагам;
      3) доходы от финансовой аренды, где отражаются операции связанные с получением доходов по переданным в финансовую аренду активам;
      4) доходы от операций с инвестициями в недвижимость, где отражаются операции, связанные с получением доходов от недвижимости (земли, здания или их части) находящиеся в распоряжении (владельца или арендатора по договору аренды) с целью получения арендных платежей или доходов от прироста стоимости капитала или того и другого;
      5) прочие доходы от финансирования, где отражаются прочие доходы от финансирования, не указанные в других видах доходов.

§ 29. Прочие доходы

      60. К прочим доходам относятся следующие виды доходов:
      1) от выбытия активов;
      2) от безвозмездно полученных активов;
      3) от государственных субсидий;
      4) положительной курсовой разницы;
      5) от операционной аренды;
      6) штрафы, пени, неустойки за нарушение условий договоров;
      7) суммы кредиторской задолженности, по которым истек срок исковой давности, установленный действующим законодательством Республики Казахстан;
      8) излишки материальных ценностей, выявленных при инвентаризации;
      9) поступления в возмещение причиненных субъекту убытков;
      10) прочие аналогичные доходы.
      61. База для признания прочих доходов:
      1) доходы от предоставления услуг признаются в том же периоде, в котором предоставляются услуги;
      2) штрафы, пени, неустойки за нарушение условий договоров признаются в том отчетном периоде, в котором судом вынесено решение об их взыскании, или если они признаны должником;
      3) суммы кредиторской задолженности, по которым истек срок исковой давности, установленный законодательством Республики Казахстан, признаются в том отчетном периоде, в котором истек срок исковой давности;
      4) поступления по недостачам, выявленным в предыдущие отчетные периоды, отражаются на дату подачи работником заявления о добровольном возмещении ущерба либо на дату вступления в силу решения суда в сумме, добровольно признанной должниками либо присужденной к взысканию с них судом;
      5) иные поступления признаются по мере образования.

§ 30. Определение операции

62. В случаях, когда товары или услуги субъекта обмениваются на товары или услуги, аналогичные по характеру и стоимости, обмен не рассматривается субъектом как операция, создающая доход.
63. В случаях, когда товары или услуги предоставляются в обмен на не аналогичные товары или услуги, то обмен рассматривается как операция, создающая доход. Доход измеряется по справедливой стоимости полученных товаров или услуг, скорректированный на сумму переданных денежных средств. В случаях, когда справедливая стоимость полученных товаров или услуг не может быть надежно измерена, доход измеряется по справедливой стоимости переданных товаров или услуг, скорректированный на сумму переданных денежных средств.

§ 31. Проценты

64. Доход по процентам, возникающий от использования другими сторонами активов субъекта, признается на пропорциональной временной основе, учитывающей фактическую доходность актива.

§ 32. Раскрытие информации

      65. Способ определения стадии завершенности операции, включающих предоставление услуг принятый субъектом для признания дохода.
      66. Сумму каждой значимой категории дохода, признанной в течение периода, включающего доход, возникающий от:
      1) продажи товаров;
      2) предоставления услуг;
      3) процентов;
      4) сумму дохода, возникающую от обмена товаров или услуг, включенных в каждую значимую категорию дохода.
      67. Любые условные обязательства или активы, например, гарантийные обязательства, претензии или вероятные потери.

Раздел 6. Учет основных средств

§ 33. Признание статей основных средств

      68. К основным средствам относятся активы, имеющие материально-вещественную форму. Например, недвижимость, транспортные средства, машины и оборудование, а также иное имущество, определяемое законодательством Республики Казахстан, как недвижимое и движимое имущество, которые удерживаются субъектом для использования в производстве или поставки товаров (услуг), для сдачи в аренду другим лицам или в административных целях, и которые предполагается использовать в течение более чем одного периода.
      69. Основные средства признаются в качестве актива, если:
      1) существует вероятность того, что будущие экономические выгоды, связанные с активом, поступят субъекту;
      2) себестоимость актива может быть надежно измерена;
      3) актив приобретается не для последующей продажи.
      70. Если актив не приносит экономической выгоды, то затраты на его приобретение списываются на расходы отчетного периода. В случае, когда выгоды и риски, связанные с основными средствами, не перешли к субъекту, то основное средство как актив не признается.
      71. Для получения будущих экономических выгод, основные средства могут быть:
      1) использованы как отдельно, так и в сочетании с другими активами при производстве товаров и услуг, продаваемых субъектом;
      2) проданы или обменены на другой актив;
      3) переданы в счет расчетов по обязательствам;
      4) распределены среди собственников организации.
      72. При признании основного средства субъекту следует обратить внимание на следующие моменты:
      1) запасные части и ремонтное оборудование, обычно признаются в качестве запасов. Однако основные запасные части и резервное оборудование должны признаваться основными средствами, если организация планирует их использовать в течение более чем одного периода. Также, если запасные части или вспомогательное оборудование могут быть использованы только вместе с определенным объектом и ожидается, что их использование будет нерегулярным, они должны признаваться основными средствами и амортизироваться с момента их готовности к использованию в течение периода времени, не превышающего срока полезного использования соответствующих активов;
      2) объекты, приобретенные для целей безопасности и защиты окружающей среды, хоть и непосредственно не увеличивают будущие экономические выгоды, но являются необходимым условием для обеспечения получения организацией будущих экономических выгод от использования других активов, принадлежащих ей, признаются в качестве объектов основных средств.
      73. Единицей бухгалтерского учета основных средств является инвентарный объект. При наличии у одного объекта основных средств нескольких компонентов, имеющих разный срок полезного использования, каждая такая часть учитывается как самостоятельный инвентарный объект.

§ 34. Первоначальное измерение статей основных средств

      74. Основные средства, подлежащие признанию в качестве актива, первоначально измеряется по фактической стоимости приобретения (себестоимости).
      75. Себестоимость основного средства включает покупную цену актива, включая импортные пошлины и невозмещаемые налоги на покупку, за вычетом торговых скидок, прямые затраты по приведению актива в рабочее состояние для использования по назначению, а также оценочные затраты на демонтаж и выбытие актива. Примерами прямых затрат являются:
      1) затраты на оплату труда работников, непосредственно связанные со строительством и приобретением актива;
      2) затраты на подготовку строительного участка;
      3) первоначальная доставка и стоимость погрузочно-разгрузочных работ;
      4) затраты на установку и монтажные работы;
      5) себестоимость тестирования работы актива;
      6) вознаграждения работникам;
      7) расчетная стоимость демонтажа и удаления актива и восстановление участка в той степени, в какой они признаются в качестве оценочных обязательств.
      76. Административные и другие общие накладные расходы включаются в себестоимость основных средств, если только они не могут быть отнесены прямо на приобретение актива или его доведение до рабочего состояния. Точно так же расходы по вводу в эксплуатацию и подобные расходы, понесенные до начала производства, не являются частью себестоимости актива, если только они не являются необходимыми для приведения актива в рабочее состояние. Начальные операционные убытки, понесенные до достижения запланированных показателей производительности актива, признаются как расход.
      77. Себестоимость сверхнормативных потерь сырья, труда или других ресурсов, имевших место при самостоятельном производстве актива, не включаются в его себестоимость.
      78. В большинстве случаев основные средства могут быть приобретены:
      1) за деньги;
      2) путем строительства;
      3) в кредит;
      4) безвозмездно;
      5) в обмен на другие активы.
      79. Первоначальная оценка основных средств, произведенных организацией, определяется на основе тех же принципов, что и при покупке.

§ 35. Обмены активами

80. Когда основные средства приобретают в обмен на другой актив, фактическая стоимость полученного объекта принимается равной его справедливой стоимости, которая равняется справедливой стоимости переданного актива, скорректированной на сумму уплаченных денежных средств или их эквивалентов. Разница между определенной справедливой стоимостью нового актива и балансовой стоимостью переданного в обмен на него актива образует прибыль или убыток от операции обмена.
81. В случае, если операция по обмену основана не на коммерческой основе, или справедливая стоимость ни полученного актива, ни переданного актива не может быть надежно оценена, то стоимость приобретенного основного средства оценивается по балансовой стоимости переданного актива. Однако справедливая стоимость полученных активов может свидетельствовать об обесценении переданных активов. В этом случае производится частичное списание стоимости переданного актива, и это списанная стоимость относится на новый актив.

§ 36. Последующие затраты

      82. Последующие затраты по основным средствам, направленные на улучшение состояния данного объекта для продления срока его полезной службы и/или повышения производительности сверх первоначальных рассчитанных нормативных показателей, приводящие к увеличению будущих экономических выгод, увеличивают их балансовую стоимость. Например, модификация, включая повышение его мощности, усовершенствование деталей машин для достижения значительного улучшения качества продукции, внедрение новых производственных процессов, позволяющих значительно сократить ранее оцененные операционные затраты. Все прочие последующие затраты признаются расходами отчетного периода, в котором они были понесены.
      83. Затраты на ремонт и эксплуатацию основных средств, производимые в целях сохранения и поддержания технического состояния объекта первоначальную стоимость не увеличивают, а признаются как текущие расходы в момент их возникновения. Затраты на ремонт и восстановление основных средств, являющиеся следствием аварий и порчи актива в результате неправильной эксплуатации, относятся к убыткам.
      84. Компоненты основных средств учитываются как отдельные активы, потому что они имеют иной срок полезного использования, чем основные средства, к которым они относятся. Таким образом, если удовлетворяются критерии признания основных средств, то затраты, понесенные при замене или обновлении компонента основных средств, учитываются как приобретение отдельного актива, а замененный актив списывается.

§ 37. Измерение после первоначального признания

85. После первоначального признания основные средства учитываются по их себестоимости за вычетом всей накопленной амортизации.

§ 38. Амортизация

      86. Амортизируемая стоимость основных средств систематически списывается на протяжении срока их полезной службы через амортизацию.
      Физический износ является результатом использования объектов основных средств и воздействия внешних факторов.
      Моральный износ представляет собой процесс, в результате которого активы не соответствуют современным требованиям развития науки и техники.
      87. Амортизируемые отчисления за каждый период признаются в качестве расхода, если только они не включаются в балансовую стоимость другого актива (незавершенное строительство, готовая продукция и т.д.).
      88. Каждая значительная часть основных средств, должна амортизироваться отдельно. Однако значительные части активов с одинаковым сроком полезной службы и соответственно методом амортизации могут объединяться в группы в целях начисления расходов по амортизации.
      89. Для систематического распределения амортизируемой стоимости актива на протяжении срока его полезного использования применяют прямолинейный метод начисления амортизации, который приводит к постоянным отчислениям на протяжении срока полезного использования актива.
      90. Амортизация основных средств начисляется с момента, как только актив будет доступен для использования и продолжает начисляться до его выбытия, даже если актив в течение определенного времени не был задействован.
      91. Срок полезного использования основных средств периодически пересматривается и если ожидания существенно отличаются от предыдущих расчетов, то амортизационные отчисления за текущий и будущие периоды корректируются.

§ 39. Списания и выбытия

92. Основное средство списывается с баланса при его выбытии или в том случае, когда актив навсегда изъят из эксплуатации и от его выбытия не ожидается больше никаких экономических выгод.
93. Прибыль или убыток, возникающие от списания или выбытия основных средств, определяется как разность между оценочным чистым поступлением от выбытия и балансовой стоимостью актива и признается как доход или расход в отчете о прибылях и убытках.

§ 40. Раскрытие информации

      94. Финансовая отчетность субъекта раскрывает следующую информацию для каждого вида основных средств:
      1) базы измерений, используемые для определения валовой балансовой стоимости. Если использовалось больше одной базы, должна раскрываться валовая балансовая стоимость для этой базы по каждой категории основных средств;
      2) применяемые сроки полезного использования или нормы амортизации;
      3) выверка балансовой стоимости на начало и конец периода, показывающая: поступления, выбытия, амортизацию, а также прочие изменения.
      95. Финансовая отчетность также должна включать:
      1) наличие и сумму ограничений на использование объектов основных средств, а также основные средства, находящиеся в залоге в качестве обеспечения исполнения обязательств;
      2) величину затрат, включенных в стоимость основных средств, находящихся в процессе строительства;
      3) сумму обязательств по приобретению основных средств;
      4) если не раскрыто отдельно в финансовой отчетности, сумму компенсаций третьих сторон за обесцененные и утерянные основные средства, включенные в финансовую отчетность.
      96. Кроме того, уместна в финансовой отчетности следующая информация:
      1) балансовая стоимость временно простаивающих основных средств;
      2) валовая балансовая стоимость всех полностью амортизированных, но еще используемых основных средств;
      3) балансовая стоимость основных средств, активная эксплуатация которых прекращена и которые предназначены для выбытия.

Раздел 7. Учет биологических активов и
сельскохозяйственной продукции

97. Данный раздел рассматривает учет сельскохозяйственной продукции, полученной от биологических активов на момент ее сбора. Продукция после сбора урожая переклассифицируется и учитывается как запасы.

§ 41. Признание и измерение

      98. Сельскохозяйственной деятельностью может охватываться широкий диапазон разнообразных видов деятельности. Следующие три характеристики считаются свойственными для всех видов сельскохозяйственной деятельности:
      1) биологические активы должны быть способны к биотрансформации;
      2) сельскохозяйственная деятельность должна быть управляемой;
      3) количественные и качественные изменения, вызванные биотрансформацией, регулярно отслеживаются и измеряются, как часть процесса управления сельскохозяйственной деятельностью.
      99. Субъект признает биологический актив или сельскохозяйственную продукцию только, когда:
      1) субъект контролирует актив в результате прошлых событий;
      2) существует вероятность получения субъектом будущих экономических выгод от данного актива;
      3) себестоимость актива можно измерить с достаточной степенью надежности.
      100. Биологический актив в момент первоначального признания измеряется по себестоимости.
      101. Сельскохозяйственная продукция, собранная с биологических активов субъекта, измеряется по себестоимости, установленной на момент сбора урожая, что в следствие, будет являться себестоимостью на дату, когда актив переклассифицируется в запасы.
      102. Прочие доходы или убытки, возникающие при первоначальном признании биологического актива по себестоимости учитываются при определении чистой прибыли или убытка за период, в котором они имеют место.
      103. Прочие доходы или убытки, возникающие при первоначальном признании сельскохозяйственной продукции по себестоимости, учитываются при определении чистой прибыли или убытка за период, в котором они имеют место.

Раздел 8. Государственные субсидии

104. Государственная субсидия не ограниченная условиями, которая относится к биологическому активу, признается в составе доходов, только когда государственная субсидия переходит в разряд субсидии, подлежащей получению.
105. Государственная субсидия, предоставляемая на определенных условиях, которая относится к биологическому активу, в том числе, когда субъект не должен заниматься тем или иным видом сельскохозяйственной деятельности, признается в составе доходов только после того, как выполнены условия предоставления государственной субсидии.

§ 42. Раскрытие информации

      106. Рекомендуется представление количественной информации о каждой группе биологических активов с разграничением потребляемых и плодоносящих биологических активов, а также зрелых и незрелых биологических активов. Субъект раскрывает информацию о принципах, используемых для такого разграничения.
      107. Потребляемые биологические активы - это активы, которые собираются в виде сельскохозяйственной продукции или продаются в виде биологических активов (например, крупный рогатый скот мясного направления, скот, предназначенный для продажи, рыба в рыбоводческих хозяйствах, зерновые культуры - кукуруза и пшеница, а также деревья, выращиваемые с целью заготовки древесины).
      108. Плодоносящие биологические активы - все прочие биологические активы, не являющиеся потребляемыми. Плодоносящие биологические активы - это самовосстанавливающиеся объекты, а не сельскохозяйственная продукция (например, крупный рогатый скот молочного направления, виноградники, плодово-ягодные деревья, а также деревья, предназначенные для заготовки дров без вырубки деревьев).
      109. Зрелые биологические активы - это активы, которые либо достигли параметров, позволяющих приступить к сбору продукции (потребляемые биологические активы), либо могут обеспечить сбор продукции на регулярной основе (плодоносящие биологические активы).
      110. Финансовая отчетность субъекта раскрывает следующую информацию:
      1) балансовую стоимость биологических активов отдельно в самом балансе;
      2) описание каждого класса биологических активов;
      3) наличие и балансовую стоимость биологических активов, в отношении использования которых действуют определенные ограничения, а также балансовую стоимость биологических активов переданные в залог в качестве обеспечения обязательств;
      4) сумму обязательств, связанных с совершенствованием или приобретением биологических активов;
      5) стратегию управления финансовым риском, связанным с сельскохозяйственной деятельностью;
      6) выверку балансовой стоимости на начало и конец периода о приросте стоимости в связи с покупкой активов;
      7) уменьшением стоимости в связи с продажей;
      8) уменьшением стоимости в связи со сбором продукции; прочие изменения.

Раздел 8. Учет нематериальных активов

§ 43. Нематериальные активы

      111. Для того чтобы объект отвечал определению нематериального актива, он должен отвечать критериям признания нематериального актива, то есть идентифицируемости, контролю над ресурсами и наличию будущих экономических выгод. Если объект не отвечает определению нематериального актива, затраты на его покупку или внутреннее производство признаются как расход при их понесении.
      112. Нематериальный актив идентифицируем, если:
      1) его можно отделить от субъекта, то есть, если субъект может его продать, сдать в аренду или обменять, либо отдельно, либо вместе со связанным с ним договором, активом или обязательством;
      2) он возникает из юридических прав, независимо от того, являются ли они передаваемыми или отделяемыми от субъекта или от других прав и обязательств.
      113. Контроль означает:
      1) право на получение будущих экономических выгод от использования нематериального актива (например, право, оформленное юридическими документами - патент, лицензия);
      2) возможность запретить доступ других лиц к выгодам от использования нематериального актива (например, посредством юридической ответственности за разглашение коммерческой тайны).
      114. Будущие экономические выгоды, поступающие от нематериального актива, могут включать доход от реализации продукции или услуг, экономию затрат или другие выгоды, являющиеся результатом использования актива субъекта.

§ 44. Признание и первоначальное измерение нематериального актива

      115. Нематериальный актив должен быть признан, когда:
      1) есть вероятность, что будущие экономические выгоды, относящиеся к использованию этого актива, будут поступать в организацию;
      2) стоимость актива может быть надежно оценена.
      116. Субъект оценивает вероятность будущих экономических выгод, используя обоснованные и приемлемые оценки, которые отражают наилучшую расчетную оценку менеджментом совокупности экономических условий, которые будут существовать на протяжении срока полезного использования актива.
      117. Нематериальный актив, удовлетворяющий критериям признания актива, признается в балансе по себестоимости.
      118. Нематериальный актив может быть приобретен:
      1) отдельно;
      2) через государственную субсидию;
      3) путем обмена активами.

§ 45. Себестоимость нематериального актива

119. Себестоимость приобретенного нематериального актива включает покупную цену, в том числе импортные пошлины и невозмещаемые налоги на покупку, после вычета торговых скидок, а также все прямые затраты по приведению актива в рабочее состояние для использования по назначению.
120. Себестоимость нематериального актива не включает затраты на внедрение (реклама и продвижение продукции), затраты на подготовку и обучение персонала, административные и другие накладные затраты.

§ 46. Обмены активами

121. Когда нематериальные активы приобретают в обмен на другой актив, фактическая стоимость полученного объекта принимается равной его справедливой стоимости, которая равняется справедливой стоимости переданного актива, скорректированного на сумму уплаченных денежных средств или их эквивалентов. Разница между определенной справедливой стоимостью нового актива и балансовой стоимостью переданного в обмен на него актива образует прибыль или убыток от операции обмена.
122. В случае, если операция по обмену основана не на коммерческой основе, или справедливая стоимость ни полученного актива, ни переданного актива не может быть надежно оценена, то стоимость приобретенного нематериального актива оценивается по балансовой стоимости переданного актива. Однако справедливая стоимость полученных активов может свидетельствовать об обесценении переданных активов. В этом случае производится частичное списание стоимости переданного актива, и это списанная стоимость относится на новый актив.

§ 47. Внутренне созданный нематериальный актив

      123. Внутренне созданные нематериальные активы признаются в балансе, только если отвечают всем критериям признания нематериального актива. Для определения соответствия внутренне созданного нематериального актива, критериям признания процесс создания актива подразделяют на:
      1) стадию исследования (нематериальный актив, возникающий из стадии исследования не подлежит признанию в качестве актива, а признается расходами периода);
      2) стадию разработок (нематериальный актив, возникающий из разработок подлежит признанию, только когда субъект может продемонстрировать техническую осуществимость нематериального актива доступного для использования или продажи, способность использовать или продать, достаточность технических, финансовых и других ресурсов для завершения разработки, и данный актив может быть надежно оценен). При этом, если невозможно сделать различие между стадией исследований и стадией разработки в рамках одного проекта, то проект должен рассматриваться как полностью исследовательский.
      124. Возникающий в процессе разработки или на стадии разработки внутреннего проекта, нематериальный актив признается только в том случае, если организация в полной мере может продемонстрировать следующее:
      1) техническую осуществимость завершения нематериального актива так, чтобы он был доступен для использования или продажи;
      2) свое намерение завершить нематериальный актив и использовать или продать его;
      3) свою способность использовать или продать нематериальный актив;
      4) способ получения вероятных будущих экономических выгод от нематериального актива;
      5) наличие достаточных технических, финансовых и других ресурсов для завершения разработки, а также для использования либо продажи нематериального актива;
      6) способность надежно оценить затраты, относящиеся к нематериальному активу в ходе его разработки.
      125. Себестоимость нематериального актива, созданного внутри субъекта, представляет собой общую сумму расходов, понесенных с даты, когда нематериальный актив начинает отвечать критериям признания, и которые могут быть непосредственно отнесены или распределены на актив на обоснованной и последовательной основе.
      126. Восстановление затрат в целях их последующего включения в балансовую стоимость нематериального актива, которые были признаны в качестве расходов в предыдущей промежуточной или годовой финансовой отчетности, запрещается.
      127. Следующие расходы не являются компонентами себестоимости внутренне созданного нематериального актива:
      1) торговые и административные накладные расходы, если только эти расходы не имеют непосредственного отношения к подготовке актива к использованию;
      2) первоначальные операционные убытки;
      3) затраты, ранее отнесенные на расходы (например, на этапе исследований);
      4) затраты на обучение персонала.
      128. Затраты на нематериальные активы, признанные первоначально в качестве расхода, не должны впоследствии признаваться как часть себестоимости нематериальных активов.

§ 48. Измерение после первоначального признания

129. Затраты, понесенные после первоначального признания купленного нематериального актива или после завершения внутренне созданного нематериального актива в большинстве случаев признаются расходами периода, за исключением случаев когда они формируют часть себестоимости нематериального актива, который отвечает критериям признания.
130. После первоначального признания нематериальный актив учитывается по себестоимости за вычетом накопленной амортизации.

§ 49. Амортизация

      131. Необходимо определить, обладает ли данный нематериальный актив определенным или неопределенным сроком полезного использования. Если срок полезного использования определенный, то амортизируемая стоимость распределяется систематически на протяжении срока полезного использования актива.
      132. Амортизация на нематериальные активы с неопределенным сроком полезного использования не начисляется.
      133. Факторы, влияющие на срок полезного использования:
      1) цель использования актива;
      2) типичные жизненные циклы продукта актива;
      3) техническое, технологическое, коммерческое или другое устаревание;
      4) стабильность промышленности и рыночные колебания;
      5) ожидаемые действия конкурентов;
      6) уровень затрат на обслуживание для поддержания актива;
      7) период контроля над активом и юридические или аналогичные ограничения на использование актива, например, даты окончания срока действия соответствующей аренды;
      8) зависимость срока полезного использования от других активов.
      134. Если контроль над будущими экономическими выгодами от нематериального актива достигается через юридические права, которые были предоставлены на ограниченный период, срок полезного использования нематериального актива не должен превышать периода действия юридического права, кроме случаев, когда:
      1) юридические права являются возобновляемыми;
      2) возобновление является действительно определенным и не требует значительных затрат.
      135. Амортизируемая стоимость нематериального актива должна распределяться на систематической основе на протяжении наилучшим образом оцененного срока его полезного использования. Существует опровержимое предположение о том, что срок полезного использования нематериального актива не будет превышать двадцати лет с того момента, когда актив появился в наличии для использования.
      Амортизация должна начинаться в момент, когда актив пригоден для использования.
      136. Для систематического распределения амортизируемой стоимости актива на протяжении срока его полезного использования применяется прямолинейный метод начисления амортизации, который приводит к постоянным отчислениям на протяжении срока полезного использования актива.
      137. Амортизируемые отчисления за каждый период признаются в качестве расхода, если только они не включаются в балансовую стоимость другого актива.

§ 50. Ликвидационная стоимость

      138. Ликвидационная стоимость нематериального актива должна приниматься равной нулю, кроме случаев, когда:
      1) имеется обязательство третьей стороны приобрести актив в конце его срока полезного использования;
      2) существует активный рынок актива:
      - ликвидационная стоимость может быть определена на основании данных такого рынка;
      - вероятно, что такой рынок будет существовать в конце срока полезного использования актива.
      139. Ликвидационная стоимость, отличающаяся от нулевой, подразумевает, что субъект ожидает продать нематериальный актив до конца срока его полезного использования. Поэтому, например, затраты на разработку вряд ли могут иметь ликвидационную стоимость отличную от нуля.

§ 51. Списание и выбытие актива

140. Признание нематериального актива подлежит прекращению по выбытию или, когда от его эксплуатации не ожидается каких либо экономических выгод. Прибыль или убыток, возникающие в этой связи, определяющиеся как разность между чистыми поступлениями от выбытия и балансовой стоимостью актива, отражаются в отчете о прибылях и убытках.

§ 52. Раскрытие информации

      141. Субъект должен раскрывать следующую информацию для каждого класса нематериальных активов с проведением разграничения между нематериальными активами, созданными внутри субъекта, и другими нематериальными активами:
      1) сроки полезного использования или применяемые нормы амортизации;
      2) валовую балансовую стоимость и накопленную амортизацию, а также накопленные убытки от обесценения на начало и конец периода;
      3) статьи отчета о прибылях и убытках, в которые включена амортизация нематериальных активов;
      4) выверку балансовой стоимости на начало и конец периода, показывающую:
      - поступления, с отдельным указанием тех нематериальных активов, которые были созданы в результате проведения разработок внутри субъекта;
      - активы, классифицированные как удерживаемые для продажи или включены в группу выбытия, и прочие выбытия;
      - амортизацию, начисленную в течение периода;
      - другие изменения в балансовой стоимости нематериальных активов в течение периода.
      142. Финансовая отчетность должна раскрывать совокупную сумму затрат на исследования и разработки, признанную в качестве расхода в течение отчетного периода.
      143. Затраты на исследования и разработки включают все затраты, которые имеют непосредственное отношение к исследованиям и разработкам или могут быть отнесены на такую деятельность на разумной и последовательной основе.
      144. От субъекта не требуется, однако приветствуется предоставление следующей информации:
      - описание полностью амортизированных активов, все еще находящихся в эксплуатации, при наличии таковых;
      - краткое описание значительных нематериальных активов, контролируемых субъектом, но не признанных как активы из-за того, что они не отвечают критериям признания.

Раздел 9. Учет запасов

§ 53. Классификация запасов

      145. Запасы могут классифицироваться как:
      1) товары, закупленные и хранящиеся для перепродажи;
      2) имущество, предназначенное для перепродажи (земля, здания, автомобили и др.);
      3) готовая продукция, произведенная субъектом и предназначенная для продажи;
      4) сырье и материалы, предназначенные для производства готовой продукции (или услуг), а также предназначенные для обеспечения самого производства;
      5) незавершенное производство - продукция, не достигшая стадии готовности, полуфабрикаты, предназначенные для последующей доработки;
      6) прочие вспомогательные запасы.

§ 54. Аналитические признаки запасов

      146. Аналитические признаки по видам запасов должны обеспечить получение следующей информации из информационной системы:
      1) по подотчетным подразделениям:
      - запасы на складах,
      - запасы в цехах;
      2) по наименованиям запасов;
      3) по текущему статусу:
      - запасы, переданные в переработку,
      - запасы, переданные на ответственное хранение.

§ 55. Признание запасов в учете

      147. Запасы, как и другой любой актив, отражаются в учете только при наличии следующих критериев признания:
      1) при наличии вероятности получения экономической выгоды по данному активу в будущем;
      2) при возможности оценки фактических затрат на приобретение или производство объекта учета.
      148. Запасы признаются в балансе только тогда, когда существует вероятность притока будущих экономических выгод от их использования.
      149. Экономические выгоды от использования запасов могут поступать субъекту разными путями, например:
      1) запасы могут быть реализованы, при этом выгодой будет получение выручки от реализации запасов;
      2) сырье и материалы, а также незавершенное производство предназначены для формирования затрат по производству готовой продукции. При этом выгода от использования данных запасов будет поступать субъекту через будущую реализацию готовой продукции;
      3) запас может быть использован для обмена на другие активы, или в качестве средства погашения существующих обязательств субъекта, выгода при этом в экономии фактических денежных средств, сокращении обязательств или поступлении новых активов;
      4) запасы могут быть также использованы для выплаты в качестве дивидендов и другие.

§ 56. Измерение запасов

150. В финансовой отчетности запасы отражаются по себестоимости.

§ 57. Себестоимость запасов

      151. Себестоимость запасов включает все затраты на приобретение, переработку, прочие затраты, произведенные в целях доведения запасов до их текущего состояния и места их текущего расположения.
      152. Затраты на приобретение включают покупную, импортные пошлины, налоги (кроме возмещаемых), расходы на транспортировку, обработку и другие расходы непосредственно связанные с приобретением. Торговые скидки, возвраты платежей и прочие аналогичные статьи вычитаются при определении затрат.
      153. Затраты на переработку запасов включают затраты непосредственно связанные с единицами продукции, такие как прямые затраты на оплату труда, и постоянные и переменные производственные накладные расходы, которые распределяются на систематической основе при переработке сырья в готовую продукцию.
      154. Прочие затраты включаются в себестоимость запасов только в той степени, в которой они связаны с доведением их до текущего местонахождения и состояния, то есть непроизводственные накладные расходы.
      155. Себестоимость запасов субъекта сферы услуг не включает не относимые накладные расходы, которые часто включаются в цены на оказываемые субъектом услуги.
      156. Себестоимость собранной сельскохозяйственной продукции, полученной от биологических активов, оценивается по себестоимости, установленной в период сбора урожая.

§ 58. Способ расчета себестоимости

157. Оценка себестоимости запасов производится по методу средневзвешенной стоимости (средняя стоимость запасов на начало периода и аналогичных запасов приобретенных (произведенных) в течение периода).

§ 59. Учет внутреннего перемещения запасов

158. Под внутренним перемещением запасов понимается их перемещение внутри одного субъекта (от одного материально-ответственного лица к другому).
Отражение операций внутреннего перемещения запасов внутри одного субъекта организации отражается записями по счетам аналитического учета запасов.

§ 60. Учет запасов, переданных на ответственное хранение или переработку

159. При передаче запасов на ответственное хранение или в переработку субъект продолжает нести все риски, связанные с владением данного имущества, поэтому эти запасы не исключаются с балансовых счетов субъекта.

§ 61. Учет запасов, полученных на ответственное хранение

160. Получение запасов на ответственное хранение осуществляется на основании договора хранения или на основании заявления об отказе от акцепта в случае, если субъект на законных основаниях отказался от акцепта счетов платежных требований поставщиков и их оплаты.

§ 62. Учет выбытия запасов

      161. Субъект выделяет следующие виды выбытия запасов:
      1) списание запасов;
      2) реализация запасов на сторону;
      3) прочее выбытие запасов как результат:
      - истечения сроков хранения, морального устаревания, иных случаев утраты потребительских свойств;
      - выявление недостач при инвентаризации;
      - хищение или порча запасов;
      - порча имущества при авариях, пожарах, стихийных бедствиях.

§ 63. Раскрытие информации

      162. Финансовая отчетность должна раскрывать следующую информацию о запасах:
      1) общую балансовую стоимость запасов и балансовую стоимость по статьям классификации, принятой данным субъектом;
      2) себестоимость запасов, признанных в качестве расходов в течение периода;
      3) балансовую стоимость запасов, заложенных в качестве обеспечения обязательств.

Раздел 10. Учет аренды

      163. Аренда подразделяется на три основных вида:
      1) финансовая аренда;
      2) операционная (текущая) аренда;
      3) продажа с обратной арендой.
      164. Определение вида аренды производится в начале аренды и может измениться в случае изменений условий аренды. Измененное соглашение рассматривается субъектом, как новое на протяжении срока его действия.
      165. Классификация аренды основывается на том, в какой мере риски и вознаграждения, присущие праву собственности на арендуемый актив, ложатся на арендатора и арендодателя.
      166. Классификация аренды, как финансовой или операционной, зависит от содержания операции, а не от формы договора. Основные факторы, вместе взятые или по отдельности, при которых аренда рассматривается, как финансовая:
      1) к концу срока аренды право собственности на актив переходит к арендатору;
      2) арендатор имеет право выкупить арендуемый актив по цене, которая, как ожидается, будет значительно ниже справедливой стоимости на дату, когда это право может быть использовано, т.е. в начале срока аренды существует обоснованная уверенность в том, что это право будет использовано;
      3) срок аренды составляет значительную часть срока экономической службы актива, даже если право собственности не передается;
      4) в начале срока аренды приведенная стоимость минимальных арендных платежей составляет, по крайней мере, практически всю справедливую стоимость арендуемого актива;
      5) арендуемые активы носят специальный характер, так что, только арендатор может пользоваться ими без существенных модификаций.
      167. Признаки, которые по отдельности или в комбинации могли бы привести к классификации аренды в качестве финансовой аренды, являются следующие:
      1) при досрочном прекращении аренды арендатором все убытки арендодателя, связанные с таким досрочным прекращением, ложатся на арендатора;
      2) прибыли или убытки от колебаний справедливой стоимости ликвидационной части актива получает арендатор (например, в форме скидки с арендной платы, равной большей части поступлений от продаж в конце срока аренды);
      3) арендатору предоставляется возможность продлить аренду, причем арендные платежи в продленном периоде будут значительно ниже рыночного уровня.

§ 64. Финансовая аренда

      168. Объекты основных средств находящиеся в финансовой аренде, отражаются в финансовой отчетности арендатора в качестве актива (объекты основных средств) и одновременно в качестве обязательства. Арендодатели признают активы, находящиеся в финансовой аренде, в балансе и представляют их в качестве дебиторской задолженности в сумме равной чистым инвестициям в аренду.
      169. Арендаторы признают финансовую аренду в качестве активов и обязательств в балансе по сумме справедливой стоимости арендуемого имущества на начало срока аренды или, если она ниже, по приведенной стоимости минимальных арендных платежей. При расчете приведенной стоимости минимальных арендных платежей коэффициентом дисконтирования является ставка процента, подразумеваемая в договоре аренды, если возможно ее определить, в противном случае используется расчетная процентная ставка по договору аренды.
      170. Первоначальные прямые затраты, понесенные арендатором и непосредственно, связанные с договором аренды, относятся на удорожание актива, полученного по договору аренды. Когда арендатор несет расходы по транспортировке, погрузке/разгрузке, монтажу предмета аренды и т.д., стоимость предмета аренды формируется сложением всех затрат, связанных с доставкой и приведением предмета аренды в рабочее состояние, и его справедливой стоимостью или дисконтированной стоимостью минимальных арендных платежей, если она ниже справедливой.
      171. При финансовой аренде в каждом учетном периоде возникают расходы по амортизации для амортизируемого актива и финансовые расходы. Начисления амортизации по амортизируемым арендуемым активам должна соответствовать используемой для собственных активов. Если нет уверенности в том, что к концу срока аренды арендатор получит право собственности на арендуемый актив, то актив должен быть полностью амортизирован на протяжении более короткого из двух сроков: срока аренды или срока полезного использования.
      172. Сумма арендной платы состоит из двух составляющих:
      1) суммы основного долга (обязательства субъекта по финансовой аренде, первоначально отраженного в пассиве);
      2) финансовых расходов (процент за пользование финансовым лизингом).
      Финансовые расходы распределяются по периодам в течение срока аренды таким образом, чтобы в каждом периоде получилась постоянная ставка процента на остающееся сальдо обязательств для каждого периода.

§ 65. Операционная аренда

      173. Арендодатели представляют в балансе активы, переданные в операционную аренду, в соответствии с характером таких активов.
      174. Доход от операционной аренды отражается в составе доходов на прямолинейной основе на протяжении срока аренды.
      175. Амортизация амортизируемых активов, сданных в операционную аренду, начисляется в соответствии с амортизационной политикой арендодателя, принятой для аналогичных активов.

§ 66. Операции продажи с обратной арендой.

      176. Операция продажи с обратной арендой подразумевает продажу актива с его последующей обратной арендой продавцом. Порядок учета операций продажи с обратной арендой зависит от типа аренды.
      177. Если операция продажи с обратной арендой приводит к финансовой аренде, то любое превышение выручки от продаж над балансовой стоимостью не должна отражаться немедленно в качестве дохода в финансовой отчетности продавца-арендатора. Данное превышение должно быть отсрочено и подлежит амортизации на протяжении срока аренды.
      178. Если операция продажи с обратной арендой приводит к операционной аренде и операция осуществляется по справедливой стоимости, то любая возникающая прибыль или убыток признается. Если продажная цена ниже справедливой стоимости, то любая прибыль или убыток признается немедленно, за исключением случаев, когда убыток компенсируется будущими арендными платежами по цене ниже рыночной, тогда он должен быть отсрочен и подлежит амортизации пропорционально арендным платежам за период, в течение которого предполагается использование актива. Если продажная цена выше справедливой стоимости, то это превышение должно быть отсрочено и подлежит амортизации в течение предполагаемого периода использования актива.

Раздел 11. Учет расходов

§ 67. Виды расходов

179. Расходы подразделяются на расходы периода и расходы будущих периодов.

§ 68. Расходы периода

180. К расходам периода относятся все виды расходов, которые согласно МСФО не подлежат учету в составе активов, приобретаемых или создаваемых субъектом.
181. Расходы периода списываются в том отчетном периоде, в котором они произведены (за исключением готовой продукции, право списания, которых наступает только с переходом права собственности).

§ 69. Расходы будущих периодов

      182. К расходам будущих периодов (распределенные, отложенные расходы) относятся расходы по использованию активов субъекта в текущем отчетном периоде с целью получения доходов или для осуществления последующей деятельности в будущем.
      183. Согласно принципу начисления и соответствия расходы будущих периодов отражаются в балансе субъекта в качестве актива до момента признания дохода по этой операции и равномерно списываются на расходы периода, когда признается соответствующий доход.
      184. Расходы будущих периодов отражаются в разделе "Долгосрочные активы" финансовой отчетности, что определяется исходя из установленного срока ее погашения. Дебиторская задолженность по расходам будущих периодов, определенная по сроку менее одного года, квалифицируется как краткосрочная и отражается в разделе "Текущие активы" в финансовой отчетности субъекта.
      185. Расходы включают в себя:
      1) себестоимость реализованной продукции и оказанных услуг;
      2) расходы по реализации продукции и оказанных услуг;
      3) административные расходы;
      4) расходы на финансирование;
      5) расходы, связанные с прекращаемой деятельностью;
      6) убытки от долевого участия;
      7) расходы по корпоративному подоходному налогу;
      8) прочие расходы.

§ 70. Признание расходов

      186. Расходы признаются в отчете о прибылях и убытках, если происходит уменьшение будущих экономических выгод, связанных с уменьшением актива или увеличением обязательства, которое может быть надежно измерено.
      187. Расход признается в отчете о прибылях и убытках немедленно, если затраты не создают будущие экономические выгоды или если будущие экономические выгоды не получают или теряют право на признание в качестве актива в балансе.
      188. Расход, также признается в отчете о прибылях и убытках в тех случаях, когда возникло обязательство без признания актива, как в случае возникновения обязательства по гарантии на продукцию.

§ 71. Себестоимость реализованной продукции и оказанных услуг

189. Порядок учета расходов включаемых в себестоимость реализованной продукции рассматриваются в разделе "Запасы" настоящего Стандарта.

§ 72. Расходы по реализации продукции и оказанных услуг

      190. Расходы по реализации продукции и оказанных услуг включают в себя расходы, связанные с реализацией продукции и оказанных услуг. К ним относятся:
      1) заработная плата, и отчисления от заработной платы работников отдела сбыта, расходы по страхованию собственности, командировочные расходы, амортизационные отчисления и расходы по содержанию объектов основных средств используемых при реализации запасов и другие;
      2) транспортировка грузов до пункта отправления, погрузочно-разгрузочные работы;
      3) расходы на маркетинговые услуги и другие аналогичные расходы.

§ 73. Административные расходы

191. К административным расходам относятся управленческие и хозяйственные расходы, не связанные с производственным процессом.

§ 74. Расходы на финансирование

      192. Расходы на финансирование включают в себя:
      1) расходы по вознаграждениям;
      2) расходы на выплату процентов по финансовой аренде;
      3) прочие расходы на финансирование.

§ 75. Расходы по корпоративному подоходному налогу

193. К расходам по налогам относятся расходы по корпоративному подоходному налогу, определяемые разделом "Учет по подоходному налогу" настоящего Стандарта.

§ 76. Прочие расходы

      194. К прочим расходам относятся прочие непроизводственные расходы, которые возникают независимо от процесса обычной деятельности. К ним относятся:
      1) расходы по выбытию активов;
      2) расходы по курсовой разнице;
      3) расходы по созданию резерва и списанию безнадежных требований;
      4) расходы по операционной аренде и другие.

§ 77. Списание расходов

195. Списание расходов осуществляется в конце отчетного периода и закрывается итоговым результатом за финансовый год.

§ 78. Учет по подоходному налогу

196. Налоговый платеж по подоходному налогу, представленный в финансовой отчетности, соответствует подоходному налогу, заявленному в налоговых целях.

Раздел 12. Учет договоров на строительство

§ 79. Объединение и разделение договоров на строительство

      197. Когда договор, предусматривает возведение нескольких активов, сооружение каждого из них рассматривается как отдельный договор на строительство при условии, что:
      1) на сооружение каждого актива, представлен отдельный проект;
      2) по каждому активу велись отдельные переговоры, в ходе которых стороны имели возможность принять или отклонить часть договора, относящуюся к каждому активу;
      3) доходы и затраты по каждому активу определяются по отдельности.
      198. Группа договоров, независимо от того, заключены ли они с одним заказчиком или с несколькими заказчиками, рассматриваются как единый договор на строительство при условии, что:
      1) группа договоров заключена в качестве единого проекта;
      2) договоры взаимосвязаны и взаимозависимы и фактически представляют собой часть единого проекта с общей нормой прибыли;
      3) выполнение договоров осуществляется одновременно или последовательно без перерыва.
      199. Договор может предусматривать строительство дополнительного актива по усмотрению заказчика или может быть изменен для включения положения о строительстве дополнительного актива. Строительство дополнительного актива рассматривается как отдельный договор при условии, что:
      1) актив по своей конструкции, технологии или функции значительно отличается от актива или группы активов, предусмотренных первоначальным договором;
      2) цена актива устанавливается независимо от цены первоначального договора.

§ 80. Доход по договору на строительство

      200. Доход по договору на строительство включает:
      1) первоначальную сумму дохода, указанную в договоре;
      2) отклонения от условий договора, условия возникновения претензий и поощрительные платежи; при этом указываются условия возникновения дохода и надежные измерители.
      201. Доход по договору измеряется по стоимости полученного или подлежащего к получению возмещения. Измерение дохода по договору подвержено воздействию в зависимости от результата будущих событий. По мере возникновения сопутствующих обстоятельств, расчеты подвергаются пересмотру, поэтому сумма дохода может измениться в сторону увеличения или уменьшения из периода в период.
      202. Отклонение может вести к увеличению или уменьшению дохода по договору. Отклонение включается в сумму дохода по договору, если:
      1) существует вероятность того, что заказчик одобрит данное отклонение и сумму возникающего в связи с ним дохода; и
      2) сумма дохода может быть надежно измерена.
      203. Измерение суммы дохода, возникающей в результате претензий, заключает в себе высокую степень неопределенности и часто зависит от результатов переговоров. Поэтому претензии включаются в доход по договору только в тех случаях, когда:
      1) переговоры достигли продвинутой стадии, на которой возникла вероятность того, что заказчик признает претензию; и
      2) сумма, которая, вероятно, будет признана заказчиком, может быть надежно измерена.
      204. Поощрительные платежи включаются в доход по договору, если:
      1) договор достиг такой стадии выполнения, когда существует достаточная вероятность того, что установленные стандарты выполнения работ будут соблюдены или превышены; и
      2) величина поощрительных платежей может быть надежно измерена.

§ 81. Расходы по договору на строительство

      205. Расходы по договору на строительство включают:
      1) расходы, непосредственно связанные с конкретным договором;
      2) расходы, которые можно отнести к деятельности по договору в целом и которые могут быть распределены на договор; и
      3) прочие расходы, которые могут специфически подлежать оплате заказчиком в соответствии с условиями договора.
      206. Расходы которые непосредственно относятся к договору включают:
      1) заработную плату рабочих на строительной площадке, включая надзор на стройплощадке;
      2) стоимость материалов, использованных при строительстве;
      3) амортизацию зданий и оборудования, использованных для выполнения договора;
      4) затраты на перемещение зданий, оборудования и материалов на стройплощадку и с нее;
      5) затраты на аренду зданий и оборудования;
      6) затраты на конструкторскую и техническую поддержку, непосредственно связанную с договором;
      7) расчетные затраты на исправление ошибок и гарантийные работы, в том числе ожидаемые гарантийные затраты; и
      8) претензии третьих сторон.

§ 82. Признание доходов и расходов по договору на строительство

      207. Если результат договора на строительство может быть достоверно рассчитан, доходы и затраты по договору, связанные с договором на строительство, должны признаваться в качестве доходов и расходов соответственно, стадии завершенности работ по договору на дату баланса.
      208. В случае договора с фиксированной ценой результат по договору на строительство может быть достоверно рассчитан при соблюдении всех следующих условий:
      1) общий доход по договору может быть надежно измерен;
      2) вероятно то, что экономические выгоды, связанные с договором, поступят в предприятие;
      3) как затраты по договору, необходимые для его завершения, так и стадия завершенности работ по договору на дату баланса могут быть надежно измерены; и
      4) затраты по договору, относимые на него, могут быть четко идентифицированы и надежно измерены, так что фактически понесенные затраты по договору могут быть сопоставлены с ранее произведенными расчетами.
      209. В случае с договором "затраты плюс" результат по договору на строительство может быть достоверно рассчитан при соблюдении всех следующих условий:
      1) вероятно то, что экономические выгоды, связанные с договором, поступят субъекту; и
      2) затраты по договору, относимые на него независимо от того, подлежат ли они реальному возмещению или нет, могут быть четко идентифицированы и надежно измерены.
      210. Если результат договора на строительство не может быть достоверно рассчитан:
      1) доход должен признаваться только в той степени, в какой понесенные затраты по договору, вероятно, будут возмещены; и
      2) затраты по договору должны признаваться в качестве расхода в период их возникновения.

§ 83. Признание ожидаемых убытков

211. Когда вероятно то, что общие затраты по договору превысят общий доход по договору, ожидаемый убыток должен признаваться как расход немедленно.

§ 84. Раскрытие Информации

      212. Субъекту следует раскрывать:
      1) сумму дохода по договору, признанного в качестве дохода за период;
      2) методы, используемые для определения дохода по договору, признаваемого за период; и
      3) методы, используемые для определения стадии завершенности договоров, находящихся в процессе выполнения.
      213. Для договоров, находящихся в процессе выполнения на дату баланса, предприятие должно раскрывать следующее:
      1) общую сумму понесенных затрат и признанных прибылей (за вычетом признанных убытков) на отчетную дату;
      2) суммы полученных авансов; и
      3) суммы удержаний.
      214. Субъект должен представлять:
      1) в качестве актива - валовую сумму, причитающуюся с заказчиков за работу по договору; и
      2) в качестве обязательства - валовую сумму, подлежащую выплате заказчику за работу по договору.

Раздел 13. Учет прочих операций

§ 85. Учет финансовых инвестиций

215. В бухгалтерском учете и финансовой отчетности финансовые инвестиции отражаются по стоимости приобретения.

§ 86. Учет затрат по займам

      216. Затраты по займам - процентные и другие расходы, понесенные субъектом в связи с заимствованием средств. Затраты по займам могут включать:
      1) процент по банковским овердрафтам и краткосрочным и долгосрочным займам;
      2) амортизацию скидок или премий, связанных с займами;
      3) амортизацию дополнительных затрат, понесенных в связи с организацией получения ссуды;
      4) признанные финансовые платежи в отношении финансовой аренды;
      5) курсовые разницы, возникающие в результате получения займов в иностранной валюте в тех пределах, в каких они рассматриваются как корректировка затрат на выплату процентов.
      217. Затраты по займам признаются субъектом как расходы того периода, в котором они понесены, независимо от того, как займы используются.

§ 87. Заключение

218. Положения и требования, не урегулированные настоящим Стандартом регулируются действующим законодательством Республики Казахстан и национальным стандартом финансовой отчетности N 2.
219. При отсутствии требований и положений в национальном стандарте финансовой отчетности N 2 и рекомендаций уполномоченного органа, по отдельным вопросам бухгалтерского учета и финансовой отчетности, субъект использует международные стандарты финансовой отчетности.

Приложение 1
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

Книга учета доходов для индивидуальных предпринимателей,
не являющихся плательщиками налога на добавленную стоимость

Фамилия, имя, отчество
индивидуального предпринимателя
___________________________________

Фирменное наименование
___________________________________

Регистрационный номер
налогоплательщика
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
|_||_||_||_||_||_||_||_||_||_||_||_|

Вид осуществляемой
предпринимательской
деятельности________________________
____________________________________

Свидетельство о регистрации:
серия свидетельства__________

номер свидетельства__________
дата выдачи свидетельства ___
_____________________________

Адрес, телефон ______________
Банковские реквизиты ________

Номера расчетных
счетов_______________________

Дата начала и окончания
деятельности ______ __________

Ведомость учета доходов, необлагаемых у источника выплаты

(в тенге)

Дата	Наименование операций*	Сумма
1	2	3

Итого за день	х
Итого за месяц	х
Итого за квартал	х
Итого за год	х

* В случае приложения первичных учетных документов бухгалтерского учета допускается отражение в строке обобщенной информации в разрезе видов документов

Приложение 2
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

Книга учета доходов для индивидуальных предпринимателей,
являющихся плательщиками налога на добавленную стоимость

Фамилия, имя, отчество индивидуального
предпринимателя ________________________________________________
Фирменное наименование__________________________________________

Регистрационный номер налогоплательщика
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
|_||_||_||_||_||_||_||_||_||_||_||_|

Вид осуществляемой предпринимательской
деятельности____________________________________________________

Сведения о государственной
регистрации в качестве
индивидуального предпринимателя:
серия свидетельства ____________
________________________________

номер свидетельства ____________
________________________________

дата выдачи свидетельства
________________________________

адрес, телефон _________________
банковские реквизиты ___________

номера расчетных счетов _______
_____________________________

Сведения о постановке на учет
по налогу на добавленную
стоимость:
серия свидетельства __________
______________________________

номер свидетельства __________
______________________________

дата выдачи свидетельства ____
______________________________

дата постановки на учет ______
______________________________

дата начала и окончания
деятельности__________________

Ведомость учета доходов, необлагаемых у источника выплаты
(в тенге)

Дата	Обороты по реализации				Обороты по счетам-фактурам (контрольным чекам), выставленные поставщиками
	Наиме- нование операций	Общая сумма	В том числе		Наи- мено- вание опера- ций	Стои- мость без налога на добав- ленную стои- мость	Сумма налога на добав- ленную стои- мость
	Наиме- нование операций	Общая сумма	Оборот, обла- гаемый налогом на до- бавлен- ную стои- мость	Сумма налога на добав- ленную стои- мость	Наи- мено- вание опера- ций	Стои- мость без налога на добав- ленную стои- мость	Сумма налога на добав- ленную стои- мость
1	2	3	4	5	6	7	8
	через ККМ с ФП				по конт- рольным чекам
	по первич- ным учетным доку- ментам				по счетам- факту- рам
	Итого за день
	Итого за месяц
	Итого за квартал
	Итого за год

* согласно прилагаемым первичным учетным документам или ведомости учета расчетов с покупателями

Приложение 3
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

                        Ведомость (В - 1)
                     учета денежных средств
             по счету _____ за ___________ 20 ___ год
   Наименование субъекта _____________________________________

Сальдо на начало отчетного периода ______________________________

N п\п	Д а т а	Содер- жание опера- ции	С кредита счета в дебет счетов						В дебет счета с кредита счетов
N п\п	Д а т а	Содер- жание опера- ции	N	N	N	N	N	итого	N	N	N	N	N	итого
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15




Итого		х

Сальдо на конец отчетного периода _____________

Руководитель
(индивидуальный предприниматель) ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Главный бухгалтер ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Приложение 4
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

                         Ведомость (В - 2)
             учета запасов за ____________20_____год
     Наименование субъекта_____________________________________

N п/п	Наиме- нование запасов	Еди- ница изме- рения	Себе- стои- мость запа- сов	Остаток на начало периода		Поступило		Израс- ходовано		Остаток на конец периода
				N____		N____		N____		Кол- во	С у м м а
				Кол- во	С у м м а	Кол- во	С у м м а	Кол- во	С у м м а	Кол- во	С у м м а
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12





	Итого	х	х	х		х		х		х

Руководитель
(индивидуальный предприниматель) ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Главный бухгалтер ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Приложение 5
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

                       Ведомость (В - 3)
                   учета финансовых инвестиций
            Наименование субъекта ______________________

N
п/п

Наиме-
нова-
ние
ценных
бумаг
по
видам

Остаток
на
начало
отчет-
ного
периода

Движение ценных бумаг
(2020, 2030, 2040)

Остаток
на
конец
отчет-
ного
периода

ко-
ли-
че-
ст-
во

С
у
м
м
а

По дебету группы счетов
в кредит группы счетов
(поступило)

С кредита
группы
счетов в
дебет группы
счетов 7410
(выбыло)

ко-
ли-
че-
ст-
во

С
у
м
м
а

N___

Д
а
т
а

ко-
ли-
че-
ст-
во

По-
куп-
ная
стои-
мость

Д
а
т
а

ко-
ли-
че-
ст-
во

По-
куп-
ная
стои-
мость

Д
а
т
а

ко-
ли-
че-
ст-
во

По-
куп-
ная
стои-
мость

Итого

Руководитель
(индивидуальный предприниматель) ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Главный бухгалтер ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Приложение 6
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

                        Ведомость (В - 4)
      учета расчетов с подотчетными лицами за _______20____ год
      Наименование субъекта ___________________________________

N
п\п

Фамилия,
имя,
отчество
подот-
четного
лица

Остаток
задолжен-
ности на
_________

Выдано в подотчет
(дебет счета ___в
кредит счетов)

Израсходовано
(с кредита
счета ___ в дебет
счетов)

Оста-
ток
задол-
жен-
ности
на
_____

ито-
го

Итого

Руководитель
(индивидуальный предприниматель) ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Главный бухгалтер ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Приложение 7
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

                              Ведомость (В - 5)
                 учета расчетов с покупателями и заказчиками
               Наименование субъекта _________________________

N п/п	N счета- фак- туры, акта ока- зан- ных услуг	Поку- патель (за- каз- чик)	Оста- ток на___по стои- мости реали- зации	Количество по наиме- нованиям (объем оказанных услуг)				Суммы по предъявленным группам счетов (дебет 1210, 2110 в кредит группы счетов)			Оплата (с кредита группы счетов 1210, 2110 в дебет группы счетов)
N п/п	N счета- фак- туры, акта ока- зан- ных услуг	Поку- патель (за- каз- чик)	Оста- ток на___по стои- мости реали- зации					6010	3130		N	Д а т а	С у м м а	Кор- рес- пон- ди- рую- щий счет	Оста- ток на___по стои- мости реали- зации продук- ции и оказан- ных услуг
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16



	Итого	х										х		х

Руководитель
(индивидуальный предприниматель) ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Главный бухгалтер ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Приложение 8
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

                        Ведомость (В - 6)
      учета расчетов с поставщиками за _________ 20 ___ год
       Наименование субъекта _______________________________

N
п\п

Пос-
тав-
щик

Оста-
ток по
неопла-
ченным
счетам на
начало
отчетного
периода

N
при-
ход-
ного
доку-
мен-
та

Наи-
мено-
вание
при-
обре-
тен-
ных
запа-
сов

С кредита
счета ___
в дебет
счетов

Обороты по дебету счета___ в кредит счетов

Остаток
по неоп-
лаченным
счетам на
конец
отчетного
периода

и
т
о
г
о

д
а
т
а

с
у
м
м
а

д
а
т
а

с
у
м
м
а

Итого

Руководитель
(индивидуальный предприниматель) ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Главный бухгалтер ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Приложение 9
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

                               Ведомость (В - 7)
               Учет оплаты труда за_____________20______год
             Наименование субъекта ___________________________

N
п/п

Фами-
лия,
имя,
от-
чест-
во

Долж-
ность

О
к
л
а
д

От-
ра-
бо-
та-
но
дней

Начислена
заработ-
ная плата

Удержано

Всего
удер-
жано

К
оп-
ла-
те

Р
о
с
п
и
с
ь

За-
дол-
жен-
ность
на
конец
от-
чет-
ного
пе-
риода

По-
вре-
мен-
но

П
р
е
м
и
я

И
т
о
г
о

И
П
Н

Вз-
но-
сы
в
НПФ

П
р
о
ч
и
е

Итого:

Руководитель
(индивидуальный предприниматель) ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Главный бухгалтер ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Приложение 10
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

                             Ведомость (В - 8)
                      учета расчетов и прочих операций
                Наименование субъекта _________________________
                             по счету N _____

N п\п	Осно- вание (опе- рация, дата)	Сальдо на начало отчет- ного периода		Обороты по дебету в кредит счетов				Обороты по кредиту в дебет счетов				Сальдо на конец отчетного периода
N п\п	Осно- вание (опе- рация, дата)	де- бет	кре- дит	N	N	N	ито- го	N	N	N	итого	де- бет	кре- дит
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14




	Итого

Руководитель
(индивидуальный предприниматель) ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Главный бухгалтер ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Приложение 11
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

                             Ведомость (В - 9)
          учета биологических активов за ____________20_____год
              Наименование субъекта________________________

N
п/п

Виды
биоло-
гичес-
ких
акти-
вов

Стои-
мость
за
еди-
ницу

Остаток
на начало
отчетного
периода

Приход

Расход

Потери

Остаток
на конец
отчетного
периода

Кол-
во

Сум-
ма,
в
тен-
ге

Кол-
во

Сум-
ма,
в
тен-
геге

Кол-во

Сум-
ма,
в
тен-
ге

Кол-во

Сум-
ма,
в
тен-
ге

Кол-
во

Сум-
ма,
в
тен-
ге

Итого

Руководитель
(индивидуальный предприниматель) ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Главный бухгалтер ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Приложение 12
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

                             Ведомость (В - 10)
        учета движения основных средств и нематериальных активов
         Наименование субъекта ________________________________

Виды ОС и НМА	Краткая харак- терис- тика	Срок полез- ного исполь- зования	Остаток на начало отчетного периода		Движение основных средств и нематериальных активов
			Остаток на начало отчетного периода		Приход		Расход
			Коли- чест- во	Стои- мость ОС и НМА	Коли- чест- во	Перво- началь- ная стои- мость	Коли- чест- во
1	2	3	4	5	6	7	8




Итого	х	х	х		х		х

продолжение таблицы

Движение основных средств и нематериальных активов				Остаток на конец отчетного периода
Расход				Остаток на конец отчетного периода
Стоимость ОС и НМА			причина выбытия	Коли- чество	Стои- мость ОС и НМА
Итого	Списание накоплен- ного износа	Списание балансовой стоимости	причина выбытия	Коли- чество	Стои- мость ОС и НМА
9	10	11	12	13	14




			х	х

Руководитель
(индивидуальный предприниматель) ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Главный бухгалтер ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Приложение 13
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

                            Ведомость (В - 11)
          учета амортизационных отчислений по основным средствам
                         и нематериальным активам

Виды ОС и НМА	Остаток на конец отчетного периода		Амортизация объектов недвижимости, зданий и оборудования и нематериальных активов (кредит группы счетов 2420, 2740)
	Коли- чест- во	Стои- мость ОС и НМА	Норма		Сумма начислений			Дебе- туемый счет
	Коли- чест- во	Стои- мость ОС и НМА	Го- до- вая	Ме- сяч- ная	За отчет- ный пе- риод	С на- чала отчет- ного года	На 1-е число теку- щего года	Дебе- туемый счет
1	2	3	4	5	6	7	8	9



Итого	х		х	х				х

Руководитель
(индивидуальный предприниматель) ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Главный бухгалтер ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Приложение 14
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

                              Ведомость (В - 12)
              учета затрат отчетного периода за ___ 20___ год.
             Наименование субъекта ______________________________

Наиме- нование счета	По дебету группы счетов с кредита группы счетов								Ито- го зат- рат	Остаток незавер- шенного произ- водства		С кредита группы счетов в дебет группы счетов
	Группы счетов 2420, 2740		Группы счетов 1310, 1350		Под- раз- дел 3400		№N 3350	N		Остаток незавер- шенного произ- водства		С кредита группы счетов в дебет группы счетов
							№N 3350	N		на на- ча- ло	на ко- нец	N 1320	N 7010	N 5710		И т о г о
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17
8010 "Основ- ное произ- водство"
7110 "Расходы по реа- лизации продук- ции и оказанию услуг)"
2930 "Неза- вер- шенное строи- тель- ство"

Итого

Руководитель
(индивидуальный предприниматель) ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Главный бухгалтер ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Приложение 15
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

                                 КНИГА
                     учета хозяйственных операций
                      за_______________20____год

Наименование субъекта ______________________________________________
Вид деятельности субъекта___________________________________________
Организационно-правовая форма_______________________________________
Юридический адрес субъекта__________________________________________
Банковские реквизиты _______________________________________________
РНН_________________________________________________________________
Единица измерения: тенге____________________________________________

Регистрация операций				Наличие и движение средств по счетам
Регистрация операций				N 1010		N 1040
N п/п	Дата и доку- мента	Содержание операции	Сумма	Дебет (приход)	Кредит (расход)	Дебет (приход)	Кредит (расход)
1	2	3	4	5	6	7	8


	Итого	х

продолжение таблицы

Наличие и движение средств по счетам
N 3310		N 3350
Дебет (приход)	Кредит (расход)	Дебет (приход)	Кредит (расход)	Дебет (приход)	Кредит (расход)
9	10	11	12	13	14

Руководитель
(индивидуальный предприниматель) ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Главный бухгалтер ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Приложение 16
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

Сводная ведомость (В - 13)
за __________ 20 ____ год

Индивидуальный предприниматель ____________________________________
Вид осуществляемой предпринимательской деятельности ________________
Единица измерения: тенге ___________________________________________
Адрес: _____________________________________________________________
Номер расчетных и иных счетов, открытых в учреждениях банков _______
Регистрационный номер налогоплательщика ____________________________

Ведомости		Сальдо на конец отчетного периода
N п/п	Наименование	Сальдо на конец отчетного периода
1	2	3

Индивидуальный предприниматель _________________________ __________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Приложение 17
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

Сводная ведомость (В - 14)

Ведомости		Наличие и движение средств по счетам
N п/п	Наи- мено- вание	N 1040		N 1010		N 3310, 4110		N 3350		N
N п/п	Наи- мено- вание	Де- бет (при- ход)	Кре- дит (рас- ход)	Де- бет (при- ход)	Кре- дит (рас- ход)	Де- бет (при- ход)	Кре- дит (рас- ход)	Де- бет (при- ход)	Кре- дит (рас- ход)	Де- бет (при- ход)	Кре- дит (рас- ход)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12


Итого

Руководитель
(индивидуальный предприниматель) ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Главный бухгалтер ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Приложение 18
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

Расчет финансового результата
Наименование субъекта _______________________________

Доходы (по счетам)							Расходы (по счетам)							Итоговая прибыль (итоговый убыток)
N__		N__		N__		Ито- го до- хо- дов	N__		N__		N__		Ито- го рас- хо- дов	За от- чет- ный пе- риод	С на- ча- ла года
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16

Руководитель
(индивидуальный предприниматель) ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Главный бухгалтер ________________________ _________
(фамилия, имя, отчество) (подпись)

Приложение 19
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

(Форма 1)

Наименование организации __________________________________________
Вид деятельности организации ______________________________________
Организационно-правовая форма _____________________________________
Среднегодовая численность работников _________________________ чел.
Юридический адрес организации _____________________________________

Бухгалтерский баланс
по состоянию на "__" __________ ____ года

тыс. тенге

Активы	Код стр.	На конец отчетного периода	На начало отчетного периода
I. Краткосрочные активы
Денежные средства	01
Краткосрочные финансовые инвестиции	02
Краткосрочная дебиторская задолженность	03
Запасы	04
Прочие краткосрочные активы	05
Итого краткосрочных активов	10
II. Долгосрочные активы
Долгосрочные финансовые инвестиции	11
Долгосрочная дебиторская задолженность	12
Основные средства	13
Биологические активы	14
Нематериальные активы	15
Прочие долгосрочные активы	16
Итого долгосрочных активов	20
Баланс (стр. 10 + стр. 20)
Обязательство и капитал	Код стр.	На конец отчетного периода	На начало отчетного периода
III. Краткосрочные обязательства	21
Краткосрочные финансовые обязательства	22
Обязательства по налогам	23
Краткосрочная кредиторская задолженность	24
Прочие краткосрочные обязательства	25
Итого краткосрочных обязательств	30
IV. Долгосрочные обязательства
Долгосрочные финансовые обязательства	31
Долгосрочная кредиторская задолженность	32
Прочие долгосрочные обязательства	33
Итого долгосрочных обязательств	40
V. Капитал
Уставный капитал	41
Резервы	42
Нераспределенная прибыль (непокрытый убыток)	43
Итого капитал	50
Баланс (стр. 30 + стр. 40 + стр. 50)

Руководитель
(индивидуальный предприниматель) ________________________ _________
                                  (фамилия, имя, отчество) (подпись)
Главный бухгалтер                 ________________________ _________
                                  (фамилия, имя, отчество) (подпись)

Место печати

Приложение 20
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

(Форма 2)

Отчет о прибылях и убытках
за год, заканчивающийся 31 декабря _______ года

тыс. тенге

Наименование показателей	Код стр.	За отчетный период	За предыдущий период
Доход от реализации продукции и оказания услуг	01
Себестоимость реализованной продукции и оказанных услуг	02
Валовая прибыль (стр. 01 - стр. 02)	03
Доходы от финансирования	04
Прочие доходы	05
Расходы на реализацию продукции и оказание услуг	06
Административные расходы	07
Расходы на финансирование	08
Прочие расходы	09
Прибыль (убыток) до налогообложения (стр. 03+ + стр. 04 + стр. 05 - стр. 06 - стр. 08 - стр. 09)	10
Расходы по корпоративному подоходному налогу	11
Итоговая прибыль (итоговый убыток) за период (стр. 10-стр. 11)	20

Место печати

Приложение 21
к Национальному стандарту
финансовой отчетности N 1

Правила заполнения книг и ведомостей

§ 1 Порядок отражения хозяйственных операций в Книге учета
доходов для индивидуальных предпринимателей, неявляющихся плательщиками
налога на добавленную стоимость определяемых Стандартом.

      1. Заполнение Книги производится:
      ежедневно, в хронологическом порядке с подведением итогов на конец рабочего дня;
      с отражением всех операций, произведенных наличными деньгами и безналичным путем, в том числе операций по реализации продукции и услуг, включая бартерные операции, операции по приему-передаче запасов на консигнацию и другие;
      с использованием только тех ведомостей, которые предусмотрены по имеющимся у индивидуального предпринимателя операциям;
      при наличии нескольких контрольно-кассовых машин с фискальной памятью (далее - ККМ с ФП) - одной строкой по суммарным оборотам, отраженным в книге учета наличных денег и произведенным через ККМ с ФП.
      2. Книга представляет собой документ, состоящий из титульного листа, ведомости учета доходов, необлагаемых у источника выплаты, и (или) ведомости учета доходов, облагаемых у источника выплаты.
      3. Правила заполнения титульного листа.
      На титульном листе заполняются данные о предпринимателе:
      фамилия, имя, отчество предпринимателя;
      фирменное наименование;
      регистрационный номер налогоплательщика;
      вид осуществляемой предпринимательской деятельности;
      свидетельство о регистрации предпринимателя (серия, номер, дата выдачи);
      адрес и телефон;
      свидетельство о постановке на учет по налогу на добавленную стоимость (заполняется только предпринимателем, вставшим на учет по налогу на добавленную стоимость);
      банковские реквизиты и номера расчетных счетов (заполняется только предпринимателем, имеющим счет в банке);
      дата начала и окончания деятельности.
      4. Правила заполнения ведомости учета доходов, необлагаемых у источника выплаты, для индивидуальных предпринимателей, неявляющихся плательщиками налога на добавленную стоимость.
      По графе 1 "Дата" - отражается дата получения дохода.
      По графе 2 "Наименование операций" - отражаются наименования произведенных операций наличным и (или) безналичным расчетом (по контрольным чекам и (или) банковским выпискам, включая бартерные операции и операции по приему-передаче запасов на консигнацию (согласно первичным учетным документам (накладные, счета-фактуры).
      По графе 3 "Сумма" - отражается сумма доходов от реализации, полученных и (или) подлежащих получению в денежном выражении.

§ 2 Порядок отражения хозяйственных операций в Книге учета
доходов для индивидуальных предпринимателей, являющихся плательщиками
налога на добавленную стоимость определяемых Стандартом.

      5. Заполнение Книги производится:
      ежедневно, в хронологическом порядке с подведением итогов на конец рабочего дня;
      с отражением всех операций, произведенных наличными деньгами и безналичным путем, в том числе операций по реализации продукции работ, услуг, включая бартерные операции, операции по приему-передаче запасов на консигнацию и другие;
      с использованием только тех ведомостей, которые предусмотрены по имеющимся у индивидуального предпринимателя операциям;
      при наличии нескольких ККМ с ФП одной строкой по суммарным оборотам, отраженным в книге учета наличных денег и произведенным через ККМ с ФП.
      6. Книга представляет собой документ, состоящий из титульного листа, ведомости учета доходов, необлагаемых у источника выплаты, и (или) ведомости учета доходов, облагаемых у источника выплаты.
      7. Правила заполнения титульного листа.
      На титульном листе заполняются данные о предпринимателе:
      фамилия, имя, отчество предпринимателя;
      фирменное наименование;
      регистрационный номер налогоплательщика;
      вид осуществляемой предпринимательской деятельности;
      свидетельство о регистрации предпринимателя (серия, номер, дата выдачи);
      адрес и телефон;
      свидетельство о постановке на учет по налогу на добавленную стоимость (заполняется только предпринимателем, вставшим на учет по налогу на добавленную стоимость);
      банковские реквизиты и номера расчетных счетов (заполняется только предпринимателем, имеющим счет в банке);
      дата начала и окончания деятельности.
      8. Правила заполнения ведомости учета доходов, необлагаемых у источника выплаты, для индивидуальных предпринимателей, являющихся плательщиками налога на добавленную стоимость.
      По графе 1 "Дата" - отражается дата получения дохода.
      По графе 2 "Наименование операций" - отражаются наименования произведенных операций наличным и (или) безналичным расчетом (по контрольным чекам и (или) банковским выпискам, включая бартерные операции и операции по приему-передаче запасов на консигнацию (по первичным учетным документам (накладные, счета-фактуры).
      По графе 3 "Общая сумма" - отражается сумма доходов от реализации полученных или подлежащих получению в денежном выражении.
      По графе 4 "Оборот, необлагаемый налогом на добавленную стоимость" - отражаются обороты по реализации продукции и оказания услуг, не облагаемые налогом на добавленную стоимость.
      По графе 5 "Сумма налога на добавленную стоимость" - отражается сумма налога, начисленная по оборотам от реализации продукции и услуг.
      По графе 6 "Наименование операций" - отражаются операции по приобретению запасов и услуг.
      По графе 7 "Стоимость без налога на добавленную стоимость" - отражается стоимость запасов и услуг без налога на добавленную стоимость, приобретенных индивидуальным предпринимателем и связанных с его предпринимательской деятельностью.
      По графе 8 "Сумма налога на добавленную стоимость" - отражается сумма налога по оборотам согласно счетам-фактурам (контрольным чекам), выставленным поставщиками.

§ 3. Ведомость учета денежных средств (В - 1)

      9. Ведомость по форме В-1 предназначена для учета операций, отражаемых на счетах групп подраздела денежные средства.
      Записи в ведомость по учету наличности в кассе производятся на основании отчета о кассовых операциях.
      Прием и выдача денежных средств, оформление приходных и расходных документов, ведение кассовой книги и составление отчета о кассовых операциях осуществляются в соответствии с установленным законодательством порядке.
      Записи в ведомость по учету денежных средств по расчетному счету и другим счетам в банке производятся на основании выписок банка и приложенных к ним документов.
      Графа ведомости "Дата" предназначена для указания начальной и конечной дат выписок банка, поступающих в течение отчетного периода.
      Графа "Содержание операции" предназначена для фиксирования хозяйственных операций, проведенных через кассу и банковские счета.
      В конце отчетного периода в ведомости выводится сальдо на конец отчетного периода, которое затем переносится в Сводную ведомость формы В - 13 (для индивидуальных предпринимателей) и в форму В - 14 (для других субъектов малого предпринимательства (далее - субъект)) и ведомость, открываемую на следующий отчетный период.

§ 4. Ведомость учета запасов (В-2)

      10. Ведомость по форме В-2 предназначена для учета запасов.
      Ведомость учета запасов открывается на отчетный период и ведется материально ответственными лицами раздельно в разрезе всех видов запасов (сырье и материалы, готовая продукция, товары, незавершенное производство, прочие запасы) независимо от того, имелось или нет движение по ним в отчетный период.
      Себестоимость запасов включает все затраты на приобретение, переработку, прочие затраты, произведенные в целях доведения запасов до их текущего состояния и места их текущего расположения.
      В графе "Поступило" отражается поступление запасов с указанием их количества и стоимости.
      В графу "Израсходовано" заносятся данные об отпуске запасов в производство или продажу с указанием их количества и стоимости.
      В конце отчетного периода в ведомости выводится сальдо на конец отчетного периода, которое затем переносится в Сводную ведомость формы В-13 (для индивидуальных предпринимателей) и в форму В-14 (для других субъектов) и ведомость, открываемую на следующий отчетный период.

§ 5. Ведомость учета финансовых инвестиций (В-3)

      11. Ведомость по форме В-3 предназначена для учета финансовых инвестиций, учитываемых на следующих группах счетов 1120 "Краткосрочные финансовые активы, предназначенные для торговли", 1130 "Краткосрочные инвестиции, удерживаемые до погашения", 1140 "Краткосрочные финансовые инвестиции, имеющиеся в наличие для продажи", 1150 "Прочие краткосрочные финансовые инвестиции", 2020 "Долгосрочные инвестиции, удерживаемые до погашения", 2030 "Долгосрочные финансовые инвестиции, имеющиеся в наличие для продажи", 2040 "Прочие долгосрочные финансовые инвестиции".
      Ведомость открывается путем перенесения данных о количестве и стоимости финансовых инвестиций на начало отчетного периода из ведомости за прошлый отчетный период.
      В ведомости по дебету группы счетов 1120, 1130, 1140, 1150, 2020, 2030, 2040 отражаются операции по приобретению ценных бумаг у других субъектов с указанием количества, покупной стоимости и корреспондирующего счета (кредит группы счетов по учету денежных средств, 3310 "Краткосрочная кредиторская задолженность поставщикам и подрядчикам", 3390 "Прочая краткосрочная кредиторская задолженность", 4110 "Долгосрочная кредиторская задолженность поставщикам и подрядчикам", 4170 "Прочая долгосрочная кредиторская задолженность").
      По кредиту группы 1120, 1130, 1140, 1150, 2020, 2030, 2040 отражаются операции погашения (выкупа) и продажи ценных бумаг, с занесением в графы 12-13 количества и стоимости реализованных ценных бумаг.

§ 6. Ведомость учета расчетов с подотчетными лицами (В-4)

      12. Ведомость по форме В-4 предназначена для учета операций по задолженности работников и других лиц, отражаемых на группах счетов 1250 "Краткосрочная дебиторская задолженность работников", 2150 "Долгосрочная дебиторская задолженность работников".
      Ведомость открывается путем перенесения остатков задолженности работников с указанием даты возникновения задолженности из ведомости за прошлый отчетный период.
      Выданные в текущем отчетном периоде авансы, суммы возмещения перерасхода (против выданного аванса), предоставленные работникам кредиты отражаются по дебету счета 1250, 2150 (графы 4 - 7) в корреспонденции с кредитом счетов подраздела "Денежные средства".
      В графах 9-11 отражаются операции по кредиту счета 1250, 2150 на суммы возврата неиспользованных авансов, предоставленных кредитов и израсходованных подотчетных сумм в корреспонденции с соответствующими счетами.
      Остатки на конец отчетного периода в разрезе подотчетных лиц подсчитываются и заносятся в графу 13 "Остаток задолженности".
      В случаях получения на конец отчетного периода кредитового остатка необходимо образовавшуюся сумму задолженности перенести на следующую группу счетов 2150 "Долгосрочная дебиторская задолженность работников".
      В конце отчетного периода итого на конец отчетного периода, переносится в Сводную ведомость формы В-13 (для индивидуальных предпринимателей) и в форму В-14 (для других субъектов) и ведомость, открываемую на следующий отчетный период.

§ 7. Ведомость учета расчетов с покупателями и заказчиками (В-5)

      13. Ведомость по форме В-5 предназначена для учета расчетов предпринимателя с покупателями и заказчиками за реализованные запасы.
      При отгрузке или отпуске активов покупателю (заказчику) записи в ведомостях производятся по каждому покупателю (заказчику).
      Остатки задолженности покупателей (заказчиков) на начало отчетного периода переносятся из соответствующей ведомости за прошлый отчетный период.
      В графах 5-8 отражаются количественные данные реализованных активов по наименованиям или группам изделий. В раздел "Сумма по предъявленным счетам" (графы 9-11) заносятся суммы по предъявленным покупателям счетам. При этом суммы косвенных налогов (налог на добавленную стоимость и акцизы) и суммы дохода от реализации активов показываются раздельно.
      Операции по оплате предъявленных счетов-фактур отражаются в разделе "Оплата" (графы 12-15) на основе выписок банка, кассовых ордеров или других денежных документов.
      В конце отчетного периода в ведомости выводится сальдо на конец отчетного периода, которое затем переносится в сводную ведомость по форме В-6 и ведомость, открываемую на следующий отчетный период.
      В конце отчетного периода в ведомости выводится сальдо на конец отчетного периода, которое затем переносится в Сводную ведомость формы В-13 (для индивидуальных предпринимателей) и в форму В-14 (для других субъектов) и ведомость, открываемую на следующий отчетный период.

§ 8. Ведомость учета расчетов с поставщиками (В - 6)

      14. Ведомость по форме В-6 предназначена для учета расчетов с поставщиками (подрядчиками), учитываемых на группах счетов 3310 "Краткосрочная кредиторская задолженность поставщикам и подрядчикам", 4110 "Долгосрочная кредиторская задолженность поставщикам и подрядчикам".
      Ведомость открывается путем перенесения остатков задолженности субъекта в разрезе группы счетов поставщиков (подрядчиков) 3310, 4110 из ведомости за прошлый отчетный период.
      Записи в ведомость по кредиту счета 3310, 4110 (графы 6-8) производятся на основании данных счетов поставщиков (подрядчиков) за выполненные работы и оказанные услуги, а также за запасы.
      По дебету счета 3310, 4110 (графы 10-13) отражаются операции по оплате счетов поставщиков (подрядчиков) (кредит группы счетов подраздела "Денежные средства"), а также по зачету сумм, учитываемых на счетах подраздела 1280 "Прочая краткосрочная дебиторская задолженность", 2180 "Прочая долгосрочная дебиторская задолженность".
      В конце отчетного периода суммы, оставшиеся неоплаченными, подсчитываются отдельно по каждому счету поставщиков (подрядчиков) и заносятся в графу 15 "Остаток по неоплаченным счетам на конец отчетного периода".
      В конце отчетного периода в ведомости выводится сальдо на конец отчетного периода, которое затем переносится в Сводную ведомость формы В-13 (для индивидуальных предпринимателей) и в форму В-14 (для других субъектов) и ведомость, открываемую на следующий отчетный период.

§ 9. Ведомость учета оплаты труда (В-7)

      15. Ведомость по форме В-7 предназначена для учета расчетов с работниками субъекта, учитываемых на группах счетов 3350 "Краткосрочная задолженность по оплате труда".
      Ведомость открывается путем переноса задолженности субъекта по депонированной заработной плате работников из ведомости за прошлый отчетный период.
      В ведомости по кредиту группы счетов 3350 "Краткосрочная задолженность по оплате труда" (графы 6-8) отражаются начисленные работникам (состоящим и не состоящим в штате) суммы по оплате труда (включая премии) за выполненную работу, исчисленные исходя из принятых субъектом систем и форм оплаты труда. Заработная плата группируется в ведомости по категориям работников, объектам учета, видам производств.
      Одновременно (графы 9-11) производится расчет всех удержаний из начисленных сумм по оплате труда работников в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан и определяется (графа 13) сумма, подлежащая выдаче на руки работникам.
      В конце отчетного периода невыданные суммы по оплате труда заносятся в графу 15 "Остаток задолженности на конец отчетного периода" по каждому работнику и итоговая сумма по всем работникам, которая затем переносится в Сводную ведомость формы В-13 (для индивидуальных предпринимателей) и в форму В-14 (для других субъектов) и ведомость, открываемую на следующий отчетный период.

§ 10. Ведомость учета расчетов и прочих операций (В-8)

      16. Ведомость по форме В-8 предназначена для учета операций, учитываемых на группах счетов раздела V "Капитал и резервы", подраздела 3100 "Обязательства по налогам" и групп счетов 1280 "Прочая краткосрочная дебиторская задолженность", 1620 "Расходы будущих периодов", 1610 "Краткосрочные авансы выданные", 3010 "Краткосрочные банковские займы", 3520 "Доходы будущих периодов", 3030 "Краткосрочная кредиторская задолженность по дивидендам и доходам участников", 3510 "Краткосрочные авансы полученные", 3390 "Прочая краткосрочная кредиторская задолженность" (за исключением 3350 "Краткосрочная задолженность по оплате труда"), 7710 "Расходы по корпоративному подоходному налогу".
      При использовании одного бланка ведомости для отражения операций, учитываемых на нескольких бухгалтерских группах счетов, на каждый из них в ведомости отводится необходимое количество строк и в графе "Основание" записывается номер группы счетов и его наименование.
      Исходя из разделения групп счетов на активные и пассивные необходимо при открытии ведомости учитывать, что остатки на начало отчетного периода по пассивным счетам должны быть кредитовыми, а по активным счетам дебетовыми.
      В конце отчетного периода в ведомости выводится сальдо на конец отчетного периода, которое затем переносится в Сводную ведомость формы В-13 (для индивидуальных предпринимателей) и в форму В-14 (для других субъектов) и ведомость, открываемую на следующий отчетный период.

§ 11. Ведомость учета биологических активов (В-9)

      17. Ведомость по форме В-9 предназначена для учета биологических активов (животных и растений).
      Ведомость учета биологических активов открывается на отчетный период и ведется материально ответственными лицами раздельно в разрезе всех видов биологических активов (животных и растений) независимо от того, имелось или нет движение по ним в отчетный период.
      В конце отчетного периода в ведомости выводится сальдо на конец отчетного периода, которое затем переносится в сводную ведомость по форме В-6 и ведомость, открываемую на следующий отчетный.
      В конце отчетного периода в ведомости выводится сальдо на конец отчетного периода, которое затем переносится в Сводную ведомость формы В-13 (для индивидуальных предпринимателей) и в форму В-14 (для других субъектов) и ведомость, открываемую на следующий отчетный период.

§ 12. Ведомость движения основных средств и нематериальных активов (В-10)

      18. Ведомость по форме В-10 предназначена для учета наличия и движения ОС и НМА, учитываемых на группах счетов подразделов 2400 "Основные средства" и 2700 "Нематериальные активы".
      Данные по объектам ОС и НМА записываются в ведомости позиционным способом по каждому объекту отдельно в разрезе классификации.
      При наличии у субъекта значительного количество он может вести учет с использованием типовых форм первичных документов, утвержденных законодательством Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности. На основании аналитических карточек ведется сводный учет движения объектов ОС и НМА в ведомости по форме В-10.
      Ведомость заполняется при наличии движения объектов ОС и НМА, но не реже одного раза в год. Внутреннее перемещение объектов ОС и НМА в ведомости не отражается.
      В конце отчетного периода в ведомости выводится сальдо на конец отчетного периода, которое затем переносится в Сводную ведомость формы В-13 (для индивидуальных предпринимателей) и в форму В-14 (для других субъектов) и ведомость, открываемую на следующий отчетный период.

§ 13. Ведомость учета амортизационных отчислений
по основным средствам и нематериальным активам (В-11)

      19. Ведомость по форме В-11 предназначена для учета начисленных сумм амортизационных отчислений по основным средствам и нематериальным активам, учитываемых на группах счетов 2420 "Амортизация основных средств", 2740 "Амортизация прочих нематериальных активов".
      Начисленная сумма амортизации определяется по каждому объекту ОС и НМА, исходя из данных о стоимости ОС и НМА на конец отчетного периода (ведомость по форме В-10) и норм амортизационных отчислений.
      Графы 7-8 предназначены для отражения сумм накопленного износа (амортизации) по ОС и НМА с начала срока их эксплуатации.
      Данные ведомости В-11 используются при заполнении ведомости по форме В-10.
      В конце отчетного периода в ведомости выводится итог на конец отчетного периода по графе, которое затем переносится в Сводную ведомость формы В-13 (для индивидуальных предпринимателей) и в форму В-14 (для других субъектов) и ведомость, открываемую на следующий отчетный период.

§ 14. Ведомость учета затрат отчетного периода (В-12)

      20. Ведомость по форме В-12 предназначена для учета затрат на производство продукции, расходов периода и расходов по незавершенному строительству.
      Графы 2-9 ведомости заполняются на основании данных, содержащихся в других ведомостях. Например, расходы подотчетных лиц в ведомости по форме В-4, стоимость услуг сторонних организаций по оказанию коммунальных услуг в ведомости по форме В-6 и т.д. Подсчет общей суммы затрат отчетного периода производится в графе 10 "Итого затрат".
      Остатки незавершенного производства на начало месяца (графа 11) показываются в ведомости согласно соответствующим данным ведомости по форме В-2 за прошлый отчетный период, а остаток на конец отчетного периода (графа 12) определяется по актам инвентаризации незавершенного производства.
      Для определения фактической себестоимости, выпущенной в отчетном периоде продукции и оказанных услуг, к сумме, показанной в графе 10 "Итого затрат", прибавляется сумма остатка незавершенного производства на начало отчетного периода и вычитается сумма остатка незавершенного производства на конец отчетного периода. При этом следует иметь ввиду, что затраты, относящиеся к расходам периода, списываются в конце отчетного года в общеустановленном порядке, а расходы по объектам строительства предварительно накапливаются на счете 2930 "Незавершенное строительство" и затем на основании акта приемки в эксплуатацию переносятся в ведомость учета движения основных средств и нематериальных активов (В-10).

§ 15. Сводная ведомость (В-13)

      21. Сводная ведомость по форме В-13 предназначена для обобщения итогов по оборотам в применяемых ведомостях для индивидуальных предпринимателей.
      Сводная ведомость открывается на каждый отчетный период путем перенесения сальдо всех применяемых предпринимателем ведомостей.
      В графах 1-2 записывается номер и название ведомостей, используемых предпринимателем в отчетном периоде.
      В графе 3 на основании ведомостей отражается сальдо на конец отчетного периода.

§ 16. Сводная ведомость (В-14)

      22. Сводная ведомость по форме В-14 предназначена для обобщения итогов по оборотам в применяемых ведомостях и служат основанием для заполнения субъектами бухгалтерского баланса.
      Сводная ведомость открывается на каждый отчетный период путем перенесения сальдо всех применяемых субъектом групп счетов из соответствующей сводной ведомости за прошлый отчетный период.
      В графах 1-2 записывается номер и название ведомостей, используемых субъектом в отчетном периоде.
      В графах 3-12 на основании ведомостей производится запись дебетовых и кредитовых оборотов по группам счетов.
      Затем подсчитывается сальдо по каждому счету по состоянию на первое число, следующего за отчетным периодом.

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Қаржы министрінің 31.01.2013 № 50 бұйрығымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі және 01.01.2013 бастап туындаған қатынастарға қолданылады).

Қолданушылардың назарына!!!
Қаулының қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз.

      "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабы 5-тармағының 4) тармақшасын іске асыру мақсатында БҰЙЫРАМЫН:
      1. Қоса беріліп отырған N 1 ұлттық қаржылық есептілік стандарты бекітілсін.
      2. Мемлекеттік активтерді басқару әдіснамасы департаменті (Ж.Н.Айтжанова) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін және заңнамада белгіленген тәртіппен кейіннен жариялануын қамтамасыз етсін.
      3. "23 "Шағын кәсіпкерлік субъектілерінің есебі және есептілігі" бухгалтерлік есептің стандартын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің міндетін атқарушының 2004 жылғы 20 ақпандағы N 84 бұйрығының (Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2004 жылғы 20 наурызда N 2754 тіркелген) күші жойылды деп танылсын.
      4 Осы бұйрық 2008 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.

Министр

Қазақстан Республикасы
Қаржы министрінің
2007 жылғы 21 маусымдағы
N 218 бұйрығымен
бекітілген

Ұлттық қаржылық есептіліктің N 1 стандарты 1-бөлім. Жалпы ережелер $ 1. Қолдану мақсаты және саласы

1. Осы Ұлттық қаржылық есептіліктің N 1 стандарты (бұдан әрі - Стандарт) "Жеке кәсіпкерлік туралы" Қазақстан Республикасының 2006 жылғы 31 қаңтардағы N 124 Заңына сәйкес анықталатын, Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес, сондай-ақ жеңілдетілген декларацияның негізінде шаруа немесе фермерлік қожалықтарға, ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіретін заңды тұлғаларға арналған арнайы салық режимдерін қолданатын шағын кәсіпкерлік субъектілерінің (бұдан әрі - субъект) бухгалтерлік есепті жүргізу және қаржылық есептілікті жасау тәртібін анықтау мақсатында "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді.

2. Осы стандарттың әрекеті Қазақстан Республикасының секьюрителендіру туралы заңнамасына сәйкес құрылған, мемлекеттік реттеуді Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүзеге асыратын қаржы ұйымдары мен арнайы қаржы компанияларына қолданылмайды.

$ 2. Осы Стандартта қолданылатын анықтаулар

      3. Осы стандартта мынадай анықтаулар пайдаланылады:
      1) Активтер - өткен оқиғалардың нәтижесінде жеке кәсіпкер немесе ұйым бақылай алатын, олардан болашақ экономикалық пайда алу күтілетін ресурстар.
      2) Амортизацияланатын құн - тарату құнын шегергенде активтің бастапқы құны.
      3) Ауыл шаруашылығы өнімі - субъектінің биологиялық активтерінен жиналған өнім.
      4) Ауыл шаруашылығы өнімін жинау - өнімді биологиялық активтен бөлу немесе биологиялық активтің тыныс-тіршілігін тоқтату.
      5) Ауыл шаруашылығы қызметі - ауыл шаруашылығы өнімдерін сату, алу немесе қосымша биологиялық активтерді өндіру мақсатында биологиялық активтердің биотрансформациясын басқару.
      6) Ауытқу - шарт бойынша орындалатын жұмыстардың көлемін өзгерту туралы тапсырысшы берген тапсырма.
      7) Аралық қаржылық есептілік - бұл аралық кезеңде қаржылық есептіліктің толық жиынтығын қамтитын қаржылық есептілік.
      8) Аралық кезең - бұл толық қаржы жылынан қысқа қаржылық есептілік кезеңі.
      9) Әділ құн - бұл жақсы хабардар етілген, бір-біріне тәуелсіз тараптар арасында операциялар жасау кезінде активті айырбастауға немесе міндеттеме орындауға болатын сома.
      10) Әзірлеу - бұл олардың коммерциялық өндірісі немесе қолданылуы басталғанға дейін жаңа немесе елеулі жақсартылған материалдарды, қондырғыларды, өнімдерді, процестерді, жүйелерді немесе қызметтерді жоспарлау немесе өндірісін конструкциялау кезінде зерттеулердің немесе басқа білімдердің нәтижелерін қолдану.
      11) Баланс күнінен кейінгі оқиға - бұл баланс күні мен қаржылық есептілікті шығаруға бекіту күні арасындағы кезеңде орын алатын оқиға. Мынадай оқиғалардың екі түрін бөліп көрсетеді:
      1) баланс күніне бар оқиғаларды растайтын оқиғалар (баланс күнінен кейін түзейтін оқиғалар).
      2) баланс күнінен кейін туындаған шарттар туралы куәландыратын оқиғалар (баланс күнінен кейін түзетпейтін оқиғалар).
      12) Баланстық құн - бұл активтің барлық жинақталған амортизациясының сомасын есептен шығарғаннан кейін осы актив баланста деп танылатын сома.
      13) Биологиялық актив - жануар немесе өсімдік.
      14) Биологиялық активтердің сыныбы - ұқсас жануарлардың немесе өсімдіктердің бірігуі.
      15) Биотрансформация - нәтижесінде биологиялық активте сапалық немесе сандық өзгерістер болатын өнімді өсіру, көбейту, өндіру және өндіріп шығару процестерінен тұрады.
      16) Елеулілік қағидаты - қаржылық есептілік баптарын ескермеу немесе бұрмалау егер олар жеке немесе бірлесіп қаржылық есептілік негізінде қабылданған пайдаланушылардың экономикалық шешімдеріне әсер ете алса, елеулі болып саналады. Елеулілік жіберіп алу немесе бұрмалаудың нақты жағдайларында бағаланатын объектінің немесе қатенің мөлшеріне байланысты, яғни есептің шекарасын немесе нүктесін көрсетеді және пайдалы болу үшін ақпарат ие болуы тиіс негізгі сапалы сипаттама болып табылмайды.
      17) Есепке алу қағидаты - осы қағидатқа сәйкес операциялар мен өзге оқиғалардың нәтижелері ақша қаражаты немесе олардың баламалары алынған немесе төленген кезде емес, олардың жасалу фактісі бойынша танылады. Олар есепке алу жазбаларында көрсетіледі және қаржылық есептілікке олар жатқызылған кезеңде енгізіледі.
      18) Есепті кезең - бұл Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген мерзім: 1) жылдық қаржылық есептілік үшін 1 қаңтардан бастап 31 желтоқсанды қоса алғандағы күнтізбелік жыл есепті кезең болып табылады; 2) қайта құрылған субъект үшін бірінші есепті жыл оның мемлекеттік тіркелген сәтінен бастап сол жылдың 31 желтоқсанын қоса алғанда.
      19) Зерттеу - бұл жаңа ғылыми немесе техникалық білімдер мен идеялар алу перспективасымен қабылданған түпнұсқалы және жоспарлы іздену.
      20) Кірістер - активтердің ағыны немесе өсуі немесе міндеттемелерді азайту нысанында есепті кезеңнің ішінде экономикалық пайдалардың артуы, олар капиталға қатысатын тұлғалардың жарналарына байланысты арттырудан ерекшеленетін капиталды ұлғайтуға әкеп соқтырады.
      21) Қорлар - бұл қарапайым қызмет барысында немесе сатуға арнап өндіру процесінде сатуға арналған немесе өндірістік процесте немесе қызметтер көрсетуде пайдалануға арналған шикізат немесе материалдар нысанындағы активтер.
      22) Құрылысқа арналған шарт - объектінің немесе объектілер кешенінің құрылысын арнайы көздейтін шарт, олар өзара бір-бірімен байланысты немесе олардың конструкциясы, технологиялары мен функциялары бойынша немесе олардың түпкілікті мақсаты немесе пайдаланылуы бойынша өзара тәуелді.
      23) Қызметтің үздіксіздік қағидаты - субъектінің үздіксіз қызмет етуі және болашақта операция жүргізу қабілеті. Субъектіде қызмет аясын тарату немесе елеулі қысқарту ниеті де, бұған қажеттілік те жоқ деп ұйғарылады (ең болмағанда, есепті кезеңнен кейінгі он екі айдың ішінде). Субъект таратуға ниетті болса немесе таратуға қажеттілік болса, субъектінің қаржылық есептілігі басқа негізде жасалады және қолданылатын негіз ашылады.
      24) Негізгі құралдар - бұл материалдық активтер, оларды:
      1) субъекті тауарларды немесе қызметтерді өндіруде немесе жеткізуде пайдалану үшін, басқа тұлғаларға жалға беру үшін немесе әкімшілік мақсаттары үшін ұстайды;
      2) бір кезеңнен астам пайдалану ұйғарылады.
      25) Негізгі құралдардың амортизациясы - бұл пайдалы қолдану мерзімі ішінде активтің амортизациялық құнының шығыстарына жүйелі түрде бөлу.
      26) Негізгі құралдың құрауышы - бұл негізгі құралдар объектілерінің элементтері (жабдықтаушы, қосалқы бөлшектер, конструкциялар), олар тұрақты ауыстыруды талап етеді, түрлі пайдалы қолдану мерзімі бар және негізгі құралдарды тану өлшемдеріне сәйкес келмейді, қорлар ретінде көрсетіледі. Бұл ретте ірі қосалқы бөлшектер мен резервтік жабдық егер ұйым оны бірден асатын кезең ішінде пайдалануды есептейтін негізгі құралдар ретінде жіктеледі.
      27) Материалдық емес актив - бұл басқа тараптарға жалға беру мақсатында немесе әкімшілік мақсаттарында тауарларды немесе қызметтерді өндіруде немесе жеткізуде пайдалану үшін ұсталатын физикалық нысаны жоқ бірегейлендірілген ақшалай емес актив.
      28) Монетарлық активтер - бұл ақша қаражатының тіркелген немесе анықталатын сомасында алуға жататын бар ақша қаражаты және активтер.
      29) Міндеттеме - өткен оқиғалардан туындайтын жеке кәсіпкердің немесе ұйымның бар міндеті, оны реттеу экономикалық пайданы қамтитын ресурстарды істен шығаруға әкеп соқтырады.
      30) Өзіндік құн - бұл төленген ақша қаражатының немесе оның баламасының сомасы, немесе оны сатып алу немесе құру сәтіне активті сатып алуға берілген басқа активтің әділ құны.
      31) Пайдалы қолданылу мерзімі - бұл кәсіпорынның активті пайдалануы күтілетін уақыт кезеңі немесе субъект осы активті пайдалану арқылы алуды ұйғаратын өнімнің немесе осыған ұқсас бұйымдардың саны.
      32) Талап-тілек - бұл тапсырысшыдан немесе екінші тараптан шарттың сомасына енбеген шығындарды өтеу ретінде мердігер алуға ұмтылатын сома.
      33) Тарату құны - бұл субъекті есептен шығаруға арналған күтілетін шығындарды шегергеннен кейін оны пайдалы қолдану мерзімінің аяғында актив үшін алуды күтетін таза сома.
      34) Тіркелген бағасы бар шарт - мердігер оған сәйкес тіркелген баға бойынша немесе құрылыс өнімінің әрбір бірлігі жөніндегі тіркелген ставка бойынша құрылыс жұмыстарын орындайтын шарт.
      35) Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары (ХҚЕС) - Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары комитетінің Қоры бекіткен қаржылық есептілік стандарттары.
      36) "Шығындарды қосу" шарты - мердігерге оған сәйкес шекті немесе өзгеше анықталатын шығындар, сондай-ақ осы шығындардан пайыз немесе тіркелген сыйақы өтелетін шарт.
      37) Шығыстар - активтердің ығысып кетуі немесе азаюы немесе міндеттемелердің туындауы нысанында есепті кезеңнің ішінде экономикалық пайданы азайту, олар капиталда қатысатын тұлғаларға бөлуге байланысты азайтудан ерекшеленетін капиталдың азаюына әкеп соқтырады.
      38) Ынталандыру төлемдері - бұл жұмыстарды орындаудың белгіленген стандарттары сақталған немесе арттырылған болса, мердігерге төленетін қосымша сома.

$ 3. Шағын кәсіпкерлік субъектілері болып табылатын, салық
заңнамасына сәйкес, сондай-ақ жеңілдетілген декларацияның
негізінде шаруа немесе фермерлік қожалықтарға арналған арнайы
салық режимдерін қолданатын жеке кәсіпкерлердің есепті
жүргізуі және қаржылық есептілікті жасауы

4. Шағын кәсіпкерлік субъектілеріне жатқызылған, салық заңнамасына сәйкес, сондай-ақ жеңілдетілген декларацияның негізінде шаруа (фермерлік) қожалықтарға арналған арнайы салық режимдерін қолданатын жеке кәсіпкерлер өздерінің шаруашылық операциялары мен оқиғаларын жеке кәсіпкерлерге арналған кірістерді есепке алу кітабында (бұдан әрі - Кітап) көрсетеді. Салық органында міндетті тіркелуге жататын және қосылған құн салығын төлеушілер болып табылмайтын жеке кәсіпкерлер 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өз қызметі бойынша бухгалтерлік есепті қосылған құн салығын төлеушілер болып табылмайтын жеке кәсіпкерлерге арналған кірістерді есепке алу кітабында жүргізеді. Қосылған құн салығын төлеушілер болып табылатын жеке кәсіпкерлер 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өз қызметі бойынша бухгалтерлік есепті қосылған құн салығын төлеушілер болып табылатын жеке кәсіпкерлерге арналған кірістерді есепке алу кітабында жүргізеді.

5. Кітап Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасына сәйкес қосарланған жазба тәсілін, бухгалтерлік есеп шоттарының үлгілік жоспарын және өзге де талаптарды қолданбай хронологиялық тәртіппен толтырылады.

6. Кітапты бастаған кезде жеке кәсіпкер ақпараттың түсініктігі, сенімділігі, салыстырмалығы, толықтығы сияқты ақпараттың сапалы сипаттамаларын қолданады. Қысқартылған, кодталған жазбаларды және символдарды пайдаланған жағдайда олардың мағынасы әрбір нақты жағдайда түсіндірілуі тиіс.

7. Шаруашылық операциялары мен оқиғалары бастапқы есепке алу құжаттары Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамада талаптары белгіленген бухгалтерлік есепке алу тіркелімдері арқылы ресімделеді.

8. Кітап бір қаржы жылына ашылады және нөмірленуі, түптелуі тиіс. Нөмірленген және түптелген Кітаптың соңғы бетінде онда қамтылған беттердің саны көрсетіледі, ол арналғанға дейін жеке кәсіпкердің қолымен және жеке кәсіпкердің мөрімен (бар болған кезде) расталады. Электрондық түрде арналған және кезең аяқталғаннан кейін қағаз тасығыштарға шығарылған нөмірленген және түптелген Кітаптың соңғы бетінде онда қамтылған беттердің саны көрсетіледі, ол арналғанға дейін жеке кәсіпкердің қолымен және жеке кәсіпкердің мөрімен (бар болған кезде) расталады.

9. Кітапта қателерді түзету негізді болуы және түзету күнін көрсете отырып жеке кәсіпкердің қолымен және жеке кәсіпкердің мөрімен (бар болған кезде) расталуы тиіс.

      10. Кітаппен қатар жеке кәсіпкер мынадай бухгалтерлік есепке алу тіркелімдерін жүргізеді:
      3-қосымшаға сәйкес ақша қаражатын есепке алу жөніндегі В - 1 ведомосі;
      4-қосымшаға сәйкес қорларды есепке алу жөніндегі В - 2 ведомосі;
      7-қосымшаға сәйкес сатып алушылармен және тапсырысшылармен есеп айырысудың есебі жөніндегі В - 5 ведомосі;
      8-қосымшаға сәйкес өнім берушілермен есеп айырысудың есебі жөніндегі В - 6 ведомосі;
      9-қосымшаға сәйкес еңбекақы төлеуді есепке алу жөніндегі В - 7 ведомосі;
      11-қосымшаға сәйкес биологиялық активтерді есепке алу жөніндегі В - 9 ведомосі;
      12-қосымшаға сәйкес негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің қозғалысын есепке алу жөніндегі В - 10 ведомосі;
      13-қосымшаға сәйкес негізгі құралдар мен материалдық емес активтер жөніндегі амортизациялық аударымдарды есепке алу жөніндегі В - 11 ведомосі;
      16-қосымшаға сәйкес В - 13 жиынтық ведомосі.

$ 4. Жеңілдетілген декларацияның негізінде салық заңнамасына сәйкес арнайы салық режимдерін қолданатын шағын кәсіпкерлік субъектілері болып табылатын заңды тұлғалардың және ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруші заңды тұлғалардың есепті жүргізуі және қаржылық есептілікті жасауы

11. Жеңілдетілген декларацияның негізінде салық заңнамасына сәйкес арнайы салық режимдерін қолданатын шағын кәсіпкерлік субъектілері болып табылатын заңды тұлғалардың және ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруші заңды тұлғалар шаруашылық операциялар мен оқиғаларды бухгалтерлік есепке алу шоттарының үлгілік жоспарына сәйкес қосарланған жазба тәсілімен көрсетеді және осы Стандартқа сәйкес қаржылық есептілік жасайды.

2-бөлім Қаржылық есептілікті жасау $ 5. Қаржылық есептілік құрауыштары

      12. Субъектінің қаржылық есептілігі мыналарды қамтиды:
      бухгалтерлік баланс;
      пайда мен шығындар туралы есеп;
      түсіндірме жазба және ескерту.

13. Өздерінің қарауына қарай субъекті пайдаланушыларға берілетін ақпараттың сапасын жақсартуға қабілетті басқа да қаржылық есептілік нысандарын ұсына алады.

14. Қаржылық есептілікте өткен кезең үшін тиісті деректер көрсетіледі.

$ 6 Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептіліктің қағидаттары және сапалық сипаттамалары

15. Субъектінің бухгалтерлік есепті жүргізуі және қаржылық есептілікті жасауы есепке алу және үздіксіздік қағидаттарына, сондай-ақ түсініктілік, орындылық, мәнділік, сенімділік, дұрыстық, бейтараптық, сақтық, толықтық сияқты сапалық сипаттамаларға негізделеді және операциялардың заңнама нысанын ғана емес, операциялардың экономикалық мәнділігін көрсетеді, олар қаржылық есептіліктерде көрсетілген ақпаратты пайдаланушылар басқарушылық және экономикалық шешімдер қабылдаған кезде олар үшін пайдалы етіп көрсетеді.

16. Ақпараттан алынатын пайдалар оны ұсыну жөніндегі шығындардан асып түсуі тиіс.

17. Әрбір елеулі бап қаржылық есептілікте жеке берілуі тиіс. Активтер мен міндеттемелер осы Стандарттың немесе ХҚЕС ережелеріне сәйкес талап етілетін немесе рұқсат етілетін жағдайларды қоспағанда, өзара есептелмеуі тиіс. Елеулі емес сомалар ұқсас сипаттағы немесе мақсаттағы сомамен біріктірілмеуі тиіс және жеке берілмесе де болады.

18. Алдыңғы кезеңге қатысты салыстырмалы ақпарат қаржылық есептілікте барлық сандық ақпарат үшін ашылуы тиіс. Салыстырмалы ақпарат егер ол ағымдағы кезеңдегі қаржылық есептілікті түсіну үшін орынды болса, ақпараттың мазмұнды және сипаттама бөлімдеріне енгізілуі тиіс.

$ 7 Қаржылық есептілікті беру мерзімі

19. Қаржылық есептілік пайдаланушыларға жылына кем дегенде бір рет беріледі.

$ 8 Қаржылық есептілік үшін жауапкершілік

20. Қаржылық есептілікті дайындауға және ұсынуға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес субъектінің басшысы немесе өзге уәкілетті тұлғасы жауапты болады.

$ 9 Бухгалтерлік баланс

21. Бухгалтерлік баланста 19-қосымшаға сәйкес нысан бойынша активтер, міндеттемелер мен жеке меншік капитал көрсетіледі.

22. Бухгалтерлік балансқа субъекті басшылығының қарауы бойынша субъекті қызметінің сипатына қарай қосымша баптар, бөлімдер мен аралық сомалар енгізілуі мүмкін.

$ 10 Кірістер мен шығыстар туралы есеп

23. Кірістер мен шығыстар туралы есеп 20-қосымшаға сәйкес белгіленген нысан бойынша беріледі.

24. Қосымша баптар, тақырыптар мен аралық сомалар мұндай субъекті қызметінің қаржылық нәтижелерін неғұрлым нақты ұсыну үшін қажет кірістер мен шығыстар туралы есепте беріледі.

25. Қорытынды пайда (қорытынды шығын) 18-қосымша бойынша салық салғанға дейінгі кіріс пен шығыстар және Қазақстан Республикасының салық заңнамасында анықталатын ставка бойынша есептелген корпоративтік табыс салығы арасындағы айырмашылық ретінде анықталады.

$ 11 Түсіндірме жазба және ескерту

26. Қаржылық есептілікке түсіндірме жазба және ескерту реттелген тәртіппен берілуі тиіс. Баланстың, пайда мен шығындар туралы есептің әрбір бабы бойынша оған қатысты кез келген ақпаратқа қиылысты сілтемелер, сондай-ақ қаржылық есептіліктің өзінде көрсетілмеген, бірақ толық және дұрыс ұсыну үшін қажетті қосымша ақпарат беріледі.

$ 12 Өзге де ақпаратты ашу

      27. Субъектілер егер қаржылық есептілікпен бірге басқа да жерде жарияланған ақпаратта ашылмаса, мынадай сәттерді ашуы тиіс:
      1) субъектінің заңды мекен-жайы және заңды нысаны, оның заңды тіркелген елі және тіркелген офисінің мекен-жайы (немесе егер ол тіркелген офисінің мекен-жайынан өзгеше болса, негізгі іс жүргізу орны);
      2) Субъектінің операцияларын және қызметінің негізгі түрлерін суреттеу;
      3) кезеңнің аяғына қызметкерлердің саны немесе кезеңнің ішінде қызметкерлердің орташа саны.

3-бөлім. Аралық қаржылық есептілік $ 13 Қаржылық есептіліктің құрауыштары

28. Аралық қаржылық есептіліктің нысандары мен мазмұны осы Стандарттың $ 8-12-тармақтарының талаптарына сәйкес келуі тиіс.

29. Ақпарат жылдың басынан бастап есепті күнге дейін өткен қаржы кезеңінің негізінде есептілікте берілуі тиіс.

30. Субъектінің есептілікті жасау жиілігі (жылдық, жарты жылдық немесе тоқсандық) оның жылдық нәтижелерін өлшеуге әсер етпеуі тиіс. Осы мақсатқа қол жеткізу үшін аралық есептілікті жасау кезінде өлшеу жылдың басынан бастап есепті күнге дейін өткен кезеңге сүйене отырып жасалуы тиіс.

$ 14 Маусымды, циклды немесе кездейсоқ алынатын кіріс

31. Қаржы жылының ішінде алынған маусымды, циклды немесе кездейсоқ алынатын кіріс егер субъектінің қаржы жылының аяғына мұндай күту немесе кейінге қалдыру орынды болып табылмаса, аралық есептілік күніне күтілетін немесе кейінге қалдырылған ретінде көрсетілмеуі тиіс. Кейбір субъектілер басқа аралық кезеңдерге қарағанда қаржы жылының белгілі бір аралық кезеңдерінде кезекті көп кіріс алады. Мұндай кіріс ол туындағанда танылады.

$ 15 Қаржы жылының ішінде біркелкі келтірілмеген шығындар

32. Субъектінің қаржы жылының ішінде біркелкі туындамаған шығындар осы сияқты шығындарды жылының аяғына кейінге қалдырумен ұйғарылған немесе ескерілген жағдайда ғана аралық қаржылық есептілікті жасау мақсаттары үшін кейінге қалдырумен көрсетілуі тиіс.

$ 16 Есептік бағалауларды пайдалану

33. Аралық қаржылық есептілікте қолданған жөн өлшеу рәсімдері алынатын ақпараттың сенімділігін және субъектінің қаржы жағдайы мен қызметінің нәтижелерін түсіну үшін орынды алынатын ақпараттың сенімділігін және барлық елеулі қаржылық ақпаратты тиісті ашуды қамтамасыз ету үшін әзірленуі тиіс. Жылдық та, аралық та қаржылық есептіліктегі өлшем негізді есептік бағалауларға негізделетіндігімен қатар, аралық қаржылық есептілікті дайындау тұтастай алғанда жылдық қаржылық есептілікті жасауға қарағанда есептеу әдістерін көбірек қолдануды талап ететін болады.

4-бөлім. Баланс күнінен кейінгі оқиғалар $ 17 Баланс күнінен кейінгі түзететін оқиғалар

      34. Субъект баланс күнінен кейінгі түзететін оқиғаларды көрсету үшін қаржылық есептілікте танылған соманы түзетуі тиіс.
      Төменде Субъект қаржылық есептілікте танылған соманы түзету жолымен, немесе бұрын қаржылық есептілікте танылмаған баптарды тану жолымен ескеруі тиіс баланс күнінен кейінгі түзететін оқиғалардың мысалдары келтіріледі:
      1) баланс күнінен кейін шығарылған сот шешімі, ол баланс күніне Субъекті міндеттемесінің болуын растайды және әрине бағалау міндеттемесінің есептілігінде танылған түзетуді немесе шартты міндеттеме туралы ақпаратты қарапайым ашу орнына бағалау міндеттемесін тануды талап етеді;
      2) баланс күнінен кейін баланс күніне дейін сатып алынған активтердің немесе баланс күніне дейін сатылған активтерді сатудан түсетін түсімдердің құнын анықтау;
      3) қаржылық есептілік бұрмаланғандығын растайтын алаяқтық немесе қателер фактілерін анықтау.

$ 18 Баланс күнінен кейін түзетілмейтін оқиғалар

35. Субъект баланс күнінен кейін түзетілмейтін оқиғаларды көрсету үшін қаржылық есептілікте танылған соманы түзетпеуі тиіс. Түзетілмейтін оқиғалар есепті күннен кейін туындаған жаңа шарттар туралы куәландырады. Мұндай оқиғалар елеулі және елеусіз болуы мүмкін. Активтердің, міндеттемелердің және капиталдың ахуалына әсер етпейтін елеусіз оқиғалар ашылмайды. Елеулі оқиғалар ескертулерде ашылуға жатады, өйткені олар субъектінің болашақ экономикалық шешімдеріне әсер етуі мүмкін.

$ 19 Ақпаратты ашу

36. Субъект қаржылық есептілікті шығаруға бекіткен күнді және қаржылық есептілікті шығаруға бекіткен басқару органының атауын ашуы тиіс. Егер субъекті немесе басқа тұлғалар шығарғаннан кейін қаржылық есептілікті түзетуге құқығы болса, субъекті осы фактіні есептілікте ашуға міндетті.

$ 20 Баланс күніне бар шарттар туралы ашуларды нақтылау

37. Егер баланс күнінен кейін субъект баланс күніне бар шарттар туралы жаңа ақпарат алса, субъектінің алынған жаңа ақпаратты ескере отырып, осы шарттар туралы ашуды нақтылағаны жөн.

$ 21 Баланс күнінен кейін түзетілмейтін оқиғалар

      38. Егер баланс күнінен кейін түзетілмейтін оқиғалар олар туралы ашуларды бермеу қаржылық есептілікті пайдаланушылардың дұрыс бағалау жасау және дұрыс шешімдер қабылдау қабілетіне әсер ететіндей маңызды болса, субъект баланс күнінен кейін түзетілмейтін оқиғалардың әрбір елеулі санаты жөніндегі мынадай ақпаратты ашуы тиіс:
      1) оқиғаның сипаттамасы;
      2) оның қаржылық салдарын бағалау немесе мұндай бағалау мүмкін еместігі туралы өтініш.

$ 22 Қателер

39. Егер ағымдағы есепті кезеңде қаржылық есептілік беру кезінде өткен кезең үшін қателер анықталса, онда мұндай қателерді түзету ағымдағы кезеңдегі пайданы немесе шығынды анықтау кезінде енгізіледі.

      40. Алдыңғы кезеңдердің қателерін түзету кезінде Субъект қаржылық есептілікке түсіндірме жазбада мыналарды ашып көрсетеді:
      1) елеулі қатенің сипаты;
      2) қатені түзету шамасы.

$ 23 Бастапқы есепке алу құжаттарында қамтылған ақпаратты қорытындылау, сыныптау және жинақтау

41. Субъектінің шаруашылық операциялары мен оқиғалары бастапқы есепке алу құжаттары арқылы ресімделеді.

      42. Бастапқы есепке алу құжаттарында қамтылған ақпаратты қорытындылау, сыныптау және жинақтау және оларды бухгалтерлік есепке алу шоттарында және қаржылық есептілікте көрсету үшін мыналар жүргізіледі:
      1) бухгалтерлік есепке алу тіркелімдері, оларға қойылатын талаптар тиісті нормативтік құқықтық актілермен бекітіледі; немесе
      2) шаруашылық операцияларын есепке алу кітабы.

43. Талдамалы және синтетикалық есепке алу тіркелімі болып табылатын 15-қосымшаға сәйкес нысан бойынша кітапты өнімдер өндіруді, қызметтер көрсетуді жүзеге асырмайтын Субъектілер қолданады.

44. Кітаптың негізінде белгілі бір күнге субъектідегі мүліктің және ақша қаражатының, сондай-ақ олардың көздерінің болуы анықталады және қаржылық есептілік жасалады. Ол субъектілер қолданатын барлық бухгалтерлік шоттарды қамтиды және олардың әрқайсысында шаруашылық операциялардың есебін жүргізуге мүмкіндік береді.

45. Кітапты арнаған кезде Субъекті ақпараттың түсініктігі, сенімділігі, салыстырмалығы, толықтығы сияқты ақпараттың сапалы сипаттамаларын қолдануы тиіс. Қысқартылған, кодталған жазбаларды және символдарды пайдаланған жағдайда олардың мағынасы әрбір нақты жағдайда түсіндірілуі тиіс.

46. Әрбір Субъект бір ғана Кітап арнайды, ол нөмірленеді, түптеледі және сүрме немесе мастикалық мөрмен таңбаланады. Кітапта парақтардың саны соңғы бетінде субъектінің, бас бухгалтердің немесе осы субъектінің бухгалтерлік есебін жүргізуді қамтамасыз ететін тұлғаның қолымен расталады.

47. Кірістерді есепке алу кітабы және бухгалтерлік есептің басқа тіркелімдері басшының қарауына қарай электрондық түрде жүргізілуі мүмкін. Электрондық түрде арналған және кезең аяқталғаннан кейін қағаз тасығыштарға шығарылған нөмірленген және түптелген Кітаптың соңғы бетінде онда қамтылған беттердің саны көрсетіледі, ол субъектінің мөрімен және бас бухгалтердің немесе осы субъектінің бухгалтерлік есебін жүргізуді қамтамасыз ететін қолдарымен расталады.

48. Субъектінің бухгалтерлік құжаттамасын жасау және ресімдеу осы Стандарттың талаптарына, Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасында белгіленген ережелер мен талаптарға, сондай-ақ Бухгалтерлік есепке алу ережелеріне сәйкес жүзеге асырылады.

49. Қызметкерлермен еңбекақы жөнінде есеп айырысуды есепке алу үшін шаруашылық операцияларын есепке алу кітабымен қатар субъект 9-қосымшаға сәйкес В - 7 нысанды еңбекақыны есепке алу ведомосін жүргізеді.

      50. Өнімдер, жұмыстар мен қызметтер өндіруді жүзеге асыратын субъекті қаржы-шаруашылық операцияларын есепке алу үшін бухгалтерлік есепке алудың мынадай тіркелімдерін қолдана алады:
      3-қосымшаға сәйкес ақша қаражатын есепке алу ведомосі - В - 1 нысаны;
      4-қосымшаға сәйкес қорларды есепке алу ведомосі - В - 2 нысаны;
      5-қосымшаға сәйкес қаржы инвестицияларын есепке алу ведомосі - В - 3 нысаны;
      6-қосымшаға сәйкес есеп беретін тұлғалармен есепке алу ведомосі - В - 4 нысаны;
      7-қосымшаға сәйкес сатып алушылармен және тапсырысшылармен есеп айырысудың есебі ведомосі - В - 5 нысаны;
      8-қосымшаға сәйкес өнім берушілермен есеп айырысудың есебі ведомосі - В - 6 нысаны;
      10-қосымшаға сәйкес есеп айырысуларды және өзге де операцияларды есепке алу ведомосі - В - 8 нысаны;
      11-қосымшаға сәйкес биологиялық активтерді есепке алу ведомосі - В - 9 нысаны;
      12-қосымшаға сәйкес негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің қозғалысын есепке алу ведомосі - В - 10 нысаны;
      13-қосымшаға сәйкес негізгі құралдар, материалдық емес активтер жөніндегі амортизациялық аударымдарды есепке алу ведомосі - В - 11 нысаны;
      14-қосымшаға сәйкес есепті кезеңнің шығындарын есепке алу ведомосі - В - 12 нысаны;
      қолданылатын ведомостердегі айналымдар жөніндегі қорытындыларды 17-қосымшаға сәйкес қорыту жиынтық ведомосте В - 14 нысаны бойынша жүргізіледі, оның негізінде бухгалтерлік баланс жасалады.
      Жиынтық ведомость синтетикалық есепке алудың тіркелімі болып табылады және ағымдағы есепке алудың деректерін қорытындылауға және бухгалтерлік есепке алудың шоттары бойынша жүргізілген жазбалардың дұрыстығын өзара тексеруге арналған.
      Есепті кезеңде қаржы нәтижесін анықтау үшін субъект 18-қосымшаға сәйкес қаржы нәтижесін есептеу кестесін пайдаланады, оның нәтижесінде табыс пен шығындар туралы есеп жасалады. Кітаптар мен ведомостерді толтыру 21-қосымшаға сәйкес Кітаптар мен ведомостерді толтыру ережесіне сай жүзеге асырылады.

51. Жоғарыда көрсетілген тіркелімдерден басқа, субъекті бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік жөніндегі уәкілетті орган бекіткен басқа да бухгалтерлік есеп тіркелімдерін қолдана алады.

5-бөлім. Кірістерді есепке алу $ 24 Кірісті тану өлшемдері

      52. Мыналар кірісті тану өлшемдері болып табылады:
      1) сатушыдан сатып алушыға елеулі тәуекелдердің және тауарларға иелік ету басымдықтарының көшуі;
      2) сатушы басқаруға көбірек қатыспайды және сатылған тауарды бақыламайды;
      3) кірістің сомасы сенімді бағалануы мүмкін;
      4) мәмілеге байланысты экономикалық пайда ұйымға түседі деген ықтималдылық бар;
      5) мәмілеге байланысты келтірілген немесе күтілетін шығындар сенімді бағалануы мүмкін.

      53. Тану өлшемдерін қолдану мәміленің мәніне және оның сипатына тәуелді. Мыналардың:
      1) тауарларды сату;
      2) қызметтер көрсету;
      3) қаржыландырудан алынатын кірістер;
      4) өзге де шығыстар нәтижесінде алынған кірісті айыру және ашу қажет.

$ 25 Кірісті өлшеу

54. Кіріс субъекті ұсынатын кез келген сауда және көтерме жеңілдіктерді ескере отырып, алынған немесе алуға жататын өтеудің әділ құны бойынша өлшенеді. Операциядан туындайтын кіріс сомасы субъекті мен сатып алушы немесе активті пайдаланушы арасындағы шартпен анықталады.

$ 26 Тауарларды сату

      55. Тауарларды сатудан түсетін кіріс төменде санамаланған барлық шарттар қанағаттандырылғанда танылады:
      1) субъект сатып алушыға тауарға меншік құқығына байланысты елеулі тәуекелдер мен сыйақыларды берді;
      2) субъект әдетте меншік құқығымен үндесетін деңгейдегі басқаруда енді қатыспайды және сатылған тауарларды бақыламайды;
      3) кіріс сомасы сенімді өлшенуі мүмкін;
      4) операцияларға байланысты экономикалық пайдалар Субъектіге түседі деген ықтималдылық бар;
      5) операцияға байланысты келтірілген немесе күтілетін шығындар сенімді түрде өлшенуі мүмкін.

$ 27 Қызметтер көрсету

      56. Қызметтер көрсетуді ұйғаратын операция нәтижесін сенімді өлшеген кезде кіріс баланс күніне операцияның аяқталу сатысына көрсету жолымен танылады. Операцияның нәтижесі егер мынадай шарттар орындалса, сенімді түрде есептелуі мүмкін:
      1) кіріс сомасы сенімді түрде өлшенуі мүмкін;
      2) операцияға байланысты экономикалық пайдалар Субъектіге түседі деген ықтималдылық бар;
      3) операцияға байланысты келтірілген немесе күтілетін шығындар сенімді түрде өлшенуі мүмкін;
      4) операцияны жүзеге асыру үшін келтірілген шығындар және оны аяқтау үшін қажет шығындар сенімді өлшенуі мүмкін.

      57. Операцияның аяқталу сатысы орындалған жұмысты сенімді бағалауды қамтамасыз ететін тәсілмен анықталуы тиіс, атап айтқанда:
      1) орындалған жұмыс туралы есептер;
      2) қызметтердің жалпы көлемінен пайыз ретінде ұсынылған қызметтер;
      3) шеккен шығындардың жалпы күтілетін шығындарға тепе-тең ара қатынасы.

58. Қызметтер көрсетуді ұйғаратын операцияның нәтижесі сенімді бағаланбаса, кіріс танылған өтелетін шығыстар сомасында ғана танылады.

$ 28 Қаржыландырудан түсетін кірістер

      59. Қаржыландырудан түсетін кірістерге кірістердің мынадай түрлері жатқызылады:
      1) сыйақылар бойынша кірістер, онда қаржы активтері бойынша кірістер алуға (пайдалануға ақша қаражатын бергені үшін алынған, осы банкте шоттағы ақша қаражатын банктің пайдаланғаны үшін пайыздар) байланысты операциялар көрсетіледі;
      2) дивидендтер бойынша кірістер, онда бағалы қағаздар жөніндегі алынған дивидендтер бойынша кірістер алуға байланысты операциялар көрсетіледі;
      3) қаржылық жалға беруден түсетін кірістер, онда қаржылық жалға берілген активтер бойынша кірістер алуға байланысты операциялар көрсетіледі;
      4) жылжымайтын мүлікке инвестициялармен жасалатын операциялардан түсетін кірістер, онда кез келген капиталдың құнының өсуінен түсетін жалдау төлемдерін немесе кірістерді алу мақсатында (иесінің немесе жалға алу шарты бойынша жалға алушының) иелігіндегі жылжымайтын мүліктен (жер, ғимарат немесе олардың бір бөлігі) кірістер алуға байланысты операциялар көрсетіледі;
      5) қаржыландырудан алынатын өзге де кірістер, онда кірістердің басқа түрлерінде көрсетілмеген қаржыландырудан түсетін өзге кірістер көрсетіледі.

$ 29 Өзге де кірістер

      60. Өзге де кірістерге мынадай:
      1) активтерді есептен шығарудан түсетін;
      2) өтеусіз алынған активтерден түсетін;
      3) мемлекеттік субсидиялардан түсетін;
      4) оң бағамдық айырманың;
      5) операциялық жалға беруден кіріс түрлері;
      6) шарттардың талаптарын бұзғаны үшін айыппұлдар, өсімақылар, тұрақсыздық айыптары;
      7) Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасында белгіленген қуыну мерзімі өткен кредиторлық берешектің сомасы;
      8) түгендеу кезінде анықталған материалдық құндылықтардың артықтары;
      9) субъектіге келтірілген шығындарды өтеуге түсетін түсімдер;
      10) өзге де осыған ұқсас кірістер жатқызылады.

      61. Өзге де кірістерді тану үшін негіз:
      1) қызметтер көрсетуден түсетін кірістер қызметтер көрсетілетін кезеңде танылады;
      2) шарттардың талаптарын бұзғаны үшін айыппұлдар, өсімақылар, тұрақсыздық айыптары сот оларды өндіріп алу туралы шешім шығарған немесе олар борышкер танылған есепті кезеңде танылады;
      3) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген қуыну мерзімі өткен кредиторлық берешектің сомасы қуыну мерзімі өткен есепті кезеңде танылады;
      4) алдыңғы есепті кезеңдерде анықталған жетіспеушіліктер бойынша түсімдер борышкерлер ерікті мойындаған немесе олардан сот өндіріп алуды талап еткен сомада қызметкер шығынды ерікті өтеу туралы өтініш берген күнге немесе сот шешімі күшіне енген күнге көрсетіледі;
      5) өзге түсімдер пайда болуына қарай танылады.

$ 30 Операцияны анықтау

62. Субъектінің тауарлары немесе қызметтері сипаты мен құнынан жағынан ұқсас қызметтерге айырбасталған жағдайда айырбасты Субъекті кіріс құрайтын операция ретінде қарастырмайды.

63. Тауарлар немесе қызметтер ұқсас емес тауарларға немесе қызметтерге айырбас ретінде ұсынылған жағдайда айырбас кіріс жасайтын операция ретінде қарастырылады. Кіріс берілген ақша қаражатының сомасына түзетілген алынған тауарлардың немесе қызметтердің әділ құны бойынша өлшенеді. Алынған тауарлардың немесе қызметтердің әділ құны сенімді өлшенбеген жағдайда кіріс берілген ақша қаражатының сомасына түзетілген берілген тауарлардың немесе қызметтердің әділ құны бойынша өлшенеді.

$ 31 Пайыздар

64. Субъектінің активтерін басқа тараптардың пайдалануынан туындайтын пайыздар бойынша кіріс активтің іс жүзіндегі кірістілігін ескеретін тепе-тең уақыт негізінде танылады.

$ 32 Ақпаратты ашу

65. Субъекті кірістерді тану үшін қабылдаған қызметтер көрсетуді қамтитын операцияның аяқталу сатысын анықтайтын тәсіл.

      66. Мыналардан:
      1) тауарларды сатудан;
      2) қызметтер көрсетуден;
      3) пайыздардан туындайтын кірісті қамтитын кезең ішінде танылған кірістің әрбір мәнді санатының сомасы;
      4) кірістің әрбір мәнді санатына енгізілген тауарларды немесе
қызметтерді айырбастаудан туындайтын кіріс сомасы.

67. Кез келген шартты міндеттемелер немесе активтер, мысалы, кепілдік берілген міндеттемелер, шығындар немесе ықтимал шығындар.

6-бөлім. Негізгі құралдарды есепке алу $ 33 Негізгі құралдардың баптарын тану

68. Негізгі құралдарға материалдық-мүліктік нысаны бар активтер жатқызылады. Мысалы, жылжымайтын мүлік көлік құралдары, машиналар және жабдықтар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында анықталатын субъекті тауарларды (қызметтерді) өндіру немесе жеткізу үшін, басқа ұйымдарға жалға беру үшін немесе әкімшілік мақсаттарда ұстайтын және бір кезеңнен артық пайдалану ұйғарылатын өзге де мүлік жатқызылады.

      69. Негізгі құралдар егер:
      1) активке байланысты болашақ экономикалық пайдалар субъектіге түседі деген ықтималдылық болса;
      2) активтің өзіндік құны сенімді өлшенсе;
      3) актив кейіннен сатпау үшін сатып алынса, актив ретінде танылады.

70. Егер актив экономикалық пайда әкелмесе, оны сатып алуға жұмсалатын шығындар есепті кезеңнің шығыстарына есептен шығарылады. Жылжымайтын мүлік объектісіне, ғимараттар және жабдықтарға байланысты пайдалар және тәуекелдер субъектіге өтпеген жағдайда, жылжымайтын мүлік объектісі, ғимараттар және жабдықтар танылмауы тиіс.

      71. Болашақ экономикалық пайда алу үшін негізгі құралдар:
      1) субъекті сататын тауарлар мен қызметтерді өндірген кезде жеке де, басқа активтермен үйлестіріліп те пайдаланылуы;
      2) сатылуы немесе басқа активке айырбасталуы;
      3) міндеттемелер жөніндегі есеп айырысу шотына берілуі;
      4) ұйымның меншік иелері арасында бөлінуі мүмкін.

      72. Негізгі құралды таныған кезде субъектінің мынадай сәттерге көңіл аударғаны жөн:
      1) қосалқы бөлшектер мен жөндеу жабдығы әдетте қорлар ретінде танылады. Алайда негізгі қосалқы бөлшектер мен резервтік жабдық егер ұйым оларды бір кезеңнен артық пайдалануды жоспарласа, негізгі құралдар деп танылуы тиіс. Сондай-ақ егер қосалқы бөлшектер немесе қосымша жабдық белгілі бір объектімен ғана пайдаланылса және оларды пайдалану тұрақты болмайды деп күтілсе, олар тиісті активтерді пайдалы қолдану мерзімінен аспайтын уақыт кезеңінің ішінде олардың пайдалануға дайын сәтінен бастап негізгі құралдар деп танылуы және амортизациялануы тиіс.
      2) тікелей болашақ экономикалық пайдаларды арттырмайтын, бірақ ұйымның оларға жатқызылған басқа да активтерді пайдалануынан болашақ экономикалық алуын қамтамасыз ету үшін қажетті шарт болып табылатын қауіпсіздік мақсаттары және қоршаған ортаны қорғау үшін сатып алынған объектілер негізгі ретінде танылады.

73. Түгендеу объектісі негізгі құралдар есебінің бірлігі болып табылады. Бір негізгі құралдар объектісінде түрлі пайдалы қолдану мерзімі бар бірнеше құрауыштар болған кезде әрбір мұндай бөлік дербес түгендеу объектісі ретінде ескеріледі.

$ 34 Негізгі құралдардың баптарын бастапқы өлшеу

74. Актив ретінде тануға жататын негізгі құралдар сатып алудың іс жүзіндегі құны (өзіндік құны) бойынша өлшенеді.
Өзіндік құнның құрауыштары.

      75. Негізгі құралдың өзіндік құны сауда жеңілдіктерін шегере отырып, сатып алуға арналған импорттық баждар мен өтелмейтін салықтарды қоса алғанда активтің сатып алу бағасын, мақсатына сай пайдалану үшін активті жұмыс жағдайына келтіру жөніндегі тікелей шығындарды, сондай-ақ активтерді демонтаждауға және істен шығаруға арналған бағалау шығындарын қамтиды. Мыналар тікелей жатқызылған мысалдар болып табылады:
      1) активтің құрылысына және сатып алуға тікелей байланысты қызметкерлердің еңбекақысына арналған шығындар,
      2) құрылыс учаскесін дайындауға арналған шығындар;
      3) тиеу-түсіру жұмастарын бастапқы жеткізу және олардың құны;
      4) орнатуға және монтаждау жұмыстарына арналған шығындар;
      5) актив жұмысын тестілеудің өзіндік құны;
      6) қызметкерлерге сыйақылар;
      7) активтің демонтажының және оны алып тастаудың және бағалау міндеттемелері ретінде танылатын деңгейде учаскені қалпына келтірудің есептік құны.

76. Әкімшілік және басқа да жалпы үстеме шығыстары егер олар тікелей активті сатып алуға немесе оны жұмыс жағдайына жеткізуге жатқызылмаса, негізгі құралдардың өзіндік құнына енгізіледі. Пайдалануға беру жөніндегі шығыстар сияқты және өндіріс басталғанға дейін келтірілген осыған ұқсас шығыстар егер олар активті жұмыс жағдайына келтіру үшін қажет болып табылмаса, активтің өзіндік құнының бір бөлігі болып табылмайды. Актив өнімділігінің жоспарланған көрсеткіштеріне қол жеткізгенге дейін келтірілген бастапқы операциялық шығындар шығыс ретінде танылады.

77. Активтің дербес өндірісі кезінде орын алған шикізаттың, еңбек немесе басқа да ресурстардың нормативтен тыс шығындарының өзіндік құны оның өзіндік құнына енгізілмейді.

      78. Көп жағдайларда жылжымайтын мүлік объектілері, ғимараттар мен жабдықтар:
      1) ақшаға;
      2) салу жолымен;
      3) кредитке;
      4) өтеусіз;
      5) басқа активтерге айырбасқа сатып алынуы мүмкін.

79. Ұйым жүргізген негізгі құралдардың бастапқы бағасы сатып алу кезіндегі қағидаттар негізінде анықталады.

$ 35 Активтермен алмасу

80. Негізгі құралдар басқа активке айырбастауға сатып алынғанда алынған объектінің іс жүзіндегі құны төленген ақша қаражатының немесе олардың баламасының сомасына түзетілген берілген активтің әділ құнына тең келетін оның әділ құнына тең қабылданады. Жаңа активтің анықталған әділ құнының және оған айырбасқа берілген активтің баланстық құны арасындағы айырмашылық айырбас операциясынан пайда немесе шығын туындатады.

81. Егер айырбас жөніндегі операция коммерциялық негізге негізделмесе немесе алынған активтің де, берілген активтің де әділ құны сенімді бағаланбаса, сатып алынған негізгі құралдардың құны берілген активтің баланстық құны бойынша бағаланады. Алайда алынған активтердің әділ құны берілген активтердің құнсызданғандығы туралы куәландырады. Бұл жағдайда берілген активтің құнын ішінара есептен шығару жүргізіледі және бұл есептен шығарылған құн жаңа активке жатқызылады.

$ 36 Келесі шығындар

82. Актив ретінде танылған негізгі құралдарға жатқызылған оның пайдалы қызметінің мерзімін ұзарту және/немесе болашақ экономикалық пайданы арттыруға әкелетін бастапқы есептелген нормативттік көрсеткіштерден тыс өнімділікті арттыру үшін осы объектінің ахуалын жақсартуға бағытталған келесі шығындар олардың баланстық құнын арттырады. Мысалы, оның қуаттылығын арттыруды, өнім сапасын елеулі жақсартуға қол жеткізу үшін машиналардың бөлшектерін жетілдіруді, бұрын бағаланған операциялық шығындарды елеулі қысқартуға мүмкіндік беретін жаңа өндірістік процестерді енгізуді қоса алғанда модификациялау. Барлық өзге де келесі шығындар олар келтірілген есепті кезеңнің шығыстары деп танылады.

83. Объектінің техникалық ахуалын сақтау және қолдау мақсатында жүргізілетін негізгі құралдарды жөндеуге және пайдалануға арналған шығындар бастапқы құнды арттырмайды, туындаған сәтке ағымдағы шығыстар ретінде танылады. Дұрыс пайдаланбау нәтижесінде апаттар мен активтің өзге бүлінуінің салдары болып табылатын негізгі құралдарды жөндеуге және қайта қалпына келтіруге арналған шығындар шығындарға жатқызылады.

84. Негізгі құралдардың құрауыштары жекелеген активтер ретінде есептеледі, өйткені олардың өздері жатқызылған негізгі құралдарға қарағанда өзге пайдалы қолдану мерзімі бар. Осылайша, негізгі құралдарды тану өлшемдері қанағаттандырылса, негізгі құралдардың құраушын ауыстыру немесе жаңарту кезінде тартылған шығындар жекелеген активті сатып алу ретінде ескеріледі, ал ауыстырылған актив есептен шығарылады.

$ 37 Бастапқы танудан кейін өлшеу

85. Бастапқы танылғаннан кейін негізгі құралдар барлық жинақталған амортизацияны есептен шығарғанда олардың өзіндік құны бойынша ескеріледі.

$ 38 Амортизация

86. Негізгі құралдардың амортизацияланатын құны амортизация арқылы олардың пайдалы қызметі ішінде жүйелі есептен шығарылады. Физикалық тозу негізгі құралдарды пайдалану және сыртқы факторлардың әсер ету нәтижесі болып табылады.
Моральдық тозу процесті білдіреді, оның нәтижесінде ғылым мен техниканы дамытудың қазіргі заманғы талаптарына сәйкес келмейді.

87. Әрбір кезең үшін амортизацияланатын есептеулер егер олар басқа активтің баланстық құнына енгізілмесе, шығыс ретінде танылады (аяқталмаған құрылыс, дайын өнім және т.б.).

88. Негізгі құралдардың әрбір елеулі бөлігі жеке амортизациялануы тиіс. Алайда бірыңғай пайдалы қызмет мерзімі бар және тиісінше амортизация әдісімен активтердің елеулі бөліктері амортизация бойынша шығыстарды есептеу мақсатында топтарға біріктірілуі мүмкін.

89. Пайдалы қолдану мерзімі ішінде активтің амортизацияланатын құнын жүйелі бөлу үшін амортизацияны есептеудің турасызықты әдісі пайдаланылады, ол активтің пайдалы қолданылуының мерзімі ішінде тұрақты аударымдарға әкеледі.

90. Негізгі құралдарды амортизациялау актив пайдалануға қол жетімді болған және тіпті актив белгілі бір уақыт ішінде іске қосылмаса да оны істен шығарғанға дейін есептелуін жалғастырады.

91. Негізгі құралдардың пайдалы қолдану мерзімі мерзімді қайта қаралып отырады, егер күтім алдыңғы есептеулерден елеулі ерекшеленсе, онда ағымдағы және болашақ кезеңдер үшін амортизациялық аударымдар түзетіледі.

$ 39 Есептен шығару және істен шығару

92. Негізгі құрал баланстан ол істен шыққан кезде немесе актив пайдаланудан мүлде алып тасталған жағдайда және оны істен шығарудан енді ешқандай экономикалық пайдалар күтілмеген жағдайда баланстан есептен шығарылады.

93. Негізгі құралдарды есептен шығарудан немесе істен шығарудан туындайтын пайда немесе шығын активтің істен шығуынан түсетін бағалау таза кірісі мен баланстық құны арасындағы айырма ретінде анықталады және пайда мен шығындар туралы есепте кіріс немесе шығыс ретінде танылады.

$ 40 Ақпаратты ашу

      94. Субъектінің қаржылық есептілігі негізгі құралдардың әрбір түрі үшін мынадай ақпаратты ашады:
      1) жалпы баланстық құнды анықтау үшін пайдаланылатын өлшеу негізі. Егер бір базадан артық пайдаланылса, негізгі құралдардың әрбір санаты бойынша осы базаға арналған жалпы баланстық құн ашылады;
      2) қолданылатын пайдалы қолдану мерзімі немесе амортизация нормалары;
      3) мыналарды: түсімдерді, істен шығуды, амортизацияны, сондай-ақ өзге де өзгерістерді көрсететін кезеңнің басына және аяғына баланстық құнды тексеру.

      95. Қаржылық есептілік сондай-ақ мыналарды қамтуы тиіс:
      1) негізгі құралдардың объектілерін пайдалануға арналған шектеулердің болуы және сомасы, сондай-ақ міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету ретінде кепілдегі негізгі құралдар;
      2) құрылыс процесіндегі негізгі құралдардың құнына енгізілген шығындар шамасы;
      3) негізгі құралдарды сатып алу жөніндегі міндеттемелер сомасы;
      4) егер қаржылық есептілікте жеке ашылмаса, қаржылық есептілікке енгізілген құнсызданған және жоғалған негізгі құралдар үшін үшінші тұлғалардың өтемақы сомасы.

      96. Бұдан басқа, мынадай ақпарат қаржылық есептілікте орынды:
      1) уақытша тұрып қалған негізгі құралдардың баланстық құны;
      2) барлық толығымен амортизацияланған, бірақ әлі пайдаланылмаған негізгі құралдардың жалпы баланстық құны;
      3) белсенді пайдаланылуы тоқтатылған және істен шығаруға арналған негізгі құралдардың баланстық құны.

7-бөлім. Биологиялық активтер мен ауыл шаруашылығы өнімдерін есепке алу

97. Осы бөлім жинау сәтінде биологиялық активтерден алынған ауыл шаруашылығы өнімдерін есепке алуды қарастырады. Өнім егіс жиналғаннан кейін қайта сыныпталады және қорлар ретінде ескеріледі.

$ 41 Тану және өлшеу

      98. Ауыл шаруашылығы қызметі қызметтің әр түрлісінің кең ауқымын қамтиды. Мынадай үш сипаттама ауыл шаруашылығы қызметінің барлық түрлеріне тән болып есептеледі:
      1) биологиялық активтер биотрансформацияға қабілетті болуы тиіс.
      2) ауыл шаруашылығы қызметі басқарылатын болуы тиіс.
      3) биотрансформациямен тартылған сандық және сапалық өзгерістер ауыл шаруашылығы қызметін басқару процесінің бір бөлігі ретінде қадағаланады және өлшенеді.

      99. Субъект биологиялық активті немесе ауыл шаруашылығы өнімін мынадай кезде ғана таниды:
      1) Субъект активті өткен оқиғалардың нәтижесінде бақылайды;
      2) Субъектінің осы активтен болашақ пайда алу мүмкіндігі бар;
      3) активтің өзіндік құнын сенімділіктің жеткілікті деңгейімен өлшеуге болады.

100. Биологиялық актив бастапқы тану сәтінде өзінің құны бойынша өлшенеді.

101. Субъектінің биологиялық активтерінен жиналған ауыл шаруашылығы өнімі егіс жинау сәтіне белгіленген өзіндік құн бойынша өлшенеді, нәтижесінде актив қорларға қайта сыныпталатын күнге өзіндік құн болып табылады.

102. Биологиялық активті өзіндік құны бойынша бастапқы тану кезінде туындайтын өзге де кірістер немесе шығындар орын алған кезең үшін таза кіріс немесе шығынды анықтау кезінде ескеріледі.

103. Ауыл шаруашылығы өнімдерін бастапқы тану кезінде туындайтын өзге де кірістер немесе шығындар орын алған кезең үшін таза пайда немесе шығынды анықтау кезінде ескеріледі.

8-бөлім. Мемлекеттік субсидиялар

104. Биологиялық активке жатқызылған шарттармен шектелмеген мемлекеттік субсидия алуға жататын субсидиялар разрядына өткенде ғана кірістер құрамында танылады.

105. Биологиялық активке жатқызылған белгілі бір шарттарда берілетін мемлекеттік субсидия, оның ішінде Субъект ауыл шаруашылығы қызметінің кез келген түрімен айналыспауы тиіс болғанда, мемлекеттік субсидия шартын орындағаннан кейін ғана кірістер құрамында танылады.

$ 42 Ақпаратты ашу

106. Тұтынылатын және жеміс беретін биологиялық активтердің, сондай-ақ піскен және піспеген биологиялық активтердің ара жігін ажырата отырып, биологиялық активтердің әрбір тобы туралы сандық ақпарат беру ұсынылады. Субъект осындай жігін ажырату үшін пайдаланылатын қағидаттар туралы ақпаратты ашады.

107. Тұтынылатын биологиялық активтер - ауыл шаруашылығы өнімі түрінде жиналатын немесе биологиялық активтер түрінде (мысалы, етке жіберу мақсатындағы, сатуға арналған ірі қара мал, балық өсіру шаруашылықтарындағы балық, дәнді дақылдар - жүгері және бидай, сондай-ақ отын дайындау мақсатында өсірілетін ағаштар).

108. Жеміс беретін биологиялық активтер - тұтынатын болып табылмайтын барлық өзге биологиялық активтер. Жеміс беретін биологиялық активтер - бұл ауыл шаруашылығы өнімі (мысалы, етке жіберу мақсатындағы, сатуға арналған ірі қара мал, балық өсіру шаруашылықтарындағы балық, дәнді дақылдар - жүгері және бидай, сондай-ақ отын дайындау мақсатында өсірілетін ағаштар) емес, өздігінен қалпына келетін объектілер.

109. Піскен биологиялық активтер - бұл өнімді (тұтынылатын биологиялық активтер) жинауға кірісуге мүмкіндік беретін өлшемдерге қол жеткізген, не тұрақты негізде өнімді (өнім беретін биологиялық активтер) жинауды қамтамасыз етуі мүмкін активтер.

      110. Субъектінің қаржылық есептілігі мынадай ақпаратты ашады:
      1) баланстың өзінде биологиялық активтердің баланстық құны;
      2) биологиялық активтердің әрбір сыныбының сипаттамасы;
      3) оларды пайдалануға қатысты белгілі бір шектеулер қолданылатын биологиялық активтердің болуы және баланстық құны, сондай-ақ міндеттемелерді қамтамасыз ету ретінде кепілге берілген биологиялық активтердің баланстық құны;
      4) биологиялық активтерді жетілдіруге немесе сатып алуға байланысты міндеттемелердің сомасы;
      5) ауыл шаруашылығы қызметіне байланысты қаржы тәуекелін басқару стратегиясы;
      6) активтерді сатып алуға байланысты құнның өсуі туралы кезеңнің басындағы және аяғындағы баланстық құнды салыстыру;
      7) сатуға байланысты құнды азайту;
      8) өнімді жинауға байланысты құнды азайту; өзге де өзгерістер.

8-бөлім. Материалдық емес активтерді есепке алу $ 43 Материалдық емес активтер

111. Объект материалдық емес активтің анықтамасына жауап беруі үшін ол материалдық емес активті тану өлшемдеріне, яғни ресурстардың бірегейлендірілуіне, оларды бақылау мен болашақ экономикалық пайдалардың болуына жауап беруі тиіс. Егер объект материалдық емес активтің анықтамасына жауап бермесе, оны сатып алуға немесе ішкі өндіруге арналған шығындар тартылғанда шығыс ретінде танылады.

      112. Материалдық емес актив егер:
      1) егер оны субъектіден бөлуге болатын болса, яғни субъекті сата алса, жалға берсе немесе жеке, не жеке, не оған байланысты шартпен, активпен немесе міндеттемемен бірге айырбастаса;
      2) ол субъектіден берілген немесе бөлінген болып табылады ма, қарамастан заңды құқықтардан немесе басқа құқықтар мен міндеттемелерден туындаса бірегейлендіріледі.

      113. Бақылау:
      1) материалдық емес активті пайдаланудан болашақ экономикалық пайда алуға арналған құқықты (мысалы, заңды құжаттармен ресімделген құқық - патент, лицензия);
      2) материалдық емес активті пайдаланудан алынған басқа пайдаларға қатынауға тыйым салу мүмкіндігін (мысалы, коммерциялық құпияны жария еткені үшін заң жауапкершілігі арқылы) білдіреді.

114. Материалдық емес активтен түсетін болашақ экономикалық пайдалар өнімдерді немесе қызметтерді сатудан түсетін кірісті, шығындарды үнемдеуді немесе субъектінің активті пайдалану нәтижесі болып табылатын басқа да пайдаларды қамтуы мүмкін.

$ 44 Материалдық емес активті тану және бастапқы өлшеу

      115. Материалдық емес актив:
      1) осы активті пайдалануға жатқызылған болашақ экономикалық пайдалар ұйымға түседі деген ықтималдылық болғанда;
      2) активтің құны сенімді бағаланғанда танылуы тиіс.

116. Субъект негізді және қолайлы бағалауларды пайдалана отырып, болашақ экономикалық пайдалардың ықтималдылығын бағалайды, олар активті пайдалы қолдану мерзімінің ішінде болатын экономикалық шарттардың жиынтығын менеджменттің үздік есепті бағалауын көрсетеді.

117. Активті танудың өлшемдерін қанағаттандыратын материалдық емес актив баланста өзіндік құн бойынша танылады.

      118. Материалдық емес актив:
      1) жеке;
      2) мемлекеттік субсидия арқылы;
      3) активтерді айырбастау жолмен сатып алынуы мүмкін.

$ 45 Материалдық емес активтің өзіндік құны

119. Сатып алынған материалдық емес активтің өзіндік құны сатып алу бағасын, оның ішінде сауда жеңілдіктерін шегергеннен кейін импорттық баждарды және сатып алуға арналған өтелмейтін салықтарды, сондай-ақ мақсатына сай пайдалану үшін активті жұмыс жағдайына келтіру жөніндегі барлық тікелей шығындарды қамтиды.

120. Материалдық емес активтің өзіндік құны енгізуге арналған шығындарды (жарнама және өнімді жылжыту), персоналды даярлауға және оқытуға арналған шығындарды, әкімшілік және басқа да үстеме шығындарды қамтымайды.

$ 46 Активтер алмасу

121. Материалдық активтер басқа активпен айырбастауға сатып алынса, алынған объектінің іс жүзіндегі құны төленген ақша қаражатының немесе оның баламасының сомасына түзетілген берілген активтің әділ құнына теңелетін оның әділ құнына тең қабылданады. Жаңа активтің анықталған әділ құнының және оған айырбасқа берілген активтің баланстық құны арасындағы айырмашылық айырбас операциясынан пайда немесе шығын туындатады.

122. Егер айырбас жөніндегі операция коммерциялық негізге негізделмесе немесе алынған активтің де, берілген активтің де әділ құны сенімді бағаланбаса, сатып алынған жылжымайтын мүлік объектісінің, ғимараттар мен жабдықтардың құны берілген активтің баланстық құны бойынша бағаланады. Алайда алынған активтердің әділ құны берілген активтердің құнсызданғандығы туралы куәландырады. Бұл жағдайда берілген активтің құнын ішінара есептен шығару жүргізіледі және бұл есептен шығарылған құн жаңа активке жатқызылады.

$ 47 Ішкі құрылған материалдық емес актив

      123. Ішкі құрылған материалдық емес активтер материалдық емес активті танудың барлық өлшемдерін жауап берсе ғана танылады. Ішкі құрылған материалдық емес тану өлшемдеріне сәйкес келуін анықтау үшін активті құру процесі мыналарға бөлінеді:
      1) зерттеу сатысы (зерттеу сатысынан туындайтын материалдық емес актив актив ретінде тануға жатпайды, кезеңнің шығыстары деп танылады);
      2) әзірлемелер сатысы (әзірлемелерден туындайтын материалдық емес актив Субъект пайдалану немесе сату үшін қол жетімді материалдық емес активтің техникалық жүзеге асырылуын, пайдалану немесе сату қабілетін, әзірлемені аяқтау үшін техникалық, қаржы және басқа да ресурстардың жетімділігін жария етуі мүмкін болғанда ғана тануға жатады және осы актив сенімді бағалануы мүмкін). Бұл ретте бір жобаның шеңберінде зерттеу сатысы мен әзірлеу сатысының арасында айырмашылық жасау мүмкін болмаса, онда жоба толығымен зерттеу ретінде қаралуы тиіс.

      124. Ішкі жобаны әзірлеу процесінде немесе әзірлеу сатысында туындаған материалдық емес актив егер ұйым толық шамада мыналарды жариялаған жағдайда ғана танылады:
      1) пайдалану немесе сатуға қол жетімді болу үшін материалдық емес активті аяқтаудың техникалық жүзеге асырылуы;
      2) материалдық емес активті аяқтауға және пайдалануға немесе оны сатуға өз пиғылы;
      3) материалдық емес активті пайдалануға немесе сатуға өз қабілеті;
      4) материалдық емес активтен ықтимал болашақ пайда алу тәсілі;
      5) әзірлемені аяқтау үшін, сондай-ақ материалдық емес активті пайдалану немесе сату үшін жеткілікті техникалық, қаржылық және басқа да ресурстардың болуы;
      6) әзірлеу барысында материалдық емес активке жатқызылған шығындарды сенімді бағалау қабілеті.

125. Субъектінің ішінде құрылған материалдық емес активтің өзіндік құны материалдық актив тану өлшемдеріне жауап берген күннен бастап және негізді және кезекті негізде активке тікелей жатқызылуы немесе бөлінуі мүмкін шығыстардың жалпы сомасын білдіреді.

126. Алдыңғы аралық немесе жылдық қаржылық есептілікте шығыстар ретінде танылған материалдық емес активтің баланстық құнына оларды кейіннен енгізу мақсатында шығындарды қалпына келтіруге тыйым салынады.

      127. Мынадай шығыстар ішкі құрылған материалдық емес активтің өзіндік құнының құрауыштары болып табылмайды:
      1) егер бұл шығыстар активті пайдалануға дайындауға тікелей қатысы болмаса, сауда-саттық және әкімшілік үстеме шығыстар;
      2) бастапқы операциялық шығындар;
      3) бұрын шығыстарға жатқызылған шығындар (мысалы, зерттеу сатысында);
      4) персоналды оқытуға арналған шығындар.

128. Бастапқыда шығыс ретінде танылған материалдық емес активтерге арналған шығындар нәтижесінде материалдық емес активтердің бір бөлігі ретінде танылмауы тиіс.

$ 48 Бастапқы танудан кейінгі өлшеу

129. Сатып алынған материалдық емес активті бастапқы танудан кейін немесе ішкі құрылған материалдық емес активті аяқтағаннан кейін келтірілген шығындар көп жағдайда танудың өлшемдеріне жауап беретін материалдық емес активтің өзіндік құнының бір бөлігін қалыптастыратын жағдайды қоспағанда, кезеңнің шығыстары болып танылады.

130. Бастапқы танудан кейін материалдық емес актив жинақталған амортизацияны шегергенде өзіндік құны бойынша ескеріледі.

$ 49 Амортизация

131. Осы материалдық емес актив пайдалы қолданудың анықталған немесе анықталмаған мерзіміне ие ме, соны анықтау қажет. Егер пайдалы қолдану мерзімі анықталса, онда амортизацияланатын құн активті пайдалы қолдану мерзімінің ішінде жүйелі бөлінеді.

132. Пайдалы қолдану мерзімі белгісіз материалдық емес активтерге амортизация есептелмейді.

      133. Пайдалы қолдану мерзіміне әсер ететін факторлар:
      1) активті пайдалану мақсаты;
      2) актив өнімінің үлгілік өмірлік циклдары;
      3) техникалық, технологиялық, коммерциялық немесе басқа да ескіру;
      4) өнеркәсіп тұрақтылығы және рыноктық ауытқу;
      5) бәсекелестердің күтілетін іс-әрекеттері;
      6) активті қолдау үшін қызметке көрсетуге арналған шығындар деңгейі;
      7) активті бақылау кезеңі және активті пайдалануға заңды немесе ұқсас шектеулер, мысалы, тиісті жалға алудың әрекет ету мерзімінің аяқталу күні;
      8) пайдалы қолдану мерзімінің басқа активтерден тәуелділігі.

      134. Егер материалдық емес активтен алынатын болашақ экономикалық пайдаларды бақылауға шектеулі кезеңге ұсынылған заң құқықтары арқылы қол жеткізілсе, материалдық емес активті пайдалы қолдану мерзімі мынадай жағдайларды:
      1) заң құқықтары қайта жаңартылған болып табылатынды;
      2) қайта жаңарту шын мәнінде анықталған және елеулі шығындарды талап етпейтінді қоспағанда, заң құқығының әрекет ету кезеңінен аспауы тиіс.

135. Материалдық емес активтің амортизацияланатын құны оны пайдалы қолданудың үздік бағаланған мерзімінің ішінде жүйелі негізде бөлінуі тиіс. Материалдық емес активтің пайдалы қолдану мерзімі актив пайдалану үшін пайда болған сәттен бастап жиырма жылдан аспайды деген жоққа қарсы ұйғарым бар.
Амортизация актив пайдалану үшін жарамды сәтте басталуы тиіс.

136. Пайдалы қолдану мерзімінің ішінде активтің амортизацияланатын құнын жүйелі түрде бөлу үшін амортизацияны есептеудің тікелей желілік әдісі пайдаланылады, ол активті пайдалы қолдану мерзімінің ішінде тұрақты аударымдарға әкеп соқтырады.

137. Әрбір кезең үшін амортизацияланатын аударымдар егер олар басқа активтің баланстық құнына енгізілмесе ғана шығыс ретінде танылады.

$ 50 Тарату құны

      138. Материалдық емес активтің тарату құны мынадай:
      1) үшінші тараптың активті оны пайдалы қолдану мерзімінің аяғында сатып алу міндеттемесі бар;
      2) активтің белсенді рыногы бар:
      - тарату құны осы рыноктың деректері негізінде анықталуы мүмкін;
      - мұндай рынок активті пайдалы қолдану мерзімінің аяғында әрекет етуі мүмкін жағдайлардан басқа нөлге тең деп қабылдануға тиіс.

139. Нөлден ерекшеленетін тарату құны субъект материалдық емес активті оны пайдалы қолдану мерзімінің аяғына дейін сатуды күтіп отыр дегенді білдіреді. Сондықтан, мысалы, әзірлеуге арналған шығындардың нөлден ерекшеленетін тарату құнының болуы екіталай.

$ 51 Активті есептен шығару және істен шығару

140. Материалдық емес активті тану істен шыққаннан кейін немесе оны пайдаланудан қандай да бір экономикалық пайда түсіру күтілмегенде тоқтатуға жатады. Осыған байланысты істен шығарудан түсетін таза түсімдер мен активтің баланстық құны арасындағы айырмашылық ретінде анықталудан туындайтын пайда немесе шығын пайда мен шығындар туралы есепте көрсетіледі.

$ 52 Ақпаратты ашу

      141. Субъектінің ішінде құрылған материалдық емес активтер мен басқа да материалдық емес активтердің арасындағы жігін ажыратуды жүргізе отырып, субъект материалдық емес активтердің әрбір сыныбы үшін мынадай ақпаратты ашуы тиіс:
      1) пайдалы қолдану мерзімдері немесе қолданылатын амортизация нормалары;
      2) жалпы баланстық құн және жинақталған амортизация, сондай-ақ кезеңнің басына және аяғына құнсызданудан жинақталған шығындар;
      3) материалдық емес активтердің амортизациясы енгізілген пайда мен шығындар туралы есеп баптары;
      4) мыналарды:
      - ұйымның ішінде әзірлемелер жүргізу нәтижесінде құрылған материалдық емес активтерді жеке көрсете отырып, түсімдерді;
      - сатуға ұсталатын ретінде сыныпталатын активтер немесе істен шығару тобына енгізілгендер және өзге істен шығаруды;
      - кезеңнің ішінде есептелген амортизацияны;
      - кезеңнің ішінде материалдық емес активтердің баланстық құнына басқа да өзгерістерді көрсететін кезеңнің басына және аяғына баланстық құнды тексеру.

142. Қаржылық есептілік есепті кезеңнің ішінде шығыс ретінде танылған зерттеулер мен әзірлемелерге арналған шығындардың жиынтық сомасын ашуы тиіс.

143. Зерттеулер мен әзірлемелерге арналған шығындар зерттеулер мен әзірлемелерге тікелей қатысы бар немесе осы қызметке пайымды және кезекті негізде жатқызылуы мүмкін барлық шығындарды қамтиды.

      144. Субъектіден мынадай ақпаратты беру талап етілмейді, алайда хош көріледі:
      - мұндайлар болған кезде әлі де пайдаланудағы толығымен амортизацияланған активтерді сипаттау;
      - субъекті бақылайтын, бірақ олар тану өлшемдеріне жауап бермеуі себепті активтер ретінде танылмаған елеулі материалдық емес активтердің қысқаша сипаттамасы.

9-бөлім. Қорларды есепке алу $ 53 Қорлардың сыныптамасы

      145. Қорлар:
      1) сатып алынған және қайта сатуға сақталған тауарлар;
      2) қайта сатуға арналған мүлік (жер, ғимарат, автомобильдер);
      3) субъекті өндірген және сатуға арналған дайын өнім;
      4) дайын өнімді (немесе қызметтерді) өндіруге арналған, сондай-ақ өндірістің өзін қамтамасыз етуге арналған шикізат және материалдар;
      5) аяқталмаған өндіріс - дайындық сатысына жетпеген өнім, кейіннен қайта өңдеуге арналған жартылай фабрикаттар;
      6) басқа да қосымша қорлар ретінде сыныпталуы мүмкін.

$ 54 Қорлардың талдамалы белгілері

      146. Қорлардың түрлері бойынша талдамалы белгілер ақпараттық жүйеден мынадай ақпарат алуды қамтамасыз етуі тиіс:
      1) есеп беретін бөлімшелер бойынша:
      - қоймалардағы қорлар;
      - цехтардағы қорлар;
      2) қорлардың атаулары бойынша;
      3) ағымдағы мәртебесі бойынша
      - қайта өңдеуге берілген қорлар;
      - жауапты сақтауға берілген қорлар.

$ 55 Қорларды есепте тану

      147. Қорлар кез келген актив сияқты есепте мынадай тану өлшемдері болған кезде ғана көрсетіледі:
      1) осы актив бойынша болашақта экономикалық пайда алу ықтималдығы болған кезде;
      2) есепке алу объектісін сатып алуға немесе өндіруге іс жүзіндегі шығындарды бағалау мүмкін болған кезде.

148. Қорлар баланста оларды пайдаланудан болашақ экономикалық пайда ағынының ықтималдығы болған кезде ғана танылады.

      149. Қорларды пайдаланудан түсетін экономикалық пайдалар субъектіге түрлі жолдармен түсуі мүмкін, мысалы:
      1) қорлар іске асырылуы мүмкін, бұл ретте қорларды сатудан түсетін түсімді алу пайда болады;
      2) шикізат және материалдар, сондай-ақ аяқталмаған өндіріс дайын өнімді өндіру жөніндегі шығындарды қалыптастыруға арналған. Бұл ретте осы қорларды пайдаланудан түсетін пайда дайын өнімді болашақ сату арқылы Субъектіге түсетін болады;
      3) қор басқа активтерге айырбастау үшін немесе Субъектінің бар міндеттемелерін өтеу қаражаты ретінде пайдаланылуы мүмкін, бұл ретте пайда іс жүзіндегі ақша қаражатын үнемдеуде, міндеттемелерді қысқартуда немесе жаңа активтердің түсімінде;
      4) қорлар сондай-ақ дивидендтер ретінде төлеу үшін пайдаланылуы мүмкін және басқалар.

56 Қорларды өлшеу

150. Қаржылық есептілікте қорлар өзіндік құны бойынша көрсетіледі.

$ 57 Қорлардың өзіндік құны

151. Қорлардың өзіндік құны сатып алуға, өңдеуге арналған барлық шығындарды, қорларды ағымдағы жағдайына және олардың орналасу орнына жеткізу мақсатында жүргізілген өзге де шығындарды қамтиды.

152. Сатып алуға арналған шығындар сатып алу құнын, импорттық баждарды (өтелетіннен басқа), тасымалдауға, өңдеуге арналған шығыстарды және сатып алуға байланысты тікелей басқа да шығыстарды қамтиды. Сауда жеңілдіктері, төлемдерді қайтару және өзге де ұқсас баптар шығындарды анықтау кезінде шегеріледі.

153. Қорларды өңдеуге арналған шығындар еңбекақы төлеуге арналған тікелей шығындар сияқты өнімдердің бірліктеріне тікелей байланысты шығындарды және шикізатты дайын өнімге қайта өңдеу кезінде жүйелі негізде бөлінетін ауыспалы өндірістік үстеме шығыстарды қамтиды.

154. Өзге шығындар қорлардың өзіндік құнына оларды ағымдағы орналасқан жеріне және жағдайына дейін, яғни өндірістік үстеме шығыстар деңгейінде енгізіледі.

155. Субъектінің қызметтер саласы қорларының өзіндік құны жиі Субъекті көрсететін қызметтер бағасына енгізілетін жатқызылмайтын үстеме шығыстарды қамтымайды.

156. Биологиялық активтерден алынған жиналған ауыл шаруашылығы өнімінің өзіндік құны егін жинау кезеңінде белгіленген өзіндік құн бойынша бағаланады.

$ 58 Өзіндік құнды есепке алу тәсілі

157. Қорлардың өзіндік құнын бағалау орта өлшемді құн әдісі бойынша (кезеңнің басына қорлардың және кезең ішінде сатып алынған (өндірілген) осыған ұқсас қорлардың орташа құны) жүргізіледі.

$ 59 Қорларды ішкі ауыстыруды есепке алу

158. Қорларды ішкі ауыстыру деп олардың бір субъекті ішінде ауысуы (бір материалдық-жауапты тұлғадан екіншіге) түсіндіріледі.
Бір субъектінің ішінде қорларды ішкі ауысу операцияларын көрсету қорлардың талдамалы есебінің шоттары бойынша жазбалармен көрсетіледі.

$ 60 Жауапты сақтауға немесе өңдеуге берілген қорларды есепке алу

159. Қорларды жауапты сақтауға немесе өңдеуге берген кезде субъект осы мүлікке иелік етуге байланысты барлық тәуекелдерді тартуды жалғастырады, сондықтан бұл қорлар субъектінің баланстық шоттарынан алынбайды.

$ 61 Жауапты сақтауға алынған қорларды есепке алу

160. Қорларды жауапты сақтауға алу егер Субъект заңды негіздерде өнім берушілердің төлем талаптары шоттарының акцептісінен және оларды төлеуден бас тартқан жағдайда сақтау шартының негізінде немесе акцептіден бас тарту туралы өтініштің негізінде жүзеге асырылады.

$ 62 Қорларды істен шығаруды есепке алу

      161. Субъект қорларды істен шығарудың мынадай түрлерін бөліп көрсетеді:
      1) қорларды істен шығару;
      2) қорларды басқа жаққа сату;
      қорлардың:
      - сақтау мерзімі өту, моральдық ескіру, тұтыну қасиеттерін жоғалтудың өзге жағдайлары, түгендеу кезінде жетіспеушіліктерді анықтау нәтижесі ретінде өзге де істен шығуы;
      - қорлардың талан-таражға түсуі немесе бүлінуі;
      - апат, өрт, зілзала апаттары кезінде мүліктің бүлінуі.

$ 63 Ақпаратты ашу

      162. Қаржылық есептілік қорлар туралы мынадай ақпаратты ашуы тиіс:
      1) қорлардың жалпы баланстық құны және осы Субъекті қабылдаған сыныптамау баптары бойынша баланстық құн;
      2) кезең ішінде шығыстар ретінде танылған қорлардың өзіндік құны;
      3) міндеттемелерді қамтамасыз ету ретінде салынған қорлардың баланстық құны.

10-бөлім. Жалдауды есепке алу

      163. Жалдау негізгі үш түрге бөлінеді:
      1) қаржылық жалдау;
      2) операциялық (ағымдағы) жалдау;
      3) кері жалдаумен жасалатын сауда.

164. Жалдау түрін анықтау жалдау басында жүргізіледі және жалдау шарттарын өзгерткен жағдайда өзгеруі мүмкін. Өзгертілген келісімді Субъект оның әрекет ету мерзімі ішінде жаңа ретінде қарастырады.

165. Жалдауды сыныптау жалға алынатын активке меншік құқығына тән тәуекелдер мен сыйақылар қай шамада жалдаушы мен жалға берушіге жүктелетіндігіне негізделеді.

      166. Жалдауды қаржылық немесе операциялық ретінде сыныптау шарт нысанынан емес, операцияның мазмұнына тәуелді. Бірге алынған немесе жекелеген негізгі факторлар, ол кезде жалдау қаржылық ретінде қарастырылады:
      1) жалдау мерзімінің аяғына активке меншік құқығы жалдаушыға өтеді;
      2) жалдаушының бұл құқық пайдаланылуы мүмкін күнге әділ құннан едәуір төмен болады деп күтілетін баға бойынша жалға алынатын активті сатып алуға құқығы бар, яғни жалға алу мерзімінің басында бұл құқық пайдаланылады деген негізді сенімділік бар;
      3) жалдау мерзімі тіпті егер меншік құқығы берілмесе де, активтің экономикалық қызмет мерзімінің елеулі бөлігін құрайды;
      4) жалға алу мерзімінің басында ең аз жалға алу төлемдерінің келтірілген құны ең болғанда іс жүзінде жалға алынатын активтің барлық әділ құнын құрайды;
      5) жалға алынатын активтер жалға алушы ғана оларды елеулі модификациялаусыз пайдалана алатындай арнайы сипатта болады.

      167. Жеке немесе бірлесіп қаржылық жалдау ретінде жалдауды сыныптауға әкелуі мүмкін белгілер мыналар болып табылады:
      1) жалдаушы жалға алуды мерзімінен бұрын тоқтатқан кезде осындай мерзімінен бұрын тоқтатуға байланысты жалға берушінің барлық шығындары жалдаушыға жүктеледі;
      2) активтің тарату бөлігінің әділ құнының ауытқуынан болатын пайда немесе шығындарды жалдаушы алады (мысалы, жалдау мерзімінің аяғында сатудан түсетін түсімдердің көп бөлігіне тең жалдау ақысынан жеңілдік түрінде);
      3) жалдаушыға жалдауды ұзартуға мүмкіндік беріледі, бұл ретте ұзартылған кезеңде жалдау төлемдері рыноктық деңгейден едәуір төмен болады.

$ 64 Қаржылық жалдау

168. Қаржылық жалдаудағы негізгі құралдардың объектілері жалдаушының қаржылық есептілігінде актив (негізгі құралдардың объектілері) және бір уақытта міндеттеме ретінде көрсетіледі. Жалға берушілер қаржылық жалдаудағы активтерді баланста таниды және оларды жалдауға таза инвестицияларға тең сомада дебиторлық берешек ретінде береді.

169. Жалдаушылар қаржылық жалдауды баланста активтер және міндеттемелер ретінде жалдау мерзімінің басына жалға алынатын мүліктің әділ құнының сомасы бойынша немесе егер ол төмен болса ең аз жалдау төлемдерінің келтірілген құны бойынша таниды. Келтірілген ең жалдау төлемдерінің құнын есептеу кезінде дисконттау коэффиценті егер оны анықтау мүмкін болса, жалдау шартында білдірілетін пайыз ставкасы болып табылады, болмаған жағдайда, жалдау шарт бойынша есептік пайыз ставкасы пайдаланылады.

170. Жалдаушы келтірген және жылдау шартымен тікелей байланысты бастапқы тікелей шығындар жалдау шарты бойынша алынған активтің қымбаттауына жатқызылады. Жалдаушы жалдау затын тасымалдау, тиеу/түсіру, монтаждау бойынша шығыстарды тартса және т.с.с., жалдау затының құны жалдау затын жеткізуге және жұмыс жағдайына келтіруге және оның әділ құнына немесе егер ол әділ құннан төмен болса, ең аз жалдау төлемдерінің дисконтталған құнымен байланысты барлық шығындарды көбейтумен қалыптастырылады.

171. Қаржылық жалдау кезінде әрбір есепті кезеңде амортизацияланатын актив үшін амортизация жөніндегі шығыстар және қаржы шығыстары туындайды. Амортизацияланатын жалға алынатын активтер бойынша амортизация есептеу жеке меншік активтер үшін пайдаланылатынға сәйкес келуі тиіс. Егер жалдау мерзімінің аяғына жалдаушы жалға алынатын активке меншік құқығын алады деген сенімділік болмаса, онда актив екі мерзімнің: жалдау мерзімінің немесе пайдалы қолдану мерзімінің неғұрлым қысқасының ішінде толығымен амортизациялануы тиіс.

      172. Жалдау ақысының сомасы екі құрауыштан тұрады:
      1) негізгі борыштың сомасына өтеу (бастапқыда пассивте көрсетілген қаржылық жалдау бойынша Субектінің міндеттемесі)
      2) қаржы шығыстары (қаржы лизингін пайдаланғаны үшін пайыз).
      Қаржы шығыстары әрбір кезең үшін міндеттемелердің қалған сальдосына пайыздың тұрақты ставкасы болатындай етіп жалдау мерзімінің ішінде кезеңдер бойынша бөлінеді.

$ 65 Операциялық жалдау

173. Жалға берушілер мұндай активтердің сипатына сәйкес операциялық жалдауға берілген активтерді баланста береді.

174. Операциялық жалдаудан алынатын кіріс жалдау мерзімінің ішінде тікелей желі негізінде кірістердің құрамында көрсетіледі.

175. Операциялық жалға берілген амортизацияланатын активтердің амортизациясы осыған ұқсас активтерге қабылданған жалға берушінің амортизациялық саясатына сәйкес есептеледі.

$ 66 Кері жалдаумен жасалатын сауда операциясы

176. Кері жалдаумен жасалатын сауда операциясы сатушының кейіннен кері жалдаумен активті сатуды білдіреді. Кері жалдаумен жасалатын сауда операцияларын есепке алу тәртібі жалдау түріне тәуелді.

177. Егер кері жалдаумен жасалатын сауда операциясы қаржылық жалдауға әкеп соқтырса, онда сатудан алынатын пайданың баланстық құннан кез келген асып түсуі жалдаушы сатушының қаржылық есептілігінде кіріс ретінде шұғыл көрсетілуі тиіс. Осы асып түсу кейінге қалдырылуы тиіс және жалдау мерзімінің ішінде амортизацияға жатады.

178. Егер кері жалдаумен жасалатын сауда операциясы операциялық жалдауға әкеп соқтырса және операция әділ құн бойынша жүзеге асырылса, онда кез келген туындайтын пайда немесе шығын танылады. Егер сату бағасы әділ құннан төмен болса, онда кез келген пайда немесе шығын рыноктықтан төмен баға бойынша болашақ жалдау төлемдерімен шығын өтелетін жағдайларды қоспағанда, шұғыл танылады, онда ол кейінге қалдырылуы тиіс және оның ішінде активті пайдалану ұйғарылатын кезең үшін жалдау төлемдеріне барабар амортизацияға жатады. Егер сату бағасы әділ құннан жоғары болса, онда бұл асып түсу кейінге қалдырылуы тиіс және активті пайдалану ұйғарылатын кезең ішінде амортизацияға жатады.

11-бөлім. Шығыстарды есепке алу $ 67 Шығыстардың түрлері

179. Шығыстар кезең шығыстары және болашақ кезеңдер шығыстары болып бөлінеді.

$ 68 Кезең шығыстары

180. Кезең шығыстарына ХҚЕС сәйкес субъекті сатып алатын немесе құратын активтердің құрамында есепке алуға жатпайтын шығыстардың барлық түрлері жатқызылады.

181. Кезең шығыстары жүргізілген есепті кезеңде есептен шығарылады (есептен шығару құқығы меншік құқығы берілумен бірге басталатын дайын өнімді қоспағанда).

$ 69 Болашақ кезеңдердің шығыстары

182. Болашақ кезеңдердің шығыстарына (бөлінген, жолға қойылған шығыстар) кірістер алу мақсатында немесе болашақта кейінгі қызметті жүзеге асыру үшін есепті кезеңде субъектінің активтерді пайдалану жөніндегі шығыстары жатқызылады.

183. Есептеу және сәйкес келу қағидаттарына сәйкес болашақ кезеңдердің шығыстары осы операция бойынша кірісті таныған сәтке дейін актив ретінде субъектінің балансында капиталданады және тиісті кіріс танылған кезеңде шығыстарға біркелкі есептен шығарылады.

184. Болашақ кезеңдердің шығыстары қаржылық есептіліктің "Ұзақ мерзімді активтер" бөлігінде көрсетіледі, оны өтеудің белгіленген мерзіміне сүйене отырып анықталады. Бір жылдан кем мерзім бойынша анықталған болашақ кезеңдердің шығыстары бойынша дебиторлық берешек қысқа мерзімді ретінде біліктенеді және субъектінің қаржылық есептілігінің "Ағымдағы активтер" бөлігінде көрсетіледі.

      185. Шығыстар мыналарды қамтиды:
      1) сатылған өнімнің және көрсетілген қызметтердің өзіндік құны;
      2) өнімді және көрсетілген қызметтерді сату жөніндегі шығыстар
      3) әкімшілік шығыстар;
      4) қаржыландыруға арналған шығыстар;
      5) тоқтатылатын қызметке байланысты шығыстар;
      6) үлестік қатысудан түсетін шығындар;
      7) корпоративтік табыс жөніндегі шығыстар;
      8) өзге де шығыстар.

$ 70 Шығыстарды тану

186. Шығыстар егер сенімді өлшенуі мүмкін активті азайтуға немесе міндеттемелерді арттыруға байланысты болашақ экономикалық пайданы азайту болса, пайда және шығындар туралы есепте танылады.

187. Шығыс егер шығындар болашақ экономикалық пайда түсірмесе немесе болашақ экономикалық пайда баланста актив ретінде тануға құқық алмаса немесе жоғалтса, пайдалар мен шығындар туралы есепте танылады.

188. Шығыс сондай-ақ өнімге кепілдік жөнінде міндеттемелер туындаған жағдайдағыдай активті танымай міндеттеме туындағанда пайда мен шығындар туралы есептен танылады.

$ 71 Сатылған өнімнің және көрсетілген қызметтердің өзіндік құны

189. Сатылған өнімнің өзіндік құнына енгізілетін шығыстарды есепке алу тәртібі осы Стандарттың "Қорлар" бөлімінде қаралады.

$ 72 Өнімді және көрсетілген қызметтерді сату жөніндегі шығыстар

      190. Өнімді және көрсетілген қызметтерді сату жөніндегі шығыстар өнімді және көрсетілген қызметтерді сатуға байланысты шығыстарды қамтиды. Оларға мыналар жатады:
      1) сату бөлімі қызметкерлерінің еңбекақысы және еңбекақысынан түсетін аударымдар, меншікті сақтандыру жөніндегі шығыстар, іссапар шығыстары, қорларды сату кезінде пайдаланылатын негізгі құралдар объектілерін ұстау жөніндегі шығыстары және басқалар;
      2) жүктерді жеткізу пунктіне дейін тасымалдау, тиеу-түсіру жұмыстары;
      3) маркетингтік қызметтерге арналған шығыстар және басқа да осыған ұқсас шығыстар.

$ 73 Әкімшілік шығыстар

191. Әкімшілік шығыстарға өндірістік процеске байланысты емес басқару және шаруашылық шығыстары жатқызылады.

$ 74 Қаржыландыруға арналған шығыстар

      192. Қаржыландыруға арналған шығыстар мыналарды қамтиды:
      1) сыйақылар бойынша шығыстар;
      2) қаржылық жалдау жөнінде пайыздар төлеуге арналған шығыстар;
      3) қаржыландыруға арналған өзге де шығыстар.

$ 75 Корпоративтік табыс салығы жөніндегі шығыстар

193. Салықтар бойынша шығыстарға осы Стандарттың "Табыс салығы жөніндегі есеп" бөлімінде анықталатын корпоративтік табыс салығы жөніндегі шығыстар жатқызылады.

$ 76 Өзге шығыстар

      194. Өзге шығыстарға қарапайым қызмет процесінен тәуелді болмай туындайтын өзге өндірістік шығыстар жатқызылады. Оларға мыналар жатқызылады:
      1) активтерді істен шығару жөніндегі шығыстар;
      2) бағамдық айырма жөніндегі шығыстар;
      3) резервті құру және үмітсіз талаптарды есептен шығару жөніндегі шығыстар;
      4) операциялық жалдау жөніндегі шығыстар және басқалар.

$ 77 Шығыстарды есептен шығару

195. Шығыстарды есептен шығару есепті кезеңнің аяғында жүзеге асырылады және қаржы жылындағы қорытынды нәтижемен жабылады.

$ 78 Табыс салығы жөніндегі есепке алу

196. Қаржылық есептілікте берілген табыс салығы жөніндегі салық төлемі салық мақсаттарында мәлімделген кіріс салығына сәйкес келеді.

12-бөлім. Құрылысқа арналған шарттарды есепке алу $ 79 Құрылысқа арналған шарттарды біріктіру және бөлу

      197. Шарт бірнеше активтерді тұрғызуды көздегенде, олардың әрқайсысының құрылысы мынадай шартпен құрылысқа арналған жеке шарт ретінде қарастырылады:
      1) әрбір активті тұрғызуға жеке жоба ұсынылды;
      2) әрбір актив бойынша жекелеген келіссөздер жүргізілді, олардың барысында тараптардың әрбір активке жатқызылған шарттың бір бөлігін қабылдау немесе кейінге қалдыру мүмкіндігі болды;
      3) әрбір актив бойынша кірістер мен шығындар жеке анықталады.

      198. Шарттардың тобы олар бір тапсырысшымен жасалған ба немесе бірнеше тапсырысшылармен жасалған ба, қарамастан, мынадай шартпен құрылысқа арналған бірыңғай шарт ретінде қарастырылады:
      1) шарттардың тобы бірыңғай жоба ретінде жасалған;
      2) шарттар өзара байланысты және өзара тәуелді және іс жүзінде пайданың жалпы нормасымен бірге бірыңғай жобаның бір бөлігін білдіреді;
      3) шарттарды орындау бір уақытта немесе салыстырмалы үздіксіз жүзеге асырылады.

      199. Шарт тапсырысшының қарауы бойынша қосымша активтің құрылысын көздейді немесе қосымша активтің құрылысы туралы ережені қамту үшін өзгеруі мүмкін. Қосымша активтің құрылысы мынадай шартта жеке шарт ретінде қарастырылады:
      1) актив өзінің құрылысы, технологиясы немесе функциясы жағынан бастапқы шартта көзделген активтен немесе активтер тобынан елеулі ерекшеленеді;
      2) активтің бағасы бастапқы шарттың бағасынан тәуелсіз белгіленеді.

$ 80 Құрылысқа арналған шарт жөніндегі кіріс

      200. Құрылысқа арналған шарт жөніндегі кіріс мыналарды қамтиды:
      1) шартта көрсетілген кірістің бастапқы сомасы;
      2) шарт талаптарынан ауытқу, талап-тілектердің туындау шарттары және ынталандыру төлемдері; бұл ретте кірістің туындау шарттары және сенімді өлшемдер көрсетіледі.

201. Шарт жөніндегі кіріс алынған немесе алуға тиесілі өтемнің құны бойынша ескеріледі. Шарт бойынша кірісті өлшеу болашақ оқиғалардың нәтижесіне қарай әрекет етуге ұшыраған. Ілеспе жағдайлардың туындауына қарай есептеулер қайта қарауға ұшырайды, сондықтан кірістің сомасы кезеңнен кезеңге арттыру немесе азаю жағына қарай өзгеруі мүмкін.

      202. Ауытқу шарт бойынша кірістің артуына немесе азаюына әкелуі мүмкін. Ауытқу егер:
      1) тапсырысшы осы ауытқуды және оған байланысты туындаған кірістің сомасын мақұлдайды деген ықтималдылық болса; және
      2) кірістің сомасы сенімді өлшенетін болса шарт бойынша кірістің сомасына енгізіледі.

      203. Талап-тілектердің нәтижесінде туындайтын кірістің сомасын өлшеу анықсыздықтың жоғары деңгейін қамтиды және жиі келіссөздер нәтижесіне тәуелді болады. Сондықтан талап-тілектер мынадай жағдайларда ғана шарт бойынша кіріске енгізіледі:
      1) келіссөздер тапсырысшы талап-тілекті мойындайды деген ықтималдылық туындаған алдыңғы деңгейге жетсе;
      2) тапсырысшы мойындауы мүмкін сома сенімді өлшенуі мүмкін.

      204. Ынталандыру төлемдері егер:
      1) шарт жұмыстарды орындаудың белгіленген стандарттары сақталады немесе арттырылады деген жеткілікті ықтималдылық болған орындау деңгейіне жетсе; және
      2) ынталандыру төлемдерінің шамасы сенімді өлшенуі мүмкін болса шарт бойынша кіріске енгізіледі.

$ 81 Құрылысқа арналған шарт бойынша шығыстар

      205. Құрылысқа арналған шарт бойынша шығыстар мыналарды қамтиды:
      1) нақты шартпен тікелей байланысты шығыстар;
      2) тұтастай алғанда шарт бойынша қызметке жатқызылуы мүмкін және шартқа бөлінуі мүмкін шығыстар; және
      3) шарттың талаптарына сәйкес тапсырысшы ерекшелікті төлеуге жататын өзге де шығыстар.

      206. Шартқа тікелей жатқызылған шығыстар:
      1) құрылыс алаңында қадағалауды қоса алғанда құрылыс алаңындағы жұмысшылардың еңбекақысын;
      2) құрылыс кезінде пайдаланылған материалдардың құнын;
      3) шартты орындау үшін пайдаланылған ғимараттар мен жабдықтардың амортизациясын;
      4) ғимараттарды, жабдықтар мен материалдарды құрылыс алаңына және одан ауыстыруға арналған шығындарды;
      5) ғимараттар мен жабдықтарды жалға алуға арналған шығындарды;
      6) шартқа тікелей байланысты конструкторлық және техникалық қолдауға арналған шығындарды;
      7) қателерді түзетуге және кепілдікті жұмыстарға арналған есептеу шығындары, оның ішінде күтілетін кепілдік берілген шығындарды; және
      8) үшінші тараптардың талап-тілектерін қамтиды.

$ 82 Құрылысқа арналған шарт бойынша кірістер мен шығыстарды тану

207. Егер құрылысқа арналған шарт нәтижесі сенімді есептелуі мүмкін болса, құрылысқа арналған шартқа байланысты шарт бойынша кірістер мен шығындар баланс күніне шарт бойынша жұмыстардың аяқталу сатысында тиісінше кірістер мен шығыстар ретінде танылуы тиіс.

      208. Тіркелген бағасы бар шарт жағдайында құрылысқа арналған шарт бойынша нәтиже барлық мынадай шарттарды сақтаған кезде дұрыс есептелуі мүмкін:
      1) шарт бойынша жалпы кіріс сенімді өлшенуі мүмкін;
      2) шартқа байланысты экономикалық пайдалар кәсіпорынға түсуі ықтимал;
      3) оны аяқтау үшін қажетті шарт бойынша шығындар да, баланс күніне шарт бойынша жұмыстардың аяқталу сатысы да сенімді өлшенуі мүмкін;
      4) оған жатқызылған шарт бойынша шығындар шарт бойынша іс жүзінде тартылған шығындарды бұрын жүргізілген есептеулермен салыстыруға болатындай нақты бірегейлендіруі және сенімді өлшенуі мүмкін.

      209. "Шығындар қосу" шартымен жағдайда құрылысқа арналған шарт бойынша нәтиже мынадай барлық шарттарды сақтаған кезде сенімді есептелуі мүмкін:
      1) шартқа байланысты экономикалық пайданың субъектіге түсуі ықтимал; және
      2) олар нақты өтеуге жата ма, әлде жоқ па оған қарамастан оған жатқызылған шарт бойынша шығындар нақты бірегейлендіреді және сенімді өлшенеді.

      210. Егер құрылысқа арналған шарт нәтижесі дұрыс есептелмесе:
      1) кіріс шарт бойынша шеккен шығындар өтелуі ықтимал деңгейде ғана танылуы тиіс; және
      2) шарт бойынша шығындар туындаған кезеңде шығыс ретінде танылуы тиіс.

$ 83 Күтілетін шығындарды тану

211. Шарт бойынша жалпы шығындар шарт бойынша жалпы кірістен асып түседі деген ықтималдылық болғанда, күтілетін шығын тез арада шығыс ретінде танылуы тиіс.

$ 84 Ақпаратты ашу

      212. Субъектке мыналарды ашқаны жөн:
      1) кезеңде кіріс ретінде танылған шарт бойынша кіріс сомасы;
      2) кезеңде танылған шарт бойынша кірісті анықтау үшін пайдаланылатын әдістер; және
      3) орындау процесіндегі шарттардың аяқталу сатысында анықтау үшін пайдаланылатын әдістер.

      213. Баланс күніне орындау процесіндегі шарттар үшін субъект мыналарды ашуы тиіс:
      1) есепті күнге шеккен шығындардың және танылған пайданың жалпы сомасы (танылған шығындарды есептен шығарғанда);
      2) алынған аванстардың сомасы; және
      3) ұстау сомасы.

      214. Субъекті мыналарды беруі тиіс:
      1) актив ретінде - шарт бойынша жұмыс үшін тапсырысшылардан алынатын жалпы сома; және
      2) міндеттеме ретінде - шарт бойынша жұмысы үшін тапсырысшыға төлеуге жататын жалпы сома.

13-бөлім. Өзге де операцияларды есепке алу $ 85 Қаржы инвестицияларын есепке алу

215. Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікте қаржы инвестицияларды сатып алу құны бойынша көрсетіледі.

$ 86 Қарыздар жөніндегі шығындарды есепке алу

      216. Қарыздар жөніндегі шығындар - қаражатты қарызға алуға байланысты субъекті тартқан пайыздық және басқа да шығыстар. Қарыздар жөніндегі шығындар мыналарды қамтуы мүмкін:
      1) банктік овердрафтар және ұзақ мерзімді қарыздар бойынша пайыз;
      2) қарыздарға байланысты жеңілдіктердің немесе сыйлықтардың амортизациясы;
      3) несие алуды ұйымдастыруға байланысты тартқан қосымша шығындардың амортизациясы;
      4) қаржылық жалдауға қатысты танылған қаржы төлемдері;
      5) пайыздарды төлеуге арналған шығындарды түзету ретінде қаралатын шекте қарыздарды шетел валютасында алу нәтижесінде туындайтын бағамдық айырмалар.

217. Қарыздар жөніндегі шығындарды субъект қарыздар қалай пайдаланылатындығына қарамастан, олар тартылған кезеңнің шығыстары ретінде таниды.

$ 87 Қорытынды

218. Осы Стандартта реттелмеген ережелер мен талаптар Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасымен және ұлттық қаржылық есептіліктің N 2 стандартымен реттеледі.

219. Ұлттық қаржылық есептіліктің N 2 стандартында және уәкілетті органның ұсынымдарында бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептіліктің жекелеген мәселелері жөніндегі талаптары мен ережелері болмаған кезде субъект халықаралық қаржылық есептілік стандарттарын пайдаланады.

                                               Ұлттық қаржылық
                                        есептіліктің N 1 стандартына
                                                   1-қосымша

Қосылған құн салығын төлеушілер болып табылмайтын жеке
кәсіпкерлер үшін кірістерді есепке алу кітабы

Жеке кәсіпкердің аты-жөні______________________ ______________________________
Фирмалық атауы________________
Салық төлеушінің тіркеу нөмірі
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _
|_||_||_||_||_||_||_||_||_||_|

Жүзеге асыратын кәсіпкерлік
қызметтің түрі________________
______________________________

Тіркеу туралы мәлімет:
Куәлік сериясы _________________
Куәлік нөмірі___________________
Куәліктің берілген күні_________
Мекен-жайы, телефоны____________
Банк деректемелері______________
Есептік шоттардың нөмірі________
Қызметтің басталу және аяқталу
күні____________________________

Төлем көзінен салынбайтын кірістерді есепке алу ведомосі
(теңгемен)

Күні	Операциялардың атауы*	Сомасы
1	2	3


Бір күнде жиыны	х
Бір айда жиыны	х
Бір тоқсанда жиыны	х
Бір жылда жиыны	х

*Бастапқы бухгалтерлік есептің есепке алу құжаттарын қоса берген жағдайда құжаттардың түрлері бөлінісінде қорытынды ақпарат жолында көрсетуге жол беріледі

                                                 Ұлттық қаржылық
                                        есептіліктің N 1 стандартына
                                                   2-қосымша

Қосылған құн салығын төлеушілер болып табылатын жеке
кәсіпкерлер үшін кірістерді есепке алу кітабы

Жеке кәсіпкердің аты-жөні_________________________________________
Фирмалық атауы____________________________________________________
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
Салық төлеушінің тіркеу нөмірі |_||_||_||_||_||_||_||_||_||_||_||_| Жүзеге асыратын кәсіпкерлік қызметтің түрі________________________
Жеке кәсіпкер ретінде мемлекеттік Қосылған құн салығы бойынша тіркелгені туралы мәліметтер: есепке қою туралы мәліметтер:
куәліктің сериясы________________ куәліктің сериясы _____________
куәліктің нөмірі_________________ куәліктің нөмірі_______________
куәліктің берілген күні__________ куәліктің берілген күні________
мекен-жайы, телефоны_____________ есепке қойған күні_____________
банк деректемелері_______________ қызметтің басталу және аяқталу
есеп шоттарының нөмірлері________ күні___________________________

Төлем көзінен салынбайтын кірістерді есепке алу ведомосі
(теңгемен)

Күні	Сату жөніндегі айналымдар				Өнім берушілер берген шот-фактура- лар (бақылау шоттары) бойынша айналымдар
	Опера- ция- лар- дың атауы	Жалпы сомасы	Оның ішінде		Опера- ция- лар- дың атауы	Қосыл- ған құн салы- ғын- сыз құны	Қосыл- ған құн салы- ғының сомасы
	Опера- ция- лар- дың атауы	Жалпы сомасы	Қосыл- ған құн салы- ғы салы- натын айна- лым	Қосыл- ған құн салы- ғының сомасы	Опера- ция- лар- дың атауы	Қосыл- ған құн салы- ғын- сыз құны	Қосыл- ған құн салы- ғының сомасы
1	2	3	4	5	6	7	8
	ФЖ бар БКМ арқылы				Бақы- лау чек- тері бойын- ша
	бас- тапқы есепке алу құжат- тары бойын- ша				Шот- факту- ралар бойын- ша
	Бір күнде жиыны
	Бір айда жиыны
	Бір тоқ- санда жиыны
	Бір жылда жиыны

*қоса беріліп отырған бастапқы есепке алу құжаттарына немесе сатып
алушылармен есеп айырысу есебі ведомосіне сәйкес

                                                Ұлттық қаржылық
                                       есептіліктің N 1 стандартына
                                                   3-қосымша

     20 ___ жылғы _____ үшін ___________ шоты бойынша
               ақша қаражатын есепке алу
                   Ведомосі (В - 1)
     Субъектінің атауы ______________________________

Есепті кезеңнің басындағы сальдо ________________

р\с N	Күні	Операция- ның мазмұны	Шоттың кредитінен шоттардың дебетіне
р\с N	Күні	Операция- ның мазмұны	N	N	N	N	N	жиыны
1	2	3	4	5	6	7	8	9


	Жиыны	х

кестенің жалғасы

Шоттардың кредитінен шоттың дебетіне
N	N	N	N	N	N
10	11	12	13	14	15

Есепті кезеңнің соңына сальдо ____________

      Басшы (жеке кәсіпкер) ________________ _____________
                                (аты-жөні)        (қолы)
      Бас бухгалтер          ________________ ______________
                                (аты-жөні)        (қолы)

                                                  Ұлттық қаржылық
                                        есептіліктің N 1 стандартына
                                                   4-қосымша

     20 ___ жылғы _____ үшін ___________ шоты бойынша
               ақша қаражатын есепке алу
                   Ведомосі (В - 2)
      Субъектінің атауы ______________________________

р\с N	Қорлар- дың атауы	Өлшем бірлігі	Қорлар- дың өзіндік құны	Есепті кезеңнің басындағы қалдық		Түсті
				N_______		N________
				саны	сомасы	саны	сомасы
1	2	3	4	5	6	7	8


	Жиыны	х	х	х		х

кестенің жалғасы

Жұмсалды		Есепті кезеңнің соңындағы қалдық
N__________		саны	сомасы
саны	сомасы	саны	сомасы
9	10	11	12


х		х

       Басшы (жеке кәсіпкер) ________________ _____________
                                (аты-жөні)        (қолы)
     Бас бухгалтер          ________________ ______________
                                (аты-жөні)        (қолы)

                                                Ұлттық қаржылық
                                       есептіліктің N 1 стандартына
                                                   5-қосымша

        Қаржы инвестицияларын есепке алу
                Ведомосі (В - 3)
    Субъектінің атауы ________________________

р/сN	Түрлері бойынша бағалы қағаздар-дың атауы	Есепті кезеңнің басына қалдық		Бағалы қағаздардың қозғалысы (2020, 2030, 2040)
		Саны	Сомасы	Шоттар тобының кредитіне шоттар тобының дебеті бойынша (түсті)
				N________
				Күні	Саны	Сатып алу құны
1	2	3	4	5	6	7


Жиыны		х		х	х

кестенің жалғасы


			Шоттар тобының кредитінен 7410 шоттар тобының дебетіне (істен шықты)
N__________
Күні	Саны	Сатып алу құны	Күні	Саны	Сатып алу құны
8	9	10	11	12	13


			х	х

кестенің жалғасы

Есепті кезеңнің соңына қалдық
Саны	Сомасы
14	15

х

        Басшы (жеке кәсіпкер)________________     _____________
                             (аты-жөні)           (қолы)
      Бас бухгалтер        ________________     _____________
                             (аты-жөні)           (қолы)

                                                Ұлттық қаржылық
                                        есептіліктің N 1 стандартына
                                                   6-қосымша

      20____ жылғы _______ үшін есеп беретін тұлғалармен
                 есеп айырысуды есепке алу
                       Ведомосі (В - 4)
         Субъектінің атауы_________________________

р\с N	Есеп беретін тұлғаның аты-жөні	______ бере- шек- тің қалды- ғы	Есепке берілді (___ шотының дебеті шоттардың кредитіне)
р\с N	Есеп беретін тұлғаның аты-жөні	______ бере- шек- тің қалды- ғы	N	N	N	N	жиыны
1	2	3	4	5	6	7	8


	Жиыны

кестенің жалғасы

Жұмсалды (___ шотының кредитінен шоттардың дебетіне)				____ берешектің қалдығы
N	N	N	жиыны	____ берешектің қалдығы
9	10	11	12	13

         Басшы (жеке кәсіпкер) ________________     _____________
                              (аты-жөні)          (қолы)
      Бас бухгалтер         ________________     _____________
                              (аты-жөні)          (қолы)

                                                Ұлттық қаржылық
                                        есептіліктің N 1 стандартына
                                                    7-қосымша

       Сатып алушылармен және тапсырысшылармен
             есеп айырысуды есепке алу
                  Ведомосі (В - 5)
        Субъектінің атауы ___________________

р/с N	шот- фактураның, көрсетілген қызметтер актісінің N	Сатып алушы (тапсы-рысшы)	Сату құны бойынша ___қалдық	Атаулары бойынша саны (көрсетілген қызметтердің көлемі)
р/с N	шот- фактураның, көрсетілген қызметтер актісінің N	Сатып алушы (тапсы-рысшы)	Сату құны бойынша ___қалдық
1	2	3	4	5	6	7	8


Жиыны		х

кестенің жалғасы

Берілген шоттардың топтары бойынша сомасы (шоттар тобының кредитіне дебет 1210, 2110)			Ақы төлеу (1210, 2110 шоттар тобының кредитінен шоттар тобының дебетіне
6010	3130		N	күні	сомасы	Корреспон- денциялана- тын шот	Өнім- дер мен көрсе- тілген қыз- мет- терді сату құны бойын- ша __ қалдық
9	10	11	12	13	14	15	16


				х		х

         Басшы (жеке кәсіпкер) ________________     _____________
                              (аты-жөні)            (қолы)
      Бас бухгалтер         ________________     _____________
                              (аты-жөні)            (қолы)

                                                 Ұлттық қаржылық
                                        есептіліктің N 1 стандартына
                                                    8-қосымша

         20 ___ жылғы ________ үшін өнім берушілермен
                  есеп айырысуды есепке алу
                    Ведомосі (В - 6)
           Субъектінің атауы ______________________

р\с N	Өнім беруші	Есепті кезең- нің басына төлен- беген шоттар бойын- ша қал- дық	Кіріс құжаты- ның N	Сатып алын- ған қор- лар- дың атауы	_______шоттың кредитінен шоттардың дебетіне
р\с N	Өнім беруші		Кіріс құжаты- ның N	Сатып алын- ған қор- лар- дың атауы	N	N	N	Жиыны
1	2	3	4	5	6	7	8	9



Жиыны		х	х	х

кестенің жалғасы

Шоттардың кредитіне ____ шотының дебеті бойынша айналымдар					Есепті кезеңнің соңына төленбеген шоттар бойынша қалдық
N		N		Жиыны
Күні	Сомасы	Күні	Сомасы	Жиыны
10	11	12	13	14	15

         Басшы (жеке кәсіпкер)   ________________     _____________
                               (аты-жөні)            (қолы)
      Бас бухгалтер           ________________     _____________
                               (аты-жөні)            (қолы)

                                                Ұлттық қаржылық
                                        есептіліктің N 1 стандартына
                                                   9-қосымша

           20_____жылғы ____________ үшін еңбекақы төлеуді
                             есепке алу
                          ВЕДОМОСІ (В-7)
              Субъектінің атауы _______________________

р/с N	Аты- жөні	Лауазымы	Жалақысы	Күндер саны өтелді	Еңбекақы есептелді
р/с N	Аты- жөні	Лауазымы	Жалақысы	Күндер саны өтелді	Уақыт бойынша	Сыйлық	Жиыны
1	2	3	4	5	6	7	8


Жиыны		х	х	х

кестенің жалғасы

Ұсталды			Ұсталған-ның барлығы	Төлеуге	Қолы	Есепті кезеңнің соңына берешек
ЖТС	ЖЗҚ жарна-лар	Өзгелер	Ұсталған-ның барлығы	Төлеуге	Қолы	Есепті кезеңнің соңына берешек
9	10	11	12	13	14	15


					х

        Басшы (жеке кәсіпкер) ________________     _____________
                               (аты-жөні)           (қолы)
      Бас бухгалтер         ________________     _____________
                               (аты-жөні)            (қолы)

                                                Ұлттық қаржылық
                                        есептіліктің N 1 стандартына
                                                   10-қосымша

          Есептеулер мен өзге де операцияларды есепке алу
                        Ведомосі (В - 8)
           Субъектінің атауы ________________________
                        N ___ шоты бойынша

р\с N	Негіз- деме (опе- рация, күні)	Есепті кезеңнің басындағы сальдо		Шоттардың кредитіне дебет бойынша айналымдар
р\с N	Негіз- деме (опе- рация, күні)	дебет	кредит	N	N	N	жиыны
1	2	3	4	5	6	7	8



Жиыны

кестенің жалғасы

Кредит бойынша шоттардың дебетіне айналымдар				Есепті кезеңнің соңындағы сальдо
N	N	N	жиыны	дебет	кредит
9	10	11	12	13	14

         Басшы (жеке кәсіпкер) ________________     _____________
                               (аты-жөні)           (қолы)
      Бас бухгалтер         ________________     _____________
                               (аты-жөні)           (қолы)

                                               Ұлттық қаржылық
                                        есептіліктің N 1 стандартына
                                                  11-қосымша

           20_____жылғы ____________ үшін биологиялық
                     активтерді есепке алу
                        Ведомосі (В - 9)
             Субъектінің атауы________________________

р/с N	Биологиялық активтердің түрлері	Бірлік құны	Есепті кезеңнің басындағы қалдық		Кіріс
р/с N	Биологиялық активтердің түрлері	Бірлік құны	Саны	Соммасы, теңгемен	Саны	Соммасы, теңгемен
1	2	3	4	5	6	7


	Жиыны	х

кестенің жалғасы

Шығыс		Шығын		Есепті кезеңнің соңындағы қалдық
Саны	Соммасы, теңгемен	Саны	Соммасы, теңгемен	Саны	Соммасы, теңгемен
8	9	10	11	12	13

         Басшы (жеке кәсіпкер) _______________   _____________
                               (аты-жөні)       (қолы)
      Бас бухгалтер         _______________ _____________
                               (аты-жөні)       (қолы)

                                                Ұлттық қаржылық
                                        есептіліктің N 1 стандартына
                                                  12-қосымша

               20_____жылғы ____________ үшін
     Негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің
                   қозғалысын есепке алу
                     Ведомосі (В - 10)
      Субъектінің атауы _____________________________

НҚ және МЕА түрлері	Қысқаша сипатта- масы	Пайдалы қолдану мерзімі	Есепті кезеңнің басындағы қалдық
			Саны	НҚ және МЕА құны	Кіріс
			Саны	НҚ және МЕА құны	Саны	Бас- тапқы құны
1	2	3	4	5	6	7


Жиыны	х	х	х		х

кестенің жалғасы

Негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің қозғалысы					Есепті кезеңнің соңындағы қалдық
Шығыс					Саны	НҚ және МЕА құны
Саны	НҚ және МЕА құны			Істен шығу себебі
Саны	Жиыны	Жинақ- талған тозуды есептен шығару	Баланс- тық құн- ды есеп- тен шы- ғару	Істен шығу себебі
8	9	10	11	12	13	14


				х	х

         Басшы (жеке кәсіпкер) _______________   _____________
                               (аты-жөні)       (қолы)
      Бас бухгалтер         _______________   _____________
                               (аты-жөні)       (қолы)

                                                Ұлттық қаржылық
                                        есептіліктің N 1 стандартына
                                                   13-қосымша

       Негізгі құралдар және метериалдық емес активтердің
              амортизациялық аударымдарын есепке алу
                          Ведомосі (В - 11)

НҚ және МЕА түрле- рі	Есепті кезеңнің соңындағы қалдық		Негізгі құралдар және метериалдық емес активтердің амортизациясы (2420, 2740 шоттар тобының кредиті)
	Саны	НҚ және МЕА құны	Норма		Есептеулер сомасы			Дебет- теле- тін шот
	Саны	НҚ және МЕА құны	Жыл- дық	Ай- лық	Есеп- ті ке- зеңде	Есепті кезең- нің басы- нан	Ағым- дағы жылдың 1-і күніне	Дебет- теле- тін шот
1	2	3	4	5	6	7	8	9


Жиыны	х		х	х				х

      Басшы (жеке кәсіпкер) _______________   _____________
                                (аты-жөні)       (қолы)
      Бас бухгалтер          _______________   _____________
                                (аты-жөні)       (қолы)

                                            Ұлттық қаржылық
                                     есептіліктің N 1 стандартына
                                              14-қосымша

       20____ жылғы _______ үшін есепті кезең шығындарын
                           есепке алу
                        Ведомосі (В - 12)
         Субъектінің атауы ______________________________

Шоттың атауы	Шоттар тобының кредитінен шоттар тобының дебеті бойынша
Шоттың атауы	2420, 2740 шоттарының топтары		1310,1350 шоттарының топтары		3400 кіші бөлімі		N 3350	N
1	2	3	4	5	6	7	8	9
8010 "Негізгі өндіріс"
7110 "Өнімдерді сату және қызметтер көрсету жөніндегі шығыстар"
2930 "Аяқталма- ған құрылыс"

Жиыны

кестенің жалғасы

Шығын-дардың жиыны	Аяқталмаған өндіріс қалдығы		Шоттар тобының дебетіне шоттар тобының кредитінен
Шығын-дардың жиыны	басына	аяғына	N 1320	N 7010	N 5710		жиыны
10	11	12	13	14	15	16	17

         Басшы (жеке кәсіпкер) _______________   _____________
                               (аты-жөні)       (қолы)
      Бас бухгалтер          ________________ _____________
                               (аты-жөні)       (қолы)

                                            Ұлттық қаржылық
                                     есептіліктің N 1 стандартына
                                               15-қосымша

Шаруашылық операцияларын есепке алу
КІТАБЫ

Субъектінің атауы ________________________________________________
Субъекті қызметінің түрі__________________________________________
Ұйымдастыру-құқықтық нысаны ______________________________________
Субъектінің заңды мекен-жайы______________________________________
Банк деректемелері ______________________________________________
СТН_______________________________________________________________
Өлшем бірлігі: теңге______________________________________________

Операцияларды тіркеу				Шоттар бойынша ақшаның
р/с N	Күні және Кұжаттың N	Операция- ның мазмұны	Сомасы	N 1010		N 1040
р/с N	Күні және Кұжаттың N	Операция- ның мазмұны	Сомасы	Дебет (кіріс)	Кредит (шығыс)	Дебет (кіріс)	Кредит (шығыс)
1	2	3	4	5	6	7	8

кестенің жалғасы

бар-жоғы және қозғалысы
№ N 3310		N 3350
Дебет (кіріс)	Кредит (шығыс)	Дебет (кіріс)	Кредит (шығыс)	Дебет (кіріс)	Кредит (шығыс)
9	10	11	12	13	14

                                             Ұлттық қаржылық
                                     есептіліктің N 1 стандартына
                                               16-қосымша

20_____жылғы ____________ үшін
Жиынтық ведомость (В - 13)

Жеке кәсіпкер __________________________________________________
Жүзеге асырылатын кәсіпкерлік қызмет түрі_______________________
Өлшем бірлігі: теңге ___________________________________________
Мекен-жайы:_____________________________________________________
Банк мекемелерінде ашылған есептік және өзге шоттардың нөмірі__________________________________________________________
Салық төлеушінің тіркеу нөмірі__________________________________

Ведомостер		Есепті кезеңнің соңына сальдо
р/с N	Атауы	Есепті кезеңнің соңына сальдо
1	2	3

Жеке кәсіпкер ______________________ _______________
(аты-жөні) (қолы)

                                             Ұлттық қаржылық
                                     есептіліктің N 1 стандартына
                                                17-қосымша

Жиынтық ведомость (В - 14)

Ведомостер		Шоттар бойынша ақшаның
N	Атауы	N 1040		N 1010		3310, 4110
N	Атауы	Дебет (кіріс)	Кредит (шығыс)	Дебет (кіріс)	Кредит (шығыс)	Дебет (кіріс)	Кредит (шығыс)
1	2	3	4	5	6	7	8

кестенің жалғасы

бар-жоғы және қозғалысы
№ N 3350		N
Дебет (кіріс)	Кредит (шығыс)	Дебет (кіріс)	Кредит (шығыс)
9	10	11	12

         Басшы (жеке кәсіпкер) _______________   _____________
                               (аты-жөні)        (қолы)
      Бас бухгалтер          ________________ _____________
                               (аты-жөні)        (қолы)

                                             Ұлттық қаржылық
                                     есептіліктің N 1 стандартына
                                               18-қосымша

Қаржы нәтижесінің есебі
Субъектінің атауы ________________________

Кірістер (шоттар бойынша)							Шығыстар (шоттар бойынша)
N_	N_	N_	N_	N_	N_	Кіріс- тердің жиыны	N_	N_	N_	N_
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

кестенің жалғасы

Шығыстар (шоттар бойынша)			Қорытынды пайда (қорытынды шығын)
N_	N_	Шығыстардың жиыны	Есепті кезеңде	Жылдың басынан
12	13	14	15	16

         Басшы (жеке кәсіпкер) _______________   _____________
                               (аты-жөні)        (қолы)
      Бас бухгалтер          ________________ _____________
                               (аты-жөні)        (қолы)

                                            Ұлттық қаржылық
                                     есептіліктің N 1 стандартына
                                               19-қосымша

(1-нысан)
Ұйымның атауы_________________________________________________
Ұйым қызметінің түрі__________________________________________
Ұйымдастыру-құқықтық нысаны___________________________________
Қызметкерлердің орташа жылдық саны _______________________адам
Ұйымның заңды мекен-жайы _____________________________________

       ____ жылғы» "__" __________ жағдай бойынша
                      бухгалтерлік баланс
                                                    мың теңге

Активтер	Жол коды	Есепті кезеңнің соңына	Есепті кезеңнің басына
I. Қысқа мерзімді активтер
Ақша қаражаты	01
Қысқа мерзімді қаржы инвестициялары	02
Қысқа мерзімді дебиторлық берешек	03
Қорлар	04
Өзге де қысқа мерзімді активтер	05
Қысқа мерзімді активтердің жиыны	10
II. Ұзақ мерзімді активтер
Ұзақ мерзімді қаржы инвестициялары	11
Ұзақ мерзімді дебиторлық берешек	12
Негізгі құралдар	13
Биологиялық активтер	14
Материалдық емес активтер	15
Өзге ұзақ мерзімді активтер	16
Ұзақ мерзімді активтердің жиыны	20
Баланс (10 жол + 20 жол)
Міндеттеме және капитал	Жол коды	Есепті кезеңнің аяғына	Есепті кезеңнің басына
III. Қысқа мерзімді міндеттемелер	21
Қысқа мерзімді қаржы міндеттемелері	22
Салықтар бойынша міндеттемелер	23
Қысқа мерзімді кредиторлық берешек	24
Өзге қысқа мерзімді міндеттемелер	25
Қысқа мерзімді міндеттемелердің жиыны	30
IV. Ұзақ мерзімді міндеттемелер
Ұзақ мерзімді қаржы міндеттемелері	31
Ұзақ мерзімді кредиторлық берешек	32
Өзге ұзақ мерзімді міндеттемелер	33
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің жиыны	40
V. Капитал
Жарғылық капитал	41
Резервтер	42
Бөлінбеген пайда (жабылмаған залал)	43
Капиталдың жиыны	50
Баланс (30 жол + 40 жол + 50 жол)

        Басшы (жеке кәсіпкер) _______________   _____________
                               (аты-жөні)        (қолы)
      Бас бухгалтер          ________________ _____________
                               (аты-жөні)        (қолы)

Мөр орны

                                            Ұлттық қаржылық
                                     есептіліктің N 1 стандартына
                                               20-қосымша

(2-нысан)

____ жылғы 31 желтоқсанда аяқталатын жыл бойынша
пайда мен зияндар туралы есеп

мың теңге

Көрсеткіштердің атауы	Жол коды	Есепті кезеңде	Өткен кезеңде
Өнімді сатудан және қызметтер көрсетуден түсетін кіріс	01
Сатылған өнімдердің және көрсетілген қызметтердің өзіндік құны	02
Жалпы пайда (01 жол - 02 жол)	03
Қаржыландырудан түсетін кірістер	04
Өзге де кірістер	05
Өнімді сатуға және қызметтер көрсетуге арналған шығыстар	06
Әкімшілік шығыстар	07
Қаржыландыруға арналған шығыстар	08
Өзге де шығыстар	09
Салық салғанға дейінгі пайда (залал) (03 жол + 04 жол + 05 жол - 06 жол - 08 жол - 09 жол)	10
Корпоративтік табыс салығы бойынша шығыстар	11
Есепті кезеңдегі қорытынды пайда ( қорытынды залал) (10 жол - 11 жол)	20

          Басшы (жеке кәсіпкер) _______________   _____________
                                (аты-жөні)         (қолы)
       Бас бухгалтер          ________________ _____________
                                (аты-жөні)         (қолы)

Мөр орны

                                         Ұлттық қаржылық
                                     есептіліктің N 1 стандартына
                                                21-қосымша

Кітаптар мен ведомостерді толтыру ережесі $ 1 Стандартпен анықталатын қосылған құн салығын төлеушілер болып табылмайтын жеке кәсіпкерлерге арналған кірісті есепке алу кітабындағы шаруашылық операцияларды көрсету тәртібі

      1. Кітапты толтыру:
      күн сайын, хронологиялық тәртіппен жұмыс күнінің соңында қорытындыны шығара отырып;
      қолма-қол ақша және қолма-қол емес ақша арқылы жүргізілген барлық операцияларды, оның ішінде бартерлік операцияларды, консигнацияға қорларды қабылдау-беру бойынша операцияларды және басқаларды қоса алғанда, өнімдер мен қызметтерді өткізу бойынша операцияларды көрсете отырып;
      жеке кәсіпкерлерде бар операцияларда көзделген тек сол ведомостерді пайдалана отырып;
      бірнеше фискалдық жады бар бақылау-касса машиналары (бұдан әрі - ФЖ бар БКМ) болған кезде - қолма-қол ақшаны есепке алу кітабында көрсетілген және ФЖ бар БКМ арқылы жүргізілген жиынтық айналым бойынша бір жолмен жүргізіледі.
      2. Кітап төлем көзінен салық салынбайтын кірістерін есепке алу ведомосінің және (немесе) төлем көзінен салық салынатын кірістерін есепке алу ведомосінің титул парағынан тұратын құжатты білдіреді.
      3. Титул парақты толтыру ережесі.
      Титул парағына кәсіпкер туралы деректер толтырылады:
      кәсіпкердің тегі, аты, әкесінің аты;
      фирмалық атауы;
      салық төлеушінің тіркелген нөмірі;
      жүзеге асырылатын кәсіпкерлік қызмет түрі;
      кәсіпкерді тіркеу туралы куәлік (сериясы, нөмірі, берілген күні);
      мекен-жайы және телефоны;
      қосылған құн салығы бойынша есепке қою туралы куәлік (қосылған құн салығы бойынша есепке тұрған кәсіпкер ғана толтырады);
      банктік деректемелері және есеп айырысу шоттарының нөмірі (банкте шоты бар кәсіпкер ғана толтырады);
      қызметтің басталған және аяқталған күні.
      4. Қосылған құн салығын төлеушілер болып табылмайтын жеке кәсіпкерлер үшін төлем көзінен салық салынбайтын кірістерін есепке алу ведомосін толтыру ережесі.
      "Күні" деген 1-баған бойынша - кірісті алған күні көрсетіледі.
      "Операцияның атауы" деген 2-баған бойынша - қолма-қол ақша және (немесе) қолма-қол емес ақша есеп айырысумен жүргізілген операциялардың атауы (бартерлік операцияларды, консигнацияға қорларды қабылдау-беру бойынша операцияларды қоса алғанда, бақылау чектері және (немесе) банктік үзінді көшірме бойынша (бастапқы есеп құжаттарына (жүкқұжаттар, шот-фактуралар) сәйкес).
      "Сомасы" деген 3-баған бойынша - алынған және (немесе) алынуға тиісті ақша түріндегі затты сатудан түскен кіріс сомасы көрсетіледі.

$ 2 Стандартпен анықталатын қосылған құн салығын төлеушілер болып табылатын жеке кәсіпкерлерге арналған кірісті есепке алу кітабындағы шаруашылық операцияларды көрсету тәртібі

      5. Кітапты толтыру:
      күн сайын, хронологиялық тәртіппен жұмыс күнінің соңында қорытындыны шығара отырып;
      қолма-қол ақша және қолма-қол емес ақша арқылы жүргізілген барлық операцияларды, оның ішінде бартерлік операцияларды, консигнацияға қорларды қабылдау-беру бойынша операцияларды және басқаларды қоса алғанда, өнімдерді, жұмыстарды және қызметтерді өткізу бойынша операцияларды көрсете отырып;
      жеке кәсіпкерлерде бар операцияларда көзделген тек сол ведомостерді пайдалана отырып;
      бірнеше ФЖ бар БКМ болған кезде - қолма-қол ақшаны есепке алу кітабында көрсетілген және ФЖ бар БКМ арқылы жүргізілген жиынтық айналым бойынша бір жолмен жүргізіледі.
      6. Кітап төлем көзінен салық салынбайтын кірістерін есепке алу ведомосінің және (немесе) төлем көзінен салық салынатын кірістерін есепке алу ведомосінің титул парағынан тұратын құжатты білдіреді.
      7. Титул парақты толтыру ережесі.
      Титул парағына кәсіпкер туралы деректер толтырылады:
      кәсіпкердің тегі, аты, әкесінің аты;
      фирмалық атауы;
      салық төлеушінің тіркелген нөмірі;
      жүзеге асырылатын кәсіпкерлік қызмет түрі;
      кәсіпкерді тіркеу туралы куәлік (сериясы, нөмірі, берілген күні);
      мекен-жайы және телефоны;
      қосылған құн салығы бойынша есепке қою туралы куәлік
(қосылған құн салығы бойынша есепке тұрған кәсіпкер ғана толтырады);
      банктік деректемелері және есеп айырысу шоттарының нөмірі (банкте шоты бар кәсіпкер ғана толтырады);
      қызметтің басталған және аяқталған күні.
      8. Қосылған құн салығын төлеушілер болып табылатын жеке кәсіпкерлер үшін төлем көзінен салық салынбайтын кірістерін есепке алу ведомосін толтыру ережесі.
      "Күні" деген 1-баған бойынша - кірісті алған күні көрсетіледі.
      "Операцияның атауы" деген 2-баған бойынша - қолма-қол ақша және (немесе) қолма-қол емес есеп айырысумен жүргізілген операциялардың атауы (бартерлік операцияларды және консигнацияға қорларды қабылдау-беру бойынша операцияларды қоса алғанда, бақылау чектері және (немесе) банктік үзінді көшірме бойынша (бастапқы есеп құжаттарына (жүкқұжаттар, шот-фактуралар) сәйкес).
      "Жалпы сомасы" деген 3-баған бойынша - алынған немесе алынуға тиісті ақша түріндегі затты өткізуден түскен кіріс сомасы көрсетіледі.
      "Қосылған құн салығы салынбайтын айналым" деген 4-баған бойынша - қосылған құн салығы салынбайтын өнімдерді өткізу және қызметтерді көрсету бойынша айналымдар көрсетіледі.
      "Қосылған құн салығы сомасы" деген 5-баған бойынша - өнімдер мен қызметтерді өткізуден болған айналымдар бойынша есептелген салық сомасы көрсетіледі.
      "Операцияның атауы" деген 6-баған бойынша - қорлар мен қызметтерді сатып алу бойынша операциялар көрсетіледі.
      "Қосылған құн салығынсыз құны" деген 7-баған бойынша - жеке кәсіпкер сатып алған және оның кәсіпкерлік қызметіне байланысты қосылған құн салығынсыз қорлар мен қызметтердің құны көрсетіледі.
      "Қосылған құн салығының сомасы" деген 8-баған бойынша берушілер қойған шот-фактураларға (бақылау чектеріне) сәйкес айналымдар бойынша салық сомасы көрсетіледі.

$ 3 Ақша қаражатын есепке алу ведомосі (В - 1)

      9. В - 1 нысаны бойынша ведомость ақша қаражатының кіші бөлімі топтарының шоттарында көрсетілетін операцияларды есепке алуға арналған.
      Кассадағы қолма-қол ақшаны есепке алу бойынша ведомоске жазба касса операциялары туралы есептің негізінде жүргізіледі.
      Ақша қаражатын қабылдау және беру, кіріс және шығыс құжаттарын ресімдеу, касса кітабын жүргізу және касса операциялары туралы есеп жасау заңнамада белгіленген тәртіпке сәйкес жүзеге асырылады.
      Банкте есеп айырысу шоты және басқа шоттар бойынша ақша қаражатын есепке алу бойынша ведомоске жазба банктің үзінді көшірмесінің және оған қоса берілген құжаттардың негізінде жүргізіледі.
      "Күні" деген ведомостің бағаны есепті кезең ішінде түскен банктің үзінді көшірмесінің бастапқы және соңғы күнін көрсетуге арналған.
      "Операцияның мазмұны" бағаны касса және банктік шот бойынша жүргізілген шаруашылық операцияларын тіркеуге арналған.
      Есепті кезеңнің соңында ведомосте есепті кезеңнің соңындағы сальдо шығарылады, ол содан кейін В - 13 нысанындағы жиынтық ведомоске (жеке кәсіпкерлер үшін) және В - 14 нысанына (басқа шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін) (бұдан әрі - субъект)) және келесі есепті кезеңде ашылатын ведомоске көшіріледі.

$ 4 Қорларды есепке алу ведомосі (В - 2)

      10. В - 2 нысаны бойынша ведомость қорларды есепке алуға арналған.
      Қорларды есепке алу ведомосі есепті кезеңде ашылады және есепті кезеңде ол бойынша қозғалыс болғанына немесе болмағанына қарамастан, қорлардың барлық түрлерінің бөлінісінде (шикізат және материалдар, дайын өнім, тауарлар, аяқталмаған өндіріс, басқа да қорлар) материалдық-жауапты адамдар бөлек жүргізеді.
      Қорлардың өзіндік құны сатып алуға, өңдеуге кеткен барлық шығындарды, қорлардың ағымдағы жағдайына және ағымдағы орналасқан орнына келтіру мақсатында жүргізілген басқа да шығындарды қамтиды.
      "Түсті" деген бағанда қорлардың саны және құны көрсетілген түсуі көрсетіледі.
      "Жұмсалды" деген бағанға қорлардың саны және құны көрсетілген оны өндіріске немесе сатуға жіберу туралы деректер енгізіледі.
      Есепті кезеңнің соңында ведомосте есепті кезеңнің соңындағы сальдо шығарылады, ол содан кейін В-13 нысанындағы жиынтық ведомоске (жеке кәсіпкерлер үшін) және В-14 нысанына (басқа субъектілер үшін) және келесі есепті кезеңде ашылатын ведомоске көшіріледі.

$ 5 Қаржылық инвестицияларды есепке алу ведомосі (В - 3)

      11. В-3 нысаны бойынша ведомость мынадай 1120 "Саудаға арналған қысқа мерзімді қаржылық активтер", 1130 "Өтелгенге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар", 1140 "Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар", 1150 "Өзгелей қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар", 2020 "Өтелгенге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар", 2030 "Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар", 2040 "Өзгелей ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар" шоттарының топтарында ескерілетін қаржылық инвестицияларды есепке алуға арналған.
      Ведомость өткен есепті кезеңге ведомостен есепті кезеңнің басындағы қаржылық инвестициялардың саны және құны туралы деректерді көшіру арқылы ашылады.
      Ведомосте 1120, 1130, 1140, 1150, 2020, 2030, 2040 шоттар топтарының дебеті бойынша санын, сатып алу құнын және корреспонденттейтін шотын (ақша қаражатын есепке алу бойынша шоттар топтарының кредиті, 3310 "Берушілер мен мердігерлерге қысқа мерзімді кредиторлық берешек", 3390 "Өзгелей қысқа мерзімді кредиторлық берешек", 4110 "Берушілер мен мердігерлерге ұзақ мерзімді берешек", 4170 "Өзгелей ұзақ мерзімді кредиторлық берешек") көрсете отырып, басқа субъектілерден бағалы қағаздарды сатып алу бойынша операциялар көрсетіледі.
      1120, 1130, 1140, 1150, 2020, 2030, 2040 топтардың кредиті бойынша 12-13-бағандарға өткізілген бағалы қағаздардың санын және құнын енгізе отырып, бағалы қағаздарды өтеу (сатып алу) және сату операциялары көрсетіледі.

$ 6 Есеп беретін тұлғалармен есеп айырысуды есепке алу ведомосі (В - 4)

      12. В-4 нысаны бойынша ведомость 1250 "Қызметкерлердің қысқа мерзімді дебиторлық берешегі" шоттарының топтарында көрсетілетін қызметкерлердің және басқа да адамдарың берешегі бойынша операцияларды есепке алуға арналған.
      Ведомость өткен есепті кезеңге ведомостен берешектің пайда болған күнін көрсете отырып, қызметкерлер берешегінің қалдықтарын көшіру арқылы ашылады.
      Ағымдағы есепті кезеңде берілген аванстар, қызметкерлерге берілген кредиттердің асыра жұмсалуын өтеу сомасы (берілген авансқа қарсы) "Ақша қаражаты" кіші бөлімдері шоттарының кредитімен болатын корреспонденцияда 1250, 2150 шоттарының (4-7-бағандар) дебеті бойынша көрсетіледі.
      9-11-бағандарда тиісті шоттармен корреспонденцияда пайдаланылмаған аванстарды, берілген кредиттерді қайтару сомасына және жұмсалған есеп беретін сомаға 1250, 2150 шоттарының кредиті бойынша операциялар көрсетіледі.
      Есеп беретін тұлғалар бөлінісінде есепті кезең соңындағы қалдықтар есептеледі және 13 "Берешектің қалдығы" бағанына енгізіледі.
      Есепті кезеңнің соңында кредит қалдығын алған жағдайда, берешектің қалыптасқан сомасын 2150 "Қызметкерлердің ұзақ мерзімді дебиторлық берешегі" шоттарының келесі топтарына көшіру қажет.
      Есепті кезеңнің соңында есепті кезеңнің соңындағы жиыны В-13 нысанындағы жиынтық ведомоске (жеке кәсіпкерлер үшін) және В-14 нысанына (басқа субъектілер үшін) және келесі есепті кезеңде ашылатын ведомоске көшіріледі.

$ 7 Сатып алушылармен және тапсырыс берушілермен есеп айырысуды есепке алу ведомосі (В - 5)

      13. В-5 нысаны бойынша ведомость өткізілген қорларға сатып алушылармен және тапсырыс берушілермен кәсіпкердің есеп айырысуын есепке алуға арналған.
      Активтерді тиеу немесе сатып алушыларға (тапсырыс берушілерге) өткізу кезінде ведомостерге жазба әрбір сатып алушы (тапсырыс беруші) бойынша жүргізіледі.
      Есепті кезеңнің басындағы сатып алушылардың (тапсырыс берушілердің) берешегінің қалдығы өткен есепті кезеңге тиісті ведомостен көшіріледі.
      5-8-бағандарда бұйымның атаулары немесе топтары бойынша өткізілген активтердің сандық деректері көрсетіледі. "Көрсетілген шоттар бойынша сомасы" бөлімінде (9-11-бағандар) сатып алушылар көрсеткен шоттар бойынша сома енгізіледі. Бұл ретте, жанама салықтар сомасы (қосылған құн салығы және акциздер) және активтерді өткізуден түскен кіріс сомасы бөлек көрсетіледі.
      Көрсетілген шот-фактураларды төлеу бойынша операциялар банктің үзінді көшірмесі, касса ордерлері немесе басқа да ақшалай құжаттар негізінде "Төлем" бөлімінде (12-15-бағандар) көрсетіледі.
      Есепті кезеңнің соңында ведомоске есепті кезеңнің соңындағы сальдо шығарылады, ол содан кейін В-6 нысаны бойынша жиынтық ведомоске және келесі есепті кезеңде ашылатын ведомоске көшіріледі.
      Есепті кезеңнің соңында ведомосте есепті кезеңнің соңындағы сальдо шығарылады, ол содан кейін В-13 нысанындағы жиынтық ведомоске (жеке кәсіпкерлер үшін) және В-14 нысанына (басқа субъектілер үшін) және келесі есепті кезеңде ашылатын ведомоске көшіріледі.

$ 8 Берушілермен есеп айырысуды есепке алу ведомосі (В - 6)

      14. В-6 нысаны бойынша ведомость 3310 "Берушілерге және мердігерлерге қысқа мерзімді кредиторлық берешек", 4110 "Берушілерге және мердігерлерге ұзақ мерзімді берешек" шоттарының топтарында ескерілетін берушілермен (мердігерлермен) есеп айырысуды есепке алуға арналған.
      Ведомость өткен есепті кезеңге ведомостен берушілердің (мердігерлердің) 3310, 4110 шоттарының топтары бөлінісінде субъекті берешегінің қалдықтарын көшіру арқылы ашылады.
      3310, 4110 шоттарының (6-8-бағандар) кредиті бойынша ведомоске жазба орындалған жұмысқа және көрсетілген қызметтерге, сондай-ақ қорларға берушілер (мердігерлер) шоттарының деректері негізінде жүргізіледі.
      3310, 4110 шоттардың (10-13-бағандар) дебеті бойынша берушілердің (мердігерлердің) шоттарын төлеу бойынша ("Ақша қаражаты" кіші бөлімінің шоттар тобының кредиті), сондай-ақ 1280 "Өзгелей қысқа мерзімді дебиторлық берешек", 2180 "Өзгелей ұзақ мерзімді дебиторлық берешек" кіші бөлімінің шоттарына ескерілетін соманың есебі бойынша операциялар көрсетіледі.
      Есепті кезеңнің соңында төленбей қалған сома берушілердің (мердігерлердің) әрбір шоты бойынша бөлек есептеледі және 15 "Есепті кезеңнің соңындағы төленбеген шоттар бойынша қалдық" бағанына енгізіледі.
      Есепті кезеңнің соңында ведомосте есепті кезеңнің соңындағы сальдо шығарылады, ол содан кейін В-13 нысанындағы жиынтық ведомоске (жеке кәсіпкерлер үшін) және В-14 нысанына (басқа субъектілер үшін) және келесі есепті кезеңде ашылатын ведомоске көшіріледі.

$ 9 Еңбекақы төлеуді есепке алу ведомосі (В - 7)

      15. В-7 нысаны бойынша ведомость 3350 "Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек" шоттарының топтарында ескерілетін субъектінің қызметкерлерімен есеп айырысуды есепке алуға арналған.
      Ведомость өткен есепті кезеңге ведомостен қызметкерлердің депозитке салынған жалақысы бойынша субъектінің берешегін көшіру арқылы ашылады.
      Ведомосте 3350 "Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек" шоттары топтарының (6-8-бағандар) кредиті бойынша субъекті қабылдаған еңбекақы төлеу жүйесі мен нысандарын ескере отырып, есептелген орындалған жұмысқа еңбекақы төлеу (сыйлықты қоса алғанда) бойынша қызметкерлерге (штатта тұрған және штатта тұрмаған) есептелген сома көрсетіледі. Жалақы қызметкерлердің санаттары, есепке алу объектісі, өндіріс түрлері бойынша ведомосте топқа бөлінеді.
      Сонымен бір уақытта (9-11-бағандар) Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес қызметкерлерге еңбекақы төлеу бойынша есептелген сомадан барлық ұсталымдардың есебі жүргізіледі және қызметкерлердің қолына берілуге тиісті соманы (13-баған) анықтайды.
      Есепті кезеңнің соңында еңбекақы төлеу бойынша берілмеген сома әрбір қызметкер бойынша және барлық қызметкерлер бойынша қорытынды сома 15 "Есепті кезеңнің соңындағы берешектің қалдығы" бағанына енгізіледі және содан кейін В-13 нысанындағы жиынтық ведомоске (жеке кәсіпкерлер үшін) және В-14 нысанына (басқа субъектілер үшін) және келесі есепті кезеңде ашылатын ведомоске көшіріледі.

$ 10 Есеп айырысуларды және өзге де операцияларды есепке алу ведомосі (В - 8)

      16. В-8 нысаны бойынша ведомость V "Капитал және резервтер" бөлімі шоттарының топтарында және 1280 "Өзгелей қысқа мерзімді дебиторлық берешек", 1620 "Алдағы кезеңдердің шығыстары", 1610 "Қысқа мерзімді берілген аванстар", 3010 "Қысқа мерзімді банктік қарыздар", 3520 "Алдағы кезеңдердің кірістері", 3030 "Қатысушылардың дивидендтері және кірістері бойынша қысқа мерзімді кредиторлық берешек", 3100 "Салықтар бойынша міндеттемелер", 3510 "Қысқа мерзімді алынған аванстар", 3390 "Өзгелей қысқа мерзімді кредиторлық берешек" (3350 "Еңбекақы бойынша қысқа мерзімді берешек" қоспағанда), 7710 "Корпоративтік табыс салығы бойынша шығыстар" шоттарының топтарында ескерілетін операцияларды есепке алуға арналған.
      Шоттардың бірнеше бухгалтерлік топтарында ескерілетін операцияларды көрсету үшін ведомостің бір бланкісін пайдаланған кезде олардың әрқайсысына ведомосте қажетті жол саны енгізіледі және "Негіздеме" деген бағанда шоттар топтарының саны және оның атауы жазылады.
      Активті және пассивті шот топтарына бөлуді ескере отырып, ведомость ашқан кезде пассив шоттар бойынша есепті кезеңнің басындағы қалдықтың кредиттелуі, ал активті шоттар бойынша дебеттелуі қажеттігін ескеру қажет.
      Есепті кезеңнің соңында ведомосте есепті кезеңнің соңындағы сальдо шығарылады, ол содан кейін В-13 нысанындағы жиынтық ведомоске (жеке кәсіпкерлер үшін) және В-14 нысанына (басқа субъектілер үшін) және келесі есепті кезеңде ашылатын ведомоске көшіріледі.

$ 11 Биологиялық активтерді есепке алу ведомосі (В - 9)

      17. В-9 нысаны бойынша ведомость биологиялық активтерді (жануарларды және өсімдіктерді) есепке алуға арналған.
      Биологиялық активтерді есепке алу ведомосі есепті кезеңде ашылады және оны есепті кезеңде ол бойынша қозғалыс болғанына немесе болмағанына қарамастан, биологиялық активтердің (жануарлардың және өсімдіктердің) барлық түрлерінің бөлінісінде материалдық-жауапты адамдар бөлек жүргізеді.
      Есепті кезеңнің соңында ведомоске есепті кезеңнің соңындағы сальдо шығарылады, ол содан кейін В-6 нысаны бойынша жиынтық ведомоске және келесі есепті кезеңде ашылатын ведомоске көшіріледі.
      Есепті кезеңнің соңында ведомосте есепті кезеңнің соңындағы сальдо шығарылады, ол содан кейін В-13 нысанындағы жиынтық ведомоске (жеке кәсіпкерлер үшін) және В-14 нысанына (басқа субъектілер үшін) және келесі есепті кезеңде ашылатын ведомоске көшіріледі.

$ 12 Негізгі құралдар мен материалдық емес активтер қозғалысын есепке алу ведомосі (В - 10)

      18. В-10 нысаны бойынша ведомость 2400 "Негізгі құралдар" және 2700 "Материалдық емес активтер" кіші бөлімдері шоттарының топтарында ескерілетін НҚ және МЕА болуын және олардың қозғалысын есепке алуға арналған.
      НҚ және МЕА объектілері бойынша деректер сыныптауыш бөлінісінде әрбір объекті бойынша бөлек жайғастыру тәсілімен ведомосте жазылады.
      Кәсіпкерде НҚ және МЕА объектілерінің біршама саны болған кезде ол бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы Қазақстан Республикасының заңнамасында бекітілген бастапқы құжаттардың үлгі нысандарын пайдалана отырып, есепті жүргізе алады. Карточкалардың жиынтық деректері негізінде В-10 нысаны бойынша ведомосте НҚ және МЕА объектілері қозғалысының жиынтық есебі жүргізіледі.
      Ведомость НҚ және МЕА объектілерінің қозғалысы болған кезде, бірақ жылына бір реттен жиі емес толтырылады. НҚ және МЕА объектілерінің ішкі ауыстырылымы ведомосте көрсетілмейді.
      Есепті кезеңнің соңында ведомосте есепті кезеңнің соңындағы сальдо шығарылады, ол содан кейін В-13 нысанындағы жиынтық ведомоске (жеке кәсіпкерлер үшін) және В-14 нысанына (басқа субъектілер үшін) және келесі есепті кезеңде ашылатын ведомоске көшіріледі.

$ 13 Негізгі құралдар және материалдық емес активтердің амортизациялық аударымдарын есепке алу ведомосі (В - 11)

      19. В-11 нысаны бойынша ведомость 2420 "Негізгі құралдардың амортизациясы", 2740 "Өзге де материалдық емес активтердің амортизациясы" шоттарының топтарында ескерілетін негізгі құралдар мен материалдық емес активтер бойынша амортизациялық аударымдардың есептелген сомасын есепке алуға арналған.
      Амортизацияның есептелген сомасы есепті кезеңнің соңында НҚ және МЕА құны туралы деректерді (В-10 нысаны бойынша ведомость) және амортизациялық аударымдар нормаларын ескере отырып, НҚ және МЕА-ның әрбір объектісі бойынша анықталады.
      7-8-бағандар НҚ және МЕА объектілері бойынша оларды пайдалану мерзімі басталғаннан бастап жинақталған тозу сомасын (амортизация) көрсетуге арналған.
      В-11 ведомосінің деректері В-10 нысаны бойынша ведомості толтыру кезінде пайдаланылады.
      Есепті кезеңнің соңында ведомосте есепті кезеңнің соңына баған бойынша қорытынды шығарылады, ол содан кейін В-13 нысанындағы жиынтық ведомоске (жеке кәсіпкерлер үшін) және В-14 нысанына (басқа субъектілер үшін) және келесі есепті кезеңде ашылатын ведомоске көшіріледі.

$ 14 Есепті кезеңнің шығындарын есепке алу ведомосі (В - 12)

      20. В-12 нысаны бойынша ведомость өнім өндіруге кететін шығындарды, кезең шығыстарын және аяқталмаған құрылыс бойынша шығыстарды есепке алуға арналған.
      2-9-бағандар басқа ведомостердегі деректер негізінде толтырылады. Мысалы, есеп беретін тұлғалардың В-4 нысаны бойынша ведомосіндегі шығыстар, В-6 нысаны бойынша ведомосте коммуналдық қызметтер көрсету бойынша тараптас ұйымдардың қызмет көрсету құны және т.б. Есепті кезең шығындарының жалпы сомасының есебі 10 "Шығындардың жиыны" бағанында жүргізіледі.
      Айдың басындағы аяқталмаған өндірістің қалдығы (11-баған) өткен есепті кезеңге В-2 нысаны бойынша ведомостің тиісті деректеріне сәйкес ведомосте көрсетіледі, ал есепті кезеңнің соңындағы қалдық (12-баған) аяқталмаған өндірісті түгендеу актілері бойынша анықталады.
      Есепті кезеңде шығарылған өнімнің және көрсетілген қызметтердің іс жүзіндегі өзіндік құнын анықтау үшін 10 "Шығындардың жиыны" бағанында көрсетілген сомаға есепті кезеңнің басындағы аяқталмаған өндіріс қалдығының сомасы қосылады және есепті кезеңнің соңындағы аяқталмаған өндіріс қалдығының сомасы алынып тасталады. Бұл ретте, кезеңнің шығыстарына жатқызылатын шығындар жалпы белгіленген тәртіппен есепті жылдың соңында есептен шығарылады, ал құрылыс объектілері бойынша шығыстар алдын ала 2930 "Аяқталмаған құрылыс" шотында жинақталады және содан кейін пайдалануға қабылдау актісінің негізінде негізгі құралдар және материалдық емес активтердің (В-10) қозғалысын есепке алу ведомосіне көшіріледі.

$ 15 Жиынтық ведомость (В-13)

      21. В-13 нысаны бойынша жиынтық ведомость жеке кәсіпкерлер үшін қолданылатын ведомостердегі айналымдар бойынша жиындарды қорытындылауға арналған.
      Жиынтық ведомость кәсіпкерлер барлық пайдаланатын ведомостердің сальдосын көшіру арқылы әрбір есепті кезеңде ашылады.
      1-2-бағандарда есепті кезеңде кәсіпкер пайдаланатын ведомостердің нөмірі мен атауы жазылады
      3-бағанда ведомостердің негізінде есепті кезеңнің соңындағы сальдо көрсетіледі.

$ 16 Жиынтық ведомость (В - 14)

      22. В-14 нысаны бойынша Жиынтық ведомость қолданылатын ведомостердегі айналымдар бойынша жиынтықтарды қорытындылауға арналған және бухгалтерлік теңгерімді толтыруға қызмет етеді.
      Жиынтық ведомость өткен есепті кезеңге тиісті жиынтық ведомостен субъекті барлық қолданатын шоттар топтарының сальдосын көшіру арқылы әрбір есепті кезеңге ашылады.
      1-2-бағандарда субъект есепті кезеңде пайдаланатын ведомостердің нөмірі және атауы жазылады.
      3-12-бағандарда ведомостердің негізінде шоттардың топтары бойынша дебет және кредит айналымдарының жазбасы жүргізіледі.
      Содан кейін есепті кезеңнен кейінгі бірінші күнгі жағдай бойынша әрбір шот бойынша сальдо есептеледі.

Об утверждении Национального стандарта финансовой отчетности N 1

Национальный стандарт финансовой отчетности N 1

Раздел 1. Общие положения

§ 1. Цель и сфера применения

§ 2. Определения, используемые в настоящем Стандарте

Раздел 2. Составление финансовой отчетности

§ 5. Компоненты финансовой отчетности

§ 6. Принципы и качественные характеристики бухгалтерского учета и финансовой отчетности

§ 7. Сроки предоставления финансовой отчетности

§ 8. Ответственность за финансовую отчетность

§ 9. Бухгалтерский баланс

§ 10. Отчет о прибылях и убытках

§ 11. Пояснительная записка и примечания

§ 12. Прочее раскрытие информации

Раздел 3. Промежуточная финансовая отчетность

§ 13. Компоненты финансовой отчетности

§ 14. Доход, получаемый сезонно, циклически или случайно

§ 15. Затраты, понесенные неравномерно в течение финансового года

§ 16. Использование расчетных оценок

Раздел 4. События после даты баланса

§ 17. Корректирующие события после даты баланса

§ 18. Некорректирующие события после даты баланса

§ 19. Раскрытие информации

§ 20. Уточнение раскрытий о существовавших на дату баланса условиях

§ 21. Некорректирующие события после даты баланса

§ 22. Ошибки

§ 23. Обобщение, классификация и накопление информации, содержащейся в первичных учетных документах

Раздел 5. Учет доходов

§ 24. Критерии признания дохода

§ 25. Измерение дохода

§ 26. Продажа товаров

§ 27. Предоставление услуг

§ 28. Доходы от финансирования

§ 29. Прочие доходы

§ 30. Определение операции

§ 31. Проценты

§ 32. Раскрытие информации

Раздел 6. Учет основных средств

§ 33. Признание статей основных средств

§ 34. Первоначальное измерение статей основных средств

§ 35. Обмены активами

§ 36. Последующие затраты

§ 37. Измерение после первоначального признания

§ 38. Амортизация

§ 39. Списания и выбытия

§ 40. Раскрытие информации

Раздел 7. Учет биологических активов и сельскохозяйственной продукции

§ 41. Признание и измерение

Раздел 8. Государственные субсидии

§ 42. Раскрытие информации

Раздел 8. Учет нематериальных активов

§ 43. Нематериальные активы

§ 44. Признание и первоначальное измерение нематериального актива

§ 45. Себестоимость нематериального актива

§ 46. Обмены активами

§ 47. Внутренне созданный нематериальный актив

§ 48. Измерение после первоначального признания

§ 49. Амортизация

§ 50. Ликвидационная стоимость

§ 51. Списание и выбытие актива

§ 52. Раскрытие информации

Раздел 9. Учет запасов

§ 53. Классификация запасов

§ 54. Аналитические признаки запасов

§ 55. Признание запасов в учете

§ 56. Измерение запасов

§ 57. Себестоимость запасов

§ 58. Способ расчета себестоимости

§ 59. Учет внутреннего перемещения запасов

§ 60. Учет запасов, переданных на ответственное хранение или переработку

§ 61. Учет запасов, полученных на ответственное хранение

§ 62. Учет выбытия запасов

§ 63. Раскрытие информации

Раздел 10. Учет аренды

§ 64. Финансовая аренда

§ 65. Операционная аренда

§ 66. Операции продажи с обратной арендой.

Раздел 11. Учет расходов

§ 67. Виды расходов

§ 68. Расходы периода

§ 6. Принципы и качественные характеристики
бухгалтерского учета и финансовой отчетности

§ 15. Затраты, понесенные неравномерно
в течение финансового года

§ 23. Обобщение, классификация и накопление информации,
содержащейся в первичных учетных документах

Раздел 7. Учет биологических активов и
сельскохозяйственной продукции

§ 13. Ведомость учета амортизационных отчислений
по основным средствам и нематериальным активам (В-11)