Об утверждении профессионального стандарта "Производство валяльно-войлочных изделий"

Приказ исполняющего обязанности Министра индустрии и новых технологий Республики Казахстан от 30 декабря 2013 года № 476. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 14 мая 2014 года № 9424. Утратил силу приказом Министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан от 30 января 2023 года № 60.

Сноска. Утратил силу приказом Министра индустрии и инфраструктурного развития РК от 30.01.2023 № 60 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с пунктом 3 статьи 138-5 Трудового кодекса Республики Казахстан от 15 мая 2007 года ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемый профессиональный стандарт "Производство валяльно-войлочных изделий".

2. Комитету промышленности Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан (Касымбеков Б.А.) в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление на официальное опубликование в средствах массовой информации и информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа оставляю за собой.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Исполняющий обязанности
Министра индустрии и новых технологий
Республики Казахстан	А. Рау
"СОГЛАСОВАНО"
Министр труда и социальной
защиты населения
Республики Казахстан
___________Т. Дуйсенова
7 апреля 2014 год

Утвержден приказом исполняющего обязанности Министра индустрии и новых технологий Республики Казахстан от 30 декабря 2013 года № 476

Профессиональный стандарт
"Производство валяльно-войлочных изделий"
1.Общие положения

1. Профессиональный стандарт "Производство валяльно-войлочных изделий" (далее – ПС) определяет требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда, и предназначен для:

1) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности;

2) обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;

3) решения широкого круга задач в области управления персоналом;

4) разработки образовательных стандартов, учебных планов, модульных учебных программ, а также разработки соответствующих учебно-методических материалов;

5) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.

2. Основными пользователями ПС являются:

1) выпускники организаций образования, работники;

2) руководители и работники организаций, руководители и специалисты подразделений управления персоналом организаций;

3) специалисты, разрабатывающие образовательные программы;

4) специалисты в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.

3. На основе ПС разрабатываются внутренние, корпоративные стандарты организаций на функциональные модели деятельности, должности, повышение квалификации, аттестацию работников, систему стимулирования труда и другие.

4. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:

1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;

2) квалификационный уровень/уровень квалификации – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности.

3) предмет труда – предмет, на который направлены действия работника с целью создания продукта при помощи определенных средств труда;

4) средства труда - средства, используемые работником для преобразования предмета труда из исходного состояния в продукт;

5) вид трудовой деятельности – составная часть области профессиональной деятельности, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для их выполнения компетенций;

6) трудовая функция – набор взаимосвязанных действий, направленных на решение одной или нескольких задач процесса труда;

7) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;

8) ПС – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации, компетенций, содержанию, качеству и условиям труда;

9) единица ПС – структурный элемент ПС, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;

10) профессия – род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;

11) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;

12) должность – функциональное место в системе организационно - административной иерархии организации;

13) задача - совокупность действий, связанных с реализацией трудовой функции и достижением результата с использованием конкретных предметов и средств труда;

14) отрасль – совокупность предприятий и организаций, для которых характерна общность выпускаемой продукции, технологии производства, основных фондов и профессиональных навыков работающих;

15) отраслевая рамка квалификаций (далее – ОРК) - структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;

16) национальная рамка квалификаций (далее – НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда;

17) функциональная карта – структурированное описание трудовых функций и задач, выполняемых работником определенного вида деятельности в рамках той или иной области профессиональной деятельности.

2. Паспорт ПС

5. Паспорт ПС определяет следующее:

1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности): ГР РК 03-2007 13.00 Производство прочих текстильных изделий, не вошедших в другие категории.

2) основная цель вида экономической (области профессиональной) деятельности: Производство валяльно-войлочных изделий. ПС устанавливает в области профессиональной деятельности "Производство валяльно-войлочных изделий" требования к содержанию, качеству, условиям труда, квалификации и компетенции работников.

3) виды трудовой деятельности, профессии, квалификационные уровни указаны в приложении 1 к настоящему ПС. Требования стандарта относятся к следующим профессиям в данной области: валяльщик, кисловщик, отделочник валяльно-войлочных изделий, свой лачивальщик, техник-технолог.

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессии) "Валяльщик"

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:

1) квалификационный уровень по ОРК – 3

2) возможные наименования должностей: валяльщик.

3) профессия "валяльщик" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: ведение процесса валки валяльно-войлочных изделий на валяльных машинах различных систем. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 приложения 2 к настоящему ПС.

4) требования к условиям труда, образованию и опыту работы валяльщика приведены в таблице 2 приложения 2 к настоящему ПС.

5) перечень единиц ПС указан в таблице 3 приложения 2 к настоящему ПС.

6) функциональная карта, описывающая единицы ПС, трудовые действия, выполняемые валяльщиком и требования к компетенциям приведены в таблице 4 приложения 2 к настоящему ПС.

7) требования к компетенциям валяльщика указаны в таблице 5 приложения 2 к настоящему ПС.

4. Карточки видов трудовой деятельности (профессии) "Кисловщик"

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:

1) квалификационный уровень по ОРК – 3

2) возможные наименования должностей: кисловщик

3) профессия "кисловщик" обязывает субъекта вести процесс кисловки валяльно-войлочных изделий на кисловочном оборудовании различных систем. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 приложения 3 к настоящему ПС.

4) требования к условиям труда, образованию и опыту работы кисловщика приведены в таблице 2 приложения 3 к настоящему ПС.

5) перечень единиц ПС указан в таблице 3 приложения 3 к настоящему ПС.

6) функциональная карта, описывающая единицы ПС, трудовые действия, выполняемые кисловщиком, и требования к компетенциям приведены в таблице 4 приложения 3 к настоящему ПС.

7) требования к компетенциям кисловщика указаны в таблице 5 приложения 3 к настоящему ПС.

5. Карточки видов трудовой деятельности (профессии)
"Отделочник валяльно-войлочных изделий"

8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:

1) квалификационный уровень по ОРК – 1-3

2) возможные наименования должностей: отделочник валяльно-войлочных изделий

3) профессия "отделочник валяльно-войлочных изделий" обязывает субъекта выполнять работы по отделке валяльно-войлочных изделий в соответствии с технологическим режимом. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 приложения 4 к настоящему ПС.

4) требования к условиям труда, образованию и опыту работы отделочника валяльно-войлочных изделий приведены в таблице 2 приложения 4 к настоящему ПС.

5) перечень единиц ПС указан в таблице 3 приложения 4 к настоящему ПС.

6) функциональная карта, описывающая единицы ПС, трудовые действия, выполняемые отделочником валяльно-войлочных изделий и требования к компетенциям приведены в таблице 4 приложения 4 к настоящему ПС.

7) требования к компетенциям отделочника валяльно-войлочных изделий указаны в таблице 5 приложения 4 к настоящему ПС.

6. Карточки видов трудовой деятельности (профессии)
"Свойлачивальщик"

9. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:

1) квалификационный уровень по ОРК – 2-3

2) возможные наименования должностей: свойлачивальщик

3) профессия "свойлачивальщик" обязывает субъекта вести процесс свойлачивания на свойлачивающих машинах различных систем. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 приложения 5 к настоящему ПС.

4) требования к условиям труда, образованию и опыту работы свой лачивальщика приведены в таблице 2 приложения 5 к настоящему ПС.

5) перечень единиц ПС указан в таблице 3 приложения 5 к настоящему ПС.

6) функциональная карта, описывающая единицы ПС, трудовые действия, выполняемые свойлачивальщиком и требования к компетенциям приведены в таблице 4 приложения 5 к настоящему ПС.

7) требования к компетенциям свойлачивальщика указаны в таблице 5 приложения 5 к настоящему ПС.

7. Карточки видов трудовой деятельности (профессии)
"Техник-технолог"

10. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:

1) квалификационный уровень по ОРК – 4-5

2) возможные наименования должностей: Мастер

3) профессия "техник-технолог" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с организацией процесса производства валяльно-войлочных изделий, обеспечения качества продукции, производительности труда и оборудования. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 приложения 6 к настоящему ПС.

4) требования к условиям труда, образованию и опыту работы техника-технолога приведены в таблице 2 приложения 6 к настоящему ПС.

5) перечень единиц ПС указан в таблице 3 приложения 6 к настоящему ПС.

6) функциональная карта, описывающая единицы ПС, трудовые действия, выполняемые техником-технологом и требования к компетенциям приведены в таблице 4 приложения 6 к настоящему ПС.

7) требования к компетенциям техника-технолога указаны в таблице 5 приложения 6 к настоящему ПС.

8. Виды сертификатов, выдаваемых на основе настоящего
профессионального стандарта

11. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.

12. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренным в таблице 3 приложений 2 – 6 настоящего ПС.

9. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрация
профессионального стандарта

13. Разработчиком ПС является Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан.

14. Лист согласования, экспертиза и регистрация ПС приведены в приложении 7 к настоящему ПС.

Приложение 1 к профессиональному стандарту "Производство валяльно-войлочных изделий"

Таблица 1. Виды деятельности, профессии, квалификационные уровни

№ п/п	Наименование вида трудовой деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно государственному классификатору занятий РК (ГК РК 01-2005)	Квалификационный уровень ОРК (НРК)
1	Валка шерсти	Валяльщик	Валяльщик	3-4
2	Кисловка шерсти	Кисловщик	Кисловщик	3
3	Отделка валяльно-войлочных изделий	Отделочник валяльно-войлочных изделий	Отделочник валяльно-войлочных изделий	1-3
4	Свойлачивание шерсти	Свойлачивальщик	Свойлачивальщик	2-3
5	Организация и контроль производства валяльно-войлочных изделий	Техник-технолог	Техник-технолог	4

Приложение 2 к профессиональному стандарту "Производство валяльно-войлочных изделий" Таблица 1

Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	7434 Рабочие, занятые в валяльно-войлочном производстве
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 44, раздел "производство валяльно-войлочных изделий"
Профессия по ЕТКС	Валяльщик
Квалификационный уровень Отраслевой рамки квалификации (ОРК)	Разряды по ЕТКС
3	3-4
4	5

Таблица 2

Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Предприятия по производству валяльно-войлочных изделий
Вредные и опасные факторы, условия труда		Вращающиеся части машин и механизмов, электрооборудование, пар.
Особые условия допуска к работе		Отсутствие медицинских противопоказаний и прохождение инструктажа по технике безопасности.
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования		Не требуется
4	Техническое и профессиональное образование, дополнительные профессиональные программы		Не менее 3 лет на 3 уровне

Таблица 3

Перечень единиц ПС

(трудовых функций профессии)

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции
Ф 1	Подготовка сырья, материалов, оборудования, инструмента
Ф 2	Ведение процесса валки шерсти на валяльных машинах разных систем
Ф 3	Уход за оборудованием и рабочим местом

Таблица 4

Описание единиц ПС (функциональная карта)

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
Ф 1	Технологические карты и схемы производств	Правила и требования разработки технологической (технической) документации,	З 1.1: Проверка исправности обслуживаемого оборудования и подготовка его к пуску.
	Производственная дисциплина, промышленная санитария, температурно-влажностного режим помещения	Методы и виды контроля	З 1.2: Подготовка инструмента, приготовление валочного раствора
Ф 2	Сырье, материалы готовая продукция, моющие растворы	Методы и виды контроля качества	З 2.1:. Ведение процесса валки обуви на валяльных машинах различных систем, окончательная валка головных уборов. Загрузка или заправка изделия в обслуживаемую машину. Регулирование температуры валочного раствора, степени давления рабочих органов и циркуляции изделия на молотовых машинах, разводок между рабочими валиками и рядами на многоваличных машинах, степени усадки изделия в Контроль формы, линейных размеров, плотности изделий, их оправка в процессе валки. Расправка, растяжка валяной обуви до требуемой формы на растяжном станке, формование пятки на штыре. Определение момента окончания валки, выгрузка и транспортирование изделий.
	Технологическое оборудование	Методы и виды контроля	З 2.2: Ведение процесса валки войлока и войлочных шлифовальных кругов на валяльных машинах различных систем. Проверка состояния валяльной машины и регулирование ее для обработки заданного изделия. Подготовка валочного раствора и проверка его концентрации. Подготовка изделия, загрузка или заправка его в валяльную машину.
	Заказ, цели, производственные задачи	Организационно-управленческие инструменты	З 2.3: Регулирование водного и температурного режима валки, циркуляции изделия, степени давления рабочих органов, рабочего объема барки молотовых машин, разводок между рабочими органами на жгутоваляльных и многоваличных машинах в период валки. Контроль формы, линейных размеров, плотности изделий, оправка их в процессе валки. Регулирование степени усадки изделия в соответствии с его валкоспособностью и техническими требованиями. Определение момента окончания валки, выгрузка и транспортирование изделий.
Ф 3	Узлы и механизмы оборудования, поверхность рабочего места	Правила и графики ухода за оборудованием, правила приемки и сдачи смены, правила техники безопасности	З 3.1: Чистка оборудования, уборка рабочего места
	Расходы сырья, материалов, объемы изготовленной продукции	Журналы, документация, правила ведения	З 3.2:Ведение учета сырья, материалов, изготовленной продукции, ведение принятой документации

Таблица 5

Требования к компетенциям 3-го уровня ОРК
Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
З 2.1	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности, самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение типовых практических задач, выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта. Ведение процесса валки обуви на валяльных машинах различных систем, окончательная валка головных уборов	Ведение валки на машинах различных систем	Устройство обслуживаемого оборудования, правила эксплуатации и ухода за ним, ассортимент, структуру, размеры обрабатываемых изделий и технические требования к ним, технологические режимы валки для различных видов изготовляемых изделий, материалы, применяемые при валке изделий, способы регулирования степени усадки изделий, методы определения момента окончания валки изделий
З 2.2	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности, самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение типовых практических задач, выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта. Ведение процесса валки войлока и войлочных шлифовальных кругов на валяльных машинах различных систем	Ведение валки на машинах различных систем	Устройство обслуживаемого оборудования, правила эксплуатации и ухода за ним, ассортимент, структуру и размеры обрабатываемых изделий, технические требования к ним
З 2.3	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности, самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение типовых практических задач, выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта. Контроль температурного режима валки, давления рабочих органов, контроль качества изделий.	Управление параметрами валки, ведение контроля за формой и плотностью изделий, определение окончания валки	Технологические режимы валки для различных видов изготовляемых изделий, материалы, применяемые при валке, их свойства, рецептуру, нормы расхода валочного раствора и правила определения его концентрации, способы регулирования степени усадки изделий, методы определения момента окончания валки изделий
З 3.2	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности, самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение типовых практических задач, выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта. Ведение учета сырья, изготовленной продукции, ведение принятой документации	Ведения учета и оформление документации	Нормы расхода сырья, материалов, правила ведения документации

Приложение 3 к профессиональному стандарту "Производство валяльно-войлочных изделий" Таблица 1

Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	7434 Рабочие, занятые в валяльно-войлочном производстве
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 44, раздел "производство валяльно-войлочных изделий"
Профессия по ЕТКС	Кисловщик
Квалификационный уровень отраслевой рамки квалификации (ОРК)	Разряды по ЕТКС
3	3

Таблица 2

Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Предприятия по производству валяльно-войлочных изделий
Вредные и опасные факторы, условия труда		Вращающиеся части машин и механизмов, электрооборудование, пар.
Особые условия допуска к работе		Отсутствие медицинских противопоказаний и прохождение инструктажа по технике безопасности.
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования		Не требуется

Таблица 3

Перечень единиц ПС

(трудовых функций профессии)

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции
Ф 1	Подготовка сырья, материалов, оборудования, инструмента к кисловке валяльно-войлочных изделий.
Ф 2	Ведение процесса кисловки валяльно-войлочных изделий на кисловочных машинах разных систем
Ф 3	Уход за оборудованием и рабочим местом

Таблица 4

Описание единиц ПС (функциональная карта)

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
Ф 1	Оборудование	Инструменты и оборудование	З 1.1: Проверка исправности обслуживаемого оборудования и подготовка его к пуску.
	Сырье и материалы	Инструменты и оборудование	З 1.2: Подготовка к работе сырья и материалов
Ф 2	Валяная обувь, головные уборы, войлок, войлочные шлифовальные круги	Кисловочное оборудование	2-1 Ведение процесса кисловки валяной обуви, головных уборов, войлоков, войлочных шлифовальных кругов на кисловочном оборудовании различных систем в соответствии с технологическим режимом.
	Валяная обувь, головные уборы, войлок, войлочные шлифовальные круги	Кислотные растворы	З 2.2: Приготовление кислотного раствора заданной концентрации согласно рецептуре. Регулирование температурного режима процесса, равномерности и полноты пропитки обрабатываемых изделий кислотным раствором, уровня раствора. Определение концентрации кислоты, контроль за щелочной средой с помощью контрольно-измерительных приборов.
	Валяная обувь, головные уборы, войлок, войлочные шлифовальные круги	Машина кисловочного оборудования	З 2.3: Загрузка или заправка обрабатываемых изделий в обслуживаемую машину. Выгрузка обработанных изделий. Транспортирование обрабатываемых изделий и кислоты.
Ф 3	Узлы и механизмы оборудования, поверхность рабочего места	Правила и графики ухода за оборудованием, правила приемки и сдачи смены, правила техники безопасности	З 3.1: Чистка оборудования, уборка рабочего места
	Расходы сырья, материалов, объемы изготовленной продукции	Журналы, документация, правила ведения	З 3.2: Ведение учета сырья, материалов, изготовленной продукции, ведение принятой документации

Таблица 5

Требования к компетенциям кисловщика 3-го уровня ОРК
Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
З 2.1	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности, самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение типовых практических задач, выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта. Ведение процесса кисловки валяной обуви, головных уборов, войлоков, войлочных шлифовальных кругов на кисловочном оборудовании различных систем в соответствии с технологическим режимом.	Ведение кисловки на машинах различных систем	Устройство применяемого оборудования, правила эксплуатации и ухода за ним, ассортимент обрабатываемых изделий, технологический режим кисловки
З 2.2	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности, самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение типовых практических задач Приготовление кислотного раствора заданной концентрации согласно рецептуре. Регулирование температурного режима процесса.	Приготовление кислотного раствора и регулирование параметров кисловки	Правила пользования контрольно-измерительными приборами, правила приготовления кислотного раствора и регулирования его концентрации, температуры и уровня, правила обращения с кислотами, способы контроля и регулирования процесса кисловки изделий
З 2.3	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности, самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение типовых практических задач, выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта. Загрузка или заправка обрабатываемых изделий в обслуживаемую машину. Выгрузка обработанных изделий	Загрузка и выгрузка изделий, транспортировка изделий и раствора кислоты	Технологическую карту и правила эксплуатации подъемно-транспортных механизмов, правила транспортировки и хранения кислот и щелочей
З 3.2	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности, самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение типовых практических задач, выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта. Ведение учета сырья, готовой продукции, ведение принятой документации	Ведение учета и оформление документации	Нормы расхода сырья, материалов, правила ведения документации

Приложение 4 к профессиональному стандарту "Производство валяльно-войлочных изделий" Таблица 1

Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	7434 Рабочие, занятые в валяльно-войлочном производстве
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 44, раздел "производство валяльно-войлочных изделий"
Профессия по ЕТКС	отделочник валяльно-войлочных изделий
Квалификационный уровень отраслевой рамки квалификации (ОРК)	Разряды по ЕТКС
1	1
2	2
3	3-4

Таблица 2

Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Предприятия по производству валяльно-войлочных изделий
Вредные и опасные условия труда		Вращающиеся части машин и механизмов, электрооборудование, пар, кислота.
Особые условия допуска к работе		Отсутствие медицинских противопоказаний и прохождение инструктажа по технике безопасности.
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
1	Начальное образование, краткосрочное обучение (инструктаж) на рабочем месте		Не требуется
2	Общее среднее образование, краткосрочные курсы		Не менее 1 год на 1 уровне
3	Курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования		Не менее 2 года на 3 уровне

Таблица 3

Перечень единиц ПС

(трудовых функций профессии)

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции
Ф 1	Подготовка оборудования, инструментов и материалов к ведению процесса отделки валяльно-войлочных изделий. Ведение предварительной очистки изделий.
Ф 2	Ведение процесса отделки валяльно-войлочных изделий. Контроль технологических параметров
Ф 3	Чистка машины, уборка рабочего места

Таблица 4

Описание единиц ПС (функциональная карта)

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
Ф 1	Обслуживаемое оборудование и инструменты	Вспомогательные инструменты и оборудование	З 1.1: Проверка исправности обслуживаемого оборудования и инструмента, подготовка его к работе. Ведение подготовительной работы для отделки валяльно-войлочных изделий. Выборка вручную посторонних примесей, удаление масляных пятен и смолки из колпаков, валяной обуви, войлоков, войлочных изделий, удаление непрострижек из пуха.
	Колпаки, валяная обувь, войлоки, войлочные изделия	Вспомогательные инструменты и оборудование	З 1.2: Подготовка к работе сырья и материалов
Ф 2	Голенища валяной обуви	Вспомогательные инструменты и оборудование	З 2.1.: Съем ворса с голенищ валяной обуви на чистильных полуавтоматах в соответствии с технологическим режимом. Регулирование разводок рабочих органов или степени прижима изделий к рабочим органам чистильного полуавтомата. Заправка и съем обрабатываемых изделий. Контроль ровности съема ворса с голенищ, толщины валяной обуви.
	Колпаки, валяная обувь, войлоки, войлочные изделия	Виброшлифовальная машина, туровочный станок, чистильный станок	З 2.2: Окончательная отделка изделий с созданием гладкого эффекта на виброшлифовальной машине, туровка на туровочном станке головных уборов, съем ворса с изделий на чистильном станке, придание окончательной формы фетровой обуви. Заправка шайбы или головки вибратора бумагой, сукном или фетром, установка амплитуды его колебания в зависимости от ассортимента и повторяемости обработки, подборка туровочных головок в соответствии с ассортиментом, регулирование разводок, параллельности ведущего вала и рабочих валиков. Обработка головных уборов щеткой, войлоком, пропаренной тканью, спиртом, маслом, водой до получения блеска и соответствующего направления ворса на туровочном станке, опаливание обработанного убора. Контроль качества туровки, гладкого эффекта, однородности по цвету и толщине головного убора, ровности съема ворса, толщины и формы обрабатываемых изделий.
	Колпаки, валяная обувь, войлоки, войлочные изделия	Виброшлифовальная машина, туровочный станок, чистильный станок	З 2.3: Окончательная отделка фетровых головных уборов на виброшлифовальной машине, создание замшевого и других эффектов на поверхности головных уборов.. Заправка головных уборов в виброшлифовальную машину. Регулирование скорости отделки и присадки головных уборов к отделывающей поверхности виброшлифовальной машины. Проверка однородности поверхности по цвету и толщине головных уборов. Контроль качества замшевого эффекта головных уборов. Снятие готовых головных уборов с виброшлифовальной машины и укладка их.
Ф 3	Узлы и механизмы оборудования, поверхность рабочего места	Правила и графики ухода за оборудованием, правила приемки и сдачи смены, правила техники безопасности	З 3.1: Чистка оборудования, уборка рабочего места
	Расходы сырья, материалов, объемы изготовленной продукции	Журналы, документация, правила ведения	З 3.2:Ведение учета сырья, материалов, изготовленной продукции, ведение принятой документации

Таблица 5

Требования к компетенциям отделочника валяльно-войлочных изделий 1-го уровня ОРК
Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
З 1.1	Самостоятельность: работа под руководством при наличии некоторой самостоятельности в знакомых ситуациях, обучение под руководством. Ответственность: за результаты выполнения простых заданий, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарную безопасность. Сложность: решение простых типовых задач. Проверка исправности обслуживаемого оборудования и подготовка его к пуску, подготовка сырья к работе, ведение подготовительной работы для отделки валяльно-войлочных изделий	Проверка и подготовка оборудования, сырья, материалов	Устройство обслуживаемого оборудования, ассортимент изделий, технические требования к ним. Требования, предъявляемые к качеству валяльно-войлочных изделий, способы выборки и удаления посторонних примесей, масляных пятен и других дефектов в обрабатываемых изделиях.
Требования к компетенциям отделочника валяльно-войлочных изделий 2-го уровня ОРК
Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
З 1.1	Самостоятельность: работа под руководством при наличии некоторой самостоятельности в знакомых ситуациях, обучение под руководством. Ответственность: за результаты выполнения простых заданий, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарную безопасность. Сложность: решение простых типовых задач. Проверка исправности обслуживаемого оборудования и подготовка его к пуску, подготовка сырья к работе, ведение подготовительной работы для отделки валяльно-войлочных изделий	Проверка и подготовка оборудования, сырья, материалов	Устройство обслуживаемого оборудования, ассортимент изделий, технические требования к ним. Требования, предъявляемые к качеству валяльно-войлочных изделий, способы выборки и удаления посторонних примесей, масляных пятен и других дефектов в обрабатываемых изделиях.
З 1.2	Самостоятельность: работа под руководством при наличии некоторой самостоятельности в знакомых ситуациях, обучение под руководством. Ответственность: за результаты выполнения простых заданий, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарную безопасность. Сложность: решение простых типовых задач. Подготовка к работе сырья и материалов	Распознавание нужного сырья, его качества.	Свойства шерсти, ее классификацию, требования к качеству
З 3.1	Самостоятельность: работа под руководством при наличии некоторой самостоятельности в знакомых ситуациях, обучение под руководством. Ответственность: за результаты выполнения простых заданий, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарную безопасность. Сложность: решение простых типовых задач. приемка-сдача смены, чистка закрепленного оборудования и уборка рабочего места	Чистка узлов и механизмов оборудования, удаление сора, промывка агрегатов, систем, коммуникаций, рабочих органов	Правила и графики ухода за оборудованием, правила приемки и сдачи смены, правила техники безопасности, противопожарной безопасности правила внутреннего распорядка
Требования к компетенциям отделочника валяльно-войлочных изделий 3-го уровня ОРК
Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
З 2.1	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности, самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение типовых практических задач, выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта. Съем ворса с голенищ валяной обуви на чистильных полуавтоматах Регулирование разводок рабочих органов.	Съем ворса с изделий, регулирование разводок, силы прижима изделий к рабочим органам	Устройство чистильного полуавтомата, правила эксплуатации и ухода за ним, ассортимент валяной обуви и технические требования, предъявляемые к ее качеству, технологический режим съема ворса с голенищ, правила заправки и съема обрабатываемых изделий, способы регулирования разводок рабочих органов и степени прижима изделий к ним, методы определения качества съема ворса, правила проточки абразивов
З 2.2	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности, самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение типовых практических задач Окончательная отделка изделий с созданием гладкого эффекта на виброшлифовальной машине, туровка на туровочном станке	Окончательная отделка изделий	Устройство применяемого оборудования, ассортимент обрабатываемых изделий, технологический режим отделки валяльно-войлочных изделий, правила их заправки, способы регулирования разводок и прижима изделий к рабочим органам применяемого оборудования, амплитуды колебания вибратора, параллельности валиков, правила проточки валиков и обтягивание их абразивной лентой, технические условия на валяльно-войлочные изделия, методы определения качества отделки валяльно-войлочных изделий, свойства и нормы расхода отделочных материалов
З 2.3	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности, самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение типовых практических задач, выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта. Окончательная отделка фетровых головных уборов на виброшлифовальной машине, создание замшевого и других эффектов	Окончательная отделка фетровых головных уборов на виброшлифовальной машине, создание замшевого и других эффектов	Устройство применяемого оборудования, ассортимент и структуру фетровых головных уборов, технологический режим создания замшевого и других эффектов, правила установки амплитуды колебания вибратора и регулирования скоростного режима обработки головного убора, технические условия на готовые головные уборы, способы выравнивания цвета и толщины головных уборов, виды материалов, применяемых при отделке головных уборов и требования, предъявляемые к ним, методы определения качества окончательной отделки головных уборов
З 3.2	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности, самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение типовых практических задач, выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта. Ведение учета сырья, готовой продукции, ведение принятой документации	Ведение учета и оформление документации	Нормы расхода сырья, материалов, правила ведения документации

Приложение 5 к профессиональному стандарту "Производство валяльно-войлочных изделий" Таблица 1

Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	7434 Рабочие, занятые в валяльно-войлочном производстве
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 44, раздел "производство валяльно-войлочных изделий" утвержден приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 26 февраля 2013 года № 73-ө-м
Профессия по ЕТКС	Свойлачивальщик
Квалификационный уровень отраслевой рамки квалификации (ОРК)	Разряды по ЕТКС
2	2
3	3-4

Таблица 2

Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Предприятия по производству валяльно-войлочных изделий
Вредные и опасные условия труда		Вращающиеся части машин и механизмов, электрооборудование, пар, кислота.
Особые условия допуска к работе		Отсутствие медицинских противопоказаний и прохождение инструктажа по технике безопасности.
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Общее среднее образование, краткосрочные курсы		Не требуется
3	Курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования		Не менее 1 года на 2 уровне

Таблица 3

Перечень единиц ПС

(трудовых функций профессии)

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции
Ф 1	Подготовка оборудования, инструментов и материалов к ведению процесса отделки валяльно-войлочных изделий. Ведение предварительной очистки изделий.
Ф 2	Ведение процесса отделки валяльно-войлочных изделий. Контроль технологических параметров
Ф 3	Чистка машины, уборка рабочего места

Таблица 4

Описание единиц ПС (функциональная карта)

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
Ф 1	Обслуживаемое оборудование и инструменты	Вспомогательные инструменты и оборудование	З 1.1: Проверка исправности обслуживаемого оборудования и инструмента, подготовка его к работе.
	Колпаки, валяная обувь, войлоки, войлочные изделия	Вспомогательные инструменты и оборудование	З 1.2: Подготовка к работе сырья и материалов
Ф 2	Голенища валяной обуви	Вспомогательные инструменты и оборудование	З 2.1: Первоначальное свойлачивание пластов, листов, конусов в производстве валяной обуви на катальных машинах и уплотняющих плитах в соответствии с технологическим режимом. Заправка изделий в катальные машины или уплотняющие плиты. Регулирование степени увлажнения изделий и температуры подогрева плиты. Выборка изделий из катальных машин или уплотняющих плит, расправка и передача их на дальнейшую обработку.
	Колпаки, валяная обувь, войлоки, войлочные изделия	Виброшлифовальная машина, туровочный станок, чистильный станок	З 2.2: Свойлачивание изделий на катальных и свойлачивающих машинах. Заправка изделий в машины, участие в оправке, перекладывании, вывертывании, сращивании, дублировании, увлажнении обрабатываемых изделий. Регулирование давления валика, амплитуды колебания и температуры нагрева свойлачивающих плит, степени увлажнения изделий, величины их усадки и плотности. Контроль качества свойлачивания изделий, наращивание утоненных мест.
	Колпаки, валяная обувь, войлоки, войлочные изделия	Виброшлифовальная машина, туровочный станок, чистильный станок	З 2.3: Свойлачивание изделий на катальных и свойлачивающих машинах. Окончательное свойлачивание валяной обуви. Оправка, перекладывание, вывертывание, сращивание, дублирование, увлажнение войлочных изделий. Регулирование давления валика, амплитуды колебания и температуры нагрева свойлачивающих плит, степени увлажнения войлочных изделий, величины усадки и плотности. Контроль качества свойлачивания войлочных изделий, наращивание утоненных мест.
Ф 3	Узлы и механизмы оборудования, поверхность рабочего места	Правила и графики ухода за оборудованием, правила приемки и сдачи смены, правила техники безопасности	З 3.1: Чистка оборудования, уборка рабочего места
	Расходы сырья, материалов, объемы изготовленной продукции	Журналы, документация, правила ведения	З 3.2: Ведение учета сырья, материалов, изготовленной продукции, ведение принятой документации

Таблица 5

Требования к компетенциям свойлачивальщика 2-го уровня ОРК
Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
З 1.1	Самостоятельность: работа под руководством при наличии некоторой самостоятельности в знакомых ситуациях, обучение под руководством. Ответственность: за результаты выполнения простых заданий, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарную безопасность. Сложность: решение простых типовых задач. Проверка исправности обслуживаемого оборудования и подготовка его к пуску, подготовка сырья к работе, ведение подготовительной работы для свойлачивания.	Проверка и подготовка оборудования, сырья, материалов	Устройство применяемого инструмента оборудования, правила эксплуатации и ухода за ним
З 1.2	Самостоятельность: работа под руководством при наличии некоторой самостоятельности в знакомых ситуациях, обучение под руководством. Ответственность: за результаты выполнения простых заданий, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарную безопасность. Сложность: решение простых типовых задач. Подготовка к работе сырья и материалов	Распознавание нужного сырья, его качества	Свойства шерсти, ее классификацию, требования к качеству
З 3.1	Самостоятельность: работа под руководством при наличии некоторой самостоятельности в знакомых ситуациях, обучение под руководством. Ответственность: за результаты выполнения простых заданий, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарную безопасность. Сложность: решение простых типовых задач. приемка-сдача смены, чистка закрепленного оборудования и уборка рабочего места	Чистка узлов и механизмов оборудования, удаление сора, промывка агрегатов, систем, коммуникаций, рабочих органов	Правила и графики ухода за оборудованием, правила приемки и сдачи смены, правила техники безопасности, противопожарной безопасности правила внутреннего распорядка
Требования к компетенциям свойлачивальщика 3-го уровня ОРК
Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
З 2.1	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности, самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение типовых практических задач, выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта. Первоначальное свойлачивание пластов, листов, конусов. Регулирование степени увлажнения изделий и температуры подогрева плиты. Выборка изделий из катальных машин	Первоначальное свойлачивание пластов, листов, конусов. Регулирование степени увлажнения изделий и температуры подогрева плиты. Выборка изделий из катальных машин.	Назначение пластов, листов, конусов в производстве валяной обуви и технические требования, предъявляемые к ним, технологический режим первоначального уплотнения
З 2.2	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности, самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение типовых практических задач свойлачивание изделий на катальных и свойлачивающих машинах. Заправка изделий в машины Регулирование давления валика, амплитуды колебания и температуры нагрева свойлачивающих плит, степени увлажнения изделий, величины их усадки и плотности	Ведение процесса свойлачивания	Ассортимент войлочных изделий, технические требования, предъявляемые к ним, технологические режимы свойлачивания, методы определения качества свойлачивания войлочных изделий
З 2.3	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности, самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение типовых практических задач, выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта. Свойлачивание изделий на катальных и свойлачивающих машинах.	Ведение свойлачивания изделий на катальных и свойлачивающих машинах. Окончательное свойлачивание валяной обуви. Регулирование давления валика, амплитуды колебания и температуры нагрева свойлачивающих плит, степени увлажнения войлочных изделий, величины усадки и плотности.	Структура войлочных изделий, технические требования, предъявляемые к ним, технологические режимы основообразования и свойлачивания, методы определения качества свойлачивания, правила пользования применяемыми контрольно-измерительными приборами
З 3.2	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности, самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение типовых практических задач, выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта. Ведение учета сырья, готовой продукции, ведение принятой документации	Ведения учета и оформление документации	Нормы расхода сырья, материалов, правила ведения документации

Приложение 6 к профессиональному стандарту "Производство валяльно-войлочных изделий" Таблица 1

Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	3111 техник-технолог
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 44, раздел "производство валяльно-войлочных изделий"
Профессия по ЕТКС	Техник-технолог
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
4	4

Таблица 2

Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Предприятия по производству валяльно-войлочных изделий
Вредные и опасные условия труда		Вращающиеся части машин и механизмов, электрооборудование, пар, кислота, щелочь.
Особые условия допуска к работе		Отсутствие медицинских противопоказаний и прохождение инструктажа по технике безопасности.
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Техническое или профессиональное образование		Не требуется

Таблица 3

Перечень единиц ПС

(трудовых функций профессии)

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции
Ф 1	Производственно-технологическая
Ф 2	Организационно-управленческая
Ф 3	Опытно-экспериментальная

Таблица 4

Описание единиц профессионального стандарта (функциональная карта)

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
Ф 1	Технологические карты и схемы производств	Правила и требования разработки технологической (технической) документации,	З 1.1: Разработка технологической (технической) документации, оптимальных режимов работы, графиков ухода за оборудованием, рецептов растворов и режимов их приготовления.
	Производственная дисциплина, промышленная санитария, температурно-влажностного режим помещения	Методы и виды контроля	З 1.2: Контроль за соблюдением технологической и производственной дисциплины, культуры производства, промышленной санитарии, температурно-влажностного режима помещения
	Сырье, материалы готовая продукция, моющие растворы	Методы и виды контроля качества	З 1.3: Осуществление проверки качества сырья и материалов, готовой продукции.
	Технологическое оборудование	Методы и виды контроля	З 1.4: Контроль за эксплуатацией технологического оборудования, соблюдением установленных параметров, соблюдением графика профилактики, ремонта, чистки оборудования
Ф 2	Заказ, цели, производственные задачи	Организационно-управленческие инструменты	З 2.1: Организация работы коллектива исполнителей, планирование и организация производственных работ, выбор оптимальных решений при планировании работ, установление технически обоснованных норм времени выработки, зоны обслуживания
	Технологические параметры участков производства	Методы и виды контроля качества	З 2.2: Контроль количества и качества выпускаемой продукции на всех участках производства, участие в оценке экономической эффективности технологических процессов, разработке мер по ее повышению.
	Технологические параметры участков производства	Средства, правила техники безопасности и противопожарной безопасности	З 2.3: Обеспечение техники безопасности и противопожарной безопасности на всех участках производства
	Трудности в производственном процессе, недостаточность компетенций	Методы и способы повышения квалификации	З 2.4: Организация повышения квалификации рабочих на всех участков производства, их овладевание новой техникой и технологией
Ф 3	Новое технологическое оборудование	Методы, режимы испытания	З 3.1: Испытание нового технологического оборудования, новых режимов, препаратов и параметров на всех этапах производства.
	Новое технологическое оборудование	Методы, режимы испытания	З 3.2: Проведение экспериментальных работ по внедрению новых, в том числе ресурсосберегающих, технологий, нового оборудования
	Трудности в производственном процессе, недостаточность компетенций	Методы и способы новаторской и рационализаторской работы	З 3.3: Организация новаторской и рационализаторской работы в коллективе

Таблица 5

Требования к компетенциям техника-технолога 4-го уровня ОРК
Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
З 1.1	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации задач под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации ее подчиненными работниками. Ответственность: за результаты при реализации нормы, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение различных типовых практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочих ситуаций. Разработка технологической (технической) документации, оптимальных режимов работы, графиков ухода за оборудованием, рецептов растворов и режимов их приготовления.	Разработка документации, построение графиков	Основы организации деятельности предприятия и управления им, технология производства валяльно-войлочных изделий, правила технической эксплуатации оборудования
З 1.2	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации задач под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации ее подчиненными работниками. Ответственность: за результаты при реализации нормы, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение различных типовых практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочих ситуаций. Контроль за соблюдением технологической и производственной дисциплины, культуры производства, промышленной санитарии, температурно-влажностного режима помещения	Технический контроль производства	Действующие стандарты, технические условия, технологические режимы, правила технической эксплуатации предприятий
З 1.3	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации задач под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации ее подчиненными работниками. Ответственность: за результаты при реализации нормы, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение различных типовых практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочих ситуаций. Осуществление проверки качества сырья и материалов, готовой продукции	Определение несоответствия сырья, материалов, готовой продукции визуально и на основе лабораторного анализа	Физико-механические и химические свойства шерсти ее ассортимент, причины несоответствий и методы устранений, стандарты, инструкции по качеству
З 1.4	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации задач под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации ее подчиненными работниками. Ответственность: за результаты при реализации нормы, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение различных типовых практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочих ситуаций. Контроль за эксплуатацией технологического оборудования, соблюдением установленных параметров, соблюдением графика профилактики, ремонта, чистки оборудования	Анализировать и оценивать состояние оборудования	Устройство и правила эксплуатации оборудования, правила ухода за ним
З 2.1	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации задач под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации ее подчиненными работниками. Ответственность: за результаты при реализации нормы, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение различных типовых практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочих ситуаций. Организация работы коллектива исполнителей, планирование и организация производственных работ, выбор оптимальных решений при планировании работ, Установление технически обоснованных норм времени выработки, зоны обслуживания	Использовать современные программные и технические средства информационных технологий, передовой международный опыт	Основы организации производства, экономика, нормирование труда
З 2.2	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации задач под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации ее подчиненными работниками. Ответственность: за результаты при реализации нормы, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение различных типовых практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочих ситуаций. Контроль количества и качества выпускаемой продукции на всех участках производства, участие в оценке экономической эффективности технологических процессов, разработке мер по ее повышению	Определять качество выпускаемой продукции. Расчет объемов готовой продукции.	Стандарты, инструкции, методы расчета производительности оборудования и выработки продукции
З 2.3	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации задач под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации ее подчиненными работниками. Ответственность: за результаты при реализации нормы, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение различных типовых практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочих ситуаций. Обеспечение техники безопасности и противопожарной безопасности на всех участках производства	Анализировать и оценивать состояние техники безопасности и противопожарной защиты на производственном участке, принять меры по их обеспечению	Правила и нормы охраны труда, техники безопасности, промышленной санитарии и противопожарной защиты, системы автоматического управления технологическим оборудованием
З 2.4	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации задач под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации ее подчиненными работниками. Ответственность: за результаты при реализации нормы, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности Сложность: решение различных типовых практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочих ситуаций. Организация повышения квалификации рабочих на всех участков производства, их овладевание новой техникой и технологией.	Проведение обучения рабочих основам профессии, ведение семинаров, курсов, составление программ обучения	Методики и программы обучения в рамках профессий своего производства

Приложение 7 к профессиональному стандарту "Производство валяльно-войлочных изделий"

Лист согласования

Название организации	Дата согласования
1. Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан	№ 04-3-1-16/16973 от 19 декабря 2013 года

Настоящий профессиональный стандарт зарегистрирован в

________________________________________________________________.

Профессиональный стандарт внесен в Реестр профессиональных стандартов

рег. № ______________.

Письмо (протокол) № ___________ Дата ___________

"Киіз басу өндірісі" кәсіби стандартын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрінің м.а. 2013 жылғы 30 желтоқсандағы № 476 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылы 14 мамырда № 9424 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 2023 жылғы 30 қаңтардағы № 60 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 30.01.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2007 жылғы 15 мамырдағы Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 138-5-бабының 3-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріп отырған "Киіз басу өндірісі" кәсіби стандарты бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Өнеркәсіп комитеті (Б.А. Қасымбеков) заңнамада белгіленген тәртіпте:

1) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде осы бұйрықтың мемлекеттік тіркелуін;

2) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде бұқаралық ақпарат құралдарына және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің интернет-ресурсында осы бұйрықтың орналасуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды өзіме қалдырамын.

4. Осы бұйрық оның алғаш рет ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Индустрия
және жаңа технологиялар министрінің
міндетін атқарушы	А.Рау

"Келісілді"

Қазақстан Республикасы

Еңбек және халықты

әлеуметтік қорғау министрі

_____________ Т.Дүйсенова

2014 жылғы 7 сәуір

Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрінің міндетін атқарушының 2014 жылғы 14 мамырдағы № 476 бұйрығымен бекітілген

"Киіз басу бұйымдары өндірісі" кәсіби стандарты
1. Жалпы ережелер

1. "Киіз басу бұйымдары өндірісі" кәсіби стандарты (одан әрі КС) біліктілік деңгейіне, құзыреттікке, еңбек мазмұны, сапасы мен шарттарына қойылатын талаптарды анықтайды және мына мақсаттарға арналған:

1) кәсіби қызмет мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды белгілеуге;

2) еңбек нарығының заманауи талаптарына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңартуға;

3) персоналды басқару саласында бірқатар міндеттер шеңберін шешуге;

4) білім беру стандарттарын, оқу жоспарларын, модульдік оқу бағдарламаларын әзірлеуге, сондай-ақ тиісті оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;

5) мамандардың кәсіби даярлығына бағалау мен біліктілігінің сәйкестігіне растау жүргізуге арналған.

2. КС негізгі пайдаланушылары:

1) білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлері;

2) ұйым басшылары мен қызметкерлері, ұйымның персоналды басқару бөлімшесінің басшылары мен мамандары;

3) білім беру стандарттарын әзірлейтін мамандар;

4) мамандардың кәсіби даярлығына бағалау және біліктілігінің сәйкестігіне растау саласындағы мамандар болып табылады.

3. КС негізінде қызметтің функционалдық үлгілеріне, лауазымдар, біліктілікті арттыру, қызметкерлерді аттестаттау, еңбекті ынталандыру жүйесі мен басқаларына арналған ішкі, ұжымдық стандарттар әзірлене алады.

4. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:

1) біліктілік – қызметкердің еңбек қызметінің нақты түрі шеңберінде нақты қызметтерді сапалы орындауына даярлығы;

2) біліктілік деңгей – күрделілігі параметрлері, стандартты емес еңбек шарттары, жауаптылығы және дербестігі бойынша тарамдалатын қызметкердің құзыреттігіне қойылатын талаптар жиынтығы;

3) еңбек заты – нақты еңбек құралдарының көмегімен өнім құру мақсатында қызметкердің әрекеті бағытталған зат;

4) еңбек құралы – еңбек затын бастапқы жағдайдан өнімге түрлендіру үшін қызметкер пайдаланатын құралдар;

5) еңбек қызметінің түрі-еңбек қызметтерінің бүтін жинағымен және оларды орындау үшін қажетті құзыреттіктермен қалыптастырылған кәсіби қызмет саласында құрамдас бөлік;

6) еңбек функциясы – еңбек процесінің бір немесе бірнеше міндеттерін шешуге бағытталған өзара байланысты әрекеттер жинағы;

7) кәсіби қызмет саласы – жалпы біріктірілген негізге ие (балама және жуық арналулар, нысандар, технологиялар, оның ішінде еңбек құралдары) және оларды орындау үшін еңбек қызметтері мен құзыреттіктердің ұқсас жинағын болжайтын саланың еңбек қызметі түрлерінің жиынтығы;

8) КС – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік деңгейіне, құзыреттілікке, мазмұны, сапасы мен еңбек әрекеттеріне қойылатын талаптарды анықтайтын стандарт;

9) КС бірлігі – бүтін, аяқталған, салыстырмалы автономды және осы еңбек қызметінің түрі үшін мәнді болып табылатын нақты еңбек қызметінің тарамдалған сипаттамасынан тұратын кәсіби стандарттың құрылымдық элементі;

10) кәсіп – арнайы теориялық білім мен арнайы даярлық нәтижесінде алынған практикалық дағды, жұмыс тәжірибесінің кешенін иеленуді талап ететін еңбек қызметінің тегі;

11) құзыреттік – еңбек қызметінде білімін, дағды мен тәжірибесін қолдану қабілеті;

12) лауазым – ұйымның ұйымдастыру-әкімшілік сатысы жүйесінде функционалдық орын;

13) міндет – еңбек қызметін іске асырумен және нақты заттар мен еңбек құралдарын пайдаланумен нәтижеге жетумен байланысты әрекеттер жиынтығы;

14) сала – олар үшін шығарылатын өнім, өндіріс технологиясы, негізгі қорлар мен жұмыскерлердің кәсіби дағдыларының жалпылығы тән болатын кәсіпорындар мен ұйымдар жиынтығы;

15) салалық біліктіліктің шеңбері (одан әрі СБШ) – салада танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық сипаттау;

16) ұлттық біліктіліктің шеңбері (одан әрі ҰБШ) – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;

17) функционалдық карта – кәсіби қызметтің сол не басқа саласы шеңберінде қызметкердің нақты түрін орындайтын еңбек қызметтері мен міндеттерін құрылымдық сипаттау.

2. КС паспорты

5. КС паспорты келесіні анықтайды:

1) экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы): ҚР МЖ 03-2007 13.00 Басқа санаттарға кірмеген өзге тоқыма бұйымдарының өндірісі.

2) экономикалық қызмет (кәсіби сала) түрінің негізгі мақсаты: Киіз басу бұйымдары өндірісі бұйымдарын өндіру. КС "Киіз басу бұйымдары өндірісі" кәсіби қызмет саласында еңбек мазмұны, сапасы, шарттары, қызметкерлер біліктілігі мен құзыреттігіне қойылатын талаптарды белгілейді

3) еңбек қызметінің, кәсіп түрлері, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшада келтірілген. Стандарт талаптары осы саладағы "басушы, қышқылдандырушы, Киіз басу бұйымдарын әрлеуші, киіз ораушы, техник-технолог" кәсібіне қатысты болады.

3. "Басушы" еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкалары

6. Еңбектік қызметінің (кәсіптің) түр карточкасы құрайды:

1) СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 3

2) лауазымның мүмкін болатын атаулары: басушы.

3) "Басушы" кәсібі субъектінің маманға түрлі жүйелі басу машиналарында Киіз басу бұйымдарынбасу процесін жүргізу негізгі қызметті іске асырумен болатын міндеттерді білу мен орындай білуді міндеттейді. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс осы КС 2-қосымшаның 1-кестесінде келтірілген.

4) басушының еңбек әрекеттеріне, жұмыс тәжірибесі мен біліміне қойылатын талаптар осы КС 2-қосымшаның 2-кестесінде келтірілген.

5) КС бірлігінің тізбесі осы КС 2-қосымшаның 3-кестесінде келтірілген.

6) басушы орындайтын еңбек әрекеттерін, КС бірлігін сипаттайтын функционалдық карта осы КС 2-қосымшаның 4-кестесінде келтірілген.

7) басушы құзыретіне қойылатын талаптар осы КС 2-қосымшаның 5-кестесінде келтірілген.

4. "Қышқылдандырушы" еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкалары

7. Еңбектік қызметінің (кәсіптің) түр карточкасы құрайды:

1) СБШ бойынша біліктілік деңгейі– 3

2) лауазымның мүмкін болатын атаулары: қышқылдандырушы

3) "Қышқылдандырушы" кәсібі субъектінің Киіз басу бұйымдарынтүрлі жүйелі қышқылдандыру жабдығында қышқылдандыру бойынша негізгі қызметті іске асырумен болатын міндеттерді білу мен орындай білуді міндеттейді. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс осы КС 3-қосымшаның 1-кестесінде келтірілген.

4) қышқылдандырушының еңбек әрекеттеріне, жұмыс тәжірибесі мен біліміне қойылатын талаптар осы КС 3-қосымшаның 2-кестесінде келтірілген.

5) КС бірлігінің тізбесі осы кәсіби стандартқа 3-қосымшаның 3-кестесінде келтірілген.

6) қышқылдандырушы орындайтын еңбек әрекеттерін, КС бірлігін сипаттайтын функционалдық карта және құзыреттілікке қойылатын талаптар осы КС 3-қосымшаның 4-кестесінде келтірілген.

7) қышқылдандырушы құзыретіне қойылатын талаптар осы КС 3-қосымшаның 5-кестесінде келтірілген.

5. "Киіз басу бұйымдарын әрлеуші" еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкалары

8. Еңбектік қызметінің (кәсіптің) түр карточкасы құрайды:

1) СБШ бойынша біліктілік деңгейі– 1-3

2) лауазымның мүмкін болатын атаулары: Киіз басу бұйымдарын әрлеуші

3) "Киіз басу бұйымдарын әрлеуші" кәсібі субъектінің технологиялық режимге сәйкес Киіз басу бұйымдарын әрлеу бойынша негізгі қызметті іске асырумен болатын міндеттерді білу мен орындай білуді міндеттейді. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс осы КС 4-қосымшаның 1-кестесінде келтірілген.

4) киіз басу бұйымдарын әрлеушінің еңбек әрекеттеріне, жұмыс тәжірибесі мен біліміне қойылатын талаптар осы КС 4-қосымшаның 2-кестесінде келтірілген.

5) КС бірлігінің тізбесі осы КС 4-қосымшаның 3-кестесінде келтірілген

6) киіз басу бұйымдарын әрлеуші орындайтын еңбек әрекеттерін, кәсіби стандарт бірлігін сипаттайтын функционалдық карта және құзыреттілікке қойылатын талаптар осы КС 4-қосымшаның 4-кестесінде келтірілген.

7) киіз басу бұйымдарын әрлеуші құзыретіне қойылатын талаптар осы КС 4-қосымшаның 5-кестесінде келтірілген.

6. "Киіз ораушы" еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкалары

9. Еңбектік қызметінің (кәсіптің) түр карточкасы құрайды:

1) СБШ бойынша біліктілік деңгейі– 2-3

2) лауазымның мүмкін болатын атаулары: Киіз ораушы

3) "Киіз ораушы" кәсібі субъектінің түрлі жүйелі киіз орайтын машиналарда киіз орау бойынша негізгі қызметті іске асырумен болатын міндеттерді білу мен орындай білуді міндеттейді. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс осы КС 5-қосымшаның 1-кестесінде келтірілген

4) киіз ораушының еңбек әрекеттеріне, жұмыс тәжірибесі мен біліміне қойылатын талаптар осы КС 5-қосымшаның 2-кестесінде келтірілген.

5) КС бірлігінің тізбесі осы КС 5-қосымшаның 3-кестесінде келтірілген.

6) киіз ораушы орындайтын еңбек әрекеттерін, КС бірлігін сипаттайтын функционалдық карта және құзыреттілікке қойылатын талаптар осы КС 5-қосымшаның 4-кестесінде келтірілген.

7) киіз ораушы құзыретіне қойылатын талаптар осы КС 5-қосымшаның 5-кестесінде келтірілген.

7. "Техник-технолог" еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкалары

10. Еңбектік қызметінің (кәсіптің) түр карточкасы құрайды:

1) СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 4-5

2) лауазымның мүмкін болатын атаулары: Шебер

3) "Техник-технолог" кәсібі субъектіге Киіз басу бұйымдарын өндіру процесін ұйымдастырумен, өнім сапасын, еңбек өнімділігін және жабдықтарды қамтамасыз етумен байланысты міндеттерді білу мен орындауды міндеттейді. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс осы КС 6-қосымшаның 1-кестесінде келтірілген.

4) техник-технолог еңбек әрекеттеріне, жұмыс тәжірибесі мен біліміне қойылатын талаптар осы КС 6-қосымшаның 2-кестесінде келтірілген.

5) КС бірлігінің тізбесі осы КС 6-қосымшаның 3-кестесінде келтірілген.

6) техник-технолог орындайтын еңбек әрекеттерін, КС бірлігін сипаттайтын функционалдық карта және құзыреттілікке қойылатын талаптар осы КС 6-қосымшаның 4-кестесінде келтірілген.

7) техник-технолог құзыретіне қойылатын талаптар осы КС 6-қосымшаның 5-кестесінде келтірілген.

8. Осы КС негізінде берілетін сертификаттар түрлері

11. Мамандардың кәсіби даярлығын бағалау және біліктілігінің сәйкестігін растау саласындағы ұйымдар осы КС негізінде сертификаттар береді.

12. Осы КС негізінде берілетін сертификаттар түрлері игерілуі осы КС 2-6-қосымшаларының 3-кестесінде қарастырылған сертификат алу үшін қажетті КС бірліктерінің тізіліміне сәйкес анықталады.

9. КС әзірлеушілер, келісу парағы, сараптама жасау және тіркеу

13. КС әзірлеугі Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі болып табылады.

14. Келісу парағы, КС сараптамасы мен тіркелуі осы КС 7-қосымшасында келтірілген.

"Киіз басу бұйымдары өндірісі" кәсіби стандартына 1-қосымша

1-кесте. Қызмет, кәсіп түрлері, біліктілік деңгейлері

№ р/с	Еңбек қызметі түрінің атауы	Еңбек нарығы үрдісін есепке ала отырып кәсіп атауы	ҚР Қызметтердің мемлекеттік жіктеуішіне сәйкес кәсіп атауы (ҚР МЖ 01-2005)	Салалық біліктілік шеңберінің (СБШ) біліктілік деңгейі
1	Ауғыш жүн	Басушы	Басушы	3-4
2	Жүнді қышқылдандыру	Қышқылдандырушы	Қышқылдандырушы	3
3	Киіз басу бұйымдарын әрлеу	Киіз басу бұйымдарын әрлеуші	Киіз басу бұйымдарын әрлеуші	1-3
4	Жүнді орау	Киіз ораушы	Киіз ораушы	2-3
5	Киіз басу бұйымдары өндірісін ұйымдастырып бақылау	Техник-технолог	Техник-технолог	4

"Киіз басу бұйымдары өндірісі" кәсіби стандартына 2-қосымша 1-кесте

Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс

Қазақстан Республикасының мемлекеттік кәсіптердің жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	7434 Киіз басу өндірісіне қатысатын жұмыскерлер
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	44-шығарылым, "Киіз басу бұйымдары өндірісі" бөлімі
БТБА бойынша кәсіп	Басушы
Салалық біліктілік шеңберінің (СБШ) біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
3	3-4
4	5

2-кесте

Еңбек шарттарына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсіп бойынша мүмкін болатын жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйымдар)		Киіз басу бұйымдарын өндіру бойынша кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті факторлар, еңбек шарттары		Машиналар мен тетіктердің айналатын бөліктері, электр жабдығы, бу
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Медициналық кері көрсеткіштердің және қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқау беруден өтудің болмауы
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Білім беру ұйымы негізінде бір жылға дейін кәсіби даярлық бағдарламасы бойынша курстар немесе жалпы орташа білімі немесе негізгі орта білім негізінде техникалық және кәсіби білімі немесе практикалық тәжірибесіз жалпы орта білімі болған жағдайда кәсіпорында оқу		Талап етілмейді
4	Жоғары дәрежедегі техникалық және кәсіби білім (қосымша кәсіби даярлық), практикалық тәжірибе		Кемі 3 жыл 3 деңгейде

3-кесте

КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек қызметінің шифрі	Еңбек функциясының атауы
Ф 1	Шикізатты, материалдарды, жабдықтарды, құрал-сайманды дайындау
Ф 2	Түрлі жүйелердегі басу машиналарында жүнді басу процесін жүргізу
Ф 3	Жабдыққа және жұмыс орнына күтім жасау

4-кесте

КС бірліктерін сипаттау (функционалдық карта)

Еңбек қызметінің шифрі	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек әрекеті)
Ф 1	Технологиялық карталар мен өндіріс схемасы	Технологиялық (техникалық) құжатты әзірлеу қағидасы мен талаптары	З 1.1: Қызмет көрсетілетін жабдықты іске қосуға дайындығын тексеру
	Өндірістік пән, өнеркәсіптік санитария, үй-жайдың температуралық-ылғал режимі	Бақылау әдістері мен түрлері	З 1.2: Илеу ерітіндісін дайындайтын аспапты дайындау
Ф 2	Шикізат, материалдар, дайын өнім, жуғыш ерітінділер	Сапаны бақылау әдістері мен түрлері	З 2.1:. Түрлі жүйелі басу машиналарында аяқ киімді басу процесін жүргізу. Бас киімдерін қорытынды басу. Бұйымды қызмет көрсетілетін машинаға жүктеу. Басу ерітіндісінің температурасын, жұмысшы органдарда қысым деңгейін және түйгіштеу машиналарында бұйымның айналуын, жұмысшы білік пен көп білікті машиналарда қатарлар арасында ажырауды, бұйымның тарылу дәрежесін реттеу. Желілік өлшеулер, нысандар, бұйым тығыздығын, оларды басу процесіне негіздеуге бақылау. Басылған аяқ киімді керу станогында талап етілетін нысанға дейін жазып созу, істікте өкшесін қалыптастыру. Басудың аяқталу сәтін анықтау. Бұйымды түсіру және тасымалдау.
	Технологиялық жабдық	Бақылау әдістері мен түрлері	З 2.2: Түрлі жүйелі басу машиналарында киіз бен киіз қырнау шеңберлерін басу процесін жүргізу. Басу машинасының жғдайын тексеру және оны берілген бұйымды өңдеу үшін реттеу. Басу ерітіндісін дайындау және оның шоғырын тексеру. Бұйымды дайындау және оны басу машинасына жүктеу немесе тиеу
	Тапсырыс, мақсаттар, өндірістік міндеттер	Ұйымдастыру-басқару аспабы	З 2.3: Басудың су және температуралық режимдерін реттеу, бұйымды айналдыру, жұмысшы органның қысым деңгейлерін, түйгіштеу машинасының баркаларының жұмысшы көлемдерін, жгут басу мен бірнеше илегіш машиналарда басу кезеңінде жұмысшы органдарының арасының ашылуын реттеу. Бұйым нысаны, желілік өлшемдері, тығыздығын бақылау және оны басу барысында түзету. Бұйымның басылу қасиетіне және техникалық талаптарға сәйкес отыру дәрежесін реттеу. Басудың аяқталу сәтін анықтау. Бұйымды түсіру және тасымалдау
Ф 3	Жабдық тораптары мен тетіктері, жұмысшы орын беті	Жабдыққа күтім жасау ережелері мен графиктері, ауысымды қабылдау және тапсыру ережесі, қауіпсіздік техникасы ережесі	З 3.1: Жабдықты тазарту, жұмыс орнын жинастыру
	Шикізат, материалдар шығыны, дайындалған өнім көлемдері	Журналдар, құжаттама, жүргізу ережесі	З 3.2: Шикізат, материалдар, дайындалған өнімге есеп жүргізу, қабылданған құжаттаманы жүргізу

5-кесте

Құзыреттікке қойылатын талаптар 3-деңгейдегі СБШ
Міндет шифрі	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік пен дағдылар	Білімі
З 2.1	Дербестік: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылықпен жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру. Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: түрлі жүйелі басу машиналарында аяқ киімді басу процесін жүргізу, бас киімдерді қорытынды басу	Түрлі жүйелі машиналарда басу жүргізу дағдысы	Білуі керек: қызмет көрсетілетін жабдық құрылғысы, оны пайдалану және күтім жасау ережелері, ассортимент, өңделетін бұйым құрылымы, өлшемдері және оларға қойылатын техникалық талаптар, дайындалатын бұйымның әр түрі үшін басудың технологиялық режимдері, бұйымды басу кезінде қолданылатын материалдар; бұйымның тарылу дәрежесін реттеу тәсілдері, бұйымды басуді аяқтау сәтін анықтау әдістері
З 2.2	Дербестік: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылықпен жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру. Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: түрлі жүйелі басу машиналарында киіз бен киіз қырнау шеңберлерін басу процесін жүргізу	Түрлі жүйелі машиналарда басу жүргізу дағдысы	Білуі керек: қызмет көрсетілетін жабдық құрылғысы, оны пайдалану және күтім жасау ережелері, ассортимент, өңделетін бұйым құрылымы, өлшемдері және оларға қойылатын техникалық талаптар
З 2.3	Дербестік: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылықпен жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру. Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: басудың температуралық режимін, жұмысшы орган қысымын бақылау, бұйым сапасын бақылау	Басу параметрлерін басқару дағдысы, бұйым нысаны мен тығыздығына бақылау жүргізу дағдысы, басудың аяқталуын анықтау дағдысы	Дайындалатын бұйымның әр түрі үшін басудың технологиялық режимдерін, басу кезінде қолданылатын материалдарды, олардың қасиетін, рецептурасын, басу ерітіндісінің жұмсалу нормасын және оның шоғырлануын анықтау қағидасын, бұйымның тарылу дәрежесін реттеу тәсілдерін, бұйымды басуді аяқтау сәтін анықтау әдістерін білу
З 3.2	Өзіндік әрекет: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылықпен жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: Шикізат, материалдар, дайындалған өнімге есеп жүргізу, қабылданған құжаттаманы жүргізу	Есеп жүргізу және қабылданған құжатты жүргізу қағидалары	Шикізат, материалдар, асай-мүсей шығындарының нормалары, құжаттама жүргізу ережесі

"Киіз басу бұйымдары өндірісі" кәсіби стандартына 3-қосымша 1-кесте

Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс

Қазақстан Республикасыныңның мемлекеттік кәсіптердің жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	7434 Киіз басу өндірісіне қатысатын жұмыскерлер
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	44-шығарылым, "Киіз басу бұйымдары өндірісі" бөлімі
БТБА бойынша кәсіп	Қышқылдандырушы
Салалық біліктілік шеңберінің (СБШ) біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
3	3

2-кесте

Еңбек шарттарына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсіп бойынша мүмкін болатын жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйымдар)		Киіз басу бұйымдарын өндіру кәсіпорындары
Зиянды және қауіпті факторлар, еңбек шарттары		Машиналар мен тетіктердің айналатын бөліктері, электр жабдығы, бу
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Медициналық кері көрсеткіштердің және қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқау беруден өтудің болмауы
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Білім беру ұйымы негізінде бір жылға дейін кәсіби даярлық бағдарламасы бойынша курстар немесе жалпы орташа білімі немесе негізгі орта білім негізінде техникалық және кәсіби білімі немесе практикалық тәжірибесіз жалпы орта білімі болған жағдайда кәсіпорында оқу		Талап етілмейді

3-кесте

КС бірліктерінің тізбесі

(кәсіптің еңбек функциялары)

Еңбек қызметінің №	Еңбек функциясының атауы
Ф 1	Шикізат, материалдар, жабдықтар, құрал-сайманды киіз басу бұйымдарын қышқылдандыруға дайындау
Ф 2	Түрлі жүйедегі қышқылдандыру машиналарында киіз басу бұйымдарын қышқылдандыру процесін жүргізу
Ф 3	Жабдық және жұмыс орнына күтім жасау

4-кесте

КС бірліктерін сипаттау

(функционалдық карта)

Еңбек қызметінің шифрі	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек әрекеті)
Ф 1	Жабдық	Аспап және жабдық	З 1.1: Қызмет көрсетілетін жабдық бүтіндігін тексеру және оны іске қосуға дайындау
	Шикізат және материалдар	Аспап және жабдықтар	З 1.2: Жұмысқа шикізат пен материалдарды дайындау
Ф 2	Басылған аяқ киім, бас киім, киіз қырнау шеңберлері	Қышқылдандырушы жабдық	2-1 Киіз аяқ киімді, бас киімдерді, киіздерді, киіз қырнау шеңберлерін түрлі жүйелі қышқылдау жабдықтарында технологиялық режимге сәйкес қышқылдандыру процесін жүргізу
	Басылған аяқ киім, бас киім, киіз қырнау шеңберлері	Қышқылдық ерітінділер	З 2.2: Рецептураға сәйкес берілген шоғырлы қышқыл ерітіндісін дайындау. Процестің температуралық режимін, өңделетін бұйымдардың қышқыл ерітіндісін біртегіс және толық сіңіруін, ерітінді деңгейін реттеу. Қышқыл шоғырын анықтау, бақылау-өлшеу құралдарының көмегімен сілтілі ортаға бақылау
	Басылған аяқ киім, бас киім, киіз қырнау шеңберлері	Қышқылдау жабдықты машина	З 2.3: Өңделетін бұйымдарды қызмет көрсетілетін машинаға жүктеу немесе салу. Өңделген бұйымдарды алып шығу. Өңделетін бұйымдар мен қышқылдарды тасымалдау
Ф 3	Жабдық тораптары мен тетіктері, жұмысшы орын беті	Жабдыққа күтім жасау ережелері мен графиктері, ауысымды қабылдау және тапсыру ережесі, қауіпсіздік техникасы ережесі	З 3.1: Жабдықты тазарту, жұмыс орнын жинастыру
	Шикізат, материалдар шығыны, дайындалған өнім көлемдері	Журналдар, құжаттама, жүргізу ережесі	З 3.2: Шикізат, материалдар, дайындалған өнімге есеп жүргізу, қабылданған құжаттаманы жүргізу

5-кесте

Қышқылдаушының құзыреттігіне қойылатын талаптар 3-деңгейдегі СБШ
Міндет шифрі	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік пен дағдылар	Білімі
З 2.1	Дербестік: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылықпен жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: Киіз аяқ киімді, бас киімдерді, киіздерді, киіз қырнау жшеңберлерін түрлі жүйелі қышқылдау жабдықтарында технологиялық режимге сәйкес қышқылдандыру процесін жүргізу	Түрлі жүйелі машиналарда қышқылдандыру жүргізу дағдысы	Білуі керек: қолданылатын жабдық құрылғысы, оны пайдалану және күтім жасау қағидасы, өңделетін бұйым ассортименты, қышқылдандырудың технологиялық режимі
З 2.2	Дербестік: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылық қол астында жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: рецептураға сәйкес берілген шоғырлы қышқыл ерітіндісін дайындау. Процестің температуралық режимін реттеу	Қышқыл ерітіндіні дайындау дағдысы және қышқылдандыру параметрлерін реттеу	Білуі керек: бақылау-өлшеу құралдарын пайдалану қағидасы, қышқыл ерітіндісін дайындау қағидасы және оның шоғырлануын реттеу, температура мен деңгейді реттеу, қышқылдармен жұмыс істеу қағидасы, бұйымдарды қышқылдандыру процесін бақылау және реттеу тәсілдері
З 2.3	Дербестік: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылықпен жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: өңделетін бұйымдарды қызмет көрсетілетін машинаға жүктеу немесе салу. Өңделген бұйымдарды алып шығу	Бұйымды тиеу және түсіру, бұйымды тасымалдау және қышқыл ерітіндісін тасымалдау дағдысы	Көтеру-тасымалдау тетістерінің жұмысы мен пайдалану қағидаларын, қышқылдар мен сілтілерді тасымалдау және сақтау қағидаларын білу
З 3.2	Өзіндік әрекет: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылықпен жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: Шикізат, материалдар, дайындалған өнімге есеп жүргізу, қабылданған құжаттаманы жүргізу	Есеп жүргізу және қабылданған құжатты жүргізу қағидалары	Шикізат, материалдар, асай-мүсей шығындарының нормалары, құжаттама жүргізу ережесі

"Киіз басу бұйымдары өндірісі" кәсіби стандартына 4-қосымша 1-кесте

Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс

Қазақстан Республикасыныңның мемлекеттік кәсіптердің жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	7434 Киіз басу өндірісіне қатысатын жұмыскерлер
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	44-шығарылым, "Киіз басу бұйымдары өндірісі" бөлімі
БТБА бойынша кәсіп	Киіз басу бұйымдарын әрлеуші
Салалық біліктілік шеңберінің (СБШ) біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
1	1
2	2
3	3-4

2-кесте

Еңбек шарттарына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсіп бойынша мүмкін болатын жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйымдар)		Киіз басу бұйымдарын өндіру кәсіпорындары
Зиянды және қауіпті факторлар, еңбек шарттары		Машиналар мен тетіктердің айналатын бөліктері, электр жабдығы, бу, қышқыл
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Медициналық кері көрсеткіштердің және қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқау беруден өтудің болмауы
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
1	Жұмыс орнында қысқа мерзімді оқу (нұсқаулық)және/немесе бастауыш білімнен төмен емес негізгі орта білімі болған жағдайда қысқа мерзімді курстар		Талап етілмейді
2	негізгі орта білімненен төмен емес негізгі орта жалпы білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби даярлық (білім беру ұйымы негізінде кәсіби даярлық бағдарламалары бойынша бір жылға дейін курстар немесе кәсіпорында оқу)		1 жыл 1-деңгейде
3	Жалпы орта білімі немесе негізгі орта білім не практикалық тәжірибесіз орта жалпы білімі болған жағдайда техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби даярлық (білім беру ұйымы негізінде кәсіби даярлық бағдарламалары бойынша бір жылға дейін курстар немесе кәсіпорында оқу)		2 жыл 3-деңгейде

3-кесте

КС бірліктерінің тізбесі

(кәсіптік еңбектік функциясы)

Еңбек қызметінің шифрі	Еңбек функциясының атауы
Ф 1	Жабдықтар, құрал-сайманды, материалдарды Киіз басу бұйымдарын әрлеуге дайындау. Бұйымды алдын ала тазарту жұмысын жүргізу
Ф 2	Киіз басу бұйымдарын әрлеу процесін жүргізу. Технологиялық параметрлерді бақылау
Ф 3	Жабдық және жұмыс орнына күтім жасау

4-кесте

КС бірліктерін сипаттау

(функционалдық карта)

Еңбек қызметінің шифрі	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек әрекеті)
Ф 1	Жабдық пен аспапқа қызмет көрсету	Көмекші аспаптар мен жабдық	З 1.1: Қызмет көрсетілетін жабдық пен құрал-саймандың бүтіндігін тексеру, оның жұмысқа дайындау. Киіз басу бұйымдарын әрлеу үшін дайындық жұмыстарын жүргізу. Қолмен бөгде қоспаларды алып тастау, қалпақтар, киіз аяқ киім, киізбен, киіз бұйымдарынан май дақтарын және шайырларды кетіру, үлбірден кесілмей қалған қалдықтарын кетіру
	Қалпақтар, басылған аяқ киім, киіздер, киіз бұйымдар	Көмекші аспаптар мен жабдық	З 1.2: Жұмысқа шикізат пен материалдарды дайындау
Ф 2	Басылған аяқ киім балтырлары	Көмекші аспаптар мен жабдық	З 2-1 Технологиялық режимге сәйкес тазартатын жартылай автоматта Басылған аяқ киім балтырынан қылшықтарды алып тастау. Жұмысшы органдар ажырауын немесе бұйымдардың тазартқыш жартылай автоматтың жұмысшы органдарына қысылу дәрежесін реттеу. Өңделетін бұйымды салу мен алып шығу, Балтырларында қылшықтың алыну тегістігін, Басылған аяқ киім қалыңдығының біртегістігін бақылау
	Қалпақтар, басылған аяқ киім, киіздер, киіз бұйымдар	Дірілдетіп қырнау машинасы, туралау станогы, тазарту станогы	З 2.2: Дірілдетіп қырнау машинасында тегіс әсерді құрумен бұйымды қорытынды әрлеу, бас киімдерді туралау станогында тегістеу, тазарту станогында бұйымнан қылшықтарды кетіру, фетр аяқ киімге қорытынды нысан беру. Тығырық немесе дірілдеткіш басын қағаз, кенеп немесе фетрмен жабу, ассортимент мен өңдеуді қайталауға байланысты оның тербелу амплитудасын белгілеу, ассортиментға сәйкес туралау бастарын келтіру, ажыратылымды, жетекші білік параллельдігі мен жұмысшы біліктерді реттеу. Бас киімді щеткамен, киізбен, буланған матамен, спиртмен, маймен, сумен жылтыратылғанша немесе туралау станогында тиісті қылшық бағытын алғанша өңдеу, өңделген киімді күйдіру. Туралау сапасын, тегістелу әсерін, түсі мен қалыңдығы бойынша бас киім біртектілігін бақылау. Қылшықтың біртегіс алынуын, өңделетін бұйым қалыңдығы мен нысанын бақылау
	Қалпақтар, басылған аяқ киім, киіздер, киіз бұйымдар	Дірілдетіп қырнау машинасы, туралау станогы, тазарту станогы	З 2.3: Фетр бас киімдерін дірілдетіп қырнау машиналарында қорытынды әрлеу, бас киімдердің бетінде күдері және басқа әсерлер құру, бас киімдерді дірілдетіп қырнау машинасына салу, бас киімдерін әрлеу мен дірілдетіп қырнау машинасының әрлеу бетіне отырғызу жылдамдығын реттеу, түсі мен қалыңдығы бойынша бас киім біртектілігін бақылау. Бас киімнің күдері әсерінің сапасын бақылау. Дайын бас киімдерін дірілдетіп қырнау машинасынан шешіп алу және оларды жинақтау
Ф 3	Жабдық тораптары мен тетіктері, жұмысшы орын беті	Жабдыққа күтім жасау ережелері мен графиктері, ауысымды қабылдау және тапсыру ережесі, қауіпсіздік техникасы ережесі	З 3.1: Жабдықты тазарту, жұмыс орнын жинастыру
	Шикізат, материалдар шығыны, дайындалған өнім көлемдері	Журналдар, құжаттама, жүргізу ережесі	З 3.2: Шикізат, материалдар, дайындалған өнімге есеп жүргізу, қабылданған құжаттаманы жүргізу

5-кесте

Мақта өндірісі операторының құзыреттігіне қойылатын талаптар 1-деңгейдегі СБШ
Міндет шифрі	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік пен дағдылар	Білімі
З 1.1	Дербестігі: таныс жағдайларда кейбір дербестігінің болуы жағдайында басшылықпен жұмыс, басшылық үйретуі Жауаптылығы: қарапайым тапсырмаларды орындау нәтижелері үшін, өзінің қауіпсіздігі мен басқалардың қауіпсіздігі үшін, қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік талаптарын орындағаны үшін Күрделілігі: қарапайым типтік міндеттерді шешу: қызмет көрсетілетін жабдық пен құрал-саймандың бүтіндігін тексеру, оның жұмысқа дайындау. Киіз басу бұйымдарын әрлеу үшін дайындық жұмыстарын жүргізу.	Жабдық, шикізат, материалдарды тексеру мен дайындау дағдысы	Қызмет көрсетілетін жабдық құрылғысын, бұйымдар ассортиментін, оларға қойылатын техникалық талаптарды білуі керек. Білуі керек: Басылған киіз бұйымдарына қойылатын талаптарды, бөгде қоспаларды, май дақтары мен өңделетін бұйымдардағы басқа ақауларды кетіру және алу тәсілдерін білу
Мақта өндірісі операторының құзыреттігіне қойылатын талаптар 1-деңгейдегі СБШ
Міндет шифрі	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік пен дағдылар	Білімі
З 1.1	Дербестігі: таныс жағдайларда кейбір дербестігінің болуы жағдайында басшылықпен жұмыс, басшылық үйретуі Жауаптылығы: қарапайым тапсырмаларды орындау нәтижелері үшін, өзінің қауіпсіздігі мен басқалардың қауіпсіздігі үшін, қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік талаптарын орындағаны үшін Күрделілігі: қарапайым типтік міндеттерді шешу: қызмет көрсетілетін жабдық пен құрал-саймандың бүтіндігін тексеру, оның жұмысқа дайындау. Киіз басу бұйымдарын әрлеу үшін дайындық жұмыстарын жүргізу.	Жабдық, шикізат, материалдарды тексеру мен дайындау дағдысы	Қызмет көрсетілетін жабдық құрылғысын, бұйымдар ассортиментін, оларға қойылатын техникалық талаптарды білуі керек. Білуі керек: Басылған киіз бұйымдарына қойылатын талаптарды, бөгде қоспаларды, май дақтары мен өңделетін бұйымдардағы басқа ақауларды кетіру және алу тәсілдерін білу
З 1.2	Дербестігі: таныс жағдайларда кейбір дербестігінің болуы жағдайында басшылықпен жұмыс, басшылық үйретуі Жауаптылығы: қарапайым тапсырмаларды орындау нәтижелері үшін, өзінің қауіпсіздігі мен басқалардың қауіпсіздігі үшін, қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік талаптарын орындағаны үшін Күрделілігі: қарапайым типтік міндеттерді шешу:	Қажетті шикізатты, оынң сапасын тану	Жүн қасиеті, оның жіктелуі, сапасына қойылатын талаптар
З 3.1	Өзіндік әрекет: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылықпен жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: ауысым тапсырылуын қабылдау, бекітілген жабдықты тазарту және жұмыс орнын жинау	Жабдық тораптары мен тетіктерін тазарту дағдысы, жинақтау камерасынан қоқыстарды жою, агрегат, жүйелер, коммуникациялар, жұмысшы органдарды шаю	Жабдыққа күтім жасау ережесі мен кестесін, ауысымды қабылдау және тапсыру ережесін, қауіпсіздік техникасы, өртке қарсы қауіпсіздікті, ішкі тәртіп ережелерін білуі керек.
Мақта өндірісі операторының құзыреттігіне қойылатын талаптар 3-деңгейдегі СБШ
Міндет шифрі	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік пен дағдылар	Білімі
З 2.1	Дербестік: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылықпен жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: Технологиялық режимге сәйкес тазартатын жартылай автоматта Басылған аяқ киім балтырынан қылшықтарды алып тастау. Жұмыс органдарының ажырауын реттеу	Бұйымнан талшықтарды алып тастау дағдысы, ажырауды реттеу, жұмысшы органдарға бұйымның қысылу күшін реттеу	Білуі керек: тазартатын жартылай автомат құрылымы, оны пайдалану және күтім жасау қағидасы, Басылған аяқ киім ассортименты мен оның сапасына қойылатын техникалық талаптар; балтырдан қылшықтарды алудың технологиялық режимі, өңделетін бұйымды салу мен алу режесі, жұмысшы органдардың ашылуын және бұйымға қысылу дәрежесін реттеу, қылшықты алып тастау сапасын анықтау әдістері, жемірлерді қашау қағидасы
З 2.2	Дербестік: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылықпен жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: дірілдетіп қырнау машинасында тегіс әсерді құрумен бұйымды қорытынды әрлеу, туралау станогында тегістеу	Бұйымды қорытынды әрлеу дағдысы	Білуі керек: қолданылатын жабдық құрылғысы, өңделетін бұйым ассортименты, Киіз басу бұйымдарын әрлеудің технологиялық режимі, оларды жүктеу қағидасы; жұмысшы органдардың ашылуын және бұйымға қысылу дәрежесін реттеу тәсілдері, дірілдеткіштің ауытқу амплитудасы, біліктер параллельдігін бақылау, біліктерді қайрау мен оны жемірлі таспамен қаптау қағидасы, Басылған киіз бұйымдарына арналған техникалық шарттар, Киіз басу бұйымдарын әрлеу сапасын анықтау әдістері, әрлеу материалдарының қасиеттері мен шығын нормалары
З 2.3	Дербестік: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылықпен жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: Фетр бас киімдерін дірілдетіп қырнау машиналарында қорытынды әрлеу, бас киімдердің бетінде күдері және басқа әсерлерді беру	Фетр бас киімдерін дірілдетіп қырнау машиналарында қорытынды әрлеу, бас киімдердің бетінде күдері және басқа әсерлер құру дағдысы	Қолданылатын жабдық құрылғысын, фетр бас киімдердің ассортименты мен құрылымын, күдері және басқа әсерлерді берудің технологиялық режимін, дірілдеткіштің ауытқу амплитудасының орнатылуы мен бас киімді өңдеудің жылдамдық режимін реттеу қағидасы, дайын бас киімдеріне арналған техникалық шарттар; бас киім түсі мен қалыңдығын тегістеу тәсілдерін, бас киімдерін әрлеу кезінде қоланылатын материал түрлерін және оларға қойылатын талаптарды, бас киімдерді қорытынды әрлеу сапасын анықтау әдістерін білу
З 3.2	Өзіндік әрекет: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылықпен жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: Шикізат, материалдар, дайындалған өнімге есеп жүргізу, қабылданған құжаттаманы жүргізу	Есеп жүргізу және қабылданған құжатты жүргізу қағидалары	Шикізат, материалдар, асай-мүсей шығындарының нормалары, құжаттама жүргізу ережесі

"Киіз басу бұйымдары өндірісі" кәсіби стандартына 5-қосымша 1-кесте

Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс

Қазақстан Республикасыныңның мемлекеттік кәсіптердің жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	7434 Киіз басу өндірісіне қатысатын жұмыскерлер
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	44-шығарылым, "Киіз басу бұйымдары өндірісі" бөлімі
БТБА бойынша кәсіп	Киіз ораушы
Салалық біліктілік шеңберінің (СБШ) біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
2	2
3	3-4

2-кесте

Еңбек шарттарына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар.

Кәсіп бойынша мүмкін болатын жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйымдар)		Киіз басу бұйымдарын өндіру кәсіпорындары
Зиянды және қауіпті факторлар, еңбек шарттары		Машиналар мен тетіктердің айналатын бөліктері, электр жабдығы, бу, қышқыл
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Медициналық кері көрсеткіштердің және қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқау беруден өтудің болмауы
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	негізгі орта білімненен төмен емес негізгі орта жалпы білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби даярлық (білім беру ұйымы негізінде кәсіби даярлық бағдарламалары бойынша бір жылға дейін курстар немесе кәсіпорында оқу)		Талап етілмейді
3	Жалпы орта білімі немесе негізгі орта білім не практикалық тәжірибесіз орта жалпы білімі болған жағдайда техникалық және кәсіби білімі болған жағдайда практикалық тәжірибе және/немесе кәсіби даярлық (білім беру ұйымы негізінде кәсіби даярлық бағдарламалары бойынша бір жылға дейін курстар немесе кәсіпорында оқу)		Кемі 1 жыл 2-деңгейде

3-кесте

КС бірліктерінің тізбесі

(кәсіптік еңбектік функциялар)

Еңбек қызметінің шифрі	Еңбек функциясының атауы
Ф 1	Жабдықтар, құрал-сайманды, материалдарды киіз басу бұйымдарын әрлеуге дайындау. Бұйымдарға алдын ала тазарту жүргізу
Ф 2	Киіз басу бұйымдарын әрлеу процесін жүргізу. Технологиялық параметрлерді бақылау
Ф 3	Машиналарды тазарту, жұмыс орнын жинастыру

4-кесте

КС бірліктерін сипаттау (функционалдық карта)

Еңбек қызметінің шифрі	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек әрекеті)
Ф 1	Жабдық пен аспапқа қызмет көрсету	Көмекші аспаптар мен жабдық	З 1.1: Қызмет көрсетілетін жабдықтар мен құралдардың дұрыстығын тексеру және оны жұмысқа дайындау
	Қалпақтар, басылған аяқ киім, киіздер, киіз бұйымдар	Көмекші аспаптар мен жабдық	З 1.2: Шикізат пен материалдарды жұмысқа дайындау
Ф 2	Басылған аяқ киім балтырлары	Көмекші аспаптар мен жабдық	З 2.1: технологиялық режимге сәйкес басу машиналары мен нығыздаушы плиталарында Басылған аяқ киімді өндіруде қыртыстар, беттер, конустарды бастапқы орау. Бұйымды басу машинасына немесе нығыздаушы плиталарға салу. Бұйымның ылғалдану дәрежесі мен плитаның қызу температурасын реттеу. Басу машинасынан немесе нығыздаушы плиталардан бұйымдарды шығарып алу, тегістеп жазу және оларды әрі қарай өңдеуге жіберу
	Қалпақтар, басылған аяқ киім, киіздер, киіз бұйымдар	Дірілдетіп қырнау машинасы, туралау станогы, тазарту станогы	З 2.2: Бұйымдарды басу және орау машиналарында орау. Бұйымдарды машинаға салу, өңделетін бұйымдарды түзетуге, ауыстырып қоюға, айналдырып шығаруға, біріктіруге, басуге, ылғалдандыруға, қатысу. Білік қысымын, басу машиналарының қызу температурасын, бұйымның ылғалдану дәрежесін, олардың отыру шамасы мен тығыздығын реттеу. Бұйымның оралу сапасын, жұқа орындарын қабаттау сапасын бақылау
	Қалпақтар, басылған аяқ киім, киіздер, киіз бұйымдар	Дірілдетіп қырнау машинасы, туралау станогы, тазарту станогы	З 2.3: Бұйымдарды басу және орау машиналарында орау. Бұйымның оралу сапасын, жұқа орындарын қабаттау сапасын бақылау. Басылған аяқ киімді қорытынды орау. Киіз бұйымдарды түзетуге, ауыстырып қоюға, айналдырып шығаруға, біріктіруге, басуге, ылғалдандыруға, қатысу. Білік қысымын, басу машиналарының қызу температурасын, бұйымның ылғалдану дәрежесін, олардың отыру шамасы мен тығыздығын реттеу. Бұйымның оралу сапасын, жұқа орындарын қабаттау сапасын бақылау
Ф 3	Жабдық тораптары мен тетіктері, жұмысшы орын беті	Жабдыққа күтім жасау ережелері мен графиктері, ауысымды қабылдау және тапсыру ережесі, қауіпсіздік техникасы ережесі	З 3.1: Жабдықты тазарту, жұмыс орнын жинастыру
	Шикізат, материалдар шығыны, дайындалған өнім көлемдері	Журналдар, құжаттама, жүргізу ережесі	З 3.2: Шикізат, материалдар, дайындалған өнімге есеп жүргізу, қабылданған құжаттаманы жүргізу

5-кесте

Мақта өндірісі операторының құзыреттігіне қойылатын талаптар 2-деңгейдегі СБШ
Міндет шифрі	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік пен дағдылар	Білімі
З 1.1	Дербестігі: таныс жағдайларда кейбір дербестігінің болуы жағдайында басшылықпен жұмыс, басшылық үйретуі Жауаптылығы: қарапайым тапсырмаларды орындау нәтижелері үшін, өзінің қауіпсіздігі мен басқалардың қауіпсіздігі үшін, қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік талаптарын орындағаны үшін Күрделілігі: қарапайым типтік міндеттерді шешу: қызмет көрсетілетін жабдық бүтіндігін тексеру және оны жұмысқа дайындау, шикізатты жұмысқа дайындау, киіз орау үшін дайындық жұмыстарын жүргізу.	Жабдықтарды, шикізатты, материалдарды тексеру және дайындау дағдысы	Білуі керек: қолданылатын жабдықтардың құрылғысы, оны пайдалану және күтім жасау қағидалары
З 1.2	Дербестігі: таныс жағдайларда кейбір дербестігінің болуы жағдайында басшылықпен жұмыс, басшылық үйретуі Жауаптылығы: қарапайым тапсырмаларды орындау нәтижелері үшін, өзінің қауіпсіздігі мен басқалардың қауіпсіздігі үшін, қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік талаптарын орындағаны үшін Күрделілігі: қарапайым типтік міндеттерді шешу: шикізат пен материалдарды жұмысқа дайындау	Қажетті шикізатты, оның сапасын тану	Жүн қасиеттері, оның жіктелуі, сапасына қойылатын талаптар
З 3.1	Өзіндік әрекет: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылықпен жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: ауысым тапсырылуын қабылдау, бекітілген жабдықты тазарту және жұмыс орнын жинау	Жабдық тораптары мен тетіктерін тазарту дағдысы, жинақтау камерасынан қоқыстарды жою, агрегат, жүйелер, коммуникациялар, жұмысшы органдарды шаю	Жабдыққа күтім жасау ережесі мен кестесін, ауысымды қабылдау және тапсыру ережесін, қауіпсіздік техникасы, өртке қарсы қауіпсіздікті, ішкі тәртіп ережелерін білуі керек.
Мақта өндірісі операторының құзыреттігіне қойылатын талаптар 3-деңгейдегі СБШ
Міндет шифрі	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік пен дағдылар	Білімі
З 2.1	Дербестік: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылықпен жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: Қыртыстар, беттер, конустарды бастапқы орау. Бұйымның ылғалдану дәрежесі мен плитаның қызу температурасын реттеу. Бұйымды басу машинасынан шығару	Қыртыстар, беттер, конустарды бастапқы орау. Бұйымның ылғалдану дәрежесі мен плитаның қызу температурасын реттеу. Бұйымды басу машинасынан шығару дағдысы	Білуі керек: Киіз аяқ киім өндірісінде қыртыстар, беттер, конустар арналуы мен оларға қойылатын техникалық талаптар, бастапқы нығыздаудың технологиялық режимі
З 2.2	Дербестік: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылықпен жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: Бұйымдарды басу және орау машиналарында орау. Бұйымдарды машинаға салу, өңделетін бұйымдарды түзетуге, ауыстырып қоюға, айналдырып шығаруға, біріктіруге, басуге, ылғалдандыруға, қатысу. Білік қысымын, басу машиналарының қызу температурасын, бұйымның ылғалдану дәрежесін, олардың отыру шамасы мен тығыздығын реттеу.	Орау процесін жүргізу дағдысы	Білуі керек: киіз бұйымдар ассортименті, оларға қойылатын техникалық талаптар, басудың технологиялық режимдері, Киіз басу бұйымдарының сапасын анықтау әдістері .
З 2.3	Дербестік: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылықпен жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: Бұйымдарды басу және орау машиналарында орау.	Бұйымдарды басу және орау машиналарында орау дағдысы. Басылған аяқ киімді қорытынды орау. Білік қысымын, басу машиналарының қызу температурасын, бұйымның ылғалдану дәрежесін, олардың отыру шамасы мен тығыздығын реттеу. Бұйымның оралу сапасын, жұқа орындарын қабаттау сапасын бақылау	Киіз басу бұйымдарының құрылымын, оларға қойылатын техникалық талаптарды, негіз құрау мен ораудың технологиялық режимдерін, орау сапасын анықтау әдістерін, қолданылатын бақылау-өлшеу құралдарын пайдалану қағидаларын білуі керек.
З 3.2	Өзіндік әрекет: типтік жағдайда дербестігін және кәсіби қызметтің күрделі жағдайында басшылықпен жұмысын жүзеге асыру, оқуды өзіндік ұйымдастыру Жауаптылығы: жұмысты орындау нәтижесіне, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: типтік практикалық міндеттерді шешу, білім мен практикалық тәжірибе негізінде белгілі әрекет тәсілдерін таңдау: Шикізат, материалдар, дайындалған өнімге есеп жүргізу, қабылданған құжаттаманы жүргізу	Есеп жүргізу және қабылданған құжатты жүргізу қағидалары	Шикізат, материалдар, асай-мүсей шығындарының нормалары, құжаттама жүргізу ережесі

"Киіз басу бұйымдарын өндіру" кәсіби стандартына 6-қосымша 1-кесте

Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс

Қазақстан Республикасыныңның мемлекеттік кәсіптердің жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	3111 техник-технолог
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА бойынша кәсіп	Техник-технолог
Салалық біліктілік шеңберінің (СБШ) біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
4	4

2-кесте

Еңбек шарттарына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсіп бойынша мүмкін болатын жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйымдар)		Киіз басу бұйымдарын өндіруші кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті факторлар, еңбек шарттары		Машиналар мен тетіктердің айналатын бөліктері, электр жабдығы, бу, қышқыл, сілті
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Медициналық кері көрсеткіштердің және қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқау беруден өтудің болмауы
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Жоғары деңгейдегі техникалық және кәсіби білім (қосымша кәсіби даярлық)		Талап етілмейді

3-кесте

КС бірліктерінің тізбесі

(кәсіптің еңбек функциялары)

Еңбек қызметінің №	Еңбек функциясының атауы
Ф 1	Өндірістік-технологиялық
Ф 2	Ұйымдастыру-басқару
Ф 3	Тәжірибелік-экспериментальдік

4-кесте

КС бірліктерін сипаттау

(функционалдық карта)

Еңбек қызметінің шифрі	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек әрекеті)
Ф 1	Технологиялық карталар мен өндіріс схемалары	Технологиялық (техникалық) құжатты әзірлеу қағидалары мен талаптары	З 1.1 Технологиялық (техникалық) құжаттаманы, жұмыстың оңтайлы режимдерін, жабдықөа күтім жасау кестелерін, жуғыш ерітінділер рецептілерін және оларды дайындау режимдерін әзірлеу
	Өндірістік тәртіп, өнеркәсіптік санитария, үй-жайдың температуралық-ылғал режимі	Бақылау әдістері мен түрлері	З 1.2: Технологиялық және өндірістік тәртіптің сақталуына, өндіріс мәдениеті, өнеркәсіптік санитария, үй-жайдың температуралық-ылғал режимінің сақталуына бақылау
	Шикізат пен материалдар, дайын өнім, жуғыш ерітінділер	Сапаны бақылау әдістері мен түрлері	З 1.3: Шикізат пен материалдар, дайын өнім сапасын тексеруді жүзеге асыру
	Технологиялық жабдық	Бақылау әдістері мен түрлері	З 1.4: Технологиялық жабдықтың пайдалануына, белгіленген параметрлер сақталуына, сақтандыру, жөндеу, жабдықты тазарту кестелерінің сақталуына бақылау
Ф 2	Тапсырыс, мақсаттар, өндірістік міндеттер	Ұйымдастыру-басқару аспаптары	З 2.1: Орындаушылар ұжымының жұмысын ұйымдастыру, өндірістік жұмыстарды жоспарлау мен ұйымдастыру; жұмыстарды жоспарлау кезінде оңтайлы шешімдер таңдау. Өндіру уақытыныңғ негізделген нормаларын, қызмет көрсету аймақтарын белгілеу
	Өндіріс учаскелерінің технологиялық параметрлері	Сапаны бақылау әдістері мен түрлері	З 2.2: Өндірістің барлық учаскелерінде шығарылатын өнім саны мен сапасын бақылау; технологиялық процестердің экономикалық тиімділігін бағалауда, оны арттыру бойынша шаралар әзірлеуге қатысу
	Өндіріс учаскелерінің технологиялық параметрлері	Қауіпсіздік және өртке қарсы қауіпсіздік құралдары, қағидалары	З 2.3: өндірістің барлық учаскелерінде қауіпсіздік техникасы мен өртке қарсы қауіпсіздікті қамтамасыз ету
	Өндірістік процесте қиындықтар, құзыреттік жетіспеушілігі	Біліктілікті арттыру әдістері мен тәсілдері	З 2.4: өндірістің барлық учаскелерінде жұмыскерлердің біліктілігін арттыруды ұйымдастыру, олардың жаңа техника және технология игеруін ұйымдастыру
Ф 3	Жаңа технологиялық жабдық	Сынау әдістері, режимдері	З 3.1: Жаңа технологиялық жабдықты сынау, жаңа режимдер, препараттар мен параметрлерді өндірістің барлық кезеңдерінде сынау
	Жаңа технологиялық жабдық	Сынау әдістері, режимдері	З 3.2: Жаңа, оның ішінле ресурс үнемдейтін технологияларды, жаңа жабдықтарды енгізу бойынша тәжірибелік-экспериментальдік жұмыстар жүргізу
	Өндірістік процесте қиындықтар, құзыреттік жетіспеушілігі	Жаңашылдық және оңтайландыру жұмыстарының әдістері мен тәсілдері	З 3.3: ұжымда жаңашылдық және оңтайландыру жұмыстарын ұйымдастыру

5-кесте

Техник-технолог құзыреттігіне қойылатын талаптар 4-деңгейдегі СБШ
Міндет шифрі	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік пен дағдылар	Білімі
З 1.1	Өзіндік әрекет: міндетті өзі анықтау, оның қол астындағылардың жұмысты іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды қарастыратын басшылықпен іске асыру бойынша атқарушылық-басқару қызметі Жауаптылығы: норманы іске асыруда нәтижелік, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: жұмысшы жағдайда өзіндік талдауды талап ететін типтік түрлі практикалық міндеттерді шешу: бұйым тораптарын қолмен тігу жұмыстарын орындау: Технологиялық (техникалық) құжаттаманы, жұмыстың оңтайлы режимдерін, жабдықөа күтім жасау кестелерін, жуғыш ерітінділер рецептілерін және оларды дайындау режимдерін әзірлеу	Құжаттама дайындау, кесте құру	Кәсіпорын қызметін ұйымдастыру мен оны басқару негіздерін, жүнді бастапқы өңдеу технологиясын, жабдықтарды техникалық пайдалану ережелерін білу
З 1.2	Өзіндік әрекет: міндетті өзі анықтау, оның қол астындағылардың жұмысты іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды қарастыратын басшылықпен іске асыру бойынша атқарушылық-басқару қызметі Жауаптылығы: норманы іске асыруда нәтижелік, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: жұмысшы жағдайда өзіндік талдауды талап ететін типтік түрлі практикалық міндеттерді шешу: бұйым тораптарын қолмен тігу жұмыстарын орындау: Технологиялық және өндірістік тәртіптің сақталуына, өндіріс мәдениеті, өнеркәсіптік санитария, үй-жайдың температуралық-ылғал режимінің сақталуына бақылау	Өндіріске техникалық бақылауды жүзеге асыру	Кәсіпорынның қолданыстағы стандарттар, техникалық шарттар, технологиялық режимдер, техникалық пайдалану ережелері
З 1.3	Өзіндік әрекет: міндетті өзі анықтау, оның қол астындағылардың жұмысты іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды қарастыратын басшылықпен іске асыру бойынша атқарушылық-басқару қызметі Жауаптылығы: норманы іске асыруда нәтижелік, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: жұмысшы жағдайда өзіндік талдауды талап ететін типтік түрлі практикалық міндеттерді шешу: Шикізат пен материалдар, дайын өнім сапасын тексеруді жүзеге асыру	Шикізат, материалдар, дайын өнімнің сәйкеспеушілігін көзбен шолып және зертханалық талдау негізінде анықтай білу	Мақта мен үліктің физика-механикалық және химиялық қасиеттерін, сәйкеспеушіліктер себептері мен жою әдістерін, стандарттар, сапа жөніндегі нұсқаулықтарды, жіктеу жұмыстарының әдістерін, қоқыстану түрлері мен дәрежесін анықтай білу
З 1.4	Өзіндік әрекет: міндетті өзі анықтау, оның қол астындағылардың жұмысты іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды қарастыратын басшылықпен іске асыру бойынша атқарушылық-басқару қызметі Жауаптылығы: норманы іске асыруда нәтижелік, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: жұмысшы жағдайда өзіндік талдауды талап ететін типтік түрлі практикалық міндеттерді шешу: бұйым тораптарын қолмен тігу жұмыстарын орындау: технологиялық жабдықтың пайдалануына, белгіленген параметрлер сақталуына, сақтандыру, жөндеу, жабдықты тазарту кестелерінің сақталуына бақылау	Жабдық жағдайын талдау және бағалау	Жабдық құрылғысы мен пайдалану ережелерін, оларға күтім жасау ережелерін білу
З 2.1	Өзіндік әрекет: міндетті өзі анықтау, оның қол астындағылардың жұмысты іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды қарастыратын басшылықпен іске асыру бойынша атқарушылық-басқару қызметі Жауаптылығы: норманы іске асыруда нәтижелік, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: жұмысшы жағдайда өзіндік талдауды талап ететін типтік түрлі практикалық міндеттерді шешу: бұйым тораптарын қолмен тігу жұмыстарын орындау: Орындаушылар ұжымының жұмысын ұйымдастыру, өндірістік жұмыстарды жоспарлау мен ұйымдастыру; жұмыстарды жоспарлау кезінде оңтайлы шешімдер таңдау. Өндіру уақытыныңғ негізделген нормаларын, қызмет көрсету аймақтарын белгілеу	Заманауи бағдарламалық және ақпараттық технологиялардың техникалық құралдарын, озық халықаралық тәжірибені пайдалану	Өндірісті ұйымдастыру, үнемдеу, еңбекті нормалауды білу
З 2.2	Өзіндік әрекет: міндетті өзі анықтау, оның қол астындағылардың жұмысты іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды қарастыратын басшылықпен іске асыру бойынша атқарушылық-басқару қызметі Жауаптылығы: норманы іске асыруда нәтижелік, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: жұмысшы жағдайда өзіндік талдауды талап ететін типтік түрлі практикалық міндеттерді шешу: бұйым тораптарын қолмен тігу жұмыстарын орындау: Өндірістің барлық учаскелерінде шығарылатын өнім саны мен сапасын бақылау; технологиялық процестердің экономикалық тиімділігін бағалауда, оны арттыру бойынша шаралар әзірлеуге қатысу	Шығарылатын өнім сапасын, санын анықтау	Жабдықтың өнімделігі мен өнім өндіру стандарттары, нұсқаулықтары, есептеу әдістерін білу
З 2.3	Өзіндік әрекет: міндетті өзі анықтау, оның қол астындағылардың жұмысты іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды қарастыратын басшылықпен іске асыру бойынша атқарушылық-басқару қызметі Жауаптылығы: норманы іске асыруда нәтижелік, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: жұмысшы жағдайда өзіндік талдауды талап ететін типтік түрлі практикалық міндеттерді шешу: бұйым тораптарын қолмен тігу жұмыстарын орындау: өндірістің барлық учаскелерінде қауіпсіздік техникасы мен өртке қарсы қауіпсіздікті қамтамасыз ету	Өндірістің барлық учаскелерінде қауіпсіздік техникасы мен өртке қарсы қауіпсіздікті қамтамасыз ету жағдайын талдау және бағалау, оларды қамтамасыз ету бойынша шаралар қабылдай білу	Еңбекті қорғау ережелері мен нормалары, қауіпсіздік техникасы, өнеркәісіптік санитария мен өртке қарсы жүйе, технологиялық жабдықты автомат басқару жүйелері
З 2.4	Өзіндік әрекет: міндетті өзі анықтау, оның қол астындағылардың жұмысты іске асыруын ұйымдастыру мен бақылауды қарастыратын басшылықпен іске асыру бойынша атқарушылық-басқару қызметі Жауаптылығы: норманы іске асыруда нәтижелік, өзінің және басқалардың қауіпсіздігіне; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындауға. Күрделілігі: жұмысшы жағдайда өзіндік талдауды талап ететін типтік түрлі практикалық міндеттерді шешу: бұйым тораптарын қолмен тігу жұмыстарын орындау: өндірістің барлық учаскелерінде жұмыскерлердің біліктілігін арттыруды ұйымдастыру, олардың жаңа техника және технология игеруін ұйымдастыру	Кәсіп негіздерін жұмыскерлердің оқуын жүргізу дағдысы, семинарлар, курстар жүргізу, оқыту бағдарламаларын құрастыру	Өз өндірісінің кәсіптері шеңберінде оқу әдістемелері мен бағдарламаларын білу

"Киіз басу бұйымдарын өндіру" кәсіби стандартына 7-қосымша

Келісу парағы

Ұйым атауы	Келісу күні
1. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау миинистрлігі	2013 жылғы 19 желтоқсандағы № 04-3-1-16/16973

Осы кәсіби стандарт _________________________________________

__________________________________________________________ тіркелді

Кәсіби стандарттар кәсіби стандарт тізбесіне енгізілді, тіркеу №___

Хат (хаттама) № _________________ Күні________________________