ИПС "Әділет"

ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Внести в приказ Министра обороны Республики Казахстан от 10августа 2017 года № 438 "Об утверждении Правил физической подготовки в Вооруженных Силах Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 15729) следующие изменения:

в Правилах физической подготовки в Вооруженных Силах Республики Казахстан, утвержденных указанным приказом:

пункт 12 изложить в следующей редакции:

"12. Планирование работы осуществляется с учетом состояния здоровья военнослужащих, их возраста, климатических условий местности и обеспечивает выполнение программы боевой подготовки (физической подготовки) с учетом решения учебных, боевых задач и предусматривает занятия по физической подготовке:

1) для военнослужащих, проходящих воинскую службу по призыву, занимающихся по полной учебной программе – 3 часа в неделю в учебное время, а по сокращенной учебной программе – 2 часа в неделю в учебное время;

2) для курсантов учебных частей – 3 часа в неделю в учебное время;

3) для магистрантов, курсантов и кадетов военных учебных заведений – не менее 30 часов в одном кредите в соответствии с рабочей учебной программой;

4) для военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов, а также военнослужащих-женщин – 3 часа в неделю в служебное время.";

дополнить пунктом 12-1 следующего содержания:

"12-1. Еженедельно спортивная работа в органе военного управления, военно-учебном заведении проводится:

1) 2 раза по 1 часу – в рабочие дни в свободное от занятий время и 3 часа – в выходные и праздничные дни для военнослужащих, проходящих воинскую службу по призыву, курсантов и кадетов военных учебных заведений;

2) 2 раза по 1 часу – в регламенте служебного времени для военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов, а также военнослужащих-женщин.";

пункт 16 изложить в следующей редакции:

"16. В роте и приравненных к ней подразделениях в расписании занятий (суточном плане подготовки корабля) указываются:

1) варианты и содержание утренней физической зарядки;

2) темы и содержание занятий по физической подготовке;

3) содержание попутной физической тренировки;

4) время и содержание спортивной работы;

5) время проведения, темы и содержание инструкторско-методических и показных занятий с военнослужащими сержантского состава, проходящими воинскую службу по призыву и по контракту.";

пункт 24 изложить в следующей редакции:

"24. В воинской части и учреждении учитываются:

1) проведение учебных занятий по физической подготовке с военнослужащими, проходящими воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов и военнослужащими-женщинами управления воинской части и учреждения;

2) результаты физической подготовки в воинской части и учреждении;

3) результаты физической подготовки при приеме военнослужащих на контрактную службу и по прибытию молодого пополнения;

4) проведение инструкторско-методических и показных занятий, учебно-методических сборов (семинаров) со спортивными организаторами подразделений, тренерами и судьями по спорту;

5) результаты спортивных и военно-спортивных соревнований на первенство воинской части и учреждения, выступлений команд и отдельных спортсменов на соревнованиях вне части;

6) количество военнослужащих, награжденных нагрудным знаком "Спортшы жауынгер" и спортсменов-разрядников;

7) спортивные рекорды и достижения воинской части и учреждения;

8) результаты выполнения военнослужащими управления воинской части и учреждения упражнений ВСК;

9) наличие и состояние учебно-материальной базы по физической подготовке и спорту, спортивного инвентаря и имущества.";

пункт 69 изложить в следующей редакции:

"69. Военнослужащие, проходящие воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов УФЗ занимаются во время лагерных сборов, курсовой подготовки, полевого выхода и учебно-тренировочных сборов.";

заголовок раздела 4 изложить в следующей редакции:

"Раздел 4. Физическая подготовка военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов, а также военнослужащих-женщин";

заголовок главы 10 изложить в следующей редакции:

"Глава 10. Физическая подготовка военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов";

пункты 125 и 126 изложить в следующей редакции:

"125. Для военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов от пятой возрастной группы и старше продолжительность подготовительной части занятия увеличивается до 15 минут, заключительной – 10 минут. В процессе занятий ограничивается применение упражнений, требующих большой физической силы и статических напряжений, с резкими наклонами, а так же вызывающих длительную задержку дыхания и натуживание.

126. Кроме учебных занятий по физической подготовке военнослужащие, проходящие воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов принимают участие в спортивной работе и самостоятельной физической тренировке.";

пункт 128 изложить в следующей редакции:

"128. Для военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов штабов в распорядке дня предусматриваются физкультурные паузы длительностью 10 минут.

Самостоятельной физической тренировкой военнослужащие, проходящие воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов занимаются в служебное и внеслужебное время. С военнослужащими, проходящими воинскую службу по контракту на должностях составов солдат (матросов), сержантов (старшин), офицеров, занимающимися самостоятельно, начальник физической подготовки и спорта, медицинской службы периодически проводит инструктажи по содержанию и методике занятий.";

пункт 149 изложить в следующей редакции:

"149. В течение учебного года у каждого военнослужащего определяется уровень физической подготовленности по упражнениям программы обучения. Военнослужащий, не прибывший для определения уровня физической подготовленности без уважительной причины, оценивается – "неудовлетворительно".

Определение уровня физической подготовленности осуществляется:

1) в течение первых двух недель службы военнослужащих, проходящих воинскую службу по призыву, прибывших в воинскую часть на ее пополнение;

2) перед подписанием гражданами контракта о прохождении воинской службы;

3) в период вступительных экзаменов кандидатов при поступлении в военные учебные заведения Министерства обороны Республики Казахстан;

4) ежемесячно у военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского, офицерского составов, военнослужащих-женщин и военнослужащих, проходящих воинскую службу по призыву;

5) в военных учебных заведениях во время текущего контроля, в ходе промежуточной и итоговой аттестации;

6) в ходе инспекторских, итоговых и контрольных проверок.";

пункт 165 изложить в следующей редакции:

"165. Методическая подготовленность военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту на должностях сержантского, офицерского составов, проводящих занятия, курсантов учебных частей, готовящих командиров отделений, определяется по качеству выполнения методического задания, включающего практические действия по организации и проведению физической подготовки. У специалистов физической подготовки и спорта частей и подразделений, магистрантов, курсантов и кадетов военного учебного заведения определяется уровень знаний теоретических основ физической подготовки и методическая подготовленность.";

пункт 168 изложить в следующей редакции:

"168. При определении уровня теоретических знаний каждый специалист физической подготовки и спорта отвечает на 3 вопроса, а руководители занятий (военнослужащие, проходящие воинскую службу по контракту на должностях сержантского, офицерского составов), магистранты, курсанты и кадеты отвечают на 1 вопрос. Уровень определяется методом письменного опроса.

Уровень теоретических знаний по одному вопросу определяется:

1) "отлично" – если ответ на поставленный вопрос правилен и полон;

2) "хорошо" – если ответ на поставленный вопрос правилен, но недостаточно полон или изложен с несущественными по смыслу ошибками;

3) "удовлетворительно" – если ответ на поставленный вопрос в основном правилен, но изложен неполно или с отдельными ошибками;

4) "неудовлетворительно" – если ответ не раскрывает сущность поставленного вопроса.";

дополнить пунктом 168-1 следующего содержания:

"168-1. Уровень теоретических знаний из трех вопросов определяется:

1) "отлично" – если средний балл от суммы оценок трех вопросов равен 4,5 - 5;

2) "хорошо" – если средний балл от суммы оценок трех вопросов равен 3,5 - 4,4;

3) "удовлетворительно" – если средний балл от суммы оценок трех вопросов равен 3 - 3,4;

4) "неудовлетворительно" – если средний балл от суммы оценок трех вопросов равен ниже 3.";

пункт 170 изложить в следующей редакции:

"170. Общий уровень по физической подготовке военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту на должностях сержантского, офицерского составов, проводящих занятия по физической подготовке, магистрантов, курсантов и кадетов военных учебных заведений (факультетов), курсантов учебных частей, готовящих командиров отделений, слагается из оценок их физической и методической подготовленности и определяется:

1) "отлично" – если получены одна оценка "отлично", а вторая не ниже "хорошо";

2) "хорошо" – если получены одна оценка "отлично", а вторая "удовлетворительно" или две оценки "хорошо";

3) "удовлетворительно" – если получены одна оценка "хорошо", а вторая "удовлетворительно", или две оценки "удовлетворительно", или если оценка физической подготовленности не ниже "хорошо", а методической "неудовлетворительно";

4) "неудовлетворительно" – если не выполнены требования на оценку "удовлетворительно".";

пункт 172 изложить в следующей редакции:

"172. Кандидаты для поступления в военные учебные заведения из числа гражданской молодежи сдают экзамен по физической подготовке по трем упражнениям (подтягивание на перекладине, бег на 100 метров, бег на 3000 метров).

Кандидаты для поступления в военные учебные заведения из числа военнослужащих сдают экзамен по физической подготовке в соответствии с возрастными группами по трем упражнениям (подтягивание на перекладине, бег на 100 метров, бег на 3000 метров).

Кандидаты для поступления в военные учебные заведения из числа военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту на должностях сержантского, офицерского составов сдают экзамен по физической подготовке в соответствии с возрастными группами:

1) первая, вторая, третья, четвертая возрастные группы –бег на 100 метров, подтягивание на перекладине и бег на 3000 метров;

2) пятая возрастная группа – бег на 100 метров, подтягивание на перекладине и бег на 1000 метров;

3) шестая, седьмая, восьмая возрастные группы – подтягивание на перекладине и бег на 1000 метров;

4) военнослужащие-женщины первой и второй возрастных групп – бег на 100 метров, комплексное силовое упражнение и бег на 1000 метров;

5) военнослужащие-женщины третьей возрастной группы и старше – комплексное силовое упражнение и бег на 1000 метров.";

пункт 175 изложить в следующей редакции:

"175. Для определения уровня физической подготовки воинской части (учреждения) назначаются подразделения в полном составе.

Уровень физической подготовки у командира воинской части (начальника учреждения) и его заместителей, военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского и офицерского составов управления и штаба определяется в непременном порядке.

Подразделения для определения уровня физической подготовки назначаются проверяющим.";

пункт 181 изложить в следующей редакции:

"181. При определении уровня физической подготовки учитываются оценки, полученные отдельными категориями военнослужащих:

1) в подразделениях, воинской части – военнослужащими, проходящими воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского, офицерского составов, военнослужащими, проходящими воинскую службу по призыву, военнослужащими-женщинами;

2) в подразделениях военного учебного заведения – военнослужащими, проходящими воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского, офицерского составов постоянного состава, магистрантами, курсантами, кадетами, военнослужащими-женщинами.";

приложение 10 изложить в редакции, согласно приложению к настоящему приказу.

2. Департаменту боевой подготовки Генерального штаба Вооруженных Сил Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства обороны Республики Казахстан после его первого официального опубликования;

3) направление сведений в Юридический департамент Министерства обороны Республики Казахстан об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта, в течение десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на первого заместителя Министра обороны – начальника Генерального штаба Вооруженных Сил Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ довести до должностных лиц в части, их касающейся.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр обороны
Республики Казахстан

Р. Жаксылыков

	Приложение к приказу Министра обороны Республики Казахстан от 7 июня 2022 года № 401
	Приложение 10 к Правилам физической подготовки в Вооруженных Силах Республики Казахстан

Содержание основной части занятий по гимнастике и атлетической подготовке

Упражнение 1. Комплекс вольных упражнений № 1 (рисунок 1).

Выполняется на 16 счетов.

Исходное положение – строевая стойка.

"Раз-два" – поднимаясь на носки, пальцы сжать в кулак, медленно поднять руки вперед, затем вверх, ладони внутрь, смотреть вверх, потянуться.

"Три" – опускаясь на обе ступни, с силой согнуть руки, локти прижать к туловищу, кулаки к плечам, лопатки соединить, смотреть прямо.

"Четыре" – разогнуть руки вверх, пальцы сжаты в кулак, ладони внутрь, прогнуться, смотреть вверх.

"Пять" – соединяя носки ног, присесть до отказа на обе ступни, колени вместе, ладони на бедрах, локти в стороны.

"Шесть" – встать (носки ног не разводить), поднимая руки вперед, развести их в стороны и назад до отказа (с рывком в конце движения), ладони вперед пальцы сжаты в кулак, прогнуться.

"Семь" – присесть до отказа на обе ступни, колени вместе, ладони на бедрах, локти в стороны.

"Восемь" – прыжком встать, ноги врозь на широкий шаг, руки на пояс.

"Девять" – разгибая левую руку и одновременно с поворотом туловища налево отвести руку в сторону и назад до отказа, ладонь вперед пальцы сжаты в кулак, смотреть на кисть левой руки (ноги не сдвигать).

"Десять" – повернуть туловище прямо, руки на пояс.

"Одиннадцать" – разгибая правую руку и одновременно с поворотом туловища направо отвести руку в сторону и назад до отказа, ладонь вперед пальцы сжаты в кулак, смотреть на кисть правой руки (ноги не сдвигать).

"Двенадцать" – повернуть туловище прямо, руки на пояс.

"Тринадцать" – резко наклониться вперед до касания пола пальцами рук, ладони назад (ноги не сгибать).

"Четырнадцать" – выпрямиться, поднимая руки вперед, отвести их в стороны и назад до отказа (с рывком в конце движения), ладони вперед пальцы сжаты в кулак.

"Пятнадцать" – резко наклониться вперед до касания пола пальцами рук, ладони назад (ноги не сгибать).

"Шестнадцать" – прыжком строевая стойка.

Рисунок 1

Упражнение 2. Комплекс вольных упражнений № 2 (рисунок 2).

Выполняется на 16 счетов.

Исходное положение – строевая стойка.

"Раз-два" – с силой отвести руки назад до отказа, пальцы разжать, ладони вперед и поднимаясь на носки медленно поднять руки в стороны, затем вверх, ладони внутрь, потянуться, смотреть вверх.

"Четыре" – сделать широкий выпад влево с резким разгибанием рук в стороны, ладони вниз и поворотом головы налево.

"Пять" – толчком приставить левую ногу к правой, с силой согнуть руки, локти прижать к туловищу, кулаки к плечам, лопатки соединить, смотреть прямо.

"Шесть" – сделать широкий выпад вправо с резким разгибанием рук в стороны, ладони вниз и поворотом головы направо.

"Семь" – толчком приставить правую ногу к левой, с силой согнуть руки, локти прижать к туловищу, ладони к плечам, лопатки соединить, смотреть прямо.

"Восемь" – прыжком встать ноги врозь на широкий шаг, руки вверх, ладони с хлопком соединить над головой, туловище отклонить назад.

"Девять" – резко наклониться вперед до отказа, руки между ног, ладони вместе (ноги не сгибать).

"Десять" – не останавливаясь, выпрямиться, поднимая руки вперед повернуть туловище налево и резким движением развести руки в стороны и назад до отказа, ладони вперед пальцы сжаты в кулак (ноги с места не сдвигать).

"Одиннадцать" – не останавливаясь, повернуть туловище прямо, ладони рук соединить и резко наклониться вперед до отказа, руки между ног, ладони вместе (ноги не сгибать).

"Двенадцать" – не останавливаясь, выпрямиться, поднимая руки вперед повернуть туловище направо и резким движением развести руки в стороны и назад до отказа, ладони вперед пальцы сжаты в кулак (ноги с места не сдвигать).

"Тринадцать" – не останавливаясь, повернуть туловище прямо, ладони рук соединить и резко наклониться вперед до отказа, руки между ног, ладони вместе (ноги не сгибать).

"Четырнадцать" – выпрямляясь, прыжком свести ноги на ширину плеч (ступни ног параллельно) присесть до отказа, руки вперед, ладони вниз.

"Пятнадцать" – прыжком поставить ноги врозь на широкий шаг, руки вверх в стороны, ладони внутрь.

"Шестнадцать" – прыжком строевая стойка.

Рисунок 2

Упражнение 3. Подтягивание на перекладине.

Вис хватом сверху; подтянуться (подбородок выше уровня перекладины), из неподвижного положения в висе на прямых руках (пауза 1-2 секунды), ноги вместе без рывков и маховых движений (рисунок 3).

Рисунок 3

Упражнение 4. Поднимание ног к перекладине.

Вис хватом сверху; поднять прямые ноги, коснуться грифа перекладины и опустить их вниз. Положение виса фиксируется 1-2 секунды. При поднимании ног допускается незначительное их сгибание. Не допускается выполнение маховых движений (рисунок 4).

Рисунок 4

Упражнение 5. Подъем переворотом на перекладине.

Вис хватом сверху; подтягиваясь без маховых движений, поднять ноги к перекладине и, переворачиваясь вокруг оси снаряда, выйти в упор на прямые руки. Положения виса и упора фиксируются; опускание в вис выполняется произвольным способом (рисунок 5).

Рисунок 5

Упражнение 6. Подъем силой на перекладине.

Вис хватом сверху; подтягиваясь без маховых движений, поставить в упор сначала 1 согнутую руку, затем - другую; продолжая движение, выйти в упор на прямые руки. Положение виса и упора фиксируются (1-2 секунды); опускание в вис выполняется произвольным способом (разрешается подъем силой на обе руки) (рисунок 6).

Рисунок 6

Упражнение 7. Комбинированное силовое упражнение на перекладине.

Вис хватом сверху; выполнить в любой последовательности подтягивание, поднимание ног, подъем переворотом и подъем силой; во второй и последующих сериях сохранить начатую очередность выполняемых упражнений. Положение виса и упора фиксируется; при подтягивании подбородок выше перекладины; при поднимании ноги касаются грифа снаряда. Разрешается сгибание и разведение ног, отклонение тела от неподвижного положения, выполнение движений махом и рывком. Оценка производится по количеству циклов (рисунок 7).

Рисунок 7

Упражнение 8. Сгибание и разгибание рук в упоре на брусьях.

Упор, сгибая руки, опуститься в упор на согнутых руках, разгибая руки выйти в упор. Положение упора фиксируется; при опускании руки сгибаются полностью (рисунок 8).

Рисунок 8

Упражнение 9. Угол в упоре на брусьях.

Упор, поднять прямые ноги и удерживать их горизонтально над жердями. Время выполнения упражнения определяется с момента фиксации положения "угол" до момента опускания пяток ног ниже жердей (рисунок 9).

Рисунок 9

Упражнение 10. Комплекс упражнений на брусьях.

Для курсантов 1-го курса - упор на руках, размахивание, подъем махом вперед в сед ноги врозь, перемах ног внутрь и мах назад, махом вперед соскок вправо с поворотом налево, держась за жердь.

Разрешается выполнять соскок махом вперед в другую сторону (рисунок 10).

Рисунок 10

Для курсантов 2-го курса - упор на руках, размахивание, подъем махом вперед, мах назад, махом вперед соскок вправо с поворотом налево, держась за жердь.

Разрешается выполнять соскок махом вперед в другую сторону (рисунок 11).

Рисунок 11

Для курсантов 3-го и старших курсов - упор на руках, размахивание, подъем махом вперед, махом назад стойка на плечах (держать 3 секунды), кувырок вперед в сед ноги врозь, перемах ног внутрь и мах назад, махом вперед соскок вправо с поворотом налево, держась за жердь.

Разрешается выполнять соскок махом вперед в другую сторону (рисунок 12).

Рисунок 12

Упражнение 11. Прыжок, ноги врозь через козла в длину.

Высота снаряда 125 сантиметров мостик высотой 10-15 сантиметров устанавливается в 1 метре от снаряда, прыжок выполняется с разбега (рисунок 13).

Рисунок 13

Упражнение 12. Прыжок, ноги врозь через коня в длину.

Высота снаряда 120 сантиметров, мостик высотой 10-15 сантиметров устанавливается произвольно; прыжок выполняется с разбега, толчок руками выполняется о дальнюю половину гимнастического снаряда (рисунок 14).

Рисунок 14

Упражнение 13. Стойка на голове.

Упор присев, принять положение стойки на голове произвольным способом (держать 5 секунд). Время удержания стойки определяется с момента фиксации тела в вертикальном положении, ноги выпрямлены (рисунок 15).

Рисунок 15

Упражнение 14. Кувырок вперед прыжком.

Исходное положение - строевая стойка; 2-3 шага разбега, кувырок вперед прыжком через препятствие высотой 100 сантиметров, строевая стойка (рисунок 16).

Рисунок 16

Упражнение 15. Поднимание гири 24 килограмма (рывок).

Стойка ноги на ширине плеч, взявшись хватом сверху одной рукой за дужку гири, стоящей на полу, последовательно поднимать гирю вверх и опускать вниз, не касаясь пола, сначала 1 рукой, затем без отдыха после смены рук - другой. Положение гири вверху фиксируется на прямой руке 1 секунду, смена рук осуществляется на замахе вперед. Не допускается находиться в положении, когда гиря опущена вниз более 2 секунды.

Установлено две весовые категории с минимальными нормативами для слабой руки: до 70 килограмм - 8 раз; 70 килограмм и выше - 10 раз (рисунок 17).

Рисунок 17

Упражнение 16. Комплексное силовое упражнение.

Выполняется в течение 1 минуты: первые 30 секунд – максимальное количество наклонов вперед до касания локтем колен ног из положения лежа на спине, руки за голову, ноги закреплены (допускается незначительное их сгибание, при возвращении в исходное положение необходимо касание пола лопатками); вторые 30 секунд – максимальное количество сгибаний и разгибаний рук в упоре лежа (тело прямое, руки сгибать до касания грудью пола). При этом упражнение считается выполненным, если каждое из двух действий выполнено не менее одного раза (рисунок 18).

Рисунок 18

Упражнение 17. Лазание по канату (шесту).

Стоя у каната (шеста), взявшись руками без прыжка подняться по канату (шесту) на высоту 6 метров от пола, коснуться верхней отметки одной рукой. Опускание вниз – произвольным способом. Оценка производится по способу лазания:

на оценку "отлично" – лазание без помощи ног, ноги в положении "угол";

на оценку "хорошо" – лазание без помощи ног, ноги произвольно;

на оценку "удовлетворительно" – лазание с помощью ног (рисунок 19).

Рисунок 19

Упражнение 18. Упражнение на батуте.

Для курсантов первого курса, военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского, офицерского составов второй возрастной группы: два основных прыжка, прыжок на живот, встать, основной прыжок, прыжок в сед, встать, основной прыжок, прыжок с поворотом на 180°, основной прыжок, прыжок в группировке, два основных прыжка.

Для курсантов второго курса, военнослужащих, проходящих воинскую службу по контракту на должностях рядового, сержантского, офицерского составов первой возрастной группы: два основных прыжка, сальто вперед (назад), два основных прыжка.

Для курсантов третьего и старших курсов: два основных прыжка, прыжок на живот, встать, основной прыжок, прыжок в сед, встать, основной прыжок, прыжок с поворотом на 180°, основной прыжок, прыжок в группировке, основной прыжок, сальто вперед (назад), два основных прыжка (рисунок 20).

Рисунок 20

Упражнение 19. Упражнение на стационарном колесе.

Выполняется 10 оборотов влево и 10 оборотов вправо. Начинается и заканчивается упражнение в момент прохождения вертикали головой вверх. Оценка производится по общему времени, затраченному на 20 оборотов, без выключения секундомера после выполнения первых 10 оборотов. Начинать упражнение можно в любую сторону (рисунок 21).

Рисунок 21

Упражнение 20. Упражнение на подвижном колесе.

Выполняется 10 спиралей в любую сторону. Оценка производится по сложности упражнения:

на оценку "отлично" - вход в спираль, катание 10 спиралей и поднять колесо в вертикальное положение;

на оценку "хорошо" - вход в спираль и 10 спиралей;

на оценку "удовлетворительно" - вход в спираль с помощью партнера и катание 10 спиралей.

Упражнение 21. Упражнение на лопинге.

Выполняется 4 серии по 5 оборотов со сменой направления вращения после каждой серии. Начинается и заканчивается упражнение в момент прохождения рамы лопинга верхнего вертикального положения. Количество раскачиваний во время выполнения упражнения и между сериями не ограничивается. Упражнение оценивается по сумме времени, затраченному на выполнение 4-х серий (рисунок 22).

Рисунок 22

На занятиях применяется гимнастическая стойка (рисунок 23).

Рисунок 23

"Қазақстан Республикасының Қарулы Күштердегі дене шынықтыру дайындығы қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2017 жылғы 10 тамыздағы № 438 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2022 жылғы 7 маусымдағы № 401 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2022 жылғы 8 маусымда № 28405 болып тіркелді

БҰЙЫРАМЫН:

1. "Қазақстан Республикасының Қарулы Күштердегі дене шынықтыру дайындығы қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2017 жылғы 10 тамыздағы № 438 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15729 болып тіркелген) мынадай өзгерістер енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі дене шынықтыру дайындығы қағидаларында:

12-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"12. Жұмысты жоспарлау әскери қызметшілердің денсаулық жағдайын, олардың жасын, жергілікті жердің климаттық жағдайларын ескере отырып жүзеге асырылады және оқу, жауынгерлік міндеттерді шешуді ескере отырып, жауынгерлік даярлық (дене шынықтыру дайындығы) бағдарламасының орындалуын қамтамасыз етеді және дене шынықтыру дайындығынан сабақтарды:

1) толық оқу бағдарламасы бойынша айналысатын әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер үшін – оқу уақытында аптасына 3 сағат, ал қысқартылған оқу бағдарламасы бойынша – оқу уақытында аптасына 2 сағат;

2) оқу бөлімдерінің курсанттары үшін – оқу уақытында аптасына 3 сағат;

3) әскери оқу орындарының магистранттары, курсанттары мен кадеттері үшін – оқу жұмыс бағдарламасына сәйкес бір кредитте кемінде 30 сағат;

4) қатардағы жауынгерлер, сержанттар және офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер, сондай-ақ әскери қызметші әйелдер үшін – қызмет уақытында аптасына 3 сағат.";

келесі мазмұндағы 12-1 тармағымен толықтырылсын:

"12-1. Апта сайын әскери басқару органында, әскери оқу орнында спорттық жұмыс:

1) 1 сағаттан 2 рет – жұмыс күндері сабақтан бос уақытта және 3 сағат – демалыс және мереке күндері әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер, әскери оқу орындарының курсанттары мен кадеттері үшін;

2) 1 сағаттан 2 рет – қызмет уақытының регламентінде қатардағы жауынгерлер, сержанттар және офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер, сондай-ақ әскери қызметші әйелдер үшін жүргізіледі.";

16-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"16. Ротада және оған теңестірілген бөлімшелерде сабақ кестесінде (корабльді дайындаудың тәуліктік жоспарында):

1) таңертеңгі дене шынықтыру жаттығуының нұсқалары мен мазмұны;

2) дене шынықтыру дайындығы бойынша сабақтың тақырыптары мен мазмұны;

3) қосалқы дене шынықтыру жаттықтыруының мазмұны;

4) спорттық жұмыстың уақыты мен мазмұны;

5) әскерге шақыру және келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін сержанттар құрамының әскери қызметшілерімен нұсқаулық-әдістемелік және көрнекі сабақтарды өткізу уақыты, тақырыптары мен мазмұны көрсетіледі.";

24-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"24. Әскери бөлімде және мекемеде:

1) әскери бөлім және мекеме басқармасының қатардағы жауынгерлер, сержанттар және офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерімен және әскери қызметші әйелдерімен дене шынықтыру дайындығы бойынша оқу-жаттығу сабақтарын өткізу;

2) әскери бөлімде және мекемеде дене шынықтыру дайындығының нәтижесі;

3) әскери қызметшілерді келісімшарт бойынша қызметке қабылдау және жас буынның келуі кезіндегі дене шынықтыру дайындығының нәтижесі;

4) бөлімшелердің спорттық ұйымдастырушыларымен, спорт жөніндегі жаттықтырушылармен және төрешілермен нұсқаулық-әдістемелік және көрнекі сабақтар, оқу-әдістемелік жиындар (семинарлар) өткізу;

5) әскери бөлім мен мекеме біріншілігіне өткізілетін спорттық және әскери-спорттық жарыстың, бөлімнен тыс жарыстардағы командалар мен жеке спортшылардың өнер көрсету нәтижесі;

6) "Спортшы жауынгер" төсбелгісімен наградталған әскери қызметшілер мен разрядшы-спортшылар саны;

7) әскери бөлімнің және мекеменің спорттық рекордтары мен жетістіктері;

8) әскери бөлім мен мекеме басқармасы әскери қызметшілерінің ӘСК жаттығуларын орындау нәтижесі;

9) дене шынықтыру дайындығы және спорт бойынша оқу-материалдық базаның, спорттық құрал-жабдық пен мүліктің бар болуы мен жай-күйі ескеріледі.";

69-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"69. Қатардағы жауынгерлер, сержанттар және офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер лагерьлік жиындар, курстық даярлық, далалық шығу және оқу-жаттықтыру жиындары кезінде ТДШЖ-мен айналысады.";

4-бөлімнің тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

"4-бөлім. Қатардағы жауынгерлер, сержанттар және офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілердің, сондай-ақ әскери қызметші әйелдердің дене шынықтыру дайындығы";

10-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

"10-тарау. Қатардағы жауынгерлер, сержанттар және офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілердің дене шынықтыру дайындығы";

125 және 126 тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"125. Бесінші және одан жоғары жас топтарындағы қатардағы жауынгерлер, сержанттар және офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер үшін сабақтың дайындық бөлігінің ұзақтығы 15 минутқа дейін, ал қорытынды бөлігі – 10 минутқа дейін ұзартылады. Сабақ процесінде көп дене және статикалық күшті, шапшаң еңкеюді қажет ететін, сондай-ақ тыныс алуды кідіртуді ұзартуға және қатты күшенуге мәжбүр ететін жаттығуларды қолдануға шектеу қойылады.

126. Дене шынықтыру дайындығы бойынша оқу-жаттығу сабақтарынан басқа, қатардағы жауынгерлер, сержанттар және офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер спорттық жұмысқа және өзіндік дене шынықтыру жаттықтыруына қатысады.";

128-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"128. Штабтардың қатардағы жауынгерлер, сержанттар және офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілері үшін күн тәртібінде ұзақтығы 10 минут дене шынықтыру үзілістері көзделеді.

Қатардағы жауынгерлер, сержанттар және офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер қызмет уақытында және қызметтен тыс уақытта өздігінен дене шынықтыру жаттықтыруымен айналысады. Өздігінен айналысатын қатардағы жауынгерлер, сержанттар, офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілермен дене шынықтыру дайындығы және спорт, медицина қызметінің бастығы кезең-кезеңімен сабақтың мазмұны мен әдістемесі бойынша нұсқау беруді өткізеді.";

149-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"149. Оқу жылы ішінде әрбір әскери қызметшінің оқыту бағдарламасының жаттығулары бойынша дене шынықтыру дайындығы деңгейі айқындалады. Дәлелсіз себеппен дене шынықтыру дайындығы деңгейін айқындау үшін келмеген әскери қызметші "қанағаттанарлықсыз" деп бағаланады.

Дене шынықтыру дайындығы деңгейін айқындау:

1) әскери бөлімге оны толықтыруға келген әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер қызметінің алғашқы екі аптасы ішінде;

2) азаматтар әскери қызмет өткеру туралы келісімшартқа қол қояр алдында;

3) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің әскери оқу орындарына оқуға түсу кезінде кандидаттардың оқуға түсу емтихандары кезеңінде;

4) қатардағы жауынгерлер, сержанттар, офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерде, әскери қызметші әйелдерде және әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерде ай сайын;

5) әскери оқу орындарында ағымдағы бақылау уақытында, аралық және қорытынды аттестаттау барысында;

6) инспекторлық, қорытынды және бақылап тексеру барысында жүзеге асырылады.";

165-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"165. Сабақ өткізетін сержанттар, офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілердің, бөлімше командирлерін даярлайтын оқу бөлімдері курсанттарының әдістемелік даярлығы дене шынықтыру дайындығын ұйымдастыру және жүргізу бойынша практикалық іс-қимылдарды қамтитын әдістемелік тапсырманың орындалу сапасы бойынша айқындалады. Бөлімдер мен бөлімшелердің дене шынықтыру дайындығы және спорт мамандарының, әскери оқу орны магистранттарының, курсанттары мен кадеттерінің дене шынықтыру дайындығының теориялық негіздерін білу деңгейі мен әдістемелік даярлығы айқындалады.";

168-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"168. Теориялық білім деңгейін айқындау кезінде дене шынықтыру дайындығы мен спорттың әрбір маманы 3 сұраққа жауап береді, ал сабақ жетекшілері (сержанттар, офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер), магистранттар, курсанттар мен кадеттер 1 сұраққа жауап береді. Деңгей жазбаша сұрау әдісімен айқындалады.

Бір сұрақ бойынша теориялық білім деңгейі мынадай болып айқындалады:

1) "өте жақсы" – егер қойылған сұраққа жауап дұрыс және толық болса;

2) "жақсы" – егер қойылған сұраққа жауап дұрыс болса, бірақ жеткілікті түрде толық болмаса немесе мағынасы жағынан маңызды емес қателіктермен жазылса;

3) "қанағаттанарлық" – егер қойылған сұраққа жауап негізінен дұрыс болса, бірақ толық емес немесе жеке қателіктермен жазылса;

4) "қанағаттанарлықсыз" – егер жауап қойылған сұрақтың мәнін ашпаса.";

келесі мазмұндағы 168-1 тармағымен толықтырылсын:

"168-1. Үш сұрақ бойынша теориялық білім деңгейі мынадай болып айқындалады :

1) "өте жақсы" – егер үш сұрақ бағаларының жиынтығынан орташа балл 4,5 – 5-ке тең болса;

2) "жақсы" – егер үш сұрақ бағаларының жиынтығынан орташа балл 3,5 – 4,4-ке тең болса;

3) "қанағаттанарлық" – егер үш сұрақ бағаларының жиынтығынан орташа балл 3 – 3,4-ке тең болса;

4) "қанағаттанарлықсыз" – егер үш сұрақ бағаларының жиынтығынан орташа балл 3-тен төмен болса.";

170-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"170. Дене шынықтыру дайындығы бойынша сабақ өткізетін сержанттар, офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілердің, әскери оқу орындары (факультеттер) магистранттарының, курсанттары мен кадеттерінің, бөлімше командирлерін даярлайтын оқу бөлімдері курсанттарының дене шынықтыру дайындығы бойынша жалпы деңгейі олардың дене шынықтыру және әдістемелік даярлығының бағаларынан қалыптастырылады және мынадай болып айқындалады:

1) "өте жақсы" – егер бір баға "өте жақсы", ал екіншісі "жақсыдан" төмен болмаса;

2) "жақсы" – егер бір баға "өте жақсы", ал екіншісі "қанағаттанарлық" немесе екі баға "жақсы" болса;

3) "қанағаттанарлық" – егер бір баға "жақсы", ал екіншісі "қанағаттанарлық" немесе екі баға "қанағаттанарлық" болса немесе дене шынықтыру дайындығының бағасы "жақсыдан"" төмен емес, ал әдістемелік даярлығы "қанағаттанарлықсыз" болса;

4) "қанағаттанарлықсыз" – егер талаптар "қанағаттанарлық" деген бағаға орындалмаса.";

172-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"172. Азаматтық жастар қатарынан әскери оқу орындарына оқуға түсу үшін кандидаттар дене шынықтыру дайындығынан үш жаттығу бойынша (белтемірге тартылу, 100 метрге жүгіру, 3000 метрге жүгіру) емтихан тапсырады.

Әскери қызметшілер қатарынан әскери оқу орындарына оқуға түсу үшін кандидаттар жас топтарына сәйкес дене шынықтыру дайындығынан үш жаттығу бойынша (белтемірге тартылу, 100 метрге жүгіру, 3000 метрге жүгіру) емтихан тапсырады.

Сержанттар, офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер қатарынан әскери оқу орындарына оқуға түсу үшін кандидаттар жас топтарына сәйкес дене шынықтыру дайындығынан емтихан тапсырады:

1) бірінші, екінші, үшінші, төртінші жас топтары – 100 метрге жүгіру, белтемірге тартылу және 3000 метрге жүгіру;

2) бесінші жас тобы – 100 метрге жүгіру, белтемірге тартылу және 1000 метрге жүгіру;

3) алтыншы, жетінші, сегізінші жас топтары – белтемірге тартылу және 1000 метрге жүгіру;

4) бірінші және екінші жас топтарындағы әскери қызметші әйелдер – 100 метрге жүгіру, кешенді күш жаттығуы және 1000 метрге жүгіру;

5) үшінші және одан жоғары жас тобындағы әскери қызметші әйелдер – кешенді күш жаттығуы және 1000 метрге жүгіру.";

175-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"175. Әскери бөлімнің (мекеменің) дене шынықтыру дайындығы деңгейін айқындау үшін толық құрамдағы бөлімшелер тағайындалады.

Әскери бөлім командирінің (мекеме бастығының) және оның орынбасарларының, басқарманың және штабтың қатардағы жауынгерлер, сержанттар және офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерінің дене шынықтыру дайындығы деңгейі міндетті түрде айқындалады.

Дене шынықтыру дайындығы деңгейін айқындау үшін бөлімшелерді тексеруші тағайындайды.";

181-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"181. Дене шынықтыру дайындығы деңгейін айқындау кезінде жекелеген санаттағы әскери қызметшілер алған бағалар ескеріледі:

1) бөлімшелерде, әскери бөлімде – қатардағы жауынгерлер, сержанттар, офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілердің, әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілердің, әскери қызметші әйелдердің;

2) әскери оқу орнының бөлімшелерінде – тұрақты құрамдағы қатардағы жауынгерлер, сержанттар, офицерлер құрамының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілердің, магистранттардың, курсанттардың, кадеттердің, әскери қызметші әйелдердің.";

10-қосымша осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес редакцияда жазылсын.

2. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Бас штабының Жауынгерлік даярлық департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты алғашқы ресми жарияланғанынан кейін Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды;

3) алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Заң департаментіне жолдауды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қорғаныс министрінің бірінші орынбасары – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Бас штабының бастығына жүктелсін.

4. Осы бұйрық лауазымды адамдарға, оларға қатысты бөлігінде жеткізілсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы
Қорғаныс министрі

Р. Жаксылыков

Қазақстан Республикасы
Қорғаныс министрінің
2022 жылғы 7 маусымдағы
№ 401 бұйрығына қосымша
Қазақстан Республикасының
Қарулы Күштеріндегі
дене шынықтыру дайындығы
қағидаларына 10-қосымша

Гимнастика және атлетикалық дайындық бойынша сабақтардың негізгі бөлігінің мазмұны

1-Жаттығу. № 1 еркін жаттығулар кешені. (1-сурет).

16 есепке орындалады.

Бастапқы қалып – саптық тұрыс.

"Бір-екі" – аяқ ұшына көтеріле, саусақтарды жұдырыққа жұм, қолдарды алдымен алға, сосын жоғары көтер, жұдырықтар бір-біріне қарайды, жоғарыға қарап, созыл.

"Үш" – екі табанға түсе, қолдарды күшпен бүк, шынтақтарды денеге тақа, жұдырықтар иыққа, жауырындарды қосып, тіке қара.

"Төрт" – жұдырықтар жұмылып, бір-біріне қараған қолдарды жоғары созып, шалқай, жоғарыға қара.

"Бес" – аяқ ұштарын қоса, табандарға толық отыр, тізелер бірге, алақандар сан үстінде, шынтақтар сыртқа.

"Алты" – тұр (аяқ ұштарын ашпай), қолдарды жоғары көтере, оларды екі жаққа және барынша артқа қарай аш (қимыл соңында жұлқи), жұдырықтар алға қарап, саусақтар жұдырыққа жұмылған, шалқай.

"Жеті" – аяқ ұштарын қоса, табандарға толық отыр, тізелер бірге, алақандар сан үстінде, шынтақтар сыртқа.

"Сегіз" – секіріп тұра, аяқтар арасын алшақ аш, қолдар белге.

"Тоғыз" – сол қолды жаза, онымен қоса денені солға қарай бұра қолды сыртқа және барынша артқа қарай жылжыт, алақан алға, саусақтар жұдырыққа жұмылған, сол қол білезігіне қара (аяқтарды қозғамай).

"Он" – денені тура бұр, қолдар белге.

"Он бір" – оң қолды жаза, онымен қоса денені оңға қарай бұра қолды сыртқа және барынша артқа қарай жылжыт, алақан алға, саусақтар жұдырыққа жұмылған, оң қол білезігіне қара (аяқтарды қозғамай).

"Он екі" – денені тура бұр, қолдар белге.

"Он үш" – саусақтар жерге тигенше алға бірден еңкей, алақандар артқа (аяқтар бүгілмейді).

"Он төрт" – тік тұра, қолдарды алға көтере, оларды сыртқа және артқа қарай аш (қимыл соңында жұлқи), алақандар алға, саусақтар жұдырыққа.

"Он бес" – саусақтар жерге тигенше алға бірден еңкей, алақандар артқа (аяқтар бүгілмейді).

"Он алты" – секіре саптық тұрыста қабылда.

1-сурет

2-Жаттығу. № 2 еркін жаттығулар кешені. (2-сурет).

16 есепке орындалады.

Бастапқы қалып – саптық тұрыс.

"Бір-екі" – күшпен қолдарды барынша артқа қарай қозғалт, саусақтар ашық, алақандар алға және аяқ ұшына көтеріле қолдарды сыртқа асықпай көтер, сосын жоғарыға, алақандар бір-біріне, созыл, жоғарыға қара.

"Үш" – екі табанға түсе, күшпен қолдарды бүк, шынтақтарды денеге тақа, жұдырықтар иыққа, жауырындарды қос, тура қара.

"Төрт" – солға қарай қолдарды сыртқа соза кең ұмтылу жаса, алақандар төменге, басты солға бұр.

"Бес" – итеріле сол аяқты оң аяққа қос, күшпен қолдарды бүк, шынтақтарды денеге тақа, жұдырықтар иыққа, жауырындарды қос, тура қара.

"Алты" – оңға қарай қолдарды сыртқа соза кең ұмтылу жаса, алақандар төменге, басты оңға бұр.

"Жеті" – итеріле оң аяқты сол аяққа қос, күшпен қолдарды бүк, шынтақтарды денеге тақа, жұдырықтар иыққа, жауырындарды қос, тура қара.

"Сегіз" – секіре аяқтарды алшақ қойып тұр, қолдар жоғарыға, алақандарды бір-біріне соға бастың төбесінен қос, денені артқа шалқайт.

"Тоғыз" – алға барынша бірден еңкей, қолдар аяқтар ортасында, алақандар бірге (аяқтарды бүкпе).

"Он" – тоқтамай, түзел, қолдарды алға көтере денені солға бұр және кенеттен қолдарды сыртқа және барынша артқа жаз, алақандар алға, саусақтар жұдырыққа (аяқтар қозғалмайды).

"Он бір" – тоқтамай, денені алға бұр, алақандарды қос және бірден барынша алға еңкей, қолдар аяқтар ортасында, алақандар бірге (аяқтарды бүкпе).

"Он екі" – тоқтамай, түзел, қолдарды алға көтере денені оңға бұр және кенеттен қолдарды сыртқа және барынша артқа жаз, алақандар алға, саусақтар жұдырыққа (аяқтар қозғалмайды).

"Он үш" – тоқтамай, денені алға бұр, алақандарды қос және бірден барынша алға еңкей, қолдар аяқтар ортасында, алақандар бірге (аяқтарды бүкпе).

"Он төрт" – түзеле, секіріп аяқтарды иық көлеміне қой (табандар параллел), толық отыр, қолдар алға, алқандар төмен.

"Он бес" – секіре аяқтардың арасын барынша аша қой, қолдар жоғарыға және сыртқа жазылған, алақандар бір -біріне.

"Он алты" – секіре саптық тұрыста қабылда.

2-сурет

3-жаттығу. Белтемірде тартылу.

Үстінен ұстап ілін, аяқтар бірге, жұлқынба және сермелме, қозғалыссыз (1-2 секунд пауза) қалпынан тік қолдарда іліне тартыл (иек белтемірден жоғары), (3-сурет).

3-сурет

4-жаттығу. Белтемірге аяқтарды көтеру.

Үстінен ұстап ілін; тік аяқтарды көтеріп, белтемір грифіне тигіз және астыға түсір. Жармасу қалпы 1-2 секунд белгіленеді. Аяқтарды көтерген жағдайда азғантай бүгуге рұқсат етіледі. Сермеу қозғалыстарын жасауға рұқсат етілмейді. (4-сурет).

4-сурет

5-жаттығу. Белтемірде аударылып көтерілу.

Үстінен ұстап ілін; сермеу қозғалыстарсыз тартылып, белтемірге аяқтарды көтере және, жабдық белтемірінен аударыла, тік қолға шық. Іліну және тірек жай-күйлері белгіленеді; ілінуге түсу еркін жолмен орындалады. (5-сурет).

5-сурет

6 жаттығу. Белтемірде күшпен көтерілу.

Үстінен ұстап ілін; сермеу қозғалыстарсыз тартылып, алдымен тірекке бір қолды қойып ал, одан соң – екіншісін; іс-қимылды жалғастырып, тік қолға тірекке шық. Іліну және тірек жай-күйлері белгіленеді (1-2 секунд); ілінуге түсу еркін жолмен орындалады (белтемірге екі қолмен күшпен шығуға рұқсат етіледі) (6-сурет).

6-сурет

7-жаттығу. Белтемірде біріктірілген күштік жаттығу.

Үстінен ұстап ілін; тартылу, аяқты көтеру, аударылып көтерілу және күшпен көтерілу кез келген ретпен жасалынады; екінші және келесі серияларда орындалатын жаттығулардың бастапқы кезектілігін сақтау керек. Іліну мен тіреудің қалыптары белгіленеді; тартылғанда иек белтемірден жоғары; аяқтарын көтергенде снарядтың грифіне тиеді. Аяқты бүгуге және айыруға, дененің қозғалмайтын жағдайдан ауытқуына, қозғалыстарды сермелеумен және жұлқумен орындауға рұқсат етіледі. Бағалау циклдар саны бойынша жүргізіледі (7-сурет).

7-сурет

8-жаттығу. Қоссырықта тірене тұрып қолдарды бүгу және жазу.

Тірел, қолдарды бүге, бүгілген қол тірелуіне түс, қолдарды жазып тірелуге шық. Тіреудің жағдайы белгіленеді; қолдар түсу кезінде толық бүгіледі (8-сурет).

8-сурет

9-Жаттығу. Қоссырықта тіреліп бұрыш жасау.

Тірел, тік аяқтарды көтеріп, оларды көлденеңінен ұстап тұр. Жаттығуды орындау уақыты "бұрыш" қалпын бекіту сәтінен бастап аяқтың өкшесін қоссырықтан төмен түсіру сәтіне дейін анықталады (9-сурет).

9-сурет

10-жаттығу. Қоссырықтағы жаттығулар кешені.

1-ші курс курсанттары және кадеттері үшін - қолды тіре, сермеуді орында, аяқты сермелеумен алға қарай көтеріп аяқтарды ашып отыр, аяқты ішке жіберіп және артқа қарай серме, алға сермей солға бұрылып оңға қарай секіріп түс, қоссырықтан ұстап тұр.

Сермеумен алға секіріп түсуді басқа жаққа қарай орындауға рұқсат етіледі (10-сурет).

10-сурет

2-ші курс курсанттары және кадеттері үшін - қолда тірел, сермеу жаса, сермеумен алға көтеріл, артқа сермеу жаса, алға сермей солға бұрылып оңға қарай секіріп түс, қоссырықтан ұстап тұр.

Сермеумен алға секіріп түсуді басқа жаққа қарай орындауға рұқсат етіледі (11-сурет).

11-сурет

3-ші және жоғарғы курс курсанттары үшін – қолдарға тірел, сермеу жаса, сермеумен алға көтеріл, артқа сермеумен иыққа тұр (3 секунд ұстау), алға айнала аяқтарды ашып отыр, аяқты ішке жіберіп және артқа қарай серме, алға сермей солға бұрылып оңға қарай секіріп түс, қоссырықтан ұстап тұр.

Сермеумен алға секіріп түсуді басқа жаққа қарай орындауға рұқсат етіледі (12-сурет).

12-сурет

11-жаттығу. Аяқтарды екі жаққа жаза, төрттаған арқылы ұзындыққа секіру.

Жабдықтың биіктігі 125 сантиметр, биіктігі 10-15 сантиметр көпіршік жабдықтан 1 метр қашықтықта орнатылады, секіру екпінмен орындалады (13-сурет).

13-сурет

12-жаттығу. Аяқтарды екі жаққа жаза, гимнастикалық аттан ұзындыққа секіру.

Жабдықтың биіктігі 120 сантиметр, биіктігі 10-15 сантиметр көпіршік ерікті түрде орнатылады; секіру екпінмен орындалады, қолмен басу гимнастикалық жабдықтың арғы жартысына орындалады (14-сурет).

14-сурет

13-жаттығу. Баста тұру.

Тіреле отырып, еркін түрде бас тіреуінің жағдайын қабылда (5 секунд ұстаңыз). Тіректі ұстап тұру уақыты денені тік ұстағаннан кейін анықталады, аяқтар түзу (15-сурет).

15-сурет

14-жаттығу. Секіріп алға қарай айналу.

Бастапқы калып – саптық тұрыс; 2-3 қадам жүгір, биіктігі 100 сантиметр кедергіден секіріп алға қарай айнал, саптық тұрыс (16-сурет).

16-сурет

15-жаттығу. 24 килограмм гіртасты (жұлқу) көтеру.

Аяқтар иық кеңдігінде, жерде тұрған гіртасты бір қолмен үсті жағынан ұстап, жерге тигізбей гіртасты жоғары көтер және түсір, алдымен бір қолмен, содан кейін демалыссыз қолды ауыстырғаннан кейін - басқа қолмен. Гіртас жоғарғы жақта тік қолға 1 секундқа бекітіледі, қолды ауыстыру алдыңғы сермеуде орындалады. Гіртасты төмен жаққа түсіру қалпында 2 секундтан астам тұруға рұқсат берілмейді.

Әлсіз қол үшін ең төменгі нормативтері бар екі салмақ санаты белгіленген: 70 килограмға дейін - 8 рет; 70 килограмм және одан жоғары-10 рет (17-сурет).

17-сурет

16-жаттығу. Кешенді күштік жаттығу.

1 минут ішінде орындалады: алғашқы 30 секунд - арқамен жатып шынтақтарды аяқтың тізесіне тигенге дейін барынша көп алға еңкею қажет, қолдар желкеде, аяқтар бекітілген (аяктарды шамалы бүгуге рұқсат етіледі, бастапқы қалыпқа келген кезде еденге жауырынмен тию қажет); екінші 30 секунд – қолдарды жатыс тіректе барынша көп бүгу және жазуды орындау қажет (дене тік, қолдарды кеуде жерге тигенге дейін бүгу қажет). Бұл ретте, егер екі әрекеттің әрқайсысы кемінде 1 рет орындалса, жаттығу орындалды деп есептеледі (18-сурет).

18-сурет

17-жаттығу. Арқанмен өрмелеу (сырықпен).

Арқанның (сырықтың) жанында тұрып, еденнен 6 метр биіктікте тұрған арқанмен секірусіз қолмен ұстап көтеріліп, жоғарғы белгіге бір қолмен тию қажет. Төмен түсу-еркін тәсілмен орындалады. Бағалау өрмелеу тәсілі бойынша жүргізіледі:

"өте жақсы" бағасына-аяқтың көмегінсіз, аяқтардың "бұрышы" қалпында өрмелеу;

"жақсы" бағасына – аяқтың көмегінсіз өрмелеу, аяқтар ерікті түрде;

"қанағаттанарлық" бағасына – аяқ көмегімен өрмелеу (19-сурет).

19-сурет

18-жаттығу. Батуттағы жаттығулар.

Бірінші курс курсанттары, екінші жас тобындағы қатардағы жауынгерлер, сержанттар, офицерлер құрамдарының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер үшін: екі негізгі секіру, ішке секіру, тұру, негізгі секіру, отырып секіру, тұру, негізгі секіру, 180° бұрылумен секіру, негізгі секіру, жинақталып секіру, екі негізгі секіру.

Екінші курс курсанттары, бірінші жас тобындағы қатардағы жауынгерлер, сержанттар, офицерлер құрамдарының лауазымдарында келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер үшін: екі негізгі секіру, алға (артқа) сальто, екі негізгі секіру.

Үшінші және жоғары курс курсанттары үшін: екі негізгі секіру, ішке секіру, тұру, негізгі секіру, отырып секіру, тұру, негізгі секіру, 180° бұрылумен секіру, негізгі секіру, жинақталып секіру, негізгі секіру, алға (артқа) сальто, екі негізгі секіру (20-сурет).

20-сурет

19-жаттығу. Стационарлық дөңгелектегі жаттығу.

10 айналым солға және 10 айналым оңға орындалады. Жаттығу баспен жоғары тігінен өткен сәттен басталады және аяқталады. Бағалау алғашқы 10 айналым орындалғаннан кейін секунд өлшегішті сөндірмей, 20 айналымға жұмсалған жалпы уақыт бойынша жүргізіледі. Жаттығуды кез келген жаққа бастауға болады (21-сурет).

21-сурет

20-жаттығу. Жылжымалы дөңгелекте жаттығу.

Кез келген жаққа 10 шиыршық жасалады. Бағалау жаттығудың күрделілігі бойынша жүргізіледі:

"өте жақсы" деген бағаға – шиыршыққа кіру, 10 шиыршыққасырғанау және дөңгелекті тік қалыпқа көтеру;

"жақсы" деген бағаға – шиыршыққа кіру және 10 шиыршық жасау;

"қанағаттанарлық" деген бағаға –әріптесінің көмегімен спиральге кіружәне 10 шиыршыққа сырғанау.

21-жаттығу. Белдемшедегі жаттығу.

Әрбір сериядан кейін айналу бағытын ауыстырумен 5 айналым бойынша 4 серия орындалады. Жаттығу жоғарғы тік қалыптан белдемше жақтауынан өткен сәтте басталады және аяқталады. Жаттығуды орындау уақытында және сериялар арасында айналу саны шектелмейді. Жаттығу 4 серияны орындауға жұмсалған уақыт жиынтығы бойынша бағаланады (22-сурет).

22-сурет

Сабақтарда гимнастикалық тұрыс қолданылады (23-сурет).

23-сурет