Об утверждении Стандарта организации оказания нейрохирургической помощи в Республике Казахстан

Приказ Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 28 декабря 2015 года № 1034. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 30 января 2016 года № 12956. Утратил силу приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 28 февраля 2022 года № ҚР ДСМ-20.

Сноска. Утратил силу приказом Министра здравоохранения РК от 28.02.2022 № ҚР ДСМ-20 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 6) пункта 1 статьи 7 Кодекса Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года "О здоровье народа и системе здравоохранения", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить Стандарт организации оказания нейрохирургической помощи в Республике Казахстан.

2. Департаменту организации медицинской помощи Министерства здравоохранения и социального развития Республики Казахстан в установленном законодательстве порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства здравоохранения и социального развития Республики Казахстан;

4) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства здравоохранения и социального развития Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1), 2) и 3) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан Цой А.В.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр здравоохранения
и социального развития
Республики Казахстан	Т. Дуйсенова

Утвержден приказом Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 28 декабря 2015 года № 1034

Стандарт
организации оказания нейрохирургической помощи
в Республике Казахстан
1. Общие положения

1. Стандарт организации оказания нейрохирургической помощи в Республике Казахстан (далее – Стандарт) разработан в соответствии с подпунктом 6) пункта 1 статьи 7 Кодекса Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года "О здоровье народа и системе здравоохранения" (далее – Кодекс).

2. Настоящий Стандарт устанавливает общие принципы и требования к организации оказания нейрохирургической помощи больным в медицинских организациях здравоохранения на амбулаторно-поликлиническом, стационарном и стационарозамещающем уровнях, вне зависимости от формы собственности и ведомственной принадлежности.

3. Определения, используемые в настоящем Стандарте:

1) портал Бюро госпитализации (далее – Портал) – единая система электронной регистрации, учета, обработки и хранения направлений пациентов на плановую госпитализацию в стационар в рамках ГОБМП;

2) консультативно-диагностическая помощь (далее – КДП) – специализированная или высокоспециализированная медицинская помощь без круглосуточного медицинского наблюдения;

3) первичная медико-санитарная помощь (далее – ПМСП) – доврачебная или квалифицированная медицинская помощь без круглосуточного медицинского наблюдения, включающая комплекс доступных медицинских услуг, оказываемых на уровне человека, семьи и общества;

4) гарантированный объем бесплатной медицинской помощи (далее – ГОБМП) – единый по перечню медицинских услуг объем медицинской помощи, оказываемой гражданам Республики Казахстан и оралманам, определяемый в соответствии с подпунктом 7) статьи 6 Кодекса;

5) пациент – физическое лицо, являющееся (являвшееся) потребителем медицинских услуг;

6) профилактика – комплекс медицинских и немедицинских мероприятий, направленных на предупреждение возникновения заболеваний, прогрессирования на ранних стадиях болезней и контролирование уже развившихся осложнений, повреждений органов и тканей;

7) стационарная помощь – форма предоставления квалифицированной, специализированной и высокоспециализированной медицинской помощи с круглосуточным медицинским наблюдением;

8) cтационарозамещающая помощь – форма предоставления доврачебной, квалифицированной, специализированной и высокоспециализированной медицинской помощи с медицинским наблюдением.

2. Организация оказания нейрохирургической помощи
в Республике Казахстан

4. Нейрохирургическая помощь в Республике Казахстан оказывается в рамках ГОБМП, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 15 декабря 2009 года № 2136 "Об утверждении перечня гарантированного объема бесплатной медицинской помощи".

5. Нейрохирургическая помощь (взрослому и детскому) населению оказывается в форме КДП, стационарной, стационарозамещающей помощи, восстановительного лечения и медицинской реабилитации, а также скорой медицинской помощи и санитарной авиации.

6. Медицинские организации, оказывающие нейрохирургическую помощь (далее – МО) обеспечивают выполнение мероприятий, направленных на профилактику, раннюю диагностику, лечение пациентов с соблюдением преемственности на всех этапах оказания медицинской помощи.

7. Нейрохирургическая помощь на консультативно-диагностическом уровне включает в себя:

1) осмотр врачом с целью определения состояния пациента и установления диагноза;

2) лабораторное и инструментальное обследование пациента с целью выявления заболевания нейрохирургической патологии;

3) подбор и назначение лечения в соответствии с выявленной нозологией и клиническими протоколами (далее – КП);

4) отбор и направление на плановую госпитализацию в МО для предоставления специализированной и высокоспециализированной медицинской помощи;

5) направление на госпитализацию по экстренным показаниям;

6) участие в медицинской реабилитации пациентов с нейрохирургической патологией;

7) оформление и ведение первичной медицинской документации;

8) экспертизу временной нетрудоспособности;

9) организацию обеспечения лекарственными препаратами пациентов с нейрохирургическими заболеваниями на амбулаторном уровне;

10) выдачу консультативного заключения для медико-социальной экспертизы при наличии признаков стойкой утраты трудоспособности.

8. КДП пациентам предоставляется в виде профилактических, диагностических и лечебных услуг при наличии в организации здравоохранения лицензии на осуществление медицинской деятельности, включающей проведение экспертизы временной нетрудоспособности.

9. Оказание КДП пациенту осуществляется по направлению врача ПМСП или профильного специалиста в рамках ГОБМП.

10. При направлении на оказание КДП врач ПМСП или профильный специалист оформляет выписку из медицинской карты амбулаторного, стационарного больного.

11. Направление пациентов с нейрохирургическими заболеваниями на получение КДП на республиканском уровне осуществляется региональными комиссиями управлений здравоохранения областей, а из городов Астана и Алматы – из медицинских организаций.

12. При принятии положительного решения об оказании пациенту КДП в республиканской медицинской организации, региональная комиссия выдает направление на получение высокоспециализированной консультативно-диагностической помощи на республиканском уровне.

13. При отказе в оказании пациенту КДП на республиканском уровне, региональная комиссия возвращает в направившую медицинскую организацию документы с приложением письменного мотивированного отказа.

14. Нейрохирургическая помощь на стационарном уровне предусматривает:

1) проведение лабораторного и инструментального обследования согласно клинических протоколов (далее – КП);

2) подбор и назначение лечения согласно КП лечащим врачом, при необходимости совместно с заведующим отделением с последующей организацией и выполнением врачебных назначений;

3) ежедневный осмотр врачом (если не предусмотрена другая периодичность), коррекция лечения;

4) осмотр заведующего отделением при поступлении и далее – не менее одного раза в неделю;

5) проведение консультаций других профильных специалистов (при наличии показаний);

6) выписка пациента с оформлением документации и выдачей на руки пациенту выписки из медицинской карты амбулаторного, стационарного больного;

7) оформление и ведение первичной медицинской документации.

15. При наличии медицинских показаний для оказания специализированной, высокоспециализированной медицинской помощи с круглосуточным медицинским наблюдением пациенты с нейрохирургическими заболеваниями, госпитализируются через Портал в медицинские организации, имеющие в своем составе стационарные нейрохирургические отделения, палаты (койки).

16. Плановая госпитализация пациента в стационар в рамках ГОБМП осуществляется:

1) по направлению специалистов ПМСП или иной медицинской организации;

2) по экстренным показаниям вне зависимости от наличия направления.

17. Плановая госпитализация пациента в стационар осуществляется с учетом права пациента на свободный выбор медицинской организации, оказывающей стационарную помощь.

18. Специализированная медицинская помощь оказывается врачами-нейрохирургами в стационарных и стационарозамещающих условиях, включающие в себя профилактику, диагностику, лечение заболеваний и состояний, требующих использования специальных методов и сложных медицинских технологий, а также медицинскую реабилитацию.

19. Высокоспециализированная помощь оказывается врачами- нейрохирургами в стационарных условиях и включает в себя диагностику, лечение заболеваний и состояний, требующих использования инновационных, малоинвазивных, специальных методов и сложных медицинских технологий, а также медицинскую реабилитацию.

20. После завершения оказания специализированной или высокоспециализированной медицинской помощи в стационарных условиях пациенту выдается выписка из медицинской карты амбулаторного, стационарного больного.

21. Больные с нейрохирургическими заболеваниями и травмами центральной и периферической нервной системы при наличии медицинских показаний направляются для проведения реабилитационных мероприятий в специализированные медицинские и санаторно-курортные организации.

3. Организация оказания экстренной нейрохирургической помощи

22. Госпитализация по экстренным показаниям осуществляется в рамках ГОБМП по направлению специалистов ПМСП, медицинских организаций, направлению скорой медицинской помощи, самообращению.

23. Экстренная нейрохирургическая помощь оказывается в любой медицинской организации, имеющей в составе отделение хирургического профиля.

24. Экстренная нейрохирургическая помощь оказывается врачом-нейрохирургом. В условиях явной угрозы жизни пациента вследствие нейрохирургической патологии и невозможности привлечь соответствующего специалиста в кратчайшее время, допускается оказание экстренной нейрохирургической помощи специалистами хирургического профиля, прошедших подготовку по оказанию экстренной нейрохирургической помощи.

Также допускается оказание экстренной нейрохирургической помощи детям – врачом-нейрохирургом (взрослым), взрослым – врачом-нейрохирургом (детским).

25. Экстренная нейрохирургическая помощь оказывается при следующих состояниях:

1) черепно-мозговая травма (удаление внутричерепных гематом, декомпрессивная трепанация черепа, первичная хирургическая обработка вдавленных переломов черепа, установка датчика внутричерепного давления, дренирование вентрикулярного ликвора);

2) внутричерепные нетравматические кровоизлияния (удаление внутричерепных гематом, декомпрессивная трепанация черепа, гемикраниоэктомия, бифронтальная декомпрессивная трепанация черепа, декомпрессивная трепанация задней черепной ямки, дренирование вентрикулярного ликвора, установка датчика внутричерепного давления, другие операции при необходимости);

3) ишемический инсульт (декомпрессивная трепанация черепа, эндоваскулярная тромбэктомия);

4) позвоночно-спиномозговая травма (устранение сдавления спинного мозга, стабилизация позвоночно-двигательного сегмента);

5) дегенеративные поражения позвоночника (устранение сдавления спинного мозга);

6) новообразование головного мозга (удаление новообразования при угрожающей жизни дислокации головного мозга, дренирование вентрикулярного ликвора, декомпрессивная трепанация черепа);

7) воспалительные заболевания ЦНС (удаление, дренирование абсцесса головного мозга, спинного мозга);

8) врожденная патология центральной нервной системы (операции при разрывах спинномозговой грыжи);

9) родовые травмы центральной нервной системы (удаление внутричерепных гематом, удаление гематом покровов черепа).

4. Организация оказания нейрохирургической помощи при
определенных нозологических формах

26. Организации оказания нейрохирургической помощи по следующим нозологическим формам:

1) Черепно-мозговая травма (при наличии показаний) – госпитализация в отделение хирургического профиля районной больницы (при отсутствии в регионе нейрохирургического отделения) или нейрохирургическое отделение городской, областной больницы.

При необходимости перевод из районной больницы в нейрохирургическое отделение городской, областной больницы.

Пациенты с легкой черепно-мозговой травмой направляются в медицинскую организацию, оказывающую медицинскую помощь по профилю "нейрохирургия" (взрослая, детская) для консультации врача-нейрохирурга и проведения компьютерной томографии (при наличии показаний).

При наличии медицинских показаний для оказания медицинской помощи в стационарных условиях больные направляются в нейрохирургическое отделение или, при отсутствии такового, в неврологическое или травматологическое отделение.

При отсутствии медицинских показаний к оказанию медицинской помощи в стационарных условиях по профилю "нейрохирургия" (взрослая, детская) больным с легкой черепно-мозговой травмой медицинская помощь оказывается врачом-нейрохирургом в амбулаторных условиях, при отсутствии врача-нейрохирурга — врачом-неврологом с учетом рекомендаций врача-нейрохирурга, а при отсутствии врача-невролога – врачом-терапевтом участковым, врачом-педиатром участковым, врачом общей практики (семейным врачом) с учетом рекомендаций врача-нейрохирурга или врача-невролога.

Пациенты с черепно-мозговой травмой средней тяжести и тяжелой степени тяжести для получения медицинской помощи в стационарных условиях направляются в медицинские организации, оказывающие медицинскую помощь по профилю "нейрохирургия" (взрослая, детская).

При черепно-мозговой травме у детей – госпитализация в отделение хирургического профиля районной больницы (при отсутствии в регионе нейрохирургического отделения) или детское нейрохирургическое отделение городской, областной больницы.

При отсутствии детских нейрохирургических отделений госпитализация в отделение хирургического профиля (травматология и ортопедия) детского стационара с нейрохирургическими койками.

При необходимости перевод из районной больницы в городскую, областную больницы;

2) позвоночно-спиномозговая травма (при наличии показаний) – госпитализация в отделение хирургического профиля районной больницы (при отсутствии в регионе нейрохирургического отделения) или нейрохирургическое отделение городской, областной больницы.

При наличии медицинских показаний – госпитализация из районной больницы в нейрохирургическое отделения городской, областной больниц, в акционерное общество "Национальный центр нейрохирургии" (далее – НЦН);

3) позвоночно-спинномозговая травма у детей – госпитализация в отделение хирургического профиля районной больницы (при отсутствии в регионе нейрохирургического отделения) или детское нейрохирургическое отделение городской, областной больницы.

При отсутствии детских нейрохирургических отделений госпитализация в отделение хирургического профиля (травматология и ортопедия) детского стационара с нейрохирургическими койками.

При необходимости перевод из районной больницы в городскую, областную больницы, в НЦН;

4) родовые травмы центральной нервной системы – оказание экстренной нейрохирургической помощи в медицинских организациях родовспоможения – при наличии явной угрозы жизни и отсутствия возможности транспортировки.

При необходимости (при наличии показаний) госпитализация в детские нейрохирургические отделения городской, областной больниц.

При отсутствии детских нейрохирургических отделений госпитализация в отделение хирургического профиля (травматология и ортопедия) детского стационара с нейрохирургическими койками;

5) врожденная патология центральной нервной системы – оказание экстренной нейрохирургической помощи в медицинских организациях родовспоможения при наличии явной угрозы жизни и отсутствии возможности транспортировки.

При необходимости (при наличии показаний) госпитализация в детские нейрохирургические отделения городской, областной больницы, в НЦН.

При отсутствии детских нейрохирургических отделений госпитализация в отделение хирургического профиля (травматология и ортопедия) детского стационара с нейрохирургическими койками;

6) дегенеративные поражения позвоночника, сосудистые заболевания головного и спинного мозга, новообразования головного мозга (при наличии показаний) – госпитализация для нейрохирургической операции в отделение нейрохирургии городской, областной больниц, в НЦН.

При подозрении на нейрохирургическое заболевание онкологического генеза и наличии показаний к хирургическому лечению пациент направляется в нейрохирургическое отделение, а при отсутствии показаний к хирургическому лечению пациент направляется в онкологический диспансер для определения последующей тактики лечения.

При наличии нейрохирургического заболевания онкологического генеза лечение и наблюдение пациента осуществляется на основе взаимодействия врачей-специалистов: врача-нейрохирурга, прошедшего подготовку по вопросам онкологии и врача-онколога.

Проведение специализированного онкологического лечения (лучевая терапия, химиотерапия) для больных с нейрохирургическими заболеваниями осуществляется в медицинских организациях, оказывающих помощь по профилю "онкология" (взрослая, детская);

7) дегенеративные поражения позвоночника, сосудистые заболевания головного и спинного мозга у детей – госпитализация для нейрохирургической операции в отделение детской нейрохирургии городской, областной больницы, в НЦН.

При отсутствии детских нейрохирургических отделений госпитализация в отделение хирургического профиля (травматология и ортопедия) детского стационара с нейрохирургическими койками;

8) новообразования центральной нервной системы у детей –госпитализация для оказания экстренной медицинской помощи (наружное дренирование желудочковой системы головного мозга, вентрикулоперитонеостомия, удаление эхинококковой кисты и другие операции при необходимости) в отделение детской нейрохирургии городской, областной больницы.

При отсутствии детских нейрохирургических отделений госпитализация для оказания экстренной медицинской помощи в отделение хирургического профиля (травматология и ортопедия) детского стационара с нейрохирургическими койками.

Для проведения основного этапа лечения (плановая операция по удалению опухоли головного и спинного мозга) госпитализация в НЦН. Тактика лечения детей с опухолями головного мозга на уровне НЦН решается мультидисциплинарной бригадой в составе врача-нейрохирурга (детского), врача-невропатолога (детского), врача-онколога (детского) акционерного общества "Национальный научный центр материнства и детства".

Қазақстан Республикасында нейрохирургиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандартын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 1034 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылы 30 қаңтарда № 12956 болып тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 28 ақпандағы № ҚР ДСМ-20 бұйрығымен.

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 28.02.2022 № ҚР ДСМ-20 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Кодексінің 7-бабының 1-тармағының 6) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасында нейрохирургиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің Медициналық көмекті ұйымдастыру департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он күннің ішінде мерзімдік баспасөз басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күнінің ішінде Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларымен көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметті ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму вице-министрі А.В. Цойға жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Денсаулық сақтау
және әлеуметтік даму министрі	Т. Дүйсенова

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 1034 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасында нейрохирургиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты
1. Жалпы ережелер

1. Қазақстан Республикасында нейрохирургиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты (бұдан әрі - Стандарт) "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Кодексінің (бұдан әрі - Кодекс) 7-бабының 1-тармағының 6) тармақшасына сәйкес әзірленген.

2. Осы Стандарт меншік нысанына және ведомстволық тиістілігіне қарамастан амбулаториялық-емханалық, стационарлық және стационарды алмастыратын деңгейлердегі медициналық денсаулық сақтау ұйымдарында науқастарға нейрохирургиялық көмек көрсетуді ұйымдастыруға қойылатын жалпы қағидаттар мен талаптарды белгілейді.

3. Осы Стандартта пайдаланылатын анықтамалар:

1) емдеуге жатқызу бюросы порталы (бұдан әрі - Портал) - пациенттерді ТМККК шеңберінде стационарға жоспарлы емдеуге жатқызуға жіберу жолдамаларын электрондық тіркеудің, есепке алудың, өңдеу мен сақтаудың бірыңғай жүйесі;

2) консультациялық-диагностикалық көмек (бұдан әрі - КДК) - тәулік бойы медициналық бақыланбайтын мамандандырылған немесе жоғары мамандандырылған медициналық көмек;

3) медициналық-санитариялық алғашқы көмек (бұдан әрі - МСАК) - тәулік бойы медициналық бақыланбайтын, адам, отбасы және қоғам деңгейінде көрсетілетін қолжетімді медициналық қызметтер кешенін қамтитын дәрігерге дейінгі немесе мамандандырылған медициналық көмек;

4) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі (бұдан әрі - ТМККК) - Кодекстің 6-бабының 7) тармақшасына сәйкес айқындалатын Қазақстан Республикасының азаматтарына және оралмандарға көрсетілетін медициналық қызметтер көрсету тізбесі бойынша медициналық бірыңғай көмектің көлемі;

5) пациент - медициналық қызметтердің тұтынушысы болып табылатын (болып табылған) жеке тұлға;

6) профилактика - аурулардың пайда болуының, олардың ерте сатыда өрістеуінің алдын алуға және орын алған асқынуларды, ағзалар мен тіндердің зақымдарын бақылауға бағытталған медициналық және медициналық емес іс-шаралар кешені;

7) стационарлық көмек - тәулік бойы медициналық бақылаумен білікті, мамандандырылған және жоғары мамандандырылған медициналық көмекті ұсыну нысаны;

8) стационарды алмастыратын көмек - медициналық бақылаумен дәрігерге дейінгі, білікті, мамандандырылған және жоғары мамандандырылған медициналық көмекті ұсыну нысаны.

2. Қазақстан Республикасында нейрохирургиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру

4. Қазақстан Республикасында нйрохирургиялық көмек "Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 15 желтоқсандағы № 2136 қаулысымен бекітілген ТМККК шеңберінде көрсетіледі.

5. Халыққа (ересек және бала) нейрохирургиялық көмек КДК, стационарлық, стационарды алмастыратын көмек, қалпына келтіру емі және медициналық оңалту, сондай-ақ жедел медициналық жәрдем және санитариялық авиация нысанында көрсетіледі.

6. МҮ медициналық көмек көрсетудің барлық кезеңдерінде сабақтастықты сақтай отырып, пациенттерді профилактикалауға, ерте диагностикалауға, емдеуге бағытталған іс-шаралардың орындалуын қамтамасыз етеді.

7. Консультациялық-диагностикалық деңгейдегі нейрохирургиялық көмек мыналарды қамтиды:

1) пациенттің жай-күйін айқындау және диагноз қою мақсатында дәрігердің тексеруі;

2) нейрохирургиялық патология ауруын анықтау мақсатында пациентті зертханалық және аспаптық зерттеп-қарау;

3) анықталған нозологияға және клиникалық хаттамаларға (бұдан әрі - КХ) сәйкес емді таңдау және тағайындау;

4) мамандандырылған және жоғары мамандандырылған медициналық көмек ұсыну үшін МҰ-ға жоспарлы емдеуге жатқызуға іріктеу және жолдау;

5) шұғыл көрсетілімдер бойынша емдеуге жаткызуға жолдау;

6) нейрохирургиялық патологиясы бар пациенттерді медициналық оңалтуға қатысу;

7) бастапқы медициналық құжаттаманы рәсімдеу және жүргізу;

8) еңбекке уақытша жарамсыздыққа сараптама жасау;

9) нейрохирургиялық аурулары бар пациенттерді амбулаториялық деңгейде дәрілік препараттармен қамтамасыз етуді ұйымдастыру;

10) еңбекке қабілеттілігін тұрақты жоғалту белгілері болған кезде медициналық-әлеуметтік сараптама үшін консультациялық қорытынды беру.

8. Пациенттерге КДК денсаулық сақтау ұйымында еңбекке уақытша жарамсыздық сараптамасын жүргізуді қамтитын медициналық қызметті жүзеге асыруға лицензия болған кезде профилактикалық, диагностикалық және емдік қызметтер түрінде ұсынылады.

9. Пациентке КДК көрсету ТМККК шеңберінде МСАК дәрігерінің немесе бейінді маманның жолдамасы бойынша жүзеге асырылады.

10. КДК көрсетуге жіберу кезінде МСАК дәрігері немесе бейінді маман амбулаториялық, стационарлық науқастың медициналық картасынан үзіндіні ресімдейді.

11. Нейрохирургиялық аурулары бар пациенттерді республикалық деңгейде КДК алуға жіберуді облыстардың денсаулық сақтау басқармаларының өңірлік комиссиялары, ал Астана және Алматы қалаларынан - медициналық ұйымдардан жүзеге асырады.

12. Пациентке республикалық медициналық ұйымда КДК көрсету туралы оң шешім қабылданған кезде өңірлік комиссия республикалық деңгейде жоғары мамандандырылған консультациялық-диагностикалық көмек алуға жолдама береді.

13. Пациентке республикалық деңгейде КДК көрсетуден бас тартқан кезде өңірлік комиссия жазбаша уәжделген бас тартуды қоса бере отырып құжаттарды жіберген медициналық ұйымға қайтарады.

14. Стационарлық деңгейдегі нейрохирургиялық көмек мыналарды көздейді:

1) клиникалық хаттамаларға (бұдан әрі - КХ) сәйкес зертханалық және аспаптық зерттеп-карауды өткізу;

2) емдеуші дәрігер, қажеттілігіне қарай бөлімше меңгерушісі КХ-ға сәйкес емді таңдап және тағайындап, кейін дәрігерлік тағайындауларды ұйымдастыру және орындау;

3) дәрігердің күнделікті тексеруі (егер басқа мерзімділік көзделмеген болса), емді түзету;

4) түскен кезде және одан әрі - кемінде аптасына бір рет бөлімше меңгерушісінің тексеруі;

5) басқа да бейінді мамандардың консультацияларын өткізу (көрсетілімдер болған кезде);

6) құжаттаманы ресімдеумен және пациенттің қолына амбулаториялық, стационарлық науқастың медициналық картасынан үзіндіні берумен пациентті шығару;

7) бастапқы медициналық құжаттаманы ресімдеу және жүргізу.

15. Тәулік бойы медициналық бақылаумен мамандандырылған, жоғары мамандандырылған медициналық көмек көрсету үшін медициналық көрсетілімдер болған кезде, нейрохиругиялық аурулары бар пациенттер Портал арқылы құрамында стационарлық нейрохирургиялық бөлімшелері, палаталары (төсектері) бар медициналық ұйымдарға емдеуге жатқызылады.

16. ТМККК шеңберінде пациентті стационарға жоспарлы емдеуге жатқызу:

1) МСАК немесе өзге медициналық ұйым мамандарының жолдамасы бойынша;

2) жолдаманың бар-жоқтығына қарамастан, шұғыл көрсетілімдер бойынша жүзеге асырылады.

17. Пациентті стационарға жоспарлы емдеуге жатқызу пациенттің стационарлық көмек көрсететін медициналық ұйымды еркін таңдау құқығын ескере отырып жүзеге асырылады.

18. Мамандандырылған медициналық көмекті арнайы әдістер мен күрделі медициналық технологияларды пайдалануды қажет ететін аурулар мен жай-күйлерді профилактикалауды, диагностикалауды, емдеуді, сондай-ақ медициналық оңалтуды қамтитын стационарлық және стационарды алмастыратын жағдайларда нейрохируг дәрігерлер көрсетеді.

19. Жоғары мамандандырылған көмекті стационарлық жағдайларда нейрохирург дәрігерлер көрсетеді және инновациялық, аз инвазиялық, арнайы әдістер мен күрделі медициналық технологияларды пайдалануды қажет ететін аурулар мен жай-күйлерді диагностикалауды, емдеуді, сондай-ақ медициналық оңалтуды қамтиды.

20. Стационарлық жағдайларда мамандандырылған немесе жоғары мамандандырылған медициналық көмек көрсету аяқталғаннан кейін пациентке амбулаториялық, стационарлық науқастың медициналық картасынан үзінді беріледі.

21. Нейрохирургиялық аурулары және орталық және шеткі нерв жүйесінің жарақаттары бар науқастар медициналық көрсетілімдер болған кезде оңалту іс-шараларын өткізу үшін мамандандырылған медициналық және санаторийлік курорттық ұйымдарға жіберіледі.

3. Шұғыл нейрохирургиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру

22. Шұғыл көрсетілімдер бойынша емдеуге жатқызу ТМККК шеңберінде МСАК, медициналық ұйымдар мамандарының жолдамасы, жедел медициналық жәрдемнің жолдамасы бойынша, өзінің жүгінуі арқылы жүзеге асырылады.

23. Шұғыл нейрохирургиялық көмек, оның ішінде балаларға, қажеттілігіне қарай құрамында хирургиялық бейіндегі бөлімшесі бар кез келген медициналық ұйымда көрсетіледі.

24. Шұғыл нейрохирургиялық көмек нейрохирург дәрігер көрсетеді. Нейрохирургиялық патологияның салдарынан пациенттің өміріне анық қауіп төнген және аз уақыт ішінде тиісті маманды тарту мүмкін болмаған жағдайларда шұғыл нейрохирургиялық көмек көрсету бойынша даярлықтан өткен хирургиялық бейіндегі мамандардың шұғыл нейрохирургиялық көмек көрсетуіне рұқсат етіледі.

Сондай-ақ балаларға шұғыл нейрохирургиялық көмекті (ересектер) нейрохирург дәрігердің; ересектерге - (балалар) нейрохирург дәрігердің көрсетуіне рұқсат етіледі.

25. Шұғыл нейрохирургиялық көмек мына жағдайлар кезінде көрсетіледі:

1) бассүйек-ми жарақаты (бассүйекішілік гематомаларды алып тастау, бассүйекті декомпрессиялық тесу (трепанация), бассүйектің батыңқы сынықтарын алғашқы хирургиялық өңдеу, бассүйекішілік қысымның құрылғысын орнату, вентрикулярлы ликворды дренаждау);

2) бассүйекішілік жарақаттық емес қан құйылулар (бассүйекішілік гематомаларды алып тастау, бассүйекті декомпрессиялық тесу (трепанация): гемикраниоэктомия, бассүйекті қос маңдайлық декомпрессиялық тесу (трепанация), артқы бассүйек шұңқырын декомпрессиялық тесу (трепанация); вентрикулярлық ликворды дренаждау, бассүйекішілік қысымның құрылғысын орнату, қажеттілігіне қарай басқа да операциялар);

3) ишемиялық инсульт - бассүйекті декомпрессиялық тесу (трепанация), эндоваскулярлық тромбэктомия;

4) омыртқа-жұлын жарақаты (жұлынның жаншылуын жою, омыртқа-қозғалыс сегментін орнықты ету);

5) омыртқа бағанының дегенеративтік зақымдары (жұлынның жаншылуын жою);

6) мидың ісігі (мидың өмірге қауіп төндіретін жылжуы (дислокациясы) кезінде ісікті алып тастау, вентрикулярлық ликворды дренаждау, бассүйекті декомпрессиялық тесу (трепанация);

7) ОНЖ қабыну аурулары (мидың, жұлынның абсцесін алып тастау, дренаждау);

8) орталық нерв жүйесінің туа біткен патологиясы (жұлын жарығының жарылуы кезіндегі операциялар);

9) босану кезіндегі орталық нерв жүйесінің жарақаттары (бассүйекішілік гематомаларды алып тастау, бассүйек жабындарының гематомаларын алып тастау).

4. Нейрохирургиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру белгілі бір нозологиялық бағдарыда

26. Мынадай нозологиялық нысандар бойынша нейрохирургиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру:

1) бассүйек-ми жарақаты (көрсетілімдер болған кезде) - аудандық аурухананың хирургиялық бейіндегі бөлімшесіне (өңірде нейрохирургиялық бөлімше болмаған кезде) немесе қалалық, облыстық аурухананың нейрохирургиялық бөлімшесіне емдеуге жатқызу.

Қажеттілігіне қарай, аудандық ауруханадан қалалық, облыстық аурухананың нейрохирургиялық бөлімшесіне ауыстыру.

Жеңіл бассүйек-ми жарақаты бар пациенттер нейрохирург дәрігердің консультациясы және компьютерлік томография (көрсетілімдер болған кезде) өткізу үшін, "нейрохирургия" (ересектер, балалар) бейіні бойынша медициналық көмек көрсететін медициналық ұйымға жіберіледі.

Стационарлық жағдайларда медициналық көмек көрсету үшін көрсетілімдер болған кезде науқастар нейрохирургиялық бөлімшеге немесе, ондай бөлімше болмаған кезде, неврология немесе травматология бөлімшесіне жіберіледі.

"Нейрохирургия" (ересектер, балалар) бейіні бойынша стационарлық жағдайларда медициналық көмек көрсетуге көрсетілімдер болмаған кезде жеңіл бассүйек-ми жарақаты бар науқастарға медициналық көмекші амбулатория жағдайында нейрохирург дәрігер, нейрохирург дәрігер болмаған кезде - нейрохирург дәрігердің немесе невролог дәрігердің ұсынымдарын ескере отырып учаскелік терапевт дәрігер, учаскелік педиатр-дәрігер, жалпы практика дәрігері (отбасылық дәрігер) көрсетеді.

Орташа ауырлықтағы және ауыр дәрежедегі бассүйек-ми жарақаты бар пациенттер стационарлық жағдайларда медициналық көмек алу үшін "нейрохирургия" (ересектер, балалар) бейіні бойынша медициналық көмек көрсететін медициналық ұйымдарға жіберіледі.

Балалардағы бассүйек-ми жарақаты кезінде - аудандық аурухананың хирургиялық бейіндегі бөлімшесіне (өңірде нейрохирургиялық бөлімше болмаған кезде) немесе қалалық, облыстық аурухананың балалар нейрохирургиясы бөлімшесіне емдеуге жатқызу.

Балалар нейрохирургиясы бөлімшелері болмаған кезде балалар стационарының нейрохирургиялық төсектері бар хирургиялық бейіндегі бөлімшесіне (травматология және ортопедия) емдеуге жатқызу.

Қажеттілігіне қарай аудандық ауруханадан қалалық, облыстық ауруханаға ауыстыру;

2) омыртқа-жұлын жарақаты (көрсетілімдер болған кезде) - аудандық аурухананың хирургиялық бейіндегі бөлімшесіне (өңірде нейрохирургиялық бөлімше болмаған кезде) немесе қалалық, облыстық аурухананың нейрохирургиялық бөлімшесіне емдеуге жатқызу.

Медициналық көрсетілімдер болған кезде - аудандық ауруханадан қалалық, облыстық ауруханалардың нейрохирургиялық бөлімшесіне, "Нейрохирургия ұлттық орталығы" АҚ-қа (бұдан әрі - НҰО) емдеуге жатқызу;

3) балалардағы омыртқа-жұлын жарақаты кезінде - аудандық аурухананың хирургиялық бейіндегі бөлімшесіне (өңірде нейрохирургиялық бөлімше болмаған кезде) немесе қалалық, облыстық аурухананың балалар нейрохирургиясы бөлімшесіне емдеуге жатқызу.

Балалар нейрохирургиясы бөлімшелері болмаған кезде балалар стационарының нейрохирургиялық төсектері бар хирургиялық бейіндегі бөлімшесіне (травматология және ортопедия) емдеуге жатқызу.

Қажеттілігіне қарай аудандық ауруханадан қалалық, облыстық ауруханаға, НҰО-ға ауыстыру;

4) орталық нерв жүйесінің босану кезіндегі жарақаттары - өмірге анық қауіп төнген және тасымалдау мүмкіндігі болмаған кезде медициналық босандыру ұйымдарында шұғыл нейрохирургиялық көмек көрсету.

Қажеттілігіне қарай (көрсетілімдер болған кезде) қалалық, облыстық аурухананың балалар нейрохирургиясы бөлімшелеріне емдеуге жатқызу.

Балалар нейрохирургиясы бөлімшелері болмаған кезде балалар стационарының нейрохирургиялық төсектері бар хирургиялық бейіндегі бөлімшесіне (травматология жэне ортопедия) емдеуге жатқызу;

5) орталық нерв жүйесінің туа біткен патологиясы - өмірге анық қауіп төнген және тасымалдау мүмкіндігі болмаған кезде медициналық босандыру ұйымдарында шұғыл нейрохирургиялық көмек көрсету.

Қажеттілігіне қарай (көрсетілімдер болған кезде) қалалық, облыстық аурухананың балалар нейрохирургиясы бөлімшелеріне, НҰО-ға емдеуге жатқызу.

Балалар нейрохирургиясы бөлімшелері болмаған кезде балалар стационарының нейрохирургиялық төсектері бар хирургиялық бейіндегі бөлімшесіне (травматология және ортопедия) емдеуге жатқызу;

6) омыртқа бағанының дегенеративті зақымдары, мидың және жұлынның тамыр аурулары, мидың ісіктері (көрсетілімдер болған кезде) - нейрохирургиялық операция үшін қалалық, облыстық аурухананың нейрохирургиялық бөлімшесіне, НҰО-ға емдеуге жатқызу.

Онкологиялық генездегі нейрохирургиялық ауруға күдіктенген кезде және хирургиялық емдеуге көрсетілімдер болған кезде пациент нейрохирургиялық бөлімшеге жіберіледі, ал хирургиялық емдеуге көрсетілімдер болмаған кезде пациент емдеудің одан арғы тәсілін айқындау үшін онкологиялық диспансерге жіберіледі.

Онкологиялық генездегі нейрохирургиялық ауру болған кезде пациентті емдеу және бақылау дәрігер-мамандардың: онкология мәселелері бойынша даярлықтан өткен нейрохирург-дәрігердің және онколог дәрігердің өзара іс-қимылының негізінде жүзеге асырылады.

Нейрохирургиялық аурулары бар науқастар үшін мамандандырылған онкологиялық ем (сәулелік терапия, химиотерапия) жүргізу "онкология" (ересектер, балалар) бейіні бойынша көмек көрсететін медиңиналық ұйымдарда жүзеге асырылады;

7) балалардағы омыртқа бағанының дегенеративті зақымдары, мидың және жұлынның тамыр аурулары - нейрохирургиялық операция үшін қалалық, облыстық аурухананың балалар нейрохирургиясы бөлімшесіне, НҰО-ға емдеуге жатқызу.

Балалар нейрохирургиясы бөлімшелері болмаған кезде балалар стационарының нейрохирургиялық төсектері бар хирургиялық бейіндегі бөлімшесіне (травматология және ортопедия) емдеуге жатқызу;

8) балалардағы орталық нерв жүйесінің ісіктері - шұғыл медициналық көмек көрсету үшін (мидың қарыншалық жүйесін сыртынан дренаждау, вентрикулоперитонеостомия, эхинококк жылауығын алып тастау және қажеттілігіне қарай басқа да операциялар) қалалық, облыстық аурухананың балалар нейрохирургиясы бөлімшесіне емдеуге жатқызу.

Балалар нейрохирургиясы бөлімшелері болмаған кезде шұғыл медициналық көмек көрсету үшін балалар стационарының нейрохирургиялық төсектері бар хирургиялық бейіндегі бөлімшесіне (травматология және ортопедия) емдеуге жатқызу.

Емнің негізгі кезеңін өткізу үшін (мидың және жұлынның ісігін алып тастау бойынша жоспарлы операция) НҰО-ға емдеуге жатқызу. Мидың ісіктері бар балаларды НҰО деңгейінде емдеу тәсілін құрамында "Ана мен бала ұлттық ғылыми орталығы" АҚ нейрохирург дәрігері (балалар), невропатолог дәрігері (балалар), онколог дәрігері (балалар) бар мультитәртіптік бригада шешеді.