Об утверждении Инструкции по организации исчисления выслуги лет военнослужащим Вооруженных Сил Республики Казахстан

Приказ Министра обороны Республики Казахстан от 23 сентября 2022 года № 827. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 26 сентября 2022 года № 29797.

В соответствии с подпунктом 139) пункта 15 Положения о Министерстве обороны Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 2 июня 2022 года № 357, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по организации исчисления выслуги лет военнослужащим Вооруженных Сил Республики Казахстан.

2. Центру пенсионного обеспечения Министерства обороны Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение приказа на интернет-ресурсе Министерства обороны Республики Казахстан;

3) направление сведений в Юридический департамент Министерства обороны Республики об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта в течение десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования.

3. Признать утратившим силу приказ Министра обороны Республики Казахстан от 17 января 2019 года № 27 "Об утверждении Инструкции по организации исчисления выслуги лет военнослужащим Вооруженных Сил Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 18216).

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего заместителя Министра обороны Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ довести до должностных лиц в части, их касающейся.

6. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр обороны Республики Казахстан

Р. Жаксылыков

Утверждена приказом Министр обороны Республики Казахстан от 23 сентября 2022 года № 827

Инструкция по организации исчисления выслуги лет военнослужащим Вооруженных Сил Республики Казахстан

Глава 1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция по организации исчисления выслуги лет военнослужащим Вооруженных Сил Республики Казахстан (далее – Инструкция) детализирует организацию исчисления выслуги лет военнослужащим Вооруженных Сил Республики Казахстан.

2. Организация работы по исчислению выслуги лет военнослужащим осуществляется:

1) Центром пенсионного обеспечения Министерства обороны Республики Казахстан (далее – Центр);

2) органами военного управления, воинскими частями и учреждениями.

Глава 2. Оформление личных дел военнослужащих для исчисления выслуги лет на пенсию

3. Для исчисления выслуги лет личное дело военнослужащего за 6 месяцев до увольнения направляется в Центр после подтверждения прохождения службы.

4. Подтверждение прохождения службы военнослужащим, проходящим службу в воинской части (учреждении), производится на офицерский состав – начальником кадрового органа (подразделения по работе с персоналом), военнослужащих по контракту рядового и сержантского составов начальником штаба.

Перед направлением личных дел все периоды воинской службы, указанные в послужном списке, а также записи, по исчислению выслуги лет на пенсию на льготных условиях, проверяются и сверяются с данными аттестационных и дополнительных документов и подтверждаются приказами.

5. Для подтверждения прохождения службы в послужном списке личного дела производится запись, которая заверяется подписью уполномоченного должностного лица органа управления, гербовой печатью с указанием даты подтверждения. В данной записи указываются все календарные периоды службы, а также периоды, засчитываемые на льготных условиях.

Запись о подтверждении прохождения службы производится в следующем порядке:

"Прохождение службы в Вооруженных Силах подтверждаю с "_"__ года:

в рядах Советской Армии с "_"__ года по "_"__ года;

в рядах Вооруженных Сил зарубежных стран с "_"__ года по "_"__ года;

в рядах силовых структур Республики Казахстан с "_"__ года по "_"__ года;

в рядах Вооруженных Сил Республики Казахстан с "_"__ года по "_"__ года;

в том числе в льготном исчислении с "_"__ года по "_"__ года;

с"_"__ года по "_"__ года;

с"_"__ года по "_"__ года".

6. Исчисление выслуги лет увольняемого с воинской службы военнослужащего осуществляется по первому экземпляру личного дела, в котором содержатся следующие документы:

1) послужной список;

2) выписки из приказов руководителей подразделений, либо архивные справки, подтверждающие прохождение службы, в том числе на льготных условиях;

3) документ, подтверждающий прохождение срочной службы (оригинал и/или копия военного билета или справка с местного органа военного управления);

4) документы, подтверждающие прохождение службы в других государственных органах или в Вооруженных Силах других стран, в том числе на льготных условиях;

5) оригинал трудовой книжки и ее копия (при наличии трудового стажа), копии диплома, аттестата и свидетельств об образовании, свидетельств о рождении детей (для военнослужащих-женщин), и другие документы, подтверждающие трудовую деятельность;

6) при наличии трудового стажа после 1 января 1998 года, необходимо предоставление документов, подтверждающих перечисление обязательных пенсионных взносов.

7. Исчисление выслуги лет военнослужащего с учетом льготных условий осуществляется на основании следующих документов:

1) в отдаленных местностях, а также в местностях с тяжелыми климатическими условиями – выписок из приказов о прибытии военнослужащего в местность и убытие с данной местности;

2) в высокогорных местностях – выписок из приказов с указанием высоты местности над уровнем моря, либо справок уполномоченного органа в области геодезии и картографии о высоте местности над уровнем моря;

3) на летной работе в авиации – выписок из приказов о выполнении норм налета часов на летной работе, утвержденными приказом Министром обороны Республики Казахстан от 7 июля 2015 года № 383 "Об утверждении Инструкции по определению условий для исчисления выслуги лет летному составу Вооруженных Сил Республики Казахстан на льготных условиях при назначении пенсии" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 11901);

4) на должностях, где исполнение обязанностей связано с систематическими прыжками с парашютом – выписок из приказов о выполнении норм прыжков с парашютом.

8. В выписках из приказов личного дела военнослужащего, проходящего (проходившего) службу в высокогорных местностях, производить запись, на какой высоте от уровня моря дислоцировано подразделение, где военнослужащий проходит (проходил) службу.

9. В случае отсутствия выписок из приказов периоды службы военнослужащего подтверждаются архивными справками в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 20 сентября 2018 года № 576 "Об утверждении Правил комплектования, хранения, учета и использования документов Национального архивного фонда и других архивных документов государственными и специальными государственными архивами".

10. Копии документов свидетельствуются в порядке, установленном статьей 34 Закона Республики Казахстан "О нотариате".

Глава 3. Порядок исчисления выслуги лет и трудового стажа на пенсию

11. Центр в течение 5 рабочих дней после получения личного дела военнослужащего из воинской части (учреждения) производит исчисление его выслуги лет на пенсионные выплаты за выслугу лет и личные дела после утверждения данных расчетов и проставления штампа "Подсчет выслуги лет произведен в Центре пенсионного обеспечения Министерства обороны Республики Казахстан" Центром возвращаются в подразделение, где военнослужащий проходит службу.

Расчет выслуги лет, в том числе с учетом трудового стажа, для определения права на пенсионные выплаты за выслугу лет составляется на день исключения со списков части в связи с увольнением со службы.

12. В случае неполного комплектования поступившего личного дела, Центр в течение 1 рабочего дня уведомляет об этом подразделение, с указанием о необходимости предоставления недостающих документов. Подразделения в течение 3 рабочих дней направляют в Центр необходимые документы, указанные в уведомлении.

13. При исчислении выслуги лет (стажа работы) дата начала учитываемого периода указывается согласно фактической дате начала, а дата окончания – согласно дате, следующей за днем окончания учитываемого периода. При этом, суммирование периодов, засчитываемых в выслугу лет для назначения пенсий, в году 365 дней, а в месяце – 30 дней, независимо от фактического количества дней в этом году.

14. Начало срока службы офицера, определенного на службу по призыву из запаса, устанавливается с даты издания приказа местного органа военного управления о призыве на службу, либо с даты убытия офицера к месту службы по предписанию.

15. В расчете отдельно указываются все календарные периоды воинской службы и периоды, засчитываемые за выслугу лет на льготных условиях, а также общая выслуга лет на пенсию.

16. В случае наличия у военнослужащего выслуги лет и/или общего трудового стажа на момент исчисления выслуги лет на пенсионные выплаты за выслугу лет менее 25 лет, в расчете производится запись об отсутствии права на пенсионные выплаты за выслугу лет, в соответствии с пунктом 1 статьи 64 Закона Республики Казахстан "О пенсионном обеспечении в Республике Казахстан".

В расчете производятся записи, касательно документов для исчисления выслуги лет.

17. Расчет выслуги лет подписывается уполномоченными должностными лицами Центра, заверяется гербовой печатью Центра с присвоением порядкового номера.

При увольнении военнослужащего производится окончательный расчет выслуги на день исключения из списка части. Итоги выводятся на обороте расчета с проставлением штампа "По состоянию на "__" _____ 20__ года общий трудовой стаж составляет __ лет __ месяцев__ дней, из них: выслуга - __ лет __ месяцев__ дней, в том числе в календарном исчислении - __ лет __ месяцев __ дней, трудовой стаж - __ лет __ месяцев___ дней, в том числе в календарном исчислении - __ лет __ месяцев __ дней".

18. Расчет выслуги лет на пенсию с учетом льготного исчисления службы оформляется по форме, согласно приложению 1 к настоящей Инструкции.

19. Расчет выслуги лет на пенсию с учетом трудового стажа, оформляется по форме, согласно приложению 2 к настоящей Инструкции.

20. Расчет выслуги лет на пенсию с учетом трудового стажа, в том числе на льготных условиях, оформляется по форме, согласно приложению 3 к настоящей Инструкции.

21. Расчет выслуги лет на пенсию с учетом льготного исчисления службы и трудового стажа оформляется по форме, согласно приложению 4 к настоящей Инструкции.

22. Расчет выслуги лет на пенсию регистрируется в книге учета личных дел, поступивших на подсчет выслуги лет военнослужащих по форме согласно приложению 5 к настоящей Инструкции.

При утере расчета выслуги лет, который составляется в единственном экземпляре, Центром выдается дубликат расчета выслуги лет на основании личного дела и материалов служебного расследования по факту утери расчета должностным лицом.

23. Утвержденный расчет выслуги лет на пенсионные выплаты за выслугу лет действителен в течение 3 лет с даты его составления, подлежит пересмотру только в случае перевода военнослужащего на новое место службы, влияющее на выслугу лет. Кадровым органом, осуществляющим издание приказов по личному составу об увольнении, на основании утвержденного расчета выслуги лет производится расчет календарного срока службы военнослужащих на 1 число месяца увольнения.

24. После поступления личного дела в подразделение, ответственное должностное лицо ознакамливает военнослужащего с его расчетом выслуги лет под роспись. В случае несогласия военнослужащего с расчетом выслуги лет, повторный расчет производится в соответствии с пунктом 11 настоящей Инструкции.

25. В случае, если непрерывная выслуга военнослужащего менее 12 лет и 6 месяцев, расчет выслуги лет производится без учета трудового стажа до призыва на службу.

В случае повторного поступления личного дела для исчисления выслуги лет, ранее составленный расчет выслуги лет заменяется вновь составленным расчетом, который приобщается в личное дело и на первой странице послужного списка производится запись о дате повторного исчисления и подписывается уполномоченным лицом Центра.

26. Исчисление трудового стажа военнослужащего до призыва на службу осуществляется на основании следующих документов:

1) оригинала трудовой книжки и ее копии (при наличии трудовой деятельности до 1 января 1998 года), копии диплома, аттестата об образовании, свидетельств о рождении детей, решения суда, либо архивной справки, подтверждающих трудовую деятельность.

Сведения о трудовой деятельности до призыва на воинскую службу должны соответствовать данным соответствующего раздела послужного списка личного дела;

2) оборотной ведомости по транзитным счетам вкладчика, подтверждающей перечисление обязательных пенсионных взносов (при наличии трудовой деятельности после 1 января 1998 года).

В случае отсутствия документов, подтверждающих перечисления обязательных пенсионных взносов при наличии трудовой деятельности после 1 января 1998 года, дополнительно к документам, подтверждающим трудовой стаж, предоставляется справка с соответствующих органов о прохождении государственной регистрации работодателя.

27. В случае отсутствия даты начала обучения в дипломе или свидетельстве об образовании до призыва на службу для исчисления трудового стажа устанавливается дата начала учебного года – 1 сентября.

28. В случае наличия у военнослужащего членства в коллективном хозяйстве его трудовой стаж определяется в прямой зависимости от выполнения годовой нормы трудового участия (трудодней), установленного правлением коллективного хозяйства. При этом в случае невыполнения годовой нормы трудодней трудовой стаж исчисляется путем определения процентного отношения выполнения данной нормы и выведения количества дней стажа исходя из количества дней в году (365 дней).

29. Период проживания супругов военнослужащих (кроме военнослужащих срочной службы) в местностях, где отсутствовала возможность трудоустройства по специальности, подтверждается следующими документами:

1) справкой о составе семьи;

2) справкой с воинской части (учреждения) о совместном проживании с супругами в данном населенном пункте и об отсутствии возможности трудоустройства по форме, согласно приложению 6 к настоящей Инструкции;

3) справкой с Центра занятости населения о регистрации в качестве безработного и об отсутствии возможности трудоустройства по указанной специальности с указанием местности.

	Приложение 1 к Инструкции по организации исчисления выслуги лет военнослужащим Вооруженных Сил Республики Казахстан
	Форма

Расчет выслуги лет на пенсию с учетом льготного исчисления службы

Воинское звание, фамилия, имя и отчество (при его наличии) военнослужащего
Число, месяц и год рождения			годы	месяцы	дни			годы	месяцы	дни
1. Календарный срок службы	1) служба в рядах Вооруженных Сил	Итого:				2) Один месяц службы за два месяца	Итого:
		Итого:					Итого:
	2) служба в иных силовых структурах	Итого:					Итого:
		Итого:					Итого:
		Всего:					Всего:
2. Периоды службы, зачисляемые на льготных условиях		Итого:				3) один месяц службы за полтора месяца	Итого:
		Итого:					Итого:
1) один месяц службы за три месяца
		Итого:					Итого:
		Итого:					Итого:
		Итого:					Итого:
		Итого:					Итого:
		Итого:					Всего:
							Срок зачисляемый в выслугу
		Всего:				ИТОГО общая выслуга
		Срок зачисляемый в выслугу				Количество полных лет на пенсию

"__"____________20____ г.
Начальник Центра пенсионного обеспечения
Министерства обороны Республики Казахстан
________________________________________
Специалист службы ________ ______________
Начальник службы _______________________
С расчетом ознакомлен ____________________
(согласен, не согласен) подпись ненужное зачеркнуть

	Приложение 2 к Инструкции по организации исчисления выслуги лет военнослужащим Вооруженных Сил Республики Казахстан
	Форма

Расчет выслуги лет на пенсию с учетом трудового стажа

Воинское звание, фамилия, имя и отчество (при его наличии) военнослужащего
Число, месяц и год рождения			годы	месяцы	дни			годы	месяцы	дни
1. Календарный срок службы	1) служба в рядах Вооруженных Сил	Итого:				3. Трудовой стаж	Итого:
		Итого:					Итого:
	2) служба в иных силовых структурах	Итого:					Итого:
		Итого:					Итого:
		Всего:					Итого:
2. Периоды службы, зачисляемые на льготных условиях		Итого:
							Итого:
		Итого:
							Итого:
		Итого:
							Итого:
1) один месяц службы за полтора месяца		Итого:
							Итого:
		Итого:
							Итого:
		Итого:
							Всего:
		Всего:
		срок зачисляемый в выслугу				Общий трудовой стаж
		Общая выслуга лет				Количество полных лет на пенсию

"__"____________20____ г.
Начальник Центра пенсионного обеспечения
Министерства обороны Республики Казахстан
________________________________________
Специалист службы ________ ______________
Начальник службы ________________________
С расчетом ознакомлен __________________
(согласен, не согласен) подпись ненужное зачеркнуть

	Приложение 3 к Инструкции по организации исчисления выслуги лет военнослужащим Вооруженных Сил Республики Казахстан
	Форма

Расчет выслуги лет на пенсию с учетом трудового стажа, в том числе на льготных условиях

Воинское звание, фамилия, имя и отчество (при его наличии) военнослужащего
			годы	месяцы	дни			годы	месяцы	дни
Число, месяц и год рождения
1. Календарный срок службы	1) служба в рядах Вооруженных Сил	Итого:				3. Трудовой стаж	Итого:
		Итого:					Итого:
		Итого:					Итого:
	2) служба в иных силовых структурах	Итого:					Итого:
		Итого:					Итого:
		Итого:					Итого:
		Всего:					Всего :
2. Периоды службы, зачисляемые на льготных условиях		Итого:				3. Трудовой стаж зачисляемый на льготных условиях	Итого:
		Итого:					Итого:
		Итого:					Итого:
1) Один месяц службы за полтора месяца
		Итого:					Итого:
		Итого:					Всего :
							Трудовой стаж зачисляемый на льготных условиях
							Всего трудовой стаж
		Всего:
		Срок зачисляемый в выслугу лет				Общий трудовой стаж
		Общая выслуга лет				Количество полных лет на пенсию

"__"____________20____ г.
Начальник Центра пенсионного обеспечения
Министерства обороны Республики Казахстан
________________________________________
Специалист службы ________ ______________
Начальник службы _______________________
С расчетом ознакомлен ___________________
(согласен, не согласен) подпись ненужное зачеркнуть

	Приложение 4 к Инструкции по организации исчисления выслуги лет военнослужащим Вооруженных Сил Республики Казахстан
	Форма

Расчет выслуги лет на пенсию с учетом льготного исчисления службы и трудового стажа

Воинское звание, фамилия, имя и отчество (при его наличии) военнослужащего
			годы	месяцы	дни			годы	месяцы	дни
Число, месяц и год рождения
1. Календарный срок службы	1) служба в рядах Вооруженных Сил	Итого:				3. Трудовой стаж	Итого:
		Итого:					Итого:
	2) служба в иных силовых структурах	Итого:					Итого:
		Итого:					Итого:
		Итого:					Итого:
		Всего:					Всего:
2. Периоды службы, зачисляемые на льготных условиях		Итого:				2) Один месяц службы за полтора месяца	Итого:
		Итого:					Итого:
1) Один месяц службы за три месяца
		Итого:					Итого:
		Итого:					Итого:
		Итого:					Всего:
							Срок зачисляемый в выслугу
		Всего:				ИТОГО общая выслуга
		Срок зачисляемый в выслугу				Количество полных лет на пенсию

"__"____________20____ г.
Начальник Центра пенсионного обеспечения
Министерства обороны Республики Казахстан
________________________________________
Специалист службы __________ ____________
Начальник службы _______________________
С расчетом ознакомлен ___________________
(согласен, не согласен) подпись ненужное зачеркнуть

	Приложение 5 к Инструкции по организации исчисления выслуги лет военнослужащим Вооруженных Сил Республики Казахстан
	Форма
	Хранить _____ лет до ______ года _______________________ №_____________пункт Инв. №_____________

Центр пенсионного обеспечения МО РК КНИГА учета личных дел поступивших
на подсчет выслуги лет военнослужащих (С______ до______, _____том )

Начато "__" _______ 20___ года Окончено "__"______ 20___года

Порядковый номер	Откуда поступило дело	Дата поступления	Воинское звание
Ф.И.О. (при его наличии)	Куда направлено дело	Дата отправки	Исполнитель	Примечание

	Приложение 6 к Инструкции по организации исчисления выслуги лет военнослужащим Вооруженных Сил Республики Казахстан
	Форма

Угловой штамп воинской части (учреждения)

СПРАВКА

Выдана ___________________________________________________________
(фамилия, имя, отчество (при его наличии)
о том, что в период с __________________ года по _________________ года
действительно проживал (а) вместе с супругой (супругом),
__________________________________________________________________
(воинское звание, фамилия, имя, отчество (при его
___________________________ которая (ый) проходила (проходил) службу в
наличии) супруги (а)
_____________________________и о том, что он (а) не имел (а) возможности
(воинская часть (учреждение) с указанием местности)
трудоустройства по специальности в данном гарнизоне.
Командир воинской части (начальник учреждения)
____________________________________________

Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілеріне еңбек сіңірген жылдарын есептеуді ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2022 жылғы 23 қыркүйектегі № 827 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2022 жылғы 26 қыркүйекте № 29797 болып тіркелді

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 2 маусымдағы № 357 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі туралы ереже 15-тармағының 139) тармақшасына сәйкесБҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілеріне еңбек сіңірген жылдарын есептеуді ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Зейнетақымен қамсыздандыру орталығы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты алғашқы ресми жарияланғанынан кейін Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды;

3) мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Заң департаментіне жолдауды қамтамасыз етсін.

3. "Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілеріне еңбек сіңірген жылдарын есептеуді ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2019 жылғы 17 қаңтардағы № 27 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 18216 болып тіркелген) күші жойылды деп танылсын.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.

5. Осы бұйрық лауазымды адамдарға, оларға қатысты бөлігінде жеткізілсін.

6. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрі

Р. Жаксылыков

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрі 2022 жылғы 23 қыркүйектегі № 827 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілеріне еңбек сіңірген жылдарын есептеуді ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулық

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілеріне еңбек сіңірген жылдарын есептеуді ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулық (бұдан әрі – Нұсқаулық) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері әскери қызметшілерінің еңбек сіңірген жылдарын есептеуді ұйымдастыруды нақтылайды.

2. Әскери қызметшілердің еңбек сіңірген жылдарын есептеу жөніндегі жұмысты ұйымдастыруды:

1) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Зейнетақымен қамсыздандыру орталығы (бұдан әрі – Орталық);

2) әскери басқару органдары, әскери бөлімдер мен мекемелер жүзеге асырады.

2-тарау. Әскери қызметшілердің зейнетақыға еңбек сіңірген жылдарын есептеу үшін жеке істерін ресімдеу

3. Еңбек сіңірген жылдарын есептеу үшін әскери қызметшінің жеке ісі қызметтен шығаруға дейін 6 ай бұрын қызмет өткергенін растағаннан кейін Орталыққа жолданады.

4. Әскери бөлімде (мекемеде) қызмет өткеретін әскери қызметшілердің қызмет өткеруін растауды офицер құрамына – кадр органының (персоналмен жұмыс бөлімшесінің) бастығы, қатардағы жауынгерлер мен сержанттар құрамының келісімшарт бойынша әскери қызметшілеріне – штаб бастығы жүргізеді.

Жеке істі жолдау алдында қызметтік тізімде көрсетілген барлық әскери қызмет кезеңі, сондай-ақ зейнетақыға еңбек сіңірген жылдарын жеңілдік шартында есептеу бойынша жазбалар тексеріледі және аттестаттау және қосымша құжаттар деректерімен салыстырылады және бұйрықтармен расталады.

5. Қызмет өткергенін растау үшін жеке істің қызметтік тізімінде жазба жасалады, ол басқару органы уәкілетті лауазымды адамының қолтаңбасымен, расталған күнін көрсетіп елтаңбалы мөрмен расталады. Бұл жазбада қызметтің барлық күнтізбелік кезеңі, сондай-ақ жеңілдік шартында есептелетін кезең көрсетіледі.

Қызмет өткергенін растау туралы жазба мынадай тәртіппен жасалады:

"____ жылғы "___" бастап Қарулы Күштер қатарында қызмет өткергенін растаймын:

Кеңес Армиясы қатарында ____ жылғы "___" бастап ____ жылғы "___" дейін;

шетел Қарулы Күштер қатарында____ жылғы "___" бастап ____ жылғы "___" дейін;

Қазақстан Республикасының әлеуетті құрылымдары қатарында ____ жылғы "____" бастап __ жылғы "____" дейін;

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштер қатарында ____ жылғы "____" бастап ____ жылғы "____" дейін;

оның ішінде жеңілдікпен есептеумен ____ жылғы "____" бастап ____ жылғы "____" дейін;

____ жылғы "____" бастап ____ жылғы "____" дейін;

____ жылғы "____" бастап ____ жылғы "____" дейін".

6. Әскери қызметтен шығарылатын әскери қызметшінің еңбек сіңірген жылдарын есептеу мынадай құжаттардан тұратын жеке істің бірінші данасы бойынша жүзеге асырылады:

1) қызметтік тізім;

2) бөлімше басшыларының бұйрығынан үзінді не қызмет, оның ішінде жеңілдік шартында, өткергенін растайтын архивтік анықтамалар;

3) мерзімді қызмет өткергенін растайтын құжат (әскери билет түпнұсқасы және/немесе көшірмесі немесе жергілікті әскери басқару органынан анықтама);

4) басқа мемлекеттік органда немесе басқа елдің Қарулы Күштерінде, оның ішінде жеңілдік шартында қызмет өткергенін растайтын құжаттар;

5) еңбек кітапшасының түпнұсқасы және оның көшірмесі (еңбек өтілі болғанда), диплом, білімі туралы аттестат және куәлік, балалардың туу туралы куәлігі (әскери қызметші әйелдер үшін) көшірмесі және еңбек қызметін растайтын басқа да құжаттар;

6) 1998 жылғы 1 қаңтардан кейін еңбек өтілі болғанда міндетті зейнетақы жарнасының аударылғанын растайтын құжаттар.

7. Әскери қызметшінің еңбек сіңірген жылдарын жеңілдік шартын ескеріп, есептеу мынадай құжаттар негізінде жүзеге асырылады:

1) шалғай жерде, сондай-ақ климаттық жағдайы ауыр жерде – әскери қызметшінің осы жергілікті жерге келуі және одан кетуі туралы бұйрықтан үзінді;

2) биік таулы жерде – жергілікті жердің теңіз деңгейінен биіктігін көрсетіп, бұйрықтан үзінді не геодезия және картография саласындағы уәкілетті органның жергілікті жердің теңіз деңгейінен биіктігі туралы анықтамасы;

3) авиациядағы ұшу жұмысында – "Жеңілдік жағдайларында зейнетақы тағайындау кезінде Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің ұшқыштар құрамына еңбек сіңірген жылдарын есептеу үшін шарттарды айқындау жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2015 жылғы 7 шілдедегі № 383 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11901 болып тіркелген) бекітілген ұшу жұмысында ұшу уақытының нормаларын орындау туралы бұйрықтан үзінді;

4) міндеттерді орындау парашютпен жүйелі секіруге байланысты лауазымда – парашютпен секіру нормаларын орындау туралы бұйрықтан үзінді.

8. Биік таулы жерде қызмет өткеретін (өткерген) әскери қызметшінің жеке істегі бұйрықтан үзіндіде әскери қызметші қызмет өткеретін (өткерген) бөлімшенің теңіз деңгейінен қандай биіктікте орналасқанын көрсететін жазба жүргізіледі.

9. Бұйрықтан үзінді болмаған жағдайда әскери қызметшінің қызмет өткеру кезеңі "Ұлттық архив қорының құжаттарын және басқа да архивтік құжаттарды мемлекеттік және арнаулы мемлекеттік архивтердің жинақтау, сақтау, есепке алу мен пайдалану қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 20 қыркүйектегі № 576 қаулысына сәйкес архивтік анықтамамен расталады.

10. Құжаттардың көшірмесі "Нотариат туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 34-бабында белгіленген тәртіппен куәландырылады.

3-тарау. Зейнетақыға еңбек сіңірген жылдарын және еңбек өтілін есептеу тәртібі

11. Орталық әскери бөлімнен (мекемеден) әскери қызметшінің жеке ісін алғаннан кейін 5 жұмыс күні ішінде еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлеміне оның еңбек сіңірген жылдарын есептейді және Орталық зейнетақыға еңбек сіңірген жылдарының есебі бекітілгеннен және "Еңбек сіңірген жылдарын есептеу Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Зейнетақымен қамсыздандыру орталығында жүргізілді" деген мөртабан қойылғаннан кейін жеке істі әскери қызметші әскери қызмет өткеретін бөлімшеге қайтарады.

Еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлеміне құқықты айқындау үшін еңбек сіңірген жылдарын, оның ішінде еңбек өтілін ескеріп есептеу қызметтен шығарылуына байланысты бөлім тізімінен шығарылған күні жасалады.

12. Келіп түскен жеке іс толық жинақталмаған жағдайда Орталық бөлімшені 1 жұмыс күні ішінде жетіспейтін құжаттарды ұсыну қажеттілігі туралы көрсетіп ол туралы хабардар етеді. Бөлімше 3 жұмыс күні ішінде Орталыққа хабарламада көрсетілген қажетті құжаттарды жолдайды.

13. Еңбек сіңірген жылдарын (жұмыс өтілін) есептеу кезінде есептелетін кезең басталатын күн нақты басталған күнге сәйкес, ал аяқталатын күн – есептелетін кезең аяқталған күннен кейінгі күнге сәйкес көрсетіледі. Бұл ретте зейнетақы тағайындау үшін еңбек сіңірген жылдарына есептелетін кезең жиынтығы осы жылдағы нақты күндер санына қарамастан, бір жылда – 365 күн, ал бір айда – 30 күн.

14. Запастан әскерге шақыру бойынша қызметке айқындалған офицердің қызмет мерзімінің басталуы жергілікті әскери басқару органының қызметке шақыру туралы бұйрығы шығарылған күннен бастап не офицер нұсқама бойынша қызмет орнына кеткен күннен бастап белгіленеді.

15. Есепте әскери қызметтің барлық күнтізбелік кезеңі және жеңілдік шартында еңбек сіңірген жылдарына есептелетін кезең, сондай-ақ зейнетақыға жалпы еңбек сіңірген жылдары бөлек көрсетіледі.

16. Әскери қызметшіде зейнетақы төлеміне еңбек сіңірген жылдарын есептеу кезінде еңбек сіңірген жылдары және/немесе жалпы еңбек өтілі 25 жылдан аз болған жағдайда есептеуде "Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 64-бабының 1-тармағына сәйкес еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемін алу құқығының болмауы туралы жазба жасалады.

Есептеуде еңбек сіңірген жылдарын есептеу үшін құжаттарға қатысты жазба жасалады.

17. Еңбек сіңірген жылдарының есебіне Орталықтың уәкілетті лауазымды адамдары қол қояды, реттік нөмірін беріп, Орталықтың елтаңбалы мөрімен расталады.

Әскери қызметші қызметтен шығарылған кезде бөлім тізімінен шығарылған күні еңбек сіңірген жылдарының түпкілікті есебі жүргізіледі. Қорытынды есептің артқы парағында "20__ жылғы "___" ______ жағдай бойынша жалпы еңбек өтілі ___ жыл ___ ай ___ күнді құрайды, олардың ішінде: еңбек сіңірген жылдары – ___ жыл ___ ай ___ күнді, оның ішінде күнтізбелік есептеумен – ___ жыл ___ ай ___ күнді, еңбек өтілі – ___ жыл ___ ай ___ күнді, оның ішінде: күнтізбелік есептеумен – ___ жыл ___ ай ___ күнді құрайды" деген мөртабан қоюмен шығарылады.

18. Қызметті жеңілдікпен есептеуді ескеріп, зейнетақыға еңбек сіңірген жылдарының есебі осы Нұсқаулыққа 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімделеді.

19. Еңбек өтілін ескеріп, зейнетақыға еңбек сіңірген жылдарының есебі осы Нұсқаулыққа 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімделеді.

20. Еңбек өтілін, оның ішінде жеңілдік шартын ескеріп, зейнетақыға еңбек сіңірген жылдарының есебі осы Нұсқаулыққа 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімделеді.

21. Қызметті жеңілдікпен есептеуді және еңбек өтілін ескеріп, зейнетақыға еңбек сіңірген жылдарының есебі осы Нұсқаулыққа 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімделеді.

22. Зейнетақыға еңбек сіңірген жылдарының есебі осы Нұсқаулыққа 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша әскери қызметшілердің еңбек сіңірген жылдарын есептеу үшін келіп түскен жеке істі есепке алу кітабында тіркеледі.

Бір данада жасалатын еңбек сіңірген жылдарының есебі жоғалған кезде Орталық жеке іс және лауазымды адамның есепті жоғалту фактісі бойынша қызметтік тергеп-тексеру материалы негізінде еңбек сіңірген жылдары есебінің телнұсқасын береді.

23. Еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлеміне еңбек сіңірген жылдарының бекітілген есебі ол жасалған күннен бастап 3 жыл ішінде жарамды, тек әскери қызметші еңбек сіңірген жылдарына ықпал ететін жаңа қызмет орнына ауысқан жағдайда қайта қаралуға тиіс. Әскери қызметтен шығару туралы жеке құрам бойынша бұйрық шығаратын кадр органы бекітілген еңбек сіңірген жылдарының есебі негізінде әскери қызметшінің қызметтен шығарылған айдың 1-і күніне күнтізбелік қызмет мерзімінің есебін шығарады.

24. Жеке іс бөлімшеге түскеннен кейін жауапты лауазымды адам әскери қызметшіні қол қойдырумен оның еңбек сіңірген жылдарының есебімен таныстырады. Әскери қызметші еңбек сіңірген жылдарының есебімен келіспеген жағдайда осы Нұсқаулықтың 11-тармағына сәйкес есепті қайта жасатады.

25. Егер әскери қызметшінің үздіксіз еңбек сіңірген жылы 12 жыл 6 айдан аз болған жағдайда еңбек сіңірген жылдарының есебі қызметке шақырылғанға дейінгі еңбек өтілін есептемей жүргізіледі.

Жеке іс еңбек сіңірген жылдарын есептеу үшін қайта түскен жағдайда бұрын жасалған есеп жеке іске тіркелген жаңадан жасалған есеппен ауыстырылады және қызметтік тізімнің бірінші парағында қайта есептелген күн туралы жазба жасалады және оған Орталықтың уәкілетті адамы қол қояды.

26. Әскери қызметшінің қызметке шақырылғанға дейінгі еңбек өтілін есептеу мынадай құжаттар негізінде жүзеге асырылады:

1) еңбек кітапшасының төлнұсқасы және оның көшірмесі (1998 жылғы 1 қаңтарға дейін еңбек қызметі бар болғанда), диплом, білімі туралы аттестат, балаларының туу туралы куәліктерінің көшірмесі, сот шешімінің не еңбек қызметін растайтын архивтік анықтама.

Әскери қызметке шақырылғанға дейінгі еңбек қызметі туралы мәлімет жеке іс қызметтік тізімінің тиісті бөлігінің деректеріне сәйкес болуға тиіс;

2) міндетті зейнетақы жарнасының аударылғанын растайтын салымшының транзиттік шоты бойынша айналым ведомосы (1998 жылғы 1 қаңтардан кейін еңбек қызметі бар болғанда).

1998 жылғы 1 қаңтардан кейін еңбек қызметі бар болғанда міндетті зейнетақы жарнасының аударылғанын растайтын құжаттар болмаған жағдайда еңбек өтілін растайтын құжаттарға қосымша тиісті органдардан жұмыс берушінің мемлекеттік тіркеуден өткені туралы анықтама ұсынылады.

27. Еңбек өтілін есептеу үшін әскери қызметке шақырылғанға дейін дипломда немесе білімі туралы куәлікте оқуды бастаған күн көрсетілмеген жағдайда оқу жылы басталған күн 1 қыркүйек болып белгіленеді.

28. Әскери қызметші ұжымдық шаруашылықта мүшелікте болған жағдайда оның еңбек өтілі ұжымдық шаруашылық басқармасы белгілеген еңбекке араласуының жылдық нормасын (еңбек ету күні) орындауға тікелей байланысты айқындалады. Бұл ретте еңбек күнінің жылдық нормасы орындалмаған жағдайда еңбек өтілі осы норманы орындаудың пайыздық қатынасын айқындау және бір жыл ішіндегі күн санына (365 күн) сүйеніп, еңбек өтілі күнінің санын шығару арқылы есептеледі.

29. Әскери қызметші (мерзімді қызмет әскери қызметшісінен басқа) жұбайының (зайыбының) мамандығы бойынша жұмысқа орналасу мүмкін болмаған жерде бірге тұрған кезеңі мынадай құжаттармен расталады:

1) отбасы құрамы туралы анықтама;

2) осы Нұсқаулыққа 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша әскери бөлімнен (мекемеден) осы елді мекенде жұбайымен (зайыбымен) бірге тұрғаны және жұмысқа орналасу мүмкін болмау туралы анықтама;

3) Халықты жұмыспен қамту орталығынан жұмыссыз ретінде тіркелгені және көрсетілген жергілікті жерде көрсетілген мамандық бойынша жұмысқа орналасу мүмкін болмау туралы анықтама.

	Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілеріне еңбек сіңірген жылдарын есептеуді ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа 1-қосымша
	Нысан

Қызметті жеңілдікпен есептеуді ескере отырып, зейнетақыға еңбек сіңірген жылдарының есебі

Әскери қызметшінің әскери атағы, тегі, аты және әкесінің аты (ол бар болған кезде)
Туған айы, күні және жылы			жылдар	айлар	күндер			жылдар	айлар	күндер
1. Күнтізбелік қызмет мерзімі	1) Қарулы Күштер қатарындағы қызмет	Жиыны:				2) Қызметтің бірайы үшін екі ай	Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
	2) өзге әлеуетті құрылымдардағы қызмет	Жиыны:					Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
		Барлығы:					Барлығы:
2. Жеңілдік шарттарында есептелетін қызмет кезеңдері		Жиыны:				3) қызметтің бір айы үшін біржарым ай	Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
1) қызметтің бір айы үшін үш ай
		Жиыны:					Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
		Жиыны:					Барлығы:
							Еңбек сіңірген жылдарына есептелетін мерзім
		Барлығы:				Жалпы еңбек сіңірген жылдарының ЖИЫНЫ
		Еңбек сіңірген жылдарына есептелетін мерзім				Зейнетақыға толық жылдар саны

20 _ жылғы "__"___________

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі

Зейнетақымен қамсыздандыру орталығының бастығы

________________________________

Қызмет маманы ____________________________________

Қызмет бастығы _______________________

Есеппен таныстым __________________ (келісемін, келіспеймін)

қолы керек емесін сызу керек

	Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілеріне еңбек сіңірген жылдарын есептеуді ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа 2-қосымша
	Нысан

Еңбек өтілін ескере отырып, зейнетақыға еңбек сіңірген жылдарының есебі

Әскери қызметшінің әскери атағы, тегі, аты және әкесінің аты (ол бар болған кезде)
Туған айы, күні және жылы			жылдар	айлар	күндер			жылдар	айлар	күндер
1.Күнтізбелік қызмет мерзімі	1) Қарулы Күштер қатарындағы қызмет	Жиыны:				3. Еңбек өтілі	Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
	2) өзге әлеуетті құрылымдардағы қызмет	Жиыны:					Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
		Барлығы:					Жиыны:
2.Жеңілдік шарттарында есептелетін қызмет кезеңдері		Жиыны:
							Жиыны:
		Жиыны:
							Жиыны:
		Жиыны:
							Жиыны:
1) қызметтің бір айы үшін бір жарым ай		Жиыны:
							Жиыны:
		Жиыны:
							Жиыны:
		Жиыны:
							Барлығы:
		Барлығы:
		Еңбек сіңірген жылдарына есептелетін мерзім				Жалпы еңбек өтілі
		Жалпы еңбек сіңірген жылдары				Зейнетақыға толық жылдар саны

20 _ жылғы "__"___________

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі

Зейнетақымен қамсыздандыру орталығының бастығы

________________________________

Қызмет маманы ____________________________________

Қызмет бастығы _______________________

Есеппен таныстым __________________(келісемін, келіспеймін)

қолы керек емесін сызу керек

	Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілеріне еңбек сіңірген жылдарын есептеуді ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа 3-қосымша
	Нысан

Еңбек, оның ішінде жеңілдік шарттарындағыны өтілін ескере отырып, зейнетақыға еңбек сіңірген жылдарының есебі

Әскери қызметшінің әскери атағы, тегі, аты және әкесінің аты (ол бар болған кезде)
			жылдар	айлар	күндер			жылдар	айлар	күндер
Туған айы, күні және жылы
1.Күнтізбелік қызмет мерзімі	1) Қарулы Күштер қатарындағы қызмет	Жиыны:				3. Еңбек өтілі	Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
	2) өзге әлеуетті құрылымдардағы қызмет	Жиыны:					Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
		Барлығы:					Барлығы:
2.Жеңілдік шарттарында есептелетін қызмет кезеңдері		Жиыны:				3.Жеңілдік шарттарында есептелінетін еңбек өтілі	Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
1) Қызметтің бір айы үшін бір жарым ай
		Жиыны:					Жиыны:
		Жиыны:					Барлығы:
							Жеңілдік шарттарында есептелетін еңбек өтілі
							Барлық еңбек өтілі
		Барлығы:
		Еңбек сіңірген жылдарына есептелетін мерзім				Жалпы еңбек өтілі
		Жалпы еңбек сіңіргенжылдары				Зейнетақыға толық жылдар саны

20 _ жылғы "__"___________

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі

Зейнетақымен қамсыздандыру орталығының бастығы

________________________________

Қызмет маманы _____________________________________

Қызмет бастығы _______________________

Есеппен таныстым __________________ (келісемін, келіспеймін)

қолы керек емесін сызу керек

	Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілеріне еңбек сіңірген жылдарын есептеуді ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа 4-қосымша
	Нысан

Қызметті және еңбек өтілін жеңілдікпен есептеуді ескере отырып, зейнетақыға еңбек сіңірген жылдарының есебі

Әскери қызметшінің әскери атағы, тегі, аты және әкесінің аты (ол бар болған кезде)
			жылдар	айлар	күндер			жылдар	айлар	күндер
Туған айы, күні және жылы
1. Күнтізбелік қызмет мерзімі	1) Қарулы Күштер қатарындағы қызмет	Жиыны:				3. Еңбек өтілі	Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
	2) өзге әлеуетті құрылымдардағы қызмет	Жиыны:					Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
		Барлығы:					Барлығы:
2. Жеңілдіктер шарттарында есептелінетін қызмет кезеңдері		Жиыны:				2) Қызметтің бір айы үшін бір жарым ай	Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
1) Қызметтің бір айы үшін үш ай
		Жиыны:					Жиыны:
		Жиыны:					Жиыны:
		Жиыны:					Барлығы:
							Еңбек сіңірген жылдарына есептелінетін мерзім
		Барлығы:				Жалпы еңбек сіңірген жылдарының жиыны
		Еңбек сіңірген жылдарына есептелінетін мерзім				Зейнетақыға толық жылдар саны

20 _ жылғы "__"___________

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі

Зейнетақымен қамсыздандыру орталығының бастығы

________________________________

Қызмет маманы _____________________________________

Қызмет бастығы_______________________

Есеппен таныстым __________________(келісемін, келіспеймін)

қолы керек емесін сызу керек

	Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілеріне еңбек сіңірген жылдарын есептеуді ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа 5-қосымша
	Нысан

______ жылға дейін _____ жыл сақталсын

______________________________

№_____________-тармағы

Мүк. №_____________

ҚР ҚМ Зейнетақымен қамсыздандыру орталығы Әскери қызметшілердің еңбек сіңірген жылдарын есептеуге келіп түскен жеке істерді есепке алу КІТАБЫ (______ бастап______дейін, _____том )

	20___жылғы "__"______ басталды
	20___жылғы "_"_______ аяқталды

Реттік саны	Іс қайдан келіп түсті	Келіп түскен күн	Әскери атағы
Т.А.Ә. (ол бар болған кезде)	Іс қайдан келіп түсті	Келіп түскен күн	Әскери атағы	Ескертпе

	Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілеріне еңбек сіңірген жылдарын есептеуді ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа 6-қосымша
	Нысан

Әскери бөлімнің

(мекеменің)

бұрыштық мөртаңбасы

АНЫҚТАМА

___________________________________________________________________ берілді

(тегі, аты, әкесінің аты (ол бар болған кезде)

ол ________ жылғы ___________ бастап _______ жылғы _____________ дейінгі кезеңде

____________________________________ қызмет еткен зайыбымен (жұбайымен) бірге

(әскери бөлім (мекеме) жергілікті жерді көрсетіп

тұрғандығы және оның осы гарнизонда ________________________________________

(әскери атағы, тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

мамандығы бойынша жұмысқа орналасу мүмкін болмағандығы туралы берілді.

Әскери бөлім командирі (мекеме бастығы) _____________________________________