Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 июня 2013 года № 149. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 5 августа 2013 года № 8596.

Сноска. Заголовок в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 16.07.2014 № 139 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 63) части второй статьи 15 Закона Республики Казахстан "О Национальном Банке Республики Казахстан", подпунктом 1) пункта 6 статьи 20 Закона Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности", Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

Сноска. Преамбула - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.11.2021 № 100 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по ведению бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию.

Сноска. Пункт 1 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 16.07.2014 № 139 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Признать утратившим силу постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 ноября 2008 года № 97 "Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию в отраслях "общее страхование" и "страхование жизни" (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 5421, опубликованное 16-31 декабря 2008 года в газете "Казахстанская правда" № 24).

3. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель
Национального Банка	Г. Марченко

Утверждена постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 июня 2013 года № 149

Инструкция
по ведению бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию

Сноска. Инструкция -в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 20.10.2022 № 88 (вводится в действие с 01.01.2023).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция по ведению бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию (далее – Инструкция) разработана в соответствии с подпунктом 63) части второй статьи 15 Закона Республики Казахстан "О Национальном Банке Республики Казахстан", подпунктами 1) и 3-4) пункта 6 статьи 20 Закона Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности", международными стандартами финансовой отчетности и детализирует ведение бухгалтерского учета операций по страхованию и перестрахованию, осуществляемых страховыми (перестраховочными) организациями и филиалами страховых (перестраховочных) организаций-нерезидентов Республики Казахстан (далее – страховые (перестраховочные) организации).

2. В Инструкции используются понятия, предусмотренные Гражданским кодексом Республики Казахстан, законами Республики Казахстан "О страховой деятельности", "О фонде гарантирования страховых выплат", "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности" и международными стандартами финансовой отчетности.

3. В Инструкции предусматриваются два метода учета групп договоров страхования (перестрахования): метод распределения премии и общая модель оценки.

Бухгалтерские записи, не предусмотренные Инструкцией, осуществляются в соответствии с требованиями законов Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности", "О страховой деятельности" и международными стандартами финансовой отчетности.

Глава 2. Бухгалтерский учет операций по страхованию и перестрахованию по методу распределения премии

Параграф 1. Бухгалтерский учет аквизиционных денежных потоков по договорам страхования (перестрахования)

4. В случае признания аквизиционных денежных потоков в качестве расходов в момент возникновения аквизиционных затрат согласно учетной политике, при осуществлении оплаты (полностью или частично в зависимости от условий договоров) аквизиционных расходов, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму оплаты аквизиционных расходов:

Дт	1610 01	Краткосрочные авансы выданные
Кт	1030	Денежные средства на текущих счетах;

на основании документов, подтверждающих факт понесения аквизиционных расходов:

Дт	7470 35	Аквизиционные расходы
Кт	1610 01	Краткосрочные авансы выданные.

5. В случае признания аквизиционных денежных потоков в качестве расходов в момент возникновения аквизиционных затрат согласно учетной политике, при начислении данных расходов, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

при начислении аквизиционных расходов на сумму, подлежащей оплате:

Дт	7470 35	Аквизиционные расходы
Кт	3390 41	Расчеты с посредниками по страховой (перестраховочной) деятельности
	3390 43	Расчеты с перестрахователями;

при оплате аквизиционных расходов:

Дт	3390 41	Расчеты с посредниками по страховой (перестраховочной) деятельности
	3390 43	Расчеты с перестрахователями
Кт	1030	Денежные средства на текущих счетах.

6. В случае если обязательства по денежным потокам по договорам страхования (перестрахования) уменьшаются на сумму аквизиционных денежных потоков согласно учетной политике, то при оплате (полностью или частично в зависимости от условий договоров) аквизиционных расходов осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму оплаты аквизиционных расходов:

Дт	1610 01	Краткосрочные авансы выданные
Кт	1030	Денежные средства на текущих счетах;

на основании документов, подтверждающих факт понесения аквизиционных расходов:

Дт	1620 04	Требования по аквизиционным расходам по договорам страхования (перестрахования)
Кт	1610 01	Краткосрочные авансы выданные.

7. В случае если обязательства по денежным потокам по договорам страхования (перестрахования) уменьшаются на сумму аквизиционных денежных потоков согласно учетной политике, то при начислении осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму аквизиционных расходов, подлежащей оплате:

Дт	1620 04	Требования по аквизиционным расходам по договорам страхования (перестрахования)
Кт	3390 41	Расчеты с посредниками по страховой (перестраховочной) деятельности
	3390 43	Расчеты с перестрахователями;

2) при оплате аквизиционных расходов:

Дт	3390 41	Расчеты с посредниками по страховой (перестраховочной) деятельности
	3390 43	Расчеты с перестрахователями
Кт	1030	Денежные средства на текущих счетах;

3) при признании группы договоров страхования (перестрахования) на сумму аквизиционных расходов, относящихся к группе признаваемых договоров страхования (перестрахования):

Дт	3390 11	Обязательства по денежным потокам по договорам страхования (перестрахования)
Кт	1620 04	Требования по аквизиционным расходам по договорам страхования (перестрахования);

4) при распределении аквизиционных денежных потоков с периодичностью, установленной в учетной политике:

Дт	7470 35	Аквизиционные расходы
Кт	3390 11	Обязательства по денежным потокам по договорам страхования (перестрахования).

8. В случае обесценения требований по аквизиционным расходам по договорам страхования (перестрахования) на сумму созданных резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения аквизиционных расходов осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7440 24	Расходы по формированию резервов (провизий) по обесценению аквизиционных денежных потоков
Кт	1290 42	Резервы (провизии) по требованиям по аквизиционным денежным потокам.

9. В случае восстановления сформированных резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения аквизиционных расходов осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1290 42	Резервы (провизии) по требованиям по аквизиционным денежным потокам
Кт	6240 42	Доходы от восстановления (аннулирования) резервов (провизий) по обесценению аквизиционных денежных потоков.

10. В случае списания требования по аквизиционным расходам по договорам страхования (перестрахования) за счет созданных резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения аквизиционных расходов осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1290 42	Резервы (провизии) по требованиям по аквизиционным денежным потокам
Кт	1620 04	Требования по аквизиционным расходам по договорам страхования (перестрахования).

11. В случае оплаты аквизиционных расходов после признания договора страхования (перестрахования) осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму обязательств по аквизиционным денежным потокам относящихся к группе договоров страхования:

Дт	3390 11	Обязательства по денежным потокам по договорам страхования (перестрахования)
Кт	3390 15	Обязательства по аквизиционным денежным потокам, относящимся к группе договоров страхования;

и одновременно:

Дт	3390 15	Обязательства по аквизиционным денежным потокам, относящимся к группе договоров страхования
Кт	1030	Денежные средства на текущих счетах;

2) при распределении аквизиционных денежных потоков с периодичностью, установленной в учетной политике:

Дт	7470 35	Аквизиционные расходы
Кт	3390 11	Обязательства по денежным потокам по договорам страхования (перестрахования).

12. Бухгалтерские записи по признанию выручки по страхованию, связанную с аквизиционными денежными потоками предусмотрены в пункте 16 Инструкции.

Параграф 2. Бухгалтерский учет групп договоров страхования (перестрахования) с использованием подхода распределения премий

13. При первоначальном признании групп договоров страхования (перестрахования) осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) в случае, если дата оплаты первого платежа от страхователя (перестрахователя) совпадает или наступает раньше даты начала периода страхового покрытия:

на сумму премии по договору страхования (перестрахования):

Дт	1280 41	Страховые премии к получению от страхователей
	1280 42	Страховые премии к получению от перестрахователей
Кт	3390 11	Обязательства по денежным потокам по договорам страхования (перестрахования);

и одновременно:

Дт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах
Кт	1280 41	Страховые премии к получению от страхователей
	1280 42	Страховые премии к получению от перестрахователей;

2) в случае, если дата начала периода страхового покрытия наступает ранее срока уплаты первого платежа от страхователя (перестрахователя):

на сумму премии по договору страхования (перестрахования):

Дт	3390 18	Страховые премии по договорам страхования
	3390 19	Страховые премии по выпущенным договорам перестрахования
Кт	3390 11	Обязательства по денежным потокам по договорам страхования (перестрахования);

при фактическом получении страховой премии:

Дт	1280 41	Страховые премии к получению от страхователей
	1280 42	Страховые премии к получению от перестрахователей
Кт	3390 18	Страховые премии по договорам страхования
	3390 19	Страховые премии по выпущенным договорам перестрахования;

и одновременно:

Дт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах
Кт	1280 41	Страховые премии к получению от страхователей
	1280 42	Страховые премии к получению от перестрахователей.

14. При первоначальном признании групп договоров страхования (перестрахования) в случае, если дата получения премии от страхователя (перестрахователя) наступает позже даты страховой выплаты, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму премии по договору страхования (перестрахования):

Дт	3390 18	Страховые премии по договорам страхования
	3390 19	Страховые премии по выпущенным договорам перестрахования
Кт	3390 11	Обязательства по денежным потокам по договорам страхования (перестрахования);

на каждый период оказания услуг по договору страхования (перестрахования):

Дт	3390 11	Обязательства по денежным потокам по договорам страхования (перестрахования)
Кт	6280 41	Страховая выручка (доход от страхования);

и одновременно:

Дт	1280 41	Страховые премии к получению от страхователей
	1280 42	Страховые премии к получению от перестрахователей
Кт	3390 18	Страховые премии по договорам страхования
	3390 19	Страховые премии по выпущенным договорам перестрахования;

при фактическом получении страховой премии:

Дт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах
Кт	1280 41	Страховые премии к получению от страхователей
	1280 42	Страховые премии к получению от перестрахователей.

15. При возникновении обязательств по возникшим страховым убыткам осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7470 40	Расходы, связанные со страховой (перестраховочной) деятельностью
Кт	3390 17	Обязательства по возникшим убыткам.

16. При осуществлении страховой (перестраховочной) организацией страховой выплаты страхователю (выгодоприобретателю) осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму страховой выручки по договору страхования (перестрахования):

Дт	3390 11	Обязательства по денежным потокам по договорам страхования (перестрахования)
Кт	6280 41	Страховая выручка (доход от страхования);

2) на сумму подлежащих выплате денег:

Дт	3390 17	Обязательства по возникшим убыткам
	7470 41	Страховые расходы по выплате
	7470 42	Расходы по осуществлению страховых выплат по перестрахованию
Кт	3390 43	Расчеты с перестрахователями
	3390 44	Расчеты со страхователями;

и одновременно:

Дт	7470 41	Страховые расходы по выплате
	7470 42	Расходы по осуществлению страховых выплат по перестрахованию
Кт	7470 40	Расходы, связанные со страховой (перестраховочной) деятельностью;

3) на сумму фактически выплачиваемых денег:

Дт	3390 43	Расчеты с перестрахователями
	3390 44	Расчеты со страхователями
Кт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах;

4) в случае наличия договора перестрахования по возникшему страховому случаю:

на сумму подлежащих выплате денег:

Дт	7470 41	Страховые расходы по выплате
Кт	2060 01	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков по активу перестрахования;

и одновременно, на сумму причитающегося возмещения:

Дт	1280 46	Требования к перестраховщикам
Кт	6280 55	Доход от перестрахования;

5) при фактическом получении причитающегося возмещения от перестраховочной организации:

Дт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах
Кт	1280 46	Требования к перестраховщикам.

17. Для отражения рисковой поправки на нефинансовый риск осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7470 34	Страховые расходы в виде рисковой поправки на нефинансовый риск
Кт	3390 12	Рисковая поправка на нефинансовый риск.

18. При признании доходов от уменьшения рисковой поправки на нефинансовый риск осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	3390 12	Рисковая поправка на нефинансовый риск
Кт	6280 33	Доход от уменьшения рисковой поправки на нефинансовый риск.

19. В случае досрочного расторжения договора страхования (перестрахования) страховой (перестраховочной) организацией осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) в случае наличия неоплаченных страховых премий:

Дт	3390 11	Обязательства по денежным потокам по договорам страхования (перестрахования)
Кт	3390 18	Страховые премии по договорам страхования
	3390 19	Страховые премии по выпущенным договорам перестрахования;

2) на сумму подлежащих возврату денег:

Дт	3390 11	Обязательства по денежным потокам по договорам страхования (перестрахования)
Кт	3390 43	Расчеты с перестрахователями
	3390 44	Расчеты со страхователями;

3) на сумму фактически выплачиваемых денег:

Дт	3390 43	Расчеты с перестрахователями
	3390 44	Расчеты со страхователями
Кт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах.

Параграф 3. Бухгалтерский учет групп договоров страхования (перестрахования) с использованием подхода распределения премий, при возникновении впоследствии обременения по ним

20. При изменении ожиданий в отношении будущих связанных денежных потоков, которые создают обременительную группу договоров страхования (перестрахования):

1) корректировка рисковой поправки на нефинансовый риск, связанная с оценками будущих потоков денежных средств, отражается следующей бухгалтерской записью:

Дт	7470 31	Страховые расходы в виде компонента убытка
Кт	3390 14	Компонент убытка (по рисковой поправке на нефинансовый риск);

2) признание компонента убытка в составе обязательств по денежным потокам по договорам страхования (перестрахования) по обременительной группе договоров отражается следующей бухгалтерской записью:

Дт	7470 31	Страховые расходы в виде компонента убытка
Кт	3390 13	Компонент убытка (по обязательствам по денежным потокам по договорам страхования (перестрахования).

Параграф 4. Бухгалтерский учет групп договоров перестрахования

21. При первоначальном признании группы удерживаемых договоров перестрахования осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму обязательств перед перестраховочной организацией:

Дт	2060 01	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков по активу перестрахования
Кт	3390 42	Расчеты с перестраховщиками;

и одновременно, на сумму страховых премий, подлежащих перечислению перестраховочной организации:

Дт	3390 42	Расчеты с перестраховщиками
Кт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах.

22. При признании расхода от амортизации наилучшей оценки ожидаемых денежных потоков по активу перестрахования осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7470 37	Расходы по амортизации наилучшей оценки ожидаемых денежных потоков по активу перестрахования
Кт	2060 01	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков по активу перестрахования.

23. При формировании актива перестрахования по рисковой поправке на нефинансовый риск осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2060 03	Актив перестрахования по рисковой поправке на нефинансовый риск
Кт	6280 56	Доходы по формированию актива перестрахования по рисковой поправке на нефинансовый риск.

24. При признании расхода от уменьшения актива перестрахования по рисковой поправке на нефинансовый риск осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7470 33	Расходы по уменьшению рисковой поправки на нефинансовый риск
Кт	2060 03	Актив перестрахования по рисковой поправке на нефинансовый риск.

25. В случае досрочного расторжения удерживаемых договоров перестрахования, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму требований к перестраховочной организации:

Дт	1280 46	Требования к перестраховщикам
Кт	2060 01	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков по активу перестрахования
	2060 03	Актив перестрахования по рисковой поправке на нефинансовый риск;

2) на сумму фактически полученных денег:

Дт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах
Кт	1280 46	Требования к перестраховщикам.

Глава 3. Бухгалтерский учет операций по страхованию и перестрахованию по общей модели оценки

Параграф 1. Бухгалтерский учет аквизиционных денежных потоков по договорам страхования (перестрахования)

26. Для отражения аквизиционных денежных потоков до заключения групп договоров страхования (перестрахования), при оплате (полностью или частично в зависимости от условий договоров) аквизиционных расходов осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму оплаты аквизиционных расходов:

Дт	1610 01	Краткосрочные авансы выданные
Кт	1030	Денежные средства на текущих счетах;

на основании документов, подтверждающих факт понесения аквизиционных расходов:

Дт	1620 04	Требования по аквизиционным расходам по договорам страхования (перестрахования)
Кт	1610 01	Краткосрочные авансы выданные.

27. Для отражения аквизиционных денежных потоков до заключения групп договоров страхования (перестрахования), при начислении осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму аквизиционных расходов, подлежащей оплате:

Дт	1620 04	Требования по аквизиционным расходам по договорам страхования (перестрахования)
Кт	3390 41	Расчеты с посредниками по страховой (перестраховочной) деятельности
	3390 43	Расчеты с перестрахователями;

при оплате аквизиционных расходов:

Дт	3390 41	Расчеты с посредниками по страховой (перестраховочной) деятельности
	3390 43	Расчеты с перестрахователями
Кт	1030	Денежные средства на текущих счетах.

28. При признании группы договоров страхования (перестрахования) одновременно на сумму аквизиционных расходов, относящихся к группе признаваемых договоров страхования, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков
Кт	1620 04	Требования по аквизиционным расходам по договорам страхования (перестрахования).

29. При распределении аквизиционных денежных потоков страховой (перестраховочной) организации осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7470 35	Аквизиционные расходы
Кт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков.

Параграф 2. Бухгалтерский учет групп договоров страхования (перестрахования), не являющихся обременительными

30. При первоначальном признании групп договоров страхования (перестрахования) осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) в случае, если дата оплаты первого платежа от страхователя (перестрахователя) совпадает или наступает раньше даты начала периода страхового покрытия:

на сумму премии по договору страхования (перестрахования):

Дт	1280 41	Страховые премии к получению от страхователей
	1280 42	Страховые премии к получению от перестрахователей
Кт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков
	4040 12	Маржа по договорам страхования (перестрахования)
	4040 13	Рисковая поправка на нефинансовый риск;

и одновременно:

Дт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах
Кт	1280 41	Страховые премии к получению от страхователей
	1280 42	Страховые премии к получению от перестрахователей;

2) в случае, если дата начала периода страхового покрытия наступает ранее срока уплаты первого платежа от страхователя (перестрахователя):

на сумму маржи по договорам страхования (перестрахования) и рисковой поправки на нефинансовый риск:

Дт	4040 17	Страховые премии по договорам страхования
	4040 18	Страховые премии по выпущенным договорам перестрахования
Кт	4040 12	Маржа по договорам страхования (перестрахования)
	4040 13	Рисковая поправка на нефинансовый риск;

при фактическом получении страховой премии:

Дт	1280 41	Страховые премии к получению от страхователей
	1280 42	Страховые премии к получению от перестрахователей
Кт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков
	4040 17	Страховые премии по договорам страхования
	4040 18	Страховые премии по выпущенным договорам перестрахования;

и одновременно:

Дт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах
Кт	1280 41	Страховые премии к получению от страхователей
	1280 42	Страховые премии к получению от перестрахователей.

31. При отражении влияния временной стоимости денег осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму финансовых расходов по наилучшей оценка ожидаемых денежных потоков:

Дт	7470 32	Финансовые расходы по страхованию (перестрахованию)
Кт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков;

2) на сумму финансовых расходов по марже за предусмотренные договором услуги:

Дт	7470 32	Финансовые расходы по страхованию (перестрахованию)
Кт	4040 12	Маржа по договорам страхования (перестрахования).

32. При признании дохода от уменьшения рисковой поправки на нефинансовый риск осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	4040 13	Рисковая поправка на нефинансовый риск
Кт	6280 33	Доход от уменьшения рисковой поправки на нефинансовый риск.

33. При признании дохода от амортизации маржи за предусмотренные договором услуги осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	4040 12	Маржа по договорам страхования (перестрахования)
Кт	6280 34	Доход от амортизации маржи по договорам страхования (перестрахования).

34. При увеличении рисковой поправки на нефинансовый риск, которая относится к услугам будущих периодов, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	4040 12	Маржа по договорам страхования (перестрахования)
Кт	4040 13	Рисковая поправка на нефинансовый риск.

35. При увеличении расчетных оценок приведенной стоимости будущих потоков денежных средств осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	4040 12	Маржа по договорам страхования (перестрахования)
Кт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков.

36. При изменении ожиданий в отношении будущих связанных денежных потоков, которые увеличивают будущую доходность, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при уменьшении рисковой поправки на нефинансовый риск, которая относится к услугам будущих периодов:

Дт	4040 13	Рисковая поправка на нефинансовый риск
Кт	4040 12	Маржа по договорам страхования (перестрахования);

2) при уменьшении расчетных оценок приведенной стоимости будущих потоков денежных средств:

Дт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков
Кт	4040 12	Маржа по договорам страхования (перестрахования).

37. В случае досрочного расторжения договора страхования (перестрахования) страховой (перестраховочной) организацией осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) в случае наличия неоплаченных страховых премий:

Дт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков
	4040 12	Маржа по договорам страхования (перестрахования)
	4040 13	Рисковая поправка на нефинансовый риск
Кт	4040 17	Страховые премии по договорам страхования
	4040 18	Страховые премии по выпущенным договорам перестрахования;

2) на сумму подлежащих выплате денег:

Дт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков
	4040 12	Маржа по договорам страхования (перестрахования)
	4040 13	Рисковая поправка на нефинансовый риск
Кт	3390 43	Расчеты с перестрахователями
	3390 44	Расчеты со страхователями;

3) на сумму фактически выплачиваемых денег:

Дт	3390 43	Расчеты с перестрахователями
	3390 44	Расчеты со страхователями
Кт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах.

Параграф 3. Бухгалтерский учет групп договоров страхования (перестрахования), не являющихся обременительными, при возникновении впоследствии обременения по ним

38. При изменении ожиданий в отношении будущих связанных денежных потоков договоров страхования, учитываемых в соответствии с параграфом 2 настоящей главы, которые впоследствии создают обременительную группу договоров страхования (перестрахования):

1) на сумму в пределах остатков, числящихся на счете маржи за предусмотренные договором услуги, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	4040 12	Маржа по договорам страхования (перестрахования)
Кт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков
	4040 13	Рисковая поправка на нефинансовый риск;

2) корректировка рисковой поправки на нефинансовый риск, связанная с оценками будущих потоков денежных средств, отражается следующей бухгалтерской записью:

Дт	7470 31	Страховые расходы в виде компонента убытка
Кт	4040 15	Компонент убытка (по рисковой поправке на нефинансовый риск);

3) признание компонента убытка по наилучшей оценке, ожидаемых денежных потоков по обременительной группе договоров отражается следующей бухгалтерской записью:

Дт	7470 31	Страховые расходы в виде компонента убытка
Кт	4040 14	Компонент убытка (по наилучшей оценке ожидаемых денежных потоков);

4) при отражении влияния временной стоимости денег компонента убытка, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7470 32	Финансовые расходы по страхованию (перестрахованию)
Кт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков
	4040 14	Компонент убытка (по наилучшей оценке ожидаемых денежных потоков).

Параграф 4. Бухгалтерский учет групп договоров страхования (перестрахования), являющихся обременительными

39. Первоначальное признание групп договоров страхования (перестрахования) по обременительным группам договоров страхования осуществляется на дату, когда данные группы становятся обременительными, при этом осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при получении страховой премии от страхователя (перестрахователя):

Дт	1280 41	Страховые премии к получению от страхователей
	1280 42	Страховые премии к получению от перестрахователей
Кт	4040 13	Рисковая поправка на нефинансовый риск
	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков;

и одновременно на сумму компонента убытка:

Дт	7470 31	Страховые расходы в виде компонента убытка
Кт	4040 14	Компонент убытка (по наилучшей оценке ожидаемых денежных потоков)
	4040 15	Компонент убытка (по рисковой поправке на нефинансовый риск);

и одновременно сумму полученной страховой (перестраховочной) организацией страховой премии:

Дт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах
Кт	1280 41	Страховые премии к получению от страхователей
	1280 42	Страховые премии к получению от перестрахователей;

2) при признании компонента убытка до получения суммы страховой премии:

Дт	7470 31	Страховые расходы в виде компонента убытка
Кт	4040 14	Компонент убытка (по наилучшей оценке ожидаемых денежных потоков)
	4040 15	Компонент убытка (по рисковой поправке на нефинансовый риск).

40. При отражении влияния временной стоимости денег осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7470 32	Финансовые расходы по страхованию (перестрахованию)
Кт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков
	4040 14	Компонент убытка (по наилучшей оценке ожидаемых денежных потоков).

41. При признании дохода от уменьшения рисковой поправки на нефинансовый риск осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) по компоненту убытка:

Дт	4040 15	Компонент убытка (по рисковой поправке на нефинансовый риск)
Кт	6280 31	Корректировка расходов по компоненту убытка;

2) по компоненту доходов:

Дт	4040 13	Рисковая поправка на нефинансовый риск
Кт	6280 33	Доход от уменьшения рисковой поправки на нефинансовый риск.

42. В случае досрочного расторжения договора страхования (перестрахования), страховой (перестраховочной) организацией осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) в случае наличия неоплаченных страховых премий:

Дт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков
	4040 13	Рисковая поправка на нефинансовый риск
Кт	1280 41	Страховые премии к получению от страхователей
	1280 42	Страховые премии к получению от перестрахователей;

2) на сумму подлежащих выплате денег:

Дт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков
	4040 13	Рисковая поправка на нефинансовый риск
Кт	3390 43	Расчеты с перестрахователями
	3390 44	Расчеты со страхователями;

3) на сумму фактически выплачиваемых денег:

Дт	3390 43	Расчеты с перестрахователями
	3390 44	Расчеты со страхователями
Кт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах.

Параграф 5. Бухгалтерский учет групп договоров страхования (перестрахования), являющихся обременительными, которые впоследствии становятся необременительными

43. При изменении ожиданий в отношении будущих связанных денежных потоков, которые увеличивают будущую доходность договоров страхования, учитываемых в соответствии с параграфом 4 настоящей главы, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму в пределах ранее признанного компонента убытка:

Дт	4040 14	Компонент убытка (по наилучшей оценке ожидаемых денежных потоков)
Кт	6280 31	Корректировка расходов по компоненту убытка;

2) при признании маржи за предусмотренные договором услуги на сумму превышения ранее признанного компонента убытка:

Дт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков
Кт	4040 12	Маржа по договорам страхования (перестрахования).

44. При признании дохода от уменьшения рисковой поправки на нефинансовый риск осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 32 Инструкции.

Параграф 6. Бухгалтерский учет групп договоров перестрахования

45. При первоначальном признании группы удерживаемых договоров перестрахования, по которым возникают чистые затраты при заключении договоров перестрахования, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	2060 01	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков по активу перестрахования
	2060 02	Маржа по договорам перестрахования
	2060 03	Актив перестрахования по рисковой поправке на нефинансовый риск
Кт	3390 42	Расчеты с перестраховщиками;

и одновременно, на сумму страховых премий, подлежащих перечислению перестраховочной организации:

Дт	3390 42	Расчеты с перестраховщиками
Кт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах.

46. При первоначальном признании группы удерживаемых договоров перестрахования, по которым возникает чистая прибыль при заключении договоров перестрахования, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	2060 01	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков по активу перестрахования
	2060 03	Актив перестрахования по рисковой поправке на нефинансовый риск
Кт	4040 16	Маржа по договорам перестрахования
	3390 42	Расчеты с перестраховщиками;

и одновременно, на сумму страховых премий, подлежащих перечислению перестраховочной организации:

Дт	3390 42	Расчеты с перестраховщиками
Кт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах.

47. На сумму финансовых доходов по приведенной стоимости будущих. денежных притоков от перестраховщика осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2060 01	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков по активу перестрахования
Кт	6280 32	Финансовые доходы по перестрахованию.

48. На сумму финансовых доходов по марже за предусмотренные договором услуги по договору перестрахования осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2060 02	Маржа по договорам перестрахования
Кт	6280 32	Финансовые доходы по перестрахованию.

49. При признании расхода от амортизации маржи за предусмотренные договором услуги осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7470 36	Расходы в виде амортизации маржи по договорам перестрахования
Кт	2060 02	Маржа по договорам перестрахования.

50. На сумму финансовых расходов по марже за предусмотренные договором услуги по договору перестрахования осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7470 32	Финансовые расходы по страхованию (перестрахованию)
Кт	4040 16	Маржа по договорам перестрахования.

51. При признании дохода от амортизации маржи за предусмотренные договором услуги осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	4040 16	Маржа по договорам перестрахования
Кт	6280 34	Доход от амортизации маржи по договорам страхования (перестрахования).

52. При признании расхода от уменьшения актива перестрахования по рисковой поправке на нефинансовый риск осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7470 33	Расходы по уменьшению рисковой поправки на нефинансовый риск
Кт	2060 03	Актив перестрахования по рисковой поправке на нефинансовый риск.

53. В случае досрочного расторжения удерживаемых договоров перестрахования, по которым возникают чистые затраты при заключении договоров перестрахования, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму требований к перестраховочной организации:

Дт	1280 46	Требования к перестраховщикам
Кт	2060 01	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков по активу перестрахования
	2060 02	Маржа по договорам перестрахования
	2060 03	Актив перестрахования по рисковой поправке на нефинансовый риск;

2) на сумму фактически полученных денег:

Дт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах
Кт	1280 46	Требования к перестраховщикам.

54. В случае досрочного расторжения удерживаемых договоров перестрахования, по которым возникает чистая прибыль при заключении договоров перестрахования, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму требований к перестраховочной организации:

Дт	1280 46	Требования к перестраховщикам
	4040 16	Маржа по договорам перестрахования
Кт	2060 01	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков по активу перестрахования
	2060 03	Актив перестрахования по рисковой поправке на нефинансовый риск;

2) на сумму фактически полученных денег:

Дт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах
Кт	1280 46	Требования к перестраховщикам.

55. При первоначальном признании группы удерживаемых договоров перестрахования, в случае если группа базовых договоров страхования является обременительной, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	2060 01	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков по активу перестрахования
	2060 02	Маржа по договорам перестрахования
	2060 03	Актив перестрахования по рисковой поправке на нефинансовый риск
Кт	3390 42	Расчеты с перестраховщиками;

на сумму компонента возмещения убытков:

Дт	2060 04	Компонент возмещения убытка маржи по договорам перестрахования
Кт	6280 55	Доход от перестрахования;

и одновременно, на сумму страховых премий, подлежащих перечислению перестраховочной организации:

Дт	3390 42	Расчеты с перестраховщиками
Кт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах.

Параграф 7. Бухгалтерский учет операций по страховым выплатам

56. При возникновении обязательств по возникшим страховым убыткам осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	7470 40	Расходы, связанные со страховой (перестраховочной) деятельностью
Кт	3390 17	Обязательства по возникшим убыткам.

57. При осуществлении страховой (перестраховочной) организацией страховой выплаты страхователю (выгодоприобретателю) осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) по договорам страхования (перестрахования), не являющимся обременительными, на сумму страховой выручки:

Дт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков
Кт	6280 41	Страховая выручка (доход от страхования);

на сумму подлежащих выплате денег:

Дт	3390 17	Обязательства по возникшим убыткам
	7470 41	Страховые расходы по выплате
	7470 42	Расходы по осуществлению страховых выплат по перестрахованию
Кт	3390 43	Расчеты с перестрахователями
	3390 44	Расчеты со страхователями;

и одновременно:

Дт	7470 41	Страховые расходы по выплате
	7470 42	Расходы по осуществлению страховых выплат по перестрахованию
Кт	7470 40	Расходы, связанные со страховой (перестраховочной) деятельностью

2) по обременительной группе договоров страхования (перестрахования) (за исключением инвестиционных составляющих) на сумму страховой выручки:

Дт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков
Кт	6280 41	Страховая выручка (доход от страхования);

и одновременно на сумму подлежащей выплате (за исключением инвестиционных составляющих):

Дт	3390 17	Обязательства по возникшим убыткам
	7470 41	Страховые расходы по выплате
	7470 42	Расходы по осуществлению страховых выплат по перестрахованию
	4040 14	Компонент убытка (по наилучшей оценке ожидаемых денежных потоков)
	4040 15	Компонент убытка (по рисковой поправке на нефинансовый риск)
Кт	3390 43	Расчеты с перестрахователями
	3390 44	Расчеты со страхователями;

и одновременно:

Дт	7470 41	Страховые расходы по выплате
	7470 42	Расходы по осуществлению страховых выплат по перестрахованию
Кт	7470 40	Расходы, связанные со страховой (перестраховочной) деятельностью;

3) по договорам страхования (перестрахования), которые впоследствии становятся необременительными на сумму страховой выручки по договорам страхования (перестрахования) (за исключением инвестиционных составляющих):

Дт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков
Кт	6280 41	Страховая выручка (доход от страхования);

на сумму восстановления убытков по группам обременительных договоров страхования (перестрахования):

Дт	4040 14	Компонент убытка (по наилучшей оценке ожидаемых денежных потоков)
Кт	6280 31	Корректировка расходов по компоненту убытка;

4) при выплате инвестиционной составляющей по договорам страхования (перестрахования):

Дт	4040 11	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков
Кт	3390 43	Расчеты с перестрахователями
	3390 44	Расчеты со страхователями;

5) на сумму фактически выплачиваемых денег:

Дт	3390 43	Расчеты с перестрахователями
	3390 44	Расчеты со страхователями
Кт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах;

6) в случае наличия договора перестрахования по возникшему страховому случаю на сумму подлежащих выплате денег:

Дт	7470 41	Страховые расходы по выплате
Кт	2060 01	Наилучшая оценка ожидаемых денежных потоков по активу перестрахования;

и одновременно, на сумму причитающегося возмещения:

Дт	1280 46	Требования к перестраховщикам
Кт	6280 55	Доход от перестрахования;

при фактическом получении причитающегося возмещения от перестраховочной организации:

Дт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах
Кт	1280 46	Требования к перестраховщикам.

Параграф 8. Бухгалтерский учет операций по предоставленным займам

58. При предоставлении страховой (перестраховочной) организацией займов страхователям в пределах выкупной суммы, на сумму предоставленного займа осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1110 21	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	2010 21	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
Кт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах.

59. При начислении вознаграждения в соответствии с договором займа страховой (перестраховочной) организацией осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму начисленных доходов в виде вознаграждения:

Дт	1270 25	Начисленные доходы в виде вознаграждения по займам, предоставленным клиентам
	2170 25	Начисленные доходы в виде вознаграждения по займам, предоставленным клиентам
Кт	6110 32	Доходы, связанные с получением вознаграждения по займам;

2) на сумму погашения основного долга и начисленного вознаграждения:

Дт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах
Кт	1110 21	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	2010 21	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
	1270 25	Начисленные доходы в виде вознаграждения по займам, предоставленным клиентам
	2170 25	Начисленные доходы в виде вознаграждения по займам, предоставленным клиентам.

Параграф 9. Бухгалтерский учет операций по участию страхователя в прибыли страховой (перестраховочной) организации

60. При начислении обязательств по выплате распределенной прибыли, связанной с участием страхователя в прибыли страховой (перестраховочной) организации, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	5520	Нераспределенная прибыль (непокрытый убыток) предыдущих лет
Кт	4430	Прочие долгосрочные обязательства.

При фактическом осуществлении страховой выплаты при наступлении страхового случая, окончании срока накопительного страхования, либо в случае досрочного расторжения договора страхования жизни с участием страхователя в прибыли страховой (перестраховочной) организации на сумму распределенной прибыли по договору страхования осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	4430	Прочие долгосрочные обязательства
Кт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах.

Глава 4. Бухгалтерский учет прав страхователя (застрахованного) на возмещение убытков (суброгации)

61. При переходе к страховой (перестраховочной) организации права требования, которое страхователь (застрахованный) имеет к лицу, ответственному за убытки, возмещенные в результате страхования (далее – регрессное требование), страховая (перестраховочная) организация в пределах уплаченной суммы осуществляет следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму регрессного требования:

Дт	1280 44	Требования к лицу, ответственному за причиненный вред
Кт	6280 43	Доходы, связанные с возмещением регрессных требований и убытков (суброгация);

2) при фактическом получении денег или имущества:

Дт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах
	1300	Запасы
	2410	Основные средства
Кт	1280 44	Требования к лицу, ответственному за причиненный вред.

62. При передаче страховой (перестраховочной) организацией перестраховочной организации в соответствии с договором перестрахования возмещения по регрессному требованию, полученного от лица, ответственного за причиненный вред, страховая (перестраховочная) организация на сумму возмещения осуществляет следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму начисленного расхода по возмещению, причитающегося перестраховочной организации:

Дт	7470 44	Расходы по возмещению перестраховщику регрессных требований и убытков (суброгация)
Кт	3390 45	Начисленные расходы по возмещению перестраховщику регрессных требований и убытков (суброгация);

2) на сумму выплачиваемого возмещения:

Дт	3390 45	Начисленные расходы по возмещению перестраховщику регрессных требований и убытков (суброгация)
Кт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах.

Глава 5. Бухгалтерский учет операций по прямому урегулированию

63. При обращении потерпевшего к страховщику, с которым у потерпевшего заключен договор обязательного страхования ответственности владельцев транспортных средств, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при начислении обязательств по расчетам с выгодоприобретателем и требований к ответственному страховщику по прямому урегулированию:

Дт	1280 54	Требование к ответственному страховщику по прямому урегулированию
Кт	3390 53	Расчеты прямого страховщика с выгодоприобретателем по прямому урегулированию;

2) при фактической выплате выгодоприобретателю суммы денег по возмещению по прямому урегулированию на сумму возмещения:

Дт	3390 53	Расчеты прямого страховщика с выгодоприобретателем по прямому урегулированию
Кт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах;

3) при фактическом поступлении денег от ответственного страховщика в счет возмещения выплаченной выгодоприобретателю суммы возмещения:

Дт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах
Кт	1280 54	Требование к ответственному страховщику по прямому урегулированию.

64. При несвоевременном осуществлении возмещения расходов прямого страховщика, связанных с урегулированием страхового случая, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) прямым страховщиком:

при начислении суммы неустойки (штрафа, пени):

Дт	1280 09	Начисленная неустойка (штраф, пеня)
Кт	6280 08	Неустойка (штраф, пеня);

при фактическом поступлении денег в счет оплаты неустойки (штрафа, пени) от ответственного страховщика:

Дт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах
Кт	1280 09	Начисленная неустойка (штраф, пеня);

2) ответственным страховщиком:

при начислении обязательств по выплате неустойки (штрафа, пени):

Дт	7310 05	Неустойка (штраф, пеня)
Кт	3390 07	Обязательства по выплате неустойки (штрафа, пени);

при фактической выплате неустойки прямому страховщику:

Дт	3390 07	Обязательства по выплате неустойки (штрафа, пени)
Кт	1010	Денежные средства в кассе
	1030	Денежные средства на текущих счетах.

Глава 6. Бухгалтерский учет операций по страховым резервам

65. При формировании резерва непредвиденных рисков и стабилизационного резерва осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму формируемого резерва непредвиденных рисков:

Дт	5520	Нераспределенная прибыль (непокрытый убыток) предыдущих лет
Кт	5490 40	Резерв непредвиденных рисков;

2) на сумму формируемого стабилизационного резерва:

Дт	5520	Нераспределенная прибыль (непокрытый убыток) предыдущих лет
Кт	5490 41	Стабилизационный резерв.

66. При уменьшении резерва непредвиденных рисков и стабилизационного резерва осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму уменьшения резерва непредвиденных рисков:

Дт	5490 40	Резерв непредвиденных рисков
Кт	5520	Нераспределенная прибыль (непокрытый убыток) предыдущих лет;

2) на сумму уменьшения стабилизационного резерва:

Дт	5490 41	Стабилизационный резерв
Кт	5520	Нераспределенная прибыль (непокрытый убыток) предыдущих лет.

Сақтандыру және қайта сақтандыру операцияларының бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2013 жылғы 28 маусымдағы № 149 қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 05 қыркүйекте № 8596 тіркелді.

Ескерту. Тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 16.07.2014 № 139 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 15-бабы екінші бөлігінің 63) тармақшасына, "Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабы 6-тармағының 1) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.11.2021 № 100 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Қоса беріліп отырған Сақтандыру және қайта сақтандыру операцияларының бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 16.07.2014 № 139 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

2. "Жалпы сақтандыру" және "өмірді сақтандыру" салаларындағы сақтандыру және қайта сақтандыру бойынша операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2008 жылғы 28 қарашадағы № 97 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5421 тіркелген, 2008 жылғы 31 желтоқсанда "Заң газеті" газетінде № 197 (1423) жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

3. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Ұлттық Банк Төрағасы

Г. Марченко

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2013 жылғы 28 маусымдағы № 149 қаулысымен бекітілді

Сақтандыру және қайта сақтандыру операцияларының бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулық

Ескерту. Нұсқаулық жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 20.10.2022 № 88 (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Сақтандыру және қайта сақтандыру операцияларының бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулық (бұдан әрі – Нұсқаулық) "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 15-бабы екінші бөлігінің 63) тармақшасына, "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабы 6-тармағының 1) және 3-4) тармақшаларына, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес әзірленді және сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары және Қазақстан Республикасының бейрезидент сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының филиалдары (бұдан әрі – сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары) жүзеге асыратын сақтандыру және қайта сақтандыру операцияларының бухгалтерлік есебін жүргізуді нақтылайды.

2. Нұсқаулықта Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде, "Сақтандыру қызметі туралы", "Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қоры туралы", "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасының заңдарында және халықаралық қаржылық есептілік стандарттарында көзделген ұғымдар пайдаланылады.

3. Нұсқаулықта сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарының топтарын есепке алудың екі әдісі: сыйлықақыны бөлу әдісі мен бағалаудың жалпы моделі көзделеді.

Нұсқаулықта көзделмеген бухгалтерлік жазбалар "Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы", "Сақтандыру қызметі туралы" Қазақстан Республикасы заңдарының талаптарына және халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес жүзеге асырылады.

2-тарау. Сыйлықақыны бөлу әдісі бойынша сақтандыру және қайта сақтандыру операцияларының бухгалтерлік есебі

1-параграф. Аквизициялық ақша ағындарының сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша бухгалтерлік есебі

4. Аквизициялық ақша ағындары есеп саясатына сәйкес аквизициялық шығын туындаған кезде шығыс ретінде танылған жағдайда, аквизициялық шығысты төлеу кезінде (шарттардың талаптарына қарай толық немесе ішінара) мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

аквизициялық шығысты төлеу сомасына:

Дт	1610 01	Берілген қысқа мерзімді аванстар
Кт	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты;

аквизициялық шығысқа ұшырау фактісін растайтын құжаттар негізінде:

Дт	7470 35	Аквизициялық шығыс
Кт	1610 01	Берілген қысқа мерзімді аванстар.

5. Аквизициялық ақша ағындары есеп саясатына сәйкес аквизициялық шығын туындаған кезде шығыс ретінде танылған жағдайда, осы шығысты есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

төлеуге жататын сомаға аквизициялық шығысты есептеу кезінде:

Дт	7470 35	Аквизициялық шығыс
Кт	3390 41	Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша делдалдармен есеп айырысу
	3390 43	Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу;

аквизициялық шығысты төлеу кезінде:

Дт	3390 41	Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша делдалдармен есеп айырысу
	3390 43	Қайта сақтанушылармен есеп айырысу
Кт	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты.

6. Егер сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша ақша ағындары бойынша міндеттемелер есеп саясатына сәйкес аквизициялық ақша ағындарының сомасына азайтылған жағдайда, аквизициялық шығысты төлеу кезінде (шарттардың талаптарына қарай толық немесе ішінара) мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

аквизициялық шығысты төлеу сомасына:

Дт	1610 01	Берілген қысқа мерзімді аванстар
Кт	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты;

аквизициялық шығысты өтеу фактісін растайтын құжаттар негізінде:

Дт	1620 04	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша аквизициялық шығыс бойынша талаптар
Кт	1610 01	Берілген қысқа мерзімді аванстар.

7. Егер сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша ақша ағындары бойынша міндеттемелер есеп саясатына сәйкес аквизициялық ақша ағындарының сомасына азайтылған жағдайда, онда есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) төлеуге жататын аквизициялық шығыс сомасына:

Дт	1620 04	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша аквизициялық шығыс бойынша талаптар
Кт	3390 41	Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша делдалдармен есеп айырысу
	3390 43	Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу;

2) аквизициялық шығысты төлеу кезінде:

Дт	3390 41	Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша делдалдармен есеп айырысу
	3390 43	Қайта сақтанушылармен есеп айырысу
Кт	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты;

3) сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарының тобы танылған кезде танылатын сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарының тобына жататын аквизициялық шығыс сомасына:

Дт	3390 11	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша ақша ағындары бойынша міндеттемелер
Кт	1620 04	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша аквизициялық шығыс бойынша талаптар;

4) аквизициялық ақша ағындарын есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен бөлу кезінде:

Дт	7470 35	Аквизициялық шығыс
Кт	3390 11	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша ақша ағындары бойынша міндеттемелер.

8. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша аквизициялық шығыс бойынша талаптар құнсызданған жағдайда, аквизициялық шығыстың құнсыздануынан зиянды жабуға құрылған резервтер (провизиялар) сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7440 24	Аквизициялық ақша ағындарының құнсыздануы бойынша резервтерді (провизияларды) қалыптастыру бойынша шығыс
Кт	1290 42	Аквизициялық ақша ағындары бойынша талаптар бойынша резервтер (провизиялар).

9. Аквизициялық шығыстың құнсыздануынан зиянды жабуға қалыптастырылған резервтер (провизиялар) қалпына келтірілген жағдайда, мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1290 42	Аквизициялық ақша ағындары бойынша талаптар бойынша резервтер (провизиялар)
Кт	6240 42	Аквизициялық ақша ағындарының құнсыздануы бойынша резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден (жоюдан) түскен кіріс.

10. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша аквизициялық шығыс бойынша талап аквизициялық шығыстың құнсыздануынан зиянды жабуға құрылған резервтер (провизиялар) есебінен есептен шығарылған жағдайда, мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1290 42	Аквизициялық ақша ағындары бойынша талаптар бойынша резервтер (провизиялар)
Кт	1620 04	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша аквизициялық шығыс бойынша талаптар.

11. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты танылғаннан кейін аквизициялық шығыс төленген жағдайда, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сақтандыру шарттарының тобына жататын аквизициялық ақша ағындары бойынша міндеттемелер сомасына:

Дт	3390 11	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша ақша ағындары бойынша міндеттемелер
Кт	3390 15	Сақтандыру шарттарының тобына жататын аквизициялық ақша ағындары бойынша міндеттемелер;

және бір мезгілде:

Дт	3390 15	Сақтандыру шарттарының тобына жататын аквизициялық ақша ағындары бойынша міндеттемелер
Кт	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты;

2) есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен аквизициялық ақша ағындарын бөлу кезінде:

Дт	7470 35	Аквизициялық шығыс
Кт	3390 11	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша ақша ағындары бойынша міндеттемелер.

12. Аквизициялық ақша ағындарымен байланысты сақтандыру бойынша түсімді тану жөніндегі бухгалтерлік жазбалар Нұсқаулықтың 16-тармағында көзделген.

2-параграф. Сыйлықақыларды бөлу тәсілін пайдалана отырып, сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары топтарының бухгалтерлік есебі

13. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарының топтарын бастапқы тану кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) егер сақтанушының (қайта сақтанушының) бірінші төлемді төлеу күні сақтандырумен қамту кезеңі басталу күніне сәйкес келсе немесе ерте басталса:

сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша сыйлықақы сомасына:

Дт	1280 41	Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
	1280 42	Қайта сақтандырушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
Кт	3390 11	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша ақша ағындары бойынша міндеттемелер;

және бір мезгілде:

Дт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты
Кт	1280 41	Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
	1280 42	Қайта сақтандырушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары;

2) егер сақтандырумен қамту кезеңінің басталу күні сақтанушының (қайта сақтанушының) бірінші төлемді төлеу мерзімінен ерте басталса:

сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша сыйлықақы сомасына:

Дт	3390 18	Сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары
	3390 19	Шығарылған қайта сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары
Кт	3390 11	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша ақша ағындары бойынша міндеттемелер;

сақтандыру сыйлықақысын нақты алған кезде:

Дт	1280 41	Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
	1280 42	Қайта сақтандырушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
Кт	3390 18	Сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары
	3390 19	Шығарылған қайта сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары;

және бір мезгілде:

Дт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты
Кт	1280 41	Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
	1280 42	Қайта сақтандырушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары.

14. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарының топтары бастапқы танылған кезде сақтанушыдан (қайта сақтанушыдан) сыйлықақы алу күні сақтандыру төлемі күнінен кеш басталған жағдайда, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша сыйлықақы сомасына:

Дт	3390 18	Сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары
	3390 19	Шығарылған қайта сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары
Кт	3390 11	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша ақша ағындары бойынша міндеттемелер);

сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша қызмет көрсетудің әрбір кезеңіне:

Дт	3390 11	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша ақша ағындары бойынша міндеттемелер
Кт	6280 41	Сақтандыру түсімі (сақтандырудан кіріс);

және бір мезгілде:

Дт	1280 41	Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
	1280 42	Қайта сақтандырушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
Кт	3390 18	Сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары
	3390 19	Шығарылған сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары;

сақтандыру сыйлықақысын нақты алған кезде:

Дт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты
Кт	1280 41	Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
	1280 42	Қайта сақтандырушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары.

15. Туындаған сақтандыру зияны бойынша міндеттемелер туындаған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7470 40	Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты шығыстар.
Кт	3390 17	Туындаған залалдар бойынша міндеттемелер.

16. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы сақтанушыға (пайда алушыға) сақтандыру төлемін жүзеге асырған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша сақтандыру түсімінің сомасына:

Дт	3390 11	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша ақша ағындары бойынша міндеттемелер
Кт	6280 41	Сақтандыру түсімі (сақтандырудан кіріс);

2) төленуге жататын ақша сомасына:

Дт	3390 17	Туындаған залалдар бойынша міндеттемелер
	7470 41	Төлем бойынша сақтандыру шығысы
	7470 42	Қайта сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру бойынша шығыстар
Кт	3390 43	Қайта сақтанушылармен есеп айырысу
	3390 44	Сақтанушылармен есеп айырысу;

және бір мезгілде:

Дт	7470 41	Төлем бойынша сақтандыру шығысы
	7470 42	Қайта сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру бойынша шығыстар
Кт	7470 40	Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты шығыстар;

3) нақты төленетін ақша сомасына:

Дт	3390 43	Қайта сақтанушылармен есеп айырысу
	3390 44	Сақтанушылармен есеп айырысу
Кт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты;

4) туындаған сақтандыру жағдайы бойынша қайта сақтандыру шарты болған жағдайда:

төленуге жататын ақша сомасына:

Дт	7470 41	Төлем бойынша сақтандыру шығысы
Кт	2060 01	Қайта сақтандыру активі бойынша күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау;

және бірмезгілде тиесілі өтем сомасына:

Дт	1280 46	Қайта сақтандырушыларға қойлатын талаптар
Кт	6280 55	Қайта сақтандырудан кіріс;

5) қайта сақтандыру ұйымынан тиесілі өтеуді нақты алған кезде:

Дт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты
Кт	1280 46	Қайта сақтандырушыларға қойлатын талаптар.

17. Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзетуді көрсету үшін мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7470 34	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету түріндегі сақтандыру шығысы
Кт	3390 12	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету.

18. Тәуекелді түзетуді аржылық емес тәуекелге азайтудан кірісті тану кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	3390 12	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету
Кт	6280 33	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзетуді азайтудан кіріс.

19. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты мерзімінен бұрын бұзылған жағдайда, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады:

1) төленбеген сақтандыру сыйлықақылары болған жағдайда:

Дт	3390 11	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша ақша ағындары бойынша міндеттемелер
Кт	3390 18	Сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары
	3390 19	Шығарылған қайта сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары;

2) қайтаруға жататын ақша сомасына:

Дт	3390 11	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша ақша ағындары бойынша міндеттемелер
Кт	3390 43	Қайта сақтанушылармен есеп айырысу
	3390 44	Сақтанушылармен есеп айырысу;

3) нақты төленетін ақша сомасына:

Дт	3390 43	Қайта сақтанушылармен есеп айырысу
	3390 44	Сақтанушылармен есеп айырысу
Кт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты.

3-параграф. Кейіннен ауыртпалық туындаған кезде сыйлықақыларды бөлу тәсілін пайдалана отырып, сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары топтарының бухгалтерлік есебі

20. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарының ауыртпалық тобын құратын болашақ байланысты ақша ағындарына қатысты күтулер өзгерген кезде:

1) тәуекелдік түзетуді болашақ ақша қаражат ағынын бағалауға байланысты қаржылық емес тәуекелге түзету мынадай бухгалтерлік жазбамен көрсетіледі:

Дт	7470 31	Зиянның құрауышы түріндегі сақтандыру шығысы
Кт	3390 14	Зиянның құрауышы (қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша);

2) шарттардың ауыртпалық тобы бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарының ақша ағындары бойынша міндеттемелер құрамындағы зиянның құрауышын тану мынадай бухгалтерлік жазбамен көрсетіледі:

Дт	7470 31	Зиянның құрауышы түріндегі сақтандыру шығысы
Кт	3390 13	Зиянның құрауышы (сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша ақша ағындары бойынша міндеттемелер бойынша).

4-параграф. Қайта сақтандыру шарттары топтарының бухгалтерлік есебі

21. Ұсталатын қайта сақтандыру шарттарының тобын бастапқы тану кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

қайта сақтандыру ұйымы алдындағы міндеттемелер сомасына:

Дт	2060 01	Қайта сақтандыру активі бойынша күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
Кт	3390 42	Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу;

және бір мезгілде, қайта сақтандыру ұйымына аударуға жататын сақтандыру сыйлықақыларының сомасына:

Дт	3390 42	Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу
Кт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты.

22. Қайта сақтандыру активі бойынша күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау амортизациясынан шығысты тану кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7470 37	Қайта сақтандыру активі бойынша күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау амортизациясы бойынша шығыс
Кт	2060 01	Қайта сақтандыру активі бойынша күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау.

23. Қайта сақтандыру активін қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша қалыптастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2060 03	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша қайта сақтандыру активі
Кт	6280 56	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша қайта сақтандыру активін қалыптастыру бойынша кіріс.

24. Қайта сақтандыру активін қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша азайтудан шығысты тану кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7470 33	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзетуді азайту бойынша шығыс
Кт	2060 03	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша қайта сақтандыру активі.

25. Ұсталып отырған қайта сақтандыру шарттары мерзімінен бұрын бұзылған жағдайда, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) қайта сақтандыру ұйымына қойылатын талаптар сомасына:

Дт	1280 46	Қайта сақтандырушыларға қойылатын талаптар
Кт	2060 01	Қайта сақтандыру активі бойынша күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
	2060 03	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша қайта сақтандыру активі;

2) нақты алынған ақша сомасына:

Дт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты
Кт	1280 46	Қайта сақтандырушыларға қойылатын талаптар.

3-тарау. Бағалаудың жалпы моделі бойынша сақтандыру және қайта сақтандыру операциялардың бухгалтерлік есебі

1-параграф. Аквизициялық ақша ағындарының сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша бухгалтерлік есебі

26. Аквизициялық шығысты төлеу кезінде (шарттардың талаптарына қарай толық немесе ішінара) ауыртпалықты болып табылмайтын сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарының топтарын жасасқанға дейін аквизициялық ақша ағындарын көрсету үшін мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

аквизициялық шығыс төлемінің сомасына:

Дт	1610 01	Берілген қысқа мерзімді аванстар
Кт	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты;

аквизициялық шығыс шегу фактісін растайтын құжаттар негізінде:

Дт	1620 04	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша аквизициялық шығыс бойынша талаптар
Кт	1610 01	Берілген қысқа мерзімді аванстар.

27. Есептеу кезінде ауыртпалықты болып табылмайтын сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарының топтарын жасасқанға дейін аквизициялық ақша ағындарын көрсету үшін мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

төленуге тиіс аквизициялық шығыс сомасына:

Дт	1620 04	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша аквизициялық шығыс бойынша талаптар
Кт	3390 41	Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша делдалдармен есеп айырысу
	3390 43	Қайта сақтанушылармен есеп айырысу;

аквизициялық шығысты төлеу кезінде:

Дт	3390 41	Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметі бойынша делдалдармен есеп айырысу
	3390 43	Қайта сақтанушылармен есеп айырысу
Кт	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты.

28. Танылатын сақтандыру шарттарының тобына жататын аквизициялық шығыс сомасына сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарының тобы бірмезгілде танылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
Кт	1620 04	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша аквизициялық шығыс бойынша талаптар.

29. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының аквизициялық ақша ағындарын бөлу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7470 35	Аквизициялық шығыс
Кт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау.

2-параграф. Ауыртпалықты болып табылмайтын сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары топтарының бухгалтерлік есебі

30. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарының топтарын бастапқы тану кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) егер сақтанушының (қайта сақтанушының) бірінші төлемді төлеу күні сақтандырумен қамту кезеңі басталу күніне сәйкес келсе немесе ерте басталса:

сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша сыйлықақы сомасына:

Дт	1280 41	Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
	1280 42	Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
Кт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
	4040 12	Сақтандыру (қайта сақтандыру)шарттары бойынша маржа
	4040 13	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету;

және бір мезгілде:

Дт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты
Кт	1280 41	Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
	1280 42	Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары;

2) егер сақтанушының (қайта сақтанушының) бірінші төлемді төлеу күні сақтандырумен қамту кезеңі басталу күніне сәйкес келсе немесе ерте басталса:

сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша маржаның және қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзетудің сомасына:

Дт	4040 17	Сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары
	4040 18	Шығарылған қайта сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары
Кт	4040 12	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша маржа
	4040 13	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету;

сақтандыру сыйлықақысын нақты алған кезде:

Дт	1280 41	Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
	1280 42	Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
Кт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
	4040 17	Сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары
	4040 18	Шығарылған қайта сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары;

және бір мезгілде:

Дт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты
Кт	1280 41	Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
	1280 42	Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары.

31. Ақшаның уақытша құнының әсерін көрсету кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау бойынша қаржылық шығыс сомасына:

Дт	7470 32	Сақтандыру (қайта сақтандыру) бойынша қаржылық шығыс
Кт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау;

2) шартта көзделген қызметтер үшін маржа бойынша қаржылық шығыссомасына:

Дт	7470 32	Сақтандыру (қайта сақтандыру) бойынша қаржылық шығыс
Кт	4040 12	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша маржа.

32. Қаржылық емес тәуекелге тәуекелді түзетуді азайтудан түскен кірісті тану кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	4040 13	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету
Кт	6280 33	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзетуді азайтудан кіріс.

33. Шартта көзделген қызметтер үшін маржаның амортизациясынан түскен кірісті тану кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	4040 12	Сақтандыру (қайта сақтандыру)шарттары бойынша маржа
Кт	6280 34	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша маржа амортизациясынан түсетін кіріс.

34. Болашақ кезеңдердің қызметтеріне жататын қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету ұлғайған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	4040 12	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша маржа
Кт	4040 13	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету.

35. Ақша қаражатының болашақ ағындарының келтірілген құнының есептік бағалаулары ұлғайған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	4040 12	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша маржа
Кт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау.

36. Болашақ кірістілікті ұлғайтатын болашақ байланысты ақша ағындарына қатысты күтулер өзгерген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) болашақ кезеңдердің қызметтеріне жататын қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзетуді азайтқан кезде:

Дт	4040 13	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету
Кт	4040 12	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша маржа;

2) ақша қаражатының болашақ ағындарының келтірілген құнының есептік бағалаулары азайған кезде:

Дт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
Кт	4040 12	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша маржа.

37. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты мерзімінен бұрын бұзылған жағдайда, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады:

1) төленбеген сақтандыру сыйлықақылары болған жағдайда:

Дт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
	4040 12	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша маржа
	4040 13	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету
Кт	4040 17	Сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары
	4040 18	Шығарылған қайта сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары;

2) төленуге тиіс ақша сомасына:

Дт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
	4040 12	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша маржа
	4040 13	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету
Кт	3390 43	Қайта сақтанушылармен есеп айырысу
	3390 44	Сақтанушылармен есеп айырысу;

3) нақты төленетін ақша сомасына:

Дт	3390 43	Қайта сақтанушылармен есеп айырысу
	3390 44	Сақтанушылармен есеп айырысу
Кт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты.

3-параграф. Кейіннен олар бойынша ауыртпалық туындаған кезде ауыртпалықты болып табылмайтын сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары топтарының бухгалтерлік есебі.

38. Осы тараудың 2-параграфына сәйкес ескерілетін, кейіннен сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарының ауыртпалықты тобын құратын сақтандыру шарттарының болашақта байланысты ақша ағындарына қатысты күтулер өзгерген кезде:

1) шартта көзделген қызметтер үшін маржа шотында есепте тұрған қалдықтар шегіндегі сомаға мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	4040 12	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша маржа
Кт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
	4040 13	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету;

2) болашақ ақша қаражатының ағынын бағалауға байланысты қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзетуді түзету мынадай бухгалтерлік жазбада көрсетіледі:

Дт	7470 31	Зиянның құрауышы түріндегі сақтандыру шығысы
Кт	4040 15	Зиянның құрауышы (қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша);

3) зиянның құрауышын шарттардың ауыртпалық салынған тобы бойынша күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау бойынша тану мынадай бухгалтерлік жазбамен көрсетіледі:

Дт	7470 31	Зиянның құрауышы түріндегі сақтандыру шығысы
Кт	4040 14	Зиянның құрауышы (күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау бойынша);

4) заиянның құрауышы ақшасының уақытша құнының әсерін көрсету кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7470 32	Сақтандыру (қайта сақтандыру) бойынша қаржылық шығыс
Кт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
Кт	4040 14	Зиянның құрауышы (күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау бойынша).

4-параграф. Ауыртпалықты болып табылатын сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары топтарының бухгалтерлік есебі

39. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарының ауыртпалықты топтары бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарының топтарын бастапқы тану осы топтар ауыртпалықты тудыратын күні жүзеге асырылады, бұл ретте мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сақтанушыдан сақтандыру сыйлықақысын алған кезде:

Дт	1280 41	Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
	1280 42	Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
Кт	4040 13	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету
	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау;

және бір мезгілде зиян құрауышының сомасына:

Дт	7470 31	Зиянның құрауышы түріндегі сақтандыру шығысы
Кт	4040 14	Зиянның құрауышы (күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау бойынша)
	4040 15	Зиянның құрауышы (қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша);

және бір мезгілде сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы алған сақтандыру сыйлықақысының сомасына:

Дт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты
Кт	1280 41	Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
	1280 42	Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары.

2) сақтандыру сыйлықақысының сомасын алғанға дейін зиян құрауышын тану кезінде:

Дт	7470 31	Зиянның құрауышы түріндегі сақтандыру шығысы
Кт	4040 14	Зиянның құрауышы (күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау бойынша)
	4040 15	Зиянның құрауышы (қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша).

40. Ақшаның уақытша құнының әсерін көрсету кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7470 32	Сақтандыру (қайта сақтандыру) бойынша қаржылық шығыс
Кт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
	4040 14	Зиянның құрауышы (күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау бойынша).

41. Қаржылық емес тәуекелге тәуекелді түзетуді азайтудан түскен кірісті тану кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) зиянның құрауышы бөлігі бойынша:

Дт	4040 15	Зиянның құрауышы (қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша)
Кт	6280 31	Зиянның құрауышы бойынша шығысты түзету;

2) кірістің құрауышы бойынша:

Дт	4040 13	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету
Кт	6280 33	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзетуді азайтудан кіріс.

42. Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты мерзімінен бұрын бұзылған жағдайда сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады:

1) төленбеген сақтандыру сыйлықақылары болған жағдайда:

Дт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
	4040 13	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету
Кт	1280 41	Сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары
	1280 42	Қайта сақтанушылардан алынатын сақтандыру сыйлықақылары;

2) төленуге тиіс ақша сомасына:

Дт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
	4040 13	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету
Кт	3390 43	Қайта сақтанушылармен есеп айырысу
	3390 44	Сақтанушылармен есеп айырысу;

3) нақты төленетін ақша сомасына:

Дт	3390 43	Қайта сақтанушылармен есеп айырысу
	3390 44	Сақтанушылармен есеп айырысу
Кт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты.

5-параграф. Ауыртпалықты болып табылатын, кейіннен ауыртпалықты болмайтын сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары топтарының бухгалтерлік есебі

43. Осы тараудың 4-параграфына сәйкес ескерілетін сақтандыру шарттарының болашақ кірістілігін ұлғайтатын болашақ байланысты ақша ағындарына қатысты күтулер өзгерген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) зияның бұрын танылған құруышы шегіндегі сомаға:

Дт	4040 14	Зиянның құрауышы (күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау бойынша)
Кт	6280 31	Зиянның құрауышы бойынша шығысты түзету;

2) шартта көзделген қызметтер үшін маржа бұрын танылған зиянның құрауышының асып кеткен сомасына танылған кезде:

Дт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
Кт	4040 12	Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша маржа.

44. Қаржылық емес тәуекелге тәуекелді түзетуді азайтудан түскен кірісті тану кезінде Нұсқаулықтың 32-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

6-параграф. Қайта сақтандыру шарттары топтарының бухгалтерлік есебі

45. Қайта сақтандыру шарттарын жасасу кезінде таза шығын туындайтын ұсталатын қайта сақтандыру шарттарының тобын бастапқы тану кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	2060 01	Қайта сақтандыру активі бойынша күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
	2060 02	Қайта сақтандыру шарттары бойынша маржа
	2060 03	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша қайта сақтандыру активі
Кт	3390 42	Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу;

және бір мезгілде, қайта сақтандыру ұйымына аударуға жататын сақтандыру сыйлықақыларының сомасына:

Дт	3390 42	Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу
Кт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты.

46. Қайта сақтандыру шарттарын сатып алудан таза пайда туындайтын ұсталатын қайта сақтандыру шарттарының тобын бастапқы тану кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	2060 01	Қайта сақтандыру активі бойынша күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
	2060 03	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша қайта сақтандыру активі
Кт	4040 16	Қайта сақтандыру шарттары бойынша маржа
	3390 42	Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу;

және бір мезгілде, қайта сақтандыру ұйымына аударуға жататын сақтандыру сыйлықақыларының сомасына:

Дт	3390 42	Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу
Кт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты.

47. Қайта сақтандырушыдан болашақ ақша ағындарының келтірілген құны бойынша қаржылық кіріс сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2060 01	Қайта сақтандыру активі бойынша күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
Кт	6280 32	Қайта сақтандыру бойынша қаржылық кіріс.

48. Қайта сақтандыру шарты бойынша шартта көзделген қызметтер үшін маржа бойынша қаржылық кіріс сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2060 02	Қайта сақтандыру шарттары бойынша маржа
Кт	6280 32	Қайта сақтандыру бойынша қаржылық кіріс.

49. Шартта көзделген қызметтер үшін маржаның амортизациясынан болатын шығысты тану кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7470 36	Қайта сақтандыру шарттары бойынша маржаның амортизациясы түріндегі шығыс
Кт	2060 02	Қайта сақтандыру шарттары бойынша маржа.

50. Қайта сақтандыру шарты бойынша шартта көзделген қызметтер үшін маржа бойынша қаржылық шығыс сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7470 32	Сақтандыру (қайта сақтандыру) бойынша қаржылық шығыс
Кт	4040 16	Қайта сақтандыру шарттары бойынша маржа.

51. Шартта көзделген қызметтер үшін маржаның амортизациясынан түскен кірісті тану кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	4040 16	Қайта сақтандыру шарттары бойынша маржа
Кт	6280 34	Сақтандыру (қайта сақтандыру)шарттары бойынша маржа амортизациясынан түсетін кіріс.

52. Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша қайта сақтандыру активінің азаюынан болатын шығысты тану кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7470 33	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзетуді азайту бойынша шығыс
Кт	2060 03	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша қайта сақтандыру активі.

53. Қайта сақтандыру шарттарын жасасу кезінде таза шығын туындайтын ұсталып отырған қайта сақтандыру шарттары мерзімінен бұрын бұзылған жағдайда, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) қайта сақтандыру ұйымына қойылатын талаптар сомасына:

Дт	1280 46	Қайта сақтандырушыларға қойылатын талаптар
Кт	2060 01	Қайта сақтандыру активі бойынша күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
	2060 02	Қайта сақтандыру шарттары бойынша маржа
	2060 03	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша қайта сақтандыру активі;

2) нақты алынған ақша сомасына:

Дт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты
Кт	1280 46	Қайта сақтандырушыларға қойылатын талаптар.

54. Қайта сақтандыру шарттарын жасасу кезінде таза пайда туындайтын ұсталып отырған қайта сақтандыру шарттары мерзімінен бұрын бұзылған жағдайда, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) қайта сақтандыру ұйымына қойылатын талаптар сомасына

Дт	1280 46	Қайта сақтандырушыларға қойылатын талаптар
	4040 16	Қайта сақтандыру шарттары бойынша маржа
Кт	2060 01	Қайта сақтандыру активі бойынша күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
	2060 03	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша қайта сақтандыру активі;

2) нақты алынған ақша сомасына:

Дт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты
Кт	1280 46	Қайта сақтандырушыларға қойылатын талаптар.

55. Ұсталынатын қайта сақтандыру шарттарының тобын бастапқы тану кезінде, егер базалық сақтандыру шарттарының тобы ауыртпалық салынған болып табылған жағдайда, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	2060 01	Қайта сақтандыру активі бойынша күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
	2060 02	Қайта сақтандыру шарттары бойынша маржа
	2060 03	Қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша қайта сақтандыру активі.
Кт	3390 42	Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу;

зиянды өтеу құрауышының сомасына:

Дт	2060 04	Қайта сақтандыру шарттары бойынша маржаның зиянын өтеудің құрамдас бөлігі
Кт	6280 55	Қайта сақтандырудан кіріс;

және бір мезгілде, қайта сақтандыру ұйымына аударуға жататын сақтандыру сыйлықақыларының сомасына:

Дт	3390 42	Қайта сақтандырушылармен есеп айырысу
Кт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты.

7-параграф. Сақтандыру төлемдері бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі

56. Туындаған сақтандыру зияны бойынша міндеттемелер туындаған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	7470 40	Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты шығыстар
Кт	3390 17	Туындаған залалдар бойынша міндеттемелер.

57. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы сақтанушыға (пайда алушыға) сақтандыру төлемін жүзеге асырған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) ауыртпалық салынбаған болып табылаптын сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша сақтандыру түсімінің сомасына:

Дт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
Кт	6280 41	Сақтандыру түсімі (сақтандырудан кіріс);

төленуге жататын ақша сомасына:

Дт	3390 17	Туындаған залалдар бойынша міндеттемелер
	7470 41	Төлем бойынша сақтандыру шығысы
	7470 42	Қайта сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру бойынша шығыс
Кт	3390 43	Қайта сақтанушылармен есеп айырысу
	3390 44	Сақтанушылармен есеп айырысу;

және бір мезгілде:

Дт	7470 41	Төлем бойынша сақтандыру шығысы
	7470 42	Қайта сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру бойынша шығыстар
Кт	7470 40	Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты шығыстар;

2) Сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарының (инвестициялық құрамдас бөліктерді қоспағанда) ауыртпалық тобы бойынша сақтандыру түсімінің сомасына:

Дт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
Кт	6280 41	Сақтандыру түсімі (сақтандырудан кіріс);

және бір мезгілде төленуге тиісті сомаға (инвестициялық құрамдас бөліктерді қоспағанда):

Дт	3390 17	Туындаған залалдар бойынша міндеттемелер
	7470 41	Төлем бойынша сақтандыру шығысы
	7470 42	Қайта сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру бойынша шығыс
	4040 14	Зиянның құрауышы (күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау бойынша)
	4040 15	Зиянның құрауышы (қаржылық емес тәуекелге тәуекелдік түзету бойынша)
Кт	3390 43	Қайта сақтанушылармен есеп айырысу
	3390 44	Сақтанушылармен есеп айырысу;

және бір мезгілде:

Дт	7470 41	Төлем бойынша сақтандыру шығысы
	7470 42	Қайта сақтандыру бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру бойынша шығыстар
Кт	7470 40	Сақтандыру (қайта сақтандыру) қызметіне байланысты шығыстар;

3) кейіннен сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша сақтандыру түсімінің сомасына ауыртпалық салынбайтын сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша (инвестициялық құрамдас бөліктерді қоспағанда):

Дт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
Кт	6280 41	Сақтандыру түсімі (сақтандырудан кіріс);

ауыртпалық салатын сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттарының топтары бойынша зиянды қалпына келтіру сомасына:

Дт	4040 14	Зиянның құрауышы (күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау бойынша)
Кт	6280 31	Зиянның құрауышы бойынша шығысты түзету;

4) сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша инвестициялық құрамдас бөліктерді төлеу кезінде:

Дт	4040 11	Күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау
Кт	3390 43	Қайта сақтанушылармен есеп айырысу
	3390 44	Сақтанушылармен есеп айырысу;

5) нақты төленетін ақша сомасына:

Дт	3390 43	Қайта сақтанушылармен есеп айырысу
	3390 44	Сақтанушылармен есеп айырысу
Кт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты;

6) туындаған сақтандыру жағдайы бойынша қайта сақтандыру шарты болған жағдайда төленуге тиісті ақша сомасына:

Дт	7470 41	Төлем бойынша сақтандыру шығысы
Кт	2060 01	Қайта сақтандыру активі бойынша күтілетін ақша ағындарын ең жақсы бағалау;

және бір мезгілде тиесілі өтем сомасына:

Дт	1280 46	Қайта сақтандырушыларға қойылатын талаптар
Кт	6280 55	Қайта сақтандырудан кіріс;

қайта сақтандыру ұйымынан тиесілі өтемді нақты алған кезде:

Дт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты
Кт	1280 46	Қайта сақтандырушыларға қойылатын талаптар.

8-параграф. Берілген қарыздар бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі

58. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы сақтанушыларға сатып алу сомасы шегінде қарыздар берген кезде берілген қарыз сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1110 21	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді қарыздар
	2010 21	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар
Кт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты.

59. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы қарыз шартына сәйкес сыйақы есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сыйақы түрінде есептелген кіріс сомасына:

Дт	1270 25	Клиенттерге берілген қарыздар бойынша сыйақы түрінде есептелген кірістер
	2170 25	Клиенттерге берілген қарыздар бойынша сыйақы түрінде есептелген кірістер
Кт	6110 32	Қарыздар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер;

2) негізгі борышты және есептелген сыйақыны өтеу сомасына:

Дт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты
Кт	1110 21	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді қарыздар
	2010 21	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар
	1270 25	Клиенттерге берілген қарыздар бойынша сыйақы түрінде есептелген кірістер
	2170 25	Клиенттерге берілген қарыздар бойынша сыйақы түрінде есептелген кірістер.

9-параграф. Сақтанушының сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының пайдасына қатысуы бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі

60. Сақтанушының сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының пайдасына қатысуына байланысты бөлінген пайданы төлеу бойынша міндеттемелерді есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	5520	Өткен жылдардағы бөлінбеген пайда (өтелмеген зиян)
Кт	4430	Басқа да ұзақ мерзімді міндеттемелер.

Сақтандыру жағдайы туындаған, жинақтаушы сақтандыру мерзімі аяқталған кезде не сақтанушының сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының пайдасына қатысуымен өмірді сақтандыру шарты мерзімінен бұрын бұзылған жағдайда сақтандыру шарты бойынша бөлінген пайда сомасына сақтандыру төлемі нақты жүзеге асырылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	4430	Басқа да ұзақ мерзімді міндеттемелер
Кт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты.

4-тарау. Сақтанушының (сақтандырылушының) зиянды (суброгацияны) өтеу құқықтарын бухгалтерлік есепке алу

61. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымына сақтанушының (сақтандырылушының) сақтандыру нәтижесінде өтелген зиян үшін жауапты тұлғаға талап ету құқығы (бұдан әрі – регресстік талап) ауысқан кезде, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы төленген сома шегінде мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады:

1) регресстік талап сомасына:

Дт	1280 44	Келтірілген зиян үшін жауапты тұлғаға қойылатын талаптар
Кт	6280 43	Регрестік талаптар мен зиянды өтеуге байланысты кіріс (суброгация);

2) ақшаны немесе мүлікті нақты алған кезде:

Дт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты
	1300	Қорлар
	2410	Негізгі құрал-жабдықтар
Кт	1280 44	Келтірілген зиян үшін жауапты тұлғаға қойылатын талаптар.

62. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы қайта сақтандыру шартына сәйкес келтірілген зиян үшін жауапты тұлғадан алынған кері талап бойынша өтемді қайта сақтандыру ұйымына берген кезде сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы өтемақы сомасына мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады:

1) қайта сақтандыру ұйымына тиесілі өтемақы бойынша есептелген шығыс сомасына:

Дт	7470 44	Қайта сақтандырушыға регрестік талаптар мен зиянды өтеу бойынша шығыс (суброгация)
Кт	3390 45	Қайта сақтандырушыға регрестік талаптар мен зиянды өтеу бойынша есептелген шығыс (суброгация);

2) төленетін өтемақы сомасына:

Дт	3390 45	Қайта сақтандырушыға регрестік талаптар мен зиянды өтеу бойынша есептелген шығыс (суброгация)
Кт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты.

5-тарау. Тікелей реттеу бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі

63. Жәбірленушімен көлік құралдары иелерінің жауапкершілігін міндетті сақтандыру шартын жасаған сақтандырушыға жәбірленуші жүгінген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) пайда алушымен есеп айырысу бойынша міндеттемелерді және тікелей реттеу бойынша жауапты сақтандырушыға қойылатын талаптарды есепке алу кезінде:

Дт	1280 54	Жауапты сақтандырушыға тікелей реттеу бойынша қойылатын талап
Кт	3390 53	Тікелей сақтандырушының пайда алушымен тікелей реттеу бойынша есеп айырысуы;

2) пайда алушыға өтем сомасына тікелей реттеу бойынша өтемнің ақша сомасын нақты төлеу кезінде:

Дт	3390 53	Тікелей сақтандырушының пайда алушымен тікелей реттеу бойынша есеп айырысуы
Кт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты;

3) пайда алушыға төленген өтем сомасын өтеу есебіне жауапты сақтандырушыдан нақты ақша түскен кезде:

Дт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты
Кт	1280 54	Жауапты сақтандырушыға тікелей реттеу бойынша қойылатын талап.

64. Тікелей сақтандырушының сақтандыру жағдайын реттеуге байланысты шығысын өтеуді уақтылы жүзеге асырмаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) тікелей сақтандырушы:

тұрақсыздық айыбын (айыппұл, өсімпұл) есептеген кезде:

Дт	1280 09	Есептелген тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл)
Кт	6280 08	Тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл);

жауапты сақтандырушыдан тұрақсыздық айыбын (айыппұл, өсімпұл) төлеу шотына ақша нақты түскен кезде:

Дт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты
Кт	1280 09	Есептелген тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл);

2) жауапты сақтандырушы:

тұрақсыздық айыбын (айыппұл, өсімпұл) төлеу бойынша міндеттемелерді есептеу кезінде:

Дт	7310 05	Тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл)
Кт	3390 07	Тұрақсыздық айыбын (айыппұл, өсімпұл) төлеу бойынша міндеттемелер;

тікелей сақтандырушыға тұрақсыздық айыбын нақты төлеу кезінде:

Дт	3390 07	Тұрақсыздық айыбын (айыппұл, өсімпұл) төлеу бойынша міндеттемелер
Кт	1010	Кассадағы ақша қаражаты
	1030	Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты.

6-тарау. Сақтандыру резервтері бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі

65. Көзделмеген тәуекелдер резервін және тұрақтандыру резервін қалыптастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) қалыптастырылатын көзделмеген тәуекелдердің резерві сомасына:

Дт	5520	Өткен жылдардағы бөлінбеген пайда (өтелмеген зиян)
Кт	5490 40	Көзделмеген тәуекелдер резерві;

2) қалыптастырылатын тұрақтандыру резерві сомасына:

Дт	5520	Өткен жылдардың бөлінбеген пайдасы (өтелмеген зиян)
Кт	5490 41	Тұрақтандыру резерві.

66. Көзделмеген тәуекелдер резерві мен тұрақтандыру резерві азайған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) көзделмеген тәуекелдер резервінің азаю сомасына:

Дт	5490 40	Көзделмеген тәуекелдер резерві
Кт	5520	Өткен жылдардағы бөлінбеген пайда (өтелмеген зиян)

2) тұрақтандыру резервінің азаю сомасына:

Дт	5490 41	Тұрақтандыру резерві
Кт	5520	Өткен жылдардағы бөлінбеген пайда (өтелмеген зиян).