Об утверждении требований к содержанию программы психологической подготовки, порядка организации деятельности по психологической подготовке граждан Республики Казахстан, постоянно проживающих на территории Республики Казахстан, желающих принять детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в свою семью и формы сертификата о прохождении такой подготовки

Приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 27 апреля 2020 года № 165. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 29 апреля 2020 года № 20507.

В соответствии с пунктом 4 статьи 91 Кодекса Республики Казахстан "О браке (супружестве) и семье", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить:

1) требования к содержанию программы психологической подготовки граждан Республики Казахстан, постоянно проживающих на территории Республики Казахстан, желающих принять детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в свою семью, согласно приложению 1 к настоящему приказу;

2) правила порядка организации деятельности по психологической подготовке граждан Республики Казахстан, постоянно проживающих на территории Республики Казахстан, желающих принять детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в свою семью, согласно приложению 2 к настоящему приказу;

3) форму сертификата о прохождении психологической подготовки граждан Республики Казахстан, постоянно проживающих на территории Республики Казахстан, желающих принять детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в свою семью, согласно приложению 3 к настоящему приказу.

2. Комитету по охране прав детей Министерства образования и науки Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства образования и науки Республики Казахстан;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства образования и науки Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта приказа.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра образования и науки Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр образования и науки Республики Казахстан

А. Аймагамбетов

Приложение 1 к приказу Министра образования и науки Республики Казахстан от 27 апреля 2020 года № 165

Требования к содержанию программы психологической подготовки граждан Республики Казахстан, постоянно проживающих на территории Республики Казахстан, желающих принять детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в свою семью

1. Программа психологической подготовки граждан Республики Казахстан, постоянно проживающих на территории Республики Казахстан, желающих принять детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в свою семью включает следующие разделы:

1) введение в курс подготовки кандидатов в приемные родители;

2) представление о потребностях развития приемного ребенка и компетентном подходе приемных родителей. Мотивация совершентствования воспитательных компетенций у кандидатов в приемные родители;

3) особенности развития детей на разных возрастных этапах. Возрастные кризисы детей и понимание причин и проявлений отставания ребенка в развитии;

4) особенности развития и поведения детей, подвергавшихся насилию и жестокому обращению. Диспропорции развития ребенка. Сексуализированное поведение;

5) стадии переживания горя и потери в жизни ребенка и их особенности. Понимание поведения ребенка в период проживания утраты, разрыва с биологической семьей. Депривация;

6) этапы адаптации приемного ребенка и семьи. Представление о путях разрешения конфликтов и осознание слабых и сильных сторон как воспитателя;

7) "трудное" поведение приемного ребенка. Способы реагирования на "трудные" поведение и навыки управления поведением ребенка;

8) представление об основных требованиях к безопасному воспитанию и подходах к формированию полоролевой идентичности детей. Создание безопасной среды для ребенка;

9) осознание семьи как системы и ее составляющих элементах. Понимание потребностей приемного ребенка и возможностей приемной семьи. Готовность на возможное взаимодействие с биологической семьей;

10) основы законодательства Республики Казахстан о семейном устройстве детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в семьи граждан. Взаимодействие с органами опеки;

11) умение отпустить повзрослевшего ребенка либо расстаться с ребенком в случае воссоединения с биологической семьей. Профессиональное сопровождение – как фактор оказания поддержки семьи в период адаптации ребенка.

Общая продолжительность программы должна составлять не менее 42 и не более 60 академических часов и проводится в форме тренинга. Продолжительность обучения в день не менее 3 академических часов. Один академический час составляет 60 минут.

2. Раздел "Введение в курс подготовки кандидатов в приемные родители", включает изучение следующих тем:

содержание, цели и задачи программы психологической подготовки кандидатов в приемные родители;

выяснение мотивов, ожиданий и понимания ресурсов семьи, связанных с приемом ребенка на воспитание в семью;

выявление кандидатами в приемные родители своих слабых и сильных сторон, ресурсов и ограничений в воспитании приемного ребенка;

ознакомление кандидатов в приемные родители с особенностями детской психологии, влияние прошлого опыта ребенка (депривации, жестокого обращения, пренебрежения нуждами ребенка, разлуки с биологической семьей) на его психофизическое развитие и поведение;

осознание и понимание кандидатами в приемные родители предстоящих изменений после перехода ребенка в семью, особенностях протекания периода адаптации ребенка в семье;

ознакомление с понятием "тренинг", содержанием и порядком его проведения.

На изучение данного раздела отводится не менее трех академических часов.

3. Раздел "Представление о потребностях развития приемного ребенка и компетентном подходе приемных родителей. Мотивация совершентствования воспитательных компетенций у кандидатов в приемные родители" включает изучение следующих тем:

изучение потребностей развития ребенка на каждом возрастном этапе с учетом обеспечения его безопасности, охраны здоровья, образования, интеллектуального и эмоционального развития, сохранения идентичности, формирования стабильных отношений в приемной семье и т.п.;

социальная адаптация ребенка - усвоение социальных норм и правил поведения, социальных ролей, общение со сверстниками и взрослыми, навыки самообслуживания - санитарно-гигиенические и бытовые навыки) и понимание кандидатами в приемные родители необходимости их обеспечивать;

проведение оценки кандидатами в приемные родители своей способности обеспечить потребности развития ребенка с учетом условий жизни семьи (удаленность от инфраструктуры услуг населению, материально-бытовые условия, занятость, доход) и особенности семейной системы;

проведение оценки кандидатами в приемные родители имеющихся у них компетенций по воспитанию ребенка, поиск путей формирования и возможности компенсации недостающих компетенций.

На изучение данного раздела отводится не менее шести академических часов.

4. Раздел "Особенности развития детей на разных возрастных этапах" включают изучение следующих тем:

рассмотрение основных возрастных периодов развития ребенка (младенчество, ранний возраст, дошкольный возраст, младший школьный возраст, подростковый возраст, юношество);

изучение психологических потребностей ребенка на разных возрастных этапах, а также связанных с этих понятий "привязанность" и "безопасность";

потребность в привязанности, идентичности как основа благополучного развития ребенка, роль биологических родителей и кровных родственников в жизни ребенка и преодоление стереотипов мышления, связанных с восприятием их места в жизни ребенка;

причины возникновения, проявление и последствия эмоциональной депривации у ребенка, оставшегося без попечения родителей;

типы "нарушенной привязанности" (понятий "негативной (невротической) привязанности", "амбивалентной привязанности", "дезорганизованной привязанности");

представление о возрастных кризисах, развитие умения менять способы обращения с ребенком по мере его роста, осознание своих слабых и сильных сторон как воспитателя детей разных возрастов;

понимание причин и проявлений отставания ребенка в развитии от возрастных норм, прожившего в организации для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей.

На изучение данного раздела отводится не менее шести академических часов.

Сноска. Раздел 4 - в редакции приказа и.о. Министра культуры и спорта РК от 16.08.2022 № 241 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5. Раздел "Особенности развития и поведения детей, подвергавшихся насилию и жестокому обращению. Диспропорции развития ребенка. Сексуализированное поведение" включают изучение следующих тем:

информирование кандидатов в приемные родители о видах жестокого обращения (пренебрежение нуждами ребенка, физическое, психологическое и сексуальное насилие) и их последствия для физического, эмоционального, интеллектуального, социального и сексуального развития ребенка;

понимание кандидатами в приемные родители наличия у детей диспропорции развития, а также формирование у кандидатов в приемные родители умения замечать нарушения в развитии ребенка;

семья как реабилитирующий фактор для ребенка, пережившего жестокое обращение;

оценка кандидатом в приемные родители своих возможностей воспитывать ребенка, пережившего жестокое обращение;

сформировать у кандидатов реалистичные представления о детях, оставшихся без попечения родителей, и его потребностях.

На изучение данного раздела отводится не менее трех академических часов.

6. Раздел "Стадии переживания горя и потери в жизни ребенка и их особенности. Понимание поведения ребенка в период проживания утраты, разрыва с биологической семьей. Депривация" включает изучение следующих тем:

потребность в привязанности, идентичности как основа благополучного развития ребенка; роль биологических родителей и кровных родственников в жизни ребенка и преодоление стереотипов мышления, связанных с восприятием их места в жизни ребенка;

причины возникновения, проявление и последствия эмоциональной депривации у ребенка, оставшегося без попечения родителей;

типы "нарушенной привязанности" (понятий "негативной (невротической) привязанности", "амбивалентной привязанности", "избегающей привязанности", "дезорганизованной привязанности");

знакомство с понятием идентичность, а также с последствиями потери идентичности;

понятие "горя и потери" в жизни ребенка, оставшегося без попечения родителей; психологические особенности и этапы процесса переживания ребенком горя, связанного с потерей семьи (шок, потрясение и недоверие, отрицание, стадия гнева и смешения чувств, депрессия, принятие); последствия вторичного отказа приемных родителей от ребенка;

сформировать умение оказать поддержку ребенку, переживающему горе, оценить свою готовность соприкоснуться с горем ребенка.

На изучение данного раздела отводится не менее шести академических часов.

7. Раздел "Этапы адаптация приемного ребенка и приемной семьи. Представление о путях разрешения конфликтов и осознание слабых и сильных сторон как воспитателя" включает изучение следующих тем:

особенности ожидания приемных семей; страхи, тревоги и разочарования взрослых в разные периоды адаптации; подготовка родственников к появлению приемного ребенка;

этапы адаптационного периода; чувства и переживания ребенка, приходящего в семью; способы преодоления трудностей адаптации;

тайна усыновления; ее реальные и мнимые преимущества и сложности; способы, как сказать ребенку, что он приемный;

роль специалистов в оказании помощи приемным родителям в период адаптации ребенка в приемной семье.

На изучение данного раздела отводится не менее трех академических часов.

8. Раздел "Трудное" поведение приемного ребенка. Способы реагирования на "трудные" поведение и навыки управления поведением ребенка" включает изучение следующих тем:

формы "трудного" поведения приемного ребенка: воровство, ложь, агрессия, попрошайничество, бродяжничество, избегание близких отношений, амбивалентное поведение, аддиктивное поведение (прием алкоголя, наркотиков, сильнодействующих веществ); их причины и способы работы с ними;

эффективность и приемлемость наказаний и поощрений ребенка;

причины задержки усвоения ребенком этических ценностей и общественных норм;

понимание приемными родителями того, как их собственный опыт влияет на отношение к детям с "трудным" поведением, осознание своих слабых и сильных сторон, понимание каким образом в решении проблем "трудного" поведения могут помочь специалисты.

На изучение данного раздела отводится не менее трех академических часов.

9. Раздел "Представление об основных требованиях к безопасному воспитанию и подходах к формированию полоролевой идентичности детей. Создание безопасной среды для ребенка" включают изучение следующих тем:

создание безопасных условий для воспитания ребенка в доме и в обществе в зависимости от его возрастных особенностей и опыта жизни (в том числе в связи с воспитанием в организации для детей, оставшихся без попечения родителей, безнадзорностью в семье родителей, бродяжничеством);

способы безопасного поведения ребенка в ситуациях, несущих риск жестокого обращения с ним;

предотвращение рисков жестокого обращения с ребенком в приемной семье, на улице и в общественных местах;

медицинские аспекты ухода за ребенком в зависимости от возраста, состояния здоровья и развития ребенка.

На изучение данного раздела отводится не менее трех академических часов.

10. Раздел "Осознание семьи как системы и ее составляющих элементах. Понимание потребностей приемного ребенка и возможностей приемной семьи. Готовность на возможное взаимодействие с биологической семьей" включает изучение следующих тем:

роль семьи в обеспечении потребностей развития и реабилитации ребенка;

родительское отношение к ребенку и его влияние на формирование личности и характер ребенка;

стабильность семейных отношений кандидатов в приемные родители;

способы реагирования семьи на стрессовые ситуации;

социальные связи семьи кандидата в приемные родители; система внешней поддержки и собственные ресурсы семьи;

семья как реабилитирующая среда: образ жизни семьи, семейный уклад, традиции;

понимание всеми членами семьи кандидатов в приемные родители проблем своей семьи, возможностей и ресурсов, сильных и слабых сторон;

формирование готовности ориентироваться на возможные взаимодействия с кровной семьей.

На изучение данного раздела отводится не менее трех академических часов.

11. Раздел "Основы законодательства Республики Казахстан о семейном устройстве детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в семьи граждан" включает изучение следующих тем:

рассмотрение форм устройства детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, в Республике Казахстан: усыновление, опека (попечительство), патронат, приемная семья, детский дом семейного типа), а также различий между формами семейного устройства;

требования, предъявляемые законодательством Республикой Казахстан к кандидатам в приемные родители; порядок представления кандидатами в приемные родители документов для получения заключения о возможности/невозможности гражданина быть усыновителем, опекуном (попечителем), патронатным воспитателем или приемным родителем;

правила посещения организаций для детей, оставшихся без попечения родителей, обязанности администрации такой организации; возможность проведения независимого медицинского обследования ребенка;

порядок принятия судом решения об усыновлении ребенка; порядок подготовки и подачи заявления в суд; правовые аспекты тайны усыновления; возможность и последствия изменения ребенку фамилии, имени, отчества, даты и места рождения;

порядок оформления органом опеки и попечительства и организацией для детей, оставшихся без попечения родителей, документов на ребенка, передаваемого на воспитание в семью, в зависимости от формы устройства перечня документов на ребенка, передаваемых приемной семье;

порядок оформления (переоформления) документов на ребенка усыновителем, опекуном (попечителем), патронатным воспитателем, приемным родителем после вступления в силу решения о передаче ребенка на воспитание в семью;

меры социальной поддержки приемных семей и детей, воспитывающихся в них, установленные законодательством субъекта Республики Казахстан; выплаты, осуществляемые на содержание ребенка, переданного на воспитание в семью, в зависимости от формы семейного устройства;

защита личных неимущественных и имущественных прав ребенка;

порядок осуществления органами опеки и попечительства контроля за условиями жизни и воспитания ребенка в приемной семье; порядок представления опекунами (попечителями), патронатными воспитателями, приемными родителями ежегодного отчета о хранении, использовании имущества несовершеннолетнего подопечного и управлении таким имуществом;

правовые последствия усыновления, установления опеки (попечительства), передачи на патронатное воспитание, в приемную семью или детский дом семейного типа - личные неимущественные и имущественные права, обязанности и ответственность усыновителей, опекунов (попечителей), патронатных воспитателей, приемных родителей, а также членов их семей;

порядок возмещения ущерба, нанесенного ребенком приемной семье, приемной семьей ребенку, третьими лицами приемной семье и ребенку;

последствия отмены усыновления, опеки и попечительства, патроната, приемной семьи;

порядок обжалования решений органов опеки и попечительства.

На изучение данного раздела отводится не менее трех академических часов.

12. Раздел "Умение отпустить повзрослевшего ребенка либо расстаться с ребенком в случае воссоединения с биологической семьей. Профессиональное сопровождение – как фактор оказания поддержки семьи в период адаптации ребенка" включает изучение следующих тем:

родительские и профессиональные функции приемной семьи;

осознание важности умения отпустить ребенка повзрослевшего ребенка либо расстаться с ребенком в случае воссоединения с биологической семьей;

взаимодействие приемной семьи с органами опеки и попечительства, с организациями, оказывающими медико-социальную и психолого-педагогическую помощь таким семьям, с биологической семьей ребенка, а также важность такого взаимодействия;

информирование кандидатов в приемные родители о доступной инфраструктуре социальных услуг для приемных семей в месте проживания семьи;

взаимодействие приемных семей с социальным окружением и родительским сообществом;

обсуждение результатов освоения курса подготовки кандидатов в приемные родители, выполнения домашних заданий;

обсуждение степени усвоения курса подготовки кандидатов в приемные родители;

проведение самооценки кандидатов в приемные родители и выявление готовности кандидатов в приемные родители к приему ребенка на воспитание;

составление итогового заключения о готовности и способности кандидатов в приемные родители к приему детей на воспитание в семью (составляется совместно с кандидатами в приемные родители по их желанию).

На изучение данного раздела отводится не менее трех академических часов.

Приложение 2 к приказу Министра образования и науки Республики Казахстан от 27 апреля 2020 года № 165

Правила порядка организации деятельности по психологической подготовке граждан Республики Казахстан, постоянно проживающих на территории Республики Казахстан, желающих принять детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в свою семью

Глава 1. Общие положения.

1. Правила порядка организации деятельности по психологической подготовке граждан Республики Казахстан, постоянно проживающих на территории Республики Казахстан, желающих принять детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в свою семью (далее – Правила) разработаны в соответствии с пунктом 9 статьи 91 Кодекса Республики Казахстан от 26 декабря 2011 года "О браке (супружестве) и семье" (далее – Кодекс) и определяет порядок организации деятельности по психологической подготовке граждан Республики Казахстан постоянно проживающих на территории Республики Казахстан, желающих принять детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в свою семью (далее – психологическая подготовка).

2. В настоящих Правилах используются следующие понятия:

1) организация по оказанию содействия в устройстве детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, в семьи граждан Республики Казахстан – некоммерческая организация, осуществляющая на безвозмездной основе на территории Республики Казахстан содействие в устройстве детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в семьи в соответствии с компетенцией, установленной Кодексом, гражданам Республики Казахстан, постоянно проживающим на территории Республики Казахстан, желающим принять и принявшим детей на воспитание, и аккредитованная для осуществления подобной деятельности в порядке, установленном Кодексом.

Глава 2. Порядок организации деятельности по психологической подготовке

3. Психологическая подготовка осуществляется организациями по оказанию содействия в устройстве детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, в семьи граждан Республики Казахстан, а также организациями образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, за счет средств указанных организаций.

4. Психологическая подготовка граждан Республики Казахстан, постоянно проживающих на территории Республики Казахстан, желающих принять детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в свою семью (далее – кандидаты в приемные родители), осуществляется на безвозмездной основе.

5. Кандидаты в приемные родители для прохождения психологической подготовки обращаются с письменным заявлением о прохождении психологической подготовки в произвольной форме в одну из организаций, указанных в пункте 3 настоящих Правилах расположенных на территории Республики Казахстан.

6. Психологическая подготовка кандидатов в приемные родители осуществляется организациями в соответствии с программой психологической подготовки граждан Республики Казахстан, постоянно проживающих на территории Республики Казахстан, желающих принять детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в свою семью (далее – программа).

7. Организации при обращении к ним кандидатов в приемные родители:

1) информируют кандидатов в приемные родители об организации процесса подготовки, комплектовании групп для прохождения психологической подготовки, дате начала и окончания подготовки;

2) заполняют анкету на кандидата в приемные родители, разработанную и утвержденной организацией, включающей в себя согласие на обработку персональных данных;

3) проводят собеседование кандидатов в приемные родители с педагогом-психологом в форме структурированного интервью;

4) определяют дату и время прохождения психологической подготовки кандидатов в приемные родители;

5) организуют психологическую подготовку кандидатов в приемные родители в соответствии с программой;

6) проводят с письменного согласия кандидатов в приемные родители диагностику и психологическое обследование кандидатов в приемные родители и их семей для оценки психологической готовности к приему ребенка в семью;

7) формируют на каждого кандидата в приемную семью личное дело, содержащее документы и материалы, свидетельствующие о прохождении им подготовки, результаты психологического обследования и диагностики;

8) выдают сертификат о прохождении психологической подготовки граждан Республики Казахстан, постоянно проживающих на территории Республики Казахстан, желающих принять детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, на воспитание в свою семью (далее – сертификат) в течение 7 рабочих дней после прохождения программы психологической подготовки в полном объеме.

Сноска. Пункт 7 - в редакции приказа и.о. Министра культуры и спорта РК от 16.08.2022 № 241 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

8. Психологическая подготовка кандидатов в приемные родители осуществляется в группах численность не менее 6 и не более 22 человек.

Сноска. Пункт 8 - в редакции приказа и.о. Министра культуры и спорта РК от 16.08.2022 № 241 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

9. Учет выдачи сертификата осуществляется организациями, путем их регистрации в журнале учета выдачи сертификатов, по форме согласно приложению.

10. Журнал учета выдачи сертификатов хранится в организации не менее 15 лет.

11. В случае утраты сертификата либо его непригодности для дальнейшего использования вследствие износов или повреждения кандидат в приемные родители обращается в организацию, выдавшую сертификат, за получением его дубликата.

12. Дубликат сертификата выдается кандидату в приемные родители на основании его письменного заявления при предъявлении документа, удостоверяющего личность, в течение 5 рабочих дней с даты подачи заявления о выдаче дубликата сертификата.

13. Сведения о выдаче дубликата вносятся в журнал учета выдачи сертификатов с соответствующей отметкой в графе "Примечание".

14. Номер сертификата при выдаче дубликата не изменяется, но на бланке в правом углу добавляется надпись "дубликат".

Приложение к Правилам организации деятельности по подготовки лиц, желающих принять на воспитание в свою семью ребенка, оставшегося без попечения родителей

№ п/п	ФИО кандидата в приемные родители (далее – кандидат), дата рождения	место жите-льства кандидата	дата подачи заявления о прохождении подготовки	дата начала подготовки	дата окончания подготовки	регист- рацион- ный номер	дата выдачи сертификата	серия и номер бланка	подпись канди-дата, дата получе-ния сертификата	примечание
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Приложение 3 к приказу Министра образования и науки Республики Казахстан от 27 апреля 2020 года № 165

СЕРТИФИКАТ
о прохождении психологической подготовки граждан Республики Казахстан,
постоянно проживающих на территории Республики Казахстан, желающих
принять детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей,
на воспитание в свою семью
№ _______

Сноска. Приложение 3 - в редакции приказа и.о. Министра культуры и спорта РК от 16.08.2022 № 241 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

от "___" ___________ 20___ г. город (село) ___________________________
Настоящее свидетельство выдано
_____________________________________________________
(фамилия, имя, отчество (при наличии)
в том, что он(а) с _______________ г. по ________________ г. прошел(ла) психологическую
подготовку граждан Республики Казахстан, постоянно проживающих на территории
Республики Казахстан, желающих принять детей-сирот, детей, оставшихся без попечения
родителей, на воспитание в свою семью в
_____________________________________________________________________.
(полное наименование организации)
Руководитель организации _________________ _____________________________
(подпись) (ФИО (при наличии))
М.П. _____________________________
номер

Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын, жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген Қазақстан Республикасының азаматтарын психологиялық даярлау бағдарламасының мазмұнына қойылатын талаптарды, оларды психологиялық даярлау жөніндегі қызметті ұйымдастыру тәртібін және осындай даярлықтан өткені туралы сертификаттың нысанын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 27 сәуірдегі № 165 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 29 сәуірде № 20507 болып тіркелді.

"Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің 91-бабының 4-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Мына:

1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын, жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген Қазақстан Республикасының азаматтарын психологиялық даярлау бағдарламасының мазмұнына қойылатын талаптар;

2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын, жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген Қазақстан Республикасының азаматтарын психологиялық даярлау жөніндегі қызметті ұйымдастыру тәртібі қағидалары;

3) осы бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын, жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген Қазақстан Республикасы азаматтарының психологиялық даярлықтан өткені туралы сертификаттың нысаны бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Балалардың құқықтарын қорғау комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі

А. Аймагамбетов

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 27 сәуірдегі № 165 бұйрығына 1-қосымша

Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын, жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген Қазақстан Республикасының азаматтарын психологиялық даярлау бағдарламасының мазмұнына қойылатын талаптар

1. Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын, жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген Қазақстан Республикасының азаматтарын психологиялық даярлау бағдарламасы мынадай бөлімдерді қамтиды:

1) асырап алушы ата-ана болуға кандидаттарды даярлау курсына кіріспе;

2) асырап алынушы баланы дамытудың қажеттілігі және асырап алушы ата-аналардың құзыреттілік тәсілі туралы түсінік. Асырап алушы ата-ана болуға үміткерлердің тәрбиелік құзыреттілігін жетілдіру уәждемесі;

3) әртүрлі жас кезеңіндегі балалардың даму ерекшеліктері. Балалардың жас дағдарысы және баланың дамуындағы артта қалуының себептері мен көріністерін түсіну;

4) зорлық-зомбылыққа және қатыгездікке ұшыраған балалардың даму және мінез-құлқының ерекшеліктері. Баланың дамуының сәйкессіздігі. Сексуалды мінез-құлық;

5) баланың өміріндегі қайғы-қасірет пен жоғалту кезеңі және олардың ерекшеліктері. Биологиялық отбасынан ажырау, қол үзу кезеңінде баланың мінез-құлқын түсіну. Депривация;

6) асырап алынған бала мен отбасының бейімделу кезеңдері. Жанжалдарды шешу жолдары туралы түсінік және тәрбиеші ретінде әлсіз және күшті жақтарды сезіну;

7) асырап алынған баланың "қиын" мінез-құлқы. "Қиын" мінез-құлыққа ден қою тәсілдері және баланың мінез-құлқын басқару дағдылары;

8) қауіпсіз тәрбиеге қойылатын негізгі талаптар және балалардың жыныстық-рөлдік сәйкестігін қалыптастыру тәсілдері туралы түсінік. Бала үшін қауіпсіз орта құру;

9) отбасын жүйе және оның құрамдас элементтері ретінде сезіну. Асырап алынушы баланың қажеттіліктерін және асырап алушы отбасының мүмкіндіктерін түсіну. Биологиялық отбасымен ықтимал өзара қарым-қатынасқа дайындық;

10) азаматтардың отбасына ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды тәрбиелеуге орналастыру туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының негіздері. Қамқоршылық органдарымен өзара іс-қимыл;

11) ер жеткен баланы еркіне жіберуге немесе биологиялық отбасымен қауышқан жағдайда баладан ажырасуға дайын болу. Кәсіби сүйемелдеу - баланы бейімдеу кезеңінде отбасына қолдау көрсету факторы ретінде.

Бағдарламаның жалпы ұзақтығы кемінде 42 академиялық сағатты құрауы және 60 академиялық сағаттан аспауы және тренинг түрінде өткізілуі тиіс. Оқу ұзақтығы күніне кемінде 3 академиялық сағат. Бір академиялық сағат - 60 минут.

2. "Асырап алушы ата-ана болуға кандидаттарды даярлау курсына кіріспе" бөлімі мынадай тақырыптарды зерделеуді қамтиды:

асырап алушы ата-ана болуға кандидаттарды психологиялық даярлау бағдарламасының мазмұны, мақсаттары мен міндеттері;

баланы отбасына тәрбиелеуге қабылдауға байланысты отбасының уәждерін, үміттерін және ресурстарын түсінуін анықтау;

асырап алушы ата-ана болуға кандидаттардың өздерінің әлсіз және күшті жақтарын, асырап алынушы баланы тәрбиелеудегі ресурстар мен шектеулерді анықтауы;

асырап алушы ата-ана болуға кандидаттарды балалар психологиясының ерекшеліктерімен таныстыру, баланың өткен тәжірибесінің (депривация, қатыгез қарым-қатынас, баланың мұқтаждықтарын елемеу, биологиялық отбасынан ажырау) оның психофизикалық дамуы мен мінез-құлқына әсері;

асырап алушы ата-ана болуға үміткерлердің баланың отбасына көшкеннен кейінгі алдағы өзгерістерді, баланың отбасына бейімделу кезеңінің өту ерекшеліктерін ұғынуы және түсінуі;

"тренинг" ұғымымен, оның мазмұны мен өткізу тәртібімен танысу.

Осы бөлімді оқуға кемінде үш академиялық сағат бөлінеді.

3. "Асырап алынушы баланы дамытудың қажеттілігі және асырап алушы ата-аналардың құзыреттілік тәсілі туралы түсінік. Асырап алушы ата-ана болуға кандидаттардың тәрбиелік құзыреттілігін жетілдіру уәждемесі" бөлімі мынадай тақырыптарды зерделеуді қамтиды:

баланың әрбір жас кезеңінде оның қауіпсіздігін, денсаулығын қорғауды, білім беруді, зияткерлік және эмоциялық дамуын, сәйкестілікті сақтауды, асырап алушы отбасында және т.б. тұрақты қарым-қатынасты қалыптастыруды ескере отырып, оның даму қажеттілігін зерттеу;

баланың әлеуметтік бейімделуі - әлеуметтік нормалар мен мінез-құлық ережелерін, әлеуметтік рөлдерді меңгеру, құрдастарымен және ересектермен қарым-қатынас жасау, өзіне-өзі қызмет көрсету дағдылары, санитариялық-гигиеналық және тұрмыстық дағдылар) және асырап алушы ата-ана болуға үміткерлердің оларды қамтамасыз ету қажеттілігін түсінуі;

асырап алушы ата-ана болуға кандидаттардың отбасының өмір сүру жағдайларын ескере отырып, баланың даму қажеттілігін қамтамасыз ету қабілетіне (халыққа қызмет көрсету инфрақұрылымынан алыстығы, материалдық-тұрмыстық жағдай, жұмыспен қамту, табыс) және отбасы жүйесінің ерекшеліктеріне бағалау жүргізуі;

асырап алушы ата-ана болуға кандидаттардың баланы тәрбиелеу бойынша өзінде бар құзыреттерді бағалауы, жетіспейтін құзыреттерді қалыптастыру жолдарын және өтеу мүмкіндігін іздеуі.

Осы бөлімді оқуға кемінде алты академиялық сағат бөлінеді.

4. "Әртүрлі жас кезеңдеріндегі балалардың даму ерекшеліктері" бөлімі мынадай тақырыптарды зерделеуді қамтиды:

бала дамуының негізгі жас кезеңдерін қарастыру (сәби, ерте жас, мектепке дейінгі жас, кіші мектеп жасы, жеткіншек жас, жасөспірім шақ);

әртүрлі жас кезеңдерінде баланың психологиялық қажеттіліктерін, сондай-ақ осы ұғымдармен байланысты "бауырмалдық" және "қауіпсіздік" ұғымдарын зерделеу;

бала өміріндегі биологиялық ата-аналары мен қандас туыстарының рөлі және олардың бала өміріндегі орнын қабылдаумен байланысты ойлаудың стереотиптерін жеңу;

ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балада эмоционалдық депривацияның пайда болу себептері, туындауы және салдары;

түрлері "бұзылған үйір" ("ұғымдарын жағымсыз (невротической) үйір", "амбивалентной үйір", "избегающей үйір", "дезорганизованной үйір");

жас дағдарысы туралы түсінік, баланың өсу шамасына қарай оны өзгерту тәсілдерін дамыту, өзінің әлсіз және күшті жақтарын түрлі жастағы балалардың тәрбиешісі ретінде сезіну;

жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымда тұрған баланың жас ерекшеліктерінен дамуында артта қалу себептері мен көріністерін түсіну.

Осы бөлімді оқуға кемінде алты академиялық сағат бөлінеді.

Ескерту. 4-бөлімде орыс тіліндегі мәтінге өзгерістер енгізіледі, мемлекеттік тілдегі мәтін өзгермейді - ҚР Оқу-ағарту министрінің 18.08.2022 № 374 (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5. "Зорлық-зомбылыққа және қатыгездікке ұшыраған балалардың даму және мінез-құлқының ерекшеліктері. Баланың дамуының сәйкессіздігі. Сексуалды мінез-құлық" бөлімі келесі тақырыптарды зерделеуді қамтиды:

асырап алушы ата-аналарға кандидаттарды қатыгез қарым-қатынас түрлері (баланың мұқтаждықтарын елемеу, дене бітімі, психологиялық және сексуалдық зорлық-зомбылық) және олардың баланың дене бітімі, эмоциялық, зияткерлік, Әлеуметтік және сексуалдық дамуы үшін салдары туралы хабардар ету;

түсіну кандидаттар қабылдау ата-аналар болған балалардың сәйкессіздік, сондай-ақ қалыптастыру, кандидаттарды қабылдау ата-аналар іскерліктер байқауға бұзылған баланың дамуы;

отбасы қатыгез қарым-қатынасты бастан кешкен бала үшін ақтайтын фактор ретінде;

бағалау кандидат қабылдау ата-аналар өз мүмкіндіктерінің баланы тәрбиелеуге, пережившего қатыгездік;

кандидаттарда ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар мен оның қажеттіліктері туралы шынайы түсінік қалыптастыру.

Осы бөлімді оқуға кемінде үш академиялық сағат бөлінеді.

6. "Бала өміріндегі қайғы мен жоғалтудың кезеңдері және олардың ерекшеліктері. Биологиялық отбасымен ажырасу, жоғалу кезеңінде баланың мінез-құлқын түсіну. Депривация" бөлімі келесі тақырыптарды зерделеуді қамтиды:

бала өміріндегі биологиялық ата-аналар мен қан туыстарының рөлі және олардың бала өміріндегі орнын қабылдаумен байланысты ойлау стереотиптерін жеңу;

ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балада эмоционалдық депривацияның пайда болу себептері, пайда болу және салдары;

"жақын тарту сезімінің бұзылуы" түрлері ("негативті (невротикалық) үйірлік", "амбивалентті үйірлік", "жақын болудан тартыншақтану", "селсоқтық" ұғымдары);

сәйкестік ұғымымен, сондай-ақ ұқсастықты жоғалту салдарымен танысу;

ата-анасының қамқорлығынсыз қалған баланың өміріндегі "қайғы және жоғалту" ұғымы; баланың отбасын жоғалтумен байланысты қайғыны бастан кешіруі процесінің психологиялық ерекшеліктері мен кезеңдері (шок, күйзеліс және сенімсіздік, теріске шығару, ашу-ыза сатысы және сезімдердің арпалысы, депрессия, қабылдау); асырап алушы ата-аналардың баладан екінші рет бас тартуының салдары;

қайғыға душар болған балаға қолдау көрсету, баланың қайғысына ортақтасуға дайындығын бағалау білігін қалыптастыру.

Осы бөлімді оқуға кемінде алты академиялық сағат бөлінеді.

7. "Асырап алынған бала мен асырап алушы отбасының бейімделу кезеңдері. Жанжалдарды шешу жолдары туралы түсінік және тәрбиеші ретіндегі әлсіз және күшті жақтарды ұғыну" келесі тақырыптарды зерделеуді қамтиды:

асырап алушы отбасылардың үміттерінің ерекшеліктері; бейімделудің әртүрлі кезеңіндегі ересектердің қорқынышы, үрейленуі және көңілі қалуы; асырап алынушы баланың пайда болуына туыстарын дайындау;

бейімделу кезеңінің сатылары; отбасына келетін баланың сезімдері мен уайымдары; бейімделу қиындықтарын жеңу тәсілдері;

бала асырап алудың құпиясы; оның нақты және жалған артықшылықтары мен қиындықтары; балаға оның асырап алынғанын жеткізу тәсілдері;

баланың асырап алушы отбасында бейімделу кезеңінде мамандардың асырап алушы ата-аналарға көмек көрсетудегі рөлі.

Осы бөлімді оқуға кемінде үш академиялық сағат бөлінеді.

8. "Асырап алынушы баланың "қиын" тәртібі. "Қиын" мінез-құлыққа және баланың мінез-құлқын басқару дағдыларына ден қою тәсілдері" бөлімі мынадай тақырыптарды зерделеуді қамтиды:

асырап алынушы баланың "қиын" мінез-құлқының түрлері: ұрлық, өтірік, агрессия, қайыршылық, қаңғыбастық, жақын қарым-қатынастардан аулақ болу, амбивалентті мінез-құлық, аддиктивтік мінез-құлық (алкогольді, есірткіні, күшті әсер ететін заттарды қабылдау); олардың себептері және олармен жұмыс істеу тәсілдері;

баланы жазалау мен көтермелеудің тиімділігі мен қолайлылығы;

баланың этикалық құндылықтар мен қоғамдық нормаларды меңгеруіндегі кідірістердің себептері;

асырап алушы ата-аналардың өз тәжірибесі "қиын" мінез-құлықты балаларға қалай әсер ететінін түсінуі, өздерінің әлсіз және күшті жақтарын сезінуі, "қиын" мінез-құлық проблемаларын шешуде мамандардың қалай көмек көрсете алатынын түсінуі.

Осы бөлімді оқуға кемінде үш академиялық сағат бөлінеді.

9. "Қауіпсіз тәрбиеге қойылатын негізгі талаптар және балалардың жыныстық-рөлдік сәйкестігін қалыптастыру тәсілдері туралы түсінік. Бала үшін қауіпсіз ортаны құру" бөлімі мынадай тақырыптарды зерделеуді қамтиды:

баланың жас ерекшелігіне және өмір тәжірибесіне қарай үйде және қоғамда баланы тәрбиелеу үшін қауіпсіз жағдайлар жасау (оның ішінде ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымда тәрбиелеуге, ата-анасының отбасындағы қадағалаусыздыққа, қаңғыбастыққа байланысты);

қатігездікпен қарау қаупі бар жағдайларда баланың қауіпсіз жүріс-тұрыс тәсілдері;

асырап алушы отбасында, көшеде және қоғамдық орындарда балаға қатыгез қарау қаупін болдырмау;

баланың жасына, денсаулық жағдайына және дамуына байланысты баланы күтудің медициналық аспектілері.

Осы бөлімді оқуға кемінде үш академиялық сағат бөлінеді.

10. "Отбасын жүйе және оның құрамдас элементтері ретінде ұғыну. Асырап алынушы баланың қажеттіліктерін және асырап алушы отбасының мүмкіндіктерін түсіну. Биологиялық отбасымен ықтимал өзара қарым-қатынасқа дайындық" тақырыбы мынадай тақырыптарды зерделеуді қамтиды:

баланы дамыту мен оңалту қажеттілігін қамтамасыз етудегі отбасының рөлі;

балаға ата-аналық қарым-қатынас және оның жеке тұлғаның қалыптасуы мен баланың мінез-құлқына әсері;

асырап алушы ата-ана болуға кандидаттардың отбасылық қарым-қатынастарының тұрақтылығы;

отбасының стресстік жағдайларға ден қою тәсілдері;

асырап алушы ата-ана болуға кандидат отбасының әлеуметтік байланыстары; сыртқы қолдау жүйесі және отбасының жеке ресурстары;

отбасы оңалтушы орта ретінде: отбасының өмір салты, отбасылық әдет-ғұрып, салт-дәстүр;

асырап алушы ата-ана болуға кандидаттардың барлық отбасы мүшелерінің өз отбасының проблемаларын, мүмкіндіктері мен ресурстарын, күшті және әлсіз жақтарын түсінуі;

қандас отбасымен ықтимал өзара қарым-қатынас жасауға дайындығын қалыптастыру.

Осы бөлімді оқуға кемінде үш академиялық сағат бөлінеді.

11. "Азаматтардың отбасына ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды тәрбиелеуге орналастыру туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының негіздері" бөлімі мынадай тақырыптарды зерделеуді қамтиды:

Қазақстан Республикасында асырап алу, қорғаншылық (қамқоршылық), патронат, қабылдаушы отбасы, отбасы үлгісіндегі балалар үйі сияқты жетім балалар мен ана-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды орналастыру нысандарын, сондай-ақ отбасылық орналастыру нысандары арасындағы айырмашылықтарды қарау;

асырап алушы ата-ана болуға кандидаттарға Қазақстан Республикасының заңнамасымен қойылатын талаптар; азаматтың асырап алушы, қамқоршы (қорғаншы), патронат тәрбиеші немесе асырап алушы ата-ана болу мүмкіндігі/мүмкін еместігі туралы қорытынды алу үшін асырап алушы ата-ана болуға кандидаттардың құжаттарды ұсыну тәртібі;

ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымдарға бару қағидалары, мұндай ұйым әкімшілігінің міндеттері; балаға тәуелсіз медициналық тексеру жүргізу мүмкіндігі;

соттың бала асырап алу туралы шешім қабылдау тәртібі; сотқа арыз дайындау және беру тәртібі; бала асырап алу құпиясының құқықтық аспектілері; баланың тегін, атын, әкесінің атын, туған күні мен жерін өзгерту мүмкіндігі мен салдары;

қорғаншылық және қамқоршылық органының және ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымның орналастыру нысанына байланысты асырап алушы отбасына берілетін балаға дайындалатын құжаттар тізбесіне сәйкес отбасына тәрбиелеуге берілетін баланың құжаттарын ресімдеу тәртібі;

баланы отбасына тәрбиелеуге беру туралы шешім күшіне енгеннен кейін бала асырап алушының, қорғаншының (қамқоршының), патронат тәрбиешінің, асырап алушы ата-ананың балаға арналған құжаттарды ресімдеу (қайта ресімдеу) тәртібі;

Қазақстан Республикасы субъектісінің заңнамасында белгіленген асырап алушы отбасылар мен оларда тәрбиеленетін балаларды әлеуметтік қолдау шаралары; отбасылық орналастыру нысанына байланысты отбасына тәрбиелеуге берілген баланы күтіп-бағу үшін жүзеге асырылатын төлемдер;

баланың жеке мүліктік емес және мүліктік құқықтарын қорғау;

қорғаншылық және қамқоршылық органдарының асырап алушы отбасында баланың өмір сүру және тәрбиелену жағдайларына бақылау жасау тәртібі; қорғаншылардың (қамқоршылардың), патронат тәрбиешілердің, асырап алушы ата-аналардың кәмелетке толмаған қамқорлыққа алынушының мүлкін сақтау, пайдалану және осындай мүлікті басқару туралы жыл сайынғы есепті ұсыну тәртібі;

асырап алудың, қорғаншылықты (қамқоршылықты) белгілеудің, патронаттық тәрбиелеуге, асырап алушы отбасына немесе отбасы үлгісіндегі балалар үйіне берудің құқықтық салдарлары - асырап алушылардың, қорғаншылардың (қамқоршылардың), патронаттық тәрбиешілердің, асырап алушы ата-аналардың, сондай-ақ олардың отбасы мүшелерінің жеке мүліктік емес және мүліктік құқықтары, міндеттері мен жауапкершілігі

баланың - асырап алушы отбасына, асырап алушы отбасының - балаға, үшінші тұлғалардың асырап алушы отбасы мен балаға келтірген залалын өтеу тәртібі;

бала асырап алуды, қорғаншылықты және қамқоршылықты, патронатты, асырап алушы отбасын жоюдың салдары;

қорғаншылық және қамқоршылық органдарының шешімдеріне шағымдану тәртібі.

Осы бөлімді оқуға кемінде үш академиялық сағат бөлінеді.

12. "Ер жеткен баланы еркіне жіберуге немесе биологиялық отбасымен қауышқан жағдайда баладан ажырасуға дайын болу. Кәсіби сүйемелдеу - баланы бейімдеу кезеңінде отбасына қолдау көрсету факторы ретінде" бөлімі мынадай тақырыптарды зерделеуді қамтиды:

асырап алушы отбасының ата-аналық және кәсіби функциялары;

ер жеткен баланы еркіне жіберуге немесе биологиялық отбасымен қауышқан жағдайда баладан ажырасуға дайын болудың маңыздылығын ұғыну;

асырап алушы отбасының қорғаншылық және қамқоршылық органдарымен, осындай отбасыларға медициналық-әлеуметтік және психологиялық-педагогикалық көмек көрсететін ұйымдармен, баланың биологиялық отбасымен өзара іс-қимылы, сондай-ақ осындай өзара іс-қимылдың маңыздылығы;

асырап алушы ата-ана болуға кандидаттарды отбасы тұратын жерде асырап алушы отбасылар үшін әлеуметтік қызметтердің қолжетімді инфрақұрылымы туралы хабардар ету;

асырап алушы отбасылардың әлеуметтік ортамен және ата-аналар қоғамдастығымен өзара іс-қимылы;

асырап алушы ата-ана болуға кандидаттарды даярлау курсын меңгеру, үй тапсырмаларын орындау нәтижелерін талқылау;

асырап алушы ата-ана болуға кандидаттарды даярлау курсын меңгеру деңгейін талқылау;

асырап алушы ата-ана болуға кандидаттардың өзін-өзі бағалауын жүргізу және асырап алушы ата-ана болуға кандидаттардың баланы тәрбиелеуге қабылдауға дайындығын анықтау;

асырап алушы ата-ана болуға кандидаттардың балаларды отбасына тәрбиелеуге қабылдауға дайындығы мен қабілеті туралы қорытынды жасау (асырап алушы ата-ана болуға кандидаттармен бірге олардың қалауы бойынша жасалады).

Осы бөлімді оқуға кемінде үш академиялық сағат бөлінеді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 27 сәуірдегі № 165 бұйрығына 2-қосымша

Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын, жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген Қазақстан Республикасының азаматтарын психологиялық даярлау жөніндегі қызметті ұйымдастыру тәртібі қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын, жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген Қазақстан Республикасының азаматтарын психологиялық даярлау жөніндегі қызметті ұйымдастыру тәртібі қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) "Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы" Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 26 желтоқсандағы Кодексінің (бұдан әрі - Кодекс) 91-бабының 9-тармағына сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын, жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген Қазақстан Республикасының азаматтарын психологиялық даярлау жөніндегі қызметті ұйымдастыру тәртібін айқындайды (бұдан әрі - психологиялық даярлық).

2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды Қазақстан Республикасы азаматтарының отбасыларына орналастыруға жәрдем көрсету жөніндегі ұйым - Кодексте белгіленген құзыретіне сәйкес жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын, балаларды тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген және қабылдаған Қазақстан Республикасы азаматтарының отбасыларына тәрбиелеуге орналастыруға жәрдемдесуді өтеусіз негізде Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын және осы Кодексте белгіленген тәртіппен осындай қызметті жүзеге асыру үшін аккредиттелген коммерциялық емес ұйым.

2-тарау. Психологиялық даярлық жөніндегі қызметті ұйымдастыру тәртібі

3. Психологиялық даярлықты жетім балалар мен ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды Қазақстан Республикасы азаматтарының отбасына орналастыруға жәрдем көрсету жөніндегі ұйымдар, сондай-ақ жетім балалар мен ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдары аталған ұйымдардың қаражаты есебінен жүзеге асырады.

4. Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын, жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген Қазақстан Республикасының азаматтарын (бұдан әрі - асырап алушы ата-ана болуға кандидаттар) психологиялық даярлау өтеусіз негізде жүзеге асырылады.

5. Асырап алушы ата-ана болуға кандидаттар психологиялық даярлықтан өту үшін осы Қағидалардың 3-тармағында көрсетілген Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан ұйымдардың біріне еркін нысанда психологиялық даярлықтан өту туралы жазбаша өтінішпен жүгінеді.

6. Асырап алушы ата-ана болуға кандидаттарды психологиялық даярлауды Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын, жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген Қазақстан Республикасының азаматтарын психологиялық даярлау бағдарламасына (бұдан әрі - бағдарлама) сәйкес ұйымдар жүзеге асырады.

7. Асырап алушы ата-ана болуға кандидаттар жүгінген кезде ұйымдар:

1) асырап алушы ата-ана болуға кандидаттарға психологиялық даярлықтан өту үшін даярлық процесінің ұйымдастырылуы, топтардың жасақталуы, даярлықтың басталу және аяқталу күні туралы хабарлайды;

2) ұйым әзірлеген және бекіткен, дербес деректерді өңдеуге келісімін қамтитын, асырап алушы ата-ана болуға кандидатқа сауалнама толтырады;

3) асырап алушы ата-ана болуға кандидаттардың педагог-психологпен құрылымдық сұхбат түрінде әңгімелесуін жүргізеді;

4) асырап алушы ата-ана болуға кандидаттардың психологиялық даярлаудан өту күні мен уақытын айқындайды;

5) бағдарламаға сәйкес асырап алушы ата-ана болуға кандидаттарды психологиялық даярлауды ұйымдастырады;

6) асырап алушы ата-ана болуға кандидаттардың жазбаша келісімімен баланы отбасына қабылдауға психологиялық дайындығын бағалау үшін асырап алушы ата-ана болуға кандидаттар мен олардың отбасыларын диагностикалауды және психологиялық тексеруді жүргізеді;

7) әрбір асырап алушы ата-ана болуға кандидатқа олардың даярлықтан өткені туралы куәландыратын құжаттар мен материалдар, психологиялық тексеру мен диагностиканың нәтижелері бар жеке істі қалыптастырады;

8) жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын Қазақстан Республикасы азаматтарының психологиялық даярлықтан өткені туралы сертификат (бұдан әрі – сертификат) психологиялық даярлық бағдарламасынан толық көлемде өткеннен кейін 7 жұмыс күні ішінде береді.

Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 18.08.2022 № 374 (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

8. Асырап алушы ата-ана болуға кандидаттарды психологиялық даярлау саны кемінде 6 және 22 адамнан аспайтын топтарда жүзеге асырылады.

Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 18.08.2022 № 374 (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

9. Сертификатты беруді есепке алуды ұйымдар оларды қосымшаға сәйкес нысан бойынша сертификаттарды беруді есепке алу журналына тіркеу арқылы жүзеге асырады.

10. Сертифитты беруді есепке алу журналы ұйымда кемінде 15 жыл сақталады.

11. Сертификат жоғалған не тозу немесе зақымдану салдарынан одан әрі пайдалану үшін жарамсыз болған жағдайда, асырап алушы ата-ана болуға кандидат сертификат берген ұйымға оның телнұсқасын алу үшін өтініш береді.

12. Сертификатың телнұсқасы асырап алушы ата-ана болуға кандидатқа жеке басын куәландыратын құжатты көрсеткен кезде оның жазбаша өтініші негізінде сертификаттың телнұсқасын беру туралы өтініш берілген күннен бастап 5 жұмыс күні ішінде беріледі.

13. Телнұсқа беру туралы мәліметтер сертификаттарды беруді есепке алу журналына "Ескерту" бағанында тиісті белгімен енгізіледі.

14. Телнұсқаны беру кезінде сертификаттың нөмірі өзгермейді, бірақ бланкіде оң жақ бұрышына "телнұсқа" деген жазу қосылады.

Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын, жетім балаларды, ата- аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген Қазақстан Республикасының азаматтарын психологиялық даярлау жөніндегі қызметті ұйымдастыру тәртібі қағидаларына қосымша

№ п/п	Асырап алушы ата-ана болуға кандидаттың (бұдан әрі - кандидат) Т.А.Ә., туған күні	Кандидаттың тұрғылықты жері	Даярлықтан өту туралы өтініш беру күні	Даярлықтың басталу күні	Даярлықтың аяқталу күні	Тіркеу нөмірі	Сертификат беру күні	Бланкінің сериясы мен нөмірі	Кандидаттың қолы, сертификатты алған күні	Ескертпе
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 27 сәуірдегі № 165 бұйрығына 3-қосымша

Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын, жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген Қазақстан Республикасы азаматтарының психологиялық даярлықтан өткені туралы
СЕРТИФИКАТ
№ _______

Ескерту. 3-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 18.08.2022 № 374 (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

20___ жылғы "___"___________ _______ қаласы (ауылы)

Осы сертификат Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын, жетім
балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге
қабылдауға тілек білдірген __________________________________________________
(тегі, аты, әкесінің аты (болған кезде))
20__ жылғы "___" ___________ мен 20__ жылғы "___" __________ аралығында
___________________________________________________________
(ұйымның толық атауы)
Қазақстан Республикасының азаматтарына арналған психологиялық даярлықтан өткені үшін
берілді.
Ұйым басшысы _______________________________________________
(қолы) тегі, аты, әкесінің аты (болған кезде))

М.О.___________________________
нөмірі