Об утверждении Стандарта организации оказания токсикологической помощи в Республике Казахстан

Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 5 февраля 2019 года № ҚР ДСМ-2. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 6 февраля 2019 года № 18273. Утратил силу приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 7 июня 2023 года № 109.

Сноска. Утратил силу приказом Министра здравоохранения РК от 07.06.2023 № 109 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 6) пункта 1 статьи 7 Кодекса Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года "О здоровье народа и системе здравоохранения" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемый Стандарт организации оказания токсикологической помощи в Республике Казахстан.

2. Департаменту организации медицинской помощи Министерства здравоохранения Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации настоящего приказа направление его копии в бумажном и электронном виде на казахском и русском языках в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации" для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

3) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа направление его копии на официальное опубликование в периодические печатные издания;

4) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства здравоохранения Республики Казахстан после его официального опубликования;

5) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа представление в Департамент юридической службы Министерства здравоохранения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1), 2), 3) и 4) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра здравоохранения Республики Казахстан Актаеву Л.М.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр здравоохранения Республики Казахстан

Е. Биртанов

Утвержден приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 19 февраля 2019 года № ҚР ДСМ-2

Стандарт организации оказания токсикологической помощи в Республике Казахстан

Глава 1. Общие положения

1. Стандарт организации оказания токсикологической помощи в Республике Казахстан (далее – Стандарт) разработан в соответствии с подпунктом 6) пункта 1 статьи 7 Кодекса Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года "О здоровье народа и системе здравоохранения" (далее – Кодекс) и устанавливает общие принципы к организации оказания токсикологической помощи пациентам при отравлении химическими веществами (далее - отравление)

2. Термины и определения, используемые в настоящем Стандарте:

1) антидот - терапевтическое вещество, применяемое для противодействия токсическому эффекту (эффектам) конкретного химического вещества;

2) детоксикация - комплекс медицинских мероприятий, направленных на выведение из организма человека токсических веществ эндогенного или экзогенного происхождения;

3) информационно - поисковая токсикологическая система – это прикладная компьютерная среда для обработки, хранения, сортировки, фильтрации и поиска больших массивов структурированной информации о химических веществах, их воздействии на организм человека, диагностики и лечения отравлений.

4) избирательная токсичность - способность химического вещества оказывать токсическое воздействие на определенные органы (клетки) – мишени организма;

5) клиническая токсикология - раздел токсикологии, исследующий заболевания человека, возникающие вследствие токсического влияния химических соединений с целью научного обоснования методов диагностики, профилактики и терапии отравлений;

6) Международная программа химической безопасности - это международная организация созданная в 1980 году по инициативе трех международных организаций: Всемирной организации здравоохранения (далее - ВОЗ), Международной организации труда и Программы Организации Объединенных наций по окружающей среде с целью обеспечения международной химической безопасности;

7) медицинская сортировка по триаж-системе - распределение в приемном отделении медицинской организации поступающих больных на группы, исходя из первоочередности оказания экстренной медицинской помощи;

8) отравление - заболевание (состояние), возникающее при остром (одномоментном) или хроническом (длительном) воздействии на человека химических, биологических и иных факторов среды обитания;

9) Республиканский координационный центр по токсикологической службе (далее - РКЦТС) - структурное подразделение медицинской организации в городе республиканского значения, определяемое уполномоченным органом в области здравоохранения и осуществляющее координацию деятельности медицинских организаций по оказанию токсикологической помощи населению Республики Казахстан;

10) токсикант - вещество, приводящее в определенных дозах к нарушению жизнедеятельности организма: к отравлению, заболеваниям и патологическим состояниям и к смертельным исходам

11) химическая безопасность - состояние, при котором путем соблюдения правовых норм и санитарных правил, гигиенических нормативов, выполнения технологических и инженерно-технических требований, а также проведения соответствующих организационных и специальных мероприятий исключаются условия для химического заражения или поражения людей, сельскохозяйственных животных и растений, загрязнения окружающей среды опасными химическими веществами в случае возникновения химической аварии.

12) уполномоченный орган в области здравоохранения (далее - уполномоченный орган) - государственный орган, осуществляющий руководство в области охраны здоровья граждан, медицинской и фармацевтической науки, медицинского и фармацевтического образования, обращения лекарственных средств, изделий медицинского назначения и медицинской техники, контроля за качеством медицинских услуг;

Глава 2. Основные направления организации токсикологической помощи в Республике Казахстан

3. Токсикологическая помощь в Республике Казахстан оказывается в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи в соответствии с Перечнем гарантированного объема бесплатной медицинской помощи, утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 15 декабря 2009 года № 2136.

4. Медицинскую помощь при отравлениях осуществляют в следующих формах:

1) амбулаторно-поликлинической (первичной медико-санитарной помощи (далее – ПМСП), консультативно-диагностической помощи (далее – КДП);

2) стационарной;

3) скорой медицинской помощи и санитарной авиации;

5. Медицинская помощь при отравлениях осуществляется:

1) медицинскими организациями ПМСП всех уровней медицинской помощи;

2) станциями (подстанциями) скорой медицинской помощи, отделениями санитарной авиации;

3) на токсикологических койках в клинических отделениях медицинских организаций, оказывающих стационарную помощь на районном, городском и областном уровнях;

4) в токсикологических отделениях (центрах) в структуре многопрофильных больниц (детских, взрослых) на областном уровне, городов республиканского значения Астана, Алматы и Шымкент;

6. Основными направлениями деятельности структурных подразделений организаций здравоохранения, оказывающих токсикологическую помощь, являются:

1) организация и проведение мероприятий, направленных на диагностику и лечение отравлений (коды Т36-Т65 по Международной статистической классификации болезней и проблем, связанных со здоровьем 10 пересмотра);

2) оказание медицинской помощи пациентам с отравлениями, с соблюдением преемственности на всех этапах лечения;

3) оказание информационно-консультативной помощи населению и субъектам здравоохранения по вопросам отравлений с использованием информационно - поисковых токсикологических систем;

4) организация и проведение мероприятий, направленных на профилактику отравлений среди населения;

5) оказание организационно-методической помощи по вопросам клинической токсикологии;

6) участие в межсекторальном и межведомственном взаимодействии в случаях угрозы и/или возникновения чрезвычайных ситуаций, связанных с выбросом аварийно-опасных химических веществ на национальном и международном уровнях, имеющих значение в области общественного здравоохранения;

7) проведение мероприятий, направленных на повышение качества лечебно-диагностической работы и снижение летальности от отравлений;

8) участие в разработке нормативных правовых актов, концепций, республиканских и международных научно-технических программ по развитию и модернизации токсикологической службы;

9) участие и проведение научно-исследовательской деятельности в области клинической токсикологии;

7. Координацию деятельности токсикологической службы Республики Казахстан осуществляет РКЦТС.

8. Специализированную медицинскую помощь при отравлениях оказывает профильный специалист.

9. Организация скорой медицинской помощи пациентам с отравлениями осуществляется в соответствии с Правилами оказания скорой медицинской помощи в Республике Казахстан, утвержденными приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 3 июля 2017 года № 450 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за № 15473).

10. Организация медицинской помощи пациентам с отравлениями в форме санитарной авиации осуществляется в соответствии с Правилами предоставления медицинской помощи в форме санитарной авиации, утвержденными приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 11 декабря 2017 года № 933 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за № 16245).

11. РКЦТС осуществляет и обеспечивает:

1) координацию деятельности токсикологических отделений/коек по республике;

2) межсекторальное и межведомственное взаимодействие при чрезвычайных происшествиях, связанных с выбросом химических веществ и массовыми отравлениями населения, также при профилактике отравлениями химическими веществами;

3) информационно-консультативную помощь населению и субъектам здравоохранения по вопросам клинической токсикологии с использованием информационно – поисковых токсикологических систем;

4) организационно-методическую помощь по вопросам клинической токсикологии;

5) анализ, контроль и мониторинг отравлений, токсикологической ситуации по республике;

6) предоставление информации и рекомендаций физическим лицам и медицинским организациям по вопросам диагностики, прогноза, лечения и профилактики отравлений, а также токсичности химических веществ и связанных с ними рисков;

7) внесение предложений в уполномоченный орган по улучшению токсикологической помощи населению и актуализации нормативных правовых актов, регламентирующих деятельность токсикологической службы;

12. Штаты организаций здравоохранения, оказывающих токсикологическую помощь населению Республики Казахстан, устанавливаются в соответствии с Типовыми штатами и штатными нормативами организаций здравоохранения, утвержденными приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 7 апреля 2010 года № 238 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за № 6173).

13. Оформление и ведение первичной медицинской документации осуществляется в соответствии с формами первичной медицинской документации организаций здравоохранения, утвержденными приказом исполняющего обязанности Министра здравоохранения Республики Казахстан от 23 ноября 2010 года № 907 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за № 6697).

14. Профилактика производственных отравлений предусматривает обеспечение безопасности и (или) безвредности для человека продукции, работ и услуг, путем организации и соблюдения требований в соответствии с Санитарными правилами "Санитарно-эпидемиологические требования к осуществлению производственного контроля", утвержденными приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 6 июня 2016 года № 239 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за № 13896).

15. Организация мероприятий при угрозе и возникновении чрезвычайной ситуации химического характера осуществляется в соответствии Законом Республики Казахстан "О гражданской защите", постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 июня 2010 года № 608 "Об утверждении Правил предоставления, видов и объема медицинской помощи при чрезвычайных ситуациях, введении режима чрезвычайного положения", постановлением Правительства Республики Казахстан от 2 июля 2014 года № 756 "Об установлении классификации чрезвычайных ситуации природного и техногенного характера", приказом Министра внутренних дел Республики Казахстан от 3 марта 2015 года № 175 "Об утверждении Правил осуществления государственного учета чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за № 10983).

16. Профилактика бытовых отравлений и пропаганда здорового образа жизни проводится Республиканским государственным предприятием на праве хозяйственного ведения "Национальный центр общественного здравоохранения" Министерства здравоохранения Республики Казахстан.

Глава 3. Организация оказания токсикологической помощи на догоспитальном этапе

17. Оказание скорой медицинской помощи пациентам с отравлении или подозрением на отравление осуществляется по алгоритму диагностики и лечения острых отравлений согласно приложению 1 к настоящему Стандарту.

18. Оказание медицинской помощи на амбулаторно-поликлиническом уровне при отравлении или подозрении на отравление осуществляется по алгоритму диагностики и лечения острых отравлений согласно приложению 1 к настоящему Стандарту и включает:

1) осмотр и сбор анамнеза специалистами ПМСП с целью оценки тяжести состояния пациента и установления предварительного диагноза;

2) оказание доврачебной и квалифицированной медицинской помощи, в том числе раннее выявление признаков отравления и оказание симптоматического лечения, проведения мероприятий по прекращению поступления яда в кровь (промывание желудка, удаления яда с поверхности кожи, слизистых оболочек), введение антидота при показаниях больным с отравлениями;

3) проведение консультации посредством телекоммуникационного оборудования с профильным специалистом для определения тактики и объема оказания помощи;

4) направление (по показаниям) пациента с отравлением по линии скорой медицинской помощи и санитарной авиации в стационар;

5) диспансерное наблюдение и учет пациентов, в случае развития осложнений у пациентов, после перенесенного отравления;

6) организация и проведение восстановительного лечения и медицинской реабилитации пациентам после выписки из стационара;

7) проведение экспертизы временной нетрудоспособности;

8) своевременное направление на медико-социальную экспертизу больных с последствиями химического отравления, приведшие к инвалидности;

Глава 4. Организация оказания токсикологической помощи на уровне стационара

19. Пациент с отравлением направляется организацией ПМСП, обращается самостоятельно, доставляется в медицинские организации по линии скорой медицинской помощи или санитарной авиации.

20. При поступлении пациента с отравлением в стационар в приемном отделении осуществляется сортировка по триаж-системе:

1) пациенты с отравлениями при наличии признаков нарушений жизненно-важных функций организма госпитализируются в отделение реанимации и интенсивной терапии/палаты интенсивной терапии (далее - ОРИТ/ПИТ) (красная зона);

2) пациенты с отравлениями при отсутствии признаков нарушений жизненно-важных функций организма госпитализируются в токсикологическое отделение (центр) или в клинические отделения, где предусмотрены токсикологические койки (желтая зона);

3) пациенты с отравлением или подозрением на отравление при отсутствии клинических проявлений наблюдаются в условиях диагностических палат приемного отделения до уточнения и дифференцирования диагноза (зеленая зона);

21. Оказание медицинской помощи в приемном отделении при отравлении или подозрении на отравление осуществляется по алгоритму диагностики и лечения острых отравлений согласно приложению 1 к настоящему Стандарту.

22. Токсикологическая помощь пациентам с отравлениями на стационарном уровне предусматривает:

1) своевременную диагностику и оказание специализированной медицинской помощи, с применением необходимых диагностических исследований и методов лечения (детоксикаций) в соответствии с клиническими протоколами;

2) проведение ежедневного осмотра пациентов лечащим врачом, диагностику (лабораторное и инструментальное обследование) и лечение (детоксикации) в соответствии с клиническими протоколами;

3) осмотр пациентов заведующим отделением;

4) осмотр, лечение и ведение пациентов с отравлениями, находящихся в ОРИТ/ПИТ;

5) организацию и проведение консультаций пациентов по показаниям специалистами других профилей;

6) организация консилиумов;

7) в случае развития осложнений у пациента с отравлением, требующих специализированной медицинской помощи организуется консилиум в составе заведующего отделением, врача-ординатора и профильного специалиста и далее пациент переводится в профильное отделение или в другую медицинскую организацию по профилю;

8) в случае отсутствия/недостаточности ресурсов для оказания качественной медицинской помощи перевод пациента в медицинскую организацию уровнем выше;

9) проведение телемедицинских консультаций;

10) информационно-консультативную помощь населению и медицинским работникам по вопросам отравлений с использованием информационно-поисковых токсикологических систем;

11) внедрение в практику современных методов лечения, диагностики и профилактики, основанных на достижениях медицинской науки и практики;

12) повышение качества оказываемой лечебно-диагностической помощи;

13) создание лечебно-охранительного режима, проведение противоэпидемических мероприятий и профилактику внутрибольничных инфекций;

14) проведение анализа заболеваемости (отравлений) и разработка мероприятий по их снижению;

15) сбор и анализ статических данных по отравлениям, мониторинг динамики регистрации случаев отравлений;

16) выписку пациентов при стабилизации общего состояния;

17) оформление и выдачу листа или справки о временной нетрудоспособности;

23. В случаях установления пациенту диагноза профессионального заболевания медицинская помощь предоставляется согласно Стандарту организации медицинской помощи по профессиональной патологии в Республике Казахстан, утвержденным приказом Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 28 декабря 2015 года № 1032 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за № 13386).

24. Пациентам в случаях отравления с целью суицида оказывается специализированная психиатрическая помощь.

25. Медицинские организации, оказывающие токсикологическую помощь обеспечиваются антидотами, утвержденными формулярной комиссией, на основе перечня антидотов, рекомендованного Всемирной Организацией здравоохранения в рамках деятельности Международной программы химической безопасности, согласно приложению 2 к настоящему Стандарту.

26. Лабораторная диагностика отравлений осуществляется клинико-диагностическими лабораториями медицинских организаций и другими лабораториями независимо от форм собственности, имеющими лицензию на медицинскую деятельность.

Глава 5. Организация оказания токсикологической помощи при хронической интоксикации

27. Выявление хронической интоксикации осуществляется врачами ПМСП при:

1) первичном обращении пациентов в медицинские организации ПМСП;

2) проведении обязательных медицинских осмотров;

3) проведении скрининговых обследований;

4) анкетировании населения;

28. Возможно выявление пациентов с хронической интоксикацией при оказании медицинской помощи лицам из групп риска (часто и длительно болеющие, а также при отсутствии эффекта или малоэффективной стандартной терапии).

29. Диагностика хронической интоксикации основана на следующих данных:

1) клиническая диагностика включает выявление определенных симптомов, характерных для воздействия на организм конкретного вещества или группы близких по физико-химическим или биологическим свойствам веществ по принципу их "избирательной токсичности";

2) неспецифическая лабораторная диагностика используется для выявления отклонений от нормы показателей;

3) инструментальная диагностика;

30. При выявлении у пациента хронической интоксикации разрабатывается план лечебных и реабилитационных мероприятий.

31. На основании результатов обследования (выявлены отклонения от нормы, но не выявлена причина интоксикации), а также при проведении анкетирования оценки качества жизни (снижение показателей) выделяется группа риска пациентов, нуждающихся в углубленном обследовании.

32. Углубленное исследование включает в себя проведение токсико-химических лабораторных исследований биологических сред организма для определения лекарственных препаратов (выявление лекарственной токсикомании), спиртов, психоактивных и летучих веществ (выявление наркомании и токсикомании или симптомов зависимости), профессиональных вредностей, бытовых токсикантов.

33. По результатам углубленного обследования и при установлении причины (или вида токсиканта) определяется дальнейшая тактика: лица с зависимостью от психоактивных веществ направляются на лечение к врачам-наркологам; лица, получившие воздействие химических веществ в условиях производства направляются к врачу-профпатологу; лица, получившие воздействие химических веществ в бытовых условиях, в результате нарушения экологического дисбаланса направляются на консультацию к врачу-токсикологу.

34. При подозрении на хроническое профессиональное заболевание (интоксикации) больной направляется к врачу-профпатологу или в организацию здравоохранения, оказывающую медицинскую помощь по профессиональной патологии населению (клинику профессиональных заболеваний) в соответствии со Стандартом организации медицинской помощи по профессиональной патологии в Республике Казахстан, утвержденным приказом Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 28 декабря 2015 года № 1032 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за № 13386).

Приложение 1 к Стандарту организации оказания токсикологической помощи в Республике Казахстан

Алгоритмы диагностики и лечения острых отравлений

Основные симптомы при острых отравлениях

Приложение 2 к Стандарту организации оказания токсикологической помощи в Республике Казахстан

Перечень антидотов

№ п/п	АТХ код	Наименование антидотов	АТХ код	Токсическое вещество, вызвавшее отравление	АТХ код	Другие возможные случаи применения
1.	R05CB01	Ацетилцистеин	N02BE01	Парацетамол (В1)
2.	M01CC01	N-ацетил пеницилламины (Пенициламин)		Ртуть (неорганическая и пары)
3.		Амилнитрит		Цианиды
4.	J01CE01	Бензилпенициллин		Аманитины (при отравлении бледной поганкой)
5.	C07	В-блокаторы (бета-1 и бета-2, предпочтительно короткого действия)		В-адренергические антагонисты	R03DA04	Теофиллин
6.	A12AA03	Глюконат кальция или любые другие растворимые соли кальция		Фтор, фтористые соединения, оксалаты		Антагонисты кальция
7.		Дантролен		Гипертермия в результате употребления наркотиков		Злокачественный нейролептический синдром
8.		Дефероксамин	V03AC	Препараты железа		Соединения алюминия
9.	N05BA01	Диазепам		Фосфорорганические соединения		Хлорохин
10.		Этилендиаминтетраацетат кобальта		Цианиды
11.		Дигоксин-специфические антитела(ФАБ-фрагменты)		Дигоксин, дигитоксин, другие препараты дигиталиса
12.		Димеркапрол		Мышьяк		Золото, ртуть неорганическая
13.		4- диметиламинофенол (4-DMAP)		Цианид
14.		Динатриевая соль этилендиаминтетраацетата кальция(CaNa2-EDTA)		Соли свинца
15.	D08AX08	Этанол		Метанол, этиленгликоль
16.		Флумазенил	N05	Бензодиазепины
17.		Фолиновая кислота		Антагонисты фолиновой кислоты		Метанол
18.	H04AA01	Глюкагон	C07	Бета-блокаторы
19.	B05CX01	Глюкоза(гипертония)	A01A	Инсулин
20.		Гидроксикоболамин		Цианиды
21.		Изопреналин	C07	Бета-блокаторы
22.		Метионин	N02BE01	Парацетамол
23.		4-метилпиразол		Этиленгликоль	N07BB01	Метанол, коприн, дисульфирам
24.		Метилтионинхлорид (метиленовый синий)		Метгемоглобинемия
25.	V03AB15	Налоксон	N02A	Опиоиды
26.	N07AA01	Неостигмина бромид		Нейромышечная блокада (типа кураре), периферические антихолинергические эффекты
27.		Обидоксим		Фосфорорганические инсектициды
28.		Кислород		Цианид, окись углерода, сероводород
29.		Кислород гипербарический		Окись углерода		Цианид, сероводород, тетрахлорид углерода
30.	M01CC01	Пеницилламин		Медь (болезнь Вильсона)		Свинец, ртуть (не органическая)
31.		Пентетовая кислоты(DTPA)		Кобальт		Радиоактивные металлы
32.		Фентоламин		Альфа-адренергические отравления
33.		Физостигмин		Центральный антихолинергический синдром, вызванный атропином и его производными		Центральный антихолинергический синдром, вызванный другими лекарственными препаратами
34.	B02BA01	Фитоменадион (витамин К)		Производные кумарина
35.		Гексацианоферроат калия (берлинская лазурь С177520)		Таллий
36.		Пралидоксин		Фосфорорганические соединения
37.		Преналтерол	C07	Бета-блокаторы
38.		Пропанолол	C07	Бета-блокаторы
39.	V03AB14	Протамин сульфат	B01AB	Гепарин
40.	A11HA02	Пиридоксин	J04AC01	Изониазид, гидразины		Этиленгликоль, гирометрин
41.		Силибинин		Аманитин (при отравлении бледной поганкой)
42.		Нитрит натрия		Цианид
43.		Нитропруссид натрия		Эрготизм
44.	V03AB06	Тиосульфат натрия		Цианид		Бромат, хлорат, йодат
45.		Сукцимер (DMSA)		Сурьма, мышьяк, висмут, кадмий, кобальт, медь, золото, свинец, ртуть (органическая и не органическая)		Ртуть элементная, платина, серебро
46.		Триентин (триэтилентетрамин)		Медь (болезнь Вильсона-Коновалова)
47.		Унитиол (DMPS)		Кобальт, золото, свинец, никель, ртуть (не органическая)		Кадмий, ртуть (органическая)
48.	S01FA01	Атропин		Фосфорорганические соединения и карбаматы

Қазақстан Республикасында токсикологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандартын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2019 жылғы 5 ақпандағы № ҚР ДСМ-2 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 6 ақпанда № 18273 болып тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 7 маусымдағы № 109 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Денсаулық сақтау министрінің 07.06.2023 № 109 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Кодексінің 7-бабы 1-тармағының 6) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасында токсикологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Медициналық көмекті ұйымдастыру департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты мемлекеттік тіркеген күннен бастап күнтізбелік он күннің ішінде қағаз және электрондық түрдегі қазақ және орыс тілдеріндегі оның көшірмесін Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің Эталондық бақылау банкіне ресми жариялау және қосу үшін "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберуді;

3) осы бұйрықты мемлекеттік тіркегеннен кейін күнтізбелік он күннің ішінде оның көшірмесін мерзімдік баспасөз басылымдарында ресми жариялауға жіберуді;

4) осы бұйрықты ресми жариялағаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды;

5) осы бұйрықты мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 1), 2), 3) және 4) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министрі Л.М. Ақтаеваға жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрі

Е. Біртанов

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2019 жылғы 5 ақпандағы № ҚР ДСМ-2 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасында токсикологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Қазақстан Республикасында токсикологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты (бұдан әрі - Стандарт) "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Кодексінің (бұдан әрі - Кодекс) 7-бабы 1-тармағының 6) тармақшасына сәйкес әзірленді және химиялық заттармен улану (бұдан әрі - улану) кезінде пациенттерге токсикологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыруға жалпы қағидаттарды белгілейді.

2. Осы Стандартта пайдаланылатын терминдер мен анықтамалар:

1) антидот – нақты химиялық заттың уытты әсеріне (әсерлеріне) қарсы әсер ету үшін қолданылатын терапиялық зат;

2) детоксикация – организмнен эндоген немесе экзоген текті уытты заттарды шығаруға бағытталған медициналық іс-шаралар кешені;

3) ақпараттық – іздестірудің токсикологиялық жүйесі – бұл химиялық заттар, олардың адам ағзасына әсері, уланушыларды диагностикалау және емдеу туралы құрылымдалған ақпараттың үлкен ауқымын өңдеу, сақтау, іріктеу, сүзгілеу және іздеу үшін қолданбалы компьютерлік орта.

4) іріктеуші уыттылық – химиялық заттың белгілі бір ағзаларға (жасушаларға) – ағза нысанасына уыттылық әсер ету қабілеттілігі;

5) клиникалық токсикология – улануларды диагностикалау, профилактикалау және емдеу әдістерін ғылыми негіздеу мақсатында химиялық қосылыстардың уытты әсер ету салдарынан туындаған адам ауруларын зерттейтін токсикологиялық бөлім;

6) Халықаралық химиялық қауіпсіздік бағдарламасы – үш халықаралық ұйымның: Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (бұдан әрі - ДДҰ), Халықаралық еңбек ұйымы және Біріккен ұлттар ұйымының қоршаған орта жөніндегі бағдарламасының бастамасы бойынша 1980 жылы халықаралық химиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында құрылған халықаралық ұйым;

7) триаж-жүйесі бойынша медициналық іріктеу – шұғыл медициналық көмек көрсетудің бірінші кезектілігіне байланысты медициналық ұйымның қабылдау бөлімшесіне келіп түскен науқастарды топтарға бөлу;

8) улану – мекендеу ортасының химиялық, биологиялық және өзге де факторларының адамға қатты (бірмезгілде) немесе созылмалы (ұзақ) әсер етуі кезінде туындайтын ауру (жай-күй);

9) Токсикологиялық қызмет жөніндегі республикалық үйлестіру орталығы (бұдан әрі - ТҚРҮО) – денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган айқындайтын және Қазақстан Республикасының халқына токсикологиялық көмек көрсету бойынша медициналық ұйымдардың қызметін үйлестіруді жүзеге асыратын республикалық маңызы бар қаладағы медициналық ұйымның құрылымдық бөлімшесі;

10) токсикант – белгілі бір мөлшерде организмнің тіршілік әрекетінің бұзылуына: улануға, ауруларға және патологиялық жай-күйлерге және өліммен аяқталуға әкелетін зат;

11) химиялық қауіпсіздік – құқықтық нормаларды және санитариялық қағидаларды, гигиеналық нормативтерді сақтау, технологиялық және инженерлік-техникалық талаптарды орындау, сондай-ақ тиісті ұйымдастырушылық және арнайы іс-шараларды өткізу арқылы химиялық зақымдану немесе адамдардың, ауыл шаруашылығы жануарларының және өсімдіктердің зақымдалуы, химиялық апат туындаған жағдайда қоршаған ортаның қауіпті химиялық заттармен ластануы үшін жағдайларды жоятын жай-күй;

12) денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) – азаматтардың денсаулығын сақтау, медициналық және фармацевтикалық ғылым, медициналық және фармацевтикалық білім беру, дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың айналысы, медициналық қызметтер көрсету сапасын бақылау саласында басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган.

2-тарау. Қазақстан Республикасында токсикологиялық көмекті ұйымдастырудың негізгі бағыттары

3. Қазақстан Республикасында токсикологиялық көмек Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 15 желтоқсандағы № 2136 қаулысымен бекітілген Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі тізбесіне сәйкес тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде көрсетіледі.

4. Уланулар кезінде медициналық көмек мынадай нысандарда жүзеге асырылады:

1) амбулаториялық-емханалық (медициналық-санитариялық алғашқы көмек (бұдан әрі – МСАК), консультациялық-диагностикалық көмек (бұдан әрі – КДК);

2) стационарлық;

3) жедел медициналық көмек және санитариялық авиация;

5. Уланулар кезінде медициналық көмек:

1) медициналық көмектің барлық деңгейлеріндегі МСАК медициналық ұйымдарымен;

2) жедел медициналық көмек станцияларымен (кіші станцияларымен), санитариялық авиация бөлімшелерімен;

3) аудандық, қалалық және облыстық деңгейлерде стационарлық көмек көрсететін медициналық ұйымдардың клиникалық бөлімшелеріндегі токсикологиялық төсектерде;

4) облыстық деңгейдегі, республикалық маңызы бар Астана, Алматы және Шымкент қалаларында көпбейінді ауруханалардың құрылымындағы (балалар, ересектер) токсикологиялық бөлімшелерде (орталықтарда) жүзеге асырылады.

6. Токсикологиялық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарының құрылымдық бөлімшелерінің негізгі қызметтің бағыттары:

1) улануларды диагностикалау мен емдеуге бағытталған іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу (аурулар мен денсаулыққа байланысты мәселелердің халықаралық статистикалық жіктемесі бойынша коды Т36-Т65);

2) емдеудің барлық кезеңдерінде сабақтастықты сақтай отырып, уланулармен пациенттерге медициналық көмек көрсету;

3) ақпараттық-іздестірудің токсикологиялық жүйелерін пайдалана отырып, халыққа және денсаулық сақтау субъектілеріне улану мәселелері бойынша ақпараттық-консультациялық көмек көрсету;

4) халықтың арасында уланулардың профилактикасына бағытталған іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу;

5) клиникалық токсикология мәселелері бойынша ұйымдастырушылық-әдістемелік көмек көрсету;

6) қоғамдық денсаулық сақтау саласындағы мәні бар ұлттық және халықаралық деңгейлерде апаттық-қауіпті химиялық заттардың бөлініп шығуына байланысты қауіп және/немесе төтенше жағдайлар туындаған жағдайларда сектораралық және ведомствоаралық өзара іс-қимылға;

7) емдеу-диагностикалық жұмыстардың сапасын арттыруға және уланулардан болатын өлімді төмендетуге бағытталған іс-шараларды өткізу;

8) токсикологиялық қызметті дамыту мен жаңғырту жөніндегі нормативтік құқықтық актілерді, тұжырымдамаларды, республикалық және халықаралық ғылыми-техникалық бағдарламаларды әзірлеуге қатысу;

9) клиникалық токсикология саласындағы ғылыми-зерттеу қызметтеріне қатысу және өткізу болып табылады.

7. Қазақстан Республикасында токсикологиялық қызметтің жұмысын үйлестіруді ТҚРҮО жүзеге асырады.

8. Уланулар кезінде мамандандырылған медициналық көмекті бейінді маман көрсетеді.

9. Уланулармен пациенттерге жедел медициналық көмекті ұйымдастыру Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2017 жылғы 3 шілдедегі № 450 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15473 болып тіркелген) бекітілген Қазақстан Республикасында жедел медициналық көмек көрсету қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

10. Уланулармен пациенттерге санитариялық авиация нысанында медициналық көмекті ұйымдастыру Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2017 жылғы 11 желтоқсандағы № 933 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 16245 болып тіркелген) бекітілген Қазақстан Республикасында жедел медициналық көмек көрсету қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

11. ТҚРҮО:

1) республика бойынша токсикологиялық бөлімшелердің/төсектердің қызметін үйлестіруді;

2) химиялық заттардың бөлініп шығуымен және халықтың жаппай улануымен байланысты төтенше жағдайлар кезінде, сондай-ақ химиялық заттармен уланулардың профилактикасы кезінде сектораралық және ведомствоаралық өзара іс-қимылды;

3) ақпараттық-іздестірудің токсикологиялық жүйелерін пайдалана отырып, халыққа және денсаулық сақтау субъектілеріне клиникалық токсикология мәселелері бойынша ақпараттық-консультациялық көмекті;

4) клиникалық токсикология мәселелері бойынша ұйымдастырушылық-әдістемелік көмекті;

5) республика бойынша улануларға, токсикологиялық жағдайларға талдауды, бақылауды және мониторингті;

6) жеке тұлғалар мен медициналық ұйымдарға улануларды диагностикалау, болжамдау, емдеу және профилактикалау, сондай-ақ химиялық заттардың уыттылығы және олармен байланысты уыттылық мәселелері бойынша ақпараттар мен ұсынымдарды ұсынуды;

7) халыққа токсикологиялық көмекті жақсарту және токсикологиялық қызметтің жұмысын регламенттейтін нормативтік құқықтық актілерді өзекті ету бойынша уәкілетті органға ұсыныстар енгізуді жүзеге асырады және қамтамасыз етеді.

12. Қазақстан Республикасының халқына токсикологиялық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарының штаттары Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2010 жылғы 7 сәуірдегі № 238 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6173 болып тіркелген) бекітілген Денсаулық сақтау ұйымдарының үлгі штаттары мен штат нормативтеріне сәйкес белгіленеді.

13. Бастапқы медициналық құжаттарды әзірлеу және жүргізу Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2010 жылғы 23 қарашадағы № 907 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6697 болып тіркелген) бекітілген денсаулық сақтау ұйымдарының бастапқы медициналық құжаттама нысандарына сәйкес жүзеге асырылады.

14. Өндірістік уланулардың профилактикасы Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2016 жылғы 6 маусымдағы № 239 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13896 болып тіркелген) бекітілген "Өндірістік бақылауды жүзеге асыруға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына сәйкес талаптарды ұйымдастыру және сақтау жолымен өнімнің, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің адам үшін қауіпсіздігін және (немесе) зиянсыздығын қамтамасыз етуді көздейді.

15. Химиялық сипаттағы төтенше жағдайлар қаупі болған немесе туындаған кезде іс-шараларды ұйымдастыру "Азаматтарды қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына, "Төтенше жағдайлар, төтенше жағдай режимі енгізілген кезде медициналық көмек ұсыну қағидаларын, оның түрлері мен көлемін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 17 маусымдағы № 608 қаулысына, "Табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлардың сыныптамасын белгілеу туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 2 шілдедегі № 756 қаулысына, "Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды мемлекеттік есепке алуды жүзеге асыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 3 наурыздағы № 175 бұйрығына (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10983 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

16. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің "Ұлттық қоғамдық денсаулық сақтау орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны тұрмыстық улануларды профилактикалауды және саламатты өмір салтын насихаттауды жүргізеді.

3-тарау. Емдеуге жатқызуға дейінгі кезеңде токсикологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру

17. Уланғанда немесе улануға күдігі болған кезде жедел медициналық көмек көрсету осы Стандартқа 1-қосымшаға сәйкес жіті улануды диагностикалау мен емдеудің алгоритмі бойынша жүзеге асырылады.

18. Уланғанда немесе улануға күдігі болған кезде амбулаториялық-емханалық деңгейде медициналық көмек көрсету осы Стандартқа 1-қосымшаға сәйкес жіті улануды диагностикалау мен емдеудің алгоритмі бойынша жүзеге асырылады және мыналарды:

1) пациенттің жай-күйінің ауырлығын бағалау мақсатында МСАК мамандарының тексеруін және анамез жинауы мен алдын ала диагноз қоюын;

2) дәрігерге дейінгі және білікті медициналық көмек көрсетуді, оның ішінде уланудың белгілерін ерте анықтау мен симптоматикалық ем көрсетуді, қанға удың түсуін тоқтату бойынша іс-шаралар жүргізуді (асқазанды шаю, теріден, шырышты қабықтардан удың күшін жою), уланған науқастарда көрсетілім болған кезде антидот енгізуді;

3) көмек көрсету тәсілі мен көлемін анықтау үшін бейінді мамандармен телекоммуникациялық жабдықтар арқылы консультациялар өткізуді;

4) улануған пациентті (көрсетілім бойынша) жедел медициналық көмек және санитариялық авиация желісі бойынша стационарға жіберуді;

5) Бастан өткерген уланудан кейін пациенттерде асқынулар дамыған жағдайда пациенттерді диспансерлік байқау мен есепке алуды;

6) стационардан шығарғаннан кейін пациенттерге қалпына келтіру емін және медициналық оңалтуды ұйымдастыру мен жүргізуді;

7) еңбекке уақытша жарамсыздық сараптамасын жүргізуді;

8) мүгедектікке әкеп соқтыратын химиялық улану салдары бар науқастарды медициналық-әлеуметтік сараптамаға уақтылы жіберуді қамтиды.

4-тарау. Стационар деңгейінде токсикологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру

19. Уланған пациентті МСАК ұйымы жібереді, өз бетінше жүгінеді, жедел медициналық көмек және санитариялық авиация желісі бойынша медициналық ұйымдарға жеткізіледі.

20. Стационарға уланған пациент түскен кезде қабылдау бөлімшесінде триаж-жүйесі бойынша сұрыптау жүзеге асырылады:

1) организмнің өмірлік маңызды функциясының бұзылу белгілері бар болған кезде уланған пациенттер реанимация және қарқынды терапия бөлімшесі/қарқынды терапия палатасына (бұдан әрі - РҚТБ/ҚТП) (қызыл аймақ) жатқызылады;

2) организмнің өмірлік маңызды функциясының бұзылу белгілері болмаған кезде уланған пациенттер токсикологиялық бөлімшеге (орталыққа) немесе токсикологиялық төсектері бар клиникалық бөлімшелерге (сары аймақ) жатқызылады;

3) уланған немесе улануға күдігі бар пациенттердің клиникалық белгілері болмаған кезде диагнозды нақтылауға және саралауға дейін қабылдау бөлімшесінің диагностикалық палаталар жағдайында (жасыл аймақ) бақыланады.

21. Уланғанда немесе улануға күдігі болған кезде қабылдау бөлімшесінде медициналық көмек көрсету осы Стандартқа 1-қосымшаға сәйкес жіті улануды диагностикалау және емдеудің алгоритмі бойынша жүзеге асырылады.

22. Уланған пациенттерге стационарлық деңгейдегі токсикологиялық көмек:

1) уақтылы диагностикалауды және клиникалық хаттамаларға сәйкес қажетті диагностикалық зерттеулерді және емдеу (уытсыздандыру) әдістерін қолдана отырып, мамандандырылған медициналық көмек көрсетуді;

2) клиникалық хаттамаларға сәйкес емдеуші дәрігердің пациенттерді күнделікті қарап-тексеруді, диагностикалау (зертханалық және аспаптық зерттеп-қарау) және емдеу (уытсыздандыру) жүргізуін;

3) бөлімше меңгерушісінің пациенттерді қарап-тексеруін;

4) РҚТБ/ҚТП жатқан уланған пациенттерді қарап-тексеруді, емдеу мен енгізуді;

5) басқа бейін мамандарының көрсетілімдері бойынша пациенттерге консультациялар ұйымдастыру және өткізуді;

6) консилиумдар ұйымдастыруды;

7) мамандандырылған медициналық көмекті талап ететін уланған пациентте асқынулар дамыған жағдайда құрамында бөлім меңгерушісі, ординатор дәрігер және бейінді мамандар бар консилиум ұйымдастырылады және одан әрі пациент бейінді бөлімшеге немесе бейіні бойынша басқа медициналық ұйымға ауыстырылады;

8) сапалы медициналық көмек көрсету үшін ресурстар болмаған/жеткіліксіз болған жағдайда деңгейі жоғары медициналық ұйымға пациентті ауыстыруды;

9) телемедициналық консультациялар өткізуді;

10) ақпараттық-іздестірудің токсикологиялық жүйелерін пайдалана отырып, улану мәселелері бойынша халыққа және медицина қызметкерлеріне ақпараттық-консультациялық көмекті;

11) медициналық ғылым практикалық жетістіктеріне негізделген емдеудің диагностика мен профилактикалық заманауи әдістерін тәжірибеге енгізуді;

12) көрсетілетін емдеу-диагностикалық көмектің сапасын арттыруды;

13) емдеу-қорғау режимін құру, эпидемияға қарсы іс-шаралар жүргізуді және ауруханаішілік инфекциялардың профилактикасын;

14) Сырқаттанушылықтың (уланулардың) талдауын жүргізуді және оларды төмендету жөніндегі іс-шаралар әзірлеуді;

15) уланулар бойынша статистикалық деректер жинауды және талдауды, уланулар жағдайларын тіркеу динамикасының мониторингін жүргізуді;

16) жалпы жағдайы тұрақтанған кезде пациенттерді шығаруды;

17) еңбекке уақытша жарамсыздық туралы анықтаманы ресімдеуді және беруді көздейді;

23. Пациентке кәсіби аурулар диагнозы белгіленген жағдайларда Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 1032 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13386 болып тіркелген) бекітілген Қазақстан Республикасында кәсіби патология бойынша медициналық көмекті ұйымдастыру стандартына сәйкес медициналық көмек ұсынылады.

24. Суицид мақсатында уланған жағдайларда пациенттерге мамандандырылған психиатриялық көмек көрсетіледі.

25. Токсикологиялық көмек көрсететін медициналық ұйымдар осы Стандартқа 2-қосымшаға сәйкес Халықаралық химиялық қауіпсіздік бағдарламасы қызметінің шеңберінде Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ұсынған антидоттар тізбесінің негізінде формулярлық комиссиямен бекіткен антидоттармен қамтамасыз етіледі.

26. Уланудың зертханалық диагностикасын медициналық ұйымдардың клиникалық-диагностикалық зертханалары және медициналық қызметке лицензиясы бар меншік нысанына қарамастан басқа да зертханалармен жүзеге асырады.

5-тарау. Созылмалы уыттану кезінде токсикологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру

27. МСАК дәрігерлері:

1) МСАК медициналық ұйымына пациенттердің алғашқы жүгінуі;

2) міндетті медициналық қарап-тексеруден өткізу;

3) скринингтік зерттеп-қарауларды өткізу;

4) халыққа сауалнама жүргізу кезінде созылмалы уыттануды анықтауды жүзеге асырады.

28. Қауіп тобынан адамдарға (жиі және ұзақ ауыратын, сондай-ақ тиімсіз немесе тиімділігі аз стандартты терапия кезінде) медициналық көмек көрсету кезінде созылмалы уыттанған пациенттерде анықталуы мүмкін.

29. Созылмалы уыттану диагностикасы мынадай деректерге негізделген:

1) клиникалық диагностика нақты заттардың немесе олардың "іріктеуші уыттылық" қағидаты бойынша физикалық-химиялық немесе биологиялық қасиеттері ұқсас топтардың организмге әсер етуі үшін тән белгілі бір симптомдарды анықтауды қамтиды.

2) Тән емес зертханалық диагностика көрсеткіштердің нормадан ауытқуын анықтау үшін пайдаланылады;

3) аспаптық диагностика;

30. Пациентте созылмалы уыттану анықталған кезде емдеу және оңалту іс-шараларының жоспары әзірленеді.

31. Зерттеп-қарау нәтижелерінің негізінде (нормадан ауытқулар анықталған, бірақ уыттану себебі анықталмаған), сондай-ақ өмір сапасын (көрсеткіштерінің төмендеуі) бағалау сауалнамасын жүргізу кезінде тереңдетілген зерттеуді қажет ететін пациенттердің қауіп тобы көрсетіледі.

32. Тереңдетілген зерттеу өзіне дәрілік препараттарды (дәрілік уытқұмарлықты анықтау), спирттерді, психобелсенді және ұшпа заттардың (нашақорлық пен уытқұмарлықты немесе тәуелділік симптомдарын анықтау), кәсіби зияндарын, тұрмыстық токсиканттарды анықтау үшін организмнің биологиялық орталарын токсикологиялық-химиялық зерханалық зерттеулерді жүргізуді қамтиды.

33. Тереңдетілген зерттеу нәтижелері бойынша және себептерін (немесе токсикант түрін) белгілеу кезінде мынадай тәсілдер анықталады: психобелсенді заттарға тәуелді адамдар нарколог дәрігерге емделуге жіберіледі; өндіріс жағдайында химиялық заттардың әсерін алған адамдар профпатолог дәрігерге жіберіледі; тұрмыстық жағдайларда химиялық заттардың әсерін алған, нәтижесінде экологиялық тепе-теңсіздік бұзылған адамдар токсиколог дәрігерге консультацияға жіберіледі.

34. Созылмалы кәсіби ауру (уыттану) күдігі кезінде пациент профпатолог дәрігерге немесе Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 1032 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде №13386 болып тіркелген) бекітілген Қазақстан Республикасында кәсіби патология бойынша медициналық көмекті ұйымдастыру стандартына сәйкес халыққа кәсіби патология бойынша медициналық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымына (кәсіби аурулар клиникасына) жіберіледі.

Қазақстан Республикасында токсикологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандартына 1-қосымша

Жіті улануларды диагностикалау және емдеу алгоритмі

Жіті уланулар кезіндегі негізгі симптомдар

Қазақстан Республикасында токсикологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандартына 2-қосымша

Антидоттардың тізбесі

№ рс	АХЖ коды	Антидоттардың атауы	АХЖ коды	Улануды тудырған уытты заттар	АХЖ коды	Қолданудың басқа мүмкін жағдайлары
1.	R05CB01	Ацетилцистеин	N02BE01	Парацетамол (В1)
2.	M01CC01	N-ацетил пеницилламины (Пенициламин)		Сынап (органикалық емес және булар)
3.		Амилнитрит		Цианидтер
4.	J01CE01	Бензилпенициллин		Аманитиндер (сасық саңырауқұлақпен уланған кезде)
5.	C07	В-блокатортар (бета-1 және бета-2, қысқа мерзімде әсер етеді)		В- адренергиялық керағар	R03DA04	Теофиллин
6.	A12AA03	Кальций глюканаты немесе барлық басқа ерігіш кальций тұздары		Фтор, фторлық қосылыстар, оксалаттар		Кальций антагонистер
7.		Дантролен		Есірткіні қолданудың нәтижесіндегі гипертермия		Қатерлі нейролептикалық синдром
8.		Дефероксамин	V03AC	Без препараттары		Алюминия қосылыстары
9.	N05BA01	Диазепам		Фосфорорганикалық біріктіру		Хлорохин
10.		Кобальт этилендиаминтетраацетаті		Цианидтер
11.		Дигоксин-спецификалық антидене (ФАБ-фрагменты)		Дигоксин, дигитоксин, оймақгүлдің басқа препараттары
12.		Димеркапрол		Күшала		Алтын, органикалық емес сынап
13.		4- диметиламинофенол (4-DMAP)		Цианид
14.		Динатрий тұзы этилендиаминтетраацетатының кальцийі (CaNa2-EDTA)		Қорғасын тұзы
15.	D08AX08	Этанол		Метанол, этиленгликоль
16.		Флумазенил	N05	Бензодиазепиндер
17.		Фолий қышқылы		Антагонисттер фолий қышқылы		Метанол
18.	H04AA01	Глюкагон	C07	Бета-блокаторлар
19.	B05CX01	Глюкоза(гипертония)	A01A	Инсулин
20.		Гидроксикоболамин		Цианидтер
21.		Изопреналин	C07	Бета-блокаторлар
22.		Метионин	N02BE01	Парацетамол
23.		4-метилпиразол		Этиленгликоль	N07BB01	Метанол, коприн, дисульфирам
24.		Метилтионинхлорид (метиленді көк)		Метгемоглобинемия
25.	V03AB15	Налоксон	N02A	Апиындар
26.	N07AA01	Неостигмина бромид		Нейробұлшық ет блокадасы (курар тәрізді), перифериялық антихолинергиялық әсерлер
27.		Обидоксим		Фосфорорганикалық инсектицидтер
28.		Оттегі		Цианид, көміртегі тотығы, күкіртсутегі
29.		Гипербариялық оттегі		Көміртегі тотығы		Цианид, күкіртсутегі, көміртегінің тетрахлориді
30.	M01CC01	Пеницилламин		Мыс (Вильсон ауыруы)		Қорғасын, сынап (органикалық емес)
31.		Пентет қышқылы (DTPA)		Кобальт		Радиоактивтік металдар
32.		Фентоламин		Альфа-адренергиялық уланулар
33.		Физостигмин		Атропинмен және оның туындыларынан туындаған орталық антихолинергиялық синдром		Басқа дәрілік заттармен қоздырылған орталық антихолинергиялық синдром
34.	B02BA01	Фитоменадион (витамин К)		кумарин туындылары
35.		Калий гексацианоферроаты (берлин лазурьі С177520)		Таллий
36.		Пралидоксин		Фосфорорганикалық байланыстар
37.		Преналтерол	C07	Бета-блокаторлар
38.		Пропанолол	C07	Бета-блокаторлар
39	V03AB14	Протамин сульфаты	B01AB	Гепарин
40	A11HA02	Пиридоксин	J04AC01	Изониазид, гидразиндер		Этиленгликоль, гирометрин
41		Силибинин		Аманитин (сасық саңырауқұлақпен уланған кезде)
42		Натрий нитриті		Цианид
43		Натрий нитропруссиді		Эрготизм
44	V03AB06	Натрий тиосульфаты		Цианид		Бромат, хлорат, йодат
45		Сукцимер (DMSA)		Сүрме, күшән, висмут, кадмий, кобальт, мыс, алтын, қорғасын, сынап (органикалық және органикалық емес)		сынап элементі, платина, күміс
46		Триентин (триэтилентетрамин)		Мыс (Вильсон-Коновалов ауруы)
47		Унитиол (DMPS)		Кобальт, алтын, қорғасын, никель, сынап (органикалық емес)		Кадмий, сынап (органикалық)
48	S01FA01	Атропин		Фосфордың және карбамидтің органикалық қосылыстары