Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению паразитарных заболеваний"

Приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 31 марта 2015 года № 283. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 5 мая 2015 года № 10933. Утратил силу приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 18 апреля 2018 года № 175 (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования)

Сноска. Утратил силу приказом Министра здравоохранения РК от 18.04.2018 № 175 (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с пунктом 6 статьи 144 Кодекса Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года "О здоровье народа и системе здравоохранения" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению паразитарных заболеваний".

2. Комитету по защите прав потребителей Министерства национальной экономики Республики Казахстан обеспечить в установленном законодательством порядке:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа его направление на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и в информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства национальной экономики Республики Казахстан.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра национальной экономики Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования.

Министр

Е. Досаев

"СОГЛАСОВАН"

Министр сельского хозяйства

Республики Казахстан

____________ А. Мамытбеков

01 апреля 2015 г.

"СОГЛАСОВАН"

Министр образования и науки

Республики Казахстан

____________ А. Саринжипов

02 апреля 2015 г.

"СОГЛАСОВАН"

Министр здравоохранения

и социального развития

Республики Казахстан

____________ Т. Дуйсенова

03 апреля 2015 г.

Утверждены приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 31 марта 2015 года № 283

Санитарные правила
"Санитарно-эпидемиологические требования к организации и
проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению паразитарных заболеваний"
1. Общие положения

1. Настоящие Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению паразитарных заболеваний" (далее – Санитарные правила) разработаны в соответствии с пунктом 6 статьи 144 Кодекса Республики Казахстан "О здоровье народа и системе здравоохранения" и определяют организацию и проведение санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий, несоблюдение которых создает угрозу жизни или здоровью человека, а также угрозу возникновения и распространения паразитарных заболеваний.

2. Государственный санитарно-эпидемиологический надзор за соблюдением настоящих Санитарных правил осуществляет ведомство государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения и его территориальные подразделения.

3. В настоящих Санитарных правилах использованы следующие понятия:

1) аскаридоз – кишечный геогельминтоз, в ранней фазе которого характерно развитие легочных эозинофильных инфильтратов и других аллергических реакций, а в поздней – диспептических явлений с возможными тяжелыми осложнениями. Возбудитель – круглый гельминт-нематода;

2) малярия – группа инфекционных болезней, вызываемых простейшими кровепаразитами рода Plasmodium, передающихся в естественных условиях через укусы малярийных комаров;

3) местный случай малярии – случай, местный для данной территории или страны;

4) завозной случай малярии – случай, когда заражение/заболевание произошло вне зоны, в которой он был обнаружен, и когда его происхождение связано с пребыванием в известной малярийной зоне;

5) организации образования – организации образования дошкольного, начального, основного среднего, общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования;

6) гельминтозы – заболевания, вызываемые паразитированием гельминтов в организме животного и человека;

7) дегельминтизация – система профилактических мероприятий по уничтожению гельминтов, яиц или личинок гельминтов у больного человека (животного) и во внешней среде;

8) дезинсекционные мероприятия – мероприятия (профилактические и истребительные) по уничтожению членистоногих;

9) деларвация – уничтожение в окружающей среде членистоногих в личиночной фазе развития с использованием различных методов борьбы (химические, биологические);

10) дифиллоботриозы – группа гельминтозов зооантропонозной природы, протекающих с диспептическими расстройствами и возможным развитием железодефицитной анемии. Возбудители – ленточные гельминты;

11) иммуноферментный анализ – сероиммунологический метод, позволяющий с высокой эффективностью выявлять в сыворотках крови больного специфические антигены или антитела к ним;

12) инвазия – поражение человека возбудителем паразитарного заболевания;

13) инсектициды – средства (препараты) химической природы, используемые для уничтожения кровососущих насекомых и клещей;

14) контагиозные гельминтозы – паразитарные заболевания, передающиеся контактно-бытовым путем (энтеробиоз, гименолепидоз);

15) копроовоскопическое исследование – комплекс лабораторных исследований фекалий, проводимых для выявления яиц гельминтов;

16) лямблиоз – антропонозная паразитарная инвазия, чаще протекающая как бессимптомное паразитоносительство, в тяжелых случаях развиваются дисфункции кишечника. Возбудитель из класса жгутиконосцев;

17) описторхоз – зооантропонозный биогельминтоз с преимущественным поражением гепатобиллиарной системы и поджелудочной железы. Возбудители – плоские гельминты-трематоды;

18) паразиты – организмы, живущие постоянно или временно за счет других организмов и использующие их как место обитания и источник питания;

19) паразитарные заболевания – группа заболеваний человека, вызываемых паразитами, гельминтами и членистоногими;

20) паразитологическое исследование – исследование по выявлению и определению возбудителей паразитарных заболеваний в биологическом материале (фекалии, кровь, моча и другое) и объектах внешней среды;

21) педикулез или вшивость - специфическое паразитирование на человеке вшей, питающихся его кровью;

22) репелленты – вещества, обладающие отпугивающим действием на насекомых и клещей;

23) ретроспективный эпидемиологический анализ – анализ уровня, структуры и динамики инфекционной заболеваемости за длительный предшествующий промежуток времени с целью обоснования перспективного планирования противоэпидемических мероприятий;

24) санитарно-противоэпидемические (профилактические) мероприятия – меры, направленные на устранение или уменьшение вредного воздействия на человека факторов среды обитания, предотвращение возникновения и распространения инфекционных и паразитарных заболеваний, массовых отравлений и их ликвидацию;

25) санитарно-паразитологическое исследование – выявление и определение возбудителей паразитарных заболеваний в объектах внешней среды;

26) скабиозорий – стационар/кабинеты, где проводится обследование и лечение больных чесоткой;

27) переносчики – кровососущие насекомые и клещи, способные переносить возбудителей различных паразитарных (инфекционных) заболеваний;

28) мониторинг переносчиков – система регулярных энтомологических наблюдений за численностью, фенологией, местами выплода кровососущих насекомых и клещей, изучение их видового состава;

29) тениаринхоз – биогельминтоз, проявляющийся токсико-аллергическими реакциями и диспептическими расстройствами. Возбудитель – ленточный гельминт или бычий цепень;

30) тениоз – биогельминтоз, проявляющийся диспептическими нарушениями и функциональными расстройствами центральной нервной системы, с возможными тяжелыми органическими поражениями головного мозга, глаз и других органов. Возбудитель – свиной цепень;

31) токсокароз – зооантропонозный тканевой (личиночный) геогельминтоз из класса нематодозов с фекально-оральным механизмом передачи возбудителя, характеризуется поражением печени, легких, глаз; проявляется рецидивирующей лихорадкой и аллергическими реакциями;

32) токсоплазмоз – паразитарная инвазия, протекающая в латентной или хронической форме. Возбудитель из класса споровиков;

33) трихинеллез – зоонозный биогельминтоз, протекающий с лихорадкой, болями в мышцах, диспептическими явлениями и осложнениями;

34) трихоцефаллез – антропонозный геогельминтоз, протекающий с диспептическим синдромом. Возбудитель – круглый гельминт-нематода, паразитирующий в толстой кишке, реже в нижнем отделе тонкой кишки человека;

35) химиопрофилактика – защита от болезни или ее предотвращение при помощи химиотерапевтических средств;

36) гнус – объединенное название группы кровососущих летающих насекомых (комары, мошки, мокрецы, москиты и слепни), причиняющих вред здоровью человека;

37) эндемичная территория – страна, местность, где регистрируется паразитарная заболеваемость;

38) эхинококкозы – зоонозные гельминтозы, проявляющиеся у человека в двух клинических формах – гидатидозный (однокамерный) эхинококкоз и альвеолярный (многокамерный) эхинококкоз. Протекают по типу объемных процессов в печени, легких, головном мозге, сердце и костях. Возбудители – ленточные гельминты.

2. Государственный санитарно-эпидемиологический надзор
за проведением мероприятий по предупреждению
паразитарных заболеваний

4. Территориальное подразделение ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения осуществляет надзор за проведением мероприятий по предупреждению паразитарных заболеваний в Республике Казахстан.

5. Специалисты территориальных подразделений ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения в ходе надзора по предупреждению паразитарных заболеваний проводят:

1) оперативный и ретроспективный эпидемиологический анализ паразитарной заболеваемости населения;

2) районирование территории по степени эпидемического неблагополучия, определение типа очагов паразитарных заболеваний;

3) выявление контингентов риска, подверженных опасности заражения возбудителями паразитарных заболеваний;

4) выявление факторов и путей передачи паразитарных заболеваний;

5) определение комплекса профилактических мероприятий, планирование сроков их реализации, оценку эффективности;

6) прогноз эпидемической ситуации по паразитарной заболеваемости;

7) мониторинг численности переносчиков паразитарных заболеваний, изучение их видового состава и фенологии, борьбу с кровососущими насекомыми и клещами;

8) гигиеническое обучение населения.

3. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению паразитарных болезней

6. Территориальное подразделение ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения проводит комплекс мероприятий по предупреждению паразитарных заболеваний, который включает:

1) контроль выявления и учета больных и паразитоносителей;

2) санитарно-эпидемиологический мониторинг за возбудителями паразитарных заболеваний;

3) предупреждение завоза паразитарных заболеваний на территорию Республики Казахстан;

4) гигиеническое обучение населения.

7. Выявление больных и паразитоносителей, с регистрацией и учетом их по месту выявления, проводят медицинские работники медицинских организаций, независимо от ведомственной принадлежности и форм собственности, при:

1) обращении лиц в медицинские организации, оказании медицинской помощи на дому, проведении медицинского наблюдения за контактными в очагах;

2) профилактических плановых, предварительных, периодических медицинских осмотрах;

3) обследовании лиц в клинико-диагностических лабораториях любой формы собственности.

8. Забор материала для исследования на паразитарные заболевания проводят медицинские работники.

9. Отстранение от работы выявленных больных с паразитарными заболеваниями из декретированной группы населения проводится на период лечения и до первого отрицательного результата, при контагиозных гельминтозах, чесотке, дерматомикозах – на период лечения и лабораторных обследований после лечения, или инвазированные работники переводятся на работу, где они не могут представлять эпидемиологической опасности.

10. Лабораторная диагностика паразитарных заболеваний проводится клинико-диагностическими лабораториями государственных и негосударственных медицинских организаций, государственными организациями санитарно-эпидемиологической службы.

11. Клиническая диагностика проводится на основании анамнеза заболевания, эпидемиологического анамнеза, жалоб, симптомов, данных осмотра с учетом возможности стертых, атипичных форм заболевания.

12. При сборе эпидемиологического анамнеза устанавливается наличие контакта с больным или носителем (с указанием места и времени), употребления сырой воды, подозрительных продуктов питания, контакта с больным животным или сырьем животного происхождения.

13. Для подтверждения диагноза редких гельминтозов и кишечных протозойных болезней медицинская организация направляет исследуемый материал и результаты исследования в государственную организацию санитарно-эпидемиологической службы.

14. Медицинские организации по результатам выявления больных и паразитоносителей направляют сведения в территориальное подразделение ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

15. В очаге паразитарного заболевания проводится эпидемиологическое расследование c применением лабораторных методов исследований для выявления источника, факторов и путей передачи инвазии.

16. В целях лабораторного контроля за состоянием внешней среды и выявления факторов и путей передачи паразитарных болезней специалистами территориальных подразделений ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения проводится отбор проб внешней среды (почвы, песка, овощей и фруктов, зелени, воды, смывов, пыли и другие) на санитарно-паразитологические исследования согласно требованиям к отбору проб с кратностью паразитологических исследований во внешней среде в соответствии с приложением 1 к настоящим Санитарным правилам.

17. Обследование населения по эпидемиологическим показаниям (в очагах) на гельминтозы проводят специалисты государственных организации санитарно-эпидемиологической службы.

18. После проведенного эпидемиологического обследования очага заполняется "Карта контроля текущей дезинфекции в очаге инфекционного заболевания" по форме 215/у, утвержденной приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 30 мая 2015 года № 415 (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 11626).

Сноска. Пункт 18 в редакции приказа Министра национальной экономики РК от 29.08.2016 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

19. Все выявленные больные и носители возбудителей паразитарных заболеваний подлежат лечению и диспансерному наблюдению в медицинских организациях.

20. Лабораторному обследованию на гельминтозы и кишечные протозоозы подлежат:

1) дети, посещающие организации дошкольного образования – при поступлении и переводе в другую группу, в дальнейшем один раз в год;

2) персонал организаций образования;

3) учащиеся начальных классов организаций образования – ежегодно после летних каникул, при формировании классов;

4) декретированные группы населения при диспансеризации и медицинских осмотрах;

5) дети и подростки, оформляющиеся в дошкольные и другие организации образования, приюты, дома ребенка, детские дома, школы-интернаты, на санаторно-курортное лечение, в оздоровительные лагеря, в детские отделения больниц;

6) стационарные больные детских больниц при поступлении на лечение;

7) амбулаторные и стационарные больные взрослых поликлиник и больниц – при наличии клинических показаний;

8) лица, ухаживающие за детьми, находящихся на стационарном лечении;

9) больные с острыми кишечными инфекциями неустановленной этиологии – на патогенные кишечные простейшие;

10) лица, контактировавшие с больным (паразитоносителем);

11) лица, посещающие спортивные группы по водным видам спорта – при поступлении в спортивные секции и в дальнейшем один раз в год.

21. Осмотру на заразно-кожные болезни (чесотка, дерматомикозы) подлежат:

1) дети, проживающие в детских домах, домах ребенка, учащиеся школ-интернатов – еженедельно;

2) дети, вновь поступающие в организации образования и возвращающиеся в них после длительного (более недели) отсутствия по различным причинам, персонал организаций образования – один раз в год при прохождении обязательных медицинских осмотров;

3) дети, выезжающие в оздоровительные организации;

4) учащиеся организаций образования – ежеквартально после каникул;

5) лица из числа декретированной группы населения при диспансеризации или профилактических осмотрах;

6) стационарные больные;

7) лица, посещающие спортивные группы по водным видам спорта, восточных единоборств и других видов борьбы – при поступлении в спортивные секции и в дальнейшем один раз в год.

22. Результаты осмотра пациентов на заразно-кожные болезни, поступающих на амбулаторное и стационарное лечение, регистрируют в амбулаторных и стационарных картах пациента. В случае длительного стационарного лечения осмотр пациентов проводится медицинским персоналом не реже одного раза в 10 дней.

4. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению малярии

23. Обследованию на малярию по клинико-эпидемиологическим показаниям подлежат:

1) лица, прибывшие из стран эндемичных по малярии (согласно приложению 2 к настоящим правилам) в течение последних трех лет при постановке на учет и по клиническим показаниям при появлении любых из следующих симптомов: повышение температуры, озноб, недомогание, головная боль, увеличение печени, селезенки, желтушность склер и кожных покровов, герпес, анемия;

2) больные, лихорадящие в течение трех дней в эпидемический сезон по малярии и в течение пяти дней в остальное время года;

3) больные с продолжающимися периодическими подъемами температуры тела, не смотря на проводимое лечение в соответствии с установленным диагнозом;

4) реципиенты при повышении температуры тела в последние три месяца после переливания крови, ее компонентов и препаратов;

5) лица, проживающие в очаге малярии, при любом повышении температуры тела;

6) лица, переболевшие малярией, при любом заболевании, сопровождающемся повышением температуры.

24. Мероприятия по предупреждению малярии проводят территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения, которые включают:

1) контроль раннего выявления больных, диагностики случаев малярии;

2) эпидемиологическое расследование каждого случая малярии;

3) эпидемиологическое обследование и классификацию очагов малярии;

4) маляриогенное деление территории и населенных пунктов в зависимости от маляриогенного потенциала;

5) энтомологические наблюдения за переносчиками и местами выплода, изучение видового состава;

6) меры борьбы с переносчиками;

7) предупредительный и текущий надзор за строительством и эксплуатацией гидротехнических сооружений, рисовых полей и других водоемов с целью предупреждения заболачивания водоемов и выплода кровососущих насекомых, в том числе малярийных комаров;

8) гигиеническое обучение населения.

25. Маляриогенное деление населенных пунктов (территорий) осуществляется на основе ежегодного сбора, обобщения и анализа различных факторов (видовой состав и численность переносчика, температурный режим, миграция населения, состояние медицинской сети, другое), которые используются для определения степени маляриогенности населенных пунктов (территории) и дальнейшего планирования профилактических мероприятий.

26. Выявление больных малярией и паразитоносителей проводят медицинские работники по клинико-эпидемиологическим показаниям путем опроса и исследования крови при:

1) обращении лиц в медицинские организации;

2) медицинских осмотрах.

27. Учету и регистрации подлежат лабораторно подтвержденные случаи малярии. Лечение больных малярией проводится в условиях стационара, исследование препаратов крови больного проводят в первый и четвертый день лечения и перед выпиской.

28. Препараты крови от лиц с подозрением на малярию исследуют в клинико-диагностической лаборатории медицинской организации с подтверждением результата исследования в государственной организации санитарно-эпидемиологической службы.

29. Все положительные и 10 процентов (далее – %) от общего числа просмотренных препаратов направляют для контрольного исследования в государственную организации санитарно-эпидемиологической службы, который далее направляет их в Республиканское государственное казенное предприятие "Научно-практический центр санитарно-эпидемиологической экспертизы и мониторинга" Комитета по защите прав потребителей Министерства национальной экономики Республики Казахстан.

30. Результаты эпидемиологического расследования случаев и очагов малярии направляются в ведомство государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

31. Профилактические мероприятия в активном очаге малярии осуществляют в течение трех лет с момента выявления заболевания.

32. При выявлении больного малярией или паразитоносителя в сезон эффективной заражаемости комаров проводится:

1) дезинсекционная обработка помещений (домовладение больного и не менее трех соседних домов) по эпидемиологическим и энтомологическим показаниям;

2) энтомологическое обследование всех водоемов в населенном пункте и не менее трех километров (далее – км) зоны вокруг него и мест временного пребывания больного;

3) массовый отлов и определение видового состава малярийных комаров на территориях, прилежащих к анофелогенным водоемам;

4) деларвация анофелогенных водоемов, расположенных в населенном пункте и в зоне трех – пяти км вокруг него.

33. В медицинских организациях (стационарах) на всех окнах устанавливают сетки для защиты персонала и пациентов от укусов кровососущих насекомых.

34. Сбор и анализ данных о местных или завозных случаях малярии осуществляют медицинские организации и территориальное подразделение ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

35. Руководители местных органов государственного управления здравоохранением обеспечивают наличие неснижаемого запаса противомалярийных препаратов.

36. Диспансерное наблюдение за переболевшими малярией устанавливается в течение трех лет с момента их выздоровления с ежегодным исследованием крови.

37. Лица, перенесшие малярию и паразитоносители, независимо от срока давности заболевания отстраняются от донорства.

38. Государственные организации санитарно-эпидемиологической службы осуществляют:

1) изучение фауны комаров, экологии и фенологии каждого вида, мониторинг мест выплода и численности переносчиков, расчеты сроков начала и окончания сезона эффективной заражаемости комаров и сезона передачи малярии;

2) экстенсивное обследование населенных пунктов (массовые отловы) для установления уровня численности комаров в текущем году;

3) паспортизацию водоемов в населенном пункте и не менее трех километров зоны вокруг него;

4) организацию противомалярийных обработок по эпидемиологическим и энтомологическим показаниям, контроль эффективности мероприятий;

5) маляриогенное деление населенных пунктов и территорий по степени опасности возобновления местной передачи малярии.

39. Для защиты населения от укусов комаров используются средства механической защиты (пологи, сетки) и репелленты.

40. Лица, выезжающие в эндемичные территории, предупреждаются туристическими фирмами, ведомствами и организациями об опасности заражения малярией, особенно ее хлорохинустойчивой тропической формой, и проходят курс химиопрофилактики против тропической малярии в случае выезда.

41. Руководители организаций, направляющих в эндемичные по малярии территории экипажи судов, самолетов и железнодорожного транспорта, обеспечивают:

1) обучение персонала мерам личной профилактики (включая химиопрофилактику);

2) информацией (памятками) об эпидемиологической ситуации в странах (портах), куда выполняются рейсы;

3) противомалярийными препаратами и средствами защиты от укусов комаров (пологи, репелленты, аэрозольные баллоны).

42. Работники медицинских пунктов вокзалов, портов, аэропортов при обращении к ним лиц, подозрительных на заболеваемость малярией, из числа пассажиров, поездных бригад, экипажей портов, аэропортов организуют их госпитализацию.

43. При обнаружении комаров на воздушном и железнодорожном транспорте, в суднах заграничного плавания, прибывших из эндемичной по малярии территории, проводится дезинсекция транспорта.

44. Организации, независимо от ведомственной принадлежности, в том числе иностранные, имеющие сведения о военнослужащих, демобилизованных, беженцах, вынужденных переселенцах, мигрантах, прибывших из неблагополучных по малярии территорий, по запросу территориальных подразделений ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения информируют о сроках прибытия и местах проживания указанных групп лиц.

5. Требования к организации и проведению мероприятий по
предупреждению трихинеллеза, тениаринхоза и тениоза

45. Мероприятия по предупреждению гельминтозов, передающихся через мясо (трихинеллез, тениаринхоз, тениоз), включают:

1) коммунальное благоустройство животноводческих хозяйств и поселков, строительство и ремонт туалетов, строительство очистных сооружений, истребление грызунов и бродячих животных;

2) защиту окружающей среды от загрязнения яйцами гельминтов;

3) соблюдение правил личной гигиены работниками животноводческих хозяйств, обеспечение их специальной одеждой.

46. Медицинские мероприятия включают:

1) выявление инвазированных лиц, в том числе среди декретированных групп населения и групп риска, с использованием эпидемиологических, клинических и лабораторных методов, а также амбулаторных и стационарных больных – при наличии клинических и эпидемиологических показаний;

2) серологическое обследование лиц, употреблявших зараженное трихинеллами мясо (через две недели после употребления);

3) ежегодное обследование животноводов и членов их семей, работников боен, мясокомбинатов, поваров;

4) персональный учет, лечение и диспансерное наблюдение инвазированных лиц (больные трихинеллезом подлежат лечению в условиях стационара);

5) представление внеочередной информации на каждый случай заболевания трихинеллезом в территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения;

6) нахождение в течение шести месяцев на диспансерном учете лиц, переболевших тяжелой формой трихинеллеза в организациях, оказывающих амбулаторно-поликлиническую помощь. В период диспансерного учета через две недели, два и шесть месяцев после завершения лечения проведение исследования состава крови, со снятием электрокардиограммы. При наличии остаточных клинических проявлений болезни и изменений электрокардиограммы – продление диспансеризации до 12 месяцев, при нормализации показателей снятие пациента с диспансерного учета;

7) нахождение больных тениидозами после лечения в течение четырех месяцев на диспансерном учете в организациях, оказывающих амбулаторно-поликлиническую помощь. В период диспансерного учета через два и четыре месяца больных тениидозами подвергают контрольным лабораторным обследованиям и при наличии двух отрицательных анализов (в конце четвертого месяца наблюдения) пациент снимается с диспансерного учета;

8) лабораторное исследование населения на территориях, где обнаружен цистицеркоз (финноз) у животных, кратность и объем которых определяет территориальное подразделение ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

47. К группам риска заболевания трихинеллезом, тениаринхозом и тениозом относятся животноводы и члены их семей, работники мясокомбинатов, свиноводческих ферм, боен, охотники и другие.

48. Территориальное подразделение ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения осуществляют надзор за санитарным состоянием населенных пунктов, работой предприятий общественного питания, за мероприятиями по уничтожению грызунов и бродячих животных.

49. Территориальное подразделение ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения совместно с территориальным подразделением ведомства уполномоченного органа в области ветеринарии обеспечивают обмен информацией о случаях паразитарных заболеваний, общих для человека и животных, проводят совместное расследование случаев и обследование очагов паразитарных болезней:

1) обеспечивают лабораторное исследование на трихинеллез туш, полутуш, четвертин свиней (кроме поросят до 3-х недельного возраста), кабанов, барсуков, медведей, нутрий, всеядных и плотоядных животных, а также копченостей, импортной свинины в блоках, в том числе свиного шпика;

2) проводят визуальный осмотр головы и туш крупного рогатого скота, свиней на наличие цистицерков (финн), при их обнаружении обеспечивают лабораторное исследование.

6. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению описторхоза, дифиллоботриоза

50. Комплекс мер борьбы с гельминтозами, передающимися через рыбу (описторхоз, дифиллоботриоз) включает:

1) эпидемиолого-эпизоотологическую оценку рыбохозяйственных водоемов на основе изучения паразитологического состояния водоемов (благополучен/неблагополучен) с исследованием 1 раз в год всех видов рыб наиболее подверженных заражению личинками описторхиса (язь, елец, линь, красноперка, плотва, лещ, голавль, синец, белоглазка, подуст, чехонь, жерех, пескарь, уклейка, густера, гольян, верховка, щиповка) и определения рисков инфицирования населения;

2) проведение лабораторных исследований сточных вод очистных сооружений хозяйственно-фекальной канализации с целью контроля эффективности их очистки от яиц гельминтов;

3) недопущение использования гумуса хозяйственно-фекальных очистных сооружений для удобрения полей и огородов, где выращиваются овощи (зелень);

4) проведение санитарно-паразитологических исследований объектов внешней среды (почва, вода, ил);

5) медицинские мероприятия;

6) гигиеническое обучение населения.

51. Медицинские мероприятия при описторхозе включают:

1) обследование лиц из групп риска, к которым относятся:

жители населенных пунктов, расположенных по берегам и вблизи рек, озер, водохранилищ, пойменных водоемов эндемичных территорий;

работники водного транспорта, рыбоперерабатывающих предприятий, рыбаки и члены их семей;

2) обследование групп риска проводится при пораженности населения эндемичных населенных пунктов 5 % и более;

3) обследование первично обратившихся больных с признаками поражения органов гепатобилиарной системы, желудочно-кишечного тракта, с явлениями аллергии;

4) специфическое лечение больных описторхозом в условиях стационара. После завершения лечения больной переводится на диспансерное наблюдение;

5) диспансеризацию переболевших описторхозом в течение четырех – пяти месяцев после проведения специфического лечения, после чего проводится двухкратное исследование фекалий с двухнедельным перерывом, при получении отрицательных результатов лабораторных исследований пациенты снимаются с диспансерного учета.

52. Для выявления инвазированных описторхозом лиц применяют методы клинического, эпидемиологического, лабораторного обследования (основной метод обследования – копроовоскопический).

53. В эндемичных по описторхозу территориях республики проводится мониторинг рыбохозяйственных (рыбопромысловых) водоемов с отражением данных за три года, видового состава и динамики численности промежуточных и дополнительных хозяев биогельминтов, динамики результатов исследований рыбы на паразитарную чистоту, поступления в водоем хозяйственно-фекальных сточных вод и результаты их исследований на наличие яиц и личинок гельминтов.

54. Место, порядок и условия обеззараживания (утилизации) рыбной продукции, содержащей живых гельминтов, опасных для здоровья человека и животных, определяет товаропроизводитель (поставщик) по согласованию и под контролем территориальных подразделений ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения и территориальных подразделений ведомства уполномоченного органа в области ветеринарии.

7. Требования к организации и проведению мероприятий по
предупреждению эхинококкоза и альвеококкоза

55. Мероприятия по предупреждению эхинококкоза, в том числе альвеококкоза, включают:

1) предупреждение заражения человека;

2) обмен взаимной информацией медицинских и территориальных подразделением ведомства уполномоченного органа в области ветеринарии;

3) регулярное лабораторное обследование групп риска;

4) проведение ветеринарно-санитарной экспертизы мяса и мясных продуктов на мясокомбинатах, рынках, убойных пунктах;

5) утилизацию внутренностей сельскохозяйственных животных (при убое), пораженных эхинококком и альвеококком в личиночной стадии;

6) проведение дезинвазии стоков животноводческих хозяйств, сточных вод и почвы, а также их осадков высокоэффективными овицидными препаратами;

7) термическую утилизацию пораженного ливера сельскохозяйственных животных в мобильных установках;

8) паспортизацию собак, с проведением по плану не менее 4-х раз в год дегельминтизации собак, в том числе сторожевых, служебных и частного подворья, уничтожение бродячих собак;

9) активизацию просветительской работы среди населения по вопросам профилактики эхинококкоза и альвеококкоза.

56. Плановое обследование на эхинококкоз проводят лицам из групп риска 1 раз в год, к которым относятся:

1) работники животноводческих ферм, мясоперерабатывающих предприятий, убойных пунктов, объектов утилизации и захоронения животных и члены их семей;

2) чабаны, охотники, егери и члены их семей;

3) работники мастерских по переработке пушно-мехового сырья и члены их семей;

4) ветеринарные работники и члены их семей;

5) владельцы собак и члены их семей;

6) работники звероферм, заповедников и зоопарков и члены их семей;

7) лица, ранее оперированные или состоящие на диспансерном учете по поводу эхинококкозов и члены их семей;

8) амбулаторные и стационарные больные по клиническим и эпидемиологическим показаниям и члены их семей.

57. Диагностика эхинококкоза проводится с использованием комплексных методов исследований: сероиммунологических и рентгено-инструментальных (ультразвуковое исследование брюшной полости, флюорография легких и другие).

58. Сероиммунологическое обследование групп риска на эхинококкоз проводится клинико-диагностическими лабораториями медицинских организаций, а контактные лица обследуются государственными организациями санитарно-эпидемиологической службы.

59. Учету и регистрации подлежат случаи эхинококкоза и альвеококкоза, подтвержденные после оперативного вмешательства и гистологического исследования патологического материала. Медицинская организация направляет результаты гистологического исследования патологического материала в территориальное подразделение ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения по месту регистрации больного не позднее 10 дней после оперативного вмешательства.

60. Сроки и кратность диспансерного наблюдения:

1) лица с положительным результатом сероиммунологических реакций, лица с нарастанием титра антител, а также пациенты, оперированные по поводу эхинококкоза любой локализации, наблюдаются в течение пяти лет с момента заболевания (в первые три года – комплексное обследование два раза в год, по истечении трех лет – один раз в год);

2) при отсутствии в течение пяти лет с момента диспансерного наблюдения клинико-лабораторных и инструментальных показателей рецидива и стабильно отрицательных серологических реакций, больные и лица с отрицательным результатом сероиммунологических реакций снимаются с диспансерного учета;

3) диспансерное наблюдение за оперированными больными по поводу эхинококкозов и лицами с положительными титрами антител проводит хирург медицинской организации по месту жительства.

61. Послеоперационный материал (после эхинококкэктомии) обеззараживается в растворах дезинфицирующих средств и утилизируется в коробках безопасной утилизации класса "Б".

62. Территориальное подразделение ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения осуществляет:

1) разработку и утверждение комплексного плана мероприятий совместно с территориальным подразделением ведомства уполномоченного органа в области ветеринарии, организациями здравоохранения с учетом эпидемической и эпизоотической ситуации на конкретной территории;

2) ежегодное обновление перечня очагов эхинококкозов и медико-биологическое районирование обслуживаемой территории по типам очагов;

3) определение населенных пунктов, где необходимо проведение обследования населения с учетом заболеваемости людей и регистрации эхинококкоза среди сельскохозяйственных животных и собак;

4) санитарно-эпидемиологический мониторинг объектов внешней среды и территорий с неудовлетворительным санитарным состоянием, домовладений, в которых проживают контингенты риска и больные эхинококкозом путем исследования почвы, песка, овощей, ягод, зелени, смывов;

5) сероиммунологическое обследование контактных лиц в очагах, санитарно-паразитологическое исследование объектов внешней среды;

6) совместно с территориальным подразделением ведомства уполномоченного органа в области ветеринарии обеспечивает систематический контроль за ветеринарно–санитарной экспертизой мяса, убоем скота, состоянием убойных пунктов, скотомогильников;

7) совместно с территориальным подразделением ведомства уполномоченного органа в области ветеринарии в течение 7 календарных дней со дня поступления экстренного извещения проведение эпидемиологическое обследование очагов эхинококкоза и альвеококкоза с заполнением карты эпидемиологического обследования.

63. Диспансерное наблюдение за прооперированными больными эхинококкозом, альвеококкозом и лицам с положительными серологическими титрами антител проводит закрепленный хирург (района, города). Контроль за диспансеризацией больных эхинококкозом и серопозитивных лиц проводит главный хирург областного/городского управления здравоохранения.

64. Ответственный врач-хирург предоставляет список лиц, состоящих на диспансерном учете в терапевтические и педиатрические участки поликлиник, для вызова больных к плановому комплексному обследованию. Сбор данных о лицах, состоящих на диспансерном учете, проводит медицинский работник участка.

8. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению токсокароза

65. Мероприятия по предупреждению токсокароза включают:

1) обследование населения по эпидемиологическим показаниям с целью раннего выявления инвазированных лиц, учет и регистрацию, дегельминтизацию и диспансерное наблюдение;

2) обследование первично обратившихся больных, больных с признаками поражения органов гепатобилиарной системы, желудочно-кишечного тракта, с явлениями аллергии, лимфаденопатии, рецидивирующей лихорадки и другими;

3) анализ критериев эффективности лечения, которые включают: улучшение общего состояния, постепенное уменьшение проявлений токсокароза, снижение уровня эозинофилии и титров специфических антител. При рецидивах клинической симптоматики, стойкой эозинофилии и положительных иммунологических реакциях проводят повторные курсы лечения;

4) диспансерное наблюдение за переболевшими в течение шести месяцев с проведением трехкратного сероиммунологического исследования каждые два месяца;

5) соблюдение правил личной гигиены (мытье рук после контакта с животными, почвой, тщательное мытье зелени, овощей и других пищевых продуктов, которые могут содержать частички почвы);

6) защиту игровых детских площадок, парков, скверов от посещений животных и содержание их в хорошем гигиеническом состоянии;

7) использование естественных факторов санации почвы (открытые солнечные лучи);

8) периодическую дератизацию;

9) санитарно–паразитологическое исследование проб почвы, песка, смывов с объектов окружающей среды.

66. К группе риска в отношении заражения токсокарозом относятся:

1) дети трех – пяти лет, интенсивно контактирующие с почвой;

2) ветеринарные специалисты и работники питомников для собак, водители автотранспорта, рабочие фермерских хозяйств и садоводы, продавцы овощных магазинов;

3) умственно отсталые и психически больные с привычкой геофагии и низким уровнем гигиенических навыков, а также психически здоровые люди с привычкой геофагии;

4) владельцы приусадебных участков, огородов, лица, занимающиеся охотой и использующие для этих целей собак, причем риск заражения возрастает при наличии двух и более собак.

9. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению контагиозных гельминтозов

67. К контагиозным гельминтозам относятся энтеробиоз (возбудитель – острица) и гименолепидоз (возбудитель – карликовый цепень).

68. Мероприятия по предупреждению контагиозных гельминтозов:

1) выявление больных;

2) лечение выявленных инвазированных и их дегельминтизация;

3) санитарно–эпидемиологический мониторинг в организациях образования, организациях общественного питания, плавательных бассейнах и других организациях;

4) гигиеническое обучение медицинского и обслуживающего персонала детских организованных коллективов;

5) гигиеническое обучение населения.

69. В случае выявления в организациях образования при однократном обследовании 15 % и более инвазированных острицами лиц, профилактическому лечению подвергаются все дети и персонал.

70. Выявленные больные, инвазированные контагиозными гельминтозами в стационарах переводятся в отдельную палату или в карантинное отделение на период лечения до первого отрицательного результата контрольного обследования.

71. Выявленные больные контагиозными гельминтозами в организациях образования отстраняются от посещения коллектива на период лечения и до первого отрицательного результата лабораторного обследования.

72. В организациях образования проводится комплекс профилактических мероприятий, который включает:

1) обеспечение детей индивидуальными (разовыми) полотенцами, постельным бельем, жидким мылом и другими предметами личной гигиены. Зубные щетки и посуда для полоскания рта (индивидуальные) хранятся в открытых ячейках;

2) использование игрушек, изготовленных из материалов, разрешенных к применению, поддающихся мытью;

3) мытье пластмассовых и резиновых игрушек горячей водой с мылом не реже одного раза в день;

4) стирку кукольной одежды и проглажку утюгом;

5) ежедневное очищение мягких игрушек от пыли и проветривание на открытом воздухе или облучение бактерицидными лампами с расстояния не менее 25 сантиметров в течение 30 минут;

6) маркирование постельных принадлежностей и уборочного инвентаря;

7) пользование индивидуальными горшками проводится под наблюдением обслуживающего персонала. Горшки после использования промываются горячей водой (температура не ниже 60 ⁰С) с дезинфицирующим раствором;

8) ежедневное мытье унитазов, ванных, ручек дверей, пола, кранов и панелей горячей водой с применением моющих средств;

9) смену песка в песочницах один раз в месяц с закрытием щитами в теплое время года;

10) сквозное проветривание, ежедневная влажная уборка и мытье спортивного инвентаря в спортивных залах;

11) недопущение больных детей в общественный бассейн в период лечения.

73. Мероприятия при выявлении больных детей контагиозными гельминтозами в организациях образования включают:

1) ежедневную смену постельного и нательного белья;

2) в течение трех дней, начиная с первого дня лечения очистку одеял, матрацев, подушек пылесосом или вытряхивание вне помещений;

3) замену или обработку песка в песочницах дезинфекционными средствами;

4) ежедневную двукратную влажную уборку помещений с применением моющих и дезинфицирующих средств;

5) обеззараживание ультрафиолетовым бактерицидным излучением объектов и воздуха помещений;

6) очистку мягкой мебели, ковров, дорожек, мягких игрушек пылесосом и обеззараживание ультрафиолетовым бактерицидным излучением (после чего ковры и игрушки убирают до завершения заключительной дезинфекции);

7) мойку твердых и резиновых игрушек с применением моющих и дезинфицирующих средств.

74. Дезинфекционные мероприятия (текущая дезинфекция) проводятся в медицинскими работниками, в домашних очагах – членами семьи во время лечения и в период после лечения.

75. Эпидемиологическое обследование очага включает:

1) в организациях образования, на объектах общественного питания и приравненных к ним, эпидемиологическое расследование проводится при выявлении каждого случая гименолепидоза, при энтеробиозе – три и более случаев, после планового лабораторного обследования, если выявляются случаи энтеробиоза, с последующим контролем данных предложений и эффективности проведенных противоэпидемических мероприятий;

2) в домашних очагах при заболевании детей посещающих организации образования гименолепидозом, при регистрации трех и более случаев энтеробиоза, при заболевании гименолепидозом и энтеробиозом работников общественного питания.

76. Требования по проведению диспансерного наблюдения:

1) диспансерное наблюдение за переболевшими лицами гименолепидозом проводится в течение шести месяцев после окончания лечения, лабораторное исследование фекалий проводится первые два месяца наблюдения – каждые две недели, далее ежемесячно. Если в образцах не обнаруживаются яйца карликового цепня, лица считаются излеченными от гименолепидоза;

2) не излеченные от гименолепидоза больные повторно подвергаются дегельминтизации с продлением диспансерного наблюдения до года;

3) диспансерное наблюдение за переболевшими лицами энтеробиозом проводится в течение 10 – 14 дней с обязательным взятием двух анализов с интервалом три дня;

4) не излеченные от энтеробиоза больные повторно подвергаются лечению через две недели после окончания первого курса лечения с продлением диспансерного наблюдения до 1 месяца.

77. В целях лабораторного контроля за состоянием внешней среды и выявления факторов и путей передачи гельминтов 1 раз в год проводятся санитарно-паразитологические исследования почвы, песка, овощей и фруктов, зелени, воды, смывов, пыли. В каждой обследуемой организации образования производят забор не менее 10 – 15 смывов в одной группе (классе).

78. Специалисты территориального подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения и организаций образования проводят обучение детей мерам личной профилактики и ежеквартально проводят оценку гигиенического воспитания детей.

10. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению аскаридоза и трихоцефалеза

79. Мероприятия по предупреждению аскаридоза и трихоцефаллеза:

1) выявление источников инвазии путем проведения копроовоскопических обследований населения в плановом порядке и по эпидемиологическим показаниям;

2) оздоровление очагов инвазии;

3) санитарно-эпидемиологический мониторинг в очагах;

4) оценка эффективности оздоровительных мероприятий.

80. К группе риска относятся дети дошкольного и младшего школьного возраста, сельскохозяйственные рабочие, работники теплиц и оранжерей, дачники.

81. Территориальное подразделение ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения совместно с государственными организациями санитарно-эпидемиологической службы проводят контроль эффективности выявления больных в лабораториях медицинских организаций, который включает выборочное обследование среди детей школьного возраста (семь – четырнадцать лет), детей, посещающих организации образования (три – семь лет), а также лиц с желудочно-кишечными заболеваниями, стационарных и амбулаторно-поликлинических больных по медицинским показаниям.

82. Контроль полноты охвата, сроков и эффективности обследования лиц декретированной группы населения на гельминтозы проводят территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения не реже одного раза в год.

83. Мероприятия в очаге организуются и проводятся в зависимости от его классификации: истинный (имеются условия для циркуляции возбудителя во внешней среде) и ложный очаг (отсутствуют условия).

84. Контрольное копроовоскопическое обследование членов семьи инвазированного лица (больного) проводится по эпидемическим показаниям.

85. При эпидемиологическом обследовании очага учитывают:

1) санитарное состояние двора;

2) наличие и состояние туалета;

3) наличие домашних животных;

4) соблюдение лицами, контактировавшими с больным в очаге, правил личной гигиены;

5) использование не обезвреженных фекалий на огороде в качестве удобрения;

6) перечень выращиваемых огородных культур.

86. При отсутствии вновь выявленных больных и возбудителей в окружающей среде территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения совместно со специалистом медицинской организации проводится снятие очага с учета наблюдения.

87. Паразитолог (эпидемиолог) проводит не реже одного раза в шесть месяцев проверку полноты охвата контингентов группы риска в соответствии со списками лиц, подлежащих плановому и по клиническим показаниям паразитологическому обследованию.

88. Контроль эффективности дегельминтизации проводят после лечения путем двукратного исследования фекалий с интервалом в десять – пятнадцать дней.

11. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению лямблиоза и токсоплазмоза

89. Мероприятия по предупреждению лямблиоза включают:

1) обеспечение населения доброкачественной питьевой водой;

2) соблюдение санитарно-гигиенического и противоэпидемического режима в организациях образования;

3) обследование больных на лямблиоз при наличии клинико- эпидемиологических показаний (вспышки острых кишечных заболеваний);

4) лабораторное исследование фекалий (дуоденальное содержимое) при лямблиозе проводят ежемесячно в течение трех месяцев в период диспансерного наблюдения;

5) лечение.

90. Эпидемиологическое обследование очага лямблиоза проводится при регистрации вспышек (три и более случаев) в детских организованных коллективах. Обследование контактных в очаге проводится с применением паразитологических методов исследований.

91. Мероприятия по предупреждению токсоплазмоза включают:

1) раннее обследование групп риска;

2) наблюдение за положительно реагирующими лицами.

92. Медицинские организации проводят учет и регистрацию лиц с серопозитивными результатами исследований крови на токсоплазмоз, информируют территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения – ежеквартально (список выявленных серопозитивных лиц с указанием паспортных данных).

93. Лабораторному обследованию на токсоплазмоз подлежат:

1) беременные женщины с отягощенным акушерским диагнозом (первичное и вторичное бесплодие, невынашивание беременности) по клинико-эпидемиологическим показаниям;

2) больные токсоплазмозом, получающие специфическое лечение – кратность определяется лечащим врачом в зависимости от состояния пациента;

3) пациенты с клиническими проявлениями, характерными для токсоплазмоза:

лимфоаденопатия (лимфоденит) неясной этиологии, длительная субфебрильная температура (более одного месяца) неясной этиологии; воспалительные заболевания глаз неясной этиологии;

воспалительные заболевания центральной нервной системы неясной этиологии;

гепатоспленомегалия и выраженная общая интоксикация, лихорадка – при постановке на учет/поступлении на стационарное лечение по клинико-эпидемиологическим показаниям;

4) пациенты с выявленными кальцификатами различной величины;

5) ВИЧ-инфицированные лица – при постановке на учет/поступлении на стационарное лечение по клинико-эпидемиологическим показаниям;

6) дети, рожденные от матерей с отягощенным анамнезом по токсоплазмозу – при постановке на учет, в последующем - по клинико-эпидемиологическим показаниям;

7) дети с врожденными пороками развития (хореоретинит, микроофтальмия, менингоэнцефалит с последующим развитием кальцификатов в головном мозге, эпилептиформные припадки, гидроцефалия, олигофрения, гипертонус мышц конечностей) – по клинико-эпидемиологическим показаниям;

8) группы населения, деятельность которых связана с кошками, собаками и другими животными – по клинико-эпидемиологическим показаниям;

9) образцы плацентарной крови при самопроизвольных абортах и при родах у женщин с манифестной инфекцией во время беременности.

94. В случае отрицательных лабораторных исследований при последнем обследовании беременных из группы риска (женщины с бесплодием, не вынашиванием беременности, владельцы кошек и другие контингенты) дальнейшее обследование на токсоплазмоз и диспансерное наблюдение не проводятся.

95. Диспансерному наблюдению подлежат:

1) беременные женщины из групп риска в течение беременности;

2) дети до десяти лет, родившиеся от матерей с точно установленным первичным инфицированием во время беременности, которые наблюдаются совместно педиатром, невропатологом, кардиологом, офтальмологом с осмотром и серологическим обследованием два раза в год;

3) дети с документированной острой стадией приобретенного токсоплазмоза с дальнейшим наблюдением у офтальмолога, невропатолога в течение одного года с осмотром и сероиммунологическим обследованием один раз в три месяца.

96. Больные с манифестной формой хронической стадии токсоплазмоза наблюдаются до формирования стойкой ремиссии.

97. Лица с латентной формой хронической стадии токсоплазмоза диспансерному наблюдению не подлежат.

98. Эпидемиологическое расследование в очаге токсоплазмоза не проводится.

99. Ветеринарные мероприятия по профилактике токсоплазмоза включают:

1) обеспечение изолированного содержания животных с подозрением на токсоплазмоз;

2) проведение утилизации трупов животных путем сжигания;

3) направление в ветеринарную лабораторию плаценты и плода животного при выкидыше с последующим проведением в помещении дезинфекции;

4) запрещение скармливание кошек и собак мясом или ливером павших и вынужденно убитых животных;

5) предотвращение загрязнения ооцистами токсоплазм скотных дворов, кормоцехов, мест водопоя и выгула животных путем недопущения на территорию кошек, являющихся дефинитивными хозяевами токсоплазмоза;

6) проведение капрологических исследований фекалий кошек для выявления ооцист токсоплазм.

12. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению заболеваний, передаваемых иксодовыми
клещами (клещевой весенне-летний энцефалит,
клещевой иксодовый боррелиоз)

100. Медицинские организации проводят своевременную регистрацию и учет случаев заболеваний, а также всех лиц, пострадавших от укусов клещей, диагностику, госпитализацию, лечение больных и диспансеризацию переболевших лиц.

101. Диспансерное наблюдение за переболевшими клещевым весенне-летним энцефалитом лицами (далее – клещевой энцефалит) проводится врачом-невропатологом в течение двух лет и более в зависимости от состояния здоровья пациента.

102. Плановую иммунизацию против клещевого энцефалита осуществляют медицинские организации.

103. Плановой профилактической иммунизации подлежат лица, деятельность которых связана с пребыванием в природном очаге клещевого энцефалита.

104. Руководители медицинских организаций ежегодно представляют в территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения список лиц, подлежащих плановой профилактической иммунизации. Профессионально угрожаемые контингенты, не привитые против клещевого энцефалита, не допускаются к работе на территории природного очага.

105. Лицам, проживающим на территориях, располагающихся в природных очагах клещевого энцефалита (согласно приложению 3 к настоящим Санитарным правилам) и обратившимся за медицинской помощью проводится серопрофилактика иммуноглобулином, в сроки согласно инструкции прилагаемой к препарату.

106. В случае, когда проводится серологическое исследование снятого с тела человека клеща на зараженность вирусом клещевого энцефалита, и результат его отрицательный, то иммуноглобулин не вводится.

107. Диспансерное наблюдение за лицами, пострадавшими от укуса клеща, проводится в медицинской организации по месту жительства в течение двадцати одного дня с регулярной термометрией.

108. Территориальное подразделение ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения организует и проводит эпидемиологическое расследование случая клещевого энцефалита (клещевого боррелиоза) и энтомологическое обследование территории предполагаемого места заражения.

109. Территориальное подразделение ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения и местный орган управления здравоохранения на эндемичной территории осуществляют:

1) диагностическое обследование больных на клещевой энцефалит (клещевой боррелиоз);

2) потребность на диагностикумы для сероиммунологических исследований на клещевой энцефалит, противоклещевую вакцину, донорский иммуноглобулин для лечения больных и серопрофилактики покусанных клещами;

3) своевременное выявление и регистрацию случаев профессиональных заболеваний клещевым энцефалитом.

110. Территориальное подразделение ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения на эндемичной по клещевому энцефалиту (клещевому боррелиозу) территории осуществляет:

1) эпидемиологическую оценку территории для установления участков и контингентов повышенного риска заражения;

2) анализ многолетних данных (за последние пять – десять лет) о местах заражения;

3) ежегодный эпидемиологический опрос населения эндемичных территории для установления участков повышенного риска заражения клещевым энцефалитом;

4) сбор, изучение распространения, видового состава, фенологии и численности иксодовых клещей;

5) организацию и методическое руководство мероприятиями по борьбе с клещами-переносчиками.

111. Руководители организаций, расположенных на территории природного очага клещевого энцефалита, обеспечивают специалистов защитной специальной одеждой, репеллентами и другими средствами индивидуальной защиты.

112. Организации отдыха для детей и взрослых и другие объекты в зоне природного очага, размещаются на эпидемиологически благополучных территориях или участках, освобожденных от клещей.

113. В санаторно-курортных организациях, базах, зонах и местах отдыха и оздоровительных организациях для детей проводятся следующие мероприятия:

1) расчистка и благоустройство территории, а также вокруг в радиусе не менее ста метров, перед началом заезда отдыхающих;

2) санитарная рубка леса, обрезание деревьев, удаление сухостоя и валежника, скашивание травы, разреживание и обрезка кустарника, уничтожение свалок бытового, строительного и растительного мусора, расчистка и расширение лесных дорожек к жилым и подсобным помещениям, к водным источникам, местам отдыха, спортивным площадкам;

3) поддержание благоустроенного состояния объекта в течение всего сезона;

4) противоклещевая обработка и расчистка походных дорожек от сухостоя и валежника по обе стороны на расстояний не менее пятидесяти метров при наличии туристических маршрутов;

5) недопущение на территорию объекта домашних животных;

6) дератизационные мероприятия.

114. Противоклещевая обработка проводится:

1) в местах размещения оздоровительных организаций для детей и взрослых;

2) в местах постоянного пребывания лиц, профессия и работа которых связана с пребыванием в природном очаге;

3) на территориях баз отдыха и туризма, садово-огороднических кооперативов;

4) на участках лесных массивов, где происходят заражения клещевым энцефалитом (клещевым боррелиозом);

5) в наиболее часто посещаемых населением местностях с хозяйственно-бытовыми и другими целями.

115. Проведение всех видов противоклещевых мероприятий осуществляется под обязательным энтомологическим контролем. Контроль эффективности истребительных мероприятий в случае применения стойких акарицидов в условиях равнинных участков (осенью под снегом или весной по снегу) проводят через 2 – 3 недели после стаивания снега; в горных условиях через 10 – 15 суток после обработок. При применении акарицидов группы фосфорорганических соединений через 5 и 35 суток после обработок и далее не реже 2 раз в месяц.

116. На эндемичных территориях по клещевому энцефалиту не привитые против клещевого энцефалита профессионально угрожаемые контингенты не допускаются к работе.

13. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению лейшманиоза

117. Медицинские мероприятия при лейшманиозе включают:

1) выявление больных при обращении их за медицинской помощью, при эпидемиологических показаниях – путем подворных обходов, посещении полевых станов;

2) проведение подворных обходов на основе посемейных списков при осложнении эпидемической ситуации не менее двух раз в неделю с июля по октябрь и ежемесячно в ноябре и декабре;

3) лечение больных лейшманиозами в стационарных условиях;

4) подтверждение лабораторными методами клинического диагноза лейшманиоза;

5) проведение диспансерного наблюдения за переболевшими кожной формой лейшманиоза в течение одного года, висцеральной – двух лет. Кратность медицинских осмотров и назначение лабораторных исследований переболевшим лейшманиозами принимается врачом в зависимости от состояния переболевшего.

118. Руководители местных органов государственного управления здравоохранением обеспечивают наличие неснижаемого запаса лекарственных средств против лейшманиозов.

119. Территориальное подразделение ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения на эндемичной территории осуществляет совместно с заинтересованными службами (ветеринарная, коммунальная) следующие мероприятия:

1) своевременную организацию и проведение санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий при регистрации случаев заражения населения лейшманиозом;

2) эпидемиологическое расследование в очаге;

3) оценку и прогноз эпизоотической и эпидемиологической ситуации по лейшманиозу в процессе освоения пустынных земель;

4) организацию профилактических мероприятий среди групп риска, связанных в своей деятельности с пребыванием на территории эпидемически активного очага лейшманиоза (геологи, археологи, строители, сезонные и вахтовые рабочие, чабаны и члены их семей);

5) изучение видового состава москитов, наблюдение за сезонным ходом их численности в природе и населенных пунктах, фенологией доминирующих видов, наличием антропофильных видов, особенностями их биологии;

6) организацию и проведение противомоскитных обработок в местах их выплода и помещениях;

7) картирование территорий, где расположены колонии больших песчанок;

8) оценку эффективности проводимых противолейшманиозных мероприятий (механическое разрушение колоний больших песчанок, обработка помещений).

14. Требования к организации и проведении мероприятий
по предупреждению чесотки

120. Санитарно-противоэпидемические (профилактические) мероприятия при чесотке включают:

1) недопущение и отстранение от работы лиц из числа декретированных групп населения больных чесоткой, а также не прошедших предварительные и периодические медицинские осмотры;

2) проведение эпидемиологического расследования каждого случая и очага в организованных коллективах и по месту жительства.

121. При выявлении больного чесоткой в семье, в организованном

коллективе, члены семьи больного подвергаются тщательному осмотру и однодневному профилактическому лечению.

При выявлении случая чесотки в организованном коллективе осмотр контактных проводится в течение сорока пяти дней (первые десять дней ежедневно, далее – один раз каждые десять дней).

122. Медицинское наблюдение за очагом проводят медицинские работники под контролем специалистов кожно-венерологического диспансера (кабинета).

123. В домашних условиях для больного выделяют отдельную постель и предметы индивидуального пользования (белье, полотенце, игрушки), которые держат отдельно от тех, которыми пользуются другие члены семьи.

124. Диагноз чесотки выставляется на основании комплекса клинических и эпидемиологических данных, подтвержденных лабораторными исследованиями на наличие чесоточного клеща.

125. Стационарным больным лечение проводят в стационаре при его изоляции в отдельную палату, бокс.

126. Организациями, оказывающими услуги дезинфекции на соответствующей территории, проводится контроль качества текущей (визуальный, химический) и заключительной дезинфекции (камерный метод дезинфекции) в организованных и бытовых очагах с повторными случаями заболевания чесоткой.

127. Текущую дезинфекцию проводят в скабиозориях, стационарах, изоляторах школ-интернатов, домов ребенка, детских домов, а также в домашних очагах, где больные чесоткой лечатся на дому.

128. При текущей дезинфекции обеззараживают нательное и постельное белье кипячением в 1 – 2 % растворе соды или любого стирального порошка в течение десяти минут с момента закипания. При невозможности кипячения белье обрабатывают одним из инсектицидов, зарегистрированных в Республике Казахстан, с обычной последующей стиркой. Верхнюю одежду больного проглаживают утюгом через увлажненную ткань.

129. Влажную уборку помещения проводят ежедневно, а в детских коллективах два-три раза в день горячим 1 – 2 % мыльно-содовым раствором. Уборочный материал после использования кипятят или помещают в дезинфекционный раствор.

130. Заключительную дезинфекцию в очагах проводят после госпитализации больного или окончания амбулаторного лечения (в сельской местности в течение суток, в городе – через шесть часов). В домашних условиях текущую и заключительную дезинфекцию выполняют лица, ухаживающие за больным или сам больной; в медицинских организациях, организациях образования – медицинский персонал.

131. Заключительная дезинфекция включает:

1) санитарную обработку лиц, контактировавших с больным в очаге;

2) дезинсекцию одежды, постельных принадлежностей, предметов обстановки и помещения.

132. Все мероприятия заключительной дезинфекции выполняются одновременно, контактные проходят санитарную обработку в санитарном пропускнике, вещи обрабатывают в дезинфекционной камере.

133. Постельные принадлежности больного, одежда, мягкие игрушки и другие вещи, которые соприкасались с вещами больного, упаковывают в специальные мешки, пропитанные одним из инсектицидов, разрешенных к применению на территории Республики Казахстан и государств - участников Таможенного союза и направляют для обеззараживания в дезинфекционную камеру.

134. Обувь протирают тампонами, смоченными в дезинфицирующем средстве. Обработка мебели, предметов обстановки проводится путем протирания 1 – 2 % мыльно-содовым раствором. Мягкую мебель и другие вещи обрабатывают инсектицидами.

15. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению дерматомикозов

135. Кожно-венерологические диспансеры (кабинет, отделение), центры дерматологии и профилактики болезней, передающихся половым путем, осуществляют следующие мероприятия:

1) учет, регистрацию, диагностику, лечение и диспансерное наблюдение больных дерматомикозами;

2) выявление источника заражения дерматомикозами, медицинский осмотр и наблюдение за контактными лицами в очаге (в течение месяца с кратностью один раз в неделю);

3) своевременную госпитализацию больных дерматомикозами, имеющих поражения волосистой части головы или множественные очаги на коже, из детских коллективов, общежитий, социально-неблагополучных семей, при отсутствии в семье лиц для ухода за больным ребенком, при невыполнении указаний дерматолога или эпидемиолога о необходимом дезинфекционном режиме;

4) диспансерное наблюдение за больными дерматомикозами в течение одного месяца после лечения с двумя контрольными лабораторными исследованиями с интервалом десять – пятнадцать дней;

5) лабораторную диагностику грибкового патологического материала;

6) организацию текущей и заключительной дезинфекции в очагах дерматомикозов;

7) участие в проведении медицинских осмотров детей в организациях образования на наличие грибковых заболеваний;

8) гигиеническое обучение больных дерматомикозами и лиц декретированной группы населения.

136. Территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения проводят:

1) эпидемиологическое расследование в очагах дерматомикозов совместно со специалистами медицинской организации, в том числе при регистрации случаев заболевания в организованных коллективах;

2) контроль своевременности подачи экстренных извещений медицинскими организациями на больных дерматомикозами, госпитализации больного, выявления контактных лиц, проведения и полноты охвата медицинскими осмотрами установленных контингентов;

3) контроль качества дезинфекции в очаге;

4) информирование территориальных подразделений ведомства уполномоченного органа в области ветеринарии о всех случаях заражения людей от животных для принятия ими необходимых мер по санации очагов дерматомикозов у животных.

137. Больные дети, получающие лечение на дому, не допускаются в бани, бассейны и парикмахерские до полного выздоровления.

138. Посещение организаций образования допускается после проведенного курса лечения и получения отрицательных результатов лабораторного исследования.

139. Дети, являющиеся контактными в очаге грибковых заболеваний, не принимаются без соответствующего обследования в организованные коллективы или не подлежат переводу из группы в группу.

140. В каждом случае заболевания дерматомикозами проводится текущая и заключительная дезинфекция.

141. Дезинфекционные мероприятия при дерматомикозах, проводимые в медицинской организации:

1) после осмотра каждого больного в смотровом кабинете (приемной) все предметы, в том числе и предметы с которыми соприкасался больной, подвергаются влажной дезинфекции по режимам, соответствующим обработке при грибковых заболеваниях;

2) одежда и другие личные вещи больного при поступлении его в стационар подвергаются камерной дезинфекции, после чего эти вещи хранятся до выписки больного в чехлах на вешалках или стеллажах;

3) использованное белье больного (постельное, нательное, полотенца, чулки, носки), а также халаты и полотенца персонала, собираются в специальную емкость (бак, целлофановый/клеенчатый мешок) в отдельном изолированном помещении для грязного белья, и сдаются в больничную прачечную для обеззараживания и стирки. При этой работе персонал надевает второй халат, резиновые перчатки, марлевую повязку или респиратор, которые после каждого использования подвергаются дезинфекции. Порядок обеззараживания и стирки мешков для транспортировки белья такой же, как и белья;

4) мочалки для мытья больных в приемном отделении после каждого использования обеззараживаются кипячением или дезинфицирующим раствором и содержатся в маркированной таре для чистых мочалок, ванны после купания каждого больного обеззараживаются растворами дезинфицирующих средств;

5) больным детям допускается пользование только легко моющимися и поддающимися обеззараживанию игрушками (пластмассовые, резиновые);

6) использованный перевязочный материал (бинты, вата, марлевые тампоны, салфетки), а также грибковый патологический материал (обломки волос, ногтей, чешуйки кожи), без предварительного обеззараживания помещается в контейнеры для сбора и безопасной утилизации и отправляется на утилизацию;

7) предметные стекла с патологическим материалом после использования обеззараживаются кипячением в течение пятнадцати минут в 1 % мыльно-содовом растворе или погружением в дезинфицирующий раствор;

8) столики инструментальные и рабочие в конце смены протираются ветошью, смоченной в дезинфицирующем растворе;

9) помещения и мебель (в том числе кушетки, полки медицинских шкафов и другое) после каждой смены подвергаются влажной уборке теплой водой с мылом, содой и другими моющими средствами;

10) в рентгеновских (ультразвуковой диагностики) кабинетах подголовные подушки покрываются чехлами, подлежащими обеззараживанию раствором дезинфицирующих средств;

11) уборочный инвентарь обеззараживается кипячением или дезинфицирующим раствором;

12) постельные принадлежности (подушки, матрацы, одеяла и другие) обеззараживаются в дезинфекционных камерах после выписки каждого больного;

13) не допускается выдача родственникам больных вещей больного, не прошедших обеззараживание;

14) одноразовый медицинский и лабораторный инструментарий без предварительного обеззараживания помещается в контейнеры безопасной утилизации и отправляется на специальные установки по уничтожению.

142. Методы обеззараживания в очагах:

1) помещение и предметы обихода протираются или орошаются дезинфицирующим средством;

2) предметы ухода за больными погружаются в дезинфицирующий раствор или тщательно протираются дезинфицирующим раствором, после окончания дезинфекции тщательно промываются водой;

3) белье (постельное, нательное), полотенца, косынки, халаты, носки, колготки, перевязочный материал погружаются в дезинфицирующие растворы, по окончании дезинфекции белье стирается и прополаскивается;

4) постельные принадлежности, верхняя одежда, меховые головные уборы, ковры, книги, мягкие игрушки подвергаются камерной дезинфекции;

5) обувь, кожаные перчатки подвергаются камерной дезинфекции. При текущей дезинфекции внутренние поверхности обрабатываются дезинфекционным средством, прошедшим государственную регистрацию и действие которого направленно на уничтожение данного вида возбудителя, до полного увлажнения внутренней поверхности, и помещаются в полиэтиленовый пакет на двое суток, после чего вынимаются и проветриваются в течение десяти часов до исчезновения запаха препарата.

16. Требования к организации и проведению мероприятий
по предупреждению тропических паразитарных болезней

143. Медицинские организации обеспечивают обучение граждан мерам индивидуальной защиты и квалифицированную консультативную помощь перед их выездом в эндемичные страны в целях предупреждения их заражения и завоза тропических паразитарных болезней.

144. Диспансерное наблюдение за лицами, прибывшими из эндемичных территорий, проводится в течение двух лет с момента прибытия с отметкой "выезжал в тропические страны" в амбулаторных картах медицинского наблюдения.

145. При любом недомогании (лихорадка, диарея и другие) у лиц производится срочный забор крови и другого биологического материала для исследования на малярию и другие тропические паразитарные болезни (лейшманиоз, трипаносомоз, амебиаз, паразитарные и вирусные шистосомозы, филяриатозы, другие).

146. Территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения проводят:

1) ежегодные тренинги по профилактике малярии и других тропических паразитарных болезней для менеджеров туристических фирм;

2) своевременное информирование туристических фирм и других организаций, связанных в своей деятельности с эндемичными странами, о территориях, неблагополучных по малярии и другим тропическим паразитарным болезням, о необходимости их профилактики и личной ответственности за свою безопасность;

3) инструктаж на санитарно-карантинных пунктах для членов экипажей самолетов, бригад поездов, пассажиров, выезжающих в эндемичные страны, об эпидемиологической ситуации и мерах личной профилактики тропических паразитарных болезней, обеспечивают их соответствующими памятками.

17. Требования к организации и проведению мероприятий
по борьбе с кровососущими насекомыми и клещами

147. Для защиты населения от опасных для человека кровососущих насекомых (гнус) и клещей проводятся профилактические истребительные мероприятия, включающие:

1) истребление кровососущих насекомых и клещей с применением инсектицидов, разрешенных к применению на территории Республики Казахстан и государств - участников Таможенного союза;

2) индивидуальную защиту населения репеллентами и другими средствами от гнуса.

148. Территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения совместно с заинтересованными организациями разрабатывают комплексные программы мероприятий по защите населения от опасных для человека кровососущих насекомых и клещей с закреплением неблагополучных территорий и водоемов по их обработке.

149. Государственные организации санитарно-эпидемиологической службы проводят:

1) определение площадей, подлежащих обработке инсектицидами против гнуса совместно с заинтересованными организациями;

2) выявление мест выплода кровососущих насекомых в зоне проведения истребительных работ, изучение сезонного хода численности кровососущих насекомых и их видового состава;

3) осуществление организационно-методического руководства истребительными обработками, обоснование сроков, кратности и эффективности проводимых работ.

150. На открытых территориях против экзофильных видов компонентов гнуса проводится противоличиночная обработка всех прибрежных водоемов, мест массового выплода, как на территории защищаемого объекта (населенный пункт, места массового пребывания и отдыха людей), так и вокруг него (защитной зоне). Ширина защитной зоны имеет радиус от одного до шести километров и более.

151. Мероприятия по снижению численности гнуса, в том числе мух и комаров подвальных помещений, включают технические, санитарно-противоэпидемические (профилактические) и истребительные мероприятия, направленные на поддержание чистоты в строениях, подвалах, на прилежащих территориях, в целях предотвращения заселения помещений насекомыми и ликвидации мест их обитания.

152. Энтомологические показания (наличие личинок или комаров в подвалах, подъездах, на лестничных площадках) являются основными к проведению дезинсекционных мероприятий на объекте. Обработки в подвальных помещениях проводятся на договорной основе с организациями, имеющими разрешение на данный вид деятельности.

153. После проведения дезинсекции проводится оценка ее эффективности. Показателем эффективности дезинсекции служат количество освобожденных от насекомых объектов и их общая физическая площадь, выраженная в процентах ко всей физической договорной площади.

154. Оценку эффективности мероприятий против личиночной стадии комаров, выплаживающихся в подвальных помещениях, проводят через трое – пять суток после обработки, по численности окрыленных комаров – через пять – семь дней. Удовлетворительным показателем эффективности дезинсекционных мероприятий является отсутствие живых личинок в пробах воды и наличие, в среднем, не более одной особи окрыленных комаров на один квадратный метр поверхности стен помещения. При неудовлетворительном показателе эффективности организация, оказавшая услуги дезинсекции, проводит повторную обработку за свой счет.

155. Оценку эффективности обработок водоемов проводят путем учета численности личинок и куколок комаров за 24 часа до обработки и через 24 – 28 часов после обработки.

156. Оценку эффективности учета численности окрыленных форм комаров проводят в открытой природе в пик суточной активности, вечером - за 1 час до захода, во время захода и через 1 час после захода солнца, контроль эффективности дезинсекционных мероприятий - через 24 – 48 часов. Неудовлетворительной следует считать эффективность ниже 90 – 95 %, в этом случае обработки необходимо повторить.

18. Требования к мероприятиям по борьбе с мухами

157. Наличие синантропных мух в строениях является показателем эпидемиологического и санитарно-гигиенического неблагополучия населения.

158. Санитарно-профилактические мероприятия в комплексе мер по борьбе с мухами включают:

1) благоустройство и содержание в чистоте помещений и территорий жилых, производственных и общественных зданий;

2) недопущение возникновения свалок мусора и нечистот;

3) обработку мест выплода мух.

159. Территориальные подразделения ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения на обслуживаемой территории:

1) осуществляют контроль санитарного состояния обслуживаемых объектов и многоэтажных зданий, мест отдыха людей, пищевых предприятий;

2) контролируют санитарно-техническое состояние и мероприятия по обеззараживанию санитарно-дворовых установок и мусоропроводов в многоэтажных зданиях с целью недопущения выплода мух;

3) контролируют работу по санитарной очистке территорий от различного рода нечистот, которую проводят все хозяйствующие организации независимо от форм собственности в сфере коммунального обслуживания населения, администраций и собственники предприятий пищевой промышленности, питания, торговли, медицинские организации;

4) контролируют регулярный вывоз твердых бытовых отходов и жидких нечистот, пищевых отходов с территории населенного пункта, осуществляемый организациями коммунального хозяйства и других ведомств;

5) обеспечивают разработку комплексных планов по борьбе с мухами, совместно с заинтересованными ведомствами;

6) осуществляют контроль охвата договорами на проведение дезинсекционных противомушиных мероприятий на всех категорийных объектах.

160. Энтомолог государственной организации санитарно-эпидемиологической службы:

1) проводит выборочный контроль учета численности мух;

) изучает видовой состав и динамику экзофильных видов мух;

3) обеспечивает организационно-методическое руководство мероприятиями по борьбе с синантропными мухами и контроль эффективности истребительных мероприятий;

4) организовывает и контролирует проведение противомушиных мероприятий.

161. Противомушиные мероприятия включают:

1) проведение дезинсекционных мероприятий со сроками и способами установленными специалистами территориальных подразделений ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения после энтомологического обследования объекта на заселенность насекомыми;

2) проведение мероприятий весной при появлении личинок I и II стадий первой летней генерации и продолжение в течение всего летнего периода;

3) использование инсектицидов в виде растворов, эмульсий для проникновения их в глубину субстрата для уничтожения личинок и куколок мух в мусоре, навозе и почве;

4) проведение обработки выгребов туалетов, мусоросборников и почвы вокруг них на расстоянии не менее 30 см против личинок и куколок мух;

5) контроль эффективности дезинсекционных мероприятий на объектах осуществляется через 24 – 48 часов путем учета численности окрыленных мух, а также личинок и куколок в местах выплода. Учету подлежат не менее 5 % обслуживаемых объектов в населенном пункте.

162. Критерии оценки эффективности противоличиночных мероприятий:

1) хорошая эффективность – отсутствие личинок и куколок;

2) удовлетворительная – наличие в отходах единичных личинок (до 5) и отсутствие куколок в отходах и почве;

3) неудовлетворительная – присутствие куколок в отходах и окружающей их почве.

163. Сезонный показатель численности комнатных и экзофильных видов мух характеризует эффективность выполненных противомушиных мероприятий:

1) в городской местности удовлетворительным сезонным показателем численности комнатных мух является не более одного экземпляра на 1 липкий стандартный лист (в сутки) или 2 экземпляра на одну сетчатую мухоловку;

2) при преобладании индивидуальной застройки, отсутствии канализации, в сельской местности – не более 3 – 5 экземпляров на одну мухоловку.

164. Администрация предприятий, кооператива собственников квартир, кондоминиумов, владельцы или арендаторы зданий, строений и помещений несут ответственность за их санитарно-гигиеническое состояние, выполняют комплекс санитарно-гигиенических, профилактических и иных мероприятий.

165. Очистка мусоропроводов в жилых домах проводится службой коммунального хозяйства в планово-регулярном порядке.

166. Контейнерные площадки и места установки мусорных контейнеров бетонируются и содержатся в чистоте. Вокруг них (в радиусе не менее 10 метров) не допускается расположение свалок, зарослей (кусты, бурьян).

167. Контроль мероприятий по борьбе с мухами в животноводческих, птицеводческих и звероводческих хозяйствах осуществляется территориальными подразделениями ведомства уполномоченного органа в области ветеринарии.

19. Требования к организации мероприятий
по предупреждению педикулеза

168. Противопедикулезные мероприятия включают комплекс мероприятий по соблюдению санитарно-гигиенического и противоэпидемического режимов в организациях, коллективах и специфические меры по санации людей, у которых обнаружен педикулез.

169. Ответственность за организацию и осуществление противопедикулезных мероприятий несут руководители детских и подростковых организованных коллективов, учебных заведений, предприятий, хозяйств, организаций, учреждений, независимо от форм собственности и ведомственной принадлежности.

170. Работа по профилактике и борьбе с педикулезом проводится в соответствии с территориальными программами (планами) по борьбе с педикулезом и профилактике инфекционных заболеваний, передаваемых вшами, согласованными с заинтересованными ведомствами.

171. Медицинские работники амбулаторно-поликлинических организаций, стационаров, детских домов, домов ребенка, детских дошкольных учреждений, учреждений общего и профессионального образования, учреждений системы социального обеспечения, медицинских организаций независимо от форм собственности и ведомственной принадлежности осуществляют активное выявление лиц с педикулезом при оказании медицинской помощи и проведении профилактических осмотров. Педикулез не является причиной для отказа в госпитализации по основному заболеванию.

172. Осмотру на педикулез подлежат следующие контингенты:

1) дети, проживающие в детских домах, домах ребенка, учащиеся школ-интернатов – еженедельно;

2) дети, вновь поступающие в детские дошкольные учреждения или возвращающиеся после длительного (более недели) отсутствия;

3) дети, выезжающие в оздоровительные организации, лагеря, – в поликлинике по месту жительства перед выездом, а в местах отдыха – еженедельно перед помывкой и за 1 – 2 дня до возвращения;

4) учащиеся учреждений общего и профессионального образования - ежеквартально после каникул и ежемесячно выборочно (4 – 5 групп), а также перед окончанием учебного года;

5) лица, находящиеся в учреждениях системы социального обеспечения – 2 раза в месяц;

6) работники различных учреждений, предприятий и организаций при диспансеризации или профилактических осмотрах;

7) лица, поступающие в пункты ночного пребывания и следственные изоляторы;

8) пациенты, поступающие на стационарное лечение.

173. Во всех организованных детских коллективах обеспечивается комплекс противопедикулезных мероприятий, направленных на предупреждение появления и распространения педикулеза.

174. Профилактические мероприятия по педикулезу в организованных коллективах включают:

1) обеспечение надлежащего санитарно-гигиенического состояния шкафов с одеждой, комнат пребывания детей, спортивных залов (бассейнов), мест отдыха;

2) проведение плановых медицинских осмотров на педикулез;

3) организацию и обеспечение условий для соблюдения детьми правил личной гигиены;

4) проведение влажной уборки, маркировки уборочного инвентаря и наличия дезинфицирующих средств для дезинфекции помещений;

5) проведение разъяснительной работы по профилактике педикулеза среди родителей и детей.

175. Для проведения осмотра на педикулез необходимо иметь хорошо освещенное рабочее место, лупу. При осмотре головы следует обращать особое внимание на височно-затылочные области, при осмотре одежды и белья – на швы, складки, воротники, пояса.

176. Результаты осмотра на педикулез регистрируют в медицинских документах. Учету подлежат лица, у которых при осмотре выявлены как жизнеспособные, так и нежизнеспособные вши в любой стадии развития (яйцо-гнида, личинка, взрослое насекомое).

177. Дети, пораженные педикулезом, не принимаются в детские дошкольные организаций и в школу. Они могут быть допущены медицинским работником в коллектив после завершения комплекса лечебно-профилактических мероприятий.

178. При отстранении из организованных коллективов детей, пораженных педикулезом, медицинские работники или администрация в обязательном порядке информируют родителей и дают им рекомендации по обработке.

179. Медицинские работники при выявлении случая педикулеза (вши, гниды) сообщают об этом в территориальное подразделение ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения:

1) в оперативном порядке передают информацию по телефону;

2) в установленном порядке составляют экстренное извещение и высылают его в течение 12 часов.

180. В медицинских организациях (стационарах), санаториях, детских домах, домах ребенка, школах - интернатах, загородных детских учреждениях обработку лиц с головным педикулезом проводит медицинский персонал данного учреждения с использованием противопедикулезной укладки, которая включает:

1) клеенчатый или хлопчатобумажный мешок для сбора вещей больного;

2) оцинкованное ведро или лоток для сжигания или обеззараживания волос;

3) клеенчатую пелерину;

4) резиновые перчатки;

5) ножницы;

6) частый гребень;

7) машинку для стрижки волос;

8) спиртовку;

9) косынки (2 – 3 штуки);

10) вату;

11) столовый уксус;

12) педикулоцидное средство.

181. Обеззараживание постельных принадлежностей, одежды и белья проводится в дезинфекционных камерах. Предметы, с которыми он контактировал, необходимо обработать теми же педикулицидными препаратами. Гребень обдают крутым кипятком после каждого осмотра или протирают 70-градусным раствором спирта.

182. Срок наблюдения очага педикулеза – 1 месяц с проведением осмотров на педикулез в очаге 1 раз в 10 дней. Считать очаг санированным следует при отрицательных результатах 3-х кратного обследования. Контроль за санацией очагов ведут специалисты территориальных подразделений ведомства государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения. Санация домашних очагов головного педикулеза проводится населением своими силами.

Приложение 1 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению паразитарных заболеваний"

Требования к отбору проб и кратности паразитологических

исследований во внешней среде

Очаги и объекты	Исследуемый материал	Кратность исследования	Число отбираемых проб	Вес или объем 1 пробы
1. Очаг аскаридоза (трихоцефалеза)	Смывы: с рук; дверных ручек туалетов; посуды, в которую складываются овощи, фрукты, ягоды, зелень; со столов; с разделочных досок для овощей; с клеенок; с мебели; с игрушек.	1 раз в год в течение двух лет	не менее 10 – 15
	Вода: из поливных емкостей		не менее 3 – 5	1 – 25 л
	Овощи, фрукты, ягоды	– //–	не менее 3 – 5	0,5 – 1 кг
	Зелень			0,4 – 0,5 кг
	Почва: с огорода (грядок), около туалета, мусорного ящика, у входа в дом, за домом, вдоль забора; в помещениях для скота, в местах для игр детей.	– //–	не менее 5 – 10	100 – 200 г
2. Очаг токсокароза	Овощи, фрукты, ягоды	1 раз в год выявления	не менее 3 – 5	0,5 – 1 кг
	Зелень			0,4 – 0,5 кг
	Почва: как в очаге аскаридоза, места содержания собак	1 раз в год выявления	не менее 5 – 10	100 – 200 г
3. Очаг описторхоза (дифиллоботриоза)	Рыба в месте отлова	1 раз в год	не менее 5 особей в зависимости от объема партии	от 0,5 – 3 кг
4. Очаг тениидозов	Смывы: с рук, дверных ручек туалетов, посуды, в которую сливается молоко; со столов, с предметов ухода за животными	1 раз в год в течение двух лет	не менее 10 – 15
	Почва: в местах содержания скота (коров, свиней)	1 раз в год в течение двух лет	не менее 5 – 10	100 – 200 г
5. Очаг эхинококкоза	Смывы: с рук и мест содержания собак	– //–	не менее 10 – 15
	Овощи, фрукты, ягоды, зелень: как в очаге аскаридоза	– //–	не менее 3 – 5	0,5 – 1 кг 0,4 – 0,5 кг
	Почва: с мест содержания собак, во дворе	– //–	не менее 5 – 10	100 – 200 г
6. Очаг гименолепидоза в организованном коллективе (детские дошкольные и общеобразовательные организации, школы–интернаты, детские дома, дома ребенка и др.)	Смывы, пыль: с игрушек, мебели, ковровых дорожек, кукольной одежды; постельного и нательного белья, полотенец; с рук, в туалетных комнатах с ручек дверей, барашков кранов, горшков и др.	при эпидемиологическом расследовании	не менее 10 – 15 в одной группе
7. Очаг энтеробиоза в организованном коллективе (детские дошкольные и общеобразовательные организации, школы–интернаты, детские дома, дома ребенка и др.)	Смывы, пыль: с рук персонала, в столовых с посуды, скатертей и клеенок столов, стульчиков; в игровых уголках с мягких игрушек, мебели, ковровых дорожек, кукольной одежды; в спальнях с постельного белья; в туалетных комнатах с ручек дверей, барашков кранов, наружных поверхностей горшков; с рук детей и нательного белья и др.	при регистрации очага	не менее 10 – 15 в одной группе
	Вода из бассейнов	– //–	не менее 3 – 5 проб	1 – 25 л
	Песок: в песочницах	– //–	не менее 5 – 10	100 – 200 г, на кишечн. простейшие 300 – 400 г
	Почва: на игровых площадках, около входа и вокруг помещения, у веранд, в домиках, с клумб, вокруг наружных санузлов		не менее 5 – 10
8. Очаг гименолепидоза и энтеробиоза при заболевании работников общественного питания, пищевых промышленных объектов и лиц к ним приравненных	Смывы: с рук персонала, с разделочных досок, со столов, прилавков раздачи, санитарных комнат, туалетов, производственного оборудования и др.	при эпидемиологическом расследовании	не менее 10 – 30 в зависимости от площади производственного помещения
9. Открытый водоем	Водоемы 1 и 2 категории	в период с апреля по октябрь 2 раза	не менее 3 – 5	1 – 25 л
10. Водозаборное сооружение	Вода перед подачей в распределительную сеть, тупиковая колонка (поверхностный источник)	ежеквартально	не менее 1 – 3	50 л
	Почва на территории		не менее 5 – 10	100 – 200 г
11. Очистные сооружения населенных мест	Сточная вода с очистных сооружений	ежеквартально	не менее 3 – 5 проб	в зависимости от уровня обсемененности 1 – 15 л
12. Зона рекреации	Песок на территории	в период с апреля по октябрь 2 раза	не менее 5 – 10	100 – 200 г
	Вода	2 раза в год	не менее 3 – 5 раз	1 – 25 л
13. Животноводческие хозяйства	Смывы с рук персонала, дверных ручек туалетов и подсобных комнат, посуды, в которую сливается продукция животноводства, в моечной комнате, с предметов ухода за животными	2 раза в год	не менее 10 – 15
	Почва на территории, в местах содержания скота (коров, свиней)	2 раза в год	не менее 5 – 10	100 – 200 г
	Смывы с рук персонала	2 раза в год и при внесении нового песка	не менее 3 – 5	100 – 200 г
	Почва с территории, почва теплиц (для выращивания в них овощей)	2 раза в год	не менее 5 – 10	100 – 200 г
14. Организаций дошкольного воспитания и обучения, школы–интернаты	Овощи, фрукты, ягоды, зелень	ежеквартально	не менее 3 – 5	0,4 – 0,5 кг 0,5 – 1 кг
	Вода бассейнов	ежеквартально	не менее 3 – 5 проб	1 – 25 л
	Пыль на наличие клещей домашней пыли с постельных принадлежностей, с мягкой мебели, ковров и других мягких бытовых предметов	по эпидпоказаниям	10 – 15 проб с одного предмета
	Смывы с рук персонала
	Песок: в песочницах		не менее 5 – 10	100 – 200 г
15. Спортивные школы	Смывы (пыль)	2 раза в год	не менее 10 – 30
	Пыль на наличие клещей домашней пыли с постельных принадлежностей, с мягкой мебели, ковров и других мягких бытовых предметов	по эпидпоказаниям	10 – 15 проб с одного предмета
16. Общеобразовательные организации	Смывы (пыль)	ежеквартально	не менее 20 – 40	100 – 200 г
	Почва	2 раза в год	не менее 5 – 10
	Вода бассейнов	ежеквартально	не менее 3 – 5 проб	1 – 25 л
17. Летние оздоровительные организации	Смывы (пыль)	перед открытием и заездом отдыхающего контингента	не менее 10 – 20
	Почва, песок, а также около душевых установок, пищеблока, стадиона		не менее 5 – 10	100 – 200 г
	Вода бассейнов, у пляжа		не менее 3 – 5	1 – 25 л
	Овощи, фрукты, ягоды зелень		не менее 3 – 5	0,5 – 1 кг 0,4 – 0,5 кг
18. Медицинские организаций (детские отделения)	Смывы в палатах, игровых и туалетных комнатах, пищеблоках	2 раза в год	не менее 10 – 20
	Овощи, фрукты, ягоды зелень		не менее 3 – 5	0,5 – 1 кг 0,4 – 0,5 кг
	Пыль на наличие клещей домашней пыли с постельных принадлежностей, с мягкой мебели, ковров и других мягких бытовых предметов	по эпидпоказаниям	10 – 15 проб с одного предмета
19. Тепличные хозяйства	Почва	вновь завозимая, в период пустования, и период выращивания овощей и зелени	не менее 5 – 10	100 – 200 г
	Вода поливная	одновременно с забором овощей, зелени	не менее 3 – 5	1 – 25 л
	Овощи, фрукты, ягоды, зелень	в период выращивания	не менее 3 – 5	0,5 – 1 кг 0,4 – 0,5 кг
	Смывы с рук и спецодежды персонала	раз в квартал	не менее 10 – 15
20. Объекты общественного питания	Смывы с рук персонала, разделочных столов для готовки пищи, с разделочных досок для овощей, тарелок, со скатерти, клеенок, с фартуков, столов, полок для овощей, фруктов, зелени прилавков раздачи, санитарных комнат, туалетов	по эпидзначимости объекта	не менее 10 – 15
	Овощи, фрукты, ягоды, зелень: на разделке в виде не заправленных салатов		не менее 3 – 5	0,5 – 1 кг 0,4 – 0,5 кг
21. Рынки	Смывы с рук персонала, столов, прилавков, весов	по эпидзначимости объекта	не менее 10 – 15
	Овощи, фрукты, ягоды Зелень		не менее 3 – 5	0,5 – 1 кг 0,4 – 0,5 кг
	Мясо		3 – 5 проб с точки реализации	0,5 кг
	Рыба		2 и более особи в зависимости от объема партии	0,5 – 3 кг и более в зависимости от вида рыбы
22. Мясокомбинаты, колбасные цеха, бойни, пельменные цеха	Смывы во всех цехах по производству мясной продукции, в местах приема пищи, в туалетных комнатах	согласно мониторингу	не менее 10 – 15
	Мясо, фарш		не менее 3 – 5	0,5 кг
23. Рыбные хозяйства, цехи	Рыба при промышленном выращивании в водоеме, где ведется интенсивный отлов	согласно мониторингу	не менее 15 особей каждого вида в месте отлова	промыслового размера
24. Охотничьи хозяйства	Мясо	по эпидпоказаниям	не менее 3 – 5	0,5 кг
25. Природные биотопы: открытые водоемы	Вода в месте сброса сточных вод (полное перемешивание) выше спуска сточных вод	по 2 раза в сезон (весной, летом, осенью)	не менее 3 – 5	1 – 25 л
	на 1 км выше ближайшего пункта водопользования	ежеквартально
26. Бассейны	Вода	2 раза в год	не менее 3 – 5 проб	1 – 25 л
	Смывы со стенок бассейнов, со скамеек, в душевых, в раздевалках		не менее 10 – 15
27. Бани, сауны	Смывы с рук и спецодежды персонала, столов, кресел	согласно мониторинга	не менее 10 – 15
	Вода из бассейнов		1 проба	50 л
28. Салоны красоты, парикмахерские	Смывы (пыль) с рук и спецодежды персонала, кресел	согласно мониторинга	не менее 10 – 15
29. Меховые мастерские, цеха по выделке шкур и готовой продукции	Смывы с рук персонала, разделочного инвентаря мебели, спецодежды, пола, шкур диких и домашних животных	согласно мониторинга	не менее 10 – 15
30. Поля орошения	Почва с полей до и после орошения сточными водами их осадками, животноводческими стоками, с поверхности и глубины 20–25 см	2 раза в год	не менее 5 – 10	100 – 200 г
	Сточные воды и их осадки (до и после подготовки)	2 раза в год	не менее 3 – 5	1 – 15 л
	Животноводческие стоки (до и после подготовки)	2 раза в год	не менее 10 – 15	1 – 15 л
	Выращиваемые культуры (травы, технические, кормовые)	2 раза в год	не менее 10 – 15
	Грунтовые воды по ходу грунтового потока: выше – 500 м и ниже 500 м полей орошения	2 раза в год
31. Биологические пруды	Стоки на входе и выходе	в период с апреля по октябрь 2 раза	не менее 3 – 5	1 – 15 л
	Осадки со дна прудов	2 раза в год
32. Железнодорожный, водный, автобусный транспорт (вагоны, вагоны–рестораны, самолеты, по обслуживанию железнодорожных путей)	Смывы с рук проводников, бортпроводниц, кресел, полок, постельных принадлежностей и другие	согласно мониторингу	не менее 10 – 15
33. Дома для инвалидов и престарелых	Смывы (пыль) в палатах, туалетных комнатах, пищеблоках, с рук персонала	не реже 1 раза в год	не менее 10 – 15	0,5 – 1 кг
	Овощи, фрукты, ягоды Зелень		не менее 3 – 5	0,4 – 0,5 кг
34. Детские приемники–распределители	Смывы (пыль) в палатах, в учебных и игровых комнатах, туалетах, пищеблоках, с рук персонала	не реже 1 раза в год	не менее 10 – 15
35. Стационар для хронических психических больных	Смывы: в палатах, туалетной комнатах, пищеблоке с рук персонала	2 раза в год	не менее 10 – 15
	Пыль на наличие клещей домашней пыли с постельных принадлежностей, с мягкой мебели, ковров и других мягких бытовых предметов	по эпидпоказаниям	10 – 15 проб с одного предмета
36. Место временного пребывания охотников, контора охотоучастков	Смывы: с рабочих столов	1 раз в год	не менее 10 – 15
	Почва: на территории	1 раз в год	не менее 5 – 10	100 – 200 г
37. Общежитие	Смывы	по эпидпоказаниям	не менее 10 – 15
	Пыль на наличие клещей домашней пыли с постельных принадлежностей, с мягкой мебели, ковров и других мягких бытовых предметов		10 – 15 проб с одного предмета
38. Жилой фонд	Почва: на детских площадках во дворах жилых домов	1 раз в год	не менее 5 – 10	100 – 200 г
	Песок: в песочницах дворов жилых домов	1 раз в год	не менее 5 – 10	100 – 200 г

Приложение 2 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению паразитарных заболеваний"

Список стран эндемичных по малярии

1. Азия:

1) Афганистан (с мая по ноябрь, в зонах ниже 2000 метров)

2) Бангладеш (весь год, повсеместно, кроме Дакки)

3) Бутан (весь год, в дистриктах: Ширанг, Самчи, Сарпанг, Самдрупионгхар, Шемганг)

4) Вануату (весь год, повсеместно)

5) Вьетнам (весь год, повсеместно, кроме городских центров)

6) Индия (весь год, повсеместно, ниже 2000 метров, кроме ряда районов в штатах Химачал Прадеш, Джамму и Кашмир, Сикким)

7) Индонезия (весь год, повсеместно, кроме Джакарты, крупных городов и туристических центров на островах Ява и Бали)

8) Ирак* (с мая по ноябрь, в основном на севере, ниже 1500 метров)

9) Иран (ограниченный риск)

10) Йемен (весь год, повсеместно)

11) Камбоджа (весь год, повсеместно, исключая Пномпень и вокруг Тонле Сап, передача малярии имеется в туристическом центре Ангкор Ват)

12) Китай (нет риска в городах и густо заселенных равнинных территориях)

13) КНДР (ограниченный риск)

14) Кыргызстан* (потенциальный риск в южном регионе)

15) Лаос (весь год, повсеместно, кроме Вьентьяна)

16) Малайзия (только в ограниченных очагах в глубине страны)

17) Мьянма (передача существует ниже 1000 метров)

18) Непал (весь год в сельских районах Тераи)

19) ОАЭ (ограниченный риск)

20) Оман

21) Пакистан (весь год, повсеместно, ниже 2000 метров)

22) Папуа-Новая Гвинея (весь год, повсеместно, ниже 1800 метров)

23) Республика Корея* (ограниченный риск)

24) Саудовская Аравия (весь год, больше всего в южном регионе (кроме провинции Асир. Нет риска в Мекке и Медине)

25) Соломоновы острова (весь год, повсеместно, за исключением нескольких отдаленных островков)

26) Сирия* (с мая по октябрь, особенно на северо-востоке страны)

27) Таджикистан (риск заражения – с июня по октябрь)

28) Таиланд (весь год, повсеместно в сельских, особенно лесных и холмистых районах. Нет риска в городах и крупных туристических центрах (Бангкок, Паттайя, Пхукет, Чиангмай, Самуй)

29) Тимор Восточный (весь год, повсеместно)

30) Узбекистан* (потенциальный риск в сельских районах Сурхандарьинской области)

31) Филиппины (весь год, повсеместно, ниже 600 метров, кроме городских районов и равнин)

32) Шри-Ланка (весь год, повсеместно, кроме дистриктов Коломбо, Калутара, Нувара Элия)

2. Африка:

1) Алжир* (риск ограничен одним очагом в Ихрире)

2) Ангола (весь год, повсеместно)

3) Бенин (весь год, повсеместно)

4) Ботсвана (с ноября по май-июнь в северной части страны)

5) Буркина Фасо (весь год, повсеместно)

6) Бурунди (весь год, повсеместно)

7) Габон (весь год, повсеместно)

8) Гамбия (весь год, повсеместно)

9) Гана (весь год, повсеместно)

10) Гвинея (весь год, повсеместно)

11) Гвинея-Бисау (весь год, повсеместно)

12) Джибути (весь год, повсеместно)

13) Египет (очень ограниченный риск передачи с июня по октябрь)

14) Замбия (весь год, повсеместно)

15) Зимбабве (весь год в долине реки Замбези, с ноября по июнь - в зонах ниже 1200 метров)

16) Кабо-Верде (ограниченный риск с сентября по ноябрь на острове Сантьягу)

17) Камерун (весь год, повсеместно)

18) Кения

19) Конго (весь год, повсеместно)

20) Коморские острова (весь год, повсеместно)

21) Кот д’Ивуар (весь год, повсеместно)

22) Либерия (весь год, повсеместно)

23) Маврикий (передача существует в некоторых сельских районах, кроме острова Родригес)

24) Мавритания (весь год, повсеместно, кроме северных территорий)

25) Мадагаскар (весь год, повсеместно, высокий риск в прибрежных районах)

26) Малави (весь год, повсеместно)

27) Мали (весь год, повсеместно)

28) Марокко* (с мая по октябрь ограниченный риск в отдельных сельских районах провинции Хурибга)

29) Мозамбик (весь год, повсеместно)

30) Намибия (с ноября по май-июнь в северных районах, весь год – в долинах рек)

31) Нигер (весь год, повсеместно)

32) Нигерия (весь год, повсеместно)

33) Руанда (весь год, повсеместно)

34) Сан-Томе и Принсипи (весь год, повсеместно)

35) Свазиленд (весь год, во всех низких степных районах)

36) Сенегал (весь год, повсеместно)

37) Сомали (весь год, повсеместно)

38) Судан (весь год, повсеместно)

39) Сьерра-Леоне (весь год, повсеместно)

40) Танзания (весь год, повсеместно, ниже 1800 метров)

41) Того (весь год, повсеместно)

42) Уганда (весь год, повсеместно)

43) ЦАР (весь год, повсеместно)

44) Чад (весь год, повсеместно)

45) Экваториальная Гвинея (весь год, повсеместно)

46) Эфиопия (весь год, повсеместно, ниже 2000 метров)

47) Эритрея ЮАР (весь год в районах низкой высотности, высокий риск заражения с октября до мая)

3. Северная, Центральная Южная Америка:

1) Аргентина* (низкий риск с октября по май в сельских районах провинций, пограничных с Боливией и Парагваем)

2) Белиз (весь год, повсеместно, кроме городских зон)

3) Боливия (весь год, повсеместно в сельских районах, ниже 2500 метров)

4) Бразилия (весь год в лесных районах, ниже 900 метров)

5) Венесуэла (весь год в некоторых сельских районах, риск тропической малярии в джунглях)

6) Гаити (весь год, повсеместно, в некоторых лесных районах)

7) Гайана (весь год, во всех внутренних районах страны)

8) Гватемала (весь год, ниже 1500 метров)

9) Французская Гвиана (весь год, повсеместно)

10) Гондурас (весь год, повсеместно)

11) Доминиканская республика (низкий риск тропической малярии существует весь год)

12) Колумбия (весь год, повсеместно в районах и джунглях ниже 800 метров)

13) Коста Рика (весь год, умеренный риск)

14) Мексика (весь год в отдельных сельских районах, нечасто посещаемых туристами)

15) Никарагуа (весь год в большинстве муниципалитетов)

16) Панама (низкий риск)

17) Парагвай* (умеренный риск)

18) Перу (высокий риск, тропическая малярия)

19) Сальвадор (очень низкий риск)

20) Суринам (весь год, в прибрежных дистриктах – незначительный)

21) Эквадор (весь год, ниже 1500 метров)

4. Европа:

1) Турция (риск заражения существует с мая по октябрь в юго-восточной части страны и на равнинах в Амикова и Чукурова)

* - страны где есть риск заражения P.vivax – возбудитель трехдневной малярии.

Приложение 3 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению паразитарных заболеваний"

Перечень территорий, располагающихся в природных
очагах клещевого энцефалита

1. Алматинская область:

1) Талгарский район

2) Енбекшиказахский район

3) Карасайский район

4) Раимбекский район

5) Алакольский район,

6) Аксуский район

7) Саркандский район

8) Кербулакский район

9) Ескельдинский район

10) Уйгурский район

11) окрестности городов Талдыкорган, Текели.

2. Восточно-Казахстанская область:

1) Глубоковский район

2) Зыряновский район

3) Катон-Карагайский район

4) Кокпектинский район

5) Уланский район

6) Шемонаихинский район

7) окрестности городов Усть-Каменогорск, Риддер.

3. город Алматы (окрестности).

"Паразиттік аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 31 наурыздағы № 283 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 5 мамырда № 10933 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2018 жылғы 18 сәуірдегі № 175 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды – ҚР Денсаулық сақтау министрінің 18.04.2018 № 175 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Кодексінің 144-бабының 6-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған "Паразиттік аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оны мерзімді баспа басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің ресми интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күннен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

Е.Досаев

"КЕЛІСІЛГЕН"

Қазақстан Республикасының

Ауыл шаруашылығы министрі

___________ А. Мамытбеков

2015 жылғы 1 cәуір

"КЕЛІСІЛГЕН"

Қазақстан Республикасының

Білім және ғылым министрі

___________ А. Сәрінжіпов

2015 жылғы 2 сәуір

"КЕЛІСІЛГЕН"

Қазақстан Республикасының

Денсаулық сақтау және

әлеуметтік даму министрі

_____________ Т. Дүйсенова

2015 жылғы 3 сәуір

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 31 наурыздағы № 283 бұйрығымен бекітілген

"Паразиттік аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары
1. Жалпы ережелер

1. Осы "Паразиттік аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары (бұдан әрі – Санитариялық қағидалар) "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінің 144-бабының 6-тармағына сәйкес әзірленді және санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруды және жүргізуді айқындайды, оларды cақтамау адамның өміріне немесе денсаулығына, сондай-ақ паразиттік аурулардың пайда болу және таралу қаупін туғызады.

2. Осы Санитариялық қағидалардың сақталуын мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауды халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосы және оның аумақтық бөлімшелері жүзеге асырады.

3. Осы Санитариялық қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылды:

1) аскаридоз – өкпе эозинофильдік инфильтраттар және басқа да аллергиялық реакциялар дамуымен, ал кейіннен – ауыр асқынулары болуы мүмкін дипептикалық белгілері дамуымен сипатталатын ерте фазадағы ішек геогельминтоз. Қоздырғышы – дөңгелек гельминт-нематод;

2) безгек – безгек масаларының шағуы арқылы табиғи жағдайларда берілетін Plasmodium тектес қарапайым қан-паразиттерінен болатын инфекциялық аурулардың тобы;

3) безгектің жергілікті жағдайы – сол аумақ немесе ел үшін жергілікті жағдай;

4) безгектің сырттан әкеліну жағдайы – жұқтыру/ауру анықталған аймақтан тыс орын алған және оның туындауы безгек бойынша белгілі аймақта болумен байланысты жағдай;

5) білім беру ұйымдары – мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары;

6) гельминтоздар – жануардың және адамның организмінде гельминттердің паразиттенуінен пайда болатын аурулар;

7) дегельминтизация – науқас адамда (жануарда) және сыртқы ортада гельминттерді, гельминт жұмыртқаларын немесе дернәсілдерін жою бойынша профилактикалық іс-шаралар жүйесі;

8) дезинсекциялау іс-шаралары – буынаяқтыларды жою бойынша (профилактикалық және жою) іс-шаралар;

9) деларвация – күресудің әртүрлі әдістерін (химиялық, биологиялық) пайдалана отырып, қоршаған ортада буынаяқтылар дамуының дернәсіл фазасында жою;

10) дифиллоботриоздар – диспепсиялық бұзылулары болатын және темір тапшылығы анемиясының дамуы мүмкін зооантропоноздық табиғи гельминтоздар тобы. Қоздырғыштары – ленталық гельминттер;

11) иммуноферменттік талдау – науқас қанының сарысуындағы ерекше антигендерді немесе антиденелерді жоғары тиімділікпен анықтауға мүмкіндік беретін сероиммунологиялық әдіс;

12) инвазия – адамның паразиттік ауру қоздырғышымен зақымдалуы;

13) инсектицидтер – қансорғыш жәндіктерді және кенелерді жою үшін пайдаланылатын тегі химиялық құралдар (препараттар);

14) контагиозды гельминтоздар – қатынастық-тұрмыстық жолмен берілетін паразиттік аурулар (энтеробиоз, гименолепидоз);

15) копроовоскопиялық зерттеу – нәжістегі гельминт жұмыртқаларын анықтау үшін жүргізілетін зертханалық зерттеулер кешені;

16) лямблиоз – көбіне симптомсыз паразит таратушылық ретінде өтетін антропоноздық паразиттік инвазия, ауыр жағдайларда ішектің дисфункциясы дамиды. Талшықтылар сыныбының қоздырғышы;

17) описторхоз – көбіне гепатобиллиарлық жүйені және ұйқыбезін зақымдайтын зооантропоноздық биогельминтоз. Қоздырғыштары – жалпақ гельминттер-трематодтар;

18) паразиттер – басқа организмдердің арқасында тұрақты немесе уақытша тіршілік ететін, оларды тіршілік ету орны және қорек көзі ретінде пайдаланатын организмдер;

19) паразиттік аурулар – паразиттер, гельминттер және буынаяқтылар тудыратын адамның аурулар тобы;

20) паразитологиялық зерттеу – биологиялық материалда (нәжіс, қан, несеп және басқалары) және сыртқы орта объектілерінде паразиттік аурулардың қоздырғыштарын анықтау бойынша зерттеу;

21) педикулез немесе битшеңдік – адам денесінде қанмен қоректенетін биттердің ерекше паразиттік тіршілік етуі;

22) репелленттер–жәндіктер мен кенелерді үркітуші әсерге ие заттар;

23) ретроспективті эпидемиологиялық талдау – эпидемияға қарсы іс-шараларды перспективалық жоспарлауды негіздеу мақсатында алдыңғы ұзақ уақыт аралығындағы инфекциялық сырқаттанушылықтың деңгейін, құрылымын және динамикасын талдау;

24) санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шаралар – мекендеу ортасы факторларының адамға зиянды әсерін жоюға немесе азайтуға, инфекциялық және паразиттік аурулардың пайда болуы мен таралуының, жаппай уланудың алдын алуға және оларды жоюға бағытталған шаралар;

25) санитариялық-паразитологиялық зерттеу – сыртқы орта объектілерінде паразиттік аурулар қоздырғыштарын анықтау және айқындау;

26) скабиозорий – қышымамен ауыратын науқастарды тексеру және емдеу жүргізілетін стационар/кабинеттер;

27) тасымалдаушылар – әртүрлі паразиттік (инфекциялық) ауруларды тасымалдауға бейім қансорғыш жәндіктер мен кенелер;

28) тасымалдаушылар мониторингі – қансорғыш жәндіктер мен кенелер санын, фенологиясын, көбею орындарын үнемі энтомологиялық бақылау жүйесі, олардың түрлік құрамын зерделеу;

29) тениаринхоз – токсикологиялық-аллергиялық реакциялармен диспепсиялық бұзылулар мен байқалатын биогельминтоз. Қоздырғышы – ленталық гельминт немесе бұқа таспа құрты;

30) тениоз – диспепсиялық бұзылулармен және бас миының, көздің және басқа да ағзалардың ауыр органикалық зақымдалуы мүмкін орталық нерв жүйесінің функционалдық бұзылуларымен байқалатын биогельминтоз. Қоздырғышы – шошқа таспа құрты;

31) токсокароз – қоздырғышты нәжістік-ауыз арқылы беру тетігі бар нематодоздар сыныбының зооантропоноздық тіндік (дернәсілдік) геогельминтоз, бауырды, өкпені, көзді зақымдауымен сипатталады; қайталанатын қызбамен және аллергиялық реакциямен байқалады;

32) токсоплазмоз – латентті немесе созылмалы түрде өтетін паразиттік инвазия. Споралылар сыныбының қоздырғышы;

33) трихинеллез – қызба, бұлшықеттің ауыруы, диспепсиялық белгілер мен асқынулар болатын зооноздық биогельминтоз;

34) трихоцефаллез – диспепсиялық синдромы болатын антропоноздық геогельминтоз. Қоздырғышы – адамның тоқішегінде, көбіне аш ішегінің төменгі бөлігінде паразиттік өмір сүретін дөңгелек гельминт-нематод.

35) химиялық профилактика – химиялық-терапиялық құралдардың көмегімен аурудан қорғау немесе оны болдырмау;

36) шыбын-шіркей – адамның денсаулығына зиян келтіретін қансорғыш ұшатын жәндіктердің (масалар, шіркейлер, құмытылар, үнсіз масалар және соналар) жалпы атауы;

37) эндемиялық аумақ – паразиттік сырқаттанушылық тіркелген ел, жер;

38) эхинококкоздар – адамда гидатидоздық (бір камералы) эхинококкоз және альвеолярлық (көп камералы) эхинококкоз деген екі клиникалық түрде пайда болатын зооноздық гельминтоздар. Бауырдың, өкпенің, бас миының, жүректің және сүйектің көлемді процестері типі бойынша болады. Қоздырғыштары – ленталы гельминттер.

2. Паразиттік аурулардың алдын алу жөніндегі іс-шаралардың жүргізілуін мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау

4. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері Қазақстан Республикасында паразиттік аурулардың алдын алу жөніндегі іс-шаралардың жүргізілуін қадағалауды жүзеге асырады.

5. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерінің мамандары паразиттік аурулардың алдын алу бойынша қадағалау барысында мыналарды:

1) халықтың паразиттік сырқаттанушылығын жедел және ретроспективті эпидемиологиялық талдауды;

2) аумақты эпидемиялық қолайсыздық дәрежесі бойынша аудандастыруды, паразиттік аурулардың ошақтарының типін айқындауды;

3) паразиттік аурулардың қоздырғыштарын жұқтыру қаупі бар тәуекел контингенттерін анықтауды;

4) паразиттік аурулардың факторларын және берілу жолдарын анықтауды;

5) профилактикалық іс-шаралар кешенін айқындауды, оларды іске асыру мерзімін жоспарлауды, тиімділігін бағалауды;

6) паразиттік сырқаттанушылық бойынша эпидемиялық жағдайды болжауды;

7) паразиттік аурулар тасымалдаушыларының санына мониторинг жүргізуді, олардың түрлік құрамы мен фенологиясын зерделеуді, қансорғыш жәндіктермен және кенелермен күресуді;

8) халықты гигиеналық оқытуды жүргізеді.

3. Паразиттік аурулардың алдын алу бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

6. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері паразиттік аурулардың алдын алу бойынша іс-шаралар кешенін жүргізеді, ол мыналарды қамтиды:

1) науқастар мен паразит таратушыларын аны қтауды және есепке алуды бақылау;

2) паразиттік аурулар қоздырғыштарына санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг жүргізу;

3) Қазақстан Республикасының аумағына паразиттік аурулардың сырттан әкелінуінің алдын алу;

4) халықты гигиеналық оқытуды жүргізеді.

7. Ведомстволық тиесілілігіне және меншік нысанына қарамастан медициналық ұйымдардың медицина қызметкерлері анықталған жері бойынша тіркеп және есепке ала отырып науқастарды және паразит таратушыларды анықтауды:

1) адамдардың медициналық ұйымдарға жүгінуі, медициналық көмекті үйде көрсету, байланыста болғандарды ошақтарға медициналық бақылау;

2) профилактикалық жоспарлы, алдын ала, мерзімдік медициналық қарап тексеру жүргізу;

3) адамдарды кез келген меншік нысанындағы клиникалық-диагностикалық зертханаларда тексеру кезінде жүргізеді.

8. Паразиттік ауруларды зерттеу үшін материал жинауды медицина қызметкерлері жүргізеді.

9. Халықтың декреттелген топтары ішінен анықталған паразиттік аурулармен ауыратын науқастарды жұмыстан шеттету емдеу кезеңінде және алғашқы теріс нәтижеге дейін, контагиозды гельминтоз, қышыма, дерматомикоздарда – емдеу кезеңінде және емдеуден кейін зертханалық тексерулер кезінде жүргізіледі немесе инвазияланған жұмыскерлер эпидемиологиялық қауіп төндірмейтін жұмысқа ауыстырылады.

10. Паразиттік ауруларды зертханалық диагностикалауды мемлекеттік және мемлекеттік емес медициналық ұйымдардың клиникалық-диагностикалық зертханалары, санитариялық-эпидемиологиялық қызметінің мемлекеттік ұйымдары жүргізеді.

11. Клиникалық диагностикалау ауру анамнезі, эпидемиологиялық анамнез, шағым, симптомдар, аурудың жойылған, қалыптан тыс нысандары ескеріліп тексеру деректері негізінде жүргізіледі.

12. Эпидемиологиялық анамнез жинау кезінде науқаспен немесе таратушымен байланыстың болуы, қайнатылмаған суды, күдікті тамақ өнімдерін пайдалануы, ауру жануармен байланыста болуы немесе жануарлардан алынған шикізатты пайдалануы (орны және уақыты көрсетіле отырып) анықталады.

13. Сирек кездесетін гельминтоздар мен ішек протозойлық аурулардың диагнозын растау үшін медициналық ұйым зерттелетін материалды және зерттеу нәтижелерін санитариялық-эпидемиологиялық қызметінің мемлекеттік ұйымдарына жібереді.

14. Медициналық ұйымдар науқастар мен паразит таратушыларын анықтау нәтижелері бойынша мәліметтерді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелеріне жібереді.

15. Паразиттік ауру ошағында инвазия көзін, факторларын және берілу жолдарын анықтау үшін зертханалық әдістерді қолдану арқылы эпидемиологиялық зерттеу жүргізіледі.

16. Сыртқы орта жағдайын зертханалық бақылау және паразиттік аурулардың берілу факторлары мен жолдарын анықтау мақсатында халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерінің мамандары санитариялық-паразитологиялық зерттеулерге сыртқы орта (топырақ, құм, көкөніс және жеміс, аскөк, су, шайындылар, шаң және басқалар) сынамаларын алуды осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес сыртқы ортада сынамалар алуға және паразитологиялық зерттеу жүргізуі жиілігіне қойылатын талаптарға сәйкес жүргізіледі.

17. Эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша (ошақтарда) халықты гельминтоздарға тексеруді санитариялық-эпидемиологиялық қызметінің мемлекеттік ұйымдарының мамандары жүргізеді.

18. Ошақта жүргізілген эпидемиологиялық тексеруден кейін Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 30 мамырдағы № 415 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11626 болып тіркелген) бекітілген "Инфекциялық ауру ошағында ағымдық дезенфекцияларды бақылау картасы" 215/е нысаны толтырылады.

Ескерту. 18-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық экономика министрінің 29.08.2016 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

19. Барлық анықталған науқастар мен паразиттік ауру қоздырғыштарын таратушылар медициналық ұйымдарда емделуге және диспансерлік бақылауға жатады.

20. Гельминтоздарға және ішек протозооздарына зертханалық тексерілуге мыналар жатады:

1) мектепке дейінгі білім беру ұйымдарына баратын балалар – қабылдау алдында және басқа топқа ауысу кезінде, одан әрі жылына бір рет;

2) білім беру ұйымдарының персоналы;

3) білім беру ұйымдарының бастаушы сыныптарының оқушылары – жыл сайын жазғы демалыстан кейін, сыныптардың құрылуы кезінде;

4) диспансерлеу және медициналық тексеру кезінде халықтың декреттелген топтары;

5) мектепке дейінгі және басқа да білім беру ұйымдарына, жетімдер үйіне, сәбилер үйіне, балалар үйіне, мектеп-интернаттарға, санаторий-курорттық емделуге, сауықтыру лагеріне, ауруханалардың балалар бөліміне ресімделетін балалар мен жасөспірімдер;

6) емделуге келіп түсу кезінде балалар ауруханаларының стационарлық науқас балалары;

7) ересек адамдар емханаларындағы және ауруханалардағы амбулаториялық және стационарлық науқастар клиникалық айғақтар болғанда;

8) стационарлық емделіп жатқан балаларға күтім жасайтын адамдар;

9) патогенді ішек қарапайымдыларына этиологиясы анықталмаған жіті ішек инфекцияларымен ауыратын науқастар;

10) науқаспен (паразит таратушымен) байланыста болған адамдар;

11) судағы спорт түрі бойынша спорт топтарына баратын адамдар – спорттық секцияларға баруы кезінде және одан әрі жылына бір рет.

21. Жұқпалы-тері (қышыма, дерматомикоздар) ауруларына тексерілуге мыналар жатады:

1) балалар үйлеріндегі және сәбилер үйлеріндегі балалар, мектеп-интернаттардың оқушылары – апта сайын;

2) білім беру ұйымдарына жаңадан келетін және әртүрлі себептермен ұзақ уақыттан кейін (бір аптадан аса) оларға қайта келетін балалар, білім беру ұйымдарының персоналы – жылына бір рет міндетті медициналық тексеруден өткен кезде;

3) сауықтыру ұйымдарына баратын балалар;

4) білім беру ұйымдарының оқушылары – демалыстан кейін тоқсан сайын;

5) диспансерлеу және профилактикалық тексеру кезінде халықтың декреттелген топтары;

6) стационарлық науқастар;

7) судағы спорт түрі, шығыс жекпе-жегі және күрестің басқа да түрлері бойынша спорт топтарына баратын адамдар – спорттық секцияларға баруы кезінде және одан әрі жылына бір рет.

22. Амбулаториялық және стационарлық емделуге келіп түсетін пациенттерді жұқпалы-тері ауруларына тексеру нәтижелерін пациенттің амбулаториялық және стационарлық карталарында тіркейді. Ұзақ уақыт бойы стационарлық емделу жағдайында пациенттерді тексеруді медицина персоналы кемінде 10 күнде 1 рет жүргізеді.

4. Безгектің алдын алу бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

23. Клиникалық-эпидемиологиялық көрсетілімдер бойынша безгекке тексерілуге мыналар жатады:

1) соңғы үш жыл ішінде безгек бойынша эндемиялық елдерден келген адамдар (осы қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес) есепке қойған кезде және клиникалық көрсетілімдер бойынша мынадай симптомдардың кез-келгені пайда болған кезде: дене қызуының көтерілуі, қалшылдау, әлсіздік, бастың ауыруы, бауырдың, көкбауырдың үлкеюі, ақ қабық пен тері жабындысының сарғаюы, ұшық, қан аздық;

2) безгек бойынша эпидемиялық маусымда үш күн ішінде және жылдың басқа уақытында бес күн ішінде қызба пайда болған науқастар;

3) қойылған диагнозға сәйкес жасалған емге қарамастан, дене қызуының мезгіл-мезгіл жоғарылуы жалғасқан науқастар;

4) қанды, оның құрамдауыштары мен препараттарын құйғаннан кейін соңғы үш айда дене қызуы жоғарылаған реципиенттер;

5) безгек ошағында тұратын дене қызуының кез келген жоғарылауы байқалған адамдар;

6) безгекпен ауырып сауыққан адамдар, дене қызуының жоғарылауымен бірге жүретін кез-келген ауру кезінде.

24. Безгектің алдын алу бойынша іс-шараларды халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері жүргізеді, олар мыналарды қамтиды:

1) науқастарды ерте анықтауды, безгек жағдайларын диагностикалауды бақылау;

2) безгектің әр жағдайын эпидемиологиялық тексеру;

3) безгек ошақтарын эпидемиологиялық тексеру және жіктеу;

4) безгек-генді әлеуетке байланысты аумақты және елді мекендерді безгек-генді аудандарға бөлу;

5) тасымалдаушыларды және көбею орындарын энтомологиялық бақылау және түрлік құрамды зерделеу;

6) тасымалдаушылармен күресу шаралары;

7) су қоймаларының тоғандануының және қансорғыш жәндіктердің, оның ішінде безгек масасының көбеюінің алдын алу мақсатында гидротехникалық құрылыстардың, күріш алқаптарының және басқа да су қоймаларының құрылысын және пайдаланылуын алдын ала және ағымдық қадағалау;

8) халықты гигиеналық оқыту.

25. Елді мекендерді (аумақты) безгек-генді аудандарға бөлу – елді мекендердің (аумақтың) безгек-генді дәрежесін айқындау және профилактикалық іс-шараларды будан әрі жоспарлау үшін пайдаланылатын әртүрлі факторларды (тасымалдаушының түрлік құрамы мен саны, температуралық режим, тұрғындардың көші-қоны, медициналық желінің жағдайы, басқа) жыл сайын жинау, қорытындылау және талдау негізінде жүзеге асырылады.

26. Безгекпен ауыратын науқастарды және паразит таратушыларды анықтауды медицина қызметкерлері сұрау жүргізу және қанды зерттеу арқылы клиникалық-эпидемиологиялық көрсетілімдер бойынша:

1) адамдардың медициналық ұйымдарға жүгінуі;

2) медициналық тексеру кезінде жүргізеді.

27. Есепке алуға және тіркеуге безгектің зертханалық расталған жағдайлары жатқызылады. Безгекпен ауыратын науқастарды емдеу стационар жағдайында жүргізіледі, науқастың қан препараттарын зерттеу емдеудің бірінші, төртінші күндері және ауруханадан шығару алдында жүргізіледі.

28. Безгекке күдікті адамдардың қан препараттары зерттеу нәтижесі санитариялық-эпидемиологиялық қызметінің мемлекеттік ұйымдарында растау арқылы медицина ұйымдарының клиникалық-диагностикалық зертханаларында тексеріледі.

29. Барлық оң нәтижелі препараттары және тексерілген препараттардың жалпы санының 10 пайызы (бұдан әрі – %) бақылау зерттеуі үшін санитариялық-эпидемиологиялық қызметінің мемлекеттік ұйымдарына жіберіледі, ал ол оларды одан әрі Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетінің "Санитариялық-эпидемиологиялық сараптама және мониторинг ғылыми-практикалық орталығы" Республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорына жібереді.

30. Безгек жағдайларын және ошақтарын эпидемиологиялық тексеру нәтижелері халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелеріне жіберіледі.

31. Безгектің белсенді ошағында профилактикалық іс-шаралар ауру анықталған сәттен бастап үш жыл ішінде жүзеге асырылады.

32. Масалардың белсенді ауру жұқтыратын маусымында безгекпен ауырған науқасты немесе паразит таратушыны анықтаған кезде мыналар жүргізіледі:

1) эпидемиологиялық және энтомологиялық көрсетілімдер бойынша үй-жайларды (науқас тұратын үйде және кемінде үш көрші үйлерде) дезинсекциялық өңдеу жүргізу;

2) елді мекендердегі барлық су қоймаларын және олардан кемінде үш километр (бұдан әрі – км) аралықтағы аймақты және науқастың уақытша болған орындарын энтомологиялық тексеру;

3) анофелогенді су қоймаларына жататын аумақтарда безгек масаларын жаппай аулау және олардың түрлік құрамын анықтау;

4) елді мекенде және одан үш – бес км аралықтағы аймақта орналасқан анофелогенді су қоймаларын деларвациялау.

33. Персоналды және пациенттерді қансорғыш жәндіктерден қорғау мақсатында медициналық ұйымдарда (стационарларда) барлық терезелерге тор орнатылады.

34. Безгектің жергілікті немесе сырттан әкеліну жағдайлары туралы деректерді жинауды және талдауды медициналық ұйымдар және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері жүзеге асырады.

35. Мемлекеттік денсаулық сақтау басқармаларының жергілікті органдарының басшылары безгекке қарсы препараттардың азаймайтын қорын қамтамасыз етеді.

36. Безгекпен ауырыған адамдарды диспансерлік бақылау қан препараттарын сауыққан сәттен бастап жыл сайын зерттей отырып, үш жыл бойы жүргізіледі.

37. Аурудың мерзіміне қарамастан безгекпен ауырып сауыққан адамдардың және паразит таратушылардың донор болуына жол берілмейді.

38. Санитариялық-эпидемиологиялық қызметінің мемлекеттік ұйымдары мыналарды:

1) маса фаунасын, әр түрдің экологиясын және фенологиясын зерттеу, көбею орындары мен тасымалдаушылар санының мониторингін, масалардың ауру жұқтыру мерзімінің басталу, аяқталу және безгектің берілу мерзімін есептеуді;

2) белгілі жылдағы масалар санының деңгейін анықтау үшін елді мекенді экстенсивті зерттеуді (жаппай аулау);

3) елді мекендегі және олардан кемінде үш километр қашықтықта орналасқан су қоймаларын паспорттауды;

4) безгекке қарсы эпидемиологиялық және энтомологиялық көрсеткіштер бойынша тазалауды ұйымдастыруды, іс-шаралар тиімділігін бақылауды;

5) елді мекендерді және аумақтарды безгектің жергілікті берілуінің қайта пайда болу қаупі деңгейі бойынша безгектік бөлуді жүзеге асырады.

39. Халықты маса шағудан қорғау үшін механикалық қорғаныш құралдары (шыт жапқыштар, торлар) және репелленттер пайдаланылады.

40. Эндемиялық аумақтарға баратын адамдарды туристік фирмалар, ведомстволар мен ұйымдар безгекті жұқтыру қаупі, әсіресе оның хлорохинге төзімді тропикалық түрі туралы ескертеді және барған жағдайда тропикалық безгекке қарсы химиялық профилактика курсынан өткізіледі.

41. Безгек бойынша эндемиялық аумаққа кеме, ұшақ және теміржол көлігі экипаждарын жіберетін ұйымдардың басшылары мыналарды:

1) персоналды жеке профилактика (химиялық профилактиканы қоса алғанда) шараларына оқытуды;

2) сапарлар бойынша шығатын елдердегі (айлақтардағы) эпидемиологиялық жағдай туралы ақпарат (жадынама) беруді;

3) безгекке қарсы препараттармен және масаның шағуынан қорғайтын құралдармен (шыт жапқыштар, репелленттер, аэрозоль баллондары) қамтамасыз етеді.

42. Вокзалдардың, айлақтардың, әуежайлардың медициналық пункттерінің қызметкерлері жолаушылар, поезд бригадаларының, айлақтардың, әуежайлардың экипаждарының ішінде оларға безгекпен сырқаттануға күдікті адамдар жүгінген кезде оларды емдеуге жатқызуды ұйымдастырады.

43. Безгек бойынша эндемиялық аумақтардан келген әуе және теміржол көлігі, шетелге жүзетін кемелерде масалар болған жағдайда, уәкілетті орган белгілеген тәртіппен көлікті дезинсекциялау жүргізіледі.

44. Ведомстволық тиесілілігіне қарамастан ұйымдар, оның ішінде безгек бойынша қолайсыз аумақтан келген әскери қызметшілер, әскерден оралғандар, босқындар, өз еркінен тыс қоныс аударушылар, мигранттар туралы мәліметі бар шетелдік ұйымдар халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерінің сұрауы бойынша аталған топтардағы адамдардың келу мерзімдері мен тұратын орны туралы ақпарат береді.

5. Трихинеллездің, тениаринхоздың және тениоздың алдын алу бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

45. Ет арқылы берілетін гельминтоздардың (трихинеллез, тениаринхоз, тениоз) алдын алу бойынша іс-шараларға:

1) мал шаруашылығы қожалықтарын және кенттерді коммуналдық абаттандыру, дәретханаларды салу және оларды жөндеу, тазарту қондырғыларын салу, кеміргіштерді және қаңғыма жануарларды ату;

2) қоршаған ортаны гельминт жұмыртқаларымен ластанудан қорғау;

3) мал шаруашылықтары жұмыскерлерінің жеке гигиена қағидаларын сақтауы, оларды арнайы киіммен қамтамасыз ету жатады.

46. Медициналық іс-шаралар мыналарды қамтиды:

1) эпидемиологиялық, клиникалық және зертханалық әдістерді пайдалана отырып, инвазияланған адамдарды, оның ішінде халықтың декреттелген топтары мен тәуекел тобындағы адамдарды, сондай-ақ клиникалық және эпидемиологиялық көрсетілімдер болғанда амбулаториялық және стационарлық науқастарды анықтау;

2) трихинеллаларды жұқтырған етті пайдаланған адамдарды серологиялық тексеру (пайдаланудан кейін екі аптадан соң);

3) мал өсірушілерді және олардың отбасы мүшелерін, қасапхана, ет комбинатының қызметкерлерін, аспаздарды жыл сайын тексеру;

4) инвазияланған адамдарды жеке есепке алу, емдеу және диспансерлік бақылау (трихинеллезбен ауыратын науқастар стационар жағдайында емдеуге жатқызылады);

5) трихинеллез ауруының әрбір жағдайына халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелеріне кезектен тыс ақпарат ұсынылады;

6) трихинеллездың ауыр түрімен ауырып сауыққан адамдар алты ай бойы амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін ұйымдарда диспансерлік есепте тұрады. Диспансерлік есепте тұрған кезінде емдеу аяқталғаннан кейін екі аптадан, екі және алты айдан соң электрокардиограммаға түсіре отырып, қанның құрамын зерттеу жүргізіледі. Аурудың қалдықты клиникалық белгілері болған жағдайда және электрокардиограммада өзгерістер болған кезде диспансерлеуді 12 ай бойы жалғастырады, көрсетілімдер қалыпты болған жағдайда пациент диспансерлік есептен шығарылады;

7) тениидозбен ауыратын науқастар ем аяқталғаннан кейін төрт ай ішінде амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін ұйымдарда диспансерлік есепте тұрады. Диспансерлік есепте тұрған кезінде тениидозбен ауыратын науқастар екі және төрт айдан кейін қорытынды зертханалық тексеруден өткізіледі және екі теріс нәтижелі талдау болған жағдайда (бақылаудың төрт айының соңында) пациент диспансерлік есептен шығарылады;

8) жануарларда цистицеркоз (финноз) анықталған аумақтардағы халықты тексеру сұрау жүргізу және зертханалық зерттеу әдістерімен жүргізіледі, жиілігі мен көлемін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшесі айқындайды.

47. Трихинеллезбен, тениаринхозбен және тениозбен сырқаттанудың тәуекел топтарына мал өсірушілер мен олардың отбасы мүшелері, ет комбинаты, шошқа өсіретін фермалар, қасапхана қызметкерлері, аңшылар және басқалар жатады.

48. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері елді мекендердің, қоғамдық тамақтану кәсіпорындары жұмысының санитариялық жағдайын, кеміргіштер мен қаңғырған жануарларды жою іс-шараларын бақылауды жүзеге асырады.

49. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері ветеринария саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерімен бірлесіп, адамға және жануарларға ортақ паразиттік аурулар жағдайлары туралы ақпарат алмасуды қамтамасыз етеді, паразиттік аурулар жағдайларын бірлесіп тексереді және ошақтарын зерттейді:

1) шошқаның (3 апталыққа дейінгі торайлардан басқа), қабанның, борсықтың, аюдың, құндыздың, талғаусыз қоректенетін және ет қоректі жануарлардың тұтас етін, жарты етін, төрттен бір бөлігін, сондай-ақ ысталған, блоктардағы импорттық шошқа етін, оның ішінде шошқаның шпигін трихинеллезге зертханалық зерттеуді қамтамасыз етеді;

2) ірі қара малдың, шошқаның басына және тұтас етіне цистицерктердің (финн) болуын көзбен шолып қарау жүргізеді, олар анықталған жағдайда зертханалық зерттеуді қамтамасыз етеді.

6. Описторхоздың, дифиллоботриоздың алдын алу бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

50. Балық арқылы берілетін гельминтоздарға (описторхоз, дифиллоботриоз) қарсы күрес шараларының кешені мыналарды қамтиды:

1) описторхистың дер нәсілдерін жұқтыруға анағұрлым бейім балықтардың барлық түрлерін (аққайраң, тарақ балық, оңғақ, қызылқанатты шұбар балық, торта, табан, тұрпа балық, көктыран, айнакөз, қызылкөз, қылыш балық, ақмарқа, теңге балық, үкішабақ, балпан, сұлұталма, сида балық, тілмай) жылына 1 рет зерттей отырып) су қоймаларының паразитологиялық жағдайын (қолайлы/қолайсыз) зерделеу және халықтың жұқтыру қаупін анықтау негізінде балық шаруашылығы су қоймаларын эпидемиологиялық-эпизоотологиялық бағалау;

2) гельминт жұмыртқаларынан тазарту тиімділігін бақылау мақсатында шаруашылық-нәжіс кәріздерін тазарту құрылыстарының сарқынды суларын зертханалық зерттеулерді орындау;

3) шаруашылық-нәжіс кәріздерінің тазарту құрылыстарының гумусын егістіктерді және көкөніс (аскөк) өсетін бақшаларды тыңайту үшін пайдалануға жол бермеу;

4) сыртқы орта объектілеріне (топырақ, су, тұнба) санитариялық-паразитологиялық зерттеу жүргізу;

5) медициналық іс-шаралар;

6) халықты гигиеналық оқыту.

51. Описторхоз кезінде медициналық іс-шаралар мыналарды қамтиды:

1) мыналар жатқызылатын тәуекел тобындағы адамдарды тексеру:

эндемиялық аумақтардағы өзендер, көлдер, су сақтау орындары, су қоймалары жағалауларындағы және оларға жақын орналасқан елді мекендердің тұрғындары;

су көлігінің, балық өңдейтін кәсіпорындардың қызметкерлері, балықшылар және олардың отбасы мүшелері;

2) эндемиялық елді мекендердегі халықтың 5 % және одан астам жұқтырған жағдайда тәуекел топтарын тексеру;

3) гепатобилиарлы жүйесінің мүшелері, асқазан-ішек жолдары бұзылған, аллергия белгілері бар бірінші рет жүгінген науқастарды тексеру;

4) описторхозбен ауыратын науқастарды арнайы емдеу стационар жағдайында ғана жүргізіледі. Емдеу аяқталғаннан кейін науқас диспансерлік бақылауға ауыстырылады;

5) описторхозбен ауырып сауыққан адамдарды диспансерлеу төрт-бес ай ішінде арнайы емдеуден кейін жүргізіледі, содан соң екі апталық үзіліс жасау арқылы нәжісті екі рет тексеру жүргізіледі, зертханалық зерттеулердің теріс нәтижелері алынған жағдайда пациенттер диспансерлік есептен шығарылады.

52. Описторхозды жұқтырған адамдарды анықтау үшін клиникалық, эпидемиологиялық, зертханалық тексеру (негізгі тексеру әдісі-копроовоскопиялық) әдістері қолданылады.

53. Республиканың описторхоз бойынша эндемиялық аумақтарында балық шаруашылығы (балық кәсіпшілігі) су қоймаларына үш жылдағы мониторинг мәліметтері, биогельминттердің аралық және қосымша иелерінің түрлік құрамы мен санының динамикасы, балықты паразиттік тазалыққа тексеру нәтижелерінің динамикасы, су қоймасына шаруашылық-нәжіс сарқынды суының ағуы, оны гельминт жұмыртқаларына және дернәсілдеріне тексеру нәтижелері көрсетіледі.

54. Адамның және жануарлардың денсаулығына қауіпті тірі гельминттер бар балық өнімін залалсыздандыру (кәдеге жарату) жерін, тәртібін және шарттарын халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері және ветеринария саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің келісімі бойынша және бақылауымен тауар өндіруші (жеткізуші) айқындайды.

7. Эхинококкоздың және альвеококкоздың алдын алу бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

55. Эхинококкоздың, оның ішінде альвеококкоздың алдын алу бойынша іс-шаралар мыналарды қамтиды:

1) адамға жұғудың алдын алу;

2) медициналық және ветеринария саласында ғы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелері өзара ақпарат алмасуы;

3) тәуекел топтарын тұрақты түрде зертханалық тексеру;

4) еткомбинаттарында, базарларда, мал сою пункттерінде ет және ет өнімдеріне ветеринариялық-санитариялық сараптау жүргізу;

5) дернәсіл сатысындағы эхинококкпен және альвеококкпен зақымданған ауыл шаруашылығы малдарының ішек-қарынын (сойған кезде) кәдеге жарату;

6) малшаруашылығы шаруашылықтарының суағарларына, сарқынды суына және топыраққа, сондай-ақ олардың шөгінділеріне жоғары тиімді овицидтік препараттармен дезинвазия жүргізу;

7) мобильді қондырғыларда ауыл шаруашылығы малдарының зақымданған өкпе бауырын термиялық кәдеге жарату;

8) иттерді, оның ішінде күзет, қызметтік және жеке ауладағы иттерді жоспар бойынша жылына кемінде 4 рет дегельминтизация жүргізе отырып, паспорттау; қаңғыбас иттерді жою;

9) эхинококкоз және альвеококкоздың профилактикасы мәселелері бойынша халық арасында сауаттандыру жұмысын жандандыру.

56. Эхинококкозға жоспарлы тексеру жылына 1 рет мынадай тәуекел топтарының адамдарына жүргізіледі:

1) мал шаруашылығы фермаларының, ет өңдейтін кәсіпорындардың, мал соятын пункттердің, малды жою және көму объектілерінің жұмыскерлері және олардың отбасы мүшелері;

2) малшылар, аңшылар, орманшылар және олардың отбасы мүшелері;

3) мамық-тері шикізатын өңдейтін шеберханалардың қызметкерлері және олардың отбасы мүшелері;

4) ветеринария қызметкерлері және олардың отбасы мүшелері;

5) иттердің иелері және олардың отбасы мүшелері;

6) аң фермаларының, қорықтардың, хайуанаттар паркінің жұмыскерлері және олардың отбасы мүшелері;

7) бұрын эхинококкоз себебімен операция жасалған немесе диспансерлік есепте тұрған адамдар және олардың отбасы мүшелері;

8) клиникалық және эпидемиологиялық көрсетілімдер бойынша амбулаториялық және стационарлық науқастар және олардың отбасы мүшелері.

57. Эхинококкозды диагностикалау зерттеудің кешенді: сероиммунологиялық және рентгенді-құрал-саймандық (құрсақ қуысын ультрадыбыстық зерттеу, өкпе флюорографиясы және басқалары) әдістерін пайдалану арқылы жүргізіледі.

58. Эхинококкозға тәуекел топтарын сероиммунологиялық тексеруді медициналық ұйымдардың клиникалық-диагностикалық зертханалары жүргізеді, ал науқаспен байланыста болған адамдарды санитариялық-эпидемиологиялық қызметінің мемлекеттік ұйымдары тексереді.

59. Операциялық араласудан және патологиялық материалды гистологиялық зерттеуден кейін расталған эхинококкоз бен альвеококкоз жағдайлары есепке алынады және тіркеледі. Медициналық ұйым патологиялық материалдың гистологиялық зерттеу нәтижелерін операциялық араласудан кейін 10 күннен кешіктірмей науқастың тіркелген орны бойынша халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелеріне жібереді.

60. Диспансерлік бақылау мерзімдері және жиілігі:

1) сероиммунологиялық реакцияларының нәтижелері оң адамдар, антиденелер титрі өскен адамдар, сондай-ақ кез келген орналасудағы эхинококкоз себебімен операция жасалған пациенттер ауырған сәттен бастап бес жыл бойы (алғашқы үш жылда жылына екі рет, үш жыл өткен соң жылына бір рет кешенді тексеру) бақыланады;

2) диспансерлік бақылауға алынған сәттен бастап бес жыл ішінде рецидивтің клиникалық-зертханалық және құрал-саймандық көрсеткіштері болмаған жағдайда және тұрақты теріс серологиялық реакциялары кезінде сероиммунологиялық реакциялардың теріс нәтижелері бар науқастар диспансерлік есептен шығарылады;

3) эхинококкозға байланысты операция жасалған науқастарды және антиденелердің оң титрлары бар адамдарды диспансерлік бақылауды тұрғылықты жері бойынша медициналық ұйымның хирургі жүргізеді.

61. Операциядан кейінгі (эхинококкэктомиядан кейінгі) материал дезинфекциялау құралдары ерітіндісінде өңделеді және "Б" сыныпты қауіпсіз жою қорапшаларында жойылады.

62. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері:

1) нақты аумақтағы эпидемиялық және эпизоотиялық жағдайды есепке алу арқылы ветеринария саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерімен, денсаулық сақтау ұйымдарымен бірлесіп, кешенді іс-шаралар жоспарын әзірлеуді және бекітуді;

2) эхинококкоздар ошақтарының тізбесін жыл сайын жаңарту және ошақ түрлеріне байланысты қызмет көрсетілетін аумақты медициналық-биологиялық аудандастыруды;

3) адамдардың ауруын және ауыл шаруашылығы малдары мен иттердің арасында эхинококкозды тіркеуді есепке ала отырып халықты тексеруді қажет ететін елді мекендерді анықтауды;

4) сыртқы орта объектілерін және санитариялық жағдайы қанағаттанарлықсыз аумақтарды, тәуекел контингенті және эхинококкозбен ауыратын науқастар тұратын үй иеліктеріне топырақты, құмды, көкөністі, жидекті, аскөкті, шайындыларды және басқаларды зерттеу жолымен санитариялық-эпидемиологиялық мониторингілеуді;

5) ошақтардағы байланыста болған адамдарды сероиммунологиялық тексеруді, сыртқы орта объектілерін санитариялық-паразитологиялық зерттеуді;

6) ветеринария саласындағы уәкілетті орган ведомствосының аумақтық бөлімшесімен бірлесіп етті ветеринариялық-санитариялық сараптауға, мал союға, мал сою пункттерінің, мал қорымдарының жүйелі бақылауды қамтамасыз етуді;

7) ветеринария саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесімен бірлесіп шұғыл хабарлама түскен күннен бастап күнтізбелік 7 күн ішінде эхинококкоз бен альвеококкоз ошақтарына эпидемиологиялық тексеру картасын толтыра отырып, эпидемиологиялық тексеру жүргізуді жүзеге асырады.

63. Эхинококкозбен, альвеококкозбен ауыратын операция жасалған науқастарды және антиденелердің оң серологиялық титрлары бар адамдарды диспансерлік бақылауды бекітілген хирург (ауданның, қаланың) жүргізеді. Эхинококкозбен ауыратын науқастарды және серопозитивті адамдарды диспансерлеуді бақылауды облыстық/қалалық денсаулық сақтау басқармасының бас хирургі жүргізеді.

64. Жауапты хирург-дәрігер диспансерлік есепте тұрған адамдардың тізімін науқастарды жоспарлы кешенді тексеруге шақыру үшін емханалардың терапевтік және педиатрлық учаскелеріне береді. Диспансерлік есепте тұрған адамдар туралы деректерді жинауды учаскелік медицина қызметкері жүргізеді.

8. Токсокароздың алдын алу бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

65. Токсокароздың алдын алу жөніндегі іс-шаралар мыналарды қамтиды:

1) ауру жұқтырғандарды ерте анықтау мақсатында халықты эпидемиологиялық көрсетілімдер бойынша тексеру, есепке алу және тіркеу, дегельминтизациялау, диспансерлік бақылау;

2) алғаш рет жүгінген науқастарды, гепатобилиарлы жүйесі ағзаларының, асқазан-ішек жолдарының зақымдалуы, аллергия, лимфаденопатия, үдемелі қызба және басқа белгілері бар науқастарды тексеру;

3) емдеу тиімділігінің критерийлерін талдау, ол мыналарды қамтиды: жалпы жағдайдың жақсаруы, токсокароз белгілерінің біртіндеп азаюы, эозинофилия және ерекше антиденелер титрі деңгейлерінің төмендеуі. Клиникалық симптоматика рецидивтері, тұрақты эозинофилия және оң иммунологиялық реакциялар жағдайында емдеу курстарын қайталайды;

4) ауырып сауыққандарды алты ай бойы әрбір екі ай сайын үш рет сероиммунологиялық зерттеу жүргізу арқылы диспансерлік бақылау;

5) жеке гигиена қағидаларын сақтау (жануарларды, топырақты ұстағаннан кейін қолды жуу, топырақ бөлшектері болуы мүмкін аскөкті, көкөністі және басқа да тағам өнімдерін мұқият жуу);

6) балалардың ойын алаңдарын, саябақтарды, скверлерді жануарлардың жүруінен қорғау және оларды жақсы гигиеналық жағдайда ұстау;

7) топырақ санациясының табиғи факторларын пайдалану (ашық күн сәулелері);

8) мерзімдік дератизация;

9) топырақ, құм сынамаларын, қоршаған орта объектілерінен алынған шайындыларды санитариялық-паразитологиялық тексеру.

66. Токсокарозды жұқтыруға қатысты тәуекел тобына мыналар жатады:

1) топырақпен жиі байланыста болатын үш – бес жастағы балалар;

2) иттерге арналған питомниктердің ветеринария мамандары және жұмыскерлері, автокөлік жүргізушілері, фермерлік шаруашылықтар жұмысшылары және бағбандар, көкөніс дүкендерінің сатушылары;

3) ақыл-ойы кешеуілдеген және геофагия дағдысы бар, гигиеналық дағдылар деңгейі төмен психикалық науқастар, сондай-ақ геофагия дағдысы бар психикалық дені сау адамдар;

4) үй жанындағы учаскелердің, бақшалардың иелері, аңшылықпен айналысатын және осы мақсатта итті пайдаланатын адамдар, бұл ретте екі және одан көп ит ұстағанда жұғу қаупі артады.

9. Контагиозды гельминтоздардың алдын алу бойыншаіс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізугеқойылатын талаптар

67. Контагиозды гельминтоздарға энтеробиоз (қоздырғышы – үшкір құрт) және гименолепидоз (қоздырғышы – карликті таспа құрт) жатады.

68. Контагиозды гельминтоздардың алдын алу бойынша іс-шаралар:

1) науқастарды анықтау;

2) анықталған ауру жұқтырғандарды емдеу және оларды дегельминтизациялау;

3) білім беру ұйымдарында, қоғамдық тамақтану ұйымдарында, жүзу бассейндерінде және басқа да ұйымдарда санитариялық-паразитологиялық мониторинг;

4) ұйымдастырылған балалар ұжымдарының медициналық және қызмет көрсететін персоналын гигиеналық оқыту;

5) халықты гигиеналық оқыту.

69. Білім беру ұйымдарында бір рет тексерген кезде үшкір құрттарды жұқтырған адамдардың 15 % және одан көп пайызы анықталған жағдайда барлық балалар мен персонал профилактикалық емделеді.

70. Стационарларда контагиозды гельминтоздарды жұқтырғаны анықталған науқастар бақылау тексерудің бірінші теріс нәтижесіне дейін емдеу кезеңінде жеке палатаға немесе карантинді бөлімшеге ауыстырылады.

71. Білім беру ұйымдарында контагиозды гельминтоздармен ауыратыны анықталған науқастар емдеу кезеңінде және зертханалық тексерудің бірінші теріс нәтижесіне дейін ұжымға барудан шеттетіледі.

72. Білім беру ұйымдарында профилактикалық іс-шаралар кешені жүргізіледі, ол мыналарды қамтиды:

1) балаларды жеке (бір рет қолданылатын) сүлгілермен, төсек жабдықтарымен, сұйық сабынмен және басқа да жеке гигиена заттарымен қамтамасыз ету. Тіс щеткалары және ауызды шаюға арналған (жеке) ыдыс ашық жәшіктерде сақталады;

2) қолдануға рұқсат етілген, жууға жеңіл материалдардан дайындалған ойыншықтарды пайдалану;

3) пластмасса және резеңке ойыншықтарды сабынды ыстық сумен күніне бір реттен сиретпей жуу;

4) қуыршақтың киімдерін жуу және үтікпен үтіктеу;

5) жұмсақ ойыншықтарды шаңнан күн сайын тазарту және ашық ауада желдету немесе бактерицидті шамдармен кемінде 25 сантиметр қашықтықта 30 минут бойы сәулелеу;

6) төсек жабдықтарын және жинау мүкәммалын таңбалау;

7) жеке түбектерді пайдалану қызмет көрсететін персоналдың бақылауымен жүргізіледі. Түбектер пайдаланылғаннан кейін дезинфекциялау ерітінділері бар ыстық сумен (60 ⁰ С-дан төмен емес температурада) жуылады;

8) унитаздар, ванналар, есіктің тұтқалары, еден, шүмектер, панельдер күн сайын жуу құралдарын қолдана отырып, ыстық сумен жуылады;

9) жылдың жылы мезгілінде құмсалғыштардағы құм айына бір рет ауыстырылады және қалқандармен жабылады;

10) спорт залдарында өтпелі желдету жүргізіледі, күн сайын ылғалды тазалау және спорттық мүкәммалды жуу;

11) емдеу кезеңінде науқас балаларды қоғамдық бассейнге жібермеу.

73. Білім беру ұйымдарында контагиоздармен ауыратын науқас балалар анықталған кездегі іс-шаралар мыналарды қамтиды:

1) төсек жабдықтарын және іш киімді күн сайын ауыстыру;

2) емдеудің бірінші күнінен бастап үш күн ішінде көрпелерді, матрастарды, жастықтарды шаңсорғышпен тазалау немесе бөлмеден тыс қағу;

3) құмсалғыштардағы құмды ауыстыру немесе дезинфекциялау құралдарымен өңдеу;

4) жуу және дезинфекциялау құралдарын қолдана отырып, үй-жайларды күн сайын екі рет ылғалды жинау;

5) объектілерді және үй-жайлардың ауасын ультракүлгін бактерицидті сәулемен залалсыздандыру;

6) жұмсақ жиһазды, кілемді, төсемшелерді, жұмсақ ойыншықтарды шаңсорғышпен тазалау және ультракүлгін бактерицидті сәулемен залалсыздандыру, кейін кілемдерді және ойыншықтарды соңғы залалсыздандыруға дейін жинау;

7) қатты және резеңке ойыншықтарды жуу-дезинфекциялау заттарын қолдана отырып жуу.

74. Дезинфекциялау іс-шараларын (ағымдық дезинфекция) медицина қызметкерлері, отбасы ошақтарында – емдеу кезінде және одан кейін отбасы мүшелері жүргізеді.

75. Ошақтағы эпидемиологиялық тексеру мыналарды қамтиды:

1) білім беру ұйымдарында, қоғамдық тамақтану және оларға теңдестірілген объектілерде эпидемиологиялық тексеру әрбір гименолепидоз жағдайы; энтеробиоз кезінде – үш және одан көп жағдайы анықталған кезде; кейіннен берілген ұсыныстарды және эпидемияға қарсы жүргізілген іс-шаралардың тиімділігін бақылау арқылы энтеробиоз жағдайлары анықталған жағдайда жоспарлы зертханалық тексеруден кейін жүргізіледі;

2) отбасы ошақтарында эпидемиологиялық тексеру білім беру ұйымдарына баратын балалар гименолепидозбен ауырған жағдайда; энтеробиоз жағдайы үш және одан көп рет тіркелген жағдайда; қоғамдық тамақтану қызметкерлері гименолепидозбен және энтеробиозбен ауырған жағдайда жүргізіледі.

76. Диспансерлік бақылауды жүргізу бойынша талаптар:

1) гименолепидозбен ауырып сауыққан адамдарды диспансерлік бақылау емдеу аяқталғаннан соң алты ай ішінде жүргізіледі, нәжісті зертханалық зерттеу бірінші екі айда әрбір екі апта сайын, кейін ай сайын жүргізіледі. Егер карликті таспа құрт жұмыртқалары анықталмаса, адамдар гименолепидоздан сауыққан болып есептеледі;

2) гименолепидоздан сауықпаған науқастарға диспансерлік бақылауды бір жылға дейін ұзарту арқылы қайтадан дегельминтизациялау;

3) энтеробиоздан сауыққан адамдарды диспансерлік бақылау үш күн аралықпен міндетті түрде екі талдау алу арқылы 10 – 14 күн ішінде жүргізіледі;

4) энтеробиоздан сауықпаған адамдар 1 айға дейін диспансерлік бақылауды ұзарта отырып, бірінші емделу курсынан кейін екі апта өткеннен кейін қайта емделеді.

77. Сыртқы ортаның жағдайын зертханалық бақылау және гельминттердің берілу факторлары мен жолдарын анықтау мақсатында топыраққа, құмға, көкөніс пен жеміске, аскөкке, суға, шайындыларға және шаңға санитариялық-паразитологиялық зерттеулер жылына 1 рет жүргізіледі. Әрбір тексерілетін білім беру ұйымында бір топта (сыныпта) кемінде 10 – 15 шайынды жинау жүргізіледі.

78. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері және білім беру ұйымдарының мамандары балаларға жеке профилактика шараларын үйретеді және тоқсан сайын балаларға гигиеналық тәрбие беруге бағалау жүргізеді.

10. Аскаридоздың және трихоцефалездің алдын алубойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

79. Аскаридоздың және трихоцефалездің алдын алу бойынша іс-шаралар:

1) жоспарлы түрде және эпидемиологиялық айғақтар бойынша халыққа копроовоскопиялық зерттеулер жүргізу арқылы инвазия көзін анықтау;

2) инвазия ошақтарын сауықтыру;

3) ошақтардағы санитариялық-паразитологиялық мониторинг;

4) сауықтыру іс-шараларының тиімділігін бағалау.

80. Тәуекел топтарына мектепке дейінгі және бастауыш мектеп жасындағы балалар, ауылшаруашылық жұмысшылары, жылыжайлар мен оранжереялардың жұмыскерлері, саяжайшылар жатады.

81. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері санитариялық-эпидемиологиялық қызметінің мемлекеттік ұйымдарымен бірлесіп медициналық ұйымдардың зертханаларында науқастарды анықтау тиімділігіне бақылау жүргізеді, олар мектеп жасындағы (жеті – он төрт жас) балалар; білім беру ұйымдарына баратын (үш – жеті жас) балалар, сондай-ақ асқазан-ішек ауруларымен ауыратын адамдар; медициналық көрсетілімдер бойынша стационарлық, амбулаториялық және емханалардағы науқастар арасында іріктеп тексеруді қамтиды.

82. Халықтың декреттелген топтарын гельминтоздарға тексерумен қамту толықтығын, мерзімдерін және тиімділігін бақылауды халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері жылына кемінде бір рет жүргізеді.

83. Ошақтағы іс-шаралар оның сыныптамасына байланысты ұйымдастырылады және жүргізіледі: шынайы (қоздырғыштың сыртқы ортадағы айналымына жағдайлар бар) және жалған ошақ.

84. Ауру жұқтырған адам (науқастың) отбасының мүшелеріне бақылау копроовоскопиялық тексеру эпидемиологиялық көрсетілімдер бойынша жүргізіледі.

85. Ошақты эпидемиологиялық тексеру кезінде мыналар ескеріледі:

1) ауланың санитариялық жағдайы;

2) дәретхананың болуы және оның жай-күйі;

3) үй жануарларының болуы;

4) ошақта науқаспен байланыста болған адамдардың жеке гигиена қағидаларын сақтауы;

5) бақшадағы залалсыздандырылмаған нәжісті тыңайтқыш ретінде қолдану;

6) өсірілетін бақша дақылдарының тізбесі.

86. Қоршаған ортада жаңадан анықталған аурулар мен қоздырғыштар болмағанда халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері медициналық ұйымның мамандарымен бірлесіп ошақты бақылаудан алуды жүргізеді.

87. Паразитолог (эпидемиолог) кемінде алты айда бір рет жоспарлы және клиникалық көрсетілімдері бойынша паразитологиялық тексерілуге жататын адамдардың тізімдеріне сәйкес тәуекел тобындағы контингенттерді қамтудың толықтығына тексеру жүргізеді.

88. Дегельминтизациялау тиімділігін бақылау емделуден кейін нәжісті он – он бес күн аралықпен екі реттік тексеру арқылы жүргізіледі.

11. Лямблиоздың және токсоплазмоздың алдын алу бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

89. Лямблиоздың алдын алу іс-шаралары мыналарды қамтиды:

1) халықты сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету;

2) білім беру ұйымдарында санитариялық-гигиеналық және эпидемияға қарсы режимді сақтау;

3) клиникалық-эпидемиологиялық айғақтары (жіті ішек ауруының өршуі) болғанда науқастарды лямблиозға тексеру;

4) лямблиоз болғанда диспансерлік бақылау кезінде үш ай ішінде ай сайын нәжіске (ішінде дуоденальді) зертханалық зерттеу жүргізеді;

5) емдеу.

90. Лямблиоз ошағын эпидемиологиялық тексеру балалар ұйымдарының ұжымдарында өршуін (үш және одан көп жағдайлар) тіркеу кезінде жүргізіледі. Ошақта байланысты тексеру және паразитологиялық зерттеу жүргізіледі.

91. Токсоплазмоздың алдын алу бойынша іс-шаралар мыналарды қамтиды:

1) тәуекел тобын ерте тексеру;

2) оң әсер беретін адамдарды бақылау.

92. Медициналық ұйымдар токсоплазмозға қанды зерттеудің серопозитивті нәтижелері бар адамдарды есепке алуды және тіркеуді жүргізеді, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерін тоқсан сайын хабардар етеді (паспорт деректері көрсетілген, серопозитив анықталған адамдар тізімі).

93.Токсоплазмозға зертханалық тексеруге мыналар жатады:

1) күрделі акушерлік диагнозы бар жүкті әйелдер (бірінші және екінші бедеулік, жүктілікке төзе алмау) клиникалық-эпидемиологиялық көрсетілімдер бойынша;

2) арнайы ем қабылдайтын токсоплазмозбен ауыратын науқастар – жиілігін пациенттің жағдайына байланысты емдеуші дәрігер айқындайды;

3) токсоплазмозға тән клиникалық көрсетілімдер бар пациенттер:

этиологиясы анық емес лимфоаденопатия (лимфоденит), анық емес созылмалы субфебрильді температура (бір айдан көп);

этиологиясы анық емес көз аурулары;

анық емес орталық нерв жүйесінің қабыну аурулары; гепатоспленомегалия және анық жалпы улану, қызба бар пациенттер - есепке қойылған/клиникалық-эпидемиологиялық айғақтар бойынша стационарлық емделуге келіп түскен кезде;

4) әртүрлі көлемдегі анықталған кальцификаттары бар пациенттер;

5) АИТВ – жұқтырған адамдар – есепке қойылған/клиникалық -эпидемиологиялық көрсетілімдері бойынша стационарлық емделуге келіп түскен кезде;

6) токсоплазмоз бойынша күрделі анамнезі бар аналардан туған балалар- есепке қойылған кезде, кейіннен – клиникалық-эпидемиологиялық көрсетілімдері бойынша;

7) туа біткен даму кемістіктері (хореоретинит, микроофтальмия, миында кальцификаттар дамыған менингоэнцефалит, эпилепсияллық нысандағы талмалар, гидроцефалия, олигофрения, аяқ-қол бұлшық еттерінің гипертонусы бар балалар) - клиникалық-эпидемиологиялық көрсетілімдері бойынша;

8) жұмысы мысықтармен, иттермен және басқа да жануарлармен байланысты топтың тұрғындары – клиникалық-эпидемиологиялық көрсетілімдері бойынша;

9) өздігінен түсік тастау және жүктілік кезінде манифесті инфекциясы болған әйелдердің босануы кезіндегі плацент қанының үлгілері.

94. Егер тәуекел тобындағы жүкті әйелдерді (бедеу, жүктілікті аяғына дейін көтере алмайтын әйелдер, мысық асыраушылар және басқа контингенттер) соңғы тексеру кезінде зертханалық зерттеулер теріс болса, токсоплазмозға одан әрі тексеру және диспансерлік бақылау жүргізілмейді.

95. Диспансерлік бақылауға мыналар жатады:

1) жүктілік кезінде тәуекел тобында болған жүкті әйелдер;

2) жүктілік кезінде нақты анықталған алғаш рет жұқтырған аналардан туған он жасқа дейін балалар, оларды педиатр, невропатолог, кардиолог, офтальмолог бірлесіп жылына екі рет тексеріп-қарау және серологиялық тексеру арқылы бақылайды;

3) жүре пайда болған токсоплазмоздың құжатталған жіті сатысындағы балалар бір жыл ішінде офтальмологта, невропатологта қаралып, үш айда бір рет сероиммунологиялық тексеру арқылы бақыланады.

96. Токсоплазмоздың созылмалы сатысындағы манифестті нысаны бар науқастар тұрақты ремиссияға дейін бақыланады.

97. Токсоплазмоздың созылмалы сатысындағы латентті түрімен ауыратын науқастар диспансерлік бақылауға жатпайды.

98. Токсоплазмоз ошағында эпидемиологиялық тексеру жүргізілмейді.

99. Токсоплазмоз дың профилактикасы бойынша ветеринариялық іс-шаралар мыналарды қамтиды:

1) токсоплазмозға күдікті малды оқшаулап ұстауды қамтамасыз ету;

2) мал өлекселерін жағу арқылы жою;

3) кейіннен үй-жайда дезинфекция жүргізе отырып, ветеринариялық зертханаға малдың түсік тастаудан кейінгі плацентасын және ұрығын жіберу;

4) иттерді және мысықтарды өлген және еріксіз сойылған малдың етімен немесе өкпе бауырымен қоректендіруге тыйым салу;

5) токсоплазмоздың дефинитивті иелері болып табылатын мысықтарды аумаққа жібермеу арқылы мал қоралары, азық цехтары, малды суғару және жаю орындарының токсоплазм ооцисттерімен ластануын болдырмау;

6) токсоплазм ооцисттерін анықтау үшін мысықтың нәжісіне капрологиялық зерттеу жүргізу.

12. Иксод кенелері (көктемгі-жазғы кене энцефалиті, иксод кене боррелиозы) арқылы берілетін аурулардың алдын алу бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

100. Медициналық ұйымдар уақытында ауру жағдайларын, сондай-ақ кене шаққаннан зардап шеккен адамдарды тіркеуді және есепке алуды, науқастарды диагностикалау, ауруханаға жатқызу, емдеу және ауырып сауыққан адамдарды диспансерлеуді жүргізеді.

101. Көктемгі-жазғы кене энцефалитімен (бұдан әрі – кене энцефалиті) ауырып сауыққан адамдарды диспансерлік бақылауды пациенттің денсаулық жағдайына байланысты екі және одан да көп жыл бойы невропотолог-дәрігер жүргізеді.

102. Кене энцефалитіне қарсы жоспарлы иммундауды медициналық ұйымдар жүзеге асырады.

103. Жоспарлы профилактикалық иммундауға қызметі кене энцефалитінің табиғи ошақтарында болумен байланысты адамдар жатқызылады.

104. Медициналық ұйымдардың басшылары жоспарлы профилактикалық иммундауға жатқызылатын адамдардың тізімін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелеріне жыл сайын береді. Кене энцефалитіне қарсы егілмеген кәсіби қауіп төнетін контингенттер табиғи ошақтың аумағында жүмыс істеуге жіберілмейді.

105. Кене энцефалитінің табиғи ошақтарында орналасқан аумақтарда тұратын (осы Санитариялық қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес) және медициналық көмекке жүгінген адамдарға препаратқа қоса берілетін нұсқаулыққа сәйкес мерзімдерде иммуноглобулинмен серопрофилактика жүргізіледі.

106. Адамның денесінен алынған кенені кене энцефалиті вирусын жұқтыруына серологиялық зерттеу жүргізгенде нәтиже теріс болса, онда иммуноглобулин салынбайды.

107. Кене шаққаннан зардап шеккен адамдарды диспансерлік бақылауды тұрғылықты жері бойынша медициналық ұйымда жиырма бір күн ішінде тұрақты термометриямен жүргізеді.

108. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері кене энцефалиті (кене боррелиозы) жағдайын эпидемиологиялық тексеруді, зақымдануы ықтимал жердің аумағын энтомологиялық зерттеуді ұйымдастырады және жүргізеді.

109. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерінің және денсаулық сақтауды басқарудың жергілікті органдарының басшылары эндемиялық аумақта:

1) кене энцефалитіне (кене боррелиозына) науқастарды диагностикалық тексеруді;

2) кене энцефалитіне сероиммунологиялық зерттеу үшін диагностикумға, кенеге қарсы вакцинаға, науқастарды емдеуге және кене шаққандардың серопрофилактикасына арналған донорлық иммуноглобулинге қажеттілікті;

3) кене энцефалитімен кәсіптік ауру жағдайларын уақтылы анықтауды және тіркеуді жүзеге асырады.

110. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері кене энцефалиті (кене боррелиозы) бойынша эндемиялық аумақта:

1) жұқтыру қаупі жоғары учаскелерді және контингенттерді анықтау үшін аумақты эпидемиологиялық бағалауды;

2) жұқтыру жерлері туралы көп жылдық (соңғы бес – он жылғы) деректерді талдауды;

3) кене энцефалитін жұқтырудың қаупі жоғары учаскелерді анықтау үшін эндемиялық аумақтағы халыққа жыл сайын эпидемиологиялық сауалнама жүргізуді;

4) иксод кенелерін жинауды, олардың таралуын, түрлік құрамын, фенологиясын және санын зерттеуді;

5) кене-тасымалдаушыларға қарсы күрес іс-шараларын ұйымдастыру және әдістемелік басшылықты жүзеге асырады.

111. Кене энцефалитінің табиғи ошағының аумағында орналасқан ұйымдардың басшылары арнайы қорғаныш киімімен, репеленттермен және басқа да жеке қорғаныш құралдарымен қамтамасыз етіледі.

112. Табиғи ошақтар аймағындағы балалар мен ересектерге арналған демалыс ұйымдары және басқа да объектілер кенеден тазартылған эпидемиологиялық қолайлы аумақтарға немесе учаскелерге орналастырылады.

113. Санаторий-курорттық ұйымдарда, базаларда, демалыс аймақтары мен орындарында және балаларға арналған сауықтыру ұйымдарында мынадай іс-шаралар жүргізіледі:

1) аумақты, сондай-ақ кемінде жүз метр радиустағы айналасын демалушылар келер алдында тазалау және абаттандыру;

2) орманды санитариялық кесу, ағаштарды кесу, қураған ағаштар мен шырпыны алып тастау, шөп шабу, бұталарды тегістеу және кесу, тұрмыстық, құрылыс және өсімдік үйінділерін жою, тұратын және қосалқы үй-жайларға, су көздеріне, демалу орындарына, спорт алаңдарына апаратын орман жолдарын тазалау және кеңейту;

3) барлық маусым ішінде объектіні абаттандырылған жағдайда ұстау;

4) туристік бағыттар болғанда жорық жолдарын кемінде елу метр қашықтықта кенеге қарсы өңдеу және екі жағын қураған ағаштар мен шырпыдан тазалау;

5) объект аумағына үй жануарларын жібермеу;

6) дератизациялау іс-шаралары.

114. Кенеге қарсы өңдеу:

1) балаларға және ересектерге арналған сауықтыру ұйымдары орналасқан орындарда;

2) кәсібімен жұмысы табиғи ошақта болумен байланысты адамдар тұрақты болатын орындарда;

3) демалыс және туризм базаларының, бау-бақша кооперативтерінің аумақтарында;

4) кене энцефалитінің (кене боррелиозы) жұғу қаупі бар орман алқаптары учаскелерінде;

5) шаруашылық-тұрмыстық және басқа мақсаттарда халық жиі баратын жерлерде жүргізіледі.

115. Кенеге қарсы барлық іс-шаралар түрлерін жүргізу міндетті энтомологиялық бақылау арқылы жүзеге асырылады. Жазық учаскелер жағдайында тұрақты акарицидтерді (күзде қар астында немесе көктемде қардың үстінде) қолданған кездегі жою іс-шараларының тиімділігін бақылауды қар ерігеннен кейін 2 – 3 аптадан соң; тау жағдайларында өңдеуден кейін 10 – 15 тәулік өткеннен соң жүргізеді. Фосфорорганикалық қосылыстар тобындағы акарицидтерді қолдану кезінде өңдеуден кейін 5 және 35 тәулік өткеннен соң және одан әрі айына 2 реттен сиретпей жүргізеді.

116. Кене энцефалитіне қарсы егілмеген кәсіби қауіп төнетін контингенттер кене энцефалиті бойынша эндемиялық аумақтарда жұмыс істеуге жіберілмейді.

13. Лейшманиоздың алдын алу бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

117. Лейшманиоз кезіндегі медициналық іс-шаралар мыналарды қамтиды:

1) науқастарды медициналық көмекке жүгінгенде, эпидемиологиялық айғақтарда – дала қостарын, аулаларды аралап тексеру жолымен анықтау;

2) эпидемиялық жағдайлар шиеленіскенде аптасына кемінде екі рет шілдеден қазанға дейін және ай сайын қараша мен желтоқсанда отбасылық тізім негізінде үй басын жекелеп тексеру;

3) лейшманиоздармен ауыратын науқастарды стационар жағдайында емдеу;

4) лейшманиоздың клиникалық диагнозын зертханалық әдіспен растау;

5) лейшманиоздың тері түрімен ауырып сауыққан адамдарға бір жыл бойы, висцеральды түрімен ауырып сауыққан адамдарға екі жыл бойы диспансерлік бақылау жүргізу. Лейшманиозбен ауырып сауыққан адамдарға жағдайына байланысты оларды медициналық тексеру және зертханалық зерттеуді белгілеу жиілігін дәрігер белгілейді.

118. Денсаулық сақтауды басқарудың жергілікті органдарының басшылары лейшманиоздарға қарсы қолданылатын дәрі-дәрмек заттарының азаймайтын қорының болуын қамтамасыз етеді.

119. Эндемиялық аумақта халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері мүдделі қызметтермен (ветеринариялық, коммуналдық) бірлесіп мынадай іс-шараларды жүзеге асырады:

1) халықтың лейшманиозды жұқтыру жағдайларын тіркеу кезінде санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды уақтылы ұйымдастыру және өткізу;

2) ошақты эпидемиологиялық тексеру;

3) бос жерлерді игеру процесінде лейшманиоз бойынша эпизоотиялық және эпидемиологиялық жағдайларды бағалау мен болжау;

4) жұмысы лейшманиоздың эпидемиялық белсенді ошағы аумағында болумен байланысты тәуекел топтарының (геологтар, археологтар, құрылысшылар, маусымдық және вахталық жұмысшылар, шопандар және олардың отбасы мүшелері) арасында профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыру;

5) үнсіз масаның түрлік құрамын зерделеу, табиғаттағы және елді мекендердегі олардың маусымдық кездегі санын, басым түрлерінің фенологиясын, антропофильді түрлерін, олардың биологиясының ерекшеліктерін бақылау;

6) олардың көбею орындарында және үй-жайларда үнсіз масаға қарсы өңдеуді ұйымдастыру және жүргізу;

7) үлкен құмтышқан колониясы орналасқан аумақты картаға түсіру;

8) жүргізілген лейшманиозға қарсы іс-шаралар (үлкен құмтышқан колонияларын механикалық жолмен бұзу, үй-жайларды өңдеу және тағы басқа) тиімділігін бағалау.

14. Қышыманың алдын алу бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

120. Қышыма кезінде санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шаралар мыналарды қамтиды:

1) қышымамен ауыратын халықтың декреттелген топтары, сондай-ақ алдын ала және мерзімдік медициналық тексеруден өтпеген адамдарды жұмысқа жібермеу және жұмыстан шеттету;

2) ұйымдастырылған ұжымдардағы әрбір жағдайды және ошақты және тұрғылықты жері бойынша эпидемиологиялық тексеру.

121. Отбасында, ұйымда қышымамен ауыратын адам анықталған кезде науқастың отбасы мүшелері мұқият тексеруден және бір күндік профилактикалық емдеуден өтеді.

Ұйымдастырылған ұжымда қышыма жағдайы анықталғанда байланыста болғандарды тексеру қырық бес күн бойы (алғашқы он күнде күн сайын, одан әрі – әр он күнде бір рет) жүргізіледі.

122. Ошақта медициналық бақылауды тері-венерологиялық диспансер (кабинет) мамандарының бақылауымен медицина қызметкері жүргізеді.

123. Үй жағдайында науқас үшін отбасының басқа мүшелері пайдаланатыннан басқа бөлек төсек және жеке пайдаланатын заттар (іш киім, орамал, ойыншықтар) бөледі.

124. Қышыма диагнозы қышыма кенесінің болуына зертханалық зерттеулермен расталған клиникалық және эпидемиологиялық деректердің кешені негізінде қойылады.

125. Стационарлық науқастарға емдеуді жеке палатаға, боксқа оны оқшаулаған кезінде стационарда жүргізіледі.

126. Тиісті аумақта дезинфекциялау қызметтерін көрсететін ұйымдар қышымамен сырқаттану жағдайлары қайталанған ұйымдастырылған және тұрмыстық ошақтарда ағымдық (көзбен шолу, химиялық) және қорытынды дезинфекциялау (дезинфекциялаудың камералық әдісі) сапасына бақылауды жүргізеді.

127. Ағымдық дезинфекциялау скабиозорларда, стационарларда, мектеп-интернаттардың, сәбилер үйлерінің, балалар үйлерінің оқшаулағыштарында, сондай-ақ қышымамен ауыратын науқастар үйде емделатын үй ошақтарында жүргізіледі.

128. Ағымдық дезинфекциялау кезінде іш киімдерді және төсек жабдықтарын соданың 1 – 2 % ерітіндісінде немесе кез келген жуғыш ұнтақпен қайнаған сәтінен бастап он минут бойы қайнату арқылы зарарсыздаңдырады. Киім-кешектерді қайнату мүмкін болмағанда, Қазақстан Республикасында тіркелген инсектицидтердің бірімен өндейді, содан кейін әдеттегідей жуады. Науқастың сыртқы киімін дымқыл мата арқылы үтікпен үтіктейді.

129. Үй-жайды ылғалды жинау күн сайын, ал балалар ұжымдарында 1 – 2 % -ды сабынды-содалы ыстық ерітіндімен күніне екі – үш рет жүргізіледі. Жинау материалын қолданылғаннан кейін қайнатады немесе дезинфекциялау ерітіндісіне салады.

130. Ошақтарда қорытынды дезинфекциялауды науқасты емдеуге жатқызғаннан кейін немесе амбулаториялық емдеуден соң жүргізеді (ауылдық жерде бір тәулік ішінде, қалада – алты сағаттан кейін). Үй жағдайында ағымдық және қорытынды дезинфекциялауды науқасты күтетін адам немесе науқастың өзі жүргізеді; медициналық ұйымдарда, білім беру ұйымдарында медицина қызметкері жүргізеді.

131. Қорытынды дезинфекциялау мыналарды қамтиды:

1) ошақтағы науқастармен байланыста болған адамдарды санитариялық өңдеу;

2) киімдерді, төсек жабдықтарын, жабдықтар және үй-жай заттарын дезинсекциялау.

132. Барлық қорытынды дезинфекциялау іс-шаралары бір уақытта орындалады, байланыста болғандар санитариялық өткізгіште санитариялық өңдеуден өтеді, заттар дезинфекциялау камерасында өңделеді.

133. Науқастың төсек жабдықтарын, киімін, жұмсақ ойыншықтар мен науқастың заттарымен жанасқан басқа да заттарды Қазақстан Республикасының және Кеден одағына қатысушы мемлекеттердің аумағында қолдануға рұқсат етілген инсектицидтердің бірі сіңірілген арнайы қаптарға салады, дезинфекциялау камерасына зарарсыздандыруға жібереді.

134. Аяқ киімді дезинфекциялау құралымен суланған тампондармен сүртеді. Жиһазды, жабдықтар заттарын өңдеу 1 – 2 % -ды сабынды-содалы ерітіндімен сүрту жолымен жүргізіледі. Жұмсақ жиһазды және басқа заттарды инсектицидтермен өңдейді.

15. Дерматомикоздың алдын алу бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

135. Тері-венерологиялық диспансерлер (кабинет, бөлімше), жыныс жолдары арқылы берілетін аурулардың профилактикасы мен дерматология орталықтары мынадай іс-шараларды жүзеге асырады:

1) дерматомикоздармен ауыратын науқастарды есепке алу, тіркеу, диагностикалау, емдеу және диспансерлік бақылау;

2) дерматомикоздардың жұғу көзін анықтау, ошақтағы байланыста болған адамдарды медициналық тексеру және бақылау (бір ай бойы аптасына бір рет жиілікпен);

3) балалар ұжымдарынан, жатақханалардан, әлеуметтік жағдайы төмен отбасылардан терідегі көптеген ошақтары бар немесе бастың шаш бөлігін зақымдаған дерматомикоздармен ауыратын науқастарды; отбасында науқас баланы қарайтын адам болмағанда; дерматологтың немесе эпидемиологтың қажетті дезинфекциялау режимі туралы нұсқауларын орындамағанда науқасты уақтылы емдеуге жатқызу;

4) дерматомикоздармен ауыратын науқастарды он-он бес күн аралығымен екі рет зертханалық бақылау зерттеулерін жүргізе отырып емдегеннен кейін бір ай бойы диспансерлік бақылау;

5) грибоктық патологиялық материалды зертханалық диагностикалау;

6) дерматомикоздар ошағында ағымдағы және қорытынды дезинфекциялауды ұйымдастырады;

7) білім беру ұйымдарында грибок аурулары болуына медициналық тексеріп-қарауларды жүргізуге қатысу;

8) дерматомикоздармен ауыратын науқастарды және халықтың декреттелген тобын гигиеналық оқыту.

136. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері:

1) медициналық ұйым мамандарымен бірлесіп дерматомикоздар ошақтарында, оның ішінде ұйымдастырылған ұжымдарда ауру жағдайлары тіркелгенде эпидемиологиялық тексеруді;

2) медициналық ұйымдардың дерматомикозбен ауыратын науқастарға шұғыл хабарламаны уақтылы беруін, науқасты ауруханаға жатқызуды, байланыста болған адамдарды анықтауды және белгіленген контингенттердің медициналық тексеруден өткізілуін және толық қамтылуын бақылауды;

3) ошақта дезинфекциялау сапасын бақылауды;

4) жануарлар арасындағы дерматомикоз ошақтарын санациялау бойынша қажетті шаралар қолдану үшін жануарлардан адамдарға жұққан барлық жағдайлар туралы ветеринария саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерді хабардар етуді жүргізеді.

137. Үйде ем алып жатқан науқас балалар толық сауыққанға дейін моншаларға, бассейндерге және шаштараздарға жіберілмейді.

138. Білім беру ұйымдарына баруға емделу курсынан және зертханалық тексерудің теріс нәтижесін алғаннан кейін жол беріледі.

139. Грибок аурулары ошағында байланыста болған балаларды тиісті тексерусіз ұйымдастырылған ұжымдарға қабылдамайды және бір топтан екінші топқа ауыстырылмауы тиіс.

140. Дерматомикоздармен сырқаттанудың әрбір жағдайында ағымдық және қорытынды дезинфекциялау жүргізіледі.

141. Дерматомикоз кезінде медициналық ұйымда жүргізілетін дезинфекциялау іс-шаралары:

1) тексеру кабинетінде (қабылдау бөлімінде) әр науқасты тексергеннен кейін барлық заттар, оның ішінде науқас жанасқан заттар грибок аурулары кезіндегі өңдеу режиміне сәйкес ылғалды дезинфекциялаудан өтеді;

2) науқас стационарға түскенде оның киімі және басқа да жеке заттары камералық дезинфекциялануы тиіс, содан соң ол заттар науқас ауруханадан шыққанға дейін қапқа салынып, киім ілгіштерде немесе стеллаждарда сақталады;

3) науқас қолданған киім-кешектерді (төсек жабдықтары, іш киім, орамал, шұлық, носки), сондай-ақ персоналдың халаттары мен орамалдарын кір киімдерге арналған жеке оқшауланған үй-жайда арнайы ыдысқа (бакқа (целлофан/клеенка қапқа) жинайды, зарарсыздандыру және жуу үшін аурухананың кір жуатын орнына тапсырады. Осы жұмыс кезінде персонал әр қолданылғаннан кейін дезинфекцияланатын екінші халат, резеңке қолғап және дәкеден жасалған таңғыш немесе респиратор киеді. Төсек жабдықтарын тасымалдауға арналған қаптарды зарарсыздандыру және жуу тәртібі төсек жабдықтарын зарарсыздандыру сияқты болады;

4) қабылдау бөлімінде науқастарды жуындыруға арналған жөке әрбір пайдаланғаннан кейін қайнаған сумен немесе дезинфекциялау ерітіндісімен зарарсыздандырылады және таза жөкелерге арналған таңбасы бар ыдыста ұсталады; әрбір науқас шомылғаннан кейін ваннаны дезинфекциялау құралдарының ерітінділерімен зарарсыздандырады;

5) науқас балаларға жеңіл жуылатын және зарарсыздандыруға қолайлы (пластмасса, резеңке) ойыншықтарды ғана пайдалануға жол беріледі;

6) пайдаланылған таңу материалдары (дәке, мақта, дәке тампондары, салфеткалар), сондай-ақ грибокты патологиялық материал (шаш, тырнақ сынықтары, тері қабыршағы) алдын ала зарарсыздандырылмай, жинау және қауіпсіз кәдеге жарату үшін контейнерлерге салынады және кәдеге жаратуға жіберіледі;

7) патологиялық материалы бар зат шынылар пайдаланылғаннан кейін он бес минут бойы 1 % -дық сабынды-содалы ерітіндіде қайнату немесе дезинфекциялау ерітіндісіне салу арқылы зарарсыздандырылады;

8) құрал-саймандық және жұмыс үстелдері ауысым соңында дезинфекциялау ерітіндісімен суланған шүберекпен сүртіледі;

9) әрбір ауысымнан кейін үй-жай мен жиһазға (оның ішінде кушеткаларға, медициналық шкафтардың сөрелеріне және басқаларына) сабынды, соданы және басқа жуу заттарын қолдана отырып, жылы сумен ылғалды жинау жүргізіледі;

10) рентген (ультрадыбыстық диагностикалау) кабинеттеріндегі жастықтар дезинфекциялау құралдарының ерітінділерімен өңделетін тыстармен қапталады;

11) жинау мүкаммалы қайнату арқылы немесе дезинфекциялау ерітіндісімен өңделеді;

12) төсек жабдықтары (жастықтар, матрастар, көрпелер және тағы басқасы) әр науқас ауруханадан шыққаннан кейін дезинфекциялау камерасында зарарсыздандырылады;

13) науқастың зарарсыздандырудан өтпеген заттарын оның туыстарына беруге жол берілмейді;

14) бір рет пайдаланатын медициналық және зертханалық құрал-сайман алдын ала зарарсыздандырылмай, қауіпсіз кәдеге жарату контейнеріне салынады және жоятын арнайы қондырғыларға жіберіледі.

142. Ошақтарда зарарсыздандыру әдістері:

1) үй-жай және тұрмыстық заттар дезинфекциялау құралымен сүртіледі немесе ылғалдандырылады;

2) науқастарды күту заттары дезинфекциялау ерітіндісіне салынады немесе дезинфекциялау ерітіндісімен мұқият сүртіледі, дезинфекциялау аяқталғаннан кейін сумен мұқият жуылады;

3) киім-кешек (төсек, іш киім), орамал, үшкіл орамал, халаттар, шұлық, колготкалар, таңу материалдары дезинфекциялау ерітінділеріне салынады, залалыздандырудан кейін олар жуылады және шайылады;

4) төсек жабдықтары, сыртқы киім, теріден жасалған бас киім, кілемдер, кітаптар, жұмсақ ойыншықтар камералық дезинфекциялаудан өтеді;

5) аяқ киім, тері қолғаптар камералық дезинфекциялаудан өтеді. Ағымдық дезинфекциялау кезінде ішкі беттерін мемлекеттік тіркеуден өткен және әрекеті қоздырғыштың осы түрін жоюға бағытталған дезинфекциялау құралдарымен ішкі бетіалғалданғанға дейін өңделеді және полиэтилен пакетке екі тәулікке салынады, содан кейін алынады да препараттың иісі кеткенге дейін он сағат бойы желдетіледі.

16. Тропикалық паразиттік аурулардың алдын алу бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

143. Медициналық ұйымдар тропикалық паразиттік ауруларды жұқтырудың және әкелудің алдын алу мақсатында эндемиялық елдерге баратын азаматтарға жеке қорғаныш шараларына оқытуды және білікті консультативтік көмекті қамтамасыз етеді.

144. Эндемиялық аумақтардан келген адамдарды диспансерлік бақылау келген сәттен бастап екі жыл бойы, амбулаториялық медициналық бақылау карталарында "тропикалық елдерге шықты" деген белгі қою арқылы жүргізіледі.

145. Азаматтардың кез келген дімкәсітігі жағдайында (қызба, іш өту және басқалар) безгекке және басқа да тропикалық паразиттік ауруларға (лейшманиоз, трипаносомоз, амебиаз, паразиттік және вирусты шистосомоздар, филяриатоздар, басқалар) тексеру үшін шұғыл қан және басқа да биологиялық материал алынады.

146. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері:

1) безгек пен басқа да тропикалық паразиттік аурулардың профилактикасы бойынша туристік фирмалардың менеджерлеріне жыл сайын тренингтер;

2) өз қызметінде эндемиялық елдермен байланысты туристік фирмаларға және басқа да ұйымдарға безгек пен басқа да тропикалық паразиттік аурулар бойынша қолайсыз аумақтар туралы, олардың алдын алу қажеттілігі және өз қауіпсіздігі үшін жеке жауапкершілігі туралы уақтылы ақпараттандыру;

3) санитариялық-карантиндік пункттерде ұшақ экипаждарының, поезд бригадаларының мүшелеріне, эндемиялық елдерге шығатын жолаушыларға эпидемиологиялық ахуал және тропикалық паразиттік аурулардың жеке профилактика шаралары туралы нұсқама беруді жүргізеді, жадынамалармен қамтамасыз етеді.

17. Қансорғыш жәндіктерге және кенелерге қарсы күрес бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар

147. Халықты адам үшін қауіпті қансорғыш жәндіктерден (шыбын-шіркейден) және кенелерден қорғау үшін профилактикалық жою іс-шаралары жүргізіледі, олар мыналарды қамтиды:

1) Қазақстан Республикасының және Кеден одағына қатысушы мемлекеттердің аумағында қолдануға рұқсат етілген инсектицидтерді қолдана отырып, қансорғыш жәндіктерді және кенелерді жою;

2) халықты шыбын-шіркейден репелленттермен және басқа да құралдармен жеке қорғау.

148. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері мүдделі ұйымдармен бірлесіп қансорғыш жәндіктер мен кенелерді өңдеу бойынша қолайсыз аумақтар мен су қоймаларын бекітіп бере отырып, халықты адам үшін қауіпті жәндіктер мен кенелерден қорғау бойынша кешенді іс-шаралар бағдарламасын әзірлейді.

149. Санитариялық-эпидемиологиялық қызметінің мемлекеттік ұйымдары:

1) мүдделі ұйымдармен бірлесіп шыбын-шіркейлерге қарсы инсектицидтермен өңдеуге жататын алаңдарды айқындауды;

2) жою жұмысын жүргізу аймағында қансорғыш жәндіктердің көбею орнын анықтауды, қансорғыш жәндіктер санының маусымдық жүруін және олардың түрлік құрамын зерделеуді;

3) жою өңдеулеріне ұйымдастыру-әдістемелік басшылықты жүзеге асыруды, жүргізілетін жұмыстардың мерзімін, жиілігін және тиімділігін негіздеуді жүргізеді.

150. Шыбын-шіркей компоненттерінің экзофильдік түрлеріне қарсы ашық аумақтарда барлық су қоймаларының жағажайларына, жаппай көбею орындарына, қорғалатын объектінің аумағына (елді мекен, көпшілік болатын және адамдардың демалыс орны), сонымен бірге оның айналасына да (қорғау аймағы) дернәсілге қарсы өңдеу жүргізіледі. Қорғау аймағының ені бір километрден алты километрге дейін және одан артық радиуста болады.

151. Шыбын-шіркей санын, оның ішінде жертөле үй-жайларындағы шыбынды және масаларды азайту бойынша іс-шаралар үй-жайларда шыбын-шіркейлердің жайлауын болдырмау және олардың мекендеу орнын жою мақсатында құрылыстар, жертөлелер, іргелес аумақтарда тазалықта ұстауға бағытталған техникалық, санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) және жою іс-шараларын қамтиды.

152. Энтомологиялық көрсетілімдері (жертөлелерде, кіреберістерде, баспалдақ алаңдарында дернәсілдердің немесе масалардың бар болуы) объектіде дезинсекциялау іс-шараларын жүргізуге негіз болып табылады. Жертөле үй-жайларында өңдеу қызметтің осы түріне рұқсаты бар ұйымдармен шарт жасасу негізінде жүргізіледі.

153. Дезинсекциялау жүргізілгеннен кейін оның тиімділігін бағалау жүргізіледі. Дезинсекциялау тиімділігінің көрсеткіші жәндіктерден тазартылған объектілердің саны және барлық шарттағы физикалық алаңға пайызбен көрсетілген жалпы физикалық алаң болып табылады.

154. Жертөле үй-жайларында көбейетін дернәсіл сатысындағы масаларға қарсы іс-шаралардың тиімділігін бағалауды өңдегеннен кейін үш-бес тәуліктен кейін, қанаттанған масалардың саны бойынша бес-жеті күннен кейін жүргізеді. Дезинсекциялау іс-шаралары тиімділігінің қанағаттанарлық көрсеткіші су сынамаларында тірі дернәсілдердің болмауы, орташа есеппен үй-жай қабырғаларының бір шаршы метріне шаққанда қанаттанған масалардың бірден артық емес дарақтарының болуы болып табылады. Тиімділік көрсеткіші қанағаттанарлықсыз болған жағдайда, дезинсекциялау қызметін көрсеткен ұйым өз есебінен қайта өңдеу жүргізеді.

155. Су қоймаларын өңдеу тиімділігін бағалауды өңдеуге дейін 24 сағат бұрын және өңдеуден кейін 24 – 28 сағат өткенде масалар дернәсілдері мен қуыршақтарының санын есепке алу арқылы жүргізеді.

156. Қанаттанған маса түрлерінің санын есепке алу тиімділігін бағалауды ашық табиғатта бір тәуліктегі белсенділік кезінде кешке - күн ұясына батқанға дейін 1 сағат бұрын, күн ұясына батқан кезде және күн ұясына батқаннан кейін 1 сағат өткен соң, дезинсекциялау іс-шараларының тиімділігін бақылауды 24 – 48 сағаттан кейін жүргізеді. Тиімділігі 90-95%-дан төменді қанағаттанарлықсыз деп санау керек, бұл жағдайда өңдеуді қайталау қажет.

18. Шыбындармен күресу іс-шараларына қойылатын талаптар

157. Құрылыстарда синантропты шыбындардың болуы халықтың эпидемиологиялық және санитариялық-гигиеналық салауатсыздығының көрсеткіші болып табылады.

158. Шыбындармен күресу шаралары кешенінде санитариялық-профилактикалық іс-шаралар мыналарды қамтиды:

1) тұрғын үйлер, өндірістік және қоғамдық ғимараттардың үй-жайлары мен аумақтарын абаттандыру және таза ұстау;

2) қоқыс үйінділерінің және жуынды-шайындылардың пайда болуына жол бермеу;

3) шыбындар көбейетін жерлерді өңдеу.

159. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері қызмет көрсетілетін аумақта:

1) қызмет көрсетілетін объектілердің және көп қабатты үйлердің, адамдар демалатын орындардың, тамақ кәсіпорындарының санитариялық жағдайын бақылауды жүзеге асырады;

2) шыбындардың көбеюіне жол бермеу мақсатында санитариялық-аулалық қондырғылардың және көп қабатты үйлердегі қоқыс салғыштардың санитариялық-техникалық жағдайын және оларды зарарсыздандыру бойынша іс-шараларды бақылайды;

3) халыққа коммуналдық қызмет көрсету саласындағы меншік нысанына қарамастан барлық шаруашылық жүргізуші ұйымдар, тамақ өнеркәсібі, тамақтану, сауда кәсіпорындарының әкімшіліктері мен меншік иелері, медициналық ұйымдар жүргізетін аумақты әртүрлі жуынды-шайындылардан санитариялық тазарту жұмысын бақылайды;

4) коммуналдық шаруашылық ұйымдары және басқа да ведомстволар жүзеге асыратын елді мекеннің аумағынан қатты тұрмыстық қалдықтарды және сұйық жуынды-шайындыларды, тамақ қалдықтарын жүйелі түрде шығаруды бақылайды;

5) мүдделі ведомстволармен бірлесіп шыбындармен күресу жөніндегі кешенді жоспарларды әзірлеуді қамтамасыз етеді;

6) барлық санаттағы объектілерде шыбындарға қарсы дезинсекциялық іс-шаралар жүргізуге арналған шарттармен қамтылуын бақылауды жүзеге асырады.

160. Санитариялық-эпидемиологиялық қызметінің мемлекеттік ұйымдарының энтомологы:

1) шыбындар санын есепке алуға іріктеп бақылау жүргізеді;

2) шыбындардың экзофильдік түрлерінің түрлік құрамын және динамикасын зерттейді;

3) синантропты шыбындармен күресу жөніндегі іс-шараларға ұйымдастыру-әдістемелік басшылықты және жою іс-шараларының тиімділігін бақылауды қамтамасыз етеді;

4) шыбындарға қарсы іс-шаралардың жүргізілуін ұйымдастырады және бақылайды.

161. Шыбындарға қарсы іс-шаралар мыналарды қамтиды:

1) объектіні жәндіктердің қоныстануына энтомологиялық тексеру жүргізгеннен кейін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерінің мамандарының белгілеген мерзімдерде және тәсілдермен дезинсекциялық іс-шараларды жүргізуі;

2) көктемде алғашқы жазғы генерациясының I және II сатылардағы дернәсілдердің пайда болуы кезінде іс-шаралар жүргізу және оларды жаз мезгілі бойы жалғастыру;

3) қоқыстағы, қидағы және топырақтағы шыбындардың дернәсілдері мен қуыршақтарын жою үшін субстраттың тереңдігіне ену үшін ерітінділер, эмульсиялар түріндегі инсектицидтерді қолдану;

4) шыбындардың дернәсілдері мен қуыршақтарына қарсы дәретхана шұңқырларына, қоқыс жинағыштарға және олардың айналасындағытопыраққа кемінде 30 см арақашықтықта өңдеу жүргізу;

5) объектілердегі дезинсекциялық іс-шаралардың тиімділігін бақылау 24 – 48 сағаттан кейін қанаттанған шыбындардың, сондай-ақ көбею орындарындағы дернәсілдер мен қуыршақтардың санын есепке алу арқылы жүзеге асырылады. Елді мекендегі қызмет ететін объектілердің кемінде 5%-ы есепке алынуға жатады.

162. Дернәсілдерге қарсы іс-шаралар тиімділігін бағалау критерийлері:

1) тиімділігі жақсы – дернәсілдердің және қуыршақтардың болмауы,

2) қанағаттанарлық – қалдықтарда бірлі-жарым (5-ке дейін) дернәсілдердің болуы және қалдықтар мен топырақта қуыршақтардың болмауы;

3) қанағаттанарлықсыз - қалдықтарда және олардың айналасындағы топырақта қуыршақтардың болуы.

163. Шыбындардың бөлмедегі және экзофильдік түрлері санының маусымдық көрсеткіші шыбындарға қарсы орындалған іс-шаралардың тиімділігін сипаттайды:

1) қалалық жерлерде 1 жабысқақ стандарт парақта бір данадан аспауы (тәулігіне) немесе торлы бір шыбын ұстағышта 2 данадан болуы болып табылады;

2) кәріз жүргізілмеген, жеке құрылыстар басым болған жағдайда, ауылдық жерлерде бір шыбын ұстағышта 3 – 5 данадан аспауы бөлмедегі шыбындар санының қанағаттанарлық маусымдық көрсеткіші болып табылады.

164. Кәсіпорындар, пәтер иелері кооперативінің, кондоминиумдар әкімшілігі, ғимараттардың, құрылыстардың және үй-жайлардың иелері немесе жалға алушылары олардың санитариялық-гигиеналық жағдайына жауапты болады, санитариялық-гигиеналық, профилактикалық және өзге де іс-шараларды орындайды.

165. Тұрғын үйлерде қоқыс салғыштарды тазартуды коммуналдық шаруашылық қызметі жоспарлы-тұрақты тәртіпте жүргізеді.

166. Контейнер алаңдары мен қоқыс контейнерлері орнатылған жерлер бетондалады және таза ұсталады. Олардың айналасында (10 метрден кем болмайтын радиуста) қоқыстардың, ну-қопалардың (бұталар, қурай) болуына жол берілмейді.

167. Мал шаруашылығы, құс шаруашылығы және аң шаруашылықтарында шыбындармен күресу іс-шараларын бақылауды ветеринария саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелері жүзеге асырады.

19. Педикулездің алдын алу бойынша іс-шараларды ұйымдастыруға қойылатын талаптар

168. Педикулезге қарсы іс-шаралар ұйымдарда, ұжымдарда санитариялық-гигиеналық және эпидемияға қарсы режимдерді сақтау жөніндегі іс-шаралар кешенін және педикулез анықталған адамдарды санациялау бойынша ерекше шараларды қамтиды.

169. Педикулезге қарсы іс-шараларды ұйымдастыруға және жүзеге асыруға балалар және жасөспірімдердің ұйымдастырылған ұжымдарының, меншік нысанына және ведомстволық тиістілігіне қарамастан, оқу орындарының, кәсіпорындардың, шаруашылықтардың, ұйымдардың, мекемелердің басшылары жауапты болады.

170. Педикулездің алдын алу және онымен күресу жұмыстары мүдделі ведомстволармен келісілген педикулезбен күресу және биттер арқылы берілетін инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша аумақтық бағдарламаларға (жоспарларға) сәйкес жүргізіледі.

171. Меншік нысанына және ведомстволық тиістілігіне қарамастан амбулаториялық-емханалық ұйымдардың, стационарлардың, балалар үйлерінің, сәбилер үйлерінің, мектепке дейінгі балалар мекемелерінің, жалпы және кәсіптік білім беретін мекемелердің, әлеуметтік қамсыздандыру жүйесі мекемелерінің, медициналық ұйымдардың медицина қызметкерлері медициналық көмек көрсету және профилактикалық тексеру жүргізу кезінде педикулезі бар адамдарды белсенді түрде анықтауды жүзеге асырады. Педикулез негізгі ауруға байланысты ауруханаға жатқызудан бас тартуға себеп болып табылмайды.

172. Мынадай контингент педикулезге тексерілуге жатады:

1) балалар үйлерінде, сәбилер үйлерінде тұратын балалар, мектеп-интернаттарда оқитын балалар - апта сайын;

2) мектепке дейінгі балалар мекемелеріне қайта қабылданатын немесе ұзақ (бір аптадан астам) болмағаннан кейін қайта келген балалар;

3) сауықтыру ұйымдарына, лагерлерге баратын балалар – барар алдында тұрғылықты мекенжайы бойынша емханада, ал демалыс орындарында – жуынар алдында апта сайын және қайтуға 1 – 2 күн қалғанда;

4) жалпы және кәсіптік білім беретін мекемелердің оқушылары – тоқсан сайын демалыстардан кейін және ай сайын іріктеп (4 – 5 топ), сондай-ақ оқу жылы аяқталар алдында;

5) әлеуметтік қамсыздандыру жүйесі мекемелеріндегі адамдар-айына 2 рет;

6) диспансерлеу немесе профилактикалық тексерулер кезінде әртүрлі мекемелердің, кәсіпорындардың және ұйымдардың қызметкерлері;

7) түнде болу пункттеріне және тергеу изоляторларына түсетін адамдар;

8) стационарлық емделуге қабылданатын пациенттер.

173. Барлық ұйымдастырылған балалар ұжымдарында педикулездің пайда болуының және таралуының алдын алуға бағытталған педикулезге қарсы іс-шаралар кешені қамтамасыз етіледі.

174. Ұйымдастырылған ұжымдарда педикулез бойынша профилактикалық іс-шараларға мыналар кіреді:

1) киім шкафтарының, балалар болатын бөлмелердің, спортзалдарының (бассейндер), демалу орындарының тиісті санитариялық-гигиеналық жағдайын қамтамасыз ету;

2) педикулезге жоспарлы медициналық тексерулер жүргізу;

3) балалардың жеке гигиена қағидаларын сақтауы үшін жағдайлар ұйымдастыру және қамтамасыз ету;

4) ылғалды жинау жүргізу, жинау мүккәмалын таңбалау және үй-жайды дезинфекциялауға арналған дезинфекциялау құралдарының бар болуын қадағалау;

5) педикулездің алдын алу бойынша ата-аналар мен балалар арасында түсіндіру жұмыстарын жүргізу.

175. Педикулезге тексеру жүргізу үшін жақсы жарықтандырылған жұмыс орнының, үлкейткіш әйнектің болуы қажет. Басты тексеру кезінде самай-желке тұстарына, киімді және ішкиімді тексеру кезінде киімнің тігістеріне, бүкпелеріне, жағаларына және белдіктерге ерекше назар аудару керек.

176. Педикулезге тексеру нәтижелері медициналық құжаттарда тіркеледі. Тексеру кезінде кезкелген сатыдағы тіршілікке қабілетті және тіршілікке қабілетсіз биттер (жұмыртқа-сірке, дернәсіл, ересек жәндік) анықталған адамдар есепке алынады.

177. Педикулезбен зақымданған балалар мектепке дейінгі балалар ұйымдарына және мектепке қабылданбайды. Олар ұжымға емдеу-профилактикалық іс-шаралар аяқталғаннан кейін медицина қызметкерінің рұқсатымен жіберілуі мүмкін.

178. Педикулезбен зақымданған балаларды ұйымдастырылған ұйымдардан шеттету кезінде медицина қызметкерлері немесе әкімшілік міндетті түрде ата-аналарды хабардар етеді және өңдеу бойынша оларға ұсынымдар береді.

179. Педикулез жағдайы (биттер, сіркелер) анықталған кезде медицина қызметкерлері сол туралы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшесіне хабарлайды:

1) жедел тәртіппен ақпаратты телефон арқылы береді;

2) белгіленген тәртіппен шұғыл хабарлама жасайды және оны 12 сағаттың ішінде жібереді.

180. Медициналық ұйымдарда (стационарларда), санаторийлерде, балалар үйлерінде, сәбилер үйлерінде, мектеп - интернаттарда, қала сыртындағы балалар мекемелерінде бас педикулезы бар адамдарға өңдеуді сол мекеменің медицина персоналы мыналарды:

1) науқастың заттарын жинауға арналған клеенка қап немесе мақта-матадан жасалған қапты;

2) мырышталған шелек немесе шашты өртеуге немесе зарарсыздандыруға арналған ыдысты;

3) клеенкалы пелеринаны;

4) резеңке қолғаптарды;

5) қайшыны;

6) тістері жиі кішкентай тарақты;

7) шаш қырқуға арналған машинканы;

8) спирт шамды;

9) үшкіл орамалды (2 – 3 дана);

10) мақтаны;

11) асханаға арналған сіркесуды;

12) педикулоцидті құралды қамтитын педикулезге қарсы жинақты қолдану арқылы жүргізеді.

181. Төсек жабдықтарын, киімді және ішкі киімді зарарсыздандыру дезинфекциялық камераларда жүргізіледі. Науқас ұстаған заттарды сол педикулицидті препараттармен өңдеу қажет. Тарақты әр тексеруден кейін қайнап түрған сумен шаяды немесе спирттің 70 градусты ерітіндісімен сүртеді.

182. Педикулез ошағын бақылау мерзімі - ошақта педикулезді 10 күнде 1 рет тексеру арқылы 1 ай. 3 реттік тексеру теріс нәтиже көрсеткен кезде ошақты санацияланған деп санауға болады. Ошақтарды санациялауды бақылауды халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерінің мамандары жүргізеді. Бас педикулезінің үй ошақтарын санациялауды халық өз күшімен жүргізеді.

"Паразиттік аурулардың алдын алу бойынша Санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 1-қосымша

Сыртқы ортада сынамалар алуға және паразитологиялық зерттеу жүргізу жиілігіне қойылатын талаптар

Ошақтар және объектілер	Зерттелетін материал	Зерттеу жиілігі	Алынатын сынамалар саны	1 сынаманың салмағы немесе көлемі
Аскаридоз (трихоцефалез) ошағы	Шайындылар: қолдан; дәретхана есіктерінің тұтқаларынан; көкөніс, жеміс–жидек, аскөк салынатын ыдыстардан; үстелдерден; көкөніс турайтын тақтайшалардан; клеенкалардан; жиһаздан; ойыншықтардан алынатын шайындылар.	екі жылдың ішінде жылына 1 рет	кемінде 10 – 15
	Су: суаратын ыдыстардағы су		кемінде 3 – 5	1 – 25 л
	Көкөніс, жеміс–жидек	– //–	кемінде 3 – 5	0,5 – 1 кг
	Аскөк			0,4 – 0,5 кг
	Топырақ: бақшадағы (жүйектегі), дәретхана маңындағы, қоқыс жәшігінің жанындағы, үйге кіре берістегі, үйдің артындағы, қоршауды жағалай алынған топырақ; мал ұстайтын үй–жайлардан, балалар ойнайтын жерлерден алынған топырақ.	– //–	кемінде 5 – 10	100 – 200 г
2. Токсокароз ошағы	Көкөніс, жеміс, жидек	анықталған жылы 1 рет	кемінде 3 – 5	0,5 – 1 кг
	Аскөк			0,4 – 0,5 кг
	Топырақ: аскаридоз ошағындағыдай, ит ұстайтын жерлерден алынған топырақ	анықталған жылы 1 рет	кемінде 5 – 10	100 – 200 г
3.Описторхоз (дифиллоботриоз) ошағы	Аулаған жердегі балық	жылына 1 рет	партияның санына байланысты кемінде 5 дарақ	0,5 – 3 кг-дан бастап
4. Тениидоздар ошағы	Шайындылар: қолдан, дәретхана есіктерінің тұтқаларынан, сүт құйылатын ыдыстан; үстелдерден, мал бағуға арналған заттардан алынған шайындылар	екі жылдың ішінде жылына 1 рет	кемінде 10 – 15
	Топырақ: мал (сиыр, шошқа) ұстайтын жерлердегі топырақ	екі жылдың ішінде жылына 1 рет	кемінде 5 – 10	100 – 200 г
5. Эхинококкоз ошағы	Шайындылар: қолдан және ит ұстайтын жерлерден алынған шайындылар	–//–	кемінде 10 – 15
	Көкөніс, жеміс, жидек, аскөк: аскаридоз ошағындағыдай	– //–	кемінде 3 – 5	0,5 – 1 кг 0,4 – 0,5 кг
	Топырақ: ит ұстайтын жерлерден, ауладан алынған топырақ	– //–	кемінде 5 – 10	100 – 200 г
6. Ұйымдасқан ұжымдардағы гименолепидоз ошағы (балаларға арналған мектепке дейінгі және жалпы білім беру ұйымдары, мектеп–интернаттар, балалар үйлері, сәбилер үйлері және басқ.)	Шайындылар, шаң: ойыншықтардан, жиһаздан, кілем төсемшелерден, қуыршақтардың киімінен; төсек–орыннан және іш киімнен, қол орамалдардан; қолдан, дәретханалардағы есіктердің тұтқаларынан, кранның бұрандасынан, горшоктардан және басқ. алынатын шайындылар, шаң	эпидемиологиялық тексеру кезінде	бір топта кемінде 10 – 15
7. Ұйымдасқан ұжымдардағы энтеробиозошағы (балаларға арналған мектепке дейінгі және жалпы білім беру ұйымдары, мектеп-интернаттар, балалар үйлері, сәбилер үйлері және басқ.)	Шайындылар, шаң: персоналдың қолынан, асханадағы ыдыстан, үстелдердегі скатерттер менклеенкалардан, кішкентай орындықтардан; ойнау бұрыштарындағы жұмсақ ойыншықтардан, жиһаздан, кілем төсемшелерден, қуыршақтардың киімінен; ұйықтайтын бөлмелердегі төсек–орын жабдығынан; дәретханалардағы есіктердің тұтқаларынан, кранның бұрандасынан, горшоктардың сыртқы бетінен; балалардың қолынан және іш киімнен және басқ. алынған шайындылар, шаң.	ошақты тіркеу кезінде	бір топта кемінде 10 – 15
	Бассеиндердегі су	– //–	кемінде 3 – 5 сынама	1 – 25 л
	Құм: құмсалғыштардағы құм	– //–	кемінде 5 – 10	100 – 200 г, ішек қарапайымдыларға – 300–400 г
	Топырақ: ойын алаңқайларындағы, кіре берістің жанындағы және үй–жайдың айналасындағы топырақ, верандалардан, үйшіктерден, гүлзарлардан, сыртқы санитариялық тораптардың айналасынан алынған топырақ		кемінде 5 – 10
8.Қоғамдық тамақтану, тағам өнеркәсібі объектілерінің қызметкерлері мен оларға теңестірілген адамдар ауырған кездегі гименолепидоз және энтеробиоз ошақтары	Шайындылар: персоналдың қолынан, турайтын тақтайшалардан, үстелдерден, тамақ үлестіретін сөрелерден, санитариялық бөлмелерден, дәретханалардан, өндірістік құрал–жабдықтан және т. б. алынған шайындылар	эпидемиологиялық тексеру кезінде	өндірістік үй-жайдың ауданына байланысты кемінде 10 – 30
9.Ашық су қоймасы	1 және 2 санаттағы су қоймалары	сәуір айынан бастап қазан айына дейінгі кезеңде 2 рет	кемінде 3 – 5	1 – 25 л
10. Су жіберуге арналған құрылғы	Таратып тұратын желіге су жіберер алдында, тұйық колоңка (жер бетіндегі су көзі)	тоқсан сайын	кемінде 1 – 3	50 л
	Аумақтағы топырақ		кемінде 5 – 10	100 – 200 г
11.Елді мекендердегі тазарту құрылғылары	Тазарту құрылғыларынан алынған ағынды су	тоқсан сайын	кемінде 3 – 5 сынама	тұқымдану деңгейіне байланысты 1 – 15 л
12. Рекреация аймағы	Аумақтағы құм	сәуірден бастап қазан аралығындағы кезеңде 2 рет	кемінде 5 – 10	100 – 200 г
	Су	жылына 2 рет	кемінде 3 – 5	1 – 25 л
13.Малшаруашылықтары	Персоналдың қолынан, дәретханалардағы және қосалқы бөлмелердегі есіктердің тұтқаларынан, мал шаруашылығы өнімдері құйылатын ыдыстан, жуу бөлмесінен, мал бағуға арналған бұйымдардан алынатын шайындылар	жылына 2 рет	кемінде 10 – 15
	Аумақтағы, мал (сиыр, шошқа) бағатын жерлердегі топырақ	жылына 2 рет	кемінде 5 – 10	100 – 200 г
	Персоналдың қолынан алынатын шайындылар	жылына 2 рет және жаңа құм әкелінген кезде	кемінде 3 – 5	100 – 200 г
	Аумақтағы, жылыжайлардағы (көкөніс өсіруге арналған) топырақ	жылына 2 рет	кемінде 5 – 10	100 – 200 г
14.Мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқыту ұйымдары, мектеп–интернаттар	Көкөніс, жеміс, жидек, аскөк	тоқсан сайын	кемінде 3 – 5	0,4 – 0,5 кг 0,5 – 1 кг
	Бассейндердегі су	тоқсан сайын	кемінде 3 – 5	1 – 25 л
	Төсек–орын жабдығынан, жұмсақ жиһаздан, кілемдерден және басқа да жұмсақ тұрмыстық бұйымдардан үй шаңы кенелерің бар алынған шаң	эпидкөрсеткіштер бойынша	бір бұйымнан кемінде 10 – 15 сынамадан
	Персоналдың қолынан алынған шайындылар
	Құм: құмсалғыштардағы құм		кемінде 5 – 10	100 – 200 г
15. Спорт мектептері	Шайындылар (шаң)	жылына 2 рет	кемінде 10 – 30
	Төсек–орын жабдығынан, жұмсақ жиһаздан, кілемдерден және басқа да жұмсақ тұрмыстық бұйымдардан үй шаңы кенелерінің болуына алынған шаң	эпидкөрсеткіштер бойынша	бір заттан кемінде 10 – 15 сынама
16. Жалпы білім беретін ұйымдар	Шайындылар (шаң)	тоқсан сайын	кемінде 20 – 40	100 – 200 г
	Топырақ	жылына 2 рет	кемінде 5 – 10
	Бассейндердегі су	тоқсан сайын	кемінде 3 – 5 сынамадан кем емес	1 – 25 л
17.Жазғы сауықтыру ұйымдары	Шайындылар (шаң)	ашылу алдында және демалушы контингент келуінің алдында	кемінде 10 – 20
	Топырақ, құм, сондай–ақ себезгі қондырғыларының, ас блогының, стадионның айналасы		кемінде 5 – 10	100 – 200 г
	Бассейндердегі, жағажайдағы су		кемінде 3 – 5	1 – 25 л
	Көкөніс, жеміс, жидек, аскөк		кемінде 3 – 5	0,5 – 1 кг 0,4 – 0,5 кг
18.Медициналық ұйымдар (балалар бөлімдері)	Палаталардағы, ойын және дәретхана бөлмелеріндегі, тағам блоктарындағы шайындылар:	жылына 2 рет	кемінде 10 – 20
	Көкөніс, жеміс, жидек, аскөк		кемінде 3 – 5	0,5 – 1 кг 0,4 – 0,5 кг
	Төсек–орын жабдығынан, жұмсақ жиһаздан, кілемдерден және басқа да жұмсақ тұрмыстық бұйымдардан үй шаңы кенелерінің болуына алынған шаң	эпидкөрсеткіштер бойынша	бір бұйымнан 10 – 15 сынамадан
19. Жылыжай шаруашылықтары	Топырақ	қайта әкелінетін, бос тұру кезінде және көкөніс пен аскөк өсіру кезеңінде	кемінде 5 – 10	100 – 200 г
	Суаратын су	көкөніс пен аскөк жинаумен бір уақытта	кемінде 3 – 5	1 – 25 л
	Көкөніс, жеміс, жидек, аскөк	өсіру кезеңінде	кемінде 3 – 5	0,5 – 1 кг 0,4 – 0,5 кг
	Персоналдың қолынан және арнайы киімінен алынған шайындылар	тоқсанына бір рет	кемінде 10 – 15
20. Қоғамдық тамақтану объектілері	Персоналдың қолынан, тамақ дайындауға арналған турайтын үстелдерден, көкөніс турайтын тақтайшалардан, тарелкелерден, дастарханнан, клеенкалардан, алжапқыштардан, үстелдерден, көкөніске, жеміс–жидекке, аскөкке арналған турайтын сөрелерден, тамақ үлестіретін сөрелерден, санитариялық бөлмелерден, дәретханалардан алынған шайындылар	объектінің эпидмаңыздылығы бойынша	кемінде 10 – 15
	Тұздалмаған салаттарды кескен кездегі көкөніс, жеміс–жидек, аскөк		кемінде 3 – 5	0,5 – 1 кг 0,4 – 0,5 кг
21. Базарлар	Персоналдың қолынан, үстелдерден, сөрелерден, таразыдан алынған шайындылар	объектінің эпидмаңыздылығы бойынша	кемінде 10 – 15
	Көкөніс, жеміс, жидек Аскөк		кемінде 3 – 5	0,5 – 1 кг 0,4 – 0,5 кг
	Ет		сату нүктесінен 3 – 5 сынамадан	0,5 кг
	Балық		партияның санына байланысты 2 және одан көп дарақтан	балықтың түріне байланысты 0,5 – 3 кг және одан көп
22.Ет комбинаттары, шұжық цехтары, сою орны, тұшпара цехтары	Ет өнімдерін шығаратын барлық цехтардан, тамақтанатын жерлерден, дәретхана бөлмелерінен алынған шайындылар	мониторингке сәйкес	кемінде 10 – 15
	Ет, фарш		кемінде 3 – 5	0,5 кг
23.Балық шаруашылықтары, цехтары	Қарқынды аулау жүргізілетін су қоймасында өнеркәсіптік мақсатта өсірілетін балық	мониторингке сәйкес	аулау орнында әр түрдің кемінде 15 дарағынан кем емес	кәсіптік өлшемдегі
24. Аңшылық шаруашылықтары	Ет	эпидкөрсеткіштер бойынша	кемінде 3 – 5	0,5 кг
25.Табиғи биотоптар: ашық су қоймалары	Ағынды су жіберетін жерден жоғары ағынды су шығатын жердегі (толық араластыру) су	маусымына 2 реттен (көктемде, жазда, күзде)	кемінде 3 – 5	1 – 25 л
	Су пайдалануға жақын пункттен1 км жоғары	тоқсан сайын
26. Бассейндер	Су	жылына 2 рет	кемінде 3 – 5 сынамадан кем емес	1 – 25 л
	Бассейндердің қабырғаларынан, орындықтардан, себезгі бөлмелерінен, киім шешетін бөлмелерден алынған шайындылар		кемінде 10 – 15
27. Моншалар, сауналар	Персоналдың қолынан және арнайы киімінен, үстелдерден, креслолардан алынған шайындылар	мониторингке сәйкес	кемінде 10 – 15
	Бассейндерден алынған су		1 сынама	50 л
28. Сұлулық салондары, шаштараздар	Персоналдың қолынан және арнайы киімінен, креслолардан алынған шайындылар (шаң)	мониторингке сәйкес	кемінде 10 – 15
29. Тон тігетін шеберханалар, теріні илеу және дайын өнім өңдеу цехтары	Персоналдың қолынан, жиһаздың турайтын мүккәмалынан, арнайы киімнен, еденнен, жабайы және үй жануарларының терісінен алынған шайындылар	мониторингке сәйкес	кемінде 10 – 15
30. Суармалы егістіктер	Ағынды сумен және оның тұнбаларымен, мал шаруашылығының ағындыларымен суаруға дейінгі және суарғаннан кейінгі, жер бетіндегі және 20–25 см тереңдіктегі топырақ	жылына 2 рет	кемінде 5 – 10	100 – 200 г
	Ағынды сулар және олардың (дайындау алдындағы және одан кейінгі) тұнбалары	жылына 2 рет	кемінде 3 – 5	1 – 15 л
	Мал шаруашылығының (дайындау алдындағы және одан кейінгі) ағындылары	жылына 2 рет	кемінде 10 – 15	1 – 15 л
	Өсірілетін дақылдар (шөп, техникалық, жемдік дақылдар)	жылына 2 рет	кемінде 10 – 15
	Ағынының бағыты бойынша жер астындағы су: суармалы егістіктерден 500 м жоғары және 500 м төмен	жылына 2 рет
31. Биологиялық тоғандар	Кірердегі және шығардағы ағындылар	сәуір айынан бастап қазан айына дейін 2 рет	кемінде 3 – 5	1 – 15л
	Тоғандардың түбіндегі тұнбалар	жылына 2 рет
32. Теміржол, су көлігі, автобус көлігі (вагондар, мейрамхана вагондар, ұшақтар, теміржолға қызмет көрсететін көлік)	Жолсеріктердің, бортсеріктердің қолынан, креслолардан, сөрелерден, төсек–орын жабдығынан және басқаларынан алынған шайындылар	мониторингке сәйкес	кемінде 10 – 15
33. Мүгедектерге және қарттарға арналған үйлер	Палаталардан, дәретхана бөлмелерінен, ас блоктарынан, персоналдың қолынан алынған шайындылар (шаң)	жылына 1 рет	кемінде 10 – 15	0,5 – 1 кг
	Көкөніс, жеміс, жидек Аскөк		кемінде 3 – 5	0,4 – 0,5 кг
34. Балаларды уақытша қабылдау және бөлу орны	Палаталардан, оқу және ойын бөлмелерінен, ас блоктарынан, персоналдың қолынан алынған шайындылар (шаң)	жылына 1 рет	кемінде 10 – 15
35. Созылмалы психикалық аурулары бар науқастарға арналған стационар	Шайындылар: палаталардан, дәретхана бөлмелерінен, ас блоктарынан, персоналдың қолынан алынған шайындылар	жылына 2 рет	кемінде 10 – 15
	Төсек–орын жабдығынан, жұмсақ жиһаздан, кілемдерден және басқа да жұмсақ тұрмыстық бұйымдардан үй шаңы кенелерінің болуына алынған шаң	эпидкөрсеткіштер бойынша	бір бұйымнан 10 – 15 сынамадан
36. Аңшылардың уақытша тұратын орны, аң аулау учаскелерінің кеңсесі	Шайындылар: жұмыс үстелдерінен алынған шайындылар	жылына 1 рет	кемінде 10 – 15
	Топырақ: аумақтағы топырақ	жылына 1 рет	кемінде 5 – 10	100 – 200 г
37. Жатақханалар	Шайындылар	эпидкөрсеткіштер бойынша	кемінде 10 – 15
	Төсек–орын жабдығынан, жұмсақ жиһаздан, кілемдерден және басқа да жұмсақ тұрмыстық бұйымдардан үй шаңы кенелерінің болуына алынған шаң		бір бұйымнан 10 – 15 сынамадан
38. Тұрғын үй қоры	Топырақ: тұрғын үйлер аулаларындағы балалар алаңқайларындағы топырақ	жылына 1 рет	кемінде 5 – 10	100 – 200 г
	Құм: тұрғын үйлер ауласындағы құмсалғыштардағы құм	жылына 1рет	кемінде 5 – 10	100 – 200 г

"Паразиттік аурулардың алдын алу бойынша Санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 2-қосымша

Безгек бойынша эндемиялық елдердің тізімі

1. Азия:

1) Ауғанстан (мамырдан бастап қараша аралығында, 2000 метрден төмен аймақта)

2) Бангладеш (жыл бойы, Даккиден басқа барлық жерде)

3) Бутан (жыл бойы, Ширанг, Самчи, Сарпанг, Самдрупионгхар, Шемганг дистриктерінде)

4) Вануату (жыл бойы, барлық жерде)

5) Вьетнам (жыл бойы, қала орталықтарынан басқа барлық жерде)

6) Үндістан (жыл бойы, 2000 метрден төмен, Химачал Прадеш, Джамму және Кашмир, Сикким штаттарындағы бірқатар аудандардан басқа барлық жерде)

7) Индонезия (жыл бойы, Джакарта, ірі қалалардан және Ява мен Бали аралдарындағы туристік орталықтардан басқа барлық жерде)

8) Ирак* (мамыр айынан бастап қараша айына дейін, негізінен солтүстік бөлігінде 1500 метрден төмен)

9) Иран (қаупі шектелген)

10) Йемен (жыл бойы, барлық жерде)

11) Камбоджа (жыл бойы, Пномпень және Тонле Сап айналасынан басқа барлық жерде, безгек Ангкор Ват туристік орталығында беріледі)

12) Қытай (қалаларда және тығыз қонысталған жазықты аумақтарда қауіп жоқ)

13) ҚХДР (қаупі шектелген)

14) Қырғызстан* (оңтүстік өңірінде қаупі ықтимал)

15) Лаос (жыл бойы, Вьентьяннан басқа барлық жерде)

16) Малайзия (ел ішіндегі шектелген ошақтарда ғана)

17) Мьянма (безгек 1000 метрден төмен беріледі)

18) Непал (жыл бойы, Тераи шет аудандарында)

19) БАӘ (қаупі шектелген)

20) Оман

21) Пәкістан (жыл бойы, барлық жерде, 2000 метрден төмен)

22) Папуа-Жаңа Гвинея (жыл бойы, барлық жерде, 1800 метрден төмен)

23) Корея Республикасы * (қаупі шектелген)

24) Сауд Арабиясы (жыл бойы, көбінесе оңтүстік өңірінде (Асир шет аймағынан басқа Мекке мен Мединеде қауіп-қатер жоқ)

25) Соломон аралдары (жыл бойы, бірнеше қашық аралдардан басқа барлық жерде)

26) Сирия* (мамыр айынан қазан айы аралығында, әсіресе елдің солтүстік-шығысында)

27) Тәжікстан (жұқтыру қаупі – маусымнан бастап қазан аралығында)

28) Таиланд (жыл бойы, ауылды, әсіресе орманды және жоталы аудандарда, барлық жерде. Қалаларда және ірі туристік орталықтарда (Бангкок, Паттайя, Пхукет, Чиангмай, Самуй) қауіп-қатер жоқ.

29) Шығыс Тимор (жыл бойы, барлық жерде)

30) Өзбекстан* (Сурхандария облысындағы ауылдық аудандарда қаупі ықтимал)

31) Филиппиндер (жыл бойы, 600 метрден төмен, қалалық аудандардан және жазықтардан басқа барлық жерде)

32) Шри-Ланка (жыл бойы, Коломбо, Калутара, Нувара Элия дистриктерінен басқа барлық жерде)

2. Африка:

1) Алжир* (қауіп Ихрирдегі бір ошақпен шектелген)

2) Ангола (жыл бойы, барлық жерде)

3) Бенин (жыл бойы, барлық жерде)

4) Ботсвана (елдің солтүстік бөлігінде қарашадан бастап мамыр-маусым аралығында)

5) Буркина Фасо (жыл бойы, барлық жерде)

6) Бурунди (жыл бойы, барлық жерде)

7) Габон (жыл бойы, барлық жерде)

8) Гамбия (жыл бойы, барлық жерде)

9) Гана (жыл бойы, барлық жерде)

10) Гвинея (жыл бойы, барлық жерде)

11) Гвинея-Бисау (жыл бойы, барлық жерде)

12) Джибути (жыл бойы, барлық жерде)

13) Египет (берілу қаупі маусымнан бастап қазан аралығында өте шектелген)

14) Замбия (жыл бойы, барлық жерде)

15) Зимбабве (Замбези өзенінің алқабында жыл бойы, қарашадан бастап маусым аралығында 1200 метрден төмен аймақта)

16) Кабо-Верде (Сантьягу аралында қыркүйектен бастап қараша аралығында қаупі шектелген)

17) Камерун (жыл бойы, барлық жерде)

18) Кения

19) Конго (жыл бойы, барлық жерде)

20) Комор аралдары (жыл бойы, барлық жерде)

21) Кот д’Ивуар (жыл бойы, барлық жерде)

22) Либерия (жыл бойы, барлық жерде)

23) Маврикий (Родригес аралынан басқа кейбір селолық аудандарда беріледі)

24) Мавритания (жыл бойы, солтүстік аумақтарынан басқа барлық жерде)

25) Мадагаскар (жыл бойы, барлық жерде, жағалау жанындағы аудандарда тәуекел жоғары)

26) Малави (жыл бойы, барлық жерде)

27) Мали (жыл бойы, барлық жерде)

28) Марокко* (Хурибга провинциясының жекелеген селолық аудандарында мамырдан бастап қазан аралығында қаупі шектелген)

29) Мозамбик (жыл бойы, барлық жерде)

30) Намибия (қарашадан бастап мамыр - маусым аралығында солтүстік аудандарда, жыл бойы – өзендердің алқаптарында)

31) Нигер (жыл бойы, барлық жерде)

32) Нигерия (жыл бойы, барлық жерде)

33) Руанда (жыл бойы, барлық жерде)

34) Сан-Томе және Принсипи (жыл бойы, барлық жерде)

35) Свазиленд (жыл бойы, барлық төмен орналасқан далалық аудандарда)

36) Сенегал (жыл бойы, барлық жерде)

37) Сомали (жыл бойы, барлық жерде)

38) Судан (жыл бойы, барлық жерде)

39) Сьерра-Леоне (жыл бойы, барлық жерде)

40) Танзания (жыл бойы, барлық жерде, 1800 метрден төмен)

41) Того (жыл бойы, барлық жерде)

42) Уганда (жыл бойы, барлық жерде)

43) ОАР (жыл бойы, барлық жерде)

44) Чад (жыл бойы, барлық жерде)

45) Экваторлық Гвинея (жыл бойы, барлық жерде)

46) Эфиопия (жыл бойы, барлық жерде, 2000 метрден төмен)

47) Эритрея ОАР (жыл бойы төмен биіктікте орналасқан аудандарда, қазаннан бастап мамыр аралығында жұқтыру қаупі жоғары)

3. Солтүстік, Орталық, Оңтүстік Америка:

1) Аргентина* (Боливиямен және Парагваймен шекаралас провинциялардың селолық аудандарында қазаннан бастап мамыр аралығында жұқтыру қаупі төмен)

2) Белиз (жыл бойы, қала аймақтарынан басқа барлық жерде)

3) Боливия (жыл бойы, барлық селолық аудандарда, 2500 метрден төмен)

4) Бразилия (жыл бойы орманды аудандарда, 900 метрден төмен)

5) Венесуэла (жыл бойы кейбір селолық аудандарда, джунглилерде тропикалық безгек қаупі бар)

6) Гаити (жыл бойы, барлық жерде, кейбір орманды аудандарда)

7) Гайана (жыл бойы, елдің барлық ішкі аудандарында)

8) Гватемала (жыл бойы, 1500 метрден төмен)

9) Француздық Гвиана (жыл бойы, барлық жерде)

10) Гондурас (жыл бойы, барлық жерде)

11) Доминикан Республикасы (тропикалық безгек қаупі жыл бойы төмен)

12) Колумбия (жыл бойы, барлық жерде, 800 метрден төмен аудандарда және джунглилерде)

13) Коста Рика (жыл бойы, қаупі орташа)

14) Мексика (жыл бойы, туристер сирек баратын жекелеген селолық аудандарда)

15) Никарагуа (жыл бойы, көптеген муниципалитеттерде)

16) Панама (қаупі төмен)

17) Парагвай* (қаупі орташа)

18) Перу (қаупі жоғары, тропикалық безгек)

19) Сальвадор (қаупі өте төмен)

20) Суринам (жыл бойы, жағалау жанындағы дистрикттерде – болмашы)

21) Эквадор (жыл бойы, 1500 метрден төмен)

4. Еуропа:

1) Түркия (мамырдан бастап қазан аралығында елдің оңтүстік-шығыс бөлігі мен Амиков және Чукуров жазықтықтарында жұқтыру қаупі бар)

*- P.vivax –үш күндік безгек қоздырғышын жұқтыру қаупі бар елдер.

"Паразиттік аурулардың алдын алу бойынша Санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 3-қосымша

Кене энцефалитінің табиғи ошақтары орналасқан аумақтардың тізбесі

1. Алматы облысы:

1) Талғар ауданы;

2) Еңбекшіқазақ ауданы;

3) Қарасай ауданы;

4) Райымбек ауданы;

5) Алақөл ауданы;

6) Ақсу ауданы;

7) Сарқан ауданы;

8) Кербұлақ ауданы;

9) Ескелді ауданы;

10) Ұйғыр ауданы;

11) Талдықорган, Текелі қалаларының айналасы.

2. Шығыс Қазақстан облысы

1) Глубокое ауданы;

2) Зырян ауданы;

3) Қатон-Қарағай ауданы;

4) Көкпекті ауданы;

5) Ұлан ауданы;

6) Шемонаиха ауданы;

7) Өскемен, Риддер қалалары айналасы.

3. Алматы қаласы (айналасы).