Об утверждении отраслевой рамки квалификаций в сфере "Металлургия"

Приказ исполняющего обязанности Министра индустрии и новых технологий Республики Казахстан от 6 марта 2014 года № 65. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 12 апреля 2014 года № 9327. Утратил силу приказом Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 28 мая 2015 года № 629

Сноска. Утратил силу приказом Министра по инвестициям и развитию РК от 28.05.2015 № 629.

В соответствии с пунктом 3 статьи 138-4 Трудового Кодекса Республики Казахстан от 15 мая 2007 года ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемую отраслевую рамку квалификаций в сфере «Металлургия».
2. Комитету промышленности Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан (Касымбеков Б.А.) в установленном законодательством порядке обеспечить:
1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление на официальное опубликование в средствах массовой информации и информационно-правовой системе «Әділет»;
3) размещение настоящего приказа на интернет – ресурсе Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа оставляю за собой.
4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Исполняющий
обязанности Министра А. Рау

Утверждена
приказом исполняющего обязанности
Министра индустрии и
новых технологий Республики Казахстан
от 6 марта 2014 года № 65

Отраслевая рамка квалификаций в сфере «Металлургия»

1. Общие положения

1. Отраслевая рамка квалификаций в сфере «Металлургия» (далее – ОРК) содержит восемь квалификационных уровней, что соответствует Национальной рамке квалификаций (далее – НРК), утвержденной совместным приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 24 сентября 2012 года № 373-ө-м и Министра образования и науки Республики Казахстан от 28 сентября 2012 года № 444 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 8022, опубликован в газете «Казахстанская правда» от 24 ноября 2012 года, № 408-409 (27227-27228)).
2. ОРК определяет единую шкалу квалификационных уровней, обеспечивает сопоставимость квалификаций и является основой для профессиональных стандартов и системы подтверждения соответствия и присвоения квалификации специалистов в металлургической отрасли.
3. ОРК предназначена для различных групп пользователей (работодателей, органов образования, граждан) и позволяет:
1) описывать с единых позиций требования к квалификации специалистов и выпускников всех уровней образования при разработке профессиональных и образовательных стандартов;
2) разрабатывать оценочные материалы и процедуры подтверждения соответствия и присвоения квалификаций специалистов в металлургической отрасли и выпускников всех уровней образования;
3) планировать карьерный рост, повышение квалификационного уровня, ведущие к получению соответствующей квалификации.
4. Основные термины и понятия, используемые в ОРК:
1) знание – результат усвоения информации посредством обучения и личного опыта, совокупность фактов, принципов, теории и практики, относящиеся к сфере обучения или работы, компонент квалификации, который должен подвергаться оценке;
2) НРК – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда;
3) национальная система квалификаций – совокупность механизмов правового и институционального регулирования спроса и предложений на квалификации специалистов со стороны рынка труда;
4) опыт – сознательная деятельность, знания и навыки, которые могут быть приобретены и эффективно использованы в течение определенного промежутка времени;
5) ОРК – структурированное описание квалификационных уровней признаваемых в отрасли;
6) профессиональный стандарт – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда;
7) умения – способности применять знания и проявить компетентность с целью осуществления деятельности и решения задач (применение логического, интуитивного, творческого и практического мышления).
5. Задачей ОРК является определение требований к функциональному поведению, умениям, навыкам и знаниям работников с учетом применяемых и перспективных технологий отраслей металлургической промышленности для последующей разработки профессиональных стандартов.
6. Основные производственные задачи отрасли, связанные с применением существующих и перспективных технологий создания и реализации продукции:
1) разработка нормативно-технической документации;
2) совершенствование и подготовка средств производства;
3) использование энергосберегающих и «зеленых» технологий и материалов.
4) производство и реализация продукции.
7. ОРК разработана с учетом следующих принципов:
1) конкретизация требований квалификационных уровней НРК к компетенциям, знаниям, умениям и навыкам работников с учетом применяемых и перспективных технологий;
2) преемственность требований при переходе от низших квалификационных уровней ОРК к высшим;
3) однозначность, логичность и лаконичность описания требований к компетенциям, знаниям, умениям и навыкам работников металлургической промышленности;
4) универсальность, приемлемость типовых требований ОРК ко всем областям профессиональной деятельности в металлургической промышленности;
5) стимулирование повышения квалификационного уровня работников.
8. ОРК представляет собой рамочную конструкцию, оформленную по структуре, согласно приложению 1 к настоящей ОРК.
ОРК состоит из описания для каждого квалификационного уровня общих характеристик профессиональной деятельности, а именно:
1) личностные и профессиональные компетенции - данный показатель определяет общую компетенцию работника и имеет три основных степени проявления:
деятельность под руководством;
самостоятельная исполнительская деятельность;
руководство другими;
2) знания - данный показатель является комплексным и определяет требования к знаниям, зависит от следующих особенностей профессиональной деятельности:
объема и сложности используемой информации;
инновационности знаний;
степени их абстрактности (соотношения теоретических и практических знаний);
степень его проявления (переход от одного уровня квалификации к другому) связан с изменением одного (любого) из составляющих показателей, двух или трех;
3) умения и навыки - данный показатель является комплексным и определяет требования к умениям, зависит от следующих особенностей профессиональной деятельности:
множественности (вариативности) способов решения профессиональных задач, необходимости выбора или разработки этих способов;
степени неопределенности рабочей ситуации и непредсказуемости ее развития;
степень его проявления (переход от одного уровня квалификации к другому) связан как с изменением одного (любого) из составляющих показателей, так и обоих.
Широта полномочий и ответственности связана с масштабом деятельности, ценой возможной ошибки для организации, отрасли, ее социальными, экологическими, экономическими и тому подобное последствиями, а также полнотой реализации в профессиональной деятельности основных функций руководства (целеполагание, организация, контроль, мотивация исполнителей).
9. Основным принципом разработки уровней квалификации в ОРК является непрерывность и преемственность развития квалификационных уровней от низшего к высшему, прозрачность их описания.
10. Уровень квалификации является результатом освоения определенной образовательной программы и/или практического опыта.
Для приращения квалификации или изменения ее профиля на каждом уровне производится обучение по дополнительным образовательным программам системы повышения квалификации и переподготовки кадров в учреждениях, имеющих соответствующие лицензии.
Уровень квалификации может нарастать по мере обретения практического опыта работы, самообразования и обучения.
Учет различных форм образования и обучения будет происходить внутри отраслевых квалификационных систем.
Построение индивидуальной образовательной траектории осуществляется посредством учета знаний и практического опыта работника, курсов повышения квалификации, что дает возможность продвигаться как по вертикали, так и по горизонтали уровней квалификации.
Соотнесение уровней квалификации с уровнями национальной системы образования и обучения определяется по показателю достижения квалификации, указанного в приложении 2 к настоящей ОРК.

Приложение 1
к Отраслевой рамке квалификаций
в сфере «Металлургия»

Структура отраслевой рамки квалификаций
в сфере «Металлургия»

Уровень Национальной рамки квалификаций (НРК)	Уровень Отраслевой рамки квалификаций (ОРК)	Область профессиональной деятельности: 1. Производство исходных и вспомогательных материалов
		Требования к личностным и профессиональным компетенциям	Требования к умениям и навыкам	Требования к знаниям
1	1	Самостоятельность: работа под полным руководством при очень низком уровне самостоятельности в ходе выполнения задач. Ответственность: за выполнение работ; за свою безопасность и безопасность других. Сложность: работа по инструкции.	Выполняет типовые несложные практические задания, демонстрирует навыки самонаблюдения и самодисциплины.	Базовые знания о предмете труда, процессе его преобразования и цикле соответствующих исполнительских действий. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
2	2	Самостоятельность: работа под руководством при наличии некоторой самостоятельности в знакомых ситуациях; обучение под руководством. Ответственность: за результаты выполнения простых заданий; за свою безопасность и безопасность других; за выполнение требований по защите окружающей среды, выполнение малотоннажных работ при производстве исходных и вспомогательных материалов. Сложность: решение простых типовых задач.	Выполняет несложные практические задания, демонстрирует навыки контроля и коррекции своих действий в простых производственных ситуациях.	Базовые знания о предмете труда, средствах и способах достижения результата при выполнении простых типовых задач. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
3	3	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности; самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ; за свою безопасность и безопасность других; за выполнение требований по защите окружающей среды, выполнение среднетоннажных работ при производстве исходных и вспомогательных материалов. Сложность: решение типовых практических задач; выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта.	Выполняет стандартные практические задания, демонстрирует навыки планирования, выбора способы выполнения поставленных задач, выявление и устранение неисправностей в работе обслуживаемого оборудования, участие в его ремонте.	Знания о технологиях преобразования предмета, планировании и организации труда, основ технологического процесса, устройство, принципов работы используемого оборудования, видов и назначения материалов. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
4	4	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками. Ответственность: за результаты при реализации нормы; за свою безопасность и безопасность других; за выполнение требований по защите окружающей среды, выполнение крупнотоннажных работ при производстве исходных и вспомогательных материалов. Сложность: решение различных типовых практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочих ситуаций.	Уточняет полученные задания, ставит задачи подчиненным, оценивает результаты деятельности, определяет недостаточность знаний и навыков, мотивирует повышение профессионализма работников, участвует в ведении технологического процесса.	Знания о подходах, принципах и способах постановки и решения профессиональных задач, об этике и психологии отношений, способах мотивации и стимулирования труда, основы технологического процесса, устройств и принципов работы используемого оборудования, назначение и свойств используемых материалов. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
5	5	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия. Ответственность: за оценку и совершенствование собственного труда, собственное обучение и обучение других; за свою безопасность и безопасность других; за выполнение требований по защите окружающей среды, ответственность за выполнение производственных и технологических процессов. Сложность: решение практических задач на основе выбора способов решения в различных изменяющихся условиях рабочих ситуаций.	Демонстрирует навыки понимания заказа, анализа ситуаций и своих действий, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы, повышения управленческого и исполнительского профессионализма, ведение технологического процесса, наблюдение за состоянием обслуживаемого оборудования и рациональным использованием материалов, инструмента, средств защиты.	Знания о методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений, о коллективо- и командообразовании, технологического процесса свойств используемых материалов, устройство и правил эксплуатации используемого оборудования. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
6	6	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках стратегии деятельности предприятия, предполагающая согласование работ с другими участками. Ответственность: за планирование и разработку процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию, ответственность за повышение профессионализма работников. Сложность: деятельность, направленная на решение задач, предполагающих выбор и многообразие способов решения.	Демонстрирует навыки проектирования и принятия решений в социальных и профессиональных ситуациях высокой неопределенности, культуру самоуправления, организации коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации результатов, использования современных программных продуктов и технических средств, ведение технологического процесса, руководство подготовкой и загрузкой оборудования, контроль за состоянием оборудования и рациональным использованием сырья и материалов за расходом электроэнергии.	Знания о методологии совместного анализа, проектирования и принятия решений в сложных социальных и профессиональных ситуациях, способах коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации аналитической и проектной документации, технологические процессы, свойства и назначение материалов, основные технико-экономические показатели работы оборудования, государственные стандарты. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
7	7	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития структур отрасли. Ответственность: за планирование, разработку и результаты процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию. Сложность: деятельность, предполагающая решение задач развития, разработку новых подходов, использование разнообразных методов.	Демонстрирует навыки постановки задач и проблем, их системного решения с применением инновационных подходов, методы построения концепций и стратегий деятельности.	Знания о методологии построения концепций, стратегий, функциональных моделей деятельности и взаимодействия, способах постановки и системного решения задач и проблем с применением акмеологических подходов. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
8	8	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития крупных институциональных структур отрасли государственного масштаба. Ответственность: за планирование, разработку и результаты процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию. Сложность: деятельность, предполагающая решение задач развития, разработку новых подходов, использование разнообразных методов.	Демонстрирует системное и стратегическое мышление, навыки принятия взаимовыгодных решений с использованием логических методов, построения и проигрывания моделей профессиональной деятельности и взаимодействия.	Знания о построении кооперативных систем деятельности и взаимодействия, методологии моделирования и управления макросоциальными и макроэкономическими системами. Знание Правил по безопасности и охраны труда.

Уровень Национальной рамки квалификаций (НРК)	Уровень Отраслевой рамки квалификаций (ОРК)	Область профессиональной деятельности: 2. Производство литья и проката из черных и цветных металлов
		Требования к личностным и профессиональным компетенциям	Требования к умениям и навыкам	Требования к знаниям
1	1	Самостоятельность: работа под полным руководством при очень низком уровне самостоятельности в ходе выполнения задач. Ответственность: за выполнение работ; за свою безопасность и безопасность других. Сложность: работа по инструкции.	Выполняет типовые несложные практические задания, демонстрирует навыки самонаблюдения и самодисциплины.	Базовые знания о предмете труда, процессе его преобразования и цикле соответствующих исполнительских действий. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
2	2	Самостоятельность: работа под руководством при наличии некоторой самостоятельности в знакомых ситуациях; обучение под руководством. Ответственность: за результаты выполнения простых заданий; за свою безопасность и безопасность других; за выполнение требований по защите окружающей среды, выполнение малотоннажных работ при производстве литья и проката из черных и цветных металлов. Сложность: решение простых типовых задач.	Выполняет несложные практические задания, демонстрирует навыки контроля и коррекции своих действий в простых производственных ситуациях.	Базовые знания о предмете труда, средствах и способах достижения результата при выполнении простых типовых задач. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
3	3	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности; самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ; за свою безопасность и безопасность других; за выполнение требований по защите окружающей среды, выполнение среднетоннажных работ при производстве литья и проката из черных и цветных металлов. Сложность: решение типовых практических задач; выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта.	Выполняет стандартные практические задания, демонстрирует навыки планирования, выбора способы выполнения поставленных задач, выявление и устранение неисправностей в работе обслуживаемого оборудования, участие в его ремонте.	Знания о технологиях преобразования предмета, планировании и организации труда, основ технологического процесса, устройство, принципов работы используемого оборудования, видов и назначения материалов. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
4	4	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками. Ответственность: за результаты при реализации нормы; за свою безопасность и безопасность других; за выполнение требований по защите окружающей среды, выполнение крупнотоннажных работ при производстве литья и проката из черных и цветных металлов. Сложность: решение различных типовых практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочих ситуаций.	Уточняет полученные задания, ставит задачи подчиненным, оценивает результаты деятельности, определяет недостаточность знаний и навыков, мотивирует повышение профессионализма работников, участвует в ведении технологического процесса.	Знания о подходах, принципах и способах постановки и решения профессиональных задач, об этике и психологии отношений, способах мотивации и стимулирования труда, основы технологического процесса, устройств и принципов работы используемого оборудования, назначение и свойств используемых материалов. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
5	5	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия. Ответственность: за оценку и совершенствование собственного труда, собственное обучение и обучение других; за свою безопасность и безопасность других; за выполнение требований по защите окружающей среды, ответственность за выполнение производственных и технологических процессов. Сложность: решение практических задач на основе выбора способов решения в различных изменяющихся условиях рабочих ситуаций.	Демонстрирует навыки понимания заказа, анализа ситуаций и своих действий, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы, повышения управленческого и исполнительского профессионализма, ведение технологического процесса, наблюдение за состоянием обслуживаемого оборудования и рациональным использованием материалов, инструмента, средств защиты.	Знания о методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений, о коллективо- и командообразовании, технологического процесса свойств используемых материалов. устройство и правил эксплуатации используемого оборудования. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
6	6	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках стратегии деятельности предприятия, предполагающая согласование работ с другими участками. Ответственность: за планирование и разработку процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию, ответственность за повышение профессионализма работников. Сложность: деятельность, направленная на решение задач, предполагающих выбор и многообразие способов решения.	Демонстрирует навыки проектирования и принятия решений в социальных и профессиональных ситуациях высокой неопределенности, культуру самоуправления, организации коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации результатов, использования современных программных продуктов и технических средств, ведение технологического процесса, руководство подготовкой и загрузкой оборудования, контроль за состоянием оборудования и рациональным использованием сырья и материалов за расходом электроэнергии.	Знания о методологии совместного анализа, проектирования и принятия решений в сложных социальных и профессиональных ситуациях, способах коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации аналитической и проектной документации, технологические процессы, свойства и назначение материалов, основные технико-экономические показатели работы оборудования, государственные стандарты. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
7	7	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития структур отрасли. Ответственность: за планирование, разработку и результаты процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию. Сложность: деятельность, предполагающая решение задач развития, разработку новых подходов, использование разнообразных методов.	Демонстрирует навыки постановки задач и проблем, их системного решения с применением инновационных подходов, методы построения концепций и стратегий деятельности.	Знания о методологии построения концепций, стратегий, функциональных моделей деятельности и взаимодействия, способах постановки и системного решения задач и проблем с применением акмеологических подходов. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
8	8	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития крупных институциональных структур отрасли государственного масштаба. Ответственность: за планирование, разработку и результаты процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию. Сложность: деятельность, предполагающая решение задач развития, разработку новых подходов, использование разнообразных методов.	Демонстрирует системное и стратегическое мышление, навыки принятия взаимовыгодных решений с использованием логических методов, построения и проигрывания моделей профессиональной деятельности и взаимодействия.	Знания о построении кооперативных систем деятельности и взаимодействия, методологии моделирования и управления макросоциальными и макроэкономическими системами. Знание Правил по безопасности и охраны труда.

Уровень Национальной рамки квалификаций (НРК)	Уровень Отраслевой рамки квалификаций (ОРК)	Область профессиональной деятельности: 3. Ремонт и обслуживание механизмов и агрегатов
		Требования к личностным и профессиональным компетенциям	Требования к умениям и навыкам	Требования к знаниям
1	1	Самостоятельность: работа под полным руководством при очень низком уровне самостоятельности в ходе выполнения задач. Ответственность: за выполнение работ; за свою безопасность и безопасность других. Сложность: работа по инструкции.	Выполняет типовые несложные практические задания, демонстрирует навыки самонаблюдения и самодисциплины.	Базовые знания о предмете труда, процессе его преобразования и цикле соответствующих исполнительских действий. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
2	2	Самостоятельность: работа под руководством при наличии некоторой самостоятельности в знакомых ситуациях; обучение под руководством. Ответственность: за результаты выполнения простых заданий; за свою безопасность и безопасность других; за выполнение требований по защите окружающей среды, выполнение малотоннажных работ при ремонте и обслуживании оборудования. Сложность: решение простых типовых задач.	Выполняет несложные практические задания, демонстрирует навыки контроля и коррекции своих действий в простых производственных ситуациях.	Базовые знания о предмете труда, средствах и способах достижения результата при выполнении простых типовых задач. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
3	3	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности; самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ; за свою безопасность и безопасность других; за выполнение требований по защите окружающей среды, выполнение и производство ремонтов средней сложности при ремонт и обслуживании оборудования. Сложность: решение типовых практических задач; выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта.	Выполняет стандартные практические задания, демонстрирует навыки планирования, выбора способы выполнения поставленных задач, выявление и устранение неисправностей в работе обслуживаемого оборудования, участие в его ремонте.	Знания о технологиях преобразования предмета, планировании и организации труда, основ технологического процесса, устройство, принципов работы используемого оборудования, видов и назначения материалов. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
4	4	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками. Ответственность: за результаты при реализации нормы; за свою безопасность и безопасность других; за выполнение требований по защите окружающей среды, производство ремонтных работ сложных агрегатов, механизмов при ремонте и обслуживании механизмов и агрегатов Сложность: решение различных типовых практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочих ситуаций.	Уточняет полученные задания, ставит задачи подчиненным, оценивает результаты деятельности, определяет недостаточность знаний и навыков, мотивирует повышение профессионализма работников, участвует в ведении технологического процесса.	Знания о подходах, принципах и способах постановки и решения профессиональных задач, об этике и психологии отношений, способах мотивации и стимулирования труда, основы технологического процесса, устройств и принципов работы используемого оборудования, назначение и свойств используемых материалов. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
5	5	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия. Ответственность: за оценку и совершенствование собственного труда, собственное обучение и обучение других; за свою безопасность и безопасность других; за выполнение требований по защите окружающей среды, ответственность за выполнение производственных и технологических процессов. Сложность: решение практических задач на основе выбора способов решения в различных изменяющихся условиях рабочих ситуаций.	Демонстрирует навыки понимания заказа, анализа ситуаций и своих действий, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы, повышения управленческого и исполнительского профессионализма, ведение технологического процесса, наблюдение за состоянием обслуживаемого оборудования и рациональным использованием материалов, инструмента, средств защиты.	Знания о методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений, о коллективо- и командообразовании, технологического процесса свойств используемых материалов. устройство и правил эксплуатации используемого оборудования. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
6	6	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках стратегии деятельности предприятия, предполагающая согласование работ с другими участками. Ответственность: за планирование и разработку процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию, ответственность за повышение профессионализма работников. Сложность: деятельность, направленная на решение задач, предполагающих выбор и многообразие способов решения.	Демонстрирует навыки проектирования и принятия решений в социальных и профессиональных ситуациях высокой неопределенности, культуру самоуправления, организации коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации результатов, использования современных программных продуктов и технических средств, ведение технологического процесса, руководство подготовкой и загрузкой оборудования, контроль за состоянием оборудования и рациональным использованием сырья и материалов за расходом электроэнергии.	Знания о методологии совместного анализа, проектирования и принятия решений в сложных социальных и профессиональных ситуациях, способах коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации аналитической и проектной документации, технологические процессы, свойства и назначение материалов, основные технико-экономические показатели работы оборудования, государственные стандарты. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
7	7	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития структур отрасли. Ответственность: за планирование, разработку и результаты процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию. Сложность: деятельность, предполагающая решение задач развития, разработку новых подходов, использование разнообразных методов.	Демонстрирует навыки постановки задач и проблем, их системного решения с применением инновационных подходов, методы построения концепций и стратегий деятельности.	Знания о методологии построения концепций, стратегий, функциональных моделей деятельности и взаимодействия, способах постановки и системного решения задач и проблем с применением акмеологических подходов. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
8	8	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития крупных институциональных структур отрасли государственного масштаба. Ответственность: за планирование, разработку и результаты процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию. Сложность: деятельность, предполагающая решение задач развития, разработку новых подходов, использование разнообразных методов.	Демонстрирует системное и стратегическое мышление, навыки принятия взаимовыгодных решений с использованием логических методов, построения и проигрывания моделей профессиональной деятельности и взаимодействия.	Знания о построении кооперативных систем деятельности и взаимодействия, методологии моделирования и управления макросоциальными и макроэкономическими системами. Знание Правил по безопасности и охраны труда.

Приложение 2
к Отраслевой рамке квалификаций
в сфере «Металлургия»

Показатель достижения квалификации

Уровень квалификации	Пути достижения квалификации соответствующего уровня
1	Практический опыт и/или краткосрочное обучение (инструктаж) на рабочем месте и/или краткосрочные курсы при наличии основного среднего образования, но не ниже начального образования.
2	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования, но не ниже основного среднего.
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования или общего среднего образования без практического опыта.
4	Техническое и профессиональное образование повышенного уровня (дополнительная профессиональная подготовка), практический опыт.
5	Техническое и профессиональное образование (специалист среднего звена), послесреднее образование, практический опыт, или высшее образование.
6	Высшее образование, практический опыт.
7	Высшее образование, практический опыт. Послевузовское образование практический опыт.
8	Высшее образование, практический опыт, и /или послевузовское образование, практический опыт. В настоящем квалификационном уровне высшее образование включает в себя высшее образование, полученное до введения в действие Закона Республики Казахстан «Об образовании», а также послевузовское образование, определенное в соответствии с уровнями образования установленными указанным законом.

"Металлургия" саласындағы біліктіліктердің салалық шеңберін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрінің м.а. 2014 жылғы 6 наурыздағы № 65 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылы 12 сәуірде № 9327 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2015 жылғы 28 мамырдағы № 629 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Инвестициялар және даму министрінің 28.05.2015 № 629 бұйрығымен.

2007 жылғы 15 мамырдағы Қазақстан Республикасы Еңбек Кодексінің 138-4 бабы 3-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған «Металлургия» саласындағы біліктіліктердің салалық шеңбері бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Өнеркәсіп комитеті (Б.Ә. Қасымбеков) заңнамада белгіленген тәртіппен:
1) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде осы бұйрықтың мемлекеттік тіркелуін;
2) осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он күнтізбелік күн ішінде бұқаралық ақпарат құралдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;
3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды өзіме қалдырамын.
4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министрдің міндетін
атқарушы А. Рау

Қазақстан Республикасы
Индустрия және жаңа технологиялар
министрінің міндетін атқарушының
2014 жылғы 06 наурыздағы
№ 65 бұйрығымен бекітілген

«Металлургия» саласындағы салалық біліктілік шеңбері

1. Жалпы ережелер

1. «Металлургия» саласындағы салалық біліктілік шеңбері (бұдан әрі - СБШ) сегіз біліктілік деңгейін қамтиды, бұл Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 24 қыркүйектегі № 373-ө-м және Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 28 қыркүйектегі № 444 бірлескен бұйрығымен бекітілген Ұлттық біліктілік шеңберіне (бұдан әрі – ҰБШ) сәйкес келеді (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8022 болып тіркелді, «Казахстанская правда» газетінде 2012 жылғы 24 қарашада № 408-409 (27227-27228) жарияланған).
2. СБШ біліктілік деңгейлерінің бірыңғай шәкілін айқындайды, біліктіліктің салыстырмалылығын қамтамасыз етеді және кәсіби стандарттар үшін және металлургия саласындағы мамандар біліктілігінің сәйкестігін растау және оны беру жүйесі үшін негіз болып табылады.
3. СБШ пайдаланушылардың түрлі топтарына (жұмыс беруші, білім беру органдары, азаматтар) арналған және:
1) кәсіптік және білім беру стандарттарын әзірлеу кезінде барлық білім беру деңгейінің мамандары мен түлектердің біліктіліктеріне қойылатын талаптарды бірыңғай ұстанымдармен сипаттауға;
2) металлургия саласындағы мамандардың және білім берудің барлық деңгейлері түлектерінің біліктіліктерінің сәйкестігін растау мен оларды берудің бағалау материалдарын және рәсімдерін әзірлеуге;
3) тиісті біліктілікті меңгеруге жеткізетін мансаптық өсуді, біліктілік деңгейін арттыруды жоспарлауға мүмкіндік береді.
4. СБШ-да пайдаланылатын негізгі терминдер мен ұғымдар:
1) білім – оқу және жеке тәжірибесі арқылы ақпаратты меңгеру нәтижесі, оқу немесе жұмыс саласына қатысты фактілердің, қағидаттардың, теория мен практиканың жиынтығы, біліктіліктің бағалануға тартылуы тиіс бөлігі;
2) ҰБШ – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдалған сипаттау;
3) ұлттық біліктілік жүйесі – мамандардың біліктілігіне еңбек нарығы тарапынан сұраныс пен ұсыныстарды құқықтық және институциялық реттеу тетіктерінің жиынтығы;
4) тәжірибе – саналы қызмет, белгілі бір уақыт аралығында меңгерілген және тиімді пайдаланыла алатын білім мен дағдылар;
5) СБШ – салада танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау;
6) кәсіптік стандарт – кәсіптік қызметтің нақты саласында біліктілік деңгейіне және құзыреттілікке, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
7) икем – қызметті жүзеге асыру және міндеттерді шешу (логикалық, интуициялық, шығармашылық және практикалық ойлауды қолдану) мақсатында білімді қолдану және құзыреттілік таныту қабілеттері.
5. СБШ-ның міндеті кәсіптік стандарттарды одан әрі әзірлеу үшін металлургия өнеркәсібі салаларының қолданыстағы және перспективалы технологияларын ескере отырып, қызметкерлердің функциялық мінез-құлқына, икеміне, дағдыларына және біліміне қойылатын талаптарды айқындау болып табылады.
6. Саланың өнімді жасау мен іске асырудың қолданыстағы және перспективалы технологияларын қолданумен байланысты негізгі өндірістік міндеттері:
1) нормативтік – техникалық құжаттама әзірлеу;
2) өндіріс құралдарын жетілдіру және дайындау;
3) энергия үнемдейтін және «жасыл» технологиялар мен материалдарды пайдалану;
4) өнімді өндіру және өткізу.
7. СБШ мынадай:
1) ҰБШ біліктілік деңгейлерінің қолданылатын және перспективалы технологияларды ескере отырып, жұмыскердің құзіреттеріне, білімдеріне, икеміне және дағдыларына қойылатын талаптарын нақтылау;
2) СБШ-ның төменгі біліктілік деңгейлерінен жоғары деңгейлерге ауысқан кездегі талаптардың сабақтастығы;
3) металлургия өнеркәсібі жұмыскерлерінің құзыреттеріне, білімдеріне, икеміне және дағдыларына қойылатын талаптар сипаттамасының бірмағыналылығы, қисындылығы және қысқалылығы;
4) СБШ-ның металлургия өнеркәсібіндегі барлық кәсіптік қызметтер салаларына қойылатын үлгілік талаптарының әмбебаптылығы, қолайлығы;
5) жұмыскерлердің біліктілік деңгейін арттыруды ынталандыру қағидаттары ескеріле отырып әзірленді.
8. СБШ, СБШ-ға 1-қосымшаға сәйкес құрылым бойынша ресімделген шеңберлік конструкцияны білдіреді.
СБШ кәсіптік қызметтің жалпы сипаттамаларының әрбір біліктілік деңгейіне арналған сипаттаудан тұрады, атап айтқанда:
1) тұлғалық және кәсіптік құзыреттер – бұл көрсеткіш жұмыскердің жалпы құзыретін айқындайды және оның мынадай үш негізгі көрініс беру дәрежесі бар:
басшылықтың қол астындағы қызмет;
өзіндік атқарушылық қызмет;
басқаларға басшылық ету.
2) білім – бұл көрсеткіш кешенді болып табылады және білімге қойылатын талаптарды айқындайды, кәсіптік қызметтің мынадай ерекшеліктеріне байланысты болады:
пайдаланатын ақпараттың көлемі мен күрделілігі;
білімнің инновациялылығы;
олардың абстрактілік дәрежесі (теориялық және практикалық білімінің ара-қатынасы);
оның көрініс беру (біліктіліктің бір деңгейінен басқасына ауысу) дәрежесі көрсеткіштердің құрамдас бөліктерінің бірінің (кез – келгенінің), екеуінің де немесе үшеуінің өзгеруіне байланысты.
3) икем және дағды – бұл көрсеткіш кешенді болып табылады және біліктілікке қойылатын талаптарды айқындайды, кәсіптік қызметтің мынадай ерекшеліктеріне байланысты болады:
кәсіптік міндеттерді шешу тәсілдерінің көптігі (өзгергіштігі), осы тәсілдерді таңдау немесе әзірлеу қажеттілігі;
жұмыс жағдайының белгісіздік және оның дамуының беймәлімдігі дәрежесі;
оның көрініс беру (біліктіліктің бір деңгейінен басқасына ауысу) дәрежесі көрсеткіштердің құрамдас бөліктерінің бірінің (кез–келгенінің) немесе екеуінің де өзгеруіне байланысты.
Өкілеттік пен жауапкершіліктің кеңдігі қызмет ауқымына, ықтимал қателіктің ұйым, сала үшін бағасына, олардың әлеуметтік, экологиялық, экономикалық және басқа да салдарларына, сондай-ақ кәсіптік қызметте басшылықтың негізгі функцияларын (мақсатты болжау, ұйымдастыру, бақылау, орындаушыларды ынталандыру) толық іске асыруға байланысты болады.
9. СБШ-да біліктілік деңгейлерін әзірлеудің негізгі қағидаты біліктілік деңгейлерінің төменнен жоғарыға қарай дамуының үздіксіздігі мен сабақтастығы, оларды сипаттау ашықтығы болып табылады.
10. Біліктілік деңгейі белгілі бір білім беру бағдарламасын игеру және/немесе практикалық тәжірибе нәтижесі болып табылады.
Біліктілікті өсіру немесе әрбір деңгейде оның бейінін өзгерту үшін тиісті лицензиялары бар ұйымдарда біліктілігін арттыру және кадрларды қайта даярлау жүйесінің қосымша білім беру бағдарламалары бойынша оқыту жүргізіледі.
Біліктілік деңгейі практикалық жұмыс тәжірибесін меңгеруіне, өз бетінше білім алуына және оқуына қарай өсуі мүмкін.
Білім беру мен оқытудың әртүрлі нысандарын есепке алу салалық біліктілік жүйелерінің ішінде жүргізілетін болады.
Дербес білім беру траекториясын құру жұмыскердің білімі мен практикалық тәжірибесін, біліктілікті арттыру курстарын ескеру арқылы жүзеге асырылады, бұл біліктілік деңгейлерінің тігінен де, көлденеңінен де ілгерілеуіне мүмкіндік береді.
Біліктілік деңгейлерінің білім беру және оқытудың ұлттық жүйесі деңгейлерімен ара-қатынасы СБШ-ға 2-қосымшада көрсетілген біліктілікке қол жеткізу көрсеткіші бойынша айқындалады.

«Металлургия» саласындағы
салалық біліктілік шеңберіне
1-қосымша

«Металлургия» саласындағы
салалық біліктілік шеңберінің құрылымы

Ұлттық біліктілік шеңберінің (ҰБШ) деңгейі	Салалық біліктілік шеңбері (СБШ) деңгейі	Кәсіби қызмет салалары: 1. Бастапқы және қосалқы материалдарды өндіру
		Жеке және кәсіби құзыретіне қойылатын талаптар	Білігі мен дағдысына қойылатын талаптар	Білуіне қойылатын талаптар
1	1	Дербестігі: міндеттерді орындау барысында өте төмен дербестік деңгейінде толық басшылық жасалатын жұмыс. Жауапкершілігі: жұмыстардың орындалуы, өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі үшін. Күрделілігі: нұсқаулық бойынша жұмыс істеу.	Бір үлгідегі жеңіл практикалық тапсырмаларды орындайды, өзін-өзі бақылау және өзін-өзі басқара білу дағдыларын көрсетеді.	Еңбек пәні, оны өзгерту процестері және тиісті орындаушылық әрекеттер топтамасы туралы базалық білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
2	2	Дербестігі: белгілі жағдайларда белгілі бір дербестігі бар, басшылық жасалатын жұмыс; басшылық жасап оқыту. Жауапкершілігі: қарапайым тапсырмалардың орындалу нәтижелері, өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі, қоршаған ортаны қорғау талаптарының орындалуы, бастапқы және қосалқы материалдарды өндіру кезінде аз салмақты жұмыстардың орындалуы үшін. Күрделілігі: қарапайым бір үлгідегі міндеттерді орындау.	Жеңіл практикалық тапсырмаларды орындайды, қарапайым өндірістік жағдайларда өз іс-қимылдарын бақылау және түзету дағдыларын көрсетеді.	Еңбек пәні, қарапайым үлгілік міндеттерді орындау кезінде нәтижелерге қол жеткізу құралдары мен тәсілдері туралы базалық білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
3	3	Дербестігі: бір үлгідегі жағдайларда және кәсіптік қызметтердің басшылық жасалатын күрделі жағдайларында дербес жұмыстарды жүзеге асыру, оқытуды өз бетінше ұйымдастыру. Жауапкершілігі: жұмыстардың орындалу нәтижесі, өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі, қоршаған ортаны қорғау талаптарының орындалуы, бастапқы және қосалқы материалдарды өндіру кезінде орта салмақты жұмыстардың орындалуы үшін. Күрделілігі: бір үлгідегі практикалық тапсырмаларды орындау; білім және практикалық тәжірибе негізінде әрекет ету тәсілін таңдай білу.	Стандартты практикалық тапсырмаларды орындайды, жоспарлау, қойылған міндеттерді орындау тәсілдерін таңдай білу, қызмет көрсетілетін жабдық жұмысындағы ақауларды анықтау және жою, оны жөндеу жұмысына қатысу дағдыларын көрсетеді.	Еңбек пәнін өзгерту технологиялары, еңбекті, технологиялық процесс негіздерін жоспарлау мен ұйымдастыру, қолданылатын жабдықтың құрылысы, жұмыс істеу қағидаттары, материалдардың түрлері мен пайдаланылу мақсаты туралы білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
4	4	Дербестігі: бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: нормалардың іске асырылуы кезіндегі нәтиже, өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі, қоршаған ортаны қорғау талаптарының орындалуы, бастапқы және қосалқы материалдарды өндіру кезінде ауыр салмақты жұмыстардың орындалуы үшін. Күрделілігі: жұмыс жағдайын өз бетінше талдауды талап ететін әр түрлі үлгідегі практикалық міндеттерді шешу.	Алынған тапсырмаларды нақтылайды, бағыныштылардың міндеттерін белгілейді, қызметтерінің нәтижесін бағалайды, білім және дағдылардың жетіспеуін анықтайды, қызметкерлерді кәсіпқойлығын жоғарылатуға ынталандырады, технологиялық процесті жүргізуге қатысады.	Кәсіби міндеттерді белгілеу және шешу амалдары, қағидаттары және тәсілдері, қарым-қатынас этикасы мен психологиясы, еңбек уәждемесі және еңбекке ынталандыру тәсілдері, технологиялық процестің негіздері, қолданылатын жабдықтың құрылысы, жұмыс істеу қағидаттары, материалдардың түрлері мен қолданылу мақсаты туралы білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
5	5	Дербестігі: кәсіпорын қызметінің технологиялық процесс учаскесі мен стратегиясы шегіндегі басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: өз еңбегін бағалау және жетілдіру, өзі оқу және басқаларды оқыту, өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі, қоршаған ортаны қорғау талаптарының орындалуы, өндірістік және технологиялық процестердің орындалуы үшін. Күрделілігі: әр түрлі өзгермелі жұмыс жағдайында шешім табу тәсілдерін таңдап алу негізінде практикалық міндеттерді шешу.	Тапсырысты түсіну, жағдайды және өзінің іс-қимылдарын талдау, шешім қабылдау және оларды іске асыруға жағдай жасау, командалық жұмыс, басқарушылық және орындаушылық кәсіпқойлықты жоғарылату тұрғысынан қызметті бақылау және түзету, қызмет көрсетілетін жабдықтың жай-күйін және материалдарды, құрал-сайманды, қорғану құралдарын ұтымды пайдалану дағдыларын көрсетеді.	Кәсіби жағдайларды жүйелік талдау және жобалау әдіснамасы, басқарушылық шешімдерді қабылдау тәсілдері, ұжым және ұжымдық құрылым, технологиялық процесс, пайдаланылатын материалдардың қасиеттері туралы білуі. Қолданылатын жабдықтың құрылысы мен пайдалану қағидалары. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
6	6	Дербестігі: жұмыстар жөнінде басқа учаскелермен келісім жасауды болжайтын, кәсіпорын қызметтерінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге және дамуға әкелуі мүмкін қызмет үдерістерін жоспарлау және әзірлеу, қызметкерлердің кәсіпқойлығын арттыруға жауапкершілігі. Күрделілігі: шешім қабылдау тәсілдерінің әр түрлілігін болжайтын міндеттерді шешуге бағытталған қызметтер	Белгісіздігі жоғары әлеуметтік және кәсіби жағдайларда жобалау және шешім қабылдау, өзін-өзі басқару мәдениеті, коммуникацияны ұйымдастыру және көзқарастарды келісу, нәтижелерді ресімдеу және олармен таныстыру, қазіргі заманғы бағдарламалық өнімдер мен техникалық құралдарды пайдалану дағдыларын көрсетеді, жабдықты дайындау мен жүктеуді басқару, жабдықтың жай-күйін және шикізат пен материалдардың ұтымды пайдаланылуын, электр энергиясының шығындалуын бақылау дағдыларын көрсетеді.	Әлеуметтік және кәсіби күрделі жағдайларда бірлесіп талдау, жобалау және шешім қабылдау әдіснамасы, коммуникацияны ұйымдастыру және көзқарастарды келісу, талдамалық және жобалық құжаттаманы ресімдеу және таныстыру тәсілдері, технологиялық процестер, материалдардың қасиеттері мен қолданылу мақсаттары, жабдық жұмысының негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштері, мемлекеттік стандарттар туралы білуі. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
7	7	Дербестігі: сала құрылымын жұмыс істету және дамыту стратегиясын құруды көздейтін басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге және дамуға әкелуі мүмкін қызмет үдерістерін жоспарлау және әзірлеу, қызметкерлердің кәсіпқойлығын арттыруға жауапкершілігі. Күрделілігі: даму мәселелерін шешу, жаңа тәсілдерді әзірлеу, әр түрлі әдістерді қолдануды көздейтін қызмет.	Міндет пен проблемаларды қою, инновациялық тәсілдерді, тұжырымдама жасау және қызмет стратегиясы әдістерін қолдана отырып, оларды жүйелі түрде шешу дағдыларын көрсетеді.	Тұжырымдаманы, стратегияны, қызметтің функционалдық модельдерін құру әдіснамасын, кадрларды даярлау саласындағы акмеологиялық әдістерді қолдана отырып, міндеттер мен проблемаларды қою мен жүйелі түрде шешу тәсілдері туралы білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
8	8	Дербестігі: мемлекеттік ауқымдағы саланың ірі институционалдық құрылымдарына жұмыс істету және дамыту стратегиясын құруды көздейтін басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге және дамуға әкелуі мүмкін қызмет үдерістерін жоспарлау, әзірлеу және оның нәтижелері. Күрделілігі: даму мәселелерін шешу, жаңа тәсілдерді әзірлеу, әр түрлі әдістерді қолдануды көздейтін қызмет қызметтер.	Жүйелік және стратегиялық ойлауды, логикалық әдістерді, кәсіби қызмет пен өзара іс-қимылдың модельдерін құру мен орындау әдістерін қолдана отырып, өзара тиімді шешімдерді қабылдау дағдыларын көрсетеді.	Қызметтің және өзара іс-қимылдың кооперативтік жүйелерін құру, макроәлеуметтік және макроэкономикалық жүйелерді үлгілеу және басқару әдіснамасы туралы білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.

Ұлттық біліктілік шеңберінің (ҰБШ) деңгейі	Салалық біліктілік шеңбері (СБШ) деңгейі	Кәсіби қызмет салалары: 1. Қара және түсті металдар құймасы мен прокатын өндіру
		Жеке және кәсіби құзыретіне қойылатын талаптар	Білігі мен дағдысына қойылатын талаптар	Білуіне қойылатын талаптар
1	1	Дербестігі: міндеттерді орындау барысында өте төмен дербестік деңгейінде толық басшылық жасалатын жұмыс. Жауапкершілігі: жұмыстардың орындалуы, өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі үшін. Күрделілігі: нұсқаулық бойынша жұмыс істеу.	Бір үлгідегі жеңіл практикалық тапсырмаларды орындайды, өзін-өзі бақылау және өзін-өзі басқара білу дағдыларын көрсетеді.	Еңбек пәні, оны өзгерту процестері және тиісті орындаушылық әрекеттер топтамасы туралы базалық білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
2	2	Дербестігі: белгілі жағдайларда белгілі бір дербестігі бар, басшылық жасалатын жұмыс; басшылық жасап оқыту. Жауапкершілігі: қарапайым тапсырмалардың орындалу нәтижелері, өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі, қоршаған ортаны қорғау талаптарының орындалуы, қара және түсті металдар құймасы мен прокатын өндіру кезінде аз салмақты жұмыстардың орындалуы үшін. Күрделілігі: қарапайым бір үлгідегі міндеттерді орындау.	Жеңіл практикалық тапсырмаларды орындайды, қарапайым өндірістік жағдайларда өз іс-қимылдарын бақылау және түзету дағдыларын көрсетеді.	Еңбек пәні, қарапайым үлгілік міндеттерді орындау кезінде нәтижелерге қол жеткізу құралдары мен тәсілдері туралы базалық білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
3	3	Дербестігі: бір үлгідегі жағдайларда және кәсіптік қызметтердің басшылық жасалатын күрделі жағдайларында дербес жұмыстарды жүзеге асыру, оқытуды өз бетінше ұйымдастыру. Жауапкершілігі: жұмыстардың орындалу нәтижесі, өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі, қоршаған ортаны қорғау талаптарының орындалуы, қара және түсті металдар құймасы мен прокатын өндіру кезінде орта салмақты жұмыстардың орындалуы үшін. Күрделілігі: бір үлгідегі практикалық тапсырмаларды орындау; білім және практикалық тәжірибе негізінде әрекет ету тәсілін таңдай білу.	Стандартты практикалық тапсырмаларды орындайды, жоспарлау, қойылған міндеттерді орындау тәсілдерін таңдай білу, қызмет көрсетілетін жабдық жұмысындағы ақауларды анықтау және жою, оны жөндеу жұмысына қатысу дағдыларын көрсетеді.	Еңбек пәнін өзгерту технологиялары, еңбекті, технологиялық процесс негіздерін жоспарлау мен ұйымдастыру, қолданылатын жабдықтың құрылысы, жұмыс істеу қағидаттары, материалдардың түрлері мен пайдаланылу мақсаты туралы білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
4	4	Дербестігі: бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: нормалардың іске асырылуы кезіндегі нәтиже, өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі, қоршаған ортаны қорғау талаптарының орындалуы, қара және түсті металдар құймасы мен прокатын өндіру кезінде ауыр салмақты жұмыстардың орындалуы үшін. Күрделілігі: жұмыс жағдайын өз бетінше талдауды талап ететін әр түрлі үлгідегі практикалық міндеттерді шешу.	Алынған тапсырмаларды нақтылайды, бағыныштылардың міндеттерін белгілейді, қызметтерінің нәтижесін бағалайды, білім және дағдылардың жетіспеуін анықтайды, қызметкерлерді кәсіпқойлығын жоғарылатуға ынталандырады, технологиялық процесті жүргізуге қатысады.	Кәсіби міндеттерді белгілеу және шешу амалдары, қағидаттары және тәсілдері, қарым-қатынас этикасы мен психологиясы, еңбек уәждемесі және еңбекке ынталандыру тәсілдері, технологиялық процестің негіздері, қолданылатын жабдықтың құрылысы, жұмыс істеу қағидаттары, материалдардың түрлері мен қолданылу мақсаты туралы білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
5	5	Дербестігі: кәсіпорын қызметінің технологиялық процесс учаскесі мен стратегиясы шегіндегі басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: өз еңбегін бағалау және жетілдіру, өзі оқу және басқаларды оқыту, өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі, қоршаған ортаны қорғау талаптарының орындалуы, өндірістік және технологиялық процестердің орындалуы үшін. Күрделілігі: әр түрлі өзгермелі жұмыс жағдайында шешім табу тәсілдерін таңдап алу негізінде практикалық міндеттерді шешу.	Тапсырысты түсіну, жағдайды және өзінің іс-қимылдарын талдау, шешім қабылдау және оларды іске асыруға жағдай жасау, командалық жұмыс, басқарушылық және орындаушылық кәсіпқойлықты жоғарылату тұрғысынан қызметті бақылау және түзету, қызмет көрсетілетін жабдықтың жай-күйін және материалдарды, құрал-сайманды, қорғану құралдарын ұтымды пайдалану дағдыларын көрсетеді.	Кәсіби жағдайларды жүйелік талдау және жобалау әдіснамасы, басқарушылық шешімдерді қабылдау тәсілдері, ұжым және ұжымдық құрылым, технологиялық процесс, пайдаланылатын материалдардың қасиеттері туралы білуі. Қолданылатын жабдықтың құрылысы мен пайдалану қағидалары. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
6	6	Дербестігі: жұмыстар жөнінде басқа учаскелермен келісім жасауды болжайтын, кәсіпорын қызметтерінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге және дамуға әкелуі мүмкін қызмет үдерістерін жоспарлау және әзірлеу, қызметкерлердің кәсіпқойлығын арттыруға жауапкершілігі. Күрделілігі: шешім қабылдау тәсілдерінің әр түрлілігін болжайтын міндеттерді шешуге бағытталған қызметтер.	Белгісіздігі жоғары әлеуметтік және кәсіби жағдайларда жобалау және шешім қабылдау, өзін-өзі басқару мәдениеті, коммуникацияны ұйымдастыру және көзқарастарды келісу, нәтижелерді ресімдеу және олармен таныстыру, қазіргі заманғы бағдарламалық өнімдер мен техникалық құралдарды пайдалану дағдыларын көрсетеді, жабдықты дайындау мен жүктеуді басқару, жабдықтың жай-күйін және шикізат пен материалдардың ұтымды пайдаланылуын, электр энергиясының шығындалуын бақылау дағдыларын көрсетеді.	Әлеуметтік және кәсіби күрделі жағдайларда бірлесіп талдау, жобалау және шешім қабылдау әдіснамасы, коммуникацияны ұйымдастыру және көзқарастарды келісу, талдамалық және жобалық құжаттаманы ресімдеу және таныстыру тәсілдері, технологиялық процестер, материалдардың қасиеттері мен қолданылу мақсаттары, жабдық жұмысының негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштері, мемлекеттік стандарттар туралы білуі. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
7	7	Дербестігі: сала құрылымын жұмыс істету және дамыту стратегиясын құруды көздейтін басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге және дамуға әкелуі мүмкін қызмет үдерістерін жоспарлау және әзірлеу, қызметкерлердің кәсіпқойлығын арттыруға жауапкершілігі. Күрделілігі: даму мәселелерін шешу, жаңа тәсілдерді әзірлеу, әр түрлі әдістерді қолдануды көздейтін қызмет.	Міндет пен проблемаларды қою, инновациялық тәсілдерді, тұжырымдама жасау және қызмет стратегиясы әдістерін қолдана отырып, оларды жүйелі түрде шешу дағдыларын көрсетеді.	Тұжырымдаманы, стратегияны, қызметтің функционалдық модельдерін құру әдіснамасын, кадрларды даярлау саласындағы акмеологиялық әдістерді қолдана отырып, міндеттер мен проблемаларды қою мен жүйелі түрде шешу тәсілдері туралы білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
8	8	Дербестігі: мемлекеттік ауқымдағы саланың ірі институционалдық құрылымдарына жұмыс істету және дамыту стратегиясын құруды көздейтін басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге және дамуға әкелуі мүмкін қызмет үдерістерін жоспарлау, әзірлеу және оның нәтижелері. Күрделілігі: даму мәселелерін шешу, жаңа тәсілдерді әзірлеу, әр түрлі әдістерді қолдануды көздейтін қызмет қызметтер.	Жүйелік және стратегиялық ойлауды, логикалық әдістерді, кәсіби қызмет пен өзара іс-қимылдың модельдерін құру мен орындау әдістерін қолдана отырып, өзара тиімді шешімдерді қабылдау дағдыларын көрсетеді.	Қызметтің және өзара іс-қимылдың кооперативтік жүйелерін құру, макроәлеуметтік және макроэкономикалық жүйелерді үлгілеу және басқару әдіснамасы туралы білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.

Ұлттық біліктілік шеңберінің (ҰБШ) деңгейі	Салалық біліктілік шеңбері (СБШ) деңгейі	Кәсіби қызмет салалары: 1. Механизм мен агрегаттарды жөндеу және оларға қызмет көрсету
		Жеке және кәсіби құзыретіне қойылатын талаптар	Білігі мен дағдысына қойылатын талаптар	Білуіне қойылатын талаптар
1	1	Дербестігі: міндеттерді орындау барысында өте төмен дербестік деңгейінде толық басшылық жасалатын жұмыс. Жауапкершілігі: жұмыстардың орындалуы, өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі үшін. Күрделілігі: нұсқаулық бойынша жұмыс істеу.	Бір үлгідегі жеңіл практикалық тапсырмаларды орындайды, өзін-өзі бақылау және өзін-өзі басқара білу дағдыларын көрсетеді.	Еңбек пәні, оны өзгерту процестері және тиісті орындаушылық әрекеттер топтамасы туралы базалық білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
2	2	Дербестігі: белгілі жағдайларда белгілі бір дербестігі бар, басшылық жасалатын жұмыс; басшылық жасап оқыту. Жауапкершілігі: қарапайым тапсырмалардың орындалу нәтижелері, өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі, қоршаған ортаны қорғау талаптарының орындалуы, механизм мен агрегаттарды жөндеу және оларға қызмет көрсету кезінде аз салмақты жұмыстардың орындалуы үшін. Күрделілігі: қарапайым бір үлгідегі міндеттерді орындау.	Жеңіл практикалық тапсырмаларды орындайды, қарапайым өндірістік жағдайларда өз іс-қимылдарын бақылау және түзету дағдыларын көрсетеді.	Еңбек пәні, қарапайым үлгілік міндеттерді орындау кезінде нәтижелерге қол жеткізу құралдары мен тәсілдері туралы базалық білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
3	3	Дербестігі: бір үлгідегі жағдайларда және кәсіптік қызметтердің басшылық жасалатын күрделі жағдайларында дербес жұмыстарды жүзеге асыру, оқытуды өз бетінше ұйымдастыру. Жауапкершілігі: жұмыстардың орындалу нәтижесі, өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі, қоршаған ортаны қорғау талаптарының орындалуы, механизм мен агрегаттарды жөндеу және оларға қызмет көрсету кезінде орта салмақты жұмыстардың орындалуы үшін. Күрделілігі: бір үлгідегі практикалық тапсырмаларды орындау; білім және практикалық тәжірибе негізінде әрекет ету тәсілін таңдай білу.	Стандартты практикалық тапсырмаларды орындайды, жоспарлау, қойылған міндеттерді орындау тәсілдерін таңдай білу, қызмет көрсетілетін жабдық жұмысындағы ақауларды анықтау және жою, оны жөндеу жұмысына қатысу дағдыларын көрсетеді.	Еңбек пәнін өзгерту технологиялары, еңбекті, технологиялық процесс негіздерін жоспарлау мен ұйымдастыру, қолданылатын жабдықтың құрылысы, жұмыс істеу қағидаттары, материалдардың түрлері мен пайдаланылу мақсаты туралы білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
4	4	Дербестігі: бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: нормалардың іске асырылуы кезіндегі нәтиже, өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі, қоршаған ортаны қорғау талаптарының орындалуы, механизм мен агрегаттарды жөндеу және оларға қызмет көрсету кезінде ауыр салмақты жұмыстардың орындалуы үшін. Күрделілігі: жұмыс жағдайын өз бетінше талдауды талап ететін әр түрлі үлгідегі практикалық міндеттерді шешу.	Алынған тапсырмаларды нақтылайды, бағыныштылардың міндеттерін белгілейді, қызметтерінің нәтижесін бағалайды, білім және дағдылардың жетіспеуін анықтайды, қызметкерлерді кәсіпқойлығын жоғарылатуға ынталандырады, технологиялық процесті жүргізуге қатысады.	Кәсіби міндеттерді белгілеу және шешу амалдары, қағидаттары және тәсілдері, қарым-қатынас этикасы мен психологиясы, еңбек уәждемесі және еңбекке ынталандыру тәсілдері, технологиялық процестің негіздері, қолданылатын жабдықтың құрылысы, жұмыс істеу қағидаттары, материалдардың түрлері мен қолданылу мақсаты туралы білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
5	5	Дербестігі: кәсіпорын қызметінің технологиялық процесс учаскесі мен стратегиясы шегіндегі басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: өз еңбегін бағалау және жетілдіру, өзі оқу және басқаларды оқыту, өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі, қоршаған ортаны қорғау талаптарының орындалуы, өндірістік және технологиялық процестердің орындалуы үшін жауапкершілігі. Күрделілігі: әр түрлі өзгермелі жұмыс жағдайында шешім табу тәсілдерін таңдап алу негізінде практикалық міндеттерді шешу.	Тапсырысты түсіну, жағдайды және өзінің іс-қимылдарын талдау, шешім қабылдау және оларды іске асыруға жағдай жасау, командалық жұмыс, басқарушылық және орындаушылық кәсіпқойлықты жоғарылату тұрғысынан қызметті бақылау және түзету, қызмет көрсетілетін жабдықтың жай-күйін және материалдарды, құрал-сайманды, қорғану құралдарын ұтымды пайдалану дағдыларын көрсетеді.	Кәсіби жағдайларды жүйелік талдау және жобалау әдіснамасы, басқарушылық шешімдерді қабылдау тәсілдері, ұжым және ұжымдық құрылым, технологиялық процесс, пайдаланылатын материалдардың қасиеттері туралы білуі. Қолданылатын жабдықтың құрылысы мен пайдалану қағидалары. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
6	6	Дербестігі: жұмыстар жөнінде басқа учаскелермен келісім жасауды болжайтын, кәсіпорын қызметтерінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге және дамуға әкелуі мүмкін қызмет үдерістерін жоспарлау және әзірлеу, қызметкерлердің кәсіпқойлығын арттыруға жауапкершілігі. Күрделілігі: шешім қабылдау тәсілдерінің әр түрлілігін болжайтын міндеттерді шешуге бағытталған қызметтер	Белгісіздігі жоғары әлеуметтік және кәсіби жағдайларда жобалау және шешім қабылдау, өзін-өзі басқару мәдениеті, коммуникацияны ұйымдастыру және көзқарастарды келісу, нәтижелерді ресімдеу және олармен таныстыру, қазіргі заманғы бағдарламалық өнімдер мен техникалық құралдарды пайдалану дағдыларын көрсетеді, жабдықты дайындау мен жүктеуді басқару, жабдықтың жай-күйін және шикізат пен материалдардың ұтымды пайдаланылуын, электр энергиясының шығындалуын бақылау дағдыларын көрсетеді.	Әлеуметтік және кәсіби күрделі жағдайларда бірлесіп талдау, жобалау және шешім қабылдау әдіснамасы, коммуникацияны ұйымдастыру және көзқарастарды келісу, талдамалық және жобалық құжаттаманы ресімдеу және таныстыру тәсілдері, технологиялық процестер, материалдардың қасиеттері мен қолданылу мақсаттары, жабдық жұмысының негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштері, мемлекеттік стандарттар туралы білуі. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
7	7	Дербестігі: сала құрылымын жұмыс істету және дамыту стратегиясын құруды көздейтін басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге және дамуға әкелуі мүмкін қызмет үдерістерін жоспарлау және әзірлеу, қызметкерлердің кәсіпқойлығын арттыруға жауапкершілігі. Күрделілігі: даму мәселелерін шешу, жаңа тәсілдерді әзірлеу, әр түрлі әдістерді қолдануды көздейтін қызмет.	Міндет пен проблемаларды қою, инновациялық тәсілдерді, тұжырымдама жасау және қызмет стратегиясы әдістерін қолдана отырып, оларды жүйелі түрде шешу дағдыларын көрсетеді.	Тұжырымдаманы, стратегияны, қызметтің функционалдық модельдерін құру әдіснамасын, кадрларды даярлау саласындағы акмеологиялық әдістерді қолдана отырып, міндеттер мен проблемаларды қою мен жүйелі түрде шешу тәсілдері туралы білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
8	8	Дербестігі: мемлекеттік ауқымдағы саланың ірі институционалдық құрылымдарына жұмыс істету және дамыту стратегиясын құруды көздейтін басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге және дамуға әкелуі мүмкін қызмет үдерістерін жоспарлау, әзірлеу және оның нәтижелері. Күрделілігі: даму мәселелерін шешу, жаңа тәсілдерді әзірлеу, әр түрлі әдістерді қолдануды көздейтін қызмет қызметтер.	Жүйелік және стратегиялық ойлауды, логикалық әдістерді, кәсіби қызмет пен өзара іс-қимылдың модельдерін құру мен орындау әдістерін қолдана отырып, өзара тиімді шешімдерді қабылдау дағдыларын көрсетеді.	Қызметтің және өзара іс-қимылдың кооперативтік жүйелерін құру, макроәлеуметтік және макроэкономикалық жүйелерді үлгілеу және басқару әдіснамасы туралы білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.

«Металлургия» саласындағы
салалық біліктілік шеңберіне
2-қосымша

Бiлiктiлiкке қол жеткiзу көрсеткiшi

Бiлiктiлiк деңгейi	Тиiстi деңгейдегi бiлiктiлiкке қол жеткiзу жолдары
1	Практикалық тәжiрибе және/немесе жұмыс орнында қысқа мерзiмдi оқыту (нұсқау) және/немесе бастауыштан кем емес орта бiлiмi болған кезде қысқа мерзiмдi курстар.
2	Практикалық тәжiрибе және/немесе негiзгi орта бiлiмнен кем емес жалпы орта бiлiмi болған кезде кәсiби даярлау (бiлiм беру мекемесi негiзiнде қысқа мерзiмдi курстар немесе корпоративтi бiлiм беру) және/немесе ересектердi қайта даярлау.
3	Практикалық тәжiрибе және/немесе жалпы орта бiлiм немесе негiзгi орта бiлiмнiң негiзiнде техникалық және кәсiби бiлiм немесе практикалық тәжiрибесiз жалпы орта бiлiм болған кезде кәсiби даярлау (бiлiм беру мекемелерiнiң негiзiнде бiр жылға дейiн кәсiби даярлау бағдарламалары бойынша курстар немесе корпоративтi оқыту).
4	Жоғары дәрежелi техникалық және кәсiби бiлiм (қосымша кәсiби дайындық) және практикалық тәжiрибе.
5	Техникалық және кәсiби бiлiм (орта буын маманы), ортадан кейiнгi бiлiм, практикалық тәжiрибе, немесе жоғары бiлiм.
6	Жоғары бiлiм, практикалық тәжiрибе.
7	Жоғары бiлiм, практикалық тәжiрибе, немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi бiлiм, практикалық тәжiрибе.
8	Жоғары бiлiм, практикалық тәжiрибе, немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi бiлiм, практикалық тәжiрибе. Осы бiлiктiлiк деңгейiнде жоғары бiлiм «Бiлiм туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шiлдедегi Заңы қабылданғанға дейiн алынған жоғары бiлiмдi, сондай-ақ осы заңда белгiленген бiлiм деңгейiне сәйкес айқындалған жоғары бiлiмнен кейiнгi бiлiмдi қамтиды.