Об утверждении Правил разработки, пересмотра, утверждения и применения Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих, тарифно-квалификационных характеристик профессий рабочих, Квалификационного справочника должностей руководителей, специалистов и других служащих, а также типовых квалификационных характеристик должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций

Приказ Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 21 декабря 2015 года № 982. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 29 декабря 2015 года № 12631.

Примечание РЦПИ!
Настоящий приказ вводится в действие с 01.01.2016 г.

В соответствии с подпунктом 16) статьи 16 Трудового кодекса Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила разработки, пересмотра, утверждения и применения Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих, тарифно-квалификационных характеристик профессий рабочих, Квалификационного справочника должностей руководителей, специалистов и других служащих, а также типовых квалификационных характеристик должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций.

2. Департаменту труда и социального партнерства Министерства здравоохранения и социального развития Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства здравоохранения и социального развития Республики Казахстан.

3. Признать утратившим силу приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 19 июля 2007 года № 165-п "Об утверждении Правил разработки, апробации, пересмотра, утверждения и применения Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих, тарифно-квалификационных характеристик профессий рабочих, Квалификационного справочника должностей руководителей, специалистов и других служащих, а также типовых квалификационных характеристик должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 4886, опубликованный в газете "Юридическая газета" от 2 ноября 2007 года № 168 (1371).

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан Нурымбетова Б.Б.

5. Настоящий приказ вводится в действие с 1 января 2016 года и подлежит официальному опубликованию.

Министр здравоохранения
и социального развития
Республики Казахстан	Т. Дуйсенова

Утверждены приказом Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 21 декабря 2015 года № 982

Правила
разработки, пересмотра, утверждения и применения Единого
тарифно-квалификационного справочника работ и профессий
рабочих, тарифно-квалификационных характеристик профессий
рабочих, Квалификационного справочника должностей
руководителей, специалистов и других служащих, а также типовых
квалификационных характеристик должностей руководителей,
специалистов и других служащих организаций

Глава 1. Введение

Сноска. Заголовок главы 1 - в редакции приказа Министра труда и социальной защиты населения РК от 16.03.2020 № 92 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Настоящие Правила разработки, пересмотра, утверждения и применения Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих, тарифно-квалификационных характеристик профессий рабочих, Квалификационного справочника должностей руководителей, специалистов и других служащих, а также типовых квалификационных характеристик должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций (далее – Правила) разработаны в соответствии с Трудовым кодексом Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года (далее – Кодекс) и устанавливают порядок разработки, пересмотра, утверждения и применения Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих, тарифно-квалификационных характеристик профессий рабочих, Квалификационного справочника должностей руководителей, специалистов и других служащих, а также типовых квалификационных характеристик должностей руководителей специалистов и других служащих организаций.

2. Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих, тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих, Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих, а также типовые квалификационные характеристики должностей руководителей специалистов и других служащих организаций применяются организациями независимо от видов экономической деятельности и организационно-правовых форм и предназначены для установления сложности определенных видов работ, установления квалификационных требований к работникам и присвоения квалификационных разрядов в соответствии с тарифно-квалификационными характеристиками, определения правильных наименований профессий рабочих и должностей служащих, а также для составления программ по подготовке и повышению квалификации рабочих для соответствующих сфер экономической деятельности.

Сноска. Пункт 2 - в редакции приказа Министра труда и социальной защиты населения РК от 31.12.2021 № 529 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. В настоящих Правилах применяются следующие понятия:

квалификационная категория (разряд) – уровень требований к квалификации работника, отражающий сложность выполняемых работ;

квалификационные требования – требования, предъявляемые к работнику, в целях определения его уровня и профиля профессиональной подготовки, стажа работы, необходимые для выполнения возложенных на него обязанностей;

сложность труда – объективная характеристика процесса труда со стороны его содержания (выполняемых функций), которое обуславливает соответствующие требования к квалификации работников, необходимой для выполнения работ; отличительный признак квалифицированного труда, его сущность; определяется наличием творческих элементов, повышенной ответственности и функций руководства в работе. Показателями уровня сложности труда и квалификации работников являются квалификационные категории, разряды;

условия труда – условия оплаты, нормирования труда, выполнения трудовых обязанностей, режима рабочего времени и времени отдыха, порядок совмещения профессий (должностей), расширения зон обслуживания, выполнения обязанностей временно отсутствующего работника, безопасности и охраны труда, технические, производственно-бытовые условия, а также иные по согласованию сторон условия труда;

разряд работ – это уровень сложности работ, который устанавливается на основе квалификационных характеристик профессий рабочих, имеющихся в выпусках Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих, путем сопоставления (приравнивания) содержания выполняемой работы с соответствующими работами-аналогами, описанными в квалификационных характеристиках, а в необходимых случаях и с перечнями примеров работ, дополнительно разработанными работодателем;

профессия – род занятий, трудовой деятельности человека, требующий определенной подготовки и подтверждаемый соответствующими документами об образовании;

должность – структурная единица работодателя, на которую возложен круг должностных полномочий и должностных обязанностей;

должностная инструкция – инструкция, указывающая круг полномочий, обязанностей, работ, которые выполняет работник, занимающий определенную должность в организации;

уполномоченный орган – государственный орган соответствующей сферы деятельности.

Глава 2. Порядок разработки, утверждения и применения Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих, тарифно-квалификационных характеристик профессий рабочих

Сноска. Заголовок главы 2 - в редакции приказа Министра труда и социальной защиты населения РК от 16.03.2020 № 92 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих утверждается уполномоченным органом по труду и применяется в рамках сотрудничества государств-участников Содружества Независимых Государств.

Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих разрабатываются организациями, государственными органами на профессии рабочих, не включенные в выпуски Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих.

Сноска. Пункт 4 в редакции приказа Министра здравоохранения и социального развития РК от 10.06.2016 № 492 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5. По мере появления новых профессий рабочих уполномоченным органом по труду вносятся изменения и дополнения в Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих.

6. В Едином тарифно-квалификационном справочнике работ и профессий рабочих, тарифно-квалификационных характеристиках профессий рабочих содержатся тарифно-квалификационные характеристики работ и профессий рабочих по разрядам, сгруппированные в разделы по видам производств и работ. Разделы по родственным производствам и отдельным видам работ (по признаку их принадлежности к видам экономической деятельности) объединяются в отдельные выпуски справочника с присвоением им номеров.

Определение разряда выполняемых работ производится в зависимости от их сложности согласно описанию содержания работ, приведенных в тарифно-квалификационных характеристиках профессий рабочих.

Присвоение квалификационных разрядов (класса, категории) рабочим осуществляется согласно требованиям тарифно-квалификационных характеристик к уровню квалификации рабочих на основании решения квалификационной комиссии организации.

Сноска. Пункт 6 с изменением, внесенным приказом Министра здравоохранения и социального развития РК от 10.06.2016 № 492 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

7. В структуре выпусков Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих содержится:

введение, в котором указывается, какие производства, и виды работ охвачены тем или иным выпуском справочника, какой организацией он разработан, другие сведения общего характера;

тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам;

алфавитный указатель профессий и перечень измененных наименований профессий с указанием их наименований по ранее действовавшим выпускам справочника.

8. Содержащиеся в Едином тарифно-квалификационном справочнике работ и профессий рабочих тарифно-квалификационные характеристики разрабатываются и сгруппируются по сложности работ в диапазоне с 1 по 8 разряды, исходя из сложившегося разделения труда, достигнутого уровня техники, технологии и организации труда и производства. Основная масса работ во всех разделах видов экономической деятельности относится к первым шести разрядам, а к седьмому и восьмому разрядам относятся отдельные работы повышенной сложности.

9. Приведенные в справочнике тарифно-квалификационные характеристики, а также характеристики в тарифно-квалификационных характеристиках профессий рабочих по разрядам, состоят из трех разделов: "Характеристика работ", "Должен знать", "Примеры работ".

В разделе "Характеристика работ" содержится описание основных, наиболее типичных для данной профессии и данного разряда работ, которые умеет выполнять рабочий. Описание этих работ дается в разделе выполняемых рабочим трудовых функций, из которых складывается процесс труда:

подготовительных операций к непосредственному ведению технологического процесса, операций по уходу за оборудованием и обслуживанию рабочего места;

действий рабочего по непосредственному ведению технологического процесса с указанием его параметров, стадий и кратких технических характеристик.

В разделе "Должен знать" излагаются основные требования к квалификации рабочего, необходимой для качественного выполнения работ, приведенных в разделе "Характеристика работ", то есть, знание свойств предметов труда, технологических и конструктивных особенностей орудий труда, последовательности и стадий технологического процесса, технической и технологической документации, а также требования к специальным знаниям рабочего, обусловленные спецификой и сложностью выполняемых работ. По отдельным профессиям рабочих, выполняющих работы повышенной сложности, соответствующие шестым и более разрядам, в разделе "Должен знать" приводятся требования к уровню профессионального образования. Конкретные требования к профессиональной подготовке и профессиональному образованию рабочих определяются при присвоении квалификационных разрядов.

В разделе "Примеры работ" приводится перечень работ, наиболее типичных для данной профессии и данного разряда работ. В тех случаях, когда в разделе "Характеристика работ" достаточно полно изложено описание выполняемых работ, раздел "Примеры работ" в квалификационной характеристике не приводится.

10. Тарифно-квалификационные характеристики конкретных профессий рабочих разрабатываются с учетом того, что рабочий более высокой квалификации помимо работ, перечисленных в квалификационной характеристике присвоенного ему разряда, обладает знаниями, навыками и умением, необходимыми при выполнении работ, предусмотренных тарифно-квалификационными характеристиками рабочих более низкой квалификации этой же профессии.

Согласно характеристикам работ низших разрядов отдельных профессий при ведении технологического процесса производится под руководством рабочего более высокой квалификации. В таких случаях рабочие более высоких разрядов умеют организовывать ведение технологических процессов или выполнение отдельных работ рабочими более низких разрядов той же профессии.

Работы, которые приведены в тарифно-квалификационных характеристиках более низких разрядов, в характеристиках более высоких разрядов не указываются.

Сноска. Пункт 10 - в редакции приказа Министра труда и социальной защиты населения РК от 31.12.2021 № 529 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

11. Тарифно-квалификационные характеристики, приведенные в Едином тарифно-квалификационном справочнике работ и профессий рабочих, в тарифно-квалификационных характеристиках профессий рабочих, содержат описание только основных, наиболее типичных работ по профессиям рабочих. Работодателем, в этой связи, эти характеристики дополняются технологическими картами, рабочими инструкциями или другими документами, в которых раскрывается конкретное содержание, объем и порядок выполнения работ на каждом рабочем месте, включая работы, связанные с приемкой и сдачей смены, своевременной подготовкой к работе оборудования, инструмента, приспособлений и содержанием их в надлежащем состоянии, ведением установленной документации, уборкой своего рабочего места.

12. Примеры работ, приведенные в тарифно-квалификационных характеристиках каждой профессии и разряда многих разделов Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих, не исчерпывают все работы, выполняемые рабочим данной профессии и данного разряда в конкретных условиях производства. С учетом специфики производства работодателем разрабатываются дополнительные перечни работ, соответствующие по сложности их исполнения тем, которые содержатся в тарифно-квалификационных характеристиках профессий рабочих соответствующих разрядов. Дополнительные виды работ согласовываются при заключении трудового договора между работодателем и работником.

13. К отдельным профессиональным группам и профессиям рабочих, исходя из специфики их труда, предъявляются особые требования.

Машинисты, мотористы, водители, трактористы, наладчики, крановщики, электромонтеры, ремонтники, монтажники, литейщики на машинах, аппаратчики и другие рабочие, непосредственно занятые управлением и обслуживанием машин и механизмов, по условиям выполняемой работы, владеют слесарным делом в объеме, достаточном для того, чтобы они смогли самостоятельно устранять возникающие в процессе работы машин и механизмов неполадки текущего характера и принимать участие в его ремонте.

Рабочие, связанные с движением на транспорте, с производством взрывных работ, хранением и применением взрывчатых материалов, ядовитых и радиоактивных веществ, обслуживанием подъемно-транспортного оборудования, котельных установок, аппаратов и сосудов, работающих под давлением, или занятые на других работах, когда действующими правилами и инструкциями предусмотрены особые требования к их выполнению, знают и соблюдают эти правила и инструкции и имеют в необходимых случаях документ о прохождении ими соответствующей подготовки.

14. Наряду с требованиями к теоретическим и практическим знаниям рабочих по профессиям и разрядам, содержащимися в тарифно-квалификационных характеристиках, рабочими соблюдаются при выполнении работ требования, предъявляемые к организации труда, качеству выполняемых работ, а также правила безопасности и охраны труда, производственной санитарии.

15. Установление разряда работ при полной загрузке оборудования производится на основе тарифно-квалификационных характеристик профессий рабочих, имеющихся в каждом выпуске Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих, тарифно-квалификационных характеристиках профессий рабочих путем сопоставления (приравнивания) содержания выполняемой работы с соответствующими работами - аналогами, описанными в тарифно-квалификационных характеристиках, а в необходимых случаях и с перечнями примеров работ, дополнительно разработанными работодателем.

При неполной загрузке оборудования, производительность которого предусмотрена в тарифно-квалификационных характеристиках соответствующих профессий и увязана с разрядом работ (например, у машинистов, аппаратчиков, операторов и других), разряд работ определяется по паспортной производительности оборудования.

16. Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих, тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих применяются работодателями при решении вопроса о присвоении или повышении рабочему квалификационного разряда, который связан с уровнем профессиональной подготовки или профессионального образования рабочего, со сложностью самостоятельно выполняемых им работ.

При этом, в отдельных случаях высшие квалификационные разряды по профессиям, которым в соответствии с тарифно-квалификационными характеристиками Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих, тарифно-квалификационными характеристиками профессий рабочих требуется среднее профессиональное образование, присваиваются рабочим, не имеющим такого образования, но обладающим требуемым уровнем знаний и высоким профессиональным мастерством.

При введении нового Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий или новых разделов действующего справочника, соответствующего специфике производства, изменения профиля производства, перехода на новые технологии, модернизации производства используются соответствующие специфике производства тарифно-квалификационные характеристики Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих, тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих для осуществления пересмотра разрядов работ и рабочих.

17. Записи во всех документах о работе производятся в полном соответствии с наименованиями профессий, принятыми выпусками Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих и тарифно-квалификационных характеристиках профессий рабочих.

18. По вновь возникшим профессиям до включения их в установленном порядке в Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих присвоение квалификационных разрядов рабочим производится применительно к наименованиям и квалификационным характеристикам аналогичных профессий и работ, содержащимся в действующем Едином тарифно-квалификационном справочнике работ и профессий рабочих. При этом организациями, уполномоченными органами должны быть разработаны в установленном порядке тарифно-квалификационные характеристики новых профессий рабочих.

Сноска. Пункт 18 в редакции приказа Министра здравоохранения и социального развития РК от 10.06.2016 № 492 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. Порядок разработки, утверждения и применения квалификационного справочника должностей руководителей, специалистов и других служащих, типовых квалификационных характеристик должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций

Сноска. Заголовок главы 3 - в редакции приказа Министра труда и социальной защиты населения РК от 16.03.2020 № 92 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

19. Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих, являющийся общим для различных видов экономической деятельности, разрабатывается уполномоченным органом по труду.

20. Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих или типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций различных видов экономической деятельности разрабатываются уполномоченными органами по согласованию с уполномоченным органом по труду в соответствии с подпунктом 17) статьи 16 Кодекса.

21. По мере появления новых должностей служащих, изменения и дополнения в Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих, в типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций различных видов экономической деятельности вносятся уполномоченным органом по труду и (или) уполномоченными органами по согласованию с уполномоченным органом по труду.

22. В структуре квалификационного справочника должностей руководителей, специалистов и других служащих, являющегося общим для различных видов экономической деятельности, содержатся:

введение, в котором указываются сведения общего характера, какой организацией он разработан;

квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих, занятых на предприятиях, в учреждениях и организациях, общие для всех видов экономической деятельности и широко распространенные на предприятиях, в учреждениях и организациях;

квалификационные характеристики должностей работников, занятых в научно-исследовательских учреждениях, конструкторских, технологических, проектных, изыскательских организациях, редакционно-издательских организациях и подразделениях;

алфавитный указатель должностей служащих.

Сноска. Пункт 22 - в редакции приказа Министра труда и социальной защиты населения РК от 16.03.2020 № 92 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

23. Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих включает квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и служащих и служит основой для разработки должностных инструкций, устанавливающих права, обязанности и меры ответственности работников, для составления положений о структурных подразделениях, определяющих их роль и место в системе управления работодателя, при подборе и расстановке кадров, осуществлении контроля за рациональной расстановкой и их эффективного использования в соответствии со специальностью и квалификацией, а также при проведении аттестации руководителей, специалистов и других служащих.

24. Квалификационная характеристика каждой должности состоит из трех разделов:

"Должностные обязанности", "Должен знать", "Требования к квалификации". В разделе "Должностные обязанности" содержатся основные трудовые функции, которые полностью или частично поручаются работнику, занимающему данную должность с учетом технологической однородности и взаимосвязанности работ, позволяющих обеспечить оптимальную специализацию служащих.

В разделе "Должен знать" содержатся основные требования, предъявляемые к работнику в отношении специальных знаний, а также знаний законодательных и нормативных правовых актов, положений, инструкций и других материалов, методов и средств, которые работник должен применяют при выполнении должностных обязанностей.

В разделе "Требования к квалификации" определены уровень профессиональной подготовки работника, необходимый для выполнения предусмотренных обязанностей, и требования к стажу работы.

25. В квалификационных характеристиках должностей приведен перечень основных, наиболее распространенных работ. Конкретный перечень должностных обязанностей работников устанавливается должностными инструкциями, которые разрабатываются и утверждаются работодателем.

Глава 4. Пересмотр Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих, тарифно-квалификационных характеристик профессий рабочих, Квалификационного справочника должностей руководителей, специалистов и других служащих, типовых квалификационных характеристик должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций

Сноска. Заголовок главы 4 - в редакции приказа Министра труда и социальной защиты населения РК от 16.03.2020 № 92 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

26. Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих, тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих и Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих, типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций пересматриваются уполномоченным органом по труду или уполномоченными органами по согласованию с уполномоченным органом по труду в случае изменения наименования профессий или должности, состава работ или должностных обязанностей, требований к квалификации.

5. Заключительные положения

Сноска. Глава 5 исключена приказом Министра труда и социальной защиты населения РК от 16.03.2020 № 92 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын және Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларының біліктілік анықтамалығын және ұйымдар басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын әзірлеу, қайта қарау, бекіту және қолдану қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 21 желтоқсандағы № 982 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 29 желтоқсанда № 12631 болып тіркелді.

РҚАО-ның ескертпесі!
Бұйрықтың қолданысқа енгізілу тәртібін 5-тармақтан қараңыз.

Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы Еңбек кодексінің 16-бабының 16) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын және Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларының біліктілік анықтамалығын және ұйымдар басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын әзірлеу, қайта қарау, бекіту және қолдану қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің Еңбек және әлеуметтік әріптестік департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде бұқаралық ақпарат құралдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберілуін;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. "Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларын және Басшылардың, мамандардың және басқа да Қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығын, сондай-ақ ұйымдар басшыларының, мамандарының және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын әзірлеу, сынақтау, қайта қарау, бекіту және қолдану ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2007 жылғы 19 шілдедегі № 165-ө бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4886 болып тіркелген, 2007 жылғы 2 қазандағы № 168 (1371) "Заң газетінде" жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму вице-министрі Б.Б. Нұрымбетовке жүктелсін.

5. Осы бұйрық 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасының
Денсаулық сақтау және
әлеуметтік даму министрі	Т. Дүйсенова

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 21 желтоқсандағы № 982 бұйрығымен бекітілген

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік
анықтамалығын және Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер
лауазымдарының, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік
сипаттамаларының біліктілік анықтамалығын және ұйымдар
басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының
үлгілік біліктілік сипаттамаларын әзірлеу, қайта қарау, бекіту
және қолдану қағидалары

1-тарау. Кіріспе

Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 16.03.2020 № 92 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Осы Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын және Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларының біліктілік анықтамалығын және ұйымдар басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын әзірлеу, қайта қарау, бекіту және қолдану қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы Еңбек кодексіне (бұдан әрі – Кодекс) сәйкес әзірленді және Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын және Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларының біліктілік анықтамалығын және ұйымдар басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын әзірлеу, қайта қарау, бекіту және қолдану тәртібін белгілейді.

2. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын және Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларының біліктілік анықтамалығын және ұйымдар басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын ұйымдар экономикалық қызмет түрлеріне және ұйымдық-құқықтық нысандарына қарамастан қолданады және олар белгілі бір жұмыс түрлерінің күрделілігін, жұмыскерлерге қойылатын біліктілік талаптарын белгілеу және тарифтік-біліктілік сипаттамаларға сәйкес біліктілік разрядтарын беру, жұмысшы кәсіптерінің және қызметшілер лауазымдарының дұрыс атауларын айқындау үшін, сондай-ақ экономикалық қызметтің тиісті салаларында жұмысшыларды даярлау және біліктілігін арттыру бағдарламаларын жасау үшін арналған.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 31.12.2021 № 529 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

біліктілік санаты (разряды) – орындалатын жұмыстардың күрделілігін көрсететін, жұмыскердің біліктілігіне қойылатын талаптар деңгейі;

біліктілік талаптары – жүктелген міндеттерді атқару үшін қажетті оның кәсіптік даярлығының деңгейі мен бейінін, мамандығы бойынша еңбек өтілін айқындау мақсатында жұмыскерге қойылатын талаптар;

еңбектің күрделілігі – еңбек процесін жұмыстарды орындау үшін қажетті жұмыскерлер біліктілігіне қойылатын тиісті талаптарды шарттайтын оның мазмұны (атқарылатын функциялары) жағынан объективті сипаттау; білікті еңбектің айрықша белгісі, оның мәні; жұмыста шығармашылық элементтердің, жоғары жауапкершілік пен басшылық функцияларының болуымен айқындалады. Біліктілік санаттары, разрядтары еңбек күрделілігінің деңгейі мен жұмыскерлер біліктілігінің көрсеткіштері болып табылады;

еңбек жағдайлары – еңбекке ақы төлеу, еңбекті нормалау, еңбек міндеттерін орындау, жұмыс уақыты мен тынығу уақытының режимі жағдайлары, кәсіптерді (лауазымдарды) қоса атқару, қызмет көрсету аймақтарын кеңейту, жұмыста уақытша болмаған жұмыскердің міндеттерін атқару, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау тәртібі, техникалық, өндірістік-тұрмыстық жағдайлар, сондай-ақ тараптардың келісуі бойынша өзге де еңбек жағдайлары;

жұмыстар разряды – Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығының басылымдарында болатын жұмысшы кәсіптерінің біліктілік сипаттамалары негізінде орындалатын жұмыс мазмұнын біліктілік сипаттамаларында сипатталған тиісті ұқсас жұмыстармен, ал қажет болған жағдайларда жұмыс беруші қосымша әзірлеген жұмыстар үлгілерінің тізбесімен салыстыру (теңестіру) арқылы белгіленетін жұмыстар күрделілігінің деңгейі;

кәсіп – белгілі бір дайындықты талап ететін және білім туралы тиісті құжаттармен расталатын адам кәсібінің, еңбек қызметінің түрі;

лауазым – лауазымдық өкілеттіктер мен лауазымдық міндеттер шеңбері жүктелген жұмыс берушінің құрылымдық бірлігі;

лауазымдық нұсқаулық - ұйымда белгілі бір лауазымды атқаратын жұмыскер орындайтын өкілеттіктерінің, міндеттерінің, жұмыстарының шеңберін көрсететін нұсқаулық;

уәкілетті орган - тиісті қызмет саласының мемлекеттік органы.

2-тарау. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларын әзірлеу, бекіту және қолдану тәртібі

Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 16.03.2020 № 92 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын еңбек жөніндегі уәкілетті орган бекітеді және Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттер ынтымақтастығы шеңберінде қолданылады.

Жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларын ұйымдар, мемлекеттік органдар Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығының шығарылымдарына енгізілмеген жұмысшы кәсіптеріне әзірленеді.

Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 10.06.2016 № 492 (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5. Жаңа жұмысшы кәсіптерінің пайда болуына қарай Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығына еңбек жөніндегі уәкілетті орган өзгерістер мен толықтырулар енгізеді.

6. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығында, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларында өндірістер мен жұмыстардың түрлері бойынша бөлімдерге топтастырылған разрядтар бойынша жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары бар. Тектес өндірістер мен жекелеген жұмыс түрлері бойынша бөлімдер (оларды экономикалық қызмет түрлеріне жатқызу белгісі бойынша) оларға нөмірлер беріле отырып анықтамалықтың жеке басылымдарына біріктіріледі.

Орындалатын жұмыстардың разрядын айқындау жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларында келтірілген жұмыстар мазмұнының сипатталуына сәйкес олардың күрделілігіне қарай жүргізіледі.

Жұмысшыға разряд (сынып, санат) беру жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларының жұмысшының біліктілік деңгейіне қойылатын талаптарына сәйкес ұйымның біліктілік комиссиясы шешімінің негізінде жүзеге асырылады.

Ескерту. 6-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 10.06.2016 № 492 (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

7. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы басылымдарының құрылымы:

анықтамалықтың осы немесе өзге басылымында қандай өндірістер мен жұмыс түрлері қамтылғаны, оны қай ұйымның әзірлегені, жалпы сипаттағы басқа да мәліметтер көрсетілетін кіріспені;

жұмысшы кәсіптерінің разрядтар бойынша тарифтік-біліктілік сипаттамаларын;

кәсіптердің алфавиттік сілтемесі мен өзгертілген кәсіптер атауларының анықтамалықтың бұрын қолданыста болған басылымдары бойынша атаулары көрсетілген тізбесін қамтиды.

8. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығындағы жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары қалыптасқан еңбек бөлінісіне, техникаға, технологияға қол жеткізу деңгейіне және еңбек пен өндірісті ұйымдастыруға байланысты 1-ден бастап 8-ге дейінгі разрядтар диапазонында жұмыс күрделілігі бойынша әзірленеді және топтастырылады. Экономикалық қызмет түрлерінің барлық бөліміндегі жұмыстардың негізгі көлемі бірінші алты разрядқа, ал жетінші және сегізінші разрядтарға жоғары күрделі жекелеген жұмыстар жатады.

9. Анықтамалықта келтірілген тарифтік-біліктілік сипаттамалар, сондай-ақ жұмысшы кәсіптерінің разрядтар бойынша тарифтік-біліктілік сипаттамаларында келтірілген сипаттамалар үш бөлімнен: "Жұмыстардың сипаттамасы", "Білуге тиіс", "Жұмыс үлгілері" бөлімдерінен тұрады.

"Жұмыстардың сипаттамасы" бөлімінде жұмысшы орындай алатын негізгі, осы кәсібі мен осы разряды үшін неғұрлым үйреншікті жұмыстардың сипаттамасы болады. Бұл жұмыстардың сипаттамасы еңбек процесін түзетін:

технологиялық процесті тікелей жүргізуге дайындық операциялары, жабдықты күту және жұмыс орнына қызмет көрсету жөніндегі операциялар;

жұмысшының технологиялық процесті оның өлшемдерін, кезеңдері мен қысқаша техникалық сипаттамаларын көрсете отырып тікелей жүргізуі бойынша әрекеттері сияқты жұмысшы орындайтын еңбек функциялары бөлімінде беріледі.

"Білуге тиіс" бөлімінде "Жұмыстардың сипаттамасы" бөлімінде келтірілген жұмыстарды сапалы орындау үшін қажетті, яғни еңбек құралдарының қасиеттерін, еңбек жабдықтарының технологиялық және конструктивтік ерекшеліктерін, технологиялық процестің реті мен кезеңдерін, техникалық және технологиялық құжаттаманы білу секілді жұмысшы біліктілігіне қойылатын негізгі талаптар, сондай-ақ орындалатын жұмыстың ерекшелігі мен күрделілігінен туындайтын жұмысшының арнайы біліміне қойылатын талаптар баяндалады. Аса күрделі, алтыншы және одан да жоғары разрядтарға сәйкес келетін жұмыстарды орындайтын жұмысшылардың жекелеген кәсіптері бойынша "Білуге тиіс" бөлімінде кәсіптік білім деңгейіне қойылатын талаптар келтіріледі. Жұмысшылардың кәсіптік даярлығы мен кәсіптік біліміне қойылатын нақты талаптар разрядтар беру кезінде айқындалады.

"Жұмыс үлгілері" бөлімінде осы кәсіп пен осы жұмыстар разрядына неғұрлым үйреншікті жұмыстардың тізбесі келтіріледі. "Жұмыстардың сипаттамасы" бөлімінде орындалатын жұмыстардың сипаттамасы толық баяндалған жағдайларда, біліктілік сипаттамасында "Жұмыс үлгілері" бөлімі келтірілмейді.

10. Нақты жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары біліктілігі анағұрлым жоғары жұмысшының оған берілген разрядтың біліктілік сипаттамасында көрсетілген жұмыстардан басқа осы кәсіптің бұдан біліктілігі төмен жұмысшылардың тарифтік-біліктілік сипаттамаларында көзделген жұмыстарды атқаруы үшін қажетті білімдері, дағдылары мен машықтары болуы ескеріле отырып әзірленген.

Жекелеген кәсіптердің ең төменгі разрядтағы жұмыстарының сипаттамаларына сәйкес технологиялық процесті жүргізу біліктілігі одан жоғары жұмысшының басшылығымен жүргізіледі. Мұндай жағдайларда анағұрлым жоғары разрядтары бар жұмысшылар осы кәсіптегі разрядтары анағұрлым төмен жұмысшылардың технологиялық процестерді жүргізуін немесе жекелеген жұмыстарды орындауын ұйымдастыра білуге тиіс.

Анағұрлым төмен разрядтардың тарифтік-біліктілік сипаттамаларында келтірілген жұмыстар, неғұрлым жоғары разрядтардың сипаттамаларында көрсетілмейді.

Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 31.12.2021 № 529 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

11. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығында, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларында келтірілген тарифтік-біліктілік сипаттамаларда тек негізгі, жұмысшы кәсіптері бойынша неғұрлым үйреншікті жұмыстардың сипаттамасы болады. Осыған байланысты, жұмыс беруші бұл сипаттамаларды технологиялық карталармен, жұмыс нұсқаулықтарымен немесе ауысымды қабылдау және тапсырумен, жабдықты, құрал-сайманды, құрылғыны жұмысқа уақытында даярлау және оларды тиісінше ұстаумен, белгіленген құжаттаманы жүргізумен, өз жұмыс орнын жинаумен байланысты жұмыстарды қосқанда, әрбір жұмыс орнында жұмыстың орындалуының нақты мазмұны, көлемі мен тәртібі баяндалатын басқа да құжаттармен толықтырады.

12. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығының бірқатар бөлімдерінің әрбір кәсіп пен разрядтың тарифтік-біліктілік сипаттамаларында келтірілген жұмыс үлгілері осы кәсіп пен осы разряд жұмысшысы өндірістің нақты жағдайларында орындайтын жұмыстарды толық қамтымайды. Жұмыс беруші өндіріс ерекшелігін ескере отырып, атқару күрделілігі бойынша тиісті разрядтағы жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларында болатын жұмыстарға сәйкес келетін қосымша жұмыс тізбелерін әзірлейді. Жұмыстардың қосымша түрлері жұмыс беруші мен жұмысшы арасында жеке еңбек шартын жасасу кезінде келісіледі.

13. Жұмысшылардың жекелеген кәсіптік топтары мен кәсіптеріне олардың еңбек ерекшелігіне қарай айрықша талаптар қойылады.

Машиналар мен механизмдерді басқарумен және оларға қызмет көрсетумен тікелей айналысатын машинистер, мотористер, жүргізушілер, тракторшылар, реттеушілер, краншылар, электр монтерлері, жөндеушілер, монтажшылар, машинада істейтін құюшылар, аппаратшылар және басқа да жұмысшылар орындалатын жұмыс жағдайлары бойынша жабдықтардың, машиналардың және механизмдердің жұмысы процесінде болатын ағымдық сипаттағы ақауларды өздігінен жөндеуі және оларды жөндеуге қатыса алуы үшін слесарлық істі жеткілікті көлемде меңгерген болуға тиіс.

Көлік қозғалысымен, жарылыс жұмыстарын өндірумен, жарылыс материалдарын, улы және радиоактивті заттарды сақтаумен және көтеру-көлік жабдығына, қазандық қондырғыларына, қысыммен жұмыс істейтін аппараттар мен ыдыстарға қызмет көрсетумен байланысты немесе қолданыстағы қағидалар мен нұсқаулықтарда орындалуына ерекше талаптар көзделген басқа да жұмыстарда істейтін жұмысшылар бұл ережелер мен нұсқаулықтарды білуге және сақтауға және қажет болған жағдайларда оларда тиісті даярлықтан өткендері туралы құжаттары болуға тиіс.

14. Тарифтік-біліктілік сипаттамалардағы кәсіптер мен разрядтар бойынша жұмысшылардың теориялық және практикалық білімдеріне қойылатын талаптармен қатар, жұмысшылар жұмыстарды орындау кезінде еңбекті ұйымдастыруға, орындалатын жұмыстардың сапасына қойылатын талаптарды, сондай-ақ еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, өндірістік санитария қағидаларын сақтайды.

15. Жабдық толық іске қосылған кезде жұмыстар разрядын белгілеу Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығының әр басылымында, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларында болатын тарифтік-біліктілік сипаттамалардың негізінде орындалатын жұмыстың мазмұнын тарифтік-біліктілік сипаттамаларда сипатталған ұқсас жұмыстармен, ал қажет жағдайларда жұмыс беруші қосымша әзірлеген жұмыс үлгілерінің тізбелерімен салыстыру (теңестіру) жолымен жүргізіледі.

Өнімділігі тиісті кәсіптердің тарифтік-біліктілік сипаттамаларында көзделген және жұмыстар разрядымен байланыстырылған жабдықтар толық емес көлемде іске қосылған кезде (мысалы, машинистерде, аппаратшыларда, операторларда және басқаларда) жұмыстардың разряды жабдықтың паспорттық өнімділігі бойынша айқындалады.

16. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларын жұмыс берушілер жұмысшыға жұмысшының кәсіптік даярлығының немесе кәсіптік білімінің деңгейімен, оның дербес орындайтын жұмысының күрделілігімен байланысты біліктілік разрядын беру немесе оны көтеру туралы мәселені шешкен кезде қолданады.

Бұл ретте, Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығының тарифтік-біліктілік сипаттамаларына, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларына сәйкес орта кәсіптік білімінің болуы талап етілетін жекелеген жағдайларда кәсіптер бойынша жоғары біліктілік рязрядтары мұндай білімі жоқ, бірақ талап етілетін білім деңгейі мен жоғары кәсіптік шеберлігі бар жұмысшыларға беріледі.

Жаңа Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы немесе өндірістің ерекшелігіне сәйкес қолданылып жүрген анықтамалықтың жаңа бөлімдері енгізілген, өндіріс бейіні өзгерген, жаңа технологияларға көшкен, өндіріс жаңғыртылған кезде жұмысшылар мен жұмыстар разрядтарын қайта қарауды жүзеге асыру үшін жаңа Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығының өндіріс ерекшелігіне сәйкес келетін тарифтік-біліктілік сипаттамалары пайдаланылады.

17. Барлық құжаттарда жұмыс туралы жазбалар Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығының басылымдарында қабылданған және жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларындағы кәсіптер атауларына толық сәйкестікте жүргізіледі.

18. Жаңадан пайда болған кәсіптер бойынша олар белгіленген тәртіппен Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығына енгізілгенге дейін жұмысшыларға біліктілік разрядтарын беру қолданылып жүрген Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығында бар ұқсас кәсіптер мен жұмыстардың атаулары мен біліктілік сипаттамаларына қатысты жүргізіледі. Бұл ретте ұйымдар, уәкілетті орган белгіленген тәртіппен жаңа жұмысшы кәсіптеріне тарифтік-біліктілік сипаттамаларын әзірлеуге тиіс.

Ескерту. 18-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 10.06.2016 № 492 (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3-тарау. Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығын, ұйымдар басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын әзірлеу, бекіту және қолдану тәртібі

Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 16.03.2020 № 92 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

19. Экономикалық қызметтің кез келген түрі үшін ортақ болып табылатын Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығын еңбек жөніндегі уәкілетті орган әзірлейді.

20. Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығын немесе экономикалық қызметтің алуан түрлі ұйымдарының басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын Кодекстің 16-бабының 17) тармақшасына сәйкес уәкілетті органдар еңбек жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша әзірлейді.

21. Қызметшілердің жаңа кәсіптері мен лауазымдарының пайда болуына қарай Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығына, экономикалық қызметтің алуан түрлі ұйымдарының басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларына еңбек жөніндегі уәкілетті орган және (немесе) уәкілетті орган еңбек жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізеді.

22. Экономикалық қызметтің кез келген түрі түрлері үшін ортақ болып табылатын Басшылардың, мамандардың және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығының құрылымында:

кіріспе, онда жалпы сипаттағы мәліметтер, оны қандай ұйым әзірлегені,

барлық экономикалық қызмет түрлері кәсіпорындарда, мекемелерде және ұйымдарда жұмыс істейтін және кәсіпорындарда, мекемелер мен ұйымдарда кеңінен таралған басшылардың, мамандардың және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік сипаттамалары;

ғылыми-зерттеу мекемелерінде, конструкторлық, технологиялық, жобалау, іздестіру ұйымдарында, редакциялық-баспа ұйымдары мен бөлімшелерінде жұмыс істейтін қызметкерлер лауазымдарының біліктілік сипаттамалары;

қызметшілер лауазымдарының алфавиттік көрсеткіші көрсетіледі.

Ескерту. 22-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 16.03.2020 № 92 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

23. Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы басшылар, мамандар және қызметшілердің біліктілік сипаттамаларын қамтиды және жұмыскерлердің құқықтарын, міндеттерін және жауапкершілігін белгілейтін лауазымдық нұсқаулықтарды әзірлеу, жұмыс берушінің басқару жүйесінде, кадрларды іріктеу және орындарын ауыстыру, ұтымды орналасуын және олардың мамандығы мен біліктілігіне қарай тиімді пайдалануын бағалау кезінде, сондай-ақ басшылар, мамандар мен басқа да қызметшілерді аттестаттау кезінде олардың рөлі мен орнын айқындайтын құрылымдық бөлімшелер туралы ережелерді жасау үшін негіз ретінде пайдаланылады.

24. Әрбір лауазымның біліктілік сипаттамасы үш бөлімнен тұрады:

"Лауазымдық міндеттері", "Білуге тиіс" және "Біліктілігіне қойылатын талаптар". "Лауазымдық міндеттері" деген бөлімде қызметшілерді оңтайлы мамандандыруды қамтамасыз ету мүмкіндігін беретін жұмыстардың технологиялық ұқсастығы мен өзара байланыстылығын ескере отырып, осы лауазымды атқарып отырған жұмыскерге толық немесе ішінара тапсырылатын негізгі еңбек функциялары қамтылған.

"Білуге тиіс" деген бөлімде жұмыскердің арнайы біліміне, сондай-ақ заңнамалық және нормативтік құқықтық актілерді, ережелерді, нұсқаулықтарды және жұмыскер лауазымдық міндеттерін орындаған кезде қолдануға тиісті басқа да материалдары, әдістер мен құралдарды білуіне қатысты қойылатын талаптар көрсетіледі.

"Біліктілігіне қойылатын талаптар" деген бөлімде жұмыскердің көзделген міндеттерді орындауға қажетті кәсіптік даярлық деңгейі мен жұмыс өтіліне қойылатын талаптар айқындалған.

25. Лауазымдардың біліктілік сипаттамаларында негізгі, кеңінен таралған жұмыстардың тізбесі келтірілген. Жұмыскерлер лауазымдық міндеттерінің нақты тізбесі жұмыс беруші әзірлейтін және бекітетін лауазымдық нұсқаулықтарда белгіленеді.

4-тарау. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларын, Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығын, ұйымдар басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын қайта қарау

Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 16.03.2020 № 92 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

26. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын, жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларын және Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының және ұйымдар басшылары, мамандары және басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын еңбек жөніндегі уәкілетті орган немесе уәкілетті органдар еңбек жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша кәсіптің немесе лауазымның атауы, жұмыс немесе лауазымдық міндеттердің құрамы, біліктілікке қойылатын талаптар өзгерген жағдайда қайта қарайды.

5. Қорытынды ережелер

Ескерту. 5-тарау алып тасталды – ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 16.03.2020 № 92 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.