Об утверждении Правил осуществления организацией, специализирующейся на улучшении качества кредитных портфелей банков второго уровня, видов деятельности, а также Требований к приобретаемым (приобретенным) организацией, специализирующейся на улучшении качества кредитных портфелей банков второго уровня, активам и правам требования

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 24 сентября 2014 года № 179. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 10 ноября 2014 года № 9866. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 16 апреля 2018 года № 65 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования)

Сноска. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка РК от 16.04.2018 № 65 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Сноска. Заголовок в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.04.2017 № 77 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

В целях совершенствования нормативных правовых актов Республики Казахстан Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить:

1) Правила осуществления организацией, специализирующейся на улучшении качества кредитных портфелей банков второго уровня, видов деятельности согласно приложению 1 к настоящему постановлению;

2) Требования к приобретаемым (приобретенным) организацией, специализирующейся на улучшении качества кредитных портфелей банков второго уровня, активам и правам требования согласно приложению 2 к настоящему постановлению.

Сноска. Пункт 1 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 28.04.2017 № 77 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

2. Признать утратившими силу:

1) постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 4 июля 2012 года № 215 "Об утверждении Правил осуществления организацией, специализирующейся на улучшении качества кредитных портфелей банков второго уровня, оценки и приобретения сомнительных и безнадежных активов, а также Требований к приобретаемым (приобретенным) ею сомнительным и безнадежным активам" (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 7865, опубликованное 13 сентября 2012 года в газете "Казахстанская правда" № 308-309 (27127-27128);

2) постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 11 декабря 2013 года № 272 "О внесении изменения в постановление Правления Национального Банка от 4 июля 2012 года № 215 "Об утверждении Правил осуществления организацией, специализирующейся на улучшении качества кредитных портфелей банков второго уровня, оценки и приобретения сомнительных и безнадежных активов, а также Требований к приобретаемым (приобретенным) ею сомнительным и безнадежным активам" (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 9102, опубликованное 10 февраля 2014 года в информационно-правовой системе нормативных правовых актов Республики Казахстан "Әділет", 6 марта 2014 года в газете "Казахстанская правда" № 45 (27666).

3. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель
Национального Банка	К. Келимбетов

Приложение 1 к постановлению Правления Национального Банка Республики Казахстан от 24 сентября 2014 года № 179

Правила
осуществления организацией, специализирующейся на улучшении
качества кредитных портфелей банков второго уровня,
видов деятельности

Сноска. Приложение 1 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.05.2015 № 87 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

1. Настоящие Правила осуществления организацией, специализирующейся на улучшении качества кредитных портфелей банков второго уровня, видов деятельности (далее - Правила) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан от 31 августа 1995 года "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан" (далее - Закон) и устанавливают порядок осуществления организацией, специализирующейся на улучшении качества кредитных портфелей банков второго уровня (далее - Организация), видов деятельности, предусмотренных пунктом 2 статьи 5-1 Закона.

2. Для целей Правил используются следующие понятия:

1) активы и права требования – имущество, доли участия в уставном капитале юридических лиц, права требования по займам (проектам финансирования), приобретаемые Организацией у юридических лиц, ранее являвшихся банком;

2) балансовая стоимость - совокупная стоимость основного долга, начисленного вознаграждения, неустойки (штрафа, пени), премии или дисконта с учетом провизии (резервов), сформированных в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности;

3) сомнительные и безнадежные активы - права требования по займам, выданным банками, с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению свыше девяноста календарных дней без учета сформированных резервов по ним при условии соответствия займов критериям, установленным в пункте 4 Требований к приобретаемым (приобретенным) организацией, специализирующейся на улучшении качества кредитных портфелей банков второго уровня, активам и правам требования;

4) обусловленное финансирование - предоставление Организацией банку финансовых ресурсов в виде размещения денег в банке на условиях договора банковского вклада, предусматривающих в том числе обязательство банка по снижению объема сомнительных и безнадежных активов, оцениваемых по балансовой стоимости в объеме не менее размера размещаемого банковского вклада в течение не более 6 (шести) последующих календарных месяцев;

5) договор - договор, заключаемый между Организацией и банком, предметом которого является приобретение Организацией сомнительных и безнадежных активов.

Сноска. Пункт 2 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.04.2017 № 77 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

3. Стоимость сомнительных и безнадежных активов, приобретаемых Организацией, определяется одним из следующих способов:

1) по стоимости сомнительных и безнадежных активов, определяемой независимой оценочной компанией, обладающей лицензией на осуществление деятельности по оценке имущества (за исключением объектов интеллектуальной собственности, стоимости нематериальных активов), а также оценке объектов интеллектуальной собственности, стоимости нематериальных активов, и опытом работы на рынке оценочной деятельности не менее 5 (пяти) лет (далее - независимая оценочная компания);

2) по стоимости сомнительных и безнадежных активов, определяемой независимой оценочной компанией с применением дисконта;

3) по балансовой стоимости на дату заключения договора;

4) по балансовой стоимости с применением дисконта на дату заключения договора.

Организация выбирает способ определения стоимости приобретаемого сомнительных и безнадежных активов.

4. В случае наличия в составе обеспечения приобретаемых сомнительных и безнадежных активов залогового имущества - производственных имущественных комплексов, оборудования и технологических линий, объектов незавершенного строительства, к независимой оценочной компании и к применяемым ею процедурам оценки предъявляются требования по комплексному обследованию предметов залога, включая мероприятия по инвентаризации и (или) инспекции, и (или) техническому аудиту, и (или) технологической экспертизе, за исключением случаев одновременной продажи приобретенных Организацией сомнительных и безнадежных активов покупателю (инвестору), в том числе на условиях отсрочки платежа.

Перечень независимых оценочных компаний, привлекаемых для оценки сомнительных и безнадежных активов, определяется Организацией по согласованию с банком при условии соблюдения требования подпункта 1) пункта 3 Правил.

Финансирование расходов на проведение независимой оценки определяется по соглашению Организации и банка.

В случае несогласия банка или Организации с результатами проведенной независимой оценки сомнительных и безнадежных активов допускается привлечение аудиторской компании для проведения аудита применяемых независимыми оценочными компаниями процедур и их соответствия стандартам оценки. Расходы на привлечение аудиторской компании осуществляются за счет стороны, выразившей несогласие с результатами проведенной независимой оценки.

Если Организацией по результатам проведенной независимой оценки, расходы по которой были понесены Организацией, будет установлено несоответствие сомнительных и безнадежных активов, представленных банком к выкупу Организацией, критериям Требований к приобретаемым сомнительным и безнадежным активам, банк возмещает расходы по проведению данной оценки.

5. Дисконт к стоимости сомнительного и безнадежного активов определяется Организацией в порядке, предусмотренном внутренними нормативными документами Организации, для расчета рисков и расходов Организации, связанных с приобретением, содержанием и последующей реализацией сомнительных и безнадежных активов.

6. При приобретении сомнительных и безнадежных активов, если стоимость сомнительных и безнадежных активов, предложенная банком, выше стоимости сомнительных и безнадежных активов, предложенной Организацией, то по требованию Организации возможные расходы от снижения стоимости сомнительных и безнадежных активов возмещаются банком, его акционером (крупным участником или банковским холдингом) или третьим лицом путем исполнения гарантии или опциона, выпущенных для Организации.

По требованию Организации в обеспечение исполнения гарантии или опциона на сумму возможных расходов от снижения стоимости сомнительных и безнадежных активов банком либо его акционером (крупным участником или банковским холдингом) предоставляются в залог ликвидные активы.

Необходимость обеспечения исполнения гарантии или опциона, а также перечень ликвидных активов, предоставляемых в залог, определяются условиями договора между банком, передавшим сомнительные и безнадежные активы, и Организацией.

7. В случае предоставления отсрочки платежа покупателю (инвестору) при одновременной продаже приобретенных Организацией сомнительных и безнадежных активов обязательства покупателя (инвестора) по оплате обеспечиваются путем предоставления Организации акционером банка, у которого Организацией приобретены сомнительные и безнадежные активы, или третьим лицом ликвидного залогового обеспечения.

8. Управление сомнительными и безнадежными активами, приобретенными Организацией у банков, осуществляется одним из следующих способов:

1) Организацией самостоятельно;

2) банками, у которых Организацией были приобретены сомнительные и безнадежные активы;

3) иными финансовыми организациями, профессиональными экспертами, международными аудиторами и аудиторскими организациями.

9. Условиями договора банковского вклада предусматривается право Организации на досрочный возврат банковского вклада частично (в размере не сниженного объема сомнительных и безнадежных активов, оцениваемых по балансовой стоимости) либо в полном размере в случае невыполнения банком обязательств, принятых им в рамках обусловленного финансирования.

10. Договор доверительного управления между Организацией и банком, соответственно передающим и принимающим сомнительные и безнадежные активы, содержит порядок распределения доходов (расходов) от восстановления (снижения) стоимости приобретенных сомнительных и безнадежных активов между банком и Организацией.

11. Решение о заключении сделки, в результате которой Организацией приобретаются активы и права требования юридических лиц, ранее являвшихся банком, на сумму десять и более процентов от размера ее активов, принимается акционером Организации с учетом положений части второй пункта 1 статьи 69 Закона Республики Казахстан от 13 мая 2003 года "Об акционерных обществах".

Сделка, в результате которой Организацией приобретаются активы и права требования юридических лиц, ранее являвшихся банком, на сумму менее десяти процентов от размера ее активов, заключается с учетом положений, предусмотренных в пунктах 3, 4, 5 и 6 Правил.

Передача активов и прав требований в пользу Организации осуществляется с обязательным раскрытием юридическим лицом, ранее являвшимся банком, информации обо всех имеющихся обременениях, арестах, решениях арбитражных, судебных и других компетентных органов (в том числе иностранных), возбужденных уголовных делах, гражданских исках и других притязаниях третьих лиц по активам.

Сноска. Пункт 11 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.04.2017 № 77 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

Приложение 2 к постановлению Правления Национального Банка Республики Казахстан от 24 сентября 2014 года № 179

Сноска. Требования в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.04.2017 № 77 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

Требования к приобретаемым (приобретенным) организацией, специализирующейся на улучшении качества кредитных портфелей банков второго уровня, активам и правам требования

1. Настоящие Требования к приобретаемым (приобретенным) организацией, специализирующейся на улучшении качества кредитных портфелей банков второго уровня, активам и правам требования (далее - Требования) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан от 31 августа 1995 года "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан" и устанавливают требования к приобретаемым (приобретенным) организацией, специализирующейся на улучшении качества кредитных портфелей банков второго уровня (далее - Организация), активам и правам требования.

2. Для целей Требований используются следующие понятия:

1) активы и права требования - имущество, доли участия в уставном капитале юридических лиц, права требования по займам, сомнительные и безнадежные активы;

2) сомнительные и безнадежные активы - права требования по займам, выданным банками, с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению свыше девяноста календарных дней без учета сформированных резервов по ним при условии соответствия займов критериям, установленным в пункте 4 Требований;

3) суверенный рейтинг Республики Казахстан - рейтинги, присвоенные Республике Казахстан международными рейтинговыми агентствами Standard & Poor's, Fitch Ratings, Moody's Investors Service;

4) группа заемщиков - группа юридических лиц-заемщиков по займам, выданным в рамках одной кредитной линии, являющихся одновременно акционерами или участниками либо созаемщиками, залогодателями, гарантами юридических лиц-заемщиков в данной группе;

5) договор - договор, заключаемый между Организацией и банком, предметом которого является приобретение Организацией сомнительных и безнадежных активов банка.

3. Активы и права требования приобретаются Организацией, в случае если балансовая стоимость каждого актива или права требования составляет не менее стократного размера месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год.

4. Права требования по займам приобретаются Организацией в случае соответствия таких займов одновременно всем следующим критериям:

1) займы (в том числе выданные группе заемщиков в рамках одной кредитной линии) с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению свыше девяноста календарных дней;

2) заемщиками по займам являются юридические лица - резиденты Республики Казахстан и (или) группа заемщиков, за исключением юридических лиц с участием государства;

3) займы обеспечены залогом, в том числе ценными бумагами, выпущенными эмитентами - резидентами Республики Казахстан и включенными в официальный список акционерного общества "Казахстанская фондовая биржа", а также эмитентами - нерезидентами Республики Казахстан с кредитным рейтингом, соответствующим или превышающим суверенный рейтинг Республики Казахстан, за исключением видов залога, указанных в подпунктах 2) и 3) пункта 5 Требований;

4) остаток задолженности, включая сумму основного долга, начисленное вознаграждение, неустойку (штрафы, пеню), на дату заключения договора составляет 60 (шестьдесят) и более миллионов тенге или эквивалентную сумму в иностранной валюте;

5) основной вид деятельности заемщика (залогодателя) не относится к:

сельскому, лесному и рыбному хозяйству;

образованию;

здравоохранению и социальным услугам;

водоснабжению, канализационным системам, контролю над сбором и распределением отходов;

финансовой и страховой деятельности;

профессиональной, научной и технической деятельности;

деятельности в области административного и вспомогательного обслуживания;

предоставлению прочих видов услуг;

деятельности экстерриториальных организаций и органов;

государственному управлению и обороне, обязательному социальному обеспечению;

деятельности домашних хозяйств, нанимающих домашнюю прислугу и производящих товары и услуги для собственного потребления.

Положения настоящего пункта не распространяются на случаи совершения Организацией сделок по приобретению прав требований по займам у юридических лиц, ранее являвшихся банком.

5. Организация приобретает у банков права требования по займам, за исключением следующих случаев:

1) в отношении заемщика (залогодателя) проводятся процедуры санации, реабилитации или банкротства;

2) предметом залога является имущество и имущественные права, находящиеся за пределами Республики Казахстан, а в случаях одновременной продажи приобретенных Организацией сомнительных и безнадежных активов покупателю (инвестору), в том числе на условиях отсрочки платежа - за пределами территорий государств-участников Содружества Независимых Государств, за исключением ценных бумаг, выпущенных эмитентами - нерезидентами Республики Казахстан с кредитным рейтингом, соответствующим или превышающим суверенный рейтинг Республики Казахстан, либо имущество, ограниченное в гражданском обороте в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

3) единственным предметом залога по займу выступает:

объекты незавершенного строительства;

жилая недвижимость;

компьютерное оборудование и техника;

специальная техника;

товары в обороте;

имущество, поступающее в будущем;

предметы мебели;

права недропользования;

авторские права;

лицензии;

патенты;

права требования;

право землепользования;

право аренды;

право на товарный знак;

гарантии и поручительства третьих лиц.

6. Требования к доле стоимости отдельного предмета залога в общей залоговой стоимости обеспечения предусматриваются внутренними документами Организации.

7. Положения подпунктов 4) и 5) пункта 4, подпунктов 1) и 3) пункта 5, пункта 6 Требований не распространяются на случаи одновременной продажи приобретенных Организацией сомнительных и безнадежных активов покупателю (инвестору), в том числе на условиях отсрочки платежа.

Екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданатын ұйымның қызмет түрлерін жүзеге асыру қағидаларын, сондай-ақ Екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданатын ұйым сатып алатын (сатып алған) активтер мен талап ету құқықтарына қойылатын талаптарды бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2014 жылғы 24 қыркүйектегі № 179 қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылы 18 қарашада № 9866 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2018 жылғы 16 сәуірдегі № 65 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 16.04.2018 № 65 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
Ескерту. Қаулының тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.04.2017 № 77 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Мыналар:

1) осы қаулының 1-қосымшасына сәйкес Екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданған ұйымның қызмет түрлерін жүзеге асыру қағидалары;

2) осы қаулының 2-қосымшасына сәйкес Екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданатын ұйым сатып алатын (сатып алған) активтер мен талап ету құқықтарына қойылатын талаптар бекітілсін.

Ескерту. 1-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.04.2017 № 77 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2. Мыналардың:

1) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға мамандандырылған ұйымның күмәнді және үмітсіз активтерді бағалауды және иемденуді жүзеге асыру қағидаларын, сондай-ақ Иемденетін (иемденген) күмәнді және үмітсіз активтерге қойылатын талаптарды бекіту туралы" 2012 жылғы 4 шілдедегі № 215 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7865 тіркелген, 2012 жылғы 13 қыркүйекте "Егемен Қазақстан" газетінде № 603 (27676) жарияланған);

2) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға мамандандырылған ұйымның күмәнді және үмітсіз активтерді бағалауды және иемденуді жүзеге асыру қағидаларын, сондай-ақ Иемденетін (иемденген) күмәнді және үмітсіз активтерге қойылатын талаптарды бекіту туралы" 2012 жылғы 4 шілдедегі № 215 қаулысына өзгеріс енгізу туралы" 2013 жылғы 11 желтоқсандағы № 272 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9102 тіркелген, 2014 жылғы 10 ақпанда Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде, 2014 жылғы 6 наурызда "Егемен Қазақстан" газетінде № 45 (28269) жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

3. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Ұлттық Банк
Төрағасы	Қ. Келімбетов

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2014 жылғы 24 қыркүйектегі № 179 қаулысына 1-қосымша

Екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданатын ұйымның қызмет түрлерін жүзеге асыру қағидалары

Ескерту. Қағиданың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.04.2017 № 77 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2015 № 87 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Осы Екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданған ұйымның қызмет түрлерін жүзеге асыру қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" 1995 жылғы 31 тамыздағы Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі - Заң) сәйкес әзірленді және екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданған ұйымның (бұдан әрі - Ұйым) Заңның 5-1-бабының 2-тармағында көзделген қызмет түрлерін жүзеге асыру тәртібін белгілейді.

2. Қағидалардың мақсаттары үшін мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) активтер мен талап ету құқықтары – Ұйым бұрын банк болып табылған заңды тұлғалардан сатып алатын мүлік, заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысу үлестері, қарыздар (қаржыландыру жобалары) бойынша талап ету құқықтары;

2) баланстық құн – негізгі борыштың, есептелген сыйақының, тұрақсыздық айыбының (айыппұлдың, өсімпұлдың), сыйлықақының немесе халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптастырылған провизиялар (резервтер) ескерілген дисконттың жиынтық құны;

3) күмәнді және үмітсіз активтер – қарыздар Екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданатын ұйым сатып алатын (сатып алған) активтер мен талап ету құқықтарына қойылатын талаптардың 4-тармағында белгіленген өлшемшарттарға сәйкес келген жағдайда, негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша қалыптастырылған резервтерді есептемегенде олар бойынша күнтізбелік тоқсан күннен асатын мерзімі өткен берешегі бар банктер берген қарыздар бойынша талап ету құқықтары;

4) негізделген қаржыландыру – Ұйымның банктік салым шартының басқамен бірге баланстық құн бойынша бағаланатын күмәнді және үмітсіз активтердің көлемін қатарынан келесі күнтізбелік 6 (алты) айдан аспайтын мерзім ішінде орналастырылатын банктік салымның мөлшерінен кем емес көлемде төмендету бойынша банктің міндеттемесін көздейтін талаптарымен банкте ақша орналастыру түрінде банкке қаржы ресурстарын беруі;

5) шарт - нысаны Ұйымның күмәнді және үмітсіз активтерді сатып алуы болып табылатын Ұйым мен банктің арасында жасалатын шарт.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.04.2017 № 77 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

3. Ұйым сатып алатын күмәнді және үмітсіз активтердің құны мынадай тәсілдердің бірімен айқындалады:

1) мүлікті (зияткерлік меншік объектілерін, материалдық емес активтердің құнын қоспағанда) бағалау, сондай-ақ зияткерлік меншікті, материалдық емес активтердің құнын бағалау жөніндегі қызметті жүзеге асыруға лицензиясы және бағалау қызметі нарығында кемінде 5 (бес) жыл жұмыс тәжірибесі бар тәуелсіз бағалау компаниясы (бұдан әрі - тәуелсіз бағалау компаниясы) айқындайтын күмәнді және үмітсіз активтердің құны бойынша;

2) тәуелсіз бағалау компаниясы дисконтты қолдана отырып айқындайтын күмәнді және сенімсіз активтердің құны бойынша;

3) шарт жасау күнгі баланстық құн бойынша;

4) дисконтты қолдана отырып шарт жасау күнгі баланстық құн бойынша.

Ұйым сатып алынатын күмәнді және үмітсіз активтің құнын айқындау тәсілін дербес таңдайды.

4. Ұйым сатып алған күмәнді және үмітсіз активтерді бірмезгілде сату, оның ішінде төлемді кейінге қалдыру талаптарымен сату жағдайларын қоспағанда, сатып алынатын күмәнді және үмітсіз активтерді қамтамасыз ету құрамында өнеркәсіптік мүліктік кешендер кепілі, жабдық және технологиялық желілер, аяқталмаған құрылыс объектілері бар болған жағдайда тәуелсіз бағалау компаниясына және оған қолданылатын бағалау рәсімдеріне түгендеу және/немесе инспекция және/немесе техникалық аудит және/немесе технологиялық сараптама бойынша іс-шараларды қоса алғанда, кепіл заттарын кешенді зерттеу бойынша талаптар ұсынылады.

Күмәнді және үмітсіз активтерді бағалау үшін тартылатын тәуелсіз бағалау компанияларының тізбесін Ұйым банкпен келісім бойынша, Қағидалардың 3-тармағы 1) тармақшасының талаптарын сақтау шартымен айқындайды.

Тәуелсіз бағалау жүргізу шығыстарын қаржыландыру Ұйым мен банктің келісімі бойынша айқындалады.

Банк немесе Ұйым күмәнді және үмітсіз активтерге жүргізілген тәуелсіз бағалаудың нәтижелерімен келіспеген жағдайда, тәуелсіз бағалау компаниялары қолданатын рәсімдердің және олардың бағалау стандарттарына сәйкес келу аудитін жүргізу үшін аудиторлық компанияны тартуға жол беріледі. Аудиторлық компанияны тарту шығыстары жүргізілген тәуелсіз бағалау нәтижелерімен келіспеген тараптың есебінен жүзеге асырылады.

Егер Ұйым шығыстарының есебінен жүргізілген тәуелсіз бағалау нәтижелері бойынша Ұйым Ұйымның сатып алуы үшін банк ұсынған күмәнді және үмітсіз активтердің Сатып алынатын күмәнді және үмітсіз активтерге қойылатын талаптардың критерийлеріне сәйкес келмеуін анықтаса, банк осы бағалауды жүргізу бойынша шығыстарды өтейді.

5. Күмәнді және үмітсіз активтің құнына дисконтты Ұйымның күмәнді және сенімсіз активтерді иеленуге, ұстап тұруға және кейіннен өткізуге байланысты тәуекелдері мен шығыстарын есептеуге арналған Ұйымның ішкі нормативтік құжаттарында көзделген тәртіппен Ұйым дербес айқындайды.

6. Күмәнді және үмітсіз активтерді сатып алу кезінде, егер күмәнді және үмітсіз активтердің банк ұсынған құны күмәнді және үмітсіз активтердің Ұйым ұсынған құнынан жоғары болса, онда Ұйымның талап етуі бойынша күмәнді және үмітсіз активтердің құнын төмендетуден болуы ықтимал шығыстарды банк, оның акционері (ірі қатысушысы немесе банк холдингі) немесе үшінші тұлға Ұйым үшін шығарылған кепілдікті немесе опционды орындау жолымен өтейді.

Ұйымның талап етуі бойынша кепілдікті немесе опционды орындауды қамтамасыз ету үшін банк не оның акционері (ірі қатысушысы немесе банк холдингі) күмәнді және үмітсіз активтердің құнын төмендетуден болуы ықтимал шығыстардың сомасына өтімді активтерді кепілге ұсынады.

Кепілдікті немесе опционды орындауды қамтамасыз ету қажеттілігі, сондай-ақ кепілге ұсынылатын өтімді активтердің тізбесі күмәнді және үмітсіз активтерді ұсынған банк пен Ұйым арасындағы шарттың талаптарымен айқындалады.

7. Ұйым сатып алған күмәнді және үмітсіз активтерді бірмезгілде сату кезінде сатып алушыға (инвесторға) төлем жасауды кейінге қалдыру ұсынылған жағдайда сатып алушының (инвестордың) ақы төлеу жөніндегі міндеттемелері Ұйым күмәнді және үмітсіз активтерін сатып алған банк акционерінің немесе үшінші тұлғаның өтімді кепілмен қамтамасыз етуді ұсынуы арқылы қамтамасыз етіледі.

8. Банктерден Ұйым сатып алған күмәнді және үмітсіз активтерді басқару мынадай тәсілдердің бірімен жүзеге асырады:

1) Ұйым дербес түрде;

2) күмәнді және үмітсіз активтерін Ұйым сатып алған банктер;

3) өзге де қаржы ұйымдар, кәсіби сарапшылар және халықаралық аудиторлар мен аудиторлық ұйымдар.

9. Банктік салым шартының талаптарында Ұйымның банктік салымды ішінара (баланстық құны бойынша бағаланатын күмәнді және үмітсіз активтердің төмендетілмеген көлемі мөлшерінде) не банк ол негізделген қаржыландыру шеңберінде қабылдаған міндеттемелерді орындаған жағдайда толық мөлшерде мерзімінен бұрын қайтару құқығы көзделеді.

10. Ұйым мен тиісінше күмәнді және үмітсіз активтерді беретін және қабылдайтын банк арасындағы сенімгерлікпен басқару шартында сатып алынған күмәнді және үмітсіз активтердің құнын қалпына келтіруден (төмендетуден) түскен (болған) кірістерді (шығыстарды) банк пен Ұйымның арасында бөлу тәртібі қамтылады.

11. Ұйымның акционері нәтижесінде Ұйым бұрын банк болып табылған заңды тұлғалардың активтерін және талап ету құқықтарын өзінің активтері мөлшерінің он және одан көп пайызы сомасына сатып алатын мәмілені жасау туралы шешімді "Акционерлік қоғамдар туралы" 2003 жылғы 13 мамырдағы Қазақстан Республикасы Заңының 69-бабы 1-тармағы екінші бөлігінің ережелерін ескере отырып қабылдайды.

Нәтижесінде Ұйым бұрын банк болып табылған заңды тұлғалардың активтерін және талап ету құқықтарын өзінің активтерінің мөлшерінің он пайыздан кем сомасына сатып алатын мәміле Қағидалардың 3, 4, 5 және 6 тармақтарында көзделген ережелерді ескере отырып жасалады.

Активтерді және талап ету құқықтарын Ұйымның пайдасына беру бұрын банк болып табылған заңды тұлғаның барлық бар ауыртпалықтар, тыйым салулар, төрелік, сот және басқа құзыретті органдардың (оның ішінде шетелдік) шешімдері, қозғалған қылмыстық істер, азаматтық талап арыздары және үшінші тұлғалардың активтер бойынша басқа талаптары туралы ақпаратты міндетті түрде жария етуімен жүзеге асырылады.

Ескерту. 11-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.04.2017 № 77 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2014 жылғы 24 қыркүйектегі № 179 қаулысына 2-қосымша

Екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданатын ұйым сатып алатын (сатып алған) активтер мен талап ету құқықтарына қойылатын талаптар

Ескерту. Талап жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.04.2017 № 77 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Осы Екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданатын ұйым сатып алатын (сатып алған) активтер мен талап ету құқықтарына қойылатын талаптар (бұдан әрі – Талаптар) "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" 1995 жылғы 31 тамыздағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді және екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданатын ұйым (бұдан әрі – Ұйым) сатып алатын (сатып алған) активтер мен талап ету құқықтарына қойылатын талаптарды белгілейді.

2. Талаптардың мақсаттары үшін мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) активтер және талап ету құқықтары – мүлік, заңды тұлғалардың капиталына қатысу үлестері, қарыздар бойынша талап ету құқықтары, күмәнді және үмітсіз активтер;

2) күмәнді және үмітсіз активтер – қарыздар Талаптардың 4-тармағында белгіленген өлшемшарттарға сәйкес келген жағдайда, негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша қалыптастырылған резервтерді есептемегенде олар бойынша күнтізбелік тоқсан күннен асатын мерзімі өткен берешегі бар банктер берген қарыздар бойынша талап ету құқықтары;

3) Қазақстан Республикасының тәуелсіз рейтингі – Standard & Poor's, Fitch Ratings, Moody's Investors Service халықаралық рейтинг агенттіктері Қазақстан Республикасына тағайындаған рейтингтер;

4) қарыз алушылар тобы – бір кредиттік желі шеңберінде берілген қарыздар бойынша осы топта қарыз алушы-заңды тұлғалардың бірмезгілде акционерлері немесе қатысушылары не қоса қарыз алушылары, кепіл берушілері, кепілгерлері болып табылатын қарыз алушы-заңды тұлғалар тобы;

5) шарт – нысаны Ұйымның банктің күмәнді және үмітсіз активтерін сатып алуы болып табылатын Ұйым мен банктің арасында жасалатын шарт.

3. Ұйым активтерді және талап ету құқықтарын, егер әрбір активтің немесе талап ету құқығының баланстық құны республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің кемінде бір жүз еселенген мөлшерін құраған жағдайда сатып алады.

4. Ұйым қарыздар бойынша талап ету құқықтарын осындай қарыздар бірмезгілде барлық мынадай өлшемшарттарға сәйкес келген жағдайда сатып алады:

1) негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік тоқсан күннен асатын мерзімі өткен берешегі бар қарыздар (оның ішінде бір кредиттік желі шеңберінде қарыз алушылар тобына берілген қарыздар);

2) қарыздар бойынша қарыз алушылар мемлекеттің қатысуы бар заңды тұлғаларды қоспағанда, Қазақстан Республикасының резиденттері-заңды тұлғалар және (немесе) қарыз алушылар тобы болып табылады;

3) Талаптардың 5-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген кепіл түрлерін қоспағанда, кепілмен, оның ішінде Қазақстан Республикасының резиденттері – эмитенттер шығарған, "Қазақстан қор биржасы" акционерлік қоғамының ресми тізіміне енгізілген, сондай-ақ Қазақстан Республикасының тәуелсіз рейтингіне сәйкес келетін немесе одан асатын кредиттік рейтингі бар Қазақстан Республикасының бейрезиденттері – эмитенттер шығарған бағалы қағаздармен қамтамасыз етілген қарыздар;

4) шарт жасалатын күні негізгі борышты, есептелген сыйақыны, тұрақсыздық айыбын (айыппұлдар, өсімпұлдар) қоса алғанда, берешектің қалдығы 60 (алпыс) миллион және одан көп теңгені немесе шетел валютасындағы балама сомасын құрайды;

5) қарыз алушының (кепіл берушінің) негізгі қызметінің түрі мыналарға:

ауыл, орман және балық шаруашылығына;

білім беруге;

денсаулық сақтау және әлеуметтік қызметтерге;

сумен қамтуға, кәріз жүйелеріне, қалдықтарды жинау және бөлуді бақылауға;

қаржы және сақтандыру қызметіне;

кәсіби, ғылыми және техникалық қызметке;

әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызметке;

қызметтің басқа түрлерін ұсынуға;

бұрынғы аумақтық ұйымдар мен органдар қызметіне;

мемлекеттік басқаруға және қорғанысқа, міндетті әлеуметтік қамсыздандыруға;

үй қызметшісін жалдайтын үй шаруашылықтары және өзі тұтыну үшін тауарлар мен қызметтерді шығаратын қызметке жатпайды.

Осы тармақтың ережелері Ұйымның бұрын банк болып табылған заңды тұлғалардан қарыздар бойынша талап ету құқықтарын сатып алу бойынша мәмілелер жасау жағдайларына қолданылмайды.

5. Ұйым:

1) қарыз алушыға (кепіл берушіге) қатысты тазарту, оңалту немесе банкроттық рәсімдері жүргізілген;

2) Қазақстан Республикасының тәуелсіз рейтингіне сәйкес келетін немесе одан асатын кредиттік рейтингі бар Қазақстан Республикасының бейрезиденттері - эмитенттер шығарған бағалы қағаздарды қоспағанда, Қазақстан Республикасының шегінен тыс жердегі, ал Ұйым сатып алған күмәнді және үмітсіз активтерді сатып алушыға (инвесторға), оның ішінде төлемді кейінге қалдыру талаптарымен бірмезгілде сатқан жағдайда – Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің аумақтарынан тыс жердегі мүлік және мүліктік құқық, не Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес азаматтық айналымда шектелген мүлік кепіл мәні болып табылған;

3) қарыз бойынша жалғыз кепіл мәні:

аяқталмаған құрылыс объектілері;

жылжымайтын тұрғын үй;

компьютер жабдығы және техника;

арнайы техника;

айналымдағы тауарлар;

болашақта түсетін мүлік;

жиһаз;

жер қойнауын пайдалану құқығы;

авторлық құқықтар;

лицензиялар;

патенттер;

талап ету құқығы;

жерді пайдалану құқығы;

жалдау құқығы;

тауар белгісіне арналған құқық;

үшінші тұлғалардың кепілдіктері мен кепілгерліктері болған жағдайларды қоспағанда, банктерден қарыздар бойынша талап ету құқығын сатып алады.

6. Қамтамасыз етудің жалпы кепілдік құнындағы жекелеген кепіл мәні құнының үлесіне қойылатын талаптар Ұйымның ішкі нормативтік құжаттарында көзделеді.

7. Талаптардың 4-тармағының 4) және 5) тармақшаларының, 5-тармағының 1) және 3) тармақшаларының, 6-тармағының ережелері Ұйым сатып алған күмәнді және үмітсіз активтерді сатып алушыға (инвесторға), оның ішінде төлемді кейінге қалдыру талаптарымен бірмезгілде сату жағдайларына қолданылмайды.