Об утверждении профессионального стандарта "Анализ состава и свойств материалов с использованием химических и физико-химических методов анализа"

Приказ и.о. Министра индустрии и новых технологий Республики Казахстан от 26 декабря 2013 года № 436. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 14 февраля 2014 года № 9162. Утратил силу приказом Министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан от 30 января 2023 года № 60.

Сноска. Утратил силу приказом Министра индустрии и инфраструктурного развития РК от 30.01.2023 № 60 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с пунктом 3 статьи 138-5 Трудового Кодекса Республики Казахстан, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемый профессиональный стандарт "Анализ состава и свойств материалов с использованием химических и физико-химических методов анализа".

2. Департаменту электроэнергетики и угольной промышленности Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан (Есимханову С.К.) в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление на официальное опубликование в средствах массовой информации и информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на Интернет-ресурсе Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра индустрии и новых технологий Республики Казахстан Джаксалиева Б.М.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Исполняющий обязанности министра
индустрии и новых технологий
Республики Казахстан	А. Рау

"СОГЛАСОВАН"

Министр труда и социальной

защиты населения

Республики Казахстан

____________ Т. Дуйсенова

10 января 2014 год

Утвержден приказом Исполняющего обязанности Министра индустрии и новых технологий Республики Казахстан от 26 декабря 2013 года № 436

Профессиональный стандарт
"Анализ состава и свойств материалов с использованием
химических и физико-химических методов анализа"
1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт "Анализ состава и свойств материалов с использованием химических и физико-химических методов анализа" (далее – ПС) определяет в области профессиональной деятельности "Проведение физических, химических, физико-химических методов анализа для испытаний материалов используемых в электроэнергетике" требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:

1) регулирования взаимодействия трудовой сферы и сферы профессионального образования;

2) регламентации требований для разработки программ подготовки, повышения квалификации и профессиональной переподготовки;

3) регламентации требований для оценки компетенции работников при аттестации и сертификации персонала.

2. Основными пользователями ПС являются:

1) выпускники организаций образования, работники;

2) руководители организаций, руководители и специалисты подразделений управления персоналом организаций;

3) специалисты, разрабатывающие государственные образовательные программы;

4) специалисты в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.

3. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.

4. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:

1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;

2) квалификационный уровень – совокупность требований к компетенции работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;

3) предмет труда – предмет, на который направлены действия работника с целью создания продукта при помощи определенных средств труда;

4) средства труда – средства, используемые работником для преобразования предмета труда из исходного состояния в продукт;

5) вид трудовой деятельности – составная часть области профессиональной деятельности, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для их выполнения компетенции;

6) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессом и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;

7) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенции для их выполнения;

8) единица профессионального стандарта – структурный элемент ПС, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;

9) профессия – род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;

10) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;

11) должность – структурная единица работодателя, на которую возложен круг должностных полномочий и должностных обязанностей;

12) задача – совокупность действий, связанных с реализацией трудовой функции и достижением результата с использованием конкретных предметов и средств труда;

13) отрасль – совокупность организаций, для которых характерна общность выпускаемой продукции, технологии производства, основных фондов и профессиональных навыков работающих;

14) отраслевая рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;

15) национальная рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда;

16) функциональная карта – структурированное описание трудовых функций и задач, выполняемых работником определенного вида деятельности в рамках той или иной области профессиональной деятельности.

2. Паспорт ПС

5. Паспорт ПС определяет следующее:

1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):

Общий классификатор видов экономической деятельности (далее - ГК РК 03-2007) 71.20 Технические испытания и анализы, 35.11 Производство электроэнергии.

требования к содержанию, качеству, условиям труда, квалификации и компетенциям работников.

2) основная цель вида экономической деятельности (области профессиональной): проведение физических, химических, физико-химических методов анализа для испытаний материалов, используемых в электроэнергетике;

3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС.

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессии)

Параграф 1

"Аппаратчик по приготовлению химреагентов"

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:

1) квалификационный уровень по НРК – 2, по ОРК - 2;

2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 8163 "Аппаратчик по приготовлению химреагентов";

3) возможные наименования должностей: аппаратчик по приготовлению химреагентов, аппаратчик по приготовлению и загрузке химреагентов;

4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности - осуществление субъектом задач, связанные с реализацией основных функций: обслуживание оборудования склада химических реагентов и реагентного хозяйства, гашение извести в аппаратах, приготовление известкового молока и прочих реагентов;

5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в таблице 1 "Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы "аппаратчиком по приготовлению химреагентов" приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2

"Аппаратчик химводоочистки электростанции"

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:

1) квалификационный уровень по НРК – 2-4, по ОРК - 2-4;

2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 8163 "Аппаратчик химводоочистки электростанции";

3) возможные наименования должностей: аппаратчик химводоочистки электростанции, аппаратчик химводоочистки (дежурный);

4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности - осуществление субъектом процесса, связанных с реализацией основных функций: ведение процесса химической очистки воды по схеме умягчения с реагентной обработкой для подпитки котлов и тепловых сетей, проведение химического анализа;

5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в таблице 2 "Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы "аппаратчиком химводоочистки электростанции" приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 3

"Слесарь по обслуживанию оборудования электростанций"

8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:

1) квалификационный уровень по НРК – 2-3, по ОРК – 2-3;

2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 7233 "Слесарь по обслуживанию оборудования электростанций";

3) возможные наименования должностей: слесарь по обслуживанию оборудования электростанций;

4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности - осуществление субъектом задач, связанных с реализацией основных функций: эксплуатационно-ремонтное обслуживание основного и вспомогательного оборудования, обеспечение безаварийной работы механического оборудования;

5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в таблице 3 "Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы "слесаря по обслуживанию оборудования электростанций" приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

9. Перечень единиц ПС приведен в таблицах 1-3 приложения 3 к настоящему ПС и содержит шифр и наименование единицы ПС.

5. Описание единиц ПС

10. Описание единиц ПС приведено в приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе настоящего ПС

11. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.

12. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренным в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрация ПС

13. Разработчиком ПС является Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан.

14. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС.

Приложение 1 к Профессиональному стандарту "Анализ состава и свойств материалов с использованием химических и физико-химических методов анализа"

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень ОРК	Разряд по ЕТКС
1	Анализ состава и свойств материалов с использованием химических и физико-химических методов анализа	Аппаратчик по приготовлению химреагентов	Аппаратчик по приготовлению химреагентов	2	2-3
2	Анализ состава и свойств материалов с использованием химических и физико-химических методов анализа	Аппаратчик химводоочистки электростанции	Аппаратчик химводоочистки электростанции	2-4	3-6
3	Анализ состава и свойств материалов с использованием химических и физико-химических методов анализа	Слесарь по обслуживанию оборудования электростанций	Слесарь по обслуживанию оборудования электростанций	2-3	2-5

Примечание: ЕТКС - Единый тарифно-квалификационный справочник

работ и профессий рабочих. 52 выпуск утвержденный приказом Министра

труда и социальной защиты населения Республики Казахстан № 426-ө-м от

3 сентября 2013 г.

Приложение 2 к Профессиональному стандарту "Анализ состава и свойств материалов с использованием химических и физико-химических методов анализа"

Таблица 1

Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда,
образованию и опыту работы аппаратчика
по приготовлению химреагентов

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Электростанции, лаборатории при энергетических организациях
Вредные и опасные условия труда		Воздействие опасных и вредных производственных факторов, повышенная концентрация вредных веществ
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение на предприятии) при наличии общего, среднего образования, но не ниже основного среднего		Без требования к стажу работы

Таблица 2

Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда,
образованию и опыту работы аппаратчика
химводоочистки электростанции

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Электростанции, лаборатории при энергетических организациях
Вредные и опасные условия труда		Воздействие опасных и вредных производственных факторов, повышенная концентрация вредных веществ
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение на предприятии) при наличии общего, среднего образования, но не ниже основного среднего		Без требования к стажу работы
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования или общего среднего образования без практического опыта		Без требования к стажу работы
4	Техническое и профессиональное образование повышенного уровня (дополнительная профессиональная подготовка), практический опыт		Стаж работы не менее 1 года

Таблица 3

Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда,
образованию и опыту работы слесаря по
обслуживанию оборудования электростанций

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Электростанции, лаборатории при энергетических организациях
Вредные и опасные условия труда		Воздействие опасных и вредных производственных факторов, повышенная концентрация вредных веществ
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение на предприятии) при наличии общего, среднего образования, но не ниже основного среднего		Без требования к стажу работы
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования или общего среднего образования без практического опыта		Стаж работы не менее 1 года

Приложение 3 к Профессиональному стандарту "Анализ состава и свойств материалов с использованием химических и физико-химических методов анализа"

Перечень единиц ПС

Таблица 1

Вид трудовой деятельности (профессии)
"Аппаратчик по приготовлению химреагентов"

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Обслуживание оборудования склада химических реагентов и реагентного хозяйства
Ф 2	Гашение извести в аппаратах, приготовление известкового молока, коагулянта, фосфата, гидразин - гидрата, гидразин-сульфата, трилона и других растворов реагентов для химводоочистки
Ф 3	Транспортировка химреагентов и материалов в пределах рабочего места. Смазка подшипников механизмов

Таблица 2

Вид трудовой деятельности (профессии)
"Аппаратчик химводоочистки электростанции"

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Ведение процесса химической очистки воды по схеме умягчения с реагентной обработкой воды в осветлителе и последующим фильтрованием через механические фильтры в зависимости от качества исходной воды для подпитки котлов и тепловых сетей
Ф 2	Ведение процессами очистки воды от взвешенных веществ и нефтепродуктов
Ф 3	Контроль за процессами очистки воды от взвешенных веществ и нефтепродуктов по ступеням обработки по показаниям средств измерений и результатам химических анализов

Таблица 3

Вид трудовой деятельности (профессии)
"Слесарь по обслуживанию
оборудования электростанций"

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Эксплуатационно-ремонтное обслуживание основного и вспомогательного оборудования
Ф 2	Обеспечение безаварийной работы механического оборудования
Ф 3	Обеспечение безаварийной работы вспомогательного оборудования низовых и шлюзовых шахт с системами наполнения и опорожнения на гидроэлектростанциях мощностью до 200 тыс. кВт.

Примечание: Ф – функция.

Приложение 4 к Профессиональному стандарту "Анализ состава и свойств материалов с использованием химических и физико-химических методов анализа"

Описание единиц ПС

Таблица 1

1. Вид трудовой деятельности (профессии)
"Аппаратчик по приготовлению
химреагентов" 2-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Химические реагенты	Баки, бункера, цистерны, насосы, мешалки и погрузочно-разгрузочные механизмы, лабораторный халат, перчатки	З 1-1 Обслуживание оборудования склада химических реагентов, приготовление растворов реагентов для химводоочистки	Решение стандартных лабораторных задач с применением умений работы с реагентами	Знания, полученные в процессе профессиональной подготовки в лабораториях и на производствах, при изучении правил технической эксплуатации электрических станций и сетей
	Аппараты для гашения извести	Аппараты, измерительные приборы, лабораторная посуда	З 1-2 Гашение извести в аппаратах	Применение навыков самостоятельного приготовления химреагентов	Знания, полученные в процессе изучения правил технической безопасности, правил использования защитных средств
Ф 2	Известь, растворы и реагенты	Исходные растворы и соединения, лабораторный халат	З 2-1 Приготовление известкового молока, коагулянта, фосфата, гидразин - гидрата, гидразин-сульфата, трилона для химводоочистки	Ответственность за результаты и качество работы в рамках определенных задач в области подготовки необходимого материала	Знание основных и простых инструментов, правил работы с химическими соединениями
	Химические реагенты, материалы	Перчатки, измерительные приборы, инструкция	З 2-2 Транспортировка химреагентов и материалов в пределах рабочего места	Понимание ответственности за защиту окружающей среды при выполнении им соответствующих задач	Знание состава и свойств реагентов и фильтрующих веществ
Ф 3	Реагентные вещества, фильтры, котлореагенты	Расходные баки, мерники, мешалки, лабораторный халат, перчатки, салфетки, лабораторная посуда, фильтры, расходные реагенты, растворы	З 3-1 Обслуживание схем реагентных хозяйств с приемом, перекачкой и подачей реагентов, восстановление обменной способности фильтров	Коррекция действий согласно с выявленными причинами неисправностей, ответственность за окружающую среду	Знание правил очистки и промывания емкостей и аппаратуры

Таблица 2

2. Вид трудовой деятельности (профессии)
"Аппаратчик химводоочистки
электростанции" 2-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Арматура, оборудование	Контрольно-измерительные приборы, книга сдачи-приема оборудования	З 1-1 Контроль за состоянием, выявление неисправностей в работе оборудования, арматуры, коммуникаций, приборов и принятие мер по их устранению	Решение стандартных практических задач при ведении режима очистки фильтров для поддержания процесса очистки	Владение техникой безопасности и охраны труда. Знание устройств, принципов работы и технических характеристик очистительного оборудования
Ф 2	Аварийные ситуации	Правила техники безопасности, средства индивидуальной защиты	З 2-1 Участие в ликвидации аварийных ситуаций, действовать в соответствии с "Инструкцией по ликвидации аварий"	Умение проводить текущий и итоговый контроль, оценку и коррекцию деятельности. Навыки выявления и устранения неисправностей в применяемых орудиях и механизмах	Знание основ электротехники, механики и химводоочистки, принципов работы контрольно-измерительных приборов, знание правил обращения с химреагентами, обязательное знание техники безопасности и охраны труда

Таблица 3

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
"Аппаратчик химводоочистки
электростанции" 3-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Пуск, остановка оборудования	Халат, книга учета запуска-остановки оборудования	З 1-2 Ведение режима работы, вывод оборудования в ремонт и прием из ремонта.	Умение решать стандартные практические задачи, навыки в контексте самостоятельного планирования по водоочистке	Практико-ориентированные профессиональные знания, полученные в процессе профессиональной подготовки
Ф 2	Документация	Свод правил и требований, прочая документация	З 2-2 Оперативное ведение документации	Может сверять работу с задачами, обеспечивать достижение планируемого результата по очистке	Знания основных принципов использования, техобслуживания, перемещения

Таблица 4

4. Вид трудовой деятельности (профессии)
"Аппаратчик химводоочистки
электростанции" 4-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Арматура, оборудование	Контрольно-измерительные приборы, книга сдачи-приема оборудования	З 1-1 Контроль за состоянием, выявление неисправностей в работе оборудования, арматуры, коммуникаций, приборов и принятие мер по их устранению	Выбор технологических путей осуществления деятельности. Владение техникой безопасности и охраны труда	Знания по допустимым отклонениям параметров, технико-экономические показатели работы оборудования
Ф 2	Аварийные ситуации	Правила техники безопасности, средства индивидуальной защиты	З 2-1 Участие в ликвидации аварийных ситуаций, действовать в соответствии с "Инструкцией по ликвидации аварий"	Умение проводить текущий и итоговый контроль, оценку и коррекцию деятельности. Навыки выявления и устранения неисправностей в применяемых орудиях и механизмах	Знание основ электротехники, механики и химводоочистки, принципов работы контрольно-измерительных приборов, знание правил обращения с химреагентами, обязательное знание техники безопасности и охраны труда
Ф 3	Трехступенчатое обессоливание, сточные воды, обессоливание	Фильтры для очистки воды, халат, контрольно-измерительные приборы, реагенты, тетрадь для расчета, исходные данные	З 3-1 Ведение процессов предварительной очистки воды с последующим обессоливанием по схемам трехступенчатого обессоливания	Коррекция действий в соответствии с условиями рабочей ситуации	Знание процедуры процессов работы оборудования химводоочистки

Таблица 5

5. Вид трудовой деятельности (профессии)
"Слесарь по обслуживанию оборудования
электростанций" 2-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Оборудование	Контрольно-измерительные приборы	З 1-1 Эксплуатационно-ремонтное обслуживание основного и вспомогательного оборудования	Решение стандартных ежедневных задач с применением умений и навыков самостоятельного контроля оборудования	Знания, полученные в процессе профессиональной подготовки на электроэнергетических комплексах
	Контрольное оборудование	Контрольно-измерительные приборы, инструкция по работе со шлюзовыми шахтами	З 1-2 Обслуживание механического оборудования гидроагрегата	Умение работать с основными элементами оборудования электростанции	Знание основных и простых инструментов, устройств, принципов работы и характеристики оборудования

Таблица 6

6. Вид трудовой деятельности (профессии)
"Слесарь по обслуживанию оборудования
электростанций" 3-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Контрольное оборудование	Контрольно-измерительные приборы, инструкция по работе со шлюзовыми шахтами	З 1-1 Контроль вспомогательного оборудования электростанции, ведение оперативной документации	Понимание ответственности за защиту окружающей среды при выполнении им соответствующих задач по очистке	Знание основных параметров и технических данных комплексов
Ф 2	Приборы, оборудование очистки	Чистящие средства, перчатки, инструменты для ремонтных работ, фильтры, средства очистки конденсата, Правила пожарной безопасности	З 2-1 Смазка, чистка обслуживаемого оборудования и устранение мелких неисправностей в его работе	Умение решать стандартные практические задачи, навыки в контексте самостоятельного планирования по водоочистке.	Практико-ориентированные профессиональные знания, полученные в процессе профессиональной подготовки
	Приборы, оборудование очистки	Чистящие средства, перчатки, инструменты для ремонтных работ, фильтры, средства очистки конденсата, Правила пожарной безопасности	З 2-2 Установка предочистки и очистки воды для подпитки тепловых сетей и котлов, очистки конденсата, склада химических реагентов и другого оборудования в химических цехах	Выбор способов действий из известных на основе знаний и практического опыта	Обязательное знание правил и требований обращения с аппаратами и очищаемой воды

Примечание: З – задача.

Приложение 5 к Профессиональному стандарту "Анализ состава и свойств материалов с использованием химических и физико-химических методов анализа"

Лист согласования

Название организации	Дата согласования
Отраслевой совет Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан	29.11.2013 г.
Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан	декабрь 2013 года
Товарищество с ограниченной ответственностью "Экибастузская государственная районная электрическая станция "ГРЭС-1" имени Булата Нуржанова"	ноябрь 2013 года
Филиал Республиканского государственного предприятия "Национальный центр по комплексной переработке минерального сырья" Комитета Промышленности Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан "Химико-металлургический институт им. Ж. Абишева"	ноябрь 2013 года
Товарищество с ограниченной ответственностью "Институт органического синтеза и углехимии"	ноябрь 2013 года
Товарищество с ограниченной ответственностью "Теміржолэнерго"	декабрь 2013 года

Настоящий ПС зарегистрирован __________________________________

Внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. № ____________

Письмо (протокол) № ________________ Дата _____________________

"Талдаудың химиялық және физика-химиялық әдістерін қолдана отырып материалдар құрамы мен қасиеттерін талдау" кәсіби стандартты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрінің м.а. 2013 жылғы 26 желтоқсандағы № 436 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылы 14 ақпанда № 9162 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 2023 жылғы 30 қаңтардағы № 60 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 30.01.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 138-5-бабының 3-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Осы бұйрыққа қоса беріліп отырған "Талдаудың химиялық және физика-химиялық әдістерін қолдана отырып материалдар құрамы мен қасиеттерін талдау" кәсіби стандарты бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Электр энергетикасы және көмір өнеркәсібі департаменті (С.Қ. Есімханов) заңнамада белгіленген тәртіпте мыналарды:

1) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде осы бұйрықтың мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде бұқаралық ақпарат құралдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Интернет-ресурсында орналасуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Индустрия және жаңа технологиялар вице-министрі Б.М. Жақсалиевке жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Индустрия және жаңа
технологиялар министрінің
міндетін атқарушы	А. Рау
"КЕЛІСІЛДІ"
Қазақстан Республикасының
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау
министрі
____________ Т. Дүйсенова
2014 жылғы 10 қаңтар

Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар Министрінің міндетін атқарушының 2013 жылғы 26 желтоқсандағы № 436 бұйрығымен бекітілген

"Талдаудың химиялық және физико-химиялық әдістерін қолдана
отырып материалдар құрамы мен қасиеттерін талдау"
кәсіби стандарты
1. Жалпы ережелер

1. "Талдаудың химиялық және физико-химиялық әдістерін қолдана отырып материалдар құрамы мен қасиеттерін талдау" кәсіби стандарты (бұдан әрі – КС) "Электр энергетикасы саласында пайдаланылатын материалдарды сынау үшін талдаудың физикалық, химиялық,физикалық-химиялық әдістерін жүргізу" кәсіби қызмет саласындағы біліктілік деңгейіне, құзыретіне, мазмұнына, сапасына және еңбек жағдайларына қойылатын талаптарды анықтайды және

1) еңбек саласы мен кәсіби білім беру саласының өзара қарым-қатынасын реттеуге;

2) даярлау, біліктілікті арттыру және кәсіби қайта даярлау бағдарламаларын әзірлеу талаптарын регламенттеуге;

3) персоналды аттестаттау және сертификаттау кезінде жұмысшылардың құзыреттерін бағалау талаптарын регламенттеуге арналған.

2. КС негізгі пайдаланушылары:

1) білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлер;

2) ұйымдардың басшылары, ұйымдардың персоналын басқару бөлімшелерінің басшылары мен мамандары;

3) білім берудің мемлекеттік бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;

4) мамандардың кәсіби даярлығын бағалау және біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы мамандар болып табылады.

3. КС негізінде біліктілік сипаттамалары, лауазымдық нұсқаулықтар, ұйымдардың үлгілік оқыту бағдарламалары, үлгілік оқыту жоспарлары, ұжымдық стандарттар әзірленеді.

4. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:

1) біліктілік – қызметкердің еңбек қызметінің белгілі бір түрі шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;

2) біліктілік деңгейі – күрделілігі, еңбек қызметтерінің стандартты еместігі, жауапкершілігі және дербестілігі параметрлері бойынша жүктелетін қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;

3) еңбек заттары – белгілі бір еңбек құралдарының көмегімен өнім жасау мақсатында қызметкердің іс-қимылы бағытталған зат;

4) еңбек құралдары – жұмысшының еңбек заттарын бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдар;

5) еңбек қызметінің түрі – еңбек функциялары мен оларды орындауға қажетті құзыреттіктердің тұтас жиынымен құралған кәсіби қызмет саласының құрамдас бөлігі;

6) еңбек функциясы – бизнес-үдеріспен анықталатын және оларды орындауға қажетті құзыреттердің болуын болжамайтын еңбек қызметінің біріктірілген және дербес жиынтығын көрсететін еңбек қызметі түрлерінің бір бөлігі;

7) кәсіби қызмет саласы – жалпы интеграциялық негізі (міндеті, нысандары, технологиялары, соның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) бар және ұқсас еңбек функциялары мен оларды орындайтын құзыреттіктерінің болжалды жиынынан тұратын саланың еңбек қызметі түрлерінің жиынтығы;

8) кәсіби стандарттың бірлігі – осы қызмет түрі үшін тұтас, аяқталған, қатысымды дербес және маңызды болып табылатын нақты еңбек функциясының ашық сипаттамасы тұратын кәсіби стандарттың құрылымдық элементі;

9) кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы теориялық білім мен практикалық дағдылар кешенін білуді талап ететін еңбек қызметінің түрі;

10) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі және тәжірибесін қолдану қабілеті;

11) лауазым – лауазымдық уәкілеттіктер және лауазымдық міндеттер шеңберін жүктейтін жұмыс берушінің құрылымдық бірлігі;

12) міндет – нақты бір еңбек заттары мен құралдарын пайдалана отырып еңбек функциясын іске асырумен және нәтижеге қол жеткізумен байланысты іс-қимыл жиынтығы;

13) сала – өндіретін өнім, өндіріс технологиясы, негізгі қорлар мен жұмыс жасаушылардың кәсіби біліктері ортақ ұйымдар жиынтығы;

14) салалық біліктілік шеңбері – салада танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;

15) ұлттық біліктілік шеңбері – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;

16) функционалдық карта – сол немесе өзге де кәсіби қызмет саласы шеңберінде белгілі бір қызмет түрін орындайтын жұмысшының еңбек функциялары мен міндеттерінің құрылымдық сипаттамасы.

2. КС паспорты

5. КС паспорты келесіні анықтайды:

1) экономикалық қызмет түрі (кәсіптік қызмет саласы):

Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуіші (бұдан әрі - 03-2007 ҚР МЖ) 71.20 Техникалық сынақтар мен талдау, 35.11 Электр энергиясын өндіру еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына, қызметкерлердің біліктілік деңгейіне, құзыретіне қойылатын талаптар.

2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіптік қызмет саласының) негізгі мақсаты: электр энергетикасы саласында пайдаланылатын материалдарды сынау үшін талдаудың физикалық, химиялық, физикалық-химиялық әдістерін жүргізу.

3) осы КС 1-қосымшасына сәйкес біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің (кәсіптің) түрлері.

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсіптің) карточкалары
1-параграф "Химиялық реагенттерді даярлау жөніндегі аппаратшы"

6. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады:

1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 2, СБШ бойынша - 2;

2) Қазақстан Республикасының кәсіптердің мемлекеттік жіктегіші (бұдан әрі - ҚР 01-2005 МЖ) бойынша базалық тобы: 8163 "Химиялық реагенттерді даярлау жөніндегі аппаратшы";

3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: химиялық реагенттерді даярлау жөніндегі аппаратшы, химиялық реагенттерді даярлау және жүктеу жөніндегі аппаратшы;

4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы – субъектінің негізгі функцияларды жүзеге асырумен байланысты міндеттерді орындауы: химиялық реагенттер қоймасы және реагентті шаруашылық жабдықтарына қызмет көрсету, аппараттардағы әкті өшіру, әк тұнбасы ерітіндісін және басқа да реагенттерді дайындау;

5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіби білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының "Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Химиялық реагенттерді даярлау жөніндегі аппаратшының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар" деген 1-кестесінде келтірілген.

2-параграф "Электр станциясын химиялық сумен тазалау
аппаратшысы"

7. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады:

1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 2-4, СБШ бойынша - 2-4;

2) Қазақстан Республикасының кәсіптердің мемлекеттік жіктегіші (бұдан әрі - ҚР 01-2005 МЖ) бойынша базалық тобы: 8163 "Электр станциясын химиялық сумен тазалау аппаратшысы";

3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: электр станциясын химиялық сумен тазалау аппаратшысы, химиялық сумен тазалау аппаратшысы (кезекші);

4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - субъектінің негізгі функцияларды орындаумен байланысты үдерістерді жүзеге асыруы: қазандықтар мен жылу желілерін қыздыру үшін реагентті өңдеп жеңілдету тәсілі бойынша суды химиялық тазарту үдерісін жүргізу, химиялық талдау жүргізу;

5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіби білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының "Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Электр станциясын химиялық сумен тазалау аппаратшысының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар" деген 2-кестесінде келтірілген.

3-параграф "Электр станциялары жабдықтарына қызмет көрсету
жөніндегі слесарі"

8. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады:

1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 2-3, СБШ бойынша – 2-3;

2) Қазақстан Республикасының кәсіптердің мемлекеттік жіктегіші (бұдан әрі - ҚР 01-2005 МЖ) бойынша базалық тобы: 7233 "Электр станциялары жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі слесарі";

3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: электр станциялары жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі слесарі;

4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - субъектінің негізгі функцияларды жүзеге асырумен байланысты міндеттерді орындауы: негізгі және көмекші жабдықтарға пайдалану-жөндеу қызмет көрсету, механикалық жабдықтардың апатсыз жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіби білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының "Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Электр станциялары жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі слесарінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар" деген 3-кестесінде келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізімі

9. КС бірліктерінің тізімі осы КС 3-қосымшасының 1-3-кестелерінде келтірілген және шифр мен КС бірліктері атауларынан тұрады.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

10. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасында келтірілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

11. Осы КС негізінде мамандардың кәсіптік дайындығын бағалау және біліктілік сәйкестігін растау саласындағы ұйымдармен сертификаттар беріледі.

12. Осы КС негізінде берілетін сертификаттың түрлері сертификат алу үшін игеру қажет болатын осы КС 3-қосымшасында қарастырылған КС бірліктерінің тізіміне сәйкес анықталады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркеуі

13. КС әзірлеушісі Қазақстан Республикасының Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі.

14. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында келтірілген.

"Талдаудың химиялық және физико-химиялық әдістерін қолдана отырып материалдар құрамы мен қасиеттерін талдау" кәсіби стандартына 1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің
(кәсіптің) түрлері

№ р/с	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдісі ескерілген кәсіп атауы	ҚР МЖ 01-2005 сәйкес кәсіп атауы	СБШ біліктілік деңгейлері	БТБА бойынша разряды
1	Талдаудың химиялық және физико-химиялық әдістерін қолдана отырып материалдар құрамы мен қасиеттерін талдау	Химиялық реагенттерді даярлау жөніндегі аппаратшы	Химиялық реагенттерді даярлау жөніндегі аппаратшы	2	2-3
2	Талдаудың химиялық және физико-химиялық әдістерін қолдана отырып материалдар құрамы мен қасиеттерін талдау	Электр станциясын химиялық сумен тазалау аппаратшысы	Электр станциясын химиялық сумен тазалау аппаратшысы	2-4	3-6
3	Талдаудың химиялық және физико-химиялық әдістерін қолдана отырып материалдар құрамы мен қасиеттерін талдау	Электр станциялары жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі слесарі	Электр станциялары жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі слесарі	2-3	2-5

Ескертпе: БТБА – Қазақстан Республикасы жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы, 52-шығарылым, Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2013 жылғы 3 қыркүйектегі № 426-ө-м бұйрығымен бекітілген

"Талдаудың химиялық және физико-химиялық әдістерін қолдана отырып материалдар құрамы мен қасиеттерін талдау" кәсіби стандартына 2-қосымша 1-кесте

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары Химиялық реагенттерді
даярлау жөніндегі аппаратшының еңбек жағдайына, білімі және
жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар)		Электр станциялары, энергетикалық ұйымдардың жанындағы зертханалар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың, зиянды заттардың артық қоспаларының әрекеті
Жұмыс істеуге рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білімі мен оқу деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта білімі, бірақ негізгі ортадан төмен емес білімі болған жағдайда практикалық тәжірибесі және/немесе кәсіби дайындық (білім беру ұйымы немесе кәсіпорындарда білім беру базасындағы қысқа мерзімді курстар)		Еңбек өтілі қажет етілмейді

2-кесте

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары Электр станциясын
химиялық сумен тазалау аппаратшысының еңбек жағдайына, білімі
және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар)		Электр станциялары, энергетикалық ұйымдардың жанындағы зертханалар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың, зиянды заттардың артық қоспаларының әрекеті
Жұмыс істеуге рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білімі мен оқу деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта білімі, бірақ негізгі ортадан төмен емес білімі болған жағдайда практикалық тәжірибесі және/немесе кәсіби дайындық (білім беру ұйымы немесе кәсіпорындарда білім беру базасындағы қысқа мерзімді курстар)		Еңбек өтілі қажет етілмейді
3	Практикалық тәжірибесіз жалпы орта білім немесе негізгі орта білімі базасында кәсіптік білім және техникалық немесе жалпы орта білім болғанда кәсіптік дайындық (бір жылға дейінгі бағдарлама бойынша кәсіптік дайындық базасында ұйымдастыру курстары немесе ұйымдағы білім) және/немесе практикалық тәжірибе		Жұмыс өтіліне талап қойылмайды
4	Жоғары деңгейдегі техникалық және кәсіби білім (қосымша кәсіби дайындық), практикалық тәжірибе		Еңбек өтілі кемінде 1 жыл

3-кесте

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары Электр станциялары
жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі слесарінің еңбек
жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар)		Электр станциялары, энергетикалық ұйымдардың жанындағы зертханалар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың, зиянды заттардың артық қоспаларының әрекеті
Жұмыс істеуге рұқсат берудің ерекше жағдайлары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білімі мен оқу деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта білімі, бірақ негізгі ортадан төмен емес білімі болған жағдайда практикалық тәжірибесі және/немесе кәсіби дайындық (білім беру ұйымы немесе кәсіпорындарда білім беру базасындағы қысқа мерзімді курстар)		Еңбек өтілі қажет етілмейді
3	Практикалық тәжірибесіз жалпы орта білім немесе негізгі орта білімі базасында кәсіптік білім және техникалық немесе жалпы орта білім болғанда кәсіптік дайындық (бір жылға дейінгі бағдарлама бойынша кәсіптік дайындық базасында ұйымдастыру курстары немесе ұйымдағы білім) және/немесе практикалық тәжірибе		Жұмыс өтіліне талап қойылмайды

"Талдаудың химиялық және физико-химиялық әдістерін қолдана отырып материалдар құрамы мен қасиеттерін талдау" кәсіби стандартына 3-қосымша

КС бірліктерінің тізімі

1-кесте

"Химиялық реагенттерді даярлау жөніндегі аппаратшы"
еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
1 Ф	Химиялық реагенттер қоймасының және реагентті шаруашылық жабдықтарына қызмет көрсету
2 Ф	Аппараттардағы әкті өшіру, химиялық суды тазарту үшін әк тұнбасы ерітіндісін, коагулянтты, фосфатты, гидразин-гидратты, гидразин-сульфатын, трилонды және басқа да реагенттер ерітіндісін дайындау
3 Ф	Жұмыс орны шегінде химиялық реагенттер мен материалдарды тасымалдау. Тетіктердің мойынтіректерін майлау

2-кесте

"Электр станциясын химиялық сумен тазалау аппаратшысы"
еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
1 Ф	Қазандықтар мен жылу желілерін қыздыру үшін шығыс суларының сапасына қарай механикалық сүзгілер арқылы жарықтандыруда және кейіннен сүзгілеуде реагентті өңдеп жеңілдету тәсілі бойынша суды химиялық тазарту үдерісін жүргізу
2 Ф	Өлшенген заттар мен мұнай өнімдерінен сумен тазалау үдерісін жүргізу
3 Ф	Өлшеу құралдарының көрсеткіштері және химиялық талдаулар нәтижесі бойынша өңдеу сатылары бойынша өлшенген заттар мен мұнай өнімдеріне сумен тазалау үдерістерін бақылау

3-кесте

"Электр станциялары жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі
слесарі" еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
1 Ф	Негізгі және көмекші жабдықтарға пайдалану-жөндеу қызмет көрсету
2 Ф	Механикалық жабдықтардың апатсыз жұмыс істеуін қамтамасыз ету
3 Ф	Қуаттылығы 200 мың кВт болатын су электр станцияларда толтыру және босату жүйелері бар жергілікті және шлюзді шахталардың көмекші жабдықтарын апатсыз жұмыс істеуін қамтамасыз ету

Ескертпе: Ф – функция.

"Талдаудың химиялық және физико-химиялық әдістерін қолдана отырып материалдар құрамы мен қасиеттерін талдау" кәсіби стандартына 4-қосымша

КС бірліктерінің сипаттамасы

1-кесте

1. СБШ 2-деңгейіндегі "Химиялық реагенттерді даярлау жөніндегі
аппаратшы" еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Химиялық реагенттер	Бактар, бункерлер, цистерналар, сорғылар, піскектер мен жүк тиеу-түсіру тетіктері, зертханалық халат, қолғаптар	1-1 М Химиялық реагенттер қоймасының жабдықтарына қызмет көрсету, химиялық сумен тазалау үшін ерітінділерді дайындау	Реагенттермен жұмыс істей білу білімін қолданып стандартты және бір үлгілік зертханалық міндеттерді шешу	Электрлік станциялар мен желілердің техникалық пайдалану қағидасын үйрену кезінде зертханалардағы және өндірістердегі кәсіби дайындық барысында алынған білім
	Әкті өшіруге арналған аппараттар	Аппараттар, өлшеу аспаптары, зерттеу ыдыстары	1-2 М Аппараттарда әкті өшіру	Химиялық реагенттерді өз бетінше дайындау дағдысын қолдану	Техникалық қауіпсіздік қағидасы, қорғаныс құралдарын пайдалану ережелерін үйрену барысында алынған білім
Ф 2	Әк, ерітінділер мен реагенттер	Шығу ерітінділері және қоспалар, зертханалық халат	2-1 М Әк тұнбасы ерітіндісін, коагулянтты, фосфатты, гидразин-гидратты, гидразин-сульфатын, трилонды дайындау	Қажетті материалдарды дайындау саласындағы белгіленген міндеттер шеңберіндегі жұмыстардың нәтижесі мен сапасына жауапкершілік	Негізгі және қарапайым құралдарды, химиялық қоспалармен жұмыс тәртіптерін білу
	Химиялық реагенттер, материалдар	Қолғаптар, өлшеу аспаптары, нұсқаулықтар	2-2 М Жұмыс орны шегінде химиялық реагенттер мен материалдарды тасымалдау	Тиісті міндеттерді орындау кезінде қоршаған ортаны қорғауға деген жауапкершілікті түсіну	Реагенттер мен сүзгіш заттарының құрамы және қасиеттерін білу
Ф 3	Реагентті заттар, сүзгілер, шұңқыр реагенттері	Шығын бактары, өлшемдері, піскектер, зертханалық халаттар, қолғаптар, қағаз сүлгілер, зертханалық ыдыстар, сүзгілер, шығын реагенттері, ерітінділер	3-1 М Реагенттерді қабылдап, қотарып және беріп реагенттік шаруашылық сызбаларына қызмет көрсету, сүзгілердің айырбастау қабілетін қалпына келтіру	Ақаулардың анықталған себептеріне сәйкес іс-әрекетті түзету, қоршаған ортаны қорғауға деген жауапкершілік	Аппараттар мен ыдыстарды жуу мен тазалау қағидаларын білу

2-кесте

2. СБШ 2-деңгейіндегі "Электр станциясын химиялық сумен тазалау
аппаратшысы" еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Арматура, жабдықтар	Бақылау-өлшеу аспаптары, жабдықтарды тапсыру-қабылдау кітабы	1-1 М Жабдықтарды, арматурлардың, коммуникациялардың және аспаптардың жағдайын бақылау және ақауларын анықтау және оларды жөндеу бойынша шаралар қабылдау	Тазалау үдерісін қолдау үшін сүзгілерді тазалау режимін жүргізу кезінде стандартты практикалық міндеттерді шешу	Қауіпсіздік техникасын және еңбек қорғауды білу. Тазалау жабдықтарының құрылғыларын, жұмыс принциптерін және техникалық сипаттамаларын білу
Ф 2	Апатты жағдайлар	Қауіпсіздік техникасы қағидасы, жеке қорғаныс құралдары	2-1 М Апатты жағдайларды жоюға қатысу, "Апаттарды жою бойынша нұсқаулыққа" сәйкес әрекет ету	Қызметке ағымдағы және жиынтық бақылау жасай білу, бағалай және түзете білу. Қолданылған қарулар мен механизмдердің бұзушылықтарын анықтау және қалпына келтіру дағдысы	Электр техникасының, механиканың және химиялық сумен тазалаудың негіздерін, бақылау-өлшеу аспаптары жұмыстарының қағидаттарын білу, химиялық реагенттермен жұмыс істеу ережесін білу, қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғауды міндетті түрде білу

3-кесте

3. СБШ 3-деңгейіндегі "Электр станциясын химиялық сумен тазалау
аппаратшысы" еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Жабдықтарды іске қосу, тоқтату	Халат, жабдықтарды іске қосу, тоқтату кітабы	1-2 М Жұмыс режимін енгізу, жабдықтарды жөндеуге шығару және жөндеуден қабылдау	Суды тазалау бойынша өз бетінше жоспарлау контексіндегі стандартты тәжірибелік міндеттерді шеше білу дағдылары	Кәсіби дайындық барысында алынған тәжірибелік-бағдарлық кәсіби білім
Ф 2	Құжаттамалар	Қағидалар мен талаптар жинағы, басқа да құжаттамалар	2-2 М Құжаттамаларды жедел жүргізу	Жұмысты жоспарлармен салыстыра алады, тазалау бойынша жоспарланған нәтижелер жетістіктерін қамтамасыз ете алады	Пайдаланудың, техникалық қызмет көрсетудің, орнын ауыстырудың негізгі қағидаттарын білу

4-кесте

4. СБШ 4-деңгейіндегі "Электр станциясын химиялық сумен тазалау
аппаратшысы" еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Арматура, жабдықтар	Бақылау-өлшеу аспаптары, жабдықтарды тапсыру-қабылдау кітабы	1-1 М Жабдықтарды, арматурлардың, коммуникациялардың және аспаптардың жағдайын бақылау және ақауларын анықтау және оларды жөндеу бойынша шаралар қабылдау	Қызметті жүзеге асырудың технологиялық жолдарын таңдау. Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғауды білу	Өлшемдердің мүмкін ауытқуларын, жабдықтардың жұмысының техникалық-экономикалық көрсеткіштерін білу
Ф 2	Апатты жағдайлар	Қауіпсіздік техникасы қағидасы, жеке қорғаныс құралдары	2-1 М Апатты жағдайларды жоюға қатысу, "Апаттарды жою бойынша нұсқаулыққа" сәйкес әрекет ету	Қызметке ағымдағы және жиынтық бақылау жасай білу, бағалай және түзете білу. Қолданылған қарулар мен механизмдердің бұзушылықтарын анықтау және қалпына келтіру дағдысы	Электр техникасының, механиканың және химиялық сумен тазалаудың негіздерін, бақылау-өлшеу аспаптары жұмыстарының қағидаттарын білу, химиялық реагенттермен жұмыс істеу ережесін білу, қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғауды міндетті түрде білу
Ф 3	Үшсатылы тұзсыздандыру, ағынды су, тұзсыздандыру	Сумен тазалауға арналған сүзгілер, халат, бақылау-өлшеу аспаптары, реагенттер, есептеуге арналған дәптер, шығыс мәліметтері	3-1 М Үшсатылы тұзсыздандыру сызбалар бойынша кейінен тұзсыздандырумен суды алдын ала тазалау үдерістерін жүргізу	Жұмыс жағдайының талаптарына сәйкес әрекеттерді одан әрі түзету	Жабдықтарды химиялық сумен тазалау жұмыстарының үдерістері тәртіптемелерін білу

5-кесте

5. СБШ 2-деңгейіндегі "Электр станциялары жабдықтарына қызмет
көрсету жөніндегі слесарі" еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Жабдық	Бақылау-өлшеу аспаптары	1-1 М Негізгі және көмекші жабдықтарға пайдалану-жөндеу қызмет көрсету	Жабдықтарды өз бетінше бақылау білімі мен дағдысын қолданып стандартты күн сайынғы міндеттерді білу	Электр энергетикасы кешендеріндегі кәсіби дайындық барысында алынған білім
	Бақылау жабдығы	Бақылау-өлшеу аспаптары, шлюзді шахталары бар жұмыстар бойынша нұсқаулықтар	1-2 М Су агрегаттың механикалық жабдықтарына қызмет көрсету	Электр станциялардың жабдықтарының негізгі элементтерімен жұмыс істей білу	Негізгі және қарапайым құралдарды, жабдықтардың құрылғыларын, жұмыс қағидаттарын және сипаттамасын білу

6-кесте

6. СБШ 3-деңгейіндегі "Электр станциялары жабдықтарына қызмет
көрсету жөніндегі слесарі" еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Бақылау жабдығы	Бақылау-өлшеу аспаптары, шлюзді шахталары бар жұмыстар бойынша нұсқаулықтар	1-1 М Электр станциясының көмекші жабдықтарына бақылау жүргізу, жедел құжаттамаларды жүргізу	Олардың тазалау бойынша тиісті міндеттерін орындау кезінде қоршаған ортаны қорғау жауапкершілігін түсіну	Кешендердің негізгі параметрлері мен техникалық мәліметтерін білу
Ф 2	Тазалау құралдары және аспаптар	Тазалау құралдары, жөндеу жұмыстарына арналған қолғаптар, құралдар, сүзгілер, конденсатты тазалау құралдары, Өрт қауіпсіздігі қағидалары	2-1 М Қызмет көрсетіліп жатқан жабдықты майлау, тазалау және оның жұмысындағы шағын бұзушылықтарды қалпына келтіру	Стандартты тәжірибелік міндеттерді, сумен тазалау бойынша өз бетінше жоспарлау контекстіндегі дағдыларды шеше білу	Кәсіби дайындық барысында алынған тәжірибелік-бағдарлық кәсіби білім
	Тазалау құралдары және аспаптар	Тазалау құралдары, жөндеу жұмыстарына арналған қолғаптар, құралдар, сүзгілер, конденсатты тазалау құралдары, Өрт қауіпсіздігі қағидалары	2-2 М Жылу желілері мен қазандықтарды қыздыру үшін алдын ала тазалауды орнату және сумен тазалау, конденсаттарды, химиялық реагенттерді және басқа да химиялық цехтардағы жабдықтарды тазалау	Білім және практикалық тәжірибелік негізінде белгіленген әрекеттердің тәсілін таңдау	Аппараттармен және тазаланған сумен жұмыс істеудің қағидалары мен талаптарын міндетті түрде білу

Ескертпе: М – мақсат.

"Талдаудың химиялық және физико-химиялық

әдістерін қолдана отырып материалдар құрамы

мен қасиеттерін талдау"

кәсіби стандартына

5-қосымша

Келісу парағы

Ұйым атауы	Келісу күні
Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Салалық кеңесі	29.11.2013 жыл
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі	2013 жылғы желтоқсан
Болат Нұржанов атындағы "Екібастұз мемлекеттік аудандық электр станциясы 1-МАЭС" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі	2013 жылғы қараша
Қазақстан Республикасының Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі Өнеркәсіп комитеті "Қазақстан Республикасы минералды шикізатты кешенді қайта өңдеу жөніндегі ұлттық орталығы" республикалық мемлекеттік кәсіпорнының "Ж. Әбішев атындағы химия-металлургия институты" филиалы	2013 жылғы қараша
"Органикалық синтез және көмiр химиясы институты" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі	2013 жылғы қараша
"Теміржолэнерго" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі	2013 жылғы желтоқсан

Осы КС _________________________________________________ тіркелді.

Кәсіби стандарттардың реестріне № ______________________ тіркелді.

Хат (хаттама) № ___________ Күні _____________________