Об организации и проведении мирных собраний

Решение маслихата Денисовского района Костанайской области от 28 августа 2020 года № 69. Зарегистрировано Департаментом юстиции Костанайской области 1 сентября 2020 года № 9422.

      В соответствии со статьей 8 Закона Республики Казахстан от 25 мая 2020 года "О порядке организации и проведения мирных собраний в Республике Казахстан" Денисовский районный маслихат РЕШИЛ:

      1. Определить:

      1) специализированные места для организации и проведения мирных собраний, согласно приложению 1 к настоящему решению;

      2) порядок использования специализированных мест для организации и проведения мирных собраний, нормы их предельной заполняемости, требования к материально-техническому и организационному обеспечению специализированных мест для организации и проведения мирных собраний, а также границы прилегающих территорий, в которых не допускается проведение пикетирования, согласно приложению 2 к настоящему решению.

      2. Признать утратившим силу решение маслихата "Об утверждении Правил о дополнительном регламентировании проведения собраний, митингов, шествий, пикетов и демонстраций" от 1 апреля 2016 года № 13 (опубликовано 26 мая 2016 года в информационно - правовой системе "Әділет", зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 6343).

      3. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Председатель внеочередной сессии Денисовского районного маслихата В. Захарчук
      Секретарь Денисовcкого районного маслихата А. Мурзабаев

  Приложение 1
к решению Денисовского
районного маслихата
от 28 августа 2020 года
№ 69

Специализированные места для организации и проведения мирных собраний

      Сноска. Приложение 1 с изменением, внесенным решением маслихата Денисовского района Костанайской области от 28.02.2024 № 17 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Специализированные места для организации и проведения мирных собраний

1

село Денисовка, стадион спортивного комплекса "Автомобилист" по улице Кавказская

2

село Денисовка, площадь по улице Ленина

Специализированный маршрут для проведения демонстраций, шествий

1

село Денисовка, от площади по улице Ленина до пересечения улиц Ленина и Красных Партизан - до пересечения улиц Красных Партизан и Амангельды - до пересечения улиц Амангельды и Чапаева - до площади по улице Ленина

  Приложение 2
к решению Денисовского
районного маслихата
от 28 августа 2020 года
№ 69

Порядок использования специализированных мест для организации и проведения мирных собраний, нормы их предельной заполняемости, требования к материально-техническому и организационному обеспечению специализированных мест для организации и проведения мирных собраний, а также границы прилегающих территорий, в которых не допускается проведение пикетирования

1. Общие положения

      1. Настоящий порядок использования специализированных мест для организации и проведения мирных собраний, нормы их предельной заполняемости, требования к материально-техническому и организационному обеспечению специализированных мест для организации и проведения мирных собраний, а также границы прилегающих территорий, в которых не допускается проведение пикетирования (далее – порядок) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан от 25 мая 2020 года "О порядке организации и проведения мирных собраний в Республике Казахстан" (далее – Закон) в целях реализации установленного Конституцией Республики Казахстан права граждан Республики Казахстан собираться мирно и без оружия, проводить собрания, митинги и демонстрации, шествия и пикетирование.

      2. В настоящем порядке используются следующие понятия:

      1) мирное собрание – публичное мероприятие, являющееся по своему характеру мирным, ненасильственным и невооруженным, не создающим угрозу интересам государственной безопасности, общественного порядка, охраны здоровья, защиты нравственности населения, прав и свобод других лиц, проводимое в форме собрания, митинга и демонстрации, шествия и пикетирования гражданами Республики Казахстан;

      2) участник мирного собрания – гражданин Республики Казахстан, который принимает добровольное участие в мирном собрании;

      3) специализированное место для организации и проведения мирных собраний (далее – специализированное место) – место общего пользования или маршрут следования, определенные местным представительным органом района для проведения мирных собраний;

      4) организатор мирного собрания – совершеннолетний гражданин или группа совершеннолетних граждан Республики Казахстан, или юридическое лицо, зарегистрированное в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, выступающие инициаторами проведения мирного собрания, организующие его проведение и осуществляющие руководство ходом мирного собрания и его участниками;

      5) местный исполнительный орган – коллегиальный исполнительный орган, возглавляемый акимом района, осуществляющий в пределах своей компетенции местное государственное управление и самоуправление на соответствующей территории;

      6) прилегающая территория – территория (в границах 5 метров по периметру), непосредственно примыкающая к границам здания, сооружения, ограждения, строительной площадки, к объектам торговли, рекламы и иным объектам, находящимся в собственности, владении, аренде, на балансе у юридических или физических лиц.

2. Порядок использования специализированных мест

      3. Организация и проведение мирных собраний основываются на принципах ненасильственного характера, законности, обеспечения государственной безопасности, общественного порядка, охраны здоровья, защиты прав и свобод других лиц, добровольности участия, презумпции в пользу проведения мирных собраний и ответственности сторон.

      4. Мирные собрания проводятся в специализированных местах. Не допускается проведение мирных собраний в иных местах, за исключением пикетирования.

      5. Специализированные места используются с соблюдением санитарных норм и правил пожарной безопасности. Допускается проведение мирных собраний в случае отсутствия информации о проведении в специализированных местах других запланированных официальных, культурных, зрелищных культурно-массовых, физкультурно-оздоровительных, спортивных и иных мероприятий, осуществлении строительно-монтажных работ.

      6. При проведении мирных собраний организаторам и участникам необходимо соблюдать общественный порядок. Организаторам мирных собраний, в целях обеспечения государственной безопасности, общественного порядка, охраны здоровья, защиты прав и свобод других лиц, необходимо проводить разъяснительную работу с участниками мирных собраний.

      7. Правоохранительным органам, при проведении мирных собраний необходимо принимать все меры, направленные на обеспечение государственной безопасности, общественного порядка, охраны здоровья, защиты прав и свобод других лиц, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

      8. Государственным органам и (или) организациям необходимо оказывать содействие в пределах компетенции организаторам мирных собраний в предоставлении медицинской и иной необходимой помощи во время проведения мирных собраний.

      9. Организатору и участникам мирных собраний при проведении мирных собраний необходимо соблюдать требования статей 5, 6 Закона.

      10. Журналистам (представителям средств массовой информации) не допускается во время проведения мирных собраний препятствование законным действиям организатора и участников мирных собраний, а также сотрудников государственных органов, организаций и совершений действий, которые создают помехи для бесперебойного функционирования транспорта, объектов инфраструктуры, сохранности имущества, а также препятствуют свободному передвижению граждан, не участвующих в мирных собраниях.

      11. В случае, если на проведение мирного собрания в одном и том же месте и (или) по одному и тому же маршруту следования либо в одно и то же время одновременно претендует несколько организаторов мирных собраний, очередность использования указанного места определяется местным исполнительным органом исходя из времени получения им соответствующего уведомления или заявления от организатора мирных собраний.

      12. Не допускается проведение двух и более пикетов в одном и том же месте в одно и то же время у одного и того же объекта, за исключением специализированных мест. Продолжительность пикетирования не должна превышать двух часов в день в одном и том же месте у одного и того же объекта, за исключением специализированных мест.

      13. Мирные собрания не могут начинаться ранее 9 часов и заканчиваться позднее 20 часов по местному времени в день проведения мирных собраний.

      14. Мирные собрания прекращаются и (или) приостанавливаются по требованию местного исполнительного органа в случаях, предусмотренных статьями 17 и 18 Закона.

3. Нормы предельной заполняемости специализированных мест

      15. Определить следующие нормы предельной заполняемости специализированных мест:

      1) село Денисовка, стадион спортивного комплекса "Автомобилист" по улице Кавказская - предельная численность лиц, принимающих участие в собрании, митинге, не более 80 человек;

      2) село Денисовка, площадь по улице Ленина - предельная численность лиц, принимающих участие в собрании, митинге, не более 40 человек.

      Сноска. Пункт 15 с изменением, внесенным решением маслихата Денисовского района Костанайской области от 28.12.2020 № 98 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      16. Определить норму предельной заполняемости специализированного маршрута для проведения демонстраций, шествий не более 40 человек.

      17. Минимальное допустимое расстояние между лицами, принимающими участие в мирном собрании, кроме пикетирования, составляет не менее двух метров, в целях сохранения социальной дистанции.

      18. Минимальное допустимое расстояние между лицами, осуществляющими пикетирование, составляет не менее 100 метров.

      Сноска. Пункт 18 – в редакции решения маслихата Денисовского района Костанайской области от 28.02.2024 № 17 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. Требования к материально-техническому и организационному обеспечению специализированных мест

      19. Материально-техническое и организационное обеспечение проведения мирных собраний, осуществляется их организатором и участниками за счет собственных средств, а также за счет средств и имущества, собранных и (или) переданных для проведения данных мирных собраний, если Законом и иными законами Республики Казахстан не установлено иное.

5. Границы прилегающих территорий, в которых не допускается проведение пикетирования

      20. Не допускается проведение пикетирования на расстоянии 800 метров от границ прилегающих территорий следующих объектов:

      1) места массовых захоронений;

      2) объекты железнодорожного, водного, воздушного и автомобильного транспорта и прилегающих к ним территорий;

      3) территории, прилегающие к организациям, обеспечивающим обороноспособность, безопасность района и жизнедеятельность населения;

      4) территории, прилегающие к опасным производственным объектам и иным объектам, эксплуатация которых требует соблюдения специальных правил техники безопасности;

      5) магистральные железнодорожные сети, магистральные трубопроводы, национальная электрическая сеть, магистральные линии связи и прилегающие к ним территории.

      Сноска. Пункт 20 – в редакции решения маслихата Денисовского района Костанайской области от 28.02.2024 № 17 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру және өткізу туралы

Қостанай облысы Денисов ауданы мәслихатының 2020 жылғы 28 тамыздағы № 69 шешімі. Қостанай облысының Әділет департаментінде 2020 жылғы 1 қыркүйекте № 9422 болып тіркелді.

      "Қазақстан Республикасында бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру және өткізу тәртібі туралы" 2020 жылғы 25 мамырдағы Қазақстан Республикасы Заңының 8-бабына сәйкес Денисов аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

      1. Мыналар:

      1) бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру және өткізу үшін арнайы орындар осы шешімнің 1-қосымшасына сәйкес;

      2) бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру және өткізу үшін арнайы орындарды пайдалану тәртібі, олардың шекті толу нормалары, бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру және өткізу үшін арнайы орындарды материалдық-техникалық және ұйымдастырушылық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар, сондай-ақ пикеттеуді өткізуге жол берілмейтін іргелес аумақтардың шекаралары осы шешімнің 2-қосымшасына сәйкес айқындалсын.

      2. Мәслихаттың "Жиналыстар, митингiлер, шерулер, пикеттер және демонстрациялар өткiзуді қосымша реттеу туралы қағидаларын бекіту туралы" 2016 жылғы 1 сәуірдегі № 13 шешімінің (2016 жылғы 26 мамырда "Әділет" ақпараттық - құқықтық жүйесінде жарияланған, Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6343 болып тіркелген) күші жойылды деп танылсын.

      3. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Денисов аудандық мәслихатының кезектен тыс сессиясының төрағасы В. Захарчук
      Денисов аудандық мәслихатының хатшысы А. Мурзабаев

  Денисов аудандық
мәслихатының
2020 жылғы 28 тамыздағы
№ 69 шешіміне
1-қосымша

Бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру және өткізу үшін арнайы орындар

      Ескерту. 1-қосымшаға өзгеріс енгізілді - Қостанай облысы Денисов ауданы мәслихатының 28.02.2024 № 17 шешімімен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Бейбіт жиналыстарды ұйымдастыруға және өткізуге арналған мамандандырылған орындар

1

Денисовка ауылы Кавказская көшесіндегі "Автомобилист" спорт кешенінің стадионы

2

Денисовка ауылы Ленин көшесіндегі алаң

Демонстрациялар, шерулер өткізу үшін арнайы маршрут

1

Денисовка ауылы Ленин көшесіндегі алаңнан Ленин және Красных Партизан көшелерінің қиылысына дейін – Красных Партизан және Амангелді көшелерінің қиылысына дейін – Амангелді және Чапаев көшелерінің қиылысына дейін – Ленин көшесіндегі алаңға дейін

  Денисов аудандық
мәслихатының
2020 жылғы 28 тамыздағы
№ 69 шешіміне
2-қосымша

Бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру және өткізу үшін арнайы орындарды пайдалану тәртібі, олардың шекті толу нормалары, бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру және өткізу үшін арнайы орындарды материалдық-техникалық және ұйымдастырушылық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар, сондай-ақ пикеттеуді өткізуге жол берілмейтін іргелес аумақтардың шекаралары

1. Жалпы ережелер

      1. Осы бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру және өткізу үшін арнайы орындарды пайдалану тәртібі, олардың шекті толу нормалары, бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру және өткізу үшін арнайы орындарды материалдық-техникалық және ұйымдастырушылық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар, сондай-ақ пикеттеуді өткізуге жол берілмейтін іргелес аумақтардың шекаралары (бұдан әрі – тәртіп) Қазақстан Республикасының Конституциясында белгіленген Қазақстан Республикасы азаматтарының бейбіт және қарусыз жиналып, жиналыстар, митингілер мен демонстрациялар, шерулер мен пикеттеу өткізу құқығын іске асыру мақсатында "Қазақстан Республикасында бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру және өткізу тәртібі туралы" 2020 жылғы 25 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі - Заң) сәйкес әзірленді.

      2. Осы тәртіпте мынадай ұғымдар пайдаланылады:

      1) бейбіт жиналыс – сипатына қарай бейбіт, күш қолданылмайтын және қаруланбайтын, мемлекеттік қауіпсіздік, қоғамдық тәртіп, денсаулық сақтау, халықтың имандылығын, басқа адамдардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау мүдделеріне қатер төндірмейтін болып табылатын, Қазақстан Республикасының азаматтары жиналыс, митинг пен демонстрация, шеру мен пикеттеу нысанында өткізетін жария іс-шара;

      2) бейбіт жиналысқа қатысушы – бейбіт жиналысқа өз еркімен қатысатын Қазақстан Республикасының азаматы;

      3) бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру және өткізу үшін арнайы орын (бұдан әрі - арнайы орын) – ауданның жергілікті өкілді органы бейбіт жиналыстар өткізу үшін айқындаған жалпыға ортақ пайдаланылатын орын немесе жүру маршруты;

      4) бейбіт жиналысты ұйымдастырушы – бейбіт жиналыс өткізуге бастамашы болатын, оны өткізуді ұйымдастыратын және бейбіт жиналыс барысы мен оған қатысушыларға басшылықты жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының кәмелетке толған азаматы немесе кәмелетке толған азаматтарының тобы немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тіркелген заңды тұлға;

      5) жергілікті атқарушы орган – ауданның әкімі басқаратын, өз құзыреті шегінде тиісті аумақта жергілікті мемлекеттік басқаруды және өзін-өзі басқаруды жүзеге асыратын алқалы атқарушы орган;

      6) іргелес аумақ – ғимараттар, құрылыстар, қоршаулар, құрылыс алаңшаларының, сауда, жарнама объектілеріне және заңды немесе жеке тұлғалардың балансындағы, меншігіндегі, иелігіндегі, жалға алуындағы басқа объектілер шекараларына тікелей (периметрі бойынша 5 метр шекарадағы) жанасып жатқан аумақ.

2. Арнайы орындарды пайдалану тәртібі

      3. Бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру және өткізу күш қолданылмайтын сипат, заңдылық, мемлекеттік қауіпсіздікті, қоғамдық тәртіпті, денсаулық сақтауды, басқа адамдардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауды қамтамасыз ету, қатысу еріктілігі, бейбіт жиналыстар өткізу пайдасына презумпция, тараптар жауаптылығы қағидаттарына негізделеді.

      4. Бейбіт жиналыстар арнайы орындарда өткізіледі. Пикеттеуді қоспағанда, өзге орындарда бейбіт жиналыстарды өткізуге жол берілмейді.

      5. Арнайы орындар санитариялық нормалар мен өрт қауіпсіздігі қағидаларын сақтай отырып пайдаланылады. Арнайы орындарда жоспарланған басқа да ресми, мәдени, ойын-сауық мәдени-бұқаралық, дене шынықтыру-сауықтыру, спорттық және өзге де іс-шараларды өткізу, құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүзеге асыру туралы ақпарат болмаған жағдайда, бейбіт жиналыстарды өткізуге жол беріледі.

      6. Бейбіт жиналыстар өткізу кезінде ұйымдастырушылар мен қатысушылар қоғамдық тәртіпті сақтауы қажет. Бейбіт жиналыстарды ұйымдастырушылар мемлекеттік қауіпсіздікті, қоғамдық тәртіпті, денсаулықты сақтауды, басқа адамдардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауды қамтамасыз ету мақсатында бейбіт жиналыстарға қатысушылармен түсіндіру жұмысын жүргізуі қажет.

      7. Құқық қорғау органдары бейбіт жиналыстарды өткізу кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген мемлекеттік қауіпсіздікті, қоғамдық тәртіпті, денсаулық сақтауды, басқа адамдардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауды қамтамасыз етуге бағытталған барлық шараларды қабылдауы қажет.

      8. Бейбіт жиналыстарды өткізу кезінде мемлекеттік органдардың және (немесе) ұйымдардың бейбіт жиналыстарды ұйымдастырушыларға медициналық және өзге де қажетті көмек беру құзыреті шегінде жәрдем көрсетуі қажет.

      9. Бейбіт жиналыстарды өткізу кезінде бейбіт жиналыстарды ұйымдастырушы мен қатысушылар Заңның 5, 6-баптарының талаптарын сақтауы қажет.

      10. Журналистерге (бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдеріне) бейбіт жиналыстар өткізілу кезінде бейбіт жиналыстарды ұйымдастырушы мен қатысушылардың, сондай-ақ мемлекеттік органдар, ұйымдар қызметкерлерінің заңды әрекеттеріне және көліктің, инфрақұрылым объектілерінің іркіліссіз жұмыс істеуі, мүліктің сақталуы үшін бөгет жасайтын, сондай-ақ бейбіт жиналыстарға қатыспайтын азаматтардың еркін жүріп-тұруына кедергі келтіретін әрекеттер жасауына жол берілмейді.

      11. Дәл сол бір жерде және (немесе) дәл сол бір жүру маршруты бойынша не дәл сол бір уақытта бейбіт жиналыс өткізуге бір мезгілде бірнеше бейбіт жиналыстарды ұйымдастырушы үміткер болған жағдайда, көрсетілген орынды пайдалану кезектілігін жергілікті атқарушы орган бейбіт жиналыстарды ұйымдастырушыдан тиісті хабарламаны немесе өтінішті алған уақытын негізге ала отырып айқындайды.

      12. Арнайы орындарды қоспағанда, дәл сол бір жерде дәл сол бір уақытта дәл сол бір объектіде екі және одан көп пикет өткізуге жол берілмейді. Пикеттеу ұзақтығы, арнайы орындарды қоспағанда, дәл сол бір жерде дәл сол бір объектіде күніне екі сағаттан аспауға тиіс.

      13. Бейбіт жиналыстарды бейбіт жиналыстар өткізілетін күні жергілікті уақыт бойынша сағат 9-дан ерте бастауға және сағат 20-дан кеш аяқтауға болмайды.

      14. Заңның 17 және 18-баптарында көзделген жағдайларда жергілікті атқарушы органның талап етуі бойынша бейбіт жиналыстар тоқтатылады және (немесе) тоқтатыла тұрады.

3. Арнайы орындардың шекті толу нормалары

      15. Арнайы орындардың мынадай шекті толу нормалары айқындалсын:

      1) Денисовка ауылы Кавказская көшесіндегі "Автомобилист" спорт кешенінің стадионы – жиналысқа, митингке қатысатын адамдардың шекті саны 80 адамнан аспайды;

      2) Денисовка ауылы Ленин көшесіндегі алаң – жиналысқа, митингке қатысатын адамдардың шекті саны 40 адамнан аспайды.

      Ескерту. 15-тармаққа орыс тілінде өзгеріс енгізілді, қазақ тіліндегі мәтіне өзгермейді – Қостанай облысы Денисов ауданы мәслихатының 28.12.2020 № 98 шешімімен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      16. Демонстрациялар, шерулер өткізу үшін арнайы маршруттың шекті толу нормасы айқындалсын, 40 адамнан аспайды.

      17. Әлеуметтік қашықтықты сақтау мақсатында, пикеттеуден басқа, бейбіт жиналысқа қатысатын адамдардың арасындағы ең аз жол берілетін қашықтық кемінде екі метрді құрайды.

      18. Пикеттеуді жүзеге асыратын адамдар арасындағы ең аз рұқсат етілген қашықтық кемінде 100 метрді құрайды.

      Ескерту. 18-тармақ жаңа редакцияда - Қостанай облысы Денисов ауданы мәслихатының 28.02.2024 № 17 шешімімен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

4. Арнайы орындарды материалдық-техникалық және ұйымдастырушылық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар

      19. Бейбіт жиналыстар өткізуді материалдық-техникалық және ұйымдастырушылық қамтамасыз етуді оларды ұйымдастырушы мен қатысушылар өз қаражаты есебінен, сондай-ақ осы бейбіт жиналыстарды өткізу үшін жиналған және (немесе) берілген қаражат пен мүлік есебінен, егер Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында өзгеше белгіленбесе, жүзеге асырады.

5. Пикеттеуді өткізуге жол берілмейтін іргелес аумақтардың шекаралары

      20. Мынадай объектілердің іргелес аумақтарының шекараларынан 800 метр қашықтықта пикет өткізуге жол берілмейді:

      1) жаппай жерлеу орындары;

      2) теміржол, су, әуе және автомобиль көлігі объектілері және оларға іргелес аумақтар;

      3) ауданның қорғаныс қабілетін, қауіпсіздігін және халықтың тыныс-тіршілігін қамтамасыз ететін ұйымдарға іргелес аумақтар;

      4) пайдалану қауіпсіздік техникасының арнайы қағидаларын сақтауды талап ететін қауіпті өндірістік объектілерге және өзге де объектілерге іргелес аумақтар;

      5) магистральдық темір жол желілері, магистральдық құбырлар, ұлттық электр желісі, магистральдық байланыс желілері және оларға іргелес аумақтар.

      Ескерту. 20-тармақ жаңа редакцияда - Қостанай облысы Денисов ауданы мәслихатының 28.02.2024 № 17 шешімімен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).