Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета управляющими инвестиционным портфелем, организациями, осуществляющими брокерскую деятельность на рынке ценных бумаг, и страховыми организациями, имеющими лицензию на осуществление деятельности по отрасли "страхование жизни" и заключающими договоры страхования, предусматривающие условия участия страхователя в инвестициях страховщика, и филиалами страховых организаций-нерезидентов Республики Казахстан, имеющими лицензию на осуществление деятельности по отрасли "страхование жизни" и заключающими договоры страхования, предусматривающие условия участия страхователя в инвестициях страховщика

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 4. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 24 февраля 2010 года № 6090.

Сноска. Заголовок - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 19.12.2022 № 122 (вводится в действие c 01.01.2023).
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие постановления см. п. 2.

В соответствии с подпунктом 63) части второй статьи 15 Закона Республики Казахстан "О Национальном Банке Республики Казахстан", подпунктами 1) и 3-4) пункта 6 статьи 20 Закона Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности" Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

Сноска. Преамбула - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 19.12.2022 № 122 (вводится в действие c 01.01.2023).

1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по ведению бухгалтерского учета управляющими инвестиционным портфелем, организациями, осуществляющими брокерскую деятельность на рынке ценных бумаг, и страховыми организациями, имеющими лицензию на осуществление деятельности по отрасли "страхование жизни" и заключающими договоры страхования, предусматривающие условия участия страхователя в инвестициях страховщика, и филиалами страховых организаций - нерезидентов Республики Казахстан, имеющими лицензию на осуществление деятельности по отрасли "страхование жизни" и заключающими договоры страхования, предусматривающие условия участия страхователя в инвестициях страховщика.

Сноска. Пункт 1 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 19.12.2022 № 122 (вводится в действие c 01.01.2023).

2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

3. Департаменту бухгалтерского учета (Шалгимбаева Н.Т.):

1) совместно с Юридическим департаментом (Уртембаев А.К.) принять меры к государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан настоящего постановления;

2) настоящее постановление довести до сведения заинтересованных подразделений центрального аппарата и территориальных филиалов Национального Банка Республики Казахстан, Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций, Объединения юридических лиц "Ассоциация финансистов Казахстана", организаций, осуществляющих управление инвестиционным портфелем или инвестиционное управление пенсионными активами.

4. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Национального Банка Республики Казахстан Галиеву Д.Т.

Председатель
Национального Банка	Г. Марченко

Утверждена постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 4

Инструкция по ведению бухгалтерского учета управляющими инвестиционным портфелем, организациями, осуществляющими брокерскую деятельность на рынке ценных бумаг, и страховыми организациями, имеющими лицензию на осуществление деятельности по отрасли "страхование жизни" и заключающими договоры страхования, предусматривающие условия участия страхователя в инвестициях страховщика, и филиалами страховых организаций-нерезидентов Республики Казахстан, имеющими лицензию на осуществление деятельности по отрасли "страхование жизни" и заключающими договоры страхования, предусматривающие условия участия страхователя в инвестициях страховщика

Сноска. Заголовок - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 19.12.2022 № 122 (вводится в действие c 01.01.2023).

Глава 1. Общие положения

Сноска. Заголовок главы 1 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2018 № 185 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Настоящая Инструкция разработана в соответствии с подпунктом 63) части второй статьи 15 Закона Республики Казахстан "О Национальном Банке Республики Казахстан", подпунктами 1) и 3-4) пункта 6 статьи 20 Закона Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности", международными стандартами финансовой отчетности и детализирует ведение бухгалтерского учета:

управляющими инвестиционным портфелем активов клиентов, находящихся в инвестиционном управлении, и страховыми организациями, имеющими лицензию на осуществление деятельности по отрасли "страхование жизни" и заключающими договоры страхования, предусматривающие условия участия страхователя в инвестициях страховщика, и филиалами страховых организаций-нерезидентов Республики Казахстан, имеющими лицензию на осуществление деятельности по отрасли "страхование жизни" и заключающими договоры страхования, предусматривающие условия участия страхователя в инвестициях страховщика, (далее – организация);

организациями, осуществляющими брокерскую деятельность на рынке ценных бумаг, (далее – брокер) активов, полученных от клиентов по договору об оказании брокерских услуг.

Сноска. Пункт 1 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 19.12.2022 № 122 (вводится в действие c 01.01.2023).

2. При ведении бухгалтерского учета активов клиентов, находящихся в инвестиционном управлении, и активов, полученных от клиентов по договору об оказании брокерских услуг, организацией и брокером применяются внебалансовые счета в соответствии с постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 22 сентября 2008 года № 79 "Об утверждении Типового плана счетов бухгалтерского учета для отдельных субъектов финансового рынка Республики Казахстан" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 5348).

При ведении бухгалтерского учета активов клиентов, находящихся в инвестиционном управлении страховой организации, применяются внебалансовые счета в соответствии с постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 22 декабря 2017 года № 251 "Об утверждении Типового плана счетов бухгалтерского учета для страховых (перестраховочных) организаций, исламских страховых (перестраховочных) организаций, обществ взаимного страхования и филиалов страховых (перестраховочных) организаций-нерезидентов Республики Казахстан, Инструкции по ведению бухгалтерского учета страховыми (перестраховочными) организациями, исламскими страховыми (перестраховочными) организациями, обществами взаимного страхования и филиалами страховых (перестраховочных) организаций-нерезидентов Республики Казахстан и внесении изменений и дополнений в некоторые нормативные правовые акты Республики Казахстан по вопросам ведения бухгалтерского учета" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 16390).

Сноска. Пункт 2 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.11.2021 № 100 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Бухгалтерские записи, не предусмотренные настоящей Инструкцией, осуществляются в соответствии с требованиями Закона Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности" и международными стандартами финансовой отчетности.

Сноска. Пункт 3 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 19.12.2022 № 122 (вводится в действие c 01.01.2023).

Глава 2. Учет активов, принятых в инвестиционное управление

Сноска. Заголовок главы 2 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2018 № 185 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. При получении организацией активов в инвестиционное управление на сумму активов, принятых в соответствии с договором об инвестиционном управлении, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1800 01	Деньги
	1800 02	Аффинированные драгоценные металлы
	1800 03	Ценные бумаги
	1800 04	Вклады размещенные
	1800 05	Инвестиции в капитал
	1800 06	Нематериальные активы
	1800 07	Основные средства
	1800 08	Прочие активы
	1800 09	Счета к получению
	1800 10	Дивиденды
	1800 11	Вознаграждение
	1800 12	Прочие требования
Кт	1830 01	Поступление активов от клиента

Сноска. Пункт 4 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2014 № 164 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
5. Исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 27.08.2014 № 164 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2-1. Размещение денег, находящихся в инвестиционном управлении, в иностранную валюту

Сноска. Инструкция дополнена главой 2-1 в соответствии с постановлением Правления Национального банка РК от 26.08.2011 № 107 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); заголовок главы 2-1 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2018 № 185 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Сноска. Заголовок главы 2-1 в редакции постановления Правления Национального банка РК от 26.07.2013 № 194 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5-1. При покупке иностранной валюты организацией осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) если курс покупки ниже рыночного курса:

Дт 1800 01 Деньги (на сумму купленной иностранной валюты)

Кт 1800 01 Деньги (на выплаченную сумму денег в тенге)

1830 03 Доходы от купли-продажи (на разницу между курсом покупки и рыночным курсом);

2) если курс покупки выше рыночного курса:

Дт 1800 01 Деньги (на сумму купленной иностранной валюты)

1840 03 Расходы от купли-продажи (на разницу между курсом

покупки и рыночным курсом)

Кт 1800 01 Деньги (на выплаченную сумму денег в

тенге).

5-2. При продаже иностранной валюты организацией осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) если курс продажи выше рыночного курса:

Дт 1800 01 Деньги (на полученную сумму денег в тенге)

Кт 1800 01 Деньги (на сумму проданной иностранной валюты)

1830 03 Доходы от купли-продажи (на разницу между курсом

продажи и рыночным курсом);

2) если курс продажи ниже рыночного курса:

Дт 1800 01 Деньги (на полученную сумму денег в тенге)

1840 03 Расходы от купли-продажи (на разницу между курсом

продажи и рыночным курсом)

Кт 1800 01 Деньги (на сумму проданной иностранной валюты).

5-3. При обмене иностранными валютами организацией осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт 1800 01 Деньги (на сумму купленной иностранной валюты)

Кт 1800 01 Деньги (на сумму проданной иностранной валюты);

на сумму положительной разницы:

Дт 1800 01 Деньги

Кт 1830 03 Доходы от купли-продажи (на разницу между курсом

продажи (покупки) и рыночным курсом);

на сумму отрицательной разницы:

Дт 1840 03 Расходы от купли-продажи (на разницу между курсом

продажи (покупки) и рыночным курсом)

Кт 1800 01 Деньги.

5-4. При переоценке денег в иностранной валюте по рыночному курсу обмена валют на дату переоценки осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при увеличении рыночного курса обмена валют на сумму положительной курсовой разницы:

Дт	1800 01	Деньги (в иностранной валюте)
Кт	1830 05	Доходы по курсовой разнице;

2) при уменьшении рыночного курса обмена валют на сумму отрицательной курсовой разницы:

Дт	1840 05	Расходы по курсовой разнице
Кт	1800 01	Деньги (в иностранной валюте).

Сноска. Пункт 5-4 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
5-5. Исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. Размещение денег, находящихся в инвестиционном управлении, во вклады

Сноска. Заголовок главы 3 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2018 № 185 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

6. При размещении денег, находящихся в инвестиционном управлении, во вклады в банках второго уровня или организациях, осуществляющих отдельные виды банковских операций, на сумму вклада с учетом затрат по сделке, при их наличии, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1800 04 Вклады размещенные

Кт 1800 01 Деньги.

7. При начислении вознаграждения по вкладу, определенному договором банковского вклада, в соответствии с периодичностью, установленной учетной политикой организации, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1800 11 Вознаграждение

Кт 1830 02 Доходы в виде вознаграждения (дивиденды).

8. При фактическом получении вознаграждения по вкладу осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1800 01 Деньги

Кт 1800 11 Вознаграждение.

9. В конце срока банковского вклада при возврате денег осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1800 01 Деньги

Кт 1800 04 Вклады размещенные

1800 11 Вознаграждение.

9-1. При переоценке вкладов в иностранной валюте по рыночному курсу обмена валют на дату переоценки осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при увеличении рыночного курса обмена валют на сумму положительной курсовой разницы:

Дт	1800 04	Вклады размещенные
Кт	1830 05	Доходы по курсовой разнице;

2) при уменьшении рыночного курса обмена валют на сумму отрицательной курсовой разницы:

Дт	1840 05	Расходы по курсовой разнице
Кт	1800 04	Вклады размещенные.

Сноска. Инструкция дополнена пунктом 9-1 в соответствии с постановлением Правления Национального банка РК от 26.08.2011 № 107 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 4. Размещение денег, находящихся в инвестиционном управлении, в ценные бумаги

Сноска. Заголовок главы 4 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2018 № 185 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

10. При приобретении ценных бумаг за счет активов, находящихся в инвестиционном управлении, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на чистую стоимость приобретенных ценных бумаг (на сумму, не превышающую номинальную стоимость):

Дт 1800 03 Ценные бумаги

Кт 1800 01 Деньги;

2) на сумму премии, включающую затраты, связанные с приобретением долговой ценной бумаги:

Дт 1800 03 Ценные бумаги (отдельные субсчета для учета суммы

премии по ценной бумаге)

Кт 1800 01 Деньги

1820 01 Счета к оплате;

3) на сумму дисконта (скидки):

Дт 1800 03 Ценные бумаги (отдельные субсчета для учета

номинальной стоимости ценной бумаги)

Кт 1800 03 Ценные бумаги (отдельные субсчета для учета суммы

дисконта (скидки) по ценной бумаге);

4) на сумму вознаграждения, начисленного предыдущим держателем:

Дт 1800 11 Вознаграждение

Кт 1800 01 Деньги.

11. В соответствии с периодичностью, установленной учетной политикой организации, производится начисление вознаграждения по объявленной ставке процента по приобретенным ценным бумагам. При этом на сумму начисленного вознаграждения осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1800 11 Вознаграждение

Кт 1830 02 Доходы в виде вознаграждения (дивиденды).

12. При амортизации премии или дисконта (скидки) по приобретенным ценным бумагам осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму амортизации премии:

Дт 1840 08 Прочие расходы

Кт 1800 03 Ценные бумаги (отдельные субсчета для учета суммы

премии по ценной бумаге);

2) на сумму амортизации дисконта (скидки):

Дт 1800 03 Ценные бумаги (отдельные субсчета для учета суммы

дисконта (скидки) по ценной бумаге)

Кт 1830 02 Доходы в виде вознаграждения (дивиденды).

13. После начисления объявленного вознаграждения и амортизации премии или дисконта (скидки) согласно пунктам 11 и 12 настоящей Инструкции производится переоценка приобретенных ценных бумаг по справедливой стоимости и с периодичностью, установленной учетной политикой организации, и осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при превышении справедливой стоимости ценных бумаг над их учетной стоимостью:

Дт	1800 03	Ценные бумаги
Кт	1830 04	Доходы от переоценки активов по справедливой стоимости;

2) при превышении учетной стоимости ценных бумаг над их справедливой стоимостью:

Дт	1840 04	Расходы от переоценки активов по справедливой стоимости
Кт	1800 03	Ценные бумаги.

Сноска. Пункт 13 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

14. При переоценке приобретенных ценных бумаг (за исключением долевых ценных бумаг), стоимость которых выражена в иностранной валюте, по рыночному курсу обмена валют на дату переоценки осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при увеличении рыночного курса обмена валют:

на сумму положительной курсовой разницы:

Дт	1800 03	Ценные бумаги (отдельные субсчета для учета номинальной стоимости и суммы премии по ценной бумаге)
	1800 11	Вознаграждение
Кт	1830 05	Доходы по курсовой разнице; на сумму отрицательной курсовой разницы:
Дт	1840 05	Расходы по курсовой разнице
Кт	1800 03	Ценные бумаги (отдельные субсчета для учета суммы дисконта (скидки) по ценной бумаге);

2) при уменьшении рыночного курса обмена валют на сумму отрицательной курсовой разницы:

Дт	1840 05	Расходы по курсовой разнице
	1800 03	Ценные бумаги (отдельные субсчета для учета номинальной стоимости и суммы премии по ценной бумаге)
	1800 11	Вознаграждение и, одновременно, на сумму положительной курсовой разницы:
Дт	1800 03	Ценные бумаги (отдельные субсчета для учета суммы дисконта (скидки) по ценной бумаге)
Кт	1830 05	Доходы по курсовой разнице.

Сноска. Пункт 14 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

15. При погашении эмитентом начисленного вознаграждения по ценным бумагам на сумму выплаченного вознаграждения осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1800 01 Деньги

Кт 1800 11 Вознаграждение.

16. При продаже приобретенных ценных бумаг после начисления объявленного вознаграждения, амортизации премии или дисконта (скидки) и переоценки ценных бумаг по справедливой стоимости согласно пунктам 11, 12 и 13 настоящей Инструкции осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму несамортизированной премии по ценным бумагам:

Дт 1800 03 Ценные бумаги (отдельные субсчета для учета

номинальной стоимости ценной бумаги)

Кт 1800 03 Ценные бумаги (отдельные субсчета для учета суммы

премии по ценной бумаге);

2) на сумму несамортизированного дисконта (скидки) по ценным бумагам:

Дт 1800 03 Ценные бумаги (отдельные субсчета для учета суммы

дисконта (скидки) по ценной бумаге)

Кт 1800 03 Ценные бумаги (отдельные субсчета для учета

номинальной стоимости ценной бумаги);

3) на сумму заключенной сделки по продаже ценных бумаг:

при возникновении положительной разницы между суммой сделки и учетной стоимостью активов:

Дт 1800 01 Деньги

Кт 1800 03 Ценные бумаги

1800 11 Вознаграждение

1830 03 Доходы от купли-продажи;

при возникновении отрицательной разницы между суммой сделки и учетной стоимостью активов:

Дт 1800 01 Деньги

1840 03 Расходы от купли-продажи

Кт 1800 03 Ценные бумаги

1800 11 Вознаграждение;

4) исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
5) исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
6) исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
7) исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Сноска. Пункт 16 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

17. При погашении приобретенных ценных бумаг после начисления вознаграждения, амортизации премии или дисконта (скидки) и переоценки долговых ценных бумаг по справедливой стоимости согласно пунктам 11 и 12 настоящей Инструкции, осуществляются бухгалтерские записи, указанные в подпунктах 6) и 7) пункта 16 настоящей Инструкции.

Глава 5. Размещение денег, находящихся в инвестиционном управлении, в производные финансовые инструменты

Сноска. Заголовок главы 5 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2018 № 185 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

18. При приобретении производного финансового инструмента за счет активов, находящихся в инвестиционном управлении, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму выплаченной премии по приобретенному опциону "колл" ("пут") с открытием отдельного субсчета для учета стоимости производного финансового инструмента:

Дт 1800 12 Прочие требования

Кт 1800 01 Деньги;

2) на сумму маржи по фьючерсу:

Дт 1800 08 Прочие активы

Кт 1800 01 Деньги.

19. При переоценке производного финансового инструмента по справедливой стоимости с периодичностью, установленной учетной политикой организации, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительного изменения справедливой стоимости производного финансового инструмента:

Дт	1800 12	Прочие требования
Кт	1830 04	Доходы от переоценки активов по справедливой стоимости;

2) на сумму отрицательного изменения справедливой стоимости производного финансового инструмента:

Дт	1840 04	Расходы от переоценки активов по справедливой стоимости
Кт	1820 02	Прочие обязательства (отдельные субсчета для учета стоимости производных финансовых инструментов);

3) на сумму числящейся положительной (отрицательной) корректировки справедливой стоимости производных финансовых инструментов:

Дт 1820 02 Прочие обязательства

Кт 1800 12 Прочие требования.

Сноска. Пункт 19 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

20. При выплате организацией в пользу контрпартнера (контрпартнером в пользу организации) суммы маржи осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму маржи, дополнительно выплаченной организацией:

Дт 1800 08 Прочие активы

Кт 1800 01 Деньги;

2) на сумму маржи, полученной от контрпартнера:

Дт 1800 08 Прочие активы

Кт 1820 02 Прочие обязательства;

3) при списании допустимой числящейся маржи со счета, открытого на фондовой бирже (у брокера):

Дт 1800 01 Деньги

Кт 1800 08 Прочие активы;

4) на сумму маржи, полученной фондовой биржей (брокером):

Дт 1820 02 Прочие обязательства

Кт 1800 08 Прочие активы.

21. На дату исполнения производного финансового инструмента осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при перечислении денег организацией в случае расчетов на нетто основе:

Дт 1820 02 Прочие обязательства

Кт 1800 01 Деньги;

2) при получении денег от контрпартнера в случае расчетов на нетто основе:

Дт 1800 01 Деньги

Кт 1800 12 Прочие требования;

3) при приобретении базового актива в соответствии с условиями производного финансового инструмента:

на стоимость приобретенного актива:

Дт 1800 01 Деньги

1800 02 Аффинированные драгоценные металлы

1800 03 Ценные бумаги

1800 05 Инвестиции в капитал

1800 07 Основные средства

1800 08 Прочие активы

1820 02 Прочие обязательства (отдельные субсчета для учета

стоимости производных финансовых инструментов)

Кт 1800 01 Деньги

1800 12 Прочие обязательства;

4) при продаже базового актива в соответствии с условиями производных финансовых инструментов:

на стоимость продаваемого актива:

Дт 1800 01 Деньги

1820 02 Прочие обязательства (отдельные субсчета для учета

стоимости производных финансовых инструментов)

Кт 1800 01 Деньги

1800 02 Аффинированные драгоценные металлы

1800 03 Ценные бумаги

1800 05 Инвестиции в капитал

1800 07 Основные средства

1800 08 Прочие активы

1800 12 Прочие требования (отдельные субсчета для учета

производных финансовых инструментов);

5) исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
6) исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Сноска. Пункт 21 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 6. Совершение операций РЕПО и обратного РЕПО с ценными бумагами, находящимися в инвестиционном управлении

Сноска. Заголовок главы 6 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2018 № 185 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

22. При открытии операции РЕПО:

1) организация, передающая ценные бумаги в обмен на деньги, при совершении операции РЕПО на сумму сделки осуществляет следующую бухгалтерскую запись:

Дт 1800 01 Деньги

Кт 1820 02 Прочие обязательства (отдельные субсчета для учета

операций РЕПО с ценными бумагами);

2) организация, предоставляющая деньги в обмен на ценные бумаги, при совершении операции обратного РЕПО на сумму сделки осуществляет следующую бухгалтерскую запись:

Дт 1800 12 Прочие требования (отдельные субсчета для учета

операций РЕПО с ценными бумагами)

Кт 1800 01 Деньги.

23. На протяжении срока действия операций РЕПО и обратного РЕПО на основании условий сделки РЕПО рассчитывается сумма вознаграждения, причитающаяся по сделке к зачислению соответственно на расходы и доходы за установленный срок действия данных операций. При этом осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму начисляемого расхода в виде вознаграждения по операциям РЕПО:

Дт 1840 02 Расходы по выплате комиссионных вознаграждений

Кт 1820 02 Прочие обязательства (отдельные субсчета для учета

операций РЕПО с ценными бумагами);

2) на сумму начисляемого дохода в виде вознаграждения по операции обратного РЕПО:

Дт 1800 11 Вознаграждение

Кт 1830 02 Доходы в виде вознаграждения (дивиденды).

24. При закрытии операции РЕПО после проведения начисления вознаграждения согласно пункту 23 настоящей Инструкции осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при обратном получении организацией, ранее переданных ценных бумаг по операции РЕПО:

на сумму начисленного вознаграждения по сделке РЕПО:

Дт 1820 02 Прочие обязательства

Кт 1800 01 Деньги;

на стоимость закрытия сделки РЕПО, установленную на момент заключения данной сделки:

Дт 1820 02 Прочие обязательства

Кт 1800 01 Деньги;

2) при передаче организацией ранее полученных ценных бумаг по операции обратного РЕПО:

на сумму начисленного вознаграждения:

Дт 1800 01 Деньги

Кт 1800 11 Вознаграждение;

на стоимость закрытия сделки обратного РЕПО, установленную на момент заключения данной сделки:

Дт 1800 01 Деньги

Кт 1800 12 Прочие требования.

Глава 7. Размещение денег, находящихся в инвестиционном управлении, в аффинированные драгоценные металлы

Сноска. Заголовок главы 7 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2018 № 185 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

25. При размещении денег, находящихся в инвестиционном управлении, в аффинированные драгоценные металлы на стоимость приобретенных драгоценных металлов осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1800 02 Аффинированные драгоценные металлы

Кт 1800 01 Деньги.

Во вспомогательном бухгалтерском учете аффинированные драгоценные металлы отражаются в унциях, а также в тенге путем умножения имеющегося в наличии количества аффинированных драгоценных металлов на установленные на дату отражения в бухгалтерском учете утренний или вечерний фиксинг Лондонской Ассоциации рынка драгоценных металлов и курс тенге к доллару США.

26. При переоценке приобретенных аффинированных драгоценных металлов по справедливой стоимости на сумму переоценки осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при увеличении стоимости аффинированных драгоценных металлов:

Дт	1800 02	Аффинированные драгоценные металлы
Кт	1830 04	Доходы от переоценки активов по справедливой стоимости;

2) при уменьшении стоимости аффинированных драгоценных металлов:

Дт	1840 04	Расходы от переоценки активов по справедливой стоимости
Кт	1800 02	Аффинированные драгоценные металлы.

Сноска. Пункт 26 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

27. При продаже аффинированных драгоценных металлов после переоценки по справедливой стоимости согласно пункту 26 настоящей Инструкции осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) по цене продажи аффинированных драгоценных металлов:

Дт	1800 01	Деньги
Кт	1830 03	Доходы от купли-продажи;

2) на учетную стоимость аффинированных драгоценных металлов:

Дт	1840 03	Расходы от купли-продажи
Кт	1800 02	Аффинированные драгоценные металлы.

Сноска. Пункт 27 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 8. Размещение денег, находящихся в инвестиционном управлении, в инвестиции в капитал юридических лиц, не являющихся акционерными обществами

Сноска. Заголовок главы 8 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2018 № 185 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

28. При размещении денег, находящихся в инвестиционном управлении, в инвестиции в капитал юридических лиц, не являющихся акционерными обществами, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1800 05 Инвестиции в капитал

Кт 1800 01 Деньги.

29. При продаже доли участия в капитале осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при возникновении положительной разницы между суммой сделки и учетной стоимостью активов:

Дт 1800 01 Деньги

Кт 1800 05 Инвестиции в капитал

1830 03 Доходы от купли-продажи;

2) при возникновении отрицательной разницы между суммой сделки и учетной стоимостью активов:

Дт 1800 01 Деньги

1840 03 Расходы от купли-продажи

Кт 1800 05 Инвестиции в капитал.

Глава 9. Размещение денег, находящихся в инвестиционном управлении, в основные средства и нематериальные активы

Сноска. Заголовок главы 9 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2018 № 185 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

30. При размещении денег, находящихся в инвестиционном управлении, в основные средства и нематериальные активы осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1800 06 Нематериальные активы

1800 07 Основные средства

Кт 1800 01 Деньги.

31. При переоценке основных средств и нематериальных активов по справедливой стоимости осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при превышении справедливой стоимости основных средств и нематериальных активов над их учетной стоимостью:

Дт	1800 06	Нематериальные активы
	1800 07	Основные средства
Кт	1830 04	Доходы от переоценки активов по справедливой стоимости;

2) при превышении учетной стоимости основных средств и нематериальных активов над их справедливой стоимостью:

Дт	1840 04	Расходы от переоценки активов по справедливой стоимости
Кт	1800 06	Нематериальные активы
	1800 07	Основные средства.";

Сноска. Пункт 31 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

32. При продаже основных средств и нематериальных активов осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при возникновении положительной разницы между суммой сделки и учетной стоимостью активов:

Дт 1800 01 Деньги

Кт 1800 06 Нематериальные активы

1800 07 Основные средства

1830 03 Доходы от купли-продажи;

2) при возникновении отрицательной разницы между суммой сделки и учетной стоимостью активов:

Дт 1800 01 Деньги

1840 03 Расходы от купли-продажи

Кт 1800 06 Нематериальные активы

1800 07 Основные средства;

3) исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
4) исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Сноска. Пункт 32 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 10. Учет активов, изъятых из инвестиционного управления

Сноска. Заголовок главы 10 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2018 № 185 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

33. В случае изъятия клиентом части активов, находящихся в инвестиционном управлении, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1840 01 Изъятие активов клиента

Кт 1800 01 Деньги

1800 02 Аффинированные драгоценные металлы

1800 03 Ценные бумаги

1800 04 Вклады размещенные

1800 05 Инвестиции в капитал

1800 06 Нематериальные активы

1800 07 Основные средства

1800 08 Прочие активы

1800 09 Счета к получению

1800 10 Дивиденды

1800 11 Вознаграждение

1800 12 Прочие требования.

34. В конце отчетного периода в целях проведения анализа эффективности инвестиционного управления активами клиента проводится обобщение информации по формированию конечного финансового результата за отчетный период путем осуществления следующих бухгалтерских записей:

на сумму доходов, начисленных по операциям с активами клиента:

Дт	1830 01	Поступление активов от клиента
	1830 02	Доходы в виде вознаграждения (дивиденды)
	1830 03	Доходы от купли-продажи
	1830 04	Доходы от переоценки активов по справедливой стоимости
	1830 05	Доходы по курсовой разнице
	1830 08	Прочие доходы
Кт	1810 01	Капитал;

и, одновременно, на сумму расходов, начисленных по операциям с активами клиента:

Дт	1810 01	Капитал
Кт	1840 02	Расходы по выплате комиссионных вознаграждений
	1840 03	Расходы от купли-продажи
	1840 04	Расходы от переоценки активов по справедливой стоимости
	1840 05	Расходы по курсовой разнице
	1840 08	Прочие расходы.

Сноска. Пункт 34 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

35. В конце срока действия договора на инвестиционное управление активами клиента организацией возвращаются все имеющиеся активы по счету клиента. При этом по имеющимся в наличии активам осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму доходов, начисленных по операциям с активами клиента:

Дт	1830 01	Поступление активов от клиента
	1830 02	Доходы в виде вознаграждения (дивиденды)
	1830 03	Доходы от купли-продажи
	1830 04	Доходы от переоценки активов по справедливой стоимости
	1830 05	Доходы по курсовой разнице
	1830 08	Прочие доходы
Кт	1810 01	Капитал;

и, одновременно, на сумму расходов, начисленных по операциям с активами клиента:

Дт	1810 01	Капитал
Кт	1840 02	Расходы по выплате комиссионных вознаграждений
	1840 03	Расходы от купли-продажи
	1840 04	Расходы от переоценки активов по справедливой стоимости
	1840 05	Расходы по курсовой разнице
	1840 08	Прочие расходы;

2) на сумму остатков по счетам обязательств по клиенту:

Дт 1820 01 Счета к оплате

1820 02 Прочие обязательства

Кт 1840 01 Изъятие активов клиента;

3) на сумму остатков по счетам активов по клиенту:

Дт 1840 01 Изъятие активов клиента

Кт 1800 01 Деньги

1800 02 Аффинированные драгоценные металлы

1800 03 Ценные бумаги

1800 04 Вклады размещенные

1800 05 Инвестиции в капитал

1800 06 Нематериальные активы

1800 07 Основные средства

1800 08 Прочие активы

1800 09 Счета к получению

1800 10 Дивиденды

1800 11 Вознаграждение

1800 12 Прочие требования;

4) на сумму остатка по счету капитала:

Дт 1810 01 Капитал

Кт 1840 01 Изъятие активов клиента.

Сноска. Пункт 35 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 14.10.2019 № 171 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 11. Учет доходов организации

Сноска. Глава 11 исключена постановлением Правления Национального Банка РК от 22.11.2021 № 100 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 12. Учет активов, принятых по договору об оказании брокерских услуг

Сноска. Заголовок главы 12 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2018 № 185 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Сноска. Глава 12 в редакции постановления Правления Национального банка РК от 26.08.2011 № 107 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

37. При принятии брокером по договору об оказании брокерских услуг денег от клиента, отвечающих критериям признания в качестве актива в соответствии со Стандартом бухгалтерского учета 33 "Учет и раскрытие информации об операциях по брокерской деятельности", утвержденным постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 16 июля 2014 года № 137 "Об утверждении Стандарта бухгалтерского учета 33 "Учет и раскрытие информации об операциях по брокерской деятельности" (зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 9735), осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на балансовых счетах:

Дт	1030	Денежные средства на текущих счетах
Кт	3390 81	Обязательства брокера перед клиентом;

2) при покупке брокером активов на деньги клиента:

Дт	3390 81	Обязательства брокера перед клиентом
Кт	1030	Денежные средства на текущих счетах.

Решение о соответствии принимаемых от клиента денег критериям признания в качестве актива в соответствии со Стандартом бухгалтерского учета 33 "Учет и раскрытие информации об операциях по брокерской деятельности", утвержденным постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 16 июля 2014 года № 137 "Об утверждении Стандарта бухгалтерского учета 33 "Учет и раскрытие информации об операциях по брокерской деятельности", принимается в соответствии с внутренними документами брокера.

Сноска. Пункт 37 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2014 № 164 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

38. Брокер с правом ведения счетов клиентов в качестве номинального держателя при получении денег от клиента, а также при покупке активов для клиента осуществляет следующую бухгалтерскую запись на внебалансовом учете:

Приход

8970

Счета "депо".

Сноска. Пункт 38 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2014 № 164 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

39. Брокер с правом ведения счетов клиентов в качестве номинального держателя при выбытии денег, полученных от клиента, а также при продаже активов для клиента осуществляет следующую бухгалтерскую запись на внебалансовом учете:

Расход

8970

Счета "депо".

Сноска. Пункт 39 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2014 № 164 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Инвестициялық портфельді басқарушылардың, бағалы қағаздар нарығында брокерлік қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың және "өмірді сақтандыру" саласы бойынша қызметті жүзеге асыруға лицензиясы бар және сақтандырушының инвестицияларына сақтанушының қатысу талаптары көзделетін сақтандыру шарттарын жасасатын сақтандыру ұйымдарының және "өмірді сақтандыру" саласы бойынша қызметті жүзеге асыруға лицензиясы бар және сақтандырушының инвестицияларына сақтанушының қатысу талаптары көзделетін сақтандыру шарттарын жасасатын Қазақстан Республикасы бейрезидент - сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары филиалдарының бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық банк Басқармасының 2010 жылғы 1 ақпандағы N 4 Қаулысы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2010 жылғы 24 ақпанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 6090 болып енгізілді.

Ескерту. Қаулының тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 19.12.2022 № 122 (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 15-бабы екінші бөлігінің 63) тармақшасына, "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабы 6-тармағының 1) және 3-4) тармақшаларына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 19.12.2022 № 122 (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Қоса беріліп отырған Инвестициялық портфельді басқарушылардың, бағалы қағаздар нарығында брокерлік қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың және "өмірді сақтандыру" саласы бойынша қызметті жүзеге асыруға лицензиясы бар және сақтандырушының инвестицияларына сақтанушының қатысу талаптары көзделетін сақтандыру шарттарын жасасатын сақтандыру ұйымдарының және "өмірді сақтандыру" саласы бойынша қызметті жүзеге асыруға лицензиясы бар және сақтандырушының инвестицияларына сақтанушының қатысу талаптары көзделетін сақтандыру шарттарын жасасатын Қазақстан Республикасы бейрезидент - сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары филиалдарының бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 19.12.2022 № 122 (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2. Осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап он төрт күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі.

3. Бухгалтерлік есеп департаменті (Шалғымбаева Н.Т.):

1) Заң департаментімен (Өртембаев А.Қ.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткізу шараларын қабылдасын;

2) осы қаулыны Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің орталық аппаратының мүдделі бөлімшелеріне және аумақтық филиалдарына, Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігіне, "Қазақстан қаржыгерлерінің қауымдастығы" заңды тұлғалар бірлестігіне, инвестициялық портфельді басқаруды немесе зейнетақы активтерін инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйымдарға жіберсін.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Д.Т. Ғалиеваға жүктелсін.

Ұлттық Банк Төрағасы

Г. Марченко

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2010 жылғы 1 ақпандағы № 4 қаулысымен бекітілген

Инвестициялық портфельді басқарушылардың, бағалы қағаздар нарығында брокерлік қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың және "өмірді сақтандыру" саласы бойынша қызметті жүзеге асыруға лицензиясы бар және сақтандырушының инвестицияларына сақтанушының қатысу талаптары көзделетін сақтандыру шарттарын жасасатын сақтандыру ұйымдарының және "өмірді сақтандыру" саласы бойынша қызметті жүзеге асыруға лицензиясы бар және сақтандырушының инвестицияларына сақтанушының қатысу талаптары көзделетін сақтандыру шарттарын жасасатын Қазақстан Республикасы бейрезидент - сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары филиалдарының бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулық

Ескерту. Тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 19.12.2022 № 122 (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

Ескерту. Нұсқаулықтың және 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Осы Нұсқаулық "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 15-бабы екінші бөлігінің 63) тармақшасына, "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабы 6-тармағының 1) және 3-4) тармақшаларына, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес әзірленді және:

клиенттердің инвестициялық басқарудағы активтерінің инвестициялық портфелін басқарушылардың және "өмірді сақтандыру" саласы бойынша қызметті жүзеге асыруға лицензиясы бар және сақтандырушының инвестицияларына сақтанушының қатысу талаптары көзделетін сақтандыру шарттарын жасасатын сақтандыру ұйымдарының және "өмірді сақтандыру" саласы бойынша қызметті жүзеге асыруға лицензиясы бар және сақтандырушының инвестицияларына сақтанушының қатысу талаптары көзделетін сақтандыру шарттарын жасасатын Қазақстан Республикасы бейрезидент - сақтандыру ұйымдары филиалдарының (бұдан әрі – ұйым);

бағалы қағаздар нарығында брокерлік қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың (бұдан әрі – брокер) брокерлік қызмет көрсету туралы шарт бойынша клиенттерден алынған активтердің бухгалтерлік есебін жүргізуін нақтылайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 19.12.2022 № 122 (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2. Клиенттердің инвестициялық басқарудағы активтерінің және брокерлік қызмет көрсету туралы шарт бойынша клиенттерден алынған активтердің бухгалтерлік есебін жүргізген кезде ұйым және брокер "Қазақстан Республикасы қаржы нарығының жекелеген субъектілеріне арналған бухгалтерлік есептің үлгі шот жоспарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2008 жылғы 22 қыркүйектегі № 79 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5348 болып тіркелген) сәйкес баланстан тыс шоттарды қолданады.

Клиенттердің сақтандыру ұйымның инвестициялық басқаруындағы активтерінің бухгалтерлік есебін жүргізген кезде "Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарына, исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарына, өзара сақтандыру қоғамдарына және Қазақстан Республикасының бейрезидент - сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының филиалдарына арналған бухгалтерлік есептің үлгі шот жоспарын, Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының, исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының, өзара сақтандыру қоғамдарының және Қазақстан Республикасының бейрезидент - сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары филиалдарының бухгалтерлік есеп жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы және Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне бухгалтерлік есеп жүргізу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2017 жылғы 22 желтоқсандағы № 251 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 16390 болып тіркелген) сәйкес баланыстан тыс шоттар қолданылады.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.11.2021 № 100 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

3. Осы Нұсқаулықта көзделмеген бухгалтерлік жазбалар "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына және халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 19.12.2022 № 122 (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2-тарау. Инвестициялық басқаруға қабылданған активтерді есепке алу

Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

4. Ұйым активтерді инвестициялық басқару туралы шартқа сәйкес қабылданған активтер сомасына инвестициялық басқаруға алған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1800 01 Ақша

1800 02 Тазартылған қымбат металдар

1800 03 Бағалы қағаздар

1800 04 Орналастырылған салымдар

1800 05 Капиталға инвестициялар

1800 06 Материалдық емес активтер

1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар

1800 08 Басқа да активтер

1800 09 Алуға арналған шоттар

1800 10 Дивидендтер

1800 11 Сыйақы

1800 12 Басқа да талаптар

Кт 1830 01 Клиенттен активтердің түсуі.

Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2014.08.27 № 164 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
5. Алынып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2014.08.27 № 164 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2-1-тарау. Инвестициялық басқарудағы ақшаны шетел валютасына орналастыру

Ескерту. 2-1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
Ескерту. 2-1-тараумен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.08.26 № 107 (ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен; жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 26.07.2013 № 194 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

5-1. Ұйым шетел валютасын сатып алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) егер сатып алу бағамы нарықтық бағамнан төмен болса:

Дт 1800 01 Ақша (сатып алынған шетел валютасының сомасына)

Кт 1800 01 Ақша (теңгемен төленген ақша сомасына)

1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер (сатып алу

бағамы мен нарықтық бағам арасындағы айырмаға);

2) егер сатып алу бағамы нарықтық бағамнан жоғары болса:

Дт 1800 01 Ақша (сатып алынған шетел валютасының сомасына)

1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар (сатып алу

бағамы мен нарықтық бағам арасындағы айырмаға)

Кт 1800 01 Ақша (теңгемен төленген ақша сомасына).

5-2. Ұйым шетел валютасын сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) егер сату бағамы нарықтық бағамнан жоғары болса:

Дт 1800 01 Ақша (теңгемен алынған ақша сомасына)

Кт 1800 01 Ақша (сатылған шетел валютасының сомасына)

1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер (сату бағамы мен

нарықтық бағам арасындағы айырмаға);

2) егер сату бағамы нарықтық бағамнан төмен болса:

Дт 1800 01 Ақша (теңгемен алынған ақша сомасына)

1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар (сату бағамы мен

нарықтық бағам арасындағы айырмаға)

Кт 1800 01 Ақша (сатылған шетел валютасының сомасына).

5-3. Ұйым шетел валюталарын айырбастау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт 1800 01 Ақша (сатып алынған шетел валютасының сомасына)

Кт 1800 01 Ақша (сатылған шетел валютасының сомасына);

оң айырма сомасына:

Дт 1800 01 Ақша

Кт 1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер (сату (сатып

алу) бағамы мен нарықтық бағам арасындағы

айырмаға);

теріс айырма сомасына:

Дт 1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар (сату (сатып

алу) бағамы мен нарықтық бағам арасындағы

айырмаға)

Кт 1800 01 Ақша.

5-4. Шетел валютасындағы ақшаны қайта бағалау күнгі валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы оң бағамдық айырма сомасына ұлғайған кезде:

Дт	1800 01	Ақша (шетел валютасымен)
Кт	1830 05	Бағамдық айырма бойынша кірістер;

2) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы теріс бағамдық айырма сомасына азайған кезде:

Дт	1840 05	Бағамдық айырма бойынша шығыстар
Кт	1800 01	Ақша (шетел валютасымен).

Ескерту. 5-4-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
5-5.Алып тасталды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

3-тарау. Инвестициялық басқарудағы ақшаны салымдарға орналастыру

Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

6. Инвестициялық басқарудағы ақшаны екінші деңгейдегі банктердегі немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы салымдарға орналастырған кезде мәміле бойынша шығындар, олар болған жағдайда, ескеріле отырып, салым сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1800 04 Орналастырылған салымдар

Кт 1800 01 Ақша.

7. Банктік салым шартында айқындалған салым бойынша сыйақыны ұйымның есеп саясатында белгіленген кезеңділікке сәйкес есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1800 11 Сыйақы

Кт 1830 02 Сыйақы түріндегі кірістер (дивидендтер).

8. Салым бойынша сыйақыны нақты алған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1800 01 Ақша

Кт 1800 11 Сыйақы.

9. Банктік салым мерзімінің аяғында ақшаны қайтарған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1800 01 Ақша

Кт 1800 04 Орналастырылған салымдар

1800 11 Сыйақы.

9-1. Шетел валютасындағы салымдарды қайта бағалау күнгі валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы оң бағамдық айырма сомасына ұлғайған кезде:

Дт	1800 04	Орналастырылған салымдар
Кт	1830 05	Бағамдық айырма бойынша кірістер;

2) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы теріс бағамдық айырма сомасына азайған кезде:

Дт	1840 05	Бағамдық айырма бойынша шығыстар
Кт	1800 04	Орналастырылған салымдар.

Ескерту. 9-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.08.26 № 107 (ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

4-тарау. Инвестициялық басқарудағы ақшаны бағалы қағаздарға орналастыру

Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

10. Бағалы қағаздарды инвестициялық басқарудағы активтер есебінен сатып алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатып алынған бағалы қағаздардың таза құнына (номиналды құнынан аспайтын сомаға):

Дт 1800 03 Бағалы қағаздар

Кт 1800 01 Ақша;

2) борыштық бағалы қағазды сатып алуға байланысты шығындардан тұратын сыйлықақы сомасына:

Дт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаз бойынша сыйлықақы сомасын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар)

Кт 1800 01 Ақша

1820 01 Төлеуге арналған шоттар;

3) дисконт (жеңілдік) сомасына:

Дт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаздың номиналды құнын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар)

Кт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаз бойынша дисконт (жеңілдік) сомасын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар);

4) алдыңғы ұстаушы есептеген сыйақы сомасына:

Дт 1800 11 Сыйақы

Кт 1800 01 Ақша.

11. Ұйымның есеп саясатында белгіленген кезеңділікке сәйкес сатып алынған бағалы қағаздар бойынша жарияланған пайыз ставкасы бойынша сыйақы есептеледі. Бұл ретте есептелген сыйақы сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1800 11 Сыйақы

Кт 1830 02 Сыйақы түріндегі кірістер (дивидендтер).

12. Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақыны немесе дисконтты (жеңілдікті) амортизациялаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сыйлықақыны амортизациялау сомасына:

Дт 1840 08 Басқа да шығыстар

Кт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаз бойынша сыйлықақы сомасын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар);

2) дисконтты (жеңілдікті) амортизациялау сомасына:

Дт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаз бойынша дисконт (жеңілдік) сомасын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар)

Кт 1830 02 Сыйақы түріндегі кірістер (дивидендтер).

13. Жарияланған сыйақы және сыйлықақы амортизациясы немесе дисконт (жеңілдік) есептелгеннен кейін осы Нұсқаулықтың 11 және 12-тармақтарына сәйкес сатып алынған бағалы қағаздарға әділ құны бойынша және ұйымның есеп саясаты белгілеген кезеңдікпен қайта бағалау жүргізіледі және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) бағалы қағаздардың әділ құны олардың есептік құнынан асып кеткен кезде:

Дт	1800 03	Бағалы қағаздар
Кт	1830 04	Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан түскен кірістер;

2) бағалы қағаздардың есептік құны олардың әділ құнынан асып кеткен кезде:

Дт	1840 04	Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған шығыстар
Кт	1800 03	Бағалы қағаздар.

Ескерту. 13-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

14. Құны шетел валютасымен көрсетілген, сатып алынған бағалы қағаздарды (үлестік бағалы қағаздарды қоспағанда) қайта бағалау күнгі валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы ұлғайған кезде:

оң бағамдық айырма сомасына:

Дт	1800 03	Бағалы қағаздар (Бағалы қағаздар бойынша сыйлықақының номиналдық құнын және сомасын есепке алу үшін жекелеген қосалқы шот)
	1800 11	Сыйақы
Кт	1830 05	Бағамдық айырма бойынша кірістер;

теріс бағамдық айырма сомасына:

Дт	1840 05	Бағамдық айырма бойынша шығыстар
Кт	1800 03	Бағалы қағаздар (Бағалы қағаздар бойынша дисконт (жеңілдік) сомасын есепке алу үшін жекелеген қосалқы шот);

2) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы азайған кезде:

теріс бағамдық айырма сомасына:

Дт	1840 05	Бағамдық айырма бойынша шығыстар
	1800 03	Бағалы қағаздар (Бағалы қағаздар бойынша сыйлықақының номиналдық құнын және сомасын есепке алу үшін жекелеген қосалқы шот)
	1800 11	Сыйақы

және, бірмезгілде, оң бағамдық айырма сомасына:

Дт	1800 03	Бағалы қағаздар (бағалы қағаздар бойынша дисконт (жеңілдік) сомасын есепке алу үшін жекелеген қосалқы шот)
Кт	1830 05	Бағамдық айырма бойынша кірістер.

Ескерту. 14-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

15. Эмитент бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақыны өтеген кезде төленген сыйақы сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1800 01 Ақша

Кт 1800 11 Сыйақы.

16. Осы Нұсқаулықтың 11, 12 және 13-тармақтарына сәйкес жарияланған сыйақы есептелгеннен, сыйлықақы немесе дисконт (жеңілдік) амортизацияланғаннан және бағалы қағаздар әділ құны бойынша қайта бағаланғаннан кейін сатып алынған бағалы қағаздарды сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) бағалы қағаздар бойынша амортизацияланбаған сыйлықақы сомасына:

Дт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаздың номиналды құнын

есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар)

Кт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаз бойынша сыйлықақы

сомасын есепке алуға арналған жеке қосалқы

шоттар);

2) бағалы қағаздар бойынша амортизацияланбаған дисконт

(жеңілдік) сомасына:

Дт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаз бойынша дисконт

(жеңілдік) сомасын есепке алуға арналған жеке

қосалқы шоттар)

Кт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаздың номиналды құнын

есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар);

3) бағалы қағаздарды сату бойынша жасалған мәміле сомасына:

мәміле сомасы мен активтердің есепке алу құны арасында оң айырма туындаған кезде:

Дт 1800 01 Ақша

Кт 1800 03 Бағалы қағаздар

1800 11 Сыйақы

1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер;

мәміле сомасы мен активтердің есепке алу құны арасында теріс айырма туындаған кезде:

Дт 1800 01 Ақша

1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар

Кт 1800 03 Бағалы қағаздар

1800 11 Сыйақы;

4) алып тасталды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
5) алып тасталды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
6) алып тасталды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
7) алып тасталды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
Ескерту. 16-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

17. Осы Нұсқаулықтың 11 және 12-тармақтарына сәйкес сыйақы есептелгеннен, сыйлықақы немесе дисконт (жеңілдік) амортизацияланғаннан және борыштық бағалы қағаздар әділ құны бойынша қайта бағаланғаннан кейін сатып алынған бағалы қағаздарды өтеген кезде осы Нұсқаулықтың 16-тармағының 6) және 7) тармақшаларында көрсетілген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

5-тарау. Инвестициялық басқарудағы ақшаны туынды қаржы құралдарына орналастыру

Ескерту. 5-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

18. Туынды қаржы құралын инвестициялық басқарудағы активтер есебінен сатып алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) туынды қаржы құралының құнын есепке алуға арналған жеке қосалқы шот аша отырып, сатып алынған "колл" ("пут") опционы бойынша төленген сыйлықақы сомасына:

Дт 1800 12 Басқа да талаптар

Кт 1800 01 Ақша;

2) фьючерс бойынша маржа сомасына:

Дт 1800 08 Басқа да активтер

Кт 1800 01 Ақша.

19. Туынды қаржы құралын ұйымның есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен әділ құны бойынша қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) туынды қаржы құралының әділ құнының оң өзгеру сомасына:

Дт	1800 12	Басқа да талаптар
Кт	1830 04	Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан түскен кірістер;

2) туынды қаржы құралының әділ құнының теріс өзгеру сомасына:

Дт	1840 04	Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған шығыстар
Кт	1820 02	Басқа да міндеттемелер (туынды қаржы құралының құнын есепке алу үшін жекелеген қосалқы шоттар);";

3) туынды қаржы құралдарының әділ құнының есепте бар оң (теріс) түзету сомасына:

Дт 1820 02 Басқа да міндеттемелер

Кт 1800 12 Басқа да талаптар.

Ескерту. 19-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

20. Ұйым қарсы әріптестің пайдасына (қарсы әріптес ұйымның пайдасына) маржа сомасын төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) ұйымның қосымша төлеген маржа сомасына:

Дт 1800 08 Басқа да активтер

Кт 1800 01 Ақша;

2) қарсы әріптестен алынған маржа сомасына:

Дт 1800 08 Басқа да активтер

Кт 1820 02 Басқа да міндеттемелер;

3) қор биржасында (брокерде) ашылған шоттан рұқсат етілген есепте бар маржаны есептен шығарған кезде:

Дт 1800 01 Ақша

Кт 1800 08 Басқа да активтер;

4) қор биржасы (брокер) алған маржа сомасына:

Дт 1820 02 Басқа да міндеттемелер

Кт 1800 08 Басқа да активтер.

21. Туынды қаржы құралын орындау күніне мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) нетто негізде есеп айырысқан жағдайда ұйым ақша аударған кезде:

Дт 1820 02 Басқа да міндеттемелер

Кт 1800 01 Ақша;

2) нетто негізде есеп айырысқан жағдайда қарсы әріптестен ақша алған кезде:

Дт 1800 01 Ақша

Кт 1800 12 Басқа да талаптар;

3) туынды қаржы құралының талаптарына сәйкес базалық активті сатып алған кезде:

сатып алынған актив құнына:

Дт 1800 01 Ақша

1800 02 Тазартылған қымбат металдар

1800 03 Бағалы қағаздар

1800 05 Капиталға инвестициялар

1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар

1800 08 Басқа да активтер

1820 02 Басқа да міндеттемелер (туынды қаржы құралдарының

құнын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар)

Кт 1800 01 Ақша

1800 12 Басқа да міндеттемелер;

4) туынды қаржы құралдарының талаптарына сәйкес базалық активті сатқан кезде:

сатылатын актив құнына:

Дт 1800 01 Ақша

1820 02 Басқа да міндеттемелер (туынды қаржы құралдарының

құнын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар)

Кт 1800 01 Ақша

1800 02 Тазартылған қымбат металдар

1800 03 Бағалы қағаздар

1800 05 Капиталға инвестициялар

1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар

1800 08 Басқа да активтер

1800 12 Басқа да талаптар (туынды қаржы құралдарының құнын

есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар);

5) алып тасталды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
6) алып тасталды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
Ескерту. 21-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

6-тарау. Инвестициялық басқарудағы бағалы қағаздармен РЕПО және кері РЕПО операцияларын жүргізу

Ескерту. 6-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

22. РЕПО операциясын ашқан кезде:

1) бағалы қағаздарды ақшаға айырбастап беретін ұйым РЕПО операцияcын жасаған кезде мәміле сомасына мынадай бухгалтерлік жазбаны жүзеге асырады:

Дт 1800 01 Ақша

Кт 1820 02 Басқа да міндеттемелер (бағалы қағаздармен РЕПО

операцияларын есепке алуға арналған жеке қосалқы

шоттар);

2) ақшаны бағалы қағаздарға айырбастап ұсынатын ұйым кері РЕПО операциясын жасаған кезде мәміле сомасына мынадай бухгалтерлік жазбаны жүзеге асырады:

Дт 1800 12 Басқа да талаптар (бағалы қағаздармен РЕПО

операцияларын есепке алуға арналған жеке қосалқы

шоттар)

Кт 1800 01 Ақша.

23. РЕПО және кері РЕПО операцияларының қолданылу мерзімі ішінде РЕПО мәмілесі талаптарының негізінде осы операциялардың белгіленген қолданылу мерзімі ішіндегі тиісінше шығыстарға және кірістерге есептелетін мәміле бойынша тиесілі сыйақы сомасы есептеледі. Бұл ретте мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) РЕПО операциялары бойынша сыйақы түрінде есептелетін шығыс сомасына:

Дт 1840 02 Комиссиялық сыйақылар төлеу бойынша шығыстар

Кт 1820 02 Басқа да міндеттемелер (бағалы қағаздармен РЕПО

операцияларын есепке алуға арналған жеке қосалқы

шоттар);

2) кері РЕПО операциясы бойынша сыйақы түрінде есептелетін кіріс сомасына:

Дт 1800 11 Сыйақы

Кт 1830 02 Сыйақы түріндегі кірістер (дивидендтер).

24. Осы Нұсқаулықтың 23-тармағына сәйкес сыйақы есептелгеннен кейін РЕПО операциясы жабылған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) РЕПО операциясы бойынша бұрын берілген бағалы қағаздарды ұйым кері алған кезде:

РЕПО мәмілесі бойынша есептелген сыйақы сомасына:

Дт 1820 02 Басқа да міндеттемелер

Кт 1800 01 Ақша;

РЕПО мәмілесін жабудың осы мәміле жасалған сәтте белгіленген құнына:

Дт 1820 02 Басқа да міндеттемелер

Кт 1800 01 Ақша;

2) кері РЕПО операциясы бойынша бұрын алынған бағалы қағаздарды ұйым берген кезде:

есептелген сыйақы сомасына:

Дт 1800 01 Ақша

Кт 1800 11 Сыйақы;

кері РЕПО мәмілесін жабудың осы мәміле жасалған сәтте белгіленген құнына:

Дт 1800 01 Ақша

Кт 1800 12 Басқа да талаптар.

7-тарау. Инвестициялық басқарудағы ақшаны тазартылған қымбат металдарға орналастыру

Ескерту. 7-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

25. Инвестициялық басқарудағы ақшаны тазартылған қымбат металдарға орналастырған кезде сатып алынған қымбат металдардың құнына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1800 02 Тазартылған қымбат металдар

Кт 1800 01 Ақша.

Қосалқы бухгалтерлік есепте тазартылған қымбат металдар унциямен, сондай-ақ тазартылған қымбат металдардың қолда бар санын Лондон қымбат металдар нарығы қауымдастығының бухгалтерлік есепте көрсету күнгі белгіленген таңертеңгі немесе кешкі фиксингіне және теңгенің АҚШ долларына шаққандағы бағамына көбейту арқылы теңгемен көрсетіледі.

26. Сатып алынған тазартылған бағалы металдарды әділ құны бойынша қайта бағалау сомасына қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) тазартылған бағалы металдардың құны ұлғайған кезде:

Дт	1800 02	Тазартылған бағалы металдар
Кт	1830 04	Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан түскен кірістер;

2) тазартылған бағалы металдардың құны азайған кезде:

Дт	1840 04	Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған шығыстар
Кт	1800 02	Тазартылған бағалы металдар.

Ескерту. 26-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

27. Тазартылған бағалы металдарды әділ құны бойынша қайта бағаланғаннан кейін оларды сату кезінде осы Нұсқаулықтың 26-тармағына сәйкес мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) тазартылған бағалы металдардың сату бағасы бойынша:

Дт	1800 01	Ақша
Кт	1830 03	Сатып алу–сатудан түскен кірістер;

2) тазартылған бағалы металдардың есептік құнына:

Дт	1840 03	Сатып алу–сатудан болған шығыстар
Кт	1800 02	Тазартылған бағалы металдар.

Ескерту. 27-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

8-тарау. Инвестициялық басқарудағы ақшаны акционерлік қоғамдар болып табылмайтын заңды тұлғалардың капиталына инвестицияларға орналастыру

Ескерту. 8-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

28. Инвестициялық басқарудағы ақшаны акционерлік қоғамдар болып табылмайтын заңды тұлғалардың капиталына инвестицияларға орналастырған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1800 05 Капиталға инвестициялар

Кт 1800 01 Ақша.

29. Капиталдағы қатысу үлесін сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) мәміле сомасы мен активтердің есепке алу құны арасында оң айырма туындаған кезде:

Дт 1800 01 Ақша

Кт 1800 05 Капиталға инвестициялар

1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер;

2) мәміле сомасы мен активтердің есепке алу құны арасында теріс айырма туындаған кезде:

Дт 1800 01 Ақша

1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар

Кт 1800 05 Капиталға инвестициялар.

9-тарау. Инвестициялық басқарудағы ақшаны негізгі құрал-жабдықтарға және материалдық емес активтерге орналастыру

Ескерту. 9-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

30. Инвестициялық басқарудағы ақшаны негізгі құрал-жабдықтарға және материалдық емес активтерге орналастырған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1800 06 Материалдық емес активтер

1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар

Кт 1800 01 Ақша.

31. Негізгі құрал-жабдықтар мен материалдық емес активтерді әділ құны бойынша қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) негізгі құрал-жабдықтар мен материалдық емес активтердің әділ құны олардың есептік құнынан асып кеткен кезде:

Дт	1800 06	Материалдық емес активтер
	1800 07	Негізгі құрал-жабдықтар
Кт	1830 04	Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан түскен кірістер;

2) негізгі құрал-жабдықтар мен материалдық емес активтердің есептік құны олардың әділ құнынан асып кеткен кезде:

Дт	1840 04	Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған шығыстар
Кт	1800 06	Материалдық емес активтер
	1800 07	Негізгі құрал-жабдықтар.

Ескерту. 31-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

32. Негізгі құрал-жабдықтарды және материалдық емес активтерді сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) мәміле сомасы мен активтердің есепке алу құны арасында оң айырма туындаған кезде:

Дт 1800 01 Ақша

1800 06 Материалдық емес активтер

Кт 1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар

1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер;

2) мәміле сомасы мен активтердің есепке алу құны арасында теріс айырма туындаған кезде:

Дт 1800 01 Ақша

1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар

Кт 1800 06 Материалдық емес активтер

1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар;

3) алып тасталды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
4) алып тасталды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
Ескерту. 32-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

10-тарау. Инвестициялық басқарудан алынған активтерді есепке алу

Ескерту. 10-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

33. Клиент инвестициялық басқарудағы активтерінің бір бөлігін шығарып алған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1840 01 Клиенттің активтерін алу

Кт 1800 01 Ақша

1800 02 Тазартылған қымбат металдар

1800 03 Бағалы қағаздар

1800 04 Орналастырылған салымдар

1800 05 Капиталға инвестициялар

1800 06 Материалдық емес активтер

1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар

1800 08 Басқа да активтер

1800 09 Алуға арналған шоттар

1800 10 Дивидендтер

1800 11 Сыйақы

1800 12 Басқа да талаптар.

34. Есепті кезеңнің соңында клиенттің активтерін инвестициялық басқарудың тиімділігіне талдау жүргізу мақсатында мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асыру арқылы есепті кезең үшін түпкілікті қаржы нәтижесін қалыптастыру бойынша ақпарат жинақтау жүргізіледі:

клиенттің активтерімен операциялар бойынша есептелген кірістер сомасына:

Дт	1830 01	Клиенттерден активтердің түсуі
	1830 02	Сыйақы (дивиденд) түріндегі кірістер
	1830 03	Сатып алу–сатудан түскен кірістер
	1830 04	Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан түскен кірістер
	1830 05	Бағамдық айырма бойынша кірістер
	1830 08	Басқа да кірістер
Кт	1810 01	Капитал;

және, бірмезгілде, клиенттің активтерімен операциялар бойынша есептелген шығыстар сомасына:

Дт	1810 01	Капитал
Кт	1840 02	Комиссиялық сыйақылар төлеу бойынша шығыстар
	1840 03	Сатып алу–сатудан болған шығыстар
	1840 04	Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған шығыстар
	1840 05	Бағамдық айырма бойынша шығыстар
	1840 08	Басқа да шығыстар.

Ескерту. 34-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

35. Клиенттің активтерін инвестициялық басқаруға арналған шарттың қолданылу мерзімінің аяғында ұйым клиенттің шоты бойынша барлық қолда бар активтерді қайтарады. Бұл ретте қолда бар активтер бойынша мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) клиенттің активтерімен операциялар бойынша есептелген кірістер сомасына:

Дт	1830 01	Клиенттерден активтердің түсуі
	1830 02	Сыйақы (дивиденд) түріндегі кірістер
	1830 03	Сатып алу–сатудан түскен кірістер
	1830 04	Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан түскен кірістер
	1830 05	Бағамдық айырма бойынша кірістер
	1830 08	Басқа да кірістер
Кт	1810 01	Капитал;

және, бірмезгілде, клиенттің активтерімен операциялар бойынша есептелген шығыстар сомасына:

Дт	1810 01	Капитал
Кт	1840 02	Комиссиялық сыйақылар төлеу бойынша шығыстар
	1840 03	Сатып алу–сатудан болған шығыстар
	1840 04	Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған шығыстар
	1840 05	Бағамдық айырма бойынша шығыстар
	1840 08	Басқа да шығыстар;".

2) клиент бойынша міндеттемелер шоттары бойынша қалдықтар сомасына:

Дт 1820 01 Төлеуге арналған шоттар

1820 02 Басқа да міндеттемелер

Кт 1840 01 Клиенттің активтерін алу

3) клиент бойынша активтер шоттары бойынша қалдықтар сомасына:

Дт 1840 01 Клиенттің активтерін алу

Кт 1800 01 Ақша

1800 02 Тазартылған қымбат металдар

1800 03 Бағалы қағаздар

1800 04 Орналастырылған салымдар

1800 05 Капиталға инвестициялар

1800 06 Материалдық емес активтер

1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар

1800 08 Басқа да активтер

1800 09 Алуға арналған шоттар

1800 10 Дивидендтер

1800 11 Сыйақы

1800 12 Басқа да талаптар;

4) капитал шоты бойынша қалдық сомасына:

Дт 1810 01 Капитал

Кт 1840 01 Клиенттің активтерін алу.

Ескерту. 35-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 14.10.2019 № 171 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

11-тарау. Ұйымның кірістерін есепке алу

Ескерту. 11-тарау алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.11.2021 № 100 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

12-тарау. Брокерлік қызмет көрсету туралы шарт бойынша қабылданған активтерді есепке алу

Ескерту. 12-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

37. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Брокерлік қызмет бойынша операциялар туралы ақпаратты есепке алу және ашу" 33 бухгалтерлік есеп стандартын бекіту туралы" 2014 жылғы 16 шілдедегі № 137 қаулысымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9735 тіркелген) бекітілген "Брокерлік қызмет бойынша операциялар туралы ақпаратты есепке алу және ашу" 33 бухгалтерлік есеп стандартына сәйкес актив ретінде тану критерийлеріне жауап беретін ақшаны брокер брокерлік қызмет көрсету туралы шарт бойынша клиенттен қабылдаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) баланстық шоттарда:

Дт 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты

Кт 3390 81 Брокердің клиент алдындағы міндеттемелері;

2) брокер активтерді клиенттің ақшасына сатып алған кезде:

Дт 3390 81 Брокердің клиент алдындағы міндеттемелері

Кт 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты.

Клиенттен қабылданатын ақшаның Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Брокерлік қызмет бойынша операциялар туралы ақпаратты есепке алу және ашу" 33 бухгалтерлік есеп стандартын бекіту туралы" 2014 жылғы 16 шілдедегі № 137 қаулысымен бекітілген "Брокерлік қызмет бойынша операциялар туралы ақпаратты есепке алу және ашу" 33 бухгалтерлік есеп стандартына сәйкес актив ретінде тану критерийлеріне сәйкестігі туралы шешім брокердің ішкі құжаттарына сәйкес қабылданады.

Ескерту. 37-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2014.08.27 № 164 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

38. Номиналды ұстаушы ретінде клиенттердің шоттарын жүргізу құқығы бар брокер клиенттен ақшаны алған кезде, сондай-ақ клиент үшін активтерді сатып алған кезде баланстан тыс есепте мынадай бухгалтерлік жазбаны жүзеге асырады:

Кіріс 8970 "Депо" шоттары.

Ескерту. 38-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.08.26 № 107 (ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2014.08.27 № 164 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

39. Номиналды ұстаушы ретінде клиенттердің шоттарын жүргізу құқығы бар брокер клиенттен алынған ақша шегерімге жатқызған кезде, сондай-ақ клиент үшін активтерді сатқан кезде баланстан тыс есепте мынадай бухгалтерлік жазбаны жүзеге асырады:

Шығыс 8970 "Депо" шоттары.

Ескерту. 39-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.08.26 № 107 (ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2014.08.27 № 164 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.