Об утверждении Методики по формированию показателей и расчета валового выпуска промышленной продукции (товаров, услуг)

Приказ Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан от 20 декабря 2017 года № 202. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 3 января 2018 года № 16171.

В соответствии с подпунктом 5) статьи 12 Закона Республики Казахстан "О государственной статистике" и с подпунктом 20) пункта 15 Положения о Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан, утвержденного Приказом Председателя Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан от 23 октября 2020 года № 9-нқ, ПРИКАЗЫВАЮ:

Сноска. Преамбула - в редакции приказа Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 08.12.2022 № 36 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемую Методику по формированию показателей и расчета валового выпуска промышленной продукции (товаров, услуг).

2. Управлению статистики производства и окружающей среды совместно с Юридическим управлением Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан обеспечить в установленном законодательством порядке:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации настоящего приказа направление его копии в бумажном и электронном виде на казахском и русском языках в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации" для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

3) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа направление его копии на официальное опубликование в периодические печатные издания;

4) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан.

3. Управлению статистики производства и окружающей среды Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан довести настоящий приказ до структурных подразделений и территориальных органов Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан для руководства в работе.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на заместителя Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан (Керимханова Г.М.).

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан

Н. Айдапкелов

Утверждена приказом Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан от 20 декабря 2017 года № 202

Методика по формированию показателей и расчета валового выпуска промышленной продукции (товаров, услуг)

Глава 1. Общие положения

1. Настоящая Методика по формированию показателей и расчета валового выпуска промышленной продукции (товаров, услуг) (далее – Методика) относится к статистической методологии, формируемой в соответствии с международными стандартами и утверждаемой в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственной статистике".

Сноска. Пункт 1 - в редакции приказа Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 08.12.2022 № 36 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Методика применяется Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан и его территориальными подразделениями при формировании показателей и расчете валового выпуска промышленной продукции (товаров, услуг).

Сноска. Пункт 2 - в редакции приказа Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 08.12.2022 № 36 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. В качестве методологической основы использованы Система национальных счетов 2008 года, Международные рекомендации по статистике промышленности и Международные рекомендации по индексу промышленного производства Организации Объединенных Наций.

4. В настоящей Методике используются следующие определения:

1) аутсорсинг (внешний подряд) – передача основной производственной единицей (заказчиком) в подряд другой производственной единице (подрядчику) конкретных функций, включающих полностью или частично деятельность заказчика по производству товаров или услуг;

2) заведение - предприятие или часть предприятия, находящееся в одном месте и занятое одним видом производственной деятельности или в котором на основной вид деятельности приходится преобладающая доля добавленной стоимости;

3) индекс промышленного производства - краткосрочный экономический показатель промышленной статистики, который отражает изменения во времени физического объема добавленной стоимости в промышленности;

4) валовая добавленная стоимость в промышленности – разница между выпуском промышленной продукции и промежуточным потреблением;

5) валовой выпуск промышленной продукции – результат общей производственной деятельности промышленных единиц, определяется как суммарная стоимость всех товаров и услуг, фактически произведенных или оказанных в рамках заведения и доступных для использования за пределами этого заведения, с учетом любых товаров и услуг для собственного конечного потребления.

5. Информационной базой для формирования показателей промышленной продукции (товаров, услуг) являются первичные данные общегосударственных статистических наблюдений промышленных предприятий, предприятий с вторичным видом деятельности "Промышленность", объемы произведенной продукции индивидуальными предпринимателями, крестьянскими или фермерскими хозяйствами, данные обследования по расходам и доходам в домашних хозяйствах.

Глава 2. Источники формирования показателей промышленной продукции

6. В соответствии с классификацией продукции по видам экономической деятельности к статистике промышленности относятся следующие сектора:

горнодобывающая промышленность и разработка карьеров;

обрабатывающая промышленность;

снабжение электроэнергией, газом, паром, горячей водой и кондиционированным воздухом;

водоснабжение;

сбор, обработка и удаление отходов, деятельность по ликвидации загрязнений.

Сноска. Пункт 6 - в редакции приказа Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 08.12.2022 № 36 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

7. Статистическая информация для формирования показателей промышленной продукции ежемесячно формируется следующим образом:

сплошной учет: по крупным, средним и малым (с годовым объемом производства свыше 1 миллиарда тенге) промышленным предприятиям по данным общегосударственного статистического наблюдения о производстве и отгрузке товаров и услуг за отчетный месяц;

расчетно: осуществляется досчет по малым (за исключением предприятий с годовым объемом производства свыше 1 миллиарда тенге) промышленным предприятиям - 1/3 квартального объема производства малых промышленных предприятий за последний квартал;

по предприятиям с вторичным видом деятельности "Промышленность" (независимо от численности) - 1/3 квартального объема предприятий с вторичным видом деятельности "Промышленность" за последний квартал;

по индивидуальным предпринимателям - 1/12 часть годовых данных общегосударственного статистического наблюдения о деятельности индивидуальных предпринимателей за последний отчетный период;

по сектору домашних хозяйств - данные общегосударственного статистического наблюдения по расходам и доходам домашних хозяйств.

Сноска. Пункт 7 - в редакции приказа Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 08.12.2022 № 36 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. Формирование показателей промышленной продукции

Параграф 1. Индекс промышленного производства

8. Для расчета индекса промышленного производства (далее – ИПП) используется индекс физического объема типа Ласпейреса, арифметической версией которого является индекс Юнга, представляющий собой взвешенное среднее соотношение индивидуальных количеств

полученное с использованием весов w_i, _b периода b (где b ≤ 0). Индекс Юнга равен индексу Ласпейреса при совпадении базисного периода для весов и расчета индекса (b=0). На практике базисный для весов период (b) значительно длиннее периодов 0 и t. Расчет весов опирается на данные о расходах за годовой период и более, данные о количествах берутся за месяц и относятся к более позднему году.

9. Расчет ИПП осуществляется по следующим формулам:

где:

i_t/b– индексы, характеризующие изменение производства в отчетном периоде t (месяце или периоде с начала отчетного года) по сравнению со среднемесячным объемом базисного года;

q_t и q_b – количество продукции в отчетном и базисном периодах, соответственно;

p_b– среднегодовая цена базисного года.

где:

i_t-1/b– индексы, характеризующие изменение производства в прошедшем периоде t-1 (предыдущем месяце, соответствующем месяце прошлого года или соответствующем периоде с начала прошлого года) по сравнению со среднемесячным объемом базисного года;

q_t-1– количество продукции в предыдущем месяце, соответствующем месяце прошлого года или соответствующем периоде с начала прошлого года;

q_b– количество продукции в базисном периоде;

p_b– среднегодовая цена базисного года.

где:

i_t/t-1– индексы, характеризующие изменение производства в отчетном периоде t (месяце или периоде с начала отчетного года) по сравнению с прошедшим периодом t-1 (предыдущем месяце, соответствующем месяце прошлого года или соответствующем периоде с начала прошлого года), которые получаются путем деления индексов, рассчитанных в формулах (1) и (2);

i_t/b– индексы, характеризующие изменение производства в отчетном периоде t (месяце или периоде с начала отчетного года) по сравнению со среднемесячным объемом базисного года;

i_t-1/b– индексы, характеризующие изменение производства в прошедшем периоде t-1 (предыдущем месяце, соответствующем месяце прошлого года или соответствующем периоде с начала прошлого года) по сравнению со среднемесячным объемом базисного года. Сопоставление объема производства за период времени t с объемом производства за период t-1 осуществляется путем сравнения отклонений этих двух объемов от среднемесячного значения базисного года.

10. При использовании в расчетах ИПП стоимостные объемы выпуска, для перехода к физическим объемам выпуска используется соответствующий дефлятор. Дефлятирование определяется как выделение компонента физического объема (физического количества и качества продукции) из данных, содержащих два компонента - ценовой компонент и компонент физического объема. При расчете ИПП применяется метод дефлятирования с использованием индекса цен предприятий производителей промышленной продукции. Алгоритм расчета ИПП приведен в Методике расчета индекса промышленного производства.

11. Задачей при построении ИПП является получение наилучшей аппроксимации краткосрочных изменений добавленной стоимости в промышленности. Основу расчета добавленной стоимости составляют показатели, характеризующие стоимостный объем выпуска и выпуск в физическом выражении.

12. Стоимостный объем выпуска охватывает произведенные товары и услуги как для продажи так и для собственного потребления в том периоде, когда он был произведен и оценивается в основных ценах, преобладающих в периоде. Соотношение добавленной стоимости и объема выпуска не значительно изменяется за короткие промежутки времени, за исключением процессов, влияющих на изменение структуры производства (в частности, аутсорсинг и аутстафинг).

13. Аутсорсинг осуществляется в трех формах: аутсорсинг вспомогательных функций, аутсорсинг частей производственного процесса, аутсорсинг всего производственного процесса. При аутстаффинге осуществляется предоставление промышленным заведениям кадровых ресурсов агентствами по трудоустройству или аналогичными организациями.

Параграф 2. Объем производства в физическом и стоимостном выражении

Сноска. Заголовок параграфа 2 - в редакции приказа Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 08.12.2022 № 36 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

14. Объем производства в физическом выражении определяется при производстве продуктов в штуках, тоннах, литрах. Данный подход применяется при производстве однородной продукции, качественные характеристики которой неизменны за рассматриваемый период. Качественные характеристики товара отличают его от остальных с экономической точки зрения и изменяются во времени. Изменения качества продукции включаются в изменения физического объема продукции и учитываются при вычислении ИПП. Выпуск в физическом выражении используется при измерении промышленного производства в таких отраслях, где производится гомогенная продукция, и ее качество остается неизменным во времени.

15. Статистическая информация об объеме производства в физическом выражении формируется в соответствии с установленным перечнем наименований продуктов, что обеспечивает получение сводных итогов отдельных их видов по предприятию и в масштабе отрасли. Объем производства в физическом выражении учитывается по валовому выпуску, включая продукцию для собственного конечного потребления в единицах измерения, обеспечивающих единство учета и обобщения данных.

Показатели об объеме производства в физическом выражении учитываются по полному кругу хозяйствующих субъектов, с учетом деятельности индивидуальных предпринимателей и крестьянских или фермерских хозяйств, занимающихся производством промышленной продукции.

Сноска. Пункт 15 - в редакции приказа Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 08.12.2022 № 36 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

16. Объем произведенной промышленной продукции (товаров, услуг) в стоимостном выражении исчисляется в ценах предприятий-производителей, то есть без учета налога на добавленную стоимость и акцизов, торговой и сбытовой наценки, транспортных и других расходов, связанных с движением продукции от производителя к покупателю. В объем произведенной промышленной продукции включается стоимость продукции, предназначенной для реализации, товаров для дальнейшей переработки, работ (услуг) промышленного характера (кроме текущего ремонта и технического обслуживания собственных основных средств). Работы, услуги промышленного характера включаются в объем произведенной продукции по их стоимости, включая стоимость израсходованных при этом собственных вспомогательных материалов, но без стоимости изделий и материалов полученных от заказчика.

Сноска. Пункт 16 - в редакции приказа Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 08.12.2022 № 36 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 3. Объем отгруженной продукции в стоимостном выражении

17. Объем отгруженной продукции в стоимостном выражении - передача на сторону всех товаров, произведенных данным заведением за отчетный период. В число товаров, произведенных заведением, включаются товары, произведенные иными организациями из материалов, поставленных данным заведением.

18. Стоимость отгруженных товаров вычисляется по цене заведения, назначенной для потребителя (отпускная цена или цена с доставкой), включая все расходы, внесенные в выставленные клиентам счета-фактуры, расходы включены в отдельные счета применительно к расходам на транспортные операции (как осуществляемые данным заведением своими транспортными средствами, так и осуществляемые внешними организациями). Из этой позиции вычитаются возвраты денежных средств, ценовые скидки и льготы на возвращаемые товары, предоставляемые потребителям, а также стоимость возвратной упаковки. Включаются скидки в денежной форме, вычитаемые из объема продаж в отчетности по продажам. Из стоимостной оценки исключаются все пошлины и налоги, налагаемые на изготовленную данным заведением продукцию, в том числе налог на добавленную стоимость, включаемый в счет-фактуру производителя для клиента.

Глава 4. Классификация отраслей промышленности на основе технологической интенсивности производства

19. Структурные изменения в обрабатывающей промышленности отражают ее способность к созданию новых и быстрорастущих отраслей с более высокой добавленной стоимостью. Основу используемой отраслевой классификации обрабатывающей промышленности составляет классификация Организации экономического сотрудничества и развития, связывающая отраслевые расходы на Научно-исследовательские и опытно-конструкторские разработки с размером добавленной стоимости и статистикой производства.

20. Переработку сырья составляют виды деятельности в основном с низким уровнем технологий, характеризующиеся трудоемкими производственными процессами и низкой капиталоемкостью.

Сноска. Пункт 20 - в редакции приказа Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 08.12.2022 № 36 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

21. К низкотехнологичным производствам отнесены отрасли обрабатывающей промышленности с низким уровнем технологий, но более капиталоемкие, соответствующие следующим разделам классификации продукции по видам экономической деятельности:

производство пищевых продуктов и напитков;

производство табачных изделий;

производство текстильных изделий;

производство одежды;

производство кожаной и относящейся к ней продукции;

производство деревянных и пробковых изделий, кроме мебели; производство изделий из соломки и материалов для плетения;

производство бумаги и бумажной продукции;

печать и воспроизведение записанных материалов;

производство мебели;

производство прочих готовых изделий.

Сноска. Пункт 21 - в редакции приказа Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 08.12.2022 № 36 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

22. Высокотехнологичные, средневысокотехнологичные и среднетехнологичные обрабатывающие производства характеризуются более сложными технологиями, высокими требованиями к квалификации, комплексному обучению и технологической активности. В высокотехнологичных производствах используются передовые быстроменяющиеся технологии с высокими инвестициями в научные разработки, технологическую инфраструктуру, уровень специальных технических навыков и тесного институционального взаимодействия, соответствующие следующим разделам классификации продукции по видам экономической деятельности:

высокотехнологичные:

производство основных фармацевтических продуктов и фармацевтических препаратов;

производство компьютеров, электронного и оптического оборудования;

средневысокотехнологичные:

производство продуктов химической промышленности;

производство электрического оборудования;

производство машин и оборудования, не включенных в другие категории;

производство автотранспортных средств, трейлеров и полуприцепов;

производство прочих транспортных средств;

среднетехнологичные:

производство кокса и продуктов нефтепереработки;

производство резиновых и пластмассовых изделий;

производство прочей неметаллической минеральной продукции;

металлургическая промышленность;

производство готовых металлических изделий, кроме машин и оборудования;

ремонт и установка машин и оборудования.

Сноска. Пункт 22 - в редакции приказа Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 08.12.2022 № 36 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 5. Расчет валового выпуска промышленной продукции (товаров, услуг)

23. В системе показателей статистики промышленного производства центральное место занимают физические показатели, которые используются для характеристики производства конкретных видов продукции. Для сводной характеристики промышленного производства применяются стоимостные показатели, которые позволяют получить сводные итоги деятельности отрасли, обеспечивая сопоставимость разнородных видов продукции.

24. Сводным стоимостным показателем в статистике промышленного производства является валовой выпуск промышленной продукции (услуг), расчет осуществляется в целом по секции, по разделам и группам согласно общей классификации видов экономической деятельности. Расчет валового выпуска производится на уровне отдельных категорий производителей промышленной продукции, в числе которых предприятия с основным и вторичным видом деятельности "Промышленность", индивидуальные предприниматели и крестьянские или фермерские хозяйства, домашние хозяйства. Расчет объема валового выпуска промышленной продукции (услуг) производится на ежемесячной, ежеквартальной и годовой основе.

25. Данные по валовому выпуску промышленной продукции (товаров, услуг) формируются по нефинансовому сектору с учетом скрытой и неформальной деятельности:

где,

- объем валового выпуска продукции в целом по промышленности;

объем валового выпуска продукции нефинансового сектора;

объем произведенной продукции неформального сектора.

Пример расчета валового выпуска промышленной продукции в целом по промышленности приведен в приложении 1 к настоящей Методике.

26. Объем валового выпуска продукции предприятий нефинансового сектора определяется по следующей формуле:

где:

- объем валового выпуска продукции нефинансового сектора юридических лиц и структурных подразделений;

объем произведенной продукции (товарный выпуск) нефинансового сектора с учетом продукции, предназначенной для реализации на сторону;

объем продукции для собственного использования внутри данного заведения;

- стоимость остатков незавершенного производства на начало и на конец отчетного периода;

стоимость сырья, переданного на переработку другим предприятиям.

Пример расчета валового выпуска промышленной продукции нефинансового сектора приведен в приложении 2 к настоящей Методике.

27. Товарный выпуск в действующих ценах по нефинансовому сектору ежемесячно рассчитывается по формуле:

где:

- объем произведенной продукции (товаров, услуг) в действующих ценах по предприятиям с основным и вторичным видом деятельности "Промышленность", индивидуальным предпринимателям, крестьянскими или фермерскими хозяйствами;

- объем произведенной продукции (товаров, услуг) в действующих ценах по средним, крупным и малым (с годовым объемом производства свыше 1 миллиарда тенге) промышленным предприятиям, полученный по данным ежемесячного статистического наблюдения;

- объем произведенной продукции (товаров, услуг) в действующих ценах по малым (за исключением предприятий с годовым объемом производства свыше 1 миллиарда тенге) промышленным предприятиям, полученный по данным ежеквартального статистического наблюдения;

- объем произведенной продукции (товаров, услуг) в действующих ценах по предприятиям с вторичным видом деятельности "Промышленность", полученный по данным ежеквартального статистического наблюдения;

- объем продукции, произведенный индивидуальными предпринимателями, крестьянскими или фермерскими хозяйствами.
Сноска. Пункт 27 - в редакции приказа Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 08.12.2022 № 36 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

28. Объем продукции, произведенный крестьянскими или фермерскими хозяйствами, осуществляющими деятельность, связанную с производством или переработкой сельскохозяйственной продукции, учитывается в объеме продукции индивидуальных предпринимателей и формируется по данным общегосударственного статистического наблюдения о деятельности индивидуальных предпринимателей.

29. Объем валового выпуска продукции нефинансового сектора рассчитывается с учетом досчетов на скрытую деятельность по статистическим причинам, то есть неполный охват предприятий и неполучение отчетности о выпускаемой продукции:

где:

- объем валового выпуска продукции нефинансового сектора, с учетом досчетов скрытой деятельности по статистическим причинам;

- объем валового выпуска продукции нефинансового сектора;

- объем произведенной продукции скрытой деятельности по статистическим причинам.
Сноска. Пункт 29 - в редакции приказа Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 08.12.2022 № 36 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

30. Для определения объема произведенной продукции, скрытой по статистическим причинам, осуществляются досчеты на неполный охват предприятий и неполучение отчетности о выпускаемой продукции:

где:

объем произведенной продукции, скрытой по статистическим причинам;

- объем продукции, произведенный малыми предприятиями за предыдущий год;

количество активных малых предприятий за предыдущий год;

количество малых предприятий, отчитавшихся за предыдущий год;

разность показывает количество предприятий, по которым отсутствуют сведения о выпуске или объем продукции занижен.
31. Исключен приказом Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК от 08.12.2022 № 36 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

32. Для определения объемов неформальной промышленной деятельности используются расчетные методы, основанные на системе выборочных обследований. К неформальному сектору относится производство товаров в домашних хозяйствах, рассчитываемое на основании данных ежеквартальных выборочных обследований бюджетов семей по следующим, характерным для домашних хозяйств, видам деятельности:

производство продуктов питания: переработка и консервирование мяса, и производство мясных изделий; переработка и консервирование рыбы, ракообразных и моллюсков; переработка и консервирование фруктов и овощей; производство растительных и животных масел и жиров; производство молочных продуктов; производство мукомольной промышленности, крахмалов и крахмальных продуктов; производство хлебобулочных и мучных изделий; производство прочих продуктов питания; производство готовых кормов для животных;

производство напитков;

производство текстильных изделий;

производство одежды;

производство деревянных и пробковых изделий, кроме мебели;

производство изделий из соломки и материалов для плетения;

производство прочей неметаллической минеральной продукции.

33. Объем произведенной продукции неформального сектора ежемесячно рассчитывается по формуле:

где:

- объем произведенной продукции неформального сектора;

V ^дом- объем продукции произведенный в домашних хозяйствах в текущем периоде в действующих ценах.

34. Объем продукции, произведенной в домашних хозяйствах текущего периода в действующих ценах рассчитывается по формуле:

где:

V ^дом- объем продукции, произведенной в домашних хозяйствах в текущем периоде в действующих ценах;

объем продукции, произведенной в домашних хозяйствах в текущем периоде в базисных ценах;

I^цен- индекс цен текущего периода к аналогичному периоду базисного года.

35. Объем произведенной продукции домашних хозяйств текущего периода в базисных ценах (в ценах предыдущего года) рассчитывается по формуле:

где:

объем продукции, произведенной в домашних хозяйствах в текущем периоде в базисных ценах;

объем продукции, произведенной в домашних хозяйствах в базисном периоде в базисных ценах;

I^дом- индекс физического объема в домашних хозяйствах текущего периода к аналогичному периоду базисного года.

Приложение 1 к Методике по формированию показателей и расчета валового выпуска промышленной продукции (товаров, услуг)

Пример расчета валового выпуска промышленной (услуг) продукции в целом по промышленности (пример условный)

миллион тенге (далее - млн.тенге)

Наименование видов деятельности	Код	Объем валового выпуска продукции нефинансового сектора, млн. тенге	Объем домашних хозяйств базисного периода в базисных ценах, млн. тенге	Индекс физического объема сектора домашних хозяйств, в %	Объем домашних хозяйств текущего периода в базисных ценах, млн. тенге	Индекс цен, в %	Объем домашних хозяйств текущего периода в действующих ценах, млн. тенге	Объем валового выпуска продукции в целом по промышленности, млн. тенге
А	Б	1	3	4	5=3*4 %	6	7=5*6 %	8=1+7
Промышленность - всего		8 603 053	141 570	83,3	117 928	108,7	128 188	8 731 241
Горнодобывающая промышленность и разработка карьеров	B	4 720 516						4 720 516
Добыча угля и лигнита	05	131 750						131 750
Добыча сырой нефти и природного газа	06	3 788 914						3 788 914
Добыча природного газа	06.2	36 617						36 617
Технические услуги в области добычи нефти и природного газа	09.1	186 708						186 708
Добыча урановой и ториевой руды	07.21	17 110						17 110
Добыча металлических руд	07	490 810						490 810
Прочие отрасли горнодобывающей промышленности	08	68 607						68 607
Обрабатывающая промышленность	C	3 418 407	141 570	83,3	117 928	108,7	128 188	3 546 595
Производство продуктов питания	10	450 460	128 490	82,5	106 004	109,1	115 651	566 111
Производство табачных изделий	12	63 938						63 938
Производство текстильных изделий	13	30 801	9 860	94,2	9 288	106,6	9 901	40 702
Производство кожаной и относящейся к ней продукции	15	3 730						3 730
Производство деревянных и пробковых изделий, кроме мебели; производство изделий из соломки и материалов для плетения	16	8 507	1 320	88,5	1 168	107,1	1 251	9 758
Производство бумаги и бумажной продукции	17	71 310						71 310
Производство кокса и продуктов нефтепереработки	19	327 261						327 261
Производство продуктов химической промышленности	20	93 928						93 928
Производство резиновых и пластмассовых изделий	22	57 617						57 617
Производство прочей не металлической минеральной продукции	23	261 308	1 900	80,3	1 526	96,5	1 472	262 780
Металлургическая промышленность	24	1 686 067						1 686 067
Производство машин и оборудования, не включенных в другие категории	28	113 446						113 446
Производство компьютеров, электронной и оптической продукции	26	66 833						66 833
Производство автотранспортных средств, трейлеров и полуприцепов	29	117 398						117 398
Производство прочих готовых изделий	32	65 803						65 803
Электроснабжение, подача газа, пара и воздушное кондиционирование. Водоснабжение; канализационная система, контроль над сбором и распределением отходов	D и Е	464 130						464 130

Приложение 2 к Методике по формированию показателей и расчета валового выпуска промышленной продукции (товаров, услуг)

Пример расчета валового выпуска промышленной продукции нефинансового сектора (пример условный)

млн. тенге

Наименование видов деятельности	Код	Объем произведенной продукции (товаров, услуг), с учетом продукции, предназначенной для реализации на сторону	Объем продукции для собственного использования внутри данного заведения	Изменение остатков незавершенного производства	Стоимость сырья, переданного на переработку другим предприятиям	Объем валового выпуска продукции нефинансового сектора с учетом скрытой и неформальной деятельности
А	Б	1	2	3	4	5=1+2+3+4
Промышленность - всего		7 624 543	793 456	7 552	125 280	8 550 831
Горнодобывающая промышленность и разработка карьеров	B	4 445 328	269 811	1 150	4 149	4 720 439
Добыча угля и лигнита	05	71 817	59 933			131 750
Добыча сырой нефти и природного газа	06	3 776 625	12 290			3 788 914
Добыча природного газа	06.2	25 140	11 477			36 617
Технические услуги в области добычи нефти и природного газа	09.1	186 659		48		186 708
Добыча урановой и ториевой руды	07.21	16 923		188		17 110
Добыча металлических руд	07	304 264	181 566	830	4 149	490 810
Прочие отрасли горнодобывающей промышленности	08	63 900	4 545	84		68 530
Обрабатывающая промышленность	C	2 764 928	474 093	6 402	121 131	3 366 554
Производство продуктов питания	10	396 661	8 400	248	5 729	411 038
Производство табачных изделий	12	63 414	524			63 938
Производство текстильных изделий	13	26 191	1 883	82	1 489	29 645
Производство кожаной и относящейся к ней продукции	15	2 573	113	-3	1 039	3 722
Производство деревянных и пробковых изделий, кроме мебели; производство изделий из соломки и материалов для плетения	16	6 060	212			6 272
Производство бумаги и бумажной продукции	17	69 574	956	-287	724	70 966
Производство кокса и продуктов нефтепереработки	19	193 098	39 235	-1 140	96 068	327 261
Производство продуктов химической промышленности	20	72 253	20 209	117	1 344	93 923
Производство резиновых и пластмассовых изделий	22	56 608	906	-123		57 392
Производство прочей не металлической минеральной продукции	23	245 237	8 721	67	5 398	259 423
Металлургическая промышленность	24	1 305 413	364 827	6 972	8 085	1 685 297
Производство машин и оборудования, не включенных в другие категории	28	97 907	13 990	424	949	113 271
Производство компьютеров, электронной и оптической продукции	26	65 878	602	8	268	66 756
Производство автотранспортных средств, трейлеров и полуприцепов	29	117 197	137	36	18	117 389
Производство прочих готовых изделий	32	46 865	13 377	-1	20	60 261
Электроснабжение, подача газа, пара и воздушное кондиционирование. Водоснабжение; канализационная система, контроль над сбором и распределением отходов	D и Е	414 288	49 551			463 839

Өнеркәсіптік өнімдердің (тауарлардың, көрсетілетін қызметтердің) көрсеткіштерін қалыптастыру және жалпы шығарылымын есептеу жөніндегі әдістемені бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2017 жылғы 20 желтоқсандағы № 202 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2018 жылғы 3 қаңтарда № 16171 болып тіркелді.

"Мемлекеттік статистика туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабы 5) тармақшасына және Қазақстан Республикасы Президентінің 2020 жылғы 5 қазандағы № 427 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросы туралы ереженің 15-тармағы 20) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда – ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 08.12.2022 № 36 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған Өнеркәсіптік өнімдердің (тауарлардың, көрсетілетін қызметтердің) көрсеткіштерін қалыптастыру және жалпы шығарылымын есептеу жөніндегі әдістеме бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің Өндіріс және қоршаған орта статистикасы басқармасы Заң басқармасымен бірлесіп заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның қазақ және орыс тілдерінде қағаз және электрондық түрдегі көшірмесінің ресми жариялау және Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберілуін;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесінің мерзімді баспасөз басылымдарына ресми жариялауға жіберілуін;

4) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің Өндіріс және қоршаған орта статистикасы басқармасы осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің құрылымдық бөлімшелеріне және аумақтық органдарына жұмыс бабында басшылыққа алу және пайдалану үшін жеткізсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті төрағасының орынбасарына (Г.М. Керімханова) жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің төрағасы

Н. Айдапкелов

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитеті төрағасының 2017 жылғы 20 желтоқсандағы № 202 бұйрығымен бекітілді

Өнеркәсіптік өнімдердің (тауарлардың, көрсетілетін қызметтердің) көрсеткіштерін қалыптастыру және жалпы шығарылымын есептеу жөніндегі әдістеме

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Өнеркәсіптік өнімдердің (тауарлардың, көрсетілетін қызметтердің) көрсеткіштерін қалыптастыру және жалпы шығарылымын есептеу жөніндегі әдістеме (бұдан әрі – Әдістеме) халықаралық стандарттарға сәйкес қалыптастырылатын және "Мемлекеттік статистика туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес бекітілетін статистикалық әдіснамаға жатады.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 08.12.2022 № 36 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Әдістемені Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросы және оның аумақтық бөлімшелері өнеркәсіптік өнімдердің (тауарлардың, көрсетілетін қызметтердің) жалпы шығарылымы көрсеткішін қалыптастыру және есептеу кезінде қолданады.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 08.12.2022 № 36 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3. Әдіснамалық негіз ретінде 2008 жылғы Ұлттық шоттар жүйесі, Біріккен Ұлттар Ұйымының Өнеркәсіп статистикасы бойынша халықаралық ұсынымдар және өнеркәсіп өндірісінің индексі бойынша халықаралық ұсынымдар пайдаланылды.

4. Осы Әдістемеде келесі анықтамалар пайдаланылады:

1) аутсорсинг (сыртқы мердігерлік) – негізгі өндірістік бірліктің (тапсырыс беруші) тауар немесе қызмет өндіру бойынша тапсырыс берушінің толық немесе ішінара қызметін қамтитын негізгі функцияларды басқа өндірістік бірлікке (мердігерге) мердігерлікке беру;

2) мекеме – бұл бір орында болатын және өндірістік қызметтің тек бір ғана түрімен айналысатын немесе негізгі қызмет түріне қосылған құн салығының басым үлесі тиесілі кәсіпорын немесе кәсіпорын бөлігі;

3) өнеркәсіптік өндіріс индексі – өнеркәсіптегі қосылған құнның физикалық мөлшерінің уақыт бойынша өзгерісін көрсететін өнеркәсіптік статистиканың қысқа мерзімді экономикалық көрсеткіші;

4) өнеркәсіптегі жалпы қосылған құн – өндірістік өнім шығарылымы мен аралық тұтыну арасындағы айырмашылық;

5) өнеркәсіп өнімінің жалпы шығарылымы – өнеркәсіптік бірліктердің жалпы өндірістік қызметінің нәтижесі түпкілікті тұтыну үшін кез-келген тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді ескере отырып, осы мекеме шегінде нақты өндірілген немесе көрсетілген, осы мекемеден тыс жерде пайдалану үшін қолжетімді барлық тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің қосынды құны.

5. Өнеркәсіптік мекемелердің жалпымемлекеттік статистикалық байқауларының алғашқы деректері, қызметінің қосалқы түрі "Өндіріс" болып табылатын кәсіпорындар, дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер шаруашылықтары өндірген өнім көлемдері, үй шаруашылықтарындағы шығыстар мен кірістер бойынша зерттеу деректері өндірістік өнім (тауарлар мен көрсетілетін қызметтер) көрсеткіштерін қалыптастыру үшін ақпараттық база болып табылады.

2-тарау. Өнеркәсіп өнімдерінің көрсеткіштерін қалыптастыру көздері

6. Экономикалық қызмет түрлері бойынша өнімдер жіктеуішіне сәйкес өнеркәсіптік статистикаға мына секторлар жатады:

тау-кен өндіру өнеркәсібі мен карьерлерді игеру;

өңдеу өнеркәсібі;

электр энергиясымен, газбен, бумен, ыстық сумен және ауаны кондициялаумен жабдықтау;

сумен жабдықтау;

қалдықтарды жинау, өңдеу және жою, ластануды жою бойынша қызмет.

Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 08.12.2022 № 36 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

7. Өнеркәсіптік өнімнің көрсеткіштерін қалыптастыру үшін статистикалық ақпарат ай сайын былай қалыптастырылады:

жаппай есепке алу: есепті айдағы тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді өндіру мен жөнелту туралы жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың деректері бойынша орта, ірі және шағын (жылдық өндіріс көлемі 1 миллиард теңгеден жоғары) өнеркәсіп кәсіпорындары бойынша;

есепті түрде: шағын (жылдық өндіріс көлемі 1 миллиард теңгеден асатын кәсіпорындарды қоспағанда) өнеркәсіп кәсіпорындары бойынша жете есептеу жүзеге асырылады - соңғы тоқсанға шағын өнеркәсіп кәсіпорындары өндірісінің тоқсандық көлемі 1/3;

қызметінің қосалқы түрі "Өнеркәсіп" болып табылатын кәсіпорындар бойынша (қызметкерлерінің санына қарамастан) - соңғы тоқсанға қызметінің қосалқы түрі "Өнеркәсіп" болып табылатын кәсіпорындардың тоқсандық көлемі 1/3;

дара кәсіпкерлер бойынша – соңғы есепті кезеңге дара кәсіпкерлер қызметі туралы жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың жылдық деректерінің 1/12 бөлігі;

үй шаруашылықтарының секторы бойынша – үй шаруашылықтарының шығыстары мен табыстары бойынша жалпымемлекеттік статистикалық байқау деректері.

Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 08.12.2022 № 36 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3-тарау. Өнеркәсіптік өнімдердің көрсеткіштерін қалыптастыру

1-парагаф. Өнеркәсіптік өндірістің индексі

8. Өнеркәсіптік өндірістің индексін (бұдан әрі - ӨӨИ) есептеу үшін Ласпейрес типіндегі физикалық көлем индексі пайдаланылады, оның арифметикалық нұсқасы b (мұнда b ≤ 0) кезеңінде wi, b салмағын пайдаланумен алынған жеке сандарының

салмақталған орташа қатынасын білдіретін Юнга индексі болып табылады. Юнга индексі салмақ және индексті есептеу (b=0) үшін базистік кезең сәйкес болған кезінде Ласпейрес индексіне тең. Практикада базистік кезең салмағы үшін (b) айтарлықтай ұзақ кезең 0 және t. Салмақты есептеу жылдық кезеңнің шығындары туралы деректерге негізделеді және саны туралы деректер айға алынады және аса кеш жылға жатады.

9. ӨӨИ есептеу келесі формулалар бойынша жүзеге асырылады:

мұндағы,

i_t/b – базистік жылдың орташа айлық көлемімен салыстырғанда t есепті кезеңдегі (айдағы немесе есепті жылдың басынан бастап кезеңдегі) өндірістің өзгеруін сипаттайтын индекстер;

q_t және q_b – тиісінше, есепті және базистік кезеңдердегі өнім мөлшері;

p_b – базистік жылдағы орташа жылдық баға.

мұндағы,

i_t-1/b – базистік жылдың орташа айлық көлемімен салыстырғанда t-1 өткен кезеңдегі (өткен айдағы, өткен жылғы тиісті айдағы немесе өткен жылдың басынан бастап тиісті кезеңдегі) өндірістің өзгеруін сипаттайтын индекстер;

q_t-1 – өткен айдағы, өткен жылғы тиісті айдағы немесе өткен жылдың басынан бастап тиісті кезеңдегі өнім мөлшері;

q_b базистік кезеңдегі өнім мөлшері;

p_b – базистік жылдағы орташа жылдық бағасы.

мұндағы,

i_t/t-1 – (1) және (2) формулаларда есептелген индекстерді бөлу жолымен алынатын t-1 өткен кезеңімен (өткен айымен, өткен жылғы тиісті айымен немесе өткен жылдың басынан бастап тиісті кезеңімен) салыстырғанда t есепті кезеңдегі (айдағы немесе есепті жылдың басынан бастап кезеңдегі) өндірістің өзгеруін сипаттайтын индекстер;

i_t/b – базистік жылдың орташа айлық көлемімен салыстырғанда t есепті кезеңдегі (айдағы немесе есепті жылдың басынан бастап кезеңдегі) өндірістің өзгеруін сипаттайтын индекстер;

i_t-1/b – базистік жылдың орташа айлық көлемімен салыстырғанда t-1 өткен кезеңдегі (өткен айдағы, өткен жылғы тиісті айдағы немесе өткен жылдың басынан бастап тиісті кезеңдегі) өндірістің өзгеруін сипаттайтын индекстер. t-1 кезеңіндегі өндіріс көлемімен t уақыт кезеңіндегі өндіріс көлемін салыстыру базистік жылдың орташа айлық мәнінен осы екі көлемнің ауытқуларын салыстыру арқылы жүзеге асырылады.

10. ӨӨИ есептеуінде құндық шығарылым көлемдерін пайдаланған кезде, физикалық шығарылым көлемдеріне өту үшін сәйкес келетін дефлятор пайдаланылады. Дефляторлау екі компоненттен: баға компоненті және физикалық көлем компонентінен тұратын деректерден физикалық көлем (өнімнің физикалық саны және сапасы) компонентін айқындау арқылы акнықталады. ӨӨИ есептеу кезінде өнеркәсіптік өнім өндірушілерінің баға индексін пайдалану арқылы дефляторлау әдісі қолданылады. ӨӨИ-ін есептеу алгоритмі Өнеркәсіптік өндірістің индексін есептеу әдістемесінде келтірілген.

11. Өнеркәсіптегі қосылған құнның қысқа мерзімдік өзгерісінің ең жақсы аппроксимациясын алу ӨӨИ-ін құру кезіндегі міндет болып табылады. Қосылған құнды есептеу негізін шығарылымның құндық көлемі және физикалық мәндегі шығарылым көрсеткіштері құрайды.

12. Шығарылымның құндық көлемі сол мерзімде өндірілген және мерзімдегі басым бағада бағаланған кезеңде сату үшін де, сондай-ақ өзінің тұтынуы үшін өндірілген тауарларды және көрсетілетін қызметтерді қамтиды. Өндіріс құрылымын өзгертуге әсер ететін процестерді қоспағанда (атап айтқанда, аутсорсинг және аутстаффинг), қосылған құн мен шығарылым көлемі қысқа мерзім ішінде айтарлықтай өзгеріске ұшырамайды.

13. Аутсорсинг үш қалыпта жүзеге асырылады: қосымша функциялардың аутсорсингі, өндіріс процесі бөліктерінің аутсорсингі, барлық өндірістік процестің аутсорсингі. Аутстаффинг кезінде жұмыспен қамту бойынша агенттіктің немесе ұқсас ұйымдардың өнеркәсіптік мекемелерін кадрлық ресурстар ұсынуы жүзеге асырылады.

2-параграф. Өндірістің нақты және құндық мәндегі көлемі

Ескерту. 2-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 08.12.2022 № 36 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

14. Физикалық көріністегі өндіріс көлемі өнімдер өндірісі даналармен, тонналармен, литрлермен өлшенгенде анықталады. Сапалы сипаттамалар қарастырылатын кезеңде өзгермейтін біртекті өнімдер өндірісі кезінде осы тәсіл қолданылады. Тауардың сапалы сипаттамалары оны экономикалық жағынан басқалардан айыруға болады және әр уақытта өзгеруі мүмкін. Өнімдер сапасының өзгерісі өнімдер физикалық көлемінің өзгерісіне кіреді және ӨӨИ есептеу кезінде есепке алынады. Физикалық көріністегі шығарылым гамогендік өнімдер өндірілетін салаларда салаларда өнеркәсіптік өндірісті өлшеген кез пайдаланылады және оның сапасы уақыт өте келе өзгеріссіз қалады.

15. Өндірістің нақты мәндегі көлемі туралы статистикалық ақпарат кәсіпорындар бойынша және сала ауқымында олардың жеке түрлерінің жиынтық қорытындысын алуды қамтамасыз ететін өнімдер атауының белгіленген тізбесіне сәйкес қалыптастырылады. Өндірістің нақты мәндегі көлемі есепке алудың біркелкілігін және деректерді жинақтауды қамтамасыз ететін өлшем бірліктерде өзінің түпкілікті тұтынуы үшін өнімді қоса алғанда жалпы шығарылым бойынша есепке алынады.

Өндірістің нақты мәндегі көлемі туралы көрсеткіштер өнеркәсіптік өнімді өндірумен айналысатын дара кәсіпкерлер мен шаруа немесе фермер қожалықтарының қызметін ескере отырып, шаруашылық жүргізуші субъектілердің толық тобы бойынша есепке алынады.

Ескерту. 15-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 08.12.2022 № 36 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

16. Өндірілген өнеркәсіптік өнімдердің (тауарлардың, көрсетілетін қызметтердің) көлемі құндық мәнде өндіруші кәсіпорындардың бағаларында есептеледі, яғни қосылған құн салығы және акциздер, сауда және өткізу үстемесі, өндірушіден сатып алушыға өнімнің қозғалысына байланысты көлік және басқа да шығыстар есепке алынбайды. Өндірілген өнеркәсіптік өнімнің көлеміне өткізуге арналған өнімнің, одан әрі қайта өңдеуге арналған тауарлардың, өнеркәсіптік сипаттағы жұмыстардың (көрсетілетін қызметтердің) (ағымдағы жөндеуден және меншікті негізгі құралдарға техникалық қызмет көрсетуден басқа) құны енгізіледі. Өнеркәсіптік сипаттағы жұмыстар, көрсетілетін қызметтер өндірілген өнімнің көлеміне олардың құны бойынша, бұл ретте жұмсалған меншікті қосалқы материалдардың құнын қоса алғанда, бірақ тапсырыс берушіден алынған бұйымдар мен материалдардың құнынсыз енгізіледі.

Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 08.12.2022 № 36 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3-параграф. Жөнелтілген өнімнің құндық көріністегі көлемі

17. Жөнелтілген өнімнің құндық көріністегі көлемі – есепті кезеңде аталған мекеменің барлық өндірілген тауарларын сыртқа беруі. Мекеме өндірген тауарлардың санына аталған мекемеден жіберілген материалдардан жасалған басқа да ұйымдардың тауарлары қосылады.

18. Жөнелтілген тауарлардың құны клиенттерге берілген шот-фактураларға енгізілген барлық шығындар қоса алғанда, тұтынушы (жіберілген бағасы немесе жеткізу бағасы) үшін тағайындалған мекеменің бағасы бойынша есептеледі, шығыстар көлік операциялары (аталған мекеменің көлік құралдарымен де жүзеге асқан, сондай-ақ басқа да сыртқы ұйымдар да жүзеге асқан) шығыстарына қатысты жекелеген шоттарға енгізіледі. Осы позициядан қайтарылған ақшалай қаражат, тұтынушыларға ұсынылған қайтарылатын тауарларға бағалық жеңілдіктер, сондай-ақ қайтарма қаптамасының құны шегеріледі. Сату бойынша есептілікте сату көлемдерінен шегерілетін ақшалай нысандағы жеңілдіктер кіреді. Құндық бағалаудан аталған мекеме дайындаған өнімге салынатын барлық баждар және салықтар, соның ішінде клиент үшін шот-фактураға енгізілетін қосылған құн салығы да алынып тасталады.

4-тарау. Өндірістің технологиялық қарқындылығы негізінде өнеркәсіп салаларын жіктеу

19. Өңдеу өнеркәсібінің құрылымдық өзгерістері ең алдымен оның неғұрлым жоғары қосылған құны бар жаңа және жылдам дамып келе жатқан салаларды құру қабілетін көрсетеді. Өңдеу өнеркәсібінің пайдаланылатын салалық жіктеуішінің негізін Ғылыми-зерттеу және тәжірибелі-конструктивтік жетілдіруге арналған салалық шығыстарды қосылған құн мөлшері және өндіріс статистикасымен байланыстыратын Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы жіктеуіші құрайды.

20. Шикізатты өңдеуді негізінен еңбекті көп қажет ететін өндірістік процестер және төмен капитал сыйымдылығымен сипатталатын, технологиялары төмен деңгейлі қызмет түрлері құрайды.

Ескерту. 20-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 08.12.2022 № 36 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

21. Төмен технологиялы өндіріске Экономикалық қызмет түрлері бойынша өнімдер жіктеуішінің төмендегі бөлімдеріне сәйкес келетін, көп капиталды қажет ететін, технологиялары төмен деңгейлі өңдеу өнеркәсібінің саласы жатқызылады:

тамақ өнімдерін өндіру;

сусындар өндіру;

темекі өнімдерін өндіру;

тоқыма бұйымдарын өндіру;

киім өндіру;

былғары және оған жататын өнімдерді өндіру;

жиһаздан басқа, ағаш және тығын бұйымдарын өндіру; сабаннан және тоқуға арналған материалдардан жасалған бұйымдар өндіру;

қағаз және қағаз өнімдерін өндіру;

полиграфиялық қызмет және жазылған ақпарат жеткізгіштерін жаңғырту;

жиһаз өндіру;

өзге де дайын бұйымдар өндіру.

Ескерту. 21-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 08.12.2022 № 36 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

22. Жоғары технологиялы, орта жоғарғы технологиялы және орта технологиялы өңдеу өндірісі неғұрлым күрделі технологиялармен, біліктілікке деген жоғары талаптармен, кешенді оқыту мен технологиялық белсенділікпен сипатталады. жоғары технологиялық өндірістерде ғылыми әзірлемелерге, технологиялық инфрақұрылымға жоғары инвестициялары, арнайы техникалық дағдылардың деңгейі және тығыз институционалдық өзара іс-қимылы бар озық тез өзгеретін, Экономикалық қызмет түрлері бойынша өнімдер жіктеуішінің келесі бөлімдеріне сәйкес келетін технологиялар қолданылады:

жоғары технологиялы:

негізгі фармацевтикалық өнімдер мен фармацевтикалық препараттар өндіру;

компьютерлер, электрондық және оптикалық жабдықтар өндіру;

орта және жоғары технологиялы:

химия өнеркәсібінің өнімдерін өндіру;

электр жабдықтарын өндіру;

басқа топтамаларға енгізілмеген машиналар мен жабдықтар өндіру;

автомобильдер, тіркемелер және жартылай тіркемелер өндіру;

басқа көлік құралдарын өндіру;

орта технологиялы:

кокс және мұнай өңдеу өнімдерін өндіру;

резеңке және пластмасса бұйымдар өндіру;

өзге де бейметалл минералдық өнімдер өндіру;

металлургия өндірісі;

машиналар мен жабдықтардан басқа дайын металл бұйымдарын өндіру;

машиналар мен жабдықтарды жөндеу және орнату.

Ескерту. 22-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 08.12.2022 № 36 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5-тарау. Өнеркәсіптік өнімдердің (тауарлардың, көрсетілетін қызметтердің) жалпы шығарылымын есептеу

23. Өнеркәсіптік өндіріс статистикасы көрсеткіштері жүйесіндегі нақты өнім түрлерін өндірді сипаттау үшін пайдаланылатын физикалық көрсеткіштер орталық орын алады. Өнеркәсіптік өндірістің жиынтық сипаттамалары үшін әр текті өнім түрлерінің салыстырмалылығын қамтамасыз ете отырып сала қызметінің жиынтық қорытындысын алуға мүмкіндік беретін құндық көрсеткіштер қолданылады.

24. Өнеркәсіптік өндіріс статистикасының негізгі жиынтық құндық көрсеткіші өнеркәсіптік өнімдердің (көрсетілетін қызметтердің) жалпы шығарылымы болып табылады, есептеу экономикалық қызмет түрлерінің жіктеліміне сәйкес жалпы секциялар, бөлімдер мен топтар бойынша жүзеге асырылады. Жалпы шығарылымды есептеу өнеркәсіп өнімдерін өндірушілердің жекелеген санаттарының, соның ішінде негізгі және қосалқы қызмет түрі "Өнеркəсіп" болып табылатын кәсіпорындар, дара кәсіпкерлер мен шаруа немесе фермер шаруашылықтары, үй шаруашылықтары деңгейінде жүргізіледі. Өнеркәсіптік өнімдердің (көрсетілетін қызметтердің) жалпы шығарылымын есептеу ай сайынғы, тоқсан сайынғы және жыл сайынғы негізде жүргізіледі.

25. Өнеркәсіптік өнімнің (тауарлар, көрсетілген қызметтер) жалпы шығарылым бойынша деректер жасырын және бейресми қызметін ескере отырып, қаржылық емес сектор бойынша қалыптасады:

мұндағы,

- тұтастай өнеркәсіп саласы бойынша өнімнің жалпы шығарылым көлемі;

- қаржылық емес сектор өнімдерінің жалпы шығарылымы көлемі;

- формальды емес сектор өнімдерінің жалпы шығарылымы;

Өнеркәсіптік өнімнің жалпы шығарылымын жалпы өнеркәсіп бойынша шартты есептеудің мысалы осы Әдістемеге 1-қосымшада келтірілген.

26. Қаржылық емес сектор кәсіпорындары өнімінің жалпы шығарылымының көлемі келесі формуламен анықталады:

мұндағы,

- заңды тұлғалардың және құрылымдық бөлімшелердің қаржылық емес сектордағы өнімдерінің жалпы шығарылым көлемі;

- сыртқа өткізуге арналған өнімді ескеріп, қаржылық емес сектордың өндірілген өнімдер (тауар шығарылымы) көлемі;

V^ізз- аталған мекеме ішінде өзінің пайдалануы үшін өнімдер көлемі;

- есепті кезеңнің басына және аяғына аяқталмаған өндіріс қалдықтарының құны;

V ^{онделме}- басқа кәсіпорындарға өңдеуге берілген өңделме шикізат құны.

27. Қаржылық емес сектор бойынша қолданыстағы бағалардағы тауарлық шығарылым ай сайын мынадай формула бойынша есептеледі:

- негізгі және қосалқы қызмет түрі "Өнеркәсіп" болып табылатын кәсіпорындар, дара кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер шаруашылықтарының қолданыстағы бағадағы өндірілген өнімдерінің (тауарлардың, көрсетілетін қызметтерінің) көлемі;

- ай сайынғы статистикалық байқау деректері бойынша алынған, орта, ірі және шағын (жылдық өндіріс көлемі 1 миллиард теңгеден жоғары) өнеркәсіптік кәсіпорындар бойынша қолданыстағы бағада өндірілген өнім (тауарлар, көрсетілетін қызметтер) көлемі;

- тоқсан сайынғы статистикалық байқау деректері бойынша алынған, шағын (жылдық өндіріс көлемі 1 миллиард теңгеден асатын кәсіпорындарды қоспағанда) өнеркәсіптік кәсіпорындар бойынша қолданыстағы бағадағы өндірілген өнім (тауарлар, көрсетілетін қызметтер) көлемі;

- тоқсан сайынғы статистикалық бақылау деректері бойынша алынған, қосалқы қызмет түрі "Өнеркәсіп" болып табылатын кәсіпорындар бойынша қолданыстағы бағадағы өндірілген өнім (тауарлар, көрсетілетін қызметтер) көлемі;

- дара кәсіпкерлер және шаруа немесе фермер шаруашылықтары өндірген өнім көлемі.
Ескерту. 27-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 08.12.2022 № 36 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

28. Ауылшаруашылық өнімдерін өндіру немесе қайта өңдеумен байланысты қызметті жүзеге асыратын шаруа немесе фермер шаруашылықтары өндірген өнім көлемі дара кәсіпкерлердің өнім көлемінде есепке алынады және дара кәсіпкерлер қызметі туралы жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың деректері негізінде қалыптастырылады.

29. Қаржылық емес сектор өнімдерінің жалпы шығарылым көлемі статистикалық себептер бойынша жасырын қызметке жете есептеумен есептеледі, яғни кәсіпорындарды толық қамтымау және шығарылатын өнім туралы есепті алмау:

мұнда:

- статистикалық себептер бойынша жасырын қызметті жете есептеуді есепке алумен қаржылық емес сектор өнімінің жалпы шығарылым көлемі;

- қаржылық емес сектор өнімінің жалпы шығарылым көлемі;

- статистикалық себептер бойынша жасырын қызметтің өндірілген өнім көлемі.
Ескерту. 29-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 08.12.2022 № 36 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

30. Статистикалық себептер бойынша өндірілген жасырын өнім көлемін анықтау үшін кәсіпорындардың толық қамтылмағандығына және шығарылған өнім туралы есептіліктің алынбағандығын жете есептеу жүзеге асырылады:

мұндағы,

- статистикалық себептер бойынша өндірілген жасырын өнім көлемі;

V_шагын- алдыңғы жылға шағын кәсіпорындар өндірген өнім көлемі;

- алдыңғы жылға белсенді шағын кәсіпорындар саны;

- алдыңғы жылға есеп берген шағын кәсіпорындар саны;

- шығарылым туралы мәліметтері жоқ немесе өнім көлемі төмендетілген кәсіпорындар санының айырмашылығын көрсетеді.
31. Алып тасталды – ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 08.12.2022 № 36 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

32. Қаржылық емес өнеркәсіптік қызметтің көлемін анықтау үшін іріктемелі байқаулар жүйесіне негізделген есептік әдістер пайдаланылады. Қаржылық емес секторға үй шаруашылықтары үшін сипатты келесі қызмет түрлері бойынша жанұя бюджетін тоқсандық іріктемелі зерттейтін деректер негізінде есептелетін үй шаруашылықтарындағы тауарлар өндірісі:

тамақ өнімдерін өндіру: етті қайта өңдеу және консервілеу, ет өнімдерін өндіру; балықты, шаян тәрізділерді және былқылдақ денелілерді өңдеу және консервілеу; жемістер мен көкөністерді өңдеу және консервілеу; өсімдік және мал майы мен тоң майын өндіру; сүт өнімдерін өндіру; ұн тарту өнеркәсібінің өндірісі, крахмалдар және крахмал өнімдерін өндіру; нан және ұн өнімдерін өндіру; басқа да тамақ өнімдерін өндіру; жануарларға арналған дайын азықтарды өндіру;

сусындарды өндіру;

тоқыма өнімдерін өндіру;

киім өндіру;

жиһаздан басқа ағаштан және тоздан жасалған бұйымдарды өндіру;

сабаннан және өруге арналған материалдардан жасалған бұйымдар өндіру;

өзге металл емес минералдық өнімдерді өндіру жатады.

33. Қаржылық емес сектордың өндірген өнімінің көлемі ай сайын мынадай формула бойынша есептеледі:

мұндағы:

- қаржылық емес сектордың өндірген өнімінің көлемі;

V^уй - ағымдағы кезеңде қолданыстағы бағадағы үй шаруашылықтарында өндірілген өнім көлемі.

34. Ағымдағы кезеңде қолданыстағы бағадағы үй шаруашылықтарында өндірілген өнім көлемі мынадай формула бойынша есептеледі:

мұндағы:

V^уй- ағымдағы кезеңде қолданыстағы бағадағы үй шаруашылықтарында өндірілген өнім көлемі;

- ағымдағы кезеңде базисті бағадағы үй шаруашылықтарында өндірілген өнім көлемі;

- базистік жылдың ұқсас кезеңіне ағымдағы кезеңнің баға индексі.

35. Ағымдағы кезеңде базисті бағадағы (алдыңғы жылдың бағасында) үй шаруашылықтары өндірген өнім көлемі мынадай формула бойынша есептеледі:

мұндағы,

- ағымдағы кезеңде базисті бағадағы үй шаруашылықтарында өндірілген өнім көлемі;

- базисті кезеңде базисті бағадағы үй шаруашылықтарында өндірілген өнім көлемі;

І^уй- базистік жылдың ұқсас кезеңіне ағымдағы кезеңнің үй шаруашылықтарындағы нақты көлем индексі.

Өнеркәсіптік өнімдердің (тауарлардың, көрсетілетін қызметтердің) көрсеткіштерін қалыптастыру және жалпы шығарылымын есептеу жөніндегі әдістемеге 1-қосымша

Тұтастай өнеркәсіп бойынша өнеркәсіптік өнімдердің (көрсетілетін қызметтердің) жалпы шығарылымын есептеу мысалы (шартты мысал)

миллион теңге (бұдан әрі – млн.теңге)

Қызмет түрлерінің атауы	Коды	Қаржылық емес сектор өнімінің жалпы шығарылым көлемі, млн.теңге	Базистік кезеңнің базистік бағалардағы үй шаруашылықтарының көлемі, млн. теңге	Үй шаруашылықтары секторының нақты көлем индексі, %-бен	Ағымдағы кезеңнің базисті бағалардағы үй шаруашылықтарының көлемі, млн. теңге	Баға индексі, %-бен	Ағымдағы кезеңнің қолданыстағы бағадағы үй шаруашылықтарының көлемі, млн. теңге	Тұтастай өнеркәсіп бойынша өнімнің жалпы шығарылымы көлемі, млн. теңге
А	Б	1	3	4	5=3*4 %	6	7=5*6 %	8=1+7
Өнеркәсіп - барлығы		8 603 053	141 570	83,3	117 928	108,7	128 188	8 731 241
Тау-кен өндіру өнеркәсібі және карьерлерді қазу	B	4 720 516						4 720 516
Көмір және лигнит өндіру	05	131 750						131 750
Шикі мұнайды және табиғи газды өндіру	06	3 788 914						3 788 914
Табиғи газды өндіру	06.2	36 617						36 617
Мұнай және газды өндіру саласындағы техникалық қызметтер	09.1	186 708						186 708
Уран және торий кенін өндіру	07.21	17 110						17 110
Металл кендерін өндіру	07	490 810						490 810
Тау-кен өндіру өнеркәсібінің өзге де салалары	08	68 607						68 607
Өңдеу өнеркәсібі	C	3 418 407	141 570	83,3	117 928	108,7	128 188	3 546 595
Тамақ өнімдерін өндіру	10	450 460	128 490	82,5	106 004	109,1	115 651	566 111
Темекі өнімдерін өндіру	12	63 938						63 938
Тоқыма бұйымдарын өндіру	13	30 801	9 860	94,2	9 288	106,6	9 901	40 702
Былғары және оған жататын өнімдерді өндіру	15	3 730						3 730
Жиһаздан басқа, ағаштан және тоздан жасалған бұйымдарды өндіру; сабаннан және өруге арналған материалдардан жасалған бұйымдарды өндіру	16	8 507	1 320	88,5	1 168	107,1	1 251	9 758
Қағаз және қағаз өнімдерін өндіру	17	71 310						71 310
Кокс және мұнай өңдеу өнімдерін өндіру	19	327 261						327 261
Химиялық өнеркәсіп өнімдерін өндіру	20	93 928						93 928
Резеңке және пластмасса бұйымдарын өндіру	22	57 617						57 617
Өзге де металл емес минералдық өнімдерді өндіру	23	261 308	1 900	80,3	1 526	96,5	1 472	262 780
Металлургия өнеркәсібі	24	1 686 067						1 686 067
Басқа санаттарға енгізілмеген машиналар мен жабдықтарды өндіру	28	113 446						113 446
Компьютерлерді, электрондық және оптикалық өнімдерді өндіру	26	66 833						66 833
Автокөлік құралдарын, трейлерді және жартылай тіркемелерді өндіру	29	117 398						117 398
Өзге де дайын бұйымдарды өндіру	32	65 803						65 803
Электрмен жабдықтау, газ, бу беру және ауа баптау. Сумен жабдықтау; кәріз жүйесі, қалдықтардың жиналуын және таратылуын бақылау	D Және Е	464 130						464 130

Өнеркәсіптік өнімдердің (тауарлардың, көрсетілетін қызметтердің) көрсеткіштерін қалыптастыру және жалпы шығарылымын есептеу жөніндегі әдістемеге 2-қосымша

Қаржылық емес сектор өнеркәсіптік өнімдерінің жалпы шығарылымын есептеу мысалы (шартты мысал)

млн. теңге

Қызмет түрлерінің атауы	Коды	Сыртқа өткізу үшін тағайындалған өнімдер есебімен өндірілген өнім (тауарлардың, көрсетілетін қызметтердің) көлемі	Осы мекеменің ішінде өзінің қажеттіліктері үшін өнім көлемі	Аяқталмаған өндіріс қалдықтарының өзгерісі	Басқа кәсіпорындарға өңдеуге берілген шикізаттың құны	Жасырын және бейресми қызметі есебімен қаржылық емес сектор өнімінің жалпы шығарылым көлемі
А	Б	1	2	3	4	5=1+2+3+4
Өнеркәсіп - барлығы		7 624 543	793 456	7 552	125 280	8 550 831
Тау-кен өндіру өнеркәсібі және карьерлерді қазу	B	4 445 328	269 811	1 150	4 149	4 720 439
Көмір және лигнит өндіру	05	71 817	59 933			131 750
Шикі мұнайды және табиғи газды өндіру	06	3 776 625	12 290			3 788 914
Табиғи газды өндіру	06.2	25 140	11 477			36 617
Мұнай және табиғи газды өндіру саласындағы техникалық қызметтер	09.1	186 659		48		186 708
Уран және торий кенін өндіру	07.21	16 923		188		17 110
Металл кендерін өндіру	07	304 264	181 566	830	4 149	490 810
Тау-кен өндіру өнеркәсібінің өзге де салалары	08	63 900	4 545	84		68 530
Өңдеу өнеркәсібі	C	2 764 928	474 093	6 402	121 131	3 366 554
Тамақ өнімдерін өндіру	10	396 661	8 400	248	5 729	411 038
Темекі өнімдерін өндіру	12	63 414	524			63 938
Тоқыма бұйымдарын өндіру	13	26 191	1 883	82	1 489	29 645
Былғары және оған жататын өнімдерді өндіру	15	2 573	113	-3	1 039	3 722
Жиһаздан басқа, ағаштан және тоздан жасалған бұйымдарды өндіру; сабаннан және өруге арналған материалдардан жасалған бұйымдарды өндіру	16	6 060	212			6 272
Қағаз және қағаз өнімдерін өндіру	17	69 574	956	-287	724	70 966
Кокс және мұнайды қайта өңдеу өнімдерін өндіру	19	193 098	39 235	-1 140	96 068	327 261
Химиялық өнеркәсіп өнімдерін өндіру	20	72 253	20 209	117	1 344	93 923
Резеңке және пластмасса бұйымдарын өндіру	22	56 608	906	-123		57 392
Өзге де металл емес минералдық өнімдерді өндіру	23	245 237	8 721	67	5 398	259 423
Металлургия өнеркәсібі	24	1 305 413	364 827	6 972	8 085	1 685 297
Басқа санаттарға енгізілмеген машиналар мен жабдықтарды өндіру	28	97 907	13 990	424	949	113 271
Компьютерлерді, электрондық және оптикалық өнімдерді өндіру	26	65 878	602	8	268	66 756
Автокөлік құралдарын, трейлерлерді және жартылай тіркемелерді өндіру	29	117 197	137	36	18	117 389
Өзге де дайын бұйымдарды өндіру	32	46 865	13 377	-1	20	60 261
Электрмен жабдықтау, газ, бу беру және ауа баптау. Сумен жабдықтау; кәріз жүйесі, қалдықтардың жиналуын және таратылуын бақылау	D және E	414 288	49 551			463 839