Об утверждении правил проведения мероприятий по профилактике ВИЧ-инфекции

Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 19 октября 2020 года № ҚР ДСМ-137/2020. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 21 октября 2020 года № 21467.

      В соответствии с пунктом 2 статьи 99 Кодекса Республики Казахстан от 7 июля 2020 года "О здоровье народа и системе здравоохранения" ПРИКАЗЫВАЮ:

      1. Утвердить правила проведения мероприятий по профилактике ВИЧ-инфекции согласно приложению к настоящему приказу.

      2. Департаменту организации медицинской помощи Министерства здравоохранения Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

      1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

      2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства здравоохранения Республики Казахстан после его официального опубликования;

      3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа представление в Юридический Департамент Министерства здравоохранения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

      3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра здравоохранения Республики Казахстан.

      4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Министр здравоохранения
Республики Казахстан
А. Цой

  Приложение к приказу
Министра здравоохранения
Республики Казахстан
от 19 октября 2020 года
№ ҚР ДСМ-137/2020

Правила проведения мероприятий по профилактике ВИЧ-инфекции

Глава 1. Общие положения

      1. Настоящие Правила проведения мероприятий по профилактике ВИЧ-инфекции (далее – Правила) разработаны в соответствии с пунктом 2 статьи 99 Кодекса Республики Казахстан от 7 июля 2020 года "О здоровье народа и системе здравоохранения" и определяют порядок проведения профилактических мероприятий по профилактике ВИЧ-инфекции.

      2. Правила предназначены для государственных и негосударственных, в том числе неправительственных организаций, работающих в сфере профилактики ВИЧ-инфекции.

      3. Профилактические мероприятия для населения и ключевых групп населения осуществляются с соблюдением принципов добровольности, конфиденциальности.

      4. В настоящих Правилах используются следующие понятия:

      1) ВИЧ - вирус иммунодефицита человека;

      2) ВИЧ-инфекция – хроническое инфекционное заболевание, вызванное вирусом иммунодефицита человека, характеризующееся специфическим поражением иммунной системы и приводящее к медленному ее разрушению до формирования синдрома приобретенного иммунодефицита;

      3) аутрич работа – работа по принципу "равный-равному", методом взаимодействия с ключевыми группами населения, не посещающими пункты доверия и дружественные кабинеты, в местах их сбора для реализации профилактических мероприятий; а также работа с людьми, живущими с ВИЧ-инфекцией по вопросам приверженности к антиретровирусной терапии (далее - АРВ терапия), профилактики ВИЧ-инфекции у половых партнеров и других услуг;

      4) аутрич работник – представитель ключевых групп населения, людей, живущих с ВИЧ-инфекцией или их ближайшего окружения, осуществляющий доступ в ключевые группы населения и в группы людей, живущих с ВИЧ;

      5) социальный работник – работник, оказывающий специальные социальные услуги и (или) осуществляющий оценку и определение потребности в специальных социальных услугах, имеющий необходимую квалификацию, соответствующую установленным требованиям;

      6) секс работники – взрослые женщины, мужчины и трансгендерные лица (18 лет и старше), которые на регулярной или нерегулярной основе оказывают сексуальные услуги в обмен на деньги или товары;

      7) дружественный кабинет – специально организованный пункт предоставления профилактической и лечебно-диагностической помощи при инфекционных заболеваниях, передаваемых половым путем, зараженным ВИЧ-инфекцией и ключевым группам населения на бесплатной основе по принципу добровольности и конфиденциальности;

      8) доконтактная профилактика – антиретровирусная терапия, применяемая к неинфицированным людям для предотвращения заражения ВИЧ-инфекцией;

      9) постконтактная профилактика – антиретровирусная терапия, применяемая с целью снижения риска заражения ВИЧ-инфекцией после возможного инфицирования;

      10) база данных индивидуального учета клиентов – программа, предназначенная для мониторинга и оценки охвата ключевых групп населения и людей, живущих с ВИЧ-инфекцией профилактическими программами;

      11) пункт доверия – специально организованный пункт, где предоставляются профилактические услуги ключевым группам населения на бесплатной основе по принципу анонимности, добровольности и конфиденциальности;

      12) ключевые группы населения – группы населения, которые подвергаются повышенному риску заражения ВИЧ-инфекцией в силу особенностей образа жизни;

      13) эпидемиологическое слежение за распространенностью ВИЧ-инфекции среди ключевых групп населения – исследования для изучения факторов риска инфицирования, распространенности ВИЧ-инфекции, вирусных гепатитов, сифилиса;

      14) расходные материалы – средства, используемые в профилактических программах для бесплатной раздачи, включают: одноразовые шприцы, спиртовые салфетки, презервативы, лубриканты, налоксон, экспресс тесты, печатные информационно-образовательные материалы, антиретровирусные препараты для доконтактной профилактики и постконтактной профилактики заражения ВИЧ.

Глава 2. Мероприятия по профилактике ВИЧ-инфекции

      5. Мероприятия по профилактике ВИЧ-инфекции осуществляются путем:

      1) проведения эпидемиологического слежения за распространенностью ВИЧ-инфекции среди населения, в том числе ключевых групп населения;

      2) информирования различных групп населения по вопросам ВИЧ-инфекции через информационные материалы, социальные сети и средства массовой информации;

      3) интеграции вопросов профилактики ВИЧ-инфекции в систему образования и на рабочих местах;

      4) предоставления ключевым группам населения лечебно-профилактических услуг в пунктах доверия, дружественных кабинетах;

      5) размещения и реализации государственных социальных грантов и государственных социальных заказов через неправительственные организации;

      6) обеспечения инфекционной безопасности донорства и трансплантации, а также при оказании населению услуг, связанных с нарушением целостности кожных покровов и слизистых;

      7) предупреждения передачи ВИЧ-инфекции от матери плоду и ребенку;

      8) предоставления доконтактной и постконтактной профилактики;

      9) предоставления антиретровирусной терапии для снижения риска передачи ВИЧ-инфекции с момента установления диагноза.

      6. Эпидемиологическое слежение за распространенностью ВИЧ-инфекции среди населения, том числе среди людей, употребляющих инъекционные наркотики (далее – ЛУИН), мужчин, имеющих секс с мужчинами (далее – МСМ), секс работников (далее – СР) проводится медицинскими организациями, осуществляющими деятельность в сфере профилактики ВИЧ – инфекции следующим образом:

      1) методом выборочных биоповеденческих исследований с применением международных рекомендаций;

      2) с использованием электронной системы дозорного эпидемиологического надзора "е-ДЭН";

      3) с обеспечением достаточного объема тест-систем на определение антител к ВИЧ, сифилису, вирусному гепатиту "C" и расходных материалов в соответствии с размером выборки и объемом исследований для контроля качества серологического этапа эпидемиологического слежения за распространенностью ВИЧ-инфекции;

      4) с обеспечением вознаграждения в размере не менее 0,5 месячного расчетного показателя каждому участнику ЛУИН, МСМ, СР, для МСМ и ЛУИН - дополнительно 0,5 месячного расчетного показателя за каждого приведенного в исследование (не более 3 -х человек).

      7. Информирование по вопросам ВИЧ-инфекции осуществляется государственными и негосударственными, в том числе неправительственными организациями, работающими в сфере профилактики ВИЧ-инфекции в соответствии с требованиями законодательства о средствах массовой информации через информационные материалы, социальные сети и средств массовой информации:

      1) как социальная реклама в соответствии с действующим законодательством о рекламе; с использованием современных информационных средств интернета и телекоммуникационных технологий СМИ. С применением наружной рекламы (баннеры, билборды) и печатных информационных материалов (плакаты, листовки, буклеты);

      2) с применением принципа интегрированных коммуникаций: сочетание PR (связи с общественностью); акций, направленных на прямой контакт с целевой аудиторией и прямой рекламы – телевидение, наружная, печатная реклама;

      3) путем проведения информационных кампаний с использованием СМИ, на постоянной основе и не реже 1 раза в год;

      5) с учетом основных направлений и принципов проведения.

      8. Интеграция вопросов профилактики ВИЧ-инфекции в систему образования и на рабочих местах осуществляется государственными и негосударственными, в том числе неправительственными организациями, работающими в сфере профилактики ВИЧ-инфекции и предусматривает включение:

      1) в системе образования: обязательных часов в программу систем среднего, среднего специального и высшего образования, для учащихся и студентов и в институтах повышения квалификации для учителей, педагогов;

      2) на рабочих местах: навыки применения универсальных мер предосторожности в программы охраны здоровья и безопасности на производстве, в том числе вводного инструктажа по технике безопасности на постоянной основе.

      9. Предоставление ключевым группам населения лечебно-профилактических услуг в пунктах доверия, стационарных пунктах доверия, передвижных пунктах доверия, дружественных кабинетах, расположенных в медицинских и неправительственных организациях, включает проведение мероприятий по профилактике ВИЧ-инфекции с привлечением аутрич работников и социальных работников:

      1) с возможностью присвоения уникального идентификационного кода на анонимной и конфиденциальной основе, в соответствии с приложением 1 к Правилам;

      2) с бесплатным предоставлением расходных материалов на одного представителя ключевых групп населения (раздачу на безвозмездной основе медицинских изделий: одноразовые шприцы, предпочтительно с малым "мҰртвым" объемом, спиртовые салфетки, презервативы, лубриканты, налоксон) согласно приложению 2 к Правилам;

      3) с информационно-образовательным компонентом: мини-сессии, беседы или раздача информационно-образовательных материалов по вопросам ВИЧ-инфекции, вирусных гепатитов, инфекций, передающихся половым путем (далее – ИППП), касающихся форм поведения, снижающих риск инфицирования, информирования людей, живущих с ВИЧ-инфекцией об АРВ-терапии, необходимости приверженности к АРВ-терапии (далее – информационно-образовательный компонент);

      4) до и послетестовым консультированием по вопросам по ВИЧ-инфекции, ИППП, вирусных гепатитов;

      5) с обследованием на ВИЧ, на ИППП;

      6) с консультированием предоставления доконтактной и постконтактной профилактики, поддерживающей заместительной терапии агонистами опиатов.

      Охват тестирования ключевых групп населения, должен быть не менее 80% от охвата профилактическими программами.

      Охват профилактическими услугами ЛУИН, который включает в себя информационно-образовательный компонент, раздачу презервативов, шприцев должен быть не менее 60% и более от оценочной численности.

      Охват профилактическими услугами секс работников, который включает в себя информационно-образовательный компонент и раздачу презервативов должен быть не менее 80% и более от оценочной численности.

      Охват профилактическими услугами МСМ, который включает в себя информационно-образовательный компонент, раздачу презервативов, лубрикантов должен быть не менее 20% и более от оценочной численности.

      Индикаторы работы среди ключевых групп населения: нагрузка на 1 аутрич работника составляет 70 человек и более, с постоянным привлечением в профилактические программы новых лиц. Количество человек, прошедших тестирование на наличие ВИЧ-инфекции не менее 80% от числа привлеченных в профилактические программы.

      Индикаторы работы среди людей, живущих с ВИЧ: нагрузка на 1 аутрич работника составляет не менее 60 человек и нагрузка на 1 социального работника составляет не менее 30 человек.

      10. График работы стационарных пунктов доверия определяется организациями, в которых они расположены, стационарный пункт доверия открывается из расчета один пункт доверия на 500 и более лиц оценочной численности ключевых групп населения с учетом эпидемиологической ситуации и оснащением, в соответствии с приложением 3 к Правилам.

      11. Передвижные пункты доверия, используют оборудованный транспорт для регулярного выезда в места концентрации ключевых групп населения, с целью проведения профилактических мероприятий согласно графику и разработанному маршруту, из расчета не менее 1 передвижного пункта доверия на организацию.

      12. В дружественных кабинетах осуществляется диагностика и лечение ИППП в соответствии с клиническими протоколами диагностики и лечения ИППП, одобренными объединенной комиссией по качеству медицинских услуг при уполномоченном органе в области здравоохранения; оформление и ведение первичной медицинской документации, по форме, утверждаемой уполномоченным органом в области здравоохранения в соответствии с подпунктом 31) статьи 7 Кодекса Республики Казахстан от 7 июля 2020 года "О здоровье народа и системе здравоохранения" и оснащением, в соответствии с приложением 4 к Правилам.

      13. Мониторинг и оценка охвата ключевых групп населения и людей, живущих с ВИЧ-инфекцией, проводится путем ведения базы данных индивидуального учета клиентов и соответствующих форм учетной и отчетной документации специалистами организаций здравоохранения, осуществляющих деятельность в сфере профилактики ВИЧ-инфекции и неправительственных организациях.

      14. Размещение и реализация государственных социальных грантов и государственных социальных заказов через неправительственные организации проводится в соответствии с законодательством по вопросам деятельности неправительственных организаций в Республике Казахстан.

      15. Обеспечение инфекционной безопасности донорства и трансплантации, а также при оказании населению услуг, связанных с нарушением целостности кожных покровов и слизистых проводится:

      1) организациями здравоохранения, осуществляющих деятельность в сфере службы крови, в соответствии с нормативно-правовыми актами утвержденными уполномоченным органом;

      2) в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом.

      16. Предупреждение передачи ВИЧ-инфекции от матери плоду и ребенку проводится в соответствии с рекомендациями клинических протоколов диагностики и лечения ВИЧ-инфекции у взрослых и детей, одобренными объединенной комиссией по качеству медицинских услуг при уполномоченном органе в области здравоохранения.

      17. Предоставление доконтактной и постконтактной профилактики проводится в соответствии с рекомендациями клинических протоколов диагностики и лечения ВИЧ-инфекции у взрослых и детей, одобренными объединенной комиссией по качеству медицинских услуг при уполномоченном органе в области здравоохранения. Медицинские организации здравоохранения, осуществляющие деятельность в сфере профилактики ВИЧ-инфекции, своевременно планируют и закупают экспресс тесты, антиретровирусные препараты для проведения доконтактной и постконтактной профилактики среди населения и ключевых групп населения, исходя из вероятных потребностей.

      18. Предоставление антиретровирусной терапии для снижения риска передачи ВИЧ-инфекции с момента установления диагноза проводится в соответствии с рекомендациями клинических протоколов диагностики и лечения ВИЧ-инфекции у взрослых и детей, одобренными объединенной комиссией по качеству медицинских услуг при уполномоченном органе в области здравоохранения, с привлечением услуг аутрич работников и социальных работников.

      19. Внешний контроль качества экспресс тестирования на ВИЧ проводится один раз в год в организациях здравоохранения и неправительственных организациях, использующих экспресс тесты на ВИЧ (не менее 50 услуг в год) специалистами организаций здравоохранения, осуществляющих деятельность в сфере профилактики ВИЧ-инфекции.

  Приложение 1 к Правилам
проведения мероприятий по
профилактике ВИЧ-инфекции

Уникальный идентификационный код

      В целях обеспечения анонимности, конфиденциальности, максимального снижения вероятности повторения и легкости восстановления применяется уникальный идентификационный код (далее - УИК) клиента пункта доверия.

      Уникальный идентификационный код составляется из первых 2-х букв имени матери, первых 2-х букв имени отца, пола (1 – мужской или 2 – женский) и двух последних цифр года рождения. В случае отсутствия родителей или одного из родителей, применяются условные имена по желанию клиента.

      Например: мама – Гульнара, отец – Ренат, мужчина, 1978 года рождения, УИК – ГУРЕ 178

Первые 2 буквы имени матери клиента

Первые 2 буквы имени отца клиента

Пол
Муж-1
Жен-2

Последние две цифры года рождения клиента

ГУ

РЕ

1

78

  Приложение 2 к Правилам
проведения мероприятий по
профилактике ВИЧ-инфекции

Нормы бесплатного предоставления расходных материалов на одного представителя ключевых групп населения и/или людей, живущих с ВИЧ-инфекцией

Мероприятие

Количество в течение года, не менее

1

на 1 лицо, употребляющее инъекционные наркотики: шприцев разным объемом

200

2

на 1 лицо, употребляющее инъекционные наркотики: презервативов

50

3

на 1 лицо, употребляющее инъекционные наркотики: спиртовых салфеток

из расчета 1 салфетка на 1 шприц

4

налоксон

из расчета 1% из числа ЛУИН, охваченных профилактическими программами

5

на 1 секс работника: презервативов

200

6

на 1 мужчину, имеющего секс с мужчиной, трансгендера: презервативов

150

7

на 1 мужчину, имеющего секс с мужчиной, трансгендера: лубрикантов

150

8

на 1 лицо, живущее с ВИЧ: презервативов

100

9

экспресс тесты

для 80% ключевых групп населения из числа, охваченных профилактическими программами

  Приложение 3 к Правилам
проведения мероприятий по
профилактике ВИЧ-инфекции

Оснащение пунктов доверия при организациях здравоохранения, осуществляющих деятельность в сфере профилактики ВИЧ-инфекции и неправительственных организациях

Пункт доверия

количество

1

Облучатель, бактерицидный экранированный стационарный

1

2

Таймер лабораторный

1

3

Шкаф медицинский одностворчатый

1

4

Компьютер

1

5

Принтер

1

6

Шкаф для документации

1

7

Шкаф для одежды

1

8

Медицинский стол

2

9

Стол, стулья


10

Аптечка первой медицинской помощи, включая препарат "Налоксон"

1

11

Тонометр

1

12

Телефонный аппарат

1

  Приложение 4 к Правилам
проведения мероприятий по
профилактике ВИЧ-инфекции

Оснащение дружественных кабинетов при организациях здравоохранения, осуществляющих деятельность в сфере профилактики ВИЧ-инфекции и неправительственных организациях

Дружественный кабинет (гинеколог+дерматовенеролог)


1

Компьютер

1

2

Принтер

1

3

Лампа люминесцентная для диагностики грибковых заболеваний (лампа Вуда)

1

4

Микроскоп биологический бинокулярный с иммерсией

1

5

Облучатель экранированный бактерицидный

2

6

Светильник медицинский однорефлекторный передвижной

1

7

Камера для хранения стерильного инструмента

1

8

Набор инструментов дерматовенеролога

2

9

Набор инструментов акушер-гинеколога

2

10

Кушетка медицинская

1

11

Стол медицинский врача

1

12

Стол медицинской сестры

1

13

Стул медицинский врача

1

14

Стул медицинской сестры

1

15

Стул пациента

2

16

Ширма медицинская

1

17

Шкаф медицинский для документации

1

18

Шкаф медицинский для одежды

1

19

Лента измерительная

1

20

Лоток почкообразный

1

21

Секундомер

1

22

Стакан для дезинфекционного раствора

1

23

Термометр медицинский

5

24

Тонометр

1

25

Фонендоскоп

1

6

Шпатель медицинский

20

27

Лампа-лупа

1

28

Весы медицинские с ростомером

1

29

Столик инструментальный передвижной

1

30

Кресло гинекологическое

1

31

Диатермокоагулятор

1

32

Малый хирургический набор

1


АИТВ инфекциясының профилактикасы жөніндегі іс-шараларды жүргізу қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 19 қазандағы № ҚР ДСМ-137/2020 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 21 қазанда № 21467 болып тіркелді.

      "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шілдедегі Кодексі 99-бабының 2-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

      1. Осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес АИТВ инфекциясының профилактикасы жөніндегі іс-шараларды жүргізу қағидалары бекітілсін.

      2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Медициналық көмекті ұйымдастыру департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

      1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

      2) осы бұйрықты ресми жариялағаннан кейін Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

      3) осы бұйрықты мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалғаны туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министріне жүктелсін.

      4. Осы бұйрық алғашқы ресми жариялаған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрі
А. Цой

  Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрі
2020 жылғы 19 қазаны
№ ҚР ДСМ-137/2020
Бұйрыққа қосымша

АИТВ инфекциясының профилактикасы жөніндегі іс-шараларды жүргізу қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы АИТВ инфекциясының профилактикасы жөніндегі іс-шараларды жүргізу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" 2020 жылғы 7 шілдедегі Қазақстан Республикасының Кодексі 99-бабының 2-тармағына сәйкес әзірленді және АИТВ инфекциясының профилактикасы жөніндегі профилактикалық іс-шараларды жүргізу тәртібін айқындайды.

      2. Қағидалар АИТВ инфекциясының профилактикасы саласында жұмыс істейтін мемлекеттік және мемлекеттік емес, оның ішінде үкіметтік емес ұйымдарға арналған.

      3. Халық пен халықтың негізгі топтары үшін профилактикалық іс-шаралар еріктілік, құпиялылық қағидаттарын сақтай отырып жүзеге асырылады.

      4. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

      1) АИТВ - адамның иммун тапшылығы вирусы;

      2) АИТВ инфекциясы - адамның иммун тапшылығы вирусынан туындаған, иммундық жүйенің ерекше зақымдануымен сипатталатын және жүре пайда болған иммун тапшылығы синдромы қалыптасқанға дейін оның баяу бұзылуына әкеп соғатын созылмалы инфекциялық ауру;

      3) аутрич жұмыс – "тең-теңімен" қағидаты бойынша, профилактикалық іс-шараларды іске асыру үшін сенім пункттері мен достық кабинеттеріне бармайтын халықтың түйінді топтарымен оларды жинау орындарында өзара іс - қимыл жасау әдісі бойынша жұмыс; сондай-ақ антиретровирустық терапияға (бұдан әрі - АРВ терапия) бейімділік, жыныстық серіктестерде АИТВ инфекциясының профилактикасы және басқа да қызметтер мәселелері бойынша АИТВ инфекциясымен өмір сүретін адамдармен жұмыс;

      4) аутрич жұмыскер – халықтың негізгі топтарына, АИТВ инфекциясымен өмір сүретін адамдарға немесе олардың жақын ортасына халықтың негізгі топтарына және АИТВ-мен өмір сүретін адамдар тобына кіруді жүзеге асыратын өкіл;

      5) әлеуметтік жұмыскер – арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсететін және (немесе) арнаулы әлеуметтік қызметтерге қажеттілікті бағалау мен айқындауды жүзеге асыратын, белгіленген талаптарға сәйкес келетін қажетті біліктілігі бар қызметкер;

      6) достық кабинеті – еріктілік және құпиялылық қағидаты бойынша тегін негізде АИТВ инфекциясын жұқтырғандарға және халықтың негізгі топтарына жыныстық жолмен берілетін инфекциялық аурулар кезінде профилактикалық және емдеу-диагностикалық көмек көрсетудің арнайы ұйымдастырылған пункті;

      7) жанасуға дейінгі профилактика – АИТВ инфекциясын жұқтырудың алдын алу үшін жұқтырмаған адамдарға қолданылатын антиретровирустық терапия;

      8) жанасудан кейінгі профилактика – ықтимал жұқтырғаннан кейін АИТВ инфекциясын жұқтыру қаупін азайту мақсатында қолданылатын антиретровирустық терапия;

      9) клиенттерді жеке есепке алудың мәліметтер базасы - халықтың негізгі топтарын және АИТВ инфекциясымен өмір сүретін адамдарды профилактикалық бағдарламалармен қамтуды мониторингілеуге және бағалауға арналған бағдарлама;

      10) секс жұмыскерлер – ақша немесе тауарларға алмастырып тұрақты немесе тұрақты емес негізде жыныстық қызмет көрсететін ересек әйелдер, ерлер және трансгендер адамдар (жасы 18 және одан жоғары);

      11) сенім пункті – халықтың негізгі топтарына анонимдік, еріктілік және құпиялылық қағидаты бойынша тегін негізде профилактикалық қызметтер көрсетілетін арнайы ұйымдастырылған пункт;

      12) халықтың негізгі топтары - өмір салтының ерекшеліктеріне байланысты АИТВ инфекциясын жұқтырудың жоғары қаупіне ұшыраған халық топтары;

      13) халықтың негізгі топтары арасында АИТВ инфекциясының таралуын эпидемиологиялық қадағалау - жұқтыру қаупі факторларын, АИТВ инфекциясының, вирустық гепатиттердің, мерездің таралуын зерделеуге арналған зерттеулер;

      14) шығыс материалдары – тегін таратуға арналған профилактикалық бағдарламаларда пайдаланылатын құралдар, оларға: бір рет қолданылатын шприцтер, спирттік майлықтар, презервативтер, лубрикант, налоксон, экспресс-тесттер, баспа ақпараттық-білім беру материалдары, АИТВ жұқтырудың жанасуға дейінгі және жанасудан кейінгі профилактикаға арналған антиретровирустық препараттар жатады.

2-тарау. АИТВ инфекциясының профилактикасы жөніндегі іс-шаралар

      5. АИТВ инфекциясы жөніндегі іс-шаралар:

      1) халық арасында, оның ішінде халықтың негізгі топтары арасында АИТВ инфекциясының таралуына эпидемиологиялық бақылау жүргізу;

      2) ақпараттық материалдар, әлеуметтік желілер және бұқаралық ақпарат құралдары арқылы халықтың әртүрлі топтарына АИТВ инфекциясы мәселелері бойынша ақпарат беру;

      3) АИТВ инфекциясының профилактикасы мәселелерін білім беру жүйесіне және жұмыс орындарына интеграциялау;

      4) халықтың негізгі топтарына сенім пункттерінде, достық кабинеттерінде емдік-профилактикалық қызметтерін ұсыну;

      5) мемлекеттік әлеуметтік гранттар мен мемлекеттік әлеуметтік тапсырыстарды үкіметтік емес ұйымдар арқылы орналастыру және іске асыру;

      6) донорлық пен трансплантаттаудың инфекциялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету, сондай-ақ халыққа тері қабаттары мен сілемейлі қабаттардың бүтіндігінің бұзылуына байланысты қызметтер көрсету кезінде;

      7) АИТВ инфекциясының анадан ұрыққа және балаға берілуінің алдын алу;

      8) жанасуға дейінгі және жанасудан кейінгі профилактиканы ұсыну;

      9) диагноз қойылған сәттен бастап АИТВ инфекциясының берілу қаупін азайту үшін антиретровирустық терапияны ұсыну арқылы жүзеге асырылады.

      6. Халық арасында, оның ішінде инъекциялық есірткіні тұтынатындар (бұдан әрі - ИЕТ), ерлермен жыныстық қатынасқа түсетіндер (бұдан әрі – ЕЖЕ), секс жұмыскерлері (бұдан әрі – СЖ) арасында АИТВ инфекциясының таралуын эпидемиологиялық қадағалауды АИТВ инфекциясының профилактикасы саласындағы қызметті жүзеге асыратын медициналық ұйымдар мынадай түрде:

      1) халықаралық ұсынымдарды қолдана отырып, ішінара биомінез-құлықтық зерттеулер әдісімен;

      2) "е-ШЭБ" шолғыншы эпидемиологиялық қадағалаудың электрондық жүйесін пайдалана отырып;

      3) АИТВ инфекциясының таралуын эпидемиологиялық қадағалаудың серологиялық кезеңінің сапасын бақылау үшін іріктеменің мөлшері мен зерттеу көлеміне сәйкес АИТВ-ға, мерезге, "С" вирустық гепатитіне антиденелерді және шығыс материалдарын айқындауға арналған тест-жүйелердің жеткілікті көлемін қамтамасыз ете отырып;

      4) әрбір ИЕТ, ЕЖЕ, СЖ қатысушысына 0,5 айлық есептік көрсеткіштен кем емес мөлшерде сыйақыны, ЕЖЕ және ИЕТ үшін - зерттеуге келтірілген әрбір адам үшін қосымша 0,5 айлық есептік көрсеткіш (3 адамнан артық емес) қамтамасыз ете отырып жүргізеді.

      7. АИТВ инфекциясы мәселелері бойынша хабардар етуді ақпараттық материалдар, әлеуметтік желілер және бұқаралық ақпарат құралдары арқылы бұқаралық ақпарат құралдары туралы заңнаманың талаптарына сәйкес АИТВ-инфекциясының профилактикасы саласында жұмыс істейтін мемлекеттік және мемлекеттік емес, оның ішінде үкіметтік емес ұйымдар:

      1) Жарнама туралы қолданыстағы заңнамаға сәйкес әлеуметтік жарнама ретінде; қазіргі заманғы ақпараттық интернет құралдары мен телекоммуникациялық БАҚ технологияларын пайдалана отырып. Сыртқы жарнаманы (баннерлер, билбордтар) және баспа ақпараттық материалдарды (плакаттар, үнпарақтар, буклеттер) қолдану арқылы;

      2) интеграцияланған коммуникациялар қағидатын қолдана отырып: PR (жұртшылықпен байланыс); теледидар, сыртқы, баспа жарнамасы - нысаналы аудиториямен тікелей байланысқа және тікелей жарнамаға бағытталған акцияларды ұштастыру арқылы;

      3) БАҚ-ты пайдалана отырып, ақпараттық науқандар өткізу жолымен, тұрақты негізде және жылына кемінде 1 рет;

      4) өткізудің негізгі бағыттары мен қағидаттарын ескере отырып жүзеге асырады.

      8. АИТВ инфекциясының профилактикасы мәселелерін білім беру жүйесіне және жұмыс орындарына интеграциялауды АИТВ инфекциясының профилактикасы саласында жұмыс істейтін мемлекеттік және мемлекеттік емес, оның ішінде үкіметтік емес ұйымдар жүзеге асырады және:

      1) білім беру жүйесінде: оқушылар мен студенттер үшін және мұғалімдер, педагогтар үшін біліктілікті арттыру институттарында орта, арнаулы орта және жоғары білім беру жүйесінің бағдарламасына міндетті сағаттар;

      2) жұмыс орындарында: өндірістегі қауіпсіздік пен денсаулықты қорғау бағдарламаларында әмбебап сақтық шараларын қолдану дағдылары, оның ішінде тұрақты негізде қауіпсіздік техникасы бойынша кіріспе нұсқаулық қосуды қарастырады.

      9. Халықтың негізгі топтарына медициналық және үкіметтік емес ұйымдарда орналасқан сенім пункттерінде, стационарлық сенім пункттерінде, жылжымалы сенім пункттерінде, достық кабинеттерінде емдік-профилактикалық қызметтерін ұсыну аутрич қызметкерлер мен әлеуметтік қызметкерлерді тарта отырып, АИТВ инфекциясының профилактикасы жөніндегі іс-шараларды жүргізуді қамтиды:

      1) Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес анонимдік және құпия негізде бірегей сәйкестендіру кодын беру мүмкіндігімен;

      2) Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес халықтың негізгі топтарының бір өкіліне шығыс материалдарын тегін ұсынумен (өтеусіз негізде медициналық бұйымдарды тарату: көлемі шағын "өлі" бір реттік шприцтер, спирттік майлықтар, презервативтер, лубрикант, налоксон);

      3) ақпараттық-білім беру компонентімен: АИТВ инфекциясы, вирустық гепатиттер, жыныстық жолмен берілетін инфекциялар (бұдан әрі - ЖЖБИ) мәселелері бойынша жұқтыру қаупін төмендететін мінез-құлық нысандарына, АИТВ инфекциясымен өмір сүретін адамдарды АРВ-терапия, АРВ-терапияға бейілділік қажеттілігі туралы хабардар етуге қатысты шағын сессиялар, әңгімелесулер немесе ақпараттық-білім беру материалдарын тарату (бұдан әрі – ақпараттық-білім беру компоненті);

      4) АИТВ инфекциясы, ЖЖБИ, вирустық гепатиттер мәселелері бойынша тестіге дейін және одан кейінгі консультация берумен;

      5) АИТВ-ға, ЖЖБИ-ге тексерумен;

      6) апиын агонистерімен алмастырушы терапияны қолдайтын жанасуға дейінгі және жанасудан кейінгі профилактиканы ұсынуға консультация берумен жүзеге асырылады.

      Халықтың негізгі топтарын тестілеумен қамту профилактикалық бағдарламалармен қамтудың кемінде 80%-ы болуы тиіс.

      Ақпараттық-білім беру компонентін, презервативтерді, шприцтерді таратуды қамтитын ИЕТ-тің профилактикалық қызметтерімен қамту бағалау санының кемінде 60% және одан да көп болуы тиіс.

      Ақпараттық-білім беру компонентін және презервативтерді таратуды қамтитын секс-жұмыскерлерді профилактикалық қызметтермен қамту бағалау санының кемінде 80% және одан да көп болуы тиіс.

      Ақпараттық-білім беру компонентін, презервативтерді, лубриканттарды таратуды қамтитын ЕЖЕ профилактикалық қызметтерімен қамту бағалау санының кемінде 20% және одан көп болуы тиіс.

      Халықтың негізгі топтары арасындағы жұмыс индикаторлары: профилактикалық бағдарламаларға жаңа адамдарды тұрақты тарта отырып, 1 аутрич қызметкерге жүктеме 70 және одан да көп адамды құрайды, АИТВ-инфекциясының болуына тестілеуден өткен адамдардың саны профилактикалық бағдарламаларға тартылғандардың кемінде 80%-ын құрайды.

      АИТВ-мен өмір сүретін адамдар арасындағы жұмыс индикаторлары: 1 аутрич қызметкерге 60 адамнан кем емес жүктеме және 1 әлеуметтік қызметкерге 30 адамнан кем емес жүктеме.

      10. Стационарлық сенім пункттерінің жұмыс кестесін олар орналасқан ұйымдар айқындайды, стационарлық сенім пункті Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес эпидемиологиялық жағдайды және жарақтандыруды ескере отырып, халықтың негізгі топтарының бағалау санына 500 және одан да көп адамға бір сенім пункті есебінен ашылады.

      11. Жылжымалы сенім пункттері кестеге және әзірленген маршрутқа сәйкес профилактикалық іс-шараларды өткізу мақсатында халықтың негізгі топтары шоғырланған орындарға тұрақты шығу үшін жабдықталған көлікті ұйымға кемінде 1 жылжымалы сенім пункті есебінен пайдаланады.

      12. Денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органның жанындағы медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасы жөніндегі біріккен комиссия мақұлдаған ЖЖБИ диагностикасы мен емдеудің клиникалық хаттамаларына сәйкес ЖЖБИ диагностикасы мен емі; "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шілдедегі Кодексі 7-бабының 31) тармақшасына және жарақтандырылуына сәйкес, Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекітетін нысан бойынша бастапқы медициналық құжаттаманы ресімдеу және жүргізу достық кабинеттерде жүзеге асырылады.

      13. Халықтың және АИТВ-инфекциясымен өмір сүретін адамдардың негізгі топтарын қамту мониторингі мен бағалауды клиенттерді жеке есепке алудың мәліметтер базасын жүргізу жолы арқылы және АИТВ инфекциясының профилактикасы саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының және үкіметтік емес ұйымдардың мамандары есептік және есептік құжаттаманың тиісті нысандарын жүргізу арқылы жүргізеді.

      14. Үкіметтік емес ұйымдар арқылы мемлекеттік әлеуметтік гранттар мен мемлекеттік әлеуметтік тапсырыстарды орналастыру және іске асыру Қазақстан Республикасындағы үкіметтік емес ұйымдардың қызметі мәселелері жөніндегі заңнамаға сәйкес жүргізіледі.

      15. Донорлық пен трансплантаттаудың инфекциялық қауіпсіздігін, сондай-ақ халыққа қызметтер көрсету кезінде тері қабаттары мен шырышты қабаттардың тұтастығының бұзылуына байланысты инфекциялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді:

      1) уәкілетті орган бекіткен нормативтік-құқықтық актілерге сәйкес қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдары;

      2) уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес жүзеге асырады.

      16. АИТВ инфекциясының анадан шаранаға және балаға берілуінің алдын алу денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган жанындағы медициналық қызметтердің сапасы жөніндегі біріккен комиссия мақұлдаған ересектер мен балалардағы АИТВ инфекциясын диагностикалау мен емдеудің клиникалық хаттамаларының ұсынымдарына сәйкес жүргізіледі.

      17. Жанасуға дейінгі және жанасудан кейінгі профилактика ұсыну денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган жанындағы медициналық қызметтердің сапасы жөніндегі біріккен комиссия мақұлдаған ересектер мен балалардағы АИТВ инфекциясын диагностикалау мен емдеудің клиникалық хаттамаларының ұсынымдарына сәйкес жүргізіледі. АИТВ-инфекциясының профилактикасы саласындағы қызметті жүзеге асыратын медициналық денсаулық сақтау ұйымдары ықтимал қажеттіліктерді негізге ала отырып, халық және халықтың негізгі топтары арасында жанасуға дейінгі және жанасудан кейінгі профилактика жүргізу үшін жедел тестілерді, антиретровирустық препараттарды уақтылы жоспарлайды және сатып алады.

      18. Диагноз қойылған сәттен бастап АИТВ инфекциясының берілу қаупін төмендету үшін антиретровирустық терапияны ұсыну аутрич қызметкерлері мен әлеуметтік қызметкерлердің қызметтерін тарта отырып, денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган жанындағы медициналық қызметтердің сапасы жөніндегі біріккен комиссия мақұлдаған ересектер мен балалардағы АИТВ инфекциясын диагностикалау мен емдеудің клиникалық хаттамаларының ұсынымдарына сәйкес жүргізіледі.

      19. АИТВ-ға жедел тестілеу сапасын сыртқы бақылауды АИТВ инфекциясының профилактикасы саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының мамандары АИТВ-ға жедел тестілерді пайдаланатын денсаулық сақтау ұйымдарында және үкіметтік емес ұйымдарда (жылына кемінде 50 қызмет) жылына бір рет жүргізеді.

  АИТВ инфекциясының
профилактикасы жөніндегі
іс-шараларды жүргізу
қағидаларына
1-қосымша

Бірегей сәйкестендіру коды

      Анонимділікті, құпиялылықты қамтамасыз ету, қайталану ықтималдығын және қалпына келтіру жеңілдігін барынша азайту мақсатында сенім пункті клиентінің бірегей сәйкестендіру коды (бұдан әрі - БСК) қолданылады.

      Бірегей сәйкестендіру коды ана атының алғашқы 2 әрпінен, әке атының алғашқы 2 әрпінен, жынысынан (1-еркек немесе 2-әйел) және туған жылының соңғы екі санынан жасалады. Ата-анасы немесе ата-анасының біреуі болмаған жағдайда клиенттің қалауы бойынша шартты есімдер қолданылады.

      Мысалы: анасы - Гүлнәр, әкесі - Ренат, ер адам, 1978 жылы туған, БСК-ГҮРЕ 178

Клиенттің анасының атының алғашқы 2 әрпі

Клиенттің әкесінің алғашқы 2 әрпі

Жынысы
Ер-1
Әйел-2

Клиенттің туған жылының соңғы екі саны

ГҮ

РЕ

1

78

  АИТВ инфекциясының
профилактикасы жөніндегі
іс-шараларды жүргізу
қағидаларына
2-қосымша

Халықтың негізгі топтарының және/немесе АИТВ инфекциясымен өмір сүретін адамдардың бір өкіліне шығыс материалдарын тегін ұсыну нормалары

Іс-шара

Жыл ішіндегі саны, кем емес

1

инъекциялық есірткіні пайдаланатын 1 адамға: әртүрлі көлемдегі шприцтер

200

2

инъекциялық есірткі пайдаланатын 1 адамға: презервативтер

50

3

инъекциялық есірткі қолданатын 1 адамға: спирттік майлықтар

1 шприцке 1 майлық есебінен

4

налоксон

профилактикалық бағдарламалармен қамтылған ИЕТ санынан 1% есебінен

5

1 секс жұмыскері үшін: презервативтер

200

6

еркекпен жыныстық қатынасқа түскен 1 еркекке, трансгендерге: презервативтер

150

7

еркекпен жыныстық қатынасқа түскен 1 еркекке, трансгендерге: лубриканттар

150

8

АИТВ-мен өмір сүретін 1 адамға: презервативтер

100

9

экспресс тестілер

профилактикалық бағдарламалармен қамтылғандар санынан халықтың негізгі топтарының 80%-ы үшін

  АИТВ инфекциясының
профилактикасы жөніндегі
іс-шараларды жүргізу
қағидаларына
3-қосымша

АИТВ инфекциясының профилактикасы саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының және үкіметтік емес ұйымдардың жанындағы сенім пункттерін жарақтандыру

Сенім пункті

саны

1

Бактерицидті экрандалған стационарлық сәулелендіргіш

1

2

Зертханалық таймер

1

3

Бір жаппалы медициналық шкаф

1

4

Компьютер

1

5

Принтер

1

6

Құжаттамаға арналған шкаф

1

7

Киімге арналған шкаф

1

8

Медициналық үстел

2

9

Үстел, орындықтар


10

"Налоксон" препаратын қоса алғанда, алғашқы медициналық көмек дәрі-дәрмек қорабы

1

11

Тонометр

1

12

Телефон аппараты

1

  АИТВ инфекциясының
профилактикасы жөніндегі
іс-шараларды жүргізу
қағидаларына
4-қосымша

АИТВ инфекциясының профилактикасы саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының және үкіметтік емес ұйымдардың жанындағы достық кабинеттерін жарақтандыру

Достық кабинеті (гинеколог+дерматовенеролог)


1

Компьютер

1

2

Принтер

1

3

Саңырауқұлақ ауруларын диагностикалауға арналған люминесцентті шам (Вуд шамы)

1

4

Иммерсиясы бар биологиялық бинокулярлық микроскоп

1

5

Экрандалған бактерицидті сәулелендіргіш

2

6

Жылжымалы бір рефлекторлық медициналық шам

1

7

Стерильді құралды сақтауға арналған камера

1

8

Дерматовенеролог құралдарының жинағы

2

9

Акушер-гинеколог құралдарының жинағы

2

10

Медициналық кушетка

1

11

Дәрігердің медициналық үстелі

1

12

Мейіргердің үстелі

1

13

Дәрігердің медициналық орындығы

1

14

Мейіргердің орындығы

1

15

Пациенттің орындығы

2

16

Медициналық керме

1

17

Құжаттамаға арналған медициналық шкаф

1

18

Киімге арналған медициналық шкаф

1

19

Өлшеу таспасы

1

20

Бүйрек тәрізді науа

1

21

Секундомер

1

22

Дезинфекциялық ерітіндіге арналған стақан

1

23

Медициналық термометр

5

24

Тонометр

1

25

Фонендоскоп

1

6

Медициналық қалақша

20

27

Шам-лупа

1

28

Бой өлшегіші бар медициналық таразылар

1

29

Жылжымалы аспаптық үстел

1

30

Гинекологиялық кресло

1

31

Диатермокоагулятор

1

32

Шағын хирургиялық жиынтық

1