Об утверждении Правил проведения экспертизы качества хлопка-волокна и выдачи паспорта качества хлопка-волокна

Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 8 июля 2015 года № 4-1/618. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 2 сентября 2015 год № 12009. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 16 февраля 2021 года № 44.

Сноска. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства РК от 16.02.2021 № 44 (вводится в действие с 01.01.2022).

В соответствии с подпунктом 18) статьи 7 Закона Республики Казахстан от 21 июля 2007 года "О развитии хлопковой отрасли", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила проведения экспертизы качества хлопка-волокна и выдачи паспорта качества хлопка-волокна.

2. Департаменту производства и переработки растениеводческой продукции и фитосанитарной безопасности Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление его копии на официальное опубликование в периодические печатные издания и в информационно-правовую систему "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан и интранет-портале государственных органов.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра сельского хозяйства Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр сельского хозяйства
Республики Казахстан	А. Мамытбеков

"СОГЛАСОВАН"

Министр национальной экономики

Республики Казахстан

______________ Е. Досаев

4 августа 2015 года

Утверждены приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 8 июля 2015 года № 4-1/618

Правила проведения экспертизы качества хлопка-волокна и выдачи паспорта качества хлопка-волокна

Сноска. Правила - в редакции приказа Министра сельского хозяйства РК от 12.10.2020 № 314 (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила проведения экспертизы качества хлопка-волокна и выдачи паспорта качества хлопка-волокна (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 18) статьи 7 Закона Республики Казахстан от 21 июля 2007 года "О развитии хлопковой отрасли" (далее – Закон) и определяют порядок проведения экспертизы качества хлопка-волокна и выдачи паспорта качества хлопка-волокна.

2. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия:

1) классерский метод – ручная оценка хлопка-волокна по сорту, классу и штапельной длине, осуществляемая экспертом по хлопку (классером);

2) владелец хлопка-волокна – физическое или юридическое лицо, имеющее на праве собственности хлопок-волокно;

3) качество хлопка-волокна – совокупность потребительских свойств хлопка-волокна, определяющих соответствие требованиям документов по стандартизации;

4) стандартные образцы внешнего вида хлопка-волокна – образцы, представляющие собой совокупность качественных характеристик хлопка-волокна по цвету, наличию пятен, структуре и засоренности, типичных для конкретного сорта и класса хлопка-волокна, утвержденные или допущенные к применению в Республике Казахстан в установленном порядке.

3. Экспертизу качества хлопка-волокна осуществляют аккредитованные испытательные лаборатории (центры), прошедшие аккредитацию в соответствии с Законом Республики Казахстан от 5 июля 2014 года "Об аккредитации в области оценки соответствия" (далее – лаборатория (центр)).

Глава 2. Порядок проведения экспертизы качества хлопка-волокна

4. Экспертиза качества хлопка-волокна осуществляется лабораториями (центрами) по каждой кипе хлопка-волокна (покипно) на договорной основе.

5. Экспертиза качества хлопка-волокна включает:

1) отбор проб;

2) испытание проб;

3) оформление паспорта качества хлопка-волокна.

6. Отбор пробы (100-150 грамм) из каждой кипы хлопка-волокна осуществляется отборщиком лаборатории (центра) на хлопкоочистительном заводе при выходе кипы из пресса.

7. Для целей идентификации отборщик лаборатории (центра) вкладывает в каждую отобранную пробу хлопка-волокна отрывной купон от бирки со штрих-кодом номера кипы по форме согласно приложению 1 к настоящим Правилам.

Бирка, от которой был оторван купон, вкладывается в надрезанную часть кипы, откуда была отобрана проба.

8. Отборщик лаборатории (центра) упаковывает отобранные пробы хлопка-волокна с отрывными купонами в полиэтиленовые пакеты и плотно укладывает их в мешок. Мешок опечатывается ярлыком по форме согласно приложению 2 к настоящим Правилам.

9. Отбор проб хлопка-волокна, выработанного из хлопка-сырца одного промышленного и селекционного сорта и класса, оформляется актом отбора проб по форме согласно приложению 3 к настоящим Правилам. Акт отбора проб подписывается отборщиком лаборатории (центра) и представителем хлопкоочистительного завода в двух экземплярах, один из которых передается представителю хлопкоочистительного завода, второй – представителю лаборатории (центра), осуществляющему транспортировку проб в лабораторию (центр).

Отборщик лаборатории (центра) ведет журнал регистрации покипного отбора проб хлопка-волокна по форме согласно приложению 4 к настоящим Правилам.

10. Представитель лаборатории (центра) транспортирует опечатанные мешки с пробами в лабораторию (центр).

11. Мешки с пробами, доставленные в лабораторию (центр), принимаются и регистрируются специалистом испытательной лаборатории (центра) в журнале регистрации приемки проб хлопка-волокна, отобранных на хлопкоочистительных заводах, по форме согласно приложению 5 к настоящим Правилам.

12. Испытания проб хлопка-волокна проводятся в лаборатории (центре) согласно перечню стандартов, применяемых при проведении экспертизы качества хлопка-волокна согласно приложению 6 к настоящим Правилам.

13. Предварительно пробы хлопка-волокна выдерживаются в установке быстрого кондиционирования или кондиционируются в течение двадцати четырех часов в помещении со стандартными климатическими условиями:

относительная влажность воздуха 65 (шестьдесят пять) процентов + 2 (два) процента, температура воздуха 21 (двадцать один) градус по Цельсию + 1 (один) градус по Цельсию.

14. Испытания проб хлопка-волокна осуществляются в два этапа:

первый этап – посредством измерительной автоматизированной системы испытаний хлопка-волокна высокой производительности (типа HVI);

второй этап – классерским методом.

15. До начала испытаний хлопка-волокна осуществляется настройка измерительной автоматизированной системы испытаний хлопка-волокна высокой производительности (типа HVI).

16. Посредством измерительной автоматизированной системы испытаний хлопка-волокна высокой производительности (типа HVI) измеряются следующие показатели хлопка-волокна:

1) микронейр;

2) цвет (коэффициент отражения, степень желтизны);

3) засоренность (трэш код, площадь сорных примесей, число сорных примесей);

4) длина (верхняя средняя длина, индекс равномерности по длине, индекс коротких волокон);

5) прочность (удельная разрывная нагрузка, удлинение при разрыве).

17. Классерский метод предусматривает:

1) органолептическую оценку хлопка-волокна по сорту и классу путем сличения со стандартными образцами внешнего вида хлопка-волокна;

2) определение штапельной длины путем выкладывания штапеля вручную.

Также определяется показатель микронейр (инструментально), наличие в пробах хлопка-волокна других примесей (семян хлопчатника, линта, отходов первичной переработки хлопка-сырца, промасленного хлопка-волокна, гнилостного запаха) и клейкости.

18. По результатам покипных испытаний качества хлопка-волокна на каждую кипу оформляется паспорт качества хлопка-волокна по форме согласно приложению 3 к приказу Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 марта 2015 года № 4-5/280 "Об утверждении Правил проведения экспертизы качества хлопка-сырца и выдачи удостоверения о качестве хлопка-сырца, формы (образца) удостоверения о качестве хлопка-сырца и формы (образца) паспорта качества хлопка-волокна" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 12152).

По заявке владельца хлопка-волокна на основании покипных паспортов качества хлопка-волокна может быть оформлен объединенный паспорт качества хлопка-волокна на однородную партию хлопка-волокна.

19. Бланк паспорта качества хлопка-волокна заполняется вручную шариковой или перьевой ручкой черным или синим цветом либо машинописным способом. При заполнении бланка паспорта качества хлопка-волокна исправления не допускаются.

Глава 3. Порядок выдачи паспорта качества хлопка-волокна

20. По результатам испытаний проб хлопка-волокна оформляется протокол испытаний в соответствии с национальным стандартом Республики Казахстан СТ РК ISO/IEC 17025 "Общие требования к компетентности испытательных и калибровочных лабораторий", на основании которого лабораторией (центром) выдается паспорт качества хлопка-волокна хлопкоперерабатывающей организации не позднее семи рабочих дней после отбора проб хлопка-волокна на хлопкоочистительном заводе.

21. На основании результатов испытаний проб хлопка-волокна хлопкоперерабатывающая организация комплектует однородные по типу, промышленному и селекционному сорту, с допустимым присутствием до трех классов, партии хлопка-волокна, определяет кондиционную массу скомплектованной партии хлопка-волокна.

При отгрузке хлопка-волокна хлопкоперерабатывающая организация вкладывает паспорт качества хлопка-волокна в отгрузочные документы.

22. Паспорт качества хлопка-волокна действует с момента его выдачи в течение восьми месяцев при соблюдении условий хранения хлопка-волокна.

23. Пробы хлопка-волокна хранятся в лаборатории (центре) после испытаний до отгрузки партии владельцем хлопка-волокна, но не более срока действия паспорта качества хлопка-волокна, после чего возвращаются хлопкоперерабатывающей организации.

	Приложение 1 к Правилам проведения экспертизы качества хлопка-волокна и выдачи паспорта качества хлопка-волокна
	Форма

Бирка со штрих-кодом номера кипы

Наименование аккредитованной испытательной лаборатории (центра)	Наименование аккредитованной испытательной лаборатории (центра)	Наименование аккредитованной испытательной лаборатории (центра)	Наименование аккредитованной испытательной лаборатории (центра)
1	2	1	2
777 000023	777 000023	777 000024	777 000024

777 – код хлопкоочистительного завода;
000023, 000024 – номера кип хлопка-волокна на хлопкоочистительном заводе.
Примечание:
Отрывной купон 1 вкладывается в отобранную пробу хлопка-волокна, бирка 2 вкладывается в надрезанную часть кипы и зашивается.

	Приложение 2 к Правилам проведения экспертизы качества хлопка-волокна и выдачи паспорта качества хлопка-волокна
	Форма

Ярлык

Наименование хлопкоперерабатывающей организации ________________________________________
Код хлопкоочистительного завода __________________________________________________________
Партия хлопка-сырца _____________________________________________________________________
Промышленный сорт хлопка-сырца _________________________________________________________
Класс хлопка-сырца _______________________________________________________________________
Селекционный сорт _______________________________________________________________________
Кипы, от которых отобраны пробы: с № ____________________ по № ____________________________
Дата отбора "____" _______________ 20___ года
Отборщик аккредитованной испытательной лаборатории (центра):
______________________________________________ __________________
(фамилия, имя, отчество (при его наличии)) (подпись)

	Приложение 3 к Правилам проведения экспертизы качества хлопка-волокна и выдачи паспорта качества хлопка-волокна
	Форма

Акт отбора проб

№ ________ от "____" ________________ 20__ года

Наименование и адрес хлопкоперерабатывающей организации ________________________________________________________________
Код хлопкоочистительного завода _________________________________________________________________________________________
Место осуществления отбора проб _________________________________________________________________________________________
Наименование и контактные данные заказчика ______________________________________________________________________________
Уникальная идентификация ______________________________________________________________________________________________
Идентификация применяемого метода _____________________________________________________________________________________
Дата получения образца (ов) для отбора проб ________________________________________________________________________________
Дата осуществления отбора проб __________________________________________________________________________________________
Дата выдачи акта отбора проб ____________________________________________________________________________________________
Номер партии хлопка-сырца _____________________________________________________________________________________________
Промышленный сорт хлопка-сырца _______________________________________________________________________________________
Класс хлопка-сырца ____________________________________________________________________________________________________
Селекционный сорт ____________________________________________________________________________________________________
Номера кипы: от ______________ до ______________
Количество отобранных проб ____________________________________________________________________________________________
Масса отобранных проб ________________________________ килограмм
Отборщик аккредитованной испытательной лаборатории (центра): ____________________________________________ _______________
(фамилия, имя, отчество (при его наличии)) (подпись)
Представитель хлопкоочистительного завода: ___________________________________________________________ __________________
(фамилия, имя, отчество (при его наличии)) (подпись)

	Приложение 4 к Правилам проведения экспертизы качества хлопка-волокна и выдачи паспорта качества хлопка-волокна
	Форма

Место знака аккредитации аккредитованной испытательной лаборатории (центра)

Журнал регистрации покипного отбора проб хлопка-волокна

Дата	Номер бригады и смены	Количество проб	Номер штрих-кода от ___ до ___	Фамилия, имя, отчество (при его наличии) отборщика	Подпись отборщика	Примечание
1	2	3	4	5	6	7

Отборщик аккредитованной испытательной лаборатории (центра): ____________________________________________ __________________
(фамилия, имя, отчество (при его наличии)) (подпись)

	Приложение 5 к Правилам проведения экспертизы качества хлопка-волокна и выдачи паспорта качества хлопка-волокна
	Форма

Место знака аккредитации аккредитованной испытательной лаборатории

Журнал регистрации приемки проб хлопка-волокна, отобранных на хлопкоочистительных заводах

Дата	Код хлопкоочистительного завода	Номер и дата акта отбора проб	Номер и дата накладной	Количество проб	Вес проб, килограмм	Влажность, процент (%)	Селекционный сорт	Промышленный сорт и класс хлопка-сырца	Номер штрих-кода от __ до ___
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10

Отборщик аккредитованной испытательной лаборатории (центра): ____________________________________________ __________________
(фамилия, имя, отчество (при его наличии)) (подпись)

Приложение 6 к Правилам проведения экспертизы качества хлопка-волокна и выдачи паспорта качества хлопка-волокна

Перечень стандартов, применяемых при проведении экспертизы качества хлопка-волокна

№ п/п	Обозначение стандарта	Наименование стандарта	Примечание
1.	СТ РК 1096	Стандартные образцы хлопкового волокна. Порядок изготовления и применения
2.	СТ РК 1404	Образцы – эталоны хлопка-сырца. Порядок изготовления и применения
3.	СТ РК 1403	Хлопок-сырец. Технические условия
4.	СТ РК РСТ Уз 643	Хлопок-сырец. Методы отбора проб
5.	СТ РК 1593	Хлопок-сырец. Методы определения засоренности
6.	СТ РК РСТ Уз 644	"Хлопок-сырец. Методы определения влажности
7.	СТ РК РСТ Уз 593	Хлопок-сырец. Методы определения характеристик хлопкового волокна
8.	СТ РК 1594	Хлопок-сырец. Методы определения сорта
9.	СТ РК 1597	Хлопок-сырец семенной и семена хлопчатника посевные. Метод отбора проб
10.	СТ РК 1595	Переработка хлопка-сырца. Термины и определения
11.	СТ РК ГОСТ Р 53236	Волокно хлопковое. Методы отбора проб
12.	СТ РК ГОСТ Р 53232	Волокно хлопковое. Методы определения длины

Мақта талшығының сапасына сараптама жүргізу және мақта талшығының сапа паспортын беру қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 8 шілдедегі № 4-1/618 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 2 қыркүйекте № 12009 болып тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2021 жылғы 16 ақпандағы № 44 бұйрығымен.

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 16.02.2021 № 44 (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Мақта саласын дамыту туралы" 2007 жылғы 21 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабының 18) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Мақта талшығының сапасына сараптама жүргізу және мақта талшығының сапа паспортын беру қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру мен қайта өңдеу және фитосанитариялық қауіпсіздік департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесінің мерзімді баспа басылымдарына және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесіне ресми жариялауға жіберілуін;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің ресми интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Ауыл шаруашылығы министрі	А. Мамытбеков

"КЕЛІСІЛГЕН"

Қазақстан Республикасының

Ұлттық экономика министрі

___________ Е. Досаев

2015 жылғы 4 тамыз

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 8 шілдедегі № 4-1/618 бұйрығымен бекітілген

Мақта талшығының сапасына сараптама жүргізу және мақта талшығының сапа паспортын беру қағидалары

Ескерту. Қағидалар жаңа редакцияда – ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 12.10.2020 № 314 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтiзбелiк жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Мақта талшығының сапасына сараптама жүргізу және мақта талшығының сапа паспортын беру қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Мақта саласын дамыту туралы" 2007 жылғы 21 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – Заң) сәйкес әзірленді және мақта талшығының сапасына сараптама жүргізу және мақта талшығының сапа паспортын беру тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) классерлік әдіс – мақта жөніндегі сарапшы (классер) жүзеге асыратын, сұрыбы, сыныбы және штапельдік ұзындығы бойынша мақта талшығын қолмен бағалау;

2) мақта талшығының иесі – меншік құқығында мақта талшығы бар жеке немесе заңды тұлға;

3) мақта талшығының сапасы – стандарттау жөніндегі құжаттардың талаптарына сәйкестігін айқындайтын мақта талшығының тұтыну қасиеттерінің жиынтығы;

4) мақта талшығының сыртқы түрінің стандарттық үлгілері – мақта талшығының нақты сұрыбы мен сыныбына тән түсі, дақтарының болуы, құрылымы және ластануы бойынша мақта талшығының сапа сипаттамаларының жиынтығын білдіретін, бекітілген немесе белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасында қолдануға жол берілген үлгілер.

3. Мақта талшығының сапасына сараптама жүргізуді "Сәйкестікті бағалау саласындағы аккредиттеу туралы" 2014 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңына сәйкес аккредиттеуден өткен сынақ зертханалары (орталықтары) (бұдан әрі – зертхана (орталық)) жүзеге асырады.

2-тарау. Мақта талшығының сапасына сараптама жүргізу тәртібі

4. Мақта талшығының сапасына сараптама жүргізуді зертханалар (орталықтар) шарт негізінде мақта талшығының әр тайы бойынша (әр тайға) жүзеге асады.

5. Мақта талшығының сапасына сараптама жүргізу:

1) сынамаларды іріктеуді;

2) сынамаларды сынақтан өткізуді;

3) мақта талшығының сапа паспортын ресімдеуді қамтиды.

6. Мақта талшығының әрбір тайынан сынама (100-150 грамм) іріктеуді мақта тазалау зауытында тай тығыздаудан шыққан кезде зертхананың (орталықтың) іріктеушісі жүзеге асырады.

7. Сәйкестендіру мақсаттары үшін зертхананың (орталықтың) іріктеушісі мақта талшығының әрбір іріктеп алынған сынамасына осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тай нөмірінің штрих-коды бар биркадан жыртылмалы купон салады.

Купон жыртылып алынған бирка тайдың сынама алынған, кесілген бөлігіне салынады.

8. Зертхананың (орталықтың) іріктеушісі мақта талшығының іріктеп алынған сынамаларын жыртылмалы купондарымен бірге полиэтилен пакеттерге буып-түйеді және оларды қапқа тығыздап салады. Қап осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша затбелгімен мөрленеді.

9. Бір өнеркәсіптік және селекциялық сұрыптың және сыныптың шитті мақтасынан өңделген мақта талшығынан сынамалар іріктеп алу осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сынамаларды іріктеп алу актісімен ресімделеді. Сынамаларды іріктеп алу актісіне зертхананың (орталықтың) іріктеушісі мен мақта тазалау зауытының өкілі екі данада қол қояды, оның біреуі мақта тазалау зауытының өкіліне, екіншісі сынамаларды зертханаға (орталыққа) тасымалдауды жүзеге асыратын зертхананың (орталықтың) өкіліне беріледі.

Зертхананың (орталықтың) іріктеушісі осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша мақта талшығының сынамаларын әр тайдан іріктеп алуды тіркеу журналын жүргізеді.

10. Сынамалары бар мөрленген қаптарды зертхананың (орталықтың) өкілі зертханаға (орталыққа) тасымалдайды.

11. Зертханаға (орталыққа) жеткізілген сынамалары бар қаптарды зертхананың (орталықтың) маманы қабылдап алады және осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша мақта тазалау зауытында іріктеп алынған мақта талшығының сынамаларын қабылдап алуды тіркеу журналына тіркейді.

12. Мақта талшығының сынамаларын сынау осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес мақта талшығының сапасына сараптама жүргізу кезінде қолданылатын стандарт тізбесіне сәйкес зертханада (орталықта) жүргізіледі.

13. Мақта талшығының сынамалары жылдам желдету қондырғысында алдын ала ұсталады немесе жиырма төрт сағат бойы мынадай стандартты климаттық жағдайдағы үй-жайда желдетіледі:

ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 65 (алпыс бес) пайыз + 2 (екі) пайыз, ауа температурасы Цельсий бойынша 21 (жиырма бір) градус + Цельсий бойынша 1 (бір) градус.

14. Мақта талшығының сынамаларын сынақтан өткізу екі кезеңде жүзеге асырылады:

бірінші кезең – өнімділігі жоғары мақта талшығын сынаудың автоматтандырылған өлшеу жүйесі (НVІ типті) арқылы;

екінші кезең – классерлік әдіспен.

15. Мақта талшығын сынақтан өткізуді бастағанға дейін өнімділігі жоғары мақта талшығын сынаудың автоматтандырылған өлшеу жүйесін (НVІ типті) күйге келтіру жүзеге асырылады.

16. Өнімділігі жоғары мақта талшығын сынаудың автоматтандырылған өлшеу жүйесі (НVІ типті) арқылы мақта талшығының мынадай көрсеткіштері өлшенеді:

1) микронейр;

2) түс (шағылысу коэффициенті, сарғаю дәрежесі);

3) ластану (трэш код, арамшөпті қоспалар алаңы, арамшөпті қоспалар саны);

4) ұзындық (жоғарғы орташа ұзындық, ұзындығы бойынша біркелкілік индексі, қысқа талшықтар индексі);

5) беріктік (үлестік үзілу жүктелімі, үзілгендегі ұзаруы).

17. Классерлік әдіс:

1) мақта талшығының сыртқы түрінің стандарттық үлгілерімен салыстыру жолымен сұрыбы мен сыныбы бойынша мақта талшығын органолептикалық бағалауды;

2) штапельді қолмен төсеу жолымен штапельдік ұзындықты анықтауды көздейді.

Сондай-ақ, микронейр көрсеткіші (аспаппен), мақта талшығының сынамаларында басқа қоспалардың (мақта тұқымының, линттің, шитті мақтаны бастапқы өңдеу қалдықтарының, майланған мақта талшығының, шірік иісінің) бар-жоғы және жабысқақтығы анықталады.

18. Мақта талшығының сапасын әр тай бойынша сынақтан өткізу нәтижелері бойынша әрбір тайға "Шитті мақтаның сапасына сараптама жүргізу және шитті мақтаның сапасы туралы куәлік беру қағидаларын, шитті мақтаның сапасы туралы куәлік нысанын (үлгісін) және мақта талшығының сапасы паспортының нысанын (үлгісін) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 30 наурыздағы № 4-5/280 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12152 болып тіркелген) 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша мақта талшығының сапа паспорты ресімделеді.

Мақта талшығы иесінің өтінімі бойынша мақта талшығының әр тай бойынша сапа паспорттары негізінде мақта талшығының біртектес партиясына біріктірілген мақта талшығының сапа паспорты ресімделуі мүмкін.

19. Мақта талшығының сапа паспортының бланкісі қара немесе көк түсті шарикті немесе қауырсынды қаламмен қолмен не машинкамен басу тәсілімен толтырылады. Мақта талшығының сапа паспортының бланкісін толтыру кезінде түзетулерге жол берілмейді.

3-тарау. Мақта талшығының сапа паспортын беру тәртібі

20. Мақта талшығының сынамаларын сынау нәтижелері бойынша "Сынау және калибрлеу зертханаларының құзыреттілігіне қойылатын жалпы талаптар" 17025 ҚР СТ ІSO/ІEC Қазақстан Республикасының ұлттық стандартына сәйкес сынақ хаттамасы ресімделеді, оның негізінде зертхана (орталық) мақта тазалау зауытында мақта талшығының сынамаларын іріктегеннен кейін жеті жұмыс күнінен кешіктірмей мақта өңдеу ұйымының мақта талшығы сапасының паспортын береді.

21. Мақта талшығының сынамаларын сынақтан өткізу нәтижелері негізінде мақта өңдеу ұйымы типі, өнеркәсіптік және селекциялық сұрыбы бойынша біртекті, үш сыныпқа дейін болуға жол берілетін мақта талшығының партиясын жинақтайды, жинақталған мақта талшығы партиясының кондициялық салмағын айқындайды.

Мақта талшығын тиеп-жөнелту кезінде мақта өңдеу ұйымы тиеп-жөнелту құжаттарына мақта талшығының сапа паспортын салады.

22. Мақта талшығының сапа паспорты мақта талшығын сақтау шарттарын сақтаған жағдайда, берілген күнінен бастап және сегіз ай бойы қолданылады.

23. Мақта талшығының сынамалары сынақтан өткізілгеннен кейін мақта талшығының иесі партияны тиеп-жөнелткенге дейін, бірақ мақта талшығының сапа паспортының қолданылу мерзімінен аспайтын мерзімге зертханада (орталықта) сақталады, содан соң мақта өңдеу ұйымына қайтарылады.

	Мақта талшығының сапасына сараптама жүргізу және мақта талшығының сапа паспортын беру қағидаларына 1-қосымша
	Нысан

Тай нөмірінің штрих-коды бар бирка

Аккредиттелген сынақ зертханасының (орталығының) атауы	Аккредиттелген сынақ зертханасының (орталығының) атауы	Аккредиттелген сынақ зертханасының (орталығының) атауы	Аккредиттелген сынақ зертханасының (орталығының) атауы
777 000023	777 000023	777 000024	777 000024

777 – мақта тазалау зауытының коды;

000023, 000024 – мақта тазалау зауытындағы мақта талшығы тайының нөмірі.

Ескертпе:

1-жыртылмалы купон іріктеп алынған мақта талшығы сынамасына салынады, 2-бирка тайдың кесілген тілінген бөлігіне салынып, тігіледі.

	Мақта талшығының сапасына сараптама жүргізу және мақта талшығының сапа паспортын беру қағидаларына 2-қосымша
	Нысан

Затбелгі

Мақта өңдеу ұйымының атауы ________________________________________________

Мақта тазалау зауытының коды _______________________________________________

Шитті мақта партиясы ______________________________________________________

Шитті мақтаның өнеркәсіптік сұрыбы _________________________________________

Шитті мақтаның сыныбы ____________________________________________________

Селекциялық сұрыбы _______________________________________________________

Сынамалар алынған тайлар:

№ ____________________ бастап № _______________________ дейін

Іріктеп алынған күні 20____ жылғы "____"_______________

Аккредиттелген сынақ зертханасының (орталығының) іріктеушісі:

__________________________________________________________ ________________

(аты, әкесінің аты (бар болса), тегі) (қолы)

	Мақта талшығының сапасына сараптама жүргізу және мақта талшығының сапа паспортын беру қағидаларына 3-қосымша
	Нысан

Сынамаларды іріктеп алу актісі

№ _______ 20_ жылғы "____" ____________

Мақта өңдеу ұйымының атауы және мекенжайы _________________________________

Мақта тазалау зауытының коды _______________________________________________

Сынамаларды іріктеп алу жүргізілген орын _____________________________________

Тапсырыс берушінің атауы және байланыс деректері _____________________________

Бірегей сәйкестендіру _______________________________________________________

Қолданылған әдістің сәйкестендіруі___________________________________________

Сынамаларды іріктеп алу үшін үлгіні (лерді) алу күні _____________________________

Сынамаларды іріктеп алу жүргізілген күн ______________________________________

Сынамаларды іріктеп алу актісі берілген күн ____________________________________

Шитті мақта партиясының нөмірі _____________________________________________

Шитті мақтаның өнеркәсіптік сұрыбы _________________________________________

Шитті мақта сыныбы _______________________________________________________

Селекциялық сұрыбы ______________________________________________________

Тай нөмірі: ____________ бастап _________ дейін

Іріктеп алынған сынамалар саны_____________________________________________

Іріктеп алынған сынамалардың салмағы __ килограмм___________________________

Аккредиттелген сынақ зертханасының (орталығының) іріктеушісі:

__________________________________________________________ _____________________

(аты, әкесінің аты (бар болса), тегі) (қолы)

Мақта тазалау зауытының өкілі

__________________________________________________________ _____________________

(аты, әкесінің аты (бар болса), тегі) (қолы)

	Мақта талшығының сапасына сараптама жүргізу және мақта талшығының сапа паспортын беру қағидаларына 4-қосымша
	Нысан

Аккредиттелген сынақ зертханасының (орталығының) акредиттеу белгісінің орны

Мақта талшығының сынамаларын әр тай бойынша іріктеп алуды тіркеу журналы

Күні	Бригада және ауысым нөмірі	Сынамалар саны	Штрих-код нөмірі _____ бастап _____ дейін	Іріктеушінің аты, әкесінің аты (бар болса), тегі	Іріктеушінің қолы	Ескертпе
1	2	3	4	5	6	7

Аккредиттелген сынақ зертханасының (орталығының) іріктеушісі:

__________________________________________ ____ ___________

(аты, әкесінің аты (бар болса), тегі) (қолы)

	Мақта талшығының сапасына сараптама жүргізу және мақта талшығының сапа паспортын беру қағидаларына 5-қосымша
	Нысан

Аккредиттелген сынақ зертханасының (орталығының) акредиттеу белгісінің орны

Мақта тазалау зауыттарында іріктеп алынған мақта талшығының сынамаларын қабылдап алуды тіркеу журналы

Күні	Мақта тазалау зауытының коды	Сынама іріктеу актісінің нөмірі мен күні	Жүк құжат нөмірі мен күні	Сынамалар саны	Сынамалар салмағы, килограмм	Ылғалдылығы, пайыз %	Селекциялық сұрыбы	Шитті мақтаның өнеркәсіптік сұрыбы мен сыныбы	Штрих-код нөмірі _____ бастап _____ дейін
1	2	2	4	5	6	7	8	9	10

Аккредиттелген сынақ зертханасының (орталығының) іріктеушісі:

_______________________________________ ______ ___________

(аты, әкесінің аты (бар болса), тегі) (қолы)

Мақта талшығының сапасына сараптама жүргізу және мақта талшығының сапа паспортын беру қағидаларына 6-қосымша

Мақта талшығының сапасына сараптама жүргізу кезінде қолданылатын стандарттар тізбесі

№ п/п	Стандартты белгілеу	Стандарттың атауы	Ескертпе
1.	1096 ҚР СТ	Мақта талшығының стандартты үлгілері. Дайындау және қолдану тәртібі.
2.	1404 ҚР СТ	Шитті мақтаның үлгі-эталондары. Дайындау және қолдану тәртібі.
3.	1403 ҚР СТ	Шитті мақта. Техникалық шарттар.
4.	643 ҚР СТ РСТ Өз	Шитті мақта. Сынама алу әдістері.
5.	1593 ҚР СТ	Шитті мақта. Ластануды анықтау әдістері.
6.	644 ҚР СТ РСТ Өз	Шикі мақта. Ылғалдылықты анықтау әдістері.
7.	593 ҚР СТ РСТ Өз	Шитті мақта. Мақта талшығының сипаттамаларын анықтау әдістері.
8.	1594 ҚР СТ	Шитті мақта. Сортты анықтау әдістері.
9.	1597 ҚР СТ	Тұқымдық шитті мақта және егістік мақта тұқымы. Сынама алу әдісі.
10.	1595 ҚР СТ	Шитті мақтаны өңдеу. Терминдер мен анықтамалар
11.	53236 ҚР СТ МЕМСТ Р	Мақта талшығы. Сынама алу әдістері
12.	53232 ҚР СТ МЕМСТ Р	Мақта талшығы. Ұзындығын анықтау әдістері