Об утверждении программы, курсов обучения и квалификационных требований по специальной подготовке специалистов в области пожарной безопасности противопожарных служб

Приказ Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 25 декабря 2009 года № 310. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 20 января 2010 года № 6009. Утратил силу приказом Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 23 мая 2014 года № 253

      Сноска. Утратил силу приказом Министра по чрезвычайным ситуациям РК от 23.05.2014 № 253 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования).

      Примечание РЦПИ!
      Порядок введения в действие приказа см. п. 4.

      Во исполнение подпункта 6-1 статьи 6 Закона Республики Казахстан от 22 ноября 1996 года "О пожарной безопасности", ПРИКАЗЫВАЮ:
      1. Утвердить:
      1) Программу по специальной подготовке специалистов в области пожарной безопасности противопожарных служб согласно приложению 1 к настоящему приказу;
      2) Курсы обучения по специальной подготовке специалистов в области пожарной безопасности противопожарных служб согласно приложению 2 к настоящему приказу;
      3) Квалификационные требования по специальной подготовке специалистов в области пожарной безопасности противопожарных служб согласно приложению 3 к настоящему приказу.
      2. Комитету противопожарной службы Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан обеспечить государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
      3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан Петрова В.В.
      4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении двадцати одного дня со дня его первого официального опубликования.

      Министр                                    В. Божко

Приложение 1      
к Приказу Министра   
по чрезвычайным ситуациям
Республики Казахстан  
25 декабря 2009 года № 310

                               Программа
    по специальной подготовке специалистов в области пожарной
                безопасности противопожарных служб

№
п/п

Наименование разделов
и тем

Количество часов

Пожарные

Инструктора-
пожарные

Всего

Кл.
групп.

Практич.

Всего

Кл.
групп.

Практич.

1

2

3

4

5

6

7

8
Раздел 1. Нормативно-правовая база
в области пожарной безопасности

1

Законодательные и
нормативные акты,
регламентирующие деятель-
ность подразделений
противопожарных служб на
объекте.

1

1

-

1

1

-

ИТОГО:

 1 1 - 1 1 -
Раздел 2. Пожарно-профилактическая подготовка

1

Общие принципы
обеспечения пожарной
безопасности зданий и
сооружений.

1

1

-

1

1

-

2

Виды строительных
материалов и их горючесть

-

-

-

2

2

-

3

Общие меры пожарной
безопасности на
охраняемых объектах.
Противопожарные
мероприятия при
производстве огневых и
ремонтных работ.

1

-

1

2

-

2

4

Правила пожарной
безопасности на
охраняемом объекте.

1

1

-

2

2

-

5

Наружное и внутреннее
противопожарное
водоснабжение.

1

1

-

2

1

1

6

Установки ручной и
автоматической пожарной
сигнализации, систем
пожаротушения,
противодымной защиты и
оповещения людей.

-

-

-

2

2

-

ИТОГО:

 4 3 1 11 8 3
Раздел 3. Пожарно-техническая подготовка

1

Боевая одежда и
снаряжение пожарного.
Сбор, выезд по тревоге и
следование на пожар

1

-

1

1

-

1

2

Тактико-технические
характеристики пожарных
машин и пожарных
мотопомп.

3

1

2

2

-

2

3

Пожарно-техническое
оборудование вывозимое на
пожарных автомобилях.

1

-

1

1

-

1

4

Ручные пожарные лестницы

1

-

1

-

-

-

5

Пожарные рукава, рукавное
оборудование, пожарные
стволы.

2

-

2

2

-

2

6

Средства и оборудование
пенного тушения.

1

-

1

-

-

-

7

Огнетушители

1

1

-

1

1

-

8

Связь в противопожарной
службе.

1

-

1

1

-

1

ИТОГО:

 11 2 9 8 1 7
Раздел 4. Пожарно-спасательная подготовка

1

Упражнения с пожарными
рукавами, стволами,
рукавной арматурой и
принадлежностями.

2

-

2

2

-

2

2

Упражнения с пожарными
лестницами.

1

-

1

-

-

-

3

Упражнения со
спасательной веревкой.
Спасание и самоспасание.

1

-

1

-

-

-

4

Вскрытие и разборка
конструкций на пожаре.

1

-

1

1

-

1

5

Боевое развертывание с
установкой пожарного
автомобиля (мотопомпы) на
водоисточник. Действия
пожарного при боевом
развертывании

2

-

2

1

-

1

ИТОГО:

 7 - 7 4 - 4
Раздел 5. Пожарно-тактическая подготовка

1

Общие сведения о горении
и горючих веществах,
пожаре и его развитии.
Основы прекращения
горения на пожаре.

2

2

-

2

2

-

2

Виды пожарных
подразделений и понятие
об их тактических
возможностях.

1

1

-

-

-

-

3

Разведка пожара. Действия
пожарного при разведке
пожара.

1

1

-

1

1

-

4

Поисково-спасательные
работы на пожаре.
Действия пожарного при
спасании людей и
эвакуации имущества.

1

-

1

1

-

1

5

Тактика тушения пожаров
на охраняемых объектах.

4

2

2

4

2

2

ИТОГО:

 9 6 3 8 5 3
Раздел 6. Оказание доврачебной помощи пострадавшим на пожаре.

1

Основные правила
остановки кровотечения.

1

1

-

1

1

-

2

Основные правила и
способы проведения
искусственного дыхания и
наружного (непрямого)
массажа сердца.
Определения пульса.

1

-

1

1

-

1

3

Способы оказания первой
доврачебной помощи при
ранениях, ушибах,
вывихах, переломах.

1

-

1

1

-

1

4

Способы оказания первой
доврачебной помощи при
химических и термических
ожогах, обморожении.

1

-

1

1

-

1

ИТОГО:

 4 1 3 4 1 3
Раздел 7. Техника безопасности

1

Техника безопасности при
несении службы и тушении
пожара.

2

2

-

2

2

-

ИТОГО:

 2 2 - 2 2 -

Сдача экзаменов

 2 1 1 2 1 1

ВСЕГО ЧАСОВ:

 40 16 24 40 19 21








Раздел 1. Нормативно-правовая база
в области пожарной безопасности

      Тема № 1. Законодательные и нормативные акты, регламентирующие деятельность подразделений противопожарных служб на объекте.
      Занятие 1. Основные положения Закона Республики Казахстан "О пожарной безопасности", постановления Правительства Республики Казахстан "Об утверждении Правил осуществления деятельности негосударственных противопожарных служб". Цели и задачи деятельности негосударственной противопожарной службы Республики Казахстан.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

Раздел 2. Пожарно-профилактическая подготовка

      Тема № 1. Общие принципы обеспечения пожарной безопасности зданий и сооружений.
      Занятие 1. Задачи пожарной профилактики. Основные причины возникновения и распространения пожаров в зданиях и сооружениях. Понятия "пожарная опасность" и "пожарная безопасность". Понятие о направлениях обеспечения пожарной безопасности объекта. Понятия "система предотвращения пожара", "система противопожарной защиты", "противопожарный режим". Основные нормативные документы, регламентирующие пожарную безопасность объекта.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 2. Виды строительных материалов и их горючесть.
      Занятие 1. Характеристика пожароопасных свойств веществ и материалов: группа горючести, температура вспышки, температура воспламенения, температура самовоспламенения, температура самовозгорания. Температурные и концентрационные пределы воспламенения и распространения пламени. Условия пожаро-взрывобезопасности при использовании веществ и материалов.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 3. Общие меры пожарной безопасности на охраняемых объектах. Противопожарные мероприятия при производстве огневых и ремонтных работ.
      Занятие 1, 2. Основные причины пожаров, происходящих на объекте. Противопожарные инструкции (общеобъектовые, цеховые и для отдельных производственных установок. Обязанности должностных лиц, ответственных за соблюдение пожарной безопасности предприятий, отдельных цехов.
      Виды огневых работ и их пожарная опасность. Постоянные и временные места проведения огневых работ. Организация надзора за огневыми работами. Основные руководящие документы на проведение огневых работ. Осмотр места проведения огневых работ до и после их окончания. Организация и проведение огневых работ на пожаро-взрывоопасных объектах, установках и оборудовании.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятия

      Тема № 4. Правила пожарной безопасности на охраняемом объекте.
      Занятие 1. Требования Типовых правил пожарной безопасности для промышленных предприятий; ведомственных отраслевых правил и других нормативных документов по вопросам пожарной безопасности.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 5. Наружное и внутреннее противопожарное водоснабжение.
      Занятие 1, 2. Схемы наружного и внутреннего водоснабжения объектов хозяйствования. Устройство и противопожарные требования при эксплуатации пожарных водоемов и гидрантов. Требования к размещению и оборудованию внутренних пожарных кранов, использование при пожаре.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятия.

      Тема № 6. Установки ручной и автоматической пожарной сигнализации, систем пожаротушения, противодымной защиты и оповещения людей.
      Занятие 1. Назначение, виды, общие сведения об устройстве и принципе действия установок пожарной сигнализации. Автоматические пожарные извещатели: назначение, принцип действия, основные тактико-технические данные извещателей. Автоматические установки тушения пожара: назначение, виды и область применения. Системы противодымной защиты и оповещения людей при пожаре.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

Раздел 3. Пожарно-техническая подготовка

      Тема № 1. Боевая одежда и снаряжение пожарного. Сбор, выезд по тревоге и следование на пожар.
      Занятие 1. Экипировка пожарного, индивидуальная подгонка, укладка, практическое надевание боевой одежды и снаряжения. Порядок действий личного состава смены при сборе, выезде по тревоге и следовании на пожар, техника безопасности.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 2. Тактико-технические характеристики пожарных машин и пожарных мотопомп.
      Занятие 1, 2. Классификация пожарных автомобилей. Назначение, марки, тактико-технические характеристики основных, специальных и вспомогательных пожарных автомобилей.
      Назначение, типы пожарных мотопомп, область их применения. Основные технические характеристики и устройство мотопомп.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятия.

      Тема № 3. Пожарно-техническое оборудование вывозимое на пожарных автомобилях.
      Занятие 1. Размещение и порядок хранения оборудования на пожарном автомобиле. Табель положенности пожарного оборудования на автомобиле. Оборудование пожарного автомобиля основного назначения.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 4. Ручные пожарные лестницы.
      Занятие 1. Ручные пожарные лестницы, устройство, назначение, виды и тактико-техническая характеристика. Уход за лестницами, их сбережение. Сроки и порядок испытания ручных пожарных лестниц. Техника безопасности при работе с пожарными лестницами.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 5. Пожарные рукава, рукавное оборудование, пожарные стволы.
      Занятие 1. Назначение, устройство, виды пожарных рукавов и рукавной арматуры, пожарных стволов. Эксплуатация, уход и испытание напорных и напорно-всасывающих рукавов. Техника безопасности при работе с пожарными рукавами и стволами.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 6. Средства и оборудование пенного тушения.
      Занятие 1. Виды и общие данные о поверхностно-активных веществах. Пенообразователи и смачиватели, правила их хранения.
      Воздушно-пенные стволы и генераторы пены: назначение, устройство, виды, принцип действия и тактико-технические данные, порядок ухода за ними.
      Пеносмесители: назначение, виды, устройство, принцип действия и техническая характеристика. Правила техники безопасности при эксплуатации приборов.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 7. Огнетушители.
      Занятие 1. Назначение, область применения и принцип работы углекислотных, порошковых и воздушно-пенных огнетушителей.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 8. Связь в противопожарной службе.
      Занятие 1. Назначение и общие принципы организации связи в противопожарной службе. Аппаратура пожарной связи. Стационарные, переносные радиостанции, их устройство и порядок работы. Организация связи на пожаре. Правила ведения радиообмена.
      Метод проведения: практическое занятие.

Раздел 4. Пожарно-спасательная подготовка

      Тема № 1. Упражнения с пожарными рукавами, стволами, рукавной арматурой и принадлежностями.
      Занятие 1. Работа с пожарными рукавами, ручными и лафетными стволами по подачи воды.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 2. Упражнения с пожарными лестницами.
      Занятие 1. Практическая отработка приемов снятия лестниц их переноски, установки, подъема в этажи, уборка и укладка на автомобиль.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 3. Упражнения со спасательной веревкой. Спасание и самоспасание.
      Занятие 1. Сматывание веревки в клубок, закрепление за конструкцию четырьмя способами. Вязка спасательной петли и одевание на пострадавших. Спасание пострадавших и самоспасание.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 4. Вскрытие и разборка конструкций на пожаре.
      Занятие 1. Определение места и объема вскрытия конструкций на пожаре для спасания пострадавших и выпуска дыма. Инструмент, применяемый для вскрытия и разборки конструкций.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 5. Боевое развертывание с установкой пожарного автомобиля (мотопомпы) на водоисточник. Действия пожарного при боевом развертывании.
      Занятие 1. Боевое развертывание отделения с подачей одного (двух) ствола на 2-3 рукава без установки и с установкой пожарного автомобиля на водоисточник.
      Метод проведения: практическое занятие

Раздел 5. Пожарно-тактическая подготовка

      Тема № 1. Общие сведения о горении и горючих веществах, пожаре и его развитии. Основы прекращения горения на пожаре.
      Занятие 1. Общие понятия о процессе горения. Краткие сведения о пожарной опасности и характере горения наиболее распространенных горючих веществ. Температура воспламенения, скорость горения в зависимости от измельченности веществ, смачиваемость водой, способность образовывать взрывоопасные смеси.
      Классификация и выбор огнетушащих средств. Общие сведения об основных огнетушащих веществах и способах тушения.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 2. Виды пожарных подразделений и понятие об их тактических возможностях.
      Занятие 1. Первичное и основное тактическое подразделение противопожарой службы. Понятие о тактических возможностях подразделения и от чего они зависят. Тактические возможности основных и специальных пожарных автомобилей находящихся на вооружении подразделения (объекта). Значение автоцистерны в подаче первого ствола. Необходимые случай установки автоцистерны на водоисточник до израсходования вывозимого запаса воды.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 3. Разведка пожара. Действия пожарного при разведке пожара.
      Занятие 1. Цель и задачи разведки пожара. Организация разведки и ее проведение, обязанности лиц, проводящих разведку. Действия пожарного при разведке пожара. Методы проведения разведки. Принятие мер по спасанию людей, нуждающихся в помощи. Техника безопасности при проведении разведки пожара.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 4. Поисково-спасательные работы на пожаре. Действия пожарного при спасании людей и эвакуации имущества.
      Занятие 1. В каких случаях проводятся поисково-спасательные работы. Способы отыскания людей, порядок, пути и способы спасания. Действия пожарного при спасании людей и эвакуации имущества. Техника безопасности при спасании людей и эвакуации имущества.
      Метод проведения: практическое занятие

      Тема № 5. Тактика тушения пожаров. Действия пожарного при тушении пожара. Особенности тушения пожаров на охраняемых объектах.
      Занятие 1, 2. Понятие о пожарной тактике. Боевой устав органов противопожарной службы - основа пожарной тактики. Действия пожарного при тушении пожара. Тушение пожаров - составная часть системы противопожарной защиты и основной вид боевых действий подразделений противопожарной службы. Задачи и принципы тушения пожаров.
      Пожарно-тактическая характеристика, особенности развития и тушения пожаров на охраняемом объекте.
      Техника безопасности при тушении пожара на охраняемом объекте.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятия.

Раздел 6. Оказание доврачебной помощи пострадавшим на пожаре

      Тема № 1. Основные правила остановки кровотечения.
      Занятие 1. Наложение давящей повязки, прижатие артерий, максимальное сгибание конечностей, наложение жгута.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 2. Основные правила и способы проведения искусственного дыхания и наружного (непрямого) массажа сердца. Определения пульса.
      Занятие 1. Признаки жизни и смерти (биологической и клинической). Признаки остановки сердца. Порядок определения пульса. Алгоритмы сердечно-легочной реанимации одним и двумя пожарными. Отработка навыков сердечно-легочной реанимации.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 3. Способы оказания первой доврачебной помощи при ранениях, ушибах, вывихах, переломах.
      Занятие 1. Проникающие ранения черепа, груди, живота. Особенности оказания доврачебной помощи (обработка ран, повязки, обезболивание, укладка и транспортировка). Доврачебная помощь при ранах головы, шеи, грудной клетки (повязки на область головы, шеи, лицевой части, подбородок). Само- и взаимопомощь при ранах груди и живота. Пневмоторакс. Само- и взаимопомощь. Повязки, отработка навыков наложения повязок на верхние и нижние конечности (плечо, локтевой сустав, кисть, пальцы).
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 4. Способы оказания первой доврачебной помощи при химических и термических ожогах, обморожении.
      Занятие 1. Ожоги, виды, тяжесть. Алгоритмы первой доврачебной помощи, профилактика шока. Виды обморожения, оказание первой помощи. Гипотермия и гипертермия, особенности оказания первой доврачебной помощи.
      Метод проведения: практическое занятие.

Раздел 7. Техника безопасности

      Тема № 1. Техника безопасности при несении службы и тушении пожара.
      Занятие 1. Требования правил техники безопасности к служебным помещениям.
      Требования к пожарной технике, пожарно-техническому оборудованию, боевой одежде и снаряжению. Требования правил техники безопасности при несении службы и тушении пожара. Техника безопасности при несении службы, при сборе и выезде по тревоге, следовании на пожар (аварию), стихийное бедствие, занятие и при возвращении в подразделение; техника безопасности при боевом развертывании и тушении пожаров.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

         Тематический план первоначальной подготовки
               водителей пожарных автомобилей

№
п/п

Наименование темы

Количество часов

Всего

из них

классно-
групповых

практи-
ческих

1

Классификация и маркировка пожарных
машин.

1

1

-

2

Пожарные автомобили основного
назначения, и их основные
тактико-технические данные.

1

1

-

3

Пожарные автомобили специального
назначения, и их основные тактико-
технические данные.

1

1

-

4

Шасси пожарных машин. Дополнительная
трансмиссия специальных агрегатов
пожарных машин.

1

-

1

5

Система дополнительного охлаждения
двигателя. Емкость для воды и
пенообразователя. Обогрев емкостей
для воды, пенообразователя и
насосного отсека

1

-

1

6

Пожарные насосы.

3

1

2

7

Вакуумная система. Блок
газоструйного вакуум-аппарата и
газовой сирены

1

-

1

8

Средства, приборы и аппараты пенного
тушения.

2

1

1

9

Пожарные мотопомпы.

1

-

1

10

Органы управления. Контрольно-
измерительные приборы пожарных
автомобилей. Дополнительное
электрооборудование пожарных
автомобилей. Отопитель кабины
боевого расчета

1

-

1

11

Кузов, пожарно-техническое
оборудование

1

-

1

12

Диагностирование технического
состояния пожарных автомобилей и их
специальных агрегатов.

2

1

1

13

Квалификационная характеристика и
обязанности водителя пожарного
автомобиля

1

1

-

14

Техническое обслуживание и ремонт
пожарных автомобилей

2

1

1

15

Техническая документация. Нормы
расхода топлива и смазочных
материалов, порядок списания.

1

1

-

16

Автомобильные радиостанции и порядок
ведения радиообмена.

1

-

1

17

Общие сведения о горении и горючих
веществах

1

1

-

18

Основы тактики тушения пожаров.

1

1

-

19

Первичные средства тушения пожаров.

1

1

-

20

Пожарно-техническое оборудование и
приемы работы с ним

2

1

1

21

Противопожарное водоснабжение. Забор
воды из водоисточников.

3

1

2

22

Элементы теории и основы
безопасности движения пожарных
автомобилей. Правила движения
автомобилей, оборудованных
специальными световыми и звуковыми
сигналами.

1

1

-

23

Правила техники безопасности и
охраны труда в подразделениях
противопожарной службы.

2

2

-

24

Работа на пожарных автомобилях

4

-

4

25

Сдача экзаменов

4

1

3

Всего:

 40 18 22

      Тема № 1. Классификация и маркировка пожарных машин.
      Занятие 1. Классификация пожарных автомобилей по роду выполняемых работ, типу базового шасси, грузоподъемности и т.п. Разделение пожарных автомобилей на три группы (основные, специальные, вспомогательные). Маркировка пожарных автомобилей - основа их оперативно-тактических характеристик.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 2. Пожарные автомобили основного назначения, и их основные тактико-технические данные.
      Занятие 1. Краткая тактико-техническая характеристика, область применения автоцистерн и насосно-рукавных автомобилей. Назначение, расположение, устройство и взаимодействие основных агрегатов и систем специального назначения.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 3. Пожарные автомобили специального назначения, и их основные тактико-технические данные.
      Занятие 1. Общие сведения о пожарных автомобилях специального назначения, имеющихся на вооружении в негосударственной противопожарной службе. Назначение, общее устройство, основные параметры, принцип работы.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 4. Шасси пожарных машин. Дополнительная трансмиссия специальных агрегатов пожарных машин.
      Занятие 1. Краткая техническая характеристика шасси автомобилей. Общее устройство и принцип работы карбюраторных и дизельных двигателей. Карданная передача привода пожарного насоса. Схема передачи крутящего момента от двигателя к насосу. Устройство карданной передачи, промежуточного вала и его опор. Основные неисправности, возникающие в процессе эксплуатации и их устранение.
      Назначение, принцип работы коробки отбора мощности и механизма ее включения и управления. Работа коробки при отборе мощности.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 5. Система дополнительного охлаждения двигателя. Емкость для воды и пенообразователя. Обогрев емкостей для воды, пенообразователя и насосного отсека.
      Занятие 1. Устройство и работа системы дополнительного охлаждения. Контроль и регулировка температуры охлаждающей жидкости. Основные неисправности системы дополнительного охлаждения. Признаки и причины неисправностей и способы их устранения.
      Назначение и расположение волноломов, горловины, контрольной трубки, отстойника и труб подогрева. Крепление цистерны и бака на раме автомобиля. Подсоединение водопенных коммуникаций. Основные неисправности емкостей для воды и пенообразователя и способы их устранения. Работы при техническом обслуживании емкостей и приемы их выполнения.
      Обогрев емкостей для воды, пенообразователя и насосного отсека.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 6. Пожарные насосы.
      Занятие 1, 2. Назначение и принцип работы пожарного центробежного насоса, комбинированного со ступенью высокого давления. Устройство насосов. Назначение основных узлов и деталей насоса. Назначение и расположение: контрольных приборов (мановакуумметров, тахометра); вакуум-клапана; пеносмесителя, задвижек; трубопроводов, вентилей; сливного краника и других водопенных коммуникаций. Крепление насосов на раме автомобиля. Признаки и причины неисправностей и способы их устранения. Проверка герметичности насоса.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятие.

      Тема № 7. Вакуумная система. Блок газоструйного вакуум-аппарата и газовой сирены.
      Занятие 1. Назначение, расположение, устройство и работа газоструйного вакуум-аппарата и газовой сирены. Органы управления работой блока. Основные неисправности и способы их устранения.
      Назначение, расположение и взаимодействие приборов вакуумной системы. Устройство и принцип действия вакуумного клапана насоса. Приемы включения вакуумной системы. Причины неисправностей и способы их устранения.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 8. Средства, приборы и аппараты пенного тушения.
      Занятие 1, 2. Пеносмесители: назначение, виды, устройство, принцип действия и техническая характеристика. Установка пеносмесителя на насосе и подсоединение трубопроводов.
      Пеносливные и пенообразующие устройства: назначение, виды, устройство. Работа воздушно-пенных стволов, генераторов пены. Основные неисправности приборов и аппаратов пенного тушения. Признаки и причины неисправностей и способы их устранения.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятие.

      Тема № 9. Пожарные мотопомпы.
      Занятие 1. Назначение, типы пожарных мотопомп, их применение. Основные технические характеристики и устройство мотопомп. Пожарное оборудование мотопомп. Основные неисправности и способы их устранения. Пуск, работа мотопомпы и уход за ней. Работы при техническом обслуживании. Техника безопасности при работе.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 10. Органы управления. Контрольно-измерительные приборы пожарных автомобилей. Дополнительное электрооборудование пожарных автомобилей. Отопитель кабины боевого расчета.
      Занятие 1. Расположение и назначение рычагов (сцепления, коробки отбора мощностей и т.д.). Приемы действия органами управления.
      Контрольно-измерительные приборы, их назначение, устройство, принцип действия и расположение.
      Назначение и расположение приборов освещения и сигнализации. Принцип действия и расположения переключателей, выключателей и предохранителей. Схема дополнительного электрооборудования. Основные неисправности дополнительных приборов освещения и сигнализации. Признаки и причины неисправности и способы их устранения.
      Устройство и принцип работы бензоэлектрического отопителя. Управление и контроль за работой отопителя.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 11. Кузов, пожарно-техническое оборудование.
      Занятие 1. Кабина боевого расчета и кузов изучаемых пожарных автомобилей. Расположение и назначение отсеков.
      Назначение, размещение и крепление: водопенного оборудования, пожарных стволов, пожарных рукавов и принадлежностей, ручных пожарных лестниц, ручного инструмента для пожарных. Табель положенности пожарного оборудования.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 12. Диагностирование технического состояния пожарных автомобилей и их специальных агрегатов.
      Занятие 1, 2. Назначение, цель и задачи технического диагностирования. Место диагностики в технологическом процессе технического обслуживания и ремонта пожарных автомобилей. Нормативные значения параметров диагностирования. Проверка и испытание специальных агрегатов пожарных автомобилей при отсутствии диагностических средств. Диагностические карты проверки технического состояния пожарных автомобилей. Техника безопасности при диагностировании автомобилей.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятие.

      Тема № 13. Квалификационная характеристика и обязанности водителя пожарного автомобиля.
      Занятие 1. Профессиональные дополнительные требования, предъявляемые к водителю пожарного автомобиля. Обязанности водителя пожарного автомобиля: при смене дежурства, на боевом дежурстве, при ведении боевых действий на пожаре.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 14. Техническое обслуживание и ремонт пожарных автомобилей.
      Занятие 1, 2. Виды и периодичность технического обслуживания. Содержание работ при проведении технического обслуживания № 1, № 2, сезонного обслуживания, при подготовке автомобиля к сдаче во время смены караулов и перед постановкой автомобиля в боевой расчет после возвращения его с пожара.
      Система, виды и методы ремонта пожарных автомобилей. Факторы, влияющие на величину и нормы межремонтных пробегов пожарных автомобилей. Сдача автомобилей в ремонт и получение из ремонта. Организация проведения ремонта. Технические требования к пожарному автомобилю после ремонта. Техническая документация на ремонт пожарного автомобиля, учет ремонта. Техника безопасности при ремонте пожарных автомобилей.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятие.

      Тема № 15. Техническая документация. Нормы расхода топлива и смазочных материалов, порядок списания.
      Занятие 1, 2. Технический паспорт, формуляр и эксплуатационная карточка пожарного автомобиля. График технического обслуживания, журнал технического обслуживания пожарного автомобиля, карточки учета работы автомобильных шин и аккумуляторных батарей. Периодичность и правила их заполнения.
      Нормы расхода жидкого топлива и смазочных материалов для пожарных автомобилей. Летняя и зимняя нормы расхода топлива. Порядок списания горючего. Понятие о топливной экономичности автомобилей и расходе топлива. Методы и приемы экономичного управления автомобилем. Регулировка систем автомобиля на экономичное расходование топлива. Особенности эксплуатации и расхода топлива в экстремальных условиях. Влияние квалификации водителя на расход топлива.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 16. Автомобильные радиостанции и порядок ведения радиообмена.
      Занятие 1. Назначение и тип автомобильных радиостанций. Общее устройство изучаемой радиостанции. Подключение к источнику питания на автомобиле. Расположение и подключение антенн. Включение радиостанций, работа в режиме приема и передачи. Правила ведения радиообмена.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 17. Общие сведения о горении и горючих веществах.
      Занятие 1. Общие понятие о процессе горения. Краткие сведения о пожарной опасности и характере горения наиболее распространенных горючих веществ. Температура воспламенения, скорость горения в зависимости от измельченности вещества, смачиваемость водой, способность образовать взрывоопасные смеси.
      Общие сведения об основных огнетушащих веществах и способах тушения.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 18. Основы тактики тушения пожаров.
      Занятие 1. Общие понятия о пожарной тактике. Основные действия подразделений противопожарной службы при тушении пожара. Содержание работ водителя при проведении боевых действий на пожаре. Характерные ошибки, допускаемые водителями при тушении пожара.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 19. Первичные средства тушения пожаров.
      Занятие 1. Огнетушители: классификация, назначение, устройство и принцип действия пенных, воздушно-пенных, порошковых, углекислотных, жидкостных и аэрозольных огнетушителей и правила работы с ними. Сыпучие огнетушащие вещества, асбестовые покрывала (кошмы, накидки), область их применения и правила использования.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 20. Пожарно-техническое оборудование и приемы работы с ним.
      Занятие 1, 2. Виды, назначение и устройство пожарно-технического оборудования. Всасывающие рукава, всасывающая сетка их назначение, устройство, краткая характеристика. Ключи для соединительных, всасывающих и напорных рукавов.
      Напорные рукава, их назначение и краткая характеристика. Водосборник для пожарных рукавов, соединительные рукавные головки, прокладки, задержки, зажимы, седла, мостики, их назначение и использование при прокладке рукавных линий.
      Пожарные стволы для подачи воды (перекрывные, распылители, комбинированные, лафетные), насадки и их назначение. Понятие о расходе воды и дальности струи. Зависимость их от давления у насадка. Гидроэлеватор и водоуборочный эжектор. Их назначение, устройство, порядок работы.
      Рукавные разветвления, их назначение и устройство. Техника безопасности при работе с рукавами, рукавными катушками, при сборке рукавной линии для забора воды.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятие.

      Тема № 21. Противопожарное водоснабжение. Забор воды из водоисточников.
      Занятие 1, 2. Общие сведения о пожарном водоснабжении охраняемого объекта. Виды и расположение водоисточников, которые могут быть использованы для тушения пожара. Пожарный гидрант, его назначение и устройство, расположение пожарных гидрантов на водопроводной сети. Указатели гидрантов и правила пользования ими. Особенности эксплуатации пожарных гидрантов в летнее и зимнее время.
      Пожарная колонка, ее назначение и устройство. Взаимодействие частей гидранта и колонки при установке колонки на гидрант, пуске и закрытии воды.
      Техника безопасности при установке пожарного автомобиля на водоисточники и при работе с пожарной колонкой. Установка пожарного автомобиля для забора воды из водоема.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятие.

      Тема № 22. Элементы теории и основы безопасности движения пожарных автомобилей. Правила движения автомобилей, оборудованных специальными световыми и звуковыми сигналами.
      Занятие 1. Элементы теории движения автомобиля. Силы, действующие на автомобиль. Расположение центра тяжести пожарного автомобиля. Средняя скорость движения. Торможение автомобиля. Устойчивость и управляемость пожарного автомобиля.
      Требования безопасности к вождению автомобилей оборудованных специальными звуковыми и световыми сигналами. Запрещения, обязательные для водителя при управлении автомобилем.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 23. Правила техники безопасности и по охране труда в подразделениях противопожарной службы.
      Занятие 1. Требования техники безопасности к служебным помещениям: общие положения, гараж, пост технического обслуживания пожарных автомобилей, аккумуляторная, склады горюче-смазочных материалов.
      Требования к пожарной технике, пожарно-техническому вооружению, оборудованию, боевой одежде, снаряжению и меры безопасности при техническом обслуживании пожарных автомобилей.
      Требования техники безопасности при несении службы и тушении пожара.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 24. Работа на пожарных автомобилях.
      Занятие 1, 2. Выбор места для установки автомобиля, мотопомпы для забора воды из водоисточников (гидрант или открытый водоем).
      Прокладка всасывающей и напорной линии. Пуск и действие вакуум-аппарата, насоса и подача воды в рукавные линии. Забор воды из гидранта, с открытого водоема и цистерны.
      Подача воды насосом с помощью гидроэлеватора с глубин и расстояний, превышающих практические пределы всасывания.
      Метод проведения: практическое занятие.

                       Тематический план
первоначальной подготовки инструкторов пожарной профилактики

№
п/п

Наименование разделов и тем

Количество часов

Всего

из них

классно-
групповых

практи-
ческих
Раздел 1. Пожарно-профилактическая подготовка

1

Законодательство Республики Казахстан
в области обеспечения пожарной
безопасности.

1

1

-

2

Общие принципы обеспечения пожарной
безопасности зданий и сооружений.

1

1

-

3

Противопожарное нормирование в
строительстве.

1

1

-

4

Пожарная опасность веществ и
материалов.

1

1

-

5

Пожарная опасность и огнезащита
строительных материалов и
конструкций.

2

2

-

6

Огнестойкость и категорирование
зданий по взрывопожарной опасности.

3

2

1

7

Общая методика экспертизы
строительных конструкций здания.

2

1

1

8

Противопожарные преграды и разрывы.

1

1

-

9

Безопасная эвакуация людей при
пожаре.

1

1

-

10

Пожарная безопасность систем
отопления и вентиляции.

1

1

-

11

Наружное и внутреннее противопожарное
водоснабжение.

1

1

-

12

Пожарная безопасность
электроустановок.

2

1

1

13

Пожарная безопасность при проведении
строительно-монтажных, сварочных и
других огневых работ.

2

2

-

14

Требования пожарной безопасности к
общественным и производственным
зданиям.

2

2

-

15

Методика проверки противопожарного
состояния объекта.

4

-

4

ИТОГО:

 25 18 7
Раздел 2. Тактико-техническая подготовка

1

Назначение, тактико-технические
характеристики и пожарно-техническое
вооружение пожарных автомобилей.

1

1

-

2

Способы прекращения горения на
пожаре. Основы тактики тушения
пожаров.

1

1

-

3

Первичные средства пожаротушения.

1

1

-

4

Установки ручной и автоматической
пожарной сигнализации и систем
пожаротушения, противодымной защиты и
оповещения людей при пожаре.

1

1

-

5

Средства связи в противопожарной
службе.

1

1

-

6

Действия при возникновении пожара.

1

1

-

7

Техника безопасности и охрана труда в
противопожарной службе.

1

1

-

ИТОГО:

 7 7 -
Раздел 3. Оказание доврачебной помощи пострадавшим на пожаре

1

Способы оказания первой доврачебной
помощи при термических и химических
ожогах, обморожении, поражении
электрическим током.

2

1

1

2

Способы оказания первой доврачебной
помощи при ранениях, ушибах, вывихах,
переломах.

2

1

1

ИТОГО:

 4 2 2

Сдача зачета

 4 1 3

Всего:

 40 28 12

Раздел 1. Пожарно-профилактическая подготовка

      Тема № 1. Законодательство Республики Казахстан в области обеспечения пожарной безопасности.
      Занятие 1. Основные положения Закона Республики Казахстан "О пожарной безопасности", постановления Правительства Республики Казахстан "Об утверждении Правил осуществления деятельности негосударственных противопожарных служб". Цели и задачи деятельности негосударственной противопожарной службы Республики Казахстан.
      Метод проведения: классно-групповое занятие

      Тема № 2. Общие принципы обеспечения пожарной безопасности зданий и сооружений.
      Занятие 1. Задачи пожарной профилактики. Основные причины возникновения и распространения пожаров в зданиях и сооружениях. Понятия "пожарная опасность" и "пожарная безопасность". Понятие о направлениях обеспечения пожарной безопасности объекта. Понятия "система предотвращения пожара", "система противопожарной защиты", "противопожарный режим". Основные нормативные документы, регламентирующие пожарную безопасность объекта.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 3. Противопожарное нормирование в строительстве.
      Занятие 1. Понятие о противопожарном нормировании. Структура противопожарного нормирования. Общие принципы разработки противопожарных норм проектирования. Алгоритм разработки системы противопожарной защиты здания.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 4. Пожарная опасность веществ и материалов.
      Занятие 1. Характеристика пожароопасных свойств веществ и материалов: группа горючести, температура вспышки, температура воспламенения, температура самовоспламенения, температура самовозгорания. Температурные и концентрационные пределы воспламенения и распространения пламени. Условия пожаровзрывобезопасности при использовании веществ и материалов.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 5. Пожарная опасность и огнезащита строительных материалов и конструкций.
      Занятие 1. Характеристика пожароопасных свойств веществ и материалов: группа горючести, температура вспышки, температура воспламенения, температура самовоспламенения, температура самовозгорания. Температурные и концентрационные пределы воспламенения и распространения пламени. Условия пожаровзрывобезопасности при использовании веществ и материалов. Способы огнезащиты строительных конструкций.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 6. Огнестойкость и категорирование зданий по взрывопожарной опасности.
      Занятие 1, 2. Предел огнестойкости строительных конструкций. Классификация зданий по огнестойкости. Характеристика конструктивных элементов зданий различных степеней огнестойкости. Методика определения категории производств зданий по взрывопожарной и пожарной опасности. Определение требуемой степени огнестойкости здания. Расчет категории производств помещений и зданий.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятие.

      Тема № 7. Общая методика экспертизы строительных конструкций здания.
      Занятие 1, 2. Экспертиза строительных конструкций здания. Методика определения фактической степени огнестойкости здания. Проведение экспертизы строительных конструкций общественного здания.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятие.

      Тема № 8 Противопожарные преграды и разрывы.
      Занятие 1. Виды и типы противопожарных преград. Устройство противопожарных преград. Требования норм проектирования к противопожарным преградам. Методика определения противопожарных разрывов между зданиями и сооружениями.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 9. Безопасная эвакуация людей при пожаре.
      Занятие 1. Условия обеспечения безопасной эвакуации людей при пожаре. Понятие эвакуационный выход. Требования норм проектирования к эвакуационным путям и выходам. Содержание плана эвакуации людей при пожаре.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 10. Пожарная безопасность систем отопления и вентиляции.
      Занятие 1. Назначение и виды отопительных систем, их пожарная опасность. Противопожарные требования к системам отопления.
      Принцип устройства естественной и искусственной вентиляции жилых, общественных и производственных зданий. Пожарная опасность и противопожарные требования предъявляемые к естественной и искусственной вентиляции в жилых, общественных и производственных зданиях.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 11. Наружное и внутреннее противопожарное водоснабжение.
      Занятие 1. Схемы наружного и внутреннего водоснабжения объектов хозяйствования. Устройство и противопожарные требования при эксплуатации пожарных водоемов и гидрантов. Требования к размещению и оборудованию внутренних пожарных кранов, использование при пожаре.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 12. Пожарная безопасность электроустановок.
      Занятие 1. Схемы электроснабжения здания. Защитные отключающие устройства. Маркировка электрооборудования. Требования противопожарных норм и правил к электроустановкам.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятие.

      Тема № 13. Пожарная безопасность при проведении строительно-монтажных, сварочных и других огневых работ.
      Занятие 1. Требования пожарной безопасности к территории строительства. Порядок складирования материалов. Организация и порядок проведения строительно-монтажных, сварочных и других огневых работ. Виды огневых работ и их пожарная опасность. Требования пожарной безопасности к местам проведения сварочных и других огневых работ. Порядок оформления письменных разрешений на проведение огневых работ на объектах.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 14. Требования пожарной безопасности к общественным и производственным зданиям.
      Занятие 1. Пожарная опасность общественных и производственных зданий. Требования к противопожарному режиму в общественных и производственных зданиях. Требования норм проектирования к объемно-планировочным решениям, противопожарным преградам, путям эвакуации, пожароопасным помещениям зданий.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 15. Методика проверки противопожарного состояния объекта.
      Занятие 1. Цель проверки противопожарного состояния объекта. Последовательность и методика проведения пожарно-технического обследования объектов. Техника безопасности при проведении обследований. Составление унифицированных форм документов по результатам обследования.
      Метод проведения: практическое занятие.

Раздел 2. Тактико-техническая подготовка

      Тема № 1. Назначение, тактико-технические характеристики и пожарно-техническое вооружение пожарных автомобилей.
      Занятие 1. Назначение, тактико-технические характеристики и область применения пожарных автомобилей. Пожарные рукава и стволы. Рукавная арматура и оборудование. Ручные пожарные лестницы, тактико-технические характеристики и приемы работы с ними. Назначение и применение спасательной веревки.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 2. Способы прекращения горения на пожаре. Основы тактики тушения пожаров.
      Занятие 1. Понятие о температурах горения и потухания. Условия прекращения горения. Принципы прекращения горения на пожаре. Классификация огнетушащих средств по доминирующему принципу прекращения горения на пожаре.
      Понятие о пожарной тактике. Боевой устав органов противопожарной службы - основа пожарной тактики. Понятие о пожаре и его развитии. Классификация пожаров. Газообмен на пожаре.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 3. Первичные средства пожаротушения.
      Занятие 1. Назначение область применения и принцип работы переносных и передвижных огнетушителей (углекислотных, порошковых, воздушно-пенных). Модули порошкового пожаротушения. Подручные средства пожаротушения.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 4. Установки ручной и автоматической пожарной сигнализации и систем пожаротушения, противодымной защиты и оповещения людей при пожаре.
      Занятие 1. Назначение, виды, общие сведения об устройстве и принципе действия установок пожарной сигнализации. Автоматические пожарные извещатели: назначение, принцип действия, основные тактико-технические данные извещателей. Автоматические установки тушения пожара: назначение, виды и область применения.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 5. Средства связи в противопожарной службе.
      Занятие 1. Принцип работы ультра коротких волн радиостанций, тактико-технические характеристики радиостанций состоящих на вооружении противопожарной службы. Позывные радиостанций, правила ведения радиообмена.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 6. Действия при возникновении пожара.
      Занятие 1. Порядок сообщения о пожаре. Порядок содержания имеющихся на объекте средств пожаротушения. Приемы тушения пожаров до прибытия пожарных подразделений. Принятие мер по предотвращению распространения пожара. Пути и порядок эвакуации, план эвакуации. Действия рабочих и служащих после прибытия пожарных подразделений.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 7. Техника безопасности и охрана труда в противопожарной службе.
      Занятие 1. Требование техники безопасности при работе с первичными средствами пожаротушения, с пожарно-техническим вооружением и оборудованием. Ответственность работающего за соблюдение правил техники безопасности. Внутренний контроль по безопасности и охране труда, механизм осуществления внутреннего контроля по безопасности и охране труда в организации.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

Раздел 3. Оказание доврачебной помощи пострадавшим на пожаре

      Тема № 1. Способы оказания первой доврачебной помощи при термических и химических ожогах, обморожении, поражении электрическим током.
      Занятие 1. Оказания первой доврачебной помощи при термических и химических ожогах, поражении электрическим током, обморожении.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятие.

      Тема № 2. Способы оказания первой доврачебной помощи при ранениях, ушибах, вывихах, переломах.
      Занятие 1. Оказания первой доврачебной помощи при ранениях, ушибах, вывихах, переломах. Наложение повязок, жгутов, шин. Основные правила и способы проведения искусственного дыхания и наружного непрямого массажа сердца. Определение пульса.
      Метод проведения: классно-групповое практическое занятие.

                          Тематический план
первоначальной подготовки личного состава к работе в средствах
               индивидуальной защиты органов дыхания

№
п\п

Наименование темы

Количество учебных часов

всего

классно-
групповые

практи-
ческие

1

2

3

4

5

1.

Организация газодымозащитной службы.
Задачи и функции газодымозащитной
службы. Подготовка личного состава к
работе в средствах индивидуальной
защиты органов дыхания.

1

1

—

2.

Физиология дыхания и кровообращения.
Влияние продуктов горения и
газообразных веществ на организм
человека.

1

1

—

3.

Назначение, устройство, принцип
действия средств индивидуальной
защиты органов дыхания.

6

3

3

4.

Неисправности, которые могут
возникнуть во время работы в
средствах индивидуальной защиты
органов дыхания и способы их
устранения.

2

1

1

5.

Виды проверок средств индивидуальной
защиты органов дыхания. Контрольно-
измерительные приборы для проверки и
регулировки средств индивидуальной
защиты органов дыхания.

6

2

4

6.

Основные правила работы в средствах
индивидуальной защиты органов
дыхания и меры безопасности при
работе.

4

2

2

7.

Порядок хранения и ухода за
средствами индивидуальной защиты
органов дыхания, оборудованием.

2

1

1

8.

База по ремонту средств
индивидуальной защиты органов
дыхания. Контрольный пост
газодымозащитной службы.

1

—

1

9.

Теплодымокамера.

1

1

—

10.

Работа в средствах индивидуальной
защиты органов дыхания.

10

2

8

11.

Документация газодымозащитной службы
и порядок ее ведения.

2

1

1

12.

Сдача экзаменов.

4

1

3

Всего часов:

 40 16 24

      Тема № 1. Организация газодымозащитной службы. Задачи и функции газодымозащитной службы. Подготовка личного состава к работе в средствах индивидуальной защиты органов дыхания.
      Занятие 1. Общие положения и задачи газодымозащитной службы. Организация газодымозащитной службы в противопожарной службе. Подготовка и допуск личного состава к работе в средствах индивидуальной защиты органов дыхания. Основная тактическая единица газодымозащитной службы.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 2. Физиология кровообращения и дыхания. Влияние продуктов горения и газообразных веществ на организм человека.
      Занятие 1. Состав вдыхаемого и выдыхаемого воздуха. Органы дыхания и кровообращения. Роль правильного дыхания при работе в аппарате. Физико-химические свойства продуктов горения и газообразных веществ, их влияние на организм человека. Признаки отравления человека и правила оказания доврачебной помощи. Способы защиты органов дыхания от воздействия продуктов сгорания: групповой (дымососы, брезентовые перемычки) и индивидуальный (различные противогазы).
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 3. Назначение, устройство, принцип действия средств индивидуальной защиты органов дыхания.
      Занятие 1, 2. Общие сведения об устройстве, принципе действия, принципе работы и основных тактико-технических характеристиках средства индивидуальной защиты органов дыхания.
      Устройство средства индивидуальной защиты органов дыхания, работа основных узлов и частей: баллона с вентилем, редуктора, шланга высокого давления, сигнального устройства, манометра, шланга низкого давления, легочного автомата, подвесной системы, маски и спасательного устройства.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятия.

      Тема № 4. Неисправности, которые могут возникнуть во время работы в средствах индивидуальной защиты органов дыхания и способы их устранения.
      Занятие 1. Основные неисправности средств индивидуальной защиты органов дыхания, способы их устранения. Меры, принимаемые при появлении признаков плохого самочувствия при работе в средствах индивидуальной защиты органов дыхания.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 5. Виды проверок средств индивидуальной защиты органов дыхания. Контрольно-измерительные приборы для проверки и регулировки средств индивидуальной защиты органов дыхания.
      Занятие 1, 2. Назначение и сроки проведения проверок. Правила проведения проверок, приборы и приспособления используемые для проведения проверок, порядок оформления результатов проверок.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятия.

      Тема № 6. Основные правила работы в средствах индивидуальной защиты органов дыхания и меры безопасности при работе.
      Занятие 1, 2. Состав и снаряжение звена газодымозащитной службы, пост безопасности. Правила включения средств индивидуальной защиты органов дыхания. Особенности дыхания при работе в средствах индивидуальной защиты органов дыхания. Самоконтроль за частотой пульса. Порядок следования звена к месту работы и обратно, поддержание связи с постом безопасности, контроль за расходом воздуха и расчет его потребности. Наблюдение за окружающей обстановкой. Действия личного состава при обнаружении пострадавшего. Порядок смены звеньев. Порядок включения и выключения из средств индивидуальной защиты органов дыхания. Меры безопасности при работе в средствах индивидуальной защиты органов дыхания.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятия.

      Тема № 7. Порядок хранения и ухода за средствами индивидуальной защиты органов дыхания, оборудованием.
      Занятие 1, 2. Хранение средств индивидуальной защиты органов дыхания на складах, базах и контрольных постах газодымозащитной службы. Порядок вывоза на пожарных автомобилях. Уход за средствами индивидуальной защиты органов дыхания после работы.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятия.

      Тема № 8. База по ремонту средств индивидуальной защиты органов дыхания. Контрольный пост газодымозащитной службы.
      Занятие 1. Назначение базы и контрольного поста газодымозащитной службы, их оборудование. Назначение, правила работы и меры безопасности при работе с компрессором.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 9. Теплодымокамера.
      Занятие 1. Назначение теплодымокамеры и требования, предъявляемые к ее оборудованию. Техника безопасности при проведении занятий в теплодымокамере.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 10. Работа в средствах индивидуальной защиты органов дыхания.
      Занятие 1-3. Элементы работы звеньев газодымозащитной службы: проведение разведки, спасание людей, создание условий для работы личного состава без средств индивидуальной защиты органов дыхания, непосредственная работа по тушению пожаров в особо трудных условиях.
      Проведение разведки: состав разведки и ее снаряжение; получение задачи на разведку; порядок следования в сильно задымленном помещении (продвижение в колонне по одному, замыкающий для наблюдения за движением членов звена и их состоянием, поддержание связи, использование сцепок, путевых тросов, использование для ориентирования рукавных линий; простукивание конструкций ломом идущим впереди с целью предотвращения падения в монтажные, технологические и другие проемы, а также в местах обрушения; запоминание пути следования); обеспечение поста безопасности оборудованием, контроль за временем пребывания звена газодымозащитной службы в задымленной среде; способы обнаружения людей; действия при обнаружении пострадавших, особенности проведения разведки в условиях высоких температур и сильном задымлении. Расчет воздуха, времени работы.
      Спасание и эвакуация людей из помещений с непригодной для дыхания среды; способы и очередность эвакуации пострадавших; особенности эвакуации людей, получивших травмы или ожоги; эвакуация материальных ценностей из горящих помещений.
      Борьба с дымом и высокой температурой; тушение пожара; использование стационарных систем вентиляции и кондиционирования воздуха; вскрытие конструкций здания для дымоудаления; применение брезентовых перемычек для прекращения распространения дыма по помещениям; использование дымососов; работа с пожарными стволами и воздушно-пенными стволами.
      Особенности работы в помещениях, заполненных взрывоопасными парами и газами.
      Работа звеньев газодымозащитной службы при проведении аварийно-спасательных работ в подземных сооружениях (шахты, туннели, подвалы и др.), особенности расчета времени работы.
      Особенности работы звеньев в условиях высоких и низких температур, в экстремальных условиях (при потере связи с постом безопасности, ориентировки и т.д.).
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятия.

      Тема № 11. Документация газодымозащитной службы и порядок ее ведения.
      Занятие 1. Личная карточка газодымозащитника, порядок ее ведения и заполнения. Журнал учета работающих звеньев газодымозащитной службы. Журналы проверки № 1 и № 2 аппаратов на сжатом воздухе и порядок их ведения.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятия.

                        Тематический план
          первоначальной подготовки радиотелефонистов

№
п/п

Наименование темы

Количество часов

Всего

из них

классно-
групповых

практи-
ческих

Раздел 1. Техническая подготовка.


1

Организация связи в противопожарных
службах. Расписание выездов пожарных
подразделений.

2

1

1

2

Электрический ток и его источники.

1

1

-

3

Проводная связь, порядок работы с
проводной связью.

1

1

-

4

Радиосвязь, порядок работы и
радиообмена.

4

2

2

5

Автоматическая пожарная и
охранно-пожарная сигнализация. Станции
пожарной сигнализации.

1

1

-

6

Порядок приема сообщений о пожаре и
направления боевых расчетов к месту
вызова.

2

1

1

7

Связь с центром оперативного управления
силами и средствами Государственных
учреждений «Служба пожаротушения и
аварийно-спасательных работ»,
аварийно-спасательными службами и
подразделениями, службами
взаимодействия, диспетчерскими службами
охраняемых объектов в режимах дежурства
и выезда на пожары и аварии.

2

1

1

8

Связь с руководителем тушения пожара и
боевыми расчетами подразделения на
пожаре, аварии, хронологический учет
действий сил и средств на пожаре, а
также складывающейся обстановки.

5

1

4

9

Правила техники безопасности и пожарной
безопасности при работе со средствами
связи, сигнализации и освещения,
применяемыми на охраняемых объектах.

2

2

-

ИТОГО:

 20 11 9

Раздел 2. Специальная подготовка.


10

Основные пожарные автомобили

1

-

1

11

Специальные и вспомогательные пожарные
автомобили

1

-

1

12

Противопожарное водоснабжение

2

1

1

13

Организация тушения пожаров, ликвидации
последствий аварий, стихийных бедствий

2

2

-

14

Оперативно-служебная документация пункта
связи части, порядок ее ведения

2

-

2

15

Руководящие документы, регламентирующие
работу радиотелефониста. Организация
работы радиотелефониста.

2

2

-

16

Программное обеспечение пункта связи
части

2

1

1

17

Приемы работы со средствами связи

4

-

4

Сдача экзаменов

4

1

3

ИТОГО:

 20 7 13

Всего:

 40 18 22

Раздел 1. Техническая подготовка

      Тема № 1. Организация связи в противопожарных службах. Расписание выездов пожарных подразделений.
      Занятие 1, 2. Классификация пожарной связи по назначению: связь извещения, диспетчерская связь, связь на пожаре. Техническая классификация пожарной связи: телефонная, радиосвязь, электрическая пожарная сигнализация ручного действия, автоматическая пожарная и охранно-пожарная сигнализация.
      Общая схема связи в подразделениях органов противопожарной службы. Организация и схема связи извещения гарнизона. Организация диспетчерской связи (телефонной и радио). Организация пунктов связи. Центр оперативного управления силами и средствами и его назначение. Схема телефонной и радиосвязи на месте пожара. Руководство службой связи.
      Расписание выездов пожарных подразделений и его роль в сосредоточении сил и средств на пожаре, аварии.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятие.

      Тема № 2. Электрический ток и его источники.
      Занятие 1. Понятие об электрическом токе и электрической цепи. Сила тока и ее измерение; сопротивление проводников электрического тока и его измерение. Напряжение и его измерение. Понятие о постоянном и переменном токе. Проводники и диэлектрики. Магнитные свойства электрического тока. Источники электрического тока. Электропитание радиостанций, телефонных коммутаторов и приемных станций.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 3. Проводная связь, порядок работы с проводной связью.
      Занятие 1. Устройство телефона и микротелефона. Принцип телефонной связи. Характерные неисправности телефонных аппаратов. Правила и дисциплина ведения обмена информацией при телефонной связи.
      Телефонные коммутаторы и автоматические телефонные станции. Назначение коммутаторов. Принцип действия. Понятие о городской (районной) телефонной станции. Устройство полуавтоматической телефонной связи. Устройство и принцип работы автоматической телефонной станции малой емкости.
      Понятие об устройстве автоматического определения номера абонента, вызывающего по линии "01".
      Порядок и организация ведения записей на электронных носителях на Центрах оперативного управления силами и средствами, пунктах связи части.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 4. Радиосвязь, порядок работы и радиообмена.
      Занятие 1, 2. Общее понятие о радио. Принцип радиопередачи и радиоприема. Блок-схема радиостанции, назначение и принцип действия элементов радиостанции: радиопередатчик, радиоприемник, антенна, микрофон и телефоны. Основные тактико-технические данные радиостанций. Типы радиостанций: стационарные, мобильные и носимые.
      Размещение аппаратуры на радиоузле пункта связи части.
      Работа на радиостанциях. Подготовка радиостанции к работе. Включение передатчика и приемника. Управление радиостанцией. Правила радиообмена и вхождения в связь на радиостанциях. Правила ухода за радиостанциями. Характерные неисправности радиостанций и методы их устранения. Принцип приема и передачи факсимильной связи с помощью аппаратуры факсимильной связи. Основные тактико-технические данные стационарных, мобильных и носимых радиостанций.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятия.

      Тема № 5. Автоматическая пожарная и охранно-пожарная сигнализация. Станции пожарной сигнализации.
      Занятие 1. Автоматическая пожарная и охранно-пожарная сигнализация.
      Назначение пожарной и охранно-пожарной сигнализации, принцип построения автоматической пожарной и охранно-пожарной сигнализации. Функциональные схемы. Автоматические пожарные извещатели: назначение, принцип действия, основные тактико-технические данные извещателей. Классификация извещателей по принципу действия.
      Основные тактико-технические данные станций пожарной сигнализации и приемно-контрольных приборов охранно-пожарной сигнализации. Порядок их эксплуатации.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 6. Порядок приема сообщений о пожаре и направления боевых расчетов к месту вызова.
      Занятие 1, 2. Прием сообщений о пожарах:
      в жилых домах, производственных зданиях, на объектах транспорта, плавсредствах, в резервуарных парках хранения нефтепродуктов, зданиях повышенной этажности, в зданиях с массовым пребыванием людей; газовых фонтанов;
      об аварийных посадках летательных аппаратов;
      о случаях угрозы взрыва, пожара;
      об угрозе жизни людей в случаях, не связанных с пожарами.
      Порядок высылки на пожары, аварии, стихийные бедствия и т.д. боевых расчетов на пожарных автомобилях, оперативного и руководящего состава и информирования о них исполнительных органов, оперативных дежурных центра оперативного управления силами и средствами, дежурной службой пожаротушения, департамента по чрезвычайным ситуациям, государственных учреждений "Служба пожаротушения и аварийно-спасательных работ".
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятия.

      Тема № 7. Связь с центром оперативного управления силами и средствами государственных учреждений "Служба пожаротушения и аварийно-спасательных работ", аварийно-спасательными службами и подразделениями, службами взаимодействия, диспетчерскими службами охраняемых объектов в режимах дежурства и выезда на пожары и аварии.
      Занятие 1, 2. Организация связи с центром оперативного управления силами и средствами государственных учреждений "Служба пожаротушения и аварийно-спасательных работ". Связь с аварийно-спасательными службами и подразделениями, службами взаимодействия, диспетчерскими службами охраняемых объектов в режимах дежурства и выезда на пожары и аварии.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятия.

      Тема № 8. Связь с руководителем тушения пожара и боевыми расчетами подразделения на пожаре, аварии, хронологический учет действий сил и средств на пожаре, а также складывающейся обстановки.
      Занятие 1, 2, 3. Организация связи с руководителем тушения пожара и боевыми расчетами. Порядок ведения радиообмена, формы доклада. Хронологический учет действий сил и средств участвующих на пожаре, а также складывающейся обстановки на пожаре, аварии.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятия.

      Тема № 9. Правила техники и пожарной безопасности при работе со средствами связи, сигнализации и освещения, применяемыми на охраняемых объектах.
      Занятие 1. Правила техники безопасности и пожарная безопасность при работе со средствами связи, сигнализации и освещения.
      Действие электрического тока на организм человека. Допускаемое безопасное напряжение. Первая помощь пострадавшему от электрического тока. Правила безопасности при обслуживании и ремонте радиостанций, коммутаторов, автоматических телефонных станций, усилителей низкой частоты, аккумуляторных батарей.
      Санитарно-гигиенические нормы и техника безопасности на пунктах связи части. Правила пожарной безопасности в подразделении, на пунктах связи части. Первичные средства пожаротушения и правила пользования ими.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

Раздел 2. Специальная подготовка

      Тема № 10. Основные пожарные автомобили.
      Занятие 1. Назначение и тактико-технические характеристики основных пожарных автомобилей. Табель положенности пожарного оборудования. Табель боевого расчета. Виды боевого развертывания и обязанности пожарных согласно номерам боевого расчета.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 11. Специальные и вспомогательные пожарные автомобили.
      Занятие 1. Назначение и тактико-технические характеристики специальных пожарных автомобилей. Использование специальных пожарных автомобилей и техники, приспособленной для целей пожаротушения.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 12. Противопожарное водоснабжение.
      Занятие 1, 2. Общие сведения о противопожарном водоснабжении охраняемого района, города (объекта). Виды и расположение водоисточников, используемых для тушения пожара. Пожарный гидрант, его назначение, расположение пожарных гидрантов на водопроводной сети. Водопроводы низкого и высокого давления. Понятия о кольцевых и тупиковых водопроводных сетях. Планшеты водоисточников.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятия.

      Тема № 13. Организация тушения пожаров, ликвидации последствий аварий, стихийных бедствий.
      Занятие 1. Управление силами и средствами на пожаре, сбор данных о них. Взаимодействие со специальными службами, планы привлечения сил и средств из предприятий и организаций независимо от форм собственности для тушения пожаров. Использование оперативных планов и карточек в практической работе.
      Специальные и аварийные службы города (объекта), их дислокация и порядок их взаимодейстия при тушении пожаров.
      Инструкции взаимодействия со специальными и аварийными службами города (объекта).
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 14. Оперативно-служебная документация пункта связи части, порядок ее ведения.
      Занятие 1. Оперативно-служебная документация Центра оперативного управления силами и средствами, пункта связи части, порядок ее ведения.
      Метод проведения: практическое занятие.

      Тема № 15. Руководящие документы, регламентирующие работу радиотелефониста.
      Занятие 1. Обязанности и действия радиотелефониста в различных ситуациях:
      при получении сообщения о пожаре, аварии, стихийном бедствии и т. п.;
      при получении сообщения от анонимного заявителя о готовящемся диверсионном акте (пожаре, аварии, взрыве и т. п.);
      при объявлении в гарнизоне пожара повышенного номера вызова сил и средств;
      при выходе из строя средств связи, освещения, электропитания и т. п.;
      при пожаре, аварии в подразделении, на пунктах связи части;
      при резком осложнении оперативной обстановки;
      при получении сообщения о чрезвычайном происшествии в подразделении, на пожаре и т. п.
      Метод проведения: классно-групповое занятие.

      Тема № 16. Программное обеспечение пункта связи части.
      Занятие 1. Общие сведения о компьютере и программном обеспечении. Назначение, устройство компьютера, правила работы на нем, правила пользования принтером. Порядок работы с программным обеспечением "Outlook Express", создание и работа с документами в редакторах "Microsoft Word" и "Microsoft Excel". Работа с информационными программами, имеющимися в ПСЧ и противопожарной службе.
      Метод проведения: классно-групповое и практическое занятия.

      Тема № 17. Приемы работы со средствами связи.
      Занятие 1, 2. Практические приемы работы со средствами проводной и радиосвязи. Отработка правил радиообмена. Передача секретных и кодовых сообщений.
      Метод проведения: практическое занятие.

Приложение 2      
к приказу Министра    
по чрезвычайным ситуациям 
Республики Казахстан   
от 25 декабря 2009 года № 310

Курсы обучения по специальной подготовке
специалистов в области пожарной безопасности
противопожарных служб

      1. Курсы обучения по специальной подготовке специалистов в области пожарной безопасности противопожарных служб подразделяются по специальностям:
      1. Пожарные (по видам охраняемых объектов):
      1) организаций и объектов по добыче, переработке, хранению, обеспечению и транспортировке нефти и газа:
       объекты по добыче нефти;
      объекты по добыче газа;
      нефтеперекачивающие станции;
      газокомпрессорные станции;
      газоперерабатывающие заводы;
      нефтеперерабатывающие заводы;
      газонакопительные станции;
      нефтеналивные эстакады;
      базы поддержки морских операций для добычи и подготовки нефти и газа на шельфе;
      нефтебазы;
      станции подземного хранения газа.
      2) организаций химической и нефтехимической промышленности:
      предприятия по производству синтетического каучука;
      предприятия по производству химической продукции (спиртов, эфиров, смол, винилхлорида, волокон, красок и других) с применением взрывопожароопасных веществ;
      предприятия по производству шин и резинотехнических изделий;
      предприятия по переработке и получению сжиженных углеводородных газов;
      предприятия по производству минеральных удобрений;
      предприятия по производству полистирольных пластиков по выпуску полистирола разных марок;
      предприятия по производству полипропиленовой продукции;
      предприятия по производству биотоплива.
      3) организаций электроэнергетической промышленности:
      государственные районные электростанции;
      гидроэлектростанции;
      тепловые электростанции;
      атомные электростанции;
      газотурбинные электростанции;
      подстанции.
      4) промышленных организаций:
      предприятия по выпуску сельскохозяйственных машин;
      предприятия автомобильной промышленности;
      предприятия металлообрабатывающей промышленности;
      предприятия металлургической промышленности;
      предприятия по хранению и переработке древесины и производству целлюлозы мощностью;
      объекты месторождений добычи угля, железной руды, цветных металлов;
      предприятия транспорта;
      организации транспорта, предназначенные для непосредственного обслуживания населения, в аэропортах; в железнодорожных вокзалах; речных, морских вокзалах;
      склады взрывчатых веществ;
      другие промышленные предприятия, а также базы складского назначения, предприятия связи и научно-исследовательские учреждения, расположенные вне селитебной территории.
      5) сельскохозяйственных предприятий:
      предприятия пищевой, перерабатывающей промышленности, рыбного хозяйства и другие объеты сельскохозяйственного назначения;
      элеваторы.
      6) государственных учреждений лесного хозяйства и особо охраняемых территорий со статусом юридического лица.
      2. Водители основных пожарных автомашин:
      автомобилей первой помощи;
      автомобилей быстрого реагирования;
      пожарных автомобилей насосно-рукавных;
      автомобилей с насосом высокого давления;
      автоцистерн легких вместимостью до 2 м3 воды, включительно;
      автоцистерн средних и пожарные автоцистерны с механической лестницей, вместимостью до 4 м3 воды включительно;
      пожарных автоцистерн тяжелых, вместимость до 14 м3 воды включительно;
       автомобилей воздушно-пенного тушения;
      автомобилей порошкового тушения;
      автомобильных модулей порошкового тушения;
      автомобилей газового тушения;
      автомобилей газоводяного тушения;
      автомобилей комбинированного тушения;
      автомобилей аэродромных;
      автомобилей с защитой от радиоактивного излучения и сильнодействующих ядовитых веществ;
      насосных станций;
      автомобилей рукавных.
      3. Водители специальных пожарных автомашин:
      автолестниц;
      автоподъемников коленчатых;
      автопеноподъемников;
      автомобилей аварийно-спасательных;
      автомобилей связи и освещения;
      автомобилей технической службы;
      автомобилей газодымозащитной службы;
      автомобилей дымоудаления.
      4. Радиотелефонисты.
      5. Инструктора - пожарные.
      6. Инструктора пожарной профилактики.
      7. Мастера газодымозащитной службы.
      8. Мастера рукавного хозяйства.
      9. Газоспасатели.
      10. Спасатели-высотники.
      11. Парамедики.

2. Курсы обучения специалистов
по программам пожарно-технического минимума

      12. Руководители, главные специалисты и должностные лица, ответственные за обеспечение пожарной безопасности организаций и обучение мерам пожарной безопасности:
      1) общежитий, гостиниц, санаториев, профилакториев и домов отдыха;
      2) дошкольных, общеобразовательных и других образовательных учреждений, средне-технических и высших учебных заведений;
      3) научных и проектных организаций;
      4) промышленных и автотранспортных предприятий;
      5) сельскохозяйственных предприятий, кооперативов и товариществ;
      6) организаций, выполняющих работы (оказывающих услуги) в области пожарной безопасности;
      7) организаций, перерабатывающих и реализующих нефтепродукты, в т.ч. автозаправочных станций;
      8) организаций, перерабатывающих и реализующих горючие газы;
      9) организаций оптовой и розничной торговли, общественного питания, бытового и коммунального обслуживания;
      10) организаций культуры, спорта, туризма и здравоохранения;
      11) детских загородных образовательных учреждений;
      12) работники местных исполнительных органов города республиканского значения, столицы, районов (города областного значения) в полномочия которых входит организация тушения степных пожаров, а также пожаров в населенных пунктах, в которых не созданы органы государственной противопожарной службы.
      13. Рабочие и служащие объектов, организаций и учреждений:
      1) операторы автозаправочных станций;
      2) воспитатели дошкольных учреждений, учителя общеобразовательных школ, преподаватели начальных средних, средних специальных и высших учебных заведений, организаторы дополнительного образования, занимающиеся обучением мерам пожарной безопасности;
      3) председатели квалификационных комиссий по проверке знаний в области пожарной безопасности;
      4) специалисты организаций, выполняющих работы (оказывающих услуги) в области пожарной безопасности;
      5) обслуживающий персонал организаций и учреждений с круглосуточным пребыванием людей;
      6) лица, выполняющие сварочные и другие огневые работы;
      7) операторы взрывоопасных аппаратов и установок, рабочие взрывоопасных цехов (категория А, Б по взрывопожарной опасности);
      8) работники автозаправочных станций и водители топливозаправщиков;
      9) лица, работающие с горючими веществами и материалами (рулонными, плиточными, эпоксидными смолами, мастиками, содержащими огнеопасные вещества);
      10) работники по проведению сварочных и других огневых работ;
      11) персонал по монтажу и эксплуатации газовых горелок инфракрасного излучения;
      12) охранники;
      13) члены общественных объединений (добровольных противопожарных формирований населения) по предупреждению и ликвидации пожаров;
      14) лица эксплуатирующие котельные и другие теплопроизводящие установки организаций и населенных пунктов.

Приложение 3         
к приказу Министра      
по чрезвычайным ситуациям  
Республики Казахстан    
от 25 декабря 2009 года № 310

Квалификационные требования
по специальной подготовке специалистов
в области пожарной безопасности противопожарных служб

1. Общие положения

      1. Специальная подготовка специалистов в области пожарной безопасности противопожарных служб, в целях получения соответствующих квалификаций (специальностей), проводится в специализированных учебных центрах по подготовке к действиям в области пожарной безопасности.
      2. Основными задачами подготовки специалистов противопожарных служб являются:
      обучение умелым и эффективным действиям, обеспечивающим успешное выполнение оперативно-служебных задач;
      обучение приемам и способам обеспечения профессиональной и личной безопасности при тушении пожаров, проведении аварийно-спасательных работ;
      выработка практических умений и навыков в вопросах осуществления профилактики и тушения пожаров;
      обучение навыкам обращения со специальной техникой, пожарно-техническим и аварийно-спасательным вооружением и оборудованием, эксплуатации транспортных средств и средств связи;
      совершенствование навыков руководящего состава по управлению, обучению и воспитанию подчиненных;
      формирование профессионального самосознания специалистов, чувства ответственности за свои действия, стремления к постоянному совершенствованию своего профессионального мастерства с учетом специфики оперативно-служебной деятельности;
      формирование высокой психологической устойчивости личности специалистов, развитие у них наблюдательности, бдительности, общего и тактического мышления и других профессионально важных качеств.
      3. Подготовка специалистов для работы в противопожарной службе включает в себя следующие виды обучения:
      специальную подготовку;
      переподготовку;
      повышение квалификации.
      Специальная подготовка - организованный процесс приобретения и непрерывного совершенствования знаний, умений и навыков, получения соответствующих квалификаций, необходимых для успешного решения служебных задач, осуществляемый на базе специализированных учебных центров по подготовке к действиям в области пожарной безопасности, в пожарных подразделениях противопожарных служб и организациях повышения квалификации и переподготовки кадров;
      Специальную подготовку проходят работники противопожарных служб, занимающие должности: пожарного, инструктора пожарной профилактики-пожарного, инструктора пожарной профилактики, водителя пожарного автомобиля, газодымозащитника, радиотелефониста пожарной части (пожарного поста).
      Переподготовка сотрудников противопожарной службы осуществляется с целью получения новой квалификации (специализации) соответствующего профиля (подготовка пожарных на спасателей, газоспасателей и др.), либо получения знаний, умений и навыков, необходимых работнику при назначении на другую должность, функциональными обязанностями по которой предусмотрена реализация функций по иным направлениям служебной деятельности в области обеспечения пожарной безопасности.
      Повышение квалификации личного состава противопожарной службы организуется в целях повышения технического уровня и углубления имеющихся знаний не реже одного раза в пять лет пребывания сотрудника (работника) в занимаемой должности.
      Повышение квалификации проходят работники противопожарных служб, занимающие должности начальника караула (руководителя смены) пожарной части, начальника пожарной части противопожарных служб.
      4. Задачи и условия специальной подготовки специалистов в области пожарной безопасности противопожарной службы определяются настоящими квалификационными требованиями, Законом Республики Казахстан от 22 ноября 1996 года "О пожарной безопасности", постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 ноября 2007 года "Об утверждении общих требований, предъявляемых к профессиональной подготовке, переподготовке и повышению квалификации кадров в организации", постановлением Правительства Республики Казахстан от 15 октября 2008 года "Об утверждении Правил осуществления деятельности негосударственных противопожарных служб", приказом Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 14 ноября 2009 года "Об утверждении Боевого Устава органов государственной противопожарной службы", приказом Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 13 декабря 2005 года "Об утверждении Правил по безопасности и охране труда в подразделениях противопожарной службы", приказом Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 28 сентября 2005 года "Об утверждении Наставления по газодымозащитной службе органов противопожарной службы Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан", приказом Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 14 ноября 2009 года "Об утверждении Устава органов государственной противопожарной службы".

2. Квалификационные требования по специальной подготовке
специалистов противопожарных служб в учебных центрах по
подготовке к действиям в области пожарной безопасности,
организациях повышения квалификации и переподготовки кадров

§ 1. Требования, предъявляемые к учебному процессу

      5. Учебный процесс организуется и проводится в соответствии с Конституцией Республики Казахстан, законами Республики Казахстан от 27 июля 2007 года "Об образовании" и от 22 ноября 1996 года "О пожарной безопасности", требованиями государственных общеобязательных стандартов образования Республики Казахстан и разработанными на их основе учебными планами и программами.
      6. При организации и осуществлении специальной подготовки специалистов в области пожарной безопасности противопожарных служб за основу принимается выполнение требований нормативных правовых актов и руководящих документов, регламентирующих порядок организации специальной подготовки сотрудников органов государственной противопожарной службы.

§ 2. Требования к участникам учебного процесса

      7. Участниками учебного процесса являются слушатели (обучающиеся специалисты в области пожарной безопасности противопожарных служб) и преподаватели учебных центров по подготовке к действиям в области пожарной безопасности, организаций повышения квалификации и переподготовки кадров.
      8. Для преподавания привлекаются лица, имеющие соответствующее высшее или средне-техническое образование, имеющие стаж практической работы не менее 5-и лет на должностях, соответствующих профилю преподаваемых дисциплин. Наряду со штатными преподавателями к проведению занятий на условиях совместительства или почасовой оплаты труда в установленном порядке могут привлекаться опытные работники подразделений Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан.

§ 3. Требования к организации методической работы
и повышения квалификации преподавательского состава

      9. Методическая работа является составной частью учебно-воспитательного процесса и одним из основных видов деятельности преподавательского состава, и направлена на создание условий для повышения качества учебного процесса, его интенсификации с использованием активных форм обучения.
      10. Для выработки наиболее эффектных форм и методов обучения и воспитания слушателей, формирования единства взглядов всех преподавателей на содержание занятий и методику их проведения должны системно проводиться:
      учебно-методические сборы;
      показательные занятия;
      открытые занятия;
      взаимное посещение занятий.
      11. Повышение профессиональной и педагогической квалификации руководящего и преподавательского состава является основным условием совершенствования учебного процесса и должно рассматриваться как одно из важнейших направлений деятельности. Повышение квалификации руководящего и преподавательского состава может осуществляться без отрыва от работы и с отрывом от работы на курсах повышения и усовершенствования квалификации.
      12. Мероприятия по повышению квалификации должны предусматриваться в годовых планах повышения квалификации и служебной подготовки руководящего и преподавательского состава, а также в индивидуальных планах работы преподавателя.

§ 4. Требования к материально-техническому
обеспечению учебного процесса

      13. Учебная материально-техническая база для специальной подготовки специалистов в области пожарной безопасности противопожарных служб - это комплекс зданий и специальных сооружений, оснащенных материальными и техническими средствами, предназначенный для осуществления специальной подготовки работников организаций и объектов.
      14. Материально-техническое обеспечение учебного процесса включает в себя учебные и учебно-вспомогательные помещения, специальную технику, технические средства обучения, учебники, учебные пособия и учебно-методические материалы, учебно-тренировочную башню, спортивные сооружения, теплодымокамеру, полосу психологической подготовки, учебный полигон.
      15. Требуемое количество учебных классов определяется с учетом фактического числа сформированных учебных групп и необходимости организации самоподготовки. Учебные площади должны соответствовать существующим санитарным нормам.
      16. Фонды учебно-методических материалов включают: учебную литературу, учебные задачи и задания, тематические комплекты видеофильмов, учебно-наглядные пособия, контрольные карточки, обучающие программы, планы семинаров, комплекты экзаменационных билетов, описания заданий на практику и другие учебно-методические материалы и документы. Фонды создаются для каждой учебной дисциплины (специальности). Их состав зависит от содержания частных методик.

Өртке қарсы қызметтердің өрт қауіпсіздігі саласындағы мамандарын арнайы даярлайтын бағдарламаларды, оқу курстарын және біліктілік талаптарын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2009 жылғы 25 желтоқсандағы N 310 Бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2010 жылғы 20 қаңтарда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 6009 болып енгізілді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2014 жылғы 23 мамырдағы № 253 бұйрығымен

      Ескерту. Күші жойылды - ҚР Төтенше жағдайлар министрінің 23.05.2014 № 253 бұйрығымен (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      «Өрт қауіпсіздігі туралы» 1996 жылғы 22 қарашадағы Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабының 6-1) тармақшасын орындау үшін БҰЙЫРАМЫН:
      1. Мыналар:
      1) Өртке қарсы қызметтердің өрт қауіпсіздігі саласындағы мамандарды арнайы даярлайтын бағдарлама берілген бұйрықтың 1-қосымшасына сәйкес;
      2) Өртке қарсы қызметтердің өрт қауіпсіздігі саласындағы мамандарды арнайы даярлайтын оқу курсы бұйрықтың 2-қосымшасына сәйкес;
      3) Өртке қарсы қызметтердің өрт қауіпсіздігі саласындағы мамандарды арнайы даярлайтын біліктілік талаптар берілген бұйрықтың 3-қосымшасына сәйкес, бекітілсін.
      2. Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі Өртке қарсы қызмет комитеті Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде осы бұйрықтың мемлекеттік тіркелуін қамтамасыз етсін.
      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің вице-министрі В.В. Петровқа жүктелсін.
      4. Осы бұйрық ресми жариялануынан жиырма бір күнтізбелік күннен бастап күшіне енеді.

      Министр                                             В. Божко

Қазақстан Республикасы  
Төтенше жағдайлар министрінің
2009 жылғы 25 желтоқсандағы
№ 310 бұйрығына    
1-қосымша       

Өртке қарсы қызметтердің өрт қауіпсіздігі саласындағы
мамандарды арнайы даярлайтын бағдарлама

р/с № Бөлімдер мен тақырыптардың атауы Сағат саны
Өрт сөндірушілер Нұсқаушы өрт сөндірушілер
Барлығы

Сын-топтық

Практик Барлығы

Сын-топтық

 Практик

1

2

3

4

5

6

7

8
1-бөлім. Өрт қауіпсіздігі саласының нормативтік-құқықтық базасы

1

Объектідегі өртке қарсы қызмет бөлімшелерінің қызметін реттейтін нормативтік актілер мен заңнамалар.

1

1

-

1

1

-

БАРЛЫҒЫ:

 1 1 - 1 1 -
2-бөлім. Өрттің алдын алу дайындығы

1

Ғимараттар мен құрылыстардың өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ететін жалпы ұстанымдар.

1

1

-

1

1

-

2

Құрылыс материалдарының түрлері және олардың жанғыштығы.

-

-

-

2

2

-

3

Күзетілетін объектілердегі өрт қауіпсіздігінің жалпы шаралары. От және жөндеу жұмыстары өндірісіндегі өртке қарсы іс шаралар.

1

-

1

2

-

2

4

Күзетілетін объектілердегі өрт қауіпсіздігі ережесі.

1

1

-

2

2

-

5

Ішкі және сыртқы өртке қарсы сумен қамту.

1

1

-

2

1

1

6

Түтіннен қорғау және адамдарға хабарлау өрт сөндіру жүйесінің қол және автоматты өрт дабылы қондырғылары

-

-

-

2

2

-

БАРЛЫҒЫ:

 4 3 1 11 8 3
3-бөлім. Өрт-техникалық дайындық

1

Өрт сөндірушінің жауынгерлік киім-кешегі мен жарағы. Дабыл бойынша жиналып, өрт орнына шығу және өрт орнына жету

1

-

1

1

-

1

2

Өрт сөндіру машиналары мен мотопомпалардың тактика-техникалық сипаттамалары

3

1

2

2

-

2

3

Өрт сөндіру машиналарымен шығарылатын өрт-техникалық жабдықтары.

1

-

1

1

-

1

4

Қол өрт сатылары

1

-

1

-

-

-

5

Өрт жеңдері, жеңдік жабдықтар, өрт сөндіру оқпандары.

2

-

2

2

-

2

6

Көбікті өрт сөндіргіш құралдары мен жабдықтары.

1

-

1

-

-

-

7

Өрт сөндіргіштер

1

1

-

1

1

-

8

Өртке қарсы қызметтегі байланыс

1

-

1

1

-

1

БАРЛЫҒЫ:

 11 2 9 8 1 7
4-бөлім. Өрттен сақтандыру дайындығы

1

Өрт жеңдерімен, оқпандарымен, жеңдік арматуралармен және керек жарақтарымен жұмыс.

2

-

2

2

-

2

2

Өрт сатыларымен жұмыс.

1

-

1

-

-

-

3

Құтқару арқанымен жұмыс. Құтқару және өзін-өзі құтқару.

1

-

1

-

-

-

4

Өртте конструкцияларды ашу және құру.

1

-

1

1

-

1

5

Су көзіне қойылған өрт сөндіру автомобилінен (мотопомпалар) жауынгерлік қанат жаюы. Жауынгерлік қанат жаю кезіндегі өрт сөндірушінің әрекеті.

2

-

2

1

-

1

БАРЛЫҒЫ:

 7 - 7 4 - 4
5-бөлім. Өрт-тактикалық дайындығы

1

Жану және жанғыш заттар, өрт және оның өршуі туралы жалпы мәліметтер. Өртте жануды тоқтататын негіздер.

2

2

-

2

2

-

2

Өрт бөлімшелерінің түрлері олардың тактикалық мүмкіндіктері туралы түсінік.

1

1

-

-

-

-

3

Өртті барлау. Өртті барлау кезіндегі өрт сөндірушінің әрекеті.

1

1

-

1

1

-

4

Өрттегі іздеу-құтқару жұмыстары. Адамды құтқару және мүлікті көшіру кезіндегі өрт сөндірушінің әрекеті.

1

-

1

1

-

1

5

Күзетілетін объектілердегі өрттерді сөндіру тактикасы.

4

2

2

4

2

2

БАРЛЫҒЫ:

 9 6 3 8 5 3
6-бөлім. Өртте зардап шеккендерге дәрігерге дейін бірінші көмек көрсету

1

Қан кеткенде тоқтатудың негізгі ережесі.

1

1

-

1

1

-

2

Жасанды тыныс пен жүрекке сырттан массаж жасаудың негізгі ережесі мен әдістері.

1

-

1

1

-

1

3

Жарақат алғанда, шытынағанда, буыны тайғанда, сынғанда дәрігерге дейін көрсетілетін көмектің әдістері.

1

-

1

1

-

1

4

Үсіген, термиялық және химиялық күйгенде дәрігерге дейін көрсетілетін көмектің әдістері.

1

-

1

1

-

1

БАРЛЫҒЫ:

 4 1 3 4 1 3
7-бөлім. Техника қауіпсіздігі

1

Қызмет өткеру, өрт сөндіру кезіндегі техника қауіпсіздігі.

2

2

-

2

2

-

БАРЛЫҒЫ:

 2 2 - 2 2 -

Емтихан тапсыру

 2 1 1 2 1 1

БАРЛЫҚ САҒАТ САНЫ:

 40 16 24 40 19 21








1-бөлім. Өрт қауіпсіздігі саласындағы
нормативтік-құқықтық база

      № 1-тақырып. Объектідегі өртке қарсы қызмет бөлімшелерінің қызметін реттейтін заңнамалық және нормативті актілер.
      1-сабақ. Қазақстан Республикасының «Өрт қауіпсіздігі туралы» Заңының негізгі ережелері. «Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметтердің жұмысын жүзеге асыруын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы. Қазақстан Республикасының мемлекеттік емес өртке қарсы қызмет жұмыстарының мақсаттары мен міндеттері.
      Жүргізу әдісі: cыныптық-топтық сабақ.

2-бөлім. Өрттің алдын алу дайындығы

      № 1-тақырып. Ғимараттар мен құрылыстарды өрт қауіпсіздігінен қамтамасыз етудің жалпы ұстанымдары
      1-сабақ. Өрттің алдын алу міндеттері. Ғимараттар мен құрылыста өрттің негізгі шығу және таралу себептері «өрт қауіптілігі» және «өрт қауіпсіздігі» деген ұғымдар. Объектіні өрт қауіпсіздігімен қамту бағыттары туралы түсінік «өртті қақпайлау жүйесі», «өртке қарсы қорғану жүйесі», «өртке қарсы режим» түсініктері. Объектінің өрт қауіпсіздігін реттейтін негізгі нормативтік құжаттар.
      Жүргізу әдісі: cыныптық-топтық сабақ.

      № 2-тақырып. Құрылыс материалдарының түрлері және олардың жанғыштығы.
      1-сабақ. Заттар мен материалдардың өрт қаупі бар қасиеттерінің сипаттамасы: жанғыштық тобы, тұтану температурасы, жалындау температурасы, өзінен-өзі жалындау температурасы, өздігінен жану температурасы. Жалынның жалындауы мен таралуының температуралық және концентрациялық шегі. Заттар мен материалдары пайдалану кезіндегі өрт-жарылыс қауіп жағдайлары.
      Жүргізу әдісі: cыныптық-топтық сабақ.

      № 3-тақырып. Күзетілетін объектілердегі өрт қауіпсіздігінің жалпы шаралары. От және жөндеу жұмыстары өндірісіндегі өртке қарсы шаралар.
      1, 2-сабақтар. Объектіде болатын өрттердің негізгі себептері. Өртке қарсы нұсқаулықтар (жалпы объектілік, цехтік және жеке өндірістік қондырғыларға арналған). Кәсіпорындар мен жеке цехтардағы өрт қауіпсіздігін сақтауға жауапты лауазымдық тұлғалардың міндеттері.
      От жұмыстарының түрлері және олардың өрт қауіптілігі. Үнемі және уақытша отпен жұмыс істейтін орындар. Отпен жұмыс істеуді қадағалайтын ұйым. Отпен жұмыс жүргізуге берілетін негізгі басқарушы құжаттар. Отпен жұмыс жүргізілген жерге дейін және біткеннен кейін қарау. От жұмыстарын өрт жарылыс қаупі бар объектілерде, қондырғыларда және жабдықтарда өткізу және ұйымдастыру.
      Жүргізу әдісі: cыныптық-топтық сабақ.

      № 4-тақырып. Күзетілетін объектідегі өрт қауіпсіздігі ережесі.
      1-сабақ. Өндірістік кәсіпорындарға арналған өрт қауіпсіздігінің Тұрпатты ережелерінің; ведомстволық салалық ережелер мен басқа да өрт қауіпсіздігінің мәселелері бойынша нормативтік құжаттардың талаптары.
      Жүргізу әдісі: cыныптық-топтық сабақ.

      № 5-тақырып. Ішкі және сыртқы өртке қарсы сумен қамту.
      1, 2-сабақтар. Шаруашылық жүргізу объектілерінің ішкі және сыртқы сумен қамту схемалары. Өрт су аттары мен гидранттарын пайдалану кезіндегі өртке қарсы талаптар мен қондырғы. Ішкі өрт крандарын жабдықтау мен орналастыруға, өртте пайдалануға қойылатын талаптар.
      Жүргізу әдісі: cыныптық-топтық және практикалық сабақтар.

      № 6-тақырып. Өрт сөндіру, түтіннен қорғау және адамдарды хабарландыру жүйелерінің қол және автоматты өрт дабылы қондырғылары.
      1-сабақ. Өрт дабылы қондырғыларының әрекет ету ұстанымы мен құрылғысы туралы жалпы мәліметтер, түрі, тағайындалуы. Автоматты өрт хабарландырғыштар: тағайындалуы, әрекет ету ұстанымы, хабарландырғыштардың негізгі тактика-техникалық деректері. Өрт сөндірудің автоматтық қондырғылары: тағайындалуы, түрі және қолданылу саласы. Өртте адамдарға хабарлайтын және түтіннен қорғайтын жүйелер.
      Жүргізу әдісі: cыныптық-топтық сабақ.

3-бөлім. Өрт-тактикалық дайындық

      № 1-тақырып. Өрт сөндірушінің жауынгерлік киім-кешегі мен жарағы. Жиналу, дабыл бойынша шығу және өрт сөндіруге бет алу.
      1-сабақ. Өрт сөндірушінің экипировкасы, жеке тігісі, жинау, Жауынгерлік киім-кешегі кию, жарағын асыну дағдысы. Жиналу, дабыл бойынша шығу және өрт сөндіруге бет алу кезіндегі ауысым жеке құрамының әрекет ету тәртібі, техника қауіпсіздігі.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 2-тапсырма. Өрт сөндіру машиналары мен мотопомпалардың тактикалық-техникалық сипаттары.
      1, 2-сабақтар. Өрт автомобильдерінің классификациясы. Негізгі, арнайы және көмекші өрт автомобильдерінің тактикалық-техникалық сипаттары, тағайындалуы, маркалары. Өрт мотопомпаларының түрлері және олардың қолданылу саласы, тағайындалуы. Негізгі техникалық сипаттары және мотопомпалардың қондырғысы.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық және практикалық сабақтар.

      № 3-тақырып. Өрт автомобильдерінде шығарылатын өрт-техникалық жарағы.
      1-сабақ. Өрт автомобилінде жабдықты орналастыру мен сақтау тәртібі. Өрт жабдығының автомобильге тиесілі табелі. Арнайы дайындалған өрт автомобилінің жабдықтары.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 4-тақырып. Қол өрт сатылары.
      1-сабақ. Қол өрт сатылары, құрылысы, тағайындалуы, түрлері мен тактикалық-техникалық сипаттамасы. Сатыларды күту және оларды сақтау. Қол өрт сатыларының сынау тәртібі мен мерзімі. Өрт сатыларымен жұмыс істеудегі техника қауіпсіздігі.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 5-тақырып. Өрт жеңдері, жеңдік жабдық, өрт оқпандары.
      1-сабақ. Өрт жеңдерінің және жеңдік арматуралардың, өрт оқпандарының түрлері, құрылысы, тағайындалуы. Сорғыш және сорғыш-сору жеңдерінің сынағы мен оларды күту, пайдалану. Өрт жеңдерімен, оқпандармен жұмыс істеу кезіндегі техника қауіпсіздігі.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 6-тақырып. Көбікті өрт сөндірудің құралдары мен жабдықтары.
      1-сабақ. Үстіртін белсенді заттар туралы жалпы мәліметтер мен түрлері. Көбіктендіргіштер мен дымқылдатқыштар және оларды сақтау ережелері. Ауа-көбік оқпандары мен көбік генераторлары: тактика-техникалық деректері, оларды күту тәртібі және әрекет ету ұстанымы, түрлері, құрылымы, тағайындалуы. Көбік араластырғыштар: тағайындалуы, түрлері, құрылымы, әрекет ету ұстанымы мен техникалық сипаттамасы. Аспаптарды пайдалану кезіндегі техника қауіпсіздік ережелері.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 7-тақырып. Өрт сөндіргіштер.
      1-сабақ. Көмірқышқыл ұнтақты және ауа-көбікті өрт сөндіргіштердің жұмыс істеу ұстанымы мен қолданылу саласы, тағайындалуы.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 8-тақырып. Өртке қарсы қызметтегі байланыс.
      1-сабақ. Өртке қарсы қызметтегі байланысты ұйымдастырудың жалпы ұстанымдары мен тағайындалуы. Өрт байланысының аппаратурасы. Стационарлық тасымалдану радиостанциялары, олардың құрылысы мен жұмыс істеу тәртібі. Өрттегі байланысты ұйымдастыру. Радиоауысымды жүргізу ережесі.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

4-бөлім. Өрттен-құтқару дайындығы

      № 1-тақырып. Өрт жеңдерімен, оқпандарымен, жеңдік арматура және оның керек жарақтарымен жұмыс.
      1-сабақ. Өрт жеңдерімен, қол және лафеттік оқпандармен су беру жұмысы.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 2-тақырып. Өрт сатыларымен жұмыс.
      1-сабақ. Сатыларды өрт автомобилінен түсіру, оны тасымалдау, орнату, онымен қабаттарға көтерілу, сатыны жинау және автомобильге орнату тәсілдерімен практикалық машықтану.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 3-тақырып. Құтқару арқанымен жұмыс. Құтқару және өзін-өзі құтқару.
      1-сабақ. Құтқару арқанын будаққа орау. Құрылыстың төрт тәсілдерімен құтқару арқандарын бекіту. Құтқару ілгектерін зардап шегушіге кигізу. Зардап шегушілерді құтқару және өзін-өзі құтқару.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 4-тақырып. Өртте конструкцияны ашу және құру.
      1-сабақ. Өртте зардап шегушілерді құтқару және түтінді шығару үшін конструкциялардың ашылатын көлемі мен орнын анықтау. Конструкцияны ашу және құру үшін пайдаланылатын құрал.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 5-тақырып. Су көзіне қойылған өрт сөндіру автомобилінен (мотопомпалар) жауынгерлік қанат жаюы. Жауынгерлік қанат жаю кезіндегі өрт сөндірушілердің әрекеті.
      1-сабақ. Өрт сөндіру автомобилінің су көзіне орнатумен және орнатусыз бір (екі) оқпаннан 2-3 жеңге су берумен бөлімшенің жауынгерлік қанат жаюы.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

5-бөлім. Өрт-тактикалық дайындығы.

      № 1-тақырып. Жану және жанғыш заттар, өрт және оның өршуі туралы жалпы мәліметтер. Өртте жануды тоқтату негіздері.
      1-сабақ. Жану процесі туралы жалпы түсініктер. Жану мен аса таратылған жанатын заттардың өрт қауіпсіздігі және сипаты туралы қысқаша мәліметтер. Тұтану температурасы және жану жылдамдығы  заттардың ұсақтауынан, сумен дымқылдауынан, жарылысқа қауіпті қоспаның болуына байланысты.
      Өрт сөндіргіш құралдарды таңдау және классификациялау. Негізгі өрт сөндіргіш заттар мен өрт сөндіру тәсілдері туралы жалпы мәліметтер.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 2-тақырып. Өрт бөлімшелерінің түрлері және олардың тактикалық мүмкіндіктері туралы түсінік.
      1-сабақ. Өртке қарсы қызметтің алғашқы және негізгі тактикалық бөлімшесі. Бөлімшенің тактикалық мүмкіндіктері жөнінде және олардың тәуелділігі жөнінде түсінік. Бөлімшенің (объектінің) жарағындағы негізгі және арнайы өрт автомобильдерінің тактикалық мүмкіндіктері. Бірінші оқпанды берудегі автоцистернаның мәні. Запастағы су таусылғанға дейін автоцистерналарды су көзіне орнату қажетті жағдайы.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 3-тақырып. Өртті барлау. Өртті барлаудағы өрт сөндірушінің әрекеті.
      1-сабақ. Өртті барлаудың міндеттері мен мақсаты. Барлауды ұйымдастыру және оны өткізу, барлауды өткізетін адамдардың міндеті. Өртті барлаудағы өрт сөндірушінің әрекеті. Барлауды өткізудің әдістері. Көмек қажет ететін адамдарды құтқару үшін шаралар қолдану. Барлауды өткізу кезіндегі қауіпсіздік шаралар.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 4-тақырып. Өрттегі іздеу-құтқару жұмыстары. Адамды құтқару және мүлікті көшіру кезіндегі өрт сөндірушінің әрекеті.
      1-сабақ. Қандай жағдайларда іздеу-құтқару жұмыстары жүргізіледі. Өртте адамдарды құтқару. Адамдарды іздеп табу жолдарының, тәртібінің тәсілдері және құтқару тәсілдері. Адамдарды құтқару және мүліктерді көшіру кезіндегі өрт сөндірушінің әрекеті. Адамдарды құтқару және мүліктерді көшіру кезіндегі техника қауіпсіздігі.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 5-тақырып. Өртті сөндіру тактикасы. Өрт сөндіру кезіндегі өрт сөндірушінің әрекеті. Күзетілетін объектілердегі өртті сөндіру ерекшеліктері.
      1, 2-сабақтар. Өрт тактикасы туралы түсінік. Өртке қарсы қызмет органдарының жауынгерлік жарлығы – өрт тактикасының негіздері. Өрт сөндіру кезіндегі өрт сөндірушінің әрекеті. Өрт сөндіру – өрттен қорғану жүйесінің құрамдас бөлігі және өртке қарсы қызмет бөлімшелерінің жауынгерлік әрекеттерінің негізгі түрі. Өрт сөндірудің міндеттері мен ұстанымдары. Өрт-тактикалық сипаттама, күзетілетін объектілердегі өртті сөндіру мен өршу ерекшеліктері. Күзетілетін объектілердегі өртті сөндіру кезіндегі техника қауіпсіздігі.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық және практикалық сабақтар.

6-бөлім. Өртте зардап шеккендерге дәрігерге дейінгі
көмек көрсету

      № 1-тақырып. Қан кетуді тоқтатудың негізгі ережесі.
      1-сабақ. Таңғышты қойып, артерияны қысу, аяқ, қол, саусақ бастарын барынша бүгіп, жгут қою.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 2-тақырып. Жасанды тыныс алу мен жүрекке сырттан массаж жасаудың негізгі ережесі мен әдістері. Тамырдың жиі соғуын анықтау.
      1-сабақ. Өмір мен өлімнің (биологиялық және клиникалық) белгілері. Жүректің тоқтау белгілері. Тамырдың жиі соғуын анықтау тәртібі. Бір және екі өрт сөндірушімен жүрек-өкпе реанимациясының алгоритмі. Жүрек-өкпе реанимациясының дағдысына машықтану.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 3-тақырып. Жараланғанда, зақым болғанда, дене мүшелері шығып кеткенде, сынып қалғанда дәрігерге дейін көрсетілетін бірінші көмек көрсету әдістері.
      1-сабақ. Бас сүйекті, кеудені, ішті тесіп өтетін жарақаттар. Дәрігерге дейінгі алғашқы көмек көрсету ерекшеліктері (жарақаттарды тану, таңғыштар, жансыздандыру, жатқызу, тасымалдау). Бас, мойын, кеуде куысы жараланғандағы дәрігерге дейінгі көмек (бас, мойын, бет, иек бөліктерін таңу). Кеуде мен іш жараланғандағы өзара және өзіне көмек көрсету. Пневмоторакс. Өзіне және өзара көмек. Таңу, аяқ-қолды таңу дағдысына машықтану (иық, білек буыны, саусақтар).
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 4-тақырып. Үсіген, термиялық және химиялық күйгенде дәрігерге дейін көрсетілетін көмектің әдістері.
      1-сабақ. Күйіктер, түрлері, ауыртпалық. Еспен танудың алдын алу, дәрігерге дейінгі көмек көрсетудің алгоритмдері. Үсіктің түрлері, алғашқы көмек көрсету. Гипотермия мен гипертермия, дәрігерге дейінгі көмек көрсетудің ерекшеліктері.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

7-бөлім. Техника қауіпсіздігі

      № 1-тақырып. Қызметті өткеру және өртті сөндіру кезіндегі техника қауіпсіздігі.
      1-сабақ. Қызметтік жайларға қойылатын техника қауіпсіздігі ережелерінің талаптары. Өрт техникасына, өрт-техникалық жабдығына, жауынгерлік киім-кешек пен жараққа қойылатын талаптар. Қызметті өткеру және өртті сөндіру, жиналып, дабыл бойынша, өрт орнына шығу, өртке (апатқа), дүлей зілзалаға жету, бөлімшеге қайту кезінде қойылатын техника қауіпсіздігі ережелерінің талаптары; жауынгерлік қанат жаю және өрт сөндіру кезіндегі техника қауіпсіздігі.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

Өрт сөндіру автомобиль жүргізушілерінің алғашқы бастама
дайындығының тақырыптық жоспары

№  р/с Тақырыптардың атаулары Сағат саны
Барлығы олардың
Сыныптық-топтық практикалық

1

Өрт сөндіру автомобильдерінің тұрпаттары және классификациясы.

1

1

-

2

Негізгі қолданудағы өрт сөндіру автомобильдері және олардың негізгі тактика-техникалық деректері.

1

1

-

3

Арнайы қолданудағы өрт сөндіру автомобильдері және олардың негізгі тактика-техникалық деректері.

1

1

-

4

Өрт сөндіру автомобильдерінің шассиі. Өрт сөндіру автомобильдерінің арнайы агрегаттарының қосымша трансмиссиясы.

1

-

1

5

Қозғалтқыштың қосымша салқындату жүйесі. Су мен көбіктендіргіш арналған сыйымдылық. Су, көбіктендіргіш, сорғышты бөлікті сыйымдылықтарына арналған жылыту

1

-

1

6

Өрт сөндіру сорғыштары.

3

1

2

7

Вакуумдық жүйе. Газ ағысты вакуум-аппаратының және газ дабылының блогы

1

-

1

8

Көбікпен сөндірудің құралдары, жабдықтары және аппараттары.

2

1

1

9

Өрт сөндіру мотопомпалары.

1

-

1

10

Басқару органдары. Өрт сөндіру автомобильдерінің бақылау-өлшеу құралдары. Өрт сөндіру автомобильдерінің қосымша электр жабдықтары. Жауынгерлік топтың кабинасына жылу беру

1

-

1

11

Кузов, өрт-техникалық жабдықтар

1

-

1

12

Өрт сөндіру автомобильдерінің техникалы жағдайын және олардың арнайы агрегаттарын диагностикалау

2

1

1

13

Өрт сөндіру автомобилі жүргізушісінің міндеттері және оған қойылатын біліктілік талаптар

1

1

-

14

Өрт сөндіру автомобильдеріне техникалық қызмет көрсету және жөндеу

2

1

1

15

Техникалық құжаттар. Отын мен жанармайлар шығынының нормалары, оларды үнемдеу тәсілдері

1

1

-

16

Автомобиль радиостанциялары және радиоауыстыруды жүргізу тәртібі.

1

-

1

17

Жану және жанатын заттар туралы жалпы мәліметтер

1

1

-

18

Өрт сөндірудің негізгі тактикалары

1

1

-

19

Өрт сөндірудің алғашқы құралдары.

1

1

-

20

Өрт-техникалық қарулану және олармен жұмыстың тәсілдері.

2

1

1

21

Өртке қарсы сумен қамтамасыз ету. Су көзінен су толтыру

3

1

2

22

Өрт сөндіру автомобильдері қозғалысының қауіпсіздік негіздері және теория элементтері. Арнайы жарық және дыбыс дабылдарымен жабдықталған автомобильдердің қозғалу ережесі.

1

1

-

23

Өртке қарсы қызмет бөлімшелерінде еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі бойынша ережелер

2

2

-

24

Өрт сөндіру автомобильдерінде жұмыс

4

-

4

25

Емтихандар тапсыру

4

1

3

Барлығы:

 40 18 22

      № 1-тақырып. Өрт сөндіру автомобильдерінің тұрпаттары және классификациясы.
      1-сабақ. Базалық шасси, басқару жүйесі тұрпатын, қозғалу дәрежесі жұмыстарын орындау бойынша өрт сөндіру автомобильдерінің классификациясы. Өрт сөндіру автомобильдерінің үш топқа (негізгі, арнайы, қосымша) бөлінуі. Өрт сөндіру автомобильдерін тұрпаттары – олардың тактикалық-техникалық сипаттарының негізі.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 2-тақырып. Негізгі қолданудағы өрт сөндіру автомобильдері және олардың негізгі тактика-техникалық деректері.
      1-сабақ. Қысқаша тактика-техникалық сипаттамасы, Автоцистерналар мен жеңді-сорғыш автомобильдерді қолдану салалары. Негізгі агрегаттар мен арнайы тағайындау жүйесінің тағайындалуы, орналасуы, құрылысы және өзара әрекеті.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 3-тақырып. Арнайы қолданудағы өрт сөндіру автомобильдері және олардың негізгі тактика-техникалық деректері.
      1-сабақ. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметтердің жарағындағы арнайы қолданудағы өрт сөндіру автомобильдері туралы жалпы мәліметтер. Тағайындалуы, жалпы құрылысы, негізгі параметрлері, жұмыс ұстанымдары.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 4-тақырып. Өрт сөндіру автомобильдерінің шассиі. Өрт сөндіру автомобильдерінің арнайы агрегаттарының қосымша трансмиссиясы.
      1-сабақ. Автомобильдердің шассиінің қысқа техникалық сипаты.
      Карбюратор және дизель қозғалтқыштарының жұмысының жалпы құрылысы және жұмыс ұстанымдары. Кардандық берістің тағайындалуы. Қозғалтқыштан сорғышқа айналатын сәтте беру схемасы. Білік пен оның тірегі арасындағы кардан берісінің құрылысы. Пайдалану және оларды жою процесінде пайда болатын негізгі ақаулар.
      Қораптағы күшті сұрыптау және оны қосу және басқару механизмі жұмысының ұстанымдары және тағайындалуы. Қуатты сұрыптауда қорабтың жұмысы.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 5-тақырып. Қозғалтқыштың қосымша салқындату жүйесі. Су мен көбіктендіргіш арналған сыйымдылық. Су, көбіктендіргіш, сорғышты бөлікті сыйымдылықтарына арналған жылыту.
      1-сабақ. Қосымша салқындату жүйесінің жұмысы, құрылысы. Салқындатылған сұйықтың температурасын реттеу және бақылау. Қосымша салқындату жүйесінің негізгі ақаулары. Ақаулардың белгілері мен себептері және оларды жою тәсілдері.
      Су сыйымдылығын, көбік-түзгішті, сорғышты бөлікті жылыту. Суды жылыту. Цистерна, бак, сорғыш бөлігі жылытуға қажет. Суды жылыту мен ысытудың жүйесінің құрылысы мен жұмысы. Жылыту және ысыту жүйесін қосу және ағыту.
      Жылыту және ысыту жүйесі негізгі ақаулары, ақауларының белгілері мен себептері, оларды жою тәсілдері. Жылыту, қосымша салқындату жүйесіне техникалық қызмет көрсетудегі жұмыс және оларды орындау тәсілдері.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 6-тақырып. Өрт сөндіру сорғыштары.
      1, 2-сабақ. Жоғары қысыммен қиыстырылған сыртқа тебу өрт сөндіру сорғышының тағайындалуы және жұмыс ұстанымдары. Сорғыштардың құрылысы. Сорғыштың негізгі торабы мен детальдарының тағайындалуы. Тағайындалуы және орналасуы: бақылау құралдары (мановакууметр, тахометр); клапан-вакуум; көбік араластырғыш; ысырмалар; құбырлар; бұрама; төгу краны және басқа сукөбік коммуникациялары. Автомобильдің рамасына сорғышты бекіту. Ақаулардың белгілері мен себептері және оларды жою тәсілдері. Сорғыштың герметикалығын тексеру.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 7-тақырып. Вакуумдық жүйе. Газ ағысты вакуум-аппаратының және газ дабылының блогы.
      1-сабақ. Газ ағысты вакуум-аппаратының және газ дабылының тағайындалуы, орналасуы, құрылысы және жұмысы. Блоктың жұмысын басқару органдары. Негізгі ақаулары және оларды жою тәсілдері.
      Вакум жүйесі құралдарының өзара әрекеті, тағайындалуы, орналасуы. Сорғыш вакуум клапанының әрекет ұстанымдары және құрылысы. Вакум жүйесін қосу тәсілдері. Вакум жүйесінің негізгі ақаулары және оларды жою тәсілдері.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ және практикалық сабақ.

      № 8-тақырып. Көбікпен сөндірудің құралдары, жабдықтары және аппараттары.
      1, 2-сабақ. Көбік араластырғыш: тағайындалуы, түрлері, құрылысы, әрекет ұстанымы және техникалық сипаты. Сорғышта көбік араластырғышты орнату және құбырға қосу.
      Көбік төгу мен көбік түзгіштің құрылысы: тағайындалуы, түрлері, құрылысы. Ауа-көбік оқпанның, көбік генераторының жұмысы. Көбікпен сөндіру құралдары мен аппаратының негізгі ақаулары. Ақаулардың белгілері мен себептері және оларды жою тәсілдері.
      Жүргізу әдісі: сыныпты-топтық сабақ және практикалық сабақтар.

      № 9- тақырып. Өрт сөндіру мотопомпалары.
      1-сабақ. Өрт сөндіру мотопомпаларының тағайындалуы, түрлері, олардың қолданылуы. Мотопомпалардың негізгі техникалық сипаттары және құрылысы. Мотопомпалардың өрт сөндіру жабдықтары. Негізгі ақаулары және оларды жою тәсілдері. Мотопомпалардың жіберілуі, жұмысы және оны күту. Мотопомпалардың техникалық қызмет көрсетудегі жұмысы. Мотопомпамен жұмыс барысында қауіпсіздік техникасы.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 10-тақырып. Басқару органдары. Өрт сөндіру автомобильдерінің бақылау-өлшеу құралдары. Өрт сөндіру автомобильдерінің қосымша электр жабдықтары. Жауынгерлік топтың кабинасына жылу беру.
      1-сабақ. Тұтқалардың орналасуы, тағайындалуы (ілініс, КОМ және т.б.). Басқару органының әрекет тәсілдері.
      Өрт сөндіру автомобильдерінің бақылау-өлшеу құралдары олардың тағайындалуы, құрылысы, әрекет етуі мен орналасуы.
      Жарық беру және дабыл құралдарының тағайындалуы және орналасуы. Ауыстырып қосқыш, ағытқыш және сақтандырғыштың әрекет ұстанымдары және орналасуы. Қосымша электр жабдығының схемасы. Жарық беру және дабыл қосымша құралдарының негізгі ақаулары. Ақаулардың белгілері мен себептері және оларды жою тәсілдері.
      Бензоэлектр жылу беру жұмысының құрылысы және жұмыс ұстанымдары. Жылу беру жұмысын бақылау және басқару.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 11-тақырып. Кузов, өрт-техникалық жабдықтар.
      1-сабақ. Жауынгерлік топтың кабинасы және өрт сөндіру автомобильдерінің оқыту кузовы. Өрт сөндіру жабдықтары үшін бөліктің орналасуы, тағайындалуы.
      Су көбікті жабдықтарды, өрт сөндіру оқпандарын, өрт жеңдері мен керек жарақтары, өрт қол сатыларын, өрт сөндірушілердің қол құралдарын тағайындау, орналастыру және бекіту.
      Өрт сөндіру жабдықтарының тиісті табелі.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 12-тақырып. Өрт сөндіру автомобильдерінің техникалы жағдайын және олардың арнайы агрегаттарын диагностикалау.
      1, 2-сабақ. Техникалық диагностикалаудың тағайындалуы, мақсаты және міндеттері. Өрт сөндіру автомобильдеріне техникалық қызмет көрсету және жөндеудің технологиялық ұстанымында диагностиканың орны. Диагностикалау параметрлерінің нормативтік мағыналары. Диагностикалық құралдар болмағанда, өрт сөндіру автомобильдерінің арнайы агрегаттарын тексеру және сынау. Өрт сөндіру автомобильдерінің техникалық жағдайын тексерудің диагностикалық карталары. Автомобильдерді диагностикалаудағы қауіпсіздік техникасы.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ және практикалық сабақ.

      № 13-тақырып. Өрт сөндіру автомобилі жүргізушісінің міндеттері және оған қойылатын біліктілік талаптар.
      1-сабақ. Өрт сөндіру автомобилінің жүргізушісіне ұсынылған қосымша кәсіби талаптар. Өрт сөндіру автомобилі жүргізушісінің міндеттері: қарауыл ауысымын ауыстырғанда, әскери кезекшілікте, өртте әскери әрекет жүргізуде.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 14-тақырып. Өрт сөндіру автомобильдеріне техникалық қызмет көрсету және жөндеу.
      1, 2-сабақ. Техникалық қызмет көрсетудің түрлері және кезеңділігі. № 1, № 2 техникалық қызмет көрсетуді жүргізуде, мезгілдік қызмет көрсетуде, қарауыл ауысымын тапсыруда автомобильді дайындауда және өрттен немесе оқытудан келген соң әскери топқа автомобильді қояр алдындағы жұмыстың мазмұны.
      Өрт сөндіру автомобильдерін жөндеудің жүйесі, түрлері және әдістері. Өрт сөндіру автомобильдерінің жөндеу арасында жүгіріс өлшемдері мен нормаларына ықпал ететін факторлар. Автомобильдерді жөндеуге тапсыру және жөндеуден алу. Жөндеуді жүргізуді ұйымдастыру. Жөндеуден кейін өрт сөндіру автомобильдеріне техникалық талаптар. Өрт сөндіру автомобильдерін жөндеуге техникалық құжаттар және жөндеуді есепке алу. Өрт сөндіру автомобильдерін жөндеуде қауіпсіздік техникалары.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ және практикалық сабақ.
      № 15-тақырып. Техникалық құжаттар. Отын мен жанармайлар шығынының нормалары, оларды үнемдеу тәсілдері.
      1, 2-сабақ. Өрт сөндіру автомобилінің техникалық паспорты, формуляры және пайдалану карточкасы. Техникалық қызмет көрсету кестесі, өрт сөндіру автомобиліне техникалық қызмет көрсету журналы, автомобильдердің шиналары мен аккумулятор батареясы жұмысын есепке алу карточкасы. Оларды толтыру кезеңділігі мен ережесі.
      Өрт сөндіру автомобильдеріне арналған сұйық отын мен майлау материалдарының шығын нормалары. Отынның қысқы және жазғы шығын нормалары. Жанармайды шығынға жазу тәртібі. Автомобильдердің отынын үнемдеу және отын шығыны туралы түсінік. Автомобильдерді үнемді басқарудың әдістері мен тәсілдері. Отынды үнемдеп шығындауға автомобиль жүйесін реттеу. Шұғыл жағдайларда отынды пайдалану мен шығынының ерекшеліктері. Отын шығынына жүргізушінің біліктілігінің ықпалы.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 16-тақырып. Автомобиль радиостанциялары және радиоауыстыруды жүргізу тәртібі.
      1-сабақ. Автомобильді радиостанциялардың түрлері мен тағайындалуы. Оқытылатын радиостанциялардың жалпы құрылысы. Автомобильде қоректену көздеріне радиостанцияларды қосу. Антенналардың орналасу және қосу. Радиостанцияларды қосу, қабылдау және беріс тәртібіндегі жұмыс. Радиоауыстыруды жүргізу ережесі.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 17-тақырып. Жану және жанатын заттар туралы жалпы мәліметтер.
      1-сабақ. Жанудың процесі туралы жалпы түсінік. Жану мен аса таратылған жанатын заттардың өрт қауіпсіздігі және сипаты туралы қысқаша мәліметтер. Тұтану температурасы және жану жылдамдығы заттардың ұсақтауынан, сумен дымқылдауынан, жарылысқа қауіпті қоспаның болуына байланысты. Негізгі өрт сөндіру заттары мен сөндіру тәсілдері туралы жалпы мәліметтер.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 18-тақырып. Өрт сөндірудің негізгі тактикалары.
      1-сабақ. Өрт сөндіру тактикалары туралы жалпы түсінік. Өрт сөндіру барысында өртке қарсы қызмет органдары бөлімшелерінің негізгі әрекеттері. Өртте әскери әрекетті жүргізу барысында жүргізушілер жұмысының мазмұны. Өрт сөндіру барысында жүргізушілердің жіберетін сипатты қателіктері.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 19-тақырып. Өрт сөндірудің алғашқы құралдары.
      Өрт сөндіргіштер: көбікті, ауа-көбікті, ұнтақты, көмір қышқылды, сұйық және аэрозоль өрт сөндіргіштерінің классификациясы, тағайындалуы, құрылысы және олармен жұмыс істеу ережесі. Сусымалы өрт сөндіру заттары, асбесті жапқыштар (киіз, жапқыш), оларды қолдану салалары және пайдалану ережесі.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 20-тақырып. Өрт-техникалық қарулану және олармен жұмыстың тәсілдері.
      1, 2-сабақ. Өрт-техникалық құралдардың түрлері, тағайындалуы және құрылысы. Сорғыш жеңдер, сорғыш торлар олардың тағайындалуы, құрылысы, қысқаша сипаты. Қосқыш, сорғыш және қысымды жеңдердің кілттері.
      Қысымды жең, олардың тағайындалуы және қысқаша сипаты. Өрт сөндіру жеңдеріне, жеңдерді қосу бастиектеріне, төсемдерге, тоқтатуларға, қысқыштарға, ер тұрмандары, көпіршелеріне арналған су жинағыш және оның тағайындалуы және жеңдік бағытпен төсеуде пайдалану.
      Су беруге арналған (жабатын, тазаңдатқыштар, қиыстырылған, лафетті) арналған өрт сөндіру оқпандары, саптамалар және олардың тағайындалуы. Судың шығыны мен ағыстардың ұзақтығы туралы түсінік. Олардың саптамадағы қысымына байланыстылығы. Гидроэлеватор және су жинайтын эжектор. Олардың тағайындалуы, құрылысы, жұмыс тәртібі.
      Жеңдік тармақтау, олардың тағайындалуы мен құрылысы. Жеңдермен, жеңдік катушкалармен жұмыс барысында, су толтыру үшін жеңдік бағытты жинау барысында қауіпсіздік техникасы.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ және практикалық сабақтар.

      № 21-тақырып. Өртке қарсы сумен қамтамасыз ету. Су көзінен су толтыру.
      1, 2-сабақ. Күзетілетін объектіні өрт сөндіру сумен қамтамасыз ету туралы жалпы мәліметтер. Өрт сөндіру үшін пайдаланылатын су көздерінің түрлері мен орналасуы. Өрт сөндіру гидранты, оның тағайындалуы, құрылысы, су құбырлары желістерінде өрт сөндіру гидрантының орналасуы. Гидранттардың көрсеткіштері және пайдалану ережесі. Жазғы, қысқы уақыттарда өрт сөндіру гидрантын пайдалану ерекшеліктері.
      Өрт сөндіру колонкасы, оның тағайындалуы мен құрылысы. Колонкаларды гидрантқа орнатуда гидрант пен колонкалар бөлшектерінің өзара әрекеті, суды жабу және іске қосу.
      Өрт сөндіру колонкаларымен жұмыс барысында су көздеріне өрт сөндіру автомобильдеріне орнатуда қауіпсіздік техникасы.
      Суаттан су толтыру үшін өрт сөндіру автомобиліне орнату.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ және практикалық сабақтар.

      № 22-тақырып. Өрт сөндіру автомобильдері қозғалысының қауіпсіздік негіздері және теория элементтері. Арнайы жарық және дыбыс дабылдарымен жабдықталған автомобильдердің қозғалу ережесі.
      1-сабақ. Автомобиль қозғалысы теориясының элементтері. Автомобильдерге әсер ететін күштер. Өрт сөндіру автомобильдерінің ауыр ортасының орналасуы. Қозғалыстың орташа жылдамдығы. Автомобильді тежеу. Өрт сөндіру автомобилінің тұрақтылығы және басқарушылығы.
      Арнайы жарық және дыбыс дабылдарымен жарақталған автомобильдерді жүргізуге қойылатын қауіпсіздік талаптары. Автомобильді басқаруда жүргізушілерге қойылатын міндетті тыйым салулар.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 23-тақырып. Өртке қарсы қызмет бөлімшелерінде еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі бойынша ережелер.
      1-сабақ. Қызмет бөлмелеріне (жалпы ережелер, гараж, өрт сөндіру автомобильдерін техникалық қамту бекеті, аккумуляторлық, жағар-жанар май материалдарының қоймалары) қойылатын техника қауіпсіздік талаптары.
      Өрт сөндіру автомобильдеріне техникалық қызмет көрсету барысында өрт сөндіру техникаларына, өрт-техникалық құралдарға, жабдықтарға, әскери киімге құралдарға және қауіпсіздік шараларына талаптар.
      Өрт сөндіруде және атқару қызметіндегі техника қауіпсіздігі ережелерінің талаптары.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      24-тақырып. Өрт сөндіру автомобильдерінде жұмыс.
      1-сабақ. Су көздерінен су толтыру үшін мотопомпаларды және автомобильді орнатуға орын таңдау (гидрант немесе ашық суат).
      Сору және қысымды бағыттың төсемі. Жеңдік бағытқа вакуум-аппараты, сорғыш және су берудің әрекеті және іске қосу. Гидранттан, ашық суат пен цистернадан су толтыру.
      Сорудың практикалық шегін жоғарылататын гидроэлеватор және су жинау эжекторының көмегімен терең және қашықтықтан сорғышпен су беру.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

Өрттің алдын алушы нұсқаушылардың алғашқы бастама дайындығының тақырыптық жоспары

№ р/с Бөлімдер мен тақырыптардың атаулары Сағат саны
Барлығы олардың
Сыныптық-топтық Практикалық
1-бөлім. Өрттің алдын алу дайындығы

1

Қазақстан Республикасының өрт қауіпсіздігінен қамтамасыз ету саласының заңнамасы.

1

1

-

2

Ғимараттар мен құрылыстардың өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етудің жалпы ұстанымдары.

1

1

-

3

Құрылыстағы өртке қарсы нормалау.

1

1

-

4

Заттар мен материалдардың өрт қауіптілігі.

1

1

-

5

Құрылыс материалдары мен конструкцияларды өрттен қорғау және өрт қауіпсіздігі.

2

2

-

6

Жарылыс өрт қауіптілігі бойынша ғимараттардың отқа төзімділігі және санаттау

3

2

1

7

Ғимараттың құрылыс конструкцияларын сараптаудың жалпы әдістемесі

2

1

1

8

Өртке қарсы тосқауылдар мен жарылыс

1

1

-

9

Адамдарды өртте қауіпсіз эвакуациялау

1

1

-

10

Жылыту және желдеткіш жүйелерінің өрт қауіпсіздігі

1

1

-

11

Сыртқы және ішкі өртке қарсы сумен қамту

1

1

-

12

Электр қондырғыларының өрт қауіпсіздігі

2

1

1

13

Құрылыс монтаждау, дәнекерлеу және басқа да отпен жұмыс істеу барысындағы өрт қауіпсіздігі

2

2

-

14

Қоғамдық және өндірістік ғимараттарға қойылатын өрт қауіпсіздігі талаптары.

2

2

-

15

Объектінің өртке қарсы жағдайын тексеру объектісі

4

-

4

БАРЛЫҒЫ:

 25 18 7
2-бөлім. Тактика-техникалық дайындық

1

Өрт сөндіру автомобильдерінің өрт-техникалық жарақтары мен тактика техникалық сипаттамалары мен тағайындалуы

1

1

-

2

Ғимараттар мен құрылыстардың өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етудің жалпы ұстанымдары

1

1

-

3

Өрт сөндірудің алғашқы құралдары

1

1

-

4

Түтіннен қорғану және өртте адамдарға хабарлау өрт сөндіру жүйелері мен қол және автоматты өрт дабылдарын орнату

1

1

-

5

Өртке қарсы қызметтегі байланыс құралдары

1

1

-

6

Өрт шыққан кездегі әрекеттер

1

1

-

7

Өртке қарсы қызметтегі техника қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау.

1

1

-

БАРЛЫҒЫ:

 7 7 -
3-бөлім. Өртте зардап шеккендерге дәрігерге дейінгі бірінші көмек көрсету

1

Электр тогына түскен, үсіген, термиялық және химиялық күйгенде дәрігерге дейін бірінші көрсетілетін көмектің әдістері

2

1

1

2

Жараланғанда, зақым болғанда, дене мүшелері шығып кеткенде, сынып қалғанда дәрігерге дейін көрсетілетін бірінші көмек көрсету тәсілдері.

2

1

1

БАРЛЫҒЫ:

 4 2 2

Сынақ тапсыру

 4 1 3

БАРЛЫҒЫ:

 40 28 12

1-бөлім. Өрттің алдын алу дайындығы.

      № 1-тақырып. Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасы.
      1-сабақ. Қазақстан Республикасының «Өрт қауіпсіздігі туралы» негізгі ережелері, «Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметтер жұмысын жүзеге асыратын ережелер туралы» Қазақстан Республикасының қаулысы. Қазақстан Республикасының мемлекеттік емес өртке қарсы қызмет жұмыстарының мақсаты мен міндеттері.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 2-тақырып. Ғимараттар мен құрылыстардың өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етудің жалпы ұстанымдары.
      1-сабақ. Өрттің алдын алу міндеттері. Ғимараттар мен құрылыста өрттің негізгі шығу, таралу себептері. «Өрт қауіптілігі» және «Өрт қауіпсіздігі» ұғымдары. Объектіні өрт қауіпсіздігімен қамту бағыттары туралы түсінік. «Өртті болдырмау жүйесі», «өртке қарсы қорғану жүйесі», «өртке қарсы режим» түсініктері. Объектінің өрт қауіпсіздігін реттейтін негізгі нормативтік құжаттар.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 3-тақырып. Құрылыстағы өртке қарсы нормалау.
      1-сабақ. Өртке қарсы нормалау туралы түсінік. Өртке қарсы нормалаудың құрылымы. Жобалау өртке қарсы нормаларын өндеудің жалпы ұстанымдары. Ғимаратты өрттен қорғау жүйесін өңдеу алгоритмі.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 4-тақырып. Заттар мен материалдардың өрт қауіптілігі.
      1-сабақ. Өрт қауіптілік қасиеті бар заттар мен материалдардың сипаттамасы: Жанғыштық тобы, тұтанудың температурасы, өршу температурасы, өздігінен өршудің температурасы, өздігінен жанудың температурасы. Жалынның өршу мен таралуының температуралық және концентрациялық шектері. Заттар мен материалдарды қолдану барысындағы өрт жарылыс қауіпсіздігі жағдайы.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 5-тақырып. Құрылыс материалдары мен конструкцияларды өрттен қорғау және өрт қауіпсіздігі.
      1-сабақ. Өрт қауіптілік қасиеті бар заттар мен материалдардың сипаттамасы: жанғыштық тобы, тұтанудың температурасы, өршу температурасы, өздігінен өршудің температурасы, өздігінен жанудың температурасы. Жалынның өршу мен таралуының температуралық және концентрациялық шектері. Заттар мен материалдарды қолдану барысындағы өрт жарылыс қауіпсіздік жағдайы. Құрылыс конструкцияларын өрттен қорғау тәсілдері.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 6-тақырып. Жарылыс өрт қауіптілігі бойынша ғимараттардың отқа төзімділігі және санаттау.
      1, 2-сабақтар. Құрылыс конструкцияларының отқа төзімділігінің шегі. Отқа төзімділігі бойынша ғимараттарды топтастыру. Отқа төзімді дәрежелері әр түрлі ғимараттардың конструктивті элементтерінің сипаты. Ғимараттардың жарылыс өрт пен өрт қауіпсіздігі бойынша өндірісінің санатын анықтау әдістемесі. Ғимараттың отқа төзімді талап етілетін дәрежесін анықтау. Ғимараттар мен жайлардың өндіріс санатын есептеу.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық және практикалық сабақтар.

      № 7-тақырып. Ғимараттың құрылыс конструкцияларын сараптаудың жалпы әдістемесі.
      1, 2-сабақтар. Ғимараттың құрылыс конструкцияларына сараптама Ғимараттың от төзімділігінің факт жүзіндегі дәрежесін анықтау әдістемесі. Қоғамдық ғимараттың құрылыс конструкцияларына сараптама жүргізу.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық және практикалық сабақтар.

      № 8-тақырып. Өртке қарсы тосқауылдар мен жарылыс.
      1-сабақ. Өртке қарсы тосқауылдардың түрлері мен типтері. Өртке қарсы тосқауылдардың құрылысы. Өртке қарсы тосқауылдарға қойылатын жоспарлау нормаларының талаптары. Ғимараттар мен құрылыстардың арасындағы өртке қарсы жарылысты анықтау әдістемесі.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 9-тақырып. Өрт кезінде адамдарды қауіпсіз көшіру.
      1-сабақ. Өрт кезінде адамдарды қауіпсіз көшіру жағдайын қамту. Эвакуациялық шығу ұғымы. Көшіру жолдары мен шығуларға қойылатын жоспарлау нормаларының талаптары. Өртте адамдарды көшіру жоспарының мазмұны.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 10-тақырып. Жылыту және желдеткіш жүйелерінің өрт қауіпсіздігі
      1-сабақ. Жылыту жүйелерінің түрлері мен тағайындалуы және олардың өрт қауіпсіздігі. Жылыту жүйелеріне қойылатын өртке қарсы талаптар.
      Тұрғын үй мен қоғамдық және өндірістік ғимараттардағы жасанды және табиғи желдеткіштерге ұсынылатын өртке қарсы талаптар мен өрт қауіпсіздігі.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 11-тақырып. Сыртқы және ішкі өртке қарсы сумен қамту
      1-сабақ. Шаруашылық жүргізілетін объектілердің сыртқы және ішкі сумен қамту схемалары. Өрт суаттары мен гидранттарын пайдалану кезінде қойылатын өртке қарсы талаптар мен құрылғы. Ішкі өрт крандарын жабдықтау мен орналастыруға қойылатын талаптар, оларды өртте қолдану.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 12-тақырып. Электр қондырғыларының өрт қауіпсіздігі.
      1-сабақ. Ғимаратты электрмен қамту схемалары. Қорғаушы ажыратқыш қондырғылар. Электр жабдықтарын таңбалау. Өртке қарсы нормалары мен электр қондырғыларының ережесіне қойылатын талаптар.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 13-тақырып. Құрылыс монтаждау, дәнекерлеу және басқа да отпен жұмыс істеу барысындағы өрт қауіпсіздігі.
      1-сабақ. Құрылыс аумағына қойылатын өрт қауіпсіздік талаптары. Материалдарды дұрыс қою тәртібі. Құрылыс-монтаждау, дәнекерлеу және басқа да от жұмыстарын жүргізу тәртібі және ұйымдастыру. От жұмыстарының түрлері және олардың өрт қауіптілігі. Дәнекерлеу және басқа да отпен жұмыс істеу орындарына қойылатын өрт қауіпсіздік талаптары. Объектіде отпен жұмыс жүргізу үшін жазбаша рұқсат алуды рәсімдеу тәртібі.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 14-тақырып. Қоғамдық және өндірістік ғимараттарға қойылатын өрт қауіпсіздігі талаптары.
      1-сабақ. Қоғамдық және өндірістік ғимараттардың өрт қауіптілігі. Қоғамдық және өндірістік ғимараттардағы өртке қарсы режимге қойылатын талаптар. Көлемді-жоспарлау шешімдеріне, өртке қарсы тосқауылдарға, көшіру жолдарына, ғимараттардың өрт қаупі бар жайларына жобалау нормасының талаптары.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 15-тақырып. Объектінің өртке қарсы жағдайын тексеру объектісі.
      1-сабақ. Объектінің өртке қарсы жағдайын тексеру объектісінің мақсаты. Объектілердің өрт-тактикалық тексерістерін өткізу әдістемесі мен жүйелілігі. Тексеріс жүргізу кезіндегі техника қауіпсіздігі. Тексеріс нәтижелері бойынша унифицирленген формалардың құжаттарын құрастыру.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

2-бөлім. Тактика-техникалық дайындық

      № 1-тақырып. Өрт сөндіру автомобильдерінің өрт-техникалық жарақтары мен тактика техникалық сипаттамалары мен тағайындалуы.
      1-сабақ. Өрт сөндіру автомобильдерінің тактика-техникалық сипаттамалары, тағайындалуы және олардың қолданылу салалары. Өрт жеңдері мен оқпандар. Жеңдік арматура мен жабдық. Қол өрт сатылары, тактика-техникалық сипаттамалары және олармен жұмыс істеу тәсілдері. Құтқару арқандарын қолдану және тағайындау.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.
      № 2-тақырып. Өртте жануды тоқтату тәсілдері. Өрт сөндірудің негізгі тактикалары.
      1-сабақ. Жану мен сөну температураларын түсіну. Жанудың тоқтау шарттары. Өртте жанудың тоқтау ұстанымдары. Өрт сөндіру құралдарының классификациясы басыңқы ұстанымы бойынша өртте жанудың тоқтауы. Өрт тактикасы туралы түсінік. Өртке қарсы қызмет органдарының Жауынгерлік жарғысы – өрт тактикасының негізі. Өрт және оның дамуы туралы түсінік. Өрттің классификациясы. Өртте газ алмасу.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 3-тақырып. Өрт сөндірудің алғашқы құралдары.
      1-сабақ. Тасымалды және жылжымалы өрт сөндіргіштердің (көмірқышқыл, ұнтақты, ауа-көбікті) жұмыс істеу ұстанымы және қолданылу саласы, тағайындалуы. Ұнтақты өрт сөндіргіштің модульдері. Өрт сөндірудің қол құралдары.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 4-тақырып. Өрт сөндіру, түтіннен қорғау және адамдарды хабарландыру жүйелерінің қол және автоматты өрт дабылы қондырғыларын орнату.
      1-сабақ. Өрт дабылы қондырғыларының әрекет ету ұстанымы мен құрылысы туралы жалпы мәліметтер, түрлері, тағайындалуы. Автоматты өрт хабарлағыштары: тағайындау, әрекет ету ұстанымы, хабарлағыштардың негізгі тактика-техникалық деректері. Өрт сөндірудің автомат қондырғылары: тағайындалуы, түрлері және қолданылу салалары.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      Өрт сөндіру, түтіннен қорғау және адамдарды хабарландыру жүйелерінің қол және автоматты өрт дабылы қондырғылары.
      1-сабақ. Өрт дабылы қондырғыларының әрекет ету ұстанымы мен құрылғысы туралы жалпы мәліметтер, түрі, тағайындалуы. Автоматты өрт хабарландырғыштар: тағайындалуы, әрекет ету ұстанымы, хабарландырғыштардың негізгі тактика-техникалық деректері. Өрт сөндірудің автоматтық қондырғылары: тағайындалуы, түрі және қолданылу саласы. Өртте адамдарға хабарлайтын және түтіннен қорғайтын жүйелер.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 5-тақырып. Өртке қарсы қызметтегі байланыс құралдары.
      1-сабақ. Ультра қысқа толқындар радиостанциясының жұмыс ұстанымы, өртке қарсы қызметтердің жарағындағы радиостанциялардың тактика-техникалық сипаттары. Шақыратын радиостанциялар, радио ауысымды жүргізу ережесі.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 6-тақырып. Өрт шыққан жағдайдағы әрекет.
      1-сабақ. Өрт туралы хабарлау тәртібі. Объектідегі өрт сөндіру құралдарын ұстау тәртібі. Өрт сөндіру бөлімшелері келгенге дейінгі өрт сөндіру тәсілдері. Өрттің таралуына жол бермеу шараларын қолдану. Көшіру тәртібі мен жолдары, көшіру жоспары. Өрт сөндіру бөлімшелері келгеннен кейінгі жұмысшылар мен қызметкерлердің әрекеті.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 7-тақырып. Өртке қарсы қызметтегі техника қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау.
      1-сабақ. Өрт сөндірудің алғашқы құралдарымен, өрт-техникалық жарағымен, жабдығымен жұмыс істеу кезіндегі техника қауіпсіздігінің талаптары. Өрт қауіпсіздік ережелерін сақтау жұмыс істеушінің жауапкершілігі. Қауіпсіздік пен еңбекті қорғау бойынша ішкі бақылау, ұйымда қауіпсіздік пен еңбекті қорғау бойынша ішкі бақылауды жүзеге асыру механизмі.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

3-бөлім. Өртте зардап шеккендерге дәрігерге дейінгі
бірінші көмек көрсету

      № 1-тақырып. Электр тоғына түскен, үсіген, термиялық және химиялық күйгенде дәрігерге дейін бірінші көрсетілетін көмектің әдістері.
      1-сабақ. Электр тоғына түскен, үсіген, термиялық және химиялық күйгенде дәрігерге дейін бірінші көмек көрсету.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық және практикалық сабақ.

      № 2-тақырып. Жараланғанда, зақым болғанда, дене мүшелері шығып кеткенде, сынып қалғанда дәрігерге дейін көрсетілетін бірінші көмек көрсету тәсілдері.
      1-сабақ. Жараланғанда, зақым болғанда, дене мүшелері шығып кеткенде, сынып қалғанда дәрігерге дейін көрсетілетін бірінші көмек көрсету Жасанды тыныс алу мен жүрекке сырттан массаж жасаудың негізгі ережесі мен әдістері. Тамырдың жиі соғуын анықтау.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық және практикалық сабақ.

Жеке құрамның тыныс алу органдарын жеке қорғау құралы жұмыс
істеуге алғашқы бастама дайындығының тақырыптық жоспары

№  р/с Тақырыптардың атаулары Оқу сағаттарының саны
Барлығы олардың
Сыныптық-топтық практикалық

1

Газ түтіннен қорғау қызметін ұйымдастыру. Газ түтінінен қорғану қызметтері мен міндеттері. Жеке құрамның тыныс алу органдарын жеке қорғау құралы жұмыс істеуге дайындығы.

1

1

-

2

Қан айналымы мен тыныс алу физиологиясы. Жану өнімдері мен газ тектес заттардың адам организміне әсері.

1

1

-

3

Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралы әрекет ету ұстанымы, тағайындалуы, құрылымы.

6

3

3

4

Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдарымен жұмыс істеу кезінде болатын ақаулар және оларды жою тәсілдері.

2

1

1

5

Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдарын тексеру түрлері. Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралы тексеруге және реттеуге арналған бақылау-өлшеу құралдары.

6

2

4

6

Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралы жұмыс істеудің негізгі түсініктері және қауіпсіздік шаралары.

4

2

2

7

Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралы жабдықпен сақтау және күту.

2

1

1

8

Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралы жөндеу базасы. Газ түтінінен қорғау қызметінің бақылау бекеті

1

-

1

9

Жылу түтін камерасы.

1

1

-

10

Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралымен жұмыс.

10

2

8

11

Газ түтінінен қорғану қызметінің құжаттамасы және оны жүргізу тәртібі.

2

1

1

12

Сынақ тапсыру.

4

1

3

13

Барлығы:

 40 16 24

      № 1-тақырып. Газ түтінінен қорғау қызметін ұйымдастыру. Газ түтінінен қорғау қызметінің қызметтері мен міндеттері. Жеке құрамның тыныс алу органдарын жеке қорғау құралымен жұмыс істеуге дайындығы.
      1-сабақ. Газ түтінінен қорғау қызметінің жалпы ережелері мен мақсаттары. Мемлекеттік өртке қарсы қызметінде газ түтіннен қорғау қызметін ұйымдастыру, тыныс алу органдарын жеке қорғау құралымен жұмыс істеуге жеке құрамды дайындау және жұмысқа жіберу. Газ түтінінен қорғау қызметінің негізгі тактикалық бірлігі.
      Жүргізу әдісі: Сыныптық-топтық сабақ.

      № 2-тақырып. Қан айналымы мен тыныс алу физиологиясы. Жану өнімдері мен газ тектес заттардың адам организміне әсері.
      1-сабақ. Дем алған және дем шығарған ауаның құрамы. Тыныс алу органдары мен қан айналымы. Аппарат пен жұмыс істеудегі дұрыс дем алудың рөлі. Жанатын өнімдер мен газ тәрізді заттардың физика-химиялық қасиеті, оның адам ағзасына әсері. Өртте жұмыс істеу кезінде адамның улану белгісі және дәрігерге дейінгі көмек көрсету ережелері. Жану өнімдерінің әсерінен адамның тыныс алу органдарын қорғау түрлері – топтық (түтінсорғыш, брезенттік тосқауылдар) және жеке (түрлі газқағарлар).
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.
      № 3-тақырып. Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралының әрекет ету ұстанымы, тағайындалуы, құрылымы.
      1, 2-сабақ. Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралының құрылымы, әрекет ету ұстанымдары, жұмыс істеу ұстанымдары және негізгі тактико-техникалық сипатамалары жайлы жалпы мәлімет. Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралының құрылымы, негізгі желілері мен бөліктерінің жұмыстары: баллонның редуктордың вентелімен, жоғары қысымды шлангімен, дабыл қондырғысымен, манометрмен, төменгі қысымды шлангімен, өкпе аппаратымен, бетперде және құтқару құрылғысы.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық және практикалық сабақтар.

      № 4-тақырып. Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралымен жұмыс істеу кезінде болатын ақаулар және оларды жою тәсілдері.
      1, 2-сабақ. Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралының негізгі ақаулары және оларды жою тәсілдері. Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралымен жұмыс істегенде өрт сөндірушінің өзін нашар сезінгенде қолданылатын шаралар.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 5-тақырып. Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралының тексеру түрлері. Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралының тексеруге және реттеуге арналған бақылау-өлшеу құралдары.
      1, 2-сабақтар. Тексеруді тағайындау және өткізу мерзімі. Терсеру жүргізу ережесі, тексеруді өткізуге арналған құралдар мен құрылғылар, Тексеру қорытындыларын толтыру тәртібі.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық және практикалық сабақтар.

      № 6-тақырып. Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралымен жұмыс істеудің негізгі түсініктері және қауіпсіздік шаралары.
      1, 2-сабақ. Газ түтінінен қорғану құралы буынының құрамы мен жарағы, қауіпсіздік бекеті. Тыныс алу органдарын жеке қорғану құралының қосылу тәртібі. Тыныс алу органдарын жеке қорғану құралымен жұмыс істегенде тыныс алу ерекшеліктері. Жүрек қағысын өздік бақылау. Буын мүшелерінің жұмыс орнына бару және кейін оралу тәртібі, қауіпсіздік постымен байланыс, газқағардың жұмысын қадағалау, оттекті қолдануды бақылау және оның қажеттілігін есептеу. Қоршаған ортаның жағдайын бақылау қажеттігі. Буын мүшесінің бірі естен танған және зардап шеккен адамды тапқан жағдайда, жеке құрамның іс-әрекеті. Буындардың ауысым тәртібі. Газқағарға қосылып, ажыратылу тәртібі. Тыныс алу органдарын жеке қорғану құралымен жұмыс істеген кездегі қауіпсіздік шаралары.
      Жүргізу әдісі: cыныптық-топтық және практикалық сабақ.

      № 7-тақырып. Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралын жабдықпен сақтау және күту.
      1-сабақ. Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралының газ түтінінен қорғану қызметінің қоймаларында, базаларында, бақылау бекеттерінде сақтау. Өрт сөндіру автомобильдерінде тасымалдау. Жұмыстан кейін тыныс алу органдарын жеке қорғау құралын күту.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық және практикалық сабақтар.

      № 8-тақырып. Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралының жөндеу базасы. Газ түтінінен қорғану қызметін бақылау бекеті.
      1-сабақ. Газ түтінінен қорғану қызметінің бақылау бекеті мен базасын тағайындау олардың жабдықтары компрессормен жұмыс істеудегі қауіпсіздік шаралары мен жұмыс ережесін арнау.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 9-тақырып. Жылу түтін камерасы.
      1-сабақ. Жылу түтін камерасының арналуы және оған қойылатын талаптар. Жаттығулар кезіндегі жылу түтін камерасындағы қауіпсіздік техникасы.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақтар.

      № 10-тақырып. Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралымен жұмыс.
      1, 3-сабақ. Газ түтінінен қорғану қызметі буындарының жұмыс элементтері: барлау жүргізу, адамдарды құтқару, жеке құрамның жұмыс істеуіне жағдай жасау, аса қиын жағдайда, өрт сөндіруде тікелей жұмыс жасау.
      Барлау жүргізу: барлаудың құрамы және оның құрал-жабдықтары, барлауға міндеттер алу; аса түтінденген бөлмеде жылжу тәртібі (коллоннада бір-бірден жылжу, аяқтаушы буын мүшелерінің жылжуын және олардың жағдайын қадағалау үшін, қасыңда келе жатқан жолдастарымен байланысты үзбеу, тоқуларды қолдану, сөйлесу сымын бағытты ұстау үшін қолдану, ал кей жағдайларда жең жолдарын, сонымен қатар құлаған жерлерді алда келе жатқан адам құрылымды ломмен соққылауы керек, монтаждық, технологиялық және басқа да ойықтарға түспеу үшін, жүру бағытын есте сақтау); барлаудың қауіпсіздік бекеті мен байланысы; бекетті қажетті құралдармен қамтамасыз ету, газ түтінінен қорғану қызметі жеке құрамының түтінденген ортада болу уақытын және хал-жағдайын бақылау; түтінденген ортада газ түтіннен қорғаушыларды табу құралдары, адамдарды табу тәсілдері; зардап шеккендері тапқан жағдайдағы іс-әрекет, өрттің қарқындығы, жоғары температура және қалың түтін кезінде барлаудың ерекшеліктері, оқпанды бақылауда қолдану. Газқағарда жұмыс істеу уақыты, оттекті есептеу.
      Адамдарды құтқару: тыныс алуға жағымсыз ортадан адамдарды көшіру кезінде іс-қимылдарды қайсарлықпен, шапшаң және талаппен орындау; адамдарды көшіру тәсілдері және жақын жолдарды қолдану (шығу есіктері мен терезелерді); зардап шеккендерді кезекпен көшіру; дәрігерге дейінгі көмек көрсету; жарақат алған және күйген адамдарды көшіру ерекшеліктері; адамдарды көшіру кезінде қордағы газқағарларды қолдану; жанып жатқан бөлмеден азаматтардың материалдық құндылықтары мен мүлкін көшіру.
      Түтінмен және жоғарғы температурамен күрес; өртті сөндіру; стационарлық ауа желдеткіштерін және ауа үрлегіштерін қолдану; түтінді шығару үшін ғимараттың құрлымдарын бұзу, өрт болған жерден аса көп түтін, сонымен қатар улы бу және газ шығаратын заттар мен материалдарды сыртқа шығару; бөлмелерге түтіннің әрі қарай тарамауы үшін брезент тосқауылын қолдану; түтін сорғыштарды қолдану (жанған бөлмеге ауаны айдау үшін, жанған өнімдерді шығару үшін, түтінсорғыштардың құрама жұмысы); өрт сөндіру бағандарымен және мемлекеттік өртке қарсы қызмет бағандарымен жұмыс.
      Қопарылыс, буға және газға толған бөлмеде жұмыс істеу ерекшеліктері.
      Жер асты құрылыстарында аварияны жою жұмыстарына газ түтінінен қорғану жеке құрамының қатысуы (шахталар, метролар, туннелдер, подвалдар және т.б.). Жеке құрамның газқағармен жер асты құрылыстарында жұмыс істеу уақытын есептеу ерекшеліктері.
      Буындардың жоғарғы және төмен температураларда жағдайларында жұмыс істеу ерекшеліктері. Газ түтіннен қорғаушылардың төтенше жағдайдағы іс-әрекеті (қауіпсіздік постымен байланыс жоғалтқанда, адасып кеткенде және т.б.).
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық және практикалық сабақ.

      № 11-тақырып. Газ түтінінен қорғану қызмет құжаттамасы және оны жүргізу тәртібі.
      1-сабақ. Газ түтіннен қорғаушының жеке карточкасы, оны жүргізу және толтыру тәртібі. Қызмет атқаратын газ түтінінен қорғану қызметі бөлімшелерін есепке алу журналы. Қысымды ауада № 1 және № 2 аппараттарымен жұмыс істеуді тексеру журналдары және оларды жүргізу тәртібі.
      Жүргізу әдісі. сыныптық-топтық және практикалық сабақ.

Радиотелефонистердің алғашқы бастама дайындығының
тақырыптық жоспары

№  р/с Тақырыптардың атаулары Сағат саны
Барлығы олардың
Сыныптық-топтық практикалық

1-бөлім. Техникалық дайындық.


1

Өртке қарсы қызметтерде байланысты ұйымдастыру. Өрт бөлімшелерінің шығу кестесі.

2

1

1

2

Электр тогы және оның көздері.

1

1

-

3

Сым байланысы. Сым байланысымен жұмыс тәртібі.

1

1

-

4

Радиобайланыс, жұмыс тәртібі мен радиоауыстыру.

4

2

2

5

Автоматты өрт сөндіру және өрт-қорғау дабылдары. Өрт сөндіру дабылдарының станциялары.

1

1

-

6

Өрт туралы хабарларды қабылдау тәртібі және жауынгерлік топты шақыру орнына жөнелту.

2

1

1

7

Өрт, апат орнына шығатын және кезекшілік режиміндегі күзетілетін объектілердің диспечерлік қызметтерімен, өзара қарым-қатынас қызметтерімен, авариялық-құтқару қызметтерімен және бөлімшелерімен «Өрт сөндіру және авариялық-құтқару жұмыстар қызметі» мемлекеттік мекемелерінің күштер мен құралдарын жедел басқаратын орталықпен байланыс.

2

1

1

8

Өрт сөндіру басшысымен және өрттегі, апаттағы жауынгерлік топ бөлімшесімен байланыс, өрттегі күш пен құралдардың хронологиялық әрекетін, сондай-ақ тұрақты жағдайды есепке алу.

5

1

4

9

Байланыс құралдарымен жұмыс барысында қауіпсіздік техникалары мен өрт қауіпсіздігінің ережелері, күзетілетін объектілерде қолданылатын дабылдар мен жарық түсірулер.

2

2

-

БАРЛЫҒЫ:

 20 11 9

2-бөлім. Арнайы дайындық.


10

Негізгі өрт сөндіру автомобильдері.

1

-

1

11

Арнайы және қосымша өрт сөндіру автомобильдері.

1

-

1

12

Өртке қарсы сумен қамтамасыз ету.

2

1

1

13

Өртті сөндіру, апаттар мен дүлей зілзалаларды салдарын жоюды ұйымдастыру.

2

2

-

14

Байланыс бөлімше бекетінің жедел-қызмет құжаттары, оларды жүргізу тәртібі.

2

-

2

15

Радиотелефонистің жұмысын регламенттейтін басқару құжаттары.

2

2

-

16

Байланыс бөлімше бекетінің бағдарламалық қамтамасыз ету.

2

1

1

17

Байланыс құралдарымен жұмыс істеу тәсілдері.

4

-

4

Емтихан тапсыру.

4

1

3

БАРЛЫҒЫ:

 20 7 13

БАРЛЫҒЫ:

 40 18 22

1-бөлім. Техникалық дайындық.

      № 1-тақырып. Өртке қарсы қызметтерде байланысты ұйымдастыру. Өрт бөлімшелерінің шығу кестесі.
      1-сабақ. Тағайындау бойынша өрт байланысының классификациясы: хабарлама байланысы, диспетчерлік байланыс, өрттегі байланыс. Өрт байланысының техникалық классификациясы: телефондық, радиобайланыс, қолмен әрекет етілетін электр өрт дабылы, автоматты өрт және қорғау-өрт дабылы.
      Өртке қарсы қызмет органдары бөлімшелерінде байланыстың жалпы схемасы. Гарнизонда хабарлауды ұйымдастыру және байланыс схемасы. Диспетчерлік байланысты (телефон, радио) ұйымдастыру. Байланыс бекеттерін ұйымдастыру. Күш пен құралдарды жедел басқару орталығы және оның тағайындалуының күш пен құралдарын жедел басқару орталығы. Өрт болған жерде телефон және радио байланысының схемасы. Байланыс қызметінің басшылығы.
      Өрт бөлімшелерінің шығу кестесі және оның өртте, апатта күш пен құралдардың рөлі.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық және практикалық сабақ.

      № 2-тақырып. Электр тогы және оның көздері.
      1-сабақ. Электр тогы мен электр шынжыры туралы түсінік. Токтың күші және оларды өлшеу; электр тоғының сымдарымен қарсыласы және оны өлшеу. Күш және оны өлшеу. Үнемі және үзіліс тогы туралы түсінік. Сымдар және диэлектриктер. Электр тогының магниттік қасиеті. Электр тогының көздері. Радиостанциялардың, телефон коммутаторларының және қабылдау станциясының электроқоректенуі.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 3-тақырып. Сым байланысы. Сым байланысымен жұмыс тәртібі.
      1-сабақ. Телефон мен микротелефонның құрылысы. Телефон байланысының ұстанымдары. Телефон аппаратының сипаттық ақаулары. Телеграф және телеграф байланысының ұстанымдары. Телеграф, телефон және фототелеграф байланысы барысында ақпаратты ауыстыруды жүргізудің ережесі мен тәртібі.
      Телефон коммутаторлары мен автоматты телефон станциясы. Коммутаторлардың тағайындалуы. Әрекет ұстанымдары. Қалалық (аудандық) телефон станциясы туралы түсінік. Жартылай автоматты телефон байланысының құрылысы. Аз сыйымдылықты автоматты телефон станциясы құрылысымен жұмысының ұстанымы.
      «01» бағыты бойынша шақырылатын абонент нөмірін автоматты анықтау құрылысы туралы түсінік.
      Күш пен құралдарды жедел басқару орталығы, байланыс бөлімшесінің бекеті магнитті, электронды тасымалдаушыға жазуды жүргізудің тәртібі және ұйымдастыру.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 4-тақырып. Радиобайланыс, жұмыс тәртібі мен радиоауыстыру.
      1-сабақ. Радио туралы жалпы түсінік. Радиоберілістер және радио қабылдаудың ұстанымы. Радиостанцияның блок-схемасы, радиостанция элементтерінің тағайындалуы және әрекет ұстанымдары: радиоберіліс, радиоқабылдағыш, антенна, микрофон және телефондар. Радиостанцияның негізгі тактика-техникалық деректері. Радиостанциялардың тұрпаттары: тұрақты, мобильді және көтермелі.
      Байланыс бөлімі пунктінде радиоторабында аппаратураларды орналастыру.
      Радиостанциялардағы жұмыс. Радиостанцияларды жұмысқа дайындау. Беріліс пен қабылдағышты қосу. Радиостанцияны басқару. Радиоауыстырудың ережесі және радиостанцияларды байланысқа қосу. Радиостанцияларды күту ережесі. Радиостанциялардың сипатты ақаулары және оларды жою әдістері. Факсимильді байланыс аппарутарысының көмегімен факсимильді байланысты қабылдау мен беріліс ұстанымдары. Тұрақты, мобильді, көтермелі радиостанцияларының негізгі тактикалық-техникалық деректері.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ және практикалық сабақ.

      № 5-тақырып. Автоматты өрт сөндіру және өрт-қорғау дабылдары. Өрт сөндіру дабылдарының станциялары.
      1-сабақ. Автоматты өрт сөндіру және өрт-қорғау дабылдары. Өрт және өрт-қорғау дабылының тағайындалуы, автоматты өрт және өрт-қорғау дабылының құрылу ұстанымдары. Автоматты өрт хабарлары: тағайындалуы, әрекет ұстанымы, хабарлардың негізгі тактикалық-техникалық деректері. Әрекет ұстанымы бойынша хабарлардың классификациясы.
      Өрт дабыл станцияларының негізгі тактикалық-техникалық деректері және өрт-қорғау дабылының қабылдау-бақылау құралдары. Оларды пайдалану тәртібі.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 6-тақырып. Өрт туралы хабарларды қабылдау тәртібі және жауынгерлік топты шақыру орнына жөнелту.
      1, 2-сабақ. Өрт туралы хабарларды қабылдау:
      тұрғын үйлерде, өндірістік ғимараттарда, көлік объектілерінде, балқу құралдарында, мұнай өнімдерін сақтау резервуарлы парктерде, жоғары қабатты ғимараттарды, көп адамдар жүретін ғимараттарды, газды фонтандарда.
      ұшқыш аппараттарының апаттық қонуы туралы;
      жарылыс, өрт қорқыныш жағдайлары туралы;
      өртпен байланысты емес жағдайларда адам өмірінің қаупі туралы.
      Өртке, апатқа, табиғи апатқа және т.б. жедел және басшы құрамды жіберу тәртібі және олар туралы атқару органдарына күш пен құралдарды жедел басқару орталығы, Өртке қарсы қызмет, Төтенше жағдайлар департаменті, «Өрт сөндіру және авариялық құтқару жұмыстары қызметі» мемлекеттік мекеме жедел кезекшілеріне ақпарат ету.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ және практикалық сабақ.

      № 7-тақырып. Өрт, апат орнына шығатын және кезекшілік режиміндегі күзетілетін объектілердің диспечерлік қызметтерімен, өзара қарым-қатынас қызметтерімен, авариялық-құтқару қызметтерімен және бөлімшелерімен «Өрт сөндіру және авариялық-құтқару жұмыстар қызметі» мемлекеттік мекемелерінің күштер мен құралдарын жедел басқаратын орталықпен байланыс.
      1, 2-сабақ. Өрт, апат орнына шығатын және кезекшілік режиміндегі күзетілетін объектілердің диспечерлік қызметтерімен, өзара қарым-қатынас қызметтерімен, авариялық-құтқару қызметтерімен және бөлімшелерімен байланысты. «Өрт сөндіру және авариялық-құтқару жұмыстар қызметі» мемлекеттік мекемелерінің күштер мен құралдарын жедел басқаратын орталықпен байланысты ұйымдастыру.
      Жүргізу әдісі: Сыныптық-топтық сабақ және практикалық сабақ

      № 8-тақырып. Өрт сөндіру басшысымен және өрттегі, апаттағы жауынгерлік топ бөлімшесімен байланыс, өрттегі күш пен құралдардың хронологиялық әрекетін, сондай-ақ тұрақты жағдайды есепке алу.
      1, 2, 3-сабақтар. Өрт сөндіру басшысымен және өрттегі, апаттағы жауынгерлік топ бөлімшесімен байланысты ұйымдастыру. Радиоауысыммен, баяндама формасын жүргізу тәртібі. Өртке қатысушылардың күш пен құралдардың хронологиялық әрекетін, сондай-ақ өртте, апатта қалыптасқан жағдайды есепке алу.

      № 9-тақырып. Байланыс құралдарымен жұмыс барысында қауіпсіздік техникалары мен өрт қауіпсіздігінің ережелері, күзетілетін объектілерде қолданылатын дабылдар мен жарық түсірулер.
      1-сабақ. Байланыс құралдарымен, дабылдар мен жарық түсірулермен жұмыс барысында қауіпсіздік техникалары мен өрт қауіпсіздігінің ережелері.
      Адамның организміне электр тоғының әсері. Жіберілген қауіпсіз күш. Электр тоғынан зардап шеккенге бірінші жәрдем Радиостанцияларды, коммутаторларды, автоматты телефон станцияларын – төмен жиілілікпен күшейткіш, аккумулятор батареясын қызмет көрсетуде және жөндеуде қауіпсіздік ережелері.
      Байланыс бөлімше бекетінің санитарлық-гигиеналық нормалары және қауіпсіздік техникалары. Бөлімшедегі, байланыс бөлімше бекетіндегі өрт қауіпсіздігі ережелері. Өрт сөндірудің алғашқы құралдары және оларды пайдалану ережесі.
      Жүргізу әдісі: Сыныптық-топтық сабақ.

2-бөлім. Арнайы дайындық

      № 10-тақырып. Негізгі өрт сөндіру автомобильдері.
      1-сабақ. Негізгі өрт сөндіру автомобильдерінің тағайындалуы және тактикалық-техникалық сипаттары. Өрт жабдықтарының нақты табелі. Жауынгерлік топтың табелі. Жауынгерлік қанат жаюдың түрлері және жауынгерлік топ нөмерлеріне сәйкес өрт сөндірушілердің міндеттері.
      Жүргізу әдісі: Практикалық сабақ.

      № 11-тақырып. Арнайы және қосымша өрт сөндіру автомобильдері.
      1-сабақ. Арнайы өрт сөндіру автомобильдерінің тағайындалуы және тактика-техникалық сипаттары. Өрт сөндіру мақсатына бейімделген арнайы өрт сөндіру автомобильдері мен техникаларын пайдалану.
      Жүргізу әдісі: Практикалық сабақ.

      № 12-тақырып. Өртке қарсы сумен қамтамасыз ету.
      1-сабақ. Қаланы (объектіні), күзетілетін ауданды өртке қарсы сумен қамтамасыз ету туралы жалпы мәліметтер. Өрт сөндіру үшін пайдаланылатын су көздерінің түрлері және орналасуы. Өрт сөндіру гидранты, оның тағайындалуы, су құбыры торларында өрт сөндіру гидрантының орналасуы. Төмен және жоғары қысымды су құбырлары. Сақиналы және басы тұйықталған су құбырлар торлары туралы түсінік. Су көздерінің планшеттері.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық және практикалық сабақ.

      № 13-тақырып. Өртті сөндіру, апаттар мен дүлей зілзалалардың салдарын жоюды ұйымдастыру.
      1-сабақ. Өртте күштер мен құралдарды басқару, олар туралы жиналған деректер. Арнайы қызметтермен өзара әрекет, өрт сөндіру үшін меншік нысанына қарамастан кәсіпорындар мен ұйымдардан күштер мен құралдарды тарту жоспары. Практикалық жұмыста жедел жоспарлар мен карточкаларды пайдалану.
      Қаланың (объектінің) арнайы және авариялық қызметі, өрт сөндіруде олардың орналасуы және тәртібі, оларды іске қосу.
      Қаланың (объектінің) арнайы және авариялық қызметтерімен өзара әрекет нұсқаулықтары.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ.

      № 14-тақырып. Байланыс бөлім бекетінің жедел-қызмет құжаттары, оларды жүргізу тәртібі.
      1-сабақ. Күш пен құралдарды жедел басқару орталығы, байланыс бөлім бекетінің жедел-қызметтік құжаттары, оларды жүргізу тәртібі.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

      № 15-тақырып. Радиотелефонистің жұмысын регламенттейтін басқару құжаттары.
      1-сабақ. Әр түрлі жағдайларда радиотелефонистердің міндеттері мен әрекеттері:
      өрт, авария, табиғи апаттар туралы және т.б. хабарлар алғанда; диверсиалды актінің (өрт, авария, қопарылыс және т.б.) дайындалуы туралы анонимді өтініш берушіден хабар алғанда;
      гарнизонда күштер мен құралдардың жоғары шақыру нөмірімен өртті хабарлаған кезде;
      байланыс құралдары, жарық түсіру, электр қоректендіру және т.б. қатардан шығып қалғанда;
      бөлімшеде, байланыс бөлім бекетінде өрт, авария болғанда;
      жедел жағдай шұғыл туындаған кезде;
      бөлімшеде, өртте төтенше жағдайлар туралы хабар алғанда.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ

      № 16-тақырып. Байланыс бөлімшесінің бекетінің бағдарламалық қамтамасыз ету.
      1-сабақ. Бағдарламалық қамтамасыз ету және компьютер туралы жалпы мәліметтер. Компьютердің тағайындалуы, құрылысы, онда жұмыс істеу ережесі, принтерді пайдалану ережесі. «Outlook Express» бағдарламамен жұмыс тәртібі, «Microsoft Word» және «Microsoft Excel» редакторларындағы құжаттар мен жұмыс және құрылуы. Байланыс бөлімшесінің бекетінің және өртке қарсы қызметтерде бар ақпараттық бағдарламаларымен жұмыс.
      Жүргізу әдісі: сыныптық-топтық сабақ және практикалық сабақ.

       № 17-тақырып. Байланыс құралдарымен жұмыс істеу тәсілдері.
      1, 2-сабақ. Сым және радио байланыс құралдарымен жұмыс істеудің практикалық тәсілдері. Радиообменнің ережелерін өңдеу. Құпия және кодтық хабарламаларды беру.
      Жүргізу әдісі: практикалық сабақ.

Қазақстан Республикасы  
Төтенше жағдайлар министрінің
2009 жылғы 25 желтоқсандағы
№ 310 бұйрығына    
2-қосымша        

Өртке қарсы қызметтердің өрт қауіпсіздігі саласындағы
мамандарды арнайы даярлайтын оқу курстары

      1. Өртке қарсы қызметтің өрт қауіпсіздігі саласындағы мамандарды арнайы даярлайтын оқу курстары келесі мамандықтарға бөлінеді:
      1. Өрт сөндірушілер (күзетілетін объект түрлері бойынша):
      1) мұнай мен газды өндіру, қайта өңдеу, сақтау, қамтамасыз ету және тасымалдау жөніндегі ұйымдар мен объектілер:
      мұнай өңдеу жөніндегі объектілер;
      газ өндіру жөніндегі объектілер;
      мұнай айдау станциялары;
      газкомпрессорлық станциялар;
      газ өңдеу зауыттары;
      мұнай өңдеу зауыттары;
      газ жинақтау станциялары;
      мұнай құю эстакадалары;
      қайранда мұнай мен газ өндіру мен дайындауға арналған теңіз операцияларын қолдау базалары;
      мұнай базалары;
      жер асты газ сақтау станциялары.
      2) химия және мұнай-химия өнеркәсібі ұйымдары:
      синтетикалық каучук шығару жөніндегі кәсіпорындар;
      жарылғыш-өрт қаупі бар заттарды қолдана отырып, химия өнімін (спирттерді, эфирлерді, шайырларды, винилхлоридті, талшықтарды, бояуларды және басқаларды) шығару жөніндегі кәсіпорындар;
      шиналар мен резеңке-техникңалық бұйымдарды шығару жөніндегі кәсіпорындар;
      сұйытылған көмірсутегі газдарын қайта өңдеу және алу жөніндегі кәсіпорындар;
      минералды тыңайтқыштар өндіру жөніндегі кәсіпорындар;
      әртүрлі маркадағы полистирол шығару жөніндегі полистиролды пластиктер өндіру жөніндегі кәсіпорындар;
      полипропиленді өнім өндіру жөніндегі кәсіпорындар;
      биоотын өндіру жөніндегі кәсіпорындар.
      3) электроэнергетикалық өнеркәсіп ұйымдары:
      мемлекеттік аудандық электр станциялары;
      су электростанциялары;
      жылу электр станциялары;
      атом электр станциялары;
      газ турбиналық электр станциялары;
      кіші станциялар.
      4) өнеркәсіптік ұйымдар:
      ауыл шаруашылығы машиналарын шығару жөніндегі кәсіпорындар;
      автомобиль өнеркәсібі кәсіпорындары;
      металл өңдеу кәсіпорындары;
      металлургия өнеркәсібінің кәсіпорындары;
      сүректі сақтау мен қайта өндеу және целлюлоза өндіру жөніндегі кәсіпорындар;
      көмірді, темір рудасын, түсті металдарды өндіретін кен орындарының объектілері;
      көлік кәсіпорындары;
      халыққа ғимараттармен тікелей қызмет көрсетуге арналған көлік ұйымдары, жолаушыларының есептік сыйымдылығы;
      жарылғыш заттар қоймалары;
      қоныстандырылған аумақтан тыс жерде орналасқан басқа өнеркәсіптік кәсіпорындар, сондай-ақ қоймалық мақсаттағы базалар, байланыс кәсіпорындары мен ғылыми-зерттеу мекемелері.
      5) ауыл шаруашылығы кәсіпорындары:
      тағам, қайта өңдеу кәсіпорындары, балық шаруашылығы және басқа да ауыл шаруашылығы мақсатындағы объектілер;
      элеваторлар;
      6) орман шаруашылығының мемлекеттік мекемелері мен заңды тұлға мәртебесі бар ерекше қорғалатын аумақтар.
      2. Негізгі өрт сөндіру автомашиналарының жүргізушілері:
      алғашқы жәрдем автокөлігі;
      тез өрт сөндіру автокөлігі;
      өрт сөндіретін өңешті - сорғыш автокөлігі;
      жоғары қысымды сорғышы бар өрт сөндіру автокөлігі;
      сыйымдылығы 2 м3 жеңіл өрт сөндіру автоцистернасы;
      сыйымдылығы 4 м3 орта және механикалық сатысы бар өрт сөндіру автоцистернасы;
      сыйымдылығы 14 м3 дейінгі ауыр өрт сөндіру автоцистернасы;
      көбікті ауа өрт сөндіру автокөлігі;
      ұнтақты өрт сөндіру автокөлігі;
      ұнтақты өрт сөндіру автокөлігінің модулі;
      газды өрт сөндіру автокөлігі;
      газды-сулы өрт сөндіру автокөлігі;
      құрама өрт сөндіру автокөлігі;
      аэродромдық өрт сөндіру автокөлігі;
      радиациялық сәулелерден және аса улы заттардан қорғайтын өрт сөндіру автокөлігі;
      өрт сөндіру сорғыш станциясы; о өңешті өрт сөндіру автокөлігі жатады.
      3. Арнайы мақсаттық өрт сөндіру автокөліктерінің жүргізушілері: автосатылар;
      иінді автокөтергіштер; автокөбіккөтергіштер;
      апаттан құтқару автокөлігі;
      байланыс және жарықтандыру автокөлігі;
      техникалық қызмет көрсететін автокөлік;
      газдан және түтіннен қорғау қызметін көрсететін автокөлік; түтін сейілткіш автокөлік.
      4. Радиотелефонистер.
      5. Нұсқаушы - өрт сөндірушілер.
      6. Өрттің алдын алатын нұсқаушылар.
      7. Газдан және түтіннен қорғау қызметін көрсететін мастерлері.
      8. Жеңдік шаруашылық мастерлері.
      9. Газдан құтқарушылар.
      10. Жоғары биіктіктен құтқарушылар.
      11. Парамедиктер.

2. Өрт-техникалық минимум бағдарламасы бойынша мамандарды
оқыту курсы

      12. Ұйымдарды өрт қауіпсіздігінен қамтамасыз етуге және өрт қауіпсіздік шараларына оқытуға жауапты лауазымды тұлғалары, басшылары, бас мамандары:
      1) Жатаханалардың, қонақ үйлердің, шипажайлардың, профилакториялардың және демалыс үйлердің;
      2) Мектепке дейінгі, жалпы білім беретін, және басқа білім беретін мекемелердің, орта техникалық және жоғарғы оқу орындарының;
      3) Ғылыми және жобалық ұйымдардың;
      4) Өндірістік және автотранспорттық кәсіпорындардың;
      5) Ауыл шаруашылығы кәсіпорындарының, кооперативтер мен серіктестіктердің;
      6) Өрт қауіпсіздігі саласындағы жұмыстарды (қызмет көрсететін) атқаратын ұйымдардың;
      7) Мұнай өнімдерін сататын және қайта өңдейтін ұйымдардың, соның ішінде автозаправкалық станциялардың;
      8) Жанатын газдарды сататын және қайта өңдейтін ұйымдардың;
      9) Көтерме және бөлшекті сауда, қоғамдық тамақтану, тұрмыстық және комуналдық қамтамасыз ету ұйымдардың;
      10) Мәдениет, туризм, спорт және денсаулық сақтау ұйымдарының;
      11) Қала сыртындағы балаларға білім беретін мекемелердің;
      12) Құзыретіне дала өрттерін сөндіру, сондай-ақ      мемлекеттік өртке қарсы қызмет құрылмаған елді мекендеріндегі өрт сөндіруді ұйымдастыру кіретін республикалық маңызы бар қаланың, астананың, аудандардың (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органдардың қызметкерлері.
      13. Объектілердің, ұйымдардың және мекемелердің қызметкерлері мен жұмысшылары:
      1) автозаправка станцияларының операторлары;
      2) мектепке дейінгі мекемелердің тәрбиешілері, жалпы білім беретін мектептердің мұғалімдері, өрт қауіпсіздігі шараларын оқытумен айналысатын бастауыш орта, арнайы орта және жоғарғы оқу орындарының оқытушылары;
      3) өрт қауіпсіздігі саласындағы білімдерді тексеретін біліктілік комиссиясының төрағалары;
      4) өрт қауіпсіздігі саласындағы жұмыстарды орындайтын (қызмет көрсететін) ұйымдардың мамандары;
      5) ұйымдар мен мекемелердің адамдарға тәулік бойы қызмет көрсететін персоналдары;
      6) дәнекерлеуші және басқа да отпен жұмыс істейтін тұлғалар;
      7) жарылыс қауіпі бар аппараттар мен қондырғылардың операторлары, жарылыс қаупі бар цехтардың жұмысшылары (жарылыс өрт қауіптілігі бойынша А,Б санаттары);
      8) АЗС қызметкерлері мен жағармай толтыратын жүргізушілері;
      9) жанғыш заттар мен материалдармен (өртенгіш заттар бар орамдармен, плиталармен, эпоксидті смолалармен, мастикалармен) жұмыс істейтін тұлғалар;
      10) дәнекерлеуші және басқа да отпен жұмыс істейтін қызметкерлер;
      11) инфрақызыл сауле шығарулардың газ оттықтарын пайдаланатын және монтаждайтын персонал;
      12) күзетшілер;
      13) өрттің алдын алу мен жою бойынша қоғамдық бірлестіктердің мүшелері (жергілікті тұрғындардан құрылған ерікті өртке қарсы құрылымдар);
      14) ұйымдар мен жергілікті елді мекендерде котельныйлар мен басқа да жылу шығаратын қондырғыларды пайдаланатын тұлғалар.

Қазақстан Республикасы  
Төтенше жағдайлар министрінің
2009 жылғы 25 желтоқсандағы
№ 310 бұйрығына    
3-қосымша        

Өртке қарсы қызметтердің өрт қауіпсіздігі саласындағы
мамандарды арнайы даярлайтын біліктілік талаптары 1. Жалпы ережелер

      1. Өртке қарсы қызметтердің өрт қауіпсіздігі саласындағы мамандарды арнайы даярлау, тиісті біліктіліктерді (мамандықтарды) үйрену мақсатында өрт қауіпсіздігі саласындағы қимылдарға даярлайтын мамандандырылған оқу орталықтарында өткізіледі.
      2. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызмет мамандарын даярлаудағы негізгі міндеттер:
      оперативтік-қызметтік міндеттерді сәтті орындауды қамтамасыз ететін икемді және тиімді қимылдарға үйрету;
      авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу, өрт сөндірудегі кәсіби және жеке қауіпсіздігін қамтамасыз етудің әдістері мен тәсілдерін үйрету;
      өрттің алдын алу мен сөндіруді жүзеге асыру мәселесінде практикалық икем мен дағдыларды өңдеу;
      арнайы техникамен, өрт-техникалық және авариялық-құтқару жарақтары мен жабдықтарымен, транспорттық құралдар мен байланыс құралдарын пайдалану дағдыларына үйрету;
      қарамағындағыларды басқару, үйрету және тәрбиелеу бойынша басқарушы құрамның дағдысын жетілдіру;
      мамандардың кәсіби сана-сезімін, өз қимылының жауапкершілігін сезінуді, оперативтік-қызмет жұмысының спецификасын ескере үнемі өзінің кәсіби шеберлігін жетілдіруді қалыптастыру;
      мамандардың жоғары психологиялық тұлғалық тұрақтылығын қалыптастыру, олардың байқағыштығын, қырағылығын, жалпы және тактикалық ойлауы мен басқа да кәсіби маңызды қасиеттерін дамыту болып табылады.
      3. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметінде жұмыс істеуге мамандарды даярлау мынадай оқу түрлерін қамтиды:
      арнайы даярлау;
      қайта даярлау;
      біліктілікті арттыру.
      Арнайы даярлау –өрт қауіпсіздігі саласында, өртке қарсы қызметтердің бөлімшелерінде және біліктілікті арттыратын және кадрларды қайта даярлайтын ұйымдарда іс-қимылдарға дайындайтын мамандандырылған оқу орталықтарының базасында жүзеге асырылатын қызметтік міндеттерді сәтті шешу үшін қажет тиісті біліктілікті алу, білімді, іскерлікті және дағдыны үздіксіз жетілдіру мен игерудің ұйымдасқан үдерісі;
      Өрт сөндіру бөлімінің (өрт сөндіру бекетінің) өрт сөндірушісі, өрттің алдын алушы-өрт сөндіруші нұсқаушысы, өрттің алдын алушы нұсқаушысы, өрт сөндіру автомобилінің жүргізушісі, газ түтінінен қорғаушысы, радиотелефонист лауазымындағы өртке қарсы қызметтердің қызметкерлері арнайы даярлаудан өтеді.
      Өртке қарсы қызмет қызметкерлерін қайта даярлау – тиісті профиліне (өрт сөндірушілерді құтқарушыларға, газдан құтқарушыларға және т.б. даярлау) немесе басқа жұмысқа тағайындалу кезінде, өрт қауіпсіздігінен қамтамасыз ету саласында басқа қызметтік бағыттарды жүзеге асыру қызметтік міндеттері болып қарастырылған қызметкерге қажетті білімді, іскерлікті, дағдыны алу үшін жаңа біліктілік (мамандық) алу мақсатында жүзеге асырылады.
      Өртке қарсы қызмет жеке құрамының біліктілігін арттыру – қызметкер тағайындалған лауазымы бойынша кем дегенде бес жылда бір рет білімдерін тереңдету мен техникалық деңгейін арттыру мақсатында жүзеге асырылады.
      Өрт бөлімшесінің қарауыл бастығы (ауысым басшысы), өртке қарсы қызметтердің өрт бөлімшесінің бастығы лауазымына тағайындалған мемлекеттік емес өртке қарсы қызмет қызметкерлері біліктілікті арттырудан өтеді.
      4. Өрт қауіпсіздігі саласында арнайы мамандарды даярлаудың міндеттері мен мазмұны осы біліктілік талаптарымен, «Өрт қауіпсіздігі туралы» 1996 жылғы 22 қарашадағы Қазақстан Республикасының Заңымен, «Ұйымда кадрларды кәсіптік даярлауға, қайта даярлауға және біліктілігін арттыруға қойылатын жалпы талаптарды бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 29 қарашадағы қаулысымен, «Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметтердің жұмысын жүзеге асыру ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 15 қазандағы қаулысымен, «Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының Жакуынгерлік Жарғысын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2009 жылғы 14 қарашадағы бұйрығымен, «Өртке қарсы қызмет бөлімшелеріндегі еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі ережелерді бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2005 жылғы 13 желтоқсандағы бұйрығымен, Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі өртке қарсы қызмет органының газ түтінінен қорғау қызметі жөніндегі тәлімдемесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар саласындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау комитеті төрағасының 2005 жылғы 28 қыркүйектегі бұйрығымен, «Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының Жарғысын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2009 жылғы 14 қарашадағы бұйрығымен анықталады.

2. Өрт қауіпсіздігі саласындағы қимылдарға даярлайтын оқу
орталықтарында, біліктілігін арттыратын және кадрларды қайта
даярлайтын ұйымдарда мемлекеттік емес өртке қарсы қызмет
мамандарын арнайы даярлау бойынша біліктілік талаптар

§ 1. Оқу процесіне қойылатын талаптар

      5. Оқу процесі Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі «Білім туралы» және 1996 жылғы 22 қарашадағы «Өрт қауіпсіздігі туралы» заңындарымен, Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының талаптарына және осылардың негізінде өңделген оқу жоспарлары және бағдарламаларына сәйкес ұйымдастырылып, өткізіледі.
      6. Өрт қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік емес өртке қарсы қызмет мамандарын арнайы даярлауды жүзеге асыру мен ұйымдастыру кезінде нормативтік құқықтық актілер мен басшылық ететін құжаттардың, мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлерін арнайы дайындау тәртібін реттейтін талаптарды орындау негізге алынады.

§ 2. Оқу процесіне қатысатындарға қойылатын талаптар

      7. Өрт қауіпсіздігі саласындағы іс-қимылдарға даярлайтын оқу орталықтарының, кадрларды даярлап, біліктілікті арттыратын ұйымдардың оқытушылары мен тыңдаушылар (өрт қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік емес өртке қарсы қызмет тыңдаушылары) оқу процесінің қатысушылары болып табылады.
      8. Оқытушылыққа тиісті жоғары немесе орташа-техникалық білімі бар, сабақ беру профилі бойынша практикалық жұмыс өтілі кемінде 5 жыл болған тұлғалар тартылады. Штат оқытушыларымен қатар Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің бөлімшелерінің тәжірибелі қызметкерлері де белгіленген тәртіпте қосымша немесе сағаттық еңбек төлемімен сабақ бере алады.

§ 3. Оқытушылар құрамының біліктілігін арттыруға және
әдістемелік жұмыстарды ұйымдастыруға қойылатын талаптар

      9. Әдістемелік жұмыс оқу-тәрбие процесінің құрамдас бөлігі және оқытушылар құрамының қызметінің негізгі түрлерінің бірі болып табылады әрі оқу процесі сапасын арттыруға жағдай жасауға, оқытудың белсенді формаларын пайдалана қарқындатуға бағытталған.
      10. Тыңдаушыларды оқыту мен тәрбиелеуде тиімдірек формалар мен әдістерді өндіру үшін, сабақ мазмұны мен әдістерге барлық оқытушылардың бірдей көзқарасын қалыптастыру үшін:
      оқу-әдістемелік жиындар;
      нәтиже сабақтар;
      ашық сабақтар;
      өзара қарым-қатынас сабақтары жүйелі түрде жүргізілу керек.
      11. Басшылық етуші және оқытушы құрамның педагогикалық және кәсіби біліктіліктерін арттыру оқу процесін жетілдірудің негізгі шарты болып табылады және қызметтің маңызды бағыттарының бірі болып қаралуы керек. Басшылық етуші және оқытушы құрамның біліктілігін арттыру жұмыстан тыс және жұмыс уақытында біліктілікті арттыру және жетілдіру курстарында жүзеге асырылады.
      12. Біліктілікті арттыру іс-шаралары біліктілікті артырудың жылдық жоспарларында және басшылық етуші мен оқытушы құрамның қызметтік дайындығында, сондай-ақ оқытушының жеке жұмыс жоспарында қарастырылу керек.

§ 4. Оқу процесін материалдық-техникалық қамтамасыз етуге
қойылатын талаптар

      13. Өрт қауіпсіздігі саласындағы өртке қарсы қызметтердің мамандарын арнайы даярлайтын оқу материалдық-техникалық база - бұл ұйымдар мен объектілердің қызметкерлерін арнайы даярлауды жүзеге асыруға арналған материалдық және техникалық құралдармен жарақталған ғимараттар мен арнайы үй-жайлар кешені.
      14. Оқу процесін материалдық-техникалық қамтамасыз ету – оқу, оқу-тәрбие үй-жайларын, арнайы техниканы, оқытудың техникалық құралдарын, оқулықтарды, оқу құралдары мен оқу әдістемелік материалдарды, жаттығып-машықтану мұнарасын, спорттық ірге тастарын, жылу түтін камерасын, психологиялық дайындық жолағын, оқу полигонын қамтиды.
      15. Оқу кластарының қажетті саны құрылған оқу топтарының факт жүзіндегі санының есебіне және дербес дайындалуды ұйымдастыруға байланысты анықталады. Оқу алаңдары қолданыстағы санитарлық нормаларға сай болу керек.
      16. Оқу-әдістемелік материалдардың қорлары: оқу әдебиеттерін, оқу міндеттері мен тапсырмаларын, видеофильмдердің тақырыптық жинақтарын, оқу-көрнекі құралдарын, бақылау карточкаларын, оқыту бағдарламаларын, семинарлардың жоспарларын, эмтихан билеттерінің жинағын, практикалық тапсырмаларды және басқа да оқу әдістемелік материалдар мен құжаттарды суреттеуді қамтиды. Қорлар әр сабаққа (мамандыққа) жасалады. Олардың құрылымы жеке әдістемелердің мазмұнына байланысты болады.