Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 46)

Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 24 декабря 2012 года № 493-ө-м. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 26 декабря 2012 года № 8232. Утратил силу приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 22 июня 2020 года № 244.

Сноска. Утратил силу приказом Министра труда и социальной защиты населения РК от 22.06.2020 № 244 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии со статьей 125 Трудового Кодекса Республики Казахстан в целях установления сложности определенных видов работ, присвоения квалификационных разрядов рабочим и определения правильных наименований профессий рабочих, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемый Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 46).

2. Департаменту труда и социального партнерства (Сарбасов А. А.) в установленном законодательством порядке обеспечить государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан и его официальное опубликование.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на Вице-министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан Егемберды Е. К.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр

С. Абденов

Утвержден приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 24 декабря 2012 года № 493-ө-м

Единый тарифно-квалификационный справочник
работ и профессий рабочих (выпуск 46)
Раздел 1. Общее положение

1. Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС) (выпуск 46) состоит из раздела: "Швейное производство".

2. Разряды работ установлены по их сложности без учета условий труда (за исключением экстремальных случаев, влияющих на уровень сложности труда и повышающих требования к квалификации исполнителя).

3. В настоящий раздел включены профессии рабочих, специфичные для данного производства или вида работ.

4. Тарифно-квалификационная характеристика каждой профессии имеет два раздела.

5. Раздел "Характеристика работ" содержит описание работ, которые должен уметь выполнять рабочий.

6. В разделе "Должен знать" содержатся основные требования, предъявляемые к рабочему в отношении специальных знаний, а также знаний положений, инструкций и других руководящих материалов, методов и средств, которые рабочий должен применять.

7. В тарифно-квалификационных характеристиках приводится перечень работ, наиболее типичных для данного разряда профессии рабочего. Этот перечень не исчерпывает всех работ, которые может и должен выполнять рабочий. В необходимых случаях работодатель с учетом специфики может разрабатывать дополнительные перечни работ, соответствующих по сложности их выполнения тем, которые содержатся в тарифно-квалификационных характеристиках профессий рабочих соответствующих разрядов.

8. Кроме работ, предусмотренных в разделе "Характеристика работ" рабочий должен выполнять работы по приемке и сдаче смены, уборке рабочего места, приспособлений, инструментов, а также по содержанию их в надлежащем состоянии, ведению установленной технической документации.

9. Наряду с требованиями к теоретическим и практическим знаниям, содержащимся в разделе "Должен знать", рабочий должен знать:

правила по охране труда, производственной санитарии и противопожарной безопасности, правила пользования средствами индивидуальной защиты, требования, предъявляемые к качеству выполняемых работ (услуг), к рациональной организации труда на рабочем месте, виды брака и способы его предупреждения и устранения, производственную сигнализацию, требования по рациональной организации труда на рабочем месте.

10. Рабочий более высокой квалификации помимо работ, перечисленных в его тарифно-квалификационной характеристике присвоенного ему разряда, должен обладать знаниями, навыками и умением выполнять работы, предусмотренные тарифно-квалификационными характеристиками рабочих более низкой квалификации, а также руководить рабочими более низких разрядов этой же профессии. В связи с этим работы, приведенные в тарифно-квалификационных характеристиках профессий более низких разрядов, в характеристике более высоких разрядов, как правило, не приводятся.

11. Тарифно-квалификационные характеристики применяются при тарификации работ и присвоении квалификационных разрядов рабочим в организациях независимо от формы их собственности и организационно-правовых форм, где имеются производства и виды работ, указанные в настоящем разделе, кроме особо оговоренных случаев.

12. Тарифно-квалификационные характеристики разработаны применительно к семиразрядной тарифной сетке.

13. При заполнении документов, подтверждающих трудовую деятельность работника, а также при изменении тарифного разряда, наименование его профессии записывается в соответствии с ЕТКС.

14. В целях удобства пользования, ЕТКС предусматривает алфавитный указатель (приложение 1), содержащий наименования профессий рабочих, диапазон разрядов и нумерацию страниц.

15. Перечень наименований профессий рабочих, предусмотренных разделом "Швейное производство", с указанием их наименований по действовавшему выпуску ЕТКС, указан в редакции 2004 года.

Раздел 2. Швейное производство

1. Вышивальщица

Параграф 1. Вышивальщица, 1-й разряд

16. Характеристика работ:

заправка материалов в пяльцы, закрепление концов нитей, вырезание нитей переходов на вышитых полотнах. Подбор бисера, ниток. Расчет, надрезание и выдергивание нитей по краю деталей, изделий для образования кисточек, щеточек, бахромы. Обработка уголков изделий.

17. Должен знать:

приемы заправки материалов в пяльцы, закрепления концов нитей, вырезания нитей переходов, выдергивания нитей по краю в тканях с различным переплетением нитей, правила расчета нитей, виды и расцветки ниток, бисера, номера игл и ниток.

Параграф 2. Вышивальщица, 2-й разряд

18. Характеристика работ:

вышивание на машинах или вручную на различных материалах (кроме капрона, шифона, жоржета, тюля, бархата, крепдешина), линейных мережек простым или фасонным ажуром, строчек по контуру рисунка, реквизитов на кусках тканей, операционных вышивок. Обвязывание краев изделий бахромой. Приметывание аппликаций. Вырезание специальными ножницами вышитых и штучных изделий, фестонов, кружев и шитья, изготовленных на вышивальных машинах. Расчет, надрезание и выдергивание нитей для образования прямолинейных мережек, простых мотивов прямолинейных форм. Заметывание рубца под простой или фасонный ажур.

19. Должен знать:

методы и приемы вышивания линейных мережек простым или фасонным ажуром, реквизитов, строчек по контуру рисунка, приметывания аппликаций, вырезания специальными ножницами без подрезов и нарушения рисунка вышитых штучных изделий, фестонов, кружев и шитья, выдергивания нитей для образования прямолинейных мережек, простых мотивов прямолинейных форм, заметывания рубца, правила расчета нитей, назначение применяемых машин, правила регулирования натяжения нитей, частоты строчки, заправления ниток, установки игл и пяльцев, смены шпуль, пуска и остановки применяемых машин.

Параграф 3. Вышивальщица, 3-й разряд

20. Характеристика работ:

вышивание на машинах или вручную на различных материалах (кроме капрона, шифона, жоржета, крепдешина, тюля и бархата) простых и средней сложности узоров и рисунков:

аппликацией, гладью, крестом различных видов, мережками уступчатых форм, мотивами, бридами, насыпью различных видов, гладьевым валиком, настилом, петельками на бридах и по контуру рисунка, прикрепом, ришелье, канителью, мишурой, стеклярусом. Вырезание специальными ножницами по местам, свободным от рисунка, аппликаций, мотивов, рисунков, ришелье, кружев, изготовленных на кружевных машинах. Вырезание на машине по местам, свободным от рисунков, кружев и шитья, изготовленных на вышивальных машинах. Расчет, надрезание и выдергивание нитей для образования ломаных, зигзагообразных и фигурных мережек, фигурных мотивов в виде ромбов, треугольников, уголков.

21. Должен знать:

методы и приемы вышивания простых и средней сложности узоров и рисунков, выдергивания нитей для образования ломаных, зигзагообразных и фигурных мережек, фигурных мотивов в виде ромбов, треугольников, уголков, принцип работы применяемых машин, правила расчета и расположения узоров и рисунков.

Параграф 4. Вышивальщица, 4-й разряд

22. Характеристика работ:

вышивание на машинах или вручную на различных материалах (кроме капрона, шифона, жоржета, крепдешина, тюля и бархата) сложных узоров и рисунков (узоров и рисунков, требующих соблюдения параллельности линий и геометрических фигур, рисунков мелкой формы, а также требующих при вышивке частых отрывов нитей), аппликацией, гладью, крестом различных видов, мережками, мотивами, ришелье, бридами, гладьевым валиком, насыпью различных видов, настилом, петельками на бридах и по контуру рисунка, прикрепом, стягом, швами:

"бабий", "барашек", "гусиный", "корзиночка", "каракуль", "обкрутка", канителью, мишурой, стеклярусом. Прикрепление с подкладыванием картона или скрученной веревки сеток, блесток, петелек.

23. Должен знать:

методы и приемы вышивания сложных узоров и рисунков, устройство, принцип действия и правила эксплуатации применяемых машин.

Параграф 5. Вышивальщица, 5-й разряд

24. Характеристика работ:

вышивание на машинах или вручную на различных материалах особо сложных художественных, стилизованных, многоцветных и филейных узоров, техникой "гипюр", "вологодское стекло", "венецианское шитье", "торжокский кованый шов", швами: "шнур", "крутильный", "ковровый", всех видов узоров и рисунков на капроне, шифоне, жоржете, крепдешине, тюле, бархате. Вышивание портретов, картин, эмблем. Усложненная многоцветная вышивка, выполнение аппликаций с различными видами полотен, цветов на оборудовании с программным управлением с записью программы на дискету, с набивкой на перфокарты.

25. Должен знать:

методы и приемы вышивания всех видов узоров и рисунков различными швами и видами техники, конструктивные особенности и правила эксплуатации применяемых машин.

Параграф 6. Вышивальщица, 6-й разряд

26. Характеристика работ:

художественная вышивка на машинах или вручную на различных материалах особо сложных художественных, стилизованных узоров из разнообразных элементов геометрического или растительного орнамента, других элементов или мотивов с введением различных сложных отделок и видов техники, требующих предварительного изучения художественного материала, вспомогательных зарисовок и проработок со сложным расчетом.

27. Должен знать:

методы и приемы выполнения сложных расчетов и всех видов узоров различными видами техники художественной вышивки, элементы вышивки народного костюма.

2. Закройщик

Параграф 1. Закройщик, 4-й разряд

28. Характеристика работ:

раскрой материала при пошиве, перекраивание при ремонте нательного и постельного белья, корсетных изделий со снятием мерок по силуэтным основам лекал, полученных от моделирующих организаций, выбор фасонов изделий, примерка изделий на фигуре заказчиков, отметка мелом и подрезание деталей после примерки, сдача готовых изделий заказчикам. Согласование с заказчиками характера ремонта нательного белья, корсетных изделий. Выявление дефектов материала или корсетных изделий, принесенных для ремонта - при работе под руководством закройщика более высокой квалификации.

29. Должен знать:

основы конструирования и раскроя, технологию раскроя, пошива и ремонта нательного и постельного белья, корсетных изделий, современное направление моделирования, назначение и свойства применяемых материалов.

Параграф 2. Закройщик, 5-й разряд

30. Характеристика работ:

раскрой материала при пошиве, перекраивание при ремонте, обновлении, перешиве изделий одежды пальтово-костюмного и плательного ассортимента, производственной одежды со снятием мерок по силуэтным основам лекал, полученных от моделирующих организаций, выбор фасонов изделий, примерка изделий на фигуре заказчиков, отметка мелом и подрезание деталей после примерки, сдача готовых изделий заказчикам, согласование с заказчиками пальтово-костюмного и плательного ассортимента, производственной одежды, выявление дефектов материалов или изделий, принесенных для ремонта, обновления, перешива;

при работе под руководством закройщика более высокой квалификации.

Раскрой материала при пошиве и перекраивание при ремонте нательного и постельного белья, корсетных изделий по лекалам или путем построения чертежей деталей непосредственно на материале, выбор фасонов с зарисовкой их в паспорте заказов, снятие мерок с фигуры заказчиков, изготовление лекал для раскроя изделий выбранных фасонов, примерка изделий на фигуре заказчиков в процессе изготовления, отметка мелом и подрезание деталей после примерки, проверка качества готовых изделий по эстетическим и конструктивно-эргономическим показателям, сдача готовых изделий заказчикам, согласование с заказчиками характера ремонта нательного и постельного белья, корсетных изделий, выявление дефектов материалов или изделий, принесенных для ремонта;

при самостоятельной работе.

31. Должен знать:

основы конструирования и раскроя, технологию раскроя, пошива, ремонта, обновления и перешива изделий одежды пальтово-костюмного и плательного ассортимента, производственной одежды, современное направление моделирования, свойства применяемых материалов, прогрессивные методы конструирования и раскроя, технологию раскроя, пошива и ремонта нательного и постельного белья, корсетных изделий, способы устранения дефектов и подгонки изделий одежды по фигуре, способы рационального использования материалов и нормы расхода материалов на изделия, технику зарисовки фасонов, действующую техническую документацию по раскрою материала при пошиве и ремонте одежды, методы организации пошива при работе с разделением и без разделения труда.

Параграф 3. Закройщик, 6-й разряд

32. Характеристика работ:

раскрой материала при пошиве, перекраивание при ремонте, обновлении и перешиве изделий одежды пальтово-костюмного и плательного ассортимента, производственной одежды по лекалам или путем построения чертежей деталей непосредственно на материале, выбор фасонов с зарисовкой их в паспорте заказов, снятие мерок с фигуры заказчиков, изготовление лекал для раскроя изделий выбранных фасонов, примерка изделий на фигуре заказчиков в процессе изготовления, отметка мелом и подрезание деталей после примерки, проверка качества готовых изделий по эстетическим и конструктивно-эргономическим показателям, сдача готовых изделий заказчикам, согласование с заказчиками характера ремонта одежды, выявление дефектов материала или изделий, принесенных для ремонта, обновления, перешива - при самостоятельной работе.

33. Должен знать:

прогрессивные методы конструирования и раскроя, технологию раскроя, пошива и ремонта изделий одежды пальтово-костюмного и плательного ассортимента, производственной одежды, особенности выбора фасонов, материалов, конструирования, моделирования изделий одежды, способы устранения дефектов и подгонки изделий одежды по фигуре, способы рационального использования материалов и нормы расхода материалов на изделия одежды, технику зарисовки фасонов одежды, действующую техническую документацию по раскрою материала при пошиве и ремонте одежды, методы организации пошива при работе с разделением и без разделения труда.

Параграф 4. Закройщик, 7-й разряд

34. Характеристика работ:

выполнение комплекса работ по пошиву особо сложных, высокохудожественных изделий одежды, требующих индивидуального моделирования. Участие в разработке новых моделей по эскизам художника-модельера или заказчика. Руководство закройщиками более низкой квалификации при выполнении особо сложных, высокохудожественных изделий.

35. Должен знать:

технологию, прогрессивные методы конструирования одежды и раскроя материала, отечественный и зарубежный опыт по моделированию одежды, особенности выбора фасонов одежды и материала для ее раскроя, методы конструирования и моделирования особо оригинальных изделий одежды, действующую техническую документацию по конструированию и моделированию одежды.

Примечание.

Закройщик, выполняющий работы по моделированию изделий одежды, может именоваться "Закройщик-модельер".

3. Изготовитель лекал

Параграф 1. Изготовитель лекал, 3-й разряд

36. Характеристика работ:

изготовление рабочих и вспомогательных лекал из различных материалов для всех видов изделий одежды по готовым лекалам путем вырезания с нанесением на лекалах прорези для разметки вытачек, складок, контрольных надсечек, долевого направления нитей основы и допускаемых отклонений от долевого направления, допускаемых надставок по минимальным и максимальным величинам, указанием реквизитов, клеймением, окантовыванием, пробиванием отверстий для связывания. Построение простых и средней сложности лекал на узлы изделий одежды в соответствии с чертежами, размножение лекал деталей изделий одежды всех размеров, изготовление контрольных, рабочих и вспомогательных лекал серийных изделий одежды по эталонам и шаблонам, заполнение паспортных данных лекал (в парашютном производстве).

37. Должен знать:

методы и приемы вырезания, окантовывания, клеймения рабочих и вспомогательных лекал из различных материалов, виды и свойства применяемых материалов, технические требования на раскрой материалов, способы выполнения расчетов для построения кривых при изготовлении лекал, правила чтения чертежей изделий одежды, технические условия на изготовление лекал, правила пользования применяемым контрольно-измерительным инструментом.

Параграф 2. Изготовитель лекал, 4-й разряд

38. Характеристика работ:

изготовление контрольных, рабочих и вспомогательных лекал всех размеров и ростов из различных материалов для всех видов изделий одежды путем копирования с помощью резца и последующего вырезания с нанесением на лекалах прорези для разметки вытачек, складок, контрольных надсечек, долевого направления нитей основы и допускаемых отклонений от долевого направления, допускаемых надставок по минимальным и максимальным величинам, указанием реквизитов, клеймением, окантовыванием, пробиванием отверстий для связывания лекал. Построение сложных лекал в соответствии с чертежами куполов, ранцев, камер, чехлов парашютов, изготовление лекал для опытных партий парашютов и парашютных систем (в парашютном производстве).

39. Должен знать:

методы и приемы копирования лекал, ассортимент изделий одежды и наименования их деталей, количество деталей в изделии одежды, особенности технологии раскроя сложных узлов изделий одежды, методы выполнения расчетов и построения лекал, технические условия на изготовление лекал и способы их доводки, устройство контрольно-измерительного инструмента и правила его применения при разметке изготовляемых лекал.

Параграф 3. Изготовитель лекал, 5-й разряд

40. Характеристика работ:

изготовление контрольных, рабочих и вспомогательных лекал всех размеров и ростов из различных материалов для всех видов изделий одежды путем копирования на электронном оборудовании и последующее вырезание на лазерной машине с нанесением на лекалах прорези для разметки вытачек, складок, контрольных надсечек, долевого направления нитей основы и допускаемых отклонений от долевого направления, допускаемых надставок по минимальным и максимальным величинам и указанием реквизитов, клеймением, окантовыванием лекал. Раскладка лекал без их зарисовок на графическом экране в соответствии с установленными техническими условиями, допусками и нормами расхода материалов. Измерение площади лекал и сохранение данных измерения в блоке памяти электронного оборудования.

41. Должен знать:

устройство и технико-эксплуатационные характеристики электронного оборудования, используемого при изготовлении лекал, технологическую последовательность изготовления лекал, методы и приемы копирования лекал, правила рациональной раскладки лекал, ассортимент изделий одежды и наименования их деталей, количество деталей в изделии одежды, технические условия на изготовление лекал и нормы расхода материалов.

4. Клейщик

Параграф 1. Клейщик, 1-й разряд

42. Характеристика работ:

выполнение работ по промыванию бензином деталей и швов швейных изделий, предназначенных для наклеивания, склеивания, пропудривание поверхности специальных тканей и швов швейных изделий после проклеивания.

43. Должен знать:

методы и приемы промывания бензином деталей и швов швейных изделий, предназначенных для наклеивания, склеивания, способы пропудривания поверхности тканей и швов швейных изделий после проклеивания.

Параграф 2. Клейщик, 2-й разряд

44. Характеристика работ:

выполнение на машинах или вручную работ по наклеиванию прокладочных деталей на материалы по рисункам, склеиванию деталей швейных изделий. Накладывание мягкого пресса на наклеенные детали швейных изделий. Просушивание и прикатывание деталей и швов швейных изделий после наклеивания, склеивания. Склеивание пакетов из полиэтиленовой пленки на машине для сварки полимерных пленок.

45. Должен знать:

методы и приемы наклеивания прокладочных деталей на материалы, их склеивания, прикатывания, назначение и правила применения машин и приспособлений для выполняемых работ.

Параграф 3. Клейщик, 3-й разряд

46. Характеристика работ:

выполнение на машинах или вручную работ по наклеиванию основных деталей на швейные изделия, на швы швейных изделий с изнаночной стороны, их склеиванию с центровкой отверстий, швов. Нанесение клеящих смесей на склеиваемые детали.

47. Должен знать:

методы и приемы наклеивания основных деталей, склеивания, нанесения клеящих смесей, назначение швейных изделий, виды и свойства применяемых материалов, принцип работы применяемых машин.

Параграф 4. Клейщик, 4-й разряд

48. Характеристика работ:

выполнение на машинах или вручную работ по наклеиванию основных деталей на швы швейных изделий с лицевой стороны, вклеиванию деталей, проклеиванию швов перчаток.

49. Должен знать:

методы и приемы вклеивания деталей, проклеивания швов перчаток, устройство применяемых машин.

5. Комплектовщик материалов, кроя и изделий

Параграф 1. Комплектовщик материалов, кроя и изделий,

1-й разряд

50. Характеристика работ:

комплектование отходов швейного производства по виду материала и составу волокна.

51. Должен знать:

требования, предъявляемые к комплектованию отходов швейного производства.

Параграф 2. Комплектовщик материалов, кроя и изделий,

2-й разряд

52. Характеристика работ:

комплектование полуфабрикатов швейных изделий, кроя, кусков материалов всех видов, фурнитуры по артикулу, сорту, цвету, ширине и виду в пачки, комплекты, партии. Проверка по сопроводительным документам соответствия кроя деталей верха, подкладки и приклада изделий одежды, полуфабрикатов швейных изделий их назначению. Раскладывание непарных деталей и перестилание деталей с ворсом, направленным рисунком. Комплектование отдельных обработанных узлов швейных изделий в соответствии с технологической последовательностью изготовления готовых изделий. Комплектование шнуров и тесем по артикулу и цвету без предварительного расчета их использования, заполнение карт раскроя в парашютном производстве. Комплектование в пары чулок по цвету, качеству, высоте пяток, длине ножек торса, подбор и вырезание ластовиц, отметка мест обработки отдельных деталей рейтуз со следом. Заполнение маршрутных листов согласно данным карт раскроя без определения цены готового швейного изделия.

53. Должен знать:

правила комплектования полуфабрикатов швейных изделий, кроя, кусков материалов всех видов, фурнитуры и шнуров в пачки, партии и комплекты по артикулу, сорту, цвету, ширине и виду, ассортимент полуфабрикатов швейных изделий, материалов, фурнитуры, шнуров, тесем и их назначение, количество деталей в комплектуемом изделии, правила заполнения маршрутных листов.

Параграф 3. Комплектовщик материалов, кроя и изделий,

3-й разряд

54. Характеристика работ:

комплектование готовых изделий из различных материалов по виду, фасону, размеру, росту, цвету и прейскуранту в соответствии с маршрутными листами и нарядами. Проверка по сопроводительным документам соответствия швейных изделий, шкурок их назначению. Комплектование воротников, манжет и других деталей меховой отделки, подкладки из натурального меха по виду, сорту и размеру. Комплектование кроя в пачки, комплекты с подрезкой неточностей его и заменой отдельных деталей. Комплектование кусков и остатков материалов для раскроя по артикулу, цвету, размерам без предварительного расчета их использования. Комплектование шнуров, тесем для раскроя с предварительным расчетом их использования (в парашютном производстве). Заполнение маршрутных листов согласно данным карт раскроя с определением цены готового швейного изделия с учетом различных групп материалов и отделок по прейскуранту цен на готовые швейные изделия.

55. Должен знать:

правила комплектования готовых изделий из различных материалов по виду, фасону, размеру, росту, цвету, прейскуранту в соответствии с маршрутными листами и нарядами, комплектование кусков материалов, шнуров и тесем для раскроя, ассортимент и размеры швейных изделий, приемы подрезки и правила замены деталей кроя, нормы расхода материалов на изготовление комплектуемого изделия, схемы раскладок, правила заполнения маршрутных листов с учетом определения цены готового швейного изделия, прейскурант цен на готовые швейные изделия.

Параграф 4. Комплектовщик материалов, кроя и изделий,

4-й разряд

56. Характеристика работ:

расчет различными способами кусков и остатков материалов для использования их в настилах без остатков или с минимальными остатками. Заполнение карт расчета и раскроя. Расчет кусков и остатков материалов и их комплектование для раскроя по артикулу, цвету и размеру, рассортировка остатков кроя по категориям совместно с настильщиком, сдача их на склад, составление планировочных карт в парашютном производстве. Подготовка и ввод информации для расчета кусков и остатков материалов в персональных электронно-вычислительных машинах и распечатка заполненных карт.

57. Должен знать:

устройство и технико-эксплуатационные характеристики применяемого оборудования, правила расчета кусков материалов различными способами, графики раскроя, нормы расхода материалов на комплектуемые изделия, правила заполнения карт расчета и раскроя, артикулы материалов, порядок составления паспортов, планировочных карт, промерочных ведомостей на комплектуемые материалы, крой и изделия.

Параграф 5. Комплектовщик материалов, кроя и изделий,

5-й разряд

58. Характеристика работ:

оформление наряд-задания согласно графику раскроя по всем моделям швейных изделий и видам материалов с подбором паспортов ткани, выполнение расчета рационального использования материалов, расчет фурнитуры на персональных электронно-вычислительных машинах. Оформление карты раскроя по всем видам материалов и ярлыков.

59. Должен знать:

устройство и технико-эксплуатационные характеристики применяемого оборудования, порядок выписки наряд-задания и оформления карты раскроя, расчета фурнитуры на персональных электронно-вычислительных машинах, правила и способы расчета рационального использования материалов, графики раскроя, ассортимент и размеры швейных изделий, нормы расхода материалов на комплектуемые швейные изделия.

6. Контролер материалов, лекал и изделий

Параграф 1. Контролер материалов, лекал и изделий,

1-й разряд

60. Характеристика работ:

контроль длины лент, кружев, тесьмы, сутажа и других отделочных материалов. Измерение концевых остатков материалов. Запись результатов измерений материалов в ведомости.

61. Должен знать:

методы и приемы контроля длины материалов, правила заполнения ведомостей измерения материалов.

Параграф 2. Контролер материалов, лекал и изделий,

2-й разряд

62. Характеристика работ:

контроль на промерочных машинах или столах длины и ширины различных материалов.

63. Должен знать:

методы и приемы контроля длины и ширины материалов, государственные стандарты и техническую документацию на контролируемые материалы, принцип работы промерочных машин.

Параграф 3. Контролер материалов, лекал и изделий,

3-й разряд

64. Характеристика работ:

контроль качества и определение сортности столового, постельного белья всех видов, косынок, платков, шарфов, а также лекал, раскладок, зарисовок раскладок, трафаретов и кроя на эти изделия в соответствии с образцами-эталонами. Учет выявленных дефектов контролируемых материалов и изделий. Проверка четкости и правильности заполнения товарных ярлыков с учетом надбавок и скидок на отделку и сортность материалов и изделий, соответствия реквизитов товарных ярлыков контрольным.

65. Должен знать:

методы и приемы проверки качества контролируемых изделий, лекал, раскладок, зарисовок раскладок, трафаретов и кроя, правила определения сортности материалов и изделий, государственные стандарты и нормативно-техническую документацию на контролируемые материалы и изделия, технологию изготовления контролируемых изделий, порядок учета обнаруженных их дефектов.

Параграф 4. Контролер материалов, лекал и изделий,

4-й разряд

Характеристика работ:

66. Характеристика работ:

контроль качества и определение сортности нательного белья, стеганых одеял, галстуков, игрушек всех видов, перчаточных, чулочно-носочных, галантерейных и других изделий, а также контроль качества лекал, раскладок, зарисовок раскладок, трафаретов и кроя на эти изделия в соответствии с образцами-эталонами. Контроль качества фурнитуры и отделочных материалов. Контроль настила материалов с оформлением карт раскроя. Проверка соответствия изделий обмерным данным.

67. Должен знать:

методы и приемы проверки качества контролируемых изделий, фурнитуры и отделочных материалов, правила определения сортности материалов и изделий, государственные стандарты и нормативно-техническую документацию на контролируемые материалы и изделия, технологию изготовления контролируемых изделий, правила контроля настила материалов и оформления карт раскроя.

Параграф 5. Контролер материалов, лекал и изделий,

5-й разряд

68. Характеристика работ:

контроль качества полуфабрикатов и изделий плательного ассортимента, курток, бушлатов, жилетов, брюк, полукомбинезонов, рубах-форменок, корсетных изделий, изделий производственной одежды, головных уборов, такелажных изделий, а также контроль качества лекал, раскладок, зарисовок раскладок, трафаретов и кроя на эти изделия в соответствии с образцами-эталонами, контроль качества различных материалов сорта с применением электронно-вычислительных машин. Определение сортности изделий массового производства и готовности к сдаче заказчику изделий, изготовленных и отремонтированных по индивидуальным заказам, в соответствии с государственными стандартами и техническими условиями на них. Участие в составлении актов на некачественную продукцию, в оформлении и предъявлении претензий поставщикам. Участие в разборе жалоб заказчиков на качество изделий, изготовленных по индивидуальным заказам.

69. Должен знать:

методы и приемы проверки качества контролируемых изделий, материалов, правила определения сортности материалов и изделий массового производства, требования государственных стандартов, предъявляемые к качеству контролируемых материалов и изделий, технологию изготовления и ремонта контролируемых изделий, устройство браковочно-промерочного оборудования, устройство и технико-эксплуатационные характеристики электронно-вычислительных машин.

70. Требуется среднее профессиональное образование.

Параграф 6. Контролер материалов, лекал и изделий,

6-й разряд

71. Характеристика работ:

контроль качества полуфабрикатов и изделий пальтово-костюмного ассортимента:

пальто, верхних меховых изделий, курток на подкладке и бортовой прокладке, шинелей, пиджаков, фраков, визиток, мундиров, кителей, плащей, жакетов, комбинезонов, а также контроль качества лекал, раскладок, зарисовок раскладок, трафаретов и кроя на эти изделия в соответствии с образцами-эталонами. Определение сортности изделий массового производства и готовности к сдаче заказчику изделий, изготовленных и отремонтированных по индивидуальным заказам в соответствии с государственными стандартами.

72. Должен знать:

методы и приемы проверки качества контролируемых изделий, правила определения сортности изделий указанного ассортимента массового производства, требования государственных стандартов, предъявляемые к качеству контролируемых материалов и изделий, технологию изготовления и ремонта контролируемых изделий.

73. Требуется среднее профессиональное образование.

7. Копировщик

Параграф 1. Копировщик, 2-й разряд

74. Характеристика работ:

копирование контуров рисунков по трафарету на различных материалах при помощи парафина, кисти или тампона.

75. Должен знать:

методы и приемы копирования рисунка по трафарету, свойства парафина.

Параграф 2. Копировщик, 3-й разряд

76. Характеристика работ:

копирование на машинах или вручную раскладок лекал изделий в уменьшенном масштабе.

77. Должен знать:

методы и приемы копирования раскладок лекал изделий на машинах или вручную, устройство обслуживаемых машин.

8. Модистка головных уборов

Параграф 1. Модистка головных уборов, 3-й разряд

78. Характеристика работ:

изготовление и ремонт на машинах или вручную по образцам всех видов головных уборов летнего типа из хлопчатобумажной и льняной ткани (кроме бархата, вельвета).

79. Должен знать:

методы и приемы изготовления и ремонта головных уборов из хлопчатобумажной и льняной ткани, ассортимент головных уборов летнего типа, виды и свойства применяемых материалов, назначение машин, применяемые приспособления и правила пользования ими.

Параграф 2. Модистка головных уборов, 4-й разряд

80. Характеристика работ:

изготовление и ремонт на машинах или вручную по образцам кепи, фуражек, бескозырок, шапок всех видов, женских летних шляп с выстроченными полями из различных материалов, головных уборов из шерстяных и шелковых материалов, бархата и вельвета хлопчатобумажных, соломенной тесьмы, искусственных меха, кожи и замши.

81. Должен знать:

методы и приемы изготовления и ремонта головных уборов из указанных материалов, виды и свойства применяемых материалов, технологию изготовления головных уборов, принцип действия обслуживаемых машин.

Параграф 3. Модистка головных уборов, 5-й разряд

82. Характеристика работ:

изготовление и ремонт на машинах или вручную по образцам головных уборов типа "чалма", драпированных, со сложными отделками из различных материалов, а также головных уборов из натуральных меха, кожи и замши, синтетического вельвета, шелкового бархата, ленты "пух-перо", целлофана, рафи, "пеньки", моноволокна.

83. Должен знать:

методы и приемы изготовления и ремонта головных уборов из указанных материалов, последовательность выполнения операций, виды и свойства применяемых материалов, причины возникновения дефектов и меры их предупреждения, устройство обслуживаемых машин.

Параграф 4. Модистка головных уборов, 6-й разряд

84. Характеристика работ:

изготовление на машинах или вручную моделей и образцов головных уборов из различных материалов, кожи и меха.

85. Должен знать:

методы и приемы изготовления головных уборов из указанных материалов, последовательность выполнения операций, виды и свойства применяемых материалов, причины возникновения дефектов и меры их предупреждения, устройство обслуживаемых машин.

9. Монтажник аппаратуры специальных головных уборов

Параграф 1. Монтажник аппаратуры специальных

головных уборов, 4-й разряд

86. Характеристика работ:

монтаж аппаратуры в шлемофонах и в других специальных головных уборах. Проверка правильности монтажа.

87. Должен знать:

методы и приемы монтажа аппаратуры специальных головных уборов, виды специальных головных уборов, правила и методы проверки вмонтированной аппаратуры.

10. Настильщик

Параграф 1. Настильщик, 2-й разряд

88. Характеристика работ:

настилание с помощью механизмов и приспособлений материалов для раскроя упаковочных мешков, чехлов скоб, соединительных звеньев, свертывание полотен настилов в парашютном производстве. Настилание отходов раскроя материалов по длине.

89. Должен знать:

свойства и артикулы настилаемых материалов, методы и приемы настилания отходов раскроя материалов по длине, принцип работы применяемых механизмов и приспособлений.

Параграф 2. Настильщик, 3-й разряд

90. Характеристика работ:

настилание на машинах или вручную всех видов материалов без расчета рационального их использования. Разметка стола для настилания материалов по длине секций, проверка высоты настилов. Накладывание на верхние полотна настилов зарисовок раскладок, трафаретов. Настилание материалов с подбором их по паспортным данным, физико-механическим показателям, цвету, эталону для раскроя куполов парашютов, ранцев, камер, чехлов куполов, разметка полотна согласно схеме или чертежу в парашютном производстве.

91. Должен знать:

методы и приемы настилания материалов без расчета рационального их использования, порядок разметки столов на секции и способы настилания материалов, правила подбора настилаемых материалов для определения видов кроя, свойства настилаемых материалов, правила чтения схем и чертежей при настиле полотен в парашютном производстве.

Параграф 3. Настильщик, 4-й разряд

92. Характеристика работ:

настилание на машинах или вручную всех видов материалов с расчетом рационального их использования. Просматривание полотен, предназначенных для раскроя изделий в парашютном производстве при их настилании с отметкой или вырезанием дефектов.

93. Должен знать:

методы и приемы настилания материалов с расчетом рационального их использования, способы отметки дефектов, допустимых в готовом изделии и размещение их в местах выпадов или на закрытых участках изделия, лимиты нерациональных остатков, потерь материалов по длине, допуски и правила разметки материалов, устройство применяемых машин.

11. Оператор проектирования раскладки лекал

Параграф 1. Оператор проектирования раскладки лекал,

7-й разряд

94. Характеристика работ:

математическая обработка моделей при подготовке и раскладке лекал изделий пальтово-костюмного и плательного ассортимента из различных материалов, введение в электронно-вычислительные машины информации об условиях составления раскладки лекал, обработка рабочей раскладки и создание ее оптимального варианта, запись готовой раскладки лекал в базу данных электронно-вычислительных машин.

95. Должен знать:

методы и технику математической обработки моделей при подготовке к раскладке лекал, приемы и технику введения информации в электронно-вычислительные машины, методы обработки рабочей раскладки лекал и создания ее оптимального варианта, способы предупреждения и устранения неправильной раскладки лекал.

96. Требуется среднее профессиональное образование.

12. Оператор швейного оборудования

Параграф 1. Оператор швейного оборудования,

3-й разряд

97. Характеристика работ:

ведение процесса обработки деталей средней сложности на швейном автоматическом или полуавтоматическом оборудовании. Обеспечение бесперебойной работы обслуживаемого оборудования. Устранение мелких неполадок в работе обслуживаемого оборудования. Контроль качества кроя, соответствия цвета деталей, изделий, ниток, пуговиц и прикладных материалов.

98. Должен знать:

технологические параметры обработки деталей, виды швов, виды и свойства применяемых материалов, назначение и принцип работы обслуживаемого оборудования, назначение и правила пользования различными приспособлениями, устройствами и средствами автоматизации.

99. Примеры работ:

1) зашивание мыска чулочно-носочных изделий;

2) обметывание петель отверстий;

3) обработка клапанов, хлястиков, манжет, листочек, шлиц, пат;

4) пришивание пуговиц;

5) скрепление деталей одежды;

6) соединение фурнитуры;

7) стачивание швов, вытачек.

Параграф 2. Оператор швейного оборудования,

4-й разряд

100. Характеристика работ:

ведение процесса обработки сложных деталей швейных изделий на швейном автоматическом или полуавтоматическом оборудовании, участие в их наладке. Ведение процесса настилания различных материалов с соблюдением расчетов их рационального использования на автоматизированном настилочном комплексе.

101. Должен знать:

ассортимент швейных изделий и технологические параметры обработки их деталей, назначение и принцип работы обслуживаемого оборудования, правила его наладки, методы и приемы настилания материалов с учетом их рационального использования, систему установки режимов настилания на панели управления автоматического оборудования, допуски и правила установки длины настила, способы регулирования механизмов подъема и скорости движения настилочного устройства, требования, предъявляемые к качеству настила, свойства материалов и особенности их настилания.

102. Примеры работ:

1) выстегивание полотен фигурными строчками;

2) обработка воротников, бортов, лацканов, карманов;

3) соединение деталей изделий (колготок).

Параграф 3. Оператор швейного оборудования,

5-й разряд

103. Характеристика работ:

ведение процесса изготовления особо сложных изделий на швейном автоматическом или полуавтоматическом оборудовании. Ведение процесса раскроя различных материалов на автоматизированном раскройном комплексе с программным управлением. Техническое обслуживание автоматизированного раскройного комплекса. Ведение процесса контроля качества различных материалов с применением электронно-вычислительных машин. Расчет кусков и остатков материалов на электронно-вычислительной машине и их комплектование для раскроя по артикулу, цвету и размеру.

104. Должен знать:

устройство обслуживаемого оборудования, и способы его наладки, принцип работы и правила эксплуатации автоматизированного раскройного комплекса, корректировку режимов раскроя, требования, предъявляемые к качеству кроя, методы и приемы проверки качества контролируемых материалов, правила и способы расчетов кусков материалов, графики раскроя, нормы расхода материалов и допустимый процент технологических отходов.

Параграф 4. Оператор швейного оборудования,

6-й разряд

105. Характеристика работ:

ведение процесса раскроя различных материалов на автоматизированном раскройном комплексе с программным управлением и его наладка. Участие в разработке программы раскроя. Техническое обслуживание автоматизированного раскройного комплекса и участие в его ремонте.

106. Должен знать:

принцип работы и правила эксплуатации автоматизированного раскройного комплекса, конструктивные особенности обслуживаемого комплекса, устройство механической, электрической и пневматической подсистем, причины возникновения неисправностей в работе автоматизированного раскройного комплекса, способы их предупреждения, требования, предъявляемые к качеству кроя, корректировку режимов раскроя.

107. Требуется среднее профессиональное образование.

13. Отделочник материалов и готовых изделий

Параграф 1. Отделочник материалов и готовых изделий,

2-й разряд

108. Характеристика работ:

накрахмаливание вручную готовых изделий, деталей, различных материалов с определением режима накрахмаливания в зависимости от свойств материалов. Просушивание накрахмаленных изделий, деталей, различных материалов. Приготовление крахмального раствора. Подкрашивание лоскута. Стачивание на швейной машине кусков лоскута.

109. Должен знать:

методы и приемы накрахмаливания, просушивания и стачивания, режимы накрахмаливания, виды и свойства применяемых материалов, влияние процесса накрахмаливания на свойства отдельных видов материалов, технологию изготовления крахмального раствора, виды и сорта крахмала, требования к их качеству, принцип работы швейной машины.

Параграф 2. Отделочник материалов и готовых изделий,

3-й разряд

110. Характеристика работ:

нанесение аппретирующего раствора равномерно на поверхность ткани мелким распылением из пульверизатора. Расправка краев ткани, создание определенного натяжения ткани, поддержание температуры нагрева сушильной камеры в пределах нормы. Приготовление аппретирующего раствора.

111. Должен знать:

методы и приемы аппретирования, изготовления отделочных цветов, технические требования по приготовлению аппретирующего раствора, технику заправки бачка готовым раствором, структуру и назначение материалов, устройство сушильной камеры, применяемых приспособлений и измерительных приборов.

14. Плиссировщик-гофрировщик

Параграф 1. Плиссировщик-гофрировщик, 3-й разряд

112. Характеристика работ:

плиссирование и гофрирование на машине. Заправка материала в машину и установление режимов плиссирования и гофрирования. Приготовление и нанесение раствора для закрепления плиссе и гофре.

113. Должен знать:

методы, приемы и режимы плиссирования и гофрирования на машине, виды плиссировок и гофрировок, виды и свойства применяемых материалов, рецептуру и технологию приготовления растворов, методы и приемы их нанесения.

Параграф 2. Плиссировщик-гофрировщик, 4-й разряд

114. Характеристика работ:

плиссирование и гофрирование вручную с применением готовых форм. Укладывание материала в форму. Запаривание и просушивание форм.

115. Должен знать:

методы и приемы плиссирования и гофрирования вручную, запаривания и просушивания форм для разных видов материалов.

Параграф 3. Плиссировщик-гофрировщик, 5-й разряд

116. Характеристика работ:

плиссирование и гофрирование вручную с применением форм для плиссирования и гофрирования прямыми складками. Расчет, разметка и изготовление форм для плиссирования и гофрирования прямыми складками.

117. Должен знать:

правила расчета, разметки и изготовления форм для плиссирования и гофрирования прямыми складками, виды и свойства бумаги, применяемой для изготовления форм.

Параграф 4. Плиссировщик-гофрировщик, 6-й разряд

118. Характеристика работ:

плиссирование и гофрирование вручную с применением форм плиссирования и гофрирования фигурными складками. Расчет, разметка и изготовление форм для плиссирования и гофрирования фигурными складками. Создание новых видов плиссе и гофре.

119. Должен знать:

правила расчета, разметки и изготовления форм для плиссирования и гофрирования фигурными складками.

15. Портной

Параграф 1. Портной, 2-й разряд

120. Характеристика работ:

ремонт на машинах или вручную суровых и одноцветных тканей и изделий, гладких чулочно-носочных изделий с помощью штопки. Чистка готового изделия, соединение вручную фурнитуры, пуговиц без обтяжки ножки при пошиве и ремонте различных изделий. Снятие фурнитуры, отделки, меховых воротников с изделий, упаковка фурнитуры, отделки, маркировка по номерам вещей в химической чистке и крашении одежды.

121. Должен знать:

методы и приемы штопки, чистки готовых изделий, соединения фурнитуры, снятия фурнитуры, отделки, меховых воротников, упаковки фурнитуры, маркировки изделий, назначение и принцип работы применяемых машин.

Параграф 2. Портной, 3-й разряд

122. Характеристика работ:

пошив по индивидуальным заказам швейных изделий, моделей и образцов, ремонт нательного белья (трусов и распашонок), столового и постельного белья (простыней), рукавиц из различных материалов на машинах или вручную в соответствии с паспортами заказов, государственными стандартами, техническими условиями и установленной технологией обработки. Обработка и ремонт подкладки, бортовой и утепляющей прокладки, выстегивание мехового кроя с прокладкой, обметывание срезов деталей, петель на специальной машине, копирование линий, намеченных закройщиком на симметричные детали различными способами, пришивание пуговиц с обтяжкой ножки, распарывание изделий и чистка деталей, склеивание прямых разрывов материала, влажно-тепловая обработка мелких деталей при пошиве и ремонте различных изделий.

123. Должен знать:

методы и приемы пошива, ремонта и влажно-тепловой обработки указанных швейных изделий, технологию обработки деталей швейных изделий, виды и свойства применяемых материалов, устройство применяемых машин.

Параграф 3. Портной, 4-й разряд

124. Характеристика работ:

пошив по индивидуальным заказам швейных изделий, моделей и образцов, ремонт и обновление жилетов на меховой подкладке, нательного белья (пижам, кальсонов, ночных и нижних сорочек), постельного фасонного белья (пододеяльников), одеял, фартуков, перчаток, изделий производственной одежды и других подобных изделий из различных материалов на машинах или вручную без разделения или с разделением труда. Участие в запуске новых моделей в производство;

пошив с разделением труда и ремонт брюк, полукомбинезонов, верхних сорочек, курток, жилетов мужских (кроме жилетов на меховой подкладке), корсетных изделий, бушлатов, рубах-форменок при наличии в составе работ операций: по обработке бортов, лацканов, воротника, горловины, пройм, прорезных карманов, обтачанных петель, разрезов переда планками, соединению воротника с горловиной, вметанных рукавов с проймами, обметыванию петель вручную, выкраиванию и подгонке подкладки по верху изделия, влажно-тепловой обработке вручную полочек верха для создания формы в области груди, посадки вметанных рукавов, наметанного подборта, верхнего воротника, окончательной влажно-тепловой обработке указанных изделий, кроме брюк;

обработка деталей верха и низа изделия, наметывание полочек на бортовую прокладку вручную, выстегивание подкладки с утепляющей прокладкой, соединение деталей верха, соединение подкладки и утепляющей прокладки с изделием, влажно-тепловая обработка изготовленной бортовой прокладки для придания формы вручную, дублирование деталей на прессе, влажно-тепловая обработка деталей изделий после распарывания и чистки, ремонт путем вклеивания, втачивания, притачивания, настрачивание вставок, надставок, накладок (наколенники, налокотники) на участках верха при пошиве и ремонте различных изделий. Заделывание пороков в штучных изделиях с сохранением рисунка, штопка рисунчатых и капроновых изделий, трикотажного полотна, расправка затяжек.

125. Должен знать:

технологию, методы и приемы пошива, ремонта, влажно-тепловой обработки, штопки указанного ассортимента швейных изделий, ассортимент, конструкцию, составные части и детали изделий, виды швов, виды и свойства применяемых материалов, порядок устранения мелких неполадок в работе применяемых машин.

Параграф 4. Портной, 5-й разряд

126. Характеристика работ:

пошив по индивидуальным заказам швейных изделий, моделей и образцов, ремонт и обновление брюк, полукомбинезонов, верхних сорочек, курток, жилетов мужских (кроме жилетов на меховой подкладке), корсетных изделий, бушлатов, рубах-форменок из различных материалов на машинах или вручную без разделения или с разделением труда при наличии в составе работ операций: по восстановлению меловых линий, нанесенных после примерки, выкраиванию, подкраиванию деталей верха, подрезке деталей верха с предварительной наметкой линий, обработке пояса брюк, вметыванию или втачиванию ластовиц, рукавов в закрытую пройму, втачиванию чашек бюстгальтера в закрытый срез, влажно-тепловой обработке задних половинок брюк и окончательной влажно-тепловой обработке брюк. Пошив с разделением труда и ремонт пальто, пиджаков, фраков, визиток, жакетов на прокладке и подкладке, верхних меховых изделий, шинелей, плащей, кителей, мундиров, комбинезонов, курток на подкладке и бортовой прокладке, изделий плательного ассортимента (кроме верхних сорочек, брюк и полукомбинезонов), при наличии в составе работ операций по обработке бортов, лацканов, воротника, горловины, пройм, прорезных карманов, обтачных петель, разрезов переда планками, соединению воротника с горловиной, вметанных рукавов с проймами, лифа с юбкой, подкладки с верхом изделия при окантованных деталях верха, обметыванию петель вручную, выкраиванию и подгонке подкладки по верху изделия, влажно-тепловой обработке вручную полочек верха для создания формы в области груди, посадки вметанных рукавов, наметанного подборта, верхнего воротника. Ремонт головных уборов из натурального меха с подбором меха. Художественная штопка, штуковка, вплетение вставок, расшивка швов при ремонте различных изделий и материалов.

127. Должен знать:

технологию, методы и приемы пошива, ремонта, влажно-тепловой обработки, художественной штопки, штуковки, вплетения вставок расшивки швов, указанного ассортимента швейных изделий, конструкцию, составные части и детали изделий, конструктивные особенности применяемых машин.

Параграф 5. Портной, 6-й разряд

128. Характеристика работ:

пошив по индивидуальным заказам швейных изделий, моделей и образцов, ремонт и обновление пальто, пиджаков, фраков, визиток, жакетов на подкладке и прокладке, верхних меховых изделий, шинелей, плащей, кителей, мундиров, комбинезонов, курток на подкладке и бортовой прокладке, изделий плательного ассортимента (кроме верхних сорочек, брюк, полукомбинезонов) из различных материалов на машинах или вручную без разделения или с разделением труда при наличии в составе работ операций: по восстановлению меловых линий, нанесенных после примерки, выкраиванию, подкраиванию деталей верха, подрезке деталей верха с предварительной наметкой линий, окончательной влажно-тепловой обработке указанных изделий, вметыванию или втачиванию ластовиц, рукавов в закрытую пройму.

129. Должен знать:

технологию, методы и приемы пошива, ремонта, влажно-тепловой обработки, швейных изделий указанного ассортимента, конструкцию, составные части и детали швейных изделий.

Параграф 6. Портной, 7-й разряд

130. Характеристика работ:

пошив эксклюзивных моделей одежды по индивидуальным эскизам, образцов-эталонов и опытных образцов изделий одежды различного назначения, разнообразных по конструктивному решению из натуральных, синтетических и смесовых тканей, трикотажных полотен.

131. Должен знать:

технологию изготовления образцов одежды различного назначения, новые методы, приемы и особенности технологической обработки изделий указанного ассортимента.

16. Приемщик материалов, полуфабрикатов и готовых изделий

Параграф 1. Приемщик материалов, полуфабрикатов и

готовых изделий, 2-й разряд

132. Характеристика работ:

прием и сдача различных материалов, кроме натуральных меховых материалов, полуфабрикатов, кроя, фурнитуры по ассортименту, количеству, массе, сорту в соответствии с данными, указанными в сопроводительных документах. Перемещение их на рабочие места и места хранения. Проверка упаковки и маркировки. Оформление документов поступлений и сдачи материалов.

133. Должен знать:

правила приема и сдачи, виды принимаемых и сдаваемых материалов, установленный порядок маркировки, упаковки и хранения материалов, полуфабрикатов, кроя, фурнитуры, правила их учета, ведение отчетности.

Параграф 2. Приемщик материалов, полуфабрикатов и

готовых изделий, 3-й разряд

134. Характеристика работ:

прием и сдача натуральных меховых материалов и готовых изделий из различных материалов по ассортименту, количеству, сорту в соответствии с данными, указанными в сопроводительных документах. Ведение оперативного учета объема готовой продукции.

135. Должен знать:

правила приема и сдачи, виды принимаемого и сдаваемого натурального меха, ассортимент изделий, установленный порядок маркировки, упаковки и хранения натуральных меховых материалов и готовых изделий, правила их учета.

Параграф 3. Приемщик материалов, полуфабрикатов и

готовых изделий, 4-й разряд

136. Характеристика работ:

прием и сдача различных материалов, полуфабрикатов по ассортименту, количеству, весу, сорту согласно картам раскроя. Учет кроя, отходов по видам сырья, моделям с применением персональных электронно-вычислительных машин. Анализ использования основных и прикладных материалов в соответствии с картами раскроя. Контроль за своевременной упаковкой и сдачей отходов на склад. Составление актов и оформление претензий поставщика по приему сырья.

137. Должен знать:

правила приемки и сдачи материалов, полуфабрикатов и готовых изделий, виды принимаемых и сдаваемых материалов, ассортимент изделий, порядок учета кроя, отходов, прикладных материалов, правила оформления карт раскроя, ведение учета с помощью персональных электронно-вычислительных машин.

17. Раскладчик лекал

Параграф 1. Раскладчик лекал, 3-й разряд

138. Характеристика работ:

раскладка по зарисовкам или без зарисовок раскладок на различных материалах и обводка контуров лекал деталей отделочных, приклада, постельного и столового белья, кашне, шарфов, платков, чехлов разных, деталей в производстве прочих изделий и игрушек в соответствии с установленными техническими условиями, допусками и нормами расхода материалов. Нанесение на деталях зарисовки раскладки реквизитов, отметка мест обработки отдельных деталей изделия. Отметка мелом неясных линий готовой зарисовки раскладки, полученной по трафарету. Измерение на машинах площадей лекал деталей изделий. Запись результатов определения площадей лекал.

139. Должен знать:

правила рациональной раскладки и обводки контуров лекал деталей изделий, виды и свойства материалов, способы настилания, нормативно-техническую документацию, методы и приемы измерения площадей лекал, количество деталей в изделии, нормы расхода материалов, принцип работы обслуживаемых машин.

Параграф 2. Раскладчик лекал, 4-й разряд

140. Характеристика работ:

раскладка по зарисовкам раскладок на различных материалах и обводка контуров лекал деталей подкладки, верхних сорочек, нательного белья, корсетных изделий, головных уборов, изделий производственной одежды и других изделий.

141. Должен знать:

правила рациональной раскладки и обводки контуров лекал деталей изделий, технические условия раскладки, места допусков текстильных пороков, конструкцию изделий, количество деталей в изделии, ассортимент изделий.

Параграф 3. Раскладчик лекал, 5-й разряд

142. Характеристика работ:

раскладка по зарисовкам раскладок на различных материалах и обводка контуров лекал деталей верха изделий одежды пальтово-костюмного и плательного (кроме верхних сорочек) ассортимента. Раскладка без зарисовок раскладок на различных материалах и обводка контуров лекал деталей подкладки, верхних сорочек, нательного белья, корсетных изделий, головных уборов, изделий производственной одежды и других изделий в соответствии с установленными техническими условиями, допусками и нормами расхода материалов.

143. Должен знать:

правила рациональной раскладки и обводки контуров лекал деталей изделий, нормы расхода материалов, правила определения направления ворса, начеса, рисунка, особенности выполнения раскладки лекал с учетом вида поверхности и рисунка материала.

Параграф 4. Раскладчик лекал, 6-й разряд

144. Характеристика работ:

раскладка без зарисовок раскладок на различных материалах и обводка контуров лекал деталей верха изделий одежды пальтово-костюмного и плательного (кроме верхних сорочек) ассортимента в соответствии с установленными техническими условиями, допусками и нормами расхода материалов.

145. Должен знать:

правила рациональной раскладки и обводки контуров лекал деталей всех изделий, виды брака изделий, зависящие от неправильной раскладки и обводки контуров лекал, способы их предупреждения и устранения.

18. Раскройщик

Параграф 1. Раскройщик, 2-й разряд

146. Характеристика работ:

раскрой на машинах или вручную на части тесьмы, кромки, ленты, кружев, резинки, бахромы, канта, обмотки, кромочной или пленочной ткани на полоски, материалов для флагов, знамен, накидок, прямых покрывал и штор, столового и постельного белья, дорожек, платков, шарфов, кашне, подшлемников, мешков, черновых заготовок из мешковины, миткаля, бязи, парусины для всех видов мебели, всех видов ткани на купоны, ткани для художественной росписи, гардинных, вязаных, тюлевых и вышитых полотен в текстильно-галантерейном производстве, подкладки для скосов и донышек, деталей для налобников, картонных изделий, стальки для каркасов. Разрезание круглого трикотажного полотна вдоль куска. Разрезание с разметкой или по шаблону тесьмы для сумок, мешков, петель, шнуров всех видов, вощение в расплавленном воске шнуров всех видов, ниток, концов тесем, лент, оплавление на терморезах концов тесем, шнуров, лент после раскроя, комплектование шнуров и тесем в партии с приложением паспорта и маршрутного листа в парашютном производстве.

147. Должен знать:

методы и приемы раскроя, оплавления, вощения, виды и свойства материалов, количество деталей в партии, допуски и правила чтения чертежей, правила применения машин, измерительного инструмента и приспособлений для раскроя различных материалов.

Параграф 2. Раскройщик, 3-й разряд

148. Характеристика работ:

раскрой на машинах или вручную материалов для фигурных покрывал и штор, для всех видов изделий в производстве игрушек, ваты, ватина, марли, облицовочных материалов на заготовки деталей для всех видов мебели, трикотажных изделий из лоскута, погон, звездочек, петлиц, пуговиц, скрепов и других мелких деталей. Комплексный раскрой материалов на галстуки, колготки, мешковины, миткаля, бязи, парусины на заготовки деталей для всех видов мебели. Раскрой с разметкой, маркировка и комплектование в партии лент для ленточных куполов, строп куполов, тесьмы ранцев и камер с наколами, звеньев соединительных, поясов усилительных, стренг, шнуров монтажных в парашютном производстве.

149. Должен знать:

методы и приемы раскроя, количество деталей в изделии, назначение деталей и их конфигурацию, принцип работы машин для раскроя различных материалов.

Параграф 3. Раскройщик, 4-й разряд

150. Характеристика работ:

раскрой на машинах или вручную хлопчатобумажных и льняных тканей, хлопчатобумажного трикотажного полотна, лоскута трикотажного полотна из полушерстяной и ПАН-пряжи на детали нательного белья, корсетных изделий, подкладки, приклада, перчаточных изделий, головных уборов, детали трикотажных изделий для детей. Раскрой полотен с текстильными пороками на детали изделий указанного ассортимента (настилание, раскладка лекал, обводка контуров лекал, раскрой и комплектование). Подкрой полурегулярных и купонных изделий из хлопчатобумажного трикотажного полотна. Комплексный раскрой материалов для всех видов мебели. Раскрой парашютов вытяжных квадратной формы, клапанов, сумок переносных, мешков мягких, чехлов коушей, соединительных звеньев, стренг по фигурным линиям обводки контуров лекал или лекалам, раскладка лекал на верхнем полотне настила, обводка контуров лекал деталей из хлопчатобумажных и шелковых тканей, расположенных по прямой нитке, нанесение наколок на настил в парашютном производстве. Проверка по лекалам и подрезка неточностей кроя деталей изделий. Подгонка и подрезка деталей в соответствии с рисунком. Подкрой деталей верха и подкладки. Проверка комплектности.

151. Должен знать:

методы и приемы раскроя, проверки деталей по лекалам и подрезки неточностей, правила определения лицевой стороны ткани, направления рисунка, начеса, ворса, порядок нанесения контрольных точек, классификацию причин дефектов и пороков, конструкцию изделия, схемы раскладок, особенности и свойства полотен, артикулы и размеры применяемых тканей, лекала и трафареты, нормы расхода материалов и их рациональное использование, виды текстильных пороков материалов, устройство обслуживаемых машин, правила пользования и устройство применяемых контрольно-измерительных инструментов и приспособлений.

Параграф 4. Раскройщик, 5-й разряд

152. Характеристика работ:

раскрой на машинах или вручную хлопчатобумажных и льняных тканей, хлопчатобумажного и шерстяного трикотажного полотна на детали верха изделий одежды пальтово-костюмного и плательного ассортимента, шерстяных, шелковых тканей, шерстяного, шелкового трикотажного полотна, тканей с примесями химических волокон, прорезиненных тканей, меха, кожи на отделочные детали для меховых изделий, кожи на детали нательного белья, корсетных изделий, подкладки, перчаточных изделий, головных уборов, материалов на детали изделий производственной одежды и такелажного производства. Раскрой полотен с текстильными пороками на детали изделий указанного ассортимента (настилание, раскладка лекал, обводка контуров лекал, раскрой и комплектование). Раскрой шерстяных, шелковых, хлопчатобумажных трикотажных полотен на детали изделий экспериментальных, опытных и авторских образцов плательного и плательно-костюмного ассортимента. Подкрой полурегулярных и купонных изделий из шелкового и шерстяного полотна. Раскрой куполов парашютов, чехлов куполов, камер, мягких фильтров, мешков, портледов, ранцев из различных материалов по фигурным линиям обводки контуров лекал или по лекалам независимо от расположения волокон, выбор схемы раскладок, подборка, раскладка и обводка контуров лекал в парашютном производстве.

153. Должен знать:

методы и приемы оптимального раскроя, схемы расположения лекал, приемы выбора схем раскладок, обводки контуров лекал, конструктивные особенности применяемых машин.

Параграф 5. Раскройщик, 6-й разряд

154. Характеристика работ:

раскрой на раскройных машинах или вручную различных материалов (кроме хлопчатобумажных и льняных тканей) на детали верха изделий одежды пальтово-костюмного ассортимента. Раскрой полотен с текстильными пороками на детали изделий указанного ассортимента (настилание, раскладка лекал, обводка контуров лекал, раскрой и комплектование). Раскрой различных материалов на детали верха, подкладки и приклада изделий образцов-эталонов, опытных и авторских образцов верхнего и плательного ассортимента. Комплектование изделий прикладными материалами. Раскрой экспериментальных и опытных образцов парашютных принадлежностей, ранцев, стренг и изделий особого назначения в парашютном производстве.

155. Должен знать:

методы и приемы раскроя, особенности технологии раскроя деталей и узлов парашютных принадлежностей и изделий особого назначения, а также опытных и уникальных образцов, особенности раскроя материалов, методы наладки и регулировки раскройных машин.

19. Сварщик швейных изделий на установках ТВЧ

Параграф 1. Сварщик швейных изделий на установках ТВЧ,

3-й разряд

156. Характеристика работ:

Выполнение операций по соединению деталей и узлов изделий из термопластических материалов на высокочастотных сварочных установках с применением шаблонов-электродов в соответствии с установленными технологическими требованиями. Определение режимов сварки. Установка электродов.

157. Должен знать:

методы и приемы соединения деталей и изделий, режимы сварки, формы шаблонов-электродов, правила установки шаблонов-электродов, свойства применяемых материалов, принцип работы обслуживаемых установок.

Параграф 2. Сварщик швейных изделий на установках ТВЧ,

4-й разряд

158. Характеристика работ:

выполнение операций по обработке бортов, воротников, петель изделий, соединение рукавов с открытыми проймами и воротников с изделиями из термопластических материалов на высокочастотных сварочных установках с применением шаблонов-электродов в соответствии с установленными технологическими требованиями.

159. Должен знать:

методы и приемы выполнения указанных операций на установке ТВЧ, регулирование выходной мощности, времени сварки и других параметров установки ТВЧ, технологию изготовления швейных изделий, устройство обслуживаемых установок.

Параграф 3. Сварщик швейных изделий на установках ТВЧ,

5-й разряд

160. Характеристика работ:

выполнение операций по соединению рукавов с закрытыми проймами с изделиями из термопластических материалов на высокочастотных сварочных установках с применением шаблонов-электродов в соответствии с установленными технологическими требованиями.

161. Должен знать:

методы и приемы выполнения указанных операций, ассортимент швейных изделий, последовательность выполнения операций, конструктивные особенности установок ТВЧ.

20. Термоотделочник швейных изделий

Параграф 1. Термоотделочник швейных изделий,

1-й разряд

162. Характеристика работ:

влажно-тепловая обработка на различном оборудовании белья столового, постельного (простыней), все виды белья в производстве игрушек, косынок, платков, других аналогичных изделий, материалов и кроя деталей для устранения сгибов, заломов, заминов, помятости. Регулирование степени нагрева гладильного оборудования. Увлажнение в зависимости от свойства материала.

163. Должен знать:

методы и приемы влажно-тепловой обработки изделий указанного ассортимента, температурные режимы, способы регулирования температуры, виды оборудования применяемого для влажно-тепловой обработки швейных изделий указанного ассортимента.

Параграф 2. Термоотделочник швейных изделий,

2-й разряд

164. Характеристика работ:

влажно-тепловая обработка на различном оборудовании белья фасонного постельного, готовых головных уборов и различных штучных изделий в трикотажном и текстильно-галантерейном производствах, деталей и готовых изделий в производстве игрушек, прочих изделий, кроме прессования погон, малых деталей изделий без выправления канта, швов притачивания надставок, подкладки, несоединенной с верхом изделий. Декатирование материалов. Соединение клеевой бортовой прокладки с одновременным прикреплением волосяной и плечевой накладок. Отпаривание деталей головных уборов из бархата.

165. Должен знать:

методы и приемы влажно-тепловой обработки изделий указанного ассортимента, виды и свойства применяемых материалов, виды оборудования применяемого для влажно-тепловой обработки швейных изделий указанного ассортимента.

Параграф 3. Термоотделочник швейных изделий,

3-й разряд

166. Характеристика работ:

влажно-тепловая обработка на различном оборудовании готовых изделий белья нательного, изделий производственной одежды, верхних трикотажных изделий, галстуков, фартуков, корсетных изделий, головных уборов, передних половинок брюк, швов деталей и изделий, швов подкладки из искусственного меха, пройм открытых, верхних плечевых накладок, подкладки, соединенной с верхом изделия, пристегивающейся утепляющей прокладки, выстеганной на подкладке, верха изделий перед соединением с подкладкой в меховом производстве. Соединение деталей верха с клеевыми прокладками, кромками, аппликаций с деталями, изделиями. Отпаривание изделий плательного ассортимента. Отпаривание, правка, сушка шляп-панам, беретов, жокеек, тюбетеек, капоров, пилоток, шлемов, шапок (кроме шапок-ушанок) из различных материалов. Правка-обтяжка суконного и кожаного колпаков, носков, унтов. Правка рукавиц, перчаток. Прессование деталей из искусственного меха в производстве головных уборов, погон.

167. Должен знать:

методы и приемы влажно-тепловой обработки, отпаривания, правки деталей и изделий указанного ассортимента, технологию изготовления швейных изделий, виды оборудования применяемого для влажно-тепловой обработки швейных изделий указанного ассортимента, способы устранения мелких неполадок в работе применяемого оборудования.

Параграф 4. Термоотделочник швейных изделий,

4-й разряд

168. Характеристика работ:

влажно-тепловая обработка на различном оборудовании готовых изделий: бекеш, бушлатов, жилетов, комбинезонов, полукомбинезонов, рубах-форменок, брюк, изделий одежды плательного ассортимента, изделий верхнего трикотажа плательного, пальтово-костюмного ассортимента и других, горловин, воротников, лацканов, погон, пат, хлястиков из контрастной ткани, бортов, шлиц, пройм, закрытых окатов рукавов, низа изделий, задних половинок брюк. Соединение бортов, лацканов, погон, пат, хлястиков из контрастной ткани с кромками. Отпаривание, правка, сушка головных уборов из меха, шерсти, шелка, бархата, натуральной и искусственной тесьмы. Отпаривание готовых изделий пальтово-костюмного ассортимента и изделий из бархата плательного ассортимента.

169. Должен знать:

методы и приемы влажно-тепловой обработки, правки, сушки изделий указанного ассортимента, ассортимент швейных изделий, последовательность выполнения операций, виды оборудования применяемого для влажно-тепловой обработки швейных изделий указанного ассортимента.

Параграф 5. Термоотделочник швейных изделий,

5-й разряд

170. Характеристика работ:

влажно-тепловая обработка на различном оборудовании готовых изделий: пальто, шинелей, верхних меховых изделий, плащей, курток, пиджаков, фраков, визиток, мундиров, кителей, жакетов на прокладке и подкладке. Формование чашек бюстгальтеров. Отпаривание, правка, сушка кепи, фуражек, шапок-ушанок из различных материалов.

171. Должен знать:

методы и приемы влажно-тепловой обработки, отпаривания, правки, сушки изделий указанного ассортимента, виды оборудования применяемого для влажно-тепловой обработки швейных изделий указанного ассортимента.

21. Формовщик головных уборов

Параграф 1. Формовщик головных уборов,

4-й разряд

172. Характеристика работ:

формование каркасов женских шляп. Проклеивание, просушивание каркасов. Загрузка и выгрузка форм из сушильного шкафа.

173. Должен знать:

методы и приемы формования каркасов женских шляп, виды и свойства применяемых материалов, ассортимент изделий и виды форм, режимы просушивания, качество клея, принцип работы сушильного шкафа.

Параграф 2. Формовщик головных уборов,

5-й разряд

174. Характеристика работ:

формование фетровых шляп из шерстяных и пуховых колпаков. Проклеивание, распаривание, растягивание в длину и ширину, натягивание на форму, укладывание рельефов, складок, ворса, закрепление на форме и просушивание фетровых шляп. Загрузка и выгрузка форм из сушильного шкафа.

175. Должен знать:

методы и приемы проклеивания, распаривания, растягивания, натягивания на форму, укладывания рельефов, складок, ворса, закрепления на форме, ассортимент фетровых шляп и виды форм, свойства фетра, режимы просушивания, причины возникновения дефектов и меры их предупреждения.

22. Фурнитурщик

Параграф 1. Фурнитурщик, 2-й разряд

176. Характеристика работ:

вытяжка чашечек и обтяжка пуговиц, пряжек различными материалами. Подготовка деталей и изделий к лакированию. Лакирование, шлифование деталей и изделий. Изготовление отделочного шнура и других декоративных украшений из различных материалов. Изготовление кистей для кавалерийского снаряжения и выездной упряжи, изготовление костыльков к потниковым крышкам кавалерийского седла.

177. Должен знать:

методы и приемы вытяжки, обтяжки, лакирования, шлифования деталей и изделий и изготовления отделочных деталей и декоративных украшений, режимы грунтования, крашения, лакирования, сушки, качество лака, виды и свойства применяемых материалов, правила подбора расцветок.

Параграф 2. Фурнитурщик, 3-й разряд

178. Характеристика работ:

подборка пряжи, других материалов по цветам. Изготовление различных отделочных деталей (кисточек, кутасов, помпонов, бархоток, рюшей, вуалеток и другое) вручную или при помощи приспособлений. Заправка, чистка, смазка, мелкий ремонт приспособлений для изготовления отделочных деталей. Контроль качества изделий.

179. Должен знать:

методы и приемы изготовления отделочных деталей, способы применения приспособлений для изготовления фурнитуры, ассортимент изготавливаемых изделий, виды пряжи, материалов, причины возникновения дефектов, меры их предупреждения и способы устранения, требования, предъявляемые к качеству, изготовляемых деталей.

Параграф 3. Фурнитурщик, 4-й разряд

180. Характеристика работ:

изготовление образцов отделочных пуговиц, пряжек из целлулоида, дерева и других материалов.

181. Должен знать:

методы и приемы изготовления отделочных пуговиц, пряжек, формы пуговиц и пряжек, причины возникновения дефектов, меры их предупреждения и способы устранения.

23. Художник по костюму

Параграф 1. Художник по костюму, 3-й разряд

182. Характеристика работ:

творческая разработка эскизов несложной одежды с учетом тенденций моды и проработка в материале единичных изделий: халатов, пижам, легких платьев, производственной одежды. Подбор образцов материалов для создания изделий. Самостоятельная проработка сложных технологических узлов.

183. Должен знать:

классификацию одежды по назначению, основы рисунка, живописи, композиции, пластической анатомии, способы конструирования и моделирования одежды, технологию изготовления и современной обработки одежды.

Параграф 2. Художник по костюму, 4-й разряд

184. Характеристика работ:

творческая разработка эскизов сложных изделий одежды для тканей различного ассортимента с учетом тенденций моды. Изготовление конструкций и лекал согласно эскизу модели, технологическая обработка изделий и выполнение их в материале:

блузки, юбки, брюки, жилеты, изделия детского ассортимента.

185. Должен знать:

современные потребительские требования, предъявляемые к одежде, понятие "стиль" в одежде, способы поузловой технологической обработки изделий, методы, системы конструирования одежды, историю костюма.

Параграф 3. Художник по костюму, 5-й разряд

186. Характеристика работ:

творческая разработка эскизов одежды легкого и верхнего ассортимента различного назначения и их изготовление: платья, куртки, жакеты, плащи, пальто, полупальто, фраки, пиджаки из различных тканей.

187. Должен знать:

историю костюма, художественное конструирование и моделирование одежды, декоративное оформление одежды, все виды технологической обработки изделий одежды.

Параграф 4. Художник по костюму, 6-й разряд

188. Характеристика работ:

творческая разработка эскизов, проектирование по ним моделей и изготовление комплектов и ансамблей одежды различного назначения с учетом национальных традиций, использованием аксессуаров и тканей с художественной росписью.

189. Должен знать:

современные направления оформления текстильных изделий, национальные особенности развития костюма и орнамента.

Параграф 5. Художник по костюму, 7-й разряд

190. Характеристика работ:

творческая разработка эскизов коллекций эксклюзивных моделей. Создание коллекций перспективных моделей и их изготовление.

191. Должен знать:

принципы прогнозирования формы костюма на основе изучения и анализа развития формообразования в различные периоды, закономерности создания эксклюзивных коллекций.

24. Швея

Параграф 1. Швея, 2-й разряд

192. Характеристика работ:

выполнение на машинах или вручную подготовительных и простейших операций по пошиву изделий из различных материалов. Контроль качества кроя, соответствия фурнитуры цвету и назначению изделия. Ликвидация обрыва нитей, смена шпуль. Регулирование натяжения нитей и частоты строчки.

193. Должен знать:

методы и приемы выполнения подготовительных и простейших операций, назначение и правила эксплуатации обслуживаемых машин, номера игл, правила закрепления нитей, смены шпуль, регулирования натяжения нитей и частоты строчки.

194. Примеры работ:

швейное, меховое, трикотажное, текстильно-галантерейное, головных уборов, прочих изделий, такелажное и другие производства текстильной промышленности.

Вдевание:

1) бретели в регуляторы,

2) ленты эластичные в пряжки.

Вывертывание:

3) детали,

4) детали, изделия с выправлением канта, углов,

5) изделия.

Вырезание:

6) детали отделочные,

7) прокладки бортовые под кромки и петли.

Заготовка:

8) обтачки из различных материалов,

9) тара мягкая,

10) фирменная лента (оплавленная).

Подрезка:

11) излишки швов,

12) излишки деталей верха, подкладки, прокладки,

13) швы обтачивания.

Изготовление:

14) петли ниточные.

Намелка:

15) знаки меловые.

Нанесение:

16) знаки на погонах, упаковках, подкладках, налобниках, лентах.

Обработка:

17) белье столовое, постельное (типа простыней).

Обтягивание:

18) пуговицы.

Подшивание вручную:

19) отверстия, оставленные для вывертывания деталей и другие аналогичные работы.

Прикрепление:

20) швы подкладок, прокладок к швам верха.

Разгибание:

21) петли крючка.

Проклеивание:

22) детали.

Рассекание:

23) края деталей,

24) швы.

Разрезание:

25) бейки под петли,

26) детали по длине.

Нарезание:

27) шнуров, тесьмы, ярлыков, вешалок, шлевок, пояса.

Соединение:

28) вешалки с деталями, изделиями,

29) концы резинки,

30) концы резинки, тесьмы, кромки с деталями, изделиями,

31) пояс вручную с изделием,

32) этикетки с изделиями.

Пристегивание:

33) деталей верха, подкладки, изделий на кнопки, пуговицы, "молнию".

Подтягивание:

34) нитки для образования сборки после прострачивания строчки.

Намотка:

35) брючной тесьмы на спецприспособление,

36) стачанные пояса на кассету.

Вкладывание:

37) деталей, пуговиц, кнопок и другое в карман.

Ремонт:

38) тара мягкая.

Удаление:

39) нити временных строчек.

Чистка:

40) детали, изделия щеткой или химическим составом,

41) изделия от производственного мусора встряхиванием,

42) изделия от производственного мусора (нитки, ярлыки, нитки временной строчки),

43) петли в изделиях с утепляющей прокладкой.

Трикотажное производство.

Обработка:

44) зашивка мыска чулочно-носочных изделий (хлопчатобумажные изделия),

45) изделия чулочно-носочные, изготовленные на кругло-чулочных автоматах.

Пошив без разделения труда:

Головные уборы.

Соединение:

46) изделия чулочно-носочные и перчаточные в пары,

47) куски полотна по длине,

48) куски полотна по ширине.

Обметывание:

49) бортика колготок,

50) верх колготок с одновременной обработкой петли.

Текстильно-галантерейное производство.

Соединение:

51) купоны по длине для вышивки.

52) производство головных уборов.

Вырезание:

53) отверстия ушные.

Рамки смотровых отверстий шлемов.

Загибание:

54) ремни.

Измерение:

55) детали и изделия.

Обработка:

56) детали отделочные,

57) налобники.

Обкатывание:

58) борта верхние и нижние шапок.

Подстригание:

59) головные уборы из искусственного меха.

Пробивание:

60) отверстия.

Расчесывание:

61) головные уборы.

Утонение:

62) места утолщения,

63) производство прочих изделий.

Заготовка:

64) капоты, лямки.

Натягивание:

65) флаги.

Развивание:

66) веревки, канаты на части,

67) тросы.

Соединение:

68) перемычки запряжников, подпряжники с гортами,

69) валяльно-войлочное производство.

Соединение:

70) детали, технические войлочные фильтры, прокладки, сальники и другое.

Другие производства текстильной промышленности.

Пошив:

71) автопрокладки и другие изделия,

72) мешки и другие изделия.

Закрепление:

73) швы тамбурные.

Зашивание:

74) кипы готовых тканей.

Соединение:

75) ткани,

76) шерстяное производство.

Обработка:

77) платки.

Параграф 2. Швея, 3-й разряд

195. Характеристика работ:

выполнение на машинах или вручную простых операций по пошиву изделий из различных материалов. Контроль соответствия цвета деталей, изделий, прикладных материалов, ниток.

196. Должен знать:

методы и приемы выполнения простых операций по пошиву изделий, типы швов, виды и свойства материалов, устройство обслуживаемых машин.

197. Примеры работ:

швейное, меховое, трикотажное, текстильно-галантерейное, головных уборов, прочих изделий, валяльно-войлочное и такелажное и другие производства текстильной промышленности.

Выстегивание:

1) подкладки с утепляющими прокладками.

Выстрачивание:

2) рисунки на погонах и перчатках.

Закрепление:

3) блочки,

4) кнопки,

5) крючки, петли в брюках,

6) хольнитены,

7) швы.

Намелка:

8) линии на деталях,

9) места расположения кнопок, петель, блочков, пуговиц.

Наметывание вручную:

10) детали из меха,

11) подкладки с утепляющими прокладками на верх изделий,

12) полочки на бортовые прокладки.

Обметывание:

13) кольца;

14) края одеял и пледов;

15) края ковров и ковровых изделий;

16) отверстия;

17) петли;

18) срезы деталей и изделий отделочной строчкой;

19) срезы деталей и изделий с подгибом кроя;

20) срезы, швы деталей и изделий.

Нумерация:

21) Детали.

Обработка:

22) детали верха (клапаны, листочки, хлястики, паты, шлицы и другое);

23) низ изделия на однониточном оверлоке (трикотажные полотна);

24) подкладки;

25) подкладки карманов;

26) прокладки;

27) узлы изделий с прокладыванием тесьмы.

Подрезка:

28) детали верха.

Подшивание:

29) подкладки рукавов по проймам.

Прикрепление:

30) края утепляющих прокладок к бортовым прокладкам;

31) швы;

32) швы к прокладкам.

Соединение:

33) детали изделий;

34) кромки, прокладки с деталями верха;

35) подкладки; прокладки бортовые с утепляющими прокладками;

36) рукава подкладок; утепляющих прокладок с открытыми проймами;

37) спирали с тесьмой на специальной машине для изготовления застежки "молния";

38) тесьма "молния" с деталями;

39) фурнитура вручную;

40) фурнитура отделочная с изделиями, деталями.

Окантовывание:

41) Швы.

Вычесывание:

42) швов изделий из искусственного меха.

Складывание:

43) сорочки;

44) меховое производство.

Выстегивание:

45) крой меховой.

Прикрепление:

46) края открытых прокладок к соответствующим швам мехового верха с подгибом срезов прокладок внутрь.

Трикотажное производство.

Выполнение:

46) работы резиновтяжечные на специальных машинах.

Обработка:

47) детали переда планками в мужском белье;

48) зашивка мыска чулочно-носочных изделий (капрон; эластик);

49) изделия чулочно-носочные на машинах для автоматизированной зашивки мыска (слепая кетлевка).

Текстильно-галантерейное производство.

Обшивание:

50) изделия художественные штучные.

Вставка:

51) каркасы в остовы и чехлы фуражек.

Такелажное производство.

Заготовка:

52) отеплители;

53) подрамники.

Настрачивание:

54) ленты бортовые на край плащ-палаток;

55) наплечники с прокладыванием тесьмы на плащ-палатки;

56) планки к прорези плащ-палаток.

Подрезка:

57) изделия такелажные.

Производство прочих изделий.

Обработка:

58) мешки вещевые.

Пошив:

59) патрубки вентиляционные;

60) суфле на локомотивы; рукава;

61) чехлы для утепления.

Параграф 3. Швея, 4-й разряд

198. Характеристика работ:

выполнение на машинах или вручную операций средней сложности операций по пошиву изделий из различных материалов. Устранение мелких неполадок в работе обслуживаемых машин.

199. Должен знать:

методы и приемы выполнения операций средней сложности; ассортимент изделий; виды и качество пошивочных материалов; применяемых в авиации; способы устранения мелких неполадок в работе обслуживаемых машин.

200. Примеры работ:

швейное, меховое, трикотажное, текстильно-галантерейное, головных уборов, прочих изделий, валяльно-войлочное, такелажное производства.

Обработка:

1) карманы внутренние на подкладке;

2) низ изделий;

3)низ рукавов;

4) проймы открытые;

5) рассекание тесьмы с петлями или крючками на полуавтомате одновременно с обработкой срезов деталей;

6) складки, защипы (трикотажные полотна) средней сложности.

Окантовывание:

7) детали верха,

8) детали подкладки,

9) детали меховой подкладки,

10) края гардинного полотна.

Прострачивание:

11) отделочные строчки на любых деталях,

12) отделочные строчки по притачным поясам и манжетам в несколько рядов, вставляя эластичную тесьму.

Подгонка:

13) подкладки по верху изделия, по пристегивающимся утепляющим прокладкам.

Соединение:

14) боковые и средние срезы брюк;

15) деталей чашек в корсетных изделиях накладным швом;

16) кружево с деталями, изделиями;

17) ластовицы с задней деталью грации;

18) манжеты с рукавами;

19) отрезной детали с чашкой в корсетных изделиях накладным швом;

20) подкладки с верхом изделия, с низом рукавов;

21) плечевые накладки, подокатники;

22) плечевые срезы с хлопчатобумажной тесьмой;

23) рукава подкладок, утепляющих прокладок с закрытыми проймами;

24) рукава с проймами в открытую пройму и реглан;

25) тесьмы "молния" с изделиями;

26) тесьмы с петлями или крючками с изделием;

27) шлевок с верхом брюк и поясом;

28) штрипок с низом брюк, рейтуз;

29) чашек в корсетных изделиях из 3-х, 4-х деталей (на подкладке);

30) чашек с открытым срезом стана в корсетных изделиях накладным швом за один прием с последующим настрачиванием каркасной тесьмы.

Образование:

31)сборки на деталях изделия с большой посадкой на машине.

Настрачивание:

32) аппликации;

33) бейки на детали на 2-х игольной машине;

34) кожи на машине "зиг-заг";

35) обтачки или отделки по боковым, нижнему и верхнему срезам пояса, трусов, вставляя размерную ленту или одновременно прокладывая эластичную полоску;

36) обтачки или эластичной тесьмы по боковым, нижним и верхним срезам корсетных изделий, вставляя размерную ленту или бретели;

37) отделки по боковым срезам чашек и верхним срезам боковых деталей в корсетных изделиях, прокладывая эластичную полоску;

38) отделки с обтачкой по срезам чашек в корсетных изделиях, одновременно притачивая боковые детали и ластовицу;

39) шва втачивания нижних деталей чашек в корсетных изделиях, одновременно настрачивая обтачку и вставляя каркасы;

40) эластичной тесьмы на лиф с юбкой;

41) эластичной тесьмы по замкнутому контуру шва притачивания юбки к бюстгальтеру, полуграции.

Расстрачивание:

42) швов стачивания деталей чашек в корсетных изделиях.

Пропушивание:

43) подкладки к меховому верху;

44) подкладки, соединенные с утепляющими прокладками, к меховому верху.

Меховое производство.

Соединение:

45) заглушки с головными уборами;

46) подкладки меховые с верхом рукавиц, перчаток.

Трикотажное производство.

Подшивание:

47) изделия верхние на специальных машинах с прокладыванием эластичной тесьмы.

Прострачивание:

48) отделочные строчки по горловине, манжету, воротнику;

49) отделочные строчки по низу изделий или рукава с подгибом края.

Соединение:

50) воротника с горловиной;

51) накладного кармана, листочки, клапана с деталями (изделием);

52) планки с изделием;

53) рельефных швов.

Обработка:

54) воротника.

Пошив без разделения труда:

55) брюки;

56) детские костюмы с чулочных автоматов;

57) изделия бельевого трикотажа (комбинации, ночные сорочки, пеньюары);

58) изделия перчаточные;

59) колготки;

60) рейтузы.

Образование:

61) сборки на деталях с большей посадкой.

Расшивание:

62) горловины, проймы, кокетки, низ (верх) юбки, брюк, джемпера;

63) швы.

Текстильно-галантерейное производство.

Пошив без разделения труда:

64) банты,

65) вставки,

66) галстуки,

67) погоны,

68) подвязки мужские,

69) помочи мужские,

70) пояса мужские и женские,

71) регаты.

Срезание:

72) уголков одеял и пледов с 4-х сторон (закругление).

Обшивание:

73) одеял и пледов со всех сторон лентой и отделочной строчкой "зиг-заг".

Производство головных уборов.

Загибание:

74) колпаки по контуру со спуском края.

Обтягивание:

75) козырьки картонные, парусиновые и другие.

Такелажное производство.

Отделка:

76) палатки с затросткой смольных и пеньковых тросов.

Пошив:

77) брезенты,

78) изделия из шелка, брезента и других материалов, применяемых в авиации:

шнуровое шитье для отделки кабин самолетов, инструментальные сумки, чехлы на кресла пилотов и штурманов, чехлы для моторов, рукавов и тому подобное, штуковка, накладывание заплат с незаметным швом, раскрой материала по несложным чертежам и шаблонам, ремонт и пошив мягкого самолетного инвентаря,

79) крыши, тупики, боковые стенки палаток без заделки, окон, входов, вентиляционных отверстий,

80) тенты,

81) чехлы для антенн.

Соединение:

82) веревки, отбойки, планки деревянные и другие детали с изделиями.

Шерстяное производство.

Сращивание:

83) технические сукна простых переплетений.

Производство прочих изделий.

Обработка:

84) рюкзаки.

Обтачивание:

85) отверстия любой формы.

Соединение:

86) края тросов смольных, пеньковых.

Параграф 4. Швея, 5-й разряд

201. Характеристика работ:

выполнение на машинах или вручную сложных операций по пошиву изделий из различных материалов. Устранение мелких неполадок в работе обслуживаемых машин.

202. Должен знать:

методы и приемы выполнения сложных операций, ассортимент швейных изделий, способы устранения мелких неполадок в работе обслуживаемых машин.

Примеры работ:

швейное, меховое, трикотажное, текстильно-галантерейное, головных уборов, прочих изделий, валяльно-войлочное, такелажное производства.

Намелка и подрезка (в изделии):

1) борта, лацканы, горловины, проймы, низ изделий,

2) воротники,

3) детали верха при подгонке рисунка (клетки, полоски).

Обметывание вручную:

4) петли.

Обработка:

5) борта,

6) воротники,

7) горловины,

8) детали с большой посадкой (трикотажные полотна),

9) капюшоны,

10) карманы прорезные на деталях верха,

11) лацканы,

12) петли обтаченные,

13) проймы закрытые,

14) разрезы передов планками,

15) рельефы (трикотажные полотна, искусственный мех),

16) складки, защипы (трикотажные полотна) повышенной сложности,

17) складки, защипы не менее 5-ти складок на 10 сантиметров (полотно гардинное основовязанное).

Прострачивание:

18) отделочные строчки по низу изделия или рукава,

19) отделочные строчки по низу рукава с одновременным вкладыванием резинки,

20) отделочные строчки по бортам, лацканам, воротнику,

21) погоны в кант.

Прикрепление:

22) подкладки, прокладки к швам пройм.

Разрезание:

23) отверстия карманов на деталях верха,

24) переда для обработки планками.

Соединение:

25) воротники и капюшоны с горловинами,

26) карманы накладные с внутренней стороны с деталями верха,

27) карманы накладные с деталями, изделиями,

28) кромки с бортами, лацканами полочек,

29) лифы с юбками,

30) манжеты с низом рукавов одной строчкой,

31) напалки с перчатками,

32) пальцы большие с перчатками,

33) подкладки с верхом изделия при окантованных деталях верха,

34) пояса с верхом брюк, юбок, курток,

35) рукава с закрытыми проймами изделий без посадки,

36) тесьма "молния" с изделиями (трикотажные полотна),

37) чашки со станом бюстгальтера в закрытый срез.

Меховое производство.

Образование:

38) сборки на юбках меховых изделий.

Расстрачивание:

39) перчатки узором (тыльные части).

Соединение:

40) канты, оторочки, подборки с рукавами с посадкой рукавов,

41) перчатки.

Трикотажное производство.

Пошив без разделения труда:

Изделия верхнего трикотажа.

Соединение:

42) варежки с напалками,

43) перчатки,

44) полоски с перчатками.

Текстильно-галантерейное производство.

Пошив без разделения труда:

45) фата для невест.

Производство головных уборов и валяльно-войлочное производство.

Вставка:

46) каркасы в фуражки.

Настрачивание:

47) тесьма из натуральных и синтетических волокон по форме моделей.

Обработка:

48) колпаки кожаных шапок.

Подстригание:

49) головные уборы из натурального меха.

Прострачивание:

50) шляпы из соломки.

Соединение:

51) гребешки амортизаторов с верхом шлемофонов,

52) детали головных уборов с кантами, галунами.

Производство такелажных изделий.

Обметывание:

53) отверстия круглые с подкладыванием веревочных колец или тупиковых веревок.

Отделывание:

54) палатки с обметыванием отверстий, с прокладыванием веревочных колец или тупиковых веревок, с затросткой стальных тросов.

Пошив:

55) крышки, тупики, боковые стенки палаток с заделкой окон, входов, вентиляционных отверстий с настрочкой рифов.

Расстановка:

56) каркасы палаток.

Шерстяное производство.

Сращивание:

57) технические сукна сложных переплетений.

Производство прочих изделий.

Вращивание:

58) коуши в концы веревок, канатов смольных, тросов.

Набивание:

59) буйки, кранцы, нагрудники пробкой.

Нанесение:

60) рисунки сложные на флагах.

Пришивание:

61) окантовки сумок.

Соединение:

62) края тросов стальных.

Прошивание:

63) париков для кукол на полиэтиленовых и пластизольных колпаках.

Параграф 5. Швея, 6-й разряд

204. Характеристика работ:

выполнение на машинах или вручную особо сложных операций по пошиву изделий из различных материалов.

205. Должен знать:

методы и приемы выполнения особо сложных операций, конструктивные особенности обслуживаемых машин.

206. Примеры работ:

швейное, меховое производства.

Соединение деталей изделий пальтово-костюмного ассортимента:

1) рукава с проймами пальто, шинелей, верхних меховых изделий, пиджаков, фраков, визиток, мундиров, кителей, плащей, курток, жакетов, комбинезонов с посадкой.

Меховое производство.

Соединение:

2) лифы с юбками с одновременным прокладыванием кантов в овчинно-шубных изделиях.

Производство головных уборов.

Драпировка:

3) шляпы.

Соединение:

4) козырьки фибровые одновременно с налобниками, с фуражками.

Производство такелажных изделий.

Соединение:

5) подпольники с изделиями,

6) тупики с боковыми стенками, крышками палаток.

Приложение 1 к Единому тарифно-квалификационному справочнику работ и профессий рабочих (выпуск 46)

Алфавитный указатель профессий рабочих

№ п/п	Наименование профессий	Диапазон разрядов	Страница
1.	Вышивальщица	1-6	3
2.	Закройщик	4-7	5
3.	Изготовитель лекал	3-5	8
4.	Клейщик	1-4	9
5.	Комплектовщик материалов, кроя и изделий	1-5	10
6.	Контролер материалов, лекал и изделий	1-6	12
7.	Копировщик	2-3	15
8.	Модистка головных уборов	3-6	15
9.	Монтажник аппаратуры специальных головных уборов	4	16
10.	Настильщик	2-4	17
11.	Оператор проектирования раскладки лекал	7	18
12.	Оператор швейного оборудования	3-6	18
13.	Отделочник материалов и готовых изделий	2-3	20
14.	Плиссировщик-гофрировщик	3-6	21
15.	Портной	2-7	22
16.	Приемщик материалов, полуфабрикатов и готовых изделий	2-4	25
17.	Раскладчик лекал	3-6	26
18.	Раскройщик	2-6	27
19.	Сварщик швейных изделий на установках ТВЧ	3-5	30
20.	Термоотделочник швейных изделий	1-5	31
21.	Формовщик головных уборов	4-5	33
22.	Фурнитурщик	2-4	34
23.	Художник по костюму	3-7	34
24.	Швея	2-6	36

Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (46-шығарылым) бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 24 желтоқсандағы № 493-ө-м Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2012 жылы 26 желтоқсанда № 8232 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 22 маусымдағы № 244 бұйрығымен.

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 22.06.2020 № 244 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 125-бабына сәйкес жұмыстардың белгілі бір түрлерінің күрделілігін белгілеу, жұмысшыларға біліктілік разрядтарын беру және кәсіптерінің дұрыс атауларын айқындау мақсатында БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (46-шығарылым) бекітілсін.

2. Еңбек және әлеуметтік әріптестік департаменті (А.Ә. Сарбасов) осы бұйрықтың заңнамада белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін және ресми жариялануын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау Вице-министрi Е.Қ. Егембердіге жүктелсiн.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

С. Әбденов

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 24 желтоқсандағы № 493-ө-м бұйрығымен бекітілген

Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің
бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (46-шығарылым)
1-бөлім. Жалпы ережелер

1. Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (бұдан әрі - БТБА) (46-шығарылым) "Тігін өндірісі" бөлімінен тұрады.

2. Жұмыс разрядтары еңбек жағдайлары ескерілмей (еңбек күрделілігіне әсер ететін және орындаушының біліктілігіне қойылатын талапты күшейтетін экстремалды жағдайларды қоспағанда), олардың күрделілігіне қарай белгіленді.

3. Бұл тарауға осы өндіріске немесе жұмыс түріне тән жұмысшылардың кәсіптері енгізілген.

4. Әрбір кәсіптің тарифтік-біліктілік сипаттамасының екі бөлімі бар.

5. "Жұмыс сипаттамасы" бөлімі жұмысшы орындай алуға тиіс жұмыстар сипаттамасынан тұрады.

6. "Білуге тиіс" бөлімінде жұмысшының арнайы біліміне, сондай-ақ жұмысшы қолдануға тиіс нұсқаулықтар, басқа да нұсқау материалдары, әдістер мен құралдар ережелерін білуге қатысты қойылатын негізгі талаптарды қамтиды.

7. Тарифтік-біліктілік сипаттамада жұмысшы кәсібінің осы разряды үшін үлгі болатын жұмыстар тізбесі беріледі. Бұл тізбеде жұмысшы істей алатын және істеуге тиіс барлық жұмыстар көрсетілмейді. Қажет болған жағдайда жұмыс беруші оларды орындау күрделілігі бойынша тиісті разрядтағы жұмысшылар кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамасындағы тізбеге сәйкес келетін ерекшелігін ескеріп, жұмыстардың қосымша тізбесін жасай алады.

8. Сонымен қатар, "Жұмыс сипаттамасы" деген бөлімде көзделген жұмыстардан басқа жұмысшы ауысымды қабылдау және тапсыру, жұмыс орнын, аспаптар мен құралдарды тазалау, сондай-ақ оларды тиісті жағдайда ұстау, белгіленген техникалық құжаттама жүргізу бойынша жұмыстарды атқаруға тиіс.

9. "Білуге тиіс" деген бөлімде жазылған теориялық және практикалық біліміне қойылатын талаптармен қатар, жұмысшы: еңбекті қорғау, өндірістік санитария және өртке қарсы қауіпсіздік ережелері мен нормаларын, жеке қорғану құралдарын пайдалану ережесін, орындалатын жұмыс (қызметтер) сапасына, жұмыс орнында еңбекті ұтымды ұйымдастыруға қойылатын талаптарды, ақаулық түрлері мен оның алдын алу және жою тәсілдерін, өндірістік сигнализацияны білуге тиіс.

10. Неғұрлым жоғары біліктілігі бар жұмысшы өзінің тарифтік-біліктілік сипаттамасында көрсетілген жұмыстардан басқа, анағұрлым төмен біліктілігі бар жұмысшылардың тарифтік-біліктілік сипаттамасында көрсетілген жұмыстарды орындай білуге тиіс, сондай-ақ осы кәсіптің анағұрлым төмен разрядтағы жұмысшылары басқара білуге тиіс. Осыған орай, әдетте, анағұрлым төмен разрядтағы кәсіптердің тарифтік-біліктілік сипаттамасында көрсетілген жұмыстар неғұрлым жоғары разрядтар сипаттамасында көрсетілмейді.

11. Тарифтік-біліктілік сипаттамалар ерекше айтылған жағдайлардан басқа, осы бөлімде көрсетілген өндірістер мен жұмыс түрлері бар ұйымдарда, меншік және ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, жұмыстарды тарифтеу және жұмысшыларға біліктілік разрядтарын беру кезінде қолданылады.

12. Тарифтік-біліктілік сипаттамалары жеті разрядты тарифтік кестеге лайықталып әзірленді.

13. Қызметкердің еңбек қызметін растайтын құжаттарды толтырған кезде, сондай-ақ тарифтік разрядты өзгерткен кезде оның кәсібінің атауы БТБА-ға сәйкес жазылады.

14. Қолданылуға ыңғайлы болу мақсатында, БТБА-да алфавиттік көрсеткіш (1-қосымша) көзделген, онда жұмысшылар кәсіптерінің атауы, разрядтардың диапазондары және беттердің нөмірленуі қарастырылған.

15. "Тігін өндірісі" бөлімінде қарастырылған жұмысшы кәсіптері атауларының, олардың БТБА шығарылымы бойынша қолданыстағы атаулары көрсетілген тізбесі 2004 жылғы редакциясында берілген.

2-бөлім. Тігін өндірісі

1. Кестеші

Параграф 1. Кестеші, 1-разряд

16. Жұмыс сипаттамасы:

материалды кергішке тарту, жіптің ұшын түю, кестеленген жаймадағы аралық жіптерді кесу. Маржан, жіп таңдау. Есептеу, кесу және шоқ, щетка, шашақ жасау үшін бөліктің, бұйымның шетіндегі жіптерді тарту. Бұйымның бұрыштарын өңдеу.

17. Білуге тиіс:

материалды кергішке тарту, жіптің ұшын түю, аралық жіптерді кесу, жіптері әртүрлі өрілген матаның шетіндегі жіптерді тарту тәсілдері, жіпті есептеу ережесі, жіптердің, маржандардың түрлері мен түстері, ине мен жіптердің нөмірі.

Параграф 2. Кестеші 2-разряд

18. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі материалға (капрон, шифон, жоржет, тюль, барқыт, крепдешиннен басқа) машинамен немесе қолмен кесте тігу, қарапайым немесе фасонды айшықпен сызықты мережкамен, суреттің бойымен қайып тігу, мата қиындыларындағы деректемелерді, операциялық кестелерді салу. Бұйымның шетіне шашақ тігу. Аппликация салып тігу. Кестеленген жеке бұйымдарды, фестондар мен шілтерді және кестелегіш машинамен жасалған тігіндерді арнайы қайшымен кесу. Тік мережка, тік сызықты нысандағы қарапайым мотивтер жасау үшін жіпті есептеу, кесу және тарту. Қарапайым немесе фасонды айшықпен көмкерлеу.

19. Білуге тиіс:

сызықты мережканы, деректемелерді қарапайым немесе фасонды айшықпен кестелеудің, суреттің жиегін қайып тігудің, аппликация жабыстырудың, кесіп алмай және жеке тігілген бұйымдардың суретін, фестондар мен шілтерді, тігіндерді бұзып алмай арнайы қайшымен қиюдың, тік мережка, тік сызықты нысандағы қарапайым мотивтер жасау үшін жіптерді тартудың, жиектерін көмкерудің әдіс-тәсілдері, жіпті есептеу ережесі, қолданылатын машиналардың мақсаты, жіпті керуді, тігіс жиілігін, жіпті сабақтауды, ине мен кергішті орнатуды, шөлмекті ауыстыруды, қолданылатын машинаны іске қосу және орнатуды реттеу ережесі.

Параграф 3. Кестеші, 3-разряд

20. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі материалға (капрон, шифон, жоржет, тюль, барқыт, крепдешиннен басқа) машинамен немесе қолмен қарапайым және күрделілігі орташа айшықтар мен суреттерді: аппликациямен, біртегіспен, әр түрлі креспен, сатылы формалы мережкамен, мотивпен, бридпен, әр түрлі сеппемен, біртегіс білікшемен, төсемемен, бридтегі ілмекпен және суреттің жиегімен, бекіткішпен, ришельемен, канительмен, мишурамен, стекляруспен тігу. Суреті жоқ жерлерін, аппликацияларды, мотивтерді, суреттерді, ришельені, айшықтау машинасында жасалған айшықтарды арнайы қайшымен кесу. Суреті жоқ жерлерін, аппликацияларды, мотивтерді, суреттерді, ришельені, айшықтау машинасында жасалған айшықтарды машинамен кесу. Сынық, зигзаг тәрізді, фигуралық мережка, ромб, үшбұрыш, бұрыш түріндегі фигуралық мотивтер жасау үшін жіптерді есептеу, кесу және тарту.

21. Білуге тиіс:

қарапайым және күрделігі орташа айшықтар мен суреттерді кестелеудің, сынық, зигзаг тәрізді, фигуралық мережка, ромб, үшбұрыш, бұрыш түріндегі фигуралық мотивтер жасау үшін жіптерді есептеу, кесу және тартудың әдіс-тәсілдері, қолданылатын машиналардың жұмыс қағидаты, айшықтар мен суреттердің орналасуын есептеу және орналастыру ережесі.

Параграф 4. Кестеші, 4-разряд

22. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі материалға (капрон, шифон, жоржет, шілтер, барқыт, жұқа жібек матадан басқа) машинамен немесе қолмен күрделі айшықтар мен суреттерді (сызықтар мен геометриялық фигуралардың параллельдігін сақтауды талап ететін айшықтар мен суреттер, шағын пішінді суреттер, сондай-ақ кестелеу кезінде жіпті жиі үзуді талап ететін суреттер): аппликациямен, біртегіспен, әр түрлі креспен, сатылы формалы мережкамен, себеппен, бридпен, әр түрлі сеппемен, біртегіс білікшемен, төсемемен, бридтегі ілмекпен және суреттің жиегімен, бекіткішпен, ришельеме тартпамен кестелеп тігу: "әйел", "кепе", "қаз", "себетше", "қаракүл", "айналдыра орау" тігістерімен, канительмен, әсемдікпен, стекляруспен тігу. Картон сала отырып немесе тордың бұралған жібімен, жылтырақпен, ілмекпен бекіту.

23. Білуге тиіс:

күрделі айшықтар мен суреттерді кестелеп тігудің әдіс-тәсілдері, қолданылатын машинаның құрылысы, жұмыс қағидаты және пайдалану ережесі.

Параграф 5. Кестеші, 5-разряд

24. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі материалға машинамен немесе қолмен аса күрделі көркем, стильді, түрлі түсті және кестелі айшықтарды "гипюр", "вологод шынысы", "венециандық тігіс", "қапталған тігіс" техникасымен, "жіп", "иірмелі", "кілем тәрізді" тігістерімен кестелеп тігу, капрон, шифон, жоржет, шілтер, барқыт, жұқа жібек матаға салатын айшықтар мен суреттердің барлық түрлерін кестелеу. Кісінің суреті, сурет, эмблемаларды кестелеу. Күрделендірілген көп түсті кесте, жаймалардың әр түрлі және түрлі түсті түрлеріне бағдарламамен басқарылатын жабдықтарда, бағдарламаны дискетке жаза отырып және перфокартаға баса отырып, аппликация орнату.

25. Білуге тиіс:

айшықтар мен суреттердің барлық түрлерін әр түрлі тігістермен және техника түрлерімен кестелеудің әдіс-тәсілдері, қолданылатын машиналардың құрылымдық ерекшеліктері мен пайдалану ережесі.

Параграф 6. Кестеші, 6-разряд

26. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі материалға машинамен немесе қолмен әртүрлі геометриялық немесе өсімдік оюларынан алынған аса күрделі көркем, стильді айшықтарды, басқа да элементтер мен мотивтерді, көркем материалды алдын ала зерттеуді, қосымша суреттемелерді және күрделі есептерді қажет ететін әр түрлі күрделі әшекейлерді және техника түрлерін қоса отырып көркем кестелеу.

27. Білуге тиіс:

күрделі есептер мен айшықтардың барлық түрлерін көркем кестелеу техникасының әр түрлі түрлерімен орындаудың әдіс-тәсілдері, ұлттық киімдерді тігу элементтері.

2. Тігіп пішуші

Параграф 1. Тігіп пішуші, 4-разряд

28. Жұмыс сипаттамасы:

материалды тігу кезінде пішу, ішкиім мен төсек орын жабдықтарын, корсет бұйымдарын, үлгісін жасаушы ұйымнан алынған лекалоның силуэттық негізі бойынша өлшемін ала отырып, жөндеу кезінде қайта пішу,

бұйымның фасонын таңдау, бұйымды тапсырыс берушінің дене бітіміне өлшеу, өлшеуден кейін бормен белгілеу және бөліктерді кесу, дайын бұйымдарды тапсырыс берушіге тапсыру. Ішкиімді, корсет бұйымдарын жөндеу сипатын тапсырыс берушімен келісу.

Жөндеуге әкелінген материалдың немесе корсет бұйымдарының ақаулығын біліктілігі анағұрлым жоғары пішушінің басшылығымен анықтау.

29. Білуге тиіс:

құрастыру және пішу негіздері, ішкиім мен төсек орын жабдықтарын, корсет бұйымдарын пішу, тігу және жөндеу технологиясы, үлгі жасаудың заманауи бағыттары, қолданылатын материалдардың мақсаты мен қасиеттері.

Параграф 2. Тігіп пішуші, 5-разряд

30. Жұмыс сипаттамасы:

пальто-костюм, көйлек киімдерінің ассортименттері, өндірістік киімдердің бұйымдарын, үлгісін жасаушы ұйымнан алынған лекалоның силуэттық негізі бойынша өлшемін ала отырып, тігу, жөндеу кезінде қайта пішу, жаңарту, қайта тігу кезінде материалдарды пішу,

бұйымның фасонын таңдау, бұйымды тапсырыс берушінің дене бітіміне өлшеу, өлшеуден кейін бормен белгілеу және бөліктерді кесу, дайын бұйымдарды тапсырыс берушіге тапсыру, пальто-костюм, көйлек түржиыны киімдерінің, өндірістік киімдердің бұйымдарына тапсырыс берушімен келісу, жөндеуге әкелінген материалдың немесе корсет бұйымдарының ақаулығын біліктілігі анағұрлым жоғары пішушінің басшылығымен анықтау.

Материалды тігу кезінде пішу және ішкиім мен төсек орын жабдықтарын, корсет бұйымдарын жөндеу кезінде лекалалар бойынша немесе бөліктердің сызбасын тікелей материалдың өзінде салу арқылы қайта пішу,

фасонды тапсырыс паспортында суретін сала отырып таңдау, тапсырыс берушінің дене бітімінің өлшемдерін алу, таңдалған фасонды бұйымдарды пішу үшін лекало жасау,

жасау процессі кезінде бұйымды тапсырыс берушінің дене бітімі бойынша өлшеу, бормен белгілеу және өлшеуден кейін бөліктерді кесу, дайын бұйымдардың сапасын эстетикалық және құрылымдық-эргономикалық көрсеткіштері бойынша тексеру, дайын өнімдерді тапсырыс берушілерге тапсыру,

ішкиімді және төсек-орын жабдықтарын, корсет бұйымдарын жөндеу сипатын тапсырыс берушімен келісу, жөндеуге әкелінген материалдың немесе корсет бұйымдарының ақаулығын өздігінен анықтау.

31. Білуге тиіс:

пальто-костюм, көйлек түржиыны киімдерінің, өндірістік киімдердің бұйымдарын құрастыру және пішу негіздері, пішу, тігу, жөндеу кезінде қайта пішу, жаңарту технологиясы, үлгі жасаудың заманауи бағыттары, қолданылатын материалдардың қасиеттері, ішкиімді және төсек-орын жабдықтарын, корсет бұйымдарын құрастыру және пішудің прогрессивті әдістері, пішу, тігу және жөндеу технологиясы, ақаулықтарын жою және бұйымды дене бітіміне келтіру тәсілдері, материалдарды оңтайлы пайдалану тәсілдері және бұйымға материалды жұмсау нормасы, фасонның суретін салу техникасы, киімді тігу және жөндеу кезінде материалды пішу бойынша қолданыстағы техникалық құжаттама, еңбек бөлінісімен және еңбек бөлінісі болмаған жағдайда тігуді ұйымдастыру әдістері.

Параграф 3. Тігіп пішуші, 6-разряд

32. Жұмыс сипаттамасы:

пальто-костюм, көйлек түржиыны киімдерінің, өндірістік киімдердің бұйымдарын лекало бойынша немесе бұйымдардың сызбасын тікелей материалдың өзінде салу арқылы тігу кезінде, жөндеу кезінде қайта пішу, жаңарту және қайта тігу кезінде материалдарды пішу,

фасонды паспортында суретін сала отырып, таңдау, тапсырыс берушілердің дене бітімінен өлшем алу,

таңдалған фасонды бұйымдарды пішу үшін лекало жасау,

бұйымдарды жасау кезінде бұйымдарды тапсырыс берушінің дене бітімімен өлшеу, бормен белгілеу және бөліктерін өлшеуден кейін қию,

дайын бұйымдардың сапасын эстетикалық және құрылымдық-эргономикалық көрсеткіштері бойынша тексеру,

дайын өнімдерді тапсырыс берушілерге тапсыру,

киімді жөндеу сипатын тапсырыс берушімен келісу, жөндеуге әкелінген материалдың немесе бұйымдардың ақаулығын өздігінен анықтау.

33. Білуге тиіс:

құрастыру және пішудің прогрессивті әдістері, пальто-костюм, көйлек түржиыны киімдерінің, өндірістік киімдердің бұйымдарын пішу, тігу және жөндеу технологиясы, фасон, материал таңдаудың, киім бұйымдарын құрастыру және үлгісін жасаудың ерекшеліктері, киімнің ақаулықтарын жою тәсілдері және бұйымдарын дене бітімі бойынша келтіру тәсілдері, материалдарды оңтайлы пайдалану тәсілдері және бұйымға материалды жұмсау нормасы, фасонның суретін салу техникасы, киімді тігу және жөндеу кезінде материалды пішу бойынша қолданыстағы техникалық құжаттама, еңбек бөлінісімен және еңбек бөлінісі болмаған жағдайда тігуді ұйымдастыру әдістері.

Параграф 4. Тігіп пішуші, 7-разряд

34. Жұмыс сипаттамасы:

жеке үлгісін жасауды талап ететін киімнің, аса күрделі, көркемділігі жоғары бұйымдарын тігу бойынша жұмыстар кешенін орындау. Суретші-модельердің немесе тапсырыс берушінің эскизі бойынша жаңа үлгі жасауға қатысу. Аса күрделі, көркемділігі жоғары бұйымдарын тігу кезінде біліктілігі анағұрлым төмен пішушілерге басшылық жасау.

35. Білуге тиіс:

киімді құрастыру мен материалды пішудің технологиясы, прогрессивті әдістері, киімнің үлгісін жасаудың отандық және шетелдік тәжірибесі, киімнің фасонын таңдаудың және пішілетін материалдың ерекшеліктері, киімнің ерекше оригиналды бұйымдарын құрастыру және үлгісін жасау әдістері, киімді құрастыру және үлгісін жасау жөніндегі қолданыстағы техникалық құжаттама.

Ескерту:

Киім бұйымдарының үлгісін жасаумен айналысатын пішуші "Пішуші-модельер" деп аталуы мүмкін.

3. Лекало жасаушы

Параграф 1. Лекало жасаушы, 3-разряд

36. Жұмыс сипаттамасы:

бүкпе, бүрме, соңғы кертпені белгілеу үшін лекалоға тілік жасау, жіптің үлестік бағыты және үлестік бағыттан шекті ауытқулар, минималды және максималды көлем бойынша шекті жалғау арқылы, деректемелерін көрсете отырып, таңбалап, жиектеп, байлауға арналған саңылау тесе отырып, дайын лекало бойынша киімнің барлық бұйымдарына арналған әртүрлі материалдардан жасалған жұмыс және қосалқы лекало жасау. Киім бұйымдарының бауларына сызбаларға сәйкес қарапайым және күрделілігі орташа лекало жасау, барлық өлшемді киімдер бұйымдарының лекалоларын көбейту, киімнің сериялық бұйымдарына соңғы, жұмыс және қосалқы лекалоларды эталон мен шаблон бойынша жасау, лекалоның паспорттық деректерін толтыру (парашют өндірісінде).

37. Білуге тиіс:

әр түрлі материалдардан жасалған жұмыс және қосалқы лекалоларды кесу, жиектеу және таңбалаудың әдіс-тәсілдері, қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері, материалдарды пішуге қойылатын техникалық талаптар, лекало жасау кезінде қисық сызықтарды салу үшін есептеу тәсілдері, киім бұйымдарының сызбаларын оқу ережесі, лекалоларды жасауға қойылатын техникалық шарттар, қолданылатын бақылау-өлшеу құралдарын пайдалану ережесі.

Параграф 2. Лекало жасаушы, 4-разряд

38. Жұмыс сипаттамасы:

бүкпе, бүрме, соңғы кертпені белгілеу үшін лекалоны тіле отырып, тіліктің көмегімен көшіру және кейіннен кесу арқылы жасау, жіптің үлестік бағыты және үлестік бағыттан шекті ауытқулар, минималды және максималды көлем бойынша шекті жалғау арқылы, деректемелерін көрсете отырып, таңбалап, жиектеп, байлауға арналған саңылау тесе отырып, дайын лекало бойынша киімнің барлық бұйымдарына арналған әртүрлі материалдардан жасалған барлық өлшемді соңғы, жұмыс және қосалқы лекало жасау. Сызбаларға сәйкес парашюттің күмбезіне, ранеціне, камерасына, тысына лекало жасау, парашюттердің сынақ партиясына және парашют жүйелеріне (парашют өндірісінде) лекало жасау.

39. Білуге тиіс:

лекалоны көшірудің әдіс-тәсілдері, киім бұйымдарының түржиыны және олардың бөліктерінің атаулары, киім бұйымындағы бөліктердің саны, киім бұйымдарының күрделі бауларын пішу технологиясының ерекшеліктері, есептерді орындау және лекало жасау әдістері, лекало жасаудың техникалық шарттары және оларды келтіру тәсілдері, бақылау-өлшеу құралдарының құрылысы және жасалатын лекалоларды таңбалау кезінде оны пайдалану ережесі.

Параграф 3. Лекало жасаушы, 5-разряд

40. Жұмыс сипаттамасы:

бүкпе, бүрме, соңғы кертпені белгілеу үшін лекалоны тіле отырып, электронды жабдықта көшіру және кейіннен лазерлік машинада кесу арқылы жасау, жіптің үлестік бағыты және үлестік бағыттан шекті ауытқулар, минималды және максималды көлем бойынша шекті жалғау арқылы, деректемелерін көрсете отырып, таңбалап, жиектеп, байлауға арналған саңылау тесе отырып, дайын лекало бойынша киімнің барлық бұйымдарына арналған әртүрлі материалдардан жасалған барлық өлшемді соңғы, жұмыс және қосалқы лекало жасау. Лекалоны графикалық экранда суретін салмай-ақ, белгіленген техникалық шарттарға, шектеулер мен материалды жұмсау нормасына сәйкес орнату. Лекалоның көлемін өлшеу және өлшем деректерін электронды жабдықтың жады блогында сақтау.

41. Білуге тиіс:

лекало жасау кезінде қолданылатын электронды жабдықтың құрылысы мен техникалық-пайдаланушылық сипаттамасы, лекало жасаудың технологиялық бірізділігі, лекало көшірудің әдіс-тәсілдері, лекалоны тиімді орналастыру ережесі, киім бұйымдарының түржиыны және олардың бөліктерінің атаулары, киім бұйымдарындағы бөліктердің саны, лекалоны жасаудың техникалық шарттар және материалдарды жұмсау нормасы.

4. Желімдеуші

Параграф 1. Желімдеуші, 1-разряд

42. Жұмыс сипаттамасы:

желімдеуге, жабыстыруға арналған тігін бұйымдарының бөліктері мен жіктерін бензинмен жуу жұмыстарын орындау, желімдегеннен кейін арнайы мата мен тігін бұйымдарының жіктерін пудралау.

43. Білуге тиіс:

желімдеуге, жабыстыруға арналған тігін бұйымдарының бөліктері мен жіктерін бензинмен жуу жұмыстарын орындаудың әдіс-тәсілдері, желімдегеннен кейін арнайы мата мен тігін бұйымдарының жіктерін пудралау тәсілдері.

Параграф 2. Желімдеуші, 2-разряд

44. Жұмыс сипаттамасы:

материалға астарды суреттер бойынша жабыстыру, тігін бұйымдарының бөліктерін желімдеу жұмыстарын, машинада немесе қолмен орындау. Тігін бұйымдарының жабыстырылған бөліктеріне жұмсақ пресс салу. Желімдеуден және жабыстырудан кейін тігін бұйымдарының бөліктері мен жіктерін кептіру және орау. Полиэтилен пленкадан жасалған пакеттерді полимер пленкаларды пісіруге арналған машинада жабыстыру.

45. Білуге тиіс:

астарлық бөліктерді материалға жабыстырудың, оларды желімдеу және ораудың әдіс-тәсілдері, орындалатын жұмыстарға арналған машиналар мен құрылғылардың мақсаты мен қолдану ережесі.

Параграф 3. Желімдеуші, 3-разряд

46. Жұмыс сипаттамасы:

негізгі бөліктерді тігін бұйымдарына, тігін бұйымдарының жіктеріне теріс жағынан жабыстыру, оларды саңылауды, жіктің ортасына жабыстыру жұмыстарын машинамен немесе қолмен орындау. Жабыстырылатын бөліктерге желімдеу қоспасын жағу.

47. Білуге тиіс:

желімдеудің негізгі бөліктерін жабыстырудың, желімдеу қоспасын жағудың әдіс-тәсілдері, тігін бұйымдарының мақсаты, қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері, қолданылатын машиналардың жұмыс қағидаты.

Параграф 4. Желімдеуші, 4-разряд

48. Жұмыс сипаттамасы:

негізгі бөліктерді тігін бұйымдарына, тігін бұйымдарының жіктеріне оң жағынан жабыстыру, бөліктерді жабыстыру, қолғаптың жіктерін желімдеу жұмыстарын машинамен немесе қолмен орындау.

49. Білуге тиіс:

бөліктерді жабыстыру, қолғаптың жіктерін желімдеудің әдіс-тәсілдері, қолданылатын машиналардың құрылысы.

5. Материалдарды, пішім мен бұйымдарды жинақтаушы

Параграф 1. Материалдарды, пішім мен бұйымдарды жинақтаушы, 1-разряд

50. Жұмыс сипаттамасы:

тігін өндірісінің қалдықтарын материал түрі мен талшық құрамына қарай жинақтау.

51. Білуге тиіс:

тігін өндірісі қалдықтарын жинақтауға қойылатын талаптар.

Параграф 2. Материалдарды, пішім мен бұйымдарды жинақтаушы, 2-разряд

52. Жұмыс сипаттамасы:

тігін бұйымдарының, пішімнің жартылай дайын өнімдерін, әр түрлі материалдардың қалдықтарын, фурнитураларды артикулы, сорты, түсі, ені мен түрі бойынша буда-буда етіп жинақтау. Ілеспе құжаттар бойынша киім бұйымдарының, тігін бұйымдарының жартылай дайын өнімдерінің үстінің, астары мен қосымшаларының мақсатына сәйкес келуін тексеру. Дара бөліктерді жаю және сурет түрінде бағытталған түгі бар бөліктерді қайта жаю. Тігін бұйымдарының жекелеген өңделген бауларын дайын өнімдерді жасаудың технологиялық жүйелілігіне сәйкес жинақтау. Баулар мен таспаны артикулы мен түсі бойынша олардың қолданылуын алдын ала есептеусіз жинақтау, парашют өндірісіндегі пішім картасын толтыру. Шұлықтарды түсі, сапасы, өкшесінің биіктігі, қонышының ұзындығы бойынша жұптау, жарғақ таңдау және кесу, ізі бар рейтуздың жекелеген бөліктерін өңдейтін жерлерін белгілеу. Пішім картасының деректеріне сәйкес бағдар парақтарын дайын тігін бұйымының бағасын анықтамай толтыру.

53. Білуге тиіс:

тігін бұйымдарының, пішімнің жартылай дайын өнімдерін, әр түрлі материалдардың қалдықтарын, буданың, партияның фурнитуралары мен бауларын, жинақтарды артикулы, сорты, түсі, ені мен түрі бойынша жинақтау ережесі, тігін бұйымдарының жартылай дайын өнімдерінің, материалдардың, баулар мен таспаның түржиыны және олардың мақсаты, жинақталатын бұйымдағы бөліктердің саны, бағдар парақтарын толтыру ережесі.

Параграф 3. Материалдарды, пішім мен бұйымдарды жинақтаушы, 3-разряд

54. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі материалдардан жасалған дайын өнімдерді бағдар парағы мен нарядқа сәйкес түрі, фасоны, өлшемі, ұзындығы, түсі және прейскуранты бойынша жинақтау. ілеспе құжаттар бойынша тігін бұйымдарының, терінің өз мақсатына сәйкес келуін тексеру. Үлбірмен өңделген жаға, манжет және басқа да бөліктерді, табиғи үлбірден жасалған астарды түрі, сорты және өлшемі бойынша жинақтау. Пішімді дәлсіздіктерді кесу және жекелеген бөліктерін ауыстыра отырып, буда, жинақ етіп жинақтау. Пішімге арналған материалдың бөліктері мен қалдықтарын артикулы, түсі, өлшемі бойынша олардың қолданылуын алдын ала есептемей жинақтау. Пішімге арналған бау мен таспаны олардың қолданылуын алдын ала есептеп, жинақтау (парашют өндірісінде). Материалдар мен құрақтардың әртүрлі топтарын ескере отырып, дайын тігін бұйымының бағасын дайын бұйымдардың бағалар прейскуранты бойынша айқындай отырып, пішім картасының деректеріне сәйкес бағдар парақтарын толтыру.

55. Білуге тиіс:

әр түрлі материалдардан жасалған дайын өнімдерді бағдар парағы мен нарядқа сәйкес түрі, фасоны, өлшемі, ұзындығы, түсі және прейскуранты бойынша жинақтау ережесі, пішімге арналған материал бөліктерін, баулар мен таспаларды жинақтау, тігін бұйымдарының түржиыны мен өлшемі, тілу тәсілдері және пішім бөліктерін ауыстыру ережесі, жинақталатын бұйымды жасауға жұмсалатын материалды жұмсау нормасы, орналастыру схемасы, дайын тігін бұйымының бағасын айқындай отырып, бағдар парақтарын толтыру ережесі, дайын бұйымдардың бағалар прейскуранты.

Параграф 4. Материалдарды, пішім мен бұйымдарды жинақтаушы, 4-разряд

56. Жұмыс сипаттамасы:

материалдардың бөліктері мен қалдықтарын төсемеде қалдықсыз немесе барынша аз қалдықпен пайдалану үшін әр түрлі тәсілдермен есептеу. Есептеу және пішу картасын толтыру. Материалдардың бөліктері мен қалдықтарын есептеу және оларды артикулы, түсі мен өлшемі бойынша жинақтау, төсеушімен бірлесе отырып пішімнің қалдықтарын сұрыптап, қоймаға тапсыру, парашют өндірісінде жоспарлау карталарын жасау. Материалдардың бөліктері мен қалдықтарын есептеу үшін ақпаратты дайындау және дербес электронды-есептеуіш машинасына енгізу, толтырылған карталарды басып шығару.

57. Білуге тиіс:

қолданылатын жабдықтың құрылысы мен техникалық-пайдаланушылық сипаттамасы, материалдардың қалдықтарын әр түрлі тәсілдермен есептеу ережесі, пішім кестесі, жинақталатын бұйымдарға материал жұмсау нормалары, есептеу және пішу картасын толтыру ережесі, материалдардың артикулдары, жинақталатын материалдарға, пішім мен бұйымдарға арналған паспорттарды, жоспарлау карталарын, өлшеу ведомостерін толтыру тәртібі.

Параграф 5. Материалдарды, пішім мен бұйымдарды жинақтаушы, 5-разряд

58. Жұмыс сипаттамасы:

пішім кестесіне сәйкес тігін бұйымдарының барлық үлгілері және материалдардың түрлері бойынша матаның паспортын таңдай отырып, наряд-тапсырмаларды ресімдеу, материалдарды тиімді пайдалану есебін орындау, дербес электронды есептеуіш машинада жұмсалатын фурнитураны есептеу. Материалдар мен жапсырмалардың барлық түрлері бойынша пішім картасын ресімдеу.

59. Білуге тиіс:

қолданылатын жабдықтың құрылысы мен техникалық-пайдаланушылық сипаттамасы, наряд-тапсырма жазу және пішім картасын ресімдеу тәртібі, дербес электронды-есептеуіш машинасына жұмсалатын фурнитураны есептеу, материалдарды тиімді пайдалануды есептеудің әдіс-тәсілдері, пішу кестесі, тігін бұйымдарының түржиыны мен өлшемдері, жинақталатын тігін бұйымдарына жұмсалатын материалдарды жұмсау нормасы.

6. Материалдарды, лекалалар мен бұйымдарды бақылаушы

Параграф 1. Материалдарды, лекалалар мен бұйымдарды бақылаушы, 1-разряд

60. Жұмыс сипаттамасы:

лента, шілтер, таспа, сутаж және басқа да әшекейлеу материалдарын бақылау. Материалдардың ұштық балқытарын өлшеу. Материал өлшеу қорытындысын ведомоске жазу.

61. Білуге тиіс:

материал ұзындығын бақылаудың әдіс-тәсілдері, материалдарды өлшеу ведомостерін толтыру.

Параграф 2. Материалдарды, лекалалар мен бұйымдарды бақылаушы, 2-разряд

62. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі материалдардың ұзындығын өлшеу машинасында немесе үстелде бақылау.

63. Білуге тиіс:

материалдың ұзындығы мен енін бақылаудың әдіс-тәсілдері, бақыланатын материалдардың мемлекеттік стандарттары және техникалық құжаттамасы, өлшеу машинасының жұмыс қағидаты.

Параграф 3. Материалдарды, лекалалар мен бұйымдарды бақылаушы, 3-разряд

64. Жұмыс сипаттамасы:

барлық түрлі ас үй, төсек-орын жабдықтарын, үшкіл орамал, орамал, шарф, сондай-ақ лекалолардың, жаймалардың, жаймалардың суреттерінің, трафареттер мен пішімдердің және сол бұйымдарға жасалған пішімнің сапасының эталон үлгілерге сәйкестілігін бақылау және сорттылығын анықтау. Бақыланатын материалдар мен бұйымдардың ақаулықтарын анықтауды есепке алу. Тауарлық белгілерді толтырудың дәлдігі мен дұрыстығын материалдар мен бұйымдардың өңделуі мен сорттылығына үстемеақылар мен жеңілдіктерді ескермей, тауарлық белгілер деректемелерінің соңғысына сәйкестігін тексеру.

65. Білуге тиіс:

бақыланатын бұйымдардың, лекалолардың, жаймалардың, жаймалардың суреттерінің, трафареттер мен пішімдердің сапасын анықтаудың әдіс-тәсілдері, материалдар мен бұйымдардың сорттылығын айқындау ережесі, бақыланатын материалдар мен бұйымдардың мемлекеттік стандарттары және нормативтік техникалық құжаттама, бақыланатын бұйымдарды жасау технологиясы, анықталған ақаулықтарын есепке алу тәртібі.

Параграф 4. Материалдарды, лекалалар мен бұйымдарды бақылаушы, 4-разряд

66. Жұмыс сипаттамасы:

ішкиімнің, сырма көрпе, галстук, әр түрлі ойыншықтардың, қолғап, носки-шұлық, галантереялық және басқа да бұйымдардың сапасын бақылау және сорттылығын анықтау, сондай-ақ осы бұйымдарға арналған лекалолардың, жаймалардың, жаймалардың суреттерінің, трафареттер мен пішімдердің сапасын және эталон үлгілерге сәйкестігін бақылау. Фурнитура мен өңдеу материалдарының сапасын бақылау. Пішім картасын ресімдей отырып, материал төсемесін бақылау. Бұйымдардың өлшеу деректеріне сәйкестігін тексеру.

67. Білуге тиіс:

бақыланатын бұйымдардың, фурнитура мен өңдеу материалдарының сапасын тексерудің әдіс-тәсілдері, материалдар мен бұйымдардың сорттылығын айқындау ережесі, бақыланатын материалдар мен бұйымдардың мемлекеттік стандарттары және нормативтік техникалық құжаттама, бақыланатын бұйымдарды жасау технологиясы, материал жаймасын бақылау ережесі және пішім картасын ресімдеу.

Параграф 5. Материалдарды, лекалалар мен бұйымдарды бақылаушы, 5-разряд

68. Жұмыс сипаттамасы:

көйлек түржиынының, куртка, бушлат, көкірекше, шалбар, қысқа комбинезон, жейде-форма, корсет бұйымдарын, өндірістік киім бұйымдарын, бас киім, такелаждық бұйымдардың және жартылай дайын өнімдердің сапасын бақылау, сондай-ақ осы бұйымдарға арналған лекалолардың, жаймалардың, жаймалардың суреттерінің, трафареттер мен пішімдердің сапасын және эталон үлгілерге сәйкестігін бақылау, әр түрлі материалдардың сапасын электронды есептеуіш машинаны пайдалана отырып, бақылау. Жаппай өндіріс бұйымдарының сорттылығын және олардың мемлекеттік стандарттары мен техникалық шарттарына сәйкес, жеке тапсырыстар бойынша жөнделген және жасалған бұйымдарды анықтау. Сапасыз өнімге акт жасауға, ресімдеуге және өнім жеткізушілерге шағым білдіруге қатысу. Тапсырыс берушілердің жеке тапсырыс бойынша жасалған бұйымның сапасына жасаған шағымдарын қарауға қатысу.

69. Білуге тиіс:

бақыланатын бұйымдар мен материалдардың сапасын тексерудің әдіс-тәсілдері, жаппай өндіріс бұйымдары мен материалдарының сорттылығын айқындау, бақыланатын бұйымдар мен материалдардың сапасына қойылатын мемлекеттік стандарттардың талаптары, бақыланатын бұйымдарды жасау және жөндеу технологиясы, ақаулығын анықтау-өлшеу машинасының құрылысы, электронды есептеуіш машинаның құрылысы мен техникалық-пайдаланушылық сипаттамасы.

70. Кәсіптік орта білім талап етіледі.

Параграф 6. Материалдарды, лекалалар мен бұйымдарды бақылаушы, 6-разряд

71. Жұмыс сипаттамасы:

жартылай дайын өнімдер мен пальто-костюм түржиыны бұйымдарын: пальто, жоғары үлбір бұйымдарының, астарлы және жиекті салымды курткалар, шинель, пиджак, фрак, визитка, мундир, китель, жалбағай, жакет, комбинезонның сапасын бақылау, сондай-ақ осы бұйымдарға арналған лекалолардың, жаймалардың, жаймалардың суреттерінің, трафареттер мен пішімдердің сапасын және эталон үлгілерге сәйкестігін бақылау. Жаппай өндіріс бұйымдарының сорттылығын және мемлекеттік стандарттарға сәйкес жеке тапсырыс бойынша жөнделген және жасалған бұйымдарды тапсырыс берушілерге беруге дайын екенін анықтау.

72. Білуге тиіс:

бақыланатын бұйымдардың сапасын тексерудің әдіс-тәсілдері, көрсетілген жаппай өндіру өндірісінің түржиынындағы бұйымдардың сорттылығын анықтау ережесі, мемлекеттік стандарттың бақыланатын бұйымдар мен материалдардың сапасына қойылатын талаптар, бақыланатын бұйымдарды жасау және жөндеу технологиясы.

73. Кәсіптік орта білім талап етіледі.

7. Көшірмесін жасаушы

Параграф 1. Көшірмесін жасаушы, 2-разряд

74. Жұмыс сипаттамасы:

сурет контурын трафарет бойынша әр түрлі материалдарда парафин, жаққыш немесе тампонның көмегімен көшірме жасау.

75. Білуге тиіс:

суреттің көшірмесін трафарет бойынша жасаудың әдіс-тәсілдері, парафиннің қасиеттері.

Параграф 2. Көшірмесін жасаушы, 3-разряд

76. Жұмыс сипаттамасы:

лекало жаймасын кішірейтілген көлемде машинада немесе қолмен көшіру.

77. Білуге тиіс:

лекало жаймасын машинада немесе қолмен көшірудің әдіс-тәсілдері, қызмет көрсетілетін машинаның құрылысы.

8. Бас киімдердің үлгісін жасаушы

Параграф 1. Бас киімдердің үлгісін жасаушы, 3-разряд

78. Жұмыс сипаттамасы:

мақта-мата мен кендір матадан (барқыт пен ши барқыттан басқа) жазғы бас киімнің барлық түрлерін үлгілер бойынша машинада немесе қолмен жасау және жөндеу.

79. Білуге тиіс:

мақта-мата мен кендір матадан бас киім жасаудың және жөндеудің әдіс-тәсілдері, жазғы типті бас киімнің түржиыны, қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері, машиналардың мақсаты қолданылатын құралдар мен оларды пайдалану ережесі.

Параграф 2. Бас киімдердің үлгісін жасаушы, 4-разряд

80. Жұмыс сипаттамасы:

кепка, фуражка, күнқағарсыз үлгілері бойынша машинада немесе қолмен әр түрлі шапкалардың, әйелдерге арналған жаздық, жиегі сырмаланып тігілген қалпақтарды әр түрлі материалдардан жасау және жөндеу, жүн және жібектен, мақта-мата барқыт пен ши барқыттан, сабан таспадан, жасанды үлбір, былғары мен күдеріден бас киім жасау және жөндеу.

81. Білуге тиіс:

көрсетілген материалдардан бас киім жасау және жөндеудің әдістері, қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері, бас киім жасау технологиясы, қызмет көрсетілетін машиналардың жұмыс қағидаты.

Параграф 3. Бас киімдердің үлгісін жасаушы, 5-разряд

82. Жұмыс сипаттамасы:

машинада немесе қолмен "сәлде" типті, бүрмеленген, әр түрлі материалдармен күрделі әшекейленген, сондай-ақ бас киімді табиғи үлбірден, былғары мен күдеріден, синтетикалық ши барқыттан, жібек барқыттан, "құс жүнінен", целлофаннан, рафтан, кендірден, моноталшықтан жасау және жөндеу.

83. Білуге тиіс:

көрсетілген материалдардан бас киім жасау және жөндеудің әдістері, операцияларды орындау жүйелілігі, қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері, ақаулықтардың пайда болу себептері және олардың алдын алу шаралары, қызмет көрсетілетін машиналардың құрылысы.

Параграф 4. Бас киімдердің үлгісін жасаушы, 6-разряд

84. Жұмыс сипаттамасы:

бас киімдердің үлгілерін машинада немесе қолмен әр түрлі материалдардан, былғары мен үлбірден жасау.

85. Білуге тиіс:

көрсетілген материалдардан бас киім жасау және жөндеудің әдістері, операцияларды орындау жүйелілігі, қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері, ақаулықтардың пайда болу себептері және олардың алдын алу шаралары, қызмет көрсетілетін машиналардың құрылысы.

9. Арнайы бас киімдер аппаратурасының монтаждаушысы

Параграф 1. Арнайы бас киімдер аппаратурасының монтаждаушысы, 4-разряд

86. Жұмыс сипаттамасы:

дұлығаның астары мен басқа да арнайы бас киімдерге арналған аппаратураны монтаждау, монтаждаудың дұрыстығын тексеру.

87. Білуге тиіс:

арнайы бас киімдерге арналған аппаратураны монтаждаудың әдіс-тәсілдері, арнайы бас киімдердің түрлері, монтаждалған аппаратураны тексерудің әдіс-тәсілдері.

10. Төсеуші

Параграф 1. Төсеуші, 2-разряд

88. Жұмыс сипаттамасы:

қапсырмаларын, біріктіру буындарының орау қаптарын, тыстарын ашуға арналған материалдардың механизмдері мен құралдарының көмегімен төсеу, парашют өндірісінде орама жаймаларын орау. Материалдарды ұзындығы бойынша ашу қалдықтарын төсеу.

89. Білуге тиіс:

төселетін материалдардың қасиеттері мен артикулы, материалдарды ұзындығы бойынша ашу қалдықтарын төсеудің әдіс-тәсілдері, қолданылатын механизмдері мен құралдарының жұмыс қағидаты.

Параграф 2. Төсеуші, 3-разряд

90. Жұмыс сипаттамасы:

материалдардың барлық түрлерін олардың тиімді қолданылуын есептемей, машинамен немесе қолмен төсеу. Материалды секцияның ұзындығы бойынша төсеуге арналған үстелді белгілеу, төсеменің ұзындығын тексеру. Төсеменің жоғарғы бетіне жаймалар мен трафареттердің суреттерін салу. Материалдарды парашюттің күмбезін, ранецтерін, камераларын, тысын олардың паспорттық деректері, физикалық-механикалық көрсеткіштері, түсі, эталоны бойынша таңдай отырып төсеу, парашют өндірісінде схемаға немесе сызбаларға сәйкес жайманы белгілеу.

91. Білуге тиіс:

материалдарды олардың тиімді жұмсалуын есептемей, төсеудің әдіс-тәсілдері, секциядағы үстелдерді орналастыру тәртібі және материалдарды төсеу тәсілдері, пішім түрін айқындау үшін төселетін материалдарды таңдау ережесі, төселетін материалдардың қасиеттері, парашют өндірісінде жайма төсеу кезінде схемалар мен сызбаларды оқу ережесі.

Параграф 3. Төсеуші, 4-разряд

92. Жұмыс сипаттамасы:

материалдардың барлық түрлерін олардың тиімді қолданылуын есептеп, машинамен немесе қолмен төсеу. Парашют өндірісінде бұйымдарды пішуге арналған материалды қаптау кезінде ақаулықтарын белгілеп немесе кесіп тастап тексеру.

93. Білуге тиіс:

материалдарды олардың тиімді жұмсалуын есептеп, төсеудің әдіс-тәсілдері, дайын бұйымдағы шекті ақаулықтарды белгілеу тәсілдері және оларды бұйымның жасырын немесе жабық жерлеріне келтіру, тиімсіз қалдықтар, ұзындығы бойынша материал жоғалту лимиттері, материалдардың шектері мен белгілеу ережесі, қолданылатын машиналардың құрылысы.

11. Лекалоның орналасуын жобалаушы оператор

Параграф 1. Лекалоның орналасуын жобалаушы оператор, 7-разряд

94. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі материалдардан жасалған пальто-костюм және көйлек түржиыны бұйымдарына лекало дайындаған және салған кезде үлгілерді математикалық өңдеу, лекалоны салу шарттары туралы ақпаратты электронды есептеу машинасына енгізу, жұмыс жаймасын өңдеу және оның ең тиімді нұсқасын жасау, лекалоның дайын жаймасын электронды есептеу машинасының дерекқорына енгізу.

95. Білуге тиіс:

лекало дайындаған және салған кезде үлгілерді математикалық өңдеудің әдіс-тәсілдері, ақпаратты электронды есептеу машинасына енгізудің тәсілдері мен техникасы, жұмыс жаймасын өңдеу және оның ең тиімді нұсқасын жасау әдістері, лекалоны дұрыс жаймаудың алдын алу және жою тәсілдері.

96. Кәсіптік орта білім талап етіледі.

12. Тігін жабдығының операторы

Параграф 1. Тігін жабдығының операторы, 3-разряд

97. Жұмыс сипаттамасы:

күрделігі орташа бөліктерді автомат немесе жартылай автомат тігін жабдығында өңдеу процессін жүргізу. Қызмет көрсетілетін жабдықтың үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету. Қызмет көрсетілетін жабдықтың жұмысындағы ұсақ кемшіліктерді жою. Пішім сапасын, бөліктердің, бұйымдардың, жіп пен түймелердің және қосымша материалдар түсінің сәйкестігін бақылау.

98. Білуге тиіс:

бөліктерді өңдеудің технологиялық параметрлері, тігіс түрлері, қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері, қызмет көрсетілетін жабдықтың мақсаты мен жұмыс қағидаты, әр түрлі құралдарды, құрылғылар мен автоматтандыру құралдарының мақсаты мен оларды пайдалану ережесі.

99. Жұмыс үлгілері:

1) носки-шұлық бұйымдарының сүйір басын тігу;

2) саңылаулардың ілмектерін түю;

3) клапандарды, белдіктерді, манжеттерді, сыналарды, шлицаларды, паттарды өңдеу;

4) түйме тігу;

5) киімнің бөліктерін бекіту;

6) фурнитураларды қосу;

7) тігістер мен бүкпелерді тегістеу.

Параграф 2. Тігін жабдығының операторы, 4-разряд

100. Жұмыс сипаттамасы:

тігін бұйымдарының күрделі бөліктерін автомат немесе жартылай автомат тігін жабдығында өңдеу процессін жүргізу. Қызмет көрсетілетін жабдықтың үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету, оларды жөндеуге қатысу. Әр түрлі материалдарды оларды тиімді пайдаланудың есебін жасай отырып, автоматтандырылған төсеу кешенінде төсеу процессін жүргізу.

101. Білуге тиіс:

тігін бұйымдарының түржиыны және олардың бөліктерін өңдеудің технологиялық параметрлері, қызмет көрсетілетін жабдықтардың мақсаты мен жұмыс қағидаты, оны жөндеу ережесі, әр түрлі материалдарды оларды тиімді пайдаланудың есебін жасай отырып төсеудің әдіс-тәсілдері, автоматтандырылған жабдықты басқару панеліне төсеу режимін орнату жүйесі, төсем ұзындығының шегі және орнату ережесі, көтеру механизмін реттеу тәсілдері және төсеу құрылғысының қозғалу жылдамдығы, төсеме сапасына қойылатын талаптар, материалдардың қасиеттері мен оларды төсеу ерекшелігі.

102. Жұмыс үлгілері:

1) жайманы фигуралық сырмамен сырып тігу,

2) жағаны, өңірді, қайырманы, қалтаны өңдеу,

3) бұйымның (шұлықтың) бөліктерін қосу.

Параграф 3. Тігін жабдығының операторы, 5-разряд

103. Жұмыс сипаттамасы:

аса күрделі бөліктерді автомат немесе жартылай автомат тігін жабдығында өңдеу процессін жүргізу. Әр түрлі материалдарды бағдарламамен басқарылатын автоматтандырылған пішу кешенінде пішу процессін жүргізу. Автоматтандырылған пішу кешеніне техникалық қызмет көрсету. Электронды есептеуіш машинаны пайдалана отырып, әр түрлі материалдардың сапасын бақылау процессін жүргізу. Материалдардың бөліктері мен қалдықтарын электронды есептеуіш машинада есептеу және оларды пішу үшін артикулы, түсі мен көлемі бойынша жинақтау.

104. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысы, оны жөндеу ережесі, автоматтандырылған пішу кешенінің жұмыс қағидаты және пайдалану ережесі, пішу режимін түзету, пішім сапасына қойылатын талаптар, бақыланатын материалдардың сапасын тексерудің әдіс-тәсілдері, материал бөліктерін, пішім графикасын есептеудің әдіс-тәсілдері, материалдарды жұмсау нормасы және технологиялық қалдықтардың шекті пайызы.

Параграф 4. Тігін жабдығының операторы, 6-разряд

105. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі материалдарды бағдарламамен басқарылатын автоматтандырылған пішу кешенінде пішу процессін жүргізу және оны жөндеу. Пішу бағдарламасын әзірлеуге қатысу. Автоматтандырылған пішу кешеніне техникалық қызмет көрсету және оны жөндеуге қатысу.

106. Білуге тиіс:

автоматтандырылған пішу кешенінің жұмыс қағидаты және пайдалану ережесі, қызмет көрсетілетін кешеннің құрылымдық ерекшеліктері, механикалық, электр және пневматикалық шағын жүйелердің құрылысы, автоматтандырылған пішу кешенінде ақаулықтардың пайда болуы себептері, олардың алдын алу тәсілдері, пішу сапасына қойылатын талаптар, пішу режимін түзету.

107. Кәсіптік орта білім талап етіледі.

13. Материалдар мен дайын бұйымдарды өңдеуші

Параграф 1. Материалдар мен дайын бұйымдарды өңдеуші, 2-разряд

108. Жұмыс сипаттамасы:

дайын өнімдерді, бөліктерді, әр түрлі материалдарды олардың қасиеттеріне қарай крахмалдау режимін айқындай отырып, қолмен крахмалдау. Крахмалданған бұйымдарды, бөліктерді, әр түрлі материалдарды кептіру. Крахмал ерітіндісін дайындау. Құрақтарды бояу. Құрақ бөліктерді тігін машинасында қайып тігу.

109. Білуге тиіс:

крахмалдау, кептіру және қайып тігудің әдіс-тәсілдері, қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері, материалдардың жекелеген түрлеріне крахмалдау процессінің тигізетін әсері, крахмал ерітіндісін дайындау технологиясы, крахмалдың түрі мен сорты, олардың сапасына қойылатын талаптар, тігін машинасының жұмыс қағидаты.

Параграф 2. Материалдар мен дайын бұйымдарды өңдеуші, 3-разряд

110. Жұмыс сипаттамасы:

матаның бетіне аппреттеуіш ерітіндіні бүріккішпен бүрке отырып тегістеп жағу. Матаның жиектерін түзету, матаны белгілі бір мөлшерде керу, кептіру камерасының қыздыру температурасын норма шегінде сақтау. Аппреттеуіш ерітіндіні дайындау.

111. Білуге тиіс:

аппреттеудің, өңдеу түстерін жасаудың әдіс-тәсілдері, аппреттеуіш ерітіндіні дайындауға қойылатын техникалық талаптар, бөшкеге дайын ерітіндіні құю техникасы, материалдардың құрылысы мен мақсаты, кептіру камерасының, қолданылатын құралдар мен өлшеу аспаптарының құрылысы.

14. Плиссирлеуші-бүрмелеуші

Параграф 1. Плиссирлеуші-бүрмелеуші, 3-разряд

112. Жұмыс сипаттамасы:

машинада плиссирлеу және бүрмелеу. Материалды машинаға салу, плиссирлеу және бүрмелеу режимін белгілеу. Плиссе мен бүрмені бекітуге арналған ерітінді дайындау және жағу.

113. Білуге тиіс:

машинада плиссирлеу және бүрмелеудің әдіс-тәсілдері, плиссирлеу және бүрмелеу түрлері, қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері, ерітінді дайындау рецептурасы мен технологиясы, оларды жағудың әдіс-тәсілдері.

Параграф 2. Плиссирлеуші-бүрмелеуші, 4-разряд

114. Жұмыс сипаттамасы:

дайын қалыптарды пайдалана отырып, қолмен плиссирлеу және бүрмелеу. Материалды қалыптарға салу. Қалыптарды буландыру және кептіру.

115. Білуге тиіс:

қолмен плиссирлеу және бүрмелеудің, әр түрлі материалдарға арналған қалыптарды буландыру және кептірудің әдіс-тәсілдері.

Параграф 3. Плиссирлеуші-бүрмелеуші, 5-разряд

116. Жұмыс сипаттамасы:

тік бүрмелеп плиссирлеу және бүрмелеуге арналған қалыптарды пайдалана отырып, қолмен плиссирлеу және бүрмелеу. Тік бүрмелеп плиссирлеу және бүрмелеуге арналған қалыптарды есептеу, белгілеу және жасау.

117. Білуге тиіс:

тік бүрмелеп плиссирлеу және бүрмелеуге арналған қалыптарды есептеу, белгілеу және жасау ережесі, қалыптарды жасауға арналған қағаздың түрлері мен қасиеттері.

Параграф 4. Плиссирлеуші-бүрмелеуші, 6-разряд

118. Жұмыс сипаттамасы:

фигуралық бүрмелеп плиссирлеу және бүрмелеуге арналған қалыптарды пайдалана отырып, қолмен плиссирлеу және бүрмелеу. Фигуралық бүрмелеп плиссирлеу және бүрмелеуге арналған қалыптарды есептеу, белгілеу және жасау. Плиссе мен бүрменің жаңа түрлерін жасау.

119. Білуге тиіс:

фигуралық бүрмелеп плиссирлеу және бүрмелеуге арналған қалыптарды есептеу, белгілеу және жасау ережесі.

15. Тігінші

Параграф 1. Тігінші, 2-разряд

120. Жұмыс сипаттамасы:

қатты және бір түсті маталар мен бұйымдарды, тегіс носки-шұлық бұйымдарын торлап жамау арқылы машинада немесе қолмен жөндеу, дайын бұйымдарды тазалау, әр түрлі бұйымдарды тігу және жөндеу кезінде фурнитураны, түймелерді түбін тартпай, қолмен қосу. Бұйымдардың фурнитурасын, әшекейлерін, үлбір жағасын, алу, фурнитура мен әшекейлегіштерді орау, химиялық тазарту және киімді бояу кезінде заттарды нөмірлеп таңбалау.

121. Білуге тиіс:

торлап жамау, дайын бұйымдарды тазалау, фурнитураны қосу, фурнитураны, үлбір жағаны, фурнитура орамасын, бұйымның таңбасын алу, өңдеудің әдіс-тәсілдері, қолданылатын машиналардың мақсаты мен жұмыс қағидаты.

Параграф 2. Тігінші, 3-разряд

122. Жұмыс сипаттамасы:

тігін бұйымдарын, үлгілерді жеке тапсырыс бойынша тігу, ішкиімді (труси мен итжейде), ас үй және төсек орын жабдықтарын (ақ жайма), әр түрлі материалдардан жасалған биялайды машинада немесе қолмен тапсырыстардың паспорттарына, мемлекеттік стандарттарға, техникалық шарттар мен белгіленген өңдеу технологиясына сәйкес жөндеу. Астарды, өңірлік және жылылау астарын өңдеу және жөндеу, үлбір қаптамасын төсемесімен тарту, бөліктердің тіліктерін, ілмектерін арнайы машинада орау, пішуші белгілеген сызықтарды симметриялы бөліктерге әр түрлі тәсілдермен көшіру, түймені түбін тарта отырып, тігу, бұйымды сөгу және бөліктерін тазалау, материалдың тік кесіктерін жабыстыру, әр түрлі бұйымдарды тігу және жөндеу кезінде ұсақ бөліктерді ылғалды-жылылап өңдеу.

123. Білуге тиіс:

көрсетілген тігін бұйымдарын тігу, жөндеу және ылғалды-жылылап өңдеу әдістері мен тәсілдері, тігін бұйымдарының бөліктерін өңдеу технологиясы, қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері, қолданылатын материалдардың құрылысы.

Параграф 3. Тігінші, 4-разряд

124. Жұмыс сипаттамасы:

тігін бұйымдарын, үлгілерді жеке тапсырыс бойынша тігу, үлбір астарлы жилеттерді, ішкиімді (пижама, кальсон, ішкөйлектер), фасонды төсек-орын жабдықтарын (көрпе тысы), көрпелерді, алжапқыштарды, қолғаптарды, өндірістік киім бұйымдарын және басқа да осы сияқты әр түрлі материалдардан жасалған бұйымдарды машинада немесе қолмен еңбек бөлінісімен немесе еңбекті бөліспей жөндеу және жаңарту. өндіріске жаңа үлгілерді енгізуге қатысу.

Шалбарларды, қысқа комбинезондарды, сырт жейделерді, куртка, ер адамдарға арналған жилет (үлбір астарлы жилеттен басқа), корсет бұйымдарын, форма көйлектерді операция құрамында: өңірді, қайырманы, жағаны, мойынды, жең ойындысын, қалтаны, ілмектерді, алдыңғы жікті планкамен өңдеу, жағаны мойынмен қосу, көктелген жеңді жең ойындысына орнату, ілмекті қолмен көктеу, астарды пішу және бұйымның үсіне келтіру, кеуде тұсында форма қалыптастыру үшін үстіңгі бөлікті қолмен ылғалды-жылылық өңдеу, көктелген жеңді, көктелген өңір астарын, үстіңгі жағаны орнату, көрсетілген бұйымдарды, шалбардан басқасын, соңғы рет ылғалды-жылылық өңдеу жұмыстары болған жағдайда еңбек бөлінісімен тігу. Бұйымның жоғарғы және төменгі бөліктерін өңдеу, өңірдің астарына қатпарды қолмен көктеу, астарға жылы қабат астарды сырып тігу, үстінің бөліктерін қосу, астар мен жылы қабатты бұйыммен қосу, қолмен қалып беру үшін жасалған өңір қабатын ылғалды-жылылық өңдеу, бөліктердің көшірмесін престе алу, булау мен тазалаудан кейін бұйымның бөліктерін ылғалды-жылылық өңдеу, әр түрлі бұйымдарды тігу және жөндеу кезінде үстіңгі бөлігіндегі жапсырмаларды жабыстыру, қондырып тігу, сырып тігу арқылы жөндеу. Жеке бұйымдардағы ақаулықтарды суретті сақтай отырып, түзету, суретті және капрон бұйымдарды, трикотаж жайманы торлап жамау, тартылып қалған жіптерді түзету.

125. Білуге тиіс:

тігін бұйымдарының көрсетілген түржиынын тігу, жөндеу, ылғалды-жылылық өңдеу, торлап жамау технологиясы, әдіс-тәсілдері, бұйымдардың түржиыны, құрылысы, құрамдас бөліктері мен бөліктері, тігістердің түрлері, қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері, қолданылатын машиналардың жұмысындағы ұсақ кемшіліктерді түзету.

Параграф 4. Тігінші, 5-разряд

126. Жұмыс сипаттамасы:

тігін бұйымдарын, үлгілерді жеке тапсырыс бойынша тігу, шалбарларды, қысқа комбинезондарды, сырт жейделерді, куртка, ер адамдарға арналған жилет (үлбір астарлы жилеттен басқа), корсет бұйымдарын, форма көйлектерді операция құрамында: өлшеуден кейін бормен сызылған сызықтарды қалпына келтіру, үстіңгі бөліктерді пішу, сызықтарды алдын ала белгілеп алып, үстіңгі бөліктерін кесу, шалбардың белдігін пішу, жеңнің ойындысын көктеу немесе жеңді жабық ойындыға қондырып тігу, бюстгалтердің көкірекшелерін жабық кесіндіге қондырып тігу, шалбардың артқы бөлігін ылғалды-жылылық өңдеу және шалбарды соңғы рет ылғалды-желілік өңдеу жұмыстары болған жағдайда еңбек бөлінісімен тігу. Еңбек бөлінісімен тігу және жөндеу. Пальто, астарлы пиджак, фрак, визитка, жакетті, сыртқы үлбір киімдерді, шинель, плащ, китель, мундир, комбинезон, астарлы және өңірі астарлы куртканы, көйлек түржиыны бұйымдарын (сыртқы жейде, шалбар мен қысқа комбинезоннан басқа), операция құрамында: өңірді, қайырманы, жағаны, мойынды, жең ойындысын, қалтаны, ілмектерді, алдыңғы жікті планкамен өңдеу, жағаны мойынмен қосу, көктелген жеңді жең ойындысына орнату, лифті юбкамен қосу, астарды бұйымның сыртымен оның жиектеу бөліктері болған кезде қосу, ілмекті қолмен көктеу, астарды пішу және бұйымның үсіне келтіру, кеуде тұсында форма қалыптастыру үшін үстіңгі бөлікті қолмен ылғалды-жылылық өңдеу, көктелген жеңді, көктелген өңір астарын, үстіңгі жағаны орнату жұмыстары болған жағдайда еңбек бөлінісімен тігу. Табиғи үлбірден жасалған бас киімдерді үлбірді таңдай отырып жөндеу. Көркем торлап жамау, білдірмей торлау, жапсырмаларды қосып өру, әр түрлі бұйымдар мен материалдарды жөндеу кезінде тігістерді сөгу.

127. Білуге тиіс:

көрсетілген тігін бұйымдарының түржиынын тігу, жөндеу, ылғалды-жылылық өңдеу, көркем торлап жамау, білдірмей торлау, жапсырмаларды қосып өру технологиясы, әдіс-тәсілдері, бұйымның құрылысы, құрамдас бөліктері мен бөліктері, қолданылатын машиналардың құрылымдық ерекшеліктері.

Параграф 5. Тігінші, 6-разряд

128. Жұмыс сипаттамасы:

тігін бұйымдарын, үлгілерді жеке тапсырыс бойынша тігу, әр түрлі материалдардан жасалған пальто, пиджак, фрак, визитка, жакетті, сыртқы үлбір киімдерді, шинель, плащ, китель, мундир, комбинезон, астарлы және өңірі астарлы куртканы, көйлек түржиыны бұйымдарын (сыртқы жейде, шалбар мен қысқа комбинезоннан басқа) жөндеу және жаңарту, операция құрамында: өлшеуден кейін бормен сызылған сызықтарды қалпына келтіру, үстіңгі бөліктерді пішу, сызықтарды алдын ала белгілеп алып, үстіңгі бөліктерін кесу, көрсетілген бұйымдарды соңғы ылғалды-жылылық өңдеу, көктелген жеңді жең ойындысына орнату жұмыстары болған жағдайда машинада немесе қолмен еңбек бөлінісімен тігу.

129. Білуге тиіс:

көрсетілген тігін бұйымдарының түржиынын тігу, жөндеу, ылғалды-жылылық өңдеу технологиясы, әдіс-тәсілдері, тігін бұйымдарының құрылысы, құрамдас бөліктері мен бөліктері.

Параграф 6. Тігінші, 7-разряд

130. Жұмыс сипаттамасы:

эксклюзивті киім үлгілерін жеке эскиздер, эталон үлгілер және сынақ үлгілері бойынша әр түрлі мақсаттағы, құрылымдық тұрғыдан әр түрлі, табиғи, синтетикалық және қоспа матадан, трикотаждан жасалған киімдерді тігу.

131. Білуге тиіс:

әр түрлі мақсаттағы киім үлгілерін жасау технологиясы, көрсетілген түржиын бұйымдарын технологиялық өңдеудің жаңа әдістері, тәсілдері мен ерекшеліктері.

16. Материалдарды, жартылай дайын бұйымдар мен дайын бұйымдарды қабылдаушы

Параграф 1. Материалдарды, жартылай дайын бұйымдар мен дайын бұйымдарды қабылдаушы, 2-разряд

132. Жұмыс сипаттамасы:

табиғи үлбір материалдар, жартылай дайын бұйымдар, пішім, фурнитурадан басқа, әр түрлі материалдарды түржиыны, салмағы, саны, сорты бойынша ілеспе құжатта көрсетілген деректерге сәйкес қабылдау және тапсыру. Оларды жұмыс орнына және сақтайтын дерге тасымалдау. Орамасы мен таңбалануын тексеру. Түскен және жөнелтілетін материалдардың құжаттарын ресімдеу.

133. Білуге тиіс:

қабылдау және тапсыру ережесі, қабылданатын және тапсырылатын материалдардың түрлері, материалдарды, жартылай дайын бұйымдарды, пішімдерді, фурнитураны таңбалаудың, орау мен сақтаудың белгіленген тәртібі, оларды есепке алу ережесі, есеп жүргізу.

Параграф 2. Материалдарды, жартылай дайын бұйымдар мен дайын бұйымдарды қабылдаушы, 3-разряд

134. Жұмыс сипаттамасы:

табиғи үлбір материалдар, жартылай дайын бұйымдар, пішім, фурнитураны түржиыны, салмағы, саны, сорты бойынша ілеспе құжатта көрсетілген деректерге сәйкес қабылдау және тапсыру. Дайын өнімнің көлемі бойынша жедел есеп жүргізу.

135. Білуге тиіс:

қабылдау және тапсыру ережесі, қабылданатын және тапсырылатын материалдардың түрлері, бұйымдардың түржиыны, табиғи үлбір материалдар мен дайын бұйымдарды таңбалаудың, орау мен сақтаудың белгіленген тәртібі, оларды есепке алу ережесі.

Параграф 3. Материалдарды, жартылай дайын бұйымдар мен дайын бұйымдарды қабылдаушы, 4-разряд

136. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі материалдарды, жартылай дайын бұйымдарды түржиыны, салмағы, саны, сорты бойынша пішім картасына сәйкес қабылдау және тапсыру. Пішімді, қалдықтарды шикізат түріне, үлгісіне қарай дербес электронды-есептеуіш машинасын қолдана отырып, есепке алу. Негізгі және қосымша материалдардың қолданылуын пішім картасына сәйкес талдау. Қалдықтарды уақтылы орау және қоймаға тапсыруды бақылау. Шикізатты қабылдау бойынша өнім жеткізушіге жасалған шағымдардың актісін жасау және ресімдеу.

137. Білуге тиіс:

материалдарды, жартылай дайын бұйымдарды, дайын бұйымдарды қабылдау және тапсыру ережесі, қабылданатын және тапсырылатын материалдардың түрлері, бұйымдардың түржиыны, пішімді, қалдықты, қосымша материалдарды есепке алу тәртібі, пішім картасын ресімдеу ережесі, дербес электронды-есептеуіш машинасын қолдана отырып, есеп жүргізу.

17. Лекало жаюшы

Параграф 1. Лекало жаюшы, 3-разряд

138. Жұмыс сипаттамасы:

жайманы суреттеме бойынша немесе суреттемесіз әр түрлі материалдарға жаю және өңдеу, жамау, төсек-орын және ас үй жаймасы, кашне, шарф, орамал, әр түрлі тыстардың, өндірістегі әр түрлі бөліктер, өзге де бұйымдар мен ойыншықтар бөліктерінің лекалосының жиектерін белгіленген техникалық шарттарға, шектеулер мен материалдарды жұмсау нормаларына сәйкес айналдыра орау. Жайманың суреттемесінің бөліктеріне деректемелерді енгізу, бұйымның жекелеген бөліктерінің өңделетін жерлерін белгілеу. Жайманың трафарет бойынша алынған дайын суреттемесінің анық емес сызықтарын бормен белгілеу. Бұйымдардың бөліктері лекалосының аумағын машинамен өлшеу. Лекало аумағын айқындаудың нәтижесін жазу.

139. Білуге тиіс:

бұйымдардың бөліктері лекалосын тиімді жаю және жиектеу ережесі, материалдардың түрлері мен қасиеттері, жаю тәсілдері, нормативтік техникалық құжаттама, лекалосының аумағын өлшеудің әдіс-тәсілдері, бұйымдағы бөліктердің саны, материалдарды жұмсау нормасы, қызмет көрсетілетін машиналардың жұмыс қағидаты.

Параграф 2. Лекало жаюшы, 4-разряд

140. Жұмыс сипаттамасы:

жайманы суреттеме бойынша әр түрлі материалдарға жаю және астар, сыртқы жейде, ішкиім, корсет бұйымдары, бас киім, өндірістік киім бұйымдары мен басқа да бұйымдар бөліктерінің лекалосының жиектерін айналдыра орау.

141. Білуге тиіс:

бұйымдардың бөліктері лекалосын тиімді жаю және жиектеу ережесі, жаюдың техникалық шарттары, текстильдік кінәраттарға жол берілетін орындар, бұйымдардың құрылымы, бұйымдардағы бөліктердің саны, бұйымның түржиыны.

Параграф 3. Лекало жаюшы, 5-разряд

142. Жұмыс сипаттамасы:

жайманы суреттеме бойынша әр түрлі материалдарға жаю және пальто – костюм және көйлек (сыртқы жейдеден басқа) түржиыны киімдерінің сыртқы бұйымдарының бөліктері лекалосының жиектерін айналдыра орау. Жайманы суреттеме бойынша әр түрлі материалдарға жаю және астар, сыртқы жейде, ішкиім, корсет бұйымдары, бас киім, өндірістік киім бұйымдары мен басқа да бұйымдар бөліктерінің лекалосының жиектерін белгіленген техникалық шарттарға, шектеулер мен материалдарды жұмсау нормаларына сәйкес айналдыра орау.

143. Білуге тиіс:

бұйымдардың бөліктері лекалосын тиімді жаю және жиектеу ережесі, материалдарды жұмсау нормасы, түктің, суреттің бағытын анықтау ережесі, материалдың беті мен суретінің түрін ескере отырып, лекалоны жаю ерекшеліктері.

Параграф 4. Лекало жаюшы, 6-разряд

144. Жұмыс сипаттамасы:

жайманы суреттеме бойынша әр түрлі материалдарға жаю және пальто-костюм және көйлек (сыртқы жейдеден басқа) түржиыны киімдерінің сыртқы бұйымдарының бөліктері лекалосының жиектерін белгіленген техникалық шарттарға, шектеулер мен материалдарды жұмсау нормаларына сәйкес айналдыра орау.

145. Білуге тиіс:

барлық бұйымдардың бөліктері лекалосын тиімді жаю және жиектеу ережесі, лекалоны дұрыс жаймау және жиектерін дұрыс жиектемеуге байланысты туындайтын бұйым ақаулықтарының түрлері, оларды жою және алдын алу тәсілдері.

18. Пішуші

Параграф 1. Пішуші, 2-разряд

146. Жұмыс сипаттамасы:

машинада немесе қолмен таспаның, лентаның, жиектің, шілтердің, резина, шашақ, жиек, орама бөліктеріне, матаны, жалауға, туға, жамылғыға, тура төсек жамылғысы мен пердеге арналған материалды, ас үй және төсек-орын жабдығы, төсемені, орамалды, шарф, кашне, шлемнің астары, қапты жолаққа жиектеу немесе пленкалау, кенептен, миткаль, бөзден, жиһаздың барлық түрлеріне арналған кенептен жасалған дайындамаларды, матаның барлық түрлерін купонға, көркем жазуға арналған мата, текстильді-галантерея өндірісінде перде, тоқыма, тюль және кестеленген жайманы, қиғаштар мен түбіне арналған астарды, маңдайшаларға арналған бөліктерді, картон бұйымдарын, каркастарға арналған болатты пішу. Дөңгелек трикотаж жайманы бөлік бойына кесу. Сөмке, қап, ілмек, әр түрлі бауларға арналған таспаны белгілеп немесе шаблон бойынша кесу, әр түрлі бауларға, жіптерге, таспаның, ленталардың ұштарына балқытылған балауыз жағу, термокескіштерде таспаның, байдың ұштарын, пішуден кейін ленталарды балқыту, парашют өндірісінде паспорт пен бағдарлық парақты қоса отырып, баулар мен таспаны жинақтау.

147. Білуге тиіс:

пішу, балқыту, балауыз жағудың әдіс-тәсілдері, материалдардың түрлері мен қасиеттері, партиядағы бөліктердің саны, шектеулер мен сызбаларды оқудың ережесі, әр түрлі материалдарды пішуге арналған машиналарды, өлшеу құралдары мен құрылғыларды пайдалану ережесі.

Параграф 2. Пішуші, 3-разряд

148. Жұмыс сипаттамасы:

фигуралық жаймалар мен пердеге, ойыншық өндірісіндегі барлық бұйымдарға арналған материалдарды, мақтаны, ватинді, марляны, жиһаздың барлық түрлеріне арналған бөліктерді дайындау үшін қаптау материалдарын, қиындылардан жасалған трикотаж бұйымдарын, погон, жұлдызшаларды, ілмектерді, түймелерді, қысқыштар мен басқа да ұсақ бөліктерді машинада немесе қолмен пішу. Материалды галстукке, шұлыққа, кенептен, миткаль, бөзден, жиһаздың барлық түрлеріне арналған кенепті кешенді пішу. Парашют өндірісінде ленталы күмбезге, күмбездердің ілмектеріне арналған ленталарды, аспалы сөмкелер тесілген камералардың шілтерін, жалғастырушы буындарды, күшейтпелі белдіктерді, стренгтерді, монтаждау бауларын партия етіп жинақтау және таңбалау, белгілей отырып пішу.

149. Білуге тиіс:

пішудің әдіс-тәсілдері, бұйымдағы бөліктердің саны, бөліктердің мақсаты және олардың пішіні, әр түрлі материалдарды пішуге арналған машиналардың жұмыс қағидаты.

Параграф 3. Пішуші, 4-разряд

150. Жұмыс сипаттамасы:

мақта-мата және зығыр матаны, ішкиімнің, корсет бұйымдарының, астардың, аралық қабаттың, қолғап бұйымдарының, бас киімдердің, балаларға арналған тоқыма бөліктерді, жартылай жүн және пан-жіптен жасалған мақта-мата трикотаж жаймасының қалдықтарын, машинада немесе қолмен пішу. Тоқымасында кінәраттары бар жайманы көрсетілген түржиын бөліктеріне пішу (төсеу, лекалоны жаю, лекалоның жиегін жиектеу, пішу және жинақтау). Мақта-мата трикотаж жаймадан жасалған жартылай тұрақты және купондық бұйымдарды пішу. Жиһаздың барлық түрлеріне арналған материалдарды кешенді пішу. Тартпалы квадрат қалыпты парашютті, клапандарды, ауыспалы сөмкелерді, жұмсақ қаптарды, коуш тыстарын, жалғастырушы буындарды, лекало жиектері немесе лекалолар бойынша жиектеудің фигуралы сызықтары бойынша стренгілерді, лекалоны жайманың жоғарғы қабатына жаю, тік сызықты жіп бойында орналасқан мақта-мата және жібек матадан жасалған бөліктер лекалосының жиегін жиектеу, парашют өндірісінде жаймаға белгі салу. Лекало бойынша тексеру және бұйым бөліктерінің жиегіндегі дәлсіздіктерді кесу. Бөліктерді суретке сәйкес қиыстырып келтіру және кесу. Оң беті мен астардың бөліктерін пішу. Жинақтылығын тексеру.

151. Білуге тиіс:

бөліктерді лекало бойынша пішудің, тексерудің әдіс-тәсілдері және кемшіліктерді кесу, матаның оң бетін, түктің бағытын айқындау ережесі, соңғы нүктелерді салу тәртібі, ақаулықтар мен кінәраттардың себептерін жіктеу, бұйымның конструкциясы, жайманы жаю схемасы, оның ерекшеліктері мен қасиеттері, қолданылатын матаның артикулы мен өлшемдері, лекало мен трафареттер, материалдарды жұмсау нормасы және оларды тиімді пайдалану, материалдардың текстильді кінәраттарын түрлері, қызмет көрсетілетін машиналардың құрылысы, қолданылатын бақылау-өлшеу құралдары мен құрылғыларын пайдалану ережесі мен құрылысы.

Параграф 4. Пішуші, 5-разряд

152. Жұмыс сипаттамасы:

мақта-мата және зығыр матаны, пальто-костюм және көйлек түржиыны киімдерінің бұйымдары үстінің бөліктерінде мақта-мата және тоқыма трикотаж жаймасын машинада немесе қолмен пішу, химиялық талшықтарды қоса отырып, жүн, жібек мата, жібек трикотаж жайма, матаны, резиналанған матаны, үлбірді, үлбір бұйымдарға арналған өңдеу бөліктеріне арналған былғары, ішкиім бөліктеріне, корсет бұйымдарына, астарға, қолғап бұйымдарына, бас киімдерге арналған былғарыны, өндірістік киім және такелаждық өндіріс бұйымдарының бөліктеріне арналған материалдарды машинамен немесе қолмен пішу. Тоқымасында кінәраттары бар жаймаларды көрсетілген түржиын бұйымдарына пішу (төсеу, лекалоны жаю, лекалоның жиегін жиектеу, пішу және жинақтау). Жүн, жібек, мақта-мата, мақта-мата трикотаж жайманы көйлек және көйлек-костюм түржиыны бұйымдарына эксперименталдық, сынақ және авторлық үлгі пішу. Жібек және жүн жаймадан жасалған жартылай тұрақты және купондық бұйымдарды пішу. Парашют күмбездері, күмбез, камера тыстарын, жұмсақ сүзгілерді, қаптарды, портледтерді, лекало жиектерін жиектеу фигуралық сызықтары немесе талшықтардың орналасуына байланыссыз лекалолар бойынша әр түрлі материалдардан жасалған аспалы сөмкелерді пішу, жаю схемасын таңдау, іріктеу, парашют өндірісінде лекало жиектерін жаю және жиегін айналдыра сызу.

153. Білуге тиіс:

тиімді пішудің әдіс-тәсілдері, лекало жаю схемасын таңдау тәсілдері, қолданылатын машиналардың құрылымдық ерекшеліктері.

Параграф 5. Пішуші, 6-разряд

154. Жұмыс сипаттамасы:

пішу машинасында немесе қолмен пальто-костюм түржиыны киімдерінің бұйымдары үстінің бөліктеріне (мақта-мата және матасынан басқа) пішу. Тоқымасында кінәраттары бар жаймаларды көрсетілген түржиын бұйымдарына пішу (төсеу, лекалоны жаю, лекалоның жиегін жиектеу, пішу және жинақтау). Әр түрлі материалдарды үлгі-эталон бұйымдарының оң бетінің, астарының бөліктеріне, сырт киім мен көйлек түржиынының эксперименталдық, сынақ және авторлық үлгідегі бұйымдарына пішу. Бұйымдарды жалғама материалдарды жинақтау. Парашют жабдықтарының эксперименталдық және сынақ үлгілерін, аспалы сөмкелерді, стренгілер мен парашют өндірісіндегі ерекше мақсаттағы бұйымдарды пішу.

155. Білуге тиіс:

пішудің әдіс-тәсілдері, парашют жабдықтары мен ерекше мақсаттағы бөліктері мен тораптарын, сондай-ақ сынақ және бірегей үлгілерін пішу технологиясының ерекшеліктері, материалдарды пішу ерекшеліктері, пішу машиналарын баптау және реттеу әдістері.

19. Тігін бұйымдарын ТВЧ құрылғысында дәнекерлеу

Параграф 1. Тігін бұйымдарын ТВЧ құрылғысында дәнекерлеу, 3-разряд

156. Жұмыс сипаттамасы:

белгіленген технологиялық талаптарға сәйкес шаблон-электродтарды пайдалана отырып, жоғары жиілікті пісіру құрылғыларында термопластикалық материалдардан жасалған бұйымдардың бөліктері мен тораптарын біріктіру жөніндегі операцияларды орындау. Дәнекерлеу режимін айқындау. Электрод орнату.

157. Білуге тиіс:

бөліктер мен бұйымдарды біріктірудің әдіс-тәсілдері, дәнекерлеу режимі, шаблон-электродтардың қалыбы, шаблон-электродтарды орнату ережесі, қолданылатын материалдардың қасиеттері, қызмет көрсетілетін құрылғылардың жұмыс қағидаты.

Параграф 2. Тігін бұйымдарын ТВЧ құрылғысында дәнекерлеу, 4-разряд

158. Жұмыс сипаттамасы:

бұйымның өңірін, жағасын, ілмектерін өңдеу операцияларын орындау, жеңді ашық жең ойындысымен және жағаны белгіленген технологиялық талаптарға сәйкес шаблон-электродтарды пайдалана отырып, жоғары жиілікті пісіру құрылғыларында термопластикалық материалдардан жасалған бұйымдардың біріктіру жөніндегі операцияларды орындау.

159. Білуге тиіс:

көрсетілген операцияларды ТВЧ құрылғыларында орындаудың әдіс-тәсілдері, ТВЧ құрылғысының қуатын, дәнекерлеу уақыты мен басқа да параметрлерін реттеу, тігін бұйымдарын жасау технологиясы, қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысы.

Параграф 3. Тігін бұйымдарын ТВЧ құрылғысында дәнекерлеу, 5-разряд

160. Жұмыс сипаттамасы:

жеңді жабық жең ойындысымен және белгіленген технологиялық талаптарға сәйкес шаблон-электродтарды пайдалана отырып, жоғары жиілікті пісіру құрылғыларында термопластикалық материалдардан жасалған бұйымдардың біріктіру жөніндегі операцияларды орындау.

161. Білуге тиіс:

көрсетілген операцияларды орындаудың әдіс-тәсілдері, тігін бұйымдарының түржиыны, операцияларды орындаудың жүйелігі, ТВЧ құрылғыларының құрылымдық ерекшеліктері.

20. Тігін бұйымдарын термоөңдеуші

Параграф 1. Тігін бұйымдарын термоөңдеуші, 1-разряд

162. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі жабдықтарда ас үй және төсек орын жаймаларын, ойыншық өндірісіндегі жаймалардың барлық түрлерін, орамалдарды, тағы басқа осы сияқты бұйымдарды, бүкпе, жиырылыс, қыртыстарды тегістеу үшін бөліктердің материалдары мен пішімін ылғалды-жылумен өңдеу. Үтіктеу жабдығын қыздыру дәрежесін реттеу. Материалдың қасиетіне байланысты ылғалдандыру.

163. Білуге тиіс:

көрсетілген түржиын бұйымдарын ылғалды-жылумен өңдеудің әдіс-тәсілдері, температуралық режим, температураны реттеу тәсілдері, көрсетілген түржиындағы тігін бұйымдарын ылғалды-жылумен өңдеуде қолданылатын жабдықтардың түрлері.

Параграф 2. Тігін бұйымдарын термоөңдеуші, 2-разряд

164. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі жабдықтарда фасонды төсек орын жаймаларын, дайын бас киімдерді, трикотаж және текстильді-галантереялық өндірісте әр түрлі жеке бұйымдарды, ойыншық өндірісіндегі бөліктер мен дайын бұйымдарды, жалғаулар қиыстыру жіктерін, жиегін түзетпей-ақ, бұйымның шағын бөліктерін, бұйымның сыртқы қабатымен қосылмаған астарын ылғалды-жылумен өңдеу. Материалдарды әшекейлеу. Үлбір және иық жапсырмаларын бекіте отырып, өңірдің астарын желіммен қосу. Барқыттан жасалған бас киімнің бөліктерін сөгу.

165. Білуге тиіс:

көрсетілген түржиын бұйымдарын ылғалды-жылумен өңдеудің әдіс-тәсілдері, қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері, көрсетілген түржиындағы тігін бұйымдарын ылғалды-жылумен өңдеуде қолданылатын жабдықтардың түрлері мен қасиеттері.

Параграф 3. Тігін бұйымдарын термоөңдеуші, 3-разряд

166. Жұмыс сипаттамасы:

Әр түрлі жабдықтарда ішкиімнің, өндірістік киім бұйымдарының, трикотаждан жасалған сыртқы киімдердің дайын өнімдерін, галстуктерді, алжапқыштарды, бас киімдерді, корсет бұйымдарын, шалбардың алдыңғы бөлігін, бөліктер мен бұйымдардың жіктерін, жасанды үлбір астарды, ашық ойындыны, үстіңгі иық жапсырмаларын, астарды бұйымның сыртқы қабатымен, қосылатын жылы астармен қоса отырып, үлбір өндірісінде бұйымның тысын астармен қоса отырып ылғалды-жылумен өңдеу. Сыртқы тыстың бөліктерін желімделген төсемелерге, жиекке, аппликацияларды бөліктерге, бұйымдарға жабыстыру, көйлек түржиыны бұйымдарын булау. Әр түрлі материалдардан жасалған қалпақ-панамаларды, береттерді, жокейка, тақияларды, капорларды, пилоткаларды, шлемдерді, малақайларды (құлақшындардан басқа) булау, түзету, кептіру. Мауыты және былғары қалпақтарды, носки, унтыларды керіп түзету. Биялай, қолғаптарды түзету. Бас киім, погон өндірісінде жасанды былғарыдан жасалған бөліктерді престеу.

167. Білуге тиіс:

көрсетілген түржиындағы бөліктер мен бұйымдарды ылғалды-жылумен өңдеудің, булаудың, түзетудің әдіс-тәсілдері, тігін бұйымдарын жасау технологиясы, көрсетілген түржиындағы бұйымдарды ылғалды-жылумен өңдеу үшін қолданылатын жабдықтардың түрлері, қолданылатын жабдықтар жұмысындағы шағын кемшіліктерді жою тәсілдері.

Параграф 4. Тігін бұйымдарын термоөңдеуші, 4-разряд

168. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі жабдықтарда дайын бұйымдарды: бекеш, бушлат, жилет, комбинезон, қысқа комбинезон, форма көйлек, шалбар, көйлек түржиыны киімдерінің бұйымдары, трикотаж көйлек, пальто-костюм түржиыны сыртқы бұйымдарын және басқаларды, мойын, қарама-қарсы матадан жасалған жаға, қайырма, погон, пат, белдіктерді, өңірді, шлица, ойынды, жабық қайырма жеңді, бұйымның етегін, шалбардың артқы бөлігін ылғалды-жылумен өңдеу. Қарама-қарсы матадан жасалған жаға, қайырма, погон, пат, белдіктерді бұйымның жиегіне қосу. Үлбір, жүн, жібек, барқыт, табиғи және жасанды таспадан жасалған бас киімдерді булау, түзету, кептіру, пальто-костюм түржиынының дайын бұйымдарын және көйлек түржиынының барқыттан жасалған бұйымдарын булау.

169. Білуге тиіс:

көрсетілген түржиындағы бұйымдарды ылғалды-жылумен өңдеудің, түзетудің, кептірудің әдіс-тәсілдері, тігін бұйымдарының түржиыны, операцияларды орындау жүйелілігі, көрсетілген түржиындағы тігін бұйымдарын ылғалды-жылумен өңдеу кезінде қолданылатын жабдықтардың түрлері.

Параграф 5. Тігін бұйымдарын термоөңдеуші, 5-разряд

170. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі жабдықтарда дайын бұйымдарды: пальто, шинель, сыртқы үлбір киімдерді, плащтарды, куртка, пиджак, фрак, визитка, мундир, китель, астарлы және жылыланған жакеттерді ылғалды-жылумен өңдеу. Бюстгалтерлердің көкірекшелерін қалыптау. Қалпақ, фуражка, әр түрлі материалдардан жасалған малақайларды булау, түзету, кептіру.

171. Білуге тиіс:

көрсетілген түржиындағы бұйымдарды ылғалды-жылумен өңдеудің, булаудың, түзетудің, кептірудің әдіс-тәсілдері, көрсетілген түржиындағы тігін бұйымдарын ылғалды-жылумен өңдеу кезінде қолданылатын жабдықтардың түрлері.

21. Бас киімдерді қалыптаушы

Параграф 1. Бас киімдерді қалыптаушы, 4-разряд

172. Жұмыс сипаттамасы:

әйелдерге арналған шляпалардың қаңқасын қалыптау. Қаңқасын желімдеу, кептіру. Қалыптарды кептіру шкафына салу және одан шығару.

173. Білуге тиіс:

әйелдерге арналған шляпалардың қаңқасын қалыптаудың әдіс-тәсілдері, қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері, бұйымдардың түржиыны мен қалыптардың түрлері, кептіру режим, желімнің мөлшері, кептіру шкафының жұмыс қағидаты.

Параграф 2. Бас киімдерді қалыптаушы, 5-разряд

174. Жұмыс сипаттамасы:

фетр шляпаларды жүн және құс жүні қалпақтарынан қалыптау. Фетр шляпаларды желімдеу, ұзындығы мен еніне қарай керу, қалыпқа орналастыру, рельефін, бүкпелерін салу, түгін бағыттау, қалыпқа бекіту және кептіру. Қалыптарды кептіру шкафына салу және одан шығару.

175. Білуге тиіс:

желімдеу, сөгу, керу, қалыпқа керу, рельефін, бүкпелерін салу, түгін бағыттау, қалыпқа бекіту әдістері мен тәсілдері, фетр шляпалардың түржиыны және фетрдің түрлері мен қасиеттері, кептіру режимі, ақаулықтардың пайда болу себептері және олардың алдын алу шаралары.

22. Фурнитурашы

Параграф 1. Фурнитурашы, 2-разряд

176. Жұмыс сипаттамасы:

көкірекшелерді тарту және түймені, жіптерді әр түрлі материалдармен керу. Бөліктер мен бұйымдарды лактауға дайындау. Бөліктер мен бұйымдарды лактау және тегістеу. Әшекей баулар мен басқа да әшекейлерді әр түрлі материалдардан жасау. Кавалериялық жабдықтарға арналған саптарды және серуен әбзелдерін жасау, кавалериялық ер-тоқымның терлігіне үлкен сүре жасау.

177. Білуге тиіс:

бөліктер мен бұйымдарды тарту, керу, лактау, тегістеу және өңдеу бөліктері мен декоративті әшекейледі жасаудың әдіс-тәсілдері, алғашқы бояу, бояу, лактау, кептіру режимі, лак сапасы, қолданылатын материалдардың түрлері мен қасиеттері, түстерін таңдау ережесі.

Параграф 2. Фурнитурашы, 3-разряд

178. Жұмыс сипаттамасы:

иірілген жіпті және басқа да материалдарды түстері бойынша таңдау. Әр түрлі өңдеу бөліктерін (бау, кутас, помпон, шашақ, желбірек, вуалетка және тағыда басқа) қолмен немесе құрылғылардың көмегімен жасау. Әшекейлеу бөліктерін жасауға арналған құрылғыларды толтыру, тазалау, майлау, ұсақ жөндеу. Бұйымдардың сапасын бақылау.

179. Білуге тиіс:

әшекейлеу бөліктерін жасаудың әдіс-тәсілдері, фурнитураны жасауға арналған құрылғыларды пайдалану тәсілдері, жасалатын бұйымдардың түржиыны, иірілген жіптің, материалдардың түрлері, ақаулықтардың пайда болу себептері, олардың алдын алу шаралары және жою тәсілдері, жасалатын бұйымдардың сапасына қойылатын талаптар.

Параграф 3. Фурнитурашы, 4-разряд

180. Жұмыс сипаттамасы:

әшекей түймелерді, жіптерді целлулоидтан, ағаштан және басқа да материалдардан жасау.

181. Білуге тиіс:

әшекей түймелер мен жіптерді жасаудың әдіс-тәсілдері, түймелер мен жіптердің формасы, ақаулықтардың пайда болу себептері, олардың алдын алу шаралары және жою тәсілдері.

23. Киім-кешек суретшісі

Параграф 1. Киім-кешек суретшісі, 3-разряд

182. Жұмыс сипаттамасы:

сән үрдісін ескере отырып, күрделі емес киімдердің эскиздерін шығармашылық әзірлеу және материалда жекелеген бұйымдарды:

халат, пижама, жеңіл көйлектерді, өндірістік киімдерді жасау бұйым жасау үшін материалдардың үлгілерін таңдау. Күрделі технологиялық буындарды өз бетінше жасау.

183. Білуге тиіс:

киімді мақсаты бойынша жіктеу, сурет, бейне, композиция, пластикалық анатомия негіздері, киімді құрастыру және үлгісін жасау тәсілдері, киім жасау және заманауи өңдеу технологиясы.

Параграф 2. Киім-кешек суретшісі, 4-разряд

184. Жұмыс сипаттамасы:

сән үрдісін ескере отырып, әр түрлі түржиынды маталар үшін киім бұйымдарының күрделі эскиздерін шығармашылық әзірлеу. Үлгі эскизіне сәйкес құрылымдар мен лекалолар жасау, бұйымдарды технологиялық өңдеу және оларды материалда: жейде, юбка, шалбар, жилет, балалар киімдерінде жасау.

185. Білуге тиіс:

киімге қойылатын заманауи тұтынушылық талаптар, киімдегі "стиль" ұғымы, бұйымдарды түйіндер бойынша технологиялық өңдеу тәсілдері, киімді құрастыру әдістері мен жүйесі, киім-кешек тарихы.

Параграф 3. Киім-кешек суретшісі, 5-разряд

186. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі мақсаттағы жеңіл және сыртқы түржиыны киімдерінің эскиздерін шығармашылық өңдеу және оларды: көйлек, куртка, жакет, плащ, пальто, қысқа пальто, фрак, әр түрлі матадан жасалған пиджактарды жасау.

187. Білуге тиіс:

киім-кешек тарихы, киімді көркем құрастыру және үлгісін жасау, киімді әшекейлеу, киім бұйымдарын технологиялық өңдеудің барлық түрлері.

Параграф 4. Киім-кешек суретшісі, 6-разряд

188. Жұмыс сипаттамасы:

эскиздерді шығармашылық жобалау, олар бойынша үлгілер жобалау және ұлттық дәстүрді ескере отырып, аксессуарлар мен көркем суреттелген маталарды пайдалана отырып, әр түрлі мақсаттағы киім-кешек жинақтары мен ансамбльдерін жасау.

189. Білуге тиіс:

текстиль бұйымдарын ресімдеудің заманауи бағыттары, киім-кешек пен оюды дамытудағы ұлттық ерекшеліктер.

Параграф 5. Киім-кешек суретшісі, 7-разряд

190. Жұмыс сипаттамасы:

эксклюзивті үлгілер топтамасын шығармашылық әзірлеу. Перспективті үлгілер топтамасын құрастыру және оларды жасау.

191. Білуге тиіс:

әр түрлі кезеңдердегі қалып үлгілерінің дамуын зерттеу және талдау негізінде киім-кешек қалыптарын жобалау қағидаттары, эксклюзивті топтама жасаудың заңдылықтары.

24. Тігуші

Параграф 1. Тігуші, 2-разряд

192. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі материалдардан бұйымдар тігу жөніндегі дайындық және қарапайым жұмыстарды машинада немесе қолмен орындау. Пішім сапасын, фурнитураның бұйымның түсі мен мақсатына сәйкестігін бақылау. Жіптің үзілуін болдырмау, шөлмекті ауыстыру. Жіптің тартылуын және тігістің жиілігін реттеу.

193. Білуге тиіс:

дайындық және қарапайым операцияларды орындаудың әдіс-тәсілдері, қызмет көрсетілетін машиналардың мақсаты және пайдалану ережесі, иненің нөмірі, жіпті, бекіту, шөлмекті ауыстыру, жіптің тартылуын және тігістің жиілігін реттеу ережесі.

194. Жұмыс үлгілері:

тігін, үлбір, трикотаж, тоқыма-галантерея, бас киім, басқа бұйымдар, такелаждық және тоқыма өнеркәсібінің басқа да өндірістері.

Өткізу:

1) ілмектерді реттеуіштерге,

2) икемді лентаны иіргішке.

Айналдыру:

3) бөлікті,

4) жиегін, бұрыштарын түзете отырып бөліктерді, бұйымдарды,

5) бұйымдарды.

Қию:

6) өңдеу бөліктерін,

7) өңірдің астарын жиегіне және ілмекке.

Дайындау:

8) әр түрлі материалдардан сүйірлерді,

9) жұмсақ тара,

10) фирмалық лента (балқыту).

Кесу:

11) тігістің артығын,

12) сыртқы бетінің, астарының, ілкі қабатының артығын,

13) тегістеу жіктерін.

Жасау:

14) жіптен жасалған ілмектерді,

Бор жағу,

15) бормен таңбалау.

Жағу:

16) погондағы, орамадағы, маңдайшалардағы, лентадағы белгілер,

Өңдеу:

17) ас үй және төсек орын жаймасы.

Қаптау:

18) түйме.

Қолмен тігу:

19) бөліктерді айналдыруға арналған саңылауларды, басқа осыған ұқсас жұмыстар.

Біріктіру:

20) астар мен ішкі қабаттың тігісін сыртқы бетінің тігісімен.

Бүгу:

21) біздің ілмегін.

Жабыстыру:

22) бөліктерді.

Жару:

23) бөліктердің жиегін,

24) жіктерді.

Жарып кесу:

25) жиектерін ілмектерге,

26) бөліктерді ұзын бойына.

Тілу:

27) бауларды, шілтерді, жапсырмаларды, ілмектерді, белдіктерді.

Қосу:

28) ілмекті бөліктермен, бұйымдармен,

29) резеңкенің ұштарын,

30) резеңкенің, шілтердің, жиектің ұштарын бөліктермен, бұйымдармен,

31) белдікті бұйыммен,

32) этикеткаларды бұйыммен.

Бекіту:

33) сыртқы қабаттың, астардың ішкі қабаттың бөліктерін кнопкаға түймеге, "найзағайға".

Тарту:

34) тігістен кейін жинақтау үшін жіпті.

Орау:

35) шалбардың таспасын арнайы құрылғыға,

36) тегістелген белдікті кассетаға.

Ішіне салу:

37) бөліктерді, түймелерді, кнопкаларды және басқа да қалтаға.

Жөндеу:

38) жұмсақ тара.

Алып тастау:

39) көктеу жіптерін.

Тазалау:

40) бөліктер мен бұйымдарды, щеткамен, химиялық құраммен,

41) бұйымдарды өндірістік қоқымнан қағу арқылы,

42) бұйымдарды өндірістік қоқымнан (жіп, жапсырма, көктеу жіптерінен),

43) ішінде жылылау қабаты бар бұйымдардың ілмектерін.

Трикотаж өндірісі.

Өңдеу:

46) носки-шұлық бұйымдарының сүйір басын тігу (мақта-мата бұйымдары),

47) дөңгелек шұлық автоматында жасалған носки-шұлық бұйымдары.

Еңбек бөлінісінсіз тігу:

Бас киім.

Біріктіру:

48) носки-шұлық және қолғап бұйымдарын жұптау,

49) жайманың бөліктерін ұзындығы бойынша,

50) жайманың бөліктерін ені бойынша,

Торлау:

51) шұлықтың шетін,

52) ілмекті өңдей отырып шұлықтың үстін.

Тоқыма-галантереялық өндіріс.

Біріктіру:

53) купондарды ұзындығы бойынша кестелеу үшін.

Бас киім өндірісі.

Кесу:

54) құлақ ойындысы,

Шлемнің қарауға арналған рамалары.

Бүгу:

55) белбеулерді.

Өлшеу:

56) бөліктер мен бұйымдарды.

Өңдеу:

57) өңдеу бөліктерін,

58) маңдайшаларды.

Орау:

59) үстіңгі және төменгі шапканың жиегін.

Қию:

60) жасанды үлбірден жасалған бас киімдерді.

Тесу:

61) саңылау,

Тарау:

62) бас киім.

Жұқалау:

63) қалың жерлерді.

64) басқа бұйымдар өндірісі.

Дайындау:

65) қақпақ, бау.

Керу:

66) Ту.

Иіру:

67) жіпті, арқанды жеке бөліктерге,

68) арқанды.

Біріктіру:

69) иірілген жіпті.

70) киіз басу өндірісі.

Біріктіру:

71) бөліктерді, техникалық киіз сүзгілерді, төсемелерді және тағыда басқа.

Тоқыма өнеркәсібінің басқа да өндірістері.

Тігу:

72) автотөсемелер және басқа да бұйымдар,

73) қаптар мен басқа да бұйымдар.

Бекіту:

74) тамбурлық тігістер.

Қосып тігу:

75) дайын маталардың бумасын.

Біріктіру:

76) матаны.

77) жүн өндірісі.

Өңдеу:

78) орамалды.

Параграф 2. Тігуші, 3-разряд

195. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі материалдардан бұйымдар тігу жөніндегі қарапайым операцияларды машинада немесе қолмен орындау. Бөліктердің, бұйымның, қосымша материалдардың, жіптердің түсінің сәйкестігін бақылау.

196. Білуге тиіс:

бұйымдарды тігу бойынша қарапайым операцияларды орындаудың әдіс-тәсілдері, тігістердің түрлері, материалдардың түрлері мен қасиеттері, қызмет көрсетілетін машиналардың құрылысы.

197. Жұмыс үлгілері:

тігін, үлбір, трикотаж, тоқыма-галантерея, бас киім, басқа бұйымдар, тоқыма өнеркәсібінің киіз басу, такелаждық және басқа да өндірістері.

Сырып тігу:

1) жылы салмасы бар астарды.

Қайып тігу:

2) погон мен қолғаптағы суреттерді.

Бекіту:

3) блоктарды,

4) кнопкаларды,

5) шалбардағы ілмектерді,

6) хольнитендерді,

7) тігістерді.

Бор жағу:

8) бөліктердегі сызықтар,

9) кнопка, ілмек, түймелердің орналасқан орны.

Қолмен орау:

10) үлбірден жасалған бөліктер,

11) жылы астарды бұйымның сыртымен,

12) өңір астарының қабаттарын.

Торлау:

13) сақиналарды,

14) көрпе мен пледтердің жиегі,

15) кілем мен кілем бұйымдарының жиектерін,

16) саңылауларды,

17) ілмекті,

18) бөліктер мен бұйымдардың кесілген жерін тігіспен,

19) жиектерін бүге отырып, бөліктер мен бұйымдарды кесу,

20) бөліктер мен бұйымдардың кесіндісі, тігістері.

Нөмірлеу:

21) бөліктер.

Өңдеу:

22) үстінің бөліктерін (клапан, қабаттарын, белдік, пат, шлица және тағыда басқа),

23) бұйымның етегін (трикотаж жайма),

24) астарды,

25) қалтаның астарын,

26) ішкі қабатты,

27) таспа сала отырып бұйымның ілмектерін.

Тілу:

28) үстінің бөліктерін.

Көмкеріп тігу:

29) жеңнің астарын ойындыға.

Бекіту:

30) жылы астардың жиегін өңірдің астарына,

31) жіктерді,

32) жіктерді астарға.

Біріктіру:

33) бұйымның бөліктерін,

34) үстінің бөліктерімен жиекті, астарды,

35) астарды, өңірдің астарын жылы астарға,

36) астардың, жылылау салмасының жеңін ашық ойындыға,

37) "молния" ілгегін жасауға арналған арнайы машинада иректемені таспаға,

38) "молния" таспасын бөліктермен,

39) қолмен фурнитураны, өңдеу фурнитурасын бұйымдармен, бөліктермен.

Жиектеу:

40) жіктерді.

Тарау:

41) жасанды үлбірден жасалған бұйымдардың жіктерін.

Бүктеу:

42) жейдені.

43) үлбір өндірісі

Сырып тігу:

44) үлбір жиекті.

Бекіту:

45) ашық төсеменің шетін үлбір сыртының тиісті жіктеріне төсемені ішке қарай бүге отырып.

Трикотаж өндірісі.

Орындау:

46) арнайы машинада резина тарту жұмыстары.

Өңдеу:

47) ерлердің ішкиімінің алдыңғы бөлігін планканың бөліктеріне,

48) носки-шұлық бұйымдарының сүйір басын тігу (капрон, эластик),

49) носки-шұлық бұйымдарының сүйір басын автоматтандырылған тігу үшін машинада.

Тоқыма-галантерея өндірісі.

Қаптау:

50) көркем дара бұйымдарды.

Салу:

51) фуражканың қаңқасын оның негізі мен тысына.

Такелаждық өндіріс.

Дайындау:

52) жылытқышта,

53) рамалардың тұғыры.

Сырып тігу:

54) өңір таспасын плащ-палатканың жиегіне,

55) плащ-палаткаға таспа сала отырып, иыққа орнататын салманы,

56) планканы плащ-палатканың тілігіне.

Тілу:

57) такелаждық бұйымдар.

58) басқа бұйымдар өндірісі.

Өңдеу:

59) заттық қаптар.

Тігу:

60) желдеткіш келте құбырлар,

61) локомотивтерге, жеңге суфлені,

62) жылытуға арналған тыстар.

Параграф 3. Тігуші, 4-разряд

198. Жұмыс сипаттамасы:

машинада немесе қолмен әр түрлі материалдардан бұйымдарды тігу жұмысы бойынша күрделілігі орташа операцияларды орындау. Қызмет көрсетілетін машина жұмысындағы ұсақ кемшіліктерді жою.

199. Білуге тиіс:

күрделілігі орташа операцияларды орындаудың әдіс-тәсілдері, бұйымдардың түржиыны, авиацияда қолданылатын тігу материалдарының түрлері мен сапасы, қызмет көрсетілетін машина жұмысындағы ұсақ кемшіліктерді жою тәсілдері.

200. Жұмыс үлгілері:

тігін, үлбір, трикотаж, тоқыма-галантерея, бас киім, басқа бұйымдар, тоқыма өнеркәсібінің киіз басу, такелаждық және басқа да өндірістері.

Өңдеу:

1) астарлы ішкі қалталарды,

2) бұйымның етегін,

3) жеңнің ұшын,

4) ашық ойындыларды,

5) бұйымдардың кесіндісін өңдей отырып, ілмекті немесе ілгекті таспаны жартылай автоматта жару,

6) күрделілігі орташа қатпар, жиырылыс (трикотаж жайма).

Жиектеу:

7) үстінің бөліктерін,

8) астардың бөліктерін,

9) үлбір астардың бөліктерін,

10) тұтас перделік жайманың жиектері.

Сырып тігу:

11) кез келген бөліктегі өңдеу тігістері,

12) сырғыма лента сала отырып, қайып тігілген белбеу мен манжет бойынша өңдеу сырма тігістері.

Қиыстырып келтіру:

13) бұйымның үсті арқылы, біріктірілетін жылылау бөлігіне астарды.

Біріктіру:

14) шалбардың қыры мен орта бөліктері,

15) корсет бұйымдарындағы көкірекше бөліктерін жеке салынатын тігіспен,

16) шілтерді бөліктермен және бұйымдармен,

17) грацияның артқы бөліктері бар жарғақ,

18) жеңі бар манжеттер,

19) кесінді бөлікті корсет бұйымдарындағы көкірекше бөліктерін жеке салынатын тігіспен,

20) астарды бұйымның үстімен, жеңнің төменгі бөлігімен,

21) иықтың салмасы, жеңнің түпкі қондырмасы,

22) иық ойындысын мақта-мата таспасымен,

23) астардың, жылылаушы астардың жеңін жабық жең ойындысымен,

24) жеңді ашық ойындыға және регланға,

25) "молния" таспасын бұйымдармен,

26) ілмекті немесе ілгекті таспаны бұйыммен,

27) белдікұстағышты шалбардың үстіңгі бөлігімен және белбеумен,

28) балақбауды шалбардың, рейтуздың балағымен,

29) 3, 4 бөліктен тұратын корсет бұйымдарының көкірекшелерін (астарлы),

30) көкірекшелерді корсет бұйымдарындағы өн бойы ашық кесіндімен сырма тігіспен.

Қалыптастыру:

31) машинада үлкен етіп бөліп бұйымның бөліктеріне бүкпелер жасау.

Сырып тігу:

32) аппликацияны,

33) жиекті бөліктеріне 2 инелі машинада,

34) былғарыны "зиг-заг" машинада,

35) өлшемдік таспа сала отырып немесе икемді сызық сала отырып, белдікті қырынан, астынан және үстінен әдіпті немесе өңдеуді,

36) өлшемдік таспа немесе ілмек бау сала отырып, корсет бұйымдарын қырынан, астынан және үстінен әдіпті немесе икемді таспаны,

37) икемді таспаны сала отырып, корсет бұйымдарындағы көкірекшелерді қырынан және бүйіріндегі бөліктерін үстінен өңдеуді,

38) бүйір бөліктерін және ластовицаларды әдіптей отырып, корсет бұйымдарындағы көкірекшені тіліктері бойынша өңдеу,

39) әдіпті әдіптей отырып және қаңқаны сала отырып, корсет бұйымдарындағы көкірекшенің төменгі бөліктерін әдіптеу тігістері,

40) икемді таспаны етегі бар лифке,

41) юбканы бюстгалтерге, полуграцияға жабық контур бойынша икемді таспаны.

Сырып тігу:

42) корсет бұйымдарындағы көкірекшені әдіптеу жіктерін.

Жүн салу:

43) астарды үлбір тысқа,

44) жылылау қабатына қосылған астарды үлбір қабатқа.

Үлбір өндірісі.

Біріктіру:

45) тығынды бас киімдерге,

46) үлбір астарды жеңнің, қолғаптың сыртқы қабатына.

Трикотаж өндірісі.

Қосып тігу:

47) икемді таспаны жүргізе отырып, арнайы машинада сыртқы бұйымдарды.

Сырып тігу:

48) мойны, манжеті, жағасы арқылы өңдеу тігістерін,

49) жиектерін бүге отырып, бұйымның немесе жеңнің төменгі бөлігі бойынша өңдеу тігістері.

Біріктіру:

50) жағаны мойынмен,

51) жапсырма қалтаны, қабатты, клапанды бөліктерімен (бұйыммен),

52) планканы бұйыммен,

53) рельефті тігістерді.

Өңдеу:

54) жағаны.

Еңбек бөлінісінсіз тігу:

55) шалбар,

56) шөлке автоматтарынан балалардың киім-кешегін,

57) ішкиімге арналған трикотаж бұйымдарын (комбинация, ұйықтауға арналған жейделер, пеньюар),

58) қолғап бұйымдары,

59) шұлық,

60) рейтуз.

Жасау:

61) жалпағынан бүгіп бұйымдарда бүкпе жасау.

Сөгу:

62) юбканың, шалбардың, тоқыма көйлектің мойнын, жең ойындысын, инішін, етегін (үстін);

63) тігістерді.

Тоқыма-галантерея өндірісі.

Еңбек бөлінісінсіз тігу:

64) бант,

65) жапсырмалар,

66) галстук,

67) погон,

68) ерлердің баулары,

69) ерлердің помочтері,

70) ерлер мен әйелдердің белбеулері,

71) регат.

Қию:

72) көрпе мен пледтердің бұрыштарын 4 жағынан (дөңгелектеу).

Айналдыра тігу:

73) көрпе мен пледтерді "зиг-заг" тігісімен айналдыра тігу.

Бас киім өндірісі.

Майыстыру:

74) қалпақтардың жиегін.

Қаптау:

75) картон, парусина және тағыда басқа күнқағарларды.

Такелаждық өндіріс.

Өңдеу:

76) майланған кендір арқанмен тартылған палатка.

Тігу:

77) брезент;

78) авиацияда қолданылатын жібек, брезент және тағыда басқа материалдардан жасалған бұйымдар- ұшақ кабинасын іштен қаптауға арналған баулап тігу, құрал-жабдықтардың сөмкесі, пилот пен штурманның креслосының тысы, мотор мен жеңге арналған тыс, тегістеу, жамауды байқалмайтын тігіспен тігу, материалды сызбалар мен шаблондар бойынша ашу, ұшақтың жұмсақ керек-жарағын жөндеу және тігу;

79) палатканың шатыры, тұйығы, қабырғасы, терезесі, есігі, желдеткіш орындары;

80) тент;

81) антеннаға арналған қаптама.

Біріктіру:

82) жіп, ағаш қақпалар, планкалар және басқа да бөлшектер.

Жүн өндірісі.

Өсіру:

83) қарапайым өрілген техникалық шұға.

Басқа бұйымдардың өндірісі.

Өңдеу:

84) рюкзак.

Әдіптеу:

85) кез келген формалы тесікті.

Біріктіру:

86) майланған, кендір арқанның ұштарын.

Параграф 4. Тігуші, 5-разряд

201. Жұмыс сипаттамасы:

бұйымдарды әр түрлі материалдардан тігу жөніндегі күрделі операцияларды машинада немесе қолмен орындау. Қызмет көрсетілетін машинаның жұмысындағы ұсақ ақаулықтарды жою.

202. Білуге тиіс:

күрделі операцияларды орындаудың әдіс-тәсілдері, тігін бұйымдарының түржиыны, қызмет көрсетілетін машинаның жұмысындағы ұсақ ақаулықтарды жою тәсілдері.

203. Жұмыс үлгілері:

тігін, үлбір, трикотаж, тоқыма-галантерея, бас киім, басқа бұйымдар, тоқыма өнеркәсібінің киіз басу, такелаждық және басқа да өндірістері.

Бормен белгілеу және қию (бұйымды):

1) өңірін, лацканды, мойынды, жең ойындысын, бұйымның етегін,

2) жағаны,

3) суретті (торды, жолақтарды) қиыстырып келтіру кезінде үстінің бөлшектері.

Қолмен орау:

4) ілмекті.

Өңдеу:

5) өңірді;

6) жағаны;

7) мойынды;

8) бөліктерді терең отырғыза отырып (трикотаж жайма);

9) капюшон;

10) сырт киімнің бөліктеріндегі тілік қалта;

11) лацкан;

12) әдіптелген ілмек;

13) жабық ойындылар;

14) алдының планкамен тіліктері;

15) рельеф (трикотаж жайма, жасанды үлбір);

16) аса күрделі бүрмелер, тартпалар (трикотаж жайма);

17) 10 сантиметр кемінде 5 бүрмеден келетін бүрмелер мен тартпалар (негізі тоқыма перделік жайма).

Сырып тігу:

18) бұйымның етегі мен жеңін сырып тігу;

19) резина сала отырып, жеңнің төменгі жағын сырып тігу;

20) өңірі, лацканды, жағасын сырып тігу;

21) погондарды жиекке.

Бекіту:

22) астарды, ішкі салманы ойындылардың тігістеріне.

Қию:

23) сырт киімнің бөліктеріндегі саңылауларды;

24) алдыңғы бөлігін планкамен өңдеу үшін.

Біріктіру:

25) мойны бар жаңалар мен капюшондар;

26) сырт бөліктері бар ішкі жағынан жапсырма қалта;

27) бөліктері мен бұйымдары бар жапсырма қалталар;

28) өңірлі, қабат лацканды жиектер;

29) юбкалы лифтер;

30) манжетті жеңнің төменгі бөлігімен бір тігіспен;

31) саусақшаларды қолғапқа;

32) үлкен саусақты қолғапқа;

33) жоғарғы бөлігі жиектелген жағдайда астарды жоғарғы бөлігімен;

34) белдікті шалбардың, юбканың, куртканың жоғарғы бөлігімен;

35) жеңді бұйымның жабық жең ойындысымен орнатпай;

36) "молния" таспасын бұйымдарға (трикотаж жайма);

37) көкірекшелерді бюстгалтердің жабық кесіндісіне.

Үлбір өндірісі.

Жасау:

38) үлбір бұйымдардың юбкасындағы бүрмелер.

Сырып тігу:

39) оюланған қолғап (сыртқы беті).

Біріктіру:

40) жиектер, әдіптерді биялаймен;

41) қолғап.

Трикотаж өндірісі.

Еңбек бөлінісінсіз тігу:

42) сыртқы трикотаж бұйымдары.

Біріктіру:

43) биялайды саусақшалармен;

44) қолғапты;

45) сызықтарды қолғаппен.

Тоқыма-галантерея өндірісі.

Еңбек бөлінісінсіз тігу:

46) қалыңдықтың желегі.

Бас киім және киіз басу өндірісі.

Жапсырмалар:

47) фуражкаларға тіректі.

Сырып тігу:

48) табиғи және жасанды талшықтардан жасалған таспаны үлгі формасы бойынша.

Өңдеу:

49) былғары бас киімнің қалпақтары.

Кесу:

50) табиғи үлбірден жасалған бас киімдер.

Сырып тігу:

51) сабаннан жасалған шляпа.

Біріктіру:

52) амортизаторлардың тарамдарын шлемофонның үстімен;

53) жиекті, оқалы бас киімдердің бөліктері;

Такелаж бұйымдар өндірісі.

Орау:

54) бау сақиналарды немесе тұйық жіптерді сала отырып дөңгелек саңылауларды.

Өңдеу:

55) саңылауларын қаптай отырып, сақина бауларды немесе тұйық бауларды сала отырып, болат арқанмен тарта отырып палатканы.

Тігу:

56) терезесі мен есігін бітеу отырып, рифтерін сырып тігу арқылы палатканың шатырын, тұйығын, қабырғасын палаткаға.

Орналастыру:

57) палаткалардың қаңқасы.

Жүн өндірісі.

Өсіру:

58) күрделі өрімдердің техникалық мауыты.

59) басқа бұйымдардың өндірісі.

Өсіру:

60) жіптердің, майланған кендір арқандарды коушке.

Салу:

61) буйкаларды, кранецтерді, кеудешелерді тығынмен.

Салу:

62) туларға күрделі суреттер.

Қосып тігу:

63) сөмкелердің жиектерін.

Біріктіру:

64) болат арқандардың бастарын.

Арасын тігу:

65) қуыршақтарға арналған париктерді полиэтилен және пластизоль қалпақтарға.

Параграф 5. Тігуші, 6-разряд

204. Жұмыс сипаттамасы:

бұйымдарды әр түрлі материалдардан тігу жөніндегі күрделі операцияларды машинада немесе қолмен орындау.

205. Білуге тиіс:

аса күрделі операцияларды орындаудың әдіс-тәсілдері, қызмет көрсетілетін машиналардың құрылымдық ерекшеліктері.

206. Жұмыс үлгілері:

Тігін, үлбір өндірістері.

Пальто-костюм түржиыны бұйымдарының бөліктерін біріктіру:

1) жеңді пальтоның, шинель, сыртқы үлбір бұйымдардың, пиджак, фрак, визитка, мундир, китель, плащ, куртка, жакет, комбинезондардың жең ойындысымен.

Үлбір өндірісі.

Біріктіру:

2) тері-үлбір бұйымдарындағы жиектерді сала отырып, юбканы лифке.

Бас киім өндірісі.

Перделеу:

3) шляпа.

Біріктіру:

4) фибра күнқағарларды маңдайшамен, фуражкамен.

Такелаждық бұйымдардың өндірісі.

Біріктіру:

5) астарды бұйыммен,

6) тұйықты палатканың қабырғасымен, шатырымен.

Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығына (46-шығарылым) 1-қосымша

Жұмысшылар кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

Р/с №	Кәсіптердің атауы	Разряд диапазоны	Беті
1.	Арнайы бас киімдер аппаратурасының монтаждаушысы	4	16
2.	Бас киімдердің үлгісін жасаушы	3-6	15
3.	Бас киімдерді қалыптаушы	4-5	33
4.	Желімдеуші	1-4	9
5.	Кестеші	1-6	3
6.	Көшірмесін жасаушы	2-3	15
7.	Киім-кешек суретшісі	3-7	35
8.	Лекало жасаушы	3-5	8
9.	Лекало жаюшы	3-6	26
10.	Лекалоның орналасуын жобалаушы оператор	7	18
11.	Материалдарды, пішім мен бұйымдарды жинақтаушы	1-5	10
12.	Материалдарды, лекалалар мен бұйымдарды бақылаушы	1-6	12
13.	Материалдар мен дайын бұйымдарды өңдеуші	2-3	20
14.	Материалдарды, жартылай дайын бұйымдар мен дайын бұйымдарды қабылдаушы	2-4	25
15.	Плиссирлеуші-бүрмелеуші	3-6	20
16.	Тігіп пішуші	4-7	5
17.	Пішімін	2-6	27
18.	Төсеуші	2-4	17
19.	Тігін жабдығының операторы	3-6	18
20.	Тігінші	2-7	21
21.	Тігін бұйымдарын ТВЧ құрылғысында дәнекерлеу	3-5	30
22.	Тігін бұйымдарын термоөңдеуші	1-5	31
23.	Тігуші	2-6	36
24.	Фурнитурашы	2-4	34