Об утверждении плана по управлению пастбищами и их использованию по городу Шымкент на 2018-2019 годы

Решение Шымкентского городского маслихата Южно-Казахстанской области от 19 марта 2018 года № 26/226-6с. Зарегистрировано Департаментом юстиции Южно-Казахстанской области 6 апреля 2018 года № 4504. Прекращено действие в связи с истечением срока

В соответствии с подпунктом 15) пункта 1 статьи 6 Закона Республики Казахстан "О местном управлении и самоуправлении" от 23 января 2001 года и подпунктом 1) статьи 8 Закона Республики Казахстан от 20 февраля 2017 года "О пастбищах", городской маслихат РЕШИЛ:

1. Утвердить прилагаемый план по управлению пастбищами и их использованию по городу Шымкент на 2018-2019 годы.

2. Государственному учреждению "Аппарат Шымкентского городского маслихата" в установленном законодательством Республики Казахстан порядок обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего решения в территориальном органе юстиции;

2) в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации настоящего решения маслихата направление его копии в бумажном и электронном виде на казахском и русском языках в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации" для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

3) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего решения направление его копии на официальное опубликование в периодические печатные издания, распространяемых на территории города Шымкент;

4) размещение настоящего решения на интернет-ресурсе Шымкентского городского маслихата после его официального опубликования.

3. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель сессии
городского маслихата	Г. Ахметбаев
Секретарь городского маслихата	Н. Бекназаров

Утвержден решением Шымкентского городского маслихата от 19 марта 2018 года № 26/226-6с

План по управлению пастбищами и их использованию в города Шымкент на 2018-2019 годы

Настоящий План по управлению пастбищами и их использованию по города Шымкент на 2018-2019 годы (далее – План) разработан в соответствии с Законами Республики Казахстан от 20 февраля 2017 года "О пастбищах", от 23 января 2001 года "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан", приказом Заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан - Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 24 апреля 2017 года № 173 "Об утверждении Правил рационального использования пастбищ" (зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 апреля 2017 года № 15090), приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 14 апреля 2015 года № 3-3/332 "Об утверждении предельно допустимой нормы нагрузки на общую площадь пастбищ" (зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 15 мая 2015 года № 11064).

План принимается в целях рационального использования пастбищ, устойчивого обеспечения потребности в кормах и предотвращения процессов деградации пастбищ.

План содержит:

1) схему (карту) расположения пастбищ на территории административно-территориальной единицы в разрезе категорий земель, собственников земельных участков и землепользователей на основании правоустанавливающих документов;

2) приемлемые схемы пастбищеоборотов;

3) карту с обозначением внешних и внутренних границ и площадей пастбищ, в том числе сезонных, объектов пастбищной инфраструктуры;

4) схему доступа пастбищепользователей к водоисточникам (озерам, рекам, прудам, копаням, оросительным или обводнительным каналам, трубчатым или шахтным колодцам), составленную согласно норме потребления воды;

5) схему перераспределения пастбищ для размещения поголовья сельскохозяйственных животных физических и (или) юридических лиц, у которых отсутствуют пастбища, и перемещения его на предоставляемые пастбища;

6) схему размещения поголовья сельскохозяйственных животных на отгонных пастбищах физических и (или) юридических лиц, не обеспеченных пастбищами, расположенными в сельском округе;

7) календарный график по использованию пастбищ, устанавливающий сезонные маршруты выпаса и передвижения сельскохозяйственных животных;

8) иные требования, необходимые для рационального использования пастбищ на соответствующей административно-территориальной единице.

План принят с учетом сведений о состоянии геоботанического обследования пастбищ, сведений о ветеринарно-санитарных объектах, данных о численности поголовья сельскохозяйственных животных с указанием их владельцев – пастбищепользователей, физических и (или) юридических лиц, данных о количестве гуртов, отар, табунов, сформированных по видам и половозрастным группам сельскохозяйственных животных, сведений о формировании поголовья сельскохозяйственных животных для выпаса на отгонных пастбищах, особенностей выпаса сельскохозяйственных животных на культурных и аридных пастбищах, сведений о сервитутах для прогона скота и иных данных, предоставленных государственными органами, физическими и (или) юридическими лицами.

Общая площадь территории города Шымкент составляет 116 280 гектаров, из них 62 971 гектар используются в целях сельского хозяйства, а именно: пахотные земли составляют 39 612 гектар, из них пастбищные земли - 19 371 гектар, сенокосные земли - 244 гектар.

По категориям земли:

земли используемые в сельскохозяйственных целях 62 971 гектар;

земли населенных пунктов 37 575 гектар;

земли используемые не в целях в промышленности, транспорта, связи, обороны, сельского хозяйства 6 258 гектар;

земли особо охраняемых природных территорий 171 гектар;

земли лесного фонда 4 330 гектар;

земли водного фонда 1 520 гектар;

земли специального фонда 3 455 гектар.

В целом по городу Шымкент работают 4152 сельскохозяйственных товаро производителей. Из них: 3908 крестьянские хозяйства и индивидуальные предприниматели, 244 товарищество с ограниченной ответственностью и производственные кооперативы.

Структуры управления водным хозяйством:

Производственный отдел "Бадам су" и филиал "Су метрология" ЮКОФ РГП на правах хозяйственного ведения "Қазсушар" обеспечивают водой поливные земли города Шымкент.

В составе производственного отдела "Бадам-су" находятся 2 имеющие стратегическое значение водохранилища (Бадам и Тогыс), 3 водных узла (Верхний Бадамсу, Нижний Бадамсу, Кос-Дирмен). Они берут начало с рек Бадам и Тогыс.

На балансе производственного отдела "Бадам-су" находится БМК (Бадамский магистральный канал) длиной 23 км. Общая площадь поливных земель производственного отдела "Бадам-су" составляет 4 795 га. Все земли используются полностью.

Наряду с этим, филиал "Су метрология" РГП на правах хозяйственного ведения "Казсушар" обеспечивает водой поливные земли площадью 9 225 га, в том числе по городу Шымкент – 8 020 га, по Толебийскому району – 1 205 га.

В составе филиала "Су метрология" РГП на правах хозяйственного ведения "Қазсушар" находится водный узел "Сайрам-су", который берет начало с реки Сайрам. Существует магистральный канал "Левобережье Сайрамсу" длиной 5,4 км и межхозяйственный канал Темир длиной 2,1 км.

На балансе ГКП "Табигат коргау" управления сельского хозяйства Южно-Казахстанской области находятся водохранилища Текесу, Ақжар.

Город Шымкент и прилегающие территории расположены в предгорьях Тянь-Шаня между водоразделами рек Сайрам и Бадам на высоте 506 метров над уровнем моря.

Самая высшая точка города расположена на пересечении проспектов имени Т. Рыскулова и Д. Кунаева. Ее высота составляет 580,6 метров над уровнем моря. При формировании форм рельефа земли города главную роль сыграли водно-эрозийные процессы аллювиальных отложений четвертичного периода.

В засушливую жаркую полупустынную зону входят жилые массивы Жанаталап, Алтынтобе, Акжар, Актас, Жулдыз. Рельеф этой зоны холмистая равнина, постепенно повышающаяся с юга на восток. Климат теплый, отличающийся засушливостью. Зима короткая, в большей степени теплая. По расчетам толщина снега не превышает 14 см.

Годовое количество осадков 165-200 мм, при температуре выше 10 градусов выпадение осадков не превышает 60 мм.

К горной зоне относятся жилые массивы Каратобе, Қазыгурт, Сайрам, Мартобе, Шапырашты.

Расположена на северо-восточной части ущелий гор Казыгурт. Рельеф этой зоны горные склоны и расчлененные речные равнины. Климат этой зоны отличается от климата зоны равнин и предгорья. Лето прохладное, с грозовыми дождями, иногда выпадает град. Зима суровая. Снежный покров может лежать 3-4 месяца. Толщина снежного покрова достигает 80-100 см. Годовое количество осадков 3200-3900 мм. Земли этой зоны используются как сенокосы и летние пастбища (джайляу).

В соответствии с требованиями настоящего времени для сложившихся собственников актуальной задачей является стабильное развитие животноводства на основе соблюдения соотношения между сохранением и использованием природных пастбищ. Конечно, прямой путь решения этой проблемы – реализация мер по улучшению состояния пастбищных земель, по эффективному и рациональному их использованию.

В настоящее время по городу насчитывается крупного скота 68 347 голов, мелкого скота 121 641 голов, 9 021 голов лошадей.

Сведения в разрезе районов города Шымкент о численности сельскохозяйственных животных и о поголовье, которое нуждается в природных пастбищах:

№	Наименование города	Верблюд	Лощадь	В том числе	Требующих природных пастбищ
				Содержащихся в неволе
1	2	3	4	5	6
1	Шымкент	-	9194	7229	1965
	Всего:	-	9194	7229	1965

Крупнорогатый скот	В том числе	Требует природных пастбищ,	Мелкорогатый скот	В том числе	Требует природных пастбищ
	Содержащихся в неволе			Содержащихся в неволе
7	8	9	10	11	12
68347	53545	14801	114698	90555	24142
68347	53545	14801	114698	90555	24142

Уровень обеспеченности скота на пастбищах:

№	Наименование города	Общая площадь пастбищных угодий в сельских округах гектар	Поголовья и площадь требуемых пастбищных угодии, гектар
			Лощадь	Норма, гектар	Требуемые пастбищные угодия, гектар	Крупнорогатый скот
1	2	3	4	5	6	7
1	Шымкент	19438	1965	9	15205	14801,5
	Всего:	19438	1965	9	15205	14801,5

Норма, гектар	Требуемые пастбищные угодия, гектар	Мелкорогатый скот	Норма, гектар	Требуемые пастбищные угодия, гектар	Общея площадь требуемых пастбищных угодии, гектар	Общая разница в районе пастбищ и необходимых пастбищ, (+,-)
8	9	10	11	12	13	14
8	103036	24142	2,5	52128	170371	-150932
8	103036	24142	2,5	52128	170371	-150932

Ветеринарно-санитарные помещения, обслуживающие домашних животных: ветеринарные станции – 0, купка мелко рогатого скота - 21, пункт искусственного осеменение - 13, биотермические котловины - 5.

Информация о ветеринарно-санитарных учреждениях:

№ п/п	Сельские округа	Ветеринарные станции	Купка мелкорогатого скота	Пункт искусственного осеменение	Биотермические котловины
1	Шымкент	-	21	13	5
	Всего:	-	21	13	5

Средняя уражайность пастбищ на сухую массу 4,1 центнер/гектар, кормовая единица 2,1 центнер/гектар.

Оценка массивной урожайности природно – кормовых угодий и кормовых единиц (центнер/гектар):

Рекомендация использоввание сезонных пастбищ	Качество урожайности пастбищ по кормовым единицам (центнер/гектар)
	хорошо	выше среднего	средне	ниже среднего	плохо
1	2	3	4	5	6
Весенне-летнее, Осенне- летнее	11,0выше	7,0-11,0	4,0-6,9	2,0-3,9	2,0 ниже
Весеннее	7,5 выше	5,5-7,5	3,0-5,4	1,5-2,9	1,5 ниже
Осеннее	3,0-4,0	2,0-2,9	1,0-1,9	-	1,0 ниже
Веснне- осеннее	Оценивается в два сезона, весннее- осеннее

Поток корма оценивается по следующим показателям:

Рекомендация использоввание сезонных пастбищ	Фертильность корма (объем кормовой единицы в 100 килограмм сухой массы)
	хорошо	средне	плохо
1	2	3	4
Весеннее	выше 68	51-69	ниже 51
Весенне-летнее, осенне-летнее	выше 50	40-50	ниже 40
Осеннее	выше 40	30-40	ниже 30

Город Шымкент.

Центр – город Шымкент.

Количество населения – 951 605 человека.

Общая площадь города – 116 280 гектар.

В том числе:

пастбищная земля – 19 371 гектар.

Данные о количестве поголовья скота сельскохозяйственных животных по месту жительства:

№	Наименование города	Верблюд	Лощадь	Крупнорогатый скот	Мелкорогатый скот
1	Шымкент	-	9021	68347	121641
	Всего	-	9021	68347	121641

Информация о ветеринарно-санитарных учреждениях:

№ п/п	Сельские округа	Ветеринарные станции	Купка мелкорогатого скота	Пункт искусственного осеменение	Биотермические котловины
1	Шымкент	-	21	13	5
	Всего:	-	21	13	5

График использования календаря пастбищ для распределения сельскохозяйственных животных и сезонных маршрутов распространения. Продолжительность пастбищного периода следующая:

№	Форма выпуска, срок перегона скота в горной зоне	Срок возврата скота в горной зоне выпуска	Примечание
1	Апрель - май	Август - сентябрь

График потребности в пастбище скота сельскохозяйственных животных:

№ п/п	Наименование города	Общая площадь пастбищ в населенных пунктах, гектар	Поголовья скота и требуемая площадь пастбищных земель, гектар
			Лощадь	Норма, гектар	Необхадимые патсбища, гектар	Крупнорогатый скот
1	2	3	4	5	6	7
1	Шымкент	19438	1965	9	15205	14801,5
	Всего:	19438	1965	9	15205	14801,5

Норма гектар	Необходимые пастбища, гектар	Мелкорогатый скот	Норма, гектар	Необходимые пастбища, гектар	Общая площадь необходимых пастбищ, гектар	Разница между общей пастбищей и необходимой пастбищ в населенных пунктах, (-,+)
8	9	10	11	12	13	14
8	103036	42142	2,5	52128	170371	-150932
8	103036	42142	2,5	52128	170371	-150932

Шымкент қаласының жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі 2018-2019 жылдарға арналған жоспарын бекіту туралы

Оңтүстiк Қазақстан облысы Шымкент қалалық мәслихатының 2018 жылғы 19 наурыздағы № 26/226-6с шешiмi. Оңтүстiк Қазақстан облысының Әдiлет департаментiнде 2018 жылғы 6 сәуірде № 4504 болып тiркелдi. Мерзiмi өткендiктен қолданыс тоқтатылды

"Қазақстан Республикасындағы жергiлiктi мемлекеттiк басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңының 6-бабының 1 тармағының 15) тармақшасына және "Жайылымдар туралы" Қазақстан Республикасының 2017 жылғы 20 ақпандағы Заңының 8-бабының 1) тармақшасына сәйкес қалалық мәслихат ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

1. Қоса беріліп отырған Шымкент қаласының жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі 2018-2019 жылдарға арналған жоспары бекітілсін.

2. "Шымкент қалалық мәслихат аппараты" мемлекеттік мекемесі Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіпте:

1) осы шешімнің аумақтық әділет органында мемлекеттік тіркелуін;

2) осы мәслихат шешімі мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін қағаз және электронды түрде қазақ және орыс тілдерінде "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне ресми жариялау және енгізу үшін жолданылуын;

3) осы шешім мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін Шымкент қаласы аумағында таратылатын мерзімді баспа басылымдарында ресми жариялауға жолдануын;

4) ресми жарияланғаннан кейін осы шешімді Шымкент қалалық мәслихаттың интернет-ресурсына орналастыруын қамтамасыз етсін.

3. Осы шешім оның алғашқы ресми жарияланған күннен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қалалық мәслихат
сессиясының төрағасы	Ғ.Ахметбаев
Қалалық мәслихат хатшысы	Н.Бекназаров

Шымкент қалалық мәслихатының 2018 жылғы 19 наурыздағы № 26/226-6с шешiмiмен бекiтiлген

Шымкент қаласының жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөнiндегi 2018-2019 жылдарға арналған жоспары

Осы Шымкент қаласы бойынша 2018-2019 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөнiндегi жоспар (бұдан әрi - Жоспар) Қазақстан Республикасының 2017 жылғы 20 ақпандағы "Жайылымдар туралы", 2001 жылғы 23 қаңтардағы Қазақстан Республикасындағы жергiлiктi мемлекеттiк басқару және өзiн-өзi басқару туралы Заңдарына, Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң орынбасары – Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрiнiң 2017 жылғы 24 сәуiрдегi № 173 "Жайылымдарды ұтымды пайдалану қағидаларын бекiту туралы" бұйрығына (Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде 28 сәуiр 2017 жылы № 15090 тiркелген), Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрiнiң 2015 жылғы 14 сәуiрдегi № 3-3/332 "Жайылымдардың жалпы алаңына түсетiн жүктеменiң шектi рұқсат етiлетiн нормасын бекiту туралы" (Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде 15 мамыр 2015 жылы № 11064 тiркелген) бұйрығына сәйкес әзiрлендi.

Жоспар жайылымдарды ұтымды пайдалану, жемшөпке қажеттiлiктi тұрақты қамтамасыз ету және жайылымдардың тозу процестерiн болғызбау мақсатында қабылданады.

Жоспар мазмұны:

1) құқық белгiлейтiн құжаттар негiзiнде жер санаттары, жер учаскелерiнiң меншiк иелерi және жер пайдаланушылар бөлiнiсiнде әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiк аумағында жайылымдардың орналасу схемасы (картасы);

2) жайылым айналымдарының қолайлы схемалары;

3) жайылымдардың, оның iшiнде маусымдық жайылымдардың сыртқы және iшкi шекаралары мен алаңдары, жайылымдық инфрақұрылым объектiлерi белгiленген картасы;

4) жайылым пайдаланушылардың су тұтыну нормасына сәйкес жасалған су көздерiне (көлдерге, өзендерге, тоғандарға, апандарға, суару немесе суландыру каналдарына, құбырлы немесе шахталы құдықтарға) қол жеткiзу схемасы;

5) жайылымы жоқ жеке және (немесе) заңды тұлғалардың ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын орналастыру үшiн жайылымдарды қайта бөлу және оны берiлетiн жайылымдарға ауыстыру схемасы;

6) ауылдық округ маңында орналасқан жайылымдармен қамтамасыз етiлмеген жеке және (немесе) заңды тұлғалардың ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын шалғайдағы жайылымдарға орналастыру схемасы;

7) ауыл шаруашылығы жануарларын жаюдың және айдаудың маусымдық маршруттарын белгiлейтiн жайылымдарды пайдалану жөнiндегi күнтiзбелiк графигi;

8) тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiкте жайылымдарды ұтымды пайдалану үшiн қажеттi өзге де талаптарды қамтуға тиiс.

Жоспар жайылымдарды геоботаникалық зерттеп-қараудың жай-күйi туралы мәлiметтер, ветеринариялық-санитариялық мекемелер туралы деректер, иелерiн-жайылым пайдаланушыларды, жеке және (немесе) заңды тұлғаларды көрсете отырып, ауыл шаруашылығы жануарлары мал басының саны туралы деректер, ауыл шаруашылығы жануарларының түрлерi мен жыныстық жас топтары бойынша қалыптастырылған үйiрлердiң, отарлардың, табындардың саны туралы деректер, шалғайдағы жайылымдарда жаю үшiн ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын қалыптастыру туралы мәлiметтер, екпе және аридтiк жайылымдарда ауыл шаруашылығы жануарларын жаю ерекшелiктерi, малды айдап өтуге арналған сервитуттар туралы мәлiметтер, мемлекеттiк органдар, жеке және (немесе) заңды тұлғалар берген өзге де деректер ескерiле отырып қабылданды.

Шымкент қаласы Оңтүстік Қазақстан облысының оңтүстік орталық аумағында орналасқан және территориялық аймақ бойынша Ордабасы, Сайрам, Төлеби, Қазығұрт аудандарымен шектеседі.

Қала 4 аудан, 40 елді мекеннен құралған.

Шымкент қаласы аумағының барлық жер көлемі 116 280 гектарды құрайды, оның ішінде 62 971 гектар жер ауыл шаруашылығы мақсатында пайдалынады. Атап айтқанда, егістік жерлер 39 612 гектар, жайылымдық жерлер 19371 гектар, шабындық жерлер 244 гектар.

Жер санаттары бойынша:

ауыл шаруашылық мақсаттары бойынша пайдаланатын жерлері 62 971 гектар;

елді мекендердің жерлері 37 575 гектар;

өнеркәсіп, көлік байланыс, қорғаныс және ауыл шаруашылық емес басқа мақсаттарда пайдаланатын жерлер 6258 гектар;

ерекше қорғаудағы табиғи аумақтардың жерлері 171 гектар;

орман қорының жерлері 4330 гектар;

су қорының жерлері 1520 гектар;

арнайы жер қоры 3455 гектар;

Жалпы Шымкент қаласында 4152 ауыл шаруашылығы тауар өндірушілер қызмет етеді. Атап айтқанда: 3908 шаруа қожалықтар мен жеке кәсіпкерлер, 244 жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер мен өндірістік кооперативтер.

Жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөнiндегi жоспар жайылымдарды ұтымды пайдалану, жұртшылық шаруашылық малдарын жемшөпке деген қажеттiлiктi тұрақты қамтамасыз ету және жайылымдардың тозу процестерiн болғызбау – негiзгi мақсат болып табылады.

Су шаруашылығын басқару құрылымдары.

Шаруашылық жүргізу құқығындағы "Қазсушар" РМК ОҚФ-ның "Бадам-су" өндірістік бөлімі және "Қазсушар" РМК "Су метрология" филиалы Шымкент қаласының суармалы жерлерін сумен қамтамасыз етеді.

Бадам-су өндірістік бөлімінің құрамында стратегиялық маңызы бар 2 су қоймасы (Бадам, Тоғыс), 3 су торабы (Жоғарғы-Бадамсу, Төменгі-Бадамсу, Қос-Диірмен) бар. Олар Тоғыс, Бадам өзендерінен бастау алады.

Бадам-су өндірістік бөлімінің теңгерімінде БМК (Бадам магистрал каналының) ұзындығы 23 км. "Бадам-су" өндірістік бөлімінің жалпы суармалы көлемі 4795 гектар. Барлық жер түгел қолданыста.

Сонымен қатар шаруашылық жүргізу құқығындағы "Қазсушар" РМК "Су метрология" филиалының жалпы суармалы жер көлемі 9225 гектар, оның ішінде: Шымкент қаласы бойынша – 8020 гектар, Төлеби ауданы бойынша – 1205 гектар суармалы жерлерін сумен қамтамасыз етеді.

Қазсушар РМК "Су метрология" филилының құрамында "Сайрам-су" су торабы бар. Сайрамсу өзенінен бастау алады. МК Солжағалау Сайрамсу ұзындығы 5,4 км және шаруашылық аралық канал Темір ұзындығы 2,1 км.

Оңтүстік Қазақстан облысының ауыл шаруашылығы басқармасына қарасты "Табиғат қорғау" МКК-ның теңгерімінде Текесу, Ақжар су қоймалары бар.

Шымкент қаласы және төңірегінің территориясы Тянь-Шань тауларының тау алды етегі жазығында Сайрам және Бадам өзендерінің арасындағы суайырықта теңіз деңгейінен 506 м биіктікте орналасқан.

Қаланың жер бедерінің қалыптасуында Қошқарата өзенінің ықпалы маңызды болды, өзеннің аллювиальдық шөгінділері Сайрам және Бадам өзендерінің шөгінділерінен қалыптасқан аллювиальдық жазықты өзгертіп, қазіргі салыстырмалы биік төбелерді қалыптастырады.

Қаланың ең биік нүктесі Тұрар Рысқұлов және Д. Қонаев атындағы даңғылдары қиылысқан жерінде орналасқан, оның биіктігі 580,6 м. Жер бедері пішіндерінің қалыптасуында төрттік кезеңінде қалыптасқан аллювиальдық шөгіділердің су эрозиялық процестері басты рольді атқарады.

Құрғақ ыстықты шөлейт аймағына Жаңаталап, Алтынтөбе, Ақжар, Ақтас, Жұлдыз тұрғын алабтары енеді. Бұл аймақтың рельефі төбелі жазық болып, оңтүстіктен-шығысқа қарай жайлап жоғарылай бастайды. Ауа райы жылы, құрғақты болып ерекшеленеді. Қысы қысқа, көбінесе жылы болады. Қардың қалыңдығы орта есеппен 14 см-ден аспайды.

Жылдық ылғал мөлшері 165-200 мм, 10 градустен жоғары кезеңде ылғалдың түсуі 60 мм-ден аспайды.

Тау аймағы Қаратөбе, Қазығұрт, Сайрам, Мәртөбе, Шапырашты тұрғын алабтары енеді. Бұл аймақтың ауа райы жазық пен тау алды аймақтарынан өзгеше болып келеді. Жазы салқын, найзағайлы-жауынды кейде бұршақты болып келеді.

Қысы қатаң. Қар жамылғысы 3-4 ай жатуы мүмкін. Қар жамылғысының қалыңдығы 80-100 см дейін жетеді. Жылдық ылғал көлемі 3200-3900 мм.

Халқымызды азық-түлікпен толық қамтамасыз ету, бірінші кезекте мал шаруашылығы азығының негізі болып табылатын - табиғи жайылымдарды тиімді падалану болып табылады.

Бүгінгі заман талабына сәйкес қалыптасып отырған меншік иелері үшін табиғи жайылымды сақтау мен пайдалану арасындағы қатынасты сақтай отырып, мал шаруашылығын тұрақты дамыту талабы кезек күттірмейтін міндет. Әрине, бұл мәселені шешудің төте жолы - жайылымдық жерлердің жағдайын жақсарту шараларын іске асырып, жайылымдарды тиімді де, ұтымды пайдалану болып табылады.

Қазіргі таңда қала бойынша ірі қара мал 68347 бас, уақ мал 121641 бас, жылқы 9 021 басты құрайды.

Шымкент қаласы бойынша мал басының саны, табиғи жайылымының көлемі және табиғи жайылымды қажет ететін мал басы туралы мәлімет:

№	Қала атауы	Түйе	Жылқы	Оның ішінде	Табиғи жайылымды қажет ететіні
				Қолда ұсталатыны
1	2	3	4	5	6
1	Шымкент	-	9194	7229	1965
	Барлығы:	-	9194	7229	1965

Ірі қара мал	Оның ішінде	Табиғи жайылымды қажет ететіні	Усақ мал	Оның ішінде	Табиғи жайылымды қажет ететіні
	Қолда ұсталатыны			Қолда ұсталатыны
7	8	9	10	11	12
68347	53545	14801	114698	90555	24142
68347	53545	14801	114698	90555	24142

Төрт түлік малды жайылымдық жерлермен қамтылу деңгейі:

№	Қала атауы	жайылымның жер көлемі, гектар	Мал басы мен қажетті жайылымдық жер көлемі, гектар
			Жылқы	Гектар нормасы	Қажетті жайылым, гектар	Ірі қара мал
1	2	3	4	5	6	7
1	Шымкент	19438	1965	9	15205	14801,5
	Барлығы	19438	1965	9	15205	14801,5

Гектар нормасы	Қажетті жайылым, гектар	Усақ мал	Гектар нормасы	Қажетті жайылым, гектар	Жалпы қажет жайылым жер көлемі	Қаладағы жалпы жайылыммен, қажетті жайылымның айырмасы (+-)
8	9	10	11	12	13	14
8	103036	24142	2,5	52128	170371	-150932
8	103036	24142	2,5	52128	170371	-150932

Жұртшылық шаруашылық малдарына қызмет көрсеттетін ветеринариялық-санитариялық объектілер: ветеринариялық станциялар - 0, ұсақ малдарды шомылдыру орындары – 21, жасанды ұрықтандыру пунктері – 13, биотермиялық шұңқырлар саны – 5 туралы мәлімет.

Ветеринариялық-санитариялық объектілер туралы мәлімет.

№	Қала атауы	Ветеринарялық станциялар	Ұсақ малдарды шомылдыру орындары	Жасанды ұрықтандыру пунктері	Биотермиялық шұңқырлар
1	Шымкент	-	21	13	5
	Барлығы:	-	21	13	5

Жайылым жерлердің құрғақ массасының орташа түсімділігі 4,1 центнер/гектарына, азықтық бірлігі 2,1 центнер/гектарына.

Табиғи жем-шөп алқаптарындағы жайылымдардың түсімділігі (центнер/гектарына) мен азықтық бірлігіне баға беру төмендегі көрсеткіштермен жүргізілді.

Жайылымды маусымдық пайдалану ұсынысы	Азықтық бірлік бойынша жайылым сапасының өнімділігі (центнер/гектарына)
	жақсы	ортадан жоғары	орта	ортадан төмен	жаман
1	2	3	4	5	6
Көктемгі-жаздық, күздік және жаздық	11,0 жоғары	7,0-11,0	4,0-6,9	2,0 -3,9	2,0 төмен
Көктемдік	7,5 жоғары	5,5-7,5	3,0-5,4	1,5-2,9	1,5 төмен
Күздік	3,0-4,0	2,0-2,9	1,0-1,9	-	1,0 төмен
Көктемдік-күздік	Екі маусым бойынша бағаланады,көктемдік-күздік

Жем-шөп қорының құнарлығы төмендегі көрсеткіштер бойынша бағаланады:

Жайылымды маусымдық пайдалану ұсынысы	Жем-шөптің құнарлығы (100 килограмм құрғақ шөптегі азықтық бірліктің көлемі)
	жақсы	орта	жаман
1	2	3	4
Көктемдік	68-ден жоғары	51-69	51-ден төмен
Көктемгі-жаздық,күздік және жаздық	50-ден жоғары	40-50	40-тан төмен
Күздік	40-тан жоғары	30-40	30-дан төмен

Шымкент қаласы

Орталығы – Шымкент қаласы.

Халық саны – 951 605 адам.

Қаланың жалпы жер көлемі – 116 280 гектар

Оның ішінде:

жайылымдық жер – 19 371 гектар

Қала бойынша ауыл шаруашылығы жануарлары мал басының саны туралы деректер.

№	Қала атауы	Түйе	Жылқы	Ірі қара мал	Ұсақ мал
1	Шымкент	-	9021	68347	121641
	Барлығы:	-	9021	68347	121641

Ветеринариялық-санитариялық мекемелер туралы деректер:

№	Қала атауы	Ветеринарялық станциялар	Ұсақ малдарды шомылдыру орындары	Жасанды ұрықтандыру пунктері	Биотермиялық шұңқырлар
1	Шымкент	-	21	13	5
	Барлығы:	-	21	13	5

Ауыл шаруашылығы жануарларын жаюдың және айдаудың маусымдық маршруттарын белгілейтін жайылымдарды пайдалану жөніндегі күнтізбелік графигі. Сонымен қатар жайылымның кезеңінің ұзақтығы:

№с	Таулы аймаққа малдардың айдап шығарылу мерзімі	Таулы аймаққа шығарылған малдардың қайтарылу мерзімі	Ескерту
1	Сәуір-мамыр	Тамыз-қыркүйек

Ауыл шаруашылығы жануарларының мал басына шаққандағы жайылымның қажеттілігі туралы кестесі:

№	Қала атауы	Қаланың жалпы жайылымның жер көлемі, гектар	Мал басы мен қажетті жайылымдық жер көлемі, гектар
			Жылқы	Гектар нормасы	Қажетті жайылым, гектар	Ірі қара мал
1	2	3	4	5	6	7
1	Шымкент	19438	1965	9	15205	14801,5
	Барлығы:	19438	1965	9	15205	14801,5

Гектар нормасы	Қажетті жайылым, гектар	Ұсақ мал	Гектар нормасы	Қажетті жайылым, гектар	Жалпы қажет жайылым жер көлемі, гектар	Қаланың жалпы жайылым мен қажетті жайылымның айырмасы, (-,+)
8	9	10	11	12	13	14
8	103036	42142	2,5	52128	170371	-150932
8	103036	42142	2,5	52128	170371	-150932