Об утверждении методики расчета лимитов накопления отходов и лимитов захоронения отходов

Приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 22 июня 2021 года № 206. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 1 июля 2021 года № 23235

Примечание ИЗПИ!
Вводится в действие с 01.07.2021.

В соответствии с пунктом 7 статьи 41 Экологического кодекса Республики Казахстан, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемую Методику расчета лимитов накопления отходов и лимитов захоронения отходов.

2. Комитету экологического регулирования и контроля Министерства экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие с 1 июля 2021 года и подлежит официальному опубликованию.

Министр экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан

М. Мирзагалиев

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство сельского хозяйства
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство здравоохранения
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство индустрии и инфраструктурного
развития Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство финансов
Республики Казахстан
"СОГЛАСОВАНО"
Министерство культуры и спорта
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство торговли и интеграции
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство по чрезвычайным ситуациям
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство национальной
экономики Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство цифрового развития,
инноваций и аэрокосмической
промышленности Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство внутренних дел
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство энергетики
Республики Казахстан

Утверждена приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 22 июня 2021 года № 206

Методика расчета лимитов накопления отходов и лимитов захоронения отходов

Глава 1. Общие положения

1. Настоящая Методика расчета лимитов накопления отходов и лимитов захоронения отходов (далее – Методика) разработана в соответствии с пунктом 7 статьи 41 Экологического Кодекса Республики Казахстан (далее – Кодекс) определяет алгоритм действий расчета лимитов накопления отходов и лимитов захоронения отходов.

2. Лимиты накопления и лимиты захоронения отходов устанавливаются в целях обеспечения охраны окружающей среды и благоприятных условий для жизни и (или) здоровья человека, уменьшения количества подлежащих захоронению отходов и стимулирования их подготовки к повторному использованию, переработки и утилизации.

3. Лимиты накопления отходов устанавливаются для каждого конкретного места накопления отходов, входящего в состав объектов I и II категорий, в виде предельного количества (массы) отходов по их видам, разрешенных для складирования в соответствующем месте накопления.

Места накопления отходов предназначены для:

1) временного складирования отходов на месте образования на срок не более шести месяцев до даты их сбора (передачи специализированным организациям) или самостоятельного вывоза на объект, где данные отходы будут подвергнуты операциям по восстановлению или удалению;

2) временного складирования неопасных отходов в процессе их сбора (в контейнерах, на перевалочных и сортировочных станциях), за исключением вышедших из эксплуатации транспортных средств и (или) самоходной сельскохозяйственной техники, на срок не более трех месяцев до даты их вывоза на объект, где данные отходы будут подвергнуты операциям по восстановлению или удалению;

3) временного складирования отходов на объекте, где данные отходы будут подвергнуты операциям по удалению или восстановлению, на срок не более шести месяцев до направления их на восстановление или удаление.

Для вышедших из эксплуатации транспортных средств и (или) самоходной сельскохозяйственной техники срок временного складирования в процессе их сбора не должен превышать шесть месяцев.

4) временного складирования отходов горнодобывающих и горноперерабатывающих производств, в том числе отходов металлургического и химико-металлургического производств, на месте их образования на срок не более двенадцати месяцев до даты их направления на восстановление или удаление.

4. Лимиты накопления отходов и лимиты захоронения отходов обосновываются операторами объектов I и II категорий в программе управления отходами при получении экологического разрешения и устанавливаются в соответствующем экологическом разрешении. Накопление отходов разрешается только в специально установленных и оборудованных в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан местах (на площадках, в складах, хранилищах, контейнерах и иных объектах хранения).

5. Лимиты захоронения отходов устанавливаются для каждого конкретного полигона отходов, входящего в состав объектов I и II категорий, в виде предельного количества (массы) отходов по их видам, разрешенных для захоронения на соответствующем полигоне.

6. Лимит захоронения отходов устанавливается на каждый календарный год в соответствии с производственной мощностью соответствующего полигона.

7. Лимиты накопления отходов и лимиты захоронения отходов не устанавливаются для объектов III и IV категорий и не подлежат экологическому нормированию в соответствии с пунктом 8 статьи 41 Кодекса.

8. Лимиты накопления отходов и лимиты захоронения отходов пересматриваются не реже одного раза в десять лет, в составе заявки для получения экологического разрешения на воздействие.

9. Причинами пересмотра ранее установленных лимитов накопления отходов и лимиты захоронения отходов до истечения срока их действия по инициативе оператора являются:

1) изменение применяемых технологий, требующих изменения экологических условий, указанных в действующем экологическом разрешении;

2) переоформление экологического разрешения в соответствии со статьей 108 Кодекса;

3) Пересмотр лимитов накопления и лимитов захоронения отходов в комплексном экологическом разрешении проводится в соответствии со статьей 118 Кодекса.

10. На водосборных площадях подземных водных объектов, которые используются или могут быть использованы для питьевого и хозяйственно-питьевого водоснабжения, не допускаются захоронение отходов, размещение кладбищ, скотомогильников (биотермических ям) и других объектов, оказывающих негативное воздействие на состояние подземных вод.

11. Лимиты накопления отходов и лимиты захоронения отходов приведены по форме согласно приложению 1 к настоящей Методике.

Глава 2. Порядок расчета лимитов захоронения отходов

12. Лимиты захоронения отходов рассчитываются с учетом данных о состоянии компонентов окружающей среды (атмосферного воздуха, поверхностных и подземных вод, почвенного покрова) в области воздействия, полученных по результатам проводимого производственного экологического контроля.

13. Лимит захоронения данного вида отходов определяется ежегодно в тоннах по формуле:

М_норм = 1/3 · М_обр • (К_в + К_п + К_а) • К_р,

где М_норм - лимит захоронения данного вида отходов, т/год;

М_обр - объем образования данного вида отхода, т/год.

К_в, К_п, К_а, К_р - понижающие, безразмерные коэффициенты учета степени миграции загрязняющих веществ в подземные воды, на почвы прилегающих территорий, эолового рассеяния, рациональности рекультивации.

14. Понижающие коэффициенты, учитывающие миграцию загрязняющих веществ (далее – ЗВ) из заскладированных отходов в подземные воды (Кв), степень переноса ЗВ из заскладированных отходов на почвы прилегающих территорий (Кп) и степень эолового рассеяния ЗВ в атмосфере путем выноса дисперсий из мест захоронения в виде пыли (Ка), рассчитываются с учетом экспоненциального характера зависимости "доза-эффект" по формулам:

где dв, dп, dа – показатели уровня загрязнения, соответственно, подземных вод, почв и атмосферного воздуха химическими элементами и соединениями, присутствующими в отходах, определяемые по формулам:

где ai - коэффициент изоэффективности для i-го загрязняющего вещества равен:

для ЗВ первого класса опасности – 1,0;

для ЗВ второго класса опасности – 0,5;

для ЗВ третьего класса опасности – 0,3;

для ЗВ четвертого класса опасности - 0,25.

diв, diп, dia - уровень загрязнения i–ым загрязняющим веществом, рассчитанный по результатам опробования в пределах области воздействия объекта захоронения отходов соответственно подземных вод, почв и атмосферного воздуха;

n - число загрязняющих веществ (определяется ассоциацией загрязняющих веществ, установленной для изучаемого объекта захоронения отходов).

Уровень загрязнения соответствующего компонента среды определяется по формулам:

где Сiв, Сiп, и Сiа - усредненное значение концентрации i–го ЗВ, соответственно в воде (мг/дм3), почве (мг/кг) и атмосферном воздухе, мг/дм3;

ЭНК – экологический норматив качества.

Согласно пункту 1 статьи 418 Кодекса, до утверждения экологических нормативов качества при регулировании соответствующих отношений, применяются гигиенические нормативы, утвержденные государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области здравоохранения.

ПДКiв, ПДКiп и ПДКiа – предельно допустимая концентрация i-го ЗВ соответственно в воде (мг/дм³), почве (мг/кг) и атмосферном воздухе, мг/м³.

Усредненное значение концентрации ЗВ в соответствующем компоненте окружающей среды рассчитывается по формулам:

где m - общее число точек отбора проб воды для определения в них содержания ЗВ;

k - общее число точек отбора проб почвы на содержание ЗВ;

r - общее число точек отбора проб воздуха на содержание ЗВ;

Сjiв, Сjiп, Сjiа - концентрация i-го ЗВ в j -ой точке отбора проб соответственно воды (мг/дм3), почвы (мг/кг) и воздуха (мг/м3).

15. Данные о состоянии компонентов окружающей среды (атмосферного воздуха, поверхностных и подземных вод, почвенного покрова) в районе расположения объекта захоронения отходов (в пределах области воздействия), приводятся по результатам проводимого производственного экологического контроля.

Суммарный показатель загрязнения компонента окружающей среды (Зс) определяется как сумма коэффициентов концентрации отдельных ЗВ (Ккi) по формуле:

где Зс - суммарный показатель загрязнения компонента окружающей среды;

Ккi - коэффициент концентрации i-го загрязняющего вещества;

i - порядковый номер загрязняющего вещества;

n - число загрязняющих веществ, определяемых в компоненте окружающей среды.

Коэффициент концентрации отдельного ЗВ определяется по формуле:

Ккi = Сi/ПДКi

где Сi – концентрация 3В в компоненте окружающей среды, мг/дм³ для воды); мг/кг (для почв) и мг/м³ (для атмосферного воздуха);

ПДКi – предельно допустимая концентрация 3В в компоненте окружающей среды, мг/дм3, мг/кг; мг/м³.

Экологическое состояние окружающей среды приведены по форме согласно приложению 2 к настоящей Методике.

В соответствии с состоянием окружающей среды принимается соответствующее решение о возможности складирования отходов производства в данный объект захоронения. При этом предусматривается следующая градация нагрузок на экосистему:

1) допустимая – техногенная нагрузка, при которой сохраняется структура и функционирование экосистемы с незначительными (обратимыми) изменениями;

2) опасная – нагрузка, при которой еще сохраняется структура, но уже наблюдается нарушение функционирования экосистемы с возрастающим числом обратимых изменений;

3) критическая – при которой в компонентах окружающей среды происходит существенное накопление изменений, приводящих к значительному отрицательному изменению состояния и структуры экосистемы;

4) катастрофическая – нагрузка, приводящая к выпадению отдельных звеньев экосистемы, вплоть до полного их разрушения (деструкции).

В случае если нагрузка на состояние окружающей среды определена как критическая или катастрофическая, то захоронение отходов не допускается.

16. Коэффициент учета рекультивации находится как отношение фактической и плановой площадей рекультивации породного отвала на год, предшествующий нормируемому, по формуле:

где Рп, Рф – запланированная на год, предшествующий нормируемому, площадь рекультивации места захоронения, и фактическая площадь, подвергшаяся рекультивации.

17. Если величина коэффициента учета рекультивации (Кр), выходит за границы интервала от 0,5 до 1,0, то при расчетах Мнорм им придают значение ближайшей границы указанного интервала.

	Приложение 1 к Методике расчета лимитов накопления отходов и лимитов захоронения отходов
	Форма

Лимиты накопления отходов
на ______ год

Наименование отходов	Объем накопленных отходов на существующее положение, тонн/год	Лимит накопления, тонн/год
1	2	3
Всего
в том числе отходов производства
отходов потребления
Опасные отходы
перечень отходов
Не опасные отходы
перечень отходов
Зеркальные
перечень отходов

Примечания:

В графе 1 указывается наименование отходов в соответствии с опасными свойствами отходов.

В графе 2 указывается объем накопленных отходов на существующее положение (на момент установления)

В графе 3 указывается лимит объема отходов накопления

Лимиты захоронения отходов
на _______ год

Наименование отходов	Объем захороненных отходов на существующее положение, тонн/год	Образование, тонн/год	Лимит захоронения, тонн/год	Повторное использование, переработка, тонн/год	Передача сторонним организациям, тонн/год
1		2	3	4	5
Всего
в том числе отходов производства
отходов потребления
Опасные отходы
перечень отходов
Не опасные отходы
перечень отходов
Зеркальные
перечень отходов

Примечания:

В графе 1 указывается наименование отходов в соответствии с опасными свойствами отходов

В графе 2 указывается объемы образования отходов

В графе 3 указывается лимит на захоронение отходов

В графе 4,5 указывается объем отходов для передачи сторонним организациям на переработку, утилизацию, уничтожение, удаление, захоронение, повторное использование.

	Приложение 2 к Методике расчета лимитов накопления отходов и лимитов захоронения отходов
	Форма

Экологическое состояние окружающей среды

Наименование параметров	Экологическое состояние окружающей среды
	допустимое (относительно удовлетворительное)	опасное	критическое (чрезвычайное)	катастрофическое (бедственное)
1	2	3	4	5
1. Водные ресурсы
1. Превышение ПДК, раз:
для ЗВ 1-2 классов опасности	1	1-5	5-10	более 10
для ЗВ 3-4 классов опасности	1	1-50	50-100	более 100
2. Суммарный показатель загрязнения:
для ЗВ 1-2 классов опасности	1	1-35	35-80	более 80
для ЗВ 3-4 классов опасности	10	10-100	100-500	более 500
3. Превышение регионального уровня минерализации, раз	1	1-2	2-3	3-5
2. Почвы
1. Увеличение содержания водно-растворимых солей, г/100г почвы в слое 0-30 см	до 0,1	0,1-0,4	0,4-0,8	более 0,8
2. Превышение ПДК ЗВ
1 класса опасности	до 1	1-2	2-3	более 3
2 класса опасности	до 1	1-5	5-10	более 10
3-4 класса опасности	до 1	1-10	10-20	более 20
3. Суммарный показатель загрязнения	менее 16	16-32	32-128	более 128
3. Атмосферный воздух
1. Превышение ПДК, раз
для ЗВ 1-2 классов опасности	до 1	1-5	5-10	более 10
для ЗВ 3-4 классов опасности	до 1	1-50	50-100	более 100

Қалдықтардың жинақталу лимиттері мен қалдықтарды көму лимиттерін есептеу әдістемесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 22 маусымдағы № 206 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2021 жылғы 1 шілдеде № 23235 болып тіркелді

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы бұйрық 01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Экология кодексінің 41-бабының 7-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Қалдықтардың жинақталу лимиттері мен қалдықтарды көму лимиттерін есептеудің әдістемесі бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің Экологиялық реттеу және бақылау комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оның Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтердің Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің Заң қызметі департаментіне ұсынылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық 2021 жылғы 1 шілдеден бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға жатады.

Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар министрі

М. Мирзагалиев

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Ауыл шаруашылығы министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Денсаулық сақтау министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Индустрия және инфрақұрылымдық

даму министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Қаржы министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Мәдениет және спорт министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Сауда және интеграция министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Төтенше жағдайлар министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Ұлттық экономика министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Цифрлық даму, инновациялар және

аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Ішкі істер министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Энергетика министрлігі

Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 22 маусымдағы № 206 Бұйрығымен бекітілген

Қалдықтардың жинақталу лимиттері мен қалдықтарды көму лимиттерін есептеу әдістемесі

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы қалдықтардың жинакталу лимиттері мен қалдықтарды көму лимиттерін есептеу әдістемесі (бұдан әрі – Әдістеме) Қазақстан Республикасының Экология кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 41-бабының 7-тармағына сәйкес әзірленді және қалдықтардың жинақталу лимиттері мен қалдықтарды көму лимиттерін есептеу іс-қимылдарының алгоритмін айқындайды.

2. Қалдықтарды жинақтау лимиттері мен көму лимиттері қоршаған ортаны қорғауды және адам өмірі және (немесе) денсаулығы үшін қолайлы жағдайларды қамтамасыз ету, көмуге жататын қалдықтардың санын азайту және оларды қайта пайдалануға, қайта өңдеуге және кәдеге жаратуға дайындауды ынталандыру мақсатында белгіленеді.

3. Қалдықтардың жинақталу лимиттері I және II санаттағы объектілердің құрамына кіретін қалдықтардың әрбір нақты жинақталу орны үшін тиісті жинақтау орнында жинақтауға рұқсат етілген қалдықтардың түрлері бойынша олардың шекті саны (массасы) түрінде белгіленеді.

Қалдықтарды жинау орындары:

1) қалдықтарды жинау (мамандандырылған ұйымдарға беру) немесе осы қалдықтар қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларға ұшырайтын объектіге оларды өз бетінше әкету күніне дейін алты айдан аспайтын мерзімге қалдықтарды түзілген жерінде уақытша жинап қоюға;

2) пайдаланудан шыққан көлік құралдарын және (немесе) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын қоспағанда, қауіпті емес қалдықтар қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларға ұшырайтын объектіге оларды әкету күніне дейін үш айдан аспайтын мерзімге қауіпті емес қалдықтарды жинау процесінде уақытша жинап қоюға (контейнерлерде, қайта тиеу және сұрыптау станцияларында);

3) қалдықтар қалпына келтіруге немесе жоюға жіберілгенге дейін алты айдан аспайтын мерзімге осы қалдықтар қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларға ұшырайтын объектіде оларды уақытша жинап қоюға арналады.

Пайдаланудан шыққан көлік құралдары және (немесе) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасы үшін оларды жинау процесінде уақытша жинап қою мерзімі алты айдан аспауға тиіс;

4) тау-кен өндіру және тау-кен қайта өңдеу өндірістерінің қалдықтарын, оның ішінде металлургия және химия-металлургия өндірістерінің қалдықтарын олар қалпына келтіруге немесе жоюға жіберілген күнге дейін он екі айдан аспайтын мерзімге түзілген жерінде уақытша жинап қоюға арналады.

4. Қалдықтарды жинақтау лимиттері мен қалдықтарды көму лимиттерін I және II санаттағы объектілердің операторлары экологиялық рұқсат алу кезінде қалдықтарды басқару бағдарламасында негіздейді және тиісті экологиялық рұқсатта белгіленеді. Қалдықтарды жинақтауға Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес арнайы белгіленген және жабдықталған орындарда (алаңдарда, қоймаларда, қоймаларда, контейнерлерде және өзге де сақтау объектілерінде) ғана рұқсат етіледі.

5. Қалдықтарды көму лимиттері І және ІІ санаттағы объектілердің құрамына кіретін қалдықтардың әрбір нақты полигоны үшін қалдықтардың тиісті полигонда көмуге рұқсат етілген түрлері бойынша олардың шекті мөлшері (массасы) түрінде белгіленеді.

6. Қалдықтарды көму лимиті тиісті полигонның өндірістік қуатына сәйкес әрбір күнтізбелік жылға белгіленеді.

7. Қалдықтарды жинақтау лимиттері мен қалдықтарды көму лимиттері III және IV санаттағы объектілер үшін белгіленбейді және экологиялық нормалауға жатпайды.

8. Қалдықтардың жинақталу лимиттері мен қалдықтарды көму лимиттері әсер етуге экологиялық рұқсат алуға арналған өтінім құрамында кемінде он жылда бір рет қайта қаралады.

9. Оператордың бастамасы бойынша қалдықтар жинақталуының бұрын белгіленген лимиттерін және олардың қолданылу мерзімі өткенге дейін қалдықтарды көму лимиттерін қайта қараудың себептері мыналар болып табылады:

1) қолданыстағы экологиялық рұқсатта көрсетілген экологиялық жағдайларды өзгертуді талап ететін қолданылатын технологиялардың өзгеруі;

2) Қазақстан Республикасының Экология кодексінің 108-бабына сәйкес экологиялық рұқсатты қайта ресімдеу;

3) Кешенді экологиялық рұқсатта қалдықтарды жинақтау лимиттері мен көму лимиттерін қайта қарау Қазақстан Республикасының Экология кодексінің 118-бабына сәйкес жүргізіледі.

10. Ауызсумен және шаруашылық-ауызсумен жабдықтау үшін пайдаланылатын немесе пайдаланылуы мүмкін жерасты су объектілерінің су жинау алаңдарында қалдықтарды көмуге, зираттарды, мал қорымдарын (биотермиялық шұңқырларды) және жерасты суларының жай-күйіне жағымсыз әсер ететін басқа да объектілерді орналастыруға жол берілмейді.

11. Қалдықтарды жинақтау лимиттері мен қалдықтарды көму лимиттері осы Әдістеменің 1-қосымшасына сәйкес нысан бойынша келтірілген.

2-тарау. Қалдықтарды көму лимиттерін есептеу.

12. Қалдықтардың жинақталу лимиттері мен қалдықтарды көму лимиттері жүргізілетін өндірістік экологиялық бақылау нәтижелері бойынша алынған әсер ету саласына Қоршаған орта компоненттерінің (атмосфералық ауаның, жер үсті және жер асты суларының, топырақ жамылғысының) жай-күйі туралы деректерді ескере отырып есептеледі.

13. Осы қалдықтар түрін орналастыру нормативі жыл сайын тонналарда мына формула бойынша анықталады:

М_норм = 1/3 · М_тұз · (К_с + К_т + К_а) · К_р,

мұнда Мнорм осы қалдықтар түрін орналастыру нормативі, тонна/жыл; Мтұз - осы қалдық түрінің түзілу көлемі, т/жыл;

К_с, К_т, К_а, К_р - жер асты суларына, жақын жатқан аумақтардың топырағына ЛЗ көшу дәрежесін, эолдық таралуды, жерді қалпына келтіру ұтымдылығын есепке алудың төмендету, өлшемсіз коэффициенттері.

14. Жерасты суларына қоймаланған қалдықтардан ластаушы заттардың көшуін ескеретін төмендеткіш коэффициенттер (К_с), жапсарласқан аумақтардың топырағына қоймаланған қалдықтардан ластаушы заттарды (бұдан әрі - ЛЗ) апару деңгейі (К_т) және шаң түрінде жинақтағыштан дисперсияны шығару арқылы атмосферада ЛЗ эолдықара арақашықтығының деңгейі (К_а), келесі формулалар бойынша "мөлшер-тиімділік" тәуелділігінің экспоненциалдық сипатын ескере отырып, ескеріледі:

мұнда d_с, d_т, d_а - сәйкесінше жер асты суларының, топырақтың және атмосфералық ауаның қалдықтарда бар химиялық элементтермен және қосылыстармен ластану деңгейінің көрсеткіштері, олар мына формулалармен анықталады:

мұнда ai - і - ластаушы зат үшін изотиімділік коэффициенті;

бірінші қауіптілік сыныбындағы ЛЗ үшін - 1,0;

екінші қауіптілік сыныбындағы ЛЗ үшін - 0,5;

үшінші қауіптілік сыныбындағы ЛЗ үшін - 0,3;

төртінші қауіптілік сыныбындағы ЛЗ үшін - 0,25 тең.

d_iс, d_iт, d_іa - қалдықтарды орналастыру объектісінің санитариялық қорғаныш аймағының шекарасында сәйкесінше жер асты суларды, топырақты және атмосфералық ауаны сынамалау бойынша есептелген і - ластаушы затпен ластану деңгейі;

n - ластаушы заттардың саны (зерттелетін қалдықтарды орналастыру объектісі үшін белгіленген ластаушы заттардың қауымдығымен анықталады). Ортаның тиісті құрамдас бөлігінің ластану деңгейі мына формулалар бойынша анықталады:

мұнда C_ic, C_iт, және С_іa - і - ЛЗ шоғырлануының сәйкесінше судағы (мг/дм3), топырақтағы (мг/кг) және атмосфералық ауадағы (мг/дм3) орташаланған мәні;

СЭН - сапасының экологиялық нормативі.

Тиісті қатынастарды реттеу кезінде сапаның экологиялық нормативтері бекітілгенге дейін Кодекстің 418-бабының 1-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган бекіткен гигиеналық нормативтер қолданылады.

РЕШШіс, РЕШШіт және РЕШШіа - і - ЛЗ сәйкесінше судағы (мг/дм³), топырақтағы (мг/кг) және атмосфералық ауадағы (мг/дм3) рұқсат етілген шекті шоғырлануы.

ҚО тиісті компонентіндегі ЛЗ шоғырлануының орташаланған шамасы мына формулалармен есептеледі:

мұнда m - сулардағы ЛЗ бар болуын анықтау үшін сынама алу нүктелерінің жалпы саны;

k - топырақта ЛЗ бар болуына сынама алу нүктелерінің жалпы саны;

r - ауада ЛЗ бар болуына сынама алу нүктелерінің жалпы саны;

C_jic, C_jіт, C_jia, - сәйкесінше судағы (мг/дм³), топырақтағы (мг/кг) және атмосфералық ауадағы (мг/дм³) і-ші сынама алу нүктесіндегі і-ші ЛЗ шоғырлануы.

15. Өндіріс және тұтыну қалдықтарын орналастыру объектісінің орналасу ауданындағы (СҚА шекарасында) қоршаған орта (атмосфералық ауаның, жер үсті және жер асты суларының, топырақ жамылғысының) құрамдас бөліктерінің ахуалы туралы мәліметтер жүргізіліп жатқан өндірістік экологиялық бақылау нәтижелері бойынша көрсетіледі.

Қоршаған орта құрамдас бөліктерінің жиынтық ластану көрсеткіші (Лж) жеке ЛЗ шоғырлану коэффициенттерінің сомасы (Кші) ретінде келесі формула бойынша анықталады:

мұнда Л_ж - қоршаған орта құрамдас бөліктерінің жиынтық ластану көрсеткіші; Кші - і-ші ластаушы заттың шоғырлану коэффициенті; і - ластаушы заттың реттік нөмірі; n - қоршаған ортаның құрамдас бөлігінде анықталатын ластаушы заттардың саны.

Жеке ЛЗ шоғырлануының коэффициенті мына формула бойынша анықталады:

К_ші = С_і/РЕШШ_і

мұнда С_і - қоршаған ортаның құрамдас бөлігінде ЛЗ шоғырлануы, мг/дм³ (су үшін); мг/кг (топырақ үшін) және мг/м³ (атмосфералық ауа үшін);

РЕШШі - қоршаған ортаның құрамдас бөлігіндегі ЛЗ шекті жол берілген шоғырлануы, мг/дм³; мг/кг; мг/м³.

Қоршаған ортаның экологиялық жай-күйі осы Әдістеменің 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша келтірілген.

ҚО жай-күйіне сәйкес осы орналастыру объектісіне ӨҚ сақтау мүмкіндігі туралы тиісті шешім қабылданады. Бұл жағдайда экожүйеге келесі салмақтарды жіктеу қарастырылады:

1) жол берілген - экожүйенің құрылымы мен қызметі шамалы (қайтымды) өзгерістермен сақталатын техногенді жүктеме;

2) қауіпті - құрылым әлі сақталатын, бірақ қайтымды өзгерістер санының артуымен қоса экожүйенің қызмет етуінің бұзылуы байқалатын жүктеме;

3) сыни - экожүйенің ахуалы мен құрылымына елеулі кері өзгерістер тигізетін ҚО құрамдас бөліктеріндегі өзгерістердің елеулі жиналуы пайда болуда;

4) апатты - экожүйенің жеке бөліктерінің түсуіне, тіпті олардың толық қирауына (бұзылуына) дейін әкеліп соқтыратын жүктеме. Егер қоршаған ортаның ахуалына түсетін жүктеме өте қиын немесе апатты болып анықталса, онда қалдықтарды орналастыруға болмайды.

16. Есепке алу коэффициенті қалпына келтіру орналасқан қатынасы ретінде нақты және жоспарлы алаңдарды қалпына келтіру тұқымдық үйінді жыл алдындағы нормируемому, мына формула бойынша:

мұнда Р_ж, Р_іж - нормаланатын жылдың алдындағы жылға жоспарланған орналастыру орнын топырақты қалпына келтіру ауданы және іс жүзінде рекультивациялау жүргізілген аудан.

17. Топырақты қалпына келтіруді есепке алу коэффициентінің (Кр) шамасы 0,5 - 1,0 аралығының шегінен тыс болса, онда Мнорм есептеу кезінде оларға көрсетілген аралықтың ең жақын шегінің мәні беріледі.

	Есептеу әдістемесіне қалдықтардың жинақталу лимиттері мен қалдықтарды көму лимиттерінің 1-қосымшасы
	Нысан

____________ жылға арналған
қалдықтардың жинақталу лимиттері

Қалдықтардың атауы	Қазіргі жағдайға жинақталған қалдықтардың көлемі, тонн/жыл	Жинақтау лимиті, тонн/жыл
1	2	3
Барлығы
оның ішінде өндіріс қалдықтарын
тұтыну қалдықтарын
Қауіпті қалдықтар
қалдықтар тізімі
Қауіпті емес қалдықтар
қалдықтар тізімі
Айналы

Ескертпелер:

1-бағанда қалдықтардың қауіпті қасиеттеріне сәйкес қалдықтардың атауы көрсетіледі.

2-бағанда жинақталған қалдықтардың көлемі қазіргі жағдайға (әзірлеу сәтіне) көрсетіледі)

3-бағанда жинақтау қалдықтары көлемінің лимиті көрсетіледі

___________ жылға арналған қалдықтарды көму лимиттері

Қалдықтардың атауы	Қазіргі жағдайға көмілген қалдықтардың көлемі, тонн/жыл	Білімі, тонн/жыл	Жерлеу лимиті, тонн/жыл	Қайта пайдалану, қайта өңдеу, тонн/жыл	Үшінші тарапқа беру ұйымдарға, тонн/жыл
1		2	3	4
Барлығы
оның ішінде өндіріс қалдықтарын
тұтыну қалдықтарын
Қауіпті қалдықтар
қалдықтар тізімі
Қауіпті емес қалдықтар
қалдықтар тізімі
Айналы
қалдықтар тізімі

Ескертпелер:

1-бағанда қалдықтардың қауіпті қасиеттеріне сәйкес қалдықтардың атауы көрсетіледі

2-бағанда қалдықтардың пайда болу көлемі көрсетіледі

3-бағанда көмуге арналған өндіріс және тұтыну қалдықтарының көлемі көрсетіледі

4,5-бағанда бөгде ұйымдарға қайта өңдеуге, кәдеге жаратуға, жоюға, жоюға, көмуге, қайта пайдалануға беруге арналған қалдықтардың көлемі көрсетіледі.

	Есептеу әдістемесіне қалдықтардың жинақталу лимиттері мен қалдықтарды көму лимиттерінің 2-қосымшасы
	Нысан

Қоршаған ортаның экологиялық күйі

Параметрлердің атауы	Қоршаған ортаның экологиялық күйі
	Рұқсат етілген (салыстырмалы қанағаттанарлық)	Қауіпті	Ауыспалы (төтенше)	Апаттық (зілзала)
1	2	3	4	5
1. Су ресурстары
1. РЕШШ артық болу, есе:
1-2 қауіптілік сыныбы ЛЗ үшін	1	1-5	5-10	более 10
3-4 қауіптілік сыныбы ЛЗ үшін	1	1-50	50-100	более 100
2. Сомалық ластану көрсеткіші:
1-2 қауіптілік сыныбы ЛЗ үшін	1	1-35	35-80	более 80
3-4 қауіптілік сыныбы ЛЗ үшін	10	10-100	100-500	более 500
3. Өңірлік минералдану деңгейінің артық болуы, есе	1	1-2	2-3	3-5
2. Топырақтар
1. Суда еритін тұздар құрамының артуы, 0-30 см қабатта г/100г топыраққа	до 0,1	0,1-0,4	0,4-0,8	более 0,8
2. ЛЗ РЕШШ артық болуы
1 қауіптілік сыныбы	до 1	1-2	2-3	более 3
2 қауіптілік сыныбы	до 1	1-5	5-10	более 10
3-4 қауіптілік сыныбы	до 1	1-10	10-20	более 20
3. Сомалық ластану көрсеткіші	менее 16	16-32	32-128	более 128
3. Атмосфералық ауа
1. РЕШШ артық болуы, есе
1-2 қауіптілік сыныбы ЛЗ үшін	до 1	1-5	5-10	более 10
3-4 қауіптілік сыныбы ЛЗ үшін	до 1	1-50	50-100	более 100