О внесении изменений и дополнений в приказ Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 14 июня 2017 года № 345 "Об утверждении Правил метеорологического обеспечения гражданской авиации"

Приказ Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 ноября 2018 года № 837. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 5 декабря 2018 года № 17860

В соответствии с пунктом 2 статьи 35 Закона Республики Казахстан от 15 июля 2010 года "Об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Внести в приказ Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 14 июня 2017 года № 345 "Об утверждении Правил метеорологического обеспечения гражданской авиации" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 15358, опубликован в Эталонном контрольном банке нормативных правовых актов Республики Казахстан в электронном виде от 11 августа 2017 года) следующие изменения и дополнения:

в Правилах метеорологического обеспечения гражданской авиации, утвержденных указанным приказом:

подпункт 9) пункта 2 изложить в следующей редакции:

"9) производства и предоставления авиационной климатологической информацией.";

подпункт 8) пункта 3 изложить в следующей редакции:

"8) зональный прогноз GAMET – прогноз, составляемый открытым текстом с сокращениями для полетов на малых высотах, применительно к району полетной информации или его субрайону аэродромным метеорологическим органом, назначенным метеорологическим полномочным органом, и передаваемый аэродромным метеорологическим органам соседних районов полетной информации по соглашению с метеорологическим полномочным органом;";

пункт 3:

дополнить подпунктом 32-1) следующего содержания:

"32-1) центр космической погоды (SWXC) – центр, предназначенный отслеживать и предоставлять консультативную информацию о явлениях космической погоды, которая, как ожидается, может негативно повлиять на высокочастотную радиосвязь, спутниковую связь, системы навигации и наблюдения, основанные на GNSS, и/или представлять радиационный риск для людей, находящихся на борту воздушных судов.

Примечание. Центру космической погоды придается статус глобального и/или регионального;";

дополнить подпунктом 48-1) следующего содержания:

"48-1) модель ИКАО для обмена метеорологической информацией (IWXXM) – модель данных для представления авиационной метеорологической информации;";

дополнить подпунктом 79-1) следующего содержания:

"79-1) полетно-информационное обслуживание – обслуживание, целью которого является предоставление консультаций и информации для обеспечения безопасного и эффективного выполнения полетов.";

пункт 3подпункт 85) изложить в следующей редакции:

"85) облако, значимое для полетов – облако с нижней границей ниже высоты 1500 метров (5000 футов) или ниже наибольшей минимальной высоты в секторе в зависимости от того, что больше, или кучево-дождевое облако или башеннообразное кучевое облако на любой высоте;";

подпункт 94) изложить в следующей редакции:

"94) орган поисково-спасательной службы – общий термин, означающий, при различных обстоятельствах, координационный центр поиска и спасания, вспомогательный центр поиска и спасания или пост аварийного оповещения;";

подпункт 96) изложить в следующей редакции:

"96) оперативная метеорологическая информация (ОРМЕТ) – данные наблюдений и прогнозы, используемые для обеспечения полетов воздушных судов;";

пункт 4 изложить в следующей редакции:

"4. В настоящих Правилах используются следующие сокращения:

САИ – служба аэронавигационной информации;

РДП – районный диспетчерский пункт;

РДЦ – районный диспетчерский центр;

АМС – авиационная метеорологическая станция;

АМИС – автоматизированная метеорологическая измерительная система;

ПАНО – поставщик (и) аэронавигационного обслуживания;

ППП – правила полетов по приборам;

ДПРА – диспетчерский пункт района аэродрома;

КТА – контрольная точка аэродрома;

АДЦ – аэродромный диспетчерский центр;

АДП – аэродромный диспетчерский пункт;

ОВД – обслуживание воздушного движения;

АМО – аэродромный метеорологический орган;

ВНГО – высота нижней границы облаков;

ВСЗП – всемирная система зональных прогнозов;

ВЦЗП – всемирный центр зональных прогнозов;

ВМО – всемирная метеорологическая организация;

МДП – местный диспетчерский пункт;

ДПП – диспетчерский пункт подхода;

ПВП – правила визуальных полетов;

ОВИ – огни высокой интенсивности;

ОМИ – огни малой интенсивности;

РПИ – район полетной информации;

ЦПИ – центр полетной информации;

ВПП – взлетно-посадочная полоса;

ОМС – орган метеорологического слежения;

МРЛ – метеорологический радиолокатор;

РЦЗП – региональные центры зональных прогнозов;

ДПР – диспетчерский пункт руления;

СДП – стартовый диспетчерский пункт;

ДПК – диспетчерский пункт круга;

ATIS – автоматическая передача информации в районе аэродрома

AMSL – над средним уровнем моря;

AIP – сборник аэронавигационной информации;

AGL – над уровнем земли;

AFS – авиационная фиксированная служба;

AFIS – оперативное полетно-информационное обслуживание;

AFTN – сеть авиационной фиксированной электросвязи;

AIRMET – информация AIRMET;

СТА – диспетчерский район;

FIS – полетно-информационное обслуживание;

GAMET – зональный прогноз;

ICAO (ИКАО) – международная организация гражданской авиации;

METAR – регулярные сводки погоды;

MOR – метеорологическая оптическая дальность видимости;

ОРМЕТ – оперативная метеорологическая информация;

QNH – атмосферное давление, приведенное к среднему уровню моря для стандартной атмосферы;

QFE – атмосферное давление на аэродроме, приведенное к уровню порога ВПП;

SIGWX – особые явления погоды;

SIGMET – информация SIGMET;

VAAC – консультативный центр по вулканическому пеплу;

SPECI – специальные сводки погоды;";

пункт 7 изложить в следующей редакции:

"7. ПАНО предоставляют метеорологическое обеспечение для снабжения авиационных пользователей: эксплуатантов, членов летного экипажа, органов ОВД, центров полетной информации (ЦПИ), поисково-спасательных служб, служб аэропортов и других органов, связанных с осуществлением или обеспечением полетов, метеорологической информацией, необходимой для выполнения их функций, с целью содействия безопасному, регулярному и эффективному выполнению полетов.";

пункт 9 изложить в следующей редакции:

"9. Полномочный метеорологический орган (при необходимости) организует проведение совещаний ПАНО с эксплуатантами, органами ОВД и другими службами гражданской авиации по вопросам организации и предоставления метеорологического обеспечения.";

пункт 11 изложить в следующей редакции:

"11. Метеорологическое обеспечение авиационных пользователей осуществляется метеорологическими органами, в соответствии с Инструкцией по метеорологическому обеспечению полетов на аэродроме, которая разрабатывается метеорологическими органами в соответствии с типовой инструкцией по метеорологическому обеспечению полетов на аэродроме, согласно приложению 1 к настоящим Правилам и утверждается руководителем ПАНО, либо руководителем его структурного подразделения/ филиала, по согласованию с органами ОВД, администрацией аэропорта и при необходимости, с другими пользователями.

В отношении Инструкции по метеорологическому обеспечению полетов на аэродроме, являющимся неклассиффицируемым, требуется внесение в Инструкцию той части информации согласно приложению 1 к настоящим Правилам, которая применима к условиям данного аэродрома, и утверждается организацией (лицом), обеспечивающих метеорологическое обеспечение полетов на данном аэродроме.";

пункт 12 изложить в следующей редакции:

"12. ПАНО обеспечивают соблюдение требований ВМО и Правил профессиональной подготовки авиационного персонала, утвержденного приказом исполняющего обязанности Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 24 февраля 2015 года № 159 "Об утверждении Правил профессиональной подготовки авиационного персонала", касающиеся квалификации, компетенции, образования, и профессиональной подготовки авиационного метеорологического персонала.

Примечание: Требования к квалификации, компетенции, образованию и подготовке метеорологического персонала в области авиационной метеорологии приведены в части V "Квалификация и компетенция персонала, занятого в обеспечении метеорологического (погода и климат) и гидрологического обслуживания", в части VI "Образование и подготовка кадров по метеорологии" и в приложении А "Пакеты обязательных программ" тома I "Общие метеорологические стандарты и рекомендуемая практика", "Технический регламент" (ВМО-№ 49).";

пункт 14 изложить в следующей редакции:

"14. Авиационный метеорологический персонал, осуществляющий метеорологическое обеспечение гражданской и экспериментальной авиации в Республике Казахстан, руководствуется должностными инструкциями, разработанными на основе типовых должностных инструкций, утвержденных руководителем ПАНО.

Примечание: Не требуются типовые должностные инструкции для ПАНО, имеющих в своей структуре один метеорологический орган.";

пункты 20 и 21 изложить в следующей редакции:

"20. В связи с изменчивостью метеорологических элементов в пространстве и времени, ограничениями методов наблюдения и ограничениями, вызванными определениями некоторых таких элементов, конкретное значение любого из элементов, указанных в том или ином донесении, понимается получателем как наилучшее приближение к фактическим условиям в момент наблюдения.

Инструктивные указания, касающиеся точности измерений (наблюдений), желательной с точки зрения эксплуатации, приводятся в таблице 1 приложения 2 настоящих Правил.

21. В связи с изменчивостью метеорологических элементов в пространстве и времени, ограничениями методов прогнозирования и ограничениями, вызванными определениями некоторых таких элементов, конкретное значение любого из элементов, указанных в том или ином прогнозе, понимается получателем как наиболее вероятное значение, которое данный элемент будет предположительно иметь в течение прогнозируемого периода. Аналогичным образом, когда в прогнозе указывается время возникновения или изменения какого-либо элемента, то оно понимается как наиболее вероятное время.

Инструктивные указания, касающиеся точности прогнозов, желательной с точки зрения эксплуатации, приводятся в таблице 2 приложения 2 настоящих Правил.";

пункты 25 и 26 изложить в следующей редакции:

"25. Эксплуатанты или члены летного экипажа через органы ОВД уведомляют метеорологические органы о:

1) расписании полетов;

2) планировании выполнения нерегулярных рейсов;

3) задержке рейсов, выполнении их раньше назначенного времени или отмене.

26. Уведомление об отдельных рейсах, направляемое эксплуатантом в метеорологические органы через органы ОВД, в зависимости от типа полетов должно содержать всю или часть следующей информации:

1) аэропорт вылета и расчетное время вылета;

2) пункт назначения и расчетное время прибытия;

3) заданный маршрут полета и расчетное время прибытия на промежуточный (ые) аэродром (ы) и вылета с него (них);

4) необходимые запасные аэродромы;

5) крейсерский эшелон;

6) тип полета (по ПВП или ППП);

7) тип метеорологической информации, требующейся для представления члену летного экипажа (полетная документация или консультация);

8) время проведения консультации и/или представления полетной документации";

Наименование параграфа 5 изложить в следующей редакции:

"Параграф 5. Авиационные метеорологические станции и метеорологические органы";

пункт 32 изложить в следующей редакции:

"32. Авиационная метеорологическая станция (далее – АМС) может являться элементом аэродромного метеорологического органа или представлять собой отдельную структуру для производства метеорологических наблюдений.

АМС представляет собой комплекс стационарного (в случае не классифицируемых аэродромов – передвижного) метеооборудования, а также, при необходимости, подготовленный персонал для его эксплуатации (в соответствии с типовыми программами профессиональной подготовки по метеорологическому обеспечению полетов (для неклассифицируемых аэродромов – персонал, обученный и допущенный к производству наблюдений с помощью оборудования АМС)).

АМС размещаются:

1) на всех категорированных и классифицируемых аэродромах и аэродромах, предназначенных для перевозки пассажиров, выполнения учебных и спортивных полетов;

2) на вертодромах;

3) в местах проведения авиационных работ с высокой интенсивностью полетов, требующих предоставления фактической погоды;

4) в иных местах по решению ПАНО либо авиационных пользователей для улучшения качества метеорологического обеспечения полетов в определенном районе.

АМС выполняют следующие функции:

1) проводят наблюдения за метеорологическими условиями на аэродроме или в установленных местах и обеспечивают передачу результатов наблюдений авиационным пользователям;

2) в случае размещения отдельно от АМО, в соответствии с указанием ПАНО, представляют авиационным пользователям сводки погоды, прогнозы и предупреждения по аэродромам и по маршрутам (районам) полетов, получаемые от других метеорологических органов.";

пункт 33 изложить в следующей редакции:

"33. К метеорологическим органам, непосредственно участвующим в метеорологическом обеспечении гражданской авиации, относятся:

1) АМО, составным элементом которого является одна или несколько АМС;

2) ОМС.";

в пункте 34:

подпункт 3) изложить в следующей редакции:

"3) проводят постоянные наблюдения за метеорологическими условиями на аэродроме и обеспечивают передачу результатов наблюдений авиационным пользователям;";

подпункт 10) изложить в следующей редакции:

"10) проводят сбор авиационной климатологической информации по аэродрому и составляют аэродромные климатологические сводки, аэродромные климатологические таблицы и климатические описания аэродрома;";

подпункт 13) изложить в следующей редакции:

"13) проводят техническую учебу согласно утвержденным планам;";

подпункт 16) изложить в следующей редакции:

"16) проводят занятия по авиационной метеорологии с диспетчерским составом, согласно утвержденным планам органов ОВД, при подготовке к весенне - летнему и осенне - зимнему периодам.";

пункт 36 изложить в следующей редакции:

"36. Официальными данными о фактической и прогностической погоде на аэродроме, на основании которых принимаются решения на вылет, взлет и посадку воздушных судов, являются данные, представленные экипажам (эксплуатантам) метеорологическими органами, органами ОВД, либо автоматизированными системами предполетной подготовки, установленными ПАНО, с учетом особенностей установленных настоящими Правилами.";

пункты 38, 39 и 40 изложить в следующей редакции:

"38. Для неклассифицируемых аэродромов, не имеющих АМО/АМС расположенных на аэродроме, по заявке эксплуатанта аэродрома, ПАНО:

1) определяет один или несколько АМО из числа своих структурных подразделений, для предоставления по мере необходимости метеорологической информации для данного аэродрома;

2) совместно с эксплуатантом аэродрома определяет способы снабжения соответствующего аэродрома и органов ОВД такой информацией;

39. Метеорологическое обеспечение на неклассифицируемых аэродромах, не имеющих АМО/АМС, осуществляется следующим образом:

1) метеорологические наблюдения производятся авиационным персоналом аэродрома, прошедшим специальную подготовку и допущенным к таким наблюдениям;

2) прогнозы, предупреждения и другая информация представляются ближайшим АМО, назначенным по соглашению между ПАНО и пользователями метеорологической информации данного аэродрома. Для передачи метеорологической информации используются имеющиеся средства связи;

40. Дежурная смена метеорологического органа (АМС) подчиняется в оперативном отношении руководителю полетов (старшему смены) органа ОВД по вопросам, связанным с обеспечением безопасности полетов";

пункт 45:

дополнить подпунктом 4-1) следующего содержания:

"4-1) обмениваются информацией SIGMET с другими ОМС;";

дополнить подпунктом 7-1) следующего содержания:

"7-1) передает информацию AIRMET в ОМС соседних РПИ и другие ОМС в соответствии с Инструкцией по метеорологическому обеспечению полетов на аэродроме;";

дополнить пунктами 46-1 и 46-2 следующего содержания:

"46-1. В случае необходимости обязанности ОМС по обслуживанию РПИ/CTA, распределяются ПАНО между двумя или более ОМС по согласованию с метеорологическим полномочным органом после консультации с соответствующим полномочным органом ОВД.

46-2. В целях обеспечения эффективности метеорологического обеспечения органы ОМС могут размещаться совместно с АМО.";

пункт 49 изложить в следующей редакции:

"49. Метеорологические наблюдения проводятся на пунктах, расположенных и оборудованных с целью обеспечения представления данных, характерных для рабочих участков летного поля.";

пункт 52 изложить в следующей редакции:

"52. Уполномоченный орган в сфере гражданской авиации и ПАНО организуют проверки АМС и аэродромных метеорологических органов, с тем, чтобы обеспечить высокое качество наблюдений и правильное функционирование приборов и их индикаторов, их установку и резервирование в соответствии с приложением 3 настоящих Правил.

При этом ПАНО организует поверку метеорологического оборудования АМС, находящихся под его управлением."

пункт 56 изложить в следующей редакции:

"56. На аэродромах с ВПП, предназначенными для выполнения заходов на посадку и посадок по приборам по категориям I, II и III ИКАО, устанавливаются АМИС или дистанционные индикаторы показаний приземного ветра, видимости, дальности видимости на ВПП, высоты нижней границы облаков, температуры воздуха и точки росы и атмосферного давления";

пункты 61, 62, 63, 64, 65 и 66 изложить в следующей редакции:

"61. При переходе от наблюдений по основному прибору, к наблюдениям по резервному прибору, наблюдателями делается запись в журнале наблюдений (дневнике погоды) с указанием времени и причины перехода.

62. При отказе основного и резервного оборудования наблюдатель переходит от инструментальных к визуальным наблюдениям, о чем сообщается дежурному синоптику, органам ОВД и делается запись в журнале наблюдений (дневнике погоды) с указанием времени и причины перехода;

63. ПАНО обеспечивает заключение соглашения (договора или инструкции) между метеорологическим органом и соответствующими службами эксплуатации радиотехнического оборудования и органами ОВД, которое кроме всего прочего, предусматривает:

1) наличие в органах ОВД дисплеев (средства) для отображения метеорологической информации;

2) техническое обслуживание этих дисплеев (средства) отображения метеорологической информации;

3) использование этих дисплеев (средства) отображения метеорологической информации персоналом органов ОВД;

4) по мере и в случае необходимости, предоставление данных дополнительных визуальных наблюдений (например, за метеорологическими явлениями, влияющими на выполнение полета в зонах начального набора высоты и захода на посадку), если (и когда) такие выполняются персоналом органов ОВД для обновления или дополнения информации, предоставленной метеорологической станцией;

5) предоставление метеорологической информации, получаемой с борта воздушных судов, совершающих взлет или посадку (например, о сдвиге ветра);

6) предоставление (при наличии), метеорологической информации, получаемой с помощью наземного метеорологического радиолокатора.

7) предоставление (при наличии), распространение и использование информации, касающейся выброса в атмосферу радиоактивных материалов и токсических химических веществ.

64. Регулярные наблюдения на аэродромах ведутся ежедневно в круглосуточном режиме. Такие наблюдения проводятся с интервалом 30 минут (в сроки 00 и 30 минут каждого часа), при отсутствии полетов - через 1 час (в 00 мин каждого часа).

65. Регулярные наблюдения на неклассифицируемых и временных аэродромах и посадочных площадках, по согласованию с авиационными пользователями проводятся через 1 час (в 00 мин каждого часа), в период полетов.

66. На аэродромах, не работающих в круглосуточном режиме, наблюдения проводятся только в период полетов.

Выпуск местных сводок и сводок METAR начинается, как минимум, за 30 минут до начала полетов и производиться в течение всего периода полетов, включая время, когда аэродром является запасным, а также с учетом требований, налагаемых органами ОВД.";

пункт 68 изложить в следующей редакции:

"68. Метеорологическая информация, предназначенная для передачи на диспетчерские пункты района аэродрома, для включения в радиовещательные передачи ATIS и сообщения D-ATIS и ОВЧ-радиовещательные передачи берется из местных метеорологических регулярных или специальных сводок.

Метеорологическая информация, предназначенная для передачи на диспетчерские пункты РДП/РДЦ, ЦПИ, для включения в радиовещательные передачи VOLMET и сообщения D - VOLMET и ВЧ-радиовещательные передачи берется из сводок METAR или SPESI.

При устной передаче и в радиовещательных передачах метеорологическая информация передается открытым текстом с принятыми сокращениями в терминологии кода METAR.

Примечание. Радиовещательные передачи ATIS, VOLMET и ВЧ (ОВЧ) - радиовещательные передачи осуществляются с использованием стандартной радиотелефонной фразеологии.

Методический материал по стандартной радиотелефонной фразеологии, которую следует использовать при ведении устной передачи и в радиовещательных передачах ATIS, VOLMET и ВЧ (ОВЧ) - радиовещательных передачах, разрабатывается на основании Добавления 1 Руководства по координации между органами обслуживания воздушного движения, службами аэронавигационной информации и авиационными метеорологическими службами (Doc 9377) и других регламентирующих документов ИКАО и НПА и утверждается ПАНО по согласованию с полномочным метеорологическим органом";

пункт 70 изложить в следующей редакции:

"70. На аэродромах, не работающих в круглосуточном режиме, сводки SPECI выпускаются после возобновления выпуска сводок METAR.";

подпункт 5) пункта 72 изложить в следующей редакции:

"5) величина отклонения от средней скорости приземного ветра (порывы) изменилась на 3 метра в секунду (далее – м/с) (5 узлов) или более по сравнению с величиной, указанной в последней сводке, средняя скорость до и/или после изменения составляет 8 м/с (15 узлов) или более;";

в пункте 73:

подпункты 3) и 4) изложить в следующей редакции:

"3) величина отклонения от средней скорости приземного ветра (порывы) возросла на 5 м/с (10 узлов) или более по сравнению с величиной, указанной в последней сводке, средняя скорость до и (или) после изменения составляет 8 м/с (15 узлов) или более;

4) изменения ветра превышают предельные величины в эксплуатационном отношении значения.

Предельные величины устанавливаются АМО по согласованию с органами ОВД и заинтересованными эксплуатантами с учетом изменений ветра, которые:

потребуют смены используемой (ых) ВПП;

свидетельствуют о том, что изменения попутного и бокового компонентов ветра на ВПП превысят значения, являющиеся основными

эксплуатационными пределами для типичных воздушных судов, выполняющих полеты на данном аэродроме;";

подпункт 9) изложить в следующей редакции:

"9) высота нижней границы нижнего слоя облаков протяженностью BKN, OVC увеличивается и достигает или превышает одно или несколько из следующих значений или высота нижней границы нижнего слоя облаков BKN или OVC уменьшается и становится менее одного или нескольких из следующих значений:

30, 60, 150 или 300 метров (100, 200, 500 или 1000 футов);

450 метров (1500 футов) – в случае выполнения значительного числа полетов по ПВП;";

дополнить пунктом 74-1 следующего содержания:

"74-1. В тех случаях, когда время выпуска специальной сводки SPECI совпадает со сроком выпуска регулярной сводки METAR, то выпускается единая сводка METAR.";

подпункт 9) пункта 75 изложить в следующей редакции:

"9) количество облаков, вид облаков (только для кучево-дождевых и башеннообразных кучевых облаков) и высота нижней границы облаков или вертикальная видимость, если они измеряются;";

подпункт 14) пункта 75 изложить в следующей редакции:

"14) группа RMK - информация для пользования внутри страны:

закрытие облаками гор, сопок и других высоких препятствий (для передач ATIS и VOLMET);

обледенение (для местных сводок);

турбулентность (для местных сводок);

QBB (при высоте нижней границы облаков 200 метров/660футов и менее);

давление QFE.

При составлении сводок METAR и SPECI применяются термины и сокращения явлений погоды, применяемые при составлении метеорологических сводок и прогнозов приведенные в приложении 4 настоящих Правил.";

пункт 81 изложить в следующей редакции:

"81. Сводки METAR и SPECI рассылаются в установленные адреса:

1) международных и региональных банков данных ОРМЕТ;

2) АМО Республики Казахстан;

3) региональным центрам, основанным на использовании Интернета, в рамках AFS.";

пункт 82 изложить в следующей редакции:

"82. Местные регулярные сводки передаются органам ОВД, расположенным на аэродроме, и предоставляются эксплуатантам и другим аэродромным потребителям в соответствии с Инструкцией по метеорологическому обеспечению полетов на аэродроме.";

пункт 87 изложить в следующей редакции:

"87. Измеряются среднее направление и средняя скорость приземного ветра и значительные изменения направления и скорости ветра, данные сообщаются в истинных градусах и м/с или узлах.";

пункт 90 изложить в следующей редакции:

"90. Наблюдения за приземным ветром проводятся на высоте 10 метров ±1 м (30 футов ± 3 футов) над уровнем земли.";

пункт 98 изложить в следующей редакции:

"98. Заметная нестабильность наблюдается в случае резкого и устойчивого изменения направления ветра в течение 2 минут на 30 градусов или более при скорости ветра 5 м/с (10 узлов) до и после изменения или изменения скорости ветра на 5 м/с (10 узлов) или более.";

пункт 101 изложить в следующей редакции:

"101. В местных регулярных сводках, местных специальных сводках, сводках METAR и SPECI:

1) указываются единицы измерения, используемые при определении скорости ветра;

2) отклонения от среднего направления ветра за последние 10 минут, если общие изменения составляют 60 градусов или более, указываются следующим образом:

при полном диапазоне изменений 60 градусов или более, но менее 180 градусов и скорости ветра 2 м/с (3 узла) или более, такие изменения направления выражаются в виде 2 экстремальных величин направления, в пределах которых наблюдалось изменение направления приземного ветра;

при полном диапазоне изменений 60 градусов или более, но менее 180 градусов и скорости ветра менее 2 м/с (3 узлов), направление ветра сообщается как переменное без указания среднего направления ветра;

при полном диапазоне изменений 180 градусов или более, направление ветра сообщается как переменное без указания среднего направления ветра;

3) отклонения от средней скорости ветра (порывы), наблюдавшиеся за последние 2 минуты, указываются, если максимальная скорость ветра превышает среднюю скорость на 3 м/с (5 узлов) или более в местных регулярных и специальных сводках и на 5 м/с(10 узлов) или более (за 10 минут) в сводках METAR и SPECI;

4) при сообщении о скорости ветра менее 1 м/с(1 узла), она указывается как "штиль";

5) при сообщении о скорости ветра 50 м/с (100 узлов) или более, она указывается как составляющая 50 м/с (100 узлов);

6) при заметной нестабильности по направлению и /или скорости ветра в 10-минутный период указываются отклонения от среднего направления и средней скорости ветра, произошедшие после такого периода нестабильности.";

подпункт 3) пункта 102 изложить в следующей редакции:

"3) если в сводке указываются отклонения от среднего направления ветра, при полном диапазоне изменений 60 градусов или более, но менее 180 градусов, при скорости ветра менее 2 м/с (3 узлов), включаются две экстремальные величины направления приземного ветра, в пределах которых наблюдалось изменение ветра;";

пункты 106 и 107 изложить в следующей редакции:

"106. При невозможности определения ветра на высотах инструментальным способом составляется прогностический ветер на уровне аэродромного круга полетов. Для уточнения ветра на уровне аэродромного круга полетов используется данные о ветре, полученные с борта воздушных судов и/или данные аэрологических станции (при наличии), расположенных в радиусе 10 километров.

107. Наблюдения за видимостью проводятся с использованием инструментальных средств или визуально с использованием установленных и подобранных дневных и ночных естественных ориентиров видимости, до которых известно расстояние.

Визуальные наблюдения за видимостью производятся в сторону ВПП, при этом уровень глаз наблюдателя должен находиться на высоте 1,5-5,0 метров от поверхности земли.

Места для визуальных наблюдений за видимостью обеспечивают просмотр ВПП и, по возможности, других частей летного поля для определения значений видимости в других направлениях.

Схемы ориентиров видимости подготавливаются метеорологическими органами и вносятся в Инструкцию по метеорологическому обеспечению полетов на аэродроме.";

пункт 112 изложить в следующей редакции:

"112. На аэродромах, не оборудованных системами посадки, визуальные наблюдения за видимостью производятся как в сторону ВПП, так и в других направлениях. В сводку погоды включается значение видимости, определенное в направлении рабочего курса ВПП. Наименьшее значение в любом другом направлении, если оно меньше значения, включенного в сводку, сообщается диспетчерам ОВД и дежурному синоптику (с указанием одного из восьми направлений по компасу).";

подпункт 1) пункта 114 изложить в следующей редакции:

"1) если наблюдения за видимостью ведутся с нескольких мест вдоль ВПП, как указано в пунктах 109 и 110 настоящих Правил, вначале указываются значения, репрезентативные, для зоны приземления и значения, репрезентативные для средней точки и дальнего конца ВПП, причем указываются места, для которых эти значения являются репрезентативными;";

подпункт 1) пункта 116 изложить в следующей редакции:

"1) 1 минута для местных регулярных и специальных сводок и дисплеев, на которых отображаются данные о видимости, используемых органами ОВД;";

пункт 132 изложить в следующей редакции:

"132. При использовании инструментальных систем для оценки дальности видимости на ВПП расчеты следует производить отдельно для каждой имеющейся ВПП. Дальность видимости на ВПП не должна рассчитываться при силе света огней, составляющей 3 % или менее от максимальной располагаемой силы света огней на ВПП. Применительно к местным регулярным и специальным сводкам для расчетов следует использовать следующую силу света огней:

1) для ВПП с включенными огнями: сила света огней, фактически используемая на данной ВПП;

2) для ВПП с выключенными огнями (или с наименьшей регулировкой силы света в ожидании возобновления полетов): оптимальная сила света огней, соответствующая использованию в эксплуатации при преобладающих условиях.

В сводках METAR и SPECI следует указывать дальность видимости на ВПП, основанную на максимальной располагаемой силе света огней на ВПП.";

подпункт 3) пункта 141 изложить в следующей редакции:

"3) если наблюдения за дальностью видимости на ВПП ведутся для нескольких участков на ВПП, независимо от наличия оборудования систем для захода на посадку и посадки, в начале сводки указываются величина, репрезентативная для зоны приземления, а затем указывается величины, репрезентативные для середины и конца ВПП, и места, для которых эти величины являются репрезентативным, обозначаются;";

подпункт 1) пункта 149 изложить в следующей редакции:

"1) осадки:

морось (DZ), дождь (RA), снег (SN), снежные зерна (SG), ледяная крупа (PL);

ледяные иглы (IС), мельчайшие ледяные кристаллы во взвешенном состоянии, называемые алмазной пылью (сообщается при видимости 5000 метров или менее, связанной с этим явлением);

град (GR) сообщается при диаметре самых крупных градин в размере 5 мм или более;

мелкий град и/или снежная крупа (GS) при диаметре самых крупных градин в размере менее 5 миллиметров;";

пункт 164 изложить в следующей редакции:

"164. В местных регулярных и специальных сводках и в передачах ATIS сведения:

1) о высоте нижней границы облаков сообщаются в величинах:

кратных 5 метрам (17 футов) до высоты 30 метров (100 футов), включая эту высоту и кратных 10 метров (33 фута) в диапазоне от 30 метров (100 фут) до 3000 метров (10 000 футов) и более;

или кратных 10 метрам (33 фута) до высоты 3000 метров (10 000 футов) и более;

2) о вертикальной видимости сообщаются в величинах:

кратных 5 метрам (17 футов) до высоты 30 метров (100 футов), включая эту высоту и кратных 10 метров (33 фута) в диапазоне от 30 метров (100 фут) до 600 метров (2000 фут);

или кратных 10 метрам (33фут) до высоты 600 метров (2000 фут).";

пункт 165 изложить в следующей редакции:

"165. В местных регулярных сводках, местных специальных сводках и сводках METAR и SPECI:

1) количество облаков указывается с использованием сокращений "FEW" (мало 1-2 октанта), "SCT" (рассеянные 3-4 октанта), "BKN" (разорванные 5-7 октантов) или "OVC" (сплошные 8 октантов);

2) кучево-дождевые и (или) башеннообразные кучевые облака указываются с использованием сокращений СВ и TCU соответственно;

3) вертикальная видимость указывается в величинах, кратных 30 метрам (100 футам), в сводках METAR и SPECI, и в местных регулярных и специальных сводках указывается в соответствии с пунктом 164 настоящих Правил;

4) если облака, значимые для полетов, отсутствуют и вертикальная видимость является неограниченной, а сокращения CAVOK для описания условий погоды не подходит, используется сокращение NSC (нет значительной облачности);

5) при наблюдении нескольких слоев облаков или облачности в виде отдельных массивов облаков, значимых для полетов, количество и высота нижней границы облаков указываются в порядке возрастания высоты нижней границы облаков и согласно следующим критериям:

самый низкий слой или массив, независимо от количества, указывается соответственно как FEW, SCT, BKN или OVC;

следующий слой или массив, покрывающий более 2/8 небосвода, указывается соответственно как SCT, BKN или OVC;

следующий более высокий слой или массив, покрывающий более 4/8 небосвода, указывается соответственно как BKN или OVC;

кучево-дождевые и (или) башеннообразные кучевые облака, когда они наблюдаются, но не отражены в информации, перечисленной выше;

6) когда нижняя граница облаков размыта, разорвана или быстро изменяется, в сводке указывается минимальная высота нижней границы облаков или его частей;

7) когда отдельный слой (массив) состоит из кучево-дождевых и (или) башеннообразных кучевых облаков с общей нижней границей, вид облаков указывается в сводке как кучево-дождевые облака.

Башеннообразные кучевые облака свидетельствуют о наличии мощных кучевых облаков, имеющих большую вертикальную протяженность.";

подпункт 3) пункта 168 изложить в следующей редакции:

"3) при обнаружении автоматической системой наблюдения кучево-дождевых и башеннообразных кучевых облаков и невозможности определения количества облаков и ВНГО сведения о количестве облаков и ВНГО заменяются знаком "///";";

пункт 169 изложить в следующей редакции:

"169. При отказе основного и резервного датчиков ВНГО, отсутствии инструментальных средств на неклассифицируемых и временных аэродромах и посадочных площадках, наличии значительных разрывов в слое облачности и когда ее высота не может быть измерена, ВНГО оценивается по данным экипажей воздушных судов или визуально по форме и видам облачности.

При этом визуальная оценка ВНГО может производиться наблюдателем посредством сравнения с высотой естественных и/или искусственных ориентиров, высота которых относительно уровня аэродрома известна.";

пункт 179 изложить в следующей редакции:

"179. При установлении барометра выше или ниже уровня 2 метра от порога ВПП в измеренное значение вводится поправка на разность высот. Учитывается данные о разности высот между барометром ("нулем" ртутного столба) и соответствующим порогом ВПП.";

пункты 222 и 223 изложить в следующей редакции:

"222. В местных регулярных и специальных сводках и в сообщениях ATIS информация с борта воздушных судов о сдвиге ветра сохраняется в течение 30 минут, о наличии обледенения и турбулентности в течение 2 часов, затем автоматически отменяется при отсутствии новой информации об их наличии.

223. Для метеорологического обеспечения гражданской авиации метеорологические органы выпускают прогнозы по аэродрому, в кодовой форме TAF.";

пункт 227 изложить в следующей редакции:

"227. Прогнозы по аэродрому и коррективы к ним выпускаются в виде прогнозов TAF и включают следующую информацию в указанном порядке:

1) идентификатор типа прогноза;

2) указатель местоположения;

3) время выпуска прогноза;

4) идентификатор отсутствующего прогноза, когда это применимо;

5) дату и период действия прогноза;

6) идентификатор аннулированного прогноза, когда это применимо;

7) приземный ветер;

8) видимость;

9) явления погоды;

10) облачность;

11) максимальная и минимальная температуры воздуха, ожидаемые в период действия прогноза TAF, и соответствующее время достижения этих величин (указывается только в прогнозах на 24 часа);

12) ожидаемые значительные изменения одного или нескольких из этих элементов в течение периода действия

Примечание: Указываемая в TAF видимость соответствует прогнозируемой преобладающей видимости, если на аэродроме выполняются требования пункта 121 настоящих Правил. В остальных случаях указываемая в TAF видимость соответствует прогнозируемой минимальной видимости.";

подпункт 4) пункта 242 изложить в следующей редакции:

"4) пыльный, песчаный или снежный поземок;";

пункт 245 изложить в следующей редакции:

"245. При включении групп изменения в прогнозы TAF или внесении в них коррективов, используются следующие критерии:

1) в соответствии с прогнозом среднее направление приземного ветра изменится на 60 градусов или более при средней скорости до и (или) после изменения 5 м/с (10 узлов) или более;

2) в соответствии с прогнозом средняя скорость приземного ветра изменится на 5 м/с (10 узлов) или более;

3) в соответствии с прогнозом отклонение от средней скорости приземного ветра (порывы) возрастҰт на 5 м/с (10 узлов) или более при средней скорости до и/или после изменения 8 м/с (15 узлов) или более;

4) в соответствии с прогнозом изменение приземного ветра превысит важные в эксплуатационном отношении значения, предельные величины устанавливаются АМО в консультации с соответствующим органом ОВД и заинтересованными эксплуатантами с учетом изменений ветра, которые:

потребуют смены используемой (ых) ВПП;

свидетельствуют о том, что изменение попутного и бокового компонентов на ВПП превысит значения, являющиеся основными эксплуатационными пределами для типичных воздушных судов, выполняющих полеты на данном аэродроме;

5) в соответствии с прогнозом видимость улучшится и достигнет или превысит одно, или несколько из следующих значений или в соответствии с прогнозом видимость ухудшится и станет менее одного или нескольких из следующих значений:

150, 350, 600, 800,1500 или 3000 метров;

5000 метров – в случае выполнения значительного числа полетов по ПВП;

6) прогнозируется начало или прекращение, или изменение интенсивности любого из следующих явлений погоды или их сочетаний:

замерзающие осадки;

умеренные или сильные осадки (включая ливневого типа);

гроза;

пыльная буря;

песчаная буря;

7) прогнозируется начало или прекращение любого из следующих явлений погоды или их сочетаний:

замерзающий туман;

ледяные иглы;

пыльный, песчаный или снежный поземок;

пыльная низовая метель, песчаная низовая метель или снежная низовая метель;

шквал;

воронкообразное облако (торнадо или смерч).

8) в соответствии с прогнозом высота нижней границы нижнего слоя или массива облаков протяженностью BKN или OVC увеличится и достигнет или превысит одно, или несколько из следующих значений или в соответствии с прогнозом высота нижней границы нижнего слоя или массива облаков протяженностью BKN и OVC уменьшится и станет менее одного или нескольких из следующих значений:

30, 60, 150 или 300 метров (100, 200, 500 или 1000 футов);

450 метров (1500 футов) – в случае выполнения значительного числа полетов по ПВП;

9) в соответствии с прогнозом количество слоя или массива облаков ниже 450 метров (1500 футов) изменится:

от NSC, FEW или SCT до BKN или OVC;

от BKN или OVC до NSC, FEW или SCT;

10) в соответствии с прогнозом вертикальная видимость улучшится и достигнет или превысит одно или несколько из следующих значений или в соответствии с прогнозом вертикальная видимость ухудшится и станет менее одного или нескольких из следующих значений;

30, 60, 150 или 300 метров (100, 200, 500 или 1000 футов);

11) любые другие критерии, основанные на эксплуатационных минимумах данного аэродрома и согласованные между ПАНО и заинтересованными эксплуатантами.";

пункт 268 изложить в следующей редакции:

"268. Для метеорологического обеспечения полетов на малых высотах АМО выпускаются зональные прогнозы погоды, составленные в формате кода GAMET. Формат и содержание кода GAMET, приведены в приложении 5 настоящих Правил и в образце для составления прогнозов GAMET таблицы А5-3 Добавления 5 в приложении 3 ИКАО.";

пункт 282 изложить в следующей редакции:

"282. По предварительной заявке экипажей воздушных судов при выполнении авиационных работ для передачи по речевой связи зональные прогнозы могут составляться открытым текстом.";

пункт 314 изложить в следующей редакции:

"314. Между ОМС и соответствующим РДЦ осуществляется координация в целях обеспечения согласованности информации о вулканическом пепле, включаемой в сообщения SIGMET и NOTAM.";

в пункте 320:

исключить подпункт 4);

подпункт 6) изложить в следующей редакции:

"6) международным и региональным банкам данных OPMET";

пункт 326 изложить в следующей редакции:

"326. ОМС, зона ответственности которого охватывает несколько РПИ и (или) диспетчерских районов (СТА), выпускает отдельные сообщения AIRMET для каждого РПИ и (или) диспетчерского района (СТА) в своей зоне ответственности.";

пункт 330 изложить в следующей редакции:

"330. Порядковый номер отражает количество сообщений AIRMET, выпущенных с 00.01 UTC текущего дня по РПИ/(СТА).";

пункт 335 изложить в следующей редакции:

"335. Предупреждения по аэродрому выпускаются АМО на английском и/или русском языках и рассылаются пользователям в соответствии с Инструкцией по метеорологическому обеспечению на аэродроме. Предупреждения по аэродрому выпускаются не ранее, чем за 3 часа до начала периода действия. Порядок составления указан в приложении 10 к настоящим Правилам.";

пункт 345 изложить в следующей редакции:

"345. Для оценки интенсивности сдвига ветра используются следующие критерии:

сдвиг ветра слабый - до 2 м/с (4 узлов) включительно на 30 метров (100 футов) высоты;

сдвиг ветра умеренный - свыше 2 м/с (4 узлов) до 4 м/с (8 узлов) включительно на 30 метров (100 футов) высоты;

сдвиг ветра сильный – свыше 4 м/с (9 узлов) до 6 м/с(12 узлов) включительно на 30 метров (100 футов) высоты;

сдвиг ветра очень сильный – свыше 6 м/с (12 узлов) на 30 метров (100 футов) высоты.";

пункт 358 изложить в следующей редакции:

"358. Предупреждения по маршрутам и районам полетов ниже эшелона 100 (или ниже эшелона полета 150 в горных районах, или ниже эшелона, установленного органами ОВД) выпускаются в связи с фактическим и (или) ожидаемым возникновением одного из указанных ниже явлений:

фронтальная или внутримассовая гроза;

фронтальный шквал и смерч;

град;

замерзающие осадки;

умеренное или сильное обледенение;

умеренная или сильная турбулентность;

песчаная или пыльная буря;

скорость ветра у земли 15 м/с (30 узлов) и более независимо от направления;

видимость менее 5000 метров;

нижняя граница облачности менее 300 метров (1000 футов);

кучево-дождевые и башеннообразные облака.";

Наименования главы 7 изложить в следующей редакции:

"Глава 7. Метеорологическое обеспечение эксплуатантов и членов экипажей воздушных судов";

в пункте 364:

подпункт 4) изложить в следующей редакции:

"4) прогнозы для взлета (по запросу);

дополнить подпунктом 11) следующего содержания:

"11) консультативную информацию о космической погоде по всему маршруту (при наличии)";

пункт 372 изложить в следующей редакции:

"372. Метеорологическая информация, предназначенная для экипажей воздушных судов, на аэродромах имеющих только АМС, подготавливаются АМО, в зону ответственности которого входит данный аэродром, либо по договоренности между двумя ПАНО.

Процедуры, порядок и способы передачи данной информации устанавливаются Инструкциями по метеорологическому обеспечению полетов на аэродромах соответствующих АМС и АМО.

Метеорологическая информация, необходимая для экипажей воздушных судов, осуществляющих полеты на посадочных площадках, запрашивается у АМО непосредственно командиром воздушного судна через органы ОВД или напрямую по имеющимся каналам связи.";

пункт 375 изложить в следующей редакции:

"375. Обеспечение метеорологической информацией экипажей вылетающих воздушных судов производится на основании суточных планов полета, а отдельных рейсов, не указанных в плане - на основании дополнительных заявок (передаваемых через телефон, интернет или другие средства связи), передаваемых АМО через органы ОВД или напрямую не позднее 30 минут до планируемого времени вылета.

Заявки содержат следующие сведения:

1) планируемое время вылета;

2) планируемое время прибытия на аэродром назначения;

3) маршрут полета и планируемое время прибытия на промежуточный аэродром, и время вылета с него;

4) запасные аэродромы;

5) эшелон и высоту полета;

6) тип полета (ППП или ПВП).";

в пункте 385:

подпункт 8) изложить в следующей редакции:

"8) информацию, полученную с помощью наземных метеорологических радиолокаторов (при наличии);";

дополнить подпунктом 11) следующего содержания:

"11) консультативную информацию о космической погоде по всему маршруту (при наличии).";

пункт 388 изложить в следующей редакции:

"388. После прохождения метеорологической консультации в офисе АМО командир воздушного судна расписывается на бланке и/или журнале регистрации прохождения консультации. В случае получения консультации по телефону отметку в журнале производит синоптик. В журнале указывается бортовой номер, номер рейса, аэродром посадки и время вылета, а также время консультации.";

пункты 393 и 394 изложить в следующей редакции:

"393. Сводки METAR и SPECI (включая прогнозы типа "тренд"), TAF, GAMET, SIGMET, AIRMET и консультативная информация о вулканическом пепле, тропических циклонах и о космической погоде (при наличии) представляются в соответствии с образцами, приведенными в содержании прогнозов GAMET приложения 5, в содержании и порядке элементов сообщений SIGMET и AIRMET приложения 6 и в образце для составления сообщений SIGMET и AIRMET приложения 8 к настоящим Правилам.

Такая метеорологическая информация, полученная от других метеорологических органов, включается в полетную документацию без изменений.

394. Полетная документация, которая должна предоставляться, включает информацию, перечисленную в подпунктах 1) (ветер и температура, явления SIGWX), 2), 3), 5), 6), 7) и 11) пункта 364 настоящих Правил.

Полетную документацию для полетов продолжительностью 2 часа или менее после кратковременной промежуточной посадки или разворота ограничивают информацией по запросу членов летного экипажа.

Для полетов, полетное время которых превышает 3 часа, требуется представлять более одной карты, чтобы период полетной документации соответствовал продолжительности полета. Соответственно, для полета, время которого составляет 7 часов (с 1200 до 1900 UTC), потребуются карты ветра на высотах и температуры воздуха на высотах для трех периодов времени действия данных (1200, 1500 и 1800 UTC) и прогнозы SIGWX для двух периодов времени действия данных (1200 и 1800 UTC).";

пункт 401 изложить в следующей редакции:

"401. Полетная документация в отношении прогнозов TAF во всех случаях включает прогнозы TAF по аэродрому вылета и аэродрому намеченной посадки. В полетную документацию включаются прогнозы TAF по одному или нескольким запасным аэродромам.";

пункт 402 изложить в следующей редакции:

"402. При существенном отличии метеорологической информации, предназначенной для включения в полетную документацию, от информации, предоставленной для предполетного планирования и перепланирования в ходе полета, об этом незамедлительно уведомляется экипаж (при необходимости через органы ОВД) или эксплуатант (его представитель) и ему предоставляется уточненная информация.";

пункт 419 изложить в следующей редакции:

"419. Перед началом авиационных работ на оперативной точке (неклассифицируемых, временных аэродромах, посадочных площадках), где нет АМО и не производятся метеорологические наблюдения экипаж воздушного судна сообщает диспетчеру органа ОВД сведения о фактической погоде для передачи АМО, ответственному за составление прогнозов. Экипаж воздушного судно визуально оценивает видимость по естественным ориентирам, а для оценки параметров ветра использует ручные анемометры и ветроизмерители (при наличии). Для определения ВНГО допускается проведение воздушной разведки или ВНГО оценивается визуально.";

пункт 429 изложить в следующей редакции:

"429. Метеорологическое обеспечение полетов вертолетов на морские суда и платформы в открытом море осуществляется на основании заявок эксплуатанта (по соглашению с ПАНО).";

пункт 430 изложить в следующей редакции:

"430. В период полетов, эксплуатантом обеспечивается передача в адрес метеорологического органа данных о состоянии погоды в районе нахождения морского судна (платформы), в частности информации о направлении и скорости ветра, видимости, явлениях погоды, форме и высоте нижней границы облаков, температуре и атмосферном давлении.";

пункт 442 изложить в следующей редакции:

"442. Метеорологическая информация в сообщениях D-VOLMET или в радиовещательных передачах VОLМЕТ (при их наличии), а также при осуществлении FIS передается в соответствии с положениями, изложенными в главе 9 настоящих Правил.";

пункт 447 изложить в следующей редакции:

"447. ОМС, взаимодействует с МДП (ЦПИ) и РДЦ, обслуживающим РПИ, для обеспечения их метеорологической информацией.";

пункт 456 изложить в следующей редакции:

"456. Сводки METAR/SPECI, прогнозы TAF по другим аэродромам, а также информация SIGMET, AIRMET по другим РПИ предоставляются РПИ, АДЦ/РДЦ и ЦПИ.";

пункт 462 изложить в следующей редакции:

"462. В аэропортах, где из-за условий размещения не обеспечивается присутствие дежурного метеоролога на консультации смены диспетчеров службы ОВД и аэропорта, метеорологическая консультация предоставляется с использованием имеющихся средств связи.";

пункт 464 дополнить подпунктами 3) и 4) следующего содержания:

"3) предупреждениями по аэродрому;

4) прогнозами TAF и коррективами к ним по своему аэродрому.";

пункт 467 изложить в следующей редакции:

"467. ОМС/АМО снабжает МДП/ЦПИ, следующей информацией:

1) местными регулярными и специальными сводками, включая прогнозы типа "тренд";

2) сводками METAR, SPECI, по аэродромам посадки и запасным (по запросу);

3) прогнозами TAF и коррективами к ним по своему аэродрому, прогнозами по маршрутам и районам полетов и зональными прогнозами GAMET;

4) предупреждениями по аэродрому, предупреждениями и оповещениями о сдвиге ветра, предупреждениями по районам полетов;

5) прогнозами ТАF и коррективами к ним по аэродромам посадки и запасным (по запросу);

6) данными МРЛ (при наличии);

7) информацией SIGMET (влияющей на безопасность полетов на малых высотах) и (или) AIRMET, соответствующими специальными донесениями с бортов воздушных судов, не включенными в данные сообщения;

8) полученной информацией об облаке вулканического пепла, которая не была включена к этому моменту в информацию SIGMET и (или) AIRMET;

9) любой дополнительной метеорологической информацией, согласованной между ОМС/АМО и органом ОВД;

10) о выбросе радиоактивных материалов в атмосферу (при наличии таких данных).";

пункт 468 изложить в следующей редакции:

"468. Соответствующий ОМС/АМО снабжает РДЦ/ЦПИ следующей метеорологической информацией:

1) сводками METAR и SPECI, включая прогнозы типа "тренд", в том числе текущими данными о давлении по аэродромам и другим точкам, прогнозами TAF и коррективами к ним, охватывающими РПИ или СТА, и по запросу РДЦ, охватывающими аэродромы в соседних РПИ;

2) прогнозами ветра и температуры воздуха на высотах, прогнозами особых явлений погоды по маршруту полета с коррективами к ним, в частности таких явлений, которые воспрепятствуют выполнению полета по ПВП, информацией SIGMET и AIRMET, специальными донесениями с бортов воздушных судов по РПИ или СТА и, по запросу РДЦ, по соседним РПИ;

3) данными МРЛ (при наличии);

4) прочей метеорологической информацией, запрошенной РДЦ для удовлетворения требований со стороны воздушных судов, находящихся в полете, если соответствующий ОМС/АМО запрошенной информацией не располагает, он обращается за помощью к другому метеорологическому органу;

5) полученной информацией об облаке вулканического пепла, в отношении которой сообщение SIGMET еще не было выпущено;

6) консультативной информацией о вулканическом пепле, выпускаемой VAAC в его районе ответственности;

7) получаемой информацией об аварийном выбросе радиоактивных материалов в атмосферу (по согласованию между соответствующими ОМС и РДЦ).";

пункты 476 и 477 изложить в следующей редакции:

"476. При получении от соответствующего органа ОВД сигнала оповещения "Тревога" о произошедшем на аэродроме (в районе аэродрома) авиационном происшествии или инциденте, АМО/АМС проводит полный комплекс метеорологических наблюдений за фактической погодой, результаты которых отображаются на средствах отображения метеорологической информации и/или передаются по телефону и регистрируются в дневнике погоды с указанием фамилии лица, производившего наблюдения.

477. В связи с авиационным происшествием или инцидентом метеорологический орган (или АМС) по запросу предоставляет:

1) комиссии по расследованию, копию комплекта полетной документации, который был представлен членам летного экипажа при прохождении консультации, или показан им в качестве полетной документации;

2) органу ОВД для первоначального сообщения информацию, характеризующую метеорологические условия на момент события.";

пункт 481 изложить в следующей редакции:

"481. Информация, указанная в пункте 480 настоящих Правил, предоставляется на основании соглашения с САИ, в котором определяются сроки, объем и качество метеорологической информации, а также методы ее передачи.";

пункт 485 изложить в следующей редакции:

"485. Средства электросвязи между метеорологическими органами и ЦПИ, РДЦ, координационными центрами поиска и спасания и станциями авиационной электросвязи обеспечивают возможность:

1) связи по прямому речевому каналу, при этом скорость установления связи является достаточной с целью установления связи с нужными точками в пределах 15 секунд, включая коммутацию;

2) буквопечатающей связи при требовании получателями информации записи данных, время передачи сообщения не превышает 5 минут, включая ретрансляцию.";

пункт 533 изложить в следующей редакции:

"533. Метеорологический орган организует сбор и хранение необходимых данных наблюдений и готовит аэродромные климатологические таблицы и сводки для всех аэродромов, расположенных на территории Республики Казахстан.

Аэродромные климатологические таблицы и сводки предоставляются эксплуатантам и авиационным потребителям по запросу.";

пункт 544 изложить в следующей редакции:

"544. АМО подготавливают климатологическую информацию в виде климатологических описаний (справок) для аэродромов с включением необходимого табличного материала.";

Приложения 1, 3, 4, 5, 6 к указанным Правилам изложить в редакции согласно приложениям 1, 2, 3, 4, 5, к настоящему приказу;

2. Комитету гражданской авиации Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации настоящего приказа направление на казахском и русском языках в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации" для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

3) размещение настоящего приказа на Интернет-ресурсе Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан;

4) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, согласно подпунктам 1), 2) и 3) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр по инвестициям и развитию Республики Казахстан

Ж. Қасымбек

	Приложение 1 к приказу Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 ноября 2018 года № 837
	Приложение 1 к Правилам метеорологического обеспечения гражданской авиации

Типовая инструкция по метеорологическому обеспечению полетов на аэродроме

Раздел 1. Общие сведения

1. Название АМО/АМС. Индекс местоположения и названия аэродрома. Режим работы. Электронный адрес, телеграфный адрес, контактные телефоны, факс.

2. Класс и категория аэродрома (с указанием курса посадки), направление и размеры ВПП, используемое светосигнальное оборудование (с указанием курса посадки).

Магнитное склонение с точностью до ближайшего градуса.

Превышение аэродрома. Высота порогов для каждой ВПП.

Географические координаты (широта, долгота в градусах, минутах, секундах) КТА.

Часовой пояс (отклонение от UTC).

Установленный максимальный эшелон полетов для обеспечения полетов на малых высотах (в горных районах) в зависимости от рельефа местности и верхней границы зоны ответственности МДП.

3. Пункты ОВД и другие авиационные пользователи, обеспечиваемые метеорологической информацией на аэродроме.

4. Аэродромы, которые обеспечиваются прогнозами погоды (по договору, соглашению или указанию ПАНО). Для АМС, входящих в зону ответственности какого-либо АМО, указывается АМО, назначенный ПАНО для составления прогнозов и предупреждений.

Раздел 2. Метеорологические наблюдения и сводки

5. Пункты метеорологических наблюдений. Место наблюдения (рабочее место наблюдателя).

6. Состав и размещение метеорологического оборудования.

7. Наличие АМИС и их использование при производстве наблюдений и выдаче информации.

8. Наблюдения и сводки:

1) регулярные:

период, виды и сроки регулярных наблюдений;

способы распространения результатов регулярных наблюдений.

2) специальные:

виды специальных наблюдений;

перечень критериев для выпуска местных специальных сводок;

способы распространения результатов специальных наблюдений.

9. Дополнительные наблюдения и информация, включаемая в сводки погоды:

1) данные бортовой погоды;

2) определение характеристик ветра на высоте круга и 100 метров;

3) сведения о состоянии ВПП.

10. Наблюдения по запросу диспетчера ОВД.

11. Наблюдения при вводе в действие процедур в условиях ограниченной видимости (при наличии).

12. Порядок действий при выходе из строя метеорологических приборов и средств связи:

1) действия АМО/АМС при отказе основного и резервного оборудования;

2) действия наблюдателя (техника) при отказе одного из основных датчиков метеорологического оборудования.

3) действия АМО/АМС при отказе резервных и (или) аварийных средств связи.

Раздел 3. Метеорологические радиолокационные наблюдения и информация

13. Расположение МРЛ, порядок производства метеорологических радиолокационных наблюдений и использование полученной информации. Распространение данных радиолокационных наблюдений.

На аэродромах, необорудованных МРЛ, указывается порядок получения и использования информации МРЛ, расположенных в радиусе 50 километров от аэродрома и эксплуатируемых другими метеорологическими органами.

Раздел 4. Авиационные прогнозы погоды

14. Сроки составления и периоды действия прогнозов (TAF) по аэродрому и аэродромам, входящим в зону ответственности АМО (при их наличии). Критерии для внесения коррективов в прогнозы.

15. Прогнозы погоды для посадки, прогноз типа "тренд" по аэродрому и аэродромам, входящим в зону ответственности АМО (при их наличии).

16. Зональные прогнозы погоды GAMET для полетов на малых высотах. Форма и сроки составления, период действия. Распространение зональных прогнозов GAMET.

17. Прогнозы по маршрутам и районам полетов в форме открытого текста. Форма и сроки составления, периоды действия прогнозов по районам и маршрутам полетов (для полетов на малых высотах). Критерии для выпуска коррективов.

Раздел 5. Информация SIGMET и AIRMET и предупреждения об опасных метеорологических условиях

18. Предупреждения по аэродрому, а также аэродромам, входящим в зону ответственности АМО (при наличии). Форма и критерии для выпуска предупреждений по аэродрому.

19. Предупреждения и оповещения о сдвиге ветра по аэродрому, а также аэродромам, входящим в зону ответственности АМО (при наличии).

20. Информация SIGMET и AIRMET. Форма составления и передача информации SIGMET и AIRMET. Критерии составления информации SIGMET и AIRMET, и распространение сообщений.

21. Предупреждения по маршрутам и районам полетов в форме открытого текста. Критерии и передача предупреждения по маршрутам и районам полетов.

22. Порядок и способы передачи предупреждений по аэродрому и аэродромам, входящим в зону ответственности АМО (при их наличии) и используемые при этом средства связи.

Раздел 6. Обеспечение метеорологической информацией экипажей воздушных судов

23. Метеорологическая информация, предоставляемая экипажам воздушных судов. Виды метеорологической информации, предоставляемой экипажам воздушных судов (консультация и показ информации).

24. Полетная документация для экипажей, выполняющих полеты по ППП и ПВП.

25. Особенности метеорологического обеспечения полетов по выполнению авиационных работ (виды метеорологической информации, предоставляемой для полетов по выполнению авиационных работ).

Раздел 7. Информация для органов ОВД и других служб

26. Организация консультаций и инструктажа смен органов ОВД, сообщаемая информация.

27. Виды метеорологической информации, предоставляемой для диспетчерских пунктов ОВД.

28. Информация для поисково-спасательной службы.

29. Информация для служб аэропорта (виды метеорологической информации предоставляемой для наземных служб аэропорта).

Раздел 8. Действия аэродромного метеорологического органа, в случае авиационных происшествий и инцидентов

30. Действия дежурных смен при авиационных происшествиях и инцидентах:

1) получение сигнала оповещения "ТРЕВОГА";

2) действия наблюдателя (техника-метеоролога) при получении сигнала оповещения "Тревога" от соответствующего органа ОВД;

3) способы передачи метеорологической информации, запрошенной органом ОВД в связи с аварийной ситуацией.

31. Обеспечение метеорологическими материалами при расследованиях авиационных происшествий или инцидентов:

1) предоставление метеорологических документов для расследования;

2) сохранность метеорологических документов по расследованию авиационного происшествия или инцидента.

Перечень приложений к Инструкции по метеорологическому обеспечению полетов на аэродроме:

Приложение 1. Порядок распространения метеорологической информации на аэродроме.

Приложение 2. Схема размещения метеорологического оборудования на аэродроме с указанием удаления от порога и оси ВПП.

Приложение 3. Таблица состава и мест установки метеорологического оборудования на аэродроме.

Приложение 4. Схемы естественных ориентиров видимости (дневных и при необходимости ночных) и щитов – ориентиров (при наличии).

Приложение 5. Схема обслуживаемого района ОВД.

Приложение 6. Схема обслуживаемого района МДП.

Приложение 7. Таблица метеорологических минимумов аэродрома для взлета и посадки ВС.

Приложение 8. Таблица расчета дальности видимости на ВПП (при ее наличии).

Лист регистрации изменений и дополнений.

Примечание: В Инструкцию по метеорологическому обеспечению полетов могут быть включены другие процедуры, связанные с выполнением функций, возложенных ПАНО на конкретный АМО/ОМС в соответствии с положениями настоящих Правил.

	Приложение 2 к приказу Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 ноября 2018 года № 837
	Приложение 3 к Правилам метеорологического обеспечения гражданской авиации

Метеорологическое оборудование аэродромов и вертодромов

Глава 1. Метеорологическое оборудование аэродромов

Параграф 1. Состав и размещение метеорологического оборудования на аэродроме

1. Метеорологическое оборудование – это технические средства, предназначенные для измерения метеорологических величин, необходимых для обеспечения безопасности взлета и посадки воздушных судов.

2. Минимальный состав метеорологического оборудования ВПП (направлений) захода на посадку по приборам и необорудованных ВПП для аэродромов с кодовым обозначением 1, 2, 3, 4 (классов А, Б, В, Г, Д и Е) соответствует таблице 1 к настоящему приложению, а ВПП (направлений) точного захода на посадку по категории I, II и III(A,В) соответствует таблице 2 к настоящему Приложению.

3. В состав метеорологического оборудования для ВПП (направлений) захода на посадку по приборам и необорудованных ВПП включаются:

1) средства измерения видимости (допускаются щиты-ориентиры и/или иные ориентиры видимости);

2) дистанционные измерители высоты нижней границы облаков для направлений захода на посадку по приборам или измерители высоты нижней границы облаков (вертикальной видимости) для направлений захода на посадку на необорудованных ВПП (направлениях);

3) измерители параметров ветра;

4) измерители атмосферного давления;

5) измерители температуры;

6) измерители влажности воздуха;

7) средства отображения метеорологической информации (для аэродромов с кодовым обозначением 1, 2 (ВПП классов Д, Е) допускается использование громкоговорящей и телефонной связи);

8) технические средства регистрации передаваемой метеорологической информации.

4. ВПП (направления) точного захода на посадку по I, II и III (А, В) категорий оборудуются АМИС. В состав АМИС входят:

1) две электронно-вычислительные машины/персональные электронно-вычислительные машины (далее - ЭВМ/ПЭВМ) основная и резервная, с соответствующим программным обеспечением;

2) датчики видимости, расположенные в соответствии с пунктом 7 настоящего Приложения;

3) датчики ВНГО, расположенные в соответствии с пунктами 9, 10 настоящего Приложения;

4) датчики параметров ветра, расположенные в соответствии с пунктом 11 настоящего Приложения;

5) датчики атмосферного давления, расположенные в соответствии с пунктом 12 настоящего Приложения;

6) датчики температуры и влажности воздуха, расположенные в соответствии с пунктом 13 настоящего Приложения.

7) технические средства отображения и регистрации выдаваемой метеорологической информации (ПЭВМ).

В качестве датчиков видимости используются трансмиссометры и измерители видимости прямого рассеяния.

В состав АМИС могут входить дополнительные типы оборудования (например: измерители яркости фона, датчики текущей погоды, грозопеленгаторы).

5. Все средства измерений, входящие в состав метеорологического оборудования вносятся в Государственный реестр средств измерений Республики Казахстан.

6. Каждое метеорологическое оборудование имеет эксплуатационную документацию, в соответствии с которой производится его эксплуатация в пределах установленного срока службы.

7. Измерители видимости устанавливаются:

датчики видимости - в зонах взлета и посадки ВС на удалении 300 ± 200 метров от концов ВПП в сторону середины, и у середины ВПП (±100 метров от траверза середины), на расстоянии не более 120 метров от осевой линии ВПП (существующие и пригодные к дальнейшей эксплуатации не более 180 метров) на высоте около 2,5 метров относительно уровня порога ВПП, указатели (пульты управления), регистраторы - в рабочих помещениях метеонаблюдателей.

При длине ВПП 1800 метров и менее измерители видимости у середины ВПП могут не устанавливаться.

8. На оборудованных ВПП, щиты-ориентиры видимости устанавливаются вдоль ВПП на участке от специально определенного места у торца ВПП для наблюдения за видимостью в сторону середины ВПП на расстояниях 400, 800, 1000, 1500 и 2000 метров и/или на других расстояниях от него, соответствующих минимумам для взлҰта и посадки воздушных судов, но не более 2000 метров. Для расстояний более 2000 метров определяются иные ориентиры видимости.

На необорудованных ВПП определяются специальные места для наблюдений за видимостью, позволяющие производить обзор ВПП. Наблюдения производятся в сторону рабочего курса посадки ВПП.

9. Измерители высоты нижней границы облаков, при их наличии, устанавливаются:

1) датчики – на расстоянии до 50 метров от рабочих помещений метеонаблюдателей;

2) указатели (пульты управления) – в рабочих помещениях метеонаблюдателей.

10. Дистанционные измерители высоты нижней границы облаков устанавливаются:

1) датчики ВНГО - в зоне захода на посадку на расстоянии 1200 метров и менее перед посадочным порогом ВПП и возможно ближе к продолжению оси ВПП, но не далее 180 метров от нее;

2) указатели (пульты управления) - в рабочих помещениях метеонаблюдателей.

11. Измерители параметров ветра устанавливаются:

1) датчики параметров ветра - в местах, репрезентативных для зоны приземления и отрыва воздушных судов, на расстоянии не более 200 метров от осевой линии ВПП за пределами спланированной части летного поля на высоте 10 метров ± 1 метр над уровнем земли относительно ближайшей точки осевой линии ВПП;

2) указатели (пульты управления) - в рабочих помещениях метеонаблюдателей;

3) датчики измерения направления ветра, должны быть ориентированы на истинный север.

12. Измерители атмосферного давления устанавливаются в рабочих помещениях метеонаблюдателей.

13. Дистанционные измерители температуры и влажности воздуха устанавливаются на метеорологической мачте, на высоте 2 метра, над подстилающей поверхностью.

Измерители температуры и влажности воздуха устанавливаются в психрометрической будке на высоте 2 метра, расположенной вблизи основного пункта наблюдения.

14. Часы и другие регистрирующие время приборы отображают время с точностью в пределах ±30 секунд от UТС. Точность показаний часов АМИС должна соответствовать показаниям часов диспетчера ОВД (служба ОВД). Проверка текущего времени при записи информации проводится каждые 4 часа с записью в журнале сверки времени.

15. Технические средства регистрации метеорологической информации, передаваемой диспетчерам ОВД и синоптикам, устанавливаются в рабочих помещениях метеонаблюдателей.

16. Средства отображения метеорологической информации устанавливаются на диспетчерских пунктах ОВД, в рабочих помещениях синоптиков и метеонаблюдателей (контрольный).

17. Для передачи метеорологической информации с пунктов наблюдений, в рабочих помещениях синоптиков и на диспетчерских пунктах СДП и ДПК для ВПП неточного захода на посадку и аэродромов с кодовым обозначением 1, 2 (ВПП классов Д, Е) допускается использование громкоговорящей и телефонной связи в соответствии с пунктом 32 настоящего Приложения.

18. Метеорологические радиолокаторы (при их наличии) устанавливаются в районе аэродрома. При расположении двух или нескольких аэродромов в зоне радиусом до 50 километров допускается установка МРЛ на одном из этих аэродромов.

Параграф 2. Метеорологическая информация, оборудование диспетчерских пунктов ОВД

19. Соответствующий рабочему курсу объем выдаваемой метеорологической информации на средства отображения включает:

1) видимость, определенную в соответствии с пунктом 115 настоящих Правил.

2) дальность видимости на ВПП (2 или 3 значения, соответственно числу установленных датчиков видимости и одно значение при визуальных наблюдениях);

3) высоту нижней границы облаков (вертикальную видимость);

4) количество облаков (общее и нижнего яруса); и вид облаков (только для кучево-дождевых и башеннообразных кучевых облаков);

5) направление ветра, (с учетом поправки на магнитное склонение, при необходимости);

6) среднюю скорость ветра (осредненную за 2 минуты);

7) максимальную скорость ветра (порывы);

8) атмосферное давление QFE;

9) атмосферное давление QNH;

10) атмосферные явления текущей погоды на аэродроме и/или окрестностях аэродрома;

11) температуру воздуха и температуру точки росы;

12) относительную влажность воздуха;

13) время окончания обработки измерений (наблюдений).

20. Вся передаваемая на средства отображения метеорологическая информация регистрируется на технических средствах.

Метеорологическая информация, передаваемая по громкоговорящей и телефонной связи, документируется магнитофонной записью.

21. Средства отображения метеорологической информации, установленные на АМС и в органах ОВД должны подсоединяться к одним и тем же датчикам и четко маркироваться с указанием ВПП и/или участка ВПП, контролируемых каждым датчиком.

22. АМИС обеспечивает автоматическую передачу метеорологической информации и ее отображение на метеорологических дисплеях и других индикаторных устройствах.

23. Периодичность обновления метеорологической информации на метеорологических дисплеях и других индикаторных устройствах при регулярных наблюдениях составляет 30 или 60 минут.

При обеспечении полетов по минимумам I, II и III (А, В) категорий ИКАО, АМИС должна обеспечивать возможность 1 минутного периода обновления данных.

24. Время передачи метеорологической информации на средства отображения (блоки индикации) не должно превышать 15 секунд после окончания обработки измерений (наблюдений).

25. Метеорологическое оборудование, установленное на аэродроме, обеспечивает измерение метеорологических величин в диапазонах и с пределами допускаемых погрешностей, указанных в таблице 3 к настоящему Приложению.

26. АМИС обеспечивают:

1) автоматическое измерение, сбор и обработку результатов измерений (наблюдений), формирование сводок погоды и передачу их на средства отображения, регистрацию и передачу по линиям связи информации о видимости, дальности видимости на ВПП, ВНГО (вертикальной видимости), параметрах ветра, атмосферном давлении (QFE и QNH), температуре и влажности воздуха;

2) ручной ввод метеорологических величин, не измеряемых автоматически (общее количество облаков верхнего и нижнего яруса, форма облаков, атмосферные явления текущей погоды, в том числе опасные для авиации), их обработку и передачу на средства отображения, регистрации и передачу по линиям связи.

27. При отказе основной ЭВМ/ПЭВМ обеспечивается оперативный (не более, чем через 15 секунд) переход на резервную машину.

28. Технические параметры для МРЛ:

1) рабочая частота должна находиться в диапазоне частот 5,43 - 5,8 ГГц;

2) МРЛ способен обнаруживать атмосферные осадки и измерять скорость выпадения осадков (по меньшей мере, от 0,1 мм/час до 200 мм/час) в пределах максимальной дальности действия радиолокатора 250 км;

3) точность позиционирования антенны должна быть не хуже ± 0,1 градус для обеих осей, азимута и угла места;

4) коэффициент усиления антенны должен быть не меньше 44,5 дБ;

5) уровень шума приемника не должен превышать 3 дБ;

6) погрешность ориентирования антенны не должна превышать ± 1 градус.

29. Размеры щитов-ориентиров:

1) не менее 1,5х1,5 метра для щитов, устанавливаемых на расстоянии до 800 метров;

2) не менее 2,5х 2,0 метра для щитов, устанавливаемых на расстоянии от 800 до 1500 метров;

3) не менее 3,0х 2,0 метра для щитов, устанавливаемых на расстоянии от 1500 метров и более.

30. Щиты-ориентиры видимости окрашиваются:

1) в черно-белый цвет (в виде четырех, расположенных в шахматном порядке, клеток), если они с места наблюдения проецируются на возвышенность, горы, лес, и другие объекты;

2) в черный цвет, если они с места наблюдения проецируются на фоне неба.

31. Для определения видимости в темное время суток на щитах-ориентирах устанавливаются одиночные источники света (электролампочки мощностью 60 Вт)

32. Аэродромные диспетчерские пункты оснащаются средствами отображения метеорологической информации и аппаратурой громкоговорящей и телефонной связи, приведенными в таблице приложения 1-1 к Инструкции по организации и обслуживанию воздушного движения, утвержденной Приказом исполняющего обязанности министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 16 мая 2011 года № 279 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан 13 июня 2011 года № 7006).

Параграф 3. Линии связи метеорологического оборудования

33. Линиям связи, предназначенным для передачи сигналов от датчиков на входные устройства указателей (регистраторов) или ЭВМ/ ПЭВМ, а также для передачи метеорологической информации на средства отображения (блоки индикации), соответствуют следующие параметры:

1) сопротивление жилы постоянному току - не более 100 Ом/км;

2) сопротивление изоляции каждой жилы по отношению ко всем остальным, соединенным с экраном кабеля и с землей - не менее 2000 Ом/км.

Параграф 4. Электропитание метеорологического оборудования

34. Электропитание метеорологического оборудования относится к приемникам электроэнергии первой категории и осуществляется по одному из следующих вариантов:

1) от двух внешних независимых источников (по двум кабельным линиям через два трансформатора) с наличием устройства, обеспечивающего автоматический ввод резервного источника питания на стороне низкого напряжения, которое обеспечивает переключение электропитания с одного источника на другой не более чем за 1 секунду;

2) от двух внешних независимых источников (по одной кабельной линии через один трансформатор в качестве основного источника электропитания и дизель-генераторного источника бесперебойного питания в качестве резервного источника электропитания), с наличием устройства, которое обеспечивает автоматический переход на автономный дизель-электрический агрегат со временем перехода не более 15 секунд.

35. Питание электроприемников первой категории по двухлучевой низковольтной схеме между объектом, в котором находится данный агрегат, и объектом, в котором установлены эти электроприемники, может осуществляться без прокладки отдельного кабеля.

Глава 2 Метеорологическое оборудование вертодромов (вертопалуб)

36. Состав и характеристики метеорологического оборудования вертодромов приведены в таблице 4 к настоящему приложению. Для передачи сводок о фактической погоде на вертодроме метеорологическая станция формирует информацию о фактической погоде в кодовых формах METAR, SPECI.

37. Температура воздуха и атмосферное давление измеряется специально применяемыми для этого автоматическими метеорологическими приборами.

Измерения проводятся в непосредственной близости к вертодрому, в месте, где локальные факторы не влияют на измерения. Диапазон установленных значений высоты датчиков от 1,25 до 2 метров.

Используются не менее двух датчиков для измерения атмосферного давления. Точность измерения датчиков атмосферного давления установлена в пределах 0,5 гПа. Резервирование состоит из цифрового высокоточного датчика атмосферного давления с соответствующими высотной и температурной поправками.

Датчики измерения температуры воздуха и атмосферного давления располагаются на уровне вертодрома (вертопалубы) в безопасном месте, исключающем влияние прямого солнечного света, воздушного потока (из открытых окон для датчиков давления), и нагревание или охлаждение систем.

38. Данные о направлении ветра экипаж вертолета может определить визуально, относительно положения ветрового конуса, окрашенного так, чтобы достигалась максимальная контрастность с общим фоном.

39. Для измерения направления и скорости ветра применяется анеморумбометр, который устанавливается в местах с наиболее характерным движением воздушного потока. Второй анеморумбометр, устанавливается на высоте зависания вертолета над вертодромом (вертопалубой), с помощью которого можно получить необходимую информацию о скорости ветра выше вертодрома (вертопалубы) в случае наличия турбулентных или отраженных воздушных потоков. Наблюдения производятся на высоте 10 метров ±1 метр (30 футов ± 3 фута) над уровнем поверхности вертодрома (вертопалубы).

40. Явления погоды и состояние моря, оцениваются путем инструментальных измерений и визуальных наблюдений персоналом, прошедшим специальную подготовку.

Датчики для автоматического наблюдения за текущей погодой (датчики погоды) располагают в одной точке, выбранной в качестве самой репрезентативной для данного вертодрома (вертопалубы), в безопасном месте, на высоте 2,5 метра.

41. Датчики для измерения высоты нижней границы облаков, располагают таким образом, чтобы получить наиболее достоверные данные о ВНГО от уровня вертодрома (вертопалубы).

42. Датчики для измерения дальности видимости располагают в безопасном месте, чтобы получить наиболее достоверные данные о дальности видимости на вертодроме (вертопалубе).

43. На всех крупных установках для инструментального замера высоты волн применяются специальные приборы.

44. Измерительные приборы, используемые для получения данных, периодически калибруются в соответствии с рекомендациями производителя, но не реже одного раза в год.

45. Метеорологическое оборудование должно работать от аккумуляторных батарей или источников бесперебойного питания с условием резервирования источников электропитания.

46. Необходимый состав метеорологического оборудования вертодромов (вертопалуб) приводится в таблице 4 к настоящему Приложению.

47. Диапазоны измерений метеорологического оборудования установленного на вертодромах, морских судах и установках, указаны в таблице 5 к настоящему Приложению.

	Приложение к метеорологическому оборудованию аэродромов и вертодромов
	Таблица 1

Минимальный состав
метеорологического оборудования в зависимости от длины ВПП
для аэродромов с кодовым обозначением 4, 3, 2, 1 (ВПП классов А, Б, В, Г, Д, Е)

Метеорологическое оборудование	Длина ВПП/ Кодовый номер аэродрома (ВПП (направления) захода на посадку по приборам и необорудованные ВПП классов)
	1800 метров и более, кодовый номер 4 (ВПП класс А, Б, В)	От 800 метров до 1800 метров, кодовый номер 2,3 (ВПП класс Г, Д)	Менее 800 метров кодовый номер 1 (ВПП класс Е)
1	2	3	5
1. Датчики метеорологической дальности видимости, комплект:
- для одного направления взлета и посадки ВПП	4, из них 2 резерв1	4, из них 2 резерв2
- для двух направлений взлета и посадки ВПП	6, из них 3 резерв1,3	4, из них 2 резерв2
2. Щиты - ориентиры видимости, комплект:
- для одного направления взлета и посадки ВПП	-	14	14
- для двух направлений взлета и посадки ВПП	-	24	24
3. Измерители высоты нижней границы облаков (вертикальной видимости)
- для одного и двух направлений взлета и посадки ВПП, комплект		2, из них 1 резерв5,9	2, из них 1 резерв5,9
4. Дистанционные измерители высоты нижней границы облаков (вертикальной видимости)
- для одного направления взлета и посадки ВПП	2, из них 1 резерв	2, из них 1 резерв9	_5
- для двух направлений взлета и посадки ВПП	4, из них 2 резерв	4, из них 2 резерв9	_5
5. Измерители параметров ветра, комплект
- для одного направления взлета и посадки ВПП	2, из них 1 резерв	2, из них 1 резерв6	2, из них 1 резерв6
для двух направлений взлета и посадки ВПП	4, из них 2 резерв	4, из них 2 резерв6	2, из них 1 резерв6
6. Измерители атмосферного давления (для аэродрома)
- для одного направления взлета и посадки ВПП	2, из них 1 резерв	2, из них 1 резерв	2, из них 1 резерв
- для двух направлений взлета и посадки ВПП	2, из них 1 резерв	2, из них 1 резерв	2, из них 1 резерв
7. Измерители температуры и влажности воздуха (для аэродрома)	1	1	1
8. Средства отображения метеорологической информации (блоки индикации)	количество определяется пунктами 16 и 32 настоящего Приложения	количество определяется пунктами 16 и 32 настоящего Приложения	количество определяется пунктами 16 и 32 настоящего Приложения
9. МРЛ7	18

Примечания:

1В качестве резерва измерителей-регистраторов МДВ допускается установка щитов - ориентиров видимости (по 1 комплекту для каждого направления взлета посадки ВПП).

2Измерители-регистраторы МДВ для направлений взлета и посадки ВПП класса Г, Д являются рекомендуемыми.

Если установлены измерители – регистраторы МДВ, в качестве резерва могут устанавливаться щиты – ориентиры видимости.

3На ВПП классов А, Б, В при фактической длине полосы 1800 м допускается устанавливать четыре измерителя-регистратора МДВ.

4На ВПП, где имеются измерители-регистраторы МДВ, щиты - ориентиры видимости могут не устанавливаться.

5На ВПП классов Г, Д и Е для каждого направления посадки, оборудованного для захода на посадку по приборам, в состав оборудования рекомендуется включать дистанционные измерители ВНГО (вертикальной видимости). В этом случае измерители ВНГО из состава метеорологического оборудования исключаются.

6Резервирование измерителей параметров ветра является рекомендуемым.

7Допускается использование метеорологической радиолокационной информации полученной от МРЛ, расположенных в радиусе 50 километров от аэродрома, эксплуатируемых другими метеорологическими органами.

8До 1 января 2021 года рекомендуется в состав метеорологического оборудования аэродромов включать метеорологический радиолокатор (МРЛ).

С 1 января 2021 года метеорологический радиолокатор является обязательным в составе метеорологического оборудования.

9Резервирование измерителей параметров ВНГО является рекомендуемым.

Таблица 2

Минимальный состав метеорологического оборудования для ВПП (направлений) точного захода на посадку I, II и III (А, В) категорий

Метеорологическое оборудование	Количество направлений взлета и посадки ВПП
	одно	два
1. Специализированные ЭВМ, обеспечивающие автоматическое вычисление и выдачу на средства отображения дальности видимости на ВПП, высоты нижней границы облаков (вертикальной видимости), параметров ветра, комплект	2	2
2. Дистанционные датчики метеорологической дальности видимости.	6, из них 3 резерв1	6, из них 3 резерв1
3. Датчики высоты нижней границы облаков (вертикальной видимости).	2, из них 1 резерв	4, из них 2 резерв
4. Датчики параметров ветра.	2, из них 1 резерв	4, из них 2 резерв
5. Датчики атмосферного давления, шт.	2, из них 1 резерв	2, из них 1 резерв
6. Датчики температуры и влажности воздуха, комплект	12	12
7. Средства отображения метеорологической информации (блоки индикации), комплект	количество определяется по п. 16 и 32	количество определяется по п. 16 и 32
8. Средства регистрации выдаваемой метеорологической информации, шт.	2, из них 1 резерв	2, из них 1 резерв
9. Метеорологический радиолокатор (МРЛ)3	14	14

Примечания:

1Для ВПП точного захода на посадку по I категории в качестве резерва допускается использование щитов ориентиров видимости (по 1 комплекту для каждого направления взлета посадки ВПП).

2Рекомендуется резервный комплект метеорологического оборудования.

3Допускается использование метеорологической радиолокационной информации полученной от МРЛ, расположенных в радиусе 50 километров от аэродрома, эксплуатируемых другими метеорологическими органами.

4До 1 января 2021 года метеорологический радиолокатор является рекомендуемым в составе метеорологического оборудования.

С 1 января 2021 года метеорологический радиолокатор является обязательным в составе метеорологического оборудования.

Таблица 3

Технические характеристики метеорологического оборудования

Метеорологические параметры	ВПП точного захода на посадку II и III категорий		ВПП точного захода на посадку 1 категории, захода на посадку по приборам и необорудованные ВПП
	Диапазон измерения	Предел допускаемой погрешности измерения	Диапазон измерений	Предел допускаемой погрешности измерения
1. Видимость	от 201 и до 250 метров от 250 до 3000 метров Более 3000 метров	± 15% ± 10% ± 20%	От 201 до 150 метров От 150 до 250 метров От 250 до 2000 метров	± 20% ± 15% ± 10%
2. Высота нижней границы облаков	От 151 метров (50 фут ) до 100 метров (330фут) От 100 метров (330фут)до 2000 метров (6560фут)	± 10 метров (33фут) ± 10%	От 15 метров (50 фут ) до 30 метров (100 фут ) От 30 метров (100 фут ) до100 метров (330фут) От 100 метров (330фут) до 1000 метров (3300фут)	± 15 метров (50 фут ) ± 20 метров(65 футов) ± (0,1h + 10) метров(33фут)
3. Направление ветра	от 0 градусов до 360 градусов	± 10 градусов2	от 0 градусов до 360 градусов	± 10 градусов
4. Скорость ветра	от 0,5 м/с (1 уз) до 55 м/с (106уз)	от 0,5 м/с (1 уз) до 5 м/с (10уз) ± 0,5 м/с (1 уз) от 5 м/с (10 уз) до 55 м/с (106уз) ± 10%	от 1,5 м/с (3 уз)до 10 м/с (20 уз) от 10 м/с (20 уз) до 50 м/с (100уз)	± 1 м/с (2 уз) ± 10%
5. Атмосферное давление	От 6002 до 1080 гПа	± 0,5 гПа	от 6002 до 1080 гПа	± 0,5 гПа
6. Температура воздуха	от минус 60°С2 до плюс 55°С	± 0,4°С	от минус 60°С2 до плюс 55°С	± 1°С
7. Относительная влажность воздуха	От 30 до 100%	± 5% при температуре выше 0°С, ± 10% при температуре ниже 0°С	От 30 до 100%	± 5% при температуре выше 0°С, ± 10% при температуре ниже 0°С

Примечания:

1Нижние пределы определяются в соответствии с минимумами взлета и посадки воздушных судов.

2С учетом климатических особенностей аэродрома в состав метеорологического оборудования могут включаться приборы с меньшими диапазонами измерений.

Указанная в таблице точность относится только к инструментальным измерениям.

Таблица 4

Состав метеорологического оборудования вертодромов (вертопалуб)

№ п/п	Наименование оборудования	Суда, МУ оборудованные для полетов по приборам (ППП)	Суда, МУ необорудованные для полетов по приборам (ППП, СПВП)
1	Измерители-регистраторы дальности видимости (комплект)	1	1
2	Измерители высоты нижней границы облаков (ВНГО) (комплект)	1	1
3	Измерители параметров ветра (комплект)	2 (из них один резервный)	1
4	Измерители атмосферного давления шт.	2 (из них один резервный)	2 (из них один резервный)
5	Измерители температуры и влажности воздуха (комплект)	1	1
6	Освещенный ветроуказатель	1*	1*

Примечание:

*Матерчатый конус размерами: длина 1,2 метра, диаметр 0,3 метра (большой) и 0,15 (малый); белый с черными или красными полосами (5 полос), крайние полосы темные.

Таблица 5

Технические требования к метеорологическому оборудованию вертодромов (вертопалуб)

№ п/п	Метеовеличины	Диапазон измерения
1	Метеорологическая дальность видимости (приборная), метры	200 - 6000
2	Высота нижней границы облаков, метры (футы)	30 – 1000 (100- 3300)
3	Направление ветра, градусы	0 - 360
4	Скорость ветра м/с (узлы)	1 – 50 (2-100)
5	Максимальная скорость ветра за прошедшие 10 минут, м/с (узлы)	1 – 50 (2-100)
6	Давление, ГПа (мб)	600 – 1080*
7	Температура воздуха, (°С)	- 60 - + 50
8	Относительная влажность воздуха, %	30 - 100

Примечание:

* С учетом климатических особенностей, в состав метеорологического оборудования могут включаться приборы с другими диапазонами измерения.

	Приложение 3 к приказу Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 ноября 2018 года № 837
	Приложение 4 к Правилам метеорологического обеспечения гражданской авиации

Термины и сокращения явлений погоды, применяемые при составлении метеорологических сводок и прогнозов

1. Явления погоды указываются сокращениями от английских названий, как правило, сокращение включает две буквы из слова.

2. Интенсивность /близость явления указывается знаками:

1) "+" – heavy – сильная;

2) "-" - feeble, light – слабая;

3) "без знака" – moderate – умеренная;

4) "VC" - vicinity- окрестности

3. Дескрипторы, используемые для указаний характеристик явлений текущей погоды:

1) SH – shower – ливень, ливневой. Используется, для сообщения о ливневых осадках;

2) FZ – freezing (fog, drizzle, rain) – замерзающий. Применяется к явлениям, состоящим из переохлажденных водяных капель или осадков, используется с FG, DZ, RA;

3) MI –shallow (minimum) – низкий. Менее 2 метров (6 футов) над уровнем земли;

4) BC – patches (broken, covering) – гряды тумана, покрывающие местами аэродром;

5) PR – partially (covered) – частично покрыт туманом. Используется, когда значительная часть аэродрома покрыта туманом, а на остальной части туман отсутствует;

6) BL – blowing – низовая метель. Используется для типов явлений текущей погоды, поднимаемых ветром до высоты 2 метров (6 футов) или более над уровнем земли;

7) DR – drifting, low drifting – поземок. Используется для типов явлений текущей погоды, поднимаемых ветром до высоты менее 2 метров (6 футов) над уровнем земли.

4. Группа явлений погоды формируется в следующей последовательности: первой, при необходимости, указывается интенсивность или близость явления, за ней без интервала следует дескриптор, а затем, без интервала, сокращения, соответствующие наблюдаемым явлениям погоды или их сочетаниям (например, сильный ливневой дождь кодируется +SHRA).

При явлении погоды, наблюдающемся за пределами аэродрома, но не далее 16 километров от КТА аэродрома, используется указатель VC – vicinity .

5. Ниже указаны типы явлений погоды, которые включаются в сводки и прогнозы, сокращенные обозначения этих явлений и соответствующие критерии сообщения важных для авиации явлений:

1) Обложные осадки.

Характеризуются монотонностью выпадения без значительных колебаний интенсивности. Начинаются и прекращаются постепенно. Длительность непрерывного выпадения составляет обычно несколько часов, а иногда 1-2 суток, но в отдельных случаях слабые осадки могут длиться полчаса, час. Выпадают обычно из слоисто-дождевых или высокослоистых облаков, при этом в большинстве случаев облачность сплошная (8 октантов) и лишь изредка значительная (5-7 октантов, - обычно в начале или конце периода выпадения осадков). Иногда слабые непродолжительные (полчаса, час) обложные осадки отмечаются из слоистых, слоисто-кучевых, высоко-кучевых облаков, при этом количество облаков составляет 5-8 октантов. В морозную погоду (температура воздуха ниже -10...-15°С) слабый снег может выпадать из малооблачного неба.

DZ –– drizzle – морось. Жидкие осадки в виде очень мелких капель диаметром менее 0,5 миллиметров, выпадающих из облаков слоистых форм и тумана. Воздействие капель мороси на поверхности воды неразличимо. Сухая поверхность намокает медленно и равномерно. Осаждаясь на поверхность воды, не образует на ней расходящихся кругов.

FZDZ – freezing drizzle – замерзающая морось. Морось состоит из переохлажденных мелких капель, выпадающих при отрицательных температурах воздуха (чаще всего 0...-10°С, иногда до -15°С) - оседая на предметы, капли смерзаются и образуется гололҰд.

Может применяться в сообщениях AIRMET при информировании об умеренном обледенении в замерзающей мороси - mod ice (FZDZ).

RA –– rain – дождь. Осадки в виде жидких капель значительного размера (диаметром от 0,5 до 5 миллиметров), выпадающие, преимущественно, из слоисто-дождевой облачности. Отдельные капли дождя оставляют на поверхности воды след в виде расходящегося круга, а на поверхности сухих предметов - в виде мокрого пятна.

FZRA – freezing rain – замерзающий дождь. Дождь из переохлажденных капель, выпадающий при отрицательных температурах воздуха (чаще всего 0...-10°С, иногда до -15°С) - падая на предметы, капли смерзаются и образуется гололҰд.

Применяется так же в сообщениях SIGMET при информировании о сильном обледенении в замерзающем дожде – sev ice (FZRA).

SN – snow – cнег. Твердые осадки в форме ледяных кристаллов, изолированных или слипшихся, в зависимости от температуры воздуха. Чаще всего выпадает при отрицательной температуре воздуха в виде снежных кристаллов (снежинок) или хлопьев.

RASN – rain and snow - дождь со снегом (преобладает дождь).

SNRA – snow and rain- снег с дождем (преобладает снег).

Смешанные осадки, выпадающие при слабых положительных температурах (как правило, не более +3°С) или нулевой температуре в виде смеси капель и снежинок. Чаще всего это дождь с тающими снежинками.

SG – snow grains - cнежные зерна. Замерзший эквивалент мороси. Твердые осадки в виде мелких снежных крупинок, их диаметр, как правило, меньше 1милиметра. Выпадает в небольшом количестве и преимущественно из слоистых (St) облаков.

PL – ice pellets - ледяная крупа. Твердые осадки ливневого характера, выпадающие при температуре воздуха от -5 до +10°С в виде прозрачных (или полупрозрачных) ледяных крупинок диаметром 1-3 миллиметра; в центре крупинок - непрозрачное ядро. Крупинки достаточно твҰрдые (раздавливаются пальцами с некоторым усилием), при падении на твҰрдую поверхность отскакивают. В ряде случаев крупинки могут быть покрыты водяной плҰнкой (или выпадать вместе с капельками воды), и если температура воздуха ниже нуля, то падая на предметы, крупинки смерзаются и образуют отложения льда.

IC – ice crystals, diamond dust - ледяные иглы (алмазная пыль). ТвҰрдые осадки в виде мельчайших ледяных кристаллов, парящих в воздухе, образующиеся в морозную погоду (температура воздуха ниже -10...-15°С). ДнҰм сверкают в свете лучей солнца, ночью - в лучах луны или при свете фонарей. Нередко ледяные иглы образуют в ночное время красивые светящиеся "столбы", идущие от фонарей вверх в небо. Наблюдаются чаще всего при ясном или малооблачном небе, или при наличии перисто-слоистых или перистых облаков. Видимость может быть различной по направлениям, однако она, как правило, превышает 1000 метров. Сообщается только в том случае, когда связанная с этим явлением видимость составляет 5000 метров или менее.

2) Ливневые осадки. Осадки, часто кратковременные и сильные, выпадающие из конвективных облаков. Ливень характеризуется внезапными и быстрыми изменениями интенсивности осадков Длительность непрерывного выпадения составляет обычно от нескольких минут до 1-2 часов (иногда несколько часов, в тропиках - до 1-2 суток). Нередко сопровождаются грозой и кратковременным усилением ветра (шквалом). Выпадают из кучево-дождевых облаков, при этом количество облаков может быть как значительным (6-8 октантов), так и небольшим (4-5 октантов, а в ряде случаев даже 2-3 октанта). Главным признаком осадков ливневого характера является не их высокая интенсивность (ливневые осадки могут быть и слабыми), а именно сам факт выпадения из конвективных (чаще всего кучево-дождевых) облаков, что и определяет колебания интенсивности осадков. В жаркую погоду слабый ливневой дождь может выпадать из мощно-кучевых облаков, а иногда (очень слабый ливневой дождь) - даже из средних кучевых облаков. Видимость в ливневых осадках колеблется от менее 50 до более 5000 метров.

SHSN - snow shower - ливневой снег. Снег ливневого характера. Характеризуется резкими колебаниями горизонтальной видимости от 6-10 километров до 2-4 километров (а порой до 500-1000 метров, в ряде случаев даже 100-200 метров) в течение периода времени от нескольких минут до получаса (снежные "заряды"). Выпадают из кучево-дождевых облаков (Cb).

SHRA - rain showers - ливневой дождь. Дождь ливневого характера Жидкие крупнокапельные осадки, отличающиеся внезапностью начала и конца выпадения, резким изменением интенсивности, иногда сопровождающиеся грозой и градом, шквалистым ветром. Выпадают из кучево-дождевых облаков (Cb).

SHRASN - showers of rain and snow - ливневой дождь со снегом (преобладает дождь).

SHSNRA - showers of snow and rain - ливневой снег с дождем (преобладает снег).

Смешанные осадки ливневого характера, выпадающие (чаще всего при положительной температуре воздуха) в виде смеси капель и снежинок.

GR – grain – град. Твердые осадки, выпадающие в теплое время года (при температуре воздуха выше +10°С) в виде кусочков льда различной формы и размеров (обычно диаметр градин составляет 2-5 миллиметров). Наблюдаются иногда очень крупные градины весом в килограмм и более (тогда град наносит значительные повреждения растительности, поверхностей автомобилей, разбивает оконные стҰкла). Продолжительность града обычно невелика – от 1-2 до 10-20 минут. В большинстве случаев град сопровождается ливневым дождҰм и грозой. Сообщается в том случае, когда диаметр самых крупных градин составляет 5 миллиметров или более.

GS – small hail and/or snow pellets -мелкий град и/или снежная крупа. Твердые осадки ливневого характера, выпадающие при температуре воздуха около нуля и имеющие вид непрозрачных белых крупинок диаметром 2-5 миллиметра, крупинки хрупкие, легко раздавливаются пальцами. Нередко выпадает перед ливневым снегом или одновременно с ним.

При помощи аббревиатуры GS сообщается о двух различных видах атмосферных осадков, а именно:

небольшой град – полупрозрачные частицы льда диаметром до 5 миллиметров, которые при падении на твердую поверхность отскакивают со слышимым звуком. Небольшой град состоит из снежной крупы, полностью или частично покрытой слоем льда, и является как бы промежуточной стадией между снежной крупой и градинами;

снежная крупа – белые, матовые, округлые частицы льда, часто выпадающие вместе со снегом при температуре около 0°С. Снежная крупа обычно имеет диаметр 2 - 5 миллиметра, она рассыпчата, легко разламывается и отскакивает, когда падает на твердую поверхность.

Сообщается в том случае, когда диаметр самых крупных частиц (градин) составляет менее 5 миллиметров.

3) Электрическое явление - гроза.

TS – thunderstorm – гроза. Мощные разряды атмосферного электричества (между облаками или между облаком и землҰй), сопровождаемые вспышкой света (молнией) и резкими звуковыми раскатами (громом) слышными на расстоянии в несколько километров (иногда до 15-20 километров). Грозы связаны с кучево-дождевыми облаками, нередко сопровождаются ливневым дождҰм и шквалом, в ряде случаев - градом.

Сокращения "TS" используется для сообщения о грозе:

с дождем (TSRA);

со снегом (TSSN);

с градом (TSGR);

с мелким градом и/или снежной крупой (TSGS);

или другими сочетаниями этих элементов (например: "TSRASN");

или о сухой грозе (TS), когда слышен гром, но осадков не наблюдаются на аэродроме.

4) Явления, ухудшающие видимость (гидрометеоры). Явления, образующиеся при повышенной влажности воздуха (виды затемнения гидрометеоры):

BR – (сокращение от brume) - mist – дымка. Слабое помутнение воздуха у земной поверхности, вызываемое рассеянием света на взвешенных мельчайших капельках воды или кристалликах льда и ухудшающее горизонтальную видимость (на уровне глаз стоящего на земле наблюдателя, то есть около 2 метров над поверхностью земли) от 1 до 10 километров. Придает воздуху голубовато-серый оттенок. Может наблюдаться перед туманом или после него, а чаще как самостоятельное явление. Нередко наблюдается во время осадков, особенно жидких и смешанных (дождя, мороси, дождя со снегом и тому подобное) вследствие увлажнения воздуха в приземном слое атмосферы за счҰт частичного испарения выпадающих осадков. Относительная влажность воздуха при дымке превышает 85-90%, в редких случаях дымка отмечается и при влажности более 70%. В сводках METAR (SPECI) о дымке (BR) сообщается при видимости от 1000 метров до 5000 метров

FG – fog – туман. Скопление в воздухе очень мелких капель воды и кристаллов льда, приводящее к уменьшению видимости менее, чем 1000 метров. Относительная влажность воздуха при туманах обычно близка к 100% (по крайней мере, превышает 85-90%). Однако в сильные морозы (-30°С и ниже) в населҰнных пунктах, на железнодорожных станциях и аэродромах туманы могут наблюдаться при любой относительной влажности воздуха (даже менее 50%) - за счҰт конденсации водяного пара, образующегося при сгорании топлива (в двигателях, печах) и выбрасываемого в атмосферу через выхлопные трубы и дымоходы. Непрерывная продолжительность туманов составляет обычно от нескольких часов (а иногда полчаса, час) до нескольких суток, особенно в холодный период года. Может наблюдаться туман просвечивающий - слабо развитый по вертикали, при котором можно определить состояние неба (количество и форму облаков) или сплошной туман - достаточно хорошо развитый по вертикали, при котором невозможно определить состояние неба (количество и форму облаков). В сводках сообщается при видимости менее 1000 метров, за исключением случаев, когда сопровождается сокращением "MI", "BC", "PR" или "VC".

MIFG – minimum fog, shallow fog – низкий (тонкий) туман. Туман, низко стелящийся (до высоты 2 метров) над земной поверхностью (или водоҰмом) сплошным тонким слоем или в виде отдельных клочьев. Наблюдается, как правило, в вечерние, ночные и утренние часы.

BCFG – fog patches (broken, covering) – гряды (обрывки, клочья) тумана. Туман местами, грядами, волнами. Гряды тумана, покрывающие местами аэродром.

PRFG – aerodrome partially covered by fog – частичный туман. Туман, покрывающий часть аэродрома. Значительная часть аэродрома покрыта туманом, а на остальной части туман отсутствует.

VCFG – fog in vicinity – туман в окрестностях аэродрома. Туман, наблюдающийся в пределах 8 километров от периметра аэродрома, но не на аэродроме.

При низком тумане (MIFG), грядах тумана (BCFG) или частичном тумане (PRFG), а также тумане, наблюдаемом в окрестностях (VCFG), видимость, измеренная приборами и включенная в сводку, может быть более 1000 метров, так как видимость на аэродроме измеряется в определенных точках и на высоте от 1,5 или 2 метров до высоты 5 метров. В сводках указываются и другие явления, ухудшающие видимость.

FZFG – freezing fog – замерзающий туман. Состоит из переохлажденных капель во взвешенном состоянии, осаждается в виде переохлажденной мороси. Образуется при отрицательных температурах, используется только до -30°С ввиду отсутствия переохлажденных капель при более низких температурах.

5) явления погоды, связанные с наличием в воздухе твердых частиц (виды затемнения литометеоры):

FU – fume, smoke – дым. Взвесь в атмосфере небольших частиц, возникающих в результате сгорания топлива и других веществ, уменьшающая горизонтальную видимость до 5000 метров или менее. ОтдалҰнные предметы приобретают сероватый или желтоватый оттенок. При горизонтальной видимость менее 1000 метров о дыме сообщается в том случае, если водяные капельки отсутствуют и относительная влажность не превышает 90%.

В сводках METAR (SPECI) о дыме (FU) сообщается при видимости 5000 метров и менее.

HZ - haze – мгла. Взвесь в воздухе очень маленьких сухих частиц, невидимых невооруженным глазом и достаточно многочисленных для того, чтобы придать воздуху опалесцирующий вид с уменьшением горизонтальной видимости до 5000 метров и менее. Относительная влажность при этом часто бывает 50% и менее.

SA – sand – песок. Взвесь в воздухе небольших частиц песка, поднятого с земли, приводящая к уменьшению видимости до 5000 метров или менее.

DU – dust (widespread) - пыль (обложная). Взвесь в воздухе небольших частиц пыли, поднятой с земли, приводящая к уменьшению видимости до 5000 метров и менее.

VA – volcanic ash - вулканический пепел. Находящаяся в атмосфере пыль или частицы, значительно различающиеся по размеру, выбрасываемые в атмосферу при извержении вулканов. Более крупные частицы и сосредоточение мелких могут привести к серьезным повреждениям самолетов, включая двигатели.

6) явления погоды, связанные с ветром:

BLSN – blowing snow – снежная низовая метель. Перенос снега ветром с поверхности снежного покрова в слое высотой несколько метров с заметным ухудшением горизонтальной видимости. Вертикальная видимость при этом вполне хорошая, так что возможно определить состояние неба (количество и форму облаков). Может наблюдаться как в малооблачную погоду, так и при снегопаде. Возникает обычно при сухом не смерзшемся снежном покрове и скорости ветра 7-9 м/с и более.

BLDU/ BLSA - blowing dust/blowing sand – пыльная /песчаная низовая метель. Перенос больших количеств пыли или песка ветром с земной поверхности до высоты 2 метров или более над уровнем земли, со значительным ухудшением видимости. Возникает при сухой поверхности почвы и скорости ветра не менее 6 м/сек.

DRSA/DRDU - drifting sand/drifting dust - песчаный/пыльный поземок. Перенос пыли (частиц почвы, песчинок) ветром с земной поверхности в слое высотой 0.5-2 метра, не приводящий к заметному ухудшению видимости (если нет других атмосферных явлений, горизонтальная видимость на уровне 2 метров составляет 10 километров и более). Возникает обычно при сухой поверхности почвы и скорости ветра 6-9 м/с и более.

DRSN – drifting snow – снежный поземок. Перенос снега ветром с поверхности снежного покрова в слое высотой 0.5-2 метра, не приводящий к заметному ухудшению видимости (если нет других атмосферных явлений - снегопада, дымки и тому подобного - горизонтальная видимость на уровне 2 метров составляет 10 километров и более). Может наблюдаться как в малооблачную погоду, так и при снегопаде. Возникает обычно при сухом не- смҰрзшемся снежном покрове и скорости ветра 5-6 м/с и более.

DS/SS – duststorm/sandstorm – пыльная/песчаная буря. Перенос больших количеств пыли/песка (частиц почвы, песчинок) ветром с земной поверхности в слое высотой несколько метров с заметным ухудшением горизонтальной видимости. При этом наблюдается подъем пыли (песка) в воздух и одновременно оседание пыли на большой территории. В зависимости от цвета почвы в данном регионе, отдаленные предметы приобретают сероватый, желтоватый или красноватый оттенок. Возникает обычно при сухой поверхности почвы и скорости ветра 10 м/с и более.

PO – dust/sand whirls (dust devils) – пыльные/песчаные вихри (пыльные вихри). Быстро вращающийся столб воздуха над сухой и пыльной или песчаной поверхностью земли, несущий пыль и другие легкие вещества, поднятые с земли. Пыльные и песчаные вихри имеют диаметр в несколько метров. По вертикали они обычно не простираются выше 100 метров, но в очень жарких и пустынных районах они могут достигать высоты 600 метров.

Вихри проходят узкой полосой, так что непосредственно на метеостанции ветер может быть слабым, но фактически внутри вихря скорость ветра достигает 8-10 м/с и более. Горизонтальная видимость на уровне 2 метров составляет 10 километров и более.

FC – funnel cloud (tornado or waterspout) - воронкообразное облако (торнадо или водяной смерч). Явление, представляющее собой сильный вихрь диаметром в несколько десятков метров. Характеризуется наличием облачного столба или воронкообразного облака, опускающегося вниз от основания кучево-дождевого облака, но необязательно достигающего земли. Образуется при слиянии вихря опускающегося из кучево-дождевого облака, и вихря, поднимающегося от поверхности суши или воды. Самая узкая часть вихря - посередине, иногда в середине вихрь прерывается. Движение в вихре может происходить как по часовой стрелке, так и против часовой стрелки. Со скоростями 50-100 м/с, иногда до 150 м/с (600 км/час). Если такое облако находится над землей, то оно называется торнадо, а если над водой – то водяным смерчем.

SQ – squall – шквал. Внезапное резкое усиление ветра (на 8 м/с и более за период времени 1-2 минуты), в течение короткого времени, сопровождающееся изменениями его направления. Скорость ветра при шквале превышает 10 м/с (может достигать 20-25 м/с и более), продолжительность - от нескольких минут до 1-1.5 часов. Внутримассовые шквалы связаны с кучево-дождевой облачностью, фронтальные - с резко выраженными холодными фронтами. Распространяются на несколько километров по горизонтали в слое 500- 2000 метров. В авиационных метеосводках указываются при средней скорости не менее 8 м/с и максимальной не менее 11 м/с, когда наблюдаются не менее 1 минуты. Шквал нередко сопровождается ливневым дождем и грозой, в ряде случаев - градом, а если почва сухая и нет осадков - пыльной бурей.

	Приложение 4 к приказу Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 ноября 2018 года № 837
	Приложение 5 к Правилам метеорологического обеспечения гражданской авиации

Содержание прогнозов GAMET

1. Прогноз в форме GAMET содержит следующую и информацию в указанном порядке:

	Указатель типа данных	FA - для информации GAMET
A1A2	Указатели страны или территории	RS - Европейская территория RA – Азиатская территория KZ – Республика Казахстан
ii	Номер листа (31)	Для регионального использования

Заголовок ВМО: T1T2A1A2ii CCCC YYGGgg

CCCC - индекс (ИКАО) местоположения центра связи, рассылающего данное сообщение;

YYGGgg - группа дата/время, в которой YY - это дата, а GGgg - время в часах и минутах UTC передачи сообщения GAMET;

Примеры: FARS31 RUАА 121200;

FARА31 ALAC 110010;

FAKZ31 UAAA 110010.

1) указатель местоположения органа ОВД, обслуживающего РПИ или CTA, к которому относится GAMET nnnn "YUCC";

2) условное обозначение сообщения: "GAMET";

3) группы "дата-время", указывающие период действия в UTC, VALID nnnnnn/nnnnnn "VALID 220600/221200";

4) указатель местоположения АМО, или ОМС, направившего сообщение, с разделительным дефисом nnnn-, "YUDO –";

5) на следующей строке – указатель местоположения и название РПИ/СТА или их части, в отношении которых подготовлен прогноз GAMET, nnnn nnnnnnnnnn FIR [/n][BLW FLnnn] или СТА [/n][BLW FLnnn] "YUCC AMSWELL FIR/2 BLW FL120";

6) на следующей строке – указатель для обозначения начала раздела I "SECN 1";

7) скорость и направление приземного ветра на обширном пространстве со скоростью свыше 15м/с (30уз), "nnn/[n]nnMPS "SFC WIND: 10/12 310/18MPS";

8) видимость на обширном пространстве менее 5000 метров, включая явления погоды, ухудшающие видимость, SFC VIS: [nn/nn] "SFC VIS: 06/08 N OF N51 3000M BR", "SFC VIS: 06/09 NW OF LINE N5200 E00900-N5430 E01130 2000-4000M RA";

9) особые погодные условия, включая грозы, сильную песчаную бурю, пыльную бурю и вулканический пепел (за исключением явлений, в отношении которых уже выпущено сообщение SIGMET) SIGWX[nn/nn], "SIGWX: 11/12 ISOL TS";

10) горы закрыты MT OBSC: [nn/nn], " MT OBSC: S OF N48 MT PASSES";

11) разорванная или сплошная облачность на обширном пространстве с высотой нижней границы менее 300 метров (1000 фут) над уровнем земли (AGL) или над средним уровнем моря (AMSL) и (или) любые кучево-дождевые (СВ) или башеннообразные кучевые (TCU) облака SIG CLD: [nn/nn], "SIG CLD: 06/09 N OF N51 OVC 200/800M AGL" "SIG CLD: 10/12 ISOL TCU 400/3000M AGL";

12) обледенение (за исключением обледенения, возникающего в конвективных облаках и сильного обледенения, в отношении которого уже выпущено сообщение SIGMET), ICE[nn/nn]: "ICE: MOD FL050/080", "ICE: N OF N49 AND W OF E070 MOD BLW FL070";

13) турбулентность (за исключением турбулентности, возникающей в конвективных облаках и сильной турбулентности, в отношении которой уже выпущено сообщение SIGMET), TURB: [nn/nn] "TURB: MOD ABV FL090", "TURB:07/09 N OF N45 MOD SFC/4000М AMSL";

14) горная волна (за исключением сильной горной волны, в отношении которой уже выпущено сообщение SIGMET), MTW: [nn/nn] "MTW: N OF N63MOD ABV FL080";

15) сообщения SIGMET, применимые к соответствующим РПИ/СТА или их подрайону, в которых действует зональный прогноз, SIGMET APPLICABLE: "SIGMET APPLICABLE: 3, А5, В06" или "SIGMET APPLICABLE: AT TIME OF ISSUE NIL";

16) на следующей строке – указатель для обозначения начала раздела II "SECN II";

17) центры давления, фронты и их предполагаемое, движение и развитие PSYS:[nn]: "PSYS: 06 N5130 E01000 L 1004 HPA MOV NE 25KMH WKN", PSYS: 09 WARM FRONT ALONG N48 MOV N 20KMH NC", "PSYS: 06 N57 W072 L 0964HPA STNR NC 09 N47 E048 H 1030HPA STNR NC;

18) ветер и температура воздуха, для следующих абсолютных высот: 600, 1500 и 3000 и 4500 метров (2000, 5000, 10 000 и, при необходимости, 15000фут), "WIND/T: 600M N5500 W01000 270/18MPS PS03

1500M N5500 W01000 250/20MPS MS02

3000M N5500 W01000 240/22MPS MS11",

"WIND/T: 300M N4930 E01200 110/30KMH MS08

600M N4930 E01200 120/40KMH MS13

1500M N4930 E01200 140/40KMH MS20

3000M N4930 E01200 160/50KMH MS25";

19) информация об облачности, помимо подпункта 11), с указанием типа и высоты нижней и верхней границ облаков над уровнем земли (AGL) или над средним уровнем моря (AMSL), CLD [nn/nn]: "CLD: BKN SC 900/2400M AGL" или CLD: NIL;

20) уровень замерзания - указание высоты над уровнем земли (AGL) или над средним уровнем моря (AMSL), соответствующей 0оС, если ниже высоты верхней границы воздушного пространства, для которого составлен прогноз, FZLVL: "FZLVL: 1000M AMSL";

21) прогнозируемое наименьшее значение QNH в течение периода действия, MNM QNH: "MNM QNH: 1004HPA",

MNM QNH : 03/05 1010HPA

05/07 1009HPA

07/09 1008HPA;

22) температура поверхности моря и состояние моря, если это требуется региональным аэронавигационным соглашением, SEA: "SEA: T15 HGT 5M";

23) вулканические извержения – название вулкана VA: "VA:ETNA", "VA:NIL";

24) все пункты прогноза GAMET начинаются с новой строки.

25) если возникновение опасных явлений не ожидается или они уже включены в сообщение SIGMET, из зонального прогноза подпункты 7)-15) указанные выше, исключаются. Если опасные явления не возникают и никакая информация SIGMET не применима, все подпункты 7)-15) настоящего пункта заменяются термином "HAZARDOUS WX NIL" - опасные явления погоды отсутствуют;

26) если опасное явление включено в прогноз GAMET, но оно не возникло или более не прогнозируется, выпускается корректив GAMET AMD, изменяющий только соответствующий метеорологический элемент.

Пример зонального прогноза GAMET:

YUCC GAMET VALID 220600/221200 YUDO–

YUCC AMSWELL FIR/2 BLW FL100

SECN I

SFC WIND: 10/12 310/18МPS

SFC VIS: 06/08 N OF N51 2500M -SN BR

SIGWX: 11/12 ISOL TS

MT OBSC: MT PASSES S OF N48

SIG CLD: 06/09 N OF N51 OVC 300/600M AGL 10/12 ISOL TCU 300/3000M AGL

ICE: MOD FL050/080

TURB: MOD ABV FL090

SIGMETS APPLICABLE: 3, 5

SECN II

PSYS: 06 N5130 E01000 1004HPA MOV NE 25KМН WKN

WIND/T: 600M N5500 W01000 270/13MPS PS03

1500M N5500 W01000 250/20MPS MS02

3000M N5500 W01000 240/18MPS MS11

CLD: BKN SC 800/2400М AGL

FZLVL: 1000M AGL

MNM QNH: 1004HPA

SEA: T15 HGT 5M

VA: NIL

Содержание: Зональный прогноз для полетов на малых высотах (GAMET), выпущенный для субрайона два района полетной информации AMSWELL* (обозначаемого названием районного диспетчерского центра YUCC – AMSWEL) ниже эшелона полета 100 аэродромным метеорологическим органом Донлон/международный (YUDO); сообщение действительно с 06.00UTC до 12.00UTC 22 числа данного месяца.

Раздел 1: SECN I
Направление и скорость приземного ветра у поверхности земли: (SFC WIND)	между 10.00 UTC и 12.00 UTC направление приземного ветра 310º; скорость ветра 18 м/с
Видимость у поверхности земли: (SFC VIS)	между 06.00 и 08.00 UTC к северу от 51 градуса северной широты видимость 2500 метров (из-за слабого снега и дымки);
особые явления погоды: (SIGWX)	между 11.00 UTC и 12.00 UTC изолированные грозы без града
Закрытие гор: (MT OBSC)	Горы южнее 48 градуса северной широты закрыты
значительная облачность: (SIG CLD)	между 06.00 и 09.00 UTC к северу от 51 градуса северной широты сплошная облачность с нижней границей 300 метров и верхней границей 600 метров над уровнем моря; между 10.00 UTC и 12.00 UTC отдельные изолированные мощно-кучевые башеннообразное облака с нижней границей 300 метров и верхней границей 3000 метров над уровнем земли;
обледенение: (ICE)	умеренное между эшелонами полета 050 и 080
турбулентность: (TURB)	умеренная выше эшелона полета 090 (как минимум до эшелона полета 100);
сообщения SIGMET: (SIGMETS APPLICABLE)	3-е и 5-е сообщение SIGMET действительны в течение установленного срока действия и для соответствующего субрайона
Раздел II: SECN II
барические системы: (PSYS)	в 06.00 UTC центр низкого давления 1004 гПа в точке 51,5 градусов северной широты, 10 градусов восточной долготы, предполагается перемещение в северо-восточном направлении со скоростью 25 км/ч и ослабление
ветер и температура: (WIND/T)	на высоте 600 метров в точке 55 градусов северной широты и 10 градусов западной долготы направление ветра 270 градусов, скорость ветра 13 м/с, температура плюс 3°С; на высоте 1500 метров в точке 55 градусов северной широты и 10 градусов западной долготы направление ветра 250 градусов, скорость ветра 20 м/с, температура минус 2°С; на высоте 3000 метров в точке 55 градусов северной широты и 10 градусов западной долготы направление ветра 240 градусов , скорость ветра 22 м/с, температура минус 11 °С
облачность: (CLD)	разорванные слоисто-кучевые облака с нижней границей 800 метров и верхней границей 2400 метров над средним уровнем моря
высота нулевой изотермы: (FZLVL)	1000 метров над уровнем земли
минимальное значение QNH: (MNM QNH)	1004 гПа
море: (SEA)	Температура 15°С; состояние моря (высота волн) 5 метров
вулканический пепел: (VA)	Отсутствует

	Приложение 5 к приказу Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 ноября 2018 года № 837
	Приложение 6 к Правилам метеорологического обеспечения гражданской авиации

Содержание и порядок элементов сообщений SIGMET и AIRMET

1. Сообщение SIGMET/AIRMET содержит следующую информацию, расположенную в указанном порядке:

1) указатель местоположения органа ОВД, обслуживающего РПИ (FIR) или СТА, к которому относится сообщение SIGMET (YUCC).

SIGMET/AIRMET обозначают указателем местоположения органа ОВД, обслуживающего соответствующий РПИ (FIR) или СТА. Сообщение SIGMET относится ко всему воздушному пространству в пределах боковых границ РПИ и СТА. Конкретные зоны и (или) эшелоны полета, на которые оказывает влияние, данное метеорологическое явление, вызывавшее выпуск сообщения SIGMET, указываются в тексте сообщения;

2) условное обозначение сообщения и порядковый номер, SIGMET. Последовательность сообщений SIGMET указывается цифрами или комбинацией цифр и букв;

3) группа "дата – время", указывающая период действия в UTC; VALID 221215/221600;

4) указатель местоположения ОМС, подготовившего сообщение, за которым следует – дефис для разделения преамбулы от текста: "YUDO-";

5) на следующей строке - название FIR или CTA, для которого выпускается сообщение SIGMET/ AIRMET: UACC ASTANA FIR, UAAA ALMATY СТА;

6) явление и описание явления, обусловившего выпуск сообщения SIGMET/AIRMET, в соответствии с перечнем, приведенным в пунктах 318, 328 настоящих Правил;

7) указание о том, является ли информация данными наблюдения и предполагается ли ее обновление или она является прогнозом. Фактическое явление - используется сокращение OBS, прогнозируемое явление - используется сокращение FCST и время наблюдения/начала действия UTC;

8) местоположение (с указанием широты и долготы) S OF N2630 AND W OF E12300 или N OF N50, или N OF LINE S2520 W11510 – S2520 W12010, или SW OF LINE N50 W005 – N60 W020, или WI N6030 E02550 – N6055 E02500 – N6050 E02630 – N6030 E02550;

9) эшелон полета или абсолютная высота ТОР FL500;

10) перемещение или ожидаемое перемещение (направление и скорость), выраженное в километрах в час или узлах, с указанием одного из шестнадцати компасных румбов или стационарное местоположение: MOV E 40KMH, или STNR.

11) изменение интенсивности, используя сокращения INTSF, WKN или NC;

12) указание прогнозируемого времени явления: FCST AT 2200Z;

13) прогнозируемое местоположение явления в конце периода действия сообщения SIGMET: S OF S350 AND W OF E170;

14) повторение элементов, включенных в сообщение SIGMET, касающееся облака вулканического пепла или тропического циклона: AND;

15) отмена сообщения SIGMET/AIRMET с указанием его идентификации: CNL SIGMET 2 101200/101600.

2. Грозы и кучево-дождевые облака в районе считаются:

1) скрытыми (OBSC), если они скрыты за дымкой или дымом или наблюдение затруднено из-за темноты;

2) маскированными (EМBD), если они заключены между слоями облаков и легко не распознаются;

3) отдельными, изолированными (ISOL), если они состоят из отдельных элементов с максимальным покрытием менее 50 % площади района воздействия или прогнозируемого воздействия (в фиксированное время или в течение периода действия прогноза);

4) редкими (OCNL), если они состоят из достаточно разделенных элементов с максимальным покрытием 50-75 % площади района воздействия или прогнозируемого воздействия (в фиксированное время или в течение периода действия прогноза);

5) частыми (FRQ), если в пределах района, интервалы между соседними грозовыми фронтами с максимальным покрытием более 75 % площади района воздействия или прогнозируемого воздействия данного явления (в фиксированное время или в течение периода действия прогноза) незначительны или отсутствуют;

3. Линия шквала (SQL) подразумевает грозовую деятельность вдоль некоторого фронта с незначительными промежутками между отдельными облаками или при отсутствии таких промежутков.

4. Град (GR) используется, в случае необходимости, для дополнительного описания грозовой деятельности.

5. Сильную турбулентность (SEV TURB) относят только к турбулентности на малых высотах, связанной с сильным приземным ветром, вихревым течением или турбулентности в облачности или за ее пределами (САТ). Не указывается турбулентность, связанная с конвективными облаками.

6. Сильное обледенение (SEV ICE) указывается, если оно относится к обледенению вне конвективных облаков. Сокращение SEV ICE (FZRA) применяется к условиям сильного обледенения вследствие замерзающего дождя.

7. Горная волна (MTW) считается:

1) сильной, если сопровождается нисходящим потоком со скоростью 3,0 м/с (600 фут/мин) или более, и (или) наблюдается или прогнозируется сильная турбулентность;

2) умеренной, если сопровождается нисходящим потоком со скоростью 1,75-3,0 м/с (350-600 фут/мин), и (или) наблюдается или прогнозируется умеренная турбулентность.

8. Песчаную бурю/пыльную бурю следует считать:

1) сильной, если видимость менее 200 метров и определение состояния неба затруднено;

2) умеренной, если видимость составляет менее 200 метров и можно определить состояние неба, или находится в диапазоне 200–600 метров.

"Азаматтық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2017 жылғы 14 маусымдағы № 345 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2018 жылғы 30 қарашадағы № 837 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2018 жылғы 5 желтоқсанда № 17860 болып тіркелді

"Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы" 2010 жылғы 15 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 35-бабының 2-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. "Азаматтық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2017 жылғы 14 маусымдағы № 345 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15358 болып тіркелген, Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде 2017 жылғы 11 тамызда электрондық түрде жарияланған) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Азаматтық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз ету қағидаларында:

2-тармақтың 9) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"9) авиациялық климатологиялық ақпарат жүргізу және ұсыну тәртібін айқындайды."

3-тармақтың 8) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"8) GAMET аймақтық болжам - метеорологиялық өкілетті орган белгілеген және метеорологиялық өкілетті орган арасындағы келісім бойынша ұшу ақпаратының көршілес аудандарының әуеайлақтық метеорологиялық аудандарына берілетін, ұшу ақпаратының ауданына немесе әуеайлақтық метеорологиялық органның оның қосалқы ауданына қолданатын, кіші биіктікте ұшулар үшін қысқартулармен ашық мәтінмен жасалған болжам;";

3-тармақ:

мынадай мазмұндағы 32-1) тармақшамен толықтырылсын:

"32-1) ғарыштық ауа райы орталығы (SWXC) - жоғары жиілікті радиобайланысқа, спутниктік байланысқа, GNSS негізделген навигация және бақылау жүйесіне кері әсер етуі және/немесе әуе кемелерінің бортындағы адамдар үшін радиациялық қауіп төндіруі мүмкін ғарыштық ауа райы құбылыстарын қадағалауға және олар туралы консультациялық ақпарат беруге арналған орталық.

Ескертпе. Ғарыштық ауа райы орталығына жаһандық және/немесе өңірлік мәртебе беріледі;";

мынадай мазмұндағы 48-1) тармақшамен толықтырылсын:

"48-1) метеорологиялық ақпаратпен алмасуға арналған ИКАО үлгісі (IWXXM) - авиациялық метеорологиялық ақпарат беруге арналған деректер үлгісі;";

мынадай мазмұндағы 79-1) тармақшамен толықтырылсын:

"79-1) ұшу-ақпараттық қызмет көрсету - мақсаты қауіпсіз және тиімді ұшуды орындауды қамтамасыз етуге арналған консультация және ақпарат беру болып табылатын қызмет көрсету.";

3-тармақта:

85) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"85) ұшу үшін маңызды бұлт - төменгі шеттері 1500 метр (5 000 фут) биіктіктегі бұлт немесе кез келген биіктікте будақ жаңбырлы бұлттар немесе мұнара түріндегі бұлттар үлкенірек болғанына қарай сектордағы ең аз биіктіктен төмен бұлт;";

94) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"94) іздеу-құтқару қызметінің органы - іздеу мен құтқарудың үйлестіру орталығының, іздеу мен құтқарудың қосалқы орталығы немесе апаттық хабарландыру постының әртүрлі жағдайларын білдіретін жалпы термин;";

96) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"96) жедел метеорологиялық ақпарат (ОРМЕТ) - әуе кемелерінің ұшуын қамтамасыз етуге қолданылатын, болжам және бақылау деректері;";

4-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"4. Осы Қағидаларда мынадай қысқартулар пайдаланылады:

ААҚ - аэронавигациялық ақпарат қызметі;

АДП - аудандық диспетчерлік пункт;

АДО - аудандық диспетчерлік орталық;

АМС - авиациялық метеорологиялық станция;

АМӨЖ - автоматтандырылған метеорологиялық өлшеу жүйесі;

АНҚБ - аэронавигациялық қызмет көрсетуді беруші(лер);

АҰҚ - аспаптар бойынша ұшу қағидалары;

ӘАДП - әуеайлақ ауданының диспетчерлік пункті;

ӘБН - әуеайлақтың бақылау нүктесі;

ӘДО - әуеайлақтық диспетчерлік орталық;

ӘДП - әуеайлақтық диспетчерлік пункт;

ӘҚҚ - әуе қозғалысына қызмет көрсету;

ӘМО - әуеайлақтық метеорологиялық орган;

БТШБ - бұлттың төменгі шегінің биіктігі;

ДАБЖ - дүниежүзілік аймақтық болжамдар жүйесі;

ДАБО - дүниежүзілік аймақтық болжам орталығы;

ДМҰ - дүниежүзілік метеорологиялық ұйым;

ЖДП - жергілікті диспетчерлік пункт;

ЖДП - жақындау диспетчерлік пункті;

КШҰҚ - көзбен шолып ұшу қағидалары;

ҚЖО - қарқындылығы жоғары оттар;

ҚТО - қарқындылығы төмен оттар;

ҰАА - ұшу ақпараты ауданы;

ҰАО - ұшу ақпаратының орталығы;

ҰҚЖ - ұшу-қону жолағы;

МБО - метеорологиялық бақылау органы;

МРЛ - метеорологиялық радиолокатор;

ӨАБО - өңірлік аймақтық болжам орталықтары;

РДП - рульдеу диспетчерлік пункті;

СДП - старттық диспетчерлік пункті;

ШДП - шеңбер диспетчерлік пункті;

ATIS - әуеайлақ ауданында автоматты ақпарат беру;

AMSL - теңіздің орта деңгейінен;

AIP - аэронавигациялық ақпарат жинағы;

AGL - жер деңгейінен;

AFS - авиациялық тіркелген қызмет;

AFIS - жедел ұшу-ақпараттық қызмет көрсету;

AFTN - авиациялық тіркелген электр байланысы желісі;

AIRMET - AIRMET ақпараты;

СТА - диспетчерлік аудан;

FIS - ұшу-ақпараттық қызмет көрсету;

GAMET - аймақтық болжам;

ICAO (ИКАО) - халықаралық азаматтық авиация ұйымы;

METAR - тұрақты ауа райы мәліметі;

MOR - метеорологиялық оптикалық көру қашықтығы;

ОРМЕТ - жедел метеорологиялық ақпарат;

QNH - стандарттық атмосфера үшін орта теңіз деңгейіне келтірілген атмосфералық қысым;

QFE - әуеайлақтағы ҰҚЖ шегіне келтірілген атмосфералық қысым;

SIGWX - ауа райының ерекше құбылыстары;

SIGMET - SIGMET ақпараты;

VAAC - жанартау күлі бойынша консультативтік орталық;

SPECI - арнайы ауа райы мәліметі.";

7-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"7. АНҚБ авиациялық пайдаланушылар үшін: пайдаланушылар, ұшу экипажының мүшелері, ӘҚҚ органдары, ұшу ақпараты орталықтары (ҰАО), іздестіру-құтқару қызметтері, әуежайлардың қызметтері және ұшуды орындауға қажетті метеорологиялық ақпаратты жүзеге асырумен немесе қамтамасыз етуге қатысты басқа органдар үшін ұшулардың қауіпсіз, тұрақты және тиімді орындауға көмек көрсету мақсатында олардың функцияларын орындау үшін қажетті метеорологиялық ақпаратпен метеорологиялық қамтамасыз етуді ұсынады.";

9-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"9. Өкілетті метеорологиялық орган пайдаланушылармен, ӘҚҚ органдарымен және азаматтық авиацияның басқа қызметтерімен метеорологиялық қамтамасыз етуді ұйымдастыру және ұсыну (қажеттілігіне қарай) мәселесі бойынша АНҚБ кеңес жүргізуді ұйымдастырады.";

11-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"11. Авиациялық пайдаланушыларды метеорологиялық қамтамасыз етуді осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес метеорологиялық орган әзірлеген әуеайлақта ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету жөніндегі үлгілік нұсқаулығына сәйкес метеорологиялық орган жүзеге асырады және ӘҚҚ органдары мен әуежай әкімшілігімен және қажеттілігіне қарай басқа да пайдаланушылармен келісе отырып, АНҚБ басшысымен немесе оның филиалы/құрылымдық бөлімшесі басшысымен бекітіледі.

Жіктелмейтін әуеайлақтарда ұшуды метеорологиялық қамтамасыз ету жөніндегі нұсқаулыққа қатысты Нұсқалыққа осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес осы әуеайлақтың талаптарына қолданылатын бөлігін енгізу талап етіледі және аталған әуеайлақта ұшуды метеорологиялық қамтамасыз етуді қамтамасыз ететін ұйым (тұлға) бекітеді.";

12-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"12. АНҚБ БМҰ және авиациялық метеорологиялық персоналдың біліктілігіне, құзыретіне, білімі және кәсіптік даярлығына қатысты "Авиациялық персоналды кәсіби даярлау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 24 ақпандағы № 159 бұйрығымен бекітілген Авиациялық персоналды кәсіби даярлау қағидаларының талаптарының сақталуын қамтамасыз етеді.

Ескертпе: Авиациялық метеорология саласындағы метеорологиялық персоналдың біліктілігіне, құзыретіне, біліміне және кәсіптік даярлығына қойылатын талаптар "Метеорологиялық (ауа райы және климат) және гидрологиялық қызмет көрсетуді қамтамасыз етумен айналысатын персоналдың біліктілігі мен құзыреттілігі" VI бөлігінде, "Метеорология бойынша білім және кадрларды даярлау" VI бөлігінде және Техникалық регламент (ВМО-№ 49), Жалпы метеорологиялық практика және ұсынылатын практика" І томының "Міндетті білім беру топтамалары" А қосымшасында көрсетілген.";

14-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"14. Қазақстан Республикасында азаматтық және эксперименталдық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз етуді жүзеге асыратын авиациялық метеорологиялық персонал АНҚБ басшысы бекіткен үлгілік лауазымдық нұсқаулықтар негізінде әзірленген лауазымдық нұсқаулықтарды басшылыққа алады.

Ескертпе: Өз құрылымында бір метеорологиялық органы бар АНҚБ үшін үлгілік лауазымдық нұсқаулықтар талап етілмейді.";

20 және 21-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"20. Метеорологиялық элементтердің кеңістікте және уақытта өзгергіштігіне, бақылау әдісінің шектеулері және кейбір осындай элементтердің мәнімен келтірілген шектеулерге байланысты, қандай да бір хабарламада көрсетілген элементтердің кез келгенінің нақты мәнін пайдаланушы бақылау сәтінде нақты жағдайға ең жақын жақындау ретінде түсінеді.

Пайдалану тұрғысынан қалаулы өлшеу (бақылау) дәлдігіне қатысты нұқсаулық тапсырмалар осы Қағидалардың 2-қосымшасының 1-кестесінде келтіріледі.

21. Метеорологиялық элементтердің кеңістік пен уақытта өзгергіштігіне, болжау әдістерінің шектеулеріне және кейбір осындай элементтердің мәніне байланысты, қандай да бір болжамда көрсетілген элементтердің кез келгенінің нақты мәнін пайдаланушы осы элементтің болжанатын кезең ішінде иеленуі мүмкін ықтимал мәні деп түсінеді. Сол сияқты, болжамда қандай да бір элементтің пайда болу немесе өзгеру уақыты көрсетілсе, онда ол ең ықтимал уақыт деп түсініледі.

Пайдалану тұрғысынан қалаулы болжау дәлдігіне қатысты нұсқаулық тапсырмалар осы Қағидалардың 2-қосымшасының 2-кестесінде келтіріледі.";

25 және 26-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"25. Пайданалушылар немесе ұшу экипажының мүшелері ӘҚҚ органдары арқылы метеорологиялық органға:

1) ұшу кестесі;

2) тұрақты емес рейстерді орындауды жоспарлау;

3) рейстер кешіктірілген, белгіленген уақыттан ерте орындалғаны немесе орындалмауы туралы хабарлайды.

26. Пайдаланушының метеорологиялық органдарға ӘҚҚ органы арқылы, ұшу типіне байланысты жеке рейстер туралы жіберетін хабарласамасы барлық немесе мынадай ақпараттың бөлігін қамтуы тиіс:

1) ұшып шығу әуежайы және ұшып шығудың есептік уақыты;

2) межелі пункті және ұшып келудің есептік уақыты;

3) белгіленген ұшу маршруты және аралық әуеайлақ(тар)қа ұшып келудің және ұшып шығудың есептік уақыты;

4) қажетті қосалқы әуеайлақтар;

5) крейсерлік эшелон;

6) ұшу типі (КШҰҚ немесе АҰҚ бойынша);

7) ұшу экипажының мүшесіне ұсынылатын метеорологиялық ақпарат типі (ұшу құжаттамасы немесе консультация);

8) консультациялар жүргізу және/немесе ұшу құжаттамасын беру уақыты;";

5-параграфтың атауы мынадай редакцияда жазылсын:

"5-параграф. Авиациялық метеорологиялық станциялар және метеорологиялық органдар";

32-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"32. Авиациялық метеорологиялық станция (бұдан әрі - АМС) әуеайлақтық метеорологиялық органның элементі немесе метеорологиялық бақылауларды жүргізетін жеке құрылымы бола алады.

АМС стационарлық метеожабдық (жіктелмеген әуеайлақтар болған жағдайда - жылжымалы) кешенінен, сондай-ақ қажеттілігіне қарай оны пайдалану үшін даярланған персоналдан (ұшуды метеорологиялық қамтамасыз ету жөніндегі үлгілік кәсіби даярлау бағдарламасына сәйкес (жіктелмеген әуеайлақтар үшін - оқытылған және АМС жабдығының көмегімен бақылауды жүргізуге рұқсат берілген персонал)) тұрады.

АМС орналастырылады:

1) барлық санатталған және жіктелген әуеайлақтарда және жолаушыларды тасымалдауға, оқу және спорттық ұшуды орындауға арналған әуеайлақтарда;

2) тікұшақ айлақтарында;

3)нақты ауа-райын көрсетуді талап ететін ұшу қарқындылығы жоғары авиациялық жұмыстарды жүргізу орындарында;

4) белгілі аудандарда ұшуды метеорологиялық қамтамасыз ету сапасын жақсарту үшін авиациялық пайдаланушылардың немесе АНҚБ шешімі бойынша өзге де орындарда.

АМС мынадай функцияларды орындайды:

1) әуеайлақта немесе белгілі бір орындарда метеорологиялық жағдайға бақылау жүргізеді және авиациялық пайдаланушыларға бақылау нәтижелерін беруді қамтамасыз етеді;

2) ӘМО -дан жеке орналасқан жағдайда, АНҚБ нұсқауына сәйкес авиациялық пайдаланушыларға басқа метеорологиялық органдардан алынатын әуеайлақтар және ұшу маршруттары (аудандары) бойынша ауа райы мәліметін, болжамдарды және ескертулерді береді.";

33-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"33. Азаматтық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз етуге тікелей қатысатын метеорологиялық органдарға мыналар жатады:

1)Құрамдас элементтері бір немесе бірнеше АМС болып табылатын ӘМО;

2) МБО";

34-тармақта:

3) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"3) әуеайлақ ауданында метеорологиялық жағдайға тұрақты бақылау жүргізеді және бақылау нәтижелерін авиациялық пайдаланушыларға беруді қамтамасыз етеді;";

10) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"10) әуеайлақ бойынша авиациялық климатологиялық ақпаратты жинайды және әуеайлақтық климатологиялық мәліметтерді, әуеайлақтық климатологиялық кестелер мен әуеайлақтың климаттық сипаттамасын құрастырады;";

13) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"13) бекітілген жоспарларға сәйкес техникалық оқулар жүргізеді;";

16) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"16) көктемгі-жазғы және күзгі-қысқы кезеңдерге дайындық кезінде ӘҚҚ органдарының бекітілген жоспарларына сәйкес диспетчерлік құраммен авиациялық метеорология бойынша сабақтар жүргізеді.";

36-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"36. Экипаждарға (пайдаланушыларға) метеорологиялық органдар, ӘҚК органдары немесе осы қағидалармен белгіленген ерекшеліктерді ескеріп, АНҚБ белгілеген ұшу алдындағы дайындықтың автоматтандырылған жүйелерімен ұсынған, олардың негізінде әуе кемелерінің ұшып шығуына, ұшуына және қонуына шешім қабылданатын әуеайлақтағы нақты және болжамды ауа райы туралы ресми деректер болып табылады.";

38, 39 және 40-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"38. Әуеайлақта орналасқан ӘМО/АМС жоқ жіктелмеген әуеайлақтар үшін, әуеайлақ пайдаланушысының өтінімі бойынша, АНҚБ:

1) осы әуеайлақ үшін қажеттілігіне қарай метеорологиялық ақпарат беру үшін, өзінің құрылымдық бөлімшелерінен бір немесе бірнеше ӘМО белгілейді;

2) әуеайлақ пайдаланушысымен бірлесе отырып, тиісті әуеайлақ пен ӘҚҚ органдарын осындай ақпаратпен жабдықтау тәсілін айқындайды.

39. ӘМО/АМС жоқ жіктелмеген әуеайлақтарда метеорологиялық қамтамасыз ету төмендегідей жүргізеді:

1) метеорологиялық бақылауды арнайы дайындықтан өткен және осындай бақылау жүргізуге жіберілген әуеайлақтың авиациялық персоналы жүзеге асырады;

2) болжамдарды, ескертулерді және басқа да ақпаратты АНҚБ және осы әуеайлақтың метеорологиялық ақпаратты пайдаланушылары арасындағы келісім бойынша тағайындалған жақын орналасқан ӘМО ұсынады. Метеорологиялық ақпаратты тарату үшін қолданыстағы байланыс құралдары қолданылады.

40. Метеорологиялық органның кезекші ауысымы (АМС) ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге байланысты мәселелер бойынша жеделдікке қатысты ӘҚҚ органының ұшу басшысына (ауысымның аға қызметкеріне) бағынады.";

45-тармақ:

мынадай мазмұндағы 4-1) тармақшамен толықтырылсын:

"4-1) басқа да МБО SIGMET ақпаратымен алмасады;";

мынадай мазмұндағы 7-1) тармақшамен толықтырылсын:

"7-1) көршілес ҰАА-дағы МБО-ға және басқа да МБО-ға Әуеайлақта ұшуды метеорологиялық қамтамасыз ету нұсқаулығына сәйкес AIRMET ақпаратын береді;";

мынадай мазмұндағы 46-1 және 46-2 тармақтармен толықтырылсын:

"46-1. Қажеттілігіне қарай ҰАА/СТА-ға қызмет көрсету бойынша МБО міндеттемелерін тиісті өкілетті ӘҚҚ органынан консультация алғаннан кейін өкілетті метеорологиялық органмен келісім бойынша екі немесе одан көп МБО арасында АНҚБ бөледі.

46-2. Метеорологиялық қамтамасыз етудің тиімділігін қамтамасыз ету мақсатында МБО органдары ӘМО-мен бірлесіп орналастыруға болады.";

49-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"49. Метеорологиялық бақылаулар ұшу алаңының жұмыс учаскелері үшін сипатты деректерді ұсынуды қамтамасыз ету мақсатында орнатылған және жабдықталған пункттерде жүргізіледі.";

52-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"52. Осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес бақылаудың жоғары сапасын және аспаптар мен олардың индикаторларының дұрыс жұмыс істеуін, оларды орнатуды және резервтеуді қамтамасыз ету үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган және АНҚБ АМС-ны және әуеайлақтық метеорологиялық органдарды тексеруді ұйымдастырады.

Бұл ретте АНҚБ өзінің басқаруындағы АМС-ның метеорологиялық жабдығын тексеруді ұйымдастырады.";

56-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"56. ИКАО I, II және III санаттары бойынша құралдар бойынша қонуға және қону үшін кіруді орындауға арналған ҰҚЖ бар әуеайлақтарда АМӨЖ немесе желдің, көрінудің, ҰҚЖ көріну қашықтығының, бұлттылықтың төменгі шекарасының биіктігін, ауа температурасының және шық нүктесінің және атмосфералық қысымның дистанционды индикатор көрсеткіштері орнатылады.";

61, 62, 63, 64, 65 және 66-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"61. Негізгі құрал бойынша бақылаудан резервтік құрал бойынша бақылауға өту кезінде бақылаушылар бақылау журналына (ауа райы күнделігіне) өту уақытын және себебін көрсете отырып жазба енгізеді.

62. Негізгі және резервтік жабдық істен шыққан кезде бақылаушылар аспаптық бақылаудан көзбен көру бақылауына өтеді де, бұл туралы кезекші синоптикке, ӘҚҚ органдарына хабарланады және бақылаулар журналында (ауа-райы күнделігіне) өту уақытын және себебін көрсете отырып жазба енгізіледі.

63. АНҚБ метеорологиялық органдар мен радиотехникалық жабдықтарды пайдаланудың тиісті қызметтері және мен ӘҚҰ органдарының арасында келісім жасалуды қамтамасыз етеді (шарттар немесе нұсқаулықтар), олар мыналарды көздейді:

1) ӘҚҚ органдарда метеорологиялық ақпаратты көрсету үшін дисплейлердің (құралдардың) болуы;

2) метеорологиялық ақпаратты көрсететін осы дисплейлерге (құралдарға) техникалық қызмет көрсету;

3) метеорологиялық ақпаратты көрсететін осы дисплейлерді ӘҚҚ органдары персоналының пайдалануын;

4) шамамен және қажет болған жағдайда қосымша шолу бақылаулардың деректерін ұсыну (мысалы, бастапқы биіктікті алу және қонуға бет алу аймағында ұшуды орындауға әсер ететін метеорологиялық құбылыстарға) егер осы тәрізді бақылаулар метеорологиялық станция ұсынған ақпараттарды толықтыру немес жаңарту үшін ӘҚҚ органдарының персоналы орындайтын болса;

5) ұшуға немесе қонуға бет алғанда әуе кемелерінің бортынан алынатын метеорологиялық ақпаратты (мысалы: желдің ауысуы туралы) ұсыну;

6) жердегі метеорологиялық радиолокатор арқылы алынатын метеорологиялық ақпаратты (бар болса) ұсыну;

7) атмосфераға радиоактивті материалдар мен улы химиялық заттарды тастауға қатысты ақпарат беру (бар болса) тарату және пайдалану.

64. Әуеайлақта тұрақты бақылау күн сайын тәулік бойғы режимде жүреді. Ұшу болмаған жағдайда мұндай бақылаулар 30 мин интервалмен (әрбір сағаттың 00 және 30 минуты), ұшу болмаған жағдайда 1 сағат (әрбір сағаттың 00 минуты) сайын өткізіледі.

65. Жіктелмейтін және уақытша әуеайлақтарда және қону алаңдарында тұрақты бақылаулар авиациялық пайдаланушылардың келісімі бойынша ұшу кезінде 1 сағат (әрбір сағаттың 00 минуты) сайын жасалады.

66. Тәулік бойы режимде жұмыс істемейтін әуеайлақтарда бақылау тек ұшу кезеңінде жүргізіледі.

Жергілікті мәліметтерді және METAR мәліметтерін шығару ұшу басталғанға дейін кемінде 30 минут бұрын басталуға және әуеайлақ қосалқы болып табылатын уақытты қоса алғанда, сондай-ақ ӘҚҚ органдарының талаптарын есепке ала отырып, барлық ұшу кезеңінде бақылау жүргізілуі тиіс.";

68-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"68. Әуеайлақ ауданының диспетчерлік пунктіне беруге арналған метеорологиялық ақпарат, ATIS радиохабарларын тарату және D-ATIS хабарламаға және ӨЖЖ радиохабарларын таратуға қосу үшін жергілікті метеорологиялық тұрақты немесе арнайы мәліметтерден алынады.

АДП/АДО, ҰАО диспетчерлік пунктіне беру үшін , VOLMET радиохабарларын тарату және D-VOLMET хабарлама және ЖЖ радиохабарларын таратуға қосу үшін арналған метеорологиялық ақпарат METAR немесе SPEСI мәліметінен алынады.

Ауызша және радиохабарларын тарату кезінде метеорологиялық ақпарат METAR кодының терминологиясында қабылданған қысқартумен ашық мәтінде беріледі.

Ескертпе: ATIS, VOLMET радиохабарларын тарату және ЖЖ (ӨЖЖ) радиохабарларын тарату стандартты радиотелефон фразеологиясын пайдалана отырып жүзеге асырылады.

ATIS, VOLMET радиохабарларын тарату және ЖЖ (ӨЖЖ) радиоахабарларын тарату және ауызша таратуды жүргізу кезінде пайдаланылуға тиіс стандартты радиотелефон фразеологиясы бойынша әдістемелік материал Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары, аэронавигациялық ақпарат қызметтері мен авиациялық метеорологиялық қызметтер арасында үйлестіру жөніндегі нұсқаулыққа (Doc9377) 1-толықтырудың және басқа да ИКАО және НҚА регламенттейтін құжаттарының негізінде әзірленеді және өкілетті метеорологиялық органдармен келісім бойынша АНҚБ бекітеді.";

70-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"70. Тәулік бойы режимде жұмыс істемейтін әуеайлақтарда METAR мәліметтерінің шығарылымы қайта жаңартылғаннан кейін SPECI мәліметтері шығарылады.";

72-тармақтың 5) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"5) жердегі желдің орташа жылдамдығының (екпін) ауытқу өлшемі секундына 3 метрге (бұдан әрі - м/с) (5 торап) немесе соңғы мәліметте көрсетілгеннен көп мөлшерге өзгерді, бұған қоса өзгеріске дейінгі және/немесе одан кейінгі орташа жылдамдық 8 м/с (15 торап) немесе одан көп болады;";

73-тармақта:

3) және 4) тармақшалар мынадай редакцияда жазылсын:

"3) жердегі желдің орташа жылдамдығынан ауытқу өлшемі 5 м/с (10 торап) өсіп кетсе немесе соңғы мәліметте көрсетілген мөлшермен салыстырғанда одан да асса, осының барысында өзгергенге дейінгі және/немесе өзгертілгеннен кейінгі орташа жылдамдық 8 м/с (15 торап) немесе одан астам құрайтын болса;

4) желдің өзгерістерін пайдалану жағынан шекті шамасын арттырады.

Шекті шамаларын ӘҚҰ органымен және мүдделі пайдаланушылармен келісіп, АМО желдің өзгерістерін ескере отырып белгілейді, олар:

пайдаланылатын ҰҚЖ ауыстыруды талап етеді;

ҰҚЖ желдің жолай және бүйірлік компоненттердің өзгеруі осы әуеайлақта ұшуды орындайтын типтік әуе кемелері үшін негізгі пайдалану шектері болып табылатын мағыналарды арттыратыны туралы куәландырады.";

9) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"9) BKN, OVC астам саны барысында бұлттардың төменгі қабатының төменгі шегінің биіктігі ұлғаяды және мына мағыналардың бірін немесе бірнешеуінен арттырады немесе BKN немесе OVC бұлттардың төменгі қабатының төменгі шегінің биіктігі азаяды немесе мына мағыналардың бірінен немесе бірнешеуінен кем болады:

30, 60, 150 немесе 300 метр (100, 200, 500 немесе 1000 фут);

450 метр (1500 фут) - КШҰҚ бойынша ұшудың маңызды санын орындау жағдайында.";

мынадай мазмұндағы 74-1-тармақпен толықтырылсын:

"74-1. SPECI арнайы мәліметін шығару уақыты METAR тұрақты мәліметтерін шығару мерзімімен сәйкес келген жағдайда METAR бірыңғай мәліметі шығарылады.";

75-тармақтың 9) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"9) бұлттардың саны, түрі (будақ - жаңбырлы және мұнара түріндегі будақ бұлттар) және бұлттардың төменгі шектерінің биіктігі немесе тік көріну, егер олар өлшенсе;";

75-тармақтың 14) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"14) RMK тобы - елдің ішінде пайдалану үшін ақпарат:

таулардың, шоқылардың және басқа биік кедергілердің бұлттармен жабылуы (ATIS және VOLMET тарату үшін);

мұздану (жергілікті мәліметтер үшін);

турбуленттік (жергілікті мәліметтер үшін);

QBB (бұлттардың төменгі шектерінің биіктігі 200/660 фут метр немесе одан төмен кезде);

QFE қысымы.

METAR және SPECI мәліметтерін жасау кезінде осы Қағидалардың 4-қосымшасында келтірілген метеологиялық мәліметтер мен болжамдар жасау кезінде қолданылатын ауа райы құбылыстарының терминдері мен қысқартылулары қолданылады.";

81-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"81. METAR және SPECI мәліметтері белгіленген мекенжайларға таратылады:

1) ОРМЕТ деректерінің халықаралық және өңірлік банктеріне;

2) Қазақстан Республикасы ӘМО-ға;

3) AFS шеңберінде интернетті пайдалануға негізделген өңірлік орталықтарға.";

82-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"82. Жергілікті тұрақты мәліметтер әуеайлақта орналасқан ӘҚҚ органдарына таратылады және Әуеайлақта ұшуды метеорологиялық қамтамасыз ету нұсқаулығына сәйкес пайдаланушылар мен басқа да әуеайлақты тұтынушыларға ұсынылады.";

87-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"87. Жердегі желдің орташа жылдамдығы және орташа бағыты, сондай-ақ жел бағыттарының және жылдамдығының маңызды өзгерістері өлшенеді, деректерлер нақты градустармен және м/с немесе тораптарда хабарланады.";

90-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"90. Жерүсті желіне бақылау жер деңгейінен 10 метр ±1 м (30 фут ± 3 фут) биіктікте жүргізіледі";

98-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"98. Байқалған тұрақсыздық 2 минуттың ішінде желдің жылдамдығы 5м/с (10 торап) болып желдің бағыты 30 градусқа шұғыл және тұрақты өзгерілсе немесе жел жылдамдығының өзгеруі 5 м/с (10 торап) немесе одан жоғары жағдайда байқалады.";

101-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"101. Жергілікті тұрақты мәліметтерінде, жергілікті арнайы мәліметтерде, METAR және SPECI мәліметтерінде:

1) желдің жылдамдығын анықтау кезінде пайдаланылатын өлшеу бірлігі көрсетіледі;

2) соңғы 10 минут ішінде жел бағытының орташадан ауытқуы егер жалпы өзгеріс 60 градус немесе одан астам болса мына түрде көрсетіледі:

өзгерістердің толық диапозоны 60 градус немесе одан жоғары, бірақ 180 градустан төмен және желдің жылдамдығы 2 м/с (3 торап) немесе одан жоғары болғанда , бағыттың осындай өзгерістері жерге жақын жел бағытының өзгеруі бақыланған шегінде бағыттың екі экстремальды өлшемінде көрсетіледі;

өзгерістердің толық диапозоны 60 градус немесе одан жоғары, бірақ 180 градустан төмен, желдің жылдамдығы 2 м/с (4 торап) немесе одан жоғары болғанда, желдің орташа бағытын көрсетусіз желдің бағыты құбылмалы екендігі хабарланады;

өзгерістердің толық диапозоны 180 градус немесе одан жоғары болғанда құрған жағдайда желдің орташа бағытын көрсетусіз желдің бағыты құбылмалы екендігі хабарланады.

3) METAR және SPECI мәліметтерінде 5 м/с (10 торап) немесе одан жоғары (10 минутта) және тұрақты жергілікті және арнайы мәліметтерде 3 м/с (6 торап) немесе одан жоғары орташа жылдамдық жоғары жылдамдықтан асса, соңғы 2 минутта байқалған желдің орташа жылдамдығынан (екпін) болған ауытқу көрсетіледі:

4) 1 м/с (2 торап) және одан кем жел жылдамдығы туралы хабарланған жағдайда, олар "штиль" ретінде көрсетіледі;

5) желдің жылдамдығы 50 м/с (100 торап) немесе одан жоғары болуы туралы хабарланған жағдайда олар 50 м/с (100 узел) құрамдас бөлігі ретінде көрсетіледі;

6) 10 минут кезінде желдің бағыты және/немесе жылдамдығы бойынша елеулі тұрақсыздық болған жағдайда осындай тұрақсыздық кезеңінен кейін желдің орташа бағытынан және орташа жылдамдықтан пайда болған ауытқулар көрсетіледі.";

102-тармақтың 3) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"3) егер мәліметте желдің жылдамдығы 2 м/с (4 торап) төмен болғанда өзгерістердің толық диапазоны 60 градус немесе одан жоғары, бірақ 180 градустан төмен болғанда желдің орташа бағытынан ауытқулар көрсетілетін болса желдің өзгерісін бақылау шегінде жердегі жел бағытының екі экстремальды өлшемдері қосылады.";

106 және 107-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"106. Биіктікте желді аспаптық тәсілмен анықтай алмағанда әуеайлақтық ұшу шеңбері деңгейінде болжамдық жел туралы мәліметтер жасалады. Әуеайлақтық ұшу шеңбері деңгейінде желді нақтылау үшін әуе кемелерінің бортынан алынған жел туралы деректер және/немесе 10 километр радиусында орналасқан аэрологиялық станциялардың (бар болса) деректері пайдаланылады.

107. Көрінуді бақылаулар аспаптық құралдарды немесе көзбен шолу арқылы көрінудің орнатылған және таңдалып алынған күндізгі және түнгі табиғи бағдарларын пайдалана отырып жүргізіледі.

Көрінуді көзбен шолып бақылау ҰҚЖ жағына қарай жүргізіледі, бұл ретте бақылаушының көз деңгейі жер бетінен 1,5-5,0 м биіктікте орналасуы тиіс.

Көрінуді көзбен шолып бақылауға арналған орын ҰҚЖ және мүмкіндігіне қарай басқа бағыттағы көрінудің мәнін айқындау үшін ұшу алаңының басқа да бөлігін қарауды қамтамасыз етеді.

Көріну бағдарларының схемасын метеорологиялық органдар әзірлейді және Әуеайлақта ұшуды метеорологиялық қамтамасыз ету нұсқаулығына енгізіледі.";

112-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"112. Қону жүйелерімен жабдықталмаған әуеайлақтарда көрінуді көзбен шолып бақылау ҰҚЖ жағына қарай да, сол сияқты және басқа бағыттарда да жүргізіледі. Ауа райының мәліметіне ҰҚЖ жұмыс курсының бағытында анықталған көріну мәні енгізіледі. Кез келген басқа бағыттағы ең аз мән, егер ол мәліметке енгізілген мәннен кем болса, қозғалыс қызметінің диспетчерлеріне және кезекші синоптикке (компас бойынша сегіз бағыттың бірін көрсете отырып) хабарланады.";

114-тармақтың 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"1) егер көрінуді бақылау осы Қағидалардың 109 және 110-тармақтарында көрсетілгендей ҰҚЖ бойында бірнеше орыннан жүргізілсе, алдымен жерге қону аймағы үшін репрезентативті мәндерді содан кейін, қажет болған кезде ҰҚЖ орта нүктесі мен алыс шеті үшін репрезентативті мәндерді көрсеткен жөн, бұл ретте сондай-ақ осы мәндер репрезентативті болып табылатын орындар көрсетіледі;";

116-тармақтың 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"1) жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтер және ӘҚҚ органдары пайдаланатын, көріну туралы деректерді бейнелейтін дисплейлер үшін 1 минут;";

132-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"132. ҰҚЖ-дағы көріну қашықтығын бағалау үшін құралдық жүйені пайдаланған кезде есептеуді әрбір бар ҰҚЖ үшін жеке жасау керек. ҰҚЖ-дағы көріну қашықтығы 3% құрайтын немесе ҰҚЖ-дағы жарықтарының максималды қолда бар күштерінен аз от жарығының күші болған жағдайда есептелмеуге тиіс. Есептеулер үшін жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерге қатысты от жарықтарының мынадай күштерін қолдану қажет:

1) оттары қосылған ҰҚЖ үшін: осы ҰҚЖ-да нақты қолданылатын оттардың жарық күші;

2) оттары өшірілген ҰҚЖ үшін (немесе ұшуды жаңартуды күткенде жарық күші аз реттелетін): басым жағдайларда пайдалану кезінде қолдануға сәйкес келетін от жарығының оңтайлы жарық күші.

METAR және SPECI мәліметтерінде ҰҚЖ-дағы оттар жарығының барынша көзделген күшіне негізделген ҰҚЖ-дағы көріну қашықтығын көрсету қажет.";

141-тармақтың 3) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"3) егер ҰҚЖ көріну қашықтығын бақылау ҰҚЖ-дағы бірнеше учаскелер үшін жүргізілсе, қонуға кіру және қонуға арналған жүйе жабдығының болуына тәуелсіз, мәліметтің басында қону аймағы үшін репрезентативті өлшем, содан кейін ҰҚЖ ортасы және шеті үшін репрезентативті өлшемдер көрсетіледі және осы өлшемдер репрезентативті болып табылатын орындар белгіленеді;";

149-тармақтың 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"1) жауын-шашын:

сіркіреме (DZ), жаңбыр (RA), қар (SN), қар түйіршігі (SG), мұз қиыршығы (PL);

мұзды инелер (IC), алмаз шаңы деп аталатын қалқыма күйдегі өте ұсақ мұз қиыршықтары (осы құбылыстарға байланысты көріну 5000 м немесе одан төмен жағдайда хабарланады);

бұршақ (GR) ең ірі бұршақтардың диаметрінің өлшемі 5 мм және одан да артық болған кезде хабарланады;

ұсақ бұршақ және/немесе қар түйіршігі (GS) - ең ірі бұршақтардың диаметрі 5 миллиметрден кем болғанда хабарланады";"

164-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"164. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және ATIS берілімдерінде:

1) бұлттардың төменгі шектерінің биіктігі туралы мәліметтер:

30 метр биіктікке (100 фут) дейін 5 метрге (17 фут) еселі, осы биіктікті және 30 метрден (17 фут) бастап 3000 метрге дейін (10 000 фут) және одан көп ауқымдағы 10 метрге (33 фут) еселі;

немесе 3000 метр дейін (10 000 фут) және одан жоғары биіктікке дейін 10 метрге (33 фут) еселі шамаларда хабарланады;

2) тігінен көріну туралы мәліметтер:

30 метр биіктікке (100 фут) дейін 5 метрге (17 фут) еселі, осы биіктікті қоса алғанда, және 30 метрден (17 фут) бастап 600 метрге дейінгі ауқымда (2 000 фут) 10 метрге (33 фут) еселі;

немесе 600 метр (2 000 фут) биіктікке дейін 10 метрге (33 фут) еселі шамаларда хабарланады.";

165-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"165. Жергілікті тұрақты мәліметтерде, жергілікті арнайы мәліметтерде және METAR және SPECI мәліметтерінде:

1) бұлттардың көлемі "FEW" (аз 1-2 октанттар), "SCT" (шашыраңқы 3-4 октанттар), "BKN" (ақша бұлттар 5-7 октанттар) немесе "OVC" (тұтас 8 октанттар) қысқартуларды пайдалану арқылы көрсетіледі;

2) будақ - жаңбырлы және (немесе) мұнара тәрізді будақ бұлттар CB және тиісінше TCU қысқартуларды пайдалану арқылы көрсетіледі;

3) тігінен көру мүмкіндігі METAR және SPECI ақпарларында 30 метрге (100 фут) еселі шамаларда және жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде осы Қағидалардың 164-тармағына сәйкес көрсетіледі;

4) егер ұшу үшін маңызды бұлттар болмаса және тігінен көріну шектеусіз болып табылса, ал CAVOK қысқартуы ауа райының жағдайын сипаттау үшін жарамаса, онда NSC қысқартуы (маңызды бұлттылық жоқ) пайдаланылады;

5) бұлттардың бірнеше қабаттары немесе бұлттылық ұшу үшін маңызды бұлттардың жеке алаптары түрінде бақыланса, бұлттардың төменгі шектерінің биіктігін және көлемі бұлттардың төменгі шегі биіктігінің өсу тәртібінде және мынадай өлшемдерге сәйкес көрсетіледі:

ең төменгі қабат немесе алап, санына қарамастан FEW, SCT, BKN немесе OVC тәрізді көрсетіледі;

көкжиектің 2/8 астам жабатын келесі қабат немесе алап SCT, BKN немесе OVC тәрізді көрсетіледі;

көкжиектің 4/8 астам жабатын келесі жоғарылау қабат немесе алап BKN немесе OVC тәрізді көрсетіледі;

будақ-жаңбырлы және (немесе) мұнара тәрізді будақ бұлттар, олар бақыланғанда, бірақ жоғарыда аталған ақпаратта көрсетілмеген;

6) бұлттардың төменгі шегі сейілген, сөгілген немесе тез өзгерген жағдайда,мәліметтерде бұлттардың немесе оның бөліктерінің төменгі шегінің ең аз биіктігі көрсетіледі;

7) бұлттардың жеке қабаты (алабы) төменгі жалпы шегі бар будақты-жаңбырлы және (немесе) мұнара тәрізді будақ бұлттардан құралса, бұлттардың түрлері мәліметтерде будақты-жаңбырлы бұлт ретінде көрсетіледі.

Мұнара тәрізді будақ бұлттар тігінен созылыңқы үлкен күшті будақ бұлттардың болуын куәландырады";

168-тармақтың 3) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"3) будақ-жаңбырлы және мұнара тәрізді будақ бұлттарды автоматтандырылған бақылау жүйесі анықтаған кезде БТШБ және бұлттардың көлемін анықтауға мүмкіндік болмаса, БТШБ және көлемі туралы мәліметтер "///" белгісімен ауыстырылады;";

169-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"169. Жіктелмейтін және уақытша әуеайлақтар мен қону алаңдарында негізгі және қосымша БТШБ датчиктері істен шыққан және аспаптық құралдары болмаған жағдайда, бұлттылықтың қабатында елеулі сөгілулер бар болса және оның биіктігі өлшенбейтін жағдайда, БТШБ әуе кемелері экипаждарының деректері бойынша немесе бұлттылықтың пішіні және түрі бойынша көзбен қарап бағаланады.

Бұл ретте БТШБ көзбен қарап бағалауды, бақылаушы биіктігі әуеайлақтың деңгейіне қатысты белгілі болатын табиғи және/немесе жасанды бағдарлардың биіктігімен салыстыру арқылы жүргізеді.";

179-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"179. Барометр ҰҚЖ табалдырығынан 2 метр деңгейден жоғары немесе төмен орнатылған жағдайда, өлшенген мәнге биіктіктердің айырмашылығына түзету енгізіледі. Барометр (сынап бағанасының "нөлі") мен ҰҚЖ тиісті табалдырығы арасындағы биіктіктердің айырмашылығы туралы деректер ескеріледі.";

222 және 223-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"222. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және ATIS хабарламаларында желдің жылжуы туралы әуе кемелерінің бортынан алынған ақпарат 30 минут бойы, мұздану және турбуленттілік туралы ақпарат 2 сағат бойы сақталады, сосын олардың болуы туралы жаңа ақпарат болмаған кезде автоматты түрде жойылады.

223. Азаматтық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз ету үшін метеорологиялық органдар әуеайлақ бойынша болжамдарды TAF кодтық нысанда шығарады.";

227-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"227. Әуеайлақ бойынша болжамдар және оларға түзетулер TAF болжамдары түрінде шығарылады және көрсетілген тәртіппен мынадай ақпаратты қамтиды:

1) болжам түрінің идентификаторы;

2) орналасу жерінің көрсеткіші;

3) болжамды шығару уақыты;

4) жоқ болжамның идентификаторы, қолданатын жағдайда;

5) болжамның әрекет ету күні және кезеңі;

6) жойылған болжамның идентификаторы, қолданатын жағдайда;

7) жерге жақын жел;

8) көріну;

9) ауа райы құбылысы;

10) бұлттылық;

11) TAF болжамының әрекет етуі кезеңінде күтілетін ауаның ең жоғарғы және төменгі температуралары және осы шамаларға жетудің тиісті уақыты (болжамдарда 24 сағатқа көрсетіледі);

12) әрекет ету кезеңі ішінде осы элементтердің бірі немесе бірнешеуінің ауа температурасы және күтілетін маңызды өзгерістері.

Ескертпе: TAF-та көрсетілетін көріну егер әуеайлақта осы Қағидалардың 121-тармағының талаптары орындалса кезде болжанатын басымды көрінуге сәйкес келеді. Қалған жағдайларда TAF-та көрсетілетін көріну болжанатын ең төменгі көрінуге сәйкес келеді.";

242-тармақтың 4) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"4) шаңды, құмды немесе қарлы борасын;";

245-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"245. TAF болжамдарына өзгерту топтарын енгізу немесе оларға түзетулер енгізу кезінде мынадай өлшемдер пайдаланылады:

1) болжамға сәйкес жерге жақын желдің орта бағыты 60 градусқа немесе орта жылдамдық барысында өзгереді және (немесе) өзгергеннен кейін 5 м/с (10 торап) немесе одан көп;

2) болжамға сәйкес жерге жақын желдің орташа жылдамдығы 5 м/с (10 торап) немесе одан артық өзгереді;

3) болжамға сәйкес жерге жақын желдің орташа жылдамдықтан ауытқуы 5 м/с (10 торап) ұлғаяды немесе орта жылдамдық барысында 8 м/с (15 торап) өзгеруге дейін және/немесе кейін өзгереді;

4) болжамға сәйкес жерге жақын желдің өзгеруі пайдалануға қатысты маңызды мәндерді арттырады, шекті шамалар, желдің өзгерістерін ескеріп, ӘҚҰ тиісті органымен және мүдделі пайдаланушылармен кеңесте ӨМО белгілейді, бұл:

пайдаланылатын ҰҚЖ ауысымдарын талап етеді;

ҰҚЖ-ға бүйірлік және жолшыбай құрауыштардың өзгеруі, осы әуеайлақта ұшуларды орындайтын типтік әуе кемелері үшін негізгі пайдалану шектері болып табылатын мәндерді арттырады;

5) болжамға сәйкес көріну жақсарады және мына мәндердің біріне немесе бірнешеуіне жетеді немесе арттырады немесе болжамға сәйкес көріну нашарлайды және мына мәндердің бірінен немесе бірнешеуінен кем болады:

150, 350, 600, 800, 1500 немесе 3000 метр;

5000 метр - КШҰҚ бойынша ұшулардың маңызды санын орындаған жағдайда;

6) келесі ауа райы құбылыстарының немесе олардың үйлесуінің кез келген қарқындылығының басталуы немесе тоқтатылуы немесе өзгертілуі болжанады:

мұзданатын жауын шашын;

орташа немесе қатты жауын шашын (нөсер түріндегіні қоса);

найзағай;

шаңды боран;

құмды боран;

7) ауа райының келесі құбылыстарының немесе олардың үйлесімінің кез келгенінің басталуы немесе тоқтауы болжанады:

мұзданатын тұман;

мұзды инелер;

шаңды, құмды немесе қарлы жаяу бұрқасын;

шаңды жаяу боран, құмды жаяу боран немесе қарлы жаяу боран;

дауыл;

құйғыш тәрізді бұлт (торнадо немесе құйын).

8) болжауға сәйкес BKN немесе OVC ұзақтығымен төменгі қабаттың немесе бұлт алабының төменгі шегінің биіктігі мынадай мәндердің бір немесе бірнешеу артады және жетеді немесе болжауға сәйкес BKN және OVC ұзақтығымен төменгі қабаттың немесе бұлт алабының төменгі шегінің биіктігі мынадай мәндерден бір немесе бірнеше азаяды және кем болады:

30, 60, 150 немесе 300 метр (100, 200, 500 немесе 1000 фут);

450 метр (1500 фут) - КШҰҚ бойынша ұшулардың маңызды санын орындау жағдайында;

9) болжауға сәйкес 450 метрден төмен (1500 фут) бұлттардың қабаттарының саны немесе алабы:

NSC, FEW немесе SCT бастап BKN немесе OVC дейін;

BKN немесе OVC бастап NSC, FEW немесе SCT дейін өзгертіледі.

10) болжауға сәйкес тік көріну жақсарады және мынадай мәндерден бір немесе бірнешесе жетеді немесе арттырады немесе болжауға сәйкес тік көріну нашарлайды және мынадай мәндерден бір немесе бірнеше азаяды;

30, 60, 150 немесе 300 метр (100, 200 500 немесе 1000 фут);

11) осы әуеайлақтың пайдалану минимумында негізделген және АҚКБ мен мүдделі пайдаланушылар арасында келісілген кез келген басқа өлшемдер.";

268-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"268. Ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету үшін ӘМО кіші биіктіктерде GAMET кодының нысанында жасалған аймақтық ауа райы болжамдары шығарылады. GAMET кодының нысаны мен мазмұны осы Қағидалардың 5-қосымшасында және ИКАО 3-қосымшасы 5-толықтыруының А5-3 кестесінің GAMET болжамдарын жасауға арналған үлгіде келтірілген.";

282-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"282. Авиациялық жұмыстарды орындау кезінде дыбыстық байланыс арқылы беру үшін әуе кемелері экипаждарының алдын ала берген өтінімдері бойынша аудан бойынша болжамдар ашық мәтінмен құралуы мүмкін.";

314-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"314. МБО және тиісті АДО арасында SIGMET және NOTAM хабарламаларына енгізілетін жанартау күлі туралы ақпаратты келісушілікті қамтамасыз ету мақсатында үйлестіру жүзеге асырылады.";

320-тармақта:

4) тармақша алынып тасталсын;

6) тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"6) ОРМЕТ халықаралық және өңірлік деректер банктеріне";

326-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"326. Жауапкершілік аймағы бірнеше ҰАА және (немесе) диспетчерлік аудандарды (СТА) қамтитын МБО әр ҰАА және (немесе) диспетчерлік аудан (СТА) үшін өзінің жауапкершілік аймағында, жеке AIRMET ақпараттарын шығарады.";

330-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"330. Реттік нөмір ҰАА/(СТА) бойынша ағымдағы күннің 00.01 UTC бастап шығарылған AIRMET мәліметтерінің санын көрсетеді.";

335-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"335. Әуеайлақ бойынша ескертулерді АМО ағылшын және/немесе орыс тілдерінде шығарады және пайдаланушыларға Әуеайлақтағы метеорологиялық қамтамасыз ету жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес таратылады. Әуеайлақ бойынша ескертулер қолданылу кезеңі басталғанға дейін 3 сағат бұрын шығарылады. Құру тәртібі осы Қағиданың 10-қосымшасында көрсетілген.";

345-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"345. Желдің ауысу қарқындылығын бағалау үшін келесі өлшемдер қолданылады:

желдің ауысуы баяу - 2 м/с-қа дейін (4 торап) 30 метрді (100 фут) қоса алғандағы биіктікке;

желдің ауысуы бірқалыпты - 2 м/с-тан жоғары (4торап) 4 м/с дейін (8 торап) 30 метрді (100 фут) қоса алғандағы биіктікке;

желдің ауысуы қатты - 4 м/с-тан жоғары (9 торап) 6 м/с дейін (12 торап) 30 метрді (100 фут) қоса алғандағы биіктікке;

желдің ауысуы өте қатты - 6 м/с-тан жоғары (12 торап) 30 метр (100 фут) биіктікке.";

358-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"358. Маршруттар және ұшу аудандары бойынша ескертулер эшелоннан төмен 100 (немесе таулы аудандарда 150 ұшу эшелонынан төмен немесе ӘҚҚ органымен белгіленген эшелоннан төмен) болса, төменде нұсқалған нақты және (немесе) күтілетін бір құбылыстардың пайда болумен байланысты шығарылады:

жалпы немесе ішкі салмақты найзағай;

жалпы дауыл және құйын;

бұршақ;

мұзданатын жауын-шашын;

орташа немесе қатты мұздану;

орташа немесе қатты турбуленттілік;

құмды немесе шаңды боран;

бағытына қарамастан жерде жел жылдамдығы 15 м/с (30 торап) және одан жоғары;

көріну 5000 метрден төмен;

бұлттылықтың төменгі шегі 300 метрден кем (1000 фут);

будақ жаңбырлы бұлттар және мұнара тәрізді бұлттар.";

7-тараудың атауы мынадай редакцияда жазылсын:

"7-тарау. Пайдаланушыларды және әуе кемелері экипаждарының мүшелерін метеорологиялық қамтамасыз ету".;

364-тармақта:

4) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"4) ұшу үшін болжамдар (сұрау бойынша);";

мынадай мазмұндағы 11) тармақшамен толықтырылсын:

"11) тұтас маршрут бойынша ғарыштық ауа-райы туралы консультациялық ақпаратты (бар болған жағдайда)";

372-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"372. Тек АМС бар әуеайлақтарда әуе кемелері экипаждарына арналған метеорологиялық ақпаратты, оның жауапкершілік аймағына осы әуеайлақ кіретін ӘМО дайындайды немесе екі АНҚБ арасындағы уағдаластық бойынша дайындайды.

Осы ақпаратты беру процедуралары, тәртібі және тәсілдері тиісті АМС және ӘМО әуеайлақтарында Ұшуды метеорологиялық қамтамасыз ету жөніндегі нұсқаулықтармен белгіленеді.

Қону алаңында ұшуды жүзеге асыратын әуе кемелерінің экипаждарына қажетті метеорологиялық ақпаратты әуе кемесінің тікелей командирі ӘҚҚ органы арқылы ӘМО - дан немесе қолданыстағы байланыс каналдарынан тікелей сұрайды.";

375-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"375. Ұшатын әуе кемелерінің экипаждарын метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз ету ұшудың тәулік жоспары негізінде, ал жоспарда көрсетілмеген жеке рейстерді - ӘҚҚ органы арқылы ӘМО ұсынатын (телефон, интернет немесе басқа байланыс құралдары арқылы берілетін) қосымша өтінімдердің негізінде немесе жоспарланатын ұшу уақытына дейін 30 минуттан кеш емес тікелей жүргізіледі.

Өтінімдер мынадай мәліметтерден тұрады:

1) жоспарланатын ұшу уақыты;

2) межелі әуеайлағына жоспарланған келу уақыты;

3) ұшу бағыты және аралық әуеайлаққа келудің жоспарланған уақыты және одан ұшу уақыты;

4) запастағы әуеайлақтар;

5) эшелон және ұшу биіктігі;

6) ұшу түрі (АҰҚ немесе КШҰҚ).";

385-тармақта:

8) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"8) жердегі метеорологиялық локаторлар көмегімен алынған ақпаратты (бар болған жағдайда)";

мынадай мазмұндағы 11) тармақшамен толықтырылсын:

"11) тұтас маршрут бойынша ғарыштық ауа-райы туралы консультациялық ақпарат (бар болған жағдайда).";

388-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"388. Метеорологиялық кеңестен өткен соң әуе кемесінің командирі ӘМО кеңсесінде кеңестен өтуді тіркеу бланкісіне және/немесе журналына қол қояды. Кеңесті телефон арқылы алған жағдайда журналға жазбаны синоптик енгізеді. Журналда борт нөмірі, рейстің нөмірі, қону әуеайлағы және ұшу уақыты, сондай-ақ кеңес беру уақыты көрсетіледі.";

393 және 394-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"393. METAR және SPECI мәліметтері ("тренд" түріндегі болжамды қоса), TAF, GAMET, SIGMET, AIRMET және вулкандық күл, тропикалық циклондар және ғарыштық ауа райы (бар болған жағдайда) туралы консультативтік ақпарат осы Қағидалардың 5-қосымшасында келтірілген GAMET болжамдардарының мазмұнында, 6-қосымшасында келтірілген SIGMET және AIRMET хабарламалары элементтерінің мазмұны мен тәртібінде, 8-қосымшасында келтірілген SIGMET және AIRMET хабарламаларын құруға арналған үлгілерге сәйкес беріледі.

Басқа метеорологиялық органдардан алынған осындай метеорологиялық мәліметтер ұшу құжаттамасына өзгеріссіз енгізіледі.

394. Берілуге тиіс ұшу құжаттамасына осы Қағиданың 364-тармағының 1), (SIGWX желдің және температураның құбылыстары) 2), 3), 5), 6), 7) және 11) тармақшаларында тізімделген мәліметтер кіреді.

Ұшу құжаттамасын ұшу ұзақтығы 2 сағат немесе кем қысқа мерзімді аралық қонудан немесе бұрылудан кейін ұшу экипажы мүшелерінің сұрауы бойынша мәліметтермен шектейді.

Ұшу уақыты 3 сағаттан асатын ұшулар үшін ұшу құжаттамасының кезеңі ұшу ұзақтығына сәйкес болуы үшін бір картадан артық ұсыну талап етіледі. Тиісінше, уақыты 7 с (1200-ден1900 дейін UTC) құрайтын ұшу үшін, (1200, 1500 және 1800 UTC) деректердің әрекет ету уақытының үш кезеңі үшін және (1200 және 1800 UTC) деректердің әрекет ету уақытының екі кезеңі үшін SIGWX болжамдары биіктіктердегі ауа температурасы мен биіктікте жел картасы талап етіледі.";

401-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"401. TAF болжамдарына қатысты ұшу құжаттамасы ұшу әуеайлағы және белтіленген қону әуеайлағы бойынша барлық жағдайларда TAF болжамдарын енгізеді. Ұшу құжаттамасына бір немесе бірнеше қосымша әуеайлақтар бойынша TAF болжамдары енгізіледі.";

402-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"402. Ұшу құжаттамасына енгізуге арналған метеорологиялық ақпарат ұшу алдындағы жоспарлау және ұшу барысында қайта жоспарлау үшін ұсынылған ақпараттан айырмашылығы болған жағдайда бұл туралы дереу экипажға (қажет болса ӘҚҚ органдары арқылы) немесе пайдаланушыға (оның өкіліне) хабарланады және мүмкіндігінше оған нақтыланған ақпарат ұсынылады.";

419-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"419. ӘМО жоқ және метеорологиялық бақылаулар жүргізілмейтін жедел нүктеде (жіктелмейтін, уақытша әуеайлақтарда, қону алаңдарында) авиациялық жұмыстарды бастар алдында әуе кемесінің экипажы ӘҚҚ органының диспетчеріне болжамдар жасауға жауапты ӘМО-ға беру үшін нақты ауа райы туралы мәліметтерді хабарлайды. Әуе кемесінің экипажы көрінуді табиғи бағдарлар бойынша көзбен қарап бағалайды, ал жел параметрлерін бағалау үшін қол анемометрлері мен жел өлшегіштерді (бар болған жағдайда) пайдаланады. БТШБ анықтау үшін әуе барлауын жүргізуге рұқсат етіледі немесе БТШБ көзбен қарап бағаланады.";

429-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"429. Теңіз кемесінде және ашық теңіздегі платформаларға тікұшақтардың ұшуларын метеорологиялық қамтамасыз ету пайдаланушының өтінімінің негізінде жүзеге асырылады (АНҚБ-мен келісім бойынша).";

430-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"430. Ұшу кезеңдерінде метеорологиялық органға теңіз кемесі (платформасы) орналасқан аудандағы ауа райының жағдайы туралы деректерді, атап айтқанда желдің бағыты мен жылдамдығы, көріну, ауа райы құбылыстары, бұлттардың төменгі шектерінің пішіні мен биіктігі, температура және атмосфералық қысым туралы ақпаратты беруді пайдаланушы қамтамасыз етеді.";

442-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"442. D-VOLMET хабарламаларындағы немесе VОLМЕТ радиохабар таратудағы (олар болған жағдайда), сондай-ақ FIS жүзеге асыру кезіндегі метеорологиялық ақпарат осы Қағидалардың 9-тарауында жазылған ережелерге сәйкес беріледі.";

447-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"447. МБО оларды метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз ету үшін ҰАА қызмет көрсететін ЖДП (ҰАО) және АДО-мен өзара іс-әрекет жасайды.";

456-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"456. Басқа әуеайлақтар бойынша METAR/SPECI мәліметтері, TAF болжамдары, сонымен қоса басқа ҰАА бойынша SIGMET, AIRMET ақпараттарын ҰАА, ӘДО/АДО және ҰАО ұсынады.";

462-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"462. Орналастыру жағдайына байланысты кезекші метеорологтың болуы қамтамасыз етілмеген әуежайларда ӘҚҚ диспетчерлері және әуежай қызметі ауысымы кеңесінде метеорологиялық кеңес беру қолданыстағы байланыс құралдарын пайдаланумен ұсынылады.";

464-тармақ мынадай мазмұндағы 3) және 4) тармақшалармен толықтырылсын:

"3) әуеайлақ бойынша ескертулер;

4) өз әуеайлағы бойынша TAF болжамдары мен оларға түзетулер.";

467-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"467. МБО/ӘМО ЖДП/ҰАО-ны келесі ақпаратпен қамтамасыз етеді:

1) "тренд" түріндегі болжамдарды қоса жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтермен;

2) қону және қосымша әуеайлақтары бойынша METAR, SPECI (сұрау салу бойынша) мәліметтерімен;

3) TAF болжамдарымен және өзінің әуеайлағы бойынша оларға түзетулермен, GAMET аймақтық болжамдармен және ұшу бағыттары мен аудандары бойынша болжамдармен;

4) әуеайлақ бойынша ескертулермен, желдің ауысуы туралы ескертулер мен хабарламалармен, ұшу аудандары бойынша ескертулермен;

5) TAF болжамдарымен және қону мен қосымша әуеайлақтары бойынша оларға түзетулерімен (сұрау салу бойынша);

6) МРЛ деректерімен (бар болған жағдайда);

7) SIGMET ақпаратымен (кіші биіктіктерде ұшулар қауіпсіздігіне ықпал ететін) және (немесе) AIRMET ақпаратымен, осы хабарламаларға енгізілмеген әуе кемелерінің бортын тиісті арнайы хабарламамен;

8) осы сәтке SIGMET және (немесе) AIRMET ақпараттарына енгізілмеген жанар тау күлінің бұлты туралы алынған ақпарат;

9) ӘМО/МБО мен ӘҚК органы арасында келісілген кез келген қосымша метеорологиялық ақпаратпен;

10) атмосфераға радиоактивті материалдарды шығару туралы (мұндай деректер болған жағдайда).";

468-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"468. Тиісті МБО/ӘМО АДО/ҰАО төмендегі метеорологиялық ақпаратпен жабдықтайды:

1) METAR және SPECI мәліметтерімен, "тренд" түріндегі болжамдарды қоса, оның ішінде, әуе айлақтар және басқа да нүктелер бойынша қысым туралы ағымдағы деректермен, TAF болжамдарымен және оларға түзетулерімен ҰАА немесе СТА қамтитын және көршілес ҰАА әуеайлақтарын қамтитын АДО сұрауы бойынша;

2) биіктіктердегі жел және ауа температурасының болжамдарымен, ұшу бағыттары бойынша түзетулермен ауа райының ерекше құбылыстарының болжамдарымен, атап айтқанда КШҰҚ бойынша ұшуларды орындауға кедергі келтіретін құбылыстардың болжамы, SIGMET және AIRMET ақпаратымен, ҰАА немесе СТА бойынша әуе кемелерінің бортын арнайы хабарлармен және АДО сұранысы бойынша көршілес ҰАА бойынша;

3) МРЛ деректерімен (бар болған жағдайда);

4) ұшудағы әуе кемелерінің талаптарын қанағаттандыру үшін АДО-мен сұратылған өзге метеорологиялық ақпаратпен, егер тиісті МБО/ӘМО сұралған ақпарат жайлы хабарсыз болса, ол басқа метеорологиялық органнан көмек сұрайды;

5) SIGMET мәліметі шықпаған жанар тау күлінің бұлты туралы алынған ақпаратпен;

6) оның жауапкершілік ауданында VAAC шығаратын жанартау күлі туралы консультативтік ақпаратпен;

7) атмосфераға радиоактивті материалдарды авариялық шығару туралы алынған ақпаратпен (тиісті МБО және АДО арасындағы келісім бойынша).";

476 және 477-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"476. ӘҚҚ тиісті органынан әуеайлақта (әуеайлақ ауданында) болған авиациялық оқиғалар немесе оқыс оқиғалар туралы "ДАБЫЛ" хабарлау сигналын алған кезде, ӘМО/АМС нақты ауа райына толық кешенді метеорологиялық бақылау жүргізеді, нәтижесі метеорологиялық ақпаратты бейнелетін құралдарда және/немесе телефон бойынша беріледі және бақылауды жүргізген тұлғаның тегін көрсетумен ауа райы күнделігіне тіркеледі.

477. Метеорологиялық орган (немесе АМС ) авиациялық қақтығыстар мен оқиғаларға байланысты сұрау бойынша мынадай ақпаратты ұсынады:

1) тексеру комиссиясына ұшу экипажының мүшелеріне кеңестен өту кезінде ұсынылған немесе ұшу құжаттамасы ретінде оларға көрсетілген ұшу құжаттамасы жиынтығының көшірмесін;

2) ӘҚҚ органына алғашқы хабарлау үшін оқиға болған сәттегі метеорологиялық жағдайды сипаттайтын ақпаратты";

481-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"481. Осы Қағидалардың 480-тармағында көрсетілген ақпарат ААҚ-мен жасалған келісімнің негізінде ұсынылады, онда метеорологиялық ақпараттың мерзімі, көлемі және сапасы, сондай-ақ оны тарату әдістері айқындалған.";

485-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"485. Метеорологиялық органдар мен ҰАО, АДО, іздестіру мен құтқару үйлестіру орталықтары және авиациялық электр байланыс станцияларының арасындағы электр байланыс құралдары мынадай мүмкіндіктерді қамтамасыз етеді:

1) тікелей дауыс каналдары бойынша байланысты, бұл ретте байланысты орнату жылдамдығы коммутацияны қоса алғанда, қажетті нүктелермен байланысты 15 секунд ішінде орнату мақсатында жеткілікті болып табылады;

2) ақпаратты алушылар деректердің жазылуын талап еткен жағдайда әріпті басатын байланыс, хабарлауды тарату уақыты, ретрансляцияны қосқанда 5 минуттан аспауға тиіс.";

533-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"533. Метеорологиялық орган бақылаулардың қажетті мәліметтерін жинау және сақтауды ұйымдастырады және Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан барлық әуеайлақтар үшін әуеайлақтық климатологиялық кестелерді және мәліметтерді дайындайды.

Пайдаланушылар мен авиациялық тұтынушылардың сұраулары бойынша әуеайлақтық климатологиялық кестелер мен мәліметтер ұсынылады.";

544-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"544. ӘМО қажетті кестелік материалдарды қоса отырып, әуеайлақтар үшін климатологиялық сипаттамалар (анықтамалар) түрінде климатологиялық ақпаратты дайындайды.";

Көрсетілген Қағидаларға 1, 3, 4, 5, 6-қосымшалар осы бұйрыққа 1, 2, 3, 4, 5-қосымшаларға сәйкес редакцияда жазылсын:

2. Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Азаматтық авиация комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде қазақ және орыс тілдерінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне ресми жариялау және енгізу үшін "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберуді;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 2-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларына сәйкес іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi.

Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрі

Ж. Қасымбек

	Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2018 жылғы 30 қарашадағы № 837 бұйрығына 1-қосымша
	Азаматтық авиацияны
	метеорологиялық қамтамасыз
	ету қағидаларына
	1-қосымша

Әуеайлақта ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету туралы үлгілік нұсқаулық

1-бөлім. Жалпы мәліметтер

1. ӘМО/АМС атауы. Әуеайлақтың орналасу жерінің индексі мен атауы. Жұмыс тәртібі. Электрондық мекенжайы, телеграф мекенжайы, байланыс телефондары, факс.

2. Әуеайлақтың класы және санаты (қону бағытын көрсетумен), ҰҚЖ бағыты мен көлемі, пайдаланылатын жарық дабыл жабдықтары (қону бағытын көрсетумен).

Жақын градусқа дейінгі дәлдікпен магниттік қисаюы.

Әуеайлақтың биіктігі. Әр ҰҚЖ үшін табалдырық биіктігі.

ӘБН географиялық координаттары (ендік, бойлық градуста, минутта, секундта).

Сағаттық белдеу (UTC ауытқу).

Жергілікті жер бедері мен ЖДП жауапкершілік аймағының жоғарғы шекарасына қарай кіші биіктіктерде (таулы аудандарда) ұшуды қамтамасыз етуге арналған белгіленген ең жоғарғы ұшу эшелоны.

3. Әуеайлақта метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз етілетін ҰҚҚ пункттері және де басқа авиациялық пайдаланушылар.

4. Ауа райы болжамымен (шарт, келісім немесе АНҚБ нұсқауы бойынша) қамтамасыз етілетін әуеайлақтар. Болжамдар мен ескертулерді жазу үшін, АНҚБ тағайындаған ӘМО, жауапкершілік аймағына кіретін қандайда бір ӘМО АМС үшін көрсетіледі.

2-бөлім. Метеорологиялық бақылаулар және мәліметтер

5. Метеорологиялық бақылаулардың пункттері. Бақылау орны (бақылаушының жұмыс орны).

6. Метеорологиялық жабдықтардың құрамы және орналасуы.

7. АМӨЖ бар болуы және оларды бақылау жүргізу және ақпарат беру кезінде пайдалану.

8. Бақылаулар және мәліметтер:

1) Тұрақты:

тұрақты бақылаулардың кезеңдері, түрлері және мерзімдері;

тұрақты бақылаулардың нәтижелерін тарату әдістері.

2) Арнаулы:

арнаулы бақылаулардың түрлері;

жергілікті арнайы мәліметтерді шығарудың негізгі өлшем шарттарының тізбесі;

арнаулы бақылаулар нәтижелерінің тарату әдістері.

9. Ауа райы мәліметтеріне енгізілетін қосымша бақылаулар мен ақпараттар:

1) борт ауа райының деректері;

2) шеңбер және 100 метр биіктігінде жел сипаттамаларын анықтау;

3) ҰҚЖ жағдайы туралы мәліметтер.

10. ӘҚҚ диспетчерінің сұрау салуы бойынша бақылаулар.

11. Шектеулі көріну шарттарында рәсімдерді қолданысқа енгізу кезіндегі бақылаулар (бар болса) .

12. Метеорологиялық аспаптар мен байланыс құралдары қатардан шығу жағдайында әрекет ету тәртібі:

1) негізгі және резервтегі жабдық істемей қалу кезінде ӘМО/АМС әрекеті;

2) метеорологиялық негізгі датчиктерінің бірі істемей қалу кезінде бақылаушының (техниктің) әрекеті;

3) резервті және (немесе) апаттық байланыс құралдарының істемей қалу кезіндегі ӘМО/АМС әрекеті.

3-бөлім. Метеорологиялық радиолокациялық бақылаулар мен ақпарат

13. МРЛ орналасуы, метеорологиялық радиолокациялық бақылау жүргізу тәртібі және алынған ақпаратты пайдалану. Радиолокациялық бақылау деректерін тарату.

МРЛ жабдықталмаған әуеайлақтарда әуеайлақтан 50 километр радиуста орналасқан және басқа метеорологиялық органдар пайдаланатын МРЛ ақпаратын алу және пайдалану тәртібі көрсетіледі.

4-бөлім. Авиациялық ауа райы болжамы

14. Әуеайлақ және ӘМО жауапкершілігі аймағына кіретін әуеайлақтар (олар бар болған жағдайда) бойынша болжамдарды (TAF) жасау мерзімдері және әрекет ету кезеңдері. Болжамдарға түзетулерді енгізу үшін өлшемшарттар.

15. Әуеайлақ және ӘМО жауапкершілігі аймағына кіретін әуеайлақтар (олар бар болған жағдайда) бойынша қону үшін ауа райы болжамдары "тренд" түріндегі болжамдар.

16. Аз биіктікте ұшу үшін GAMET аймақтық ауа райының болжамдары. Жасау нысаны мен мерзімі, әрекет ету кезеңі. GAMET аймақтық болжамдарын тарату.

17. Ашық мәтін нысанында ұшу бағыттары мен аудандары бойынша болжамдар. Ұшу бағыттары мен аудандары бойынша болжамдарды жасау нысаны мен мерзімі, әрекет ету кезеңі (аз биіктікте ұшу үшін). Түзетулерді шығару үшін өлшемшарттар.

5-бөлім. SIGMET және AIRMET ақпараты және қауіпті метеорологиялық жағдайлар туралы ескертулер

18. Әуеайлақ бойынша, сондай-ақ АМО жауапкершілігі аймағына кіретін әуеайлақтар (олар бар болған жағдайда) бойынша ескертулер. Әуеайлақ бойынша ескертулерді шығару нысаны мен өлшемшарттары.

19. Әуеайлақ бойынша, сондай-ақ АМО жауапкершілік аймағына кіретін әуеайлақтар бойынша (бал болғанда) желдің ауысуы туралы ескертулер мен хабарландырулар.

20. SIGMET және AIRMET ақпараты. SIGMET және AIRMET ақпараттарын жасау нысаны және тарату. SIGMET және AIRMET ақпараттарын жасау өлшемшарттары және хабарламаны тарату.

21. Ашық мәтін нысанындағы ұшу бағыттары мен аудандары бойынша ескертулер. Ұшу бағыттары мен аудандары бойынша ескертулердің өлшемшарттары және тарату.

22. Әуеайлақ және ӘМО жауапкершілігі аймағына кіретін әуеайлақтар (олар бар болған жағдайда) бойынша ескертулерді беру тәртібі және тәсілдері және бұл ретте пайдаланылатын байланыс құралдары.

6-бөлім. Әуе кемелері экипаждарын метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз ету

23. Әуе кемелері экипаждарына ұсынылатын метеорологиялық ақпарат.

Әуе кемелері экипаждарына ұсынылатын метеорологиялық ақпараттың (консультация және ақпарат көрсету) түрлері.

24. АҰҚ және КШҰҚ бойынша ұшуды орындайтын экипаждар үшін ұшу құжаттамасы.

25. Авиациялық жұмыстарды орындау бойынша ұшуды метеорологиялық қамтамасыз етудің ерекшеліктері (авиациялық жұмыстарды орындау бойынша ұшуға ұсынылатын метеорологиялық ақпарат түрлері).

7-бөлім. ӘҚҚ органдары және басқа қызметтерге арналған ақпарат

26. ӘҚҚ органдарының ауысымдарына консультацияларды және нұсқаулықты ұйымдастыру, хабарланатын ақпараттар.

27. ӘҚҚ диспетчерлік пункттеріне ұсынылатын метеорологиялық ақпараттардың түрлері.

28. Іздестіру-құтқару қызметі үшін ақпарат.

29. Әуежай қызметтері үшін ақпарат (әуежайдың жерүсті қызметтері үшін ұсынылатын метеорологиялық ақпарат түрлері).

8-бөлім. Авиациялық оқиғалар және инциденттер кезінде әуеайлақтық метеорологиялық органның әрекеттері

30. Авиациялық оқиғалар және инциденттер кезінде кезекші ауысымдардың әрекеттері:

1) "ДАБЫЛ" хабарлау сигналын алу;

2) Тиісті ӘҚҚ органынан "ДАБЫЛ" хабарлау сигналын алған кезде бақылаушының (метеоролог-техниктің) әрекеті;

3) авариялық жағдайға байланысты ӘҚҚ органы сұратқан метеорологиялық ақпаратты беру тәсілдері.

31. Авиациялық оқиғаларды немесе инциденттерді тексеру кезінде метеорологиялық материалдармен қамтамасыз ету:

1) тексеру үшін метеорологиялық құжаттарды ұсыну;

2) авиациялық оқиғаны немесе инцидентті тексеру жөнінде метеорологиялық құжаттардың сақталуы.

Әуеайлақта ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету нұсқаулығына қосымшалар тізбесі:

1-қосымша. Әуеайлақта метеорологиялық ақпаратты тарату тәртібі.

2-қосымша. ҰҚЖ табалдырығы мен осі қашықтығын көрсетілген әуеайлақта метеорологиялық жабдықты орналастыру сызбасы.

3-қосымша. Әуеайлақта метеорологиялық жабдықты орнату орны мен құрамының кестесі.

4-қосымша. Көрінудің табиғи бағдарларының (күндізгі және қажет болғанда түнгі) және қалқандардың- бағдарлардың (бар болса) сызбасы.

5-қосымша. ӘҚҚ қызмет көрсету ауданының сызбасы.

6-қосымша. ЖДП қызмет көрсету ауданының сызбасы.

7-қосымша. ӘК ұшу және қону үшін әуеайлақтың метеорологиялық минимумдарының кестесі.

8-қосымша. ҰҚЖ-дағы көріну қашықтығы есебінің кестесі (бар болса).

Өзгерістер мен толықтыруларды тіркеу парағы.

Ескертпе: Осы Қағидалардың ережелеріне сәйкес, нақты ӘМО/МБО-ға АНҚБ жүктеген функцияларды орындауға байланысты, Ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету нұсқаулығына, басқа да процедуралар енгізілуі мүмкін.

	Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2018 жылғы 30 қарашадағы № 837 бұйрығына 2-қосымша
	Азаматтық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз ету қағидаларына 3-қосымша

Әуеайлақтар мен тікұшақ айлақтарының метеорологиялық жабдықтары 1-тарау. Әуеайлақтардағы метеорологиялық жабдық

1-параграф. Әуеайлақтағы метеорологиялық жабдықтың құрамы және орналасуы

1. Метеорологиялық жабдық - бұл әуе кемелерінің ұшу және қону қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қажетті метеорологиялық шамаларды өлшеуге арналған техникалық құралдар.

2. Әуеайлақтарға арналған аспаптармен және жабдықталмаған ҰҚЖ қонуға ену 1, 2, 3, 4 кодтық белгісі бар (А, Б, В, Г, Д және Е кластары) ҰҚЖ (бағыттар) үшін ең төменгі құрамы осы қосымшаның 1-кестесіне сәйкес болуы тиіс, ал қонуға дәл енудің ҰҚЖ (бағыттар) I, II және III(A,В) санаттары бойынша осы Қосымшаның 2-кестесіне сәйкес келеді.

3. Аспаптар мен жабдықталмаған ҰҚЖ бойынша қонуға ену ҰҚЖ (бағыттар) үшін метеорологиялық жабдықтың құрамына төмендегілер кіреді:

1) көрінуді өлшеу құралдары (қалқан-бағдар және/немесе басқа көріну бағдарлары рұқсат етіледі);

2) аспаптармен бағыттау үшін бұлттың төменгі биіктік шекарасын қашықтан өлшегіштер немесе аспаптармен жабдықталмаған ҰҚЖ қонуға ену бағыты үшін бұлттардың төменгі биіктік шекарасын (тігінен көріну) өлшегіштер.

3) желдің параметрлерін өлшегіштер;

4) атмосфералық қысымды өлшегіштер;

5) температураны өлшегіштер;

6) ауа ылғалдылығын өлшегіштер;

7) метеорологиялық ақпаратты бейнелеу құралдары (1, 2 кодтық белгісі бар әуеайлақтар үшін (Д, Е кластағы ҰҚЖ) дауыс зорайтқышты және телефон байланысын пайдалануға рұқсат етіледі);

8) берілетін метеорологиялық ақпаратты тіркеу техникалық құралдары.

4. I, II және III (А, В) санаттары бойынша қонуға дәл кірудің ҰҚЖ (бағыттары) АМӨЖ жабдықталады. АМӨЖ құрамына төмендегілер кіреді:

1) екі электрондық-есептеуіш машиналар/дербес электрондық-есептеуіш машиналар (бұдан әрі - ЭЕМ/ДЭЕМ) негізгі және резервтік, тиісті бағдарламалық қамтамасыз етумен;

2) осы Қосымшаның 7-тармағына сәйкес орналасқан көріну датчиктері;

3) осы Қосымшаның 9-10-тармақтарына сәйкес орналасқан БТШБ датчиктері;

4) осы Қосымшаның 11-тармағына сәйкес орналасқан жел параметрлерінің датчиктері;

5) осы Қосымшаның 12-тармағына сәйкес орналасқан атмосфералық қысым датчиктері;

6) осы Қосымшаның 13-тармағына сәйкес орналасқан ауа температурасының және ылғалдылығының датчиктері;

7) берілетін метеорологиялық ақпаратты көрсететін және тіркейтін техникалық құралдар (ДЭЕМ).

Көріну датчиктері ретінде трансмиссометрлер мен тік шашырау көрінуін өлшегіштер пайдаланылады.

АМӨЖ құрамына жабдықтың қосымша түрлері кіруі мүмкін (фонның жарықтығын өлшегіштер, ағымдағы ауа райының датчиктері найзағай пеленгаторлары).

5. Метеорологиялық жабдықтың құрамына кіретін барлық өлшем құралдары ҚР Өлшем құралдарының мемлекеттік тізіліміне енгізіледі.

6. Әрбір метеорологиялық жабдықтың пайдалану құжаттамасы болады, оған сәйкес белгіленген қызмет ету мерзімі шегінде оны пайдалану жүзеге асырылады.

7. Көрінуді өлшегіштер орнатылады:

ӘК ұшу және қону аумақтарындағы көріну датчиктері - ӘК ұшу және қону аймақтарынан ортаға дейін ҰҚЖ аяғынан 300 ± 200 метр, және ҰҚЖ ортасынан (ортаның траверзінен ± 100 метр), ҰҚЖ остік желісінен 120 метр қашықтықтан аспайтын (қолда бар және одан әрі пайдалануға жарамды 180 метрден аспайтын) 2,5 метр биіктікте (басқару пульттері), тіркегіштер- метеобақылаудың жұмыс үй-жайларында.

ҰҚЖ ұзындығы 1800 метр және одан қысқа болған жағдайда ҰҚЖ ортасындағы көрінуді өлшегіштер орнатылмайды.

8. Жабдықталған ҰҚЖ да көріну қалқан-бағдарлары ҰҚЖ жағалай бақылауға арналған арнайы орыннан 400, 800, 1000, 1500 және 2000 метр және/немесе ӘК ұшу және қону минимумдарына сәйкес одан басқа қашықтықта орнатылады, бірақ 2000 метрден аспауы тиіс. 2000 метрден асатын қашықтық үшін көрінудің басқа белгілері анықталады.

Жабдықталмаған ҰҚЖ да көріну көрінуді бақылау үшін ҰҚЖ-ны шолуға мүмкіндік беретін арнайы орындар анықталады. Бақылау ҰҚЖ қону бағыты жағына жүргізіледі.

9. Бұлттардың төменгі шекарасының биіктігін өлшегіштер, олар болған жағдайда төмендегілер орнатылады:

1) датчиктер - метеобақылаушылардың жұмыс үй-жайларынан 50 метрге дейін қашықтыққа;

2) көрсеткіштер (басқару пульттері) - метеобақылаушылардың жұмыс үй-жайларында.

10. Бұлттардың төменгі шекарасының биіктігін қашықтан өлшегіштер орнатылады:

1) БТШБ датчиктері - ҰҚЖ қонуға ену аймағының табалдырығы 1200 метр және одан аз қашықтықта және ҰҚЖ осінің жалғасына жақын, бірақ одан 180 метрден қашық емес;

2) көрсеткіштер (басқару пульттері) - метеобақылаушылардың жұмыс үй-жайларында.

11. Жел параметрлерін өлшегіштер орнатылады:

1) жел параметрлерінің датчиктері - ӘК қону және ұшу аймақтары үшін репрезентативті жерлерде, ҰҚЖ остік желісінің 200 метрден қашық емес ұшу алаңының жоспарланған бөлігінің шегінен тысқары ҰҚЖ остік желісінің жақын нүктесіне қатысты жер деңгейінің бетінен 10 метр ± 1 метр биіктікте;

2) көрсеткіштер (басқару пульттері) - метеобақылаушылардың жұмыс үй-жайларында;

3) жел бағытын өлшегіш датчиктер, шынайы солтүстікке бағытталуы тиіс.

12. Атмосфералық қысымды өлшегіштер метеобақылаушылардың жұмыс үй-жайларында орнатылады.

13. Температура мен ауа ылғалдылығын қашықтықтан өлшегіштер төсеніш беттерінің үстімен 2 метр биіктікте метеорологиялық діңгекке орнатылады.

Температура мен ауа ылғалдылығын өлшегіштер негізгі бақылау пунктіне жақын орналасқан, 2 метр биіктікте психрометриялық күркеге орнатылады.

14. Сағат және уақытты тіркейтін басқа да аспаптар уақытты UТС-ден ±30 секунд шегіндегі дәлдікпен көрсетеді. АМӨЖ сағаттары көрсеткіштерінің дәлдігі ӘҚҚ диспетчері (ӘҚҚ қызметі) сағаттарының көрсеткіштеріне сәйкес келуге тиіс. Ақпаратты жазу кезінде ағымдағы уақытты тексеру уақытты тексеру журналындағы жазбамен әрбір 4 сағат сайын жүргізіледі.

15. ӘҚҚ диспетчерлеріне және синоптиктерге берілетін метеорологиялық ақпаратты тіркеудің техникалық құралдары метеобақылаушылардың жұмыс үй-жайларында орнатылады.

16. Метеорологиялық ақпаратты бейнелеу құралдары ӘҚҚ диспетчерлік пункттерде, синоптиктер мен метеобақылаушылардың (бақылау) жұмыс үй-жайларында орнатылады.

17. Бақылау пунктерінен метеорологиялық ақпаратты беру үшін синоптиктердің және БДП және РБД диспетчерлік пункттердегі жұмыс үй-жайларында дәл емес қонуға ену ҰҚЖ үшін және 1, 2 кодтық белгісі бар әуеайлақтарда (Д, Е кластағы ҰҚЖ) дауыс зорайтқышты және телефон байланысын пайдалануға осы Қосымшаның 32-тармағына сәйкес рұқсат етіледі.

18. Метеорологиялық радиолокаторлар (бар болған жағдайда) әуеайлақ ауданында орнатылады. Радиусы 50 километр аймақта екі немесе бірнеше әуеайлақтар орналасқан жағдайда МРЛ-ды осы әуеайлақтардың бірінде орнатуға рұқсат етіледі.

2-параграф. Метеорологиялық ақпарат, ӘҚҚ диспетчерлік пункттеріндегі жабдықтар

19. Жұмыс бағытына сәйкес келетін бейнелеу құралдарына берілетін метеорологиялық ақпарат көлеміне төмендегілер кіреді:

1) осы Қағидалардың 115-тармағына сәйкес анықталған көріну шамасы.

2) ҰҚЖ-дағы көріну қашықтығы (2 немесе 3 мәнді, орнатылған көру датчиктерінің санына сәйкес және бір мәні көзбен шолу кезінде);

3) бұлттардың төменгі шекарасының биіктігі (тік көріну);

4) бұлттардың саны (жалпы және төменгі ярусты); және бұлттардың түрлері (будақ-жаңбырлы бұлттар және мұнара тәрізді жаңбырлы бұлттар үшін ғана);

5) желдің бағыты (қажет болса магниттік бейімделуді түзету есебімен);

6) желдің орташа жылдамдығы (2 минутқа орталандырылған);

7) желдің максималды жылдамдығы (ұйытқу);

8) атмосфералық қысым QFE;

9) атмосфералық қысым QNH;

10) әуеайлақтағы және/немесе әуеайлақ айналасындағы ағымдағы ауа-райының атмосфералық құбылысы;

11) ауа температурасы және шық нүктесінің температурасы;

12) ауаның салыстырмалы ылғалдылығы;

13) өлшемдерді (бақылауларды) өңдеу уақытының аяқталуы.

20. Бейнелеу құралдарына берілетін барлық метеорологиялық ақпарат техникалық құралдарда тіркеледі.

Дауыс зорайтқыш және телефон байланысы арқылы берілетін метеорологиялық ақпарат, магнитофонды жазбамен құжатталады.

21. АМС және ӘҚҚ органдарында орнатылған метеорологиялық ақпаратты бейнелеу құралдары бір датчиктерге қосылуы және әр датчикпен бақыланатын ҰҚЖ және/немесе ҰҚЖ бөлімшесін көрсете отырып айқын таңбалануы тиіс.

22. АМӨЖ метеорологиялық ақпаратты автоматты түрде таратады және оны олардың метеорологиялық дисплейлерде және басқа да индикаторлық құрылғыларда бейнеленуін қамтамасыз етеді.

23. Метеорологиялық ақпаратты метеорологиялық дисплейлер мен басқа индикаторлық құрылғыларда тұрақты бақылаулар кезінде 30 және 60 минутты құрайды.

ИКАО санатты I, II және III (А, В) минимумдар бойынша ұшуларды қамтамасыз еткенде, АМӨЖ мәліметтерді 1минуттық жаңарту мүмкіндігін қамтамасыз етуі тиіс.

24. Метеорологиялық ақпаратты бейнелеу құралдарына беру уақыты өлшемдерді (бақылауларды) өңдеуді аяқтаған соң 15 секундтан аспауы тиіс.

25. Әуеайлақта орнатылған метеорологиялық жабдық метеорологиялық шамаларды осы Қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген ауқымдарда және рұқсат етілетін ықтимал қателіктер шектерімен өлшеуді қамтамасыз етеді.

26. АМӨЖ қамтамасыз етеді:

1) автоматтық өлшеу, өлшемдердің нәтижелерін жинау және өңдеу (бақылау), ауа-райы мәліметтерін қалыптастыру және оларды бейнелеу құралдарына беру және көріну, ҰҚЖ-ғы бойынша көріну, БТШБ (тік көріну), жел параметрлері, атмосфералық қысым (QFE және QNH), температурада және ауа ылғалдылығы туралы мәліметтерді байланыс желілері бойынша тіркеу және беру;

2) автоматты түрде өлшенбейтін (жоғарғы және төменгі ярус бұлттарының жалпы саны, бұлттардың түрлері, ағымдағы ауа райының атмосфералық құбылыстары, соның ішінде авиацияға қауіптісі) метеорологиялық шамаларды қолмен енгізу, оларды өңдеу және бейнелеу, тіркеу құралдарына беру және байланыс желілері бойынша беру.

27. Негізгі ЭЕМ/ЭЕМБ істен шыққан кезде резервтегі машинаға жедел ауысу қамтамасыз етіледі (15 секундтан аспауы тиіс).

28. МРЛ арналған техникалық параметрлер:

1) жұмыс жиілігі 5,43 - 5,8 ГГц жиілік ауқымында болуы тиіс;

2) МРЛ атмосфералық жауын-шашынды анықтауы және жауын - шашынның түсу жылдамдығын өлшеуі тиіс (кем дегенде 0,1 мм/сағ-тан 200 мм/сағ. дейін) радиолокатор әсерінің максималды қашық шегінде 250 км;

3) антеннаны жайғастыру дәлдігі екі ось азимут және орын бұрышы үшін ±0,1 градустан кем болмауы тиіс;

4) антеннаны күшейту коэффициенті 44,5 дБ кем болмауы тиіс;

5) қабылдағыш шуының деңгейі 3 дБ аспауы тиіс;

6) антеннаның бағдарлау қателігі ықтимал қателігі ±1 градустан аспауы қажет.

29. Қалқандар-бағдарлар өлшемдері:

1) 800 метр қашықтыққа дейін орнатылатын қалқандар үшін 1,5х1,5 м кем емес;

2) 800 ден 1500 метрге дейін қашықтыққа дейін орнатылатын қалқандар үшін 2,5х2,0 м кем емес;

3) 1500 метрден бастап және артық қашықтыққа дейін орнатылатын қалқандар үшін 3,0х2,0 м кем емес.

30. Көріну қалқандар-бағдарлар төмендегі түстерге боялады:

1) қара-ақ түс (шахмат тәртібінде орналасқан тор түрінде), егер олар бақылау орнынан үстірт, таулар, ормандар және басқа да объектілерге проецияланатын болса;

2) қара түске, егер олар бақылау орнынан аспан фонында проецияланатын болса.

31. Түнгі уақытта көрінуді анықтау үшін қалқандар-бағдарларда жарықтың дара көздері орнатылады (қуаты 60 Вт электршамдар).

32. Әуеайлақтық диспетчерлік пункттер Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің міндетін атқарушының 2011 жылғы 16 мамырдағы № 279 бұйрығымен бекітілген Әуе қозғалысын ұйымдастыру және оған қызмет көрсету нұсқаулығының 1-1-қосымшасындағы кестеде келтірілген (Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2011 жылғы 13 маусымда № 7006 тіркелген) метеорологиялық ақпаратты бейнелейтін құралдармен және дауыс зорайтқыш және телефон байланысымен жарақтандырылады.

3-параграф. Метеорологиялық жабдықтың байланыс желісі

33. Көрсеткіштердің шығыс құрылғыларына (тіркегіштер) немесе ЭЕМ/ ЭВМБ датчиктерден белгілерді таратуға арналған, сондай-ақ метеорологиялық ақпаратты бейнелеу құралдарын таратуға арналған байланыс желілері, төмендегі параметрлерге сәйкес келеді:

1) тұрақты тоққа тоқ тамырының кедергісі - 100 Ом/км артық емес;

2) әр тоқ тамырының кабель экранымен және жермен қосылатын басқаларға қатысты оқшаулануы - 2000 МОм/км кем емес.

4-параграф. Метеорологиялық жабдықтың электрқорегі

34. Метеорологиялық жабдықтың электрқорегі бірінші санатты электр энергиясын қабылдағыштарға жатады және төмендегі нұсқалардың бірінде жүзеге асырылады:

1) екі сыртқы тәуелсіз көздерден (екі трансформатор арқылы екі кабельдік желі арқылы) электрқоректі бір көзден екіншісіне 1 секундтан аспай ауыстыруды қамтамасыз ететін төмен кернеу жағындағы резервтік қорек көзінен автоматты түрде кіруді қамтамасыз ететін құрылғысымен бірге;

2) екі сыртқы тәуелсіз көздерден (негізгі электрқорек көзі ретінде бір трансформатор арқылы бір кабельдік желі арқылы және резервтегі электрқорек көзі ретінде дизель-генераторлық үздіксіз қорек көзі), 15 секундтан аспайтын уақытта автономды дизель-электрлік агрегатқа автоматты түрде ауысуды қамтамасыз ететін құрылғымен.

35. Осы агрегат тұрған объекті мен осы электроқабылдағыштар орнатылған объекті арасындағы екі сәулелі төмен вольтті сызба бойынша бірінші санатты электроқабылдағыштарды қоректендіру басқа кабельді салмай-ақ жүзеге асырылады.

2-тарау. Тікұшақ айлақтарының метеорологиялық жабдығы (тікұшақ алаңы)

36. Тікұшақ айлағының метеорологиялық жабдығының құрамы мен сипаттамалары осы қосымшаның 4-кестесінде келтірілген. Тікұшақ айлағындағы нақты ауа райы туралы мәліметтерді беру үшін метеорологиялық станция нақты ауа райы туралы ақпаратты METAR, SPECI кодында жасайды.

37. Ауа температурасы мен атмосфералық қысым осы үшін арнайы қолданылатын автоматты метеорологиялық аспаптармен өлшенеді.

Өлшемдер тікұшақ айлағына жақын жерде, жергілікті факторлар өлшеулерге әсер етпейтін орында жүргізіледі. Датчиктер биіктігінің белгіленген мәндерінің ауқымы 1,25-тен 2 метрге дейін.

Атмосфералық қысымды өлшеу үшін кемінде екі датчик қолданылады. Атмосфералық қысым датчиктерінің өлшеу дәлдігі 0,5 Гпа шегінде белгіленген. Резервтеу тиісті биіктік және температуралық түзетулері бар атмосфералық қысымның өте дәл сандық датчигінен тұрады.

Ауа температурасы мен атмосфералық қысымды өлшеу датчиктері тікұшақ айлағының (тікұшақ алаңы) деңгейінде қауіпсіз жерде, тікелей күн көзі әсерінен, ауа ағынынан (қысым датчиктері үшін ашық терезелерден) және жүйені қызып кету мен салқындаудан сақтайтын орында орналасады.

38. Жел бағыты туралы деректерді тікұшақ экипажы көзбен шолу арқылы, жалпы көрініспен неғұрлым үлкен кереғарлық болатындай боялған жел конусының жағдайына байланысты анықтай алады.

39. Жел бағыты мен жылдамдығын өлшеу үшін ауа ағынының неғұрлым сипатты қозғалысы бар жерлерге орналастырылатын анеморумбометр қолданылады. Екінші анеморумбометр тікұшақтың тікұшақ айлағында (тікұшақ алаңы) қалқып тұру биіктігінде орнатылады, мұның көмегімен турбулентті немесе кескінделетін ауа ағыны болған жағдайда тікұшақ айлағынан (тікұшақ алаңы) жоғарыдағы жел жылдамдығы туралы қажетті ақпаратты алуға болады. Бақылаулар тікұшақ әуеайлағы (тікұшақ алаңы) үстіндегі деңгейде 10 метр ±1 метр (30 фут ±3 фут) биіктікте жүргізіледі.

40. Ауа райының құбылыстары мен теңіз жағдайын арнайы даярлықтан өткен мамандар аспаптық өлшеулер және көзбен шолу арқылы бағалайды.

Ағымдағы ауа райына автоматты бақылау жасауға арналған датчиктер (ауа райы датчиктері) осы тікұшақ әуеайлағы (тікұшақ алаңы) үшін ең репрезентативті болып таңдалған, қауіпсіз жерде, 2,5 метр биіктікте бір нүктеде орналастырылады.

41. Бұлттардың төменгі шегінің биіктігін өлшейтін датчиктерді тікұшақ айлағы (тікұшақ алаңы) деңгейіндегі бұлттардың төменгі шегінің биіктігі туралы неғұрлым дұрыс деректерді алу үшін оңтайландырып орналастырады.

42. Көріну қашықтығын өлшеуге арналған датчиктерді, тікұшақ айлағындағы (тікұшақ алаңы) көріну алыстығы туралы неғұрлым дұрыс деректерді алу үшін қауіпсіз жерде орналастырады.

43. Толқындар биіктігін аспаптық өлшеуге арналған барлық ірі қондырғыларда арнайы құралдар пайдаланылады.

44. Деректерді алу үшін пайдаланылатын өлшем құралдары, мерзімді түрде, өндірушінің ұсынымдары бойынша, алайда жылына бір реттен жиі емес калибрленеді.

45. Метеорологиялық жабдық аккумуляторлық батареялардан немесе үздіксіз қорек көздерінен, электр қоректену көздерін резервтеу шартымен жұмыс жасауы тиіс.

46. Тікұшақ айлақтарының метеорологиялық жабдықтарының қажетті құрамы осы Қосымшаның 4-кестесінде белгіленген.

47. Тікұшақ айлақтарында, теңіз кемелерінде және қондырғыларда орнатылған метеорологиялық жабдықтардың өлшеу ауқымдары осы Қосымшаның 5 кестесінде көрсетілген.

Әуеайлақтар мен тікұшақ айлақтарының метеорологиялық жабдықтарына қосымша 1-кесте

Кодтық белгісі 4, 3, 2, 1 болатын әуеайлақтар үшін ҰҚЖ ұзындығына байланысты метеорологиялық жабдықтың минималды құрамы (А, Б, В, Г, Д, Е класты ҰҚЖ)

Метеорологиялық жабдық	ҰҚЖ ұзындығы/ Әуеайлақтың кодтық нөмірі (Аспаптар бойынша қонуға кіру ҰҚЖ (бағыты) және жабдықталмаған ҰҚЖ класы)
	1800 м және одан да көп, Кодтық нөмірі 4 (А, Б, В ҰҚЖ класы)	800 м-ден 1800 м-ге дейін, Кодтық нөмірі 2,3 (Г, Д ҰҚЖ класы)	800 м-ден аз Кодтық нөмірі 1 (Е ҰҚЖ класы)
1	2	3	5
1. Метеорологиялық көру алыстығының датчиктерінің жинағы:
- ұшып-көтерілу және қонудың бір бағыты бар ҰҚЖ	4, оның ішінде 2-резервте1	4, оның ішінде 2-резервте2
- ұшып-көтерілу және қонудың екі бағыты бар ҰҚЖ	6, оның ішінде 3 - резервте1,3	4, оның ішінде 2-резервте2
2. Көру бағдарының қалқандары, жинақ:
- ұшып-көтерілу және қонудың бір бағыты бар ҰҚЖ	-	14	14
- ұшып-көтерілу және қонудың екі бағыты бар ҰҚЖ	-	24	24
3. Бұлттардың төменгі шегінің биіктігін (тік көрінуін) өлшегіштер
- ұшып-көтерілу және қонудың бір немесе екі бағыты бар ҰҚЖ, жинақ		2, оныз ішінде1 резервте5,9	2, оныз ішінде 1 резервте5,9
4. Бұлттардың төменгі шегінің биіктігін (тік көрінуін) қашықтан өлшегіштер
- ұшып-көтерілу және қонудың бір бағыты бар ҰҚЖ	2, оның ішінде 1-резервте	2, оның ішінде 1-резервте9	-5
- ұшып-көтерілу және қонудың екі бағыты бар ҰҚЖ	4, оның ішінде 2-резервте	4, оның ішінде 2-резервте9	-5
5. Жел параметрлерін өлшегіштер, жинақ
- ұшып-көтерілу және қонудың бір бағыты бар ҰҚЖ	2, оның ішінде 1-резервте	2, оның ішінде 1-резервте6	2, оның ішінде 1-резервте6
ұшып-көтерілу және қонудың екі бағыты бар ҰҚЖ	4, оның ішінде 2 резервте	4, оның ішінде 2-резервте6	2, оның ішінде 1-резервте6
6. Атмосфералық қысым өлшегіштер (әуеайлақ үшін)
- ұшып-көтерілу және қонудың бір бағыты бар ҰҚЖ	2, оның ішінде 1-резервте	2, оның ішінде 1-резервте	2, оның ішінде 1-резервте
- ұшып-көтерілу және қонудың екі бағыты бар ҰҚЖ	2, оның ішінде 1-резервте	2, оның ішінде 1-резервте	2, оның ішінде 1-резервте
7. Ауа температурасы мен ылғалдылығын өлшегіштер (әуеайлақ үшін)	1	1	1
8. Метеоақпаратты бейнелеу құралдары (индикациялау блоктары)	Саны осы Қосымшаның 16 және 32 тармақтарымен анықталады	Саны осы Қосымшаның 16 және 32 тармақтарымен анықталады	Саны осы Қосымшаның 16 және 32 тармақтарымен анықталады
9. Метеорологиялық радиолокатор (МРЛ)7	18

Ескерту:

¹МКА өлшеуіш-тіркеушілері резерві ретінде қалқандарды - көру бағдарын орнатуға рұқсат етіледі (ҰҚЖ ұшу-қонуының әр бағыты үшін 1 жинақтан)

²Г, Д класты ұшу және қону бағыты үшін МҚК өлшеуіш-тіркеушілері ұсынымды болып келеді.

Егер МКА өлшеуіш-тіркеушілері орнатылған болса, резерв ретінде қалқандар - көру бағдарларын орнатуға болады.

³А, Б, В класты ҰҚЖ-на жолақтың нақты ұзындығы 1800 м болғанда МКА төрт өлшеуіш-тіркегіштерін орнатуға рұқсат беріледі.

⁴МКА өлшеуіш-тіркеуіштері бар ҰҚЖ-на, қалқандар - көру бағдарларын орнатпауға болады.

⁵Г, Д және Е класты ҰҚЖ-на аспап бойынша қонуға кіру үшін жабдықталған әр қону бағыты үшін жабдық құрамына БТШБ (тік көріну) қашықтан өлшегіштерін қосу ұсынымдалады. Бұл жағдайда БТШБ өлшегіштері метеожабдық құрамынан шығарылады.

⁶Жел параметрлерінің өлшегіштерін резервтеу ұсынымдалған болып табылады.

⁷Басқа метеорологиялық органдар пайдаланатын, әуеайлақтан 50 шақырым радиуста орналасқан МРЛ-дан алынған метеорологиялық радиолокациялық ақпаратты алуға рұқсат беріледі.

⁸2021 жылдың 1 қаңтарына дейін метеорологиялық радиолокатор метеорологиялық жабдық құрамына қосу ұсынылады.

2021 жылдың 1 қаңтарынан бастап метеорологиялық радиолокатор метеорологиялық жабдық құрамында міндетті түрде болуы қажет.

⁹БТШБ параметрлерін өлшегіштерді резервтеу ұсынылады.

2-кесте

I, II және III (А, В) санаты бойынша қонуға дәл кіру ҰҚЖ (бағыттардың) метеорологиялық жабдығының ең аз құрамы

Метеорологиялық жабдық	ҰҚЖ ұшу және қону бағыттарының саны
	бір	екі
1. ҰҚЖ-дағы көріну алыстығын, бұлттардың төменгі шегінің биіктігін (тік көрінімді), желдің параметрлерінің автоматтық есептелуін және бейнелеу құралдарына берілуін қамтамасыз ететін мамандандырылған ЭЕМ, жинақ	2	2
2. Метеорологиялық көрінім алыстығының датчиктері.	6, оның ішінде - 3 резервте1	6, оның ішінде - 3 резервте1
3. Бұлттардың төменгі шегі биіктігінің (тік көріну) датчиктері.	2, оның ішінде 1 - резерв	4, оның ішінде - 2 резервте
4. Жел параметрлерінің датчигі	2, оның ішінде 1-резервте	4, оның ішінде - 2 резервте
5. Атмосфералық қысым датчиктері, дана	2, оның ішінде 1 - резерв	2, оның ішінде 1 - резерв
6. Ауа температурасы мен ылғалдылығының датчиктері, жинақ	12	12
7. Метеорологиялық ақпаратты бейнелеу құралдары (индикациялау блоктары), жинақ	Саны 16 және 32 т. бойынша анықталады	Саны 16 және 32 т. бойынша анықталады
8. Жіберілген метеорологиялық ақпаратты тіркеу құралдары, дана	2, оның ішінде 1 - резерв	2, оның ішінде 1 - резерв
9. Метеорологиялық радиолокатор (МРЛ)3	14	14

Ескерту:

¹І санат бойынша қонуға дәлме-дәл кіру ҰҚЖ үшін резерв ретінде көріну бағдарының қалқандарын пайдалану рұқсат етіледі (ҰҚЖ ұшу қонуының әр бағыты үшін 1 жинақтан).

²Метеорологиялық жабдықтың резервтегі жинағына кеңес беріледі.

³Басқа метеорологиялық органдар пайдаланатын, әуеайлақтан 50 шақырым радиуста орналасқан МРЛ-дан алынған метеорологиялық радиолокациялық ақпаратты алуға рұқсат беріледі.

⁴2021 жылғы 1 қаңтарға дейін метеорологиялық радиолокатор метеорологиялық жабдық құрамында болуы ұсынылады.

2021 жылғы 1 қаңтардан бастап метеорологиялық радиолокатор метеорологиялық жабдық құрамында болуы міндетті түрде болып табалады.

3-кесте

Метеожабдықтың техникалық сипаттамалары

Метеопараметрлер	ІІ және ІІІ санаты бойынша қонуға дәлме дәл кіру ҰҚЖ		І санаты бойынша қонуға дәлме дәл кіру, аспаптар бойынша қонуға кіру ҰҚЖ, және жабдықталмаған ҰҚЖ
	Өлшеу ауқымы	Өлшеудің рұқсат етілген ауытқушылық шегі	Өлшеу ауқымы	Өлшеудің рұқсат етілген ауытқушылық шегі
1. Көрінуі	201) -дан және 250 м-ге дейін 250-ден 3000 м-ге дейін 3000 м аса	± 15% ± 10% ± 20%	201) -дан 150 м-ге дейін 150-ден 250 м-ге дейін 250-ден 2000 м-ге дейін	± 20% ± 15% ± 10%
2. Бұлттардың төменгі шегінің биіктігі	151) метрден (50 фут) 100 метрге дейін (330 фут) 100 метрден (330 фут) 2000 метрге дейін (6560 фут)	± 10 м (33 фут) ± 10%	15 метрден (50 фут) 30 метрге дейін (100 фут) 30 метрден (100 фут) 100 м дейін (330 фут) 100 метрден 330 фут) 1000 м дейін (3300 фут)	± 15 м (50 фут) ± 20 м (65 фут) ± (0,1h + 10) м (33 фут)
3. Жел бағыты	0° тан 360° қа дейін	± 10º(2)	0° тан 360°қа дейін	± 10°
4. Жел жылдамдығы	0,5 м/с (1 торап) 55 м/с дейін (106 торап)	0,5 м/с (1 торап) 5 м/с дейін (10 торап) ± 0,5 м/с (1 торап) 5 м/с (10 торап) 55 м/с дейін (106 торап) ± 10%	1,5 м/с (3 торап) 10 м/с дейін (20 торап) 10 м/с (20 торап) 50 м/с дейін (100 торап)	± 1 м/с (2 торап) ± 10%
5. Атмосфералық қысым	6002) ден 1080 гПа дейін	± 0,5 гПа	6002) ден 1080 гПа дейін	± 0,5 гПа
6. Ауа температурасы	минус 60°С2) бастап плюс 55°С дейін	± 0,4°С	минус 60°С2) тан плюс 55°С дейін	± 1°С
7. Ауаның салыстырмалы ылғалдығы	30-дан 100%-ға дейін	0°С аса температура кезінде ± 5%, 0°С төмен температура кезінде ± 10% 0°С	30-дан 100%-ға дейін	0°С аса температура кезінде ± 5%, 0°С төмен температура кезінде ± 10% 0°С

Ескерту:

1) Төмен шектер әуе кемелерінің ұшу және қону минимумдарына сәйкес анықталады.

2) Әуеайлақтың климаттық ерекшеліктері есепке алынып, метеорологиялық жабдықтар құрамына өлшеудің азырақ ауқымдары бар аспаптар кіре алады.

Кестеде көрсетілген дәлдік тек аспаптық өлшеулерге ғана қатысты.

4-кесте

Тікұшақ әуеайлақтарының (тікұшақ алаңдарының) метеорологиялық жабдықтарының құрамы

№ п/п	Жабдық атауы	Құралдар бойынша ұшуға жабдықталған кемелер, МУ (ППП)	Құралдар бойынша ұшуға жабдықталмаған кемелер, МУ (ППП, СПВП)
1	Көріну алыстығын өлшеуіш-тіркегіштер (жинақ)	1	1
2	Бұлттардың төменгі шегінің биіктігін (БТШБ) өлшегіштер (жинақ)	1	1
3	Жел параметрлерін өлшегіштер (жинақ)	2 (оның ішінде біреуі резервте)	1
4	Атмосфералық қысымды өлшегіштер, дана	2 (оның ішінде біреуі резервте)	2 (оның ішінде біреуі резервте)
5	Ауа температурасы мен ылғалдылығын өлшегіштер (жинақ)	1	1
6	Жарықтандырылған жел көрсеткіш	1*	1*

Ескерту:

*Мөлшері мынадай болатын мата конус: ұзындығы 1,2 метр, диаметрі 0,3 метр (үлкен) және 0,15 (кіші); қара немесе қызыл жолақтары (5 жолақ) бар ақ, шеткі жолақтары күңгірт.

5-кесте

Тікұшақ айлақтарының (тікұшақ алаңдарының) метеорологиялық жабдығына қойылатын техникалық талаптар

№ р/с	Метеошамасы	Өлшеу ауқымы
1	Көрінудің метеорологиялық алыстығы (аспаптық) метр	200 - 6000
2	Бұлттардың төменгі шегінің биіктігі, метр (фут)	30 - 1000 (100-3300)
3	Жел бағыты, градус	0 - 360
4	Жел жылдамдығы, м/с (торап)	1 - 50 (2-100)
5	Өткен он минуттағы желдің ең үлкен жылдамдығы, м/с (торап)	1 - 50 (2-100)
6	Қысым, ГПа (мб)	600 - 1080*
7	Ауа температурасы, (°С)	- 60 - + 50
8	Ауаның салыстырмалы ылғалдығы, %	30 - 100

Ескерту:

* Климаттық ерекшеліктерді есепке ала отырып, метеорологиялық жабдық құрамына өлшеу ауқымдары басқа аспаптар қосыла алады.

	Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму Министрінің 2018 жылғы 30 қарашадағы № 837 бұйрығына 3-қосымша
	Азаматтық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз ету қағидаларына 4-қосымша

Метеорологиялық мәліметтер мен болжамдарды құрастыру кезінде пайдаланылатын ауа райы құбылыстарының терминдері мен қысқартулары

1. Ауа райының құбылыстары ағылшын атауларынан қысқартылған сөздер арқылы беріледі, бұл ереже бойынша, қысқарту әдетте сөздің екі әрпінен тұрады.

2. Құбылыстың қарқындылығы/жақындығы мына белгілермен беріледі:

1) "+" - heavy - күшті;

2) "-" - feeble, light - әлсіз;

3) "белгісі жоқ" - moderate қалыпты;

4) "VC" - vicinity- төңірек

3. Ағымдағы ауа райы құбылыстарының сипаттамасын көрсету үшін пайдаланылатын дискрипторлар:

1) SH - shower - Нөсер, нөсерлі. Нөсерлік жауын-шашын туралы хабарламалар үшін қолданылады;

2) FZ - freezing (fog, drizzle, rain) - қататын. Салқындаған су тамшылары және жауын-шашыннан тұратын құбылыстарға қолданылады, FG, DZ, RA-мен пайдаланылады;

3) MI -shallow (minimum) - төмен. Жер деңгейінен 2 метрден төмен (6 фут);

4) BC - patches (broken, covering) - әуеайлақтың кей жерлерін жабатын тұман тізбегі;

5) PR - partial (covered) - жартылай тұман басқан. Әуеайлықтың айтарлықтай бөлігін тұман басып, ал қалған бөлігінде тұман болмаған жағдайда пайдаланылады;

6) BL - blowing - жаяу бұрқасын. Ағымдағы ауа-райының құбылыстарының жер деңгейінен 2 метр немесе одан жоғары биіктікке дейін желмен көтерілетін (6 фут) түрлері үшін пайдаланылады

7) DR - drifting, low drifting - Жаяу бұрқасын. Ағымдағы ауа райының құбылыстарының жер деңгейінен 2 метр төмен биіктікке дейін желмен көтерілетін (6 фут) түрлері үшін пайдаланылады

4. Ауа райы құбылыстарының тобы мынадай бірізділікте қалыптасады: бірінші болып, қажеттілік бойынша құбылыстың қарқындылығы немесе жақындығы, одан кейін интервалсыз дискриптор болады, сосын интервалсыз, бақыланатын ауа райы құбылыстарына сәйкес келетін немесе үйлесетін қысқарту (мысалы, қатты нөсерлі жауын +SHRA болып кодталады).

Әуеайлық шекарасынан тыс, алайда әуеайлақтың ӘБН 16 км әрі емес, бақыланатын ауа-райы құбылыстары үшін VC - vicinity көрсеткіші пайдаланылады.

5. Төменде мәліметтер мен болжамдарға кіретін ауа райы құбылыстарының типтері, осы құбылыстардың қысқартылған шартты белгілері және авиация үшін маңызды хабарламалардың көрсетілген:

1) Тоқтаусыз жауын-шашындар.

Қарқындылықтың айтарлықтай өзгеруінсіз бірқалыпты түсумен сипатталады. Бірте-бірте басталады және тоқтайды. Үздіксіз жауу ұзақтығы әдетте бірнеше сағатқа созылады (кейде 1-2 тәулік), бірақ кейбір жағдайларда әлсіз жауын-шашын бір сағатқа, жарты сағатқа созылуы мүмкін. Әдетте қабатты-жауынды немесе көпқабатты бұлттардан түседі және көптеген жағдайда бұлттылық тұтас болады (8 октант), тек кей кездері айтарлықтай (5-7 октант - әдетте жауын-шашын жауу кезеңінің басында немесе соңында). Кей кездері әлсіз қысқа мерзімді ақ жауын қабатты, қабатты-шоғырланған, биік-шоғырланған бұлттардан болуы байқалады, бұл жағдайда бұлт көлемі 5-8 октантты құрайды. Аязды ауа райында (ауа температурасы -10...-15°С төмен) әлсіз қар аз бұлтты аспаннан да жаууы мүмкін.

DZ -- drizzle - сіркіреме. Өте ұсақ тамшы түріндегі, диаметрі 0,5 милиметрден төмен, қабатты бұлттар мен тұманнан түсетін жауын-шашын. Сіркіреу тамшыларының су бетіне әсері аңғарылмайды. Құрғақ беттер баяу және бірқалыпты дымқылданады. Су бетіне түскен тамшылар таралатын дөңгелектер жасамайды.

FZDZ - freezing drizzle - қататын сіркіреме. Сіркіреме салқындаған ұсақ тамшылардан тұрады, ауаның салқын температурасында (көбіне 0...-10°С, кейде -15°) түседі, заттарға жауған тамшылар қатқылданып көктайғақ жасайды.

Қататын сіркіремеде - mod ice (FZDZ) қалыпты салқындау туралы беру кезінде AIRMET хабарламаларында қолданылуы мүмкін.

RA -- rain - жаңбыр. Айтарлықтай мөлшердегі сұйық тамшылар түріндегі жауын-шашын (диаметрі 0,5-тен 5миллиметрге дейін), көп жағдайда қабатты-жауынды бұлттылықтан түседі. Жаңбырдың кейбір тамшылары су бетінде таралып кететін дөңгелек ізін қалдырады, ал құрғақ беттерде дымқыл таңба ретінде көрінеді.

FZRA - freezing rain - қататын жаңбыр. Ауаның төмен температурасында (көбіне 0...-10°С, кейде -15°С-қа дейін) түсетін салқындаған тамшылардан тұратын жаңбыр, заттарға түсу кезінде тамшылар қатайып, көктайғақ қалыптастырады.

Қататын жаңбыр кезіндегі қатты көктайғақ туралы ақпарат беру кезінде SIGMET хабарламаларында - sev ice (FZRA) қолданылады.

SN - snow - қар. Мұз кристалдары түріндегі қатты жауын-шашын, олар ауа температурасына байланысты оқшауланған немесе біріккен болады. Көп жағдайда ауаның төмен температурасында қар кристалдары түрінде (қар қылауы) немесе қар үлпегі түрінде жауады.

RASN - rain and snow - қар аралас жаңбыр (жаңбыр көбірек).

SNRA - snow and rain- жаңбыр аралас қар (қар басым).

Әлсіз оң температураларда (әдетте +30С астам емес) немесе нөлдік температурада жауатын аралас жауын-шашын тамшылар мен қар ұшқындарының қосындысы ретінде жауады. Көбінесе бұл еріп жатқан қар ұшқындары бар жаңбыр болады.

SG - snow grains - қар түйірі. Сіркіреудің қатқан баламасы. Ұсақ қарлы түйіршік түріндегі қатты жауын-шашын, олардың диаметрі әдетте 1 миллиметрден кем. Аз мөлшерде және көбінесе шарбы-түйдек (St) бұлттардан жауады.

PL - ice pellets - мұзды қиыршық. Ауа температурасы -5 бастап +10°С дейін болғанда диаметрі 1-3 миллиметр мөлдір (немесе мөлдірлеу) мұзды қиыршық түрінде жауатын нөсер сипатты қатты жауын-шашын; қиыршықтардың ортасында - мөлдір емес ядро. Қиыршықтар біршама қатты (саусақпен біраз күш жұмсағанда езіледі), қатты бетке түскен кезде ыршып түседі. Бірқатар жағдайларда қиыршықтарды су бұлдыры басуы (немесе су тамшыларымен бірге жаууы) мүмкін және егер ауа температурасы нөлден төмен болса, заттаға түскен кезде қиыршықтар қатып, мұз шөгінділерін түзеді.

IC - ice crystals, diamond dust - мұзды тікен (алмас тозаң). Аязды ауа райында (ауа температурасы -10...-15°С төмен) түзілетін, ауада қалқып жүретін өте ұсақ мұз кристаллдары түріндегі қатты жауын-шашын. Күндіз күн сәулелерінің жарығына, түнде - айдың сәулелеріне немесе шамдардың жарығына жарқырайды. Мұзды тікендер түнгі уақытта шамдардан аспанға жоғары қарай әдемі жарқырайтын "бағандар" құруы сирек емес. Көбінесе ашық ауа райында немесе аспанда бұлт аз болған кезде немесе шарбы-қабатты немесе шарбы бұлттар бар болған кезде байқалады. Көріну бағыттар бойынша алуан түрлі болуы мүмкін, бірақ ол әдетте 1000 метрден астам болады. Осы құбылысқа байланысты көріну 5000 метр немесе одан төмен болған жағдайда ғана хабарланады.

2) Нөсерлі жауын-шашын. Конвекциялық бұлттардан жауатын, жиі қысқа мерзімді және қатты жауын-шашын. Нөсер жауын-шашынның кенет және қарқындылығының жылдам өзгерістерімен сипатталады. Үздіксіз жауу ұзақтығы әдетте бірнеше минуттан 1-2 сағатқа дейінгі (кейде бірнеше сағат, тропиктерде - 1-2 тәулікке дейін) мерзімді құрайды. Найзағайдың және желдің қысқа мерзімге күшеюінің (дауылдың) ілесуі сирек емес. Түйдек-жаңбырлы бұлттардан жауады, бұл ретте бұлттардың мөлшері біршама (6-8 октант) да, азғана (4-5 октант, ал бірқатар жағдайларда тіпті 2-3 октант) да болуы мүмкін. Нөсер сипатты жауын-шашынның басты белгісі - олардың жоғары қарқындылығы емес (нөсерлі жауын-шашын әлсіз болуы да мүмкін), конвекциялы бұлттардан (көбінесе түйдек-жаңбырлы) жауу фактісінің өзі болып табылады, осының өзі жауын-шашын қарқындылығының ауытқуын анықтайды. Ыстық ауа райында әлсіз нөсер жаңбыр қуатты түйдек бұлттардан, ал кейде (өте әлсіз нөсер жаңбыр) - тіпті орташа түйдек бұлттардан да жаууы мүмкін. Нөсерлі жауын-шашын кезінде көріну 50 метрден кемнен бастап 5000 метрден астамға дейін ауытқиды.

SHSN - snow shower - нөсерлі қар. Нөсер сипатты қар. Бірнеше минуттан бастап жарты сағатқа дейінгі уақыт кезеңінде көлденең көрінудің 6-10 километрден 2-4 километрге дейін (ал кейде 500-1000 метрге дейін, бірқатар жағдайларда тіпті 100-200 метрге дейін) шұғыл ауытқуларымен (қар "зарядтары") сипатталады. Түйдек-жаңбырлы бұлттардан (Cb) жауады.

SHRA - rain showers - нөсер жаңбыр. Нөсер сипатты жаңбыр. Жауудың басталуы мен аяқталуының кенеттілігімен, қарқындылығының шұғыл өзгеруімен ерекшеленетін сұйық ірі тамшылы жауын-шашын, кейде айзағай және бұршақ, дауылды жел ілесіп жүреді. Түйдек-жаңбырлы бұлттардан (Cb) жауады.

SHRASN - showers of rain and snow - қар аралас нөсер жаңбыр (жаңбыр басымды).

SHSNRA - showers of snow and rain - жаңбыр аралас нөсер қар (қар басымды).

Тамшылар мен қар ұшқындарының қосындысы түрінде жауатын (көбінесе ауаның температурасы оң болғанда) нөсер сипатты аралас жауын-шашын.

GR - grain - бұршақ. Жылдың жылы мезгілінде (ауа температурасы +10°С-тан жоғары болғанда) пішіні мен мөлшерлері алуан түрлі (әдетте бұршақтардың диаметрі 2-5 миллиметрді құрайды) мұз бөлшектері түрінде жауатын қатты жауын-шашын. Кейде салмағы килограмм және одан да артық өте ірі бұршақ байқалады (ондайда бұршақ өсімдіктерге, автомобильдердің беттеріне айтарлықтай зақым келтіреді, терезе шыныларын және т.с.с. сындырады). Бұршақ жауудың ұзақтығы әдетте көп емес - 1-2 минуттан 10-20 минутқа дейін. Көп жағдайларда бұршаққа нөсер жаңбыр мен найзағай ілесіп жүреді. Ең ірі бұршақтардың диаметрі 5 миллиметр немесе одан да көп болған жағдайда хабарланады.

GS - small hail and/or snow pellets - ұсақ бұршақ және/немесе қарлы қиыршық. Ауа температурасы нөлдің маңайында болғанда жауатын нөсерлі сипаттағы қатты жауын-шашын, диаметрі 2-5 миллиметр мөлдір емес ақ қиыршықтар түрінде болады, қиыршықтар нәзік, саусақпен оңай мыжылады. Нөсер қардың алдында немесе онымен бірге жаууы сирек емес.

GS аббревиатурасының көмегімен атмосфералық жауын-шашынның екі алуан түрі туралы хабарланады, атап айтқанда:

шағын бұршақ - диаметрі 5 миллиметрге дейінгі жартылай мөлдір мұз бөлшектері, қатты жерге түскенде дыбыс шығарып секіреді. Шағын бұршақ толық немесе жартылай мұз қабатымен жабылған қар қиыршығынан тұрады да, қар қиыршығы мен бұршақ арасында аралық саты болып табылады.

қар қиыршығы - ақ, күңгірт, жұмыр мұз бөлшектері, Шамамен 00С температурада қармен бірге жауады. Қар қиыршығының диаметрі әдетте 2-5 миллиметр, ол шашыраңқы, жеңіл езіледі, қатты жерге құлағанда секіреді.

Ең ірі бөлшектердің (бұршақтардың) диаметрі 5 миллиметрден кем болғанда хабарланады.

3) Электрлік құбылыс - найзағай.

TS - thunderstorm - найзағай. Атмосфералық электрдің қуатты разрядтары (бұлттар арасында немесе бұлт пен жер арасында), жарық жарқылы (найзағай) және бірнеше километр қашықтықта (кейде 15-20 километрге дейін) естілетін кенет дыбыс гүрілдері (күн күркіреуі) ілесіп жүреді. Найзағайлар түйдек-жаңбырлы бұлттарға байланысты, нөсер жаңбыр және дауыл ілесіп жүруі сирек емес, бір қатар жағдайларда - бұршақ жауады.

"TS" қысқартулары төмендегі найзағай туралы хабарлау үшін қолданылады:

жаңбырмен (TSRA);

қармен (TSSN);

бұршақпен (TSGR);

шағын бұршақпен және/немесе қарлы қиыршықпен (TSGS);

немесе осы элементтердің басқа үйлесулерімен (мысалы: "TSRASN");

немесе құрғақ найзағай туралы (TS), бұнда күн күркіреуі естіледі, бірақ әуеайлақта жауын-шашын байқалмайды.

4) Көрінуді нашарлататын құбылыстар (гидрометеорлар). Ауаның ылғалдылығы жоғары болған кезде түзілетін құбылыстар (гидрометеор қарауыту түрлері):

BR -brume, mist - мұнар. Қалқыма өте ұсақ су тамшылары немесе мұздың ұсақ кристаллдарында жарықтың шашырауынан туындайтын және 1 бастап 10 километрге дейін көлденең көрінуді (жерде тұрған бақылаушының көзі деңгейінде, яғни жер бетінен шамамен 2 метрдей) нашарлататын жер бетіне жақын ауаның әлсіз көмескіленуі. Ауаға көгілдірлеу-сұр реңк береді. Тұман алдында немесе тұманнан кейін, көбінесе өзіндік құбылыс ретінде байқалуы мүмкін. Жауын-шашын кезінде, әсіресе сұйық және аралас (жаңбыр, сіркіреме, қар аралас жаңбыр және соған ұқсас) жауын-шашын кезінде жауатын жауынның жартылай булануы есебінен атмосфераның жер бетіне жақын қабатындағы ауаның ылғалдануы салдарынан жиі байқалады. Мұнарлану кезінде ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 85-90%-дан асады, сирек жағдайларда мұнарлану ылғалдылық 70%-дан артық болған кезде де байқалады. METAR (SPECI) мәліметтерінде мұнарлану (BR) туралы көріну 1000 метрден 5000 метрге дейін олған кезде хабарланады.

FG - fog - тұман. Көріну 1000 метрден кем қашықтыққа әкеліп соғатын ауада судың өте ұсақ тамшылары мен мұз кристаллдарының жиналуы. Тұман кезінде ауаның салыстырмалы ылғалдылығы әдетте 100%-ға жақын (тым болмағанда 85-90%-дан асады). Дегенмен қатты аязда (-30°С және одан төмен) елді мекендерде, теміржол станцияларында және әуеайлақтарда тұмандар ауаның кез келген салыстырмалы ылғалдылығында (тіпті 50%-дан кем болғанда) - жанармай жанған кезде (қозғалтқыштарда, пештерде) түзілетін және газ шығаратын түтіктер мен түтіндіктерден атмосфераға лақтырылатын су буының конденсациясы есебінен байқалуы мүмкін. Тұмандардың үздіксіз ұзақтығы әдетте бірнеше сағаттан (кейде жарты сағат, бір сағат) бастап әсіресе жылдың суық мезгілінде бірнеше тәулікке дейінгі мерзімді құрайды. Көрінетін тұман - тігінен әлсіз дамыған тұман байқалуы мүмкін, бұнда аспанның жағдайын (бұлттардың саны мен пішінін) анықтауға болады немесе тұтас тұман - тігінен біршама жақсы дамыған тұман, мұнда аспанның жағдайын (бұлттардың саны мен пішінін) анықтау мүмкін емес. Мәліметтерде "MI", "BC", "PR" немесе "VC" қысқартулары ілесіп жүретін жағдайларды есепке алмағанда, көріну 1000 метрден кем болған кезде хабарланады.

MIFG - minimum fog, shallow fog - төмен (жұқа) тұман. Жер (немесе су қоймасы) бетінен тұтас жұқа қабатпен немесе жеке жұлмалар түрінде төмен төселетін (2 метр биіктікке дейін) тұман. Әдетте кешкі, түнгі және таңғы сағаттарда байқалады.

BCFG - fog patches broken, covering - тұман тізбектері (үзіктері, жұлмалары). Тұман жер-жерлерде, тізбектей, толқындай. Жер-жерлерде әуеайлақты жауып тұрған тұман тізбектері.

PRFG - aerodrome partially covered by fog - ішінара тұман. Әуеайлақтың бөлігін жабатын тұман. Әуеайлақтың айтарлықтай бөлігі тұманмен жабылған, қалған бөлігінде тұман жоқ.

VCFG - fog in vicinity - әуеайлақ маңайындағы тұман. Әуеайлақ периметрінен 8 километр шегінде байқалатын, бірақ әуеайлақта болмайтын тұман.

Төмен тұман (MIFG), тұман тізбектері (BCFG) немесе ішінара тұман (PRFG) болған кезде, сонымен қатар әуеайлақ маңайында байқалатын тұман (VCFG) болған кезде аспаптармен өлшенген және мәліметтерге енгізілген көріну 1000 метрден артық болуы мүмкін, себебі әуеайлақтағы көріну белгілің бір нүктелерде және 1,5 немесе 2 метрден бастап 5 метрге дейін биіктікте өлшенеді. Мәліметтерде көрінуді нашарлататын басқа да құбылыстар көрсетіледі.

FZFG - freezing fog - қататын тұман. Қалқыма жағдайындағы өте суытылған тамшылардан тұрады, өте суытылған сіркіреме түрінде жауады. Теріс температураларда түзіледі, -300С дейін ғана қолданылады, себебі одан төмен температураларда өте суытылған тамшылар жоқ болады.

5) ауада қатты бөлшектердің бар болуына байланысты ауа райы құбылыстары (қарауыту түрлері литометеорлар):

FU - fume, smoke - түтін. Көлденең көрінуді 5000 метрге дейін және одан кем нашарлататын, жанармай мен басқа да заттардың жануы нәтижесінде туындайтын кішігірім бөлшектердің атмосферадағы жүзінділер. Алыстағы заттар сұрлау немесе сарғыш реңкке ие болады. Егер су тамшылары жоқ болса және салыстырмалы ылғалдылық 90%-дан аспаса, түтін туралы көлденең көріну 1000 метрден кем болған кезде хабарланады.

METAR (SPECI) мәліметтерінде түтін (FU) туралы көріну 5000 метр және одан кем болған кезде хабарланады.

HZ - haze - қарауыту. Құралданбаған көзбен көрінбейтін және көлденең көрінуді 5000 метрге және одан да кем азайып, ауаға жылтыраушы түр беретіндей біршама көп өте кішкентай құрғақ бөлшектердің ауадағы жүзіндісі. Бұл ретте салыстырмалы ылғалдылық жиі 50% және одан кем болады.

SA - sand - құм. Көрінудің 5000 метрге дейін және одан да кем азаюына әкелетін жерден көтерілген құмның кішігірім бөлшектерінің ауадағы жүзіндісі.

DU - dust (widespread) - шаң (торлаған). Көрінудің 5000 метрге дейін және одан да кем азаюына әкелетін жерден көтерілген шаңның кішігірім бөлшектерінің ауадағы жүзіндісі.

VA - volcanic ash - жанартау күлі. Жанартаулар атқылау кезінде атмосфераға лақтырылатын, мөлшері бойынша бірталай айырмашылығы бар атмосферада болатын шаң немесе бөлшектер. Ірірек бөлшектер мен ұсақ бөлшектердің жинақталуы қозғалтқыштарды қоса алғандағы ұшақтардың күрделі зақымдарына әкелуі мүмкін.

6) желге байланысты ауа райы құбылыстары:

BLSN - blowing snow - қарлы жаяу бұрқасын. Көлденең көрінуді біршама нашарлатып, бірнеше метр биіктік қабатта қар жабынын жер бетінен желмен көшіруі. Бұл ретте тік көріну жап-жақсы, аспанның жағдайын (бұлттардың мөлшері мен пішіні) анықтау мүмкіншілігі бар. Бұлт аз ауа райында да, қар жауып тұрғанда да байқалуы мүмкін. Әдетте құрғақ қатып қалмаған қар жабыны болғанда және жел жылдамдығы 7-9 м/с және одан артық болған кезде туындайды.

BLDU/ BLSA - blowing dust/ blowing sand - шаң/құм жаяу бұрқасыны. Көріну айтарлықтай нашарлай отырып, жер бетінен шаң мен құмның көп мөлшерлерін желмен жер беті деңгейінен 2 метр және одан артық биіктікке көшіру. Топырақ беті құрғақ және жел жылдамдығы 6 м/сек кем емес болған кезде туындайды.

DRSA/ DRDU - drifting sand/drifting dust - құм/шаң борасыны. Көрінудің маңызды нашарлауына әкеліп соқпайтын (егер басқа атмосфералық құбылыстар жоқ болса, 2 метр деңгейіндегі көлденең көріну 10 километр және одан артық) шаңды (топырақ, құм бөліктерін) желмен жер беті деңгейінен 0,5-2 метр биіктік қабатта көшіру. Әдетте топырақ беті құрғақ және жел жылдамдығы 6-9 м/сек кем емес болған кезде туындайды.

DRSN - drifting snow - қарлы боран. Көрінудің маңызды нашарлауына әкеліп соқпайтын (егер басқа атмосфералық құбылыстар - қар жауу, мұнарлану және тағы сол сияқтылар жоқ болса, 2 метр деңгейіндегі көлденең көріну 10 километр және одан артық) қар жабынын желмен жер беті деңгейінен 0,5-2 метр биіктік қабатта көшіру. Бұлт аз ауа райында да, қар жауған кезде де байқалуы мүмкін. Әдетте құрғақ, қатып қалмаған қар жабыны және жел жылдамдығы 5-6 м/с және одан артық болған кезде туындайды.

DS/SS - duststorm/sandstorm - шаңды/құмды дауыл. Көлденең көріну айтарлықтай нашарлай отырып, бірнеше метр биіктік қабатта жер бетінен шаңның/құмның (топырақ, құм бөлшектерінің) көп мөлшерлерін желмен көшіру. Бұл ретте шаңның (құмның) ауаға көтерілуі және сонымен бірге үлкен аумақта шаң қону байқалады. Осы аймақтағы топырақтың түсіне қарай алыстағы заттар сұрғылт, сарғыш немесе қызғылт реңкке боялады. Әдетте топырақ беті құрғақ және жел жылдамдығы 10 м/с және одан артық болған кезде туындайды.

PO - dust/sand whirls (dust devils) - шаңды/құмды құйындар (шаңды құйындар). жер бетінен көтерілген шаң және басқа да жеңіл заттектерді тартатын, жердің құрғақ әрі шаңды немесе құмды бетінің үстінде жылдам айналатын ауа бағаны. Құмды және шаңды құйындардың диаметрі бірнеше метр болады. Тігінен олар әдетте 100 метрден жоғары болмайды, бірақ өте ыстық және шөл аудандарда олардың биіктігі 600 метрге жетуі мүмкін.

Құйындар жіңішке алаппен өтеді, сондықтан метеостанцияның өзінде жел әлсіз болуы мүмкін, бірақ нақты құйынның ішінде жел жылдамдығы 8-10 м/с және одан артық болады. 2 метр деңгейдегі көлденең көріну 10 километр және одан артық.

FC - funnel cloud (tornado or waterspout) - шұңғыма тәріздес бұлт (торнадо немесе су құйыны). Диаметрі бірнеше ондық метр болатын қатты құйын болып табылатын құбылыс. Бұлтты баған немесе түйдек-жаңбырлы бұлттың негізінен төмен қарай түсетін, бірақ жерге жетуге міндетті емес шұңғыма тәрізді бұлттың болуымен сипатталады. Түйдек-жаңбырлы бұлттан түсетін құйын мен құрлық немесе судың бетінен көтерілетін құйын біріккен кезде түзіледі. Құйынның ең жіңішке бөлігі - ортасында, кейде ортасында құйын үзіледі. Құйындағы қозғалыс сағат тілінің жүрісі бойынша да, сағат тілі жүрісіне қарсы да болуы мүмкін. Жылдамдықтары 50-100 м/с, кейде 150 м/с (600 км/сағ) дейін. Егер бұндай бұлт жер бетінде болса, ол торнадо деп, ал егер су бетінде болса - су құйыны деп аталады.

SQ - squall - дауыл. Қысқа уақыт ішінде (1-2 минут уақыт мерзімінде 8 м/с-қа және одан артық) желдің кенеттен шұғыл күшеюі, бағыт өзгерістері қатар жүреді. Дауыл кезінде желдің жылдамдығы 10 м/с-тан артады (20-25 м/с және одан артық болуы мүмкін). Массаішілік дауылдар түйдек-жаңбырлы бұлттылықпен, фронтальды - шұғыл айқындалған суық фронттарға байланысты. 500-2000 метр қабатта көлденеңінен бірнеше километрге таралады. Авиациялық метеорологиялық мәліметтерде 1 минуттан кем байқалатын кезде орташа жылдамдығы 8 м/с кем емес және барынша жоғары жылдамдығы 11 м/с кем емес болғанда көрсетіледі. Дауылмен нөсер жаңбыр мен найзағай, бірқатар жағдайларда - бұршақ, ал егер топырақ құрғақ және жауын-шашын болмаса - шаңды дауыл жиі қатар жүреді.

	Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму Министрінің 2018 жылғы 30 қарашадағы № 837 бұйрығына 4-қосымша
	Азаматтық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз ету қағидаларына 5-қосымша

GAMET болжамдарының мазмұны

1. GAMET нысанындағы болжамда көрсетілген тәртіппен төмендегі ақпаратты қамтиды:

	Деректер түрінің көрсеткіші	FA - GAMET ақпараты үшін
A1A2	Елдің немесе аумақтың көрсеткіштері	RS - Еуропа аумағы RA - Азия аумағы KZ - Қазақстан Республикасы
ii	Парақтың нөмірі (51)	Өңірлік пайдалану үшін

ДМҰ: T1T2A1A2ii CCCC YYGGgg

CCCC - осы хабарламаны тарататын байланыс орталығының орналасқан орнының индексі (ИКАО);

YYGGgg - уақыт\күні тобы, онда YY - күн, ал GGgg - GAMET хабарламаны таратудың UTC сағат пен минуттағы уақыты;

Мысалдар: FARS31 RUАА 121200;

FARА31 ALAC 110010;

FAKZ31 UAAA 110010.

1) GAMET nnnn "YUCC" жататын ҰАА немесе СТА қызмет көрсететін ӘҚҰ органының орналасу жерінің көрсеткіші;

2) хабарламаның шартты белгісі: "GAMET";

3) UTC әрекет ету кезеңін көрсететін "күні-уақыты" топтары, VALID nnnnnn/nnnnnn "VALID 220600/221200";

4) хабарламаны жіберген ӘМО немесе МБО орналасу жерінің көрсеткіші, одан кейін дефис тұрады, "YUDO-";

5) келесі жолда - GAMET болжамы дайындалған ҰАА/СТА немесе олардың бөліктерінің орналасқан орнының көрсеткіші, nnnn nnnnnnnnnn FIR [/n][BLW FLnnn] немесе СТА [/n][BLW FLnnn] "YUCC AMSWELL FIR/2 BLW FL120";

6) келесі жолда - "SECN 1" қысқартуды пайдаланумен болжамның бірінші бөлімінің басталуын көрсетуі;

7) кең кеңістіктегі жылдамдығы 15 м/с-тан (30торап) жоғары жерге жақын желдің жылдамдығы мен бағыты, " nnn/[n]nnMPS "SFC WIND: 10/12 310/18MPS";

8) көрінуді нашарлататын ауа райы құбылыстарын қоса алғанда 5000 м кем кең кеңістіктегі көріну, SFC VIS: [nn/nn] "SFC VIS: 06/08 N OF N51 3000M BR", "SFC VIS: 06/09 NW OF LINE N5200 E00900-N5430 E01130 2000-4000M RA";

9) найзағайлар, қатты құмды дауыл, шаңды дауыл және жанартау күлін қоса алғанда ерекше ауа райы жағдайлары (SIGMET хабарламасы шығарылып қойған құбылыстарды санамағанда) SIGWX[nn/nn], "SIGWX: 11/12 ISOL TS";

10) таулардың жабылуы MT OBSC: [nn/nn], " MT OBSC: S OF N48 MT PASSES";

11) кең кеңістіктегі төменгі шекарасы жер беті деңгейінен (AGL) немесе теңіздің орташа деңгейінен (AMSL) 300 метрден (1000 футтан) кем ажыратылған немесе тұтас бұлттылық және (немесе) кез келген түйдек-жаңбырлы (СВ) немесе көлемді мұнара тәріздес түйдек (TCU) бұлттар SIG CLD: [nn/nn], "SIG CLD: 06/09 N OF N51 OVC 200/800M AGL" "SIG CLD: 10/12 ISOL TCU 400/3000M AGL";

12) мұздану (конвекциялы бұлттарда туындайтын мұздануды және SIGMET хабарламасында шығарылып қойған қатты мұздануды санамағанда), ICE[nn/nn]: "ICE: MOD FL050/080", "ICE: N OF N49 AND W OF E070 MOD BLW FL070";

13) турбуленттік (конвекциялы бұлттарда туындайтын турбуленттікті және SIGMET хабарламасында шығарылып қойған турбуленттікті санамағанда), TURB: [nn/nn] "TURB: MOD ABV FL090", "TURB:07/09 N OF N45 MOD SFC/4000М AMSL";

14) таулы толқын (SIGMET хабарламасында шығарылып қойған қатты таулы толқынды санамағанда), MTW: [nn/nn] "MTW: N OF N63MOD ABV FL080";

15) аймақты болжам әрекет ететін тиісті ҰАА/СТА немесе олардың кіші ауданына қатысты SIGMET хабарламалары, SIGMET APPLICABLE: "SIGMET APPLICABLE: 3, А5, В06" немесе "SIGMET APPLICABLE: AT TIME OF ISSUE NIL";

16) келесі жолда - "SECN II" қысқартуды пайдаланумен аймақтық болжамның екінші тарауының басталуын көрсету;

17) қысым орталықтары, фронттар және олардың күтілетін қозғалысы мен дамуы PSYS:[nn]: "PSYS: 06 N5130 E01000 L 1004 HPA MOV NE 25KMH WKN", PSYS: 09 WARM FRONT ALONG N48 MOV N 20KMH NC", "PSYS: 06 N57 W072 L 0964HPA STNR NC 09 N47 E048 H 1030HPA STNR NC";

18) келесі абсолюттік биіктіктер үшін жел мен ауа температурасы: 600, 1500 және 3000 және 4500 метр (2000, 5000, 10 000 және қажет болғанда, 15000 фут), WIND/T: 600M N5500 W01000 270/18MPS PS03

1500M N5500 W01000 250/20MPS MS02

3000M N5500 W01000 240/22MPS MS11",

"WIND/T: 300M N4930 E01200 110/30KMH MS600M N4930 E01200 120/40KMH MS13

1500M N4930 E01200 140/40KMH MS20

3000M N4930 E01200 160/50KMH MS25";

19) 11) тармақшадан басқа жер бетінен (AGL) немесе теңіздің орта деңгейінен (AMSL), бұлттардың төменгі және жоғарғы шеттерінің биіктіктерін, түрін, санын көрсетумен бұлттылық туралы ақпарат, CLD [nn/nn]: "CLD: BKN SC 900/2400M AGL" немесе CLD:NIL;

20) қату деңгейі - жер бетінің деңгейінен (AGL) немесе теңіздің орта (AMSL) деңгейінен 00С сәйкес келетін биіктікті көрсету, егер ол\олар болжам берілетін ауа кеңістіктің жоғарғы шекарасынан төмен болғанда FZLVL: "FZLVL: 1000M AMSL";

21) әсер ету кезеңінің ішінде болжанатын QNH ең аз мағынасы, MNM QNH: "MNM QNH: 1004HPA",

MNM QNH : 03/05 1010HPA

05/07 1009HPA

07/09 1008HPA;

22) егер өңірлік аэронавигациялық келісіммен талап етілсе, теңіз бетінің температурасы және теңіз жағдайы, SEA: "SEA: T15 HGT 5M";

23) жанартау шығарылымдары - жанартау атауы VA: "VA:ETNA", "VA:NIL";

24) GAMET болжамының барлық тармақтары жаңа жолдан басталады.

25) Қауіпті құбылыстардың туындауы күтілмеген немесе олар SIGMET хабарламасына енгізіліп қойған жағдайда аймақтық болжамнан жоғарыда көрсетілген 7)-15) тармақшалар алынып тасталынады. Қауіпті құбылыстар пайда болмаған және ешқандай SIGMET ақпараты қолданылмаса осы тармақтың 7)-15) барлық тармақшалары "HAZARDOUS WX NIL" - ауа райының қауіпті құбылыстары жоқ - деген терминмен жазылады;

26) Қауіпті құбылыс GAMET болжамына енгізілген, бірақ ол болмаған немесе бұдан әрі болжанбаса, тек тиісті метеорологиялық элементті өзгертетін GAMET AMD түзету шығарылады.

GAMET аймақтық болжамының мысалы:

YUCC GAMET VALID 220600/221200 YUDO-

YUCC AMSWELL FIR/2 BLW FL100

SECN I

SFC WIND: 10/12 310/18МPS

SFC VIS: 06/08 N OF N51 2500M -SN BR

SIGWX: 11/12 ISOL TS

MT OBSC: MT PASSES S OF N48

IG CLD: 06/09 N OF N51 OVC 300/600M AGL 10/12 ISOL TCU 300/3000M AGL

ICE: MOD FL050/080

TURB: MOD ABV FL090

SIGMETS APPLICABLE: 3, 5

SECN II

PSYS: 06 N5130 E01000 1004HPA MOV NE 25KМН WKN

WIND/T: 600M N5500 W01000 270/13MPS PS03

1500M N5500 W01000 250/20MPS MS02

3000M N5500 W01000 240/18MPS MS11

CLD: BKN SC 800/2400М AGL

FZLVL: 1000M AGL

MNM QNH: 1004HPA

SEA: T15 HGT 5M

VA: NIL

Мазмұны: 100 эшелоннан төмен ұшу ақпаратының ауданы AMSWELL* (РЦ атауы YUCC - AMSWEL) екі қосымша аудан үшін Донлон/халықаралық әуежайдың метеорологиялық органмен (YUDO) жасалған кіші биіктіктерде (GAMET) ұшулар үшін аймақтық болжам әсер ету кезеңі осы айдың 22 күні 06.00 UTC бастап 12.00 UTC дейін.

1-бөлім: SECN I
Жер бетіндегі желдің бағыты мен жылдамдығы: (SFC WIND)	10.00 UTC мен 12.00 UTC арасында жер бетіндегі желдің бағыты 310º; желдің жылдамдығы 18 м/с
Жер бетіндегі көріну: (SFC VIS)	06.00 және 08.00 UTC арасында солтүстік ендік 51 градустан солтүстікке қарай көріну 2500 метр (сәл қар мен мұнарлану үшін);
Ауа райының ерекше құбылыстары: (SIGWX)	11.00 UTC мен 12.00 UTC арасында оқшауланған бұршақсыз найзағайлар
Таулардың жабылуы: (MT OBSC)	Солтүстік ендіктің 48 градусынан оңтүстікке қарай таулар жабық
Маңызды бұлттылық: (SIG CLD)	06.00 мен 09.00 UTC арасында солтүстік ендіктің 51 градусынан солтүстікке қарай төменгі шекарасы теңіз деңгейінен 300 метр және жоғарғы шекарасы 600 метртұтас бұлттылық; 10.00 UTC мен 12.00 UTC арасында төменгі шекарасы жер деңгейінен 300 метр және жоғарғы шекарасы 3000 метр жеке оқшауланған қуатты-түйдек мұнара тәріздес бұлттар;
мұздану: (ICE)	орташа 050 және 080-дағы ұшу эшелондарының арасында
турбуленттік: (TURB)	орташа 090 ұшу эшелонынан жоғары (кем дегенде 100 ұшу эшелонына дейін);
SIGMET хабарламалары: (SIGMETS APPLICABLE)	SIGMET 3-ші және 5-ші хабарламасы белгіленген әрекет ету мерзімі ішінде және тиісті қосымша аудан үшін күші бар
II бөлім: SECN II
Барийлік жүйелер: (PSYS)	06.00 UTC-та солтүстік ендіктің 51,5 градус, шығыс бойлықтың 10 градус нүктесінде 1004 гПА төмен қысым орталығы, солтүстік-шығыс бағытта 25 км/сағ жылдамдықпен ауысуы және әлсіреуі күтілуде.
жел және температура: (WIND/T)	600 м биіктікте теңіз деңгейінен солтүстік ендіктің 55 градус нүктесінде және батыс бойлығының 10 градусы жел бағыты 270 градус, жел жылдамдығы 13 м/с, температура плюс 3°С; 1500 метр биіктікте теңіз деңгейінен солтүстік ендіктің 55 градус нүктесінде және батыс бойлығының 10 градусы жел бағыты 250 градус, жел жылдамдығы 20 м/с, температура минус 2°С; 3000 метр биіктікте теңіз деңгейінен солтүстік ендіктің 55 градус нүктесінде және батыс бойлығының 10 градусы жел бағыты 240 градус, жел жылдамдығы 22 м/с, температура минус 11°С
бұлттылық: (CLD)	төменгі шекарасы 800 метр қатпарлы-үйме жыртылған бұлттар және теңіздің орта деңгейінен 2400 метр жоғары шекара
нөлдік изотермияның биіктігі: (FZLVL)	жер деңгейінен 1000 метр
Барынша төмен QNH: (MNM QNH)	1004 гПА
теңіз: (SEA)	Температура 15°С; теңіздің жай-күйі (толқындардың биіктігі) 5 метр
жанартау күлі: (VA)	Жоқ

	Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2018 жылғы 30 қарашадағы № 837 бұйрығына 5-қосымша
	Азаматтық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз ету қағидаларына 6-қосымша

SIGMET және AIRMET хабарламалары элементтерінің мазмұны мен тәртібі

1. SIGMET/AIRMET хабарламасы көрсетілген тәртіпте орналасқан мына ақпараттан тұрады:

1) SIGMET (YUCC) хабарламасы жататын ҰАА (FIR) немесе СТА қызмет көрсететін ӘҚҚ органының орналасқан орнын көрсетуші.

SIGMET/AIRMET тиісті ҰАА (FIR) немесе СТА қызмет көрсететін ӘҚҚ органының орналасқан орнын көрсетушімен белгілейді. SIGMET хабарламасы ҰАА және СТА бүйір шекаралары шегіндегі барлық әуе кеңістігіне жатады. SIGMET шығару хабарламасын шақыртқан осы метеорологиялық құбылыс әсер ететін нақты аймақтар және (немесе) ұшу эшелондар хабарлама мәтінінде көрсетіледі;

2) SIGMET, хабарламасының және реттік нөмірінің шартты белгісі. SIGMET хабарламаларының реттілігі цифрлармен немесе цифрлар мен әріптер қосындыларымен көрсетіледі;

3) UTC; VALID 221215/221600 әрекет аралығын көрсететін "күні - уақыты" топтары;

4) "YUDO" мәтінінен кіріспені бөлу үшін соңынан дефис қойылатын - хабарламаны даярлағанның ӘМС орналасқан орнын көрсетуші;

5) келесі жолда - SIGMET/ AIRMET: UACC ASTANA FIR, UAAA ALMATY СТА хабарламасы шығарылатын FIR немесе CTA атауы;

6) осы Қағидалардың 318, 328-тармағында келтірілген тізбеге сәйкес SIGMET/AIRMET хабарламаның шығуын ескертетін құбылыс және құбылысты бейнелеу;

7) ақпарат бақылау деректерінің ақпараты болып табылуын және оның жаңару мүмкіндігін немесе ол болжам болып табылуын көрсету. Нақты құбылыс - OBS қысқартуы қолданылады, болжанатын құбылыс - FCST қысқартуы қолданылады және бақылау уақыты/әрекет уақыты UTC;

8) орналасқан орны (мүмкіндігінше бойлығы мен ендігі бойынша және (немесе) халықаралық жоспарда жақсы танымал пункттерді немесе географиялық атауларды көрсетумен) FCST S OF N2630 AND W OF E12300 TOP FL450

9) Ұшу эшелоны немесе абсолюттік биіктік ТОР FL500

10) орын ауыстыру немесе күтілетін орын ауыстыру (бағыт және жылдамдық) километр сағатта немесе тораптарда көрсетілген олардың он алты компастық румболарын немесе стационарлық орналасқан орнын көрсетумен: MOV E 40KMH немесе STNR.

11) INTSF, WKN немесе NC қысқартуларын қолдана отырып, қарқындылықтың өзгеруі;

12) Болжанатын уақыт құбылысын көрсету: FCST AT 2200Z

13) SIGMET хабарламасы әрекеті кезеңінің соңында болжанатын құбылыс: S OF S350 AND W OF E170;

14) жанартау күлінің немесе тропикалық циклонның бұлтына қатысты SIGMET хабарламасына енгізілген элементтерді қайталау: AND;

15) оның сәйкестендіруін көрсете отырып, SIGMET/AIRMET хабарламаларын жою: CNL SIGMET 2 101200/101600.

2. Найзағалар мен түйдек-жаңбырлы бұлттар ауданда:

1) егер олар мұнарға немесе түтінге жасырынса немесе қараңғылықтан бақылау қиын болса, жасырын (OBSC);

2) егер бұлттардың қабаты арасында болса және оңай танылмаса, бүркемеленген (EМBD);

3) егер әсер ету ауданы 50 %-дан кем барынша көп жамылған жеке элементтерден тұрса (белгіленген уақыт немесе болжам әрекеті кезеңінің ішінде), жеке, оқшауланған (ISOL);

4) егер олар әсер ету ауданы 50-75 % барынша көп жамылған жеке элементтерден тұрса (белгіленген уақыт немесе болжам әрекеті кезеңінің ішінде) немесе болжанатын әсер ету (белгіленген уақыт немесе болжам әрекеті кезеңінің ішінде), сирек (OCNL);

5) егер аудан шегінде, әсер ету ауданы 75 %-дан аса барынша көп жамылған көрші найзағай фронты арасындағы интервалдары немесе осы болжанатын әсер ету (белгіленген уақыт немесе болжам әрекеті кезеңінің ішінде) болмашы немесе жоқ болса, жиі (FRQ) болып саналады;

3. Дауыл желісі (SQL) жеке бұлттар арасындағы болмашы аралықтар бар немесе осындай аралықтар жоқ кезінде, кейбір фронтты бойлай найзағайдың қызметін білдереді.

4. Бұршақ (GR) найзағайдың қосымша қызметін сипаттау үшін қажет болған жағдайда қолданылады.

5. Күшті турбуленттік (SEV TURB) күшті жерге жақын желмен, құйынды ағынмен байланысты тек кіші биіктіктердегі турбуленттікке немесе бұлттылықтағы немесе оның шегіндегі (САТ) турбуленттікке жатқызады. Конвективтік бұлттармен байланысты турбуленттік көрсетілмейді.

6. Егер ол конвективтік бұлттардан тыс мұздануға жатса, күшті мұздану (SEV ICE) көрсетіледі. SEV ICE (FZRA) қысқартуы қататын жаңбыр салдарынан болатын күшті мұздану жағдайында қолданылады.

7. Таулы толқынды (MTW) мыналар:

1) егер жылдамдығы 3,0 м/с (600 фут/мин) немесе одан аса бәсеңдейтін ағынмен жалғасса және (немесе) күшті турбуленттік болжанса, күшті;

2) егер жылдамдығы 1,75-3,0 м/с (350-600 фут/мин) бәсеңдейтін ағынмен жалғасса және (немесе) қоңыржай турбуленттік байқалса немесе болжанса, қоңыржай турбуленттік болып саналады.

8. Құмды боран/шаңды боранды:

1) көріну шамасы 200 метрден кем болып, аспандағы жағдайды анықтау қиын болса қатты;

2) көріну шамасы 200 метрден кем болып, аспандағы жағдайды анықтау мүмкін болса немесе 200-600 метр ауқымда болса қалыпты деп есептеу қажет.