О внесении изменений в приказ Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 343 "Об утверждении Правил обеспечения промышленной безопасности для опасных производственных объектов"

Приказ Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 17 марта 2023 года № 120. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 20 марта 2023 года № 32103

      ПРИКАЗЫВАЮ:

      1. Внести в приказ Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 343 "Об утверждении Правил обеспечения промышленной безопасности для опасных производственных объектов" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10244) следующие изменения:

      заголовок изложить в следующей редакции:

      "Об утверждении Правил обеспечения промышленной безопасности для опасных производственных объектов, ведущих взрывные работы и работы со взрывчатыми материалами промышленного назначения";

      преамбулу изложить в следующей редакции:

      "В соответствии с подпунктом 14) статьи 12-2 Закона Республики Казахстан "О гражданской защите" ПРИКАЗЫВАЮ:";

      пункт 1 изложить в следующей редакции:

      "1. Утвердить прилагаемые Правила обеспечения промышленной безопасности для опасных производственных объектов, ведущих взрывные работы и работы со взрывчатыми материалами промышленного назначения.";

      в Правилах обеспечения промышленной безопасности для опасных производственных объектов, утвержденных указанным приказом:

      заголовок изложить в следующей редакции:

      "Правила обеспечения промышленной безопасности для опасных производственных объектов, ведущих взрывные работы и работы со взрывчатыми материалами промышленного назначения";

      заголовок главы 1 изложить в следующей редакции:

      "Глава 1. Основные положения";

      пункт 1 изложить в следующей редакции:

      "1. Настоящие Правила определяют порядок обеспечения промышленной безопасности для опасных производственных объектов, ведущих взрывные работы и работы со взрывчатыми материалами промышленного назначения.

      Для производств, применяющих промышленные взрывчатые материалы, организацией разрабатываются технологические регламенты по обеспечению безопасного применения взрывчатых материалов с учетом местных условий, положение о производственном контроле и план ликвидации аварий.";

      пункт 2 исключить;

      пункты 3, 4, 5 и 6 изложить в следующей редакции:

      "3. Взрывчатые материалы (далее – ВМ) подвергаются испытаниям потребителем в целях определения безопасности при хранении и применении в соответствии с показателями технической документации:

      1) при поступлении от изготовителя (входной контроль);

      2) при возникновении сомнений в доброкачественности (по внешнему осмотру или при неудовлетворительных результатах взрывных работ (неполные взрывы, отказы);

      3) до истечения гарантийного срока хранения.

      Испытания проводятся согласно нормативно-технической документации изготовителей на соответствующие ВМ.

      Результаты испытаний оформляются актом с последующей записью в Журнале учета испытаний ВМ согласно приложению 1 настоящих Правил.

      4. Не допускается применять и хранить ВМ с истекшим гарантийным сроком хранения без испытаний, предусмотренных технической документацией разработчика или завода-изготовителя.

      В случаях, когда ВМ поступают в организацию непосредственно от изготовителей, при наличии сертификатов и с базисных складов на расходные (базисные) в исправной таре (по наружному осмотру) испытания при приемке не требуются.

      5. Изготовление взрывчатых веществ (далее – ВВ) в организациях потребителях, подготовка ВВ к механизированному заряжанию проводится в соответствии с технологическим регламентом.

      6. Все промышленные ВВ и изделия на их основе относятся к 1 классу опасности и разделяются на группы совместимости приложения 2 настоящих Правил (приложение № 3 к техническому регламенту Таможенного союза ТР ТС 028/2012 "О безопасности взрывчатых веществ и изделий на их основе", принятому Решением Совета Евразийской экономической комиссии от 20 июля 2012 года № 57 (далее – ТР ТС 028/2012)), подклассы (приложение № 2 к ТР ТС 028/2012) и классифицируются по условиям применения (приложение № 1 к ТР ТС 028/2012).";

      пункт 7 исключить;

      пункт 10 изложить в следующей редакции:

      "10. Допускается совместная перевозка ВМ групп В, C, D, E, G, N и S при соблюдении условий, указанных в разделе 3 настоящих Правил, и при выполнении следующих требований:

      1) ВМ одной группы совместимости, но разных подклассов допускается перевозить совместно при условии применения к ним мер безопасности как к ВМ, имеющим подкласс 1.1 согласно приложению 2 к ТР ТС 028/2012;

      2) ВМ групп совместимости С, D и Е допускается перевозить совместно при выполнении требований, установленных для подкласса с меньшим номером отнесенного к группе совместимости Е (если перевозится груз этой группы) или С (при отсутствии ВМ группы Е).";

      пункты 12, 13 и 15 исключить;

      пункт 16 изложить в следующей редакции:

      "16. Не допускается ближе 100 метров от места нахождения ВМ применять открытый огонь, курить, иметь при себе огнестрельное оружие, зажигательные и курительные принадлежности. Зажигательные принадлежности допускается иметь только взрывникам, а огнестрельное оружие - лицам охраны.";

      пункт 18 изложить в следующей редакции:

      "18. Порошкообразные ВВ на основе аммиачной селитры в патронах и в мешках перед применением разминаются без нарушения целостности оболочки. Не допускается применять ВВ, увлажненные свыше норм, установленных стандартами (техническими условиями) и указанных в инструкциях (руководствах) по применению.";

      пункт 20 изложить в следующей редакции:

      "20. В шахтах, опасных по газу или разрабатывающих угольные пласты, опасные по взрывам пыли, не допускается использовать патронированные ВВ с нарушенной оболочкой.";

      пункты 23 и 24 изложить в следующей редакции:

      "23. Взрывные работы выполняются взрывниками под руководством лица, назначенного приказом по организации, ведущей взрывные работы (руководителя взрывных работ), по письменным нарядам-заданиям на выполнение работ с ознакомлением с ними под подпись и соответствующим наряд-путевкам по форме согласно приложению 3 настоящих Правил.

      Допускается самостоятельное ведение взрывных работ взрывником при вторичном дроблении руды зарядами ВВ и ликвидации зависаний, по письменным нарядам-заданиям на выполнение работ с ознакомлением с ними под подпись и соответствующим наряд-путевкам по форме согласно приложению 3 настоящих Правил.

      Без наряда допускается выполнять взрывные работы по ликвидации или предупреждению аварийных ситуаций.

      24. При одновременной работе нескольких взрывников в пределах общей опасной зоны один из них назначается старшим. Свои распоряжения он подает голосом или сигналами, утвержденными приказом организации, ведущей взрывные работы.";

      пункт 25 исключить;

      заголовок главы 2 изложить в следующей редакции:

      "Глава 2. Порядок подготовки персонала для взрывных работ";

      пункт 30 изложить в следующей редакции:

      "30. Взрывные работы выполняются взрывниками, мастерами-взрывниками, имеющими допуск к работам, непосредственно связанным со взрывными работами и с ВМ и Единую книжку взрывника, мастера-взрывника (далее – Единая книжка) по форме, согласно приложению 4 настоящих Правил и назначенными руководителем организации (предприятия).

      Единая книжка, выданная в другом государстве Содружества независимых государств, подлежит замене после сдачи экзаменов в установленном порядке.

      Устанавливаются следующие виды взрывных работ:

      1) общие взрывные работы:

      взрывные работы в подземных выработках и на поверхности угольных шахт, опасных по газу, или разрабатывающих пласты, опасные по взрывам пыли;

      взрывные работы в подземных выработках и на поверхности угольных шахт, не опасных по газу, или разрабатывающих пласты, не опасные по взрывам пыли;

      взрывные работы в подземных выработках и на поверхности рудников (объектов горнорудной и нерудной промышленности), опасных по газу или пыли;

      взрывные работы в подземных выработках и на поверхности рудников (объектов горнорудной и нерудной промышленности), не опасных по газу или пыли;

      взрывные работы на открытых горных разработках;

      взрывные работы при сейсморазведке;

      взрывные работы при прострелочно-взрывных и работах в нефтяных, газовых, водяных и других скважинах;

      2) специальные взрывные работы (с указанием вида), в том числе:

      рыхление мерзлых грунтов, на болотах, взрывание льда, подводные взрывные работы;

      разрушение горячих массивов;

      обработка материалов (резка, сварка, упрочнение и другие) энергией взрыва;

      валка зданий, сооружений и дробление фундаментов;

      корчевка пней, валка леса, рыхление смерзшихся дров и балансов,

      ликвидация заторов при лесосплаве, борьба с лесными пожарами;

      в подземных выработках и на поверхности нефтяных шахт;

      при проведении тоннелей и строительстве метрополитена;

      при проведении горно-разведочных выработок;

      связанные с использованием взрывчатых материалов в научных и учебных целях.

      Один экземпляр протокола приема экзаменов передается территориальному подразделению уполномоченного органа в области промышленной безопасности, что является основанием для оформления организацией Единой книжки и его регистрации.

      Единая книжка подписывается председателем квалификационной комиссии, представителем предприятия учебной организации. Их подписи заверяются печатью территориального подразделения уполномоченного органа в области промышленной безопасности.

      При переводе в другую организацию взрывник сохраняет право на производство вида взрывных работ, указанного в Единой книжке. При этом его допуск к работе осуществляется согласно разделу 2 настоящих Правил.

      Единая книжка изымается у лица, допустившего нарушение, если он допустил нарушение установленного порядка хранения, транспортирования, использования или учета ВМ, которое привело или могло привести к несчастному случаю, утрате ВМ или аварии, на основании предписания, выданного территориальным органом в области промышленной безопасности и (или) приказа руководителя организации.

      Лицо, у которого изъята Единая книжка, не допускается к сдаче квалификационного экзамена в течение 3 месяцев со дня изъятия (приказа руководителя организации). По истечении этого срока лицо, у которого изъята Единая книжка, допускается к повторному обучению и сдаче экзаменов в соответствии с требованиями настоящих Правил.

      Изъятые Единые книжки вместе с приказом руководителя организации, в течение 5 рабочих дней после подписания приказа, официальным письмом направляются в территориальное подразделение уполномоченного органа в области промышленной безопасности для уничтожения.

      Территориальное подразделение уполномоченного органа в области промышленной безопасности в течение суток после получения сообщения об изъятии Единой книжки, направляет приказ руководителя организации об изъятии Единой книжки, в остальные территориальные подразделения уполномоченного органа в области промышленной безопасности.

      Дубликаты утерянных или пришедших в негодность Единых книжек выдаются по сведениям, имеющимся в протоколе о сдачи экзаменов.

      Дубликаты изъятых Единых книжек не выдаются.

      Уничтожение Единых книжек проводится комиссией территориального подразделения уполномоченного органа в области промышленной безопасности с оформлением акта (в произвольной форме).

      В Единые книжки вносятся записи обо всех стажировках взрывников.

      В шахтах, опасных по газу или разрабатывающих пласты (рудные тела), опасные по взрывам пыли, к производству взрывных работ допускаются мастера-взрывники.

      К взрыванию горячих массивов допускаются взрывники, имеющие стаж взрывных работ не менее двух лет.";

      пункты 32 и 33 изложить в следующей редакции:

      "32. К обучению по профессии взрывника и мастера-взрывника допускаются лица мужского пола, имеющие медицинское заключение, среднее образование, возраст и стаж работы:

      1) в угольных шахтах, опасных по газу или разрабатывающих пласты, опасные по взрыву пыли, - не моложе 22 лет и стаж на подземных работах не менее двух лет;

      2) на других взрывных работах - не моложе 20 лет и стаж работы не менее одного года по специальности.

      Профессиональная подготовка взрывников проводится с отрывом от производства.

      Лица, состоящие на учетах органов внутренних дел и (или) национальной безопасности по линии борьбы с экстремизмом, терроризмом или организованной преступностью, медицинских учетах организаций здравоохранения (нарко - и психоневрологических диспансеров), а также имеющих непогашенную и (или) не снятую в установленном законодательством порядке судимость за совершение умышленного преступления, освобожденных от уголовной ответственности по нереабилитирующим основаниям, предусмотренным Уголовным Кодексом Республики Казахстан, выявленные по результатам запроса организаций, не допускаются к обучению по профессии взрывника и мастера-взрывника и сдаче квалификационного экзамена на получение Единой книжки взрывника.

      33. Квалификация взрывник (мастер-взрывник) присваивается лицам, прошедшим обучение в учебном центре опасного производственного объекта или специализированных образовательных учреждениях по соответствующей программе, сдавшим экзамены и получившим Единую книжку взрывника (мастера - взрывника).

      Взрывник допускается к самостоятельному производству взрывных работ, в том числе после обучения на новый вид взрывных работ, после стажировки на предприятии в течение одного месяца под руководством опытного взрывника.";

      пункт 34 исключить;

      пункт 35 изложить в следующей редакции:

      "35. К механизированному заряжанию допускаются взрывники (мастера-взрывники), прошедшие обучение в учебном центре опасного производственного объекта или специализированных образовательных учреждениях способам механизированного заряжания и безопасной эксплуатации зарядных устройств и машин.";

      пункт 36 исключить;

      пункт 37 изложить в следующей редакции:

      "37. После перерыва в работе свыше одного года взрывники допускаются к самостоятельному выполнению взрывных работ после сдачи экзамена и стажировки на предприятии в течение десяти рабочих дней.";

      пункт 39 изложить в следующей редакции:

      "39. К хранению, учету, выдаче ВМ из зарядных мастерских, кратковременных расходных складов геофизических организаций допускаются взрывники, имеющие стаж работы не менее года, прошедшие обучение по программе подготовки заведующих складами ВМ, сдавшие экзамен и получившие удостоверение-допуск по форме согласно приложению 5 настоящих Правил (далее – удостоверение).

      На передвижных складах ВМ функции заведующего складом допускается возлагать на лицо охраны, водителя автомобиля, других лиц, имеющих среднее образование, прошедших обучение по программе для заведующих передвижными складами ВМ, сдавших экзамен, получивших удостоверение.

      Заведующие складами ВМ и зарядными мастерскими не допускаются к выполнению взрывных работ.

      Взрывники, проводящие взрывные работы, не допускаются к выполнению функций заведующих складами ВМ, зарядных мастерских.";

      заголовок главы 3 изложить в следующей редакции:

      "Глава 3. Порядок доставки ВМ к местам работ";

      пункты 44 и 45 изложить в следующей редакции:

      "44. При перевозке ВМ их погрузка и выгрузка выполняется на складе взрывчатых материалов или погрузочно-разгрузочной площадке, охраняемой вооруженной охраной, под наблюдением лица, допущенного к руководству или производству взрывных работ. На площадку не допускаются лица, не имеющие отношения к погрузке (выгрузке) ВМ.

      45. Загрузка транспортного средства ВМ осуществляется согласно схемам размещения и крепления груза, утвержденным главным инженером организации, при этом груз располагается симметрично относительно продольной оси кузова и равномерно (по массе) по всей площади. Груз, размещают равномерно и укрепляют так, чтобы исключить перемещение груза.

      Работы выполняются под непосредственным руководством и контролем ответственного за погрузку лица.";

      пункт 46 исключить;

      пункт 47 и 48 изложить в следующей редакции:

      "47. Организация, ведущая работы со взрывчатыми материалами, обязана обеспечить контроль за количеством взрывчатых материалов при их приемке.

      48. Требования к погрузочно-разгрузочной площадке:

      1) ограждается колючей проволокой на расстоянии не менее 15 метров от места погрузки (выгрузки) транспортных средств. Высота ограды не менее 2 метров;

      2) при наличии на площадке взрывчатых материалов освещается в темное время суток электрическим освещением. Рубильники располагаются на расстоянии не ближе 50 метров от места погрузки (выгрузки) ВМ;

      3) обеспечивается необходимыми противопожарными средствами согласно норм положенности, установленными Правилами пожарной безопасности, утвержденными приказом Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 21 февраля 2022 года № 55 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 26867);

      4) имеет телефонную связь с организацией, ведущей взрывные работы и работы с ВМ, железнодорожной станцией (пристанью, портом), органом внутренних дел и противопожарной службой. Телефон устанавливается в караульном помещении, расположенном не далее 50 метров от места погрузки (выгрузки) ВМ.

      5) охраняется на весь период проведения погрузочно-разгрузочных работ.

      Погрузочно-разгрузочная площадка, за исключением площадок, расположенных на территории складов взрывчатых материалов, в околоствольных дворах шахт, рудников, штолен и надшахтных зданиях, оборудуется в соответствии с проектом.

      Погрузочно-разгрузочная площадка принимается в эксплуатацию комиссией организации с участием представителей территориального подразделения уполномоченного органа в области промышленной безопасности.";

      пункты 50 и 52 исключить;

      пункты 54 и 55 изложить в следующей редакции:

      "54. ВМ допускается перевозить автотранспортным средством, предназначенным для перевозки ВМ, соответствующим требованиям Правил перевозки опасных грузов автомобильным транспортом и перечня опасных грузов, допускаемых к перевозке автотранспортными средствами на территории Республики Казахстан, утвержденными приказом исполняющего обязанности Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 17 апреля 2015 года № 460 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 11779) (далее - Правила перевозки опасных грузов автомобильным транспортом).

      Перевозка ВМ осуществляется в сопровождении охраны вооруженного огнестрельным оружием.

      55. Перевозка (доставка) ВМ по территории Республики Казахстан осуществляется на основании специального разрешения на перевозку опасного груза классов 1, 6 и 7 по форме, согласно приложению 1 Правил перевозки опасных грузов автомобильным транспортом. Не допускается отклоняться от маршрута, установленного специальным разрешением на перевозку опасного груза классов 1, 6 и 7.";

      пункт 59 изложить в следующей редакции:

      "59. К управлению транспортным средством, предназначенным для перевозки ВМ, допускаются водители, со свидетельством о допуске к перевозке опасного груза в соответствии с Правилами перевозки опасных грузов автомобильным транспортом.

      Не допускается водителям и перевозчикам оставлять загруженные ВМ транспортные средства без разрешения сопровождающего лица.

      В нагруженном ВМ транспортном средстве не допускается нахождение людей, не связанных с их транспортировкой.";

      пункты 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70 и 71 исключить;

      пункт 82 изложить в следующей редакции:

      "82. Перевозка (доставка) ВМ в подземных выработках транспортными средствами проводится при соблюдении условий:

      1) погрузочно-разгрузочные работы с ВМ допускается проводить в установленных местах;

      2) при перевозке в одном железнодорожном составе ВВ и средства инициирования находятся в различных вагонетках, разделенных порожними вагонетками, при этом расстояние между вагонетками с ВВ и средствами инициирования, между этими вагонетками и электровозом не менее 3 метров.

      В составе не допускаются вагонетки, загруженные другими грузами;

      3) детонаторы и электродетонаторы перевозятся в транспортных средствах, футерованных внутри деревом и закрытых сплошной крышкой из несгораемых материалов. Ящики, сумки и кассеты со средствами инициирования перекладываются мягким материалом и размещаются по высоте в один ряд. Прочие ВМ допускается перевозить в обычных транспортных средствах, загружая их до бортов;

      4) перевозка ВВ контактными электровозами проводится в вагонетках, закрытых сплошной крышкой из несгораемых материалов. Гранулированные ВВ допускается укрывать несгораемой тканью;

      5) транспортные средства (составы) с ВМ спереди и сзади имеют световые опознавательные знаки, со значением которых ознакамливаются все работающие в шахте;

      6) при перевозке ВМ по горным выработкам водители встречного транспорта и люди, проходящие по этим выработкам, останавливаются и пропускают транспортные средства с ВМ;

      7) водители транспортных средств и лица, связанные с перевозкой (доставкой) ВМ, проходят инструктаж по безопасному производству работ до начала перевозки;

      8) при транспортировании ВМ рельсовым транспортом, кроме машиниста электровоза, взрывника или раздатчика, рабочих, связанных с перевозкой ВМ, в поезде нахождение других лиц не допускается; сопровождающие лица находятся в людской вагонетке в конце поезда. Допускается сопровождение поезда пешком при условии, что его скорость не превышает скорости передвижения сопровождающих лиц;

      9) транспортирование ВМ в оборудованных вагонетках, контейнерах, других емкостях, закрытых на замок и опломбированных - на складе ВМ, допускается без сопровождающих лиц;

      10) допускается доставка ВВ (кроме содержащих гексоген и нитроэфиры) в ковшах погрузочно-доставочных машин от участковых пунктов хранения к местам взрывных работ при выполнении мероприятий, обеспечивающих безопасность перевозок.";

      заголовок главы 4 изложить в следующей редакции:

      "Глава 4. Порядок хранения, использования и учета ВМ";

      пункты 85 и 86 изложить в следующей редакции:

      "85. ВМ хранятся в предназначенных для этой цели помещениях и местах, оборудованных по проекту. Организация хранения ВМ исключает их утрату, а условия хранения - порчу.

      Места хранения ВМ (кроме передвижных складов, ящиков и сейфов сменного хранения ВМ, размещаемых вблизи мест ведения взрывных работ) принимаются в эксплуатацию комиссией по оценке соответствия места хранения установленным требованиям настоящих Правил и проектной документации, в которую входят представители организации – владельца и территориального подразделения уполномоченного органа в области промышленной безопасности. Приемка оформляется актом.

      86. На каждый постоянный, временный, кратковременный стационарные склады ВМ, на раздаточные камеры разрабатывается паспорт по форме, приведенной в приложении 6 настоящих Правил. Один экземпляр паспорта хранится на рабочем месте заведующего складом ВМ.";

      пункты 95 и 96 изложить в следующей редакции:

      "95. Формы учета:

      1) бумажный вариант журнала учета прихода и расхода ВМ пронумеровывается, прошнуровывается и скрепляется печатью или пломбой территориального подразделения уполномоченного органа в области промышленной безопасности.

      Бумажную и электронную формы журнала ведут заведующие и раздатчики базисных и расходных складов ВМ.

      ВМ каждого наименования учитываются раздельно.

      Остаток ВМ по каждому наименованию подсчитывается и заносится в бумажную и электронную формы журнала на конец текущих суток. Записи в журнале заносятся только по тем ВМ, количество которых изменилось за сутки;

      2) бумажный вариант журнал учета выдачи и возврата ВМ пронумеровывается, прошнуровывается и скрепляется печатью или пломбой территориального подразделения уполномоченного органа в области промышленной безопасности.

      Журнал ведется на складах и раздаточных камерах, с которых производятся выдача ВМ взрывникам и прием от них остатков ВМ, заведующим складом и раздатчиками.

      В конце каждых суток осуществляется подсчет, сколько и каких (по наименованиям) ВМ израсходовано, под чертой записывается их расход (отпущенные ВМ за вычетом возвращенных). Выведенное в Журнале количество израсходованных за сутки ВМ заносится (записывается) ежедневно в Журнал учета прихода и расхода ВМ.

      При проведении массовых взрывов допускается выдавать ВМ непосредственно на местах работ с оформлением в отдельном, предназначенном для этого, экземпляре Журнала учета выдачи и возврата ВМ. Данные о расходе ВМ в изложенном выше порядке указываются в экземпляре Журнала, находящемся на складе ВМ, в которой в графах 7, 11 расписывается лицо, доставившее ВМ на места работ.

      Движение ВМ в участковых пунктах хранения учитывается в Журнале учета прихода и расхода ВМ, по форме согласно приложению 9 настоящих Правил;

      3) наряд-накладная, по форме согласно приложению 10 настоящих Правил, служит для отпуска ВМ с одного места хранения на другое.

      Выписывается в четырех экземплярах, подписывается руководителем и главным (старшим) бухгалтером, регистрируется в журнале регистрации с указанием порядкового номера, даты выдачи и наименования получателя.

      Наряд-накладная выдается бухгалтерией получателю для предъявления на склад вместе с доверенностью на получение ВМ.

      Один экземпляр наряд - накладной хранится на складе, другой выдается получателю как сопроводительный документ, два экземпляра с доверенностью получателя передаются в бухгалтерию. Один из экземпляров остается при бухгалтерской проводке для списания ВМ со склада, а другой - при счете или авизо направляется получателю.

      При передаче ВМ с одного склада ВМ на другой, принадлежащих одной организации, наряд-накладная выписывается в трех экземплярах. Заведующий складом, отпустив ВМ, два экземпляра оставляет на складе, один экземпляр выдается получателю как сопроводительный документ.

      При доставке ВМ со склада на склад доставщик, получивший ВМ, и заведующий складом (раздатчик), выдавший ВМ, расписываются в наряд-накладной о получении и выдаче ВМ.

      По наряд - накладным проводится отпуск доставщикам ВМ со склада для перевозки в участковые пункты хранения. В таких случаях наряд-накладная подписывается руководителем взрывных работ организации или лицами, его заменяющими в двух экземплярах. Заведующий складом (раздатчик), отпустив затребованные ВМ, один экземпляр наряд-накладной хранит на складе, другой - выдает доставщику как сопроводительный документ;

      4) наряд-путевка на производство взрывных работ, указанная в приложении 3 настоящих Правил, служит для отпуска ВМ взрывникам (мастерам-взрывникам).

      Наряд-путевка подписывается лицом контроля на участке, которого производятся взрывные работы.

      На шахтах, опасных по газу или пыли наряд - путевка подписывается начальником участка, на котором производятся взрывные работы, или его заместителем, руководителями службы взрывных работ и вентиляции (лицами, их замещающими) и утверждается техническим руководителем организации. После взрывных работ взрывник (мастер-взрывник), на имя которого выписана наряд - путевка, подтверждает своей подписью фактический расход ВМ по назначению. Остатки ВМ, наряд - путевки по окончании рабочей смены взрывниками лично сдаются на склады ВМ (раздаточные камеры, участковые пункты хранения).

      ВМ не выдаются взрывникам (мастерам-взрывникам), не отчитавшимся в израсходовании ранее полученных ВМ.

      Наряд-путевка является основанием для записи выданных ВМ в Журнале учета выдачи и возврата ВМ, а заполненная после окончания работы - для списания их в Журнале учета прихода и расхода ВМ.

      96. Отпуск ВВ (их компонентов) в количествах не более сменной потребности в транспортные средства, в том числе транспортно-зарядные машины, производится персоналом складов ВМ по сопроводительным листам, в соответствии с предъявляемыми взрывниками (доставщиками) в начале смены и оставляемыми на складе ВМ (пункте изготовления невзрывчатых компонентов или складе хранения компонентов) наряд-путевками или наряд-накладными, подписанными руководителем взрывных работ и главным бухгалтером организации.

      Крышки загрузочных люков и течки дозаторов транспортно-зарядных машин пломбируются в присутствии водителей (доставщиков) на складах ВМ заведующими складов (раздатчиками), выдавших ВВ.

      Сопроводительный лист выписывается каждому водителю автомашины на смену и в соответствии с ним старший взрывник проверяет наличие пломб на автомашине, прибывшей на блок, а после разгрузки ВВ подтверждает их получение подписью в сопроводительном листе. Отрывной талон сопроводительного листа передается старшему взрывнику.

      Сопроводительные листы и отрывные талоны сопроводительных листов в конце смены сдаются на склад ВМ или участковому раздатчику склада ВМ, находящемуся на карьере, и служат основанием для закрытия наряд-путевок и соответствующих записей в Журнал учета выдачи и возврата ВМ.

      При наличии остатка ВВ (их компонентов) в зарядной машине старший взрывник на которого выписано ВВ подтверждает в сопроводительном листе получение только того количества ВВ, которое было использовано на блоке, пломбирует выгрузные шнеки дозаторов.

      Водитель машины (доставщик) по переоформленному руководителем взрывных работ сопроводительному листу доставляет ВВ на склад. Допускается опломбирование выгрузных шнеков зарядных автомобилей участковому раздатчику, после подтверждения в сопроводительном листе старшим взрывником количества ВВ использованного в скважине.";

      пункт 101 изложить в следующей редакции:

      "101. Для получения ВМ, прибывших на станцию железной дороги, пристань, другой транспортный пункт направляется принимающий работник с доверенностью и вооруженная охрана.

      Хранение ВМ в железнодорожных вагонах не допускается.";

      заголовок главы 5 изложить в следующей редакции:

      "Глава 5. Порядок определения безопасных расстояний при производстве взрывных работ и хранении ВМ";

      пункт 112 изложить в следующей редакции:

      "112. Безопасные расстояния для людей при производстве взрывных работ устанавливаются проектом или паспортом.

      За безопасное расстояние принимают наибольшее из установленных по различным поражающим факторам.";

      заголовок главы 6 изложить в следующей редакции:

      "Глава 6. Порядок сушки, измельчения, просеивания, наполнения оболочек ВВ и оттаивания ВВ";

      заголовок главы 7 изложить в следующей редакции:

      "Глава 7. Порядок уничтожения ВМ";

      заголовок главы 8 изложить в следующей редакции:

      "Глава 8. Способы взрывания";

      заголовок главы 9 изложить в следующей редакции:

      "Глава 9. Порядок изготовления боевиков, зажигательных и контрольных трубок";

      заголовок главы 10 изложить в следующей редакции:

      "Глава 10. Основные положения";

      пункт 184 изложить в следующей редакции:

      "184. Ведение взрывных работ с использованием взрывчатых веществ и изделий на их основе в промышленных целях, производится на основании разрешения на производство взрывных работ выданного территориальным подразделением уполномоченного органа в области промышленной безопасности. Условия выданного разрешения изменять не допускается. Порядок выдачи разрешения на производство взрывных работ определяется Правилами выдачи разрешений на производство взрывных работ, утвержденными приказом Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 350 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10273).

      Взрывание зарядов ВВ проводится по паспортам или проектам буровзрывных (взрывных) работ, доведенным до сведения персонала, осуществляющего взрывные работы, под роспись.";

      пункт 185 исключить;

      пункт 186 изложить в следующей редакции:

      "186. Проекты составляются для взрывания скважинных, камерных, котловых зарядов, при выполнении взрывных работ на объектах опасных по газу или пыли, на строительных объектах, валке зданий и сооружений, простреливании скважин, ведении дноуглубительных и ледоходных работ, работ на болотах, подводных взрывных работ, при взрывании горячих массивов, выполнении прострелочно-взрывных, сейсморазведочных работ, производстве иных специальных работ.

      Другие взрывные работы выполняются по паспортам.

      На проведение взрывных работ с применением массовых взрывов, разрабатывается типовой проект производства взрывных работ, являющийся базовым документом для разработки паспортов и проектов, в том числе и проектов массовых взрывов, выполняемых в конкретных условиях.";

      пункты 188, 189 и 190 изложить в следующей редакции:

      "188. Типовой проект производства взрывных работ массового взрыва утверждается и вводится в действие техническим руководителем организации. При выполнении взрывных работ подрядным способом типовой проект составляется и утверждается подрядчиком, согласовывается с заказчиком.

      189. Проекты буровзрывных (взрывных) работ утверждаются техническим руководителем организации, а при ведении взрывных работ по договору подряда - утверждаться техническим руководителем организации-подрядчика и согласовываться техническим руководителем организации-заказчика и содержат меры безопасной организации работ с указанием основных параметров взрывных работ, способов инициирования зарядов, расчетов взрывных сетей, конструкций зарядов и боевиков, предполагаемого расхода ВМ, определения запретной зоны и охране этой зоны, определения опасной зоны и охране этой зоны с учетом объектов, находящихся в ее пределах (здания, сооружения, коммуникации), проветривания района взрывных работ и другим мерам безопасности, дополняющим в конкретных условиях настоящие Правила.

      При попадании в опасную зону объектов другой организации ее руководитель письменно оповещается не менее чем за сутки о месте и времени производства взрывных работ.

      190. Паспорта утверждаются техническим руководителем, ведущим взрывные работы, а при ведении взрывных работ по договору подряда - утверждаться техническим руководителем организации-подрядчика и согласовываться техническим руководителем организации-заказчика. Паспорта составляются на основании и с учетом результатов не менее трех опытных взрываний. По разрешению руководителя взрывных работ допускается вместо опытных взрываний использовать результаты взрывов, проведенных в аналогичных условиях.

      Паспорт включает:

      1) схему расположения шпуров или наружных зарядов, наименования ВМ, данные о способе заряжания, числе шпуров, их глубине и диаметре, массе и конструкции зарядов, боевиков, последовательности и количестве приемов взрывания зарядов, материале забойки и ее длине, длинах зажигательных и контрольных трубок (контрольного отрезка огнепроводного шнура), схему монтажа взрывной (электровзрывной) сети с указанием длины (сопротивления), замедлений, схемы и времени проветривания забоев;

      2) радиус опасной и запретной зоны;

      3) указания о местах укрытия взрывника (мастера-взрывника) и персонала на время производства взрывных работ, которые должны располагаться за пределами опасной зоны;

      4) указания о расстановке постов охраны или оцепления, расположении предохранительных устройств, предупредительных и запрещающих знаков, ограждающих доступ в опасную зону и запретную и к месту взрыва.

      Для шахт (рудников), опасных по газу или пыли, в паспорте указывается количество и схема расположения специальных средств по предотвращению взрывов газа (пыли), режим взрывных работ.";

      пункты 196, 197 и 198 изложить в следующей редакции:

      "196. Перед началом заряжания на границах запретной (опасной) зоны выставляются посты, обеспечивающие ее охрану, а люди, не занятые зарядкой, выводятся в безопасные места лицами контроля. Постовым не допускается поручать работу, не связанную с выполнением прямых функций.

      Опасная зона находится под постоянным наблюдением постов охраны, все пути, ведущие к месту взрывных работ (дороги, тропы, подходы, выработки) охраняются, каждый пост находится в поле зрения смежных с ним постов.

      В запретную (опасную) зону через пост охраны допускается проход лиц контроля, имеющих право руководства взрывными работами, работников контролирующих органов.

      При необходимости осушения скважин непосредственно перед их зарядкой, допускается наличие в границах запретной зоны осушительных механизмов на заряжаемых блоках.

      На подземных работах на время зарядки допускается замена постов аншлагами с надписями, запрещающими вход в опасную зону.

      В подземных выработках с исходящей вентиляционной струей воздуха, по которым направляются продукты взрыва, посты не выставляются. Эти выработки ограждаются аншлагами с надписями, запрещающими вход в опасную зону.

      После окончания взрывных работ и полного проветривания выработок указанные ограждения и знаки с надписями снимаются.

      197. При подготовке массовых взрывов на открытых и подземных горных работах в случае применения ВВ группы D (кроме дымного пороха) на период заряжания вместо опасных зон допускается устанавливать запретные зоны, в пределах которых не допускается находиться людям, не связанным с зарядкой. Размеры запретной зоны определяются проектом (паспортом).

      На открытых горных работах при длительной (более смены) зарядке, в зависимости от горнотехнических условий и организации работ, запретная зона составляет не менее 20 метров от ближайшего заряда. Она распространяется на рабочую площадку уступа, на котором проводится зарядка, так и на ниже - и вышерасположенные уступы, считая по горизонтали от ближайших зарядов.

      Опасная зона, определенная расчетом в проекте или паспорте буровзрывных (взрывных) работ, вводится при взрывании с применением электродетонаторов с начала укладки боевиков, а при взрывании детонирующим шнуром – до начала установки в сеть пиротехнических реле (замедлителей), при использовании неэлектрических систем инициирования с неэлектрическими волноводами – с момента присоединения участков взрывной сети к магистральной.

      Радиус опасной зоны устанавливается от крайних заряжаемых скважин места ведения взрывных работ.

      В подземных выработках запретная зона определяется расчетом по действию ударной воздушной волны от возможного взрыва наибольшего количества ВВ в зарядной машине и крайней заряжаемой скважине. С учетом условий и организации работ она составляет не менее 50 метров. Запретная зона распространяется на все выработки, сообщающиеся с местом размещения зарядной машины или заряжаемой скважиной. На границах этой зоны с начала зарядки выставляют посты охраны, в выработках, ведущих к заряжаемым скважинам, вместо постов допускается устанавливать аншлаги с запрещающими надписями. За границей 50 метров в пределах запретной зоны на открытых и подземных горных работах в пределах опасной зоны допускается нахождение только максимально ограниченного распорядком массового взрыва числа людей.

      198. При производстве взрывных работ обязательна подача звуковых, а в темное время суток, кроме того, и световых сигналов для оповещения персонала. Не допускается подача сигналов голосом, а также с применением ВМ.

      Значение и порядок сигналов:

      1) первый сигнал - предупредительный (один продолжительный). Сигнал подается перед заряжанием.

      После окончания работ по заряжанию и удалению связанных с этим лиц взрывники приступают к монтажу взрывной сети;

      2) второй сигнал - боевой (два продолжительных). По этому сигналу проводится взрыв;

      3) третий сигнал - отбой (три коротких). Он означает окончание взрывных работ.

      Сигналы подаются взрывником, старшим взрывником, выполняющим взрывные работы, а при массовых взрывах - назначенным лицом.

      Способы подачи и значение сигналов, время производства взрывных работ доводятся до сведения персонала организации, а при взрывных работах на земной поверхности до жителей населенных пунктов и работников предприятий, примыкающих к опасной зоне.";

      пункт 202 изложить в следующей редакции:

      "202. Патрон-боевик располагается в шпуре в соответствии с конструкцией заряда, указанной в проекте (паспорте) буровзрывных (взрывных) работ.";

      пункт 217 изложить в следующей редакции:

      "217. Не допускается во всех случаях разбуривать оставшиеся части шпуров ("стаканы") вне зависимости от наличия или отсутствия в них остатков ВМ.";

      заголовок главы 11 изложить в следующей редакции:

      "Глава 11. Порядок механизированного заряжания";

      заголовок главы 12 изложить в следующей редакции:

      "Глава 12. Порядок производства массовых взрывов";

      пункт 237 изложить в следующей редакции:

      "237. Опасные зоны, их охрана, места нахождения людей и оборудования, порядок доставки и размещения ВМ при подготовке и проведении массовых взрывов, определяются проектом массового взрыва, разработанных в соответствии с технологическим регламентом.";

      заголовок главы 13 изложить в следующей редакции:

      "Глава 13. Порядок обеспечения безопасности в отношении ядовитых газов, образующихся при массовых взрывах";

      пункты 240, 241, 242, 243, 244, 245, 246 и 247 изложить в следующей редакции:

      "240. До взрыва вентиляционный контроль шахты совместно с профессиональной аварийно-спасательной службой в области промышленной безопасности (далее – ПАСС ОПБ) проверяют надежность вентиляции по принятой схеме проветривания.

      241. Командир ПАСС ОПБ совместно с техническим руководителем в необходимых случаях составляет план обслуживания электроустановок, водоотливных и вентиляторных установок и других объектов силами профессиональной аварийно-спасательной службы после взрыва.

      242. В здании главного вентилятора на поверхности на время проветривания после массового взрыва выставляется пост ПАСС ОПБ.

      К функциям поста входит:

      1) контроль за содержанием ядовитых продуктов взрыва в диффузоре вентилятора (при работе его на всасывание). При работе вентилятора на нагнетание контроль осуществляется на исходящей струе;

      2) обслуживание вентилятора в случае прорыва ядовитых продуктов взрыва в здание.

      243. Спуск ПАСС ОПБ в шахту после массового взрыва допускается не ранее чем через 1 час, в том числе не ранее чем через 2 часа в выработки района взрыва.

      244. При производстве массового взрыва по разрушению потолочин или целиков спуск в шахту ПАСС ОПБ допускается через 2 часа после взрыва, в том числе не ранее чем через 4 часа в выработки района взрыва.

      245. ПАСС ОПБ выполняет следующие работы:

      1) осматривает указанные в распорядке массового взрыва выработки;

      2) включает необходимые вентиляторные установки местного проветривания и обслуживает их до полного проветривания выработок;

      3) контролирует загазованность рудничной атмосферы;

      4) проверяет состояние вентиляционных сооружений, проводит (при необходимости) их ремонт, выполняет другие работы, предусмотренные заданием.

      246. Спуск работников шахты в подземные выработки (кроме района взрыва) допускается только после проверки состояния выработок ПАСС ОПБ и восстановления нормальной рудничной атмосферы.

      247. В район взрыва работники шахты допускаются только после восстановления нормальной рудничной атмосферы, приведения выработок в безопасное состояние и проверки ПАСС ОПБ, но не ранее чем через 8 часов после взрыва.";

      пункты 249, 250, 251 и 252 изложить в следующей редакции:

      "249. При массовом взрыве выставляются посты ПАСС ОПБ, контролирующие содержание ядовитых продуктов взрыва в карьере. Необходимость привлечения профессиональной аварийно-спасательной службы определяется техническим руководителем организации.

      Количество постов определяет командир профессиональной аварийно-спасательной службы с техническим руководителем.

      250. К функциям постов ПАСС ОПБ входит:

      1) контроль за содержанием ядовитых продуктов взрыва в воздухе на уступах;

      2) осмотр состояния уступов.

      Посты ПАСС ОПБ допускаются в пределы опасной зоны не ранее чем через 15 минут после взрыва.

      251. Допуск других людей в карьер осуществляется после получения сообщений ПАСС ОПБ о снижении концентрации ядовитых продуктов взрыва в воздухе до установленных норм, но не ранее чем через 30 минут после массового взрыва, рассеивания пылевого облака и полного восстановления видимости в карьере.

      252. При совмещении открытых и подземных горных работ контроль за содержанием ядовитых продуктов взрыва в воздухе осуществляется ПАСС ОПБ как в карьере (разрезе), так и в подземных выработках при выполнении требований параграфов 1 и 2 главы 13 настоящих Правил.";

      заголовок главы 14 изложить в следующей редакции:

      "Глава 14. Порядок ликвидации отказавших зарядов";

      заголовок главы 15 изложить в следующей редакции:

      "Глава 15. Порядок ведения взрывных работ в подземных выработках";

      пункт 311 изложить в следующей редакции:

      "311. Выбор соответствующих ВМ утверждается техническим руководителем в зависимости от степени опасности работ в забое (выработке), условий взрывания, в том числе указанных в пункте 6 настоящих Правил, и создания предохранительной среды согласно перечисленным ниже требованиям.";

      пункт 313 изложить в следующей редакции:

      "313. При выполнении перечисленных работ в зависимости от крепости пород и условий взрывания используются следующие ВВ:

      1) при проведении горизонтальных и наклонных выработок, перечисленных в подпункте 1) (кроме углубки стволов) и подпункте 3) пункта 312 настоящих Правил, по породам с коэффициентом крепости f по шкале профессора М. М. Протодьяконова менее 7, при разупрочнении труднообрушаемых пород любой крепости - ВВ, не содержащие сенсибилизаторов, более чувствительных, чем тротил (аммонит 6ЖВ, аммонал М-10);

      2) при проведении горизонтальных и наклонных выработок, перечисленных в подпункте 1) (кроме углубки стволов) и подпункте 3) пункта 312 настоящих Правил по породам с f от 7 до 10 применение ВВ, содержащих гексоген или нитроэфиры, допускается только во врубовых шпурах. Во всех остальных шпурах применяются ВВ, не содержащие сенсибилизаторы, более чувствительные, чем тротил;

      3) при проведении горизонтальных и наклонных выработок по породам с f = 10 и более допускается применение любых ВВ;

      4) при взрывании в условиях, перечисленных в подпунктах 2), 3) 5) пункта 312 настоящих Правил при углубке стволов допускается применение любых ВВ.";

      пункты 319 и 320 изложить в следующей редакции:

      "319. Во всех забоях выработок, кроме проводимых сотрясательным взрыванием, при выполнении специальных работ допускается применять предохранительные ВВ более высокого класса по сравнению с указанными в пунктах 312 - 317 настоящих Правил.

      320. В забоях выработок, где имеется газовыделение или взрывчатая угольная пыль, допускается применять только предохранительные электродетонаторы мгновенного и короткозамедленного действия.

      При этом соблюдаются следующие условия:

      1) максимальное время замедления электродетонаторов короткозамедленного действия с учетом разброса по времени срабатывания не более при применении ВВIV класса 220 мс, V и VI классов - 320 мс;

      2) в подготовительных выработках, проводимых по углю, и в комбайновых нишах очистных забоев без машинного вруба все заряды в угольном забое взрываются от одного импульса тока взрывного прибора (машинки);

      3) при протяженности угольного забоя более 5 метров допускается делить его по длине на участки и взрывание в каждом из них проводить раздельно при соблюдении требований пункта 325 настоящих Правил;

      4) в подготовительных выработках, проводимых по углю с подрывкой боковых пород, взрывание зарядов в шпурах по углю и породе проводится как раздельно, так и одновременно (одним забоем или с опережением одного из них), раздельное взрывание осуществляется по разрешению технического руководителя при числе циклов не более одного по углю и одного по породе, за исключением случаев создания опережающих заходок в начале проведения выработок, но не более 5 метров.";

      заголовок главы 16 изложить в следующей редакции:

      "Глава 16. Порядок ведения взрывных работ при разработке пиритсодержащих руд";

      заголовок главы 17 изложить в следующей редакции:

      "Глава 17. Порядок ведения специальных взрывных работ на объектах, расположенных на земной поверхности";

      пункты 446 и 447 изложить в следующей редакции:

      "446. Взрывные работы, вблизи опасной зоны которых располагаются объекты электроэнергетики (электростанции, линии электропередач и подстанции), объекты использования атомной энергии, объекты транспортной инфраструктуры (железнодорожные и автомагистрали и станции, порты, пристани, аэропорты), гидротехнические сооружения, подземные сооружения, объекты магистрального трубопроводного транспорта, линии связи и коммуникаций, проводятся по согласованию с организациями, эксплуатирующими эти объекты (с их владельцами).

      447. Взрывная станция размещается за пределами опасной зоны. При невозможности выполнить это требование устраиваются укрытия (блиндажи). Места расположения укрытий определяются проектом или паспортом буровзрывных (взрывных) работ.

      Искусственные или естественные укрытия надежно защищают исполнителей взрывных работ от действия взрыва, ядовитых газов. Подходы к укрытию не допускается загромождать.";

      пункт 499 изложить в следующей редакции:

      "499. Аварии, возникшие при проведении промыслово-геофизических работ в скважинах, ликвидируются по плану ликвидаций аварий, составленному заказчиком совместно с подрядчиком, и выполняемому с использованием технических средств обеих сторон.";

      пункт 501 изложить в следующей редакции:

      "501. Обо всех происшедших авариях, оставленных геофизических приборах и аппаратах непосредственно в скважине составляется акт. Об аварии, возникновении аварийной ситуации извещается профессиональная аварийно-спасательная служба в области промышленной безопасности, территориальное подразделение уполномоченного органа в области промышленной безопасности, местные исполнительные органы, а при возникновении опасных производственных факторов – население, попадающее в расчетную зону чрезвычайной ситуации.";

      пункт 509 изложить в следующей редакции:

      "509. Тушение возникающих при нефтяных и газовых выбросах на скважинах пожаров с применением взрывных работ проводится в соответствии с планом ликвидации аварий, согласованным с ПАСС ОПБ.";

      заголовок главы 18 изложить в следующей редакции:

      "Глава 18. Порядок ведения взрывных работ по металлу";

      заголовок главы 19 изложить в следующей редакции:

      "Глава 19. Порядок ведения взрывных работ по валке зданий, сооружений, фабричных труб, фундаментов";

      заголовок главы 20 изложить в следующей редакции:

      "Глава 20. Порядок ведения взрывных работ при корчевке пней, валке леса, борьбе с лесными пожарами, рыхлении смерзшихся дров и балансов, ликвидации заторов на лесосплаве";

      заголовок главы 21 изложить в следующей редакции:

      "Глава 21. Порядок ведения взрывных работ по рыхлению смерзшихся руды и рудных концентратов, сланцев, угля, металлической стружки";

      заголовок главы 22 изложить в следующей редакции:

      "Глава 22. Порядок ведения взрывных работ в охранной зоне магистральных трубопроводов";

      пункт 562 изложить в следующей редакции:

      "562. Взрывные работы в охранной зоне открытого или закрытого (заглубленного) магистрального трубопровода (в том числе попадание в опасную зону при взрывных работах) проводятся только при наличии письменного согласия организации, эксплуатирующей трубопровод. Для получения согласия на их проведение производитель взрывных работ представляет организации, эксплуатирующей трубопровод, на согласование паспорт взрывных работ.

      В технических решениях паспорта обеспечивается сохранность трубопровода, сооружений (перекачивающих станций), соблюдение условий, установленных организацией, эксплуатирующей трубопровод.";

      заголовок главы 23 изложить в следующей редакции:

      "Глава 23. Общие положения";

      пункт 563 изложить в следующей редакции:

      "563. Склад ВМ - комплекс зданий и сооружений основного производственного и вспомогательного назначения, расположенных на общей территории с оформленным в установленном порядке земельным отводом, а для подземных складов - камеры и ячейки для хранения ВМ и вспомогательные камеры с подводящими к складу горными выработками. Передвижной склад ВМ представляет собой транспортное средство с кузовом типа "фургон", имеющее оборудованные места для заведующего складом (раздатчика), размещения ВВ, прострелочных и взрывных аппаратов, средств инициирования.

      Комплексы сооружений и зданий, предназначенные для хранения взрывчатых материалов, а также сооружений вспомогательного назначения, расположенные на общей территории (поверхностные, полууглубленные склады взрывчатых материалов), камеры и ячейки для хранения взрывчатых материалов и вспомогательные камеры с подводящими к складу горными выработками (подземные, углубленные склады взрывчатых материалов), другие места хранения взрывчатых материалов должны оборудоваться по проектам, согласованным в установленном порядке, и эксплуатироваться в соответствии с настоящими Правилами.";

      пункты 579, 580 и 581 изложить в следующей редакции:

      "579. В хранилищах складов ВМ стеллажи для ВВ и средств инициирования и штабели для ВМ отстоят от стен не менее чем на 20 см, а от пола - не менее чем на 10 см. Мешки, ящики с ВВ размещаются на настилах (поддонах). Высота штабеля не более 2 метров. По ширине штабеля располагается не более двух мешков (ящиков) так, чтобы свободно обеспечивался подсчет мест.

      При использовании средств механизации погрузочно-разгрузочных операций допускается хранить ящики и мешки с ВВ в целостных пакетах на поддонах, в стропконтейнерах, до двух ярусов по высоте.

      Размещение поддонов и стропконтейнеров определяется проектом. Максимальная высота штабелей не более 2,6 метров.

      Между штабелями, в том числе со стропконтейнерами, и стеллажами оставляются проходы шириной соответственно не менее 1,3 и 1 метр.

      580. На стеллажах ящики, мешки и другие места с ВМ размещаются не более чем по два в высоту.

      Вскрытые места с ВМ групп В, С и дымным порохом размещаются только в один ряд по высоте. Высота верхних полок стеллажей для указанных ВМ не более 1,7 метра, для прочих - 2 метра.

      Расстояние между каждыми двумя полками рассчитывается, чтобы между ящиками (мешками) с ВМ и полками над ними оставались зазоры не менее 4 см. По ширине полки не допускаются ставить ящики более чем в два ряда, а при размещении возле стен при отсутствии прохода - более чем в один ряд.

      Головки железных гвоздей и болтов, применяемых для укрепления полок в хранилищах ВМ и поддонов, утапливаются полностью.

      Доски полок стеллажей настилаются с промежутками до 3 см. Нижняя полка устраивается сплошной.

      581. Возле камер, стеллажей и штабелей на складе ВМ вывешиваются таблички с указанием наименований взрывчатых веществ, средств инициирования или прострелочных взрывных аппаратов, их количества, номера партии, даты изготовления и гарантийный срок хранения (продленный срок хранения).";

      пункт 589 исключить;

      заголовок главы 24 изложить в следующей редакции:

      "Глава 24. Порядок устройства поверхностных и полууглубленных постоянных складов ВМ";

      пункт 590 изложить в следующей редакции:

      "590. Требования к поверхностным и полууглубленным постоянным складам ВМ:

      1) иметь водоотводные канавы;

      2) дороги и подъездные пути содержать в чистоте и исправности;

      3) хранилища располагать так, чтобы обеспечивался свободный подход и подъезд к каждому из них;

      4) выдерживать расстояния между отдельными хранилищами, между хранилищами и различными зданиями и сооружениями на территории склада и вне ее, не менее противопожарных разрывов, определенных в соответствии с приложением 11 настоящих Правил.

      5) склады ограждать и иметь запретную зону шириной от ограды не менее 50 метров. На границах запретной зоны устанавливаются ограждения и предупредительные знаки.

      6) территория склада по периметру оборудуется системами видеонаблюдения. Вся видеоинформация должна записывается на цифровые видеонакопители информации.";

      пункт 593 изложить в следующей редакции:

      "593. Расстояние от ограды до ближайшего хранилища не менее 40 метров. В горных местностях это расстояние допускается уменьшать по согласованию с органами внутренних дел.

      Ограждения выполняются из железобетонных или металлических решеточных конструкций (из прута толщиной не менее 18 мм, с просветом между прутами не превышающим 100 мм), кирпича, металлических листов (толщиной не менее 2 мм) или сетки (из арматуры диаметром не менее 5 мм и размером ячейки 70 х 70 мм, но не менее 10 мм диаметром при размере ячейки 150 х 150 мм).

      Высота ограды не менее 2,5 метров, усиленная в противоподкопном отношении железобетонным цоколем или арматурной сеткой с заглублением в землю на 200-400 мм.

      В ограде устраиваются ворота и калитка, запирающиеся на замки.";

      пункт 596 изложить в следующей редакции:

      "596. Полы в хранилищах выполняются из дерева покрытого несгораемым составом, бетона, асфальта или утрамбованной глины. В хранилищах для дымных порохов полы дополнительно покрываются мягкими матами из несгораемых материалов.";

      пункт 603 изложить в следующей редакции:

      "603. Валы насыпают из пластичных или сыпучих грунтов. Не допускается для насыпки валов использовать камень, щебень и горючие материалы.";

      пункт 607 изложить в следующей редакции:

      "607. Электроустановки складов ВМ, в том числе силовые и осветительные сети оснащаются защитой от утечек тока и поражения людей электрическим током. Заземление электроустановок складов ВМ осуществляется согласно проектной документации.";

      пункт 613 изложить в следующей редакции:

      "613. Все склады, караульные помещения на складах оснащаются телефонной связью с эксплуатирующей организацией, противопожарной службой и органом внутренних дел. При отсутствии возможности оборудовать телефонную связь, по согласованию с местным органом внутренних дел, склад обеспечивается радиосвязью с перечисленными абонентами. Между караульными постами и караульным помещением обеспечивается двусторонняя телефонная связь.

      Средства связи размещаются вне взрывопожароопасных помещений.

      Склады и хранилища с ВМ в обязательном порядке оборудуются средствами охранной и пожарной сигнализации. Средства охранной и пожарной сигнализации устанавливаются в соответствии с разработанной проектной документацией.";

      заголовок главы 25 изложить в следующей редакции:

      "Глава 25. Порядок устройства поверхностных и полууглубленных временных складов ВМ";

      заголовок главы 26 изложить в следующей редакции:

      "Глава 26. Порядок устройства поверхностных и полууглубленных кратковременных складов ВМ";

      пункт 620 изложить в следующей редакции:

      "620. Для производства работ кратковременного характера хранение ВМ допускается: в контейнерах, в неиспользуемых строениях, сараях, землянках, на специально оборудованных автомобилях, прицепах, в шалашах и пещерах, на площадках у мест производства взрывных работ.";

      заголовок главы 27 изложить в следующей редакции:

      "Глава 27. Порядок хранения ВМ в нежилых строениях, землянках и прочих помещениях";

      главу 28 исключить;

      заголовок главы 29 изложить в следующей редакции:

      "Глава 29. Порядок хранения ВМ на судах";

      заголовок главы 30 изложить в следующей редакции:

      "Глава 30. Порядок хранения ВМ на передвижных складах взрывчатых материалов";

      пункты 647 и 648 изложить в следующей редакции:

      "647. На работах передвижного характера (сейсморазведка, расчистка трассы для лесных и автомобильных дорог) допускается хранение ВМ на специально оборудованных автомобилях, прицепах (передвижные склады). Для иных видов взрывных работ, хранение ВМ в передвижных складах не допускается (за исключением хранения ВМ в кратковременном складе ВМ)".

      648. Передвижной склад представляет собой прочный фургон, установленный и капитально закрепленный на автомобиле, повозке, прицепе, санях.

      Фургон сооружается из дюралюминия или дерева, обшитого снаружи металлическими листами и покрытого со всех сторон огнезащитным составом.

      В передней части кузова (в правом нижнем углу) размещается ящик (отсек) для средств инициирования с дверью для загрузки их с наружной стороны кузова. Ящик (отсек) изнутри покрывается мягким материалом (войлок, резина, поролон). Конструкция ящика (отсека) исключает передачу детонации взрывчатым веществам в случае непредвиденного взрыва наибольшего количества средств инициирования.

      Погрузка (разгрузка) взрывчатых материалов проводится через дверь, расположенную с правой или задней части фургона, при условии устройства сигнализации, выведенной в кабину транспортного средства и срабатывающей при открывании двери.

      Двери отсеков для ВВ, средств инициирования и прострелочных взрывных аппаратов снабжаются врезными замками и приспособлениями, препятствующими открытию их в случае выхода из зацепления замков.

      Фургон освещается светильником, плафон которого устанавливается в верхней передней части кузова с наружной электропроводкой, проложенной в защитном кожухе. Электрические проводки внутри кузова не допускаются.

      В кузове передвижного склада оборудуются окна, снабженные металлическими решетками. Окно в передней стенке фургона устраивается на уровне заднего окна кабины транспортного средства.

      Передвижной несамоходный склад оснащается устройством для присоединения на жесткой сцепке к буксирующему транспортному средству.

      Техническое состояние, оборудование, укомплектованность передвижного склада ВМ, организация его движения и подготовленность к ликвидации аварийных ситуаций обеспечивается технологическим регламентом.

      При транспортировании несамоходного склада ВМ масса буксируемого прицепа не более половины массы буксирующего транспортного средства или трех четвертей тягового усилия тягача.";

      заголовок главы 31 изложить в следующей редакции:

      "Глава 31. Порядок хранения ВМ в шалашах, палатках, пещерах";

      заголовок главы 32 изложить в следующей редакции:

      "Глава 32. Площадки для хранения ВМ";

      заголовок главы 33 изложить в следующей редакции:

      "Глава 33. Помещения с сейфами и помещения - сейфы";

      заголовок главы 34 изложить в следующей редакции:

      "Глава 34. Порядок устройств подземных и углубленных складов ВМ";

      пункт 666 изложить в следующей редакции:

      "666. Склад ВМ обеспечивается первичными средствами пожаротушения (огнетушители, ящики с песком, сосуды с водой). Допускается оборудование автоматическими средствами пожаротушения. Количество и размещение средств пожаротушения согласовываются с командиром ПАСС ОПБ.

      В начале подводящих выработок к камерам или ячейкам склада устраиваются противопожарные двери.";

      заголовок главы 35 изложить в следующей редакции:

      "Глава 35. Порядок молниезащиты складов ВМ";

      заголовок главы 36 изложить в следующей редакции:

      "Глава 36. Порядок охраны складов ВМ";

      пункт 703 изложить в следующей редакции:

      "703. Производственный контроль в области промышленной безопасности на опасных производственных объектах осуществляется в соответствии с Инструкцией по организации и осуществлению производственного контроля на опасном производственном объекте, утвержденных приказом Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 24 июня 2021 года № 315 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 23276).";

      пункты 704, 705, 706, 707, 708, 709, 710, 711 и 712 исключить;

      приложения 1, 2, 4, 6 и 11 к Правилам изложить в новой редакции, согласно приложениям 1, 2, 3, 4, 5 к настоящему приказу.

      2. Комитету промышленной безопасности Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

      1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

      2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан;

      3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, согласно подпунктам 1) и 2) настоящего пункта.

      3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан.

      4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Министр по чрезвычайным ситуациям
Республики Казахстан
Ю. Ильин
      "СОГЛАСОВАН"
Министерство национальной экономики
Республики Казахстан
      "СОГЛАСОВАН"
Министерство энергетики
Республики Казахстан
      "СОГЛАСОВАН"
Министерство внутренних дел
Республики Казахстан

  Приложение 1 к приказу
Министра по чрезвычайным ситуациям
Республики Казахстан
от 17 марта 2023 года № 120
  Приложение 1
к Правилам обеспечения
промышленной безопасности для
опасных производственных
объектов, ведущих взрывные
работы и работы со взрывчатыми
материалами промышленного
назначения
  Форма

Акт испытаний взрывчатых материалов № ______ от "__" _________ ____ г.

      _____________________________________________________
вид контроля (причина проведения испытаний)

      Испытания проведены
      на полигоны (лаборатории) __________________________________________________
                                          (наименование организации)
      Комиссией в составе: _______________________________________________________
      __________________________________________________________________________
                              (должность, Ф.И.О. (при наличии))
      заведующего складом _______________________________________________________
      взрывчатых материалов, ____________________________________________________
      взрывника (лаборанта) ______________________________________________________
                                          (Ф.И.О. (при наличии))

Паспортные данные взрывчатых материалов

Наименование взрывчатых материалов

Завод-изготовитель

Номер партии

Дата изготовления

Гарантийный срок хранения

Дата поступления

Примечание

1

2

3

4

5

6

7

      1. Результаты наружного осмотра тары и взрывчатых материалов: _________________
      2. Результаты физического обследования взрывчатых материалов: _________________
      3. Результаты испытаний (на полноту детонации, на полноту и равномерность горения, другие исследования в соответствии с технической документацией): _____________

Заключение

      Образец ____________________________________________________ от партии № ___
                        (наименование взрывчатых материалов)
      Удовлетворяет (не удовлетворяет) требованиям ________________________________
                                    (наименование стандарта, технических условий)
      Партия № _________________________________________________________________
                              (наименование взрывчатых материалов)
      допускается (не допускается)
      к взрывным работам* _______________________________________________________
                                    (условия выполнения взрывных работ)
      *При несоответствии показателей, полученных в результате испытаний, показателям, указанным в технической документации, взрывчатые материалы не допускаются к применению и должны быть уничтожены.
      Подписи:

  Форма

Журнал учета испытаний взрывчатых материалов*

______________________________________________________________
Наименование склада ВМ организации

      1. Взрывчатые вещества

№ п/п

Дата поступления на склад

Наименование

Вид (порошкообразное, патронированное, литое и т. д.)

Организация-изготовитель

Номер партии

Дата изготовления

Гарантийный срок хранения, мес.

Дата испытаний

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Выдержало (да) или не выдержало (нет) испытания на

Решение руководителя организации по ВВ, не выдержавшим испытаний

осмотр внешнего вида упаковки

наружный осмотр

экссудацию

содержание влаги

полноту детонации

передачу детонации на расстоянии между патронами

Сухими

после замачивания в воде

10

11

12

13

14

15

16

17

      2. Средства инициирования

№ п/п

Дата поступления на склад

Наименование

Организация - изготовитель

Номер партии

Дата изготовления

Гарантийный срок хранения, мес.

Дата испытаний

1

2

3

4

5

6

7

8

Выдержало (да) или не выдержало (нет) испытания на

Решение
руководителя организации
по средствам инициирования, не выдержавшим испытания

осмотр внешнего вида упаковки

наружный осмотр

средства электро-взрывания

огнепроводный шнур

детонирующий шнур (лента)

пиротехническое реле, средства зажигания огнепроводного шнура и пороха

электрическое сопротивление

скорость, полноту и равномерность горения

полноту горения после замачивания в воде

восприимчивость и полноту детонации

полноту детонации после замачивания в воде

инициирующую способность

безотказность действия

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

      * Форма "Журнала учета испытаний взрывчатых материалов" в зависимости от взрывчатых материалов, установленных видов испытаний может быть изменена

  Приложение 2 к приказу
Министра по чрезвычайным ситуациям
Республики Казахстан
от 17 марта 2023 года № 120
  Приложение 2 к
Правилам обеспечения
промышленной безопасности
для опасных производственных
объектов, ведущих взрывные
работы и работы со
взрывчатыми материалами
промышленного назначения

Таблица совместимости взрывчатых веществ и изделий на их основе

Группа совместимости

Наименование вещества, изделия

Классификационный шифр

1

2

3

B

Изделия, содержащие инициирующие взрывчатые вещества и имеющие менее двух независимых предохранительных устройств. Включаются также такие изделия, как капсюли-детонаторы, сборки детонаторов и капсюли, не содержащие инициирующего взрывчатого вещества

1.1В
1.2В
1.4В

С

Метательные взрывчатые вещества и изделия (бездымный порох)


D

Взрывчатые вещества и изделия на их основе без средств инициирования и метательных зарядов; изделия, содержащие инициирующие взрывчатые вещества и имеющие два или более независимых предохранительных устройства

1.1D
1.2D
1.4D
1.5D

E

Изделия, содержащие взрывчатые вещества без средств инициирования, но с метательным зарядом (кроме содержащих легковоспламеняющуюся жидкость или гель или самовоспламеняющуюся жидкость)

1.1Е
1.2Е
1.4Е

F

Изделия, содержащие вторичные детонирующие взрывчатые вещества, средства инициирования и метательные заряды, или без метательных зарядов

1.1F
1.2F
1.3F
1.4F

G

Пиротехнические вещества и изделия, содержащие их

1.1G
1.2G
1.3G
1.4G

S

Взрывчатые вещества или изделия, упакованные или сконструированные так, что при случайном срабатывании любое опасное проявление ограничено самой упаковкой, а если тара разрушена огнем, то эффект взрыва или разбрасывания ограничен, что не препятствует проведению аварийных мер или тушению пожара в непосредственной близости от упаковки

1.4S

N

Изделия, содержащие взрывчатые вещества чрезвычайно низкой чувствительности

1.6N

Таблица видов и методов взрывных работ

Виды и методы взрывных работ

Минимально допустимые радиусы опасных зон, метров

1

2

3

1

Взрывание на открытых работах методами:


1.1. Наружных зарядов, в том числе

300

Кумулятивных

По проекту

1.2. Шпуровых зарядов

200*

1.3. Котловых шпуров

200*

1.4. Малокамерных зарядов (рукавов)

200*

1.5. Скважинных зарядов

Не менее 200**

1.6. Котловых скважин

Не менее 300

1.7. Камерных зарядов

Не менее 300

2

Дробление валунов зарядами в подкопах

400

3

Корчевка пней

200

4

Прокладка защитных полос в грунте при борьбе с лесными пожарами

50

5

Взрывание при посадке насыпей на болотах

100

6

Дноуглубительные работы:


6.1. Без ледяного покрова на поверхности водного бассейна при взры- вании:


нескальных грунтов

100

скальных грунтов зарядами:


Шпуровыми

50

накладными массой до 100 кг

200

накладными массой более 100 кг

300

6.2. При ледяном покрове вне зависимости от свойств взрываемых грунтов

200

7

Ледоходные работы при взрывании:


7.1. Льда толщиной до 1 м

100

7.2. Льда толщиной 1-2 м

200

7.3. Заторов

200

7.4. По шуге

50

7.5. Льда толщиной более 2 м и заторов зарядами более 300 кг

300

8

Работы по металлу:


8.1. На открытых полигонах

По проекту

8.2. При взрывании в броне ямах

30

8.3. При взрывании на территории заводских площадок

По проекту***

8.4. При взрывании в горячих массивах

30

8.5. При штамповке изделий

25

9

Валка зданий и сооружений

100

10

Дробление фундаментов

200

11

Простреливание шпуров для образования котловых зарядов

50

12

Простреливание скважин для образования котловых зарядов

100

13

При торпедировании и перфорации нефтяных, газовых и артезианских скважин

50****

14

При взрывах для сейсмической разведки:


в шурфах и на земной поверхности

100

в скважинах

30

15

Взрывные работы на стройплощадке

По проекту***

      * При взрывании на косогорах в направлении вниз по склону величина радиуса опасной зоны принимается не менее 300 метров.

      ** Радиус опасной зоны указан для взрывания зарядов с забойкой.

      *** В проект включается раздел, в котором излагаются меры по обеспечению безопасности людей.

      **** Радиус опасной зоны при торпедировании и перфорации допускается уменьшить до 10 метров после спуска аппарата в скважину на глубину более 50 метров. Для морских буровых установок радиус опасной зоны определяется в проекте.

Таблица освещенности

Освещаемые объекты

Плоскость нормирования освещенности

Нормируемая поверхность

Наименьшая освещенность, люкс

Места засыпки ВВ в скважины:

горизонтальная

на почве


вручную



30

механизированным способом



50*

Места забойки скважин инертным материа- лом:

горизонтальная

на почве


вручную



30

механизированным способом



50*

Места прокладки магистральных проводов

горизонтальная

на почве

30

Места присоединения участковых проводов к магистральным

горизонтальная

на почве

50

Места измерения сопротивления электро- взрывной сети

вертикальная

на приборах

50

Место ввода электродетонаторов в патроны- боевики

горизонтальная

на патронах-боевиках

75

Место осмотра рабочего пространства после взрыва

горизонтальная

на почве

20

Место дробления негабаритов

горизонтальная

на почве

30

      * Нормируемая освещенность обеспечивается установкой дополнительных световых приборов на самоходных зарядных и забоечных машинах

Таблица условий взрывания

Условия взрывания

Минимально допустимое расстояние (м) между смежными шпуровыми зарядами при применении ВВ класса

II

III-IV

V

VI

По углю

0,6

0,6

0,5

0,4

По породе:





при


0,5

0,45

0,3

0,25

при


0,4

0,3

-

-

  Приложение 3 к приказу
Министра по чрезвычайным ситуациям
Республики Казахстан
от 17 марта 2023 года № 120
  Приложение 4 к
Правилам обеспечения
промышленной безопасности
для опасных производственных
объектов, ведущих взрывные
работы и работы со
взрывчатыми материалами
промышленного назначения
  Форма
  Обложка

Герб Республики Казахстан
Единая книжка взрывника,
мастера взрывника

      Стр. 1

________________________________________________________________________________
(Наименование организации)

      Место
      фотографии
      М.П. (при наличии) организации

Единая книжка взрывника, мастера взрывника
№ ___________
Серия ________

      Фамилия __________________________________________________________________
      Имя ______________________________________________________________________
      Отчество (при наличии) _____________________________________________________
      Имеет право: ______________________________________________________________
      __________________________________________________________________________
      __________________________________________________________________________
                  (право руководства или производства, вид взрывных работ)
      Выдана "____" ____________ 20___ г
      квалификационной комиссией при
      __________________________________________________________________________
      __________________________________________________________________________
      __________________________________________________________________________

      Стр. 2

      город (поселок)
      __________________________________________________________________
      на основании протокола от "____" ____________ 20___ г. № ________

М.П.
(при наличии) организации

Председатель квалификационной комиссии
________________________________________________
(должность, фамилия, инициалы)
_________
(подпись)

М.П.
территориального подразделения уполномоченного органа в области промышленной безопасности

________________________________________________
(наименование)

М.П. (при наличии) организации

________________________________________________
(должность, фамилия, инициалы)
_________
(подпись)

Личная подпись лица, получившего ЕКВ

_____________________________________________

Стажировку прошел

c "____" _____________ 20____ г.
по "____" _____________ 20____ г.

М.П. (при наличии) организации

_______________________________________________________
(должность, фамилия, инициалы руководителя взрывных работ)
__________________________

Личная подпись лица, получившего ЕКВ

__________________________
(подпись)

      Стр. 3-7

      Получил дополнительно право *
      __________________________________________________________________________
      __________________________________________________________________________
      __________________________________________________________________________
      * Всего в Единой книжке 5 таких страниц. Их заполнение производится при каждом получении дополнительных прав.
      на основании протокола от "___" ______________ 20___ г. № _____
      город (поселок) _______________________________________________

М.П.
(при наличии) организации

Председатель квалификационной комиссии
________________________________________________
(должность, фамилия, инициалы)
_________
(подпись)

М.П.
территориального подразделения уполномоченного органа в области промышленной безопасности

________________________________________________
(наименование)

М.П. (при наличии) организации

________________________________________________
(должность, фамилия, инициалы)
_________
(подпись)

Личная подпись лица, получившего ЕКВ

_____________________________________________

Стажировку прошел

c "____" _____________ 20____ г.
по "____" _____________ 20____ г.

М.П. (при наличии) организации

________________________________________________
(должность, фамилия, инициалы руководителя взрывных работ)
__________________________
(подпись)

Личная подпись лица, получившего ЕКВ

__________________________
(подпись)

  Приложение 4 к приказу
Министра по чрезвычайным ситуациям
Республики Казахстан
от 17 марта 2023 года № 120
  Приложение 6 к
Правилам обеспечения
промышленной безопасности
для опасных производственных
объектов, ведущих взрывные
работы и работы со
взрывчатыми материалами
промышленного назначения
  Форма

________________________________________________________________________________
(наименование организации)

Паспорт склада взрывчатых материалов

      1. Склад ВМ _______________________________________________________________
                        (наименование и местонахождение склада) 2. Тип склада
      __________________________________________________________________________
                  (базисный, расходный, постоянный, временный, кратковременный
      __________________________________________________________________________
                  поверхностный, полууглубленный, углубленный, подземный)
      3. Хранилища, расположенные на территории склада: для хранения ВВ
      __________________________________________________________________________
                  (число и номера хранилищ) для хранения СИ
      __________________________________________________________________________
                  (число и номера хранилищ) для хранения ПВА
      __________________________________________________________________________
                              (число и номера хранилищ)
      4. Из какого материала построены здания: _____________________________________
      1) для хранения ВВ _________________________________________________________
      хранилище № _____________________________________________________________
________________________________________________________________________________
      хранилище № _____________________________________________________________
________________________________________________________________________________
      хранилище № _____________________________________________________________
________________________________________________________________________________
      2) для хранения средств инициирования: ______________________________________
      хранилище № _____________________________________________________________
________________________________________________________________________________
хранилище № ___________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
3) для хранения прострелочных и взрывных аппаратов: хранилище № ____________________
________________________________________________________________________________


Единица
из мерения

Номер хранилища, показатель

5.

Характеристика стеллажей:



высота от уровня пола до верхней полки

м


расстояние от нижней полки до пола

м


расстояние от верхней полки до потолка

м


расстояние от стены до стеллажа

м


ширина прохода между стеллажами

м


число полок

шт.


6.

Характеристика помостов для штабельного хранения:



высота помостов (поддонов) над полом

м


расстояние от стены до помостов (поддонов)

м


ширина прохода между помостами (поддонами)

м


7.

Характеристика площадок:



Длина

м


Ширина

м


высота над уровнем грунта

м


вид покрытия

м


8.

Предельная вместимость склада:



тротил и его сплавы

т


ВВ на основе аммиачной селитры

т


Порох

т


капсюль-детонаторы (масса ВВ - числитель, количество-знаменатель)

т/тыс. шт.


электродетонаторы (масса ВВ - числитель, количество - знаменатель)

т/тыс. шт.


детонирующий шнур (масса ВВ - числитель, количество - знаменатель)

т/тыс. м


огнепроводный шнур (масса пороха - числитель, количество-знаменатель)

т/тыс. шт.


.........................................



.........................................



9.

Устройство земляных валов:



высота вала

м


материал вала



ширина по низу

м


ширина по верху

м


расстояние от стен здания до нижней кромки вала

м


10.

Молниезащита:



число молниеотводов

шт.


высота молниеотводов

м


расстояние между молниеотводами и стеной здания хранилища

м


сопротивление заземления (расчетное)

Ом


число молниеотводов от вторичных воздействий молнии

шт.


минимальное расстояние между контуром заземления защиты от вторичных воз- действий молнии и стеной здания

м


11.

Противопожарные мероприятия:



на какое расстояние вокруг здания снят дерн (ширина минерализованной полосы)

м


число огнетушителей

шт.


число бочек с водой

шт.


число ящиков с песком

шт.


      Противопожарная канава: ширина (по верху), м _________________________________
      глубина, м ____________________; расстояние от ограждения, м __________________
      запретная зона вокруг склада: ширина, м ______________________________________
      очистка от хвойного леса, м _________________________________________________
      водоемы: число и вместимость (искусственных, естественных) ____________________
                                                            (ненужное зачеркнуть)
      пожарные насосы (тип, производительность) ___________________________________
      __________________________________________________________________________
      прочее оборудование (ведра, багры, ломы и другие) _____________________________
      __________________________________________________________________________
      12. Ограждение: ___________________________________________________________
      материал _________________________________________________________________
      высота и длина (каждой стороны), м __________________________________________
      расстояние до стен ближайшего хранилища, м __________________________________
      ворота, калитки (число, конструкция, материал) ________________________________
      13. Освещение склада: ______________________________________________________
      напряжение сети, В _________________________________________________________
      тип светильников __________________________________________________________
      число осветительных точек __________________________________________________
      источник тока _____________________________________________________________
      наличие резервного освещения _______________________________________________
      14. Сигнализация и связь (какая):
      с охраной _________________________________________________________________
      с пожарной частью _________________________________________________________
      с организацией ____________________________________________________________
      15. Охрана склада:
      вид охраны _______________________________________________________________
                              (ведомственная, вневедомственная)
      общее количество персонала _________________________________________________
      число постов днем _________________________________________________________
      ночью ____________________________________________________________________
      количество блокпостов сторожевых собак _____________________________________
      16. Наименование приборов (какие, сколько) ___________________________________
      для измерения температуры воздуха __________________________________________
      прочие (для проверки молниезащиты и другие) _________________________________
      17. Подсобные помещения на территории склада (перечислить): __________________
      18. Доставка ВМ от железнодорожной станции (пристани) к складу:
      тип дороги ________________________________________________________________
      расстояние ________________________________________________________________
      название станции (наименование дороги) или пристани (местонахождение) _________
      19. Для подземных складов:
      тип склада ________________________________________________________________
                                    (ячейковый, камерный)
      местонахождение __________________________________________________________
                              (горизонт, выработка, подводящая к складу)
      расстояние от ствола шахты, м _______________________________________________
      расстояние по вертикали от поверхности, м ____________________________________
      20. Дата приемки в эксплуатацию ____________________________________________
      21. Приложение к паспорту поверхностного склада:
      1) план расположения склада и прилегающей местности в радиусе, соответствующем безопасному расстоянию, рассчитанному по ударной воздушной волне от наибольшего по вместимости хранилища ВМ (масштаб не менее 1:10000), с нанесением всех зданий, дорог, естественных преград движению воздушной волны и пр. с указанием расстояний;
      2) план территории склада (масштаб не менее 1:500) с нанесением на него всех зданий, оград, ворот, калиток и прочее с указанием расстояний;
      3) схема расположения заземлителей молниезащиты.
      22. Дата заполнения паспорта ________________________________________________
      Подписи:
      Руководитель организации __________________________________________________
                                          (фамилия, инициалы)
      Составлен в экз.
      Один экземпляр хранится на рабочем месте заведующего складом ВМ.
      Примечание: при размещении на территории склада пунктов изготовления, подготовки ВВ, лаборатории в приложении к паспорту указываются их основные характеристики.

  Приложение 5 к приказу
Министра по чрезвычайным ситуациям
Республики Казахстан
от 17 марта 2023 года № 120
  Приложение 11 к
Правилам обеспечения
промышленной безопасности
для опасных производственных
объектов, ведущих взрывные
работы и работы со
взрывчатыми материалами
промышленного назначения

Определение безопасных расстояний при взрывных работах и хранении взрывчатых материалов

Глава 1. Определение зон, опасных по разлету отдельных кусков породы (грунта)

      1. Расстояния, безопасные по разлету отдельных кусков породы (грунта) при взрывании скважинных зарядов рыхления:

      1) расстояние rразл (м), опасное для людей по разлету отдельных кусков породы при взрывании скважинных зарядов, рассчитанных на разрыхляющее (дробящее) действие, определяется по формуле:

     


      где hз - коэффициент заполнения скважины взрывчатым веществом;

      hзаб - коэффициент заполнения скважины забойкой;

      f- коэффициент крепости пород по шкале проф. М.М. Протодьяконова;

      d - диаметр взрываемой скважины, м;

      a - расстояние между скважинами в ряду или между рядами, м.

      Коэффициент заполнения скважин взрывчатым веществом hз равен отношению длины заряда в скважине lз (м) к глубине пробуренной скважины L (м):

     


      Коэффициент заполнения скважины забойкой hзаб равен отношению длины забойки lзаб (м) к длине свободной от заряда верхней части скважины lн (м):

     


      При полном заполнении забойкой свободной от заряда верхней части скважины hзаб = 1, при взрывании без забойки hзаб = 0.

      Коэффициент крепости пород

     


      где

- предел прочности пород на одноосное сжатие при стандартном испытании образцов правильной формы, кгс/см2 (1 кгс/см2 = 98066,5 Па).

      При ведении взрывных работ в горных породах в случае отсутствия или недостаточной представительности данных по прочностным характеристикам разрабатываемых грунтов

, коэффициент крепости f определяется по формуле:

     


      где F - номер группы взрываемых грунтов;

      2) при взрывании серии скважинных зарядов одинакового диаметра с переменными параметрами a, hз, hзаб расчет безопасного расстояния по формуле (1) проводится по наименьшим значениям а, hзаб и наибольшему hз из всех имеющихся в данной серии.

      Если взрываемый участок массива представлен породами с различной крепостью, в расчете rразл принимается максимальное значение коэффициента крепости грунта f . При взрывании параллельно сближенных (кустов, пучков) скважинных зарядов диаметром d принимается их эквивалентный диаметр

     


      где Nc - число параллельно сближенных скважин в кусте;

      3) при определении опасных расстояний учитывается возможные в процессе производства буровзрывных работ отклонения отдельных параметров взрывания скважинных зарядов a, hз, hзаб от принятых проектных значений. Поэтому расчет rразл по формуле (1) проводится с определенным запасом, принимая для этого минимально возможные в процессе производства взрывных работ значения параметров a, hзаб и максимально возможное значение hз;

      4) при производстве взрывов на косогорах, в условиях превышения верхней отметки взрываемого участка над участками границы опасной зоны более чем на 30 метров размеры опасной зоны rразл в направлении вниз по склону увеличиваются и безопасные расстояния по разлету отдельных кусков породы (м) рассчитываются по формуле:

     


      где Rразл - опасное расстояние по разлету отдельных кусков породы в сторону уклона косогора или местности, расположенной ниже 30 метров, считая от верхней отметки взрываемого участка;

      Кр - коэффициент, учитывающий особенности рельефа местности.

      При взрывании на косогоре


      где b - угол наклона косогора к горизонту, градус.

      В тех случаях, когда вместо угла b известно превышение места взрыва над границей опасной зоны,

     


      где H - превышение верхней отметки взрываемого участка над участком границы опасной зоны, м.

      Если в каком-либо направлении граница опасной зоны, рассчитанная по формуле (1) или (2), проходит по уклону (склону), учитывается возможное скатывание отдельных кусков породы и увеличивается в этом направлении безопасное расстояние. Также учитывается влияние силы ветра на возможное увеличение дальности разлета кусков породы;

      5) расчетное значение опасного расстояния округляется в большую сторону до значения, кратного 50 м. Окончательно принимаемое при этом безопасное расстояние не меньше минимальных расстояний, указанных в таблице условий взрывания приложения 2 настоящих Правил;

      6) безопасные расстояния от места взрыва до механизмов, зданий, сооружений определяются в проекте на взрыв с учетом конкретных условий.

      2. Примеры определения безопасных расстояний по разлету отдельных кусков породы при взрывах скважинных зарядов:

      1) определить rразл при взрывании породы на карьере для следующих параметров серии скважинных зарядов рыхления; коэффициент крепости взрываемых грунтов f= 12, высота уступа H = 8 м, диаметр скважины d = 0,15 м, число рядов скважин 3.

      Параметры сетки скважин: расстояние между скважинами в ряду 4,5 м, расстояние между рядами 5 м, длина заряда lз = 6 м, глубина скважины L = 9,5 м.

      Верхняя часть скважины заполняется до устья забойки lн = lзаб = 3,5 м; hзаб = 1.

      Коэффициент заполнения скважины взрывчатым веществом:

     


      Расстояние между скважинами a принимается равным 4,5 м (см. подпункт 2) пункта 1 настоящего Приложения).

      Расчетное значение rразл по формуле (1) составляет:

     


      Найденное расчетное значение безопасного расстояния rразл = 350 м;

      2) определить безопасное расстояние по разлету отдельных кусков породы при взрывании на косогоре с углом наклона к горизонту b = 30°. Радиус опасной зоны rразл = 250 м.

      Коэффициент, учитывающий рельеф местности, определяется по формуле (3):

     


      Безопасное расстояние рассчитывается по формуле (2):

      Rразл = 250 x 1,58 = 394 м.

      Найденное по формуле (2) расчетное значение Rразл = 400 м;

      3) определить безопасное расстояние по разлету кусков породы при взрыве серии скважинных зарядов рыхления в условиях превышения верхней отметки взрываемого участка над участками границы опасной зоны на H = 50 м. Расчетное значение радиуса опасной зоны rразл = 200 м.

      Определяем коэффициент, учитывающий рельеф местности, по формуле (4):

     


      Расчетное безопасное расстояние по разлету отдельных кусков породы по формуле (2)

      Rразл = 200 x 1,21 = 248 м. Окончательное безопасное расстояние Rразл принимается равным 250 м.

      3. Расстояния, безопасные по разлету отдельных кусков породы при взрывах на выброс, сброс и взрывах сосредоточенных зарядов рыхления:

      1) расстояния, безопасные по разлету отдельных кусков породы при взрывании на выброс и сброс, определяются по таблице 1 настоящего Приложения в зависимости от значений показателей действия взрыва заряда n и линии наименьшего сопротивления (ЛНС) W;

      2) при взрывании серии зарядов с различными значениями W и n радиус опасной зоны определяется по таблице 1 настоящего Приложения. За исходную величину принимается наибольшее значение W при одинаковых n или наибольшее значение n при одинаковых W. Если же оба значения (W и n) являются переменными, находят такие заряды, у которых сочетание W и n дает по таблице 1 настоящего Приложения наибольший радиус зоны. Последнюю принимают в качестве опасной зоны для взрыва данной серии зарядов;

      3) принимаемые значения радиусов опасных зон для людей не менее указанных в таблице условий взрывания приложения 2 настоящих Правил.

  Таблица 1

ЛНС
W, м

Радиус опасной зоны (м) для людей при значении
показателя действия взрыва заряда


1,0

1,5

2,0

2,5-3,0

1,5

200

300

350

400

2

200

400

500

600

4

300

500

700

800

6

300

600

800

1000

8

400

600

800

1000

10

500

700

900

1000

12

500

700

900

1200

15

600

800

1000

1200

20

700

800

1200

1500

25

800

1000

1500

1800

30

800

1000

1700

2000

      Примечание:

      при взрывании на косогорах или в условиях превышения верхней отметки взрываемого участка над участками границы опасной зоны безопасное расстояние увеличивается в соответствии с подпунктом 4) пункта 1 настоящего Приложения;

      4) для зарядов с существенно различными значениями W и n при образовании протяженной выемки (0,5 км и более) радиус опасной зоны для людей принимается различным для разных ее участков;

      5) радиусы зон, опасных по разлету отдельных кусков породы, при взрывах сосредоточенных зарядов рыхления (n < 1) определяют следующим образом. Из всех зарядов данной серии выбирается заряд с наибольшей ЛНС – Wmax. Для этого заряда рассчитывают значение длины той условной ЛНС (Wнв), при которой он явился бы зарядом нормального выброса (n = 1).

      Поскольку значение Wнв принято определять из соотношения

, для рассматриваемого случая

     


      Полученное значение Wнв является отправным для определения радиусов опасных зон по разлету отдельных кусков rразл для людей. Искомые значения радиусов rразл находятся в тех же графах таблице 1 настоящего Приложения, которые относятся к зарядам с n = 1 и показаны на горизонтальной строке, соответствующей расчетному значению Wнв;

      6) безопасные расстояния, обеспечивающие сохранность механизмов, зданий и сооружений от повреждения их разлетающимися кусками породы, устанавливаются в проекте с учетом конкретных условий.

      4. Примеры определения радиусов зон, опасных по разлету отдельных кусков взорванной породы rразл при производстве взрывов:

      1) определить rразл при взрыве на выброс серии зарядов с ЛНС W = 8-11,4 м и показателем действия взрыва n = 2.

      Для расчета rразл принимают за исходную ЛНС Wmax = 11,4 м и округляют ее (в большую сторону) до 12 м.

      По таблице 1 в графе, относящейся к зарядам с показателями действия взрыва n = 2 на горизонтальной строке, соответствующей 12 м, находят значение радиуса опасной зоны для людей по разлету отдельных кусков взорванной породы rразл = 900 м;

      2) определить rразл при взрыве на выброс серии зарядов для образования выемки, имеющей по длине неодинаковую глубину.

      Проектом производства взрыва приняты следующие значения показателей действия взрыва: для зарядов с W = 7-8 м, n = 2,5; для зарядов с W = 9-12 м, n = 2.

      Вначале определяют rразл для зарядов с W = 12 м при n = 2. По таблице 1 настоящего Приложения устанавливают, что для данных параметров rразл для людей принимается равным 900 м.

      Затем определяют rразл для зарядов с n = 2,5 и Wmax = 8 м. По той же таблице устанавливают, что для данных параметров rразл составляет 1000 метров.

      Сопоставление полученных значений rразл показывает, что проектом производства взрыва предусматриваются значения радиусов опасных зон по разлету отдельных кусков взорванной породы не менее 1000 м;

      3) для расширения дороги требуется обрушить уступ серией камерных зарядов рыхления с W = 11-16 м.

      Для вычисления rразл принимают к расчету заряд с Wmax = 16 м и согласно подпункта 5 пункта 3, настоящих методических рекомендаций определяют для этого заряда условную ЛНС:

     

, или округленно (в большую сторону) 12 м.

      Значения радиусов опасных зон по разлету отдельных кусков взорванной породы для зарядов нормального выброса Wнв, равной 12 м, находят по таблице 1 настоящего Приложения в графах со значениями радиусов rразл при n = 1. Для заданных параметров (W = 12 м) искомая величина rразл = 500 м.

      5. Расстояния, безопасные по высоте разлета отдельных кусков породы:

      при определении максимальной высоты разлета отдельных кусков породы при

ее приравнивают к значениям, определенным в соответствии с требованиями пунктов 1 и 3 настоящего Приложения. При n > 2 полученные значения увеличивают в 1,4 раза.

Глава 2. Определение сейсмических безопасных расстояний при взрывах

      6. Расстояния (м), на которых колебания грунта, вызываемые однократным взрывом сосредоточенного заряда взрывчатых веществ (далее – ВВ), становятся безопасными для зданий и сооружений, определяются по формуле:

     


      где rc - расстояние от места взрыва до охраняемого здания (сооружения), м;

      Kг - коэффициент, зависящий от свойств грунта в основании охраняемого здания (сооружения);

      Kс - коэффициент, зависящий от типа здания (сооружения) и характера застройки;

      а - коэффициент, зависящий от условий взрывания;

      Q - масса заряда, кг.

      Значения коэффициента Kг

Скальные породы плотные, ненарушенные

5

Скальные породы, нарушенные, неглубокий слой мягких грунтов на скальном

8

Необводненные песчаные и глинистые грунты глубиной более 10 м

12

Почвенные обводненные грунты и грунты с высоким уровнем грунтовых вод

15

Водонасыщенные грунты

20

      Примечание:

      в тех случаях, когда характеристика грунта не в полной мере соответствует приведенной выше или известна ориентировочно, принимается для расчета ближайшее большее значение коэффициента Kг.

      Значения коэффициента Kс

Одиночные здания и сооружения производственного назначения с железобетонным или металлическим каркасом

1

Одиночные здания высотой не более двух-трех этажей с кирпичными и подобными стенами

1,5

Небольшие жилые поселки

2

      Примечание:

      при взрывании на расстоянии менее 100 м от зданий или сооружений сейсмическое действие взрыва имеет локальный характер, и поэтому определенная с помощью формулы (5) предельно допустимая масса заряда получается заниженной. Допускается при необходимости увеличение этой массы.

      Значения коэффициента а

Камуфлетный взрыв и взрыв на рыхление

1

Взрыв на выброс

0,8

Взрыв полууглубленного заряда

0,5

      Примечания:

      1) при размещении заряда в воде или в водонасыщенных грунтах значения коэффициента увеличивают в 1,5 - 2 раза;

      2) при взрыве наружных зарядов на поверхности земли сейсмическое действие не учитывается.

      Сейсмическая безопасность зданий и сооружений при взрывах предполагает отсутствие повреждений, нарушающих нормальное их функционирование (вероятность появления в отдельных зданиях и сооружениях легких повреждений составляет около 0,1).

      7. При одновременном (без замедления) взрывании группы из N зарядов ВВ общей массой Q в тех случаях, когда расстояние от охраняемого объекта до ближайшего заряда и до наиболее удаленного заряда различаются не более чем на 20 %, безопасное расстояние (м)

     


      При большем различии в расстояниях охраняемый объект находится вне сейсмически опасной зоны, если соблюдается условие:

     


      где N - число зарядов ВВ;

      qi - масса отдельного заряда ВВ, кг;

      ri - расстояние от отдельного заряда ВВ до охраняемого объекта, м.

      8. При неодновременном взрывании N зарядов ВВ общей массой Q со временем замедления между взрывами каждого заряда не менее 20 мс безопасное расстояние (м)

     


      При определении N и Q можно не учитывать заряды, масса которых в 3 раза и более меньше массы максимального заряда взрываемой группы.

      В тех случаях, когда расстояние ri от крайних зарядов массой qi до охраняемого объекта различается более чем на 20 %, последний находится вне сейсмически опасной зоны, если соблюдается условие:

     


      При определении N не учитываются заряды, для которых величина

в 3 раза и более меньше максимальной из всей взрываемой группы.

      При взрывании групп зарядов с замедлениями между взрывами в отдельной группе менее 20 мс каждую такую группу рассматривают как отдельный заряд с общей массой для группы rc определять по формулам (8), (9), где N - число групп.

      9. Приведенные в пунктах 6, 7 и 8 настоящего Приложения методы определения безопасных расстояний относятся к зданиям, находящимся в удовлетворительном техническом состоянии.

      При наличии повреждений в зданиях (трещин в стенах и т.п.) безопасные расстояния, определенные по формулам 5 - 9, увеличиваются. Это увеличение устанавливается по заключениям специализированных организаций. При отсутствии таких заключений безопасные расстояния увеличиваются не менее чем в 2 раза.

      Указанные методы определения безопасных расстояний неприменимы для зданий и сооружений уникального характера (здания атомных электростанций, башни, высотные здания, монументальные общественные здания) и для ответственных и сложных инженерных сооружений (мосты, реакторы различного назначения, гидротехнические сооружения, радиомачты). Для таких объектов вопросы сейсмической безопасности решаются с привлечением специализированных организаций.

      Условия взрывания, не предусмотренные настоящими Правилами, и такие факторы, как направленность сейсмического действия группы зарядов большой протяженности, наличие повреждений зданий при повторяющихся взрывах, особенности сейсмического действия мощных (1000 тонн ВВ и более) взрывов, определяются с привлечением аттестованной организации.

Глава 3. Определение расстояний, безопасных по действию ударной воздушной волны при взрывах

      10. Расстояния, безопасные по действию ударной воздушной волны (далее - УВВ) на здания и сооружения:

      1) безопасные расстояния по действию ударной воздушной волны при взрыве на земной поверхности для зданий и сооружений рассчитываются по формулам:

     


      где rв - безопасное расстояние, м;

      Q - масса заряда ВВ, кг;

      Kв, kв - коэффициенты пропорциональности, значения которых зависят от условий расположения и массы заряда, от степени допускаемых повреждений зданий или сооружений (таблице 2 настоящего Приложения).

      Формулы (10) и (11) применяют для определения относительно безопасных расстояний до зданий (сооружений) от мест изготовления ВВ, хранения взрывчатых материалов (далее – ВМ) на складах (хранилища, площадки и тому подобное), мест погрузки, разгрузки и переработки ВМ, отстоя транспортных средств с ними (складов ВМ), от мест взрывов наружных зарядов и зарядов выброса.

      Формула (10) применяется при допустимости первой - третьей степеней повреждений для открытых (наружных) зарядов массой больше 10 тонн и для зарядов, углубленных на свою высоту, массой больше 20 тонн при допустимости первой - второй степеней повреждений. Формулу (11) применяют при допустимости первой - третьей степеней повреждений для открытых зарядов массой менее 10 тонн и первой-второй степеней повреждений - для зарядов, углубленных на свою высоту, с массой менее 20 тонн, для соответствующих зарядов выброса. Кроме того, формула (11) применима при допустимости четвертой-пятой степеней повреждений независимо от массы и расположения заряда;

      2) при пользовании таблицей 2 настоящего Приложения руководствоваться следующим:

      при выборе степени повреждения и значений коэффициентов учитывается вся совокупность местных условий, причем в сложных случаях в выборе степени безопасности участвует руководитель взрывных работ организации, представители заинтересованных организаций, владеющих охраняемыми объектами;

      степень повреждения и значения коэффициентов при выборе местоположения складов ВМ устанавливается в зависимости от значимости объектов, расположенных в районе склада.

      В общих случаях при расчете безопасных расстояний от складов ВМ до населенных пунктов, авто- и железнодорожных магистралей, крупных водных путей, заводов, складов взрывчатых и огнеопасных материалов и сооружений государственного значения принимается третья степень повреждения.

  Таблица 2

      Значения коэффициентов Kв и kв для расчета расстояний, безопасных по действию УВВ при взрыве

Степень повре- ждения

Возможные повреждения

Открытый заряд

Заряд, углублен ный на свою высоту

n = 3

Q, т

Q, т

1

Отсутствие повреждений

<10

50-150

-

<20

20-50

-

3-10

>10

-

400

>20

-

200

-

2

Случайные повреждения застекления

<10

10-30

-

<20

5-12

-

-

>10

-

60-100

>20

-

50

1-2

3

Полное разрушение застекления. Частичные повреждения рам, дверей, нарушение штукатурки и внутренних легких перегородок

<10

5-8

-

-

-

-

-

>10

-

30-50

-

2-4

-

0,5-1

4

Разрушение внутренних перегородок, рам, дверей, бараков, сараев и т.п.

-

2-4

-

-

1-2

-

Разрушение в пределах ворон ки

5

Разрушение малостойких каменных и деревянных зданий, опрокидывание железнодорожных составов

-

1,5-2

-

-

0,5-1

-

-

      Примечание: взрыв заряда в воде на глубине, меньшей 1,5 высот заряда, рассматривается как взрыв открытого заряда.

      Для отдельно стоящих зданий и других сооружений второстепенного значения, автомобильных и железных дорог с небольшим движением, для особо прочных сооружений (стальные и железобетонные мосты, стальные и железобетонные копры, элеваторы, углемойки), при расположении складов ВМ и тому подобных объектов на высоких берегах (при расчете расстояний до крупных водных путей) принимается четвертая степень повреждения;

      при определении расстояний до линии электропередачи исходят из значений радиуса разлета кусков выбрасываемой взрывом породы, поскольку линии электропередачи относятся к категории конструкций, стойких по отношению к действию ударной воздушной волны;

      обвалованные хранилища при первой и второй степенях повреждений рассматриваются как наружные заряды. В расчетах повреждений выше второй степени обвалованные хранилища приравниваются к зарядам, углубленным на свою высоту;

      коэффициенты в таблице 2 настоящего Приложения указаны не однозначно. То или иное значение выбирается в зависимости от состояния объекта, для которого устанавливаются безопасные расстояния: чем прочнее этот объект, тем меньшее значение коэффициента принимается при расчете в пределах значений, указанных в таблице 2 настоящего Приложения;

      свойства ВВ при расчете безопасных расстояний не учитываются;

      3) если защищаемый объект расположен непосредственно за преградой (на опушке густого леса, у подножия холма), стоящей на пути распространения ударной воздушной волны, то безопасное расстояние, определенное по приведенным формулам, уменьшается, но не более чем в 2 раза;

      4) при производстве взрыва в узкой долине (ущелье) или между домами улицы безопасное расстояние увеличивается в 2 раза;

      5) если за местом взрыва в радиусе 1,5

имеются прочные преграды в виде стен, валов и тому подобное, в направлении, противоположном этим преградам, безопасное расстояние увеличивается: при расчете по формуле (10) - в 1,3, а по формуле (11) - в 1,4 раза;

      6) для уменьшения поражающей способности УВВ используются следующие способы:

      засыпка (забойка) наружного заряда слоем грунта. При слое засыпки, равном не менее пяти высот заряда над всей площадью его основания, безопасное расстояние уменьшается в 4 раза. Материал засыпки не содержит тяжелых предметов (камней, гальки);

      удаление створок оконных рам или открывание окон и закрепление их в открытом положении; закрывание оконных проемов прочными щитами и тому подобное;

      защита мешками или ящиками, заполненными песком;

      7) безопасные расстояния по действию ударной воздушной волны при выборе местоположения складов ВМ и мест хранения ВМ, при выборе мест размещения иных объектов в отношении складов ВМ могут приниматься согласно таблице 3 настоящего Приложения.

      11. Пример определения вместимости хранилища ВВ, находящегося на заданных расстояниях от охраняемых объектов:

      определить предельную вместимость хранилища ВВ, если от места его расположения находятся в 900 метрах здание железобетонного элеватора и в 1400 метрах - рабочий поселок. Рассмотреть варианты открытого расположения на поверхности.

      Из пункта 2 таблицы 3 настоящего Приложения находим, что необвалованное хранилище ВВ на расстоянии 1400 метров от рабочего поселка не содержит более 100 тонн ВВ, а для безопасности элеватора (пункт 1 таблицы 3 настоящего Приложения) берут значительно большие массы ВВ и, следовательно, выбор вместимости хранилища проводится исходя из безопасности рабочего поселка.

      12. Определение расстояний, безопасных по действию ударных воздушных волн на застекление при взрывании наружных зарядов и скважинных (шпуровых) зарядов рыхления*.

      * Определяется в проекте для случаев, когда разрушение стекол недопустимо.

  Таблица 3

      Допустимые расстояния по действию воздушной волны от складов ВМ и аналогичных мест хранения ВМ до различных объектов

Примерный перечень объектов, до которых рассчитываются безопасные расстояния

Условия расположения хранилищ (площадок) складов
ВМ и тому подобных мест хранения ВМ

Расчетные формулы

Минимально допустимые расстояния до объектов (м) при массе ВВ, кг

500























1. Отдельные здания и сооружения, авто- и железные дороги с небольшим движением, особо прочные по сопротивляемости действию ударной воздушной волны сооружения (железобетонные и стальные мосты, копры, элеваторы, углемойки и т. п.)

Углубленные (обвалованные)



20

30

40

65

100

120

160

220

270

320

450

500

Открыто расположенные



45

60

90

130

200

240

320

450

550

630

900

1000

2. Населенные пункты, авто- и железнодорожные магистрали, крупные водные пути, заводы, фабрики, склады взрывчатых, огнеопасных материалов, сооружения государственного значения

Углубленные (обвалованные)



45

60

90

130

200

240

320

450

550

630

900

1000

Открыто расположенные

при


при


100

160

220

320

500

740

880

1100

1250

1400

1750

1900













3. Объекты, для которых допустимы только случайные повреждения Застекления

Углубленные (обвалованные)


при


220

320

450

630

1000

1500

1750

2200

2500

2800

3500

3800

Открыто расположенные


при














      Примечание: при выборе расстояний исходить не из полной вместимости склада, а из вместимости наибольшего хранилища ВМ.

      1) при одновременных взрывах наружных и скважинных (шпуровых) зарядов рыхления безопасные расстояния rв по действию УВВ на застекление при взрывании пород VI - VIII групп по классификации СНиП IV-2-82 "Правила разработки и применения элементных сметных норм на строительные конструкции и работы. Приложение. Сборник-3. Буровзрывные работы" определяют по формулам:

     


      где Qэ - эквивалентная масса заряда, кг.

      При взрывании пород IX группы и выше по СНиП радиус опасной зоны, определенный по формулам (12) - (14), должен быть увеличен в 1,5 раза, а при взрывании пород V группы и ниже радиус опасной зоны может быть уменьшен в 2 раза.

      Эквивалентную массу заряда определяют следующим образом:

      для наружных зарядов (высотой hзар с засыпкой слоем грунта hзаб), взрываемых одновременно

     


      где Q - суммарная масса зарядов, кг;

      Kн - коэффициент, значение которого зависит от отношения hзар/hзаб;

      Значение коэффициента Kн для расчета эквивалентной массы заряда при взрывании наружных зарядов, засыпанных грунтом

hзар/hзаб

0

1

2

3

4

1

0,5

0,3

0,1

0,03

      для группы в количестве N скважинных (шпуровых) зарядов (длиной менее 12 своих диаметров), взрываемых одновременно

     


      где P - вместимость ВВ 1 м скважины (шпура), кг;

      lзар - длина заряда, м;

      Kз - коэффициент, значение которого зависит от отношения длины забойки lзаб к диаметру скважины (шпура) d (при отсутствии забойки - зависит от отношения длины свободной от заряда части скважины lсв к d);

      Значение коэффициента Kз в зависимости от отношения lзаб/d или lсв/d

lзаб/d

0

5

10

15

20

1

0,15

0,02

0,003

0,002

lсв/d

0

5

10

15

20

1

0,3

0,07

0,02

0,004

      для группы из N скважинных (шпуровых) зарядов (длиной более 12 своих диаметров), взрываемых одновременно

     


      2) во всех случаях, когда заряды инициируются ДШ, суммарная масса ВВ сети ДШ добавляется к значениям Qэ, вычисленным по формулам (15) - (17);

      3) в случае короткозамедленного взрывания под Qэ и N понимается соответственно масса эквивалентного заряда и число зарядов одной группы. При наличии нескольких групп зарядов, взрываемых с замедлениями, к расчету принимается группа с максимальным Qэ. Если интервал замедления между группами 50 мс и более, безопасное расстояние определяется по формулам (12) - (14). При интервале замедления от 30 до 50 мс безопасное расстояние, рассчитанное по формулам (12) - (14), увеличивается в 1,2, от 20 до 30 мс - в 1,5 и от 10 до 20 мс - в 2 раза.

      Суммарная масса зарядов и число групп замедлений не ограничиваются;

      4) если взрывные работы проводятся при отрицательной температуре воздуха, безопасное расстояние, определенное по формулам (12) - (14), увеличивается не менее чем в 1,5 раза;

      5) при взрывах вблизи лечебных, детских учреждений и зданий с большой площадью застекления, значительным скоплением людей и тому подобное вопрос определения безопасных расстояний решается с привлечением специализированных организаций.

      13. Примеры расчета радиусов зон, безопасных по действию УВВ на застекление при взрывах на открытых работах:

      1) определить радиус опасной зоны по действию УВВ при взрыве наружного заряда массой 84 кг без забойки. Взрываемые породы - известняки IV группы по СНиП.

      Поскольку масса заряда Qэ =84 кг (< 1000 кг), для определения радиуса опасной зоны воспользуемся формулой (13).

      При положительной температуре воздуха

     


      При отрицательной температуре воздуха радиус опасной зоны должен быть увеличен в 1,5 раза (см. подпункт 4 пункта 12 настоящего Приложения) и rв составит 894 м;

      2) определить радиус опасной зоны по действию УВВ при взрыве серии скважинных зарядов общей массой 25 228 кг. Заряды (одной и той же массы в каждой скважине) взрывают тремя группами с интервалом замедления между ними 25 мс. В первой группе взрывают 20, во второй - 40, в третьей - 10 скважин. Диаметр скважин 0,22 м, глубина скважин 15 м, длина забойки 4,4 м. Взрываемые породы представлены гранитами Х группы по СНиП. Взрывные работы проводятся при отрицательной температуре воздуха.

      Поскольку взрывание проводится с интервалом замедления между группами 25 мс, к расчету принимается группа с максимальным числом скважин N = 40. Длина заряда 10,6 м больше 12 диаметров скважин, поэтому эквивалентный заряд определяется по формуле (17). Значения расчетных параметров будут следующие:

      P = 34 кг/м, lзаб/d = 20 и Kз = 0,002. Эквивалентный заряд

     


      Для определения радиуса опасной зоны воспользуемся формулой (13). Радиус опасной зоны (для гранитов Х группы) согласно подпункту 1 пункта 12 должен быть увеличен в 1,5 раза. С учетом крепости пород, интервала замедления между группами (см. подпункт 3) пункта 12 настоящего Приложения) и отрицательной температуры воздуха (см. подпункт 5) пункта 12 настоящего Приложения)

     


      14. Определение безопасного расстояния по действию ударной воздушной волны на человека:

      расстояние (м), безопасное по действию на человека ударной воздушной волны наружного заряда, определяется по формуле

     


      где Q - масса взрываемого наружного заряда ВВ, кг.

      Формула (18) используется только, если по условиям работ допускается максимальное приближение персонала, производящего взрывание, к месту взрыва. В остальных случаях полученное по формуле расстояние увеличивается в 2 - 3 раза.

      При наличии блиндажей расстояние, рассчитанное по формуле (18), сокращается не более чем в 1,5 раза.

Глава 4. Определение безопасных расстояний по передаче детонации

      15. Расстояние rд, исключающее возможность передачи детонации от взрыва на земной поверхности одного объекта со взрывчатыми материалами - активного заряда к другому такому объекту - пассивному заряду, определяется по формуле

     


      где rд - безопасное расстояние от центра активного до поверхности пассивного заряда, м;

      Kд - коэффициент, значение которого зависит от вида взрывчатых материалов зарядов и условий взрыва (см. таблицу 4 настоящего Приложения);

      Q - масса ВВ активного заряда, кг;

      b - меньший линейный размер пассивного заряда (ширина штабеля), м.

      16. При определении коэффициента Kд по таблице 4 настоящего Приложения для расчета безопасных расстояний по передаче детонации приравнивается:

      обвалованные хранилища (объекты) - к зарядам, углубленным на свою высоту в грунт;

      необвалованные, расположенные на поверхности хранилища и площадки с ВМ, - к открытым зарядам.

      17. Определяется безопасное расстояние между двумя объектами (хранилищами) по формуле (19), считая поочередно каждый объект за активный заряд. За безопасное расстояние между объектами принимается большее из двух рассчитанных. При размещении ВМ в расположенных по одной оси хранилищах удлиненной формы безопасное расстояние между ними во всех случаях составляют не менее удвоенной ширины большего (по ширине) хранилища.

      При любом расположении хранилищ (площадок) безопасное расстояние не менее разрыва, установленного правилами противопожарной защиты.

      Если при проектировании склада сближаются объекты (хранилища) на расстояние меньшее, чем определено по формуле (19), безопасные расстояния для такого склада определяется исходя из суммарного запаса ВМ на складе.

      Объекты повышенной опасности (хранилища СИ, пункты растаривания, бункеры с ВВ и тому подобное), вместимость которых меньше вместимости основных хранилищ, можно располагать только на таких расстояниях от каждого из хранилищ ВМ, чтобы их взрыв не вызывал детонацию ВМ в хранилищах. Это расстояние определяется по формуле (19), причем в качестве активного заряда принимаются ВМ, находящиеся на объектах повышенной опасности.

      18. Безопасные расстояния по передаче детонации можно определять также по таблице 5.

      19. Если пассивный заряд состоит из разных ВМ (например, аммонита и тротила), при расчете безопасных расстояний значение коэффициента Kд выбирается для того ВМ (из числа входящих в состав заряда), которое обладает наибольшей чувствительностью к детонации.

      20. При хранении детонирующего шнура 1 метр шнура приравнивается к 10 детонаторам.

  Таблица 4

      Значения коэффициента Kд для расчета расстояний, безопасных по передаче детонации

ВМ

Местополо- жение

ВВ на основе аммиачной селитры без нитроэфиров и ВВ с содержанием нитроэфиров до 40%

ВВ с содержанием нитроэфиров 40% и более

Тротил

Детонаторы

О

У

О

У

О

У

О

У

Активный заряд

Пассивный заряд

ВВ на основе аммиачной селитры с содержанием нитроэфиров до 40 %

Открытый

0,8

0,5

1,1

0,8

1,3

1

0,8

0,5

Углубленный

0,5

0,3

0,8

0,5

1

0,6

0,5

0,3

ВВ с содержанием нитроэфиров 40 % и более

Открытый

1,6

1

2,3

1,6

2,5

2

1,6

1

Углубленный

1

0,6

1,6

1

2

1,3

1

0,6

Тротил

Открытый

1,3

1

1,6

1,3

1,9

1,4

1,3

1

Углубленный

1

0,6

1,3

0,9

1,4

0,8

1

0,7

Детонаторы

Открытый

0,4

0,25

0,75

0,5

0,7

0,6

0,4

0,25

Углубленный

0,25

0,2

0,5

0,4

0,6

0,4

0,25

0,2

      Примечание: У - углубленный заряд; О - открытый заряд.

  Таблица 5

      Значения допустимых расстояний по передаче детонации между хранилищами ВВ (rд).

      Расчет произведен по формуле (19) при b = 1,6 м

Активный заряд

Пассивный заряд

Безопасные расстояния по передаче детонации (м), при вместимости хранилища (массе ВМ), т

10

25

60

120

240

420

ВВ на основе аммиачной селитры с нитроэфирами до 40 %


ВВ на основе аммиачной селит ры с нитроэфирами до 40 %







Открытый

0,8

Открытый

20

27

36

45

56

68

То же

0,5

Углубленный

12

17

22

28

35

43

Углубленный

0,5

Открытый

12

17

22

28

35

43

То же

0,3

Углубленный

7

10

14

17

21

26

ВВ на основе аммиачной селитры с нитроэфирами до 40 %


Тротил







Открытый

1,3

Открытый

32

43

58

73

91

110

То же

1

Углубленный

25

33

44

56

70

85

Углубленный

1

Открытый

25

33

44

56

70

85

То же

0,6

Углубленный

15

20

27

34

42

51

Тротил


ВВ на основе аммиачной селитры с нитроэфирами до 40%







Открытый

1,3

Открытый

32

43

58

73

91

110

То же

1

Углубленный

25

33

44

56

70

85

Углубленный

1

Открытый

25

33

44

56

70

85

То же

0,6

Углубленный

15

20

27

34

42

51

Тротил


Тротил







Открытый

1,9

Открытый

46

63

84

106

133

160

То же

1,4

Углубленный

34

46

62

78

98

118

Углубленный

1,4

Открытый

34

46

62

78

98

118

То же

0,8

Углубленный

20

27

36

45

56

68

      21. Примеры расчета безопасных расстояний по передаче детонации:

      1) определить безопасное расстояние rд по передаче детонации между двумя хранилищами, из которых одно обвалованное, предназначено для 120 тонн тротила, второе - необвалованное для 240 тонн гранулита.

      Для хранилища гранулита при передаче детонации к обвалованному хранилищу тротила находим по таблице 4 Kд = 1. Аналогично при передаче детонации от тротила к гранулиту Kд = 1, b = 1,6 м.

      Ввиду того что в хранилищах размещают разные ВВ, определение rд выполняется для каждого хранилища раздельно и принять большее значение rд. Однако в нашем случае, когда значения Kд для двух хранилищ равны между собой, этого можно не делать, достаточно принять большее хранилище за активный заряд. При этом безопасное расстояние

     


      2) на территории склада ВМ размещается открытое хранилище тротила на 120 т и открытое хранилище на 500000 электродетонаторов (капсюль- детонаторов). Определить безопасное расстояние на передаче детонации rд между хранилищами.

      Определим массу ВВ (кг), содержащегося в электродетонаторах,

     


      где q = 0,0015 кг - масса ВВ в одном ЭД,

      n - число ЭД.

     


      Согласно пункту 17 настоящего Приложения за активный заряд принимаем хранилище с электродетонаторами. По таблице 4 настоящего Приложения находим значение Kд = 0,7 для условий передачи детонации от открытого заряда детонаторов к отрытому заряду тротила; b = 1,6 м.

      Безопасное расстояние по передаче детонации без учета противопожарного разрыва и размещения хранилищ

     


      3) определить безопасное расстояние по передаче детонации rд между открытым существующим хранилищем 420 тонн граммонита и проектируемым обвалованным хранилищем для 40 тонн тротила. Территория склада позволяет разместить хранилище тротила на удалении не более 45 метров от хранилища граммонита.

      Принимая за активный заряд хранилище на 420 тонн граммонита и определив по таблице 4 значение Kд = 1, вычисляем при b = 1,6 м безопасное расстояние по передаче детонации:

     


      Если принять за активный заряд хранилище 40 т тротила (Kд = 1; b = 1,6), то

     


      Согласно пункту 17 настоящего приложения хранилище тротила можно разместить на расстоянии 39 метров от хранилища граммонита только при условии перерасчета безопасного расстояния по действию УВВ и сейсмическому действию взрыва, исходя из суммарного запаса ВМ на складе.

      Глава 5. Определение расстояний, безопасных по действию ядовитых газов при взрыве зарядов на выброс

      22. При одновременном взрывании зарядов выброса общей массой более 200 тонн учитывается газоопасность взрыва и устанавливается безопасное расстояние rг, за пределами которого содержание ядовитых газов (в пересчете на условную окись углерода) не должно превышать ПДК.

      23. Безопасное по действию ядовитых газов расстояние rг (м) в условиях отсутствия ветра или в направлении, перпендикулярном к распространению ветра, при взрыве зарядов на выброс определяется по формуле

     


      где Q - суммарная масса взрываемых зарядов, тонн.

      В направлении, противоположном распространению ветра, радиус газоопасной зоны принимается также равным rг. По направлению ветра радиус газоопасной зоны rг1 определяется по формуле

     


      где Vв - скорость ветра перед взрывом, м/с.

      24. Пример определения безопасных расстояний по действию ядовитых газов:

      определить безопасные расстояния по действию ядовитых газов при взрыве серии камерных зарядов выброса с суммарной массой Q = 1000 тонн.

      Скорость ветра перед взрывом Vв = 3 м/с.

      В направлении, перпендикулярном направлению ветра, значение rг рассчитывается по формуле (20):

     


      В направлении, противоположном направлению ветра, радиус газоопасной зоны принимается также равным rг = 1600 м.

      Безопасное расстояние в направлении ветра рассчитывается по формуле (21):

     


      Примечание: при производстве взрывных работ в сложных случаях, в том числе не предусмотренных настоящими Правилами, безопасные расстояния определяются организацией, ведущей взрывные работы, с привлечением (при необходимости) аттестованной организации.

"Қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 343 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2023 жылғы 17 наурыздағы № 120 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2023 жылғы 20 наурызда № 32103 болып тіркелді

      БҰЙЫРАМЫН:

      1. "Жарылыс жұмыстарын жүргізетін қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 343 бұйрығына (Нормативтiк құқықтық актiлерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10244 болып тіркелген) мынадай өзгерістер енгізілсін:

      тақырып мынадай редакцияда жазылсын:

      "Жарылыс жұмыстарын және өнеркәсіптік мақсаттағы жарылғыш материалдармен жұмыс жүргізетін қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы";

      кіріспе мынадай редакцияда жазылсын:

      "Азаматтық қорғау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 12-2-бабының 14) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:";

      1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "1. Қоса беріліп отырған жарылыс жұмыстарын және өнеркәсіптік мақсаттағы жарылғыш материалдармен жұмыстарды жүргізетін қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидалары бекітілсін.";

      Көрсетілген бұйрықпен бекітілген қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларында:

      тақырып мынадай редакцияда жазылсын:

      "Жарылыс жұмыстарын және өнеркәсіптік мақсаттағы жарылғыш материалдармен жұмыс жүргізетін қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидалары";

      1-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "1-тарау. Негізгі ережелер";

      1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "1. Осы қағидалар жарылыс жұмыстарын жүргізетін қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету және өнеркәсіптік мақсаттағы жарылғыш материалдармен жұмыс істеу тәртібін анықтайды.

      Өнеркәсіптік жарылғыш материалдарының қолданатын өндірістер үшін кәсіпорын жергілікті жағдайларды есекере отырып, жарылғыш материалдарын қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ету туралы технологиялық регламент, өндірістік бақылау туралы ережесін және аварияларды жою жоспарын әзірлейді.";

      2-тармақ алып тасталсын;

      3, 4, 5 және 6-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "3. Жарылғыш материалдарды (бұдан әрі – ЖМ) сақтау және пайдалану кезінде қауіпсіздікті анықтау мақсатында тұтынушы сынауына тартылады:

      1) дайындаушыдан түскен кезде (кіріс бақылауы);

      2) сапалылығына күмән туындаған кезде (сыртқы бақылаудан) немесе жарылыс жұмыстарының қанағаттанарлықсыз нәтижелер кезінде (толық емес жарулар, істен шығу);

      3) сақтаудың кепілдік мерзімі өткенге дейін.

      Сынақ тиісті ЖМ жасаушылардың нормативтік-техникалық құжаттарына сәйкес жүргізіледі.

      Сынау нәтижелері одан әрі ЖМ сынауды есепке алу журналына осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес жаза отырып актімен ресімделеді.

      4. Кепілдік сақтау мерзімі өткен ЖМ әзірлеуші немесе өндіруші-зауыттың техникалық құжаттамасында көзделген сынауларсыз пайдалануға және сақтауға рұқсат берілмейді.

      ЖМ ұйымға дайындаушылардан тікелей түскен жағдайда, сертификаты болған және базистік қоймадан шығыс (базистік) қоймаға жарамды ыдыспен (сырттай қарағанда) болған жағдайда қабылдау кезінде сынақ қажет емес.

      5. Жарылғыш заттарды (бұдан әрі – ЖЗ) тұтынушы ұйымдарда дайындау, ЖЗ механикалық жолмен оқтауға дайындық технологиялық регламентке сәйкес жүргізіледі.

      6. Барлық өнеркәсіптік ЖЗ мен олардың негізінде жасалған бұйымдар қауіптіліктің 1-сыныбына жатады және осы Қағиданың 2-қосымшасының үйлесімділік топтарына бөлінеді (Еуразия экономикалық комиссиясы Кеңесінің 2012 жылғы 20 шілдедегі № 57 шешімімен қабылданған КО ТР 028/2012 "Жарылғыш заттар мен олардың негізінде жасалған бұйымдардың қауіпсіздігі туралы" Кедендік Одақтың техникалық регламентіне (бұдан әрі – КО ТР 028/2012) № 3 қосымша, ішкі сыныптар (028/2012 КО ТР № 2 қосымша) және қолдану шарттары бойынша жіктеледі (028/2012 КО ТР № 1 қосымша).";

      7-тармақ алып тасталсын;

      10-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "10. Осы Қағидалардың 3-бөлімінде көрсетілген шарттар сақталған кезде және мынадай талаптарды орындаған кезде В, C, D, E, G, N және S топтарының ЖМ-ін бірлесіп тасымалдауға жол беріледі:

      1) КО ТР 028/2012 2-қосымшасына сәйкес 1.1 кіші сыныбы бар ЖМ ретінде қауіпсіздік шараларын қолдану шартымен бір үйлесімділік тобының ЖМ, бірақ әртүрлі кіші сыныптарды бірлесіп тасымалдауға рұқсат етіледі;

      2) С, D және Е үйлесімділік топтарының ЖМ үйлесімділік тобына жатқызылған (егер осы топтың жүктері тасымалданатын болса) немесе С (Е тобының ЖМ болмаған кезде) кіші сыныбы үшін белгіленген талаптарды орындау кезінде бірлесіп тасымалдауға жол беріледі.";

      12, 13 және 15-тармақтар алып тасталсын;

      16-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "16. ЖМ орналасқан жерден 100 метрден аз ара қашықтықта от жағуға, темекі шегуге, оқ дәрі қаруын, жандырғыш және темекі тұтандырғыш заттарын ұстауға рұқсат берілмейді.

      Жандырғыш заттарды тек жарғыш мамандарға ұстауға рұқсат беріледі, және атыс қаруы-күзетшілерге.";

      18-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "18. Патрондағы және қаптағы аммиакті селитралы негіздегі ұнтақты ЖЗ пайдалану алдында сыртқы қабықшасын бұзбай жайылады. Пайдалану бойынша нұсқаулықта көрсетілген нормадан жоғары ылғалданған ЖЗ пайдалануға болмайды, стандарттарда (техникалық шарттарда) белгіленген және қолдану жөніндегі нұсқаулықтарда (нұсқаулықтарда) көрсетілген.";

      20-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "20. Газ бойынша қауіпті шахталарда немесе шаң жарылысы бойынша қауіпті қабаттарда қабықшасы бұзылған патронды ЖЗ пайдалануға болмайды.";

      23 және 24-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "23. Жарылыс жұмыстарын жарушы жарылыс жұмыстарын жүргізетін ұйым (жарылыс жұмыстарының жетекшісі) бойынша бұйрықпен тағайындалған адамның басшылығымен, олармен таныса отырып, жұмыстарды орындауға арналған жазбаша наряд-тапсырмалар және осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тиісті наряд-жолдамалар бойынша жарылғыштар орындайды.

      Жарылыс жұмыстарын ЖЗ зарядтарымен кенді екінші рет ұсақтау және тіреулерді жою кезінде, олармен таныса отырып, жұмыстарды орындауға арналған жазбаша наряд-тапсырмалар және осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тиісті наряд-жолдамалар бойынша жарушының өз бетінше жүргізуіне жол беріледі.

      Жарылыс жұмыстарын авариялық жағдайларды жою және Ескертпе кезінде нарядсыз жүргізуге рұқсат беріледі.

      24. Ортақ қауіпті аймақ шегінде бірнеше жарушы бір уақытта жұмыс жасағанда біреуі басшы болып есептеледі. Ол өзінің нұсқауларын дауыспен немесе жарылыс жұмыстарын жүргізетін ұйымның бұйрығымен бекітілген сигналдармен.";

      25-тармақ алып тасталсын;

      2-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "2-тарау. Жарылыс жұмыстары үшін персоналды дайындау тәртібі";

      30 тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "30. Жарылыс жұмыстарын жарылыс жұмыстарымен және ЖМ-мен тікелей байланысты жұмыстарға рұқсаты бар жарылғыштар, шебер-жарылғыштар және осы қағидалардың 4 қосымшасына сәйкес келтірілген нысан бойынша жарушының, жарушы-шебердің бірыңғай кітапшасы бар (бұдан әрі – Бірыңғай кітапша), ұйымның (кәсіпорын) басшысының бұйрығымен тағайындалған жарушылар, жарушы-шебер жүргізе алады.

      Тәуелсіз мемлекеттер достастығының басқа мемлекеттерінде берілген Бірыңғай кітапшасы белгіленген тәртіппен емтихан тапсырылғаннан кейін ауыстыруға жатады.

      Жарылыс жұмыстарының мынадай түрлері белгіленеді:

      1) жалпы жарылыс жұмыстары:

      газ бойынша қауіпті немесе тозаңның жарылысы бойынша қауіпті қатпаларды әзірлейтін көмір өндіру шахталарының жерасты немесе жер бетіндегі жарылыс жұмыстары;

      газ бойынша қауіпті емес немесе тозаңның жарылысы бойынша қауіпті емес қаттар орындайтын көмір өндіру шахталарының жерасты немесе жер бетіндегі жарылыс жұмыстары;

      газ немесе тозаң бойынша қауіпті кеніштердің (тау-кен немесе кендік емес өнеркәсіптер) жерасты қазбаларында немесе жер бетіндегі жарылыс жұмыстары;

      газ немесе тозаң бойынша қауіпті емес кеніштердің (тау-кен немесе кендік емес өнеркәсіптер) жерасты қазбаларында немесе жер бетіндегі жарылыс жұмыстары;

      тау-кен жұмыстарын ашық түрде жүргізудегі жарылыс жұмыстары;

      сейсмикалық барлау кезіндегі жарылыс жұмыстары;

      мұнай, газ, су және басқа да ұңғымалардағы ату-жару және жұмыстар кезіндегі жарылыс жұмыстары;

      2) арнайы жарылыс жұмыстары (түрін көрсете отырып), оның ішінде:

      қатып қалған қайраңдарды іркілдету, батпақтарда, мұзды жару, су астындағы жарылыс жұмыстары;

      ыстық массивтерді бұзу;

      материалдарды жарылыс энергиясы арқылы өңдеу (кесу, дәнекерлеу, тығыздау және тағы басқа);

      ғимараттар мен имараттарды құлату және іргетасты бөлшектеу;

      ағаш түбірін тамырымен жұлу, орман ағаштарын құлату, қатып қалған отын мен балансты іркілдету, орман ағаштарын қорыту кезінде бөгеттерді жою, орманның өртенуіне қарсы шаралар жүргізу;

      мұнай шахталарының жерасты қазбалары мен жер бетінде;

      тоннельдерді жүргізу мен мополитен құрылысын жүргізу кезінде;

      тау-кен барлау қазбаларын жүргізу кезінде;

      ғылыми және оқыту мақсаттарында жарылыс заттарын қолдануға байланысты.

      Емтіхан қабылдау туралы хаттаманың бір данасы өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы өкілетті органның аумақтық бөлімшесіне тапсырылады, бұл Бірыңғай кітапшасын ресімдеп беруге негіз болады.

      Бірыңғай кітапшаға біліктілік комиссиясының төрағасы және оқу ұйымы кәсіпорнының өкілі қол қояды. Олардың қолы өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы өкілетті органның аумақтық бөлімшесінің мөрімен бекітіледі.

      Жарушы басқа жұмысқа ауысқан кезде жарушының Бірыңғай кітапшасында көрсетілген жұмыс түрлерін жүргізуге құқылы болады. Бұл ретте оны жұмысқа жіберу осы Қағидалардың 2-бөліміне сәйкес жүзеге асырылады.

      Адамнан, бұзушылыққа жол берген, оқыс оқиғаға, жарылғыш материалдарды жоғалтуға немесе авария әкеп соққан немесе әкеп соғуы мүмкін ЖМ сақтау, тасымалдау, пайдалану немесе есепке алудың белгіленген тәртібін бұзған жағдайда Бірыңғай кітапша алынады, өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы аумақтық орган берген нұсқаманың және (немесе) ұйым басшысының бұйрығының негізінде.

      Бірыңғай кітапша алынған адам алынған күннен бастап 3 ай ішінде біліктілік емтиханын тапсыруға оқуға жіберілмейді (ұйым басшысының бұйрығы). Осы мерзім өткеннен кейін Бірыңғай кітапша алынған адам осы Қағидалардың талаптарына сәйкес қайта оқуға және емтихан тапсыруға жіберіледі.

      Алып қойылған Бірыңғай кітапшалар ұйым басшысының бұйрығымен бірге бұйрыққа қол қойылғаннан кейін 5 жұмыс күні ішінде ресми хатпен жою үшін өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесіне жіберіледі.

      Өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі Бірыңғай кітапшаны алып қою туралы хабарлама алғаннан кейін бір тәулік ішінде ұйым басшысының бірыңғай кітапшаны алып қою туралы бұйрығын өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органның қалған аумақтық бөлімшелеріне жібереді.

      Жоғалтылған немесе жарамсыз болған Бірыңғай кітапшаның көшірмесі емтихан тапсыру туралы хаттаманың негізінде беріледі.

      Алынған Бірыңғай кітапшаның көшірмесі берілмейді.

      Бірыңғай кітапшаны жою өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің комиссиясы (еркін түрде) актіні ресімдей отырып, жүргізеді.

      Бірыңғай кітапшаға жарушының барлық тағылымдамадан өту туралы жазбалары енгізіледі.

      Газ бойынша қауіпті шахталарда (кеніштерде) немесе жарылысқа қауіпті шаңы бар пайдалану жыныстарында жарылыс жұмыстарына жарушы-шеберлер ғана жіберіледі.

      Ыстық сілемдерді жаруға жұмыс өтілі екі жылдан кем емес жарушылар жіберіледі.";

      32 және 33-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "32. Жарушы және жарушы-шебер мамандығына медициналық қорытындысы бар, орта білімді, жасы мен жұмыс өтілі мынадайдей болатын ер тұлғалар жіберіледі:

      1) газ бойынша қауіпті көмір шахталарында немесе шаң жарылу қауіпі бар көтерілгіш қатпарларда – жасы 22-ден және жер асты жұмыстарындағы жұмыс өтілі 2 жылдам кем емес;

      2) басқа да жарылыс жұмыстарында – жасы 20-дан кем емес және жұмыс өтілі осы саладағы кәсіпорындардағы мамандықтар бойынша бір жылдан кем емес.

      Жарушыны кәсіби дайындау өндірістен қол үзіп жүргізіледі.

      Ұйымдардың сұрау бойынша нәтижелері анықталған экстремизмге, терроризмге немесе ұйымдасқан қылмысқа қарсы күрес желісі бойынша ішкі істер және (немесе) ұлттық қауіпсіздік органдарында есепте тұрған, денсаулық сақтау ұйымда (нарко- және психоневрологиялық диспансерлерде) медициналық есепте тұрған, сондай-ақ қасақана қылмыс жасағаны үшін өтемеген немесе заңнамада белгіленген тәртіппен алынбаған соттылығы бар, Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексімен көзделген ақтамайтын негіздер бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылған адамдар жарушы және шебер-жарушы мамандығы бойынша оқытуға және Жарушының бірыңғай кітапшасын алуға біліктілік емтиханын тапсыруға рұқсат етілмейді.

      33. Тиісті бағдарлама бойынша мамандандырылған білім беру мекемелерінде немесе оқу орталығында оқудан өткен, емтихан тапсырған және жарушының Бірыңғай кітапшасын алғандарға жарушы (жарушы-шебер) біліктілігі беріледі.

      Жарушы жарылыс жұмысын жүргізуге, оның ішінде жарылыс жұмыстарының жаңа түріне оқығаннан кейін, тәжірибелі жарушы басшылығымен бір ай бойы кәсіпорында тағылымдамадан өткеннен кейін, жарылғыш жұмыстарға өздігіне жұмыс жасауға рұқсат беріледі.";

      34-тармақ алып тасталсын;

      35-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "35. Механикалық заряд алуға механикалық зарядталу және зарядтау құрылғылары мен машиналарын қауіпсіз пайдалану тәсіліне қауіпті өндірістік объектінің немесе мамандандырылған білім беру мекемелерінде оқудан өткен жарушылар (жарушы-шеберлер) ғана жіберіледі.";

      36-тармақ алып тасталсын;

      37-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "37. Бір жылдан астам үзілістен кейін жарушылар жеке жарылыс жұмысына емтихан тапсырғаннан және кәсіпорында тағылымдамадан өткеннен кейін он жұмыс күні ішінде жіберіледі.";

      39-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "39. Геофизикалық ұйымдардың оқтау шеберханаларынан, қысқа мерзімді шығыс қоймаларынан ЖМ сақтауға, есептеуге, беруге жұмыс өтілі бір жылдан кем емес, ЖМ қоймаларының меңгерушілерін даярлау бағдарламасы бойынша оқудан өткен, осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша емтихан тапсырған және рұқсат-куәлік (бұдан әрі - куәлік) алған жарушылар жіберіледі.

      Функциялар ЖМ қоймасының жетекшісі міндетін күзетшіге, автомобиль жүргізушіге, басқа да орта білімді, жылжымалы ЖМ қоймасы жетекшісін оқудан бағдарламасымен оқытылған, емтихан тапсырып куәлік алған тұлғаларға жүктеуге болады.

      ЖМ қоймасы және оқтау шеберханасы меңгерушісіне жарылыс жұмыстарын жүргізуге рұқсат берілмейді.

      Жарылыс жұмыстарын жүргізуші жарушыларға, ЖМ қоймасы және оқтау шеберханасы жетекшілігі функцияларын орындауға рұқсат берілмейді.";

      3-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "3-тарау. ЖМ жұмыс орындарына жеткізу тәртібі";

      44 және 45-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "44. ЖМ тасымалдау кезінде оларды тиеу және түсіру жарылғыш материалдар қоймасында немесе қаруланған күзетпен күзетілетін тиеп-түсіру алаңында, жарылыс жұмыстарын жүргізуге немесе басшылыққа рұқсат берілген адам бақылауымен жүргізіледі. ЖМ тиеуге (түсіруге) қатысы жоқ адам жұмыс алаңына жіберілмейді.

      45. ЖМ көлік құралына жүктеу кәсіпорынның бас инженері бекіткен жүкті орналастыру және бекіту сызбасына сәйкес жүзеге асырады, бұл ретте жүк шанақ осінің бойына қатысты симмиялы және барлық аумағы бойынша біркелкі (салмағы бойынша) орналастырылады. Жүк біркелкі орналастырылады және жүктің қозғалысын болдырмайтындай етіп нығайтылады.

      Жұмыстар тікелей тиеп түсіруге жауапты адамның басшылығымен және қадағалауымен орындалады.";

      46-тармақ алып тасталсын;

      47 және 48-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "47. Жарылғыш материалдармен жұмыс жүргізетін ұйым оларды қабылдау кезінде жарылғыш материалдардың санын бақылауды қамтамасыз етуге міндетті.

      48. Тиеп-түсіру алаңына қойылатын талаптар:

      1) көлік құралы тиеп-түсіретін жерден 15 метр қашықтыққа тікен сыммен қоршаланады. Қоршау биіктігі 2 метрден кем болмайды;

      2) алаңда жарылғыш материалдар болған кезде тәуліктің қараңғы уақытында электр жарығымен жарықтандырылады. Ажырытқыштар ЖМ тиеу (түсіру) орнынан 50 метрден жақын болмайтын қашықтыққа орналасады;

      3) Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2022 жылғы 21 ақпандағы № 55 бұйрығымен бекітілген Өрт қауіпсіздік қағидаларымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 26867 болып тіркелген) белгіленген тиесілік нормаларына сәйкес қажетті өрт сөндіру құралдарымен жабдықталады;

      4) жарылыс жұмыстарын және ЖМ жұмыс жүргізетін ұйыммен, теміржол станциясымен (айлақ, порт), ішкі істер органымен және өртке қарсы қызметпен телефон байланысы бар. Телефон ЖМ тиеу (түсіру) орнынан 50 метрден аспайтын қарауыл үй-жайында орнатылады.

      Тиеп-түсіру алаңын, пайдалануға ұйым комиссиясы өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы аумақтық өкілетті органы өкілінің қатысуымен қабылдайды.

      5) тиеу-түсіру жұмыстарын жүргізудің барлық кезеңіне күзетіледі.

      Жарылғыш материалдар қоймаларының аумағында орналасқан алаңдарды қоспағанда, шахталардың, кеніштердің, штоленалардың және шахтадан жоғары ғимараттардың оқпан маңындағы аулаларында тиеу-түсіру алаңы жобаға сәйкес жабдықталады.

      Тиеп-түсіру алаңын, пайдалануға ұйым комиссиясы өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы аумақтық өкілетті органы өкілінің қатысуымен қабылдайды.";

      50 және 52-тармақтар алып тасталсын;

      54 және 55-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "54. ЖМ талаптарына сәйкес келетін, ЖМ тасымалдауға арналған автокөлік құралымен тасымалдауға рұқсат беріледі Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 17 сәуірдегі № 460 бұйрығымен бекітілген Автомобиль көлігімен қауіпті жүктерді тасымалдау қағидаларының және Қазақстан Республикасының аумағында автокөлік құралдарымен тасымалдауға жол берілетін қауіпті жүктердің тізбесін (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11779 болып тіркелген) (бұдан әрі - Автомобиль көлігімен қауіпті жүктерді тасымалдау қағидалары).

      ЖМ тасымалдауы атыс қаруымен жабдықталған күзеттің адамымен жүргізіледі.

      55. ЖМ Қазақстан Республикасының аумағы бойынша тасымалдау (жеткізу) Автомобиль көлігімен қауіпті жүктерді тасымалдау қағидаларына 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша 1, 6 және 7-сыныпты қауіпті жүкті тасымалдауға арналған арнайы рұқсат негізінде жүзеге асырылады. 1, 6 және 7-сыныпты қауіпті жүкті тасымалдауға арнайы рұқсатпен белгіленген бағыттан ауытқуға жол берілмейді.";

      59-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "59. Автомобиль көлігімен қауіпті жүктерді тасымалдау қағидаларына сәйкес ЖМ тасымалдауға арналған көлік құралын басқаруға, қауіпті жүк тасымалдауға рұқсаты туралы куәлігі бар жүргізушілер жіберіледі.

      Жүргізуші мен тасымалдаушы тасымалдауға жауапты адамның рұқсатынсыз, ЖМ тиелген көлік құралын қалдыруына болмайды.

      ЖМ тиелген көлік құралында тиеуге қатысы жоқ адамдардың болуына рұқсат берілмейді.";

      61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70 және 71-тармақтар алып тасталсын;

      82-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "82. Жер асты қазбаларында көлік құралдарымен ЖМ тасымалдау (жеткізу) мына жағдайларды сақтап жүргізіледі:

      1) ЖМ тиеп-түсіру жұмыстары арнайы орындарда жүргізіледі;

      2) теміржол көлік құралымен тасымалдағанда ЖЗ мен бастамашыл құралдар арасында бос вагоншалармен бөлінген бөлек вагоншалармен тасымалданады, сонымен қатар ЖЗ және бастамашыл құралдар бар вагоншалар ара қашықтығы немесе осы вагоншалар мен электрлік тасығыш арасындағы қашықтық 3 метрден кем болмайды.

      Басқа жүктер тиелген вагоншалардың болуына рұқсат берілмейді;

      3) детонаторлар мен электр детонаторлар жабық қақпағы бар жанбайтын материалдан жасалған, іші ағашпен қапталған көлік құралымен тасымалданады. Бастамашыл құралдар бар қораптар, қалталар, кассеталар жұмсақ материалдармен төселіп, бір қатар биіктікке орналастырылады. Басқа ЖМ ернеуіне дейін тиеп, барлық көлік құралдарымен тасымалдауға болады;

      4) ЖЗ контактілі электрлі тасығышпен жанбайтын материалдан жасалған қақпағы бар вагоншалар арқылы тасуға болады. Түйіршіктелген ЖЗ жанбайтын матамен жабуға болады;

      5) ЖМ бар көлік құралдарының (қатардың) алды артында арнайы ажыратушы жарық белгілері болады және осы белгілермен шахтадағы (қазбадағы, кеніштегі) барлық жұмысшылар таныстырылады;

      6) ЖМ тау қазбаларымен тасымалдау кезінде қарсы көлік жүргізушілер мен адамдар тоқтап, ЖМ бар көлік құралын өткізіп жібереді;

      7) ЖМ тасымалдауға (жеткізуге) қатысы бар адамдар мен көлік құралдары жүргізушілері, қауіпсіз жұмыс жасау үшін арнайы нұсқаулықтан өтеді;

      8) ЖМ рельстік көлік құралымен тасымалдау кезінде электровоз машинистен, жарғыштан немесе таратушыдан, ЖМ тасуға қатысты жұмысшыдан өзге тұлғалардың поезда болуына рұқсат берілмейді, еріп жүруші адамдар поезд соңындағы вагоншада орналасады. Поезға жаяу еріп жүруге, поезд жылдамдығы еріп жүрушілер жылдамдығынан артық болмаған кезде рұқсат беріледі;

      9) ЖМ жабдықталған вагошаларда, контейнерлерде, құлыпқа жабылып, пломбаланған басқа да ыдыстарда, ЖМ қоймасымен тасымалдағанда, алып жүрушісіз тасымалдауға рұқсат беріледі;

      10) ЖЗ (құрамында гексоген және нитроэфирі жоқ) участкелік сақтау пункттерінен жару жұмыстарын жүргізу орындарына, қауіпсіз тасымалдау шараларын сақтап, тиеп-жеткізу машиналары қалақшаларында тасымалдауға болады.";

      4-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "4-тарау. ЖМ сақтау, пайдалану және есепке алу тәртібі";

      85 және 86-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "85. ЖМ бұл мақсатқа арналған арнайы бөлмелерде және жоба бойынша жабдықталған орындарда сақталады. ЖМ сақталу жоғалуын, ал сақтау шарты олардың бүлінуін болдырмайды.

      ЖМ сақтау сейфтерін қоспағанда) осы Қағидалардың белгіленген талаптарына және жобалық құжаттамаға сәйкестігін бағалау жөніндегі комиссия пайдалануға қабылдайды, оған иесі ұйымның және өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы өкілетті органның аумақтық бөлімшесі өкілдері кіретін қабылдау комиссия арқылы жүргізіледі. Қабылдау актімен ресімделеді.

      86. Әрбір тұрақты, уақытша, қысқа мерзімді стационарлық ЖМ қоймаларына, үлестіру камераларына осы Қағидалардың 6-қосымшасында көрсетілген нысан бойынша паспорттар әзірленеді.

      Паспорттың бір данасы ЖМ қоймасы меңгерушісінің жұмыс орнында сақталады.";

      95 және 96-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "95. Есеп нысаны:

      1) ЖМ кіріс және шығысы есебі журналының қағаз нұсқасы нөмірленіп, тігіліп, мөрмен немесе өнеркәсіптік қауіпсіздік саласының өкілетті органның аумақтық бөлімшесінің пломбасымен бекітіледі.

      Қағаз және электрондық журналды ЖМ берілуі жүргізілетін базистік және шығыс қоймалардың меңгерушілері жүргізеді.

      ЖМ әрбір атауы бөлек есептеледі.

      ЖМ қалдықтары әрбір атаулары бойынша есептеледі және ағымдағы тәулік соңына қағаз және электронды журналға тіркеледі. Журналға тәулігіне саны өзгерген ЖМ тіркеледі;

      2) ЖМ беру мен қайтаруды есепке алудың қағаз нұсқадағы журналы нөмірленіп, тігіліп, мөрмен немесе өнеркәсіптік қауіпсіздік саласының өкілетті органының аумақтық бөлімшесінің пломбасымен бекітіледі.

      Журналды ЖМ берілуі жүргізілетін немесе қалған қалдық қабылданатын қоймалар мен тарату камераларында қойма меңгерушісі мен үлестірушілер жүргізеді.

      Әрбір тәулік соңына есеп жүргізіліп, қанша және қандай (атауларымен) ЖМ жұмсалғаны, сызықшаның астында шығыны тіркеледі (жіберілген жарғыш материалдар қайтарылғаннан шегергенде). Журналмен бөлінген, тәулік бойына жұмсалған ЖМ, ЖМ беру мен қайтаруды есепке алу журналында күнделікті енгізіледі (жазылады).

      Жаппай жарылыс жүргізгенде тікелей жұмыс орнында ЖМ таратуға және қайтаруға, арнайы дайындалған ЖМ беру мен қайтаруды есепке алу журналында ресімдеу арқылы рұқсат беріледі. Жоғарыдағы көрсетілген ЖМ шығын мәліметтері ЖМ қоймасындағы журналда тіркеліп, 7, 11-бағанға жұмыс орнына жеткізген адам қол қояды.

      ЖМ қозғалысы учаскелік сақтау пункттерінде осы Қағидалардың 9-қосымшасында көрсетілген үлгіге сәйкес Жарылғыш материалдарды беру мен қайтаруды есепке алу журналында жазылады;

      3) осы Қағидалардың 10-қосымшасында көрсетілген үлгіге сәйкес наряд-жүк құжаты жарылыс материалдардың сақталатын бір орнынан мынадай орынға дейін жіберілуіне қызмет етеді.

      Төрт данада жасалып, басшы мен бас бухгалтер қол қойып, белгіленген реттік саны, берілген мерзімі және алушының атауы көрсетіліп тіркеу Кітапбында белгіленеді.

      Наряд-жүк құжатты бухгалтерия ЖМ алушыға сенімхатпен қоса қоймаға ұсыну үшін береді.

      Наряд-жүк құжатының бір данасы қоймада сақталады, алушыға жолдама құжаты ретінде беріледі, екі дана алушының сенімхатымен бухгалтерияға беріледі. Бір данасы бухгалтерлік жүргізуде жарылғыш материалының қоймасынан есептен шығару үшін, ал екіншісі есептеу кезінде немесе растама ретінде алушыға жіберіледі.

      ЖМ бір қоймадан екінші қоймаға берген кезде, бір мекемеге тиесілі наряд-жүк құжаты үш данада жазылып беріледі. Қойма меңгерушісі ЖМ беріп, екі данасын қоймада қалдырады, бір данасы алушыға жолдама құжаты ретінде береді.

      Бір қоймадан екінші қоймаға ЖМ жеткізген кезде, ЖМ алған жеткізуші және қойма меңгерушісі (таратушы) жарылыс материалдарды бергенде, наряд-жүк құжатында ЖМ алғанына және берілгеніне қол қояды.

      Жеткізушілерге ЖМ учаскелік сақтау пункттеріне тасымалдауына қоймадан наряд-жүкқұжаты арқылы жіберіледі. Бұл жағдайда наряд-жүк құжатына жарылыс жұмыстарының мекеме жетекшісі немесе ауыстырушы тұлға екі данаға қол қояды. Қойма меңгерушісі (үлестіруші) талап етілген ЖМ жіберіп, наряд-жүк құжатының бір данасын қоймада сақтайды, екіншісі жеткізушіге жолдама құжат ретінде беріледі;

      4) осы Қағидалардың 3-қосымшасында көрсетілген жарылыс жұмыстарының өндірісіне наряд-жолдама жарғыштарға (шебер-жарғыштар) ЖМ жіберілуіне қызмет етеді.

      Жарылыс жұмыстары жүргізіліп жатқан учаскеде бақылаушы адам наряд-жолдамаға қол қояды.

      Газ немесе шаң қауіпті шахталар мен кеніштерде, наряд-жолдамаға жарылыс жұмыстары жүргізіліп жатқан жердің учаске бастығы немесе жарылыс жұмыстар мен желдету қызметі жетекшісінің орынбасары қол қояды және ұйымның техникалық жетекшісі қол қояды. Жарылыс жұмыстарынан кейін жарғыштың (шебер-жарғыш) атына жазылған наряд-жолдамасына жұмысқа жетекшілік еткен қадағалау тұлғасы наряд-жолдамасында жарылыс материалдарының дұрыс шығынын тағайындап, қол қоюмен растайды. ЖМ қалғанын және жұмыстың соңына жарғыштар наряд-жолдамасын ЖМ қоймасына (үлестіру камералары, учаскелік сақтау пункттері) жеке өткізеді.

      Бұрын алынған ЖМ шығынның есебін бермеген жарғыштарға (шебер-жарғыш) ЖМ берілмейді.

      Наряд-жолдаманы тарату және Жарылғыш материалдардың қайтарылу есебінің журналына ЖМ таратылуының жазылуына негізделеді, ал жұмыс аяғында толтырылған Жарылғыш материалдарды беру мен қайтаруды есепке алу журналында есептен шығарады.

      96. ЖЗ (олардың компоненттері) көлік құралдарының, оның ішінде көліктік-зарядтық машиналардың ауысымдық тұтынуынан артық емес мөлшерде беруді ЖМ қоймасының (жарылмайтын компоненттерді дайындау пункті немесе компоненттерді сақтау қоймасы) персоналы жарғыштар (жеткізушілер) ауысым басында ұсынатын және ЖМ наряд-рұқсаттамасы немесе наряд-жолдамасымен қалдырылатын, жарылыс жұмыстарының жетекшісі мен ұйымның бас бухгалтері қол қойған ілеспе хат бойынша жүргізеді.

      Тиеу люктерінің қақпақтары мен көліктік-зарядтау машиналары дозаторларының нүктелері ЖЗ берген қойма меңгерушілерінің (үлестірушілердің) ЖМ қоймасында жүргізушілердің (жеткізушілердің) қатысуымен пломбыланады.

      Ілеспе хат ауысымның әр автомашинасы жүргізушісіне жазылып беріледі және оған сәйкес аға жарушы блокқа келген автомашинада пломбының болуын тексереді, ЖЗ түсіріп болған соң оларды алғандығын ілеспе хатта қол қоюмен растайды. Ілеспе хаттың жыртылмалы талоны аға жарушыға беріледі.

      Ілеспе хаттар мен ілеспе хаттардың жыртылмалы талондары ауысым соңында ЖМ қоймасына немесе карьердегі ЖМ қоймасының учаскелік үлестірушісіне өткізіледі және наряд-рұқсаттаманы жабу мен ЖМ беру мен қайтаруды есепке алу журналына сәйкес жазба жүргізу үшін қызмет етеді.

      Зарядтау машинасында ЖЗ (оның құрауыштары) қалдығы болған кезде зарядтауды аяқтағаннан кейін ЖЗ жазылып берілген аға жарушы ілеспе хатта тек ЖЗ блокта пайдаланған санын ғана алғанын растайды, дозаторлардың түсіргіш иірмектерін пломбылайды.

      Машина жүргізушісі (жеткізуші) жарылыс жұмыстардың басшысымен қайта ресімделген ілеспе хат бойынша ЖЗ қоймаға қайтарады. Аға жарушы ұңғымаға зарядталған ЖЗ санына ілеспе хатта растағаннан кейін учаскелік үлестірушіге зарядтау автомобильдерінің түсіргіш иірмектерін пломбылауына рұқсат беріледі.";

      101-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "101. ЖМ алу үшін теміржол станциясына, кемежайға, басқа көлік пунктіне келгенде қабылдаушы адам сенімхатпен және қаруланған күзетпен жіберіледі.

      ЖМ теміржол вагондарында сақтауға жол берілмейді.";

      5-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "5-тарау. Жарылыс жұмыстарын жүргізу және ЖМ сақтау кезінде қауіпсіз қашықтықтарды анықтау тәртібі";

      112 тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "112. Жарылыс жұмыстары өндірісі кезінде адамдарға арналған қауіпсіз қашықтық жобамен немесе паспортпен белгіленеді.

      Қауіпсіз қашықтық әр түрлі зақымдау факторларының ең жоғарғысына сәйкес қабылданады.";

      6-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "6-тарау. ЖЗ кептіру, ұсақтау, елеу, қабықшасын жарылғыш заттармен толтыру және еріту тәртібі";

      7-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "7-тарау. ЖМ жою тәртібі";

      8-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "8-тарау. Жару тәсілдері";

      9-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "9-тарау. Соққыштарды, тұтандырғыш және бақылау түтіктерін дайындау тәртібі";

      10-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "10-тарау. Негізгі ережелер";

      184-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "184. Жарылғыш заттар мен олардың негізіндегі бұйымдарды өнеркәсіптік мақсаттарда пайдалана отырып, жарылыс жұмыстарын жүргізу өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі берген жарылыс жұмыстарын жүргізуге рұқсаттың негізінде жүргізіледі. Берілген рұқсаттың шарттарын өзгертуге жол берілмейді. Жарылыс жұмыстарын жүргізуге рұқсат беру тәртібі Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 350 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10273 болып тіркелген) Жарылыс жұмыстарын жүргізуге рұқсат беру қағидаларында айқындалады.

      ЖЗ зарядтарын жару паспорт немесе жарылыс жұмыстарын жүзеге асыратын қызметкерлердің назарына жеткізілген, қол қоя отырып, таныстырылған бұрғылау-жару (жару) жұмыстарының жобалар бойынша жүргізіледі.";

      185-тармақ алып тасталсын;

      186-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "186. Жобалар теспе, ұңғымалық, камералық, қазандық зарядтарды жару үшін газ немесе шаң бойынша қауіпті объектілерде, құрылыс объектілерінде жару жұмыстарын орындау, ғимараттар мен құрылыстарды құлатуда, ұңғымалады атқылау, түбін тереңдету және мұз жару жұмыстарын жүргізу, батпақты жерде жұмыс істеу, су асты жару жұмыстары кезінде, ыстық сілемдерді жару, ату-жару жұмыстарын, сейсмобарлау жұмыстарын орындау, өзге де арнайы жұмыстардың өндірісі кезінде жасалады.

      Басқа да жару жұмыстары паспорттар бойынша орындалады.

      Жаппай жарылысты қолдана отырып, жару жұмыстарын жүргізу үшін паспорттар мен жобаларды әзірлеу үшін базалық құжат болып табылатын, жару жұмыстарын жүрзудің үлгі жобасы, оның ішінде нақты жағдайларда орындалатын жаппай жарылыстардың жобалары да әзірленеді.";

      188, 189 және 190-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "188. Жаппай жарылыс жұмыстарын жарылыс жұмыстарын жүргізудің үлгі жобасы ұйымның техникалық басшымен бекітіледі және қолданысқа енгізіледі. Жарылыс жұмыстарын мердігерлік тәсілмен орындаған кезде үлгі жобаны мердігер жасап, бекітеді, тапсырыс берушімен келісіледі.

      189. Бұрғы жарылыс (жарылыс) жұмыстарының жобасын ұйымның техникалық басшысы бекітеді, ал мердігерлік шарт бойынша жарылыс жұмыстарын жүргізу кезінде - мердігер ұйымның техникалық басшысы бекітуге және тапсырыс беруші ұйымның техникалық басшысымен келісуге және жарылыс жұмыстарының негізгі параметрлерін, зарядтардың бастамашы тәсілдерін, жарылыс желілерін есептей отырып, зарядтар мен соққыштар конструкцияларын, ЖМ болжамды шығыстарын, тыйым салынған аймақтың анықтамалары және осы аймақты қорғау, қауіпті аймақты анықтауды және оның шегінде орналасқан объектілерді (ғимарат, имараттар, коммуникациялар) ескере отырып, осы аймақтыкүзетуді, ауданды жарылғыш жұмыстардан тазарту және осы Қағидалардың нақты шартында толықтырылатын қауіпсіздіктің басқа да шараларын көрсете отырып, ұйымдастыру шараларын қамтиды.

      Басқа ұйымның объектілері қауіпті аймаққа келіп түскен кезде оның басшысына кемінде бір тәулік ішінде жарылғыш жұмыстар жүргізілетіннің орны мен уақыты туралы жазбаша хабарланады.

      190. Паспорттарды жарылыс жұмыстарын жүргізетін техникалық басшы бекітеді, ал мердігерлік шарт бойынша жарылыс жұмыстарын жүргізу кезінде - мердігер ұйымның техникалық басшысы бекітеді және тапсырыс беруші ұйымның техникалық басшысы келіседі.

      Паспорттар кемінде үш тәжірибелі жарылыстың негізінде және ескере отырып, жасалады. Жарылыс жұмыстары басшысының рұқсаты бойынша тәжірибелі жарылыстың орнына осыған ұқсас жағдайда жүргізілген жарылыстың нәтижелерін пайдалануға жол беріледі.

      Паспортта:

      1) баулар немесе сыртқы зарядтың орналасу сызбасы, ЖМ атауы, бау қатарындағы заряд алу тәсілі туралы деректер, олардың тереңдігі мен диаметрі, зарядтың, соққыштардың массасы мен конструкциясы, зарядтарды жаруды қбаылдау саны, забойкадағы материалда және оның ұзындығы, жандыру және бақылау түтіктерінің ұзындығы (от өткізгіш байламның бақылау ұзындығы), жарылыс (электрлік жарылыс) желісінің ұзындығын (кедергісін), бәсеңсуін көрсете отырып, монтаж сызбасы, забойларды желдету сызбасы мен уақыты;

      2) қауіпті және тыйым аймақ радиусы;

      3) жарылыс жасау уақытындағы жарушы (шебер-жарушы) мен қызметкерлердің тығылу орны туралы көрсету, олар қауіпті аймақтан тыс орналасуы керек;

      4) күзеттің немесе тізілген бекеттердің орналасуы туралы, сақтау құрылғыларының орналасуы, қауіпті және тыйым аймаққа және жарылыс орнына кіруге рұқсат бермейтін ескерту және тыйым салынатын белгілер туралы нұсқау.

      Газ немесе шаңы бойынша қауіпті шахталар (кеніштер) үшін паспортта газдың (шаң) жарылуын болдырмаудың арнайы құралдарының орналасу саны және сызбасы, жарылыс жұмыстарының режимі көрсетіледі.";

      196, 197 және 198-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "196. Тыйым (қауіпті) аймақ шекараларында оқтау жұмыстары басталар алдында оның қорғалуын қамтамасыз ету үшін күзетшілер қойылады, ал оқтауға қатысы жоқ адамдарды бақылаушы адамдар қауіпсіз орындарға шығарады. Күзетшілерге функцияларды жатпайтын жұмыстарды беруге болмайды.

      Қауіпті аймақ күзет бекеттерінің тұрақты бақылауында болады, жарылыс жұмыстарының орнына апаратын барлық жолдар (жолдар, соқпақтар, тәсілдер, қазбалар) күзетіледі, әрбір бекет оған іргелес бекеттердің көз алдында болады.

      Тыйым (қауіпті) аймаққа күзетші бекеті арқылы жарылыс жұмыстарына басшылық етуге құқығы бар бақылаушы адамдардың, бақылаушы органдары қызметкерлерінің кіруіне рұқсат етіледіі.

      Оқтау алдында ұңғымаларды кептіру қажет болған жағдайда қауіпті аймақ шекарасында оқталатын блоктарда кептіретін механизмдердің болуына жол беріледі.

      Жер асты жұмыстарында оқтау уақтында қауіпті аймаққа кіруге тыйым салынатын жазбалары бар құлақтандыру бекеттерін ауыстыруға жол беріледі.

      Жер асты қазбаларындағы сыртқа жарылыс өнімдерін шығарушы желдеткіш тұсына бекеттер қойылмайды. Бұл қазбалар қауіпті аймаққа кіруге тыйым салаты құлақтандыру жазбаларымен қоршалады.

      Жарылыс жұмыстары және қазбаны желдету толық аяқталған соң көрсетілген қоршала мен жазбалар алынып тасталады.

      197. Ашық және жер асты жұмыстарында жаппай жарылыс дайындау кезінде ЖЗ Д тобының (түтінді дәріден өзге) пайдаланылатын болса, оқтау кезінде айналасында адамдар орналасуға болмайтын қауіпті аймақ орнына, оқтауға қатысы жоқ адамдар кіруге тыйым салу аймағы орнатылады. Тыйым салу ауданы жобада (төлқұжат) айқындалады.

      Ашық таулы жұмыстарда ұзақ оқталғанда (тәуліктен көп) таулы техникалық және ұйымдастыру жұмыстарына байланысты тыйым салу аймағы ең жақын зарядқа 20 метрден жақын болмайды. Осы талап оқтау жүргізіліп жатқан жұмыс алаңының ойығында зарядқа жақын көлденең жатқан жоғарғы және төменгі ойыққа да тарайды.

      Жобада немесе бұрғылау-жару (жару) жұмыстарының паспортында есептеліп анықталған қауіпті аймақ электр детонатор қолданарда соққыш орнатылғаннан соң, детонациялық сымды жарғанда-пиротехникалық реле орналастырмас бұрын электрлік емес толқынды бастамашы электрлік емес жүйені магистральды жүйеге қосқаннан кейін енгізіледі. Қауіпті аймақтың радиусы жарылыс жұмыстарын жүргізу орнының экстремалды зарядталатын ұңғымаларынан белгіленеді.

      Жер асты қазбаларындағы тыйым салу аймағы шеткі оқталу ұңғымасынан және оқтау машинасындағы ЖЗ ең көп мөлшерінің мүмкін болатын жарылысындағы әуе соққысының әрекеті бойынша әсері есебімен есептеледі. Жұмыс ұйымдастыру жағдайларын есептей отырып, аймақ 50 метрден кем болмайды.

      Қауіпті аймақ жарғыш машинамен немесе оқталған ұңғымаға байланысып жатқан барлық қазбаларға тарайды. Осы аймақ шекарасында оқтау басталар алдында күзет бекеттері қойылады. Оқталған ұңғымаларға баратын қазбаларға бекет орнына тыйым салушы жазу белгілерін орнатуға болады. Ашық және жер асты қазбалары жұмыстары шекарасының 50 метрден тыйым салынған аймақ шамасында жаппай жарылыс жасаудан шектелген адамдар санының ғана болуына рұқсат беріледі.

      Электр детонаторды пайдаланып, жару кезінде соққыштарды енгізу алдында электр емес толқындармен электр емес бастамашы жүйені пайдалану кезінде жару желісінің учаскелерін магистралдағы қосу сәтінен бастап жоба (төлқұжат) есебімен анықталған қауіпті аймақ енгізіледі. Оның шекараларындағы бекеттер жер асты өндірулерінде жаппай жарылыс жүргізумен байланысты емес адамдар болған кезде қойылады.

      198. Жарылыс жұмыстары кезінде дыбыстық белгілер, ал қараңғы уақытта, сонымен қатар персоналға хабарлау үшін міндетті түрде жарықтық белгілер беріледі. Дабылдарды дауыстап, сондай-ақ жару материалдарын пайдалану арқылы беруге болмайды.

      Дабылдардың мәні мен реті:

      1) бірінші дабыл – Ескертпе (бір рет ұзақ). Дабыл оқтар алдында беріледі.

      Оқтау және онымен байланысты жұмыстар біткен соң жарғыштар жару жүйесін орнатуға кіріседі;

      2) екінші дабыл – жарылғыш (екі рет ұзақ). Бұл дабылмен жарылыс жүргізіледі;

      3) үшінші дабыл – аяқталу (үш рет қысқа).

      Бұл жарылыс жұмыстарының аяқталуын білдіреді.

      Дабылды жарылыс жұмыстарын жүргізуші жарғыш, аға жарғыш, ал жаппай жаруда-бекітілген адам береді.

      Жарылыс жұмыстарындағы дабыл берудің мәні мен реті ұйым жұмыскерлеріне, ал жер бетінде жарылыс кезінде елді мекендердің тұрғындары мен қауіпті аймаққа іргелес кәсіпорындардың қызметкерлері түсіндіріледі.";

      202-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "202. Патрон-соққыш бұрғылау-жару (жарылғыш) жұмыстарының жобағында (паспортында) көрсетілген оқтау құрылымына сәйкес теспеге орналастырылады.";

      217-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "217. ЖМ қалдығының бар-жоғына қарамастан, барлық жағдайларда, шпурлардың қалған бөліктерін, "стакан" әдісімен қазбалау жұмыстарын жүргізуге болмайды.";

      11-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "11-тарау. Механикаландырылған оқтау тәртібі";

      12-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "12-тарау. Жаппай жару жұмыстарының тәртібі";

      237 тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "237. Жаппай жарылыстарға дайындық және жүргізу кезінде қауіпті аймақ, оны күзету, адамдар мен жабдықтар орналасатын орындары, ЖМ жеткізу және орналасу тәртібі технологиялық регламентке сәйкес әзірленген жобамен айқындалады.";

      13-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "13-тарау. Жаппай жарылыс кезінде қалыптасатын улы газдарға қатысты қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібі";

      240, 241, 242, 243, 244, 245, 246 және 247-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "240. Жарылысқа дейін шахталардың желдеткіш бақылауы өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы кәсіби авариялық-құтқару қызметімен (бұдан әрі - ӨҚС КАҚҚ) бірлесіп, желдетудің қабылданған схемасы бойынша желдетудің сенімділігін тексереді.

      241. ӨҚС КАҚҚ командирі техникалық басшымен бірлесіп, қежетті жағдайларда электр құрылғыларына, су жіберу және желдеткіш қондырғыларына және жарылыстан кейін кәсіби авариялық-құтқару қызметінің күшімен басқа да объектілерге қызмет көрсету жоспарын жасайды.

      242. Бас желдеткіштің ғимараты үстінде жаппай жарылыстан кейін желдету уақтында ӨҚС КАҚҚ бекеттері қойылады.

      Бекет функцияларына:

      1) желдеткіш диффузорындағы улы жарылыс өнімдерінің құрамын бақылау (оны сору жұмысы кезінде). Желдеткіш жұмысы кезіндегі шыққан ауа тізбесіне бақылау жүргізу;

      2) жарылыс улы өнімдердің ғимаратқа кіріп кету жағдайларында желдеткіштерге қызмет көрсету кіреді.

      244. Төбені немесе және кентіректерді бұзу бойынша жаппай жарылысты жүргізу кезінде ӨҚС КАҚҚ шахтаға жарылыстан кейін кемінде 2 сағаттан кейін, оның ішінде жарылыс аймағы қазбаларына кемінде 4 сағат уақыттан кейін түсуіне болады.

      245. ӨҚС КАҚҚ мынадай жұмыстарды орындайды:

      1) қазбалардың жаппай жарылыста көрсетілген тәртіппен қарайды;

      2) қажетті жергілікті желдетудің желдеткіштерін қосады және қазбаны толық желдеткенге дейін желдету қондырғыларына қызмет жасайды;

      3) кеніш ауасының газдануын бақылайды;

      4) ауа тазарту құрылғыларының жағдайын тексереді, оларды қажет болғанда жөндейді, басқа да тапсырмада көзделген басқада жұмыстарды орындайды.

      246. Жұмысшылардың шахтадағы (кеніштегі) жер асты қазбаларына түсуіне (жарылыс ауданынан басқа), кеніш ауасын қалпына келтіру және қазба жағдайын ӨҚС КАҚҚ тексергеннен кейін ғана мүмкін болады.";

      247. Жарылыс ауданына шахта (кеніш) жұмысшыларын тек ӨҚС КАҚҚ кеніш ауасының қалпына келуін, қазбаның жағдайын қалыпқа келтіргеннен кейін, бірақ жарылыстан кейін кемінде 8 сағат уақыттан кейін кіруіне болады.

      249, 250, 251 және 252-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "249. Жаппай жарылыс кезінде карьерлердегі жарылыстың улы өнімдерін бақылау үшін ӨҚС КАҚҚ бекеттері қойылады. кәсіби авариялық-құтқару қызметін тарту қажеттігін ұйымның техникалық жетекшісі анықтайды.

      Кәсіби авариялық-құтқару қызметінің бекеттері санын кәсіби авариялық-құтқару қызметінің командирі мен ұйымның техникалық басшысы анықтайды.

      250. ӨҚС КАҚҚ бекетінің функцияларына:

      1) кертпештегі ауа құрамындағы улы жарылыс өнімдерін бақылау;

      2) кертпеш жағдайын қарау кіреді.

      Қауіпті аймаққа кәсіби авариялық-құтқару қызметінің бекеттері жарылыстан соң 15 минуттан кейін қойылады.

      251. Карьерге (бөлу) басқа адамдардың кіруі улы жарылыс өнімдерінің құрамы ауада керекті мөлшерге дейін азайған соң, бірақ жаппай жарылыстан кейін кемінде 30 минут уақыттан кейін шаңды бұлт сейіліп және карьерде көру мүмкіндігі орнағаннан кейін ӨҚС КАҚҚ хабарламасымен рұқсат беріледі.

      252. Ашық және жер асты жұмыстары қосылған кезде карьердегі де (разрезде), сондай-ақ жер асты өндірулеріндегі де ауада жарылыс өнімдеріндегі улы заттардың болуын бақылауды осы Қағидалардың 13-тарауының 1 және 2-параграфтарының талаптары орындалған кезде ӨҚС КАҚҚ жүргізеді.";

      14-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "14-тарау. Істен шыққан зарядтарды жою тәртібі";

      15-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "15-тарау. Жер асты қазбаларында жарылыс жұмыстарын жүргізу тәртібі";

      311-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "311. ЖМ таңдауы забойдағы жұмыстар қауіпсіздігі дәрежесіне, жарылыс жағдайына байланысты, сонымен қатар осы Қағидалардың 6-тармағында көрсетілгенге және сақтандыру ортасын жасау төмендегі көрсетілетін талаптарға сәйкес жүргізумен техникалық жетекші бекітеді.";

      313-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "313. Аталған жұмыстарды орындау үшін, қыртыс қаттылығы және жару жағдайына сәйкес мынадай ЖЗ пайдаланады:

      1) көлденең және тік қазбаларды қазу кезінде осы Қағидалардың 312-тармағының 1) (ұңғыларды тереңдетуден басқа) және 3) тармақшаларында санамаланған, проф. М.М. Протодьяконов шкаласымен бағана тереңдетуден басқа f қаттылық коэффициенті 7 төмен, ал қиын бұзылатын қыртыстардың барлық қатты түрлерін жұмсарту-тротилдан (аммонит 6 ЖВ, аммонал М-10) сезімтал, сенсибилизатор құрамында жоқ ЖЗ;

      2) көлденең және тік қазбаларды қазу кезінде, осы Қағидалардың 312-тармағының 1) (ұңғымаларды тереңдетуден басқа) және 3) тармақшаларында санамаланған ЖЗ пайдаланудың f қаттылығы 7-ден 10-ға дейінгі қыртыстарды құрамында гексоген немесе нитроэфир бар, қисайған теспелерде ғана жүргізуге болады. Қалған басқа теспелерде құрамында сенсебилизаторы жоқ тротилден сезімтал ЖЗ қолданылады;

      3) көлденең және тік қазбаларда қаттылығы f = 10 және жоғары қыртысында барлық ЖЗ қолдануға болады;

      4) көрсетілген осы Қағидалардың 312-тармағының 2), 3) 5) тармақшаларында санамаланған жағдайларындағы жару жұмыстарында, сонымен қатар бағаналарды тереңдету жұмыстарында ЖЗ барлық түрі қолданылады.";

      319 және 320-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "319. Солқылдатып жарудан өзге, барлық забой қазбаларында, сонымен қоса арнайы жұмыстарды орындауда, осы Қағидалардың 312-317 талаптарында көрсетілген ЖЗ аттарынан жоғары классты ЖЗ пайдалануға рұқсат беріледі.

      320. Газ бөлінетін немесе жарылғыш көмір шаңы бар забой қазбаларында, жылдам және қысқарған әсерлі сақтандырғышты электр детонаторларын қолданады.

      Сонымен қоса келесі жағдайлар сақталады:

      1) қысқарған әсерлі детонаторының қысқару уақыты ІV классты ЖЗ қолданғандағы уақыт алшақтығы 220 мс, V - VІ классты ЖЗ 320 мс артық болмайды;

      2) дайындаушы қазбаларда, көмірде және тазалау забойларындағы комбайындық кеңістікте барлық зарядтар көмір забойында жару аспаптарының (машинканың) бір импульсті жарылатын;

      3) көмір забойының ұзындығы бойынша учаскелерге бөліп және осы Қағидалардың 325-талаптарын сақтау кезінде әр қайсысында бөлек жарылыстар жүргізіледі;

      4) дайындау қазбаларында, көмір қатпарларындағы жанындағы қыртыстарды жару, көмір теспелерінде және қыртыста жаруды бөлек немесе бір уақытта жүргізуге болады (бір забоймен немесе біреуінің алда болуы), бөлек жару техникалық жетекшінің рұқсатымен, көмірде және қыртыста бір циклдан артық болмайды, бірақ қазба қазу алдында алға 5 метрден алыс емес ұзау қазбасын қоспағанда.";

      16-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "16-тарау. Құрамында пирит бар кендерді қазу кезінде жарылыс жұмыстарын жүргізу тәртібі";

      17-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "17-тарау. Жер бетінде орналасқан объектілерде арнайы жарылыс жұмыстарын жүргізу тәртібі";

      446 және 447-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "446. Қауіпті аймаққа жақын жерде электр энергетикасы объектілері (электр станциялары, электр беру желілері және қосалқы станциялар), атом энергиясын пайдалану объектілері, көлік инфрақұрылымы объектілері (теміржол және автомагистральдар мен станциялар, порттар, айлақтар, әуежайлар), гидротехникалық құрылыстар, жерасты құрылыстары, магистральдық құбыр көлігі объектілері, байланыс және коммуникация желілері орналасқан жарылыс жұмыстары келісім бойынша жүргізіледі осы объектілерді пайдаланатын ұйымдармен (олардың иелерімен).

      447. Жарылыс станциясын қауіпті аумақтардан тыс жерлерге орналастырылады. Бұл шарттар орындау мүмкін болмайтын кезде қорғаныштар жасалады (блиндаждар және тағы басқа). Қорғаныштар орналастыратын жерлер паспортпен немесе жобамен бұрғылау-жару (жару) жұмыстары белгіленеді.

      Жасанды немесе шынайы қорғаныштар жарылыс жүргізетін орындаушыларды жарылыс әрекетінен улы газдар әсерінен мұқият қорғайды. Қорғанышқа барар жолды бөгеуге рұқсат берілмейді.";

      499-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "499. Өндірістік-геофизикалық жұмыстарын ұңғымада жүргізу кезінде апаттар туындағанда, тапсырыс беруші мен мердігер аварияларды жою жоспары бойынша және екі жақтың құралдарын пайдаланып жойылады.";

      501-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "501. Ұңғыма ішінде қалдырылған геофизикалық құралдар мен аппараттарға, барлық болған апаттарға акт жасалады. Апат жағдайының туындағанын өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы кәсіби авариялық-құтқару қызметіне, уәкілетті орган ведомствосының аумақтық бөлімшесіне және өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесіне, жергілікті атқарушы органдарға, ал қауіпті өндірістік факторлар туындаған кезде төтенше жағдайдың есепті аймағына жататын халыққа хабарлайды.";

      509-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "509. Ұңғымадағы мұнай және газ атқылаулары пайда болған кезде өрт сөндіруді, ӨҚС КАҚҚ келісілген аварияларды жою жоспарына сәйкес жарылыс жұмыстарын қолданумен жүргізеді.";

      18-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "18-тарау. Металл бойынша жарылыс жұмыстарын жүргізудің тәртібі";

      19-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "19-тарау. Ғимараттарды, құрылыстарды, фабрикалық құбырларды, іргетастарды құлату бойынша жарылыс жұмыстарын жүргізу тәртібі";

      20-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "20-тарау. Томарларды түбімен жұлу, орманды құлату, орман өрттеріне қарсы күрес, қатып қалған ағаштар мен баланстарды қопсыту, сал ағызуды жою кезінде жарылыс жұмыстарын жүргізу тәртібі";

      21-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "21-тарау. Қатып қалған кендер мен кен қойыртпаларын, тақта тастарды, көмірлерді, металл жоңқаларын қопсыту кезінде жарылыс жұмыстарын жүргізу тәртібі";

      22-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "22-тарау. Магистральдық құбыр жолдарды өткізгіштердің қорғау аймақтарында жарылыс жұмыстарын жүргізу тәртібі";

      562-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "562. Ашық немесе жабық (көмілген) магистралды құбыр өткізгіштердің (оның ішінде жарылыс жұмыстары кезінде қауіпті аймаққа түсу) қорғау аймақтарындағы жарылыс жұмыстары осы құбыр өткізгішті пайдаланушы ұйымның жазбаша түрдегі келісімі болғанда жүргізіледі. Осы жұмыстарды жүргізуге келісім алу үшін жарылыс жұмыстарын жүргізуші құбыр өткізгішті пайдаланушы ұйымға жарылыс жұмыстарының паспортын келісуге ұсынады.

      Паспорттың техникалық шешімдерінде құбыр өткізгіш, құрылғылар (айдау бекеттері және тағы сол сияқты) сақталуы және құбыр өткізгішті пайдаланушы ұйым орнатқан шарттардың сақталуы қамтамасыз етіледі.";

      23-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "23-тарау. Жалпы ережелер";

      563-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "563. ЖМ қоймасы – орнатылған тәртіппен рәсімделген жер телімінің ортақ аймағында орналасқан өндірістік және қосымша мақсаттағы ғимараттар мен құрылыс кешендері, ал жер асты қоймалары – ЖМ сақтайтын ұяшықтар мен камералар және қоймаға тартылған қазбалары бар қосымша камералар. Жылжымалы ЖМ қоймасы, ол "фургон" түріндегі жабық қорапты, қойма меңгерушісі (үлестіруші) отыруға жабдықталған орны бар, ЖЗ, ату және жару аппаттары, сонымен қоса бастамалау құралдары орналасатын көлік құралы.

      Барлық қоймалар және ЖМ сақтау орындары осы Қағидаларға сәйкес белгіленген жобалар бойынша жарақталады.

      Жарылғыш материалдарды сақтауға арналған құрылыстар мен ғимараттар кешендері, сондай-ақ жалпы аумақта орналасқан қосалқы мақсаттағы құрылыстар (жарылғыш материалдардың жер үсті, жартылай тереңдетілген қоймалары), жарылғыш материалдарды сақтауға арналған камералар мен ұяшықтар және қоймаға тау-кен қазбалары бар қосалқы камералар (жарылғыш материалдардың жерасты, тереңдетілген қоймалары), жарылғыш материалдарды сақтайтын басқа да орындар белгіленген тәртіппен келісілген жобалар бойынша жабдықталуы және осы Қағидаларға сәйкес пайдаланылуы тиіс.";

      579, 580 және 581-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "579. ЖМ қоймасының сақтағыштарындағы ЖЗ және бастамашы құралдар сөрелері және ЖМ штабельдері қабырғадан 20 см кем емес ара қашықтықта қойылады, ал еденнен 10 см кем емес биіктікте орнатылады. ЖЗ бар жәшіктер, қаптар төсеніштерде (тұғырларда) орналастырылады. Штабель биіктігі 2 метрден биік болмайды. Штабельдер ені орын санауын жеңілдететіндей қылып, екі қатар қап (жәшік) қылып жайғастырылады.

      Тиеп түсіру операцияларында механикаландырылған құралдарды пайдаланғанда ЖЗ қаптарын және жәшіктерін тұғыры бар түйіншектерде, шығыршықты контейнерлерде, екі қатардан биік емес қылып сақтауға рұқсат беріледі. Тұғырларды және шығыршықты контейнерлерді орналастыру жобамен анықталады. Штабельдердің ең биік жиналуы 2,6 метрден аспайды.

      Штабельдер арасында, соның ішінде шығыршықты контейнер және сөрелер арасында ені 1,3 және 1 метрден кем емес өту жолдары қалдырылады.

      580. Сөрелердегі жәшіктер, қаптар (шығыршықты контейнер) және басқа ЖМ бар орындарда штабельдер биіктігі екіден аспайды жиналады.

      Топтары В, С және түтінді дәрі ЖМ ашылған орындарда биіктігі тек бір қатар болып жиналады. Аталған ЖМ жоғары сөрелері биіктігі 1,7 метрден артық, қалғандарына 2 метрден артық болмайды.

      Екі сөре ара қашықтығы, ЖМ бар жәшіктер (қаптар) арасы мен жоғары сөре арасында 4 см аз емес кеңістік қалатындай қылып есептеледі.

      ЖМ сақтағышындағы сөрелерді және тұғырларды қатайтқан шегелермен бұрандамалар бастары толық батырылады.

      Сөре тақтайлары ара қашықтықтары 3 см дейінгі ара қашықтықта төселеді. Төменгі сөре толық жабылады.

      581. Камера, сөре және ЖМ қоймасындағы штабельдерге ЖМ, бастамашы құралдар немесе ату жару аппараттарының аты, көлемі, партия саны, жасалған уақыты, кепілдік пайдалану мерзімі (ұзартылған сақтау мерзімі) көрсетілген белгілер ілінеді.";

      589-тармақ алып тасталсын;

      24-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "24-тарау. ЖМ жер үсті және жартылай тереңдетілген тұрақты қоймалары құрылғыларының тәртібі";

      590-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "590. ЖМ жер үстілік және жартылай тереңдетілген тұрақты қоймасына қойылатын талаптар:

      1) су кететін жыраның болуы;

      2) жолдар және келу жолдарының таза және жарамды болуы;

      3) сақтауыштардың әрқайсысына еркін жақындау мүмкіндігі және өту жолы болатындай орналастырылады;

      4) бөлек сақтағыштардың арасында, сақтағыштар мен әр түрлі ғимараттардың, қойма аймағы мен одан тыс құрылыстардың ара қашықтықтар осы Қағидалардың 11-қосымшасына сәйкес анықталған өртке қарсы орнатылған ара қашықтықты ұстану;

      5) қоймаларды қоршап, қоршаудан ені 50 метрден кем емес қашықтықта тыйым салынған аймақ болады. Тыйым салу шекараларында қоршау және Ескертпе белгілері қойылады;

      6) қойма периметрі бойынша аумақ бейнебақылау жүйесімен жабдықталады. Барлық бейне ақпарат сандық бейне жинақтағыштарға жазылуы керек.";

      593-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "593. Қоршау мен жақыннан орналасқан қойма ара қашықтығы 40 метрден кем ЕМС. Таулы жердеде бұлақ ара қашықтықты ішкі істер органдарындағы келісуімен кысқартуға руксат берілі.

      Қоршау темір бетон немесеметалл торлыкұрылымнан (18 мм қалыңдық кім ЕМС шыбықтан жасалған, шынықтар арасындағылар жарық 100 мм аспайтын), кірпіштен, металл табақтардан (қалыңдық 2 мм кім ЕМС), немесе тордан (диаметрі 5 мм кім ЕМС және ұяшықтың өлшемі 70 х 70 мм, бірақ ұяшығының өлшемі 150 х 150 кезде 10 мм кем емес арматурадан) жасалады.

      Қоршау биіктігі жерге 200-400 мм терендетілгенге темір бетон іге немесеге арматуралы тормен қазылған қатынаста күшейтіліп, 2,5 метрден кім болмайды.

      Қоршауға құлыпқа жабылсын дарбаза мен есіктер орнатылы.";

      596-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "596. Қойма едені ағаштан, жанбайтын құраммен жабылған, бетоннан, асфальттан немесе тапталған саздан жасалынады. Түтінді оқ-дәрі қоймалары едендер жұмсақ маталармен қосымша қапталады жанбайтын материалдардан.";

      603-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "603. Үймектерді пластикалық немесе сусыма топырақтан соғады. Үймекті тастан, шебіннен және жанғыш материалдан соғуға болмайды.";

      607-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "607. ЖМ қоймасының электрлік қондырғылары, оның ішіндегі күш және жарық беру жүйесі электр қуатының жоғалуынан және адамдарды электр тоғымен күйдіруден сақтайтын құрылғылармен жабдықталады. ЖМ қоймасының жерлендірілуі жобалау құжаттамасына сәйкес жүргізіледі.";

      613 тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "613. Барлық қоймалар, қоймалардағы қарауыл үй-жайлары пайдаланушы ұйыммен, өртке қарсы қызметімен және ішкі істер органдарымен хабарласуы үшін телефон байланысымен қамтамасыз етіледі. Телефон байланысын жабдықтау мүмкіндігі болмаған жағдайда жергілікті ішкі істер органдарының келісім бойынша қойма санамаланған абоненттермен радиобайланыспен қамтамасыз етіледі. Қарауыл бекеті мен қарауыл үй-жайы арасында екі жақты телефон байланысымен жабдықталады.

      Байланыс құралдары жарылыс өрт қауіпті үй-жайлардан тыс орнатылады.

      ЖМ бар қоймалар және сақтағыштар міндетті түрде күзет және өрт дабылы құралдарымен жабдықталады. Күзет және өрт дабылы құралдары әзірленген жобалық құжаттамаға сәйкес белгіленеді.";

      25-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "25-тарау. ЖМ жер үсті және жартылай тереңдетілген уақытша қоймалар құрылғыларының тәртібі";

      26-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "26-тарау. ЖМ жер үсті және жартылай тереңдетілген қысқа мерзімді қоймалары құрылғыларының тәртібі";

      620-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "620. Қысқа мерзімді сипаттағы жұмыстарды жүргізу үшін ЖМ сақтауды: контейнерлерде, бос тұрған құрылыстарда, сарайларда, жертөлелерде және басқа, кемелерде, арнайы жабдықталған автокөліктерде, жалғамаларда, палаткада, үңгірде, шалаштарда, жарылыс жұмыстарын жүргізу алаңдарында болады.";

      27-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "27-тарау. Бос тұрған құрылыстарда, шым үйлерде және өзге де үй-жайларда ЖМ сақтау тәртібі";

      28-тарау алып тасталсын;

      29-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "29-тарау. ЖМ кемелерде сақтау тәртібі";

      30-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "30-тарау. Жарылғыш материалдардың жылжымалы қоймаларында ЖМ сақтау тәртібі";

      647 және 648-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "647. Жылжымалы сипаттағы жұмысқа (сейсмобарлау, орман және автомобиль жолдарын тазалау) ЖМ арнайы жабдықталған автокөліктерге, жалғамаларда (жылжымалы қойма) сақтауға болады.

      Жарылыс жұмыстарының өзге түрлері үшін ЖМ жылжымалы қоймаларда сақтауға жол берілмейді.

      648. Жылжымалы қойма, автокөлікте, жалғамада, мықты қатайтылған, орнатылған қорап болып есептеледі.

      Қорап дюралюменнен немесе ағаштан жасалады. Сыртынан темірмен қапталып, барлық жағына отқа қарсы құраммен қапталады.

      Қораптың алдыңғы жағына (оң жақ төменгі бұрышына) Бастамашы құралдар салынған есігі бар жәшік орналастырылады. Жәшік іші жұмсақ материалмен (киіз, резина, поролон және тағы сол сияқты) қапталады. Жәшік құрылысы көзделмеген жағдайдағы көп мөлшердегі бастамашыл құралдар жарылғанда детонация берілмейтіндей етіп жасалады.

      ЖМ тиеп-түсіру, қораптың оң жағында немесе артқы жағында орналасқан есік арқылы жүргізіледі, көлік құралының кабинасына шығарылған және есік ашылған кезде іске қосылатын дабыл құрылғысы болған жағдайда.

      ЖЗ, бастамшыл құралдар және ату жару аппараттарының бөліктері есіктеріне құлыптар ілініп, қалып есіктің ашылып кетуін болдырмау үшін құлыптар ойылып орнатылады.

      Қорап жарықпен қамтамасыз етіледі. Жарық плафоны қораптың алдыңғы үсті жағына орналастырылып, электр өткізгіштері қорғауыш арқылы жабылады және сыртта орналасады. Қорап ішінде электрлік өткізгіштер қойылмайды.

      Жылжымалы қойма қорабына, темір толы терезе қойылады. Қораптың алдыңғы жағындағы терезе көлік құралының кабинасының артқы терезесі деңгейінде орнатылады.

      Өздегінен жүрмейтін жылжымалы қойма, сүйрететін көлік құралына жалғайтын қатты жалғамалы құрылғымен жабдықталады.

      Жылжымалы ЖМ қоймасының жабдықталуы, қондырғылары, техникалық жағдайы, оның қозғалысын ұйымдастыру және апаттық жағдайларды жоюға дайындығы техникалық регламентке сәйкес қамтамасыз етіледі.

      Өздігінен жүрмейтін ЖМ қоймасын тасымалдағанда жалғама салмағы тасымалдау көлігінің салмағының жартысынан немесе тарту күшінің үштен төрт бөлігінен артық болмайды.";

      31-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "31-тарау. ЖМ үйшіктерде, үңгірлерде сақтау тәртібі";

      32-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "32-тарау. ЖМ сақтау алаңдары";

      33-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "33-тарау. Сейфтері бар үй-жайлар мен сейф – үй-жайлар";

      34-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "34-тарау. ЖМ жер асты және тереңдетілген қоймалары тәртібі";

      666-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "666. ЖМ қоймасы алғашқы өрт сөндіру құралдарымен (өрт сөндіргіш, құмы бар жәшік, суы бар ыдыс) қамтамасыз етіледі. Автоматты өрт сөндіру құралдарымен жабдықтауға болады. Өрт сөндіру құралдары саны және көлемі ӨҚС КАҚҚ командирімен келісіледі.

      Келтіруші қазбаларының басында камераларға немесе қойма ұяшықтарына өртке қарсы есіктер орнатылады.";

      35-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "35-тарау. ЖМ қоймаларын найзағайдан қорғау тәртібі";

      36-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "36-тарау. ЖМ қоймаларын күзету тәртібі";

      703-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "703. Қауіпті өндірістік объектілерде өнеркәсіптік қауіпсіздік саласында өндірістік бақылауды ұйым жетекшісінің шешімімен тағайындалған Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2021 жылғы 24 маусымдағы № 315 бұйрығымен бекітілген Қауіпті өндірістік объектіде өндірістік бақылауды ұйымдастыру және жүзеге асыру жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес жүзеге асырылады. (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 23276 болып тіркелген) жүзеге асырады.";

      704, 705, 706, 707, 708, 709, 710, 711 және 712-тармақтар алып тасталсын;

      Қағидаларға 1, 2, 4, 6 және 11-қосымшалар осы бұйрыққа 1, 2, 3, 4, 5-қосымшаларға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

      2. Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің Өнеркәсіптік қауіпсіздік комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

      1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

      2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

      3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларына сәйкес іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар вице-министріне жүктелсін.

      4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасы
Төтенше жағдайлар министрі
Ю. Ильин

      "КЕЛІСІЛДІ"

      Қазақстан Республикасы

      Ұлттық экономика

      министрлігі

      "КЕЛІСІЛДІ"

      Қазақстан Республикасы

      Энергетика министрлігі

      "КЕЛІСІЛДІ"

      Қазақстан Республикасы

      Ішкі істер министрлігі

  Қазақстан Республикасы
Төтенше жағдайлар министрі
2023 жылғы 17 наурыздағы
№ 120 Бұйрыққа
1-қосымша


Жарылыс жұмыстарын және өнеркәсіптік
мақсаттағы жарылғыш материалдармен
жұмыс жүргізетін қауіпті өндірістік
объектілер үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті
қамтамасыз ету қағидаларына
1-қосымша
Үлгі

Жарылғыш материалдарды сынау актісі

№ ______ "__" _________ ____ ж.

__________________________________________

бақылау түрі (сынақ жүргізудің себебі)

      Сынақтар полигондарға

      (зертханаларға)жүргізілді ____________________________________________________

      (ұйымның атауы)

      Комиссия мынадай құрамда:________________________________________________

      ____________________________________________________________

      (лауазымы, тегі аты-жөні, (бар болған жағдайда))

      жарылғыш материалдар_____________________________________________________

      қоймасының меңгерушісі,____________________________________________________

      жарушы (зертханашы)_______________________________________________________

      (тегі аты-жөні, (бар болған жағдайда))

Жарылғыш материалдардың паспорттық деректері

Жарылғыш материалдардың атауы

Жасаушы зауыт

Партияның нөмірі

Дайындалған күні

Кепілдік берілген сақтау мерзімі

Түскен күні

Ескертпе

1

2

3

4

5

6

7

      1. Ыдыстар мен жарылғыш материалдарды сыртқы тексеру нәтижелері: _____________

      2. Жарылғыш материалдарды физикалық тексеру нәтижелері: _____________________

      3. Сынақ нәтижелері (детонацияның толықтығына, жанудың толықтығы мен

      біркелкілігіне, техникалық құжаттамаға сәйкес басқа да зерттеулерге):______________

Қорытынды

      Үлгі _________________________________________ партиядан № ________________

      (жарылғыш материалдардың атауы)

      Талаптарды қанағаттандырады

      (қанағаттандырмайды) __________________________________________________

      (стандарттың, техникалық шарттардың атауы)

      № партия __________________________________________________

      (жарылғыш материалдардың атауы)

      жарылыс жұмыстарына

      рұқсат етіледі (жол берілмейді) *____________________________________________

      (жарылыс жұмыстарын орындау шарттары)

      _______________

      * Сынақтар нәтижесінде алынған көрсеткіштер техникалық құжаттамада көрсетілген

      көрсеткіштерге сәйкес келмеген кезде жарылғыш материалдар қолдануға жіберілмейді

      және жойылуы тиіс.

      Қолтаңбалар:

  Үлгі

Жарылғыш материалдарды сынауды есепке алу журналы*

______________________________________________________________

Ұйым қоймасының атауы

      1. Жарылғыш заттар

р/с №

Қоймаға түскен күні

Атауы

Түрі (ұнтақ тәрізді, оқталған, құйылған, ж.т.б)

Дайындаушы ұйым

Партияның нөмірі

Дайындау күні

Кепілдік сақтау мерзімі, айы

Сынау күні

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Келесі талаптар бойынша сынақтан өту, өтпеуі

Сынақтан өтпеген ЖЗ туралы
ұйымдастырушының шешімі

Қаптаманың сыртқы түрін

Сырттай тексеру

Экссудация

Ылғалдық құрамы

Детонацияланудың толықтылығы

Патрондар арасында детонацияның берілуі

құрғақ

Суға салынғаннан кейін

10

11

12

13

14

15

16

17

      2. Бастамашыл құралдар

р/с №

Қоймаға түскен күні

Атауы

Дайындаушы ұйым

Партияның нөмірі

Дайындау күні

Кепілдік сақтау мерзімі, айы

Сынау күні

1

2

3

4

5

6

7

8

Келесі талаптар бойынша сынақтан өту, өтпеуі

Сынақтан өтпеген ЫҚ туралы кәсіпорын басшысының шешімі

Қаптамасының сыртқы түрін тексеру

Сырттай тексеру

Электрмен жарылу құралдары

Жарылыс дәрісін өткізу желісі

детонациялық сым (лента)

Пиротехникалық реле, ОЖ мен оқ-дәріні жандыру құралдары

Электрлік кедергі

Жанудың жылдамдығы, толықтығы мен бірыңғайлығы

Суда ылғандандырылғаннан кейін жану толықтығы

Детонацияны қабылдауы мен толықтығы

Суда ылғандандырылғаннан кейін детонациялану толықтығы

Ынталандыру қабілеті

әсердің тоқтаусыздығы

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

      * "Жарылғыш материалдарды сынауды есепке алу журналының" нысаны ЖЗ мен сынақтың тағайындалған түрлеріне байланысты өзгеруі мүмкін

  Қазақстан Республикасы
Төтенше жағдайлар министрі
2023 жылғы 17 наурыздағы
№ 120 Бұйрыққа
2-қосымша


Жарылыс жұмыстарын және
өнеркәсіптік мақсаттағы жарылғыш
материалдармен жұмыс жүргізетін қауіпті
өндірістік объектілер үшін өнеркәсіптік
қауіпсіздікті қамтамасыз ету
қағидаларына
2-қосымша

Жарылғыш заттар мен олардың негізінде жасалған бұйымдардың үйлесімділік кестесі

Сыйысымдылық тобы

Заттың, бұйымның атауы

Жіктеу шифры

1

2

3

B

Құрамында жарылғыш заттардың бастамашылығы бар және кемінде екі тәуелсіз сақтандыру құрылғысы бар бұйымдар. Сондай-ақ бастама жасайтын жарылғыш заты жоқ капсюльдер-детонаторлар, детонаторлар мен капсюльдер сияқты бұйымдар қосылады

1.1В
1.2В
1.4В

С

Лақтыратын жарылғыш заттар мен бұйымдар (түтінсіз оқ-дәрі)


D

Бастамашылық құралдарынсыз және лақтыру зарядтарынсыз жарылғыш заттар мен олардың негізіндегі бұйымдар; құрамында жарылғыш заттардың бастамашылығы бар және екі немесе одан да көп тәуелсіз сақтандыру құрылғылары бар бұйымдар

1.1D
1.2D
1.4D
1.5D

E

Бастамашылық ету құралдарынсыз, бірақ лақтыру заряды бар жарылғыш заттары бар бұйымдар (құрамында тез тұтанатын сұйықтық немесе гель немесе өздігінен тұтанатын сұйықтық бар бұйымдардан басқа)

1.1Е
1.2Е
1.4Е

F

Құрамында қайталама детонациялайтын жарылғыш заттар, бастамашылық жасау құралдары мен лақтыру зарядтары бар немесе лақтыру зарядтары жоқ бұйымдар

1.1F
1.2F
1.3F
1.4F

G

Құрамында пиротехникалық заттар мен бұйымдар

1.1G
1.2G
1.3G
1.4G

S

Кездейсоқ іске қосылған кезде кез келген қауіпті көрініс қаптаманың өзімен шектелетіндей етіп оралған немесе құрастырылған жарылғыш заттар немесе бұйымдар, ал егер ыдыс отпен қираса, онда жарылыс немесе шашу әсері шектелген, бұл авариялық шараларды жүргізуге немесе қаптамаға жақын жерде өртті сөндіруге кедергі келтірмейді

1.4S

N

Құрамында өте төмен сезгіштігі бар жарылғыш заттар бар бұйымдар

1.6N

Жарылыс жұмыстарының түрлері мен әдістері кестесі

Жарылыс жұмыстарының түрлері мен әдістері

Минималды рұқсат етілетін қауіпті аймақтың радиусы, м

1

2

3

1

Ашық жұмыстардағы жарылыс әдістері:


1.1 Сыртқы қуаттар, оның ішінде

300

Кумулятивтік

Жоба бойынша

1.2 Теспелік (теспе) қуат

200*

1.4 Қазандық теспесі

200*

1.4 Кіші камералы қуат (жең)

200*

1.5 Ұңғымалық қуаттар

200 кем емес**

1.6. Қазандық ұңғымалар

300 кем емес

1.7. Камералық қуаттар

300 кем емес

2

Жер асты жолдарындағы қойтастарды майдалау

400

3

Түбірлерді қопару

200

4

Орман өрттерімен күресте жер бетіне қорғаныш тілмесін салу

50

5

Балшықта себінді жасау кезіндегі жарылыс

100

6

Табандарды тереңдету жұмыстары:


6.1. Мұз қабығы жоқ су айдынындағы жарылыс:


тасты емес топырақ

100

тасты топырақ қуаттары:


Теспелік

50

Қойылу салмағы 100 кг дейін

200

Қойылу салмағы 100 кг артық

300

6.2. Мұз қабатымен, жарылатын топырақ құрамына қарамастан

200

7

Мұз жару жұмыстары:


7.1. Мұз қалыңдығы 1 м – ге дейін

100

7.2. Мұз қалыңдығы 1-2 м

200

7.3. Мұз кептелуі

200

7.4. Мұз анжыры

50

7.5. Мұз қалыңдығы 2 м көп және мұз кептелуінде қуат 300 кг артық

300

8

Металлмен жұмыс істеу:


8.1. Ашық полигондарда

По проекту

8.2. Бронды апандарды жаруда

30

8.3. Зауыт алаңдарындағы жару кезінде

По проекту***

8.4. Ыстық сілемдерді жаруда

30

8.5. Бұйымдарды қалыптау кезінде

25

9

Ғимараттар мен құрылыстарды құлату

100

10

Іргетас майдалау

200

11

Қазандық қуатын жасау үшін теспені ату

50

12

Қазандық қуатын жасау үшін ұңғыманы ату

100

13

Мұнай, газ және артезиандық ұңғымаларды торпедалық атқылау мен жару

50****

14

Сейсмикалық барлау үшін жару:


шурфтарда және жер бетінде ұңғымаларда

100

ұңғымаларда

30

15

Құрылыс алаңдарындағы жарылыс жұмыстары

По проекту***

      *Тау беткейіне төмен қарай жарғанда қауіпті аймақ радиусы 300 м кем болмайды.

      ** Қауіпті аймақ радиусы тығынды қуатпен жару үшін көрсетілген.

      ***Жобада адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету шаралары бөлімі қарастырылады.

      **** Торпедалау және перфорациялау кезінде аппаратты ұңғымаларда 50 м тереңдікке түсіргеннен кейін қауіпті аймақ радиусын 10 м дейін азайтуға болады. Теңіз бұрғылау қондырғылары үшін қауіпті аймақ радиусы жобада анықталады.

Жарықтандыру кестесі

Жарықтандырылатын объектілер

Жарықтандыруды нормалау жазығы

Нормаланатын қабат

Аз жарықтандырылу, люкс

ЖЗ ұңғымаларға төгу орны:

көлденең

топырақта


қолмен



30

механикаландырған
тәсілмен



50*

Ұңғымаларды инертті материалмен забойкалау

көлденең

топырақта


қолмен



30

механикаландырған
тәсілмен



50*

Магистралды өткізгіштерді төсеу орындары

көлденең

топырақта

30

Учаскелік өткішгіштерді магистралдыға қосу орындары

көлденең

топырақта

50

Электр жарғыш желінің қарсыласуын өлшеу орындары

тік

аспапта

50

Электр-детонаторларды патрондарға енгізу орындары – соққыштар

көлденең

жарғыш- патрондарда

75

Жарылыстан кейін жұмыс кеңістігін қарау орны

көлденең

топырақта

20

Габарит еместерді бөлшектеу орны

көлденең

топырақта

30

      * Нормалы жарықтандыру өзі жүретін зарядты және забойлы машиналарға қосымша жаряқ құралдарын орнатумен қамтамасыз етіледі

Жарылыс жағдайы кестесі

Жарылыс жағдайы

Сыныпты ЖЗ қолдану кезінде шектес теспелердің қуаттары арасында минималды рұқсат етілген арақашықтық (м)

II

III-IV

V

VI

Көмірде

0,6

0,6

0,5

0,4

Қыртыста:







0,5

0,45

0,3

0,25



0,4

0,3

-

-

  Қазақстан Республикасы
Төтенше жағдайлар министрі
2023 жылғы 17 наурыздағы
№ 120 Бұйрыққа
3-қосымша


Жарылыс жұмыстарын және
өнеркәсіптік мақсаттағы жарылғыш
материалдармен жұмыс жүргізетін қауіпті
өндірістік объектілер үшін өнеркәсіптік
қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларына
4-қосымша
Үлгі

  Мұқаба

Қазақстан Республикасының Елтаңбасы

Жарушының, жарушы-шебердің бірыңғай кітапшасы

  1-бет

________________________________________________________________________________(Ұйымның атауы)

      Фотосурет орны

      Ұйымның М.О. (болған жағдайда)

Жарушының, жарушы-шебердің бірыңғай кітапшасы

№ ___________

Серия ________

      Тегі______________________________________________________________________

      Аты ______________________________________________________________________

      Әкесінің аты (болған жағдайда)_______________________________________________

      Құқығы бар:_______________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      (басшылық немесе өндіріс құқығы, жарылыс жұмыстарының түрі)

      Берілді _____________ 20 ___ ж.

      Біліктілік комиссиясы

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

  2-бет

      қала (кент)

      __________________________________________________________________

      20___ ж. "____" ____________ № ________ хаттама негізінде

Ұйымның М.О.
(болған жағдайда)

Біліктілік комиссиясының төрағасы
________________________________________________
(лауазымы, жөні, тегі)
_________
(қолы)

Өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің М.О.

________________________________________________
(атауы)

Ұйымның М.О. (болған жағдайда)

________________________________________________
(лауазымы, жөні, тегі)
_________
(қолы)

Жарушының, жарушы-шебердің өз қолы

_____________________________________________

Тәжірибеден өтті

20____ ж. "____" _____________ бастап
20____ ж. "____" _____________ дейін

Ұйымның М.О. (болған жағдайда)

________________________________________________
(жұмыстарын басқарушының лауазымы, жөні, тегі)
__________________________
(қолы)

Жарушының, жарушы-шебердің өз қолы

__________________________
(қолы)

  3-7 бет

      Келесі жарылыс жұмыстарының түрлерін жүргізуге құқылы *

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      * Бірыңғай кітапшада осындай барлығы 5 парақ болады. Олар әрбір қосымша құқық

      берілу жағдайында толтырылады.

      20____ж. "____" _____________ № ___________ хаттамасы негізінде

      қала (кент) _______________________________________________

Ұйымның М.О.
(болған жағдайда)

Біліктілік комиссиясының төрағасы
________________________________________________
(лауазымы, жөні, тегі)
_________
(қолы)

Өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы
уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің
М.О.

______________________________________________
(атауы)

Ұйымның М.О. (болған жағдайда)

________________________________________________
лауазымы, жөні, тегі)
_________
(қолы)

Жарушының, жарушы-шебердің өз қолы

_____________________________________________

Тәжірибеден өтті

20____ ж. "____" _____________ бастап
20____ ж. "____" _____________ дейін

Ұйымның М.О. (болған жағдайда)

________________________________________________
(жұмыстарын басқарушының лауазымы, жөні, тегі)
__________________________
(қолы)

Жарушының,
жарушы-
шебердің өз қолы

__________________________
(қолы)

  Қазақстан Республикасы
Төтенше жағдайлар министрі
2023 жылғы 17 наурыздағы
№ 120 Бұйрыққа
4-қосымша


Жарылыс жұмыстарын және өнеркәсіптік
мақсаттағы жарылғыш материалдармен жұмыс
жүргізетін қауіпті өндірістік объектілер үшін
өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету
қағидаларына
6-қосымша
Үлгі

_______________________________________________________________________________

(ұйымның атауы)

Жарылғыш материалдар қоймасының төлқұжаты

      1. ЖМ қоймасы ____________________________________________________________

      (қойманың атауы мен орналасу орны)

      2. Қойманың типі __________________________________________________________

      (базисті, шығыстық, тұрақты, уақытша, қысқа мерзімді

      __________________________________________________________________________

      жер бетіндегі, тереңдетілген, жерасты)

      3. Қойманың аумағында орналасқан сақтау орындары:

      ЖЗ сақтау үшін ____________________________________________________________

      (сақтандыру орнының саны мен нөмірі)

      ЫҚ сақтау үшін____________________________________________________________

      (сақтандыру орнының саны мен нөмірі)

      АЖА сақтау үшін___________________________________________________________

      (сақтандыру орнының саны мен нөмірі)

      4. Ғимараттардың құрылысында қолданылған материалдар:_______________________

      1) ЖЗ сақтау үшін___________________________________________________________

      сақтандыру орны №_________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      сақтандыру орны №________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      сақтандыру орны № ________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      2) Ынталандыру құралдарын сақтау үшін:______________________________________

      сақтандыру орны № ________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      сақтандыру орны №_________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      3) аттыру және жарылыс аппараттарын сақтау үшін:

      сақтандыру орны № _________________________________________________________

      __________________________________________________________________________


Өлшем бірлігі

Сақтандыру орнының нөмірі, көрсеткіш

5.

Стеллаждардың сипаттамалары



Еденнен бастап жоғарғы сөреге дейінгі биіктігі

м


Төменгі сөреден еденге дейінгі қашықтық

м


Жоғарғы сөреден төбеге дейінгі қашықтық

м


Қабырғадан стеллажға дейінгі қашықтық

м


Стеллаждар арасындағы қашықтық

м


Сөрелердің саны

дана


6.

Штабельді сақтауға арналған тақтайша үстелдердің сипаттамасы:



Тақтайша үстелдердің (табандықтардың) еденнен биіктігі

м


Қабырғадан тақтайша үстелге дейінгі қашықтық

м


тақтайша үстелдердің арасындағы қашықтық

м


7.

Алаңқайлардың сипаттамасы:

м


Ұзындығы

м


Ені

м


Топырақ үстінен биіктігі

м


Төсеме түрі

м


8.

Қойманың шекті сыйымдылығы:



Тротил мен оның балқымасы

т


Аммиак селитра негізіндегі ЖЗ

т


Оқ-дәрі

т


Капсюль-детонаторлар (алымында- ЖЗ салмағы, бөлімінде- саны)

т/мың дана


Электр детонаторлары (алымында- ЖЗ салмағы, бөлімінде- саны)

т/мың дана


Детонаторлық байлам (алымында- ЖЗ салмағы, бөлімінде- саны)

т/мың дана


Отты өткізу байламы (алымында- ЖЗ салмағы, бөлімінде- саны)

т/мың дана


.........................................



.........................................



9

Жердегі біліктің құрылымы:



Біліктің биіктігі

м


Біліктің материалы

м


Төменгі жағындағы ені

м


Жоғарғы жағындағы ені

м


Ғимарат қабырғасынан біліктің төменгі шетіне дейінгі қашықтық



10.

Жайдан қорғау:



Жайдан қорғауыштардың саны

шт.


Жайдан қорғауыштардың биіктігі

м


Жайдан қорғауыштар мен сақтау орны ғимаратының арасындағы қашықтық

м


Тұйықтау кедергісі (есептік)

Ом


Қайта соққан жайдан қорғауыштар құралдардың саны

шт.


Қайта соққан жайдан қорғауыштар құралдар тұйықтауының шеті мен ғимарат қабырғасының арсындағы ең аз қашықтық

м


11.

Өртке қарсы іс-шаралар:



Ғимараттың айналасында қандай қашықтықта дерн ажыратылды (минералданған жолақтың ені)

м


өрт сөндіру құралдарының саны

шт.


Суы бар бөшкелер саны

шт.


Құм салынған жәшіктер саны

шт.


      Өртке қарсы жыра: ені (жоғарыдан), м ________________________________________

      тереңдігі, м ____________________; қоршаудан қашықтығы, м ___________________

      қойманың айналасындағы тыйым салынған аумақ: ені, м_________________________

      қылқан жапырақты орманнан тазалау, м _______________________________________

      су айдындарф: саны мен сыйымдылығы (жасанды, табиғи) ________________________

      (керек емесін сызып тастау керек)

      өрт сорғылары (типі, өндірушісі) ______________________________________________

      __________________________________________________________________________

      басқа да жабдықтар (шелектер, багор, сүймен және тағы басқа)_____________________

      __________________________________________________________________________

      12. Қоршаулар: ____________________________________________________________

      материал__________________________________________________________________

      биіктігі мен ені (әр жағынан), м _______________________________________________

      ең жақын сақтау орнына дейінгі қашықтық, м ___________________________________

      қақпалар, есіктер (саны, құрылымы, материалы) _________________________________

      13. Қойманың жарықтандырылуы: ____________________________________________

      Желідегі кернеу, В __________________________________________________________

      Шамшырақтардың типі _____________________________________________________

      Жарықтандыру орындарының саны____________________________________________

      Ток көзі ___________________________________________________________________

      Резервті жарықтың болуы ____________________________________________________

      14. Сигнализация және байланыс (қандай):

      күзетшілермен _____________________________________________________________

      өртке қарсы бөлімшемен_____________________________________________________

      ұйыммен __________________________________________________________________

      15. Қойманы күзету:

      күзет түрі _______________________________________________________________

      (ведомстволық, ведомстволық емес)

      персоналдың жалпы саны ____________________________________________________

      Бекеттер саны күндіз________________________________________________________

      түнде _____________________________________________________________________

      Күзет иттерінің блок бекеттерінің саны ________________________________________

      16. Құралдардың атауы (қандай, қанша) ________________________________________

      ауаның температурасын өлшеуге арналған______________________________________

      басқа да (жайдан қорғауды тексеру және т.б. үшін________________________________

      17. Қойма аумағындағы қосымша алаңқайлар (көрсету керек): _____________________

      18. ЖМ теміржол станциясынан (кемежайдан) қоймаға жеткізу:

      жолдың типі _______________________________________________________________

      қашықтық _________________________________________________________________

      станцияның немесе кемежайдың атауы (жолдың атауы), (орналасуы) _______________

      19. Жерасты қоймалары үшін:

      қойма типі ________________________________________________________________

      (ұяшықты, камералы)

      орналасқан жері____________________________________________________________

      (қоймаға апаратын горизонт, қазба)

      шахта оқпанынан қашықтық, м _______________________________________________

      жер бетінен тік қарастырғандағы қашықтық, м __________________________________

      20. Қолдануға берілген күні, айы, жылы________________________________________

      21. Жер бетіндегі қойма паспортына қосымша:

      қойма мен оған, ЖМ сақтау сыйымдылығы ең үлкен сақтандыру орнындағы ауа

      толқыны бойынша есептелген қауіпсіз қашықтыққа сәйкес радиуста жақын орналасқан

      жергілікті ортаның жоспары (масштабы 1:10000 кем емес). Бұл жоспарға барлық

      ғимараттар, жолдар, ауа толқынына табиғи кедергілер және тағы басқа қашықтықтары

      көрсетіле отырып, түсіріледі;

      қойма аумағының барлық ғимараттар, қоршаулар, қақпалар, есіктер және тағы сол

      сияқты қашықтықтары көрсетілген жоспары (масштабы 1:500 кем емес);

      жайдан қорғаушылардың тұйықтау құрылғыларының орналасу сызбасы.

      22. Төлқұжатты толтыру күні, айы, жылы _______________________________________

      Қолдар:

      Ұйымның басшысы _________________________________________________________

      (тегі)

      ______________ данада құрастырылды.

      Бір данасы ЖМ қоймасында сақталады.

      Ескертпе. Қойма аумағында ЖЗ әзірлеп, дайындау пункттері, зертханалар орналасқан

      жағдайда төлқұжаттың қосымшасында олардың сипаттамалары келтіріледі.

  Қазақстан Республикасы
Төтенше жағдайлар министрі
2023 жылғы 17 наурыздағы
№ 120 Бұйрыққа
5-қосымша


Жарылыс жұмыстарын және
өнеркәсіптік мақсаттағы жарылғыш
материалдармен жұмыс жүргізетін
қауіпті өндірістік объектілер үшін
өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз
ету қағидаларына
11-қосымша

Жарылыс жұмыстары және жарылғыш материалдарды сақтау кезінде қауіпсіз қашықтықты анықтау

1-тарау. Жыныстардың (топырақтың) жекелеген бөліктерінің ұшуы бойынша қауіпті аймақтарды анықтау

      1. Қопсыту ұңғымалық қуаттарды жару кезіндегі қыртыстың (топырақ) жеклеген бөлектерінің ұшуы бойынша қауіпсіз ара қашықтығы.

      1) қопсыту әрекетіне (бөлшектеу) есептелген ұңғымалық қуаттарды жару кезінде жекелеген бөліктердің ұшуы бойынша адамдарға қауіпті арақашықтық rразл (м) мынадай формула бойынша айқындалады:

     


      онда hз - ұңғыманы жарылғыш заттармен толтыру коэффициенті;

      hзаб - ұңғыманы кенжармен толтыру коэффициенті;

     

- проф. М.М. Протодьяконовтың шкаласы бойынша жыныстардың қаттылық коэффициенті;

      d - жарылатын ұңғыма диаметрі, м;

      a - қатардағы немесе қатар арасындағы ұңғымалар арасындағы арақашықтығы, м.

      Ұңғымаларды жарылғыш заттармен толтыру коэффициенті hз, lз (м) ұңғымасындағы заряд ұзындығының L (м) бұрғыланған ұңғыманың тереңдігіне қатынасына тең:

     


      Ұңғыманы забойкамен толтыру коэффициенті hзаб, забойка ұңғыманың lзаб (м) ұңғыманың қуаттардан бос жоғары бөлігінің ұзындығы lн (м) қатынасына тең:

     


      Ұңғыманың қуаттан бос жоғары бөлігінің забойкамен толық толтырған кезде hзаб = 1, забойкасыз жарған кезде hзаб = 0

      Қыртыстың қаттылық коэффициенті

     


      онда

- дұрыс нысандағы үлгілерді стандартты сынау кезінде бір остік қысымдағы қыртыстың қаттылық шегі, кгс/см 2 (1 кгс/см2 = 98066,5 Па).

      Тау жыныстарындағы жарылыс жұмыстарын жүргізген кезде өндірістің қыртыстың

қаттылық сипаттамасы болмауы немесе жеткіліксіз болуы, қаттылық коэффициенті

мынадай формуламен айқындалады:

     


      бұл жерде F – жарылатын жұмыстың топтық саны;

      2) ауыспалы параметрі а, hз, hзаб бір диаметрі ұңғымалық қуаттарды сериялық жару кезіндегі қауіпсіз арақашықтық (1) формуласы бойынша а, hзаб төменгі шамасымен және hз жоғарғы шамасымен есептеледі.

      Егер жарылатын учаскеде әр түрлі қаттылығы бар қыртыстар болса, rразл есепте қыртыс қаттылығының

жоғарғы коэффициенті алынады. Параллель орналасқан ұңғымалық қуаттардың диаметрі d есебінде олардың эквиваленттік диаметрі алынады

     


      бұл Nc - жақын орналасқан ұңғымалар саны;

      3) қауіпті қашықтықты анықтаған кезде қабылданған жобалау мәнінен ұңғымалық қуаттардың a, hз, hзаб жарудың жекелеген параметрлерінің ауытқуы бұрғы жарылыс жұмыстарын жүргізу барысында болуы мүмкіндігі ескеріледі. Сондықтан rразл, есебі (1) формула бойынша a, hзаб параметрлерінің мәні жарылыс жұмыстарын жүргізу барысында осы үшін минималды мүмкін болатынын қабылдай отырып, қормен белгіленген және hз, барынша болуы мүмкін мәнімен жүргізіледі;

      4) жарылыс жұмыстарын төбешіктерде жүргізу кезінде 30 метрден асатын қауіпті аймақтың шекара учаскелерінде жарылыс болатын учаскенің жоғарғы белгісін асырған жағдайдақауіпті аймақтың мөлшері rразл баурайы бойынша төмен бағыттағанда ұлғаяды және жыныстардың жекелеген бөліктерінің ұшуы бойынша қауіпсіз арақашықтық мына формуламен есептеледі:

     


      Онда Rразл – жыныстың жекелеген бөлшектерінің жарылыс учаскесінің жоғарғы белгісінен есептей отырып, 30 метр төмен орналасқан төбешіктерге немесе жергілікті жерлерге қарай ұшуы бойынша қауіпті арақашықтық;

      Кр – жергілікті жер рельефінің ерекшелігін ескеретін коэффициенттер.

      Қиғаш тауда жарылыс кезінде:



      онда,

- төбешіктің көлденең қиғаштығы бұрышы, градус.

бұрышының орнына жарылыс орнының қауіпті аймақ шекарасынан асып түсуі белгілі болған жағдайларда

     


      онда Н – қауіпті аймақ шекарасынан жарылыс учаскесінің биіктігі, м.

      Егер (1) немесе (2) формуламен есептелген қауіпті аймақтың шекарасының қандай да бір бағыты еңіс бойынша өтсе, қыртыстың жекелеген бөлшектерінің домалау мүмкіндігі ескеріледі және бұл бағытта қауіпсіз арақашықтық ұлғаяды. Сонымен қатар қыртыс бөлшектерінің алысқа ұшуыңың мүмкіндігіне жел күшінің әсері ескеріледі;

      5) қауіпті аймақтың есепті мәні 50 м есеге мәніне дейін үлкен жағына аударылады. Бұл ретте соңғы қабылданатын қауіпсіз арақашықтық осы Қағидалардың 2-қосымшасының кестесінде көрсетілген ең төмен ара қашықтықтан кем болмайды;

      6) жарылыс орнынан механизмдерге, ғимараттарға, құрылыстарға қауіпсіз ара қашықтығы нақты жағдайларды ескере отырып, жобада айқындалады.

      2. Ұңғымалық зарядтарды жару кезіндегі қыртыстардың жекелеген бөлшектірінің ұшуы бойынша қауіпсіз арақашықтықты анықтау мысалдары:

      1) карьердегі қыртыстарды жару кезінде rразл, ұңғымалық қопсыту қуаттарының мынадау сериялық параметрлері үшін айқындалады; жарылатын топырақтың қаттылық коэффициенті f = 12, төбешік биіктігі H = 8 м, ұңғыма диаметрі d = 0,15 м, ұңғыма қатарының саны 3.

      Ұңғыма орналасу шамалары: қатардағы ұңғымалар арасында ара қашықтығы 4,5 м, қатарлар ара қашықтығы 5 м, қуат ұзындығы lз = 6 м, ұңғыма тереңдігі L =9,5 м.

      Ұңғыманың жоғарғы бөлігі забойка сағасына дейін толтырылады lн = lзаб = 3,5 м; hзаб = 1.

      Ұңғыманы жарылғыш заттармен толтыру коэффициенті:

     


      Ұңғымалар арасындағы арақашықтық а 4,5 м тең болып алынады (Осы Қосымшаның 1-тармағының 2) тармақшасын қараңыз).

      Есептік шама rразл мынадай формуладан тұрады:

     


      Табылған қауіпсіз арақашықтықтың есептік шамасы rразл = 350 м;

      2)

= 30° горизонтына қоғаш бұрышымен төбешікте жарылу кезінде қыртыстың жекелеген бөлшектерінің ұшуы бойынша қауіпсіз арақашықтықты айқындау. Қауіпті аймақтың радиусы rразл = 250 м.

      Жер бедерін ескеретін, коэффициент мынадай формуламен анықталады (3):



      Қауіпсіз ара қашықтық мынадай формуламен (2) есептеледі:

     


      Формуламен (2) есептеліп анықталған шама Rразл = 400 м;

      3) қауіпті аймақ шекараларының учаскелерінде жарылатын учаскелердің жоғарғы белгілерін асыру жағдайында қопсытудың ұңғымалық зарядтарының серияларын жару кезінде қыртыстың жекелеген бөлшектерінің ұшуы бойынша қауіпсіз арақашықтықты айқындау Н = 50м.

      Қауіпті аймақ радиусының есептеу шамасы rразл = 200 м.

      Жер бедерін ескеретін коэффициентті мынадай формуламен (4) анықтаймыз:

     


      Қыртыстың жекелеген бөлшектерінің ұшуы бойынша есептік қауіпсіз арақашықтық (2) формула бойынша Rразл = 200 х 1,21 = 248 м. Соңғы қауіпсіз ара қашықтық Rразл 250 м тең болады.

      3. Қопсыту зарядтарына шоғырланған шығарынды, тастанды және жарылыстарда жару кезінде қыртыстардың жекелеген бөлшектерінің ұшуы бойынша қауіпсіз арақашықтық:

      1) шығарынды, тастанды және жарылыстарда жару кезінде қыртыстардың жекелеген бөлшектерінің ұшуы бойынша қауіпсіз арақашықтығы n қуаттың жарылу әрекетінің көрсеткішгтер шамаларына және төменгі кедергі жүйесіне W (ТКЖ) қарай осы Қосымшаның 1-кестесі бойынша айқындалады;

      2) W және n әртүрлі шамаларымен зарядтардың сериялары жарылған кезде қауіпсіз аймақтың радиусы осы Қосымшаның 1-кестесі бойынша айқындалады. Бастапқы мөлшері бірдей n болғандағы ең жоғарғы шамасы W болып есептеледі немесе бірдей W ең жоғарғы шама n қабылданады. Егер де екі шама да (W және n) ауыспалы болса, онда W және n тіркесі осы Қосымшаның 1-кестесі бойынша аймақтың үлкен радиусы табады. Соңғы зарядтың осы сериясының жарылысы үшін қауіпті аймақ ретінде қабылданады;

      3) адамдар үшін қауіпті аймақ радиусы болып осы Қағидалардың 2-қосымшасында көрсетілген жарылыс шарттары кестесі бойынша көрсетілгеннен кем емес шама қабылданады.

  1-кесте

ТКЖ
W, м

Адамдар үшін зарядты жару әсері көрсеткішінің қауіпті аймақтағы радиусы (м)


1,0

1,5

2,0

2,5-3,0

1,5

200

300

350

400

2

200

400

500

600

4

300

500

700

800

6

300

600

800

1000

8

400

600

800

1000

10

500

700

900

1000

12

500

700

900

1200

15

600

800

1000

1200

20

700

800

1200

1500

25

800

1000

1500

1800

30

800

1000

1700

2000

      Ескертпе:

      төбешіктерде немесе қауіпті аймақ шекарасының учаскесінде жарылаатын учаскнің жоғарғы белгісін арттыру жағдайывнда жару кезінде қауіпсіз арақашықтық осы Қосымшаның 1-тармағының 4) тармақшасына сәйкес ұлғаяды;

      4) W және n айтарлықтай әртүрлі шамалардың зарядтары үшін ұзартылған шұңқыр қалыптасқан кезде (0,5 км және одан көп) адамдар үшін қауіпті аймақ радиусы оның әртүрлі учаскелері үшін әртүрлі болады;

      5) қопсытудың шоғырланған зарядатарының жарылу кезінде қыртыстың жекелеген бөлшектерінің ұшуы бойынша қауіпті аймақ радиусы (n < 1) осылайша айқындалады. Осы серияның барлық қуаттардан шінен ең жоғарғы ТКЖ – Wmax таңдалады. Осы зарядқа дұрыс шығарынды заряды болып табылуы тиіс (n = 1) сол шартты ТКЖ (Wнв) ұзындығы шамасы есептеледі.

      Wнв шамасын қаралып отырған жағдай үшін

қатынастан айқындау қабылданды

     


      Wнв алынған шама адамдар үшін rразл жекелеген бөлшектердің ұшуы бойынша қауіпті аймақтың радиусын анықтау үшін жөнелту болып табылады. Радиус шамалары rразл осы Қосымшаның 1-кестесіндегі бағанда көрсетілген, олар n = 1 қуатына жатады және тиісті есептік шамасында тікелей жолда көрсетілген;

      6) қыртыстардың ұшатын бөлшектерінен зардап шекееннен механизмдер, ғимараттар мен құрылыстардың сақталуын қамтамасыз ететін қауіпсіз арақашықтық нақты жағдайларды ескере отырып, жобада белгінеді.

      4. Жарылысты жүргізу кезінде жарылған қыртыстың rразл жекелеген бөлшектерінің ұшуы бойынша қауіпті аймақтың радиустарын анықтау мысалдары:

      1) ТКЖ W = 8-11,4 м зарядатар сериясының шығарындысына жарылыс кезіндегі rразл және n =2 жарылыс әрекетінің көрсеткішін анықтау.

      rразл есептеу үшін бастапқы ТКЖ Wmax = 11,4 м шамасы алынады және оны 12 м дейін (үлкен жағына) теңестіреді.

      1-кесте бойынша n = 2 жарылыс әрекетінің көрсеткіштерімен зарядтарға қатысты бағанда тиісті 12 м көлденең бағанда rразл = 900 м жарылған жекелеген бөлшектердің ұшуы бойынша адамдар үшін қауіпті аймақтың шамасын табады;

      2) әртүрлі тереңдіктің ұзындығы бойынша бар шұңқырдың қалыптасуы үшін зарядтар серисясының шығарындыға дарылыс кезіндек rразл анықталады.

      Жобада жарылыс жүргізу жарылыс әрекеттері көрсеткіштерінің мынадай шамасы қабылданды, қуаттар үшін W = 7-8 м, n = 2,5-мен; қуаттарға W = 9-12 м, n = 2-мен.

      Алдымен W = 12 м болғанда n= 2, rразл анықталады. осы Қосымшаның 1 кестемен rразл көрсеткіштеріне адамдар үшін 900 м қабылданады.

      Сонымен қуаттарға n = 2,5 және Wmax = 8 м rразл анықталады. Осы кестемен, осы көрсеткіштерге 1000 м құрайды.

      Алынған шамалар rразл, жарылған қыртыстың бөлек түйірлерінің ұшу қауіпті аймақ радиусы болып жару жұмыстары жобасына 1000 м кем болмайды;

      3) жолды кеңейтуде жол жиегін бұзу үшін камералық қопсыту қуатын W = 11-16 м пайдалану керек.

      Есептеу үшін rразл заряд есебін Wmax = 16 м етіп алады және 3-тармақтың 5) тармақшасына сәйкес осы қуатқа ТКЖ анықталады:

     

, немесе 12 м теңестіріледі.

      Қауіпті аймақтың шамасына қуаттар лақтыруы Wнв, 12 м тең болады және осы Қосымшаның 1 кестесіне сәйкес радиус rәртүр шамасымен n= 1 болады. Қойылған көрсеткіштерге (W= 12 м) шектігі rразл = 500 м.

      5. Қыртыстың жекелеген түрлерінің ұшу биіктігі бойынша қауіпсіз арақашықтығы:

      қыртыстың жекелеген түрлерінің ұшуының ең жоғары биіктігін анықтау кезінде n

2 оның осы қосымшаның 1 және 3-тармақтарының талаптарына сәйкес белгіленген шамаларға теңестіріледі. Егер n > 2 болғанда алынған шамалар 1,4 есе үлғаяды.

2-тарау. Жарылыс кезіндегі сейсмикалық қауіпсіз қашықтықты анықтау

      6. ЖЗ шоғырланған зарядының бір мәрте жарылысты туындататын топырақтың қозғалысының арақашықтығы (м) ғимараттар мен құрылыстар үшін қауіпсіз, мынадай формуламен анықталады:

     


      онда rc - жарылыс орнынан қорғалатын ғимаратқа (имаратқа) дейінгі қашықтық, м;

      Kг - қорғалатын ғимарат (имарат) негізінде топырақтың құрамына байланысты коэффициент;

      Kс - ғимараттың (имараттың) түріне мен салыну сипатына байланысты болатын коэффициент;

      а - жарылыс шарттарына байланысты болатын коэффициент;

      Q - заряд салмағы, кг.

      Q - коэффициентінің шамасы

      Кг коэффициентінің шамасы

Тығыз жартастық жыныстар, бұзылмаған

5

Тас қыртыстары, бұзылған, тастағы жұмсақ топырақтың терең емес қабаты

8

Тереңдігі 10 м аспайтын ылғалданбаған құмды және саз топырақтар

12

Қатқыл ылғалды топырақтар мен топырақтысу деңгейі жоғары болатын топырақтар

15

Суға қаныққан топырақтар

20

      Ескертпе:

      топырақтың сипаттамасы жоғарыда көрсетілгендерге толықтай сәйкес келмейтін немесе болжалды түрде белгілі болған жағдайда, Kг коэффициентінің жақын мәнін есептеу үшін қабылданады.

      Kс коэффициентінің шамасы

Темір-бетонды немесе металл каркасты жалғыз тұрған өндірістік мақсаттағы жалғыз ғимараттар мен имараттар

1

Қабырғалары кірпіш немесе сол сияқты материалдан жасалған, биіктігі екі-үш қабаттан аспайтын жалғыз тұрған ғимараттар

1,5

Шағын тұрғын үйлі кенттер

2

      Ескертпе:

      ғимарат мен имараттардан 100 м қашықтықта жарылыс жасаған кезде, жаралыстың әсері жергілікті сипатта болады да, сондықтан (5) формула арқылы анықталған заряд салмағының рұқсат етілетін шамасы төмендеу болады. Бұл салмақты қажет жағдайда көбейтуге болады.

      а коэффициентінің шамасы

Камуфлеттік жарылыс және іркілдету жарылысы

1

Лақтыру жарылысы

0,8

Жартылау тереңдетілген зарядтың жарылысы

0,5

      Ескертпе:

      1) зарядты суда немесе суға қаныққан топырқтарды орналастырған кезде коэффициенттің шамасы 1,5 - 2 есеге артады.

      2) жердің үсітнде сыртқы зарядтар жарылған кезде сейсмикалық іс-әрекет ескерілмейді.

      Жарылыс кезінде ғимараттар мен имараттардың сейсмикалық қауіпсіздігі олардың қалыпты жұмыс істеуін бұзатын залалдардың болмауын болжайды (жекелеген ғимараттар мен имараттарлы жеңіл зақымданудың көрінісінің мүмкіндігі 0,1-ге жуық болады).

      7. Жалпы массасы Q болатын N ЖЗ зарядтары тобының бір уақытта (үздіксіз) жарған кезде қорғалатын объектіден ең жақын заряд пен ең қашық орналасқан зарядқа дейінгі арақашықтық 20 % аспайтындығымен ерекшеленеді, қауіпсіз қашықтық (м)

     


      Арақашықтықтағы үлкен айырмашылық болғанда күзетілетін объекті сейсмикалық қауіпті аймақтан тіс жерде болады, егер мынадай жағдай сақталса

     


      онда N – ЖЗ зарядтар саны;

      qi - ЖЗ жалғыз зарядының салмағы, кг;

      ri - ЖЗ жалғыз зарядынан күзетілетін объектіге дейінгі қашықтық, м.

      8. Жалпы массасы Q болатын N жарылыс заттар зарядтары тобын бір мезетте емес жарған кезде күзетітілетін объектіден ең жақын заряд пен ең қашық орналасқан зарядқа дейінгі ара қашықтық 20 % аспайтын шамаға ғана ерекшеленетін болғанда, қауіпсіз қашықтық (м) келесі түрде есептеледі

     


      N мен Q анықтаған кезде салмақтары жарылатын топтағы зарядтардың ең көп салмағынан 3 есеге немесе одан да аз болатын зарядтарды есепке алмауға болады.

      Салмағы qi болатын ең қашық оналасқан ri зарядтарының қорғалатын объектіге дейінгі арасы 20 % басқа болған жағдайда, келесі шарт орындалған жағдайда, соңғысы сейсмикалық қауіпті емес аймақта болады:

     


      N анықтаған кезде жарылатын топтағы зарядтардың ең көп салмағынан

шамасы 3 есеге немесе одан да аз болатын зарядтарды есепке алмауға болады.

      Зарядтар тобын жарған кезде әр топтағы жарылыстардың арасындағы бәсеңдету 20 мс аз болса, осындай зарядты салмағы зарядтар тобына теңеп алынатын заряд ретінде қарастырылады, rc - (8), (9) формулалары арқылы анықталады, мұндағы N – топтар саны.

      9. Осы Қосымшаның 6, 7, 8-тармақшаларында келтірілген қауіпсіз арақашықтықты анықтау әдістер қанағаттанарлық техникалық жағдайдағы ғимараттар жатады.

      Ғимараттарда зақымданған жағдайда (қабырғаларында жарықтар және т.б.) 5 - 9 формулалары бойынша белігленген қауіпсіз арақашықтық ұлғаяды. Бұл ұлғайтулар мамандандырылған ұйымдардың қорытындысы бойынша белгіленеді. Осындай қорытындылар болмаған жағдайда қауіпсіз арақашықтықтың ұлғайтылуы 2 еседен кем болмайды.

      Қауіпсіз арақашықтықты анықтаудың көрсетілген әдістері бірегей сипаттағы ғимараттар мен имараттар үшін (атомдық электр станция ғимараты, мұнаралар, биіктікті ғимараттар, монументті қоғамдық ғимараттар және тағы сол сияқты), сондай-ақ, жауапты немесе күрделі инженерлік имараттар үшін (көпірлер, әртүрлі қолданыстағы реакторлар, гидротехникалық құрылыстар, радиодіңгектер және тағы сол сияқты) қолданылмайды. Осындай объектілер үшін сейсмикалық қауіпсіздік мәселелері мамандандырылған ұйымдарды тарта отырып, шешіледі.

      Осы Қағидаларда көзделмеген жарылыс шарттары, сондай-ақ, үлкен қашықтықта зарядтар тобы әсерінің сейсмикалық бағыты, қайталанбалы жарылыстар кезінде ғимараттардың зақымдануы, дәрменді жарылыстардың (1000 т ЖЗ және одан жоғары) сейсмикалық әсерінің ерекшеліктері сияқты факторлар, аттестатталған сараптама ұйымдарды тарту арқылы анықталады.

3-тарау. Жарылыс кезінде екпінді ауа толқыны әсері бойынша қауіпсіз қашықтықтарды анықтау

      10. Ғимараттар мен имараттарға екпінді ауа толқынынан қауіпсіз қашықтықтар:

      1) жер бетіндегі ғимараттар мен имараттарға екпінді ауа толқынынан қауіпсіз қашықтықтар келесі формуламен анықталады:

     


      мұндағы rв - қауіпсіз қашықтық, м; Q – ЖЗ зарядтарының салмағы, кг;

      Q - мәндерінің шамасы зарядтың орналасуы мен салмағына, сондай-ақ, ғимараттың рұқсат етілетін зақымдану шамасына тәуелді болатын пропорционалдық коэффициенттері (осы Қосымшаның 2 кесте).

      (10) және (11) формулалары, ЖЗ дайындау орнынан, ЖМ қоймалардан (сақтау жерлерінен, орынжайлардан және т.б.), ЖМ тиеу, түсіру және қайта өңдеу орындарынан, сондай-ақ, олар тиелген көліктің тұрған орнынан ғимараттарға (имараттарға) дейінгі қауіпсіз қашықтықты анықтау үшін қолданылады.

      (10) формула салмағы 10 т асатын ашық зарядтардың бірінші - үшінші дәрежелі зақымдануы орын алған жағдайда және өзінің биіктігіне сәйкес тереңдетіліп орнатылған, салмағы 20 т асатын зарядтардың бірінші-екінші дәрежелі зақымдануы жағдайында қолданылады.

      (11) формула салмағы 10 т асатын ашық зарядтардың бірінші-үшінші дәрежелі зақымдануы орын алған жағдайда және өзінің биіктігіне сәйкес тереңдетіліп орнатылған, салмағы 20 т асатын зарядтардың бірінші - екінші дәрежелі зақымдануы жағдайында, сонымен қатар, алып тастау зарядтары үшін қолданылады.

      2) осы Қосымшаның 2 кестесін қолданған кезде келесі жағдайлар ескеріледі:

      зақымдану дәрежесі мен коэффициент мәнін таңдаған кезде жергілікті шарттардың барлығы ескеріледі, ал күрделі жағдайларда, қауіпсіздік деңгейін анықтау ұйымның жарылыс жұмыстары жөніндегі басшысының, қорғаудағы объектілерге ие ұйым өкілдерінің қатысуымен жүзеге асырылады;

      ЖМ қоймасының орнын анықтау кезінде зақымдану дәрежесі мен коэффициент мәні қойманың аумағында орналасқан объектілер маңыздығына қарай тағайындалады.

      Жалпы жағдайларда, ЖМ қоймасы мен тағы сол сияқты объектілерден қоныстану пункттеріне, авто-теміржол магистраліне, үлкен су жолдары, зауыттарға, жарылыс және отқауіпті материалдар қоймасына, сондай-ақ, мемлекеттік маңызы бар имараттарға дейінгі қашықтықты есептеген кезде, зақымданудың үшінші деңгейі алынады.

  2 кесте

      Жарылыс кезінде екпінді ауа толқыны әсері бойынша қауіпсіз қашықтықты есептеудегі Kв мен kв коэффициенттерінің шамасы

Зақымдану деңгейі

Мүмкін болатын зақымданулар

Ашық заряд

Өз биіктігі бойына тереңдетілген заряд

n = 3

Q, т

Q, т

1

Зақымданудың болмауы

<10

50-150

-

<20

20-50

-

3-10

>10

-

400

>20

-

200

-

2

Шынымен тыстаудың кездейсоқ зақымдануы

<10

10-30

-

<20

5-12

-

-

>10

-

60-100

>20

-

50

1-2

3

Шынымен тыстаудың толықтай бұзылуы. Терезе, есіктердің бөлшегінің бұзылуы, іштегі және сырттағы жеңіл арақабырғалардың бұзылуы

<10

5-8

-

-

-

-

-

>10

-

30-50

-

2-4

-

0,5-1

4

Ішкі арақабырғалардың, терезе, есіктердің, барақтардың, сарайлардың және т.б. бұзылуы

-

2-4

-

-

1-2

-

Ауыздығы аумағында бұзылу

5

Табанды емес тас және ағаш ғимараттардың бұзылуы, теміржол құрамдарының құлауы

-

1,5-2

-

-

0,5-1

-

-

      Ескерту: заряд биіктігінің 1,5 шамасынан аз тереңдікте зарядтың жарылуы ашық зарядтың жарылысы ретінде қарастырылады.

      Жеке орналасқан екінші кезектегі ғимараттар мен басқа да имараттар, қозғалысы аз автомобиль және темір жолдары үшін, аса берік имараттар (болат және темір көпірлер, болат және темір бетонды мұнаралар, элеваторлар, көміржуғыштар) үшін, ЖМ қоймалары мен тағы сол сияқты объектілердің жағалардың жоғары жағында орналастырған кезде (аса ірі су жолдарын дейінгі қашықтықты есептегенде) зақымданудың төртінші деңгейі алынады;

      электр желісіне дейінгі қашықтық жарылыстан алысқа лақтырылған жыныстың ұшу радиусынан бастап есептеледі, себебі, электр желілері екпінді ауа толқыны әсеріне төзімді конструкциялар қатарына жатқызылады;

      бірінші және екінші деңгейлі зақымдану кезінде қоршалған сақтау орындары сыртқы заряд ретінде қарастырылады. Екінші деңгейден жоғары зақымдануды есептегенде, қоршалған сақтау орындары өзінің биіктігі бойына тереңдетілген зарядтарға жатқызылады;

      осы Қосымшаның 2-кестесіндегі коэффициенттер бірмәнді етіп келтірілмеген. Әрбір мән қауіпсіз қашықтық есептелініп отырған объектінің жағдайына қарай алынады: объект неғұрлым берік болса, осы Қосымшаның 2-кестесінде көрсетілген коэффициент шамасының соғұрлым аз мәні алынады;

      ЖЗ қасиеттері қауіпсіз қашықтықты есептеген кезде ескерілмейді.

      3) егер қорғалынатын объект, екпінді ауа толқыны таралатын жолдағы бөгеттің нақты жанында орналасқан болса (қою өскен орман жанында, белестің етегінде), келтірілген формулалар бойынша анықталған қауіпсіз қашықтық 2 еседен кем емес шамаға азаяды;

      4) жарылысты тар алқапта немесе үйлердің арасындағы көшелерде жасаған кезде қауіпсіз қашықтық 2 есеге арттырылады;

      5) егер жарылыс орнынан 1,5

радиус аумағында осы бөгеттерга қарсы бағытта орналасқан қабырға, валдар, тағы сол сияқты түріндегі бөгеттер болса, қауіпсіз қашықытық артады: (10) формула бойынша есептегенде - 1,3 есеге, (11) формула бойынша есептегенде – 1,4 есеге;

      6) екпінді ауа толқынының зақымдау әсерін бәсеңдету үшін келесі әдістер қолданылады:

      сыртқы зарядты топырақ қатпарымен көмеді (забойка). Көмбенің қатпары зарядтың орналасқан орнынан бес биіктікте болған кезде қауіпсіз қашықтық 4 есеге азаяды. Көмбе материалының құрамына ауыр заттар енбейді (тастар, тасмалта);

      терезе есіктерін ашу немесе терезелерді ашып, оларды осы күйде бекіту; терезелер арасын мықты қалқандармен жабу және тағы басқа;

      құм толтырылған қаптар немесе жәшіктер арқылы қорғау.

      7) ЖМ қоймаларының орналасқан орнын және ЖМ сақтау орнын таңдау кезінде, ЖМ қоймаларына қатысты өзге де объектілерлі орналастару орындарын таңдау кезінде екпінді ауа толқынының әсері бойынша қауіпсіз арақашықтықтар, осы Қосымшаның 3-кестесіне сәйкес қабылдануы мүмкін.

      11. Күзетілетін объектілерден берілген арақашықтықтағы ЖМ сақтау сыйымдылығын анықтиау мысалы.

      егер оның орналасқан орнынан 900 м жерде темірбетонды элеватор ғимараты немесе 1400 м жерде жұмысшы кенті болған жағдайда ЖЗ сақтаудың шекті сыйымдылығын анықтау. Жер бетінде ашық түрде орналасу мүмкіндігін қарастыру.

      Осы Қосымшаның 3-кестесінің 2-тармағынан жұмысшы кентінен 1400 м арақашықтықтағы ЖЗ қоршалмаған сақтау орнында ЖЗ көлемі 100 т қамтымайды, ал элеватордың қауіпсіздігі үшін анағұрлым көп ЖЗ салмағы алынады (осы Қосымшаның 3-кестесінің 1-тармағы), демек, сақтау орнының сыйымдылығын таңдау жұмысшы кентінің қауіпсіздігінен шыға отырып, жүргізіледі.

      12. Сыртқы зарядтарды және қопсыту зарядтарының ұңғымаларын (шпурлы) жару кезінде шынымен тыстауға екпінді ауа толқындарының әсері бойынша қауіпсіз арақашықты анықтау*.

      * Жобада әйнектердің сынып кетуіне жол берілмейтін жағдайлар үшін белгіленеді.

  3-кесте

      Ауа толқынының әсері бойынша ЖМ қоймалары мен осы тәріздес ЖМ сақтау орындарынан әртүрлі объектілерге дейінгі рұқсат етілетін арақашықтықтар

Қауіпсіз арақашықтық есептелетін объектілердің шамамен алынған тізбесі

ЖМ қоймаларының сақтау (алаңқайлар) орындарының және осыған ұқсас ЖМ сақтау орындарының орналасу шарттары

Есептеу формулалары

Салмағы ЖЗ, кг кезінде объектілерге дейінгі рұқсат етілетін ең аз арақашықтық

500









1


2




7


1


2


2,5


1. Жеке тұрған ғимараттар мен имараттар, қозғалысы аз авто – және теміржолдар, екпінді ауа толқынына аса берік болатын имараттар (темірбетон және болат көпірлер, мұнаралар, элеваторлар, көміржуғыштар және т.с.с.)

Тереңдетілген
(қоршалған)



20

30

40

65

100

120

160

220

270

320

450

500

Ашық
орналасқан



45

60

90

130

200

240

320

450

550

630

900

1000

2. Елді мекендер, авто-теміржол магистральдарі, үлкен су жолдары, зауыттар, фабрикалар, жарылғыш, отқауіпті заттар қоймалары, мемлекеттік маңызы бар имараттар

Тереңдетілген
(қоршалған)



45

60

90

130

200

240

320

450

550

630

900

1000

Ашық
орналасқан

при



при


100

160

220

320

500

740

880

1100

1250

1400

1750

1900













3. Әйнектелудің зақымдануы тек ерекше жағдайда ғана жол берілетін объектілер

Тереңдетілген (қоршалған)


при


220

320

450

630

1000

1500

1750

2200

2500

2800

3500

3800

Ашық орналасқан


при














      Ескертпе: арақашықтықты таңдаған кезде қойманың толық сыйымдылығына емес, ЖМ ең үлкен сақтау орнының мөлшеріне сүйену керек.

      1) қопсытудың сыртқы және ұңғымалық (теспелі) зарядтардың бір уақытта жарылған кезде қауіпсіз арақашықтық ҚНжЕ IV-2 -82 "Құрылыс конструкциялары мен жұмыстары үшін қарапайым сметалық нормаларды әзірлеу мен қолдану Ережелері. Қосымша. 3-Жинақ. Аттыру-жарылыс жұмыстары" сыныптамасы VI – VIII топтағы жыныстарда жарылыс өткізгенде екпінді ауа толқынының әйнектелуге әсері бойынша формуламен анықталады:

     


      онда Qэ - зарядтың эквивалентті салмағы, кг.

      IX және одан жоғары топтағы жыныстардың жарылысы кезінде (12) - (14) формулалары бойынша анықталған ҚНжЕ бойынша қауіпті аумақ радиусы 1,5 есеге артуы тиіс, ал V және одан төмен топтағы жыныстардағы жарылыс кезінде қауіпті аумақ радиусы 2 есеге азайтылуы мүмкін.

      Зарядтың эквивалентті салмағы келесі түрде анықталады:

      бір мезетте жарылатын сыртқы зарядтар үшін (hзар биіктікте hзаб топырақ қабаттарының көмілуі)

     


      онда Q – зарядтардың жалпы салмағы, кг;

      Kн - шамасы hзар/hзаб қатынасына байланысты болатын коэффициент.

      Топырақпен көмілген сыртқы зарядтардың жарылысы кезінде зарядтардың эквивалент салмағын есептеуге арналған Kн коэффициентінің шамасы

hзар/hзаб

0

1

2

3

4

1

0,5

0,3

0,1

0,03

      бір мезетте жарылатын N ұңғымалық (шпур) зарядтар тобы үшін (ұзындығы өз диаметрінің 12 шамасынан кем емес)

     


      онда P – 1 м ұңғымаға ЖЗ сыйымдылығы, кг;

      lзар - заряд ұзындығы, м;

      Kз - lзаб енгізу ұзындығының d скважина диаметріне қатынасымен анықталатын коэффициент (кенжар болмаған жағдайда lсв ұңғымасының зарядтан бос бөлігінің d-ге қатынасына байланысты);

      lзаб/d немесе lсв/d қатынастарына байланысты Kз коэффициентінің шамасы

lзаб/d

0

5

10

15

20

1

0,15

0,02

0,003

0,002

lсв/d

0

5

10

15

20

1

0,3

0,07

0,02

0,004

      біруақытта жарылатын N ұңғымалық (шпурлы) зарядтар тобы үшін (ұзындығы өз диаметрінің 12 шамасынан кем емес)

     


      2) зарядтар ДЖ арқылы ынталандырылған барлық жағдайда ДЖ-дегі ЖЗ қосынды салмағы (15) - (17) формулалары арқылы табылған Qэ шамаларына қосылады.

      3) баяу бәсеңдетілетін жарылыс кезінде Qэ және N ретінде сәйкесінше эквивалент зарядтың массасы мен бір топтағы зарядтар саны алынады. Баяу бәсеңдетілетін бірнеше заряд тобы болған кезде, есептеу үшін Qэ ең көп болатын топ алынады. Егер топтарды бойынша есептелген қауіпсіз қашықтық, бәсеңдету аралығы 30 – 50 мс болғанда бәсеңдету аралығы 50 мс және одан жоғары болса, қауіпсіз қашықтық (12) - (14) формулалары бойынша анықталады. (12) - (14) формулалар 1,2 есеге, 20-30 мс үшін 1,5 есеге және 10-20 мс кезінде 2 есеге артады.

      Зарядтар салмағының қосындысы мен бәсеңдету топтарының саны шектелмейді;

      4) егер жарылыс жұмыстары ауа температурасының жағымсыз жағдайында орындалатын болса, (12) - (14) формулаларымен анықталған қауіпсіз қашықтық 1,5 еседен кем емес шамаға арттырылуы тиіс.

      5) Сауықтандыру, балалар мекемелері және әйнектелу аумағы едәуір көп болатын имараттардың маңында, адамдардың көп шоғырланған жерлерінде жарылыс жұмыстарын жүргізген кезде, қауіпсіз қашықтықты анықтау мәселесі арнайы мамандандырылған ұйымдардың қатысуымен жүзеге асырылады.

      13. Ашық жұмыстарда жарылыс жұмыстарын жүргізген кезде екпінді ауа толқыны әсері бойынша қауіпсіз аумақ радиусын есептеу үлгісі:

      1) салмағы 84 кг сыртқы зарядтың екпінді ауа толқыны әсерінен қауіпсіз аумақ радиусын анықтау. Жарылатын жыныстар – ҚНжЕ бойынша IV топтағы ізбесті тастар.

      Заряд салмағы Qэ =84 кг (< 1000 кг) болғандықтан, қауіпсіз аумақ радиусын есептеу үшін (13) формула қолданылады.

      Ауа температурасы жағымды болған жағдайда

     


      Ауа температурасы жағымсыз болған жағдайда қауіпсіз аумақ радиусы 1,5 есеге артады (осы Қосымшаның 12-тармағының 4-тармақшасын қараңыз) және rв шамасы 894 м құрайды;

      2) жалпы салмағы 25 228 кг болатын скважиналық зарядтар сериясының жарылысы кезіндегі екпінді ауа толқыны әсерінен қауіпсіз аумақ радиусын анықтау. Зарядтар (әр ұңғымадағы салмақтары бірдей) бәсеңдетілуі 25 мс болатын аралықта үш топпен жарылады. Бірінші топта 20, екіншісінде – 40, үшінші топта – 10 ұңғыма жарылысы өткізіледі. Скважина диаметрі 0,22 м, ұңғыма тереңдігі 15 м, жарылыс ұзындығы 4,4 м. Жарылатын жыныстар ҚНжЕ бойынша Х топтағы гранит. Жарылыс жұмыстары ауаның жағымсыз жағдайында жүргізіледі.

      Жарылыстар бәсеңдетілуі 25 мс аралығымен берілгендіктен, есептеу кезінде скважиналар саны N = 40 ең көп болатын топ алынады. Заряд ұзындығы 10,6 м, скважинаның 12 диаметрінен көп болғандықтан, эквиваленттік заряд (17) формула бойынша анықталады. Есептеу парамлері келесі түрде болады

      P = 34 кг/м, lзаб/d = 20 и Kз = 0,002. Эквиваленттік заряд

     


      Қауіпсіз аумақ радиусын анықтау үшін (13) формула қолданылады. Қауіпсіз аумақ радиусы (Х топтағы гранит үшін) 12-тармақтың 1-тармақшасына сәйкес 1,5 есеге арттырылуы тиіс. Жыныстардың беріктігін, топтардың арасындағы бәсеңдету интервалын (осы Қосымшаның 12-тармақтың 3-тармақшасын қара) және ауа температурасының жағымсыз жағдайын ескергенде (осы Қосымшаның 12-тармақтың 5-тармақшасы)

     


      14. Екпінді ауа толқыны әсері бойынша адамға қауіпсіз қашықтықты анықтау:

      сыртқы зарядтың екпінді ауа толқынының адамға әсерінен қауіпсіз қашықтық (м) келесі формуламен анықталады

     


      мұндағы Q – ЖЗ сыртқы зарядының салмағы, кг.

      (18) формуласы, жұмысты орындау шарты бойынша жарылысты жүргізу персоналына жарылыс орнына ең жақын қашықтыққа жақындауға рұқсат етілген жағдайда ғана қолданылады. Басқа барлық жағдайларда формула бойынша есептелген қашықтық 2 - 3 есеге арттырылады.

      Жертөлелер қарастырылған жағдайда (18) формула бойынша есептелген қашықтық 1,5 еседен кем болмайтын шамаға қысқартылады.

4-тарау. Детонация беру бойынша қауіпсіз қашықтықты анықтау

      15. Жарылыс материалдары бар, жер бетіндегі бір объектідегі жарылыстың – активті зарядтың, осындай басқа объектіге- пассивті зарядқа детонацияланып берілуіне жол бермейтін rд қашықтығы келесі формуламен анықталады

     


      онда, rд - активті заряд орталығынан пассивті заряд бетіне дейінгі қауіпсіз қашықтық, м;

      Kд - зарядтың жарылыс материалдары мен жарылыс шарттарына тәуелді болатын кэффициент (осы Қосымшаның 4-кестені қараңыз);

      Q - активті заряд ЖЗ салмағы, кг;

      b - пассив зарядтың ең кіші сызықтық мөлшері (штабельдің ені), м.

      16. Осы Қосымшаның 4-кестесі бойынша Kд коэффициентін анықтаған кезде датонация берілудің қауіпсіз қашықтығын есептеу үшін теңестірілетіндер:

      қоршалған сақтау орындары (объектілер) - өз биіктігінің бойымен қайраңға енгізілген зарядтарға;

      қоршалмаған, ЖМ сақтау орындары мен орынжайларының бетінде орналасқандар – ашық зарядтарға.

      17. (19) формуласы бойынша әр объектіні кезекпен белсенді заряд ретінде ескере отырып, екі объектінің (сақтау орындарының) арасындағы қауіпсіз қашықтық анықталады. Объектілер арасындағы қауіпсіз қашықтық ретінде есептелгендердің ішіндегі ең үлкен шама алынады.

      Жарылыс материалдарын бір ось бойымен, ұзынша келген нысандағы сақтау орындарында орналастырған кезде, олардың арасындағы қауіпсіз қашықтық, барлық жағдайларда, үлкенірек сақтау орнының (ені бойынша) екі еселенген шамасынан кем болмайтындай етіп алынады.

      Сақтау орындарының (орынжайлардың) қай жағдайда болмасын орналасуы кезіндегі қауіпсіз қашықтық, өрт қауіпсіздігі ережелерінде анықталған алшақтықтан кем болмауы тиіс.

      Егер қойманы жобалау кезінде объектілер (сақтау орындары) (19) формуламен анықталған шамадан кем ара қашықтықта орналасса, мұндай қойма үшін қауіпсіз қашықтық қоймадағы ЖМ запастарының қосындысына қарай анықталады.

      Сыйымдылығы жағынан негізгі сақтау орнынан кем болатын қауіптілігі жоғары объектілерді (ЫҚ сақтау орындары, қораптау пункттері, ЖЗ бар бункерлер және т.б.) жарылыс материалдарының әрбір сақтау орнынан орналастырған кезде, олардың жарылысы сақтау орындарында детонация болдырмайтындай болуы тиіс. Бұл қашықтық (19) формуламен анықталады да, блесенді заряд ретінде қауіптілігі жоғары объектілердегі ЖМ алынады.

      18. Детонация берілудің қауіпсіз қашықтығын 5 кесте арқылы да табуға болады.

      19. Егер пассив заряд әртүрлі ЖМ тұратын болса (мысалы, аммонит пен тротил), қауіпсіз қашықтықты есептеу кезінде Kд коэффициентінің шамасы детонациялануға неғұрлым сезгіш болатын ЖМ үшін (заряд құрамына кіретін) алынады.

      20. 1 м детонациялану желісін сақтау кезінде ол 10 детонаторға теңестіріледі.

  4 кесте

      Детонация беру бойынша қауіпсіз қашықтықты есептеуге арналған Kд коэффициентінің шамасы

ЖМ

Орналасу орны

Нитроэфирсіз, аммиак селитрасы негізіндегі ЖЗ
және 40 % нитроэфирден тұратын ЖЗ

40 % және одан жоғары нитроэфирден тұратын ЖЗ

Тротил

Детонаторлар

О

У

О

У

О

У

О

У

Белсенді заряд

Пассивті заряд

40% нитроэфирден тұратын аммиак селитрасы негізіндегі ЖЗ

Ашық

0,8

0,5

1,1

0,8

1,3

1

0,8

0,5

Тереңдетілген

0,5

0,3

0,8

0,5

1

0,6

0,5

0,3

40% және одан жоғары нитроэфирден тұратын ЖЗ

Ашық

1,6

1

2,3

1,6

2,5

2

1,6

1

Тереңдетілген

1

0,6

1,6

1

2

1,3

1

0,6

Тротил

Ашық

1,3

1

1,6

1,3

1,9

1,4

1,3

1

Тереңдетілген

1

0,6

1,3

0,9

1,4

0,8

1

0,7

Детонаторлар

Ашық

0,4

0,25

0,75

0,5

0,7

0,6

0,4

0,25

Тереңдетілген

0,25

0,2

0,5

0,4

0,6

0,4

0,25

0,2

      Ескертпе: Т - тереңдетілген заряд; А – ашық заряд.

  5-кесте

      ЖМ қоймалары арасындағы детонация берудің рұқсат етілетін арақашықтықтар шамалары (rд)

      Есептеу (19) формуласы бойынша b=1,6 м жағдайы үшін жасалған

Белсенді заряд

Пассивті заряд

Сақтау орнының сыйымдылығы (ЖМ салмағы), т үшін детонация берілу кезіндегі қауіпсіз арақашықтық (м)

10

25

60

120

240

420

40 % құрамы нитроэфирден тұратын аммиак селитрасы негізіндегі ЖЗ


40 % құрамы нитроэфирден тұратын аммиак селитрасы негізіндегі ЖЗ







Ашық

0,8

Ашық

20

27

36

45

56

68

Сол сияқты

0,5

Тереңдетілген

12

17

22

28

35

43

Тереңдетілген

0,5

Ашық

12

17

22

28

35

43

Сол сияқты

0,3

Тереңдетілген

7

10

14

17

21

26

40 % дейінгі құрамы нитроэфирден тұратын аммиак селитрасы негізіндегі ЖЗ


Тротил







Ашық

1,3

Ашық

32

43

58

73

91

110

Сол сияқты

1

Тереңдетілген

25

33

44

56

70

85

Тереңдетілген

1

Ашық

25

33

44

56

70

85

Сол сияқты

0,6

Тереңдетілген

15

20

27

34

42

51

Тротил


40 % дейінгі құрамы нитроэфирден тұратын аммиак селитрасы негізіндегі ЖЗ







Ашық

1,3

Ашық

32

43

58

73

91

110

Сол сияқты

1

Тереңдетілген

25

33

44

56

70

85

Тереңдетілген

1

Ашық

25

33

44

56

70

85

Сол сияқты

0,6

Тереңдетілген

15

20

27

34

42

51

Тротил


Тротил







Ашық

1,9

Ашық

46

63

84

106

133

160

Сол сияқты

1,4

Тереңдетілген

34

46

62

78

98

118

Тереңдетілген

1,4

Ашық

34

46

62

78

98

118

Сол сияқты

0,8

Тереңдетілген

20

27

36

45

56

68

      21. Детонация беру кезіндегі қауіпсіз арақашықтықты есептеудің мысалы:

      1) біреуі 120 т тротилге арналған, қоршаулы, екіншісі – қоршалмаған, 240 т гранулитке арналған, екі сақтау орнының аралығындағы детонация берілудің rд қауіпсіз қашықтығы анықталады.

      Гранулит сақтау орны үшін қоршауы бар тротил сақтау орнына детонация берілуі бойынша 4-кестесіне сәйкес Kд = 1 табылады. Осыған ұқсас, тротилден гранулитке детонация берілу кезінде Kд = 1, b = 1,6 м.

      Сақтау орындарында әртүрлі ЖЗ орналасуына байланысты, rд шамасын анықтау әр сақтау орны үшін бөлек табылады да, rд шамасының ең үлкен мәні алынады. Бірақ, қарастырылып отырған, екі сақтау орны үшін Kд мәні өзара тең жағдайда, бұл шартты орындамай, белсенді заряд ретінде аумағы үлкенірек сақтау орнын алуға болады.

     


      2) ЖМ қоймасының аумағында 120 т тротилді ашық сақтау орны мен 500000 электродетонаторға (капсюль-детонатор) арналған ашық сақтау орны орналасқан. Детонация берілу кезінде сақтау орындарының арасындағы қауіпсіз rд арақашықтықты анықтау керек.

      Электродетонаторлар құрамындағы ЖЗ салмағын (кг) анықтау қажет

     


      онда, q = 0,0015 кг – бір ЭД-дегі ЖЗ салмағы,

      n – ЭД саны.

     


      Осы Қосымшаның 17-тармағына сәйкес белсенді заряд ретінде электр детонаторларды сақтау орнын аламыз. Осы Қосымшаның 4-кестесі бойынша детонаторлардың ашық зарядынан тротилдің ашық зарядына детонация берілу шарты кезіндегі Kд = 0,7 шамасы табылады; b = 1,6 м.

      Өртке қарсы алшақтық пен сақтау орындарының орналасуын ескермегендегі детонация берілудің қауіпсіз қашықтығы

     


      3) ашық түрдегі қолданыстағы 420 т граммонит сақтау орны мен 40 т тротил үшін жобаланған қоршаулы сақтау орнына детонация берілудің rд қауіпсіз қашықтығын анықтау керек.

      Қойманың аумағында тротил сақтау орнын граммонит сақтау орнынан 45 м әрі емес қашықтықта орналастыруға мүмкіндік бар.

      Белсенді заряд ретінде 420 т граммонит сақтау орнын алып және 4 кестесі бойынша Kд = 1 шамасын анықтай отырып, b = 1,6 м кезіндегі детонация берілудің қауіпсіз қашықтығын анықтаймыз:

     


      Егер белсенді заряд ретінде 40 т тротилді сақтау орнын алсақ, (Kд = 1; b = 1,6), онда

     


      Осы қосымшаның 17-тармағына сәйкес, тротилді сақтау орнын граммонитті сақтау орнынан 39 м қашықтықта орналастыру үшін, екпінді ауа толқыны әсері мен жарылыстың сейсмикалық әсерінің қауіпсіз қашықтығы, қоймадағы ЖМ запасының қосындысына қарай, қайта есептелуі міндетті.

5-тарау. Шығарынды зарядтарды жару кезінде улы газдардың әсері бойынша қауіпсіз арақашықтықты анықтау

      22. Жалпы салмағы 200 т асатын шашыраңқы зарядтарды бір мезетте жарған кезде жарылыстың газ қауіптілігі ескеріліп, rг қауіпсіз қашықтығы анықталады. Бұл шаманың сыртындағы улы газдардың құрамы (шартты көміртегі тотығына қайта есептегенде) шекті рұқсат етілетін шамадан артпауы керек.

      23. Улы газдардың әсерінен қауіпсіз rг (м) арақашықтығы желдің болмауы немесе жел бағытына перпендикуляр бағытта болған жағдайында шығарындыға зарядтарды жарған кезінде келесі формуламен анықталады

     


      онда, Q – жарылатын зарядтардың қосынды салмағы, т.

      Желдің таралуына қарсы бағыттағы газқауіпті аумақтың радиусы rг теңестіріліп алынады. Жел бағытына сәйкес болатын газқауіпті аумақтың радиусы rг1 келесі формуламен анықталады

     


      онда, Vв - жарылыс алдындағы желдің жылдамдығы, м/с.

      24. Улы газдардың әсері бойынша қауіпсіз қашықтықты анықтау үлгілері:

      жалпы салмағы Q = 1000 т болатын шашыраңқы камералық зарядтар сериясының жарылысы кезіндегі улы газдардың әсерінен қауіпсіз қашықтықты анықтау керек.

      Жарылыс алдындағы желдің жылдамдығы Vв = 3 м/с.

      Жел бағытына перпендикуляр бағыттағы rг шамасы (20) формуламен анықталады:

     


      Жел бағытына қарсы бағыттағы газқауіпті аумақтың радиусы rг = 1600 м теңестіріліп алынады.

      Жел бағытындағы қауіпсіз қашықтық (21) формула бойынша есептеледі:

     


      Ескертпе: жарылыс жұмыстарын күрделі жағдайларда, оның ішінде, осы Қағидалармен көзделмеген жайдайларда жүргізген кезде жарылыс жүргізетін ұйымдар қауіпсіз қашықтықтарды арнайы мамандандырылған аттестатталған ұйымдарды қатыстыру арқылы (қажеттілігіне қарай) анықтайды.